1

2015 jul

DATA , EXPLANATION, OUTLOOK, PRODUCT | زانیاری، شیكردنەوە، بۆچوون، پێشبینی

نهوتی ههرێمی كوردستان

كاندای سیاسیهژاو ێنێو گله

2

ری مانگپۆسته

3

رمیلی ڕۆژانهزار بههه 110ملێۆن و 1 تهشتووهرێمی كوردستان گهوتی ههمی ناپوختی نهههر به.

رمیلی ڕۆژانهزار بههه 170 كاربردنی ناوخۆ لهبه.

رمیل.زار بههه 940بۆ وهتهرزبووهوت بهی نهناردههه

ملیار زیانیكردووه 32ملیارێك و 1الی رێم بۆ مانگی جو داهاتی پێشبینیكراو ههراورد بهبهش بهوهو ئه مانگانه ملیۆن دۆالره 850 نگانهرێمی كوردستان ماوتی ههپوختی نهداهاتی

.وهوتهزینی نرخی نههۆی دابهبه

كات.سپێدهورامی دهئاشتی ههد. له ی متامنهوهندنهكان بۆ لێسهوڵههه ی داهاتووهگتای مانرهسه له

ڕۆژانه یهنزینی ههلیرت به 300تا 2500مھێنانی رههتوانای به می كوردستان كهی سێههپااڵوتگهی كورد ئۆیڵ... ر پااڵوتگهسهواو لهتهزانیاری.

ترسیدارن.م مهم گونجاو ههكانیش ههپێشبینكراوه نرخه دۆالر فرۆشتووه 59ۆ 55 نێوان مانگی جوالیی لهی خۆی لهوترێمی كوردستان نههه

كانردێڕهسه

4

2015 جوالی/ رۆژانەبەرهەمهێنانی نەوتی هەرێمی كوردستان/ پالنی وەزارەتی سامانە رسوشتیەكان

بەرهەمی پوخت بەكاربردنی ناوخۆ بەرهەمی ناپوخت كاتجوالیى 15 1.110.000 0.00017 940.000

جوون مانگی بۆ كوردستان هەرێمی ناپوختی بەرهەمی 110و ملیۆن یەك گەشتووە بەرهەم كۆی واتە( 7)

جوون مانگی بە بەبەراورد ئەوەش ڕۆژانە بەرمیلی هەزار هەزار( 70) پوختی نا بەرهەمی كوردستان هەرێمی(6)

.زیادیكردووە بەرمیل پاڵێوگەكان دەچێتە نەوتەی ئەو واتە ناوخۆ بەكاربردنی

هەزار 170 لە پێكهاتووە بەكاردێت لەناوخۆدا و وەكو پێشوو مانگی بە بەراورد كە ڕۆژانە بەرمیلی .خۆیەتی

دەرەوەی بەرەو كە انكوردست هەرێمی نەوتی هەناردەی بەرمیلی هەزار(940) لە پێكهاتووە ڕەوانەكراوە هەرێم بۆری ڕێگەی لە هەناردەكراو نەوتی كۆی واتە ڕۆژانە،

ش وه، ئهترەوە پرۆسەكانی و تەنكەر و توركیا نەوتبەریدا م مانگهرێم لهوتی ههمی نهرههبه یهوهواتای ئه

.ی داوهرهوهكانێكی گهته

هەناردەزیادەی زیادەی بەرهەمی ناپوخت70.000 0.0007

Bbl\d Bbl\d

بەرهەمهێنانی نەوت بەگشتی

5

هەزار بەرمیل/ ڕۆژانە / 2015 جوالی بەرهەمهێنانی نەوت بەپێی كیڵگەكان پالنی وەزارەتی سامانە رسوشتیەكان

خورمەڵە كاتفەیسی یەك و دوو

كێڵگەكانی شێخان تەقتەق تاوكی خورمەڵە تری دهۆك

كیڵگەكانی تری هەولێر

كیڵگەكانی نیتری سلێام

كۆی گشتی

جوالی 14 225 180 225 150 80 120 80 50 1. 201 زیادەی بەرهەم بەبەراورد بە

بەمانگی 2015 جوون

+30 40+

ڵگەكانكێ بەپێی نەوت بەرهەمهێنانی

خودی دوو و یەك فەیسی خورمەڵە كیڵگەكانی و خۆیان جێگری بەرهەمی گەشتوونەتە خورمەلە

.وەرگرتووە بەرهەمیان ئاڕاستەی تەقتە و تاوكیrڵگنە كۆمپانیای لەالیەن كە یش

زیادبوونی ئاراستەی دەكرێت سەرپەرشتی ئینیرجیەوە 2015 لە بەرمیلە هەزار 100 تا 90 بەرهەمیان

ی شدا كێڵگهم مانگهله جێگیربوون ئاستی گەشتوونەتە .زیادیكردووه ڵهخورمه

زار هه 80 می لهرههی بهی شیخان ئاڕاستهكێڵگهمانگی ش تا م جێگیربوونه، ئهوهرمیل جێگیربو به

بێت.وام دهردهر بهئۆكتۆبه دهۆكیش و سلێامنی و هەولێر دەرەوەی كیڵگەكانی

لە جێگربوون و وەرگرتووە بەرهەمیان ئاڕاستەی وان لهارفر كی بهیهشهاڵم گه، بهبەرهەمهێنان

40ی ڕیژه به م زیادبوونهی دهۆك ئهروهكانی دهكێڵگه .بووهرمیلی ڕۆژانهزار بههه

ڵهكیڵگەكانی خورمه لە بەرهەم زیادەی و تری دهۆك

Bbl\d 70.000 شی رێمی كوردستان و گههه كان لهئامارییه رهنیشانده

یهان و ری جهندهبه له ئاماریانه رهو نیشاندهو ئه مهینان رههبهن ددهپیشانده وهریم و توركیا و ئهرپرسانی بااڵی ههی بهقسه

و وپیش چووهرهرێمی كوردستان بههه مهینان لهرههشی بهگههۆی اڵم بهبوو، بهر نهسهكی خراپی لهریهههیچ كاریگ

ناردهند رؤژیك ههریم _توركیا چهوتی ههی بۆری نهوهقاندنهته .ستاوهوه

6

2015والیداهاتی پێشبینكراوی نەوتی هەرێمی كوردستان بۆ مانگی ج داهاتی ناپوخت كات

$ملیۆن ەرتێچووی بەلێند

$ملیۆن قازانجی بەلێندەر

$ملیۆن داهاىت ثوخت

$ملیۆن15 1882 286 750 2.858 جوالی

1.36 بەرمیل$/83 لەسەر داهات كردنی پیشبینی

داهات

بۆ كوردستان هەرێمی نەوتی پێشبینكراوی داهاتی• بەپێی كە دۆالربووە ملیۆن 858 و ملیار 2 جون مانگی 80 لە زیاتر بەرمیلێك هەر بۆ وەزارەت ندنەكانیخەمڵ .دانراوە دۆالر

لەسەر كە بەلێندەر تێچووی و بەلێندەر قازانجی• بۆ دۆالرە ملێۆن 36ار و ملی1 دەدرێت تناپوخ داهاتی زیاتری 35 لەسەدا نزیكەی دەكاتە كە جوون مانگی

.ناپوخت داهاتی و ملیارێك خەمڵندن خشتەی بەپێی پوخت داهاتی• كوردستان هەرێمی بۆ كە دۆالرە و ملێۆن 882ملیار و 1

.ماوەتەوە داهات لەكۆی بەڕێژەی كە نەوت نرخی بەرزبوونەوەی بەهۆی• تەكساس خاوی جیهان بازاڕەكانی لە اوەندیەتین

بەرمیلێك هەردۆالر بۆ 59 بۆ ۆالرد 53لەنێوان $ بۆ 20 نیشكوردستا هەرێمی زیانی، وهتهسوڕاوه

كوردستان هەرێمی خەمڵندنەكان بەپێی كە $ بووه30 و ش و ئهی مانگی شهكهستهنێوان گریبهراورد لهبهبه

ملیۆن 32ك ملیار و تی یهیهوهی كردیهپیشیینه نەوت نرخی دابەزینی لە هەرێم زیانی .یهزیانی هه

بەرمیل$/ 20_30

ڵ گهوتنی لهرێمی كوردستان مانگی جوون ڕێكهههستی بهمه به تی كردووهوڵهوتی نێودهكۆمپانیای نه

وهرهرێمی كوردستان بۆ دهوتی ههكردنی نهناردههه ملیۆن 850 و كۆمپانیایهئه مانگانه ردا بڕیارهرامبهبهله

ئیستا رێمی كوردستان بكات" بۆیهستی ههدۆالر ڕاده ".ملیۆن $ 850 انگانهمرێمی كوردستان ههپوختی داهاتی

و وتنه زینی نرخیهۆی دابهی زیان بهڕێژهملیار /كانستهگۆڕانی گرێبه

7

\

؟و ئاوابوونرهخۆری ڕێوی سپی... به

و بیرنێت و ئهرێمی كوردستان دهوت و غازی ههرتی نهكهی لهوونهفاف بو نا شههۆی ئهمانتاری كوردستان بهرلهڵێك پهكۆمه -كان )دكتۆر رسوشتیه زیری سامانهوهله ن متامنهوهرقاڵی ئهسه وهتهكان كۆیانكردووهرسوشتیه زیری سامانهر وهسهی لهڵگانهبه

:یهم شیوهبه بوودڵ نهكانیان بهاڵمهر وهگهزیر ئهوه له وهپاش لێپرسینه وهننهورامی( بسهئاشتی ههمانی رلهتی پهرۆكایهشی سهكان پێشكهرسوشتیه زیری سامانهواژووی پێویست بۆ بانگهێشتی وه 9/2015/ 1دوای له -

ڵ بكرێت.گهی لهوهمانی لێپرسینهرلهپه ڵیك پرس لهر كۆمهسهی لهوهكرێت بۆ ئهكوردستان ده كرێت.ی لێدهی متامنهوهندنه وا داوای لێسهبوو ئهدڵ نهكانیان بهاڵمهوه رگهئه -

كان.رێگریه

اڵم ، به 3/1ی ڕیژه بێت بهواو نههش نیسابی یاسای توهیان بۆ دروست بكات به، پارتی كێشهیهوهكان ئهڕیگریه كێك لهیهبێت كات دهده وهی باسی ئهیهو بڕگه" ئهوهموار بكرێتهوی ناوخۆ ههیڕهپه اوهمانتاران بڕیاریاندرلهپه ستهبهمهوهبۆ ئه

1+50بگۆڕێت بۆ وهنرێتهكان بسهزیرهوه له مان متامنهرلهكی پهر یهسهنگی سێ لهدهبه

وهتهكان كۆكراوهرسوشتیه زیری سامانهر وهسهی لهڵگانهو بهئه

ژراو.ئاست دزی پالن بۆداڕێ نگ بوون لهڵی و بێدهندهكانی گهدۆسیه گالن لهتیوه

كان.قۆرخكاری بۆ كۆمپانیا حیزبیه

همی.كۆمپانیایی وه ش بهوتی ڕهپێدانی نه

یكهماڵهسانی بنهكه ست بهپێدانی گرێبه

ت.زارهكانی وهچاودێریكردنی كاره فافی و ڕیگری لهناشه

ان.كترسیهمه

له یفافیهو نا شهئه یهوهكان ئهترسیهمه كێك لهیه -

ی وههۆی ئه و بێته وهاكر یڕهپه غاز وت ورتی نهكه

كانی ت و كارهزارهبۆ وه ورهی گهدوای خۆی كێشهله

دروست بكات.

وت و كڕیارانی رانی نهرهێنهبهژان بۆ وهدۆخی شڵه -

و شێكی زۆری ئهبه كهدروست بكات" چون

ران و رهێنهبههێنانی وه كراون له ی كهستانهگرێبه

بگره ورامی بووهستی ههر دهسهوت لهفرۆشتنی نه

و كراون.كانی ئهندیهیوهزموون و پهمای ئهبنه رسهله

8

توانای پااڵوتن شوێن ناو

گشنی پااڵوتن

24 له

كاتژمێردا

نهتبه

لیرت

ی و ماددانهئه

یپاڵێوێتده

كانی كهیه

پااڵوتن

توانای

مباری ئه

كانی كهیه

24 پااڵوتن له

كاتژمێردا

ن()ته

توانای

مباری ئه

وتی خاونه

ن()ته

ی ژماره

ندكارمه

فتا. گازوایل. نه 3000 دووكان_سورقاوشان كورد ئۆیڵ

كانی كیرۆسین.شله

وتنه

1 4000 3500 150

رێمی كوردستانهه یمین پااڵوتگاكورد ئۆیل ... سێهه

ی ژماره یهم پااڵوتگه؛ ئهكاتی دروستكردندایه هێشتاش له كردووهی كورد ئۆیڵ تا ئیستا كاری نهپااڵوتگه - .یهی پارێزگای سلێامنی هه 25713 تی موڵه

ێامنی سنوری پارێزگای سلدانرێت لهده م پااڵوتگهدووه كانی )بازیان( بهدوای پااڵوتگهله یهم پااڵوتگهئه - 500ملیۆن و 2توانێت ده وكاتژمێردا" 24ی ماوهبێت لهده ن زار تههه 3تای رهتوانای پااڵوتنی سه كه م بهنێت.رههنزین بهزار لیرت بههه 3000زار لیرت بۆ هه

ت و كانی تری نهوتی مااڵن(، شلهه)ن كانی )گازوایل، نفتا،كیرۆسینمادده و یهكی پااڵوتنی ههیهكهیه - پاڵێوێت(.ده

ی پااڵوتنی بكرێت و تواناكه ورهگه كان رسوشتیه تی سامانهزارهوهله یكردوووهئه داوای یهم پااڵوتگهئه -شفی ش كهكهنی پااڵوتگهخاوه لێكردوه ییشفی ژینگهت داوای كهزارهوه دائیستا ێت لهرباشرت بك

تی موڵه ناڕوونه كهشفهنی كهالیه وهبیانووی ئهت بهزارهادا وهئیست اڵم له، به یی بۆ كردووهژینگهمانتاران رلهكان و پهرسوشتیه زیری سامانهنێوان وهی لهش كێشهوهر ئهكردنی ناداتێ" ههورهگه

دروستكردووه.

مانتارانی رلهنێوان پهله ورهی گهئیستا كێشه

كان وشتیهس زیری سامانهگؤڕان و وه یوهبزووتنه

ت زارهنانی وهنهدا یبارهله یهااڵوتگهپو ر ئهسهله یههه

تی سامانهزارهدانی.. وهت پێنهو موڵه یهو پااڵوتگهبه

ی تی ئاڕاستهكدا تۆمهیهیاننامهبه كانیش لهسوشتیه

" دانانی وتیساڵح كرد و و مهلی حهمانتاری عهرلهپه

و ی گۆرانهوههی بزووتنه یهو پااڵوتگهئه دا ناوهوهبه

ویش ، ئهتی بدرێتێێموڵه داوای كردووه

."وهتیكردهڕه

وهبیرهێنانه

وهڕوونكردنه

9

كان:وتیهنه چوونی سندوقی داهاتهرنههۆكاری ده

ش بكات بۆ زیران كاندید پێشكهنی وهنجومهبۆ بڕیاربوو ئه واوبوو كهته یهو ماوهكرا ئهكو پیشبینی دهوه

.م هۆیانهر ئهبهكرا لهنه و كارهاڵم تا ئیستا ئهكان بهوتیهنه دانانی سندوقی داهاته

ی تاك حیزبی و ڵهمامه وت لهی داهاتی نهڕزگاربوون كان واتهوتیهنه دانانی سندوقی داهاته -

كان"بوونی چاودوێری ووردی رجكردنی داهاتهرگرتن و خهتی وهچۆنیه سی و ناڕوونی لهكه تاكه

.و داهاتهر ئهسهمان و دیوانی چاودێری دارایی" لهرلهپه

وت و فی نهلهانی مهدئیداره ت لهی حكومهكهشدارهبه نهر پێنج الیهشداریكردنی ههبه -

ی كهنهكانی دانوستانی پێنج الیهكیهرهسه كێشه له كێكهئیستا یه ی" كهكهچاودێریكردنی داهاته

"خس و حیزبهوت الی شهفی نهلهمه ریم و پیان وایههه

-

كان:وتیهنه سندوقی داهاته

میژوو؟كان سپێرا بهوتیهنه سندوقی داهاته

ن الیهوپێش لهمهچوار ساڵ له

داهاته قییاسای سندو نی وهنجومهئه

كرا.اڵڵهگهكان وتیهنه

مانی رلههن پالیهی مانگی مارچ لهیكۆتا

ندكرا و سهی پهیاساكه وهكوردستانه

بوو رێمیش واژووی كرد" دهرۆكی ههسه

اڵم به ڕۆژدا دروستكرایه 90ی ماوهله

ان هیچ ناوێكی زیر نی وهنجومهتائێستا ئه

بۆ كردووهنه نامهلرهی پهوانهڕه

ندكردنیان.سهپه

و كێك لهی پێنح قۆڵی یهوهدوای كۆبونهله

كرێت" سندوقیی باسدهرمانهگه تهبابه

كان نهچێت الیهو پێده كانهوتیهنه داهاته

كان شكردنی پۆستهت له دابهتایبهبه

بۆ وهپێشیه گرفت بیته یهری ههگهئه

.كهسندوقه

دانانی به تهكان: سندوقێكی تایبهوتیهنه سندوقی داهاته

كی یهستهن دهالیهله وت و غازی رسوشتی كهی نهپاره

ر وخۆ سهكرێت ڕاستهرشتی دهرپهسه خۆوهربهسه

بێتزیران دهنی وهنجومهئه

10

ساڵ

شایسته )ملیار( مافه كۆی گشتی

ر ڵیندهتێچووی به )ملیار( رڵێندهقازانجی به

2014 2.774 1.017 3.791

2015 4،306 1.720 266.0

(رزی پیشینه)قه

وهدرێتهوت دهنهی بهرزهو قهئه

1.500 1500

(2015+2014)رزی پیشینهی كۆمپانیان و قهكۆی گشتی مافی شایسته 1711.3

2015و 2014ی ساڵێ ماوهرێمی كوردستان لههه رزاری كۆمپانیا ملیۆن دۆالر قه 291ملیار و 5 .كانهوتیهنه

كان وتیهكۆمپانیا نهپێشبینیكراوی ی مافی شایسته كه ( ملیۆن دۆالره26ملیار و 6) 2015 7تا مانگی

یان چۆن وهتهچۆندراوه یهو پارهئه تائیستا دیارنیه .وهدرێتهده

كۆمپانیا دا لهیرانهم قهت لهحكومه كه رزی پێشینهقهو ملیۆن دۆالره 500ملیار و 1 رگرتووهكانی وهوتیهنه

.وهوت بدرێتهنه به 2016ساڵی بڕیاره وهیاننامهندین بهی چهڕیگه وت لهكۆمپانیاكانی نه

وتنی مافهدواكه له ربڕیوهرانی خۆیان دهنیگهوامن ردهبه اڵم هیشتاشكانیان " بهداراییه

.كاركردن"له

كرێت ابین دهی بۆ كۆمپانیاكان دیهو پارهئه

وتی فرۆرشاو /ملیۆن دۆالرپشكی نهله

ك یهله / مهێنانرههبهمافی كۆمپانیاكان له

وترمیل نهبه

11

وتجۆری نه

ساڵ 2016 2015 2014

1st 2nd 3rd 4th 1st 2nd 3rd 4th 1st 2nd 3rd 4th 2014 2015 2016

كساسخاوی ته 98.68 103.35 97.87 73.21 48.48 57.85 46.93 45.34 49.05 54.70 56.67 57.00 93.17 49.62 54.42

59.42 54.40 98.89 62.00 61.67 59.70 54.05 50.34 51.84 61.65 53.91 76.43 101.90 109.70 108.14 برێنت

50.95 46.62 89.65 53.50 53.18 51.18 45.51 41.83 43.31 55.09 46.40 71.45 93.85 98.64 94.18 ڕ.ن.هاورده

ی ندیهی ناوهكساس و برینیت و ڕیژهوتی خاوی تهمریكا پیشبینی بۆ نرخی نهوتی ئهنهزگای زانیاری ده - ش:یهو ڕیژهپێی ئهو به كردن كردووههاورده

نت.سه 42دۆالر و 54 بێتهكساس دهوتی خاوی تهتی نهندیهی ناوهڕیژه 2016ساڵی - نت.سه 42دۆالر و 59 بێتهدهوتی خاوی برێنت تی نهندیهی ناوهڕیژه 2016ساڵی -

( دۆالر و 57) بێتهكساس دهوتی خاوی خاوی تهنه 2015می كی چوارهكان" چارهك به پێی پێشبینیهروههه ( و دۆالر.62) بێتهخاوی برێنتیش ده

2015یی كی كۆتاچاره رێمی كوردستان لهمریكا بێت" ههوتی ئهزگای زانیاری نهی دهكهپێی پێشبینهبه -زێت بهدانه یهم ڕێژهئه رێك نیهگههیچ ئهند رچهفرۆشێت، ههرمیلیك دهر بهرامبه$ به 50 وت بهدا نه

بۆیی. ترسیدارهم مهو هه نجاوگو رێمی كوردستان نرخێكی بۆ هه و نرخهاڵم ئهبه وتی خۆی لهنه توانێتده" هو قورسرت مێك لهوتی خاوی برێنت كهنه به ی هاوتایهكهوتهنه كه 2016بۆ -

رملێك.ر بهرامبهدۆالر بفرۆشێت به 55بۆ 50نێوان

رمیلبه /2016نرخی خاوی برێنت

12

opic n.oecd oecd

هۆی زیادبوونی كات بهی جیهان پیشینی دهئاژانسی ووزه

جیهان وت لهكۆگانی نه وهوت ی ئیرانهی نهناردههه

م زیاتر ببێت.رههی بهشهگهو وهپڕببنه

59دۆالر بۆ 53نێوان نرخی خاوی برێنت بۆ مانگی جوون" له

".وهتهدۆالر سوڕاوه

( ملیۆن 96.94) تهشتووهوتی خاوی جیهان گهمی نهرههبه

ی شهچاو مانگی پیشوودا گهشه لهوهڕۆژیكدا ئه رمیل لهبه

ملیۆن. 1.4ی ڕیژه به كردووه

ی جیهانووزه

13

ی ژیانی ئابوری خۆی وهرێمی كوردستان بۆ ڕێكخستنههه یهی ههوت و غازی رسوشترتی نهڕێكخستنی كه پێویستی به

مدا كهخاڵی یهت داهات، لهتایبهكانیدا بهكۆی پڕۆسه له وهوت بكێشینهرتی نهكه سی لهبی و كهز ستی حیده پێویسته

، دروستبكرێتكان وتیهنه و دواتریش یاسای سندوقی داهاتهتی عنهر "لهین بهكهنه و كارهربێت ئهگهئه وهوانهپێچهبه وین".كهوت دهنه

یامی دۆرپه

14

كانرسوشتیه تی سامانهزارهپالنی وه 2014تۆگی كوردستان وت لهكانی نهرهی كۆمپانیا كاركهیاننامهبه ت.زارهوه الیجو كردن مانگی دهنارهراپۆرتی هه مریكاوتی ئهزگای زانیاری نهدهتی راپۆرتی تایبه الییرتی مانگی جو ی جیهان/ راپۆ ئاژانسی ووزه

كانرچاوهسه

15

ارەژم موڵەتی خاوەنی دۆر ڕێكخراوی

ڕێكخراوە فەرمانگەی ی( 2427)

هەرێمی حكومەتی ناحكومیەكانی

.كوردستانە

- dopic2014@gmail.co

- MANGER: 7705542391

كوردستان نەوتی زانیاری بۆ دۆر ڕێكخراوی

Door Organization for Petroleum Information of Kurdistan