à¤Åç´ (äÁ‹) ÅѺ ¡ÒÃÊÌҧà¢çÁ·ÔÈ¡ÒþѲ¹Ò¹€คล็ด... ·...

17
1 ãËŒ¤Ó»ÃÖ¡ÉÒáÅÐá¹Ðá¹Ç ´Ã. à´ªÃѵ ÊØ¢¡Óà¹Ô´ ¼ÙŒà¢Õ¹ ´Ç§ã¨ ÃØ‹§âè¹à¨ÃÔÞ¡Ô¨ ÈÔÅ»¡ÃÃÁ ¾Ãྪà àÅÔÈ·ÔÇҾà ½†ÒÂʹѺʹع á¼¹§Ò¹¢Ñºà¤Å×è͹Êѧ¤Á´ŒÇ´Ѫ¹ÕªÕéÇÑ´¤ÇÒÁ¡ŒÒÇ˹ŒÒ·Õèá·Œ¨ÃÔ§ (ÊÊÊ.) ½†Ò¼ÅÔµ ÁÙŹԸԹâºÒÂÊØ¢ÀÒÇÐ (Á¹Ê.) 87/495 ËÁÙ‹ºŒÒ¹ÀÑÊÊÃÃѵ¹Ò¸ÔàºÈà («Í 31) ¶¹¹ºÒ§¡ÃÇÂ-ä·Ã¹ŒÍ µÓºÅºÒ§ÃÑ¡ãËÞ‹ ÍÓàÀͺҧºÑǷͧ ¨Ñ§ËÇÑ´¹¹·ºØÃÕ 11110 â·ÃÈѾ· 02-920-9691-2 â·ÃÊÒà 02-920-8845 36 ¡ÒÃÊÌҧà¢çÁ·ÔÈ¡ÒþѲ¹Ò ¡ÒáÓ˹´à»‡ÒËÁÒ¡ÒþѲ¹ÒáÅеÑǪÕéÇÑ´¤ÇÒÁ¡ŒÒÇ˹ŒÒ·Õèá·Œ¨ÃÔ§¢Í§·ŒÍ§¶Ôè¹ ´Ç§ã¨ ÃØ‹§âè¹à¨ÃÔÞ¡Ô¨ á¼¹§Ò¹¢Ñºà¤Å×è͹Êѧ¤Á´ŒÇ´Ѫ¹ÕªÕéÇÑ´¤ÇÒÁ¡ŒÒÇ˹ŒÒ·Õèá·Œ¨ÃÔ§ à¤Åç´ (äÁ‹) ÅѺ 1

Upload: others

Post on 31-Oct-2020

3 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: à¤Åç´ (äÁ‹) ÅѺ ¡ÒÃÊÌҧà¢çÁ·ÔÈ¡ÒþѲ¹Ò¹€คล็ด... · 2012. 12. 11. · 1 ãËŒ¤Ó»ÃÖ¡ÉÒáÅÐá¹Ðá¹Ç ´Ã. à´ªÃѵ ÊØ¢¡Óà¹Ô´

1

ãËŒ¤Ó»ÃÖ¡ÉÒáÅÐá¹Ðá¹Ç ´Ã. à´ªÃѵ ÊØ¢¡Óà¹Ô´

¼ÙŒà¢Õ¹ ´Ç§ã¨ ÃØ‹§âè¹�à¨ÃÔÞ¡Ô¨

ÈÔÅ»¡ÃÃÁ ¾Ãྪà àÅÔÈ·ÔÇÒ¾Ã

½†ÒÂʹѺʹع á¼¹§Ò¹¢Ñºà¤Å×è͹Êѧ¤Á´ŒÇ´Ѫ¹ÕªÕéÇÑ´¤ÇÒÁ¡ŒÒÇ˹ŒÒ·Õèá·Œ¨ÃÔ§ (ÊÊÊ.)

½†Ò¼ÅÔµ ÁÙŹԸԹâºÒÂÊØ¢ÀÒÇÐ (Á¹Ê.)

87/495 ËÁÙ‹ºŒÒ¹ÀÑÊÊÃÃѵ¹Ò¸ÔàºÈÃ� («Í 31)¶¹¹ºÒ§¡ÃÇÂ-ä·Ã¹ŒÍ µÓºÅºÒ§ÃÑ¡ãËÞ‹ ÍÓàÀͺҧºÑǷͧ¨Ñ§ËÇÑ´¹¹·ºØÃÕ 11110 â·ÃÈѾ·� 02-920-9691-2 â·ÃÊÒà 02-920-8845

36

¡ÒÃÊÌҧà¢çÁ·ÔÈ¡ÒþѲ¹Ò¡ÒáÓ˹´à»‡ÒËÁÒ¡ÒþѲ¹ÒáÅеÑǪÕéÇÑ´¤ÇÒÁ¡ŒÒÇ˹ŒÒ·Õèá·Œ¨ÃÔ§¢Í§·ŒÍ§¶Ôè¹

´Ç§ã¨ ÃØ‹§âè¹�à¨ÃÔޡԨἹ§Ò¹¢Ñºà¤Å×è͹Êѧ¤Á´ŒÇ Ѫ¹ÕªÕéÇÑ´¤ÇÒÁ¡ŒÒÇ˹ŒÒ·Õèá·Œ¨ÃÔ§

à¤Åç´ (äÁ‹) ÅѺ

1

Page 2: à¤Åç´ (äÁ‹) ÅѺ ¡ÒÃÊÌҧà¢çÁ·ÔÈ¡ÒþѲ¹Ò¹€คล็ด... · 2012. 12. 11. · 1 ãËŒ¤Ó»ÃÖ¡ÉÒáÅÐá¹Ðá¹Ç ´Ã. à´ªÃѵ ÊØ¢¡Óà¹Ô´

µÓºÅ˹ͧÊÒËËÒ ¨Ñ§ËÇÑ´¡ÒÞ¨¹ºØÃÕตดตอ คณศวโรฒ จตนยม ประธานธนาคารความด โทรศพท 081-763-7341

µÓºÅªÐáÅŒ ÍÓàÀÍÊԧ˹¤Ã ¨Ñ§ËÇѴʧ¢ÅÒตดตอ นายเมธา บณยประวตร ผอำนวยการสำนกธรรมนญสขภาพตำบลชะแล

µÓºÅºŒÒ¹àÅ×Í¡ ÍÓàÀÍ⾸ÒÃÒÁ ¨Ñ§ËÇÑ´ÃÒªºØÃÕตดตอ คณวฑรย ศรเกษม โทรศพท 087-048-5640ตดตอ พ.ต.อ. สนาน ออนศร โทรศพท 081-628-2601

µÓºÅ¤ÅͧµÑ¹ ÍÓàÀͺŒÒ¹á¾ŒÇ ¨Ñ§ËÇÑ´ÊÁØ·ÃÊÒ¤Ãตดตอ คณนวลฉว บญจนทร โทรศพท 089-892-6232

µÓºÅ˹ͧ¾Ñ¹¨Ñ¹·Ã� ÍÓàÀͺŒÒ¹¤Ò ¨Ñ§ËÇÑ´ÃÒªºØÃÕตดตอ กำนนประนอม อาจคงหาญ โทรศพท 081-856-3759

ʶҹ·ÕèÈÖ¡ÉÒ´Ù§Ò¹»ÃÐà´ç¹ªØÁª¹·éͧ¶Ô蹡Ѻ¡ÒÃÇҧἹ¾Ñ²¹Ò

¢ŒÍÁÙÅ͌ҧÍÔ§วสทธ บญญะโสภต (2552) “ธรรมนญสขภาพตำบลแหงแรกของประเทศไทย” สำนกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาตประยงค อปเสน “การจดทำเปาหมายตวชวดชมชนทองถน” สถาบนพฒนาองคกรชมชน (องคการมหาชน)สรจต ชรเวทย (2550) “คนแมกลอง” หอการคาสมทรสงครามโศกนาฏกรรม "กระเทยมไทย" อำมหตเงยบ "FTA" ไทยโพสต 25 ก.พ. 2550

34

เปาหมาย หรอภาพฝนอนสงสดของการกระจายอำนาจใหกบทองถน นนยอมมนยยะมากกวาการกระจายทรพยากรใหทองถนแตเปนการกระจายบทบาท หนาทในการบำบดทกขบำรงสขใหกบผคนในชมชน ดวยเหตนผคนจงฝากความหวงใหกบทมบรหารและพฒนาทจะนำพาชมชนทองถนใหกาวหนา โดยทกวนนบางทองถนเรมกาวเดนไดดวยตนเอง ขณะทอกหลายแหงยงคงกำลงตงไข และอาจตงคำถามวาอะไรคอความกาวหนา มกระบวนการพฒนาอยางไรทจะไปถงฝงฝนได

การพฒนาคมอ “เคลด (ไม) ลบ การสรางเขมทศการพฒนา” มเปาหมายเพอเปนแสงนำทางเลกๆ ทสะทอนภาพวธคด และกระบวนการทำงานเรองความกาวหนา เพอชวยใหทองถนใชเปนหลกเบองตนในการเตรยมความพรอมในการกาวเดนในวถการพฒนาอยางมนใจขน โดยเนอหาในคมอดงกลาวประกอบดวย 3 ขนตอนหลก ไดแก

สะทอนกระบวนการเรยนรตวตนของทองถนอยางถองแท ทงในรปของความตองการ สภาพความเปนอยของผคนทเปนทงผรบ และผใหของกระบวนการพฒนา การรจกระบบนเวศ และวฒนธรรม และการจบตาความเสยงทอาจเกดขน เพอเปนฐานสการออกแบบเปาหมาย รายละเอยดของการนำพาทองถนไปสความกาวหนาทเหมาะสม

¢Ñé¹·Õè 1 ÂÔ¹´Õ·Õè ä´ŒÃÙŒ¨Ñ¡

à¡ÃÔè¹¹Ó

บอกเลาแนวทางหลากหลายทชวยทองถนในการตงตนสรางภาพฝน หรอตงเปาหมายในการนำพาชมชนไปสความกาวหนา โดยการเลอกแนวทางใดนนขนอยกบบรบทของแตละทองถนนนๆ

¢Ñé¹·Õè 2 µÑé§à¢çÁ·ÔÈà¾×èÍ¡ŒÒÇà´Ô¹

สะทอนองคประกอบสำคญในกระบวนการแปลงฝนไปสภาคปฏบต ทงในรปแบบของการจดการขอมล การคดงาน และการสะทอนตนเองอยางสมำเสมอ เพอชวยใหฝนนนใกลแคเออม

ทายสดนทางทมผเขยนหวงเปนอยางยงวา คมอดงกลาวจะชวยจดประกายใหทองถนเหนถงองคประกอบสำคญในการนำพาชมชนไปสความกาวหนาไดไมมากกนอย คมอจะเปนเพยงเอกสาร หรอจะมพลงกตอเมอทกทานเรมลงมอ ทดลองและประยกตใช

ดวยจตคารวะ

แผนงานขบเคลอนสงคมดวยดชนชวดความกาวหนาทแทจรง

“¤Ø³¾ÃŒÍÁËÃ×ÍÂѧ ·Õè¨ÐËÇÁà´Ô¹·Ò§ÊÓÃǨàÊŒ¹·Ò§·ÕèÁÕ¤ÇÒÁ¡ŒÒÇ˹ŒÒ໚¹¨Ø´ËÁÒ»ÅÒ·ҧ”

¢Ñé¹·Õè 3 »¯ÔºÑµÔ¡ÒÃÅ‹Ò½˜¹

3

Page 3: à¤Åç´ (äÁ‹) ÅѺ ¡ÒÃÊÌҧà¢çÁ·ÔÈ¡ÒþѲ¹Ò¹€คล็ด... · 2012. 12. 11. · 1 ãËŒ¤Ó»ÃÖ¡ÉÒáÅÐá¹Ðá¹Ç ´Ã. à´ªÃѵ ÊØ¢¡Óà¹Ô´

ÃÙŒ¨Ñ¡µÑǵ¹ÃÙŒ¨Ñ¡·Ø¹ÃÙŒ¨Ñ¡¤ÇÒÁàÊÕè§

ÂÔ¹´Õ·Õè ä´ŒÃÙŒ¨Ñ¡¤ÃѺµÒ¾Ã

Áҫд֡àªÕÂǹÐ

¢Ñé¹·Õè 1ÂÔ¹´Õ·Õè ä´ŒÃÙŒ¨Ñ¡

4

ซงความเปลยนแปลงของปจจยเหลานอาจมผลกระทบตอความสำเรจในการดำเนนโครงการ / กจกรรม

การวนจฉยปจจยเสยง (Diagnostic)

เพอตดตามความคบหนาของโครงการ และวเคราะหปญหาและอปสรรคในการดำเนนโครงการ / กจกรรม

การตดตามโครงการ (Monitoring)

ซงจะชวยใหเขาใจในบรบทและเงอนไขของการดำเนนการโครงการ / กจกรรมไดดขน

การเรยนรโครงการ / เรยนรพนท

ซงเปนการบงบอกถงสถานการณเรมตนกอนการดำเนนโครงการ / กจกรรม อนจะชวยใหเหนความเปลยนแปลงของโครงการไดอยางชดเจน

เพอสรปถงผลลพธและผลกระทบจากการดำเนนโครงการ / กจกรรม โดยเปรยบเทยบกบความคาดหวงเรมตน ทรพยากรทใชในการดำเนนการ

และบรบทแวดลอมในการดำเนนโครงการ / กจกรรม

การประเมนคณคาของโครงการ (Evaluating)

หรอการถอดบทเรยนการทำงาน เพอใหเกดการเรยนรรวมกน และบทสรปทสามารถถายทอดและแลกเปลยนไดอยางเปนระบบ

การสงเคราะหประสบการณ (Synthesis)

การจดทำขอมลพนฐาน (Baseline data)

การพฒนาระบบเพอการตดตาม และประเมนผลอยางตอเนอง

´Õ¨Ñ§ ·ÕèàÃÒÂѧ·Ø‹Á¾ÅѧãËŒ¡Ñº¡ÒÃ

µÔ´µÒÁ »ÃÐàÁÔ¹¼Å ÁÔઋ¹¹Ñ鹡çäÁ‹ÃٌNjÒàÃÒ

ÂԧࢌÒ໇ÒÁÒ¡¹ŒÍÂà¾Õ§ã´

äÁ‹à¾Õ§෋ҹÑ鹹ФÃѺ àÃÒÂѧäËǵÑǷѹ ËÒ¡àÃÒà´Ô¹ÁÒ¼Ô´·Ò§´ŒÇÂ

33

Page 4: à¤Åç´ (äÁ‹) ÅѺ ¡ÒÃÊÌҧà¢çÁ·ÔÈ¡ÒþѲ¹Ò¹€คล็ด... · 2012. 12. 11. · 1 ãËŒ¤Ó»ÃÖ¡ÉÒáÅÐá¹Ðá¹Ç ´Ã. à´ªÃѵ ÊØ¢¡Óà¹Ô´

ความลบทสำคญของธรรมชาต คอ การสงสญญาณตอการปรบตว เพอสรางสมดลและทำใหสามารถคงอยตอไปไดอยางยงยน ในการทำงานกเชนเดยวกน เราจำเปนตองปรบตวใหสอดคลองกบปจจยการเปลยนแปลงทงภายในและภายนอก ตลอดจนความทาทายใหมๆ เพอใหการทำงานดำเนนตอไปได ประสบผลสำเรจตามเปาหมาย และมความยงยน ในทน การตดตามและประเมนผลถอเปนเครองมอหนงในการสงสญญาณตอการปรบตวดงกลาว

µÔ´µÒÁ»ÃÐàÁÔ¹¼ÅÍ‹ҧµ‹Íà¹×èͧ

á¼¹§Ò¹¾Ñ²¹Ò¤Ø³ÀÒ¾ªÕÇÔµáç§Ò¹¹Í¡ÃкºµŒÍ§¡ÒþѲ¹ÒÈÑ¡ÂÀÒ¾¡Ñº¡ÅØ‹ÁʵÃÕ ã¹ªØÁª¹ â´Â¨Ñ´·Óâ¤Ã§¡ÒþѲ¹Ò¡Ãкǹ¡Òýƒ¡¾Ù´

ã¹·ÕèÊÒ¸ÒóРᵋàÁ×èÍ´Óà¹Ô¹¡ÒÃä»ä´ŒÊÑ¡ÃÐÂÐ¡ç¾ºÇ‹Ò »ÃÐà´ç¹·Õè¡ÅØ‹ÁʵÃÕãËŒ¤ÇÒÁÊÓ¤ÑÞ¨ÃÔ§æ ¤×Íàà ×èͧ»Ò¡·ŒÍ§ ¨Ö§»ÃѺà»ÅÕ蹡ÅÇÔ¸ÕÁÒÊÙ‹

¡Òýƒ¡ÍºÃÁ¤ÇÒÁ໚¹¼ÙŒ»ÃСͺ¡ÒÃÇÔÊÒË¡Ô¨¢¹Ò´àÅç¡ ·ÓãËŒâ¤Ã§¡ÒûÃÐʺ¼ÅÊÓàÃç¨ä´Œã¹·ÕèÊØ´ â´Â¡ÒõԴµÒÁ »ÃÐàÁÔ¹¼ÅÍ‹ҧµ‹Íà¹×èͧ

·ÓãËŒà¡Ô´¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ¢Í§¼ÙŒ´Óà¹Ô¹¡Òà áÅЪØÁª¹ ÊÒÁÒöÃѺÃٌNjҡԨ¡ÃÃÁ´Ñ§¡Å‹ÒÇ·ÓãËŒã¡ÅŒ½˜¹·ÕèµÑé§äÇŒËà ×ÍäÁ‹ ËÃ×;Ò仼Դ·ÔÈ·Ò§ «Öè§ËÒ¡äÁ‹ÁÕ

¡Ãкǹ¡Òôѧ¡Å‹ÒÇ ÊÔ觷Õèà¡Ô´¢Ö鹨ÃÔ§ÍҨ໚¹ÀÒ¾·Õè äÁ‹à¤Â½˜¹äÇŒ¡ç໚¹ä´Œ

½Ñ¹ã¡Åéá¤èàÍ×éÍÁ àÁ×èÍÊè§ÊÑÞÞÒ³¶Ù¡ áÅШѺµÒÍÂèÒ§ã¡ÅéªÔ´

32

“คณรจกคนในชมชนของคณมากนอยเพยงใด” คำถามทดเหมอนไมสำคญมากนก เพราะคนสวนใหญคดวารจกชมชนทตนอยอาศยตงแตเกดดแลว แตหากตงคำถามตอไปวา ชมชนของเรามคนแก คนพการ และคนจนมากนอยเพยงใด เดกในชมชนมจำนวนเทาใดและมโอกาสเขาเรยนหรอไม เดกวยรนมความเปนอยอยางไร หรอแมแตจำนวนคนในชมชนทมความเสยงในการเผชญหนากบภยพบตมากนอยเพยงใด หลายคนอาจอำอง แลวอาจถามกลบวาจำเปนตองรลกซงถงขนาดนดวยหรอ ซงคณรหรอไมการทำความรจกตวตนของชมชนอยางถองแทมความหมาย และคณคาตอการวางแผนพฒนาชมชนอยางทคณอาจนกไมถงดวยซำไป

ÃÙŒ¨Ñ¡µÑǵ¹

¤Ø³ÃÙé¨Ñ¡¤¹ã¹ªØÁª¹¢Í§¤Ø³ÁÒ¡¹éÍÂà¾Õ§ã´

5

Page 5: à¤Åç´ (äÁ‹) ÅѺ ¡ÒÃÊÌҧà¢çÁ·ÔÈ¡ÒþѲ¹Ò¹€คล็ด... · 2012. 12. 11. · 1 ãËŒ¤Ó»ÃÖ¡ÉÒáÅÐá¹Ðá¹Ç ´Ã. à´ªÃѵ ÊØ¢¡Óà¹Ô´

ความเหลอมลำยอมมในทกหนทกแหง หากแตความรนแรงจะแตกตางกน ขนอยกบความตงใจจรงของชมชนทรวมกนแกไขปญหา อยางไรกดความเขาใจสถานะและรปแบบการใชชวตของผคนในชมชนทำใหเหนภาพความเหลอมลำทชดเจนขน จำนวนคนยากจนทมคณภาพชวตตำกวามาตรฐาน ชองวางทางรายไดของคนรวยและคนจน คนทมอปสรรคในการเขาถงระบบบรการสาธารณะ เดกๆ ในชมชนมโอกาสเขารบการศกษามากนอยเพยงใด เมอเหนกลมเปาหมายชด การคนหาทางออกในการแกไขความเหลอมลำกจะยงชดเจน และมประสทธภาพมากขน

Í͡ẺÃкººÃÔ¡Ò÷ҧÊѧ¤Á áÅÐÃкºÊÒ¸ÒóٻâÀ¤·ÕèàÍ×éÍÊÓËÃѺ·Ø¡¤¹

ในการพฒนาระบบบรการทางสงคม และระบบสาธารณปโภคโดยชมชนยอมมเปาหมายใหทกคนไดรบประโยชนอยางเทาเทยม แตในทางกลบกนสงเหลานไมไดออกแบบทเออกบคนทกคน โดยเฉพาะผดอยโอกาสในสงคม เชน ผสงอาย คนพการ คนยากจน เปนตน สวนหนงเพราะเราไมเคยรบรวาเขามตวตน ไมเคยไดยนความตองการ ขอจำกด อปสรรคทเขาเหลานเผชญอย ดงนนการเหนคนทกคนในชมชน ทงในเชงปรมาณและคณภาพ จะชวยทำใหคนเราสามารถออกแบบและพฒนาระบบตางๆ ทอำนวยตอคนทกคนไดครอบคลมและทวถงมากขน

¤Ô ¶Ö§©Ñ¹ºŒÒ§äËÁ ·ÓäÁäÁ ‹ÁÒË

Ò

Ëà ×ÍàËç¹Ç‹Ò©Ñ¹äÁ ‹ÁÕ¤ ‹ÒྠÕ§¾Í~~

àÃÒ໚¹ªØÁª¹à¡ÉµÃ¡Ã äÁ‹µŒÍ§¡ÒÃÍÐäÃÁҡᤋ ãËŒ¡ÒþѲ¹Ò

àÍ×é͵‹Í¡Ò÷ÓÁÒËÒ¡Ô¹

¤¹¨¹ÁÕÊÔ·¸ÔÁÑé¤ÌҺ

ᡌ䢻˜ÞËÒ¤ÇÒÁàËÅ×èÍÁÅéӢͧªØÁª¹

¨Ò¡ “¤¹¤Œ¹¤¹” ÊÙ‹¡ÒÃÇҧἹ¾Ñ²¹ÒáÅÐᡌ䢻˜ÞËҢͧªØÁª¹

6

µÑǪÕéÇÑ´ ÇÔ¸ÕºÃÃÅØ໇ÒËÁÒ (·ÕèÊÓ¤ÑÞ)

มผนำคนรนใหมมารวมกจกรรมงานพฒนาของชมชนรวมกบสภาองคกรชมชนเพมมากขน

10

ผนำมภาวะผนำในการเสรมสรางความสขมวลรวมชมชนทองถนทสงขนทงในมตความด ความสามารถ และความสข

11

จดตงสภาองคกรชมชนระดบหมบาน (สภาผนำ) และมเวทปรกษาหารอแลกเปลยนเรยนรพฒนาผนำทงภายในและนอกชมชนตอเนอง

1

จดประชมปรกษาหารอเพอตดตามงานสมำเสมอ2สรางรปธรรมความสำเรจในกจกรรมงานพฒนารวมกนของผนำในชมชน / ตำบล

3

µÑǪÕéÇÑ´ ÇÔ¸ÕºÃÃÅØ໇ÒËÁÒ (·ÕèÊÓ¤ÑÞ)

คนในตำบลเขารวมเปนสมาชกของกลมสวสดการชมชนเพมขน

12

กองทนสวสดการชมชนมจำนวนเพมขน13คนในตำบลทกเพศทกวยไดรบสวสดการทชมชนจดขน

14

จดตงสถาบนการเงนฯ ระดบตำบลและรณรงคขยายจำนวนสมาชกกองทนใหครบทกครอบครวในชมชน

1

รณรงคใหมการจดสวสดการใหครบทกประเภทของกลมองคกรการเงนและกลมตางๆ ทเกยวของในตำบล

2

เชอมโยงสวสดการชมชนกบกองทนอนๆ ในชมชน3

¼ÙŒ¹ÓÁդس¸ÃÃÁ ÁÕ¤ÇÒÁ«×èÍÊѵÂ� â»Ã‹§ãÊ àÊÕÂÊÅÐ ÁÕ¤ÇÒÁÊÒÁÒö¢Ñºà¤Å×è͹§Ò¹¾Ñ²¹ÒÍ‹ҧÊÌҧÊÃä�áÅÐÁÕ¤ÇÒÁÊØ¢

໇ÒËÁÒ·Õè 7

¤¹ã¹µÓºÅÁÕÊÇÑÊ´Ô¡ÒêØÁª¹·Õè´Õ໇ÒËÁÒ·Õè 8

¡ÅØ‹Á ͧ¤�¡ÃªØÁª¹ 㹵ӺźŒÒ¹àÅ×Í¡ÁÕ¤ÇÒÁࢌÁá¢ç§à»‡ÒËÁÒ·Õè 9

µÑǪÕéÇÑ´ ÇÔ¸ÕºÃÃÅØ໇ÒËÁÒ (·ÕèÊÓ¤ÑÞ)

มกลม องคกรชมชนทเขมแขงเพมขน15มกลมองคกรชมชนทตองฟนฟความเขมแขงลดลง

16กำหนดเกณฑมาตรฐานความเขมแขงของแตละประเภทกลม กลม องคกรชมชน

1

ประเมนความเขมแขงของแตละกลม2การประสานหนวยงานตางๆ มาสนบสนนการพฒนาหนนเสรมกจกรรมกลม

3

มการเชอมโยงเครอขายองคกรชมชนในระดบตำบล4

ขอมลจาก: http://gotoknow.org/blog/suthepkm/290663 31

Page 6: à¤Åç´ (äÁ‹) ÅѺ ¡ÒÃÊÌҧà¢çÁ·ÔÈ¡ÒþѲ¹Ò¹€คล็ด... · 2012. 12. 11. · 1 ãËŒ¤Ó»ÃÖ¡ÉÒáÅÐá¹Ðá¹Ç ´Ã. à´ªÃѵ ÊØ¢¡Óà¹Ô´

µÑǪÕéÇÑ´ ÇÔ¸ÕºÃÃÅØ໇ÒËÁÒ (·ÕèÊÓ¤ÑÞ)

ประเพณลาวเวยงมความคงอย มความดและมการปรบปรงใหดกวาเดม

9 ประชาสมพนธใหสมาชกในชมชนพาเดกและเยาวชนเขารวมกจกรรมสำคญในชมชน

1

รณรงคเรองการแตงกาย / ภาษา ในการเขารวมกจกรรม

2

ใชภาษาทองถนจดเสยงตามสายในชมชน3ตงกลมดนตรพนบาน และวฒนธรรมแตงกายทองถน (ลาวเวยง)

4

µÑǪÕéÇÑ´ ÇÔ¸ÕºÃÃÅØ໇ÒËÁÒ (·ÕèÊÓ¤ÑÞ)

การมสวนรวมในการประชมทสำคญของขบวนชมชน

6 รณรงคประชาสมพนธใหคนในตำบลเหนความสำคญของการรวมกลมและแกไขปญหา

1

เชญภาคทรบผดชอบเขารวมการประชม2

µÑǪÕéÇÑ´ ÇÔ¸ÕºÃÃÅØ໇ÒËÁÒ (·ÕèÊÓ¤ÑÞ)

จำนวนคดยาเสพตดทลดลง7จำนวนผตดยาเสพตดลดลงและ / หรอไมมผเสพใหม

8สรางเครอขายเยาวชนในตำบล1จดกจกรรมสำหรบเดกและเยาวชน เชน กฬา อาชพ วาดภาพ ดนตร ฯลฯ

2

การสรางความสมพนธในครอบครว พอ แม เขารวมกจกรรมของกลมผตดยาเสพตด

3

ประสานกบหนวยงานทงภายในและภายนอก4ตรวจตดตามกลมเสยงยาเสพตด5

¤¹ã¹µÓºÅÁÕʋǹËÇÁ㹡ÒþѲ¹ÒáÅÐᡌ䢻˜ÞËҢͧËÁÙ‹ºŒÒ¹áÅеӺÅ

໇ÒËÁÒ·Õè 4

µÓºÅ»ÅÍ´ÂÒàʾµÔ´à»‡ÒËÁÒ·Õè 5

໚¹µÓºÅ·Õè͹ØÃÑ¡É�ÇѲ¹¸ÃÃÁ »ÃÐà¾³Õ ÀÙÁÔ»˜ÞÞÒ·ŒÍ§¶Ôè¹ (¿„œ¹àÇÕ§)

໇ÒËÁÒ·Õè 6

30

ลกษณะ และความเปนอยของผคนในชมชนสามารถสะทอนความเสยงทอาจเกดขนไดหลากหลายแงมม เชน โครงสรางประชากรของชมชน ทำใหสามารถคาดการณวาจะเปนเมองผสงวยในไมชา ดงนนชมชนจงตองเรมวางแผนระบบสวสดการใหกบคนชราอยางจรงจงมากขน หากเปนชมชนเกษตรกร การวางแผนสรางความมนคงใหเกษตรกร การตดตามสถานการณ และการพฒนาทกษะ ปจจยการผลต การตลาด หลกประกนทสอดคลองกบชาวไรชาวนาเปนสงจำเปน

1 สะทอนแนวโนมของความเสยง และภยทอาจเกดขน

เมอชมชนสามารถมองภาพอนาคตชดเจนขนตองเตรยมความพรอมในการรบมอกบความไมแนนอนนน แตความพรอมของชมชนอยทการประเมนวาใครจะเปนผไดรบผลกระทบเมอยามภยมา ซงภยแตละชนดจะสงผลกระทบตอกลมคนทแตกตางกน เชน หากชมชนทราบจำนวนครวเรอนทอยในพนทเสยงภยนำทวม ดนถลม ภยแลง หรอสนาม จะสามารถเตรยมสรรพกำลงในการปองกน ดแล และเยยวยาไดอยางเหมาะสมและมประสทธภาพ เปนตน

2 สะทอนขนาดกลมของผไดรบผลกระทบจากภยตางๆ ทอาจเกดขน

ความแนนอนคอความไมแนนอน ดงนนการพฒนาใดๆ ชมชนจำเปนตองคาดการณวาอะไรคอความไมแนนอน และความเสยงทอาจเกดขน เพราะเมอสงนนเกดขนแลวยอมสงผลกระทบตอผคนในชมชนอยางหลกเลยงไมได ซงภารกจคนคนคนชวยใหชมชนสามารถเตรยมความพรอมในการปองกน ดแล เยยวยาผทไดรบผลกระทบจากความเสยง และภยทอาจเกดขนไดอยางเพยงพอ เหมาะสม และทนทวงทเพราะ

àµÃÕÂÁ¤ÇÒÁ¾ÃŒÍÁ㹡Òû‡Í§¡Ñ¹ ´ÙáÅ ª‹ÇÂàËÅ×Í àÂÕÂÇÂÒ»ÃЪҪ¹ã¹ÂÒÁà¡Ô´ÀÑÂàÊÕ觷ÕèÍÒ¨à¡Ô´¢Öé¹ã¹Í¹Ò¤µ

¨ÐÁÕ ã¤ÃÁÒª‹ÇÂàÃÒºŒÒ§äËÁ˹Ð

ÁÕºŒÒ¹¶Ù¡¹éÓ·‹ÇÁËÅÒÂËÅѧ á¶ÇºŒÒ¹µÒ¾Ã à͌ҾǡàÃÒÃպ仪‹ÇÂÍÍ¡ÁÒ áŌǾÒÁÒ

·Õè âçàÃÕ¹¡‹Í¹

仡ѹàÅÂ!

7

Page 7: à¤Åç´ (äÁ‹) ÅѺ ¡ÒÃÊÌҧà¢çÁ·ÔÈ¡ÒþѲ¹Ò¹€คล็ด... · 2012. 12. 11. · 1 ãËŒ¤Ó»ÃÖ¡ÉÒáÅÐá¹Ðá¹Ç ´Ã. à´ªÃѵ ÊØ¢¡Óà¹Ô´

àË繤ÇÒÁËÅÒ¡ËÅÒ¢ͧ¤¹ã¹ªØÁª¹¤Ãͺ¤ÅØÁËÃ×ÍäÁ‹

àËç¹»ÃÔÁÒ³ áÅСÒáÃШÒµÑǢͧ¤¹áµ‹ÅСÅØ‹ÁÁÒ¡¹ŒÍÂà¾Õ§ã´

àË繤ÇÒÁµŒÍ§¡Òâͧ¤¹àËÅ‹Ò¹ÕéËà ×ÍäÁ‹

àËç¹µÑǵ¹

àËç¹á¹Ç·Ò§¡ÒþѲ¹ÒÈÑ¡ÂÀÒ¾ áÅФÇÒÁ¾ÃŒÍÁ¢Í§·ŒÍ§¶Ôè¹ã¹¡ÒúӺѴ

·Ø¡¢�ºÓÃاÊØ¢

àËç¹»ÃÐà´ç¹»˜ÞËÒ áÅÐá¹Ç·Ò§¡Ò÷ӧҹ

·ÕèªÑ´à¨¹¤Ãͺ¤ÅØÁ¤ÇÒÁµŒÍ§¡Òâͧ¤¹

·Ø¡¡ÅØ‹Á

àËç¹·Ò§ÍÍ¡

àË繤ÇÒÁàÊÕè§ áÅСÅØ‹Á໇ÒËÁÒ·Õ赌ͧ䴌ÃѺ¡ÒôÙáÅ ª‹ÇÂàËÅ×Í

áÅÐàÂÕÂÇÂÒ

8

ªØÁª¹ºŒÒ¹àÅ×Í¡¡Ñº¡ÒáŒÒÇà´Ô¹ÊÙ‹¨Ø´ËÁÒÂ

µÑǪÕéÇÑ´ ÇÔ¸ÕºÃÃÅØ໇ÒËÁÒ (·ÕèÊÓ¤ÑÞ)

จำนวนผปวยในตำบลลดลง (โรคเบาหวาน ความดนโลหตสง ไขเลอดออก)

1 รณรงคประชาสมพนธเกยวกบเรองสขภาพโดยกลม อสม.รวมกบสถานอนามย

1

อสม.รวมกบสถานอนามยออกหนวยเคลอนทใหความรแกผปวย ครอบครว และคนในชมชน มการตรวจสขภาพพนฐานอยางตอเนอง

2

µÑǪÕéÇÑ´ ÇÔ¸ÕºÃÃÅØ໇ÒËÁÒ (·ÕèÊÓ¤ÑÞ)

จำนวนโครงการ / กจกรรมของชมชนทสำคญทสำเรจดวยความสามคค รวมแรงรวมใจ (เชน จดขบวนสงกรานต (ฟนเวยง) กจกรรมวนแม ฯลฯ)

2 รณรงคประชาสมพนธคนในตำบลเขารวมกจกรรมอยางสมำเสมอ และยอมรบความคดเหนของกนและกน ผานวธการตางๆ เชน เดนเคาะประตบาน ใหตรงตอเวลานดหมาย เนนจตสำนกการมสวนรวม

1

¤¹ã¹µÓºÅÁÕÊØ¢ÀÒ¾á¢ç§áç໇ÒËÁÒ·Õè 1

¤¹ã¹µÓºÅÁÕ¤ÇÒÁÊÒÁѤ¤Õ໇ÒËÁÒ·Õè 2

µÑǪÕéÇÑ´ ÇÔ¸ÕºÃÃÅØ໇ÒËÁÒ (·ÕèÊÓ¤ÑÞ)

การออมในชมชนเพมขน3หนทเปนปญหาลดลง4จำนวนครอบครวทตกเกณฑ จ.ป.ฐ. ไมม / หรอลดลง / ทเกนเกณฑมเพมมากขน

5

สรางอาชพเสรมขนในชมชนโดยกลมกจกรรมในชมชน

1

รณรงคในเรองของการออมโดยการจดตงกลมออมทรพยขนในทกหมบาน รวมทงพฒนาใหเขมแขงมความนาเชอถอเชอมโยงเปนสถาบนการเงนระดบตำบล

2

¤¹ã¹µÓºÅÁÕÃÒÂä´ŒáÅЪÕÇÔµ·ÕèÁÑ蹤§à»‡ÒËÁÒ·Õè 3

29

Page 8: à¤Åç´ (äÁ‹) ÅѺ ¡ÒÃÊÌҧà¢çÁ·ÔÈ¡ÒþѲ¹Ò¹€คล็ด... · 2012. 12. 11. · 1 ãËŒ¤Ó»ÃÖ¡ÉÒáÅÐá¹Ðá¹Ç ´Ã. à´ªÃѵ ÊØ¢¡Óà¹Ô´

บอยครงทความฝนของเรามกเปนภาพฝนทใหญ จบตองยาก สามารถตความไดหลากหลาย เชน ชมชนมสขภาวะทดอาจครอบคลมตงแตการมสขภาพกายทแขงแรง สขภาพจตด การมอายยนยาว การเขาถงระบบบรการทางดานสาธารณสขอยางเทาเทยม ซงลวนแตเปนสวนหนงของคำวาสขภาวะ ทำใหชมชนจำตองมการสำรวจลกลงไปถงการใหคณคาของคนในชมชนตอประเดนนนๆ จนสามารถออกแบบรปธรรมทชมชนรวมกนตกลงวา อะไรคอตวแทนทสะทอนการมสขภาวะทดของคนในชมชน

การแปลงเปาหมายใหเปนรปธรรมจบตองได

ยทธศาสตรคอการกำหนดองคประกอบสำคญทจะบรรลเปาหมายตงไว เชน ชมชนตงเปาหมายใหชมชนมการจดการสงแวดลอมทด มประสทธภาพ ยทธศาสตร หรอองคประกอบไปสความสำเรจนนอาจตองประกอบไปดวย จตสำนกทางสงแวดลอมของคนในชมชน ความร และศกยภาพของทมบรหารจดการ เปนตน

กำหนดยทธศาสตรการบรรลภาพฝนทตงไว

เมอยทธศาสตรเปรยบเสมอนเนวเกเตอรบอกทศทางการกาวเดน การกำหนดงานเปรยบเสมอนการออกแบบพาหนะใหสามารถนำพาไปสจดหมายปลายทาง ดงนนการออกแบบกจกรรมตองใหสอดคลองกบเปาหมาย และกลมเปาหมาย ชวงเวลาทเหมาะสม เชน การสรางจตสำนกของคนในชมชน อาจดำเนนการผานการเดนรณรงค การจดกจกรรมจตอาสารวมดวยชวยกนกเปนได ทงนขนอยกบวเคราะหกลมเปาหมายใหละเอยด เพอออกแบบเนอสาร ชองทาง จงหวะเวลาในการนำเสนอทเหมาะสม เปนตน

จนตนาการผนวกความเปนจรงสการออกแบบงาน

จะเปนฝนคาง หรอฝนทเปนจรงหรอไมนน อยทเราเรมตนลงมอทำหรอไม ซงการลงมอปฏบตตามลาฝนนนอาจทำไดหลากหลายวถขนอยกบเปาหมาย อยางไรกด กวาจะออกแบบภารกจกาวเดน จำเปนตองผานกระบวนการดงตอไปน

¡Ó˹´§Ò¹à¾×èÍ¡ŒÒÇÊÙ‹¨Ø´ËÁÒÂ

กระบวนการกำหนดงาน

¤Ô´¨ÃÔ§ ·Ó¨ÃÔ§µŒÍ§µÑé§ã¨áÅШÃÔ§¨Ñ§¡Ñº¤ÇÒÁ¤Ô´ ¤Ô´ä´ŒáÅŒÇãˌŧÁ×Í·Óä»àÅ äÁ‹µŒÍ§

ˋǧ¡Ñ§ÇÅNjҨмԴ¾ÅÒ´ ËÃ×ÍäÁ‹ÊÁºÙó� à¾ÃÒÐã¹âÅ¡¹Õé äÁ‹ÁÕ¤ÇÒÁÊÁºÙó� áÅФÇÒÁ¼Ô´¾ÅÒ´¨Ð໚¹º·àÃÕ¹

ãˌࢌÒã¨áÅоѲ¹Òä´Œ´ÕÂÔ觢Öé¹

28

ÃÙŒ¨Ñ¡·Ø¹:

หากเปรยบการพฒนาเสมอนระบบนเวศนาบว ผคนมกใหความสนใจกบผลสำเรจของการพฒนาคลายกบการชนชมดอกบวทบานสะพรงอวดโฉมใหสาธารณชน แตหารไมวากวาจะเตบโตมาเปนดอกบวทสวยงามไดนน บวตองหยงรากบนโคลนตมทมธาตอาหารทอดมสมบรณเพอใหรากนนแขงแรงเพยงพอในการประคบประคองการชชอ และผลบานของดอกบว และสามารถรองรบบวกอใหมทแตกเหงาขยายพนธอยางตอเนอง

เฉกเชนเดยวกบระบบนเวศนาบว ผลสำเรจของการพฒนาจะยงยนได ปจจยสำคญคอการพฒนาเตบโตบนฐานของระบบนเวศสงแวดลอม และทรพยากร รวมถงวฒนธรรมของชมชนนนๆ ดงนนหากชมชนเขาใจระบบนเวศ และวฒนธรรมของตนเองอยางถองแท จะนำไปสผลลพธทพงปรารถนาและยงยนดวยเหตผลดงตอไปน

งบประมาณโครงการและกจกรรมเพอการเยยวยาลดลงเพราะโครงการและกจกรรมทออกแบบไมสรางปญหาสงคมและสงแวดลอม ทำใหสามารถทมงบประมาณทมอยางจำกดในการพฒนาดานตางๆ ไดมากขน มใชเมอพฒนาโครงการหนงตองเผอสำรองงบในการแกไขปญหาทางสงคมและสงแวดลอมทเกดจากการพฒนานนๆ ดวย

เพราะโครงการและกจกรรมการพฒนาไดรบการออกแบบใหสอดคลองกบระบบนเวศ สงแวดลอมเดมทมอย ทำใหผคนสามารถพงพงระบบนเวศ ทรพยากร และสงแวดลอมนนๆ ในการดำรงชวต โดยไมไดรบผลกระทบ

ไมนำไปสความขดแยง

Ãкº¹ÔàÇÈ áÅÐ ÇѲ¹¸ÃÃÁ

แปลงไปสการปฏบตและเกดมรรคผลไดจรงเพราะโครงการหรอกจกรรมการพฒนาไดรบการออกแบบกระบวนการใหสอดคลองกบวถวฒนธรรมความเปนอยของคนในชมชน ไมมฝนธรรมชาตของคนปฏบต

Í‹ҧ¹Õé¹Õèàͧ·Õè âºÃҳNjÒäÇŒ ·ÓÍÐäáçµÒÁÍ‹ÒÅ×ÁÃÒ¡à˧ŒÒ

¢Í§µ¹àͧ໚¹Íѹ¢Ò´

9

Page 9: à¤Åç´ (äÁ‹) ÅѺ ¡ÒÃÊÌҧà¢çÁ·ÔÈ¡ÒþѲ¹Ò¹€คล็ด... · 2012. 12. 11. · 1 ãËŒ¤Ó»ÃÖ¡ÉÒáÅÐá¹Ðá¹Ç ´Ã. à´ªÃѵ ÊØ¢¡Óà¹Ô´

áÁ‹¡Åͧ¡Ñº¡ÒþÖ觾ԧÃкº¹ÔàÇÈÊÒÁ¹éÓ:º·àÃÕ¹¢Í§¡ÒâҴÁÔµÔ¹ÔàÇÈ áÅÐÇѲ¹¸ÃÃÁ 㹡Ãкǹ¡ÒÃÍ͡Ẻ¡ÒþѲ¹Ò

มระบบนเวศแบบสามนำของคนแมกลอง คอ นำจด นำเคม นำกรอย นำทะเลเคลอนไหวขนลงตามอทธพลของดวงจนทร และกระแสลมตามฤดกาลอยางชดเจน การประกอบอาชพของประชาชนทางตอนบนของลมนำ ซงไดรบอทธพลจากนำจด มการทำสวนผลไม และสวนเตยน (สวนไมลมลก) ทางตอนกลางซงไดรบอทธพลจากนำกรอย ประชาชนนยมทำสวนมะพราวผล และมะพราวนำตาล รวมถงสวนผลไมในหนาแลง และปลกขาวในรองสวนในชวงนาป สวนทางตอนลางทอยตดทะเล ชาวแมกลองกทำนาเกลอ ปาโกงกาง ทำนากง และประมงทะเล

ภาพดดแปลงจาก: คนแมกลอง หนา 15

ต.แพรกหนามแดง

อาวไทย

ต.คลองโคน

ต.สวนหลวง

ต.ทายหาด

ต.ปลายโพงพาง ต.บางจะเกรง

ต.บางแกวอ.เมองสมทรสงครามอ.อมพวา

ต.นางตะเคยนอ.บางคนท

ต.บางกระบอต.บางสะแก

ต.ดอนมะโนรา

จ.ราชบร

จ.ราชบร

จ.สมทรสาคร

สวนเตยน

สวนผลไมผสมผสาน (ลนจ, สมโอ, มะพราวผล)

สมโอ, มะพราวผล, มะพราวนำตาล

ปาชายเลน, ประมงพนบาน

ทอยอาศย, การคา,อตสาหกรรม

สวนผก, นาขาว, บอปลาสลด

นาเกลอ

นากง ประมงทะเล,ประมงชายฝง

10

ªØÁª¹¡Ñº¡ÒèѴ¡ÒâŒÍÁÙÅà¾×èͷǧ¤×¹»ÅÒ¹éÓÁÙÅ¡ÅѺ¤×¹ÁÒ

“เขอนปากมล” ไดปดกนการไหลของนำ และการอพยพของปลา กอใหเกดผลกระทบตอระบบนเวศ และวถชวตของชมชนทพงพงทรพยากรจากลำนำมล จนนำไปสการเรยกรองและตอสของชมชนใหเปดเขอนคนชวตแกชมชนและลำนำ โดยในกระบวนการเจรจา ชมชนไดมการจดเกบขอมลทสะทอนถงผลกระทบทชมชนไดรบ โดยเฉพาะขอมลปรมาณปลาทลดลงหลงการสราง โดยชาวบานไดรวมตวกนสำรวจชนด และจำนวนปลาในลำนำมลดวยตนเองดวยแบบบนทกรายการอาหารทแตละครวเรอนรบประทาน เพอนำมาประเมนสถานการณจำนวน และชนดของปลาในลำนำมล โดยขอมลดงกลาวไดตอกยำสถานการณความไมมนคงทางอาหาร และทางเศรษฐกจทชาวปากมลเผชญอย ซงขอมลปฐมภมทชมชนจดเกบสอดคลองกบการสำรวจของสถาบนวชาการ และหนวยงานรฐทพบวามปลาจำนวนถง 169 ชนดทไมมรายงานการจบไดอกเลยนบตงแตมการกอสรางเขอน ขอมลผลกระทบในมตตางๆ ไดรวบรวมและเปนสวนหนงของชยชนะเมอวนท 4 พ.ย. 2553 ทคณะกรรมการแกไขปญหาเขอนปากมลมมตใหเปดเขอนอยางถาวร รวมทงจายคาชดเชยหรอเยยวยาความเสยหายใหกบชาวบาน

¼ÙŒ¹Ó´Õ ºŒÒ¹àÅ×͡໚¹ÊØ¢

หนงในเปาหมายและตวชวดการพฒนาทชาวบานเลอกรวมกนกำหนด คอผนำมคณธรรม มความซอสตย โปรงใส เสยสละ มความสามารถขบเคลอนงานพฒนาอยางสรางสรรคและมความสข ทำใหชาวบานเลอกจำเปนตองมการตดตามสถานการณดงกลาวอยางใกลชด จนนำไปสความพยายามในการจดเกบขอมลทสามารถสะทอนภาวะผนำทองถนผาน 2 วธการ ไดแก

1 การประเมนตนเองของผนำตามแบบประเมนภาวะผนำทสภาองคกรชมชน

จดทำขนโดยจดประเมนตามกลมผนำใน ๔ สวน (คอ ผบรหารทองถน /

กำนน ผใหญบาน / องคกรชมชนและสภาฯ / คนรนใหม) ทก ๖ เดอน

2 การสำรวจความพงพอใจของประชาชนในบทบาทของผนำชมชนทองถน

ของกลมตางๆ (คอ ผบรหารทองถน / ทองทกำนน ผใหญบาน /

องคกรชมชนและสภาฯ / คนรนใหม) ตามแบบสอบถามทจดทำขนทก

6 เดอน

27

Page 10: à¤Åç´ (äÁ‹) ÅѺ ¡ÒÃÊÌҧà¢çÁ·ÔÈ¡ÒþѲ¹Ò¹€คล็ด... · 2012. 12. 11. · 1 ãËŒ¤Ó»ÃÖ¡ÉÒáÅÐá¹Ðá¹Ç ´Ã. à´ªÃѵ ÊØ¢¡Óà¹Ô´

¢ŒÍÁÙÅ»°ÁÀÙÁÔ: ¢ŒÍÁÙÅ੾ÒеÑÇ àÅÕ¹Ẻ ËÃ×ÍÂ×Á¡Ñ¹º‹ä´Œ

©Ñ¹·ÓàÃ×èͧ仢͢ŒÍÁÙÅ»ÅÒã¹ËŒÇ´Թ´Ó¢Í§àÃÒ·Ò§»ÃÐÁ§ºÍ¡äÁ‹ÁÕ

ä˹á¡Ç‹ÒÁÕËÅ‹Ð

Í‹ҧ¹ÕéàÃҡ経ͧà¡çºàͧ¹‹ÐÊÔ

áÁ‹¹áÅŒÇ ÍѵµÒËÔ

Íѵ⹹Òâ¶

¾Ø·â¸‹! ·ÓäÁ᡾ҫ×èͨѧ ¢ŒÍÁÙÅ·Õèà¢Òà¡çºÊ‹Ç¹ãËÞ‹¨Ð໚¹¢ŒÍÁÙÅ·ÑèÇä» ËÒ¡¶ÒÁª¹Ô´»ÅÒ ¤§´Ù੾ÒлÅÒ

ã¹áÁ‹¹éÓÊÒÂËÅÑ¡ äÁ‹ÁÒʹã¨ÅÓˌǴԹ´Ó¢Í§àÎÒËÃÍ¡

ขอมลปฐมภม หมายถงขอมลทไดจากการรวบรวมหรอบนทกจากแหลงขอมลโดยตรง ซงอาจจะไดจากการสอบถาม การสมภาษณ การสำรวจ การจดบนทกกเปนได

¢ŒÍÁÙŹÕéÁÕ¤ÇÒÁÊÓ¤ÑÞµ‹Í¡Òõͺ⨷Â�¢Í§ªØÁª¹ÁÒ¡¹ŒÍÂà¾Õ§ã´

การเกบขอมลชมชนเปนเรองทมคาใชจาย และตองใชเวลา ดงนนจำเปนตองพจารณาถงนำหนก และความสำคญของขอมลตอการวางแผนงานพฒนา

คำตอบของโจทยหนงๆ อาจสะทอนไดดวยขอมลทหลากหลาย ดงนนควรมการคด ระดมความคดเหนวาคำตอบแบบใดชวยไขขอของใจไดมากทสด หรอพจารณาจากวธการเกบขอมลทไมยงยาก ซบซอน ชมชนสามารถปฏบตไดดวยตนเอง

ÁÕ¢ŒÍÁÙÅÍ×è¹ÍÕ¡ËÃ×ÍäÁ‹·ÕèÊÒÁÒöµÍºâ¨·Â�à´ÕÂǡѹ䴌

¤Ó¶ÒÁªÇ¹¤Ô´¡è͹ŧÁ×Íà¡çº¢éÍÁÙÅ»°ÁÀÙÁÔ

26

ประตเปดปดนำรนกนลำคลองระหวางนำเคมและนำจดมใหไหลทะลกเขาหากน

วฒนธรรมการใชชวต การประกอบอาชพในระบบนเวศสามนำลดเลอนไป

»ÃеÙà»�´»�´¹éÓ ³ á¾Ã¡Ë¹ÒÁá´§: Í͡Ẻ¼Ô´ªÕÇÔµ¡çà»ÅÕè¹

เมอนำกรอยหายไปจาก กงหอยปปลาทอาศยนำกรอยกตายจาก

การขดแยงของชมชนนาขาว และชมชนประมง โดยเฉพาะในหนานำ ชาวนา ชาวสวนอยากใหเปดประตนำเพอไมใหนำเหนอไหลทวมไรนา

แตฝายชาวบอกงตองการใหปดเพราะนำจดจะทะลกเขาทวมบอทำใหกงทะเลตาย

¹éӨ״à¡Ô¹ä»

¹éÓ๋ÒàÊÕÂ

¹éÓä»ÁÒËÒÊÙ‹¡Ñ¹äÁ‹ä´Œ

11

Page 11: à¤Åç´ (äÁ‹) ÅѺ ¡ÒÃÊÌҧà¢çÁ·ÔÈ¡ÒþѲ¹Ò¹€คล็ด... · 2012. 12. 11. · 1 ãËŒ¤Ó»ÃÖ¡ÉÒáÅÐá¹Ðá¹Ç ´Ã. à´ªÃѵ ÊØ¢¡Óà¹Ô´

»ÃеÙà»�´»�´¹éÓÃØ‹¹Ãкº¹ÔàÇÈÊÒÁ¹éÓ àÃÕ¡¤×¹ÇѲ¹¸ÃÃÁ¤¹áÁ‹¡Åͧ

โดยการออกแบบประตนำไดดดแปลงมาจากภมปญญาดงเดมทใชในการเพาะเลยงกงของชาวบาน โดยใชหลกการไหลของนำจากทสงลงสทตำ ทงน ประตกนนำจะแบงออกเปนสองสวน คอ สวนบนและสวนลาง

ไมทำใหนำทวมพนทเกษตรกรรมของชาวบานทงสองฝง

ไดนำกรอยมาเพาะเลยงกงออนและสตวนำชนดอนตามธรรมชาต

ฟนฟวฒนธรรมเกอกลกลบคนมา

º·ÊÃØ» ¶ŒÒ¡ÒþѲ¹Òã´æ ࢌÒã¨Ãкº¹ÔàÇÈ áÅÐÇѲ¹¸ÃÃÁ¢Í§·ŒÍ§¶Ôè¹¹Ñé¹æ ¤§äÁ‹µŒÍ§àÊÕ·ÃѾÂÒ¡Ã àÊÕÂàÇÅÒ áÅÐàÊÕ¤ÇÒÁÃÙŒÊÖ¡¢Í§¤¹ã¹¾×é¹·ÕèẺ¹ÕéËÃÍ¡¹Ð¨ÐºÍ¡ãËŒ

â´Âʋǹº¹ÊÒÁÒöà»�´-»�´ ä´ŒàͧµÒÁ¡ÒÃäËÅ

¢Í§¹éÓ ÊÓËÃѺʋǹ´ŒÒ¹Å‹Ò§¨Ð¡Ñé¹ÁÔ ãËŒ¹éÓäËż‹Ò¹ä´Œ áÅШÐ

à»�´ºÒ¹»ÃеÙà¾×èÍÃкÒÂàÈɵС͹๋ÒàÊÕ·ÕèÍÂÙ‹¢ŒÒ§Å‹Ò§

ÅÓ¤Åͧà¾Õ§»‚ÅФÃÑé§

12

¡ÅØ‹Á¢ŒÍÁÙÅ ÃÒÂÅÐàÍÕ´¢ŒÍÁÙÅ áËÅ‹§¢ŒÍÁÙÅ

àÈÃÉ°¡Ô¨(Economic)

รายไดรายจายหนสน

ขอมลความจำเปนขนพนฐาน(ระดบอำเภอ) ดไดจากสำนกงานพฒนาชมชนระดบจงหวด (ขอมลบญชครวเรอน) ธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณประจำอำเภอ

Êѧ¤Á(Social)

จำนวนประชากรการประกอบอาชพปญหาสงคม เชน คดอาชญากรรม คดลกทรพย แรงงาน

ขอมลตำบลทวประเทศ www.tambol.comไทยตำบลดอทคอม www.thaitambon.comสถานตำรวจภธรตำบล / อำเภอองคการบรหารสวนตำบล

ÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁ(Environment)

เนอทปาไมพนทถอครองทางการเกษตรครวเรอนทไดรบผลกระทบจากมลพษประชากรทประสบภยนำทวมประชากรทประสบภยแลง

สำนกงานปาไมจงหวดหนวยบรรเทาสาธารณภยจงหวด / อำเภอระบบภมสารสนเทศระดบจงหวดสถตจงหวด

¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ(Education)

จำนวนนกเรยนตอหองเรยนจำนวนครตอนกเรยนตอหองคะแนนเฉลยของนกเรยนการประเมนผลสมฤทธนกเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน ( O-NET )

สำนกงานการประถมศกษาระดบอำเภอสำนกงานเขตพนทการศกษามธยมโรงเรยนในพนททกแหง(ฐานขอมลของโรงเรยน)

25

Page 12: à¤Åç´ (äÁ‹) ÅѺ ¡ÒÃÊÌҧà¢çÁ·ÔÈ¡ÒþѲ¹Ò¹€คล็ด... · 2012. 12. 11. · 1 ãËŒ¤Ó»ÃÖ¡ÉÒáÅÐá¹Ðá¹Ç ´Ã. à´ªÃѵ ÊØ¢¡Óà¹Ô´

ÍÂÒ¡ÇҧἹ¾Ñ²¹ÒªØÁª¹

àÃÒàµçÁá¡‹áÅŒÇ ä»¾Ç¡àÃÒ

ÅØÂà¡çº¢ŒÍÁÙšѹ

¢ŒÍÁÙŷصÔÂÀÙÁÔ: ª‹Ç¼‹Í¹áç ËҡࢌÒ㨠áÅÐࢌҶ֧Í‹ҧªÒÞ©ÅÒ´

ตวอยางกลมขอมลทตยภมทมการเกบในระดบตำบล

à¡×ͺà˹×èÍ¿ÃÕáÅŒÇÁÑé¾ǡàÃÒ áµ‹àÍ.. ¢ŒÍÁÙÅÁѹÍÂÙ‹¡Ñºã¤ÃºŒÒ§ËÅ‹Ð

¨Ðä´Œ¢Í¶Ù¡¤¹ äÁ‹àÊÕÂàÇÅÒ

ªŒÒ¡‹Í¹! ¨Ðà¡çºàͧãËŒà˹×èÍÂä»ã ¢ŒÍÁÙÅ·Õè¾Ç¡àÃÒµŒÍ§¡ÒÃ

ÁѹÁÕ¤¹à¡çºãËŒÍÂÙ‹áÅŒÇ

¡ÅØ‹Á¢ŒÍÁÙÅ ÃÒÂÅÐàÍÕ´¢ŒÍÁÙÅ áËÅ‹§¢ŒÍÁÙÅ

ÊØ¢ÀÒ¾(Health)

ทารกแรกเกดนำหนกตำกวาเกณฑผพการหรอปวยเรอรงจำนวนผปวยโรคเอดส

อาสาสมครประจำหมบานสถานอนามยประจำตำบลโรงพยาบาลประจำอำเภอสวสดการสงคมระดบอำเภอ

24

ในอดต การรจกตวตน และรากเหงาของชมชนนนอาจจะเพยงพอสำหรบการวางแผนการพฒนา แตในยคโลกไรพรมแดน การตดตอสอสารทกาวไกล และความแปรปรวนของดนฟาอากาศทเกดขนในโลกปจจบน ลวนสงผลเกดความผนผวน และความไมแนนอนสง ดงนนการรจกความเสยงทอาจเกดขนในหลากหลายมตจำเปนตองมนำมาพจารณาประกอบกบการวางแผนพฒนา โดยแตละชมชนทมบรบททางสงคม เศรษฐกจ และสงแวดลอมทแตกตางกนจะทำใหมความเปราะบางตอความไมแนนอน และความเสยงทแตกตาง

ตวอยางความเสยงในหลากหลายมต

¤ÇÒÁàÊÕè§ áÅФÇÒÁäÁ‹á¹‹¹Í¹àËÅ‹Ò¹ÕéÊ‹§¼Å¡Ãзºµ‹Í¡ÒþѲ¹Ò¤Ø³ÀÒ¾ªÕÇÔµ¤¹ã¹ªØÁª¹·‹Ò¹ËÃ×ÍäÁ‹?

ÃÙŒ¨Ñ¡¤ÇÒÁàÊÕ觼ѹ¼Ç¹

¼Ñ¹¼Ç¹..

äÁ‹á¹‹¹Í¹

ÁÔµÔÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁ

ÁÔµÔàÈÃÉ°¡Ô¨

ราคานำมน

ราคาผลผลต

การเปดตลาดการคาเสร

อตราแลกเปลยนเงนบาท

ภาวะโลกรอน

ภยพบต ¤ÇÒÁàÊÕè§

การระบาดของโรคและแมลง

13

Page 13: à¤Åç´ (äÁ‹) ÅѺ ¡ÒÃÊÌҧà¢çÁ·ÔÈ¡ÒþѲ¹Ò¹€คล็ด... · 2012. 12. 11. · 1 ãËŒ¤Ó»ÃÖ¡ÉÒáÅÐá¹Ðá¹Ç ´Ã. à´ªÃѵ ÊØ¢¡Óà¹Ô´

“¨ÑºµÒ áÅÐ෋ҷѹ¡ÒÃà»ÅÕè¹á»Å§ ¨ÐäÁ‹µ¡à»š¹àËÂ×èͧ͢¡ÒþѲ¹Ò”

¤Ò¶Ò¡Ñ¹ÀÑÂàÎŒÍ!! ¤ÇÒÁàÊÕè§

¨Ò¡àÁ×ͧ¨Õ¹ÁÒàÃçÇ áÅÐáç ·ÓãËŒËÁÙ‹àÎÒ

µÑ駵ÑÇäÁ‹·Ñ¹àÅÂ

¤ÇÒÁÅ‹ÁÊÅÒ¢ͧªØÁª¹ºŒÒ¹´§»†ÒÊÑ¡ àÁ×èÍ¡ÃÐà·ÕÂÁ¨Õ¹·ÐÅѡࢌÒÊÙ‹ä·Â¨Ò¡¡ÒÃà»�´àÊÃÕ·Ò§¡ÒäŒÒ ä·Â-¨Õ¹

ภายหลงการเปดเขตการคาเสรไทย-จน ทมผลบงคบใชตงแตวนท 1 ต.ค. 46 เปนตนมา กระเทยมซงถกจดเปนสนคาในหมวดผก ผลไม (รหสสนคา 07-08) ไทยตองลดภาษนำเขาในโควตาเหลอ 0% ทนท ทำใหกระเทยมจนไหลบาทะลกเขาสประเทศอยางมหาศาล ปรากฏการณดงกลาวทำใหชมชนบานดงปาสก อำเภอไชยปราการ จงหวดเชยงใหม ทเปนแหลงปลกกระเทยมแหลงใหญในภาคเหนอ ไดรบผลกระทบอยางหนก จากการเปลยนแปลงใดๆ เกยวกบกระเทยม ไมวาการขน-ลงของราคา ปรมาณผลผลตทลนตลาด หรอปจจยอนๆ ทเกดขนกบกระเทยมไทย ผลจากการทรฐบาลมนโยบายใหลดพนทปลกกระเทยม ไมเพยงแตกระทบเฉพาะภาวะเศรษฐกจของเกษตรกรเทานน แตยงมผลกระทบตอวถชวตของชมชนอกดวย เพราะทงกระเทยมและผลไมเมองหนาวเปนสวนหนงของวถชวตชาวภาคเหนอ การเปลยนมาปลกพชชนดอนมผลกระทบตอการบำรงดนและการรกษาสงแวดลอม มการใชปยและยาฆาแมลงมากขนกวาเดม รวมถงปญหาการสญเสยทางวฒนธรรม เพราะกระเทยมถอวาเปนพชวฒนธรรมทองถน และเปนวฒนธรรมทางอาหารของไทยมานาน

Made in

China

14

หลายครงหลายหน ชมชนมกกลาวไววา สรางฝนวายากแลว แตลงมอทำสยงยากกวา โดยเฉพาะสวนของการลงมอบรหารจดการขอมลเชงพนทเพอวเคราะห และวางแผน บรหารจดการชมชน การบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม การจดการดานสาธารณสข การจดการดานสาธารณปโภค และการจดการดานภยพบต แมจะทราบวาขอมลนนสำคญไฉน แตคนสวนใหญรสกวางานขอมลนนมความยงยาก ซบซอน ตองเผชญกบสถานการณชวนปวดหวในหลากหลายรปแบบ ไมวาจะเปน

เปาหมายของการเกบขอมลคออะไรสกดเฉพาะขอมลทชวยตอบโจทยการทำงานแบงแยกประเภทขอมลทมอยแลว และขอมลทตองเกบเพมรวมกนออกแบบแนวทางการเกบขอมล เชน ประเดนและแหลงทมาของขอมล ชวงเวลา และความถในการเกบขอมลวางแผนการวเคราะห และสอสารขอมลใหกบชมชน และสาธารณะ

½†Ò´‹Ò¹¤ÇÒÁ¨Ó¡Ñ´¡Ò÷ӧҹ¢ŒÍÁÙÅ

¢ŒÍÁÙÅÍÂً˹㴢ŒÍÁÙÅ·ÕèÍÂҡ䴌ᵋäÁ‹ÁÕ ã¤Ãà¡çº

ÇÔ¸Õ¡ÒÃà¡çº·Õè äÁ‹ÂÒ¡à¡Ô¹¡ÓÅѧ

ÁÕºŒÒ§äËÁ

¢ŒÍÁÙÅÅŒ¹·ÐÅÑ¡

ᵋäÁ‹ÃÙŒ¨ÐàÍÒÁÒ㪌Í‹ҧäÃ

¡ÒèѴ¡ÒÃàÃ×èͧ¢ŒÍÁÙŨЧ‹Ò¢Öé¹ËÒ¡ªØÁª¹à¢ŒÒã¨àà ×èͧµ‹Í仹Õé

ขอมลทตยภม: ขอมลทมหนวยงาน หรอองคกรทรบผดชอบในการจดเกบขอมลอยางตอเนองเปนประจำขอมลปฐมภม: ขอมลทไมเคยไมมผใดจดเกบมากอน เพราะขอมลมลกษณะเฉพาะเจาะจงกบโจทยทตงไว

»ÃÐàÀ·¢Í§¢ŒÍÁÙÅ

23

Page 14: à¤Åç´ (äÁ‹) ÅѺ ¡ÒÃÊÌҧà¢çÁ·ÔÈ¡ÒþѲ¹Ò¹€คล็ด... · 2012. 12. 11. · 1 ãËŒ¤Ó»ÃÖ¡ÉÒáÅÐá¹Ðá¹Ç ´Ã. à´ªÃѵ ÊØ¢¡Óà¹Ô´

ËÒ¡ÍÂÒ¡ä´Œá¹Ç·Ò§¡ÒþѲ¹Ò·ÕèÊÁã¨

·‹Í§¤Ò¶Ò...

ªØÁª¹ºŒÒ¹àÅ×Í¡: ªÕÇÔµ·ÕèªØÁª¹¢Í¡Ó˹´àͧ

กระบวนการจดทำตวชวดความสขมวลรวมชมชนทองถนของสภาองคกรชมชนตำบลบานเลอก เรมดวยสมาชกสภาฯ ไดมการสำรวจคนหาสงทเปนความภาคภมใจของชมชน (ทนทางสงคม) ซงอาจเรยกไดวาเปนกระบวนการจดทำแผนทคนด-ความด (Human Mapping) และสำรวจปญหาสำคญของชมชน แลวจงมารวมกนกำหนดแนวทางแกไขปญหา รวมทงการกำหนดรปธรรมความสำเรจการพฒนา เปนตวชวดความสขมวลรวมของชมชนทองถนระดบตำบล ทงนไดจดเวทสญจรไปทง 9 หมบานไดใหการรบรอง โดยชาวตำบลบานเลอกไดมการกำหนดสงทบงบอกใหรวาชาวบานเลอกมความสข หรอภาษาพฒนาเรยกวา “ตวชวดชมชน” ไว 9 ขอคอ

คนในตำบลมสขภาพแขงแรง กนด อยด1

คนในตำบลมความสามคค2

คนในตำบลมอาชพรายไดทมนคง และหนสนลดลง3

คนในตำบลมสวนรวมในการพฒนา และการแกไขปญหาของหมบาน และตำบล4

เปนตำบลตอตานยาเสพตด และอบายมข5

เปนตำบลทอนรกษวฒนธรรม / ประเพณ / ภมปญญาทองถน6

มผนำซอสตย โปรงใส มคณธรรม มความคดสรางสรรค และเสยสละ7

คนในตำบลมสวสดการชมชนทด8

กลมองคกรในตำบลบานเลอกมความเขมแขง9

µéͧàÎç´àÍÒàͧà´éÍ

22

ªÒǤÅͧ¨Ô¹´Ò¡Ñº¡ÒÃàµÃÕÂÁ¡ÒÃÃѺÁ×͡Ѻ¤ÇÒÁàÊÕè§

เมอสสบกวาปกอน ชาวคลองจนดา อำเภอสามพราน จงหวดนครปฐม ไมวาจะหยบจบหรอปลกอะไร กเปนเงนเปนทองไปเสยหมด เพราะนำด ดนด อากาศด จนชาวสวนบางคนกลายเปนเศรษฐเงนลาน จากการปลกองนเทานน อยางไรกดหลงจากการใชทรพยากรอยางเขมขน ทำใหระยะหลง การเพาะปลกพชผลใหไดผลไมเปนไปตามหวง รวมถงการเปลยนแปลงพฤตกรรมของตลาดผบรโภคทผนแปรไวตามกระแสสงคมจนทำใหชมชนชาวสวนคลองจนดาตองจบตาอยางใกลชด มเชนนนหายนะทางเศรษฐกจอาจมาเยอน

ขณะทความเสยงทางเศรษฐกจมททาจะหนกหนวงรนแรงขน ชมชนคลองจนดาเรมตระหนกถงภยความเสยงจากการแปรปรวนทางสภาพแวดลอม และระบบนเวศ โดยสญญาณเตอนความแปรปรวนทางอากาศ เรมถ รนแรงขนตงแตป 2540 ไมวา อากาศทรอน และยาวนานขน ทำใหฝรงออกลกลดลง ผวฝรงมเสยหายจากแดดทแผดเผา เกดการระบาดของแมลงศตรพช หรอแรงลมทมความรนแรงขนทำใหผลไมรวงหลนมากขน ทงหมดทำใหชมชนเรมตระหนก และพยายามหาแนวทางการรบมอ ซงในระยะแรกเปนความพยายามปรบตวในระดบบคคล ไมวาจะเปนการหอผวฝรงเพมขนเปนสองชน การหาไมมาคำยนตนมากขน หรอการสรางคนกนนำเพอปองกนนำทวม อยางไรกดคำถามทตามมาคอการรบมอของแตละสวนจะสามารถตานทานตอความแปรปรวนไดยาวนานเพยงใด จงนำไปสการรวมกลมของชาวสวน 12 ครวเรอนในการศกษาการเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศ และคนหาแนวทางในการปองกน และรบมอ เพอนำไปสขอเสนอตอทองถนในการวางแนวทางพฒนา เตรยมพรอมปองกน และรบมอกบความเสยงจากภยธรรมชาตทมแนวโนมรนแรงขน

¤ÇÒÁàÊÕè§äÁ‹á¹‹¹Í¹ ᵋ·Õèṋ¹Í¹¤×ͪØÁª¹àÃҾÌÍÁÃѺÁ×Í

äÁ‹Ç‹ÒÍÐäèÐà¡Ô´¢Öé¹

15

Page 15: à¤Åç´ (äÁ‹) ÅѺ ¡ÒÃÊÌҧà¢çÁ·ÔÈ¡ÒþѲ¹Ò¹€คล็ด... · 2012. 12. 11. · 1 ãËŒ¤Ó»ÃÖ¡ÉÒáÅÐá¹Ðá¹Ç ´Ã. à´ªÃѵ ÊØ¢¡Óà¹Ô´

µÑé§à¢çÁ·ÔȨҡÀÒ¾½˜¹·Õ赌ͧ¡ÒèÐ໚¹µÑé§à¢çÁ·ÔȨҡÁÔµÔ¡ÒþѲ¹Ò·Õè¤ÇèÐ໚¹µÑé§à¢çÁ·ÔȨҡ»˜ÞËÒ·Õ赌ͧᡌä¢

¢Ñé¹·Õè 2µÑé§à¢çÁ·ÔÈà¾×èÍ¡ŒÒÇà´Ô¹

»˜ÞËÒ·Õ赌ͧᡌ

ÁÔµÔ¡ÒþѲ¹Ò

ÀÒ¾½˜¹

?

16

˹ŒÒ·Õè¡Ó˹´·ÔÈ·Ò§¡ÒþѲ¹ÒäÁ‹ 㪋˹ŒÒ·Õè¢Í§Ê‹Ç¹¡ÅÒ§ËÃ×Í ¶ŒÒãˌᵋÅзŒÍ§¶Ôè¹·Ó ¢ŒÍÁÙŨÐäÁ‹¡ÃШѴ¡ÃШÒÂ

ËÃ×ÍÍ‹ҧäÃ

?

¡ÒáÓ˹´ÁÔµÔ¡ÒþѲ¹Ò¢Í§·ŒÍ§¶Ôè¹

ã¤ÃÇ‹ÒŋФРäÁ‹ÁÕ ã¤Ã¨ÐÃÙŒ´Õà·‹ÒªØÁª¹ àÃÒÃٌNjÒàÃÒµŒÍ§¡ÒÃÍÐää‹Ð

การมอยมกนอยางเพยงพอสำหรบการทำบญ

ÁÔµÔ¡ÒþѲ¹Ò©ºÑºªÒǻҡÁÙÅ

หลงจากการสรางเขอนปากมล ทำใหวถชวตของชมชนปากมลทพงพงอาชพประมงพนบานในลำนำมลไดรบผลกระทบอยางหนก นำไปสการเรยกรองใหมการเปดเขอน เพอทวงคนระบบนเวศทเกอกล วถการพงตนเอง ซงในระหวางกระบวนการทวงคนสทธชมชนนนเอง ทำใหชมชนเรยนร เขาใจ ความสมดลระหวางชมชน สงแวดลอม และการพฒนามากขน จนนำไปสการกำหนดเปาหมายมตการพฒนาชมชนรวมกน เพอใชเปนหลกเกณฑในการพจารณาความสมพนธระหวางแนวทางการพฒนากบความอยดมสขของชมชน ออกเปน 7 ดาน ดงน

1

มครอบครวทอบอน3

มจตใจราเรงเบกบาน5

มทรพยากรธรรมชาตและสภาพแวดลอมทเออตอการดำรงชวต

7

การมอาชพทมนคง2

มรางกายแขงแรง4

อยในชมชนทเอออารตอกน6

㪋áŌǤÃѺ äÁ‹µŒÍ§¡Ñ§ÇÅÇ‹Ò¢ŒÍÁÙŨСÃШѴ¡ÃШÒÂËÃÍ¡ à¾ÃÒлÃÐà´ç¹¡ÒþѲ¹Ò¤§¤ÅŒÒÂæ ¡Ñ¹ ᵋÃÒÂÅÐàÍÕ´ÍÒ¨¨Ðµ‹Ò§¡Ñ¹ã¹áµ‹ÅзŒÍ§¶Ôè¹

äÁ‹àª×èÍ´Ù·ÕèªÒǻҡÁÙÅ áÅЪÒǺŒÒ¹àÅ×͡໚¹µÑÇÍ‹ҧÊÔ¤ÃѺ

21

Page 16: à¤Åç´ (äÁ‹) ÅѺ ¡ÒÃÊÌҧà¢çÁ·ÔÈ¡ÒþѲ¹Ò¹€คล็ด... · 2012. 12. 11. · 1 ãËŒ¤Ó»ÃÖ¡ÉÒáÅÐá¹Ðá¹Ç ´Ã. à´ªÃѵ ÊØ¢¡Óà¹Ô´

¡Ó˹´ÁÔµÔ¡ÒþѲ¹Ò¢Í§·ŒÍ§¶Ôè¹½†Ò´‹Ò¹¤ÇÒÁ¨Ó¡Ñ´¡Ò÷ӧҹ¢ŒÍÁÙÅ¡Ó˹´§Ò¹à¾×èÍ¡ŒÒÇÊÙ‹¨Ø´ËÁÒµԴµÒÁ»ÃÐàÁÔ¹¼ÅÍ‹ҧµ‹Íà¹×èͧ

¢Ñé¹·Õè 3»¯ÔºÑµÔ¡ÒÃÅ‹Ò½˜¹

ÅØÂ!

20

เมอตอนเราเปนเดก มกมคนถามวาฝนอยากเปนอะไร คำตอบคงมทง คณคร หมอ นกรอง นกแสดง แตหากมคนถามวาแลวชมชนของทานฝนอยากจะเปนอะไร ทานจะตอบวาอยางไร ถาอยากรคำตอบคงตองไปคนหาวสยทศน (Vision) ของเมองนนๆ ซงบางเมองอาจม หรอไมมกเปนได สำหรบการสรางภาพฝนรวมกนตองมองคประกอบทสำคญ 3 ประการ เปนอยางนอยททำใหเกดแรงจงใจของชมชนในการแปลงฝนนนใหเปนจรง

ฝนจะคาง หรอฝนทเปนจรง อยทภาพฝนนนชดเจนมากนอยเพยงใด บอยครงทบางชมชนตงฝนทปลายทางสดทาย คอชมชนเปนสข ซงกวางมาก ไมสามารถกำหนดยทธวธไปถงฝงฝนไดชดเจน ดงนนฝนจำเปนตองชดเจน เชน เปนชมชนทมรฐวสาหกจทเขมแขง หรอชมชนทคนปฏบตตามศลหา

ภาพฝนตองชดเจน จบตองได

เปนฝนทแปลงไปสการปฏบต มกรอบเวลาทแนชด ทำใหสามารถตดตามผลความคบหนาไดวาสามารถปฏบตการตามลาฝนไดมากนอยเพยงใด

ÊØ¢ÀÒÇТͧªÒǪÐáÅŒ: ½˜¹ãËŒä¡Å ä»ãËŒ¶Ö§ชาวตำบลชะแลจงหวดสงขลา ทกเพศ ทกวย ทกกลมมโอกาสในการแลกเปลยน พดคยถงภาพฝนรวมกนในกระบวนการจดทำธรรมนญสขภาพ โดยฝนจากการสนทนานำไปสเปาหมายคอ

“ชาวชะแลรวมสรางสขภาพตนเอง สขอนามยครอบครว สขภาวะชมชนจากความรก ความเขาใจ เพอการปรบเปลยนพฤตกรรมส

นสยสขภาพ รวมกนพฒนามรดกทางธรรมชาต และมรดกวฒนธรรมอยางยงยน โดยอาศยพนฐานทางจรยธรรม คณธรรม หลกปรชญา

เศรษฐกจพอเพยง เพอใหตำบลชะแลเปนตำบลแหงความสข คนชะแลตองมสขภาพดถวนหนาป 2555”

äÁ‹ä´Œ½˜¹à¾Õ§Í‹ҧà´ÕÂǹШк͡ãËŒ ¾Ç¡àÃÒ·Ó¶Ö§á¹Ç·Ò§»¯ÔºÑµÔ

ä»ÊÙ‹½˜¹´ŒÇ”

สามารถตดตามการเปลยนแปลงได

เกดจากการมสวนรวมของทกภาคสวนเปนภาพฝนของคนทกคน มใชฝนของผนำ หรอของคนกลมใดกลมหนง เพราะมเชนนนแลวจะเกดเหตขดแยง หรอการเพกเฉยของคนในชมชน เพราะพวกเขาไมมโอกาสรวมฝน ไมรสกเปนเจาของ

µÑé§à¢çÁ·ÔȨҡÀÒ¾½˜¹·Õ赌ͧ¡ÒèÐ໚¹

17

Page 17: à¤Åç´ (äÁ‹) ÅѺ ¡ÒÃÊÌҧà¢çÁ·ÔÈ¡ÒþѲ¹Ò¹€คล็ด... · 2012. 12. 11. · 1 ãËŒ¤Ó»ÃÖ¡ÉÒáÅÐá¹Ðá¹Ç ´Ã. à´ªÃѵ ÊØ¢¡Óà¹Ô´

àÍŒÒ! ªØÁª¹¨ÐàÅ×͡ẺÊÀҾѲ¹� ËÃ×Í

UNDP ËÃ×ͨÐÁբͧµÑÇàͧ¡çä´Œ¹Ð äÁ‹ÁÕÊٵõÒµÑÇ

ÍÂÙ‹·ÕèªØÁª¹¤Ô´Ç‹ÒÍÐäÃàËÁÒÐÊÁ¡ÑºµÑÇàͧ

ÁÒ¡¡Ç‹Ò

หากบางคนถามวาฝนอยากเปนอะไร ใชวาคนทกคนจะมคำตอบ เพราะบางคนอาจไมรตวเองดวยซำวาจะเปนอะไรในสถานการณดงกลาว การตงเขมทศการพฒนาอาจไมเกดจากภาพฝนสดทายทอยากจะเปน แตเรมตนจากเสนทางไปสฝน สำหรบการพฒนาชมชน เมอคดสงทอยากจะเปนไมออก สามารถเรมตนจากองคประกอบทจะทำใหคณภาพชวตของคนในชมชนดขน นนคอการคดผานมตการพฒนาคณภาพชวตนนเอง

(ตวอยาง) มตการพฒนาคณภาพชวต

µÑé§à¢çÁ·ÔȨҡÁԵԤسÀÒ¾ªÕÇÔµ·Õè¤ÇèÐ໚¹

´Ñª¹ÕÍÂÙ‹àÂç¹à»š¹ÊØ¢

ÁÔµÔ¤ÇÒÁ¡ŒÒÇ˹ŒÒÁ¹ØÉÂ�

´Ñª¹ÕÍÂÙ‹àÂç¹à»š¹ÊØ¢ â´Â Êӹѡ§Ò¹¤³Ð¡ÃÃÁ¡ÒþѲ¹ÒàÈÃÉ°¡Ô¨ áÅÐÊѧ¤ÁáË‹§ªÒµÔ

เศรษฐกจเปนธรรมเขมแขง

ครอบครวอบอนชมชนเขมแขง

สภาพแวดลอมทดระบบนเวศสมดล

ÁÔµÔ¤ÇÒÁ¡ŒÒÇ˹ŒÒÁ¹ØÉÂ�â´Â UNDP

สงคมมประชาธปไตยและธรรมภบาล

การมสขภาวะทด

รายได

การคมนาคมสอสาร

การศกษา

ชวตการงาน ทอยอาศยและสภาพแวดลอม

สขภาพ

ครอบครวและชมชน

การมสวนรวม

18

໇ÒËÁÒ¡ÒþѲ¹Ò äÁ‹¨Ó໚¹µŒÍ§àÃÔèÁµŒ¹¨Ò¡ÊÔ觷Õ赌ͧ¡Òà ËÃ×ͤÇèÐ໚¹àÊÁÍä»

ᵋà¡Ô´¢Ö鹨ҡ¡ÒÃŧÁ×ͨѴ¡ÒáѺ»˜ÞËÒ·Õè༪ÔÞÍÂÙ‹ ËÒ¡ÃÕÃͨÐäÁ‹·Ñ¹¡Òó�

หลายตอหลายครงการกำหนดแนวทางการกาวเดน มใชมาจากภาพฝนทจะเปน แตเปนการเดนหนาเขาหาปญหา ทชมชนกำลงเผชญอยเพอแกไขใหทกอยางดขน และนนคอธงของการตงเขมทศการพฒนาเฉกเชนทชมชนไมเรยง อำเภอฉวาง จงหวดนครศรธรรมราช ดำเนนการอย

วถชวตชมชนฝากไวกบสวนยางพารา แตมปญหาเรองราคายางตกตำ คณภาพยางแผน ตลาดขนอยกบพอคา และนโยบายรฐบาล ทำใหมการจดตงโรงงานแปรรปไมยาง เพอแกไขปญหาดงกลาว ซงดำเนนการประสบความสำเรจมาเปนเวลาหลายป

แตจากบทเรยนการรวมตว รวมกลมของชมชน ทำใหพบวาคณภาพชวตของชาวไมเรยง ไมไดขนอยกบราคายาง คณภาพยางเสมอไป แตรวมถงการจดการกบปญหาชวตดานอนๆ ดวย ทำใหเกดแผนแมบทชมชนของไมเรยง มการประกอบการตางๆ หรอวสาหกจชมชนกวา 50 รายการ ทครอบคลมตงแตการผลตขาวปลาอาหาร พชผก ยาสมนไพร ของใชในครวเรอน สขภาพ กองทน การจดการทรพยากรตางๆ โดยกำหนดเปาหมายทเปนรปธรรม เชน ลดรายจายซงเทากบเพมรายได และลดการพงพาผลผลตจากตลาดภายนอก การสงเสรมสขภาพของคนในชมชน เปนตน

µÑé§à¢çÁ·ÔȨҡ»˜ÞËÒ·Õ赌ͧᡌä¢

Í×Á...

Í‹ҧ¹Õé¹Õèàͧ...Í×Á

19