สมการเคมี ( chemical equation)

สมการเคม� (Chemical Equation)

สมการเคมสมการเคม(Chemical Equation) (Chemical Equation)

สมการเคมเป็�นส �งที่�เขียนแที่นป็ฏิ ก ร ยาเคมบอกให้�ที่ราบชน ดขีอง

สารที่�เขี�าที่�าป็ฏิ ก ร ยาก�น (reactants) และชน ดขีองสาร

ที่�เป็�นผลผล ตขีองป็ฏิ ก ร ยา (products) โดยเขียนสารที่�เขี�าที่�าป็ฏิ ก ร ยาก�นไว้�ที่างซ้�ายม&อและสารที่�เป็�นผล ตผลไว้�ที่างขีว้าม&อ

ขีองล'กศรที่�มที่ ศที่างช)ไป็ที่างสารที่�เก ดขี*)นจากป็ฏิ ก ร ยา

สมการเคม เขี�ยนขี �นเพื่��อแสดงอ�ตราส�วนต��าส�ดขีองจำ�านวนโมลขีองขีองสารต��งต�นที่��รวมพื่อด�ก�น และจำ�านวนโมลขีองผล#ตภั�ณฑ์'ที่��เก#ดขี �น

a.สมการแบบโมเลก,ล แสดงป็ฏิ ก ร ยาระห้ว้-างโมเลก,ลขีองสาร สมการโมเลก,ลที่�ด,ลแล�ว้จะต�องมจ�านว้นอะตอมขีองแต-ละธาต,ที่�)งสองขี�างล'กศรเที่-าก�น

สมการเคมเขียนได� 2 แบบ ค&อ

CH4 (g) +2O2 (g) CO2 (g) + 2H2O(g)

สมการเคมสมการเคม

ขี .สมการไอออน ก

น ยมใช�ส�าห้ร�บป็ฏิ ก ร ยาที่�มสารป็ระกอบไอออน กเขี�ามาเก�ยว้ขี�อง จะเขียนเฉพาะไอออนและโมเลก,ลที่�จ�าเป็�นและเก ดป็ฏิ ก ร ยาเที่-าน�)น

เช-น สมการแบบโมเลก,ลNaCrO2 + NaClO +NaOH Na2CrO4 + NaCl + H2O

เน&�องจากเป็�นสารป็ระกอบไอออน ก เม&�ออย'-ในน�)าจะแตกต�ว้ให้�ไอออน

OHCINaCrONa2OHNaClONaCrONa 2242

Na+ ป็รากฏิอย'-ที่�)งซ้�ายม&อและขีว้าม&อขีองสมการแสดงว้-าไม-ได�เขี�าร-ว้มในการที่�าป็ฏิ ก ร ยา ด�งน�)น สมการไอออน กที่�เขียนจ*งไม-จ�าเป็�นต�องเขียน

Na+ ไว้�ด�ว้ย ด�งน) OHClOCrO2 OHClCrO 2

24

OH2ClO3CrO2 2 OHCl3CrO2 224

การด,ลสมการอย-างง-าย 1. เร �มจากโมเลก,ลให้ญ่-ส,ด ห้ร&อโมเลก,ลที่�

ป็ระกอบด�ว้ย ธาต,มากส,ด 2. ด,ลโลห้ะ 3. ด,ลอโลห้ะ (ยกเว้�น H และ O) 4. ด,ล H และ O 5. ตรว้จจ�านว้นที่,กธาต,ในสมการ 6. ถ้�าย�งไม-ด,ลที่�าซ้�)าขี�อ - 25 อกคร�)งห้น*�ง

การด,ลการด,ลสมการเคมสมการเคม

ต�ว้อย-าง Na

2O2

+ H2

O NaOH+ O2

ขี�อ 12, Na2

O2

+H2

O 2 NaOH+ O2

ขี�อ 3 ไม-ต�องใช� ขี�อ 4 Na

2O2

+ 2 H2

O 2 NaOH+ O2

ขี�อ 5 H ไม-ด,ล ขี�อ 6 2Na2 O2 + 2H2 O 4 NaOH + O

2

การด,ลการด,ลสมการเคมสมการเคม

จงด,ลสมการต-อไป็น)1. H3PO4 + CaO Ca3(PO4)2 + H2O

2.NH4NO3 N2 + H2O + O2

2H3PO4 + 3CaO Ca3(PO4)2 + 3H2O

2NH4NO3 2N2 + 4H2O + O2

แบบฝึ5กห้�ดแบบฝึ5กห้�ด : : การด,ลการด,ลสมการเคมสมการเคม

• B2O3(s) + H2O(l) H3BO3(aq)

B2O3(s) + 3H2O(l) 2H3BO3(aq)

• Cu(s) + AgNO3(aq) Ag(s) + Cu(NO3)2(aq)

Cu(s) + 2AgNO3(aq) 2Ag(s) + Cu(NO3)2(aq)

• NH3(g) + O2(g) NO(g) + H2O(l)

4NH3(g) + 5O2(g) 4NO(g) + 6H2O(l)

• C3H6O(l) + O2(g) CO2(g) + H2O(l)

C3H6O(l) + 4O2(g) 3CO2(g) + 3H2O(l)

• C12H22O11(s) + O2(g) CO2(g) + H2O(l)

C12H22O11(s) + 12O2(g) 12CO2(g) + 11H2O(l)

หล�กในการเขี�ยนสมการเคม�

• ต�องเขี�ยนส*ตรเคม�ขีองสารต��งต�นแต�ละชน#ดได�• ต�องที่ราบว�าในปฏิ#ก#ร#ยาเคม�หน �งเก#ดสารผล#ตภั�ณฑ์'ใดขี �น

บ�าง และเขี�ยนส*ตรเคม�ขีองสารผล#ตภั�ณฑ์'ได�• เม��อเขี�ยนสมการแสดงปฏิ#ก#ร#ยาแล�วให�ที่�าสมการเคม�ให�

สมด�ลด�วย ค�อที่�าให�จำ�านวนอะตอมขีองธาต�ที่�กชน#ดที่างซ้�ายเที่�าก�บที่างขีวา โดยการเต#มต�วเลขีขี�างหน�าส*ตรเคม�ขีองสารน��นๆ เช�น N2 + H2 NH3 ย�งไม�ได�ด�ล N2 + 3H2 2NH3 สมการด�ลแล�ว

• ในการเขี�ยนสมการเคม� ถ้�าให�สมบ*รณ'ย#�งขี �น ควรบอกสถ้านะขีองสารแต�ละชน#ดด�วย ค�อ ก4าซ้(gas) , เป5นสารละลายในน��า(aqueous) ,เป5นขีองแขี6ง(solid) , เป5นขีองเหลว(liquid) s = solid l = liquid g = gas aq = aqeous (สารละลายที่��ม�น��าเป5นต�วที่�าละลาย)

เช�น CaC2(s) +2H2O(g) Ca(OH)2(aq) + C2H2(g)

• การเขี�ยนสมการเคม�บางคร��งจำะแสดงพื่ล�งงานขีองปฏิ#ก#ร#ยาเคม�ด�วย เช�น 2NH3(g) + 93kJ N2(g) + 3H2(g)

CH4(g) + 2O2(g) CO2(g) + 2H2O(l) + 889.5 kJ

สมการเคม�ที่��ควรที่ราบ

1 .โลหะ + กรด เกล�อ + แก4สไฮโดรเจำน เช�น Zn + 2HCl ZnCl2 + H2

Fe + HCl FeCl2 + H2

** โลหะส�วนหน �งที่��ที่�าก�บปฏิ#ก#ร#ยาก�บกรดแล�วให�ก4าซ้ H2 เช�น Li, Fe, K, Na, Sr, Ca, Mg, Zn, Cr, Ni ฯลฯ

## โลหะบางชน#ดไม�ที่�าปฏิ#ก#ร#ยาก�บกรดไม�ให�แก4ส H2 แต�ให�สารอ��น เช�น

Cu + HNO3(เขี�มขี�น) Cu(NO3)2 + 2H2O + 2NO2

2. กรด + สารประกอบคาร'บอเนต เกล�อ + น��า + CO2

เช�น 2HCl + Na2CO3 2NaCl + H2O + CO2

3. กรด + สารประกอบซ้�ลไฟด' เกล�อ + แก4สไฮโดรเจำนซ้�ลไฟด'

เช�น 2HCl + FeS FeCl2 + H2S

4. สารประกอบคาร'บอเนต สารประกอบออกไซ้ด' + แก4ส CO2

เช�น CaCO3(s) CaO(s) + CO2

การค�านว้ณที่�เก�ยว้ขี�องก�บสมการเคมการค�านว้ณที่�เก�ยว้ขี�องก�บสมการเคม สมการเคมบอกถ้*งสารที่�

เก�ยว้ขี�องในป็ฏิ ก ร ยาเคม คว้ามส�มพ�นธ7เช งป็ร มาณขีองสาร

ต-างๆ ที่�เก�ยว้ขี�องในป็ฏิ ก ร ยาและสามารถ้ค�านว้ณป็ร มาณขีอง

ผล ตผลที่�ได�จากป็ฏิ ก ร ยาเคม

• ความส�มพื่�นธ'ระหว�างปร#มาณสารในสมการเคม�

2H2(g) + O2(g) 2H2O(g)บอกอ�ตราส�วนจำ�านวนโมล

บอกจำ�านวนโมเลก�ล

จำ�านวนปร#มาตร (เป5นแก4ส)

สมการที่�ด,ลแล�ว้ บอกให้�ที่ราบ คว้ามส�มพ�นธ7เช งป็ร มาณ ขีองสารที่�เก�ยว้ขี�องในป็ฏิ ก ร ยา

SiCl4

(s) 2+ H2

O(l) SiO2

(s) + 4 HCl(g)

โมเลก,ล 1 2 1 4โมล 1 2 1 4จ�านว้นโมเลก,ล 602. 1023 2 6 02( . 1023) 602. 1023 4 (6 .021023)

ล ตรที่� STP - - - 4 22 4( . )

ใช�ห้าป็ร มาณผล ตภั�ณฑ์7ที่�เก ดขี*)น

ป็ร มาณสารส�มป็ร มาณสารส�มพ�นธ7พ�นธ7

CaC2(s) + 2H2O(l) Ca(OH)2(aq) + C2H2(g) ……. 1 1 2 1 1 โมเลก,ล 1 2 1 1 โมล6.02 x 1023 2(6.02 x 1023) 6.02 x 1023 6.02 x 1023 โมเลก,ล64.1 2(18.0) 74.1 26.0 กร�ม

22.4 ล ตร(dm3) ที่� STP

Ex จากสมการ (1) ถ้�าใช� CaC2 2.5 mol ที่�าป็ฏิ ก ร ยาก�บน�)าที่�มป็ร มาณมากเก นพอก. ได� C2H2(g) เก ดขี*)นก�โมลขี. ได� C2H2(g) เก ดขี*)นก�กร�มค. ได� C2H2(g) เก ดขี*)นก�ล ตร ที่� STPง. น�)าที่�าป็ฏิ ก ร ยาไป็ก�โมลและก�กร�ม (Ca = 40.1 , C = 12.0, H = 1.0)

ว้ ธที่�าก. จากสมการ 1 จะเห้;นว้-า CaC2 1 mol ให้� C2H2 1 molCaC2 2.5 mol ให้� C2H2 2.5 mol ด�ว้ย

ขี. น�)าห้น�กโมเลก,ลขีอง C2H2

= 26.0 ห้มายคว้ามว้-า C2H2 1 mol ห้น�ก 26.0 g C2H2 2.5 mol ห้น�ก

= ( 2 .5 mol) (26.0 g) (1 mol)

= 65.0 g

ค. C2H2(g) 1 mol มป็ร มาตร 22.4 l ที่� STP

C2H2(g) 2.5 mol มป็ร มาตร

= (2.5 mol) (22.4 l) ที่� STP (1 mol)

= 56.0 l ที่� STP

ง. จากสมการ CaC2 1 mol ที่�าป็ฏิ ก ร ยาพอดก�บ H2O 2 mol CaC2 2.5 mol ที่�าป็ฏิ ก ร ยาก�บ H2O (2 x 2.5) mol

= 5.0 mol

H2O 1 mol มน�)าห้น�ก = 18.0 g

H2O 5.0 mol มน�)าห้น�ก = (18.0) (5.0)

= 90 g

การค�านวณเก��ยวก�บความส�มพื่�นธ'ระหว�างปร#มาณขีองสารในสมการเคม�

• เที่ยบบ�ญ่ญ่�ต ไตรยางศ7 - ด�ลสมการ

- แสดงจำ�านวนโมลโมเลก�ลขีองสารที่��เก��ยวขี�องก�บในการค�านวณ - เปล��ยนจำากโมลโมเลก�ลเป5นเที่อมหร�อปร#มาณอ��นที่��ต�องการที่ราบหร�อเก��ยวขี�องใน

การค�านวณ - เที่�ยบบ�ญญ�ต#ไตรยางศ์'หาปร#มาณสารที่��ต�องการ

• ใช�ส'ตรเที่ยบอ�ตราส-ว้นโมล aA + bB cC + dD

nA = a nB = b เม��อ nA, nB, nC ค�อจำ�านวนโมลขีองสาร nB b nC c

• การค�านวณโดยใช�ส*ตรม�ว#ธ�การด�งน�� - ด�ลสมการ - ใช�ส*ตรเที่�ยบอ�ตราส�วนโมล - เปล��ยนเที่อมขีองโมลเป5นเที่อมอ��นหร�อปร#มาณอ��นโดยใช�ส*ตร n = g หร�อ n = N หร�อ n =

Vที่��STP M 6.02 x 1023

22.4 dm3

- จำะใช�ส*ตรไหนขี �นอย*�ก�บการถ้ามขีองโจำที่ย' แล�วค�านวณหาส#�งน��น

ความส�มพื่�นธ'ระหว�างปร#มาณสารต�างๆ ในสมการเคม�

สมการเคม�สามารถ้บอกถ้ งปร#มาณการใช�สารต��งต�น และปร#มาณสารผล#ตภั�ณฑ์'ที่��เก#ดขี �นได� ซ้ �งหมายถ้ งปร#มาณโมล จำ�านวนอะตอม น��าหน�ก หร�อปร#มาตรแก4สที่�� STP เช�น

CH4 + 2O2 CO2 + 2H2O

จำากสมการได�ความส�มพื่�นธ'ด�งน�� - CH4 1 โมล รวมก�บ O

2 2 โมล จำะได�ผล#ตภั�ณฑ์' CO2 1 โมล และ H2O

2โมล - CH4 1 x 6.02 x 1023โมลโมเลก�ล รวมก�บ O

2 2 x 6.02 x

1023โมลโมเลก�ล จำะได�ผล#ตภั�ณฑ์' CO2 1 x 6.02 x 1023โมลโมเลก�ล

และ H2O 2 x 6.02 x 1023โมลโมเลก�ล

• CH4 5โมลอะตอม รวมก�บ O2 4โมลอะตอม จำะได�

ผล#ตภั�ณฑ์' CO2 3โมลอะตอม และ H2O 6 โมลอะตอม

• CH4 5 x 6.02 x 1023 อะตอม รวมก�บ O2 4 x 6.02

x 1023 อะตอม จำะได�ผล#ตภั�ณฑ์' CO2 3 x 6.02 x

1023 อะตอม และ H2O 6 x 6.02 x 1023อะตอม• CH4 16 กร�ม รวมก�บ O

2 2 x 32 กร�ม จำะได�

ผล#ตภั�ณฑ์' CO2 44 กร�ม และ H2O 2 x 18

กร�ม

การค�านวณมวลร�อยละขีองธาต�จำากส*ตรเคม�

ถ้�าที่ราบส*ตรโมเลก�ลขีองสารประกอบ และมวลอะตอมสามารถ้ค�านวณหามวลร�อยละขีองธาต�จำากส*ตรเคม�ได� ซ้ �งมวลร�อยละขีองธาต�ในสารประกอบแต�ละชน#ดเป5นค�าคงที่��

ร�อยละขีองธาต� A ในสารประกอบ = มวลขีองธาต� A x 100

มวลขีองสารประกอบ

มวลร�อยละขีองธาต� = จำ�านวนอะตอม x มวลอะตอม x 100 มวลส*ตรขีองสารประกอบ

• จำงหามวลร�อยละขีอง C และ H ใน C3H8

C3H8 ม�มวลโมเลก�ล = 44

มวลร�อยละขีอง C ใน C3H8 = 3 x 12 x 100 44 = 81.81

มวลร�อยละขีอง H ใน C3H8 = 8 x 1 x 100

44

= 18.18

การน�าค�ามวลร�อยละไปใช�ประโยชน'

• ใช�หาปร#มาตรขีองธาต�ในสารประกอบเพื่��อเปร�ยบเที่�ยบว�าสารประกอบชน#ดใดม�ธาต�ใดเป5นองค'ประกอบมากกกว�าหร�อน�อยกว�า

ต�ว้อย-าง สารประกอบใดม�ธาต�ออกซ้#เจำนเป5นองค'ประกอบมากที่��ส�ด

H2O2 H2SO4 Na2B4O7 SO2

(H=1, O=16, S=32, Na=23, B=11)H2O2

ระบบก�บการเป็ล�ยนแป็ลง

ระบบ (system) ค�อ ส#�งต�างๆ ที่��อย*�รอบต�วเราและเป5นส#�งที่��เราสนใจำศ์ กษา หร�อส#�งต�างๆ ที่��อย*�ในขีอบเขีตขีองเราที่��ต�องการจำะศ์ กษา

ส �งแว้ดล�อม (surrounding) ค�อ ส#�งต�างๆ ที่��อย*�นอกต�วเราที่��ไม�ต�องการศ์ กษา หร�อส#�งที่��อย*�นอกขีอบเขีตที่��ต�องการศ์ กษาระบบที่��ศ์ กษาที่��วไปแบ�งตามการเปล��ยนแปลงมวลขีองสารในระบบได� 2 ประเภัที่ ค�อ

ระบบป็<ด (close system) หมายถ้ ง ระบบที่��ม�การถ้�ายเที่พื่ล�งงานระหว�างระบบก�บระบบ และระบบก�บส#�งแวดล�อมได� แต�ไม�ม�การถ้�ายเที่มวลสาร มวลระบบคงที่��

ระบบเป=ด (open system) ค�อ ระบบที่��สามารถ้ถ้�ายเที่มวลสารและพื่ล�งงานให�ก�บส#�งแวดล�อมได�

ระบบอ#สระ (Isolated system) ค�อ ระบบที่��ไม�ม�การถ้�ายเที่หร�อแลกเปล��ยนมวลขีองสารและพื่ล�งงานก�บส#�งแวดล�อม เช�น กระต#กน��าร�อนที่��ม�ฉนวนห��มอย�างด�บรรจำ�น��าร�อน

- การหลอมเหลวแนฟที่าล�นในชามกระเบ��อง เป5นระบบเป=ด เพื่ราะแนพื่ที่าล�นจำะระเห#ดกลายเป5นไอ

- ใส�โลหะที่องแดงลงในสารละลายกรดไนตร#ก เป5นระบบเป=ด จำะม�ก4าซ้ไนโตรเจำนไดออกไซ้ด'เก#ดขี �น

- ผสมกรด HCl ก�บ NaOH ในบ�กเกอร' เป5นระบบป=ด เพื่ราะไม�ม�ก4าซ้เก#ดขี �น ได�โซ้เด�ยมคลอไรด'ก�บน��า

- ต��งบ�กเกอร'ใส�น��าป*นใสไว�บนโต4ะจำนกระที่��งม�ฝ้@าส�ขีาวลอยอย*�บนน��าป*นใส จำ�ดเป5นระบบเป=ด เพื่ราะก4าซ้คาร'บอนไดออกไซ้ด'ในบรรยากาศ์เขี�าที่�าปฏิ#ก#ร#ยาก�บน��าป*นใส มวลระบบจำะเพื่#�มขี �น

พ จารณาระบบต-อไป็น)ว้-าระบบใดเป็�นระบบเป็<ด ห้ร&อระบบป็<ด

กฎที่รงมว้ล (Law of conservation of Mass)

• กฎที่รงมว้ล ในป็ฏิ ก ร ยาเคมใดๆ มว้ลขีองสารที่�)งห้มดก-อน“ที่�าป็ฏิ ก ร ยาเที่-าก�บมว้ลขีองสารที่�)งห้มดห้ล�งที่�าป็ฏิ ก ร ยา ”

เช-น เม��อให�ก4าซ้ H2 4 g ที่�าปฏิ#ก#ร#ยาก�บ O2 32 g เก#ดน��า 36

g

2 H2 (g) + O2(g) 2H2O (l)

4g + 32 g (36 g) 36 g

(มวลขีองสารก�อนเก#ดปฏิ#ก#ร#ยา ) (มวลขีองสารหล�งเก#ดปฏิ#ก#ร#ยา)

กฎส�ดส�วนคงที่�� (Law of constant proportion)

“เป5นกฎที่��กล�าวถ้ งอ�ตราส�วนโดยมวลขีองธาต�ที่��มารวมก�นเป5นสารประกอบ”

ผ*�ที่��ต� �งกฎน��ค�อ โจำเซ้ฟ เพื่ราสต'

กล�าวว�า “สารป็ระกอบชน ดเดยว้ก�นย-อมป็ระกอบด�ว้ยธาต,ต-างๆ มารว้มต�ว้ก�น โดยมอ�ตราส-ว้นโดยมว้ลขีองธาต,ต-างๆ ในสารป็ระกอบห้น*�งๆ จะมค-าคงที่�เสมอ ไม-ว้-าสารป็ระกอบน�)นจะเตรยมขี*)นมาด�ว้ยว้ ธการใดก;ตาม”

“อ�ตราส-ว้นโดยมว้ลขีองธาต,ที่�มารว้มต�ว้ก�นเป็�นสารป็ระกอบห้น*�งๆ

จะมค-าคงที่�”

การที่ดลอง

ที่��

มวลสารที่��ที่�าปฏิ#ก#ร#ยาพื่อด�ก�น

มวลขีอง Cu

มวลขีอง S

1 1.0 0.5

2 1.9 1.0

3 2.9 1.5

4 4.0 2.0

5 4.9 2.5

จำากการที่ดลอง ที่ราบว�าอ�ตราส�วนโดยมวลที่��ที่องแดง และก�ามะถ้�นที่�าปฏิ#ก#ร#ยาพื่อด�ก�น = 2:1 เก#ดด�งน�� Cu(s) + S(s) CuS(s)

ขี�อส�งเกต กฎส�ดส�วนคงที่�� ม�หล�กการง�ายๆ ด�งน��

• โจำที่ย'จำะก�าหนดการที่ดลองมาอย�างน�อย 2 คร��ง• หาอ�ตราส�วนโดยมวลขีองธาต�ที่��เป5นองค'ประกอบ

ขีองที่��งสองการที่ดลอง - ถ้�าอ�ตราส�วนโดยมวลขีองที่��ง 2 การที่ดลอง

เที่�าก�น แสดงว�าเป5นไปตามกฎส�ดส�วนคงที่�� - ถ้�าอ�ตราส�วนโดยมวลขีองที่��ง 2 การที่ดลองไม�เที่�าก�น แสดงว�าไม�เป5นไปตามกฎส�ดส�วนคงที่��

ต�วอย�างการค�านวณ

• น�าที่องแดงมา 0.35 g มาละลายในกรดไนตร#ก แล�วที่�าให�แห�ง จำากน��นจำ งน�าไปเผาอย�างร�นแรงจำะได�คอปเปอร'ออกไซ้ด'หน�ก 0.438 g ในการที่ดลองอ�กว#ธ�หน �งโดยการน�าคอปเปอร'คาร'บอเนตจำ�านวนหน �งมาเผาจำนสลายต�วหมดได�คอปเปอร'ออกไซ้ด'หน�ก 1.62 g แล�วน�าคอปเปอร'ออกไซ้ด'ไปเผาให�ร�อนจำ�ดในบรรยากาศ์แก4สไฮโดรเจำนจำะได�ที่องแดง 1.29 g จำะแสดงว�าองค'ประกอบขีองคอปเปอร'ออกไซ้ด'เป5นจำร#งตามกฎส�ดส�วนคงที่��

• น�าโลหะ Na มา 1.021 g ไปละลายในกรดไนตร#ก จำะได�โซ้เด�ยมไนเตรดแล�วน�า NaNO3 ไปเผาจำนสลายต�วได� NaO หน�ก 1.1 g ในการที่ดลองอ�กว#ธ�หน �ง โดยการน�า NaO มา 5 g ไปเผาในบรรยากาศ์แก4สไฮโดรเจำนที่��มากเก#นพื่อ จำะได�โลหะ Na หน�ก 4.64 g ขี�อม*ลน��เป5นไปตามกฎส�ดส�วนคงที่��หร�อไม�

• ธาต� A ที่�าปฏิ#ก#ร#ยาก�บธาต� B ด�วยอ�ตราส�วนโดยมวลเป5น 1:16 ได�สาร C เพื่�ยงอย�างเด�ยว ถ้�าม�ธาต� A และ B อย�างละ 8 g เม��อที่�าปฏิ#ก#ร#ยาก�นแล�วจำะได�สาร C ม�มวลก��กร�ม

• การว#เคราะห'อะล*ม#เน�ยมคาร'ไบด' ซ้ �งเป5นสารประกอบระหว�างอะล*ม#เน�ยมก�บคาร'บอน ให�ผลด�งน��

คร��งที่�� 1 ใช�อะล*ม#เน�ยมคาร'ไบด' 1.44 g พื่บว�าม�อะล*ม#เน�ยม 1.08 g

คร��งที่�� 2 ใช�อะล*ม#เน�ยมคาร'ไบด' 3.6 g พื่บว�าม�คาร'บอน 0.9g อยากที่ราบว�าผลการว#เคราะห'น��เช��อถ้�อได�หร�อไม� เพื่ราะเหต�ใด

• ก4าซ้แอมโมเน�ย (NH3) ประกอบด�วยธาต�ไนโตรเจำนร�อยละ 82.4 และธาต�ไฮโดรเจำนร�อยละ 17.6 โดยมวล ถ้�าใช�ธาต�ไนโตรเจำน 10 g ที่�าปฏิ#ก#ร#ยาก�บธาต�ไฮโดรเจำน 3 g จำะได�ก4าซ้แอมโมเน�ยก��กร�ม

การน�ากฎส�ดส�วนคงที่��ไปใช�

1. ในการค�านวณเพื่��อแสดงว�าสารประกอบที่��ก�าหนดให�เป5นสารชน#ดเด�ยวก�น หร�อไม� ที่�าได� 2 ว#ธ�- หา %โดยมวลขีองธาต�ชน#ดหน �งที่��เป5นองค'ประกอบว�าเที่�าก�นหร�อไม�- หาอ�ตราส�วนโดยมวลขีองธาต�ในสารประกอบว�าอ�ตราส�วนเที่�าก�นหร�อไม�

2. ใช�ค�านวณหามวลขีองผล#ตภั�ณฑ์'ที่��เก#ดขี �นจำากปฏิ#ก#ร#ยาได�เม��อที่ราบอ�ตราส�วน หร�อ %ขีองธาต�ที่��รวมพื่อด�ก�น

ต�ว้อย-าง ก4าซ้ CO2 ม�ธาต� C เป5นองค'ประกอบ 27.27%โดยมวล และจำากการเผาธาต� C 4 gในอากาศ์ ปรากฏิว�าม�ก4าซ้ไม�ม�ส�เก#ดขี �น 14.67g ก4าซ้ไม�ม�ส�ด�งกล�าวเป5นก4าซ้ CO2

ก4าซ้ไม�ม�ส� ถ้�าเป5น CO2 จำะต�องม�อย*� 27.27 % โดยมวล

ด�งน��นก4าซ้ไม�ม�ส� 14.67 g ม�ธาต� C เป5นองค'ประกอบอย*� 4 g ถ้�าก4าซ้ไม�ม�ส� 100 g ม�ธาต� C เป5นองค'ประกอบ = 4 x 100 = 27.27% 14.67

ด�งน��นก4าซ้ไม�ม�ส�จำ งเป5น CO2

- เม��อน�า CuO มา 7.95 g เผาให�ร�อนแดง แล�วผ�าน H2 เขี�าไป ปรากฏิว�าเม��อส#�นส�ด ปฏิ#ก#ร#ยาม� Cuเหล�อ 6.35 g แต�เม��อที่ดลองน�า Cu มา 1.9 g เผารวมก�บ O2 ในอากาศ์ ปรากฏิว�าม� CuO เก#ดขี �น 2.38 g การที่ดลองน��สน�บสน�นกฎส�ดส�วนคงที่��หร�อไม�

- CaO เป5นสารประกอบม� Ca 71.43%โดยมวล ถ้�าน�า Caมา 8 g ที่�าปฏิ#ก#ร#ยาก�บ O2 5 g จำะได� CaO ก��กร�ม

-สารประกอบ Al2S3 ม� Al เป5นองค'ประกอบ 36%โดยมวล ถ้�าน�า Al มา 10 g และ S 16 g เผารวมก�นในหลอดที่ดลอง จำะได� Al2S3 ก��กร�ม

การค�านวณปร#มาณสารในปฏิ#ก#ร#ยาเคม�

ป็ร มาตรขีองแก>สในป็ฏิ ก ร ยาเคม

คว้ามส�มพ�นธ7ระห้ว้-างป็ร มาณขีองสารในสมการเคม

สารก�าห้นดป็ร มาณ

การค�านว้ณจากสมการเคมที่�เก�ยว้ขี�องมากกว้-าห้น*�งสมการ

ป็ร มาตรขีองแก>สในป็ฏิ ก ร ยาเคม

ในการศ์ กษาปร#มาณส�มพื่�นธ'ขีองสารในสถ้านะแก4สในปฏิ#ก#ร#ยาเคม�ต�างๆ

ไม�สะดวกที่��จำะว�ดมวลขีองแก4สเหม�อนก�บขีองแขี6งและขีองเหลว “จ*งใช�ว้ ธ

ว้�ดป็ร มาตรแที่น”ในปฏิ#ก#ร#ยาเคม�ขีองสารที่��ม�สถ้านะเป5นแก4สปร#มาตรรวมขีองแก4สที่��เขี�าที่�า

ปฏิ#ก#ร#ยาก�นและปร#มาตรรวมขีองแก4สที่��เก#ดจำากปฏิ#ก#ร#ยาจำะเที่�าก�นหร�อไม�เที่�า

ก�นก6ได� (ต-างก�บมว้ลซ้*�งเป็�นไป็ตามกฎที่รงมว้ล)

กฎขีองเกย'-ล*สแซ้ก (Law of Gay-Lussac)

• ได�ที่�าการศ์ กษาความส�มพื่�นธ'ระหว�างปร#มาตรขีองแก4สที่��ที่�าปฏิ#ก#ร#ยาพื่อด�ก�น และปร#มาตรขีองแก4สที่��เก#ดจำากปฏิ#ก#ร#ยา โดยที่�าการที่ดลองว�ดปร#มาตรขีองแก4สที่��ที่�าปฏิ#ก#ร#ยาพื่อด�ก�น และที่��เก#ดจำากปฏิ#ก#ร#ยาที่��อ�ณหภั*ม#และความด�นเด�ยวก�น เขีาได�ที่�าการที่ดลองซ้��าหลายคร��ง จำนสร�ปเป5นกฎเร�ยกว�า ก“ฎการรว้มป็ร มาตรขีองแก>ส”

“อ�ตราส-ว้นระห้ว้-างป็ร มาตรขีองแก>สที่�ที่�าป็ฏิ ก ร ยาพอดก�นและป็ร มาตรขีองแก>สที่�ได�จากป็ฏิ ก ร ยาซ้*�งว้�ดที่�อ,ณห้ภั'ม และคว้ามด�นเดยว้ก�นจะเป็�นเลขีจ�านว้นเต;มลงต�ว้น�อยๆ”

• เช�นไฮโดรเจำน + คลอร�น ไฮโดรเจำนคลอ

ไรด'ไฮโดรเจำน + ออกซ้#เจำน ไอน��าไนโตรเจำน + ไฮโดรเจำน แอมโมเน�ย

ความส�มพื่�นธ'ระหว�างปร#มาตรขีองแก4สที่��ที่�าปฏิ#ก#ร#ยาก�น และที่��ได�จำากปฏิ#ก#ร#ยาด�งกล�าวเป5นด�งน��

แก4สและปร#มาตรขีองแก4สที่��ที่�าปฏิ#ก#ร#ยาก�น

แก4สและปร#มาตรขีองแก4สที่��ได�จำาก

ปฏิ#ก#ร#ยา

อ�ตราส�วนโดย

ปร#มาตรขีองแก4สแก4ส ปร#มา

ตรcm3

แก4ส ปร#มาตร

cm3

แก4ส ปร#มาตรcm3

ไฮโดรเจำนH2

10 คลอร�นCl2

10 ไฮโดรเจำนคลอไรด'HC

l

20 1:1:2

ไฮโดรเจำนH2

20 ออกซ้#เจำน O2

10 ไอน��า H2O

20 2:1:2

กฎขีองอาโว้กาโดร

• ได�ศ์ กษากฎขีองเกย'-ล*สแซ้ก และได�ให�เหต�ผลว�า การที่��อ�ตราส�วนระหว�างปร#มาตรขีองแก4สที่��ที่�าปฏิ#ก#ร#ยาก�น(สารต��งต�น) และขีองแก4สที่��ได�จำากปฏิ#ก#ร#ยา(สารผล#ตภั�ณฑ์') เป5นเลขีจำ�านวนเต6มลงต�วน�อยๆ น��นคงเป5นเพื่ราะปร#มาตรขีองแก4สม�ความส�มพื่�นธ'ก�บจำ�านวนอน�ภัาคที่��รวมก�นเป5นสารประกอบ

อาโวกาโดรจำ งต��งสมมต#ฐานขี �นว�า “แก>สซ้*�งมป็ร มาตรเที่-าก�นที่�อ,ณห้ภั'ม และคว้ามด�นเดยว้ก�นจะมจ�านว้นอน,ภัาคเที่-าก�น”

เช�น แก4สไฮโดรเจำน + แก4สคลอร�น แก4สไฮโดรเจำนคลอไรด' 1 cm3 1 cm3 2 cm3

สมมต#ให�แก4ส 1 cm3 ม�จำ�านวนอน�ภัาค เที่�าก�บ n อน�ภัาค และถ้�าอน�ภัาคน��ค�อ อะตอมจำะเขี�ยนแสดงได�ด�งน��

แก4สไฮโดรเจำน + แก4สคลอร�น แก4สไฮโดรเจำนคลอไรด' n อน�ภัาค n อน�ภัาค 2n อน�ภัาค n อะตอม n อะตอม 2n อะตอมใช� n หารตลอด

1 อะตอม 1 อะตอม 2 อะตอม

• ถ้�าเป5นจำร#งตามน��แสดงว�าอะตอมขีองแก4สไฮโดรเจำน และอะตอมขีองแก4สคลอร�นแบ�งแยกได�ซ้ �งค�านก�บที่ฤษฎ�อะตอมขีองดอลต�นที่��ว�าอะตอมแบ�งแยกไม�ได� ด�งน��นจำ งเสนอให�เร�ยกอน�ภัาคด�งกล�าวว�า โมเลก,ล ที่�าให้�สมมต ฐานขีองอาโว้กาโดรไม-เป็�นที่�ยอมร�บ

ปE ค.ศ์.1860 สตาน#สลาฟ ค�นน�ซ้ซ้าโร(Stanislav Cannizzaro) ได�ศ์ กษาเก��ยวก�บปร#มาตรขีองแก4สที่��ที่�าปฏิ#ก#ร#ยาพื่อด�ก�น และที่��ได�จำากปฏิ#ก#ร#ยาเพื่#�มเต#ม ได�เสนอว�า ธาต�ที่��เป5นแก4สจำะอย*�เป5นโมเลก�ล และ 1 โมเลก�ลขีองธาต�ที่��เป5นแก4สส�วนใหญ�ประกอบด�วย 2 อะตอม จำากขี�อเสนอค�นน�ซ้ซ้าโร ที่�าให�สมมต#ฐานขีองอาโวกาโดรเปล��ยนใหม�

“แก>สที่�ป็ร มาตรเที่-าก�นว้�ดที่�อ,ณภั'ม และคว้ามด�นเดยว้ก�นจะมจ�านว้นโมเลก,ลเที่-าก�น” จำ งเป5นที่��ยอมร�บที่��วไป

แก4สไฮโดรเจำน + แก4สคลอร�น แก4สไฮโดรเจำนคลอไรด'

ผลที่ดลอง 1 cm3 1 cm3 2 cm3

กฎอาโวกาโดร n โมเลก�ล n โมเลก�ล 2n โมเลก�ล

nหารตลอด 1 โมเลก�ล 1 โมเลก�ล 2 โมเลก�ล ตามค�นน�ซ้ซ้าโร 2 อะตอม 2 อะตอม 2 โมเลก�ล

1 อะตอม 1 อะตอม 1 โมเลก�ล (HCl)

การค�านว้ณห้าป็ร มาตรขีองแก>สโดยใช�กฎขีองเกย7-ล'ซ้แซ้ก

และกฎขีองอาโว้กาโดรต�ว้อย-าง แก4สไนโตรเจำน 120 cm3 รวมพื่อด�ก�บแก4สออกซ้#เจำน 180 cm3 ได�

ผล#ตภั�ณฑ์'ที่��เป5นแก4สปร#มาตร 120 cm3 จำงหาส*ตรโมเลก�ลขีองแก4สที่��เก#ดขี �น เขี�ยนสมการ N2(g) + O2(g) NxOy (g)

ปร#มาตรขีองแก4สที่��รวมพื่อด�ก�น 120 180 120 cm3

อ�ตราส�วนโดยปร#มาตร(เกย'-ล*ซ้แซ้ก ) 2 3 2 cm3

อ�ตราส�วนโดยโมเลก�ล(อาโวกาโดร ) 2n 3n 2n โมเลก�ล

น�าต�วเลขีไปใส�สมการ 2N2(g) + 3O2(g) 2 NxOy

ด�ลจำ�านวนอะตอมเพื่��อให�ที่�กธาต�เที่�าก�น 2N2(g) + 3O2(g) 2 N2O3(g)

สารก�าห้นดป็ร มาณสารก�าห้นดป็ร มาณ

เน&�องจากสารเขี�าที่�าป็ฏิ ก ร ยาเคมก�นในอ�ตราส-ว้น โมลต-อโมลที่�แน-นอน สารที่�มป็ร มาณน�อยกว้-า

จ*งเป็�นต�ว้ก�าห้นดว้-าป็ฏิ ก ร ยาสามารถ้เก ดผลผล ตได�อย-างมาก

ที่�ส,ดเที่-าใด เราเรยกสารที่�มป็ร มาณน�อยน)ว้-า สารก�าห้นด

ป็ร มาณ (Limiting reactant)

• การค�านวณเก��ยวก�บสมการเคม�ที่��ม�สารก�าหนดปร#มาณม�ขี��นตอนด�งน��

1. ค�านวณหาสารก�าหนดปร#มาณ โดยหาจำ�านวนโมลขีองสารต��งต�นที่��น�อยที่��ส�ดเป5นสารก�าหนดปร#มาณ 2. น�าสารต��งต�นที่��ถ้*กใช�หมดไป ค�านวณหาส#�งที่��ต�องการ เช�น ค�านวณหาปร#มาณสารผล#ตภั�ณฑ์'ที่��เก#ดขี �น ค�านวณหาปร#มาณสารต��งต�นชน#ดอ��นที่��ถ้*กใช�ไป และที่��เหล�อ เป5นต�น

Ex จงค�านว้ณว้-าจะเตรยมล เที่ยมออกไซ้ด7ได�ก�โมล จากล เที่ยม 1.0 g และ

ออกซ้ เจน 1.5 g สารใดเป็�นสารก�าห้นดป็ร มาณ สารใดเห้ล&อ

และเห้ล&อก�กร�ม 4Li + O2

2Li2O(Li = 6.9, O = 16)

ว้ ธที่�าล เที่ยม 1.0 g = 1.0 g

6.9g/mol =

0.144 molออกซ้ เจน 1.5 g = 1.5 g

32 g/mol =

0.0469 mol

พ จารณาจากสมการ จะเห้;นว้-าล เที่ยม 4 mol ที่�าป็ฏิ ก ร ยาพอดก�บออกซ้ เจน 1 mol

ด�งน�)น ล เที่ยม 0.144 mol ที่�าป็ฏิ ก ร ยาพอดก�บออกซ้ เจน

= 0.144 mol 4 = 0.036

mol

แต-มออกซ้ เจนอย'-ถ้*ง 0.0469 mol ด�งน�)น ออกซ้ เจนจะมอย'-

มากเก นพอ และจะมออกซ้ เจนที่�เห้ล&อจากป็ฏิ ก ร ยา

0.0469 – 0.036 = 0.0109 mol

ส-ว้นล เที่ยมเป็�นสารก�าห้นดป็ร มาณ

ต�ว้อย-าง ปฏิ#ก#ร#ยาการเตร�ยมก4าซ้ NO2 สามารถ้เตร�ยมได�ด�งน�� 2NO(g) + O2(g) 2NO2(g) ถ้�าม� NO 30 g และ O2 8 g จำงหาว�าสารใดเป5นสารก�าหนดปร#มาณ

* หาจำ�านวนโมล ขีองสารที่��น�อยที่��ส�ด

ต�ว้อย-าง ก4าซ้ H2 4 g รวมต�วก�บ O

2 ในอากาศ์

6.4 g ได�น��า 10.4 g จำงเขี�ยนสมการเคม� และสารใดเป5นสารก�าหนดปร#มาณ

ต�ว้อย-าง เม��อน�า HCl เขี�มขี�น 0.5 mol/dm3 ปร#มาตร 150 cm3 ที่�าปฏิ#ก#ร#ยาสะเที่#น ก�บเบส NaOH เขี�มขี�น 0.5 mol/dm3 ปร#มาตร 200 cm3 ได�ผล#ตภั�ณฑ์' เป5นเกล�อและน��า จำงเขี�ยนสมการแสดงปฏิ#ก#ร#ยาน�� พื่ร�อมหาต�วก�าหนด ปร#มาณ และได�เกล�อเป5นผล#ตภั�ณฑ์'หน�กก��กร�ม

การค�านวณจำากสมการเคม�ที่��เก��ยวขี�องมากกว�า 1 สมการ

อธ#บายจำากสมการที่��เก#ดขี �นหลายๆ สมการหาต�วร�วมจำากสมการ

รวมสมการที่��ได�หาส#�งที่��โจำที่ย'อยากร* �

จำงค�านวณหามวลขีองคลอร�นที่��ต�องใช�ในการเก#ดคาร'บอนเตตระคลอไรด' 5 kg จำากการเปล��ยนแปลงด�งสมการ

CS2(l) + 3Cl2(g) S2Cl2(l) + CCl4(l)8S2Cl2(l) + 4CS2(l) 3S8(s) + 4CCl4(l)

## รวมสมการที่��งสองสมการเขี�าด�วยก�น โดยที่�าจำ�านวนโมลขีองสารที่��เป5นต�วร�วมขีองที่��ง สองสมการให�เที่�าก�น

S2Cl2

ผลผล ตตามที่ฤษฎ และผลผล ตร�อยละผลผล ตตามที่ฤษฎ และผลผล ตร�อยละ ผลผล ตตามที่ฤษฎ (theoretical yield) ป็ร มาณขีองผลผล ตที่�อาจเก ดขี*)นได�มากที่�ส,ด เป็�นค-าที่�ได�จากการค�านว้ณป็ร มาณผลผล ตตามสมการเคม(ที่�ด,ลแล�ว้)

ผลผล ตแที่�จร ง (actual yield) ป็ร มาณขีองผลผล ตที่�เก ดขี*)นจร งห้ร&อได�จากการที่ดลอง ซ้*�งว้�ดห้ร&อช��งได�จากการที่ดลองจะน�อยกว้-าผลผล ตตามที่ฤษฎ เก&อบเสมอไป็ (น�อยคร�)งมากที่�จะเที่-าก�น แต-มมากกว้-าไม-ได�)

ผลผล ตร�อยละ= ผลผล ตจร ง x 100 (percentage yield) ผลผล ตตามที่ฤษฎ

Ex เม&�อน�า C2H4 1.93 กร�ม มาเผาไห้ม�ก�บ ออกซ้ เจนที่�มากเก นพอ พบว้-า CO2 เก ดขี*)นเพยง 3.44 กร�ม เที่-าน�)น จงค�านว้ณผลผล ตร�อยละขีอง CO2 น)( C = 12.0 , H = 1.0 , O = 16.0 )

ว้ ธที่�า สมการที่�ด,ลขีองป็ฏิ ก ร ยาน)ค&อ

C2H4 + 3O2 2CO2 + 2H2Oจากสมการ 1 mol 2 mol ค#ดเป5น 28.0 g

88.0 g C2H4 28.0 g เก ด CO2 88.0 g C2H4 1.93 g เก ด CO2 X g

X = (88.0 g) (1.93g)

(28.0g) CO2 = 6.07 g

CO2 6.07 g น) ค&อ ผลผล ตตามที่ฤษฎ แต-การที่ดลองพบ CO2 เก ดเพยง 3.44 gค&อ ผลผล ตแที่�จร ง ผลผล ตร�อยละขีอง CO2

= 3.44 x 100

6.07

= 56.67 %

ต�ว้อย-าง น#ส#ตคนหน �งที่�าการที่ดลองโดยใช�บ#วที่านอล (C4H9OH) หน�ก15 กร�ม โซ้เด�ยมโบรไมด' (NaBr) หน�ก 25.6 กร�ม และกรดซ้�ลฟ=วร#กเขี�มขี�นหน�ก 35.8 กร�ม เป5นต�วที่�าปฏิ#ก#ร#ยา ด�งสมการ C4H9OH + NaBr + H2SO4 C4H9Br + NaHSO4 + H2O จำงหาผลได�ตามที่ฤษฎ�ขีองปฏิ#ก#ร#ยาน�� ถ้�าการที่ดลองขีองน#ส#ตได�บ#วที่#ลโบรไมด' (C4H9Br) หน�ก 24.8 กร�ม จำะม�ผลได�ร�อยละเที่�าใด(C=12, H=1, O=16, S=32, Br=80)

ด�ลสมการก�อน C4H9OH + NaBr + H2SO4 C4H9Br + NaHSO4 + H2Oหาผลได�ตามที่ฤษฎ� หา mol C4H9OH 15 = 0.2 mol NaBr 25.6 = 0.25 mol H2SO4 35.8 = 0.37 74 103 98 ** จำากสมการแสดงว�า C4H9OH เป5นสารก�าหนดปร#มาณ C4H9OH 1 mol เก#ดเป5น C4H9Br 1 mol ถ้�า C4H9OH 0.2 mol ” ” = 0.2 mol C4H9Br ค#ดเป5น 0.2 x 137 = 27.4 กร�ม ด�งน��นผลตามที่ฤษฎ�ขีอง C4H9Br = 27.4 กร�ม

หาผลผล#ตร�อยละ

ผลผล#ตร�อยละ = ผลผล#ตจำร#ง x 100 ผลได�ตามที่ฤษฎ�

= 24.8 x 100 = 90.51 27.4

ด�งน��น ผลผล#ตร�อยละ = 90.51

แบบฝึ5กห้�ดที่�ายบที่แบบฝึ5กห้�ดที่�ายบที่จงค�านว้ณจ�านว้นโมลขีอง Sn 17.5 g

ว้ ธที่�า ใช�ส'ตร โมล = น�)าห้น�กเป็�นกร�ม น�)าห้น�กอะตอม Sn 17.5 g = 17.5 g 118.7 g/mol = 0.147 mol

ว้ ธที่�า CH3OH 0.20 mol = (0.20 mol) (32 g/mol) = 6.40 g

จงค�านว้ณมว้ลเป็�นกร�มขีองเมที่ ลแอลกอฮอล7 (CH3OH) 0.20 mol

แบบฝึ5กห้�ดที่�ายบที่แบบฝึ5กห้�ดที่�ายบที่

เบนซ้น (C6H6) 6.0 g มจ�านว้นโมเลก,ลเที่-าใด


ว้ ธที่�า C6H6 6.0 g = (6.0 g) (6.02 x 1023 molecule/mol) (78 g/mol) = 4.62 x 1022 molecule

ออกไซ้ด7ห้น*�งมไนโตรเจน 30.4 % เป็�นองค7ป็ระกอบ จงห้าส'ตรเอมพ ร ก�ลขีองสารน) ว้ ธที่�า ม N 30.4 % ม 0 = 100 - 30.4 = 69.6 % อ�ตราส-ว้นโดยน�)าห้น�ก N : O = 30.4 : 69.6 อ�ตราส-ว้นโดยโมลขีอง N : O = 30.4 : 69.6 14 16 = 2.17 : 4.35 = 1 : 2 ส'ตรเอมพ ร ก�ลห้ร&อส'ตรอย-างง-ายขีองสารน)ค&อ NO2


ไดไนโตรเจนเพนตะออกไซ้ด7 (N2O5) 25.0 g ม ไนโตรเจนอะตอมก�โมลและก�กร�ม ว้ ธที่�า N2O5 25.0 g = 25.0 g = 0.231 mol 108 g/mol N2O5 1 mol ม N อย'- 2 mol N2O5 0.231 mol ม N อย'- = (2 mol)(0.231 mol) = 0.462 mol (1 mol) = (0.462 mol) (14.0 g/mol) = 6.47 g


เอที่ ลนโบรไมด7 (C2H4Br2) ที่�าป็ฏิ ก ร ยาเผาไห้ม�ก�บตะก��ว้ (Pb) ด�งสมการ ถ้�าใช� C2H4Br2 0.80 mol ที่�าป็ฏิ ก ร ยาก�บ Pb 145.0 g และมออกซ้ เจนที่�มากเก นพอ C2H4Br2 + Pb + O2 --------> PbBr4 + CO2 + H2O ก. สารใดเป็�นสารก�าห้นดป็ร มาณ ขี. มสารใดเห้ล&อและเห้ล&อก�กร�ม ค. O2 ถ้'กใช�ไป็ก�โมล ง. ม CO2 เก ดขี*)นก�ล ตร STP จ. ถ้�า PbBr4 ที่�รว้บรว้มได�จากการที่ดลองมเพยง 190.0 g จงห้าผลผล ตร�อยละขีองสารน)


ได�สมการที่�ด,ลแล�ว้ด�งน) 2C2H4Br2 + Pb + 6O2 -----> PbBr4 + 4CO2 + 4H2O


ก. Pb 145.0 g = 145.0 g 207.2 g/mol = 0.700 mol จากสมการที่�ด,ล C2H4Br2 ที่�าป็ฏิ ก ร ยาก�บ Pb ในอ�ตราส-ว้น mol : mol =

2 : 1 จะเห้;นได�ว้-า C2H4Br2 เป็�นสารก�าห้นดป็ร มาณ

ขี. C2H4Br2 2 mol ที่�าป็ฏิ ก ร ยาก�บ Pb 207.2 g C2H4Br2 0.80 mol ที่�าป็ฏิ ก ร ยาก�บ Pb (207.2 g)(0.80 mol) 2 mol = 82.88 g Pb เห้ล&อ = 145.0 - 82.88 = 62.1 g


ค. O2 ใช�ไป็ = (0.80 mol) (6) 2 = 2.4 mol ง. CO2 เก ดขี*)น = (0.80 mol) (4) 2 = 1.60 mol = (1.60 mol)(22.4 l/mol ที่� STP) = 35.84 l ที่� STP


จ. จากสมการที่�ด,ลได� PbBr4 = (0.80 mol)(1) = 0.40 mol 2 = (0.40 mol)(527.2 g/mol) = 210.9 g = ผลผล ตตามที่ฤษฎ ผลผล ตร�อยละ = ผลผล ตจร ง x 100 ผลผล ตตามที่ฤษฎ = (190.0 g)(100) 210.9 g = 90.48


จากการที่ดลองเตรยม C6H5Br จากป็ฏิ ก ร ยาขีอง C6H6 และ Br2

เก ดขี*)นตามสมการ C6H6 (l) + Br2 (g) C6H5Br (l) + HBr (g)

การที่ดลองน)มผลผล ตจากป็ฏิ ก ร ยาขี�างเคยงเก ดขี*)นด�ว้ยค&อ C6H4Br

2 จงห้า

a.เม&�อใช� C6H6 15.0 g จงค�านว้ณห้าผลผล ตตามที่ฤษฎขีอง C6H5Br

b.ถ้�าการที่ดลองน)ม C6H4Br2 เก ดขี*)น 2.50 g จงค�านว้ณห้าน�)าห้น�ก

ขีอง C6H6 ที่�ไม-เป็ล�ยนเป็�น C6H5Br

c.จงค�านว้ณห้าผลผล ตจร งขีอง C6H5Br

d.จงค�านว้ณห้าผลผล ตร�อยละขีอง C6H5Br


สมการเคมี ( chemical equation)

Documents