Багана нурууны халдвараар үүсгэгддэг эмгэгүүд

Б.АриунжаргалДүрс оношилгооны эмч

Шууд халдвар- Багана нуруу, нугасны хэсэгт хийгдсэн ажилбар, мэс заслын дараа

Ойролцоох эдээс халдвар тархах замаар

Цусанд халдвар тархсанаас

Халдварлах замууд

Анатомийн байрлалаар нь:- Нугалмын их биед - Нугалам хоорондын зайд- Нугасны хөндийд мөн- Ойролцоох зөөлөн эдэд халдвар

өөрчлөлт үүсдэг.

Ангилал

- Бактераар үүсгэгддэг идээт үрэвсэл бөгөөд нугалмын их бие, нугалам хоорондын жийргэвчийг үрэвсүүлдэг.- Хамгийн түгээмэл үүсгэгч нь Staphylococcus aureus бөгөөд нийт тохиолдлын 55-90%-д тодорхойлогддог.

- Бусад үүсгэгчдэд Streptococcus, Pneumococcus, Enterococcus, Escherichia coli, Salmonella, Pseudomonas aeruginosa, Klebsiella, Mycobacterium tuberculosis, Brucella, fungi, болон паразитууд орно.

PYOGENIC OSTEOMYELITIS

General Features• МRI шинжилгээнд: T1 WI горимд нугалмын их бие болон төгсгөлийн ялтсууд бага тодролтой, хил хязгаар нь ялгаралгүй болж харагдана. • байрлалo Аль ч нугалмыг хамарч болно.• Бүсэлхий (48%) > Цээжний (35%) > хүзүүний (6.5%)• Хэмжээo Харалдаа 2 нугалмыг нугалам хоорондын жийргэвчийг хамардаг• Морфологиo Нугалам хоорондын зай нарийснаo Төгсгөлийн ялтсын тодрол буурнаo Нугалмын их бие ялгаралгүй болноo Нугалмын их бие шахагдаж намсанаParaspinal ± epidural байрлалтай зөөлөн эдийн нэвчдэст өөрчлөлт үүснэ.

MRI шинжилгээнд• нугалам хоорондын зай нарийснаo T1WI горимд бага тодролтой харагданаo T2WI горимд өндөр тодролтой байж болно

Sagittal T1WI MR горимд C6 ба C7 нугалам хоорондын зай нарийсч, нугалмын төгсгөлийн ялтсууд болон нугалмын их биеийн тодрол эрс буурсан.

С6 нугалмын их биеийн тодрол эрс ихэссэн, мөн энэ өөрчлөлт нугалам хоорондын зай болон С7 нугалмын их бие рүү тархсан ба нурууны өмнөх зайнд идээт үрэвсэл үүссэн.

Sagittal T2WI MRГоримд нугалам шахагдаж намссанба нугалам хоорондын зай нарийсч болон төгсгөлийн ялтсууд ялгаралгүй болсон байгаа нь нугалмын остеомиелит болон дискны үрэвсэл явагдаж байгааг илэрхийлж байна.

Sagittal T1WI MR шинжилгээнд шинжлүүлэгч урьд нь нурууны хагалгаанд орж байсан өгүүлэмжтэй. Нугалам болон төгсгөлийн ялтсууд ялгаралгүй болж тодрол буурсан, нугалам хоорондын зай нарийссан мөн L4-5 эпидурал зайд зөөлөн эд тодорхойлогдоно.

Sagittal T1 C+ MRГоримд нугалмын тодрол ихэссэн ба L4-5 түвшинд эпидурал буглаа ахар сүүл рүү тархсан ба нугасны хөндий L4-5 хэсэгт нарийссан.

тодорхойлолтGranulomatous халдварт үрэвсэл нь сүрьеэгийн болон бруцеллозын шалтггаанаар үүссэн нугалмын болон нурууны ойролцоох зөөлөн эдийг эмгэг өөрчлөлт юм.

GRANULOMATOUS OSTEOMYELITIS

Сүрьеэгийн спондилит нь хамгийн их тохиолддог ба ихэвчлэн цээжний нугалам болон бүсэлхийн нугалмын уулзвар хэсэгт байрладаг.

Үрэвсэл нугалмын урд багана болон ойролцоох зөөлөн эдээс арагшаа тархдаг.

Gibbus deformity- нугалам дарагдаж хугарснаас эмгэг кифоз өөрчлөлт үүснэ.

Сүрьеэгийн спондилитийн онцлог нь хэд хэдэн нугалмыг хамарч болох ба ойролцоох зөөлөн эдэд зөв хэлбэртэй, тэгш хэмтэй, зах ирмэг нь тод буглаа тодорхойлогдоно.

Сүрьеэгийн спондилит

MR шинжилгээнд:• TIWIo Буглаа болон түүний ойролцоох нугалмын тодрол буурсан харагдана• T2WI: Нугалмын их бие, жийргэвч, ойролцоох зөөлөн эдийн тодрол ихэснэ • STIR: Нугалмын их бие, жийргэвч, буглааны тодрол ихэснэ• Tl C+o Эмгэг өөрчлөлттэй хэсгүүдийн тодрол ихэснэo зөөлөн эд тархмал эсвэл захаараа тод тодролтой харагдана• Эпидурал буглаа нугасыг шахаж хэлбэр байрлалыг өөрчлөнө.

Деструкци• Сүрьеэгийн хэлбэрийн ховор хэлбэрийн үедo Алсын нугалам руу эсвэл нугаламын арын хэсэг рүү тархана• Hypointense on Tl WI• Hyperintense on T2WI• тархмал тодролтойo нурууны төгсгөл хэсэг рүү тархана

Sagittal TlWI MRгоримд S 1 ба S2Нугалмын их бие сүрьеэгийн буглаатай баЭпидурал зай руу тархсан(2догчоор үүссэн эвэрхий L4-5).

Sagittal Tl C+ MRГоримд жигд бус захаараа тодрол өгсөнАхар сүүлний сүрьегийн остеомиелит Болон эпидурал буглаа тодорхойлогдоно. L5 нугалам хоорондын жийргэвч өөрчлөлтгүй байна.

Sagittal TlWI MRГоримд тархмалаар сүрьеэгийн улмаас нурууны өмнөд хэсэгт шохойжиж хатуурсан хэсгүүд тодорхойлогдоно.

Sagittal T2WI MRОлон нугалмын их биед тархмалаарүүссэн сүрьеэгийн остеомиелит өөрчлөлтүүд мөн нурууны өмнөд зөөлөн эд рүү тархсан байгааг сумаар заасан байна.

- Бактерийн үрэвсэл халдварлаад хэд хоногоос сар хүртэл хугацааны өгүүлэмжтэй, ихэвчлэн бүсэлхийн нугаламд тохиолддог ба зөвхөн нэг нугаламыг юмуу харалдаа 2 нугалмыг хамардаг

-ТВ халдвар хэдэн сараас жил хүртэл үргэлжилсэн түүхтэй, ихэвчлэн сээрний болон бүсэлхийн нугалмын шилжих хэсэгт байрладаг ба хэд хэдэн нугалмыг хамардаг мөн ойролцоох зөөлөн эдийн зөв хэлбэртэй, тод ялгаралтай буглаа үүсдэг

Pyogenic vs TB spondylitis

Амьтнаас хүнд халдварладаг грам-сөрөг бациллаар үүсдэг.

Ихэвчлэн бүсэлхийн нугалмуудад тохиолддог.

МRI шинжилгээнд T2WI горимд тодрол ихэссэн өөрчлөлт нугалмын их бие, нугалам хоорондын жийргэвч болон facet үений хэсэгт тодорхойлогдоно.

Бруцеллозын спондилит

Ховор тохиолддог бөгөөд дархлаа дарангуйлагдсан өвчтөнд тохиолддог.

MRI шинжилгээнд олон нугалам хоорондын жийргэвчийг хамардаг, мөн төгсгөлийн ялтсууд болон субхондрал хэсгүүд бага тодролтой харагддаг.

Aspergillus мөөгөнцөрийн халдвараар үүссэн спондилит

- Extradural хэсэгт үүссэн идээт үрэвсэл- Ихэвчлэн 50-70 насанд мөн эрэгтэйчүүдэд илүү тохиолддог.- Ихэвчлэн 2 догч хүндрэлээр үүсдэг.

EPIDURAL ABSCESS

• Оношилгооны онцлог: spondylodiscitis өөрчлөлт, эпидурал байрлалтай флегмон ± захаараа тодролтой хавангийн нэвчдэс• байрлал o арын epidural зай (80%) > урд (20%) >Тойрог хэлбэрийн (багана нурууны төгсгөл хэсэгт)o сээрний доод хэсэгт болон бүсэлхийн хэсэгт > хүзүүний болон сээрний дээд хэсэгт• хэмжээ: олон нугалмыг хамардаг

MR Findings• Tl WI: нугасны тодрол буурна• T2WI: тодрол ихэснэ• STIR: тодрол ихэснэ• T2* GRE: тодрол ижил буюу ихэснэ• DWI: тодрол ихэснэ• Tl C+o нэгэн төрлийн эсвэл нэгэн төрлийн бус тодрол өгнөБуглааo буглаа захаараа тодрол өгнөo ойролцоох судаснууд тодорноo нугас дарагданаo нугасны ишеми өөрчлөлт

Sagittal T2WI MRХүзүүний болон сээрний нугалмуудын урд эпидурал тодрол өгсөн өөрчлөлт харагдаж байна(сумаар)Масс эффект шинж илэрсэн

Sagittal T1 C+ MR захаараа тодрол өгсөн өөрчлөлт тодорхойлогдоно

Sagittal T2WI MR L3-4 хэсэгт discitis ба osteomyelitis өөрчлөлт үүссэн уг өөрчлөлт мөн эпидурал зайд тархсан мөн L1-L3 хэсэгт арын эпидурал зайд мөн буглааны өөрчлөлт харагдана

Sagittal T1 C+ MR өөх дарангуйлсангоримд захаарааа тодрол өгсөн. Масс эффект шинж илэрсэн.

Нурууны метастаз  Epidurаl гематома Нурууны жийргэвчийн өөрчлөлтүүд

Ялган оношилгоо

• нурууны ойролцоох зөөлөн эдийн идээт үрэвсэл

• оношилгооны онцлог: нурууны ойролцоох зөөлөн эдийн тодрол мөн захаараа тодорсон шингэн тодорхойлогдоно• байрлалo нурууны өмнөх зайo нурууны ойролцоох зөөлөн эдүүд• Psoas• Iliacus• Posterior paraspinous булчингууд

PARASPINAL ABSCESS

• хэмжээo янз бүрo тархалт• Subligamentous• зөвхөн булчинг хамарч болно• Morphologyo нурууны ойролцоох зөөлөн эдэд зах хүрээ нь жигд бус өөрчлөлт тодорхойлогдоноo хэсэгчилж болон тархмалаар булчин томроно• булчингийн бүтэц дотор шингэн тодорхойлогдоно• нимгэн зузаан, зөв болон зөв биш хэлбэртэйo булчингийн гадна хальс бүдгэрч тодорхой бус болно

MR шинжилгээнд• TIWIo ижил эсвэл бага тодролтой байна• хэвийн булчингийн бүтцээс ялгахад төвөгтэй• T2WI: өндөр тодролтой• PD/lntermediate: өндөр тодролтой• STIR:өндөр тодролтой• T2* GRE: ижил эсвэл өндөр тодролтой• TI C+: тархмал эсвэл захаараа тодрол өгнө• spondylitis өөрчлөлтүүд илрэнэo T2WI горимд нугалам хоорондын жийргэвч өндөр тодрол өгнөo төгсгөлийн ялтсуудын өөрчлөлт өгнөo ясны эдэд хаван тодорхойлогдоноo нугас шахагдаж болно

Sagittal T2WI MR горимд архаг хүзүүний өвдөлттэй өвчтөнд prevertebral байрлалтай мөн арын баганаар шингэн хуримтлагдсан(сум).

Axial TlWIMR горимд хуримтлагдсан шингэнүүд тодорхойлогдоно(сумаар).

Coronal Tl C+ MRӨөх дарангуйлсан шинжилгээндСүрьеэгийн спондиллитийн өөрчлөлттэй өвчтөнд баруун талдаа псоас булчинд буглаа тархсан

Axial Tl C+ MR өөх дарангуйлсаншинжилгээнд бактерийн идээт үрэвслийнБуглаа тойрог хэлбэрээр тодорсон ба Эпидурал зай нугасны ёзоорын хэсэгт тархсан

• Шууд вирусын халдвараар эсвэл вирусын халдварын эсрэг дархлалын системийн дайралтын дүнд нугасны хэсэгт үүсэх үрэвсэлт эмгэг

-Бүх насны хүмүүст тохиолдож болох ба ихэвчлэн 10-19 болон 30-39 насанд илүү тохиолддог

-Вирусын болон аутоиммуны мөн бие дааж үүсч болдог-Мөн системийн өвчнүүдийн үед хавсарч үүсдэг (lupus

ба sarcoidosis)

VIRAL MYELITIS (Acute Transverse Myelitis)

• оношилгооны онцлог: хавагнасан нугасны хэсэг тодорхойлогдоно• байрлал: хүзүүний болон сээрний хэсэгт; • хэмжээ: нугасны нэг хэсэг газраас бүхэлдээ тархаж болдог

Дүрс оношилгоо• Myelography: хэсэгчилж эсвэл тархмалаар нугас өргөсч томорно

Нийт тохиолдлын 40 хүртэлх хувь нь МRI шинжилгээнд илрэх өөрчлөлтгүй.

Том хэмжээний нугасны эдээс ялгарал тай өөрчлөлт 3-4 нугалмын түвшинг хамарч байрладаг.

Нугасны хэсэгт тархмал томорч хавагнадаг

T1: isointense эсвэл hypointense T2: бага хэмжээгээр тодрол нэмэгдэнэ

MRI шинжилгээнд

Sagittal TlWI MRНугас тархмал жигд өргөссөн ба нугасны төв хэсэгт тодрол буурсан шингэн төст өөрчлөлт тодорхойлогдоно. Өвчтөн 2 хоногийн өмнөөс ядарч сульдаж, нуруугаар өвдсөн зовиуртай.

Sagittal T2WI MR showsНугас тархмал хавагнаж өргөссөн өөрчлөлттэй.

Sagittal T2WI MRХүзүүний нугалмын орчимд хэсэгт газарт тодрол ихэссэн өөрчлөлт тодорхойлогдоно. Өвчтөн вирусын халдвараар өвдсөн үгүүлэмжтэй.

Sagittal Tl C+ MR Хүзүүний нугалмын орчимд хэсэгт газарт тодрол ихэссэн өөрчлөлтүүд тодорхойлогдоно. T2WI горимд өндөр тодролтой байсан.Өвчтөн вирусын халдвараар өвдсөн үгүүлэмжтэй.

Ялган оношилгоо :1-Multiple Sclerosis2-Acute disseminated encephalomyelitis (ADEM) 3-Neuromyelitis Optica4-Spinal Cord Infarction5-Spinal Arteriovenous fistulas6-Intramedullary Spinal Tumors

multiple sclerosis Ихэвчлэн хэмжээгээр бага 2 хүртэлх нугалмын түвшинд өөрчлөлт илэрдэг

Эмгэг өөрчлөлт ихэвчлэн захаар байрладаг

ADEM насны хувьд залуу хүиүүст тохиолддог ба бага тархины өөрчлөлттэй хавсардаг

spinal cord infarct ихэвчлэн нугас тархмал томорч хавагнадаг

T2 болон DWI горимд өндөр тодролтой Тодосгогч бодис тарьсны дараа тодрол өгөхгүй байж

болно Олон нугалмуудад хэвийн бус тодрол ихлэрч болно Сээрний хэсэгт боло бүсэлхийн дээд хэсэгт

байрлалтай

intramedullary neoplasm тодсгогч бодисоор тодрол өгдөг

Syringohydromyelia болон цист хавсардаг Цус алдалт тодорхойлогдож болно

• Анхдагч HIV халдвараас нугасны эмгэг өөрчлөлт үүсэх

• Оношилгооны онцлог: Т2 горимд нугасны бүтцийн энд тэнд хэсэгчилж өндөр тодролтой харагддаг• байрлал: сээр нуруу> хүзүүний хэсэг;

HIV

MR шинжилгээнд:• T1WIo хэвийн байж болноo нугасны атрофиT2WIo хэвийн байж болноo тархмалаар эсвэл хэсэгчилж өндөр тодрол өгч болноo нугасны атрофи• STIR: өндөр тодрол өгч болно• T1 C+: өөрчлөлттэй хэсэг тодроно

Axial T2WI MR Нугасны баруун тал руу тодрол ихэссэн өөрчлөлттэй.

Axial T1C+ MR өөх дарангуйлсан шинжилгээнд Нугасны баруун талд тодрол ихэссэн өөрчлөлт

Sagittal T1WI MRТархмал нугасны атрофи өөрчлөлт

Sagittal T2WIMR нугасны бүтцэд өндөр тодролтой хэсэг тодорхойлогдоно

• нугасны хөндийн үхжил үүсгэдэг халдварт эмгэгo Pyogenic халдвар хамгийн их тохиолддог

• Оношилгооны онцлог: цагираг хэлбэрээр тодорсон нугасны өөрчлөлт илрэх ба өвчтөн ямар нэг халдвараар өвдсөн өгүүлэмжтэй байна.

• хэмжээ : ихэвчлэн 2см-с бага байдаг• Morphology: дугуй эсвэл уртавтар хэлбэртэй, зах хүрээ нь жигд өөрчлөлт тодорхойлогдоно, эргэн тойрондоо үрэвслийн өөрчлөлттэй байж болно.

MYELITIS-CORD ABSCESS

Дүрс оношилгоо• Myelography: бага зэрэг нугас өргөсч томорч болно, эсвэл үүсгэврээс болж блок үүсч болно. КТ-ийн шинжилгээнд• тодосгогчгүй: нугасны бүтэц хэвийн, эсвэл жигд бус өргөсч болно.

MR Шинжилгээнд• TIWIo бага дохионы эрчим бүхий жигд бусаар өргөссөн нугасны бүтэцo буглаа болсон хэсэгт дохионы эрчим буурсан байна• T2WI: Буглаат өөрчлөлтийн болон түүний эргэн тойрны хавангийн хэсэгт дохионы эрчим өндөрсөнө. Мөн нугас өргөссөн байна.• PD/Intermediate: Буглаат өөрчлөлтийн болон түүний эргэн тойрны хавангийн хэсэгт дохионы эрчим өндөрсөнө • STIR: нугасны бүтэц тод ялгарна• DWIo нэвчилт тодорхойлогдож болно • Tl C+: захаараа тодрол авсан өөрчлөлт тодорхойлогдоно.

Sagittal Tl WI MR горимд бага тархи, нугасны том хэмжээний буглаа тодорхойлогдох ба нугас өргөссөн мөн 4-р ховдол тодорхойлогдохгүй байна

SagittalT2WI MR горимд тархмал өндөртодролтой тархины багана , бага тархинугамны хэсгийг хамарсан буглаатодорхойлогдоно.

Sagittal TlWI MRХүзүүний нугалмын хэсэгт нугас өргөсч хөндийг дүүргэсэн.С6-С7 хэсэгт бага тодролтой буглааны хөндий байна.

Sagittal Tl C+ MR C6 & C7 түвшинд тодосгогч бодисоор захаараа тодорсон байна.

• Нугас болон leptomeninges мөн Subarachnoid зайг хамарсан эмгэг өөрчлөлт

• Best diagnostic clue: тархмал их хэмжээний тодрол өгдөг• байрлал: багана нурууны бүх хэсэгт байрладаг• хэмжээ: тархмал эсвэл хэсэгчилсэн• Morphologyo жигд эсвэл жигд бус тодрол өгнөo тархи нугасны шингэн жигд тодорно

SPINAL MENINGITIS

pyogenic meningitis◦ Настай хүмүүст

- Streptococcus pneumoniae- Listeria monocytogenes- Neisseria meningitidis- Gram negative bacilli

◦ Насанд хүрэгчдэд- Streptococcus pneumoniae- Neisseria meningitidis- Group B streptococcus

◦ хүүхдэд- Neisseria meningitidis

◦ нярайд- Streptococcus pneumoniae- Neisseria meningitidis

Үүсгэгчид

- Group B streptococcus - Escherichia coli- Listeria monocytogenes

Вирусын meningitis◦ Enterovirus

mycobacterial meningitis◦ Mycobacterium tuberculosis

- tuberculous meningitis - tuberculous pachymeningitis

мөөгөнцөрийн meningitis◦ Cryptococcus neoformans (ДОХ-н халдвартай хүмүүст)◦ Coccidioides immitis

Aseptic meningitis leptomeningeal carcinomatosis rheumatoid arthritis granulomatous

◦ sarcoidosis iatrogenic

◦ Хагалгааны дараах

T2WIo субарахнойд зай тодорхойлогдохгүй болноo субарахнойд зайд дүүргэлтийн дефект шинж илэрнэo нугасны тодрол эрс ихэснэ• ± нугас хэсэгчилж эсвэл тархмалаар хавагнана• Tl C+o meningeal жигд бус тодорно o тархи нугасны шингэн тодорноo мэдрэлийн гарах ёзоорууд тодорно

Sagittal T1WI MRТархи нугасны шингэн тархмал тодорсон ба тархи нугасны шингэн болон нугас ялгарч харагдахгүй болсон

SagittalT2WI MR өөх дарангуйлсан горимдТархи нугасны шингэн жигд бус тодорсон(сумаар). Бага зэргийн масс эффект шинж үүссэн.

Sagittal T1 C+ MR өөх дарангуйлсан шинжилгээнд тархи нугасны шингэн нэгэн төрлийн бус тодорсон

Sagittal T1C+ MR өөх дарангуйлсан шинжилгээнд тархи нугасны шингэн болон мэдрэлийн ёзоорууд өндөр тодролтой харагдаж байна

• echinococcus халдвараар үүсгэгддэг уйланхайт эмгэг• Элэг, уушгинд тохиолдох нь элбэг ясанд маш ховор

ECHINOCOCCUS

MR шинжилгээнд• TIWIo тархи нугасны шингэнтэй адил дохионы эрчимтэй олон хэсэгт таславч бүхий уйланхайнуудo зөөлөн эдийн нягттай адил харагдаж болно• T2WIo тархи нугасны шингэнтэй адил дохионы эрчимтэй олон хэсэгт таславч бүхий уйланхайнуудo нугас руу шахаж болно

Sagittal Tl WI MRНугалмын их бие ар хэсэгт байрлалтай масс

Sagittal TlWI MR Нугалмын их Биед байрлалтай масс

Sagittal T2WI MRНэгэн төрлийн бус бүтэцтэй масс

Sagittal Tl WI MR Олон нугалмыг хамарсан өөрчлөлт

• Амьтнаас хүнд халдварладаг шимэгчийн төрөл • extraspinal (нугалмын их бие) болон intraspinal гэж ангилна(extradural, subarachnoid, intramedullary)

CYSTICERCOSIS

• Оношилгооны онцлог: тархины голдоо цэгтэй уйланхайт өөрчлөлттэй төстэй харагдана.• байрлалo Parenchymal, leptomeningeal, intraventricular,spinal• сээрний нугаламд 60-75% тохиолддог• хэмжээo 5-20 mm хүртэл• Morphologyo дугуй зууван хэлбэрийн уйланхайo хавангийн өөрчлөлт харагдаж болно

Дүрс оношилгоо• рентгенд: зөөлөн эдэд шохойжилт харагдаж болноCT шинжилгээнд• тодосгогчтой: уйланхайт өөрчлөлт subarachnoid Intramedullary хэсэгт илрэнэ, мөн нугас өргөсөх ± тодорч болно MR шинжилгээнд• TlWIo Subarachnoid: уйланхайт өөрчлөлт илрэнэ мөн масс эффект шинж илэрч болно o Intramedullary: уйланхайт өөрчлөлт ± нугасны хөндийд шингэн бүхий өөрчлөлт

Sagittal Tl C+ MR хүзүүний хэсэгт захаараа тодорсон уйланхайт өөрчлөлтүүд

Sagittal T2WI MR хүзүүний хэсэгтнэгэн төрлийн бус тодролтой өөрчлөлт

Coronal TlWI MRСээрний хэсэгт тод ялгаралтай уйланхайт өөрчлөлт

Sagittal Tl C+ MRМөн тод ялгаралтай уйланхайт өөрчлөлт

Баярлалаа