สรปเตรยมสอบ Comprehensive สรปจากของเกาหลายๆป สอบวนแรก (วชาพนฐาน) ขอ 1 พนฐานทางรฐศาสตร ,ปรชญาเชงศาสตร,แนวทางการศกษาทางรฐศาสตร หรอApproach (PS500, PS601,PS605) ขอ 2 ระเบยบวธวจยทางรฐศาสตร (PS602) ขอ 3 ความรทวไปเกยวกบการพฒนาเชงรฐศาสตร (การปกครอง,บรณาการ) PS 691 สมมนาปญหาเศรษฐกจ สงคม และการปกครองไทย สอบวนท 2 (วชาบงคบ) ขอ 1 Plan A (การเมองการปกครอง) PS 611 รฐ อ านาจ นโยบายสาธารณะ PS 640 การเมองการปกครองเปรยบเทยบ PS 629 ความเปนผน า PS 630 ผน าในยคปจจบน PS 691 สมมนาปญหาเศรษฐกจ สงคม และการปกครองไทย ขอ 2 Plan B (ความสมพนธระหวางประเทศ) PS 501 ความสมพนธระหวางประเทศ PS 603 ทฤษฎความสมพนธระหวางประเทศ PS 613 สถานการณโลกปจจบน ขอ 3 Plan C (การบรหารรฐกจ) PS502 หลกการบรหารรฐกจ PS 604 แนวความคดเชงทฤษฎในการบรหารรฐกจ PS 610 การวเคราะหนโยบายสาธารณะ PS602 ระเบยบวธวจยทางรฐศาสตร (หมายเหต คาดวา ขอน นาจะถาม ขนตอนการท า IS ของเรา) ความหมายของการวจย

ค าวา “การวจย” ตรงกบค าในภาษาองกฤษ วา “ Research” Re หมายความวา “อก” Search แปลวา “การคนหา” ดงนน ค าวา การวจย หรอ Research แปลวา การคนหาแลวคนหาอก ความหมายของค าวา การวจย มผใหความหมายไวหลายอยางเชน หมายถง การสะสม การรวบรวม การคนควา เพอหาขอมลอยางถถวนตามหลกวชา หมายถง เปนกระบวนการเสาะแสวงหาความร จากปญหาทชดเจนอยางมระบบ โดยมการทดสอบสมมตฐานทแสดงความสมพนธระหวางเหตและผล ซงสอดคลองกบจดมงหมายในเรองนนๆ เพอน าไปใชพยากรณหรอสงเกตการเปลยนแปลง เมอควบคมสงหนงใหคงท ค าวา Research หมายถง R= Recruitment & Relationship หมายถงการฝกตนใหมความร รวบรวมรายชอผทมความร เพอปฏบตงานรวมกนตดตอสมพนธและประสานงานกน E = Education & Efficiency หมายถง ผวจยจะตองมการศกษา มความร และประสทธภาพสงในการวจย S = Sciences & Stimulation หมายถง เปนศาสตรทตองมการพสจน คนควา เพอหาความจรงและผวจย จะตองมพลงกระตนในความคดรเรมทมความกระตอรอรนในการทจะท าวจย E = Evaluation & Environment หมายถง รจกประเมนผลดวา มประโยชน และเหมาะสม ทจะท าการวจยตอไป หรอไม และตองรจกใชเครองมออปกรณตางๆในการวจย A = Aim & Attitude หมายถง มจดมงหมายทชดเจน และมเจตคตทดตอการตดตามผลการวจย R = Result หมายถง ผลการวจยทไดมาจะเปนผลในทางไหน กตาม จะตองยอมรบผลการวจยนน ๆ เนองจากเปนผลทไดจากการคนควา ศกษาหาความรอยางเปนระบบ C = Curiosity หมายถง ผวจยจะตองมความอยากรอยากเหน มความสนใจและขวนขวายในงานวจยอยตลอดเวลา แมวาความอยากรนนจะมเพยงเลกนอยกตาม H = Horizon หมายถง เมอผลการวจยปากฎออกมาแลว ยอมท าใหทราบและเขาใจในปญหาเหลานนไดเหมอนกบการเกดแสงสวางขน ถายงไมเกดแสงสวางขน ผวจยจะตองด าเนนตอไปจนกวาจะพบแสงสวาง

ดงนน จงพอสรปไดวา การวจย หมายถง กระบวนการแสวงหาความรความจรง ทมระบบและวธการทนาเชอถอเพอน าความรความจรงทไดนน ไปใชในการตดสนใจแกไขปญหา หรอกอใหเกดความรใหม ๆ ประเภทของการวจย การวจยเชงคณภาพ เปนการวจยทไมเนนขอมล ทเปนตวเลขเปนหลก เปนการวจยทเนนหารายละเอยดตางๆ ของกลมประชากร ทท าการศกษา ทจะกอใหเกดความรความเขาใจในเรองนนๆ ขอมลทไดจากการคนพบ อาจไดมาจากหนวยทตองการศกษา เพยงไมกหนวย หรอเพยงไมกกลมหรอชมชน โดยอยบนพนฐานของแนวคด ปรากฎการณนยม ใหความส าคญกบความรสก โลกทศนความหมายและวฒนธรรม เนนการเขาไปสมผสกบขอมลหรอ ปรากฎการณ โดยตรง เนนสถตตวเลข ในการวเคราะห และมงทกระตนใหกอเกดสมมตฐาน และขอสรปใหมๆ มากกวาพสจนสมมตฐานเดม เปนการแสวงหาความรโดยพจารณาจากปรากฎการณของสงคมจากสภาพแวดลอม ความจรงในทกมต เพอหาความสมพนธของปรากฎการณกบสภาพแวดลอมทเกดขน วธทจะสนใจขอมลดานความรสกนกคด ความหมาย คานยม หรออดมการณของบคคลนอกเหนอไปจากเชงปรมาณ มกจะใชเวลานาน ในการศกษาตดตามระยะยาว ใชการสงเกตแบบมสวนรวมและการสมภาษณแบบเจาะลก เปนวธการหลก ในการเกบรวบรวมขอมล และเนนการวเคราะหและตความแบบอปนยเปนหลก ลกษณะส าคญของการวจยเชงคณภาพ เนนการมองปรากฎการณใหเหนภาพรวม โดยการมองจากหลายแงมม หรอแนวคดทฤษฎทมความหลากหลาย มากกวายดแนวคดอนใดอนหนงเปนหลก เปนการศกษาระยะยาวและเจาะลก เพอใหเขาใจปรากฎการณของการเปลยนแปลงทางสงคม ศกษาปรากฎการณในสภาพแวดลอมตามธรรมชาต เพอใหเกดความเขาใจความหมายของปรากฎการณ มกมการวจยสนาม (Field Research) โดยไมมการควบคมตวแปรใดๆ ค านงถงความเปนมนษยของผวจย โดยสรางความสนทสนมไวเนอเชอใจและพยายามท าความเขาใจ โดยเอาใจเขามาใสใจเรา ไมน าขอมลของผทถกวจยไปใชในทางทเสอมเสย ใชการพรรณาและวเคราะหแบบอปมย เนนตวแปรทางดาน ความรสก นกคด จตใจ ความหมายของปรากฎการณทางสงคม การวจยเชงปรมาณ เปนการวจยทเนนขอมลตวเลขเปนหลกฐานยนยนความถกตอง ขอคนพบและขอสรปตางๆ ของเรองทจะท าการวจย การวจยประเภทนจะสามารถใชไดอยางกวางขวาง ถาสามารถพสจนไดวา ใชระเบยบวธทเหมาะสมและไดค าตอบทถกตอง และขอคนพบสามารถน าไปขยายผลในขอบขายทกวางออกไป วธแสวงหาความร แนวทางท 1 การแสวงหาความรแบงออกเปน 2 วธใหญๆ คอ

เหตผลเชงอปมาน ( Inductive Reasoning) เปนวธทเรมตนจากขอเทจจรงเฉพาะ ซงไดจากประสบการณหรอเหตการณทศกษา และน าไปสขอสรปหรอกฎเกณฑ เปนการหาจากสวนยอยไปสสวนใหญ เชน การวจยเชงคณภาพ เหตผลเชงอนมาน (Deductive Reasoning) เปนวธทเรมจากหลกเกณฑหรอขอเทจจรงทวไป แลวน าไปทดสอบ ยนยนดวยการรวบรวมขอเทจจรง เปนการหาจากสวนใหญไปสสวนยอย เชนการวจยเชงปรมาณ แนวทางท 2 การแสวงหาความรแบงตามปรชญาของการศกษา เปน 2 วธใหญๆ คอ 1.ปฏฐานนยม ( Positivism) ไดแก แนวคดทใชวธการทางวทยาศาสตร หรอการวจยเชงปรมาณเปนเครองมอ โดยมความเชอดงน 1)ปรากฎการณตางๆ ทเกดขนโดยธรรมชาต สามารถอธบายไดดวยกฎเกณฑ 2)มนษยสามารถรบรไดดวยประสาทสมผสทง5 3)สามารถพสจนยนยนไดดวยประสบการณ สงททกคนรบรรวมกน และเหมอนกนเรยกวา ความจรงวตถวสย ( Objective Truth ) สงททกคนรบรเฉพาะบคคลใดบคคลหนง เรยกวา ความจรงอตวสย ( Subjective Truth) ซงเชอถอไดนอยกวาความจรงวตถวสย 4)จดมงหมายส าคญเพออธบาย ท านาย และควบคมปรากฎการณนนได 5)ใชวธการทางวทยาศาสตรในการศกษาปรากฎการณธรรมชาต และพฤตกรรมของมนษยในสงคม เพอคนพบกฎเกณฑหรอทฤษฎ ทจะใชอธบายปรากฎการณธรรมชาต หรอพฤตกรรมของมนษยในสงคมได 6)ใชเครองมอตางๆ โดยวดผลจากเครองมอเหลานนใหไดขอมลเปนตวเลขหรอขอมลเชงปรมาณ ซงสามารถน ามาวเคราะหดวยสถตได 2. กลมคดคานปฏฐานนยม (Anti-Positivism) เปนกลมทมแนวคดตรงขามกบแนวคดขางตน แบงเปน กลมปรชญาหลายแบบ คอ 1)อตภาวะนยม (Existentialism) คอแนวคดทเกยวของกบการมชวตอยไดดวยตวของเราเอง ตามความเชอของแตละบคคล ซงเปนความจรงอตวสย (Subjective Truth) 2)ปรากฎการณนยม (Phenomenology) คอแนวคดทเชอวา มนษยทกคนมจตส านกทจะรสกนกคด เปนตวก าหนดความหมายของปรากฎการณในแตละบคคล ไมควรเชอจากค าพรรณนาของสอมวลชน แตใหแสวงหาขอเทจจรงจากปรากฎการณตรงในเรองนน 3)ชาตพนธวทยา (Ethnomethodology) คอแนวคดทเกยวของกบการมชวตอยดวยการใหความหมายตอโลกแหงชวตประจ าวน ในแตละสงคมมความเชอตอกนอยางไร และปฏบตตอกนอยางไร เปนการศกษาใหเขาใจถงกจกรรมตางๆ ทมนษยมตอกนภายใตสงคมใดสงคมหนง 4)สญลกษณปฏสมพนธนยม (Symbolic interactionism) มความเชอพนฐานสรปได 3 ประการ คอ 4.1 มนษยมปฏสมพนธตอสงตางๆบนพนฐานของความหมายทเขาใหแกสงนน 4.2 กระบวนการใหความหมายและตความหมายแกสงตางๆ โดยผานสญลกษณเปนกระบวนการทด าเนนไปอยางตอเนอง 4.3 กระบวนการใหความหมายและตความหมาย แกสงตางๆ เกดขนในบรบทของสงคม บคคลแตละคนจะปรบพฤตกรรมของตนเองตอบคคลอนและคดถงบทบาทของบคคลอนทมตอตนเอง

ขนตอนของการวจย หมายถง วธการและล าดบขนตอนของการปฏบตงานวจย วาจะท าอะไรกอนหลงอยางไร 1. บทน า 1.1 การก าหนดหวขอการวจยหรอ ชอเรอง 1.2 การก าหนดความเปนมาและความส าคญของปญหา 1.3 การตงวตถประสงคของการวจย 1.4 การสรางกรอบแนวคดและ/หรอสมมตฐาน 1.5 ขอบเขตของการวจย 1.6 ขอตกลงเบองตน 1.7 ขอจ ากดของการวจย 1.8 นยามศพท 1.9 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 2.ทบทวนเอกสาร วรรณกรรม และงานวจยทเกยวของ 3.วธการด าเนนการวจย 3.1 รปแบบการวจย 3.2 การก าหนดประชากร เปาหมายและการสมตวอยาง 3.3 เครองมอในการวจย 3.4 การเกบรวบรวมขอมล 3.4.1 สรางเครองมอส าหรบเกบรวบรวมขอมล 3.4.2 การเกบขอมล 3.4.3 การจดระเบยบขอมล 3.4.4 การรายงานผลการวเคราะหขอมล 3.4.5 สถตและวธวเคราะหขอมล 4.ผลของการวจย 5. สรปผล อภปราย และขอเสนอแนะ วธการสรางกรอบแนวคดและสมมตฐานในการวจย กรอบแนวคดของการวจย หมายถง ความคดของผวจยเกยวกบความสมพนธระหวางตวแปรตางๆ ทผวจยไดก าหนด ไวเปนขอสมมตฐาน ในการศกษาและวจยแตละครง โดยตองระบขอบเขตในการวจยใหชดเจน กรอบแนวคด ม 2 อยาง 1.กรอบแนวความคดเชงพรรณนา จะระบเฉพาะตวแปรทจะศกษา แตไมระบความสมพนธระหวางตวแปร มลกษณะเขยนแบบความเรยง

2.กรอบแนวคดเชงอธบาย จะระบตวแปรและความสมพนธระหวางตวแปรอะไร เปนตวแปรอสระ อะไรเปนตวแปรตาม ทมาของกรอบแนวคดในการวจย 1.ผลงานวจยทเกยวของ คองานวจยทผอนท ามาแลวในอดตทมประเดนเนอหาสาราะ ตวแปรตรงกบทตองการศกษา 2.ทฤษฎทเกยวของ คอศกษาทฤษฎ ทเกยวของกบประเดนทศกษา ชใหเหนวา ตวแปรใดส าคญและมความสมพนธกนอยางไร ท าใหกรอบแนวคดมแนวทางทชดเจนและมเหตผล 3.แนวความคดของผวจยเอง คอมาจากความคด+ประสบการณของผทจะวจยเองเกยวกบสงทตองการศกษา หลกในการเลอกกรอบแนวคด 1.ตรงประเดน คอ ตรงประเดนในดานเนอหาสาระ 2.งายและไมสลบซบซอน คอ ควรเลอกทฤษฎทงาย โดยดจากตวแปรและรปแบบความสมพนธระหวางตวแปร 3.สอดคลองกบความสนใจของผท าวจย 4.มประโยชนเชงนโยบายหรอการพฒนาทางสงคม การเสนอกรอบแนวคด ม 4 แบบ 1.แบบพรรณนาความ เปนการเขยนแบบบรรยายเปนความเรยงรอยแกว วาจะศกษาอยางไร โดยชใหเหนวา ในการวจยมตวแปรอะไรทส าคญเกยวของกบปญหา หรอประเดนวจย ,ความสมพนธระหวางตวแปร รวมทงมเหตผลหรอทฤษฎอะไรมาสนบสนนกรอบแนวคด 2.แบบจ าลอง จะใชสญลกษณ หรอ สมการระบความสมพนธ ระหวางตวแปรอสระและตวแปรตาม เชน Y= A+Bx1+Cx2 และอธบายวาแตละตวคออะไร 3.แบบแผนภาพ เปนการใชแผนภาพชวยใหเกดความชดเจน วา ผวจยมความคดอยางไร เกยวกบความสมพนธระหวางตวแปร เชน 4. แบบผสมผสาน คอ เขยนทงสามแบบผสมกน สรป การเขยนกรอบแนวคดมประโยชนมากและเกยวของกบทกขนตอนของการวจย นบตงแตการก าหนดหวขอ และประเดนของการวจย การทบทวนวรรณกรรม ไปจนถงสมมตฐาน การเกบแบบการวเคราะหขอมล สมมตฐานในการวจย

รายได การลงคะแนนเลอกตง

การศกษา

สมมตฐาน คอ ขอความทระบความสมพนธระหวางตวแปร หรอแนวคดทผวจย ตองการท าการทดสอบวาเปนความจรงหรอไม ตวแปรทก าหนดอาจมหลายตวแปร ทงตวแปรอสระและตวแปรตาม สมมตฐานม 2 แบบ 1.สมมตฐานเชงพรรณนา พรรณนาถงลกษณะของปรากฎการณหรอสงทตองการศกษา โดยไมมการเชอมโยงเขากบปรากฎการณอน เชน อาชญากรรมแนวโนมสงขน 2. สมมตฐานเชงอธบาย อธบายเชอมโยงปรากฎการณตางๆทเกดขนวา ปรากฎการณหนงท าใหเกดหรอเกยวของกบปรากฎการณอนอยางไร สมมตฐานเชงอธบายตามตวแปรตามไปเกยวของคอ 1. ตวแปรทศกษา -ตวแปรอสระ X = ตวแปรทถกคาดวาเปนเหตหรอมผลกระทบตอการเปลยนแปลงตวแปรอน -ตวแปรตาม Y = ตวแปรซงถกคาดวาไดรบผลกระทบจากตวแปรอนหรอผนแปรตามคาของตวแปรอน 2. ตวแปรทไมไดศกษา - ตวแปรคนกลาง (เราไมไดศกษา+ควบคมไมได) -ตวแปรภายนอก (เราไมไดศกษา+ควบคมได) ระดบการวดตวแปร ( Level of Measurement) ระดบตวแปร (scale)

แบงกลม จดอนดบ ลกษณะขอมล การค านวณ ศนยแท

Nominal ได ไมได เชงคณภาพ ไมได ไมได Ordinal ได ได เชงคณภาพ ไมได ไมได Interval ได ได เชงปรมาณ ได ไมได Ratio ได ได เชงปรมาณ ได ได 1.Nominal scale เปนตวแปรทแบงกลมได ,จดอนดบไมได,เปนขอมลเชงคณภาพ ,ค านวณไมได ,ไมมศนยแท เพราะไมใชตวเลข ไดแกเพศ 2.Ordinal scale เปนตวแปรทแบงกลมได จดอนดบได ขอมลเชงคณภาพ ค านวณไมได ไมมศนยแท เพราะไมใชตวเลข ไดแก การศกษา 3.Interval scale เปนตวแปรทแบงกลมได จดอนดบได ขอมลเชงปรมาณ ค านวณไดไมมศนยแท ไดแกคะแนนสอบ , อณหภมหอง

4. Ratio scale เปนตวแปรทแบงกลมได จดอนดบได ขอมลเชงปรมาณ ค านวณได มศนยแท เชน ความสงของคน (ไมมตวเลขตดลบ) อายของคน แนวทางการสรางเครองมอวด

เครองมอในการวดจะถกน ามาใชในการตรวจสอบความเปนจรงๆตางๆ เพอตอบปญหาการวจยตามทก าหนดไว เครองมอดงกลาวอาจเปนสงทจดท าขนมาเพอใชเฉพาะงานวจยหนงๆ หรออาจน าเครองมอทผวจยคนอนเคยใชมาแลวในงานวจยทตองการตรวจสอบในลกษณะเดยวกนมาใชอก หรอน ามาปรบปรงเพมเตมเพอความเหมาะสม ในการจดท าเครองมอในการวดผลนอกจากจะตองการทราบวาค าถามในการวจยคออะไรแลว ยงจะตองทราบกอนวา ประชากรในการศกษาคอใคร จะวดผลในเรองใด และจะวดผลในตวแปรใดบาง ในการจดท าเครองมอการวดผลทเหมาะสม ผวจยควรจะน ารายละเอยดทงหลาย มาสรางเปนแบบในการศกษา ซงจะท าใหสามารถเหนภาพไดชดเจนยงขนวาจะตองสรางเครองมอใดบาง จงจะสามารถวดผลทตองการไดครบถวน เกณฑในการพจารณาคณภาพของเครองมอวด 1.ความเชอถอได (Reliability) 2.ความแมนตรง (Validity) ระเบยบวธวจย 1.รปแบบการวจย 2.แหลงขอมล 3.เครองมอในการจดเกบ 4.วธการจดเกบ 5.วธการวเคราะหขอมล รปแบบการวจย 1.การวเคราะหเนอหา (Content Analysis) เปนการวจยทางสงคมทเหมาะตอการศกษาเกยวกบการสอความเขาใจของมนษย นอกจากจะใชในการศกษาขบวนการสอความเขาใจ นอกจากจะใชในการศกษาขบวนการสอความเขาใจแลวยงใชในการศกษาพฤตกรรมทางสงคมรปแบบอนดวย วธการในการสอขอความ เชน ค าพด ขอความ หนงสอ จดเปนหนวยในการศกษาเกยวกบ Content Analysis 2.การวจยแบบส ารวจ (Survey Research) การจดท าแบบสอบถามไปยงกลมตวอยางทเปนตวแทนของหนวยในการศกษาเหมาะในการพรรณนาคณสมบตของประชากร ทถกศกษาทมขนาดใหญ และขอมลยงสามารถใชในการอธบายปรากฏการณดวย การอธบายหรอการบรรยายประกอบการอธบายโดยใชแบบสอบถาม

การเกบรวบรวมขอมลภาคสนาม -สงแบบสอบถามทางไปรษณย -ใหกลมตวอยางตอบแบบสอบถามดวยตนเองโดยตรง -การสอบถามโดยการสมภาษณทางโทรศพท -การสอบถามโดยการสมภาษณแบบพบปะสวนตว 3.การวจยสนาม (Field Research) เปนการวจยทผวจยเลอกหมบานใดหมบานหนง หรอพนทใดพนทหนงเพอท าการศกษา โดยการวจยประเภทนมขอจ ากดอยวา ไมสามารถน ามาขยายผลในพนทอนได เพราะผลการวจย เปนลกษณะเฉพาะของแตละพนท ซงขอดของการศกษาประเภทน คอเขาใจตวอยางทศกษาไดอยางละเอยด ครอบคลมในทกประเดนทตองการศกษา 4. การวจยเอกสาร (Documentary Research ) เปนการรวบรวมขอมลจากเอกสารโดยก าหนดประเดนทตองการศกษา และท าการคนควาขอมล จากเอกสารทเกยวของ ทงหลกฐานทางประวตศาสตร ต ารา เอกสารการวจย เอกสารทางราชการ หนงสอพมพ และหนงสอสารสารตางๆ เปนตน 5.การวจยทดลอง (Experimental Research) เปนเครองมอในการจดเกบขอมลภายใตสถานการณทผวจยสามารถควบคมตวแปรตางๆได โดยวธ Randomization and matching แยกเปนรปแบบตางๆไดดงน -การวจยแบบเตรยมทดลอง เปนการศกษาโดยใชการทดลองทไมเขมงวดนก ซงอาจจะควบคมตวแปรไดบางสวน -การวจยกงทดลอง เปนการวจยทผวจยสามารถควบคมตวแปรตางๆไดมากขน แตไมทงหมด 6.การวจยเพอวตถประสงคเฉพาะอยาง -การวจยแบบบกเบก -การวจยเชงอธบาย -การวจยเชงสาเหตและผล -การวจยเชงพรรณนา -การวจยระยะยาว หนวยการวเคราะห แยกเปน 6 ประเภท 1.หนวยระดบปจเจกบคคล (Individual Unit) คอใชหนวยเปนบคคล และคณสมบตตางๆของบคคลมาวเคราะห (****การวจยเชงโครงสรางปลายปด 99% เปนการวจยคน) 2.หนวยระดบกลม (Group Level) เปนการน าคณสมบตของกลมบคคล ทมใชของแตละบคคลมาวเคราะห คอสถานทเปนตวแปรเกยวกบกลม คอ อตราสวนตอประชากรทงหมด รายไดเฉลย อายเฉลย อตราการใชสทธเลอกตง 3.หนวยระดบองคการ (Organizational Unit) อาจเปนโรงงาน บรษท ส านกงาน กรมกองของสวนราชการ มหาวทยาลย ทมโครงสรางเสถยรภาพ 4.หนวยระดบสถาบน (Institutional Unit) เปนการวเคราะหสถาบนตางๆ ทท าการศกษา อาจจะเปรยบเทยบ

ระหวางสถาบน 5.หนวยระดบพนท (Spatial Unit) เปนการวเคราะหวจยคณสมบตของเขต หรอพนทตางๆ เชน หมบาน ต าบล อ าเภอ จงหวด เชน อตราการใชสทธเลอกตง ฯลฯ 6.หนวยระดบสงคม (Social Unit) เปนการวเคราะหองคประกอบของสงคม เชน อาจใชคณสมบตของประเทศ ในจดเวลามาวเคราะห ประชากรทใชในการศกษา การก าหนดกลมตวอยาง (Sampling) การก าหนดกลมตวอยางของประชากร เปนขบวนการของการเลอกกลมตวอยางจากประชากร ทตองการศกษา เมอประชากรมขนาดใหญ การศกษาจากทงหมดตองใชเวลา เสยคาใชจายจ านวนมาก สนเปลองทรพยากร กจะศกษาจากกลมตวอยางทเปนตวแทนของประชากรในขนาดทเหมาะสม 1.ประโยชนของการสมตวอยาง -ชวยแกปญหาการล าเอยงจากการใชดลยพนจในการเลอก -สามารถประมาณความถกตอง ของการเปนตวแทน 2.วธการก าหนดกลมตวอยาง ม2 วธใหญ คอ (1) การก าหนดโดยใชหลกความนาจะเปน (Probability Sampling) (2) การก าหนดโดยไมใชหลกความนาจะเปน (Nonprobability Sampling) 3.การก าหนดกลมตวอยางโดยใชหลกความนาจะเปน เปนการก าหนดกลมตวอยางโดใชหลกความนาจะเปนเปนเครองมอ ในการเลอกเพอใหไดตวอยางทสามารถใชเปนตวแทนของประชากรทตองการศกษา ค านงถงความนาจะเปนของแตละหนวยประชากรทจะไดรบเลอก ใชการสมไมเฉพาะเจาะจง 4.การลดขอผดพลาดจากการสม 5.ประเภทตางๆ ของการสมตวอยางโดยใชหลกความนาจะเปน 5.1 การสมตวอยางแบบงาย ( Simple Random Sampling) เปนการสมตวอยางประชากรทเปดโอกาสใหประชากรทกหนวยมสทธไดรบการเลอกเทาๆกนโดยก าหนดรหสใหกบประชากรทกหนวยแลวใชตารางสม หากไมใชตารางสมอาจะใชวธการจบฉลากจนไดกลมตวอยางจนครบตามตองการ 5.2 การสมตวอยางแบบมระบบ (Systematic Sampling) เปนการสมตวอยางประชากรแบบสมเปนชวงๆ โดยมบญชรายชอของประชากรทกหนวย ท าการสมหาจดเรมตน หาชวงของการสม ซงมคาเทากบขนาดของประชากร

หารดวยขนาดของกลมตวอยาง เมอไดจดเรมตนแลว นบไปตามชวงของการสมจนครบบญชรายชอ เชน ประชากร 10000 คน ตองการน ามาศกษา 1000 คน ชวงของการสมจะมคาเทากบ 10 ดงนน เมอใหรหสแกประชากรทง10000 คน น าคนท 1 ถง10 มาสมหาจดเรมตน เชนถาไดคนท 4 คนท2 จะเปนคนท 14 คนทสามจะเปนคนท 24 ไลไปเรอยจนครบ 10000 คน จะไดตวอยาง 1000 คน โดยมอตราสวนของกลมตวอยางเทากบ 0.1(1:10) 5.3 การสมตวอยางแบบแยกประเภทสม (Stratified Sampling) กอนท าการสมใหแยกประเภทประชากรทมคณสมบตอยางเดยวกนไวดวยกน แลวสมตวอยางจากทกๆประเภทของประชากรทก าหนดขนมา โดยใชการสมแบบงาย หรอการสมแบบมระบบ สดสวนของกลมตวอยางในแตละประเภทอาจพจารณาจากสดสวนของประชากรทงหมด 5.4 การสมตวอยางแบบแบงกลม (Cluster Sampling) จะใชเมอไมสามารถจดท ารายชอของประชากรทกๆหนวย หรอไมสะดวกในการจดท ารายชอ โดยกอนการสมใหแบงกลมประชากรทตองการศกษาออกเปนกลมๆ โดยททกๆกลมมหนวยประชากรทมคณสมบตครบตามทผวจยตองการศกษา หลงจากนนใหน ากลมเหลานนมาท าการสมตวอยาง เมอสมไดกลมใด จะศกษาสมาชกทงหมดทอยในกลมนน 5.5 การสมตวอยางแบบแบงกลมหลายขนตอน (Multistage Cluster Sampling)การสมตวอยางแบบแบงกลม หากเปนการสมเปนล าดบขนจากหนวยงานหรอล าดบขนทใหญจากหนวยทสมไดท าการสมหนวยทมล าดบทใหญรองลงมา ไปทละชนๆ จนถงกลมตวอยางในชนทตองการ เชน การแบงกลม เปนภาค จงหวด อ าเภอ ต าบล หมบาน ครวเรอน 6. การก าหนดกลมตวอยางโดยไมใชหลกความนาจะเปน บางครงเรยกวา การเลอกตวอยางประชากรแบบเจาะจง เจตนา ใชความสะดวกหรอความสนใจของผวจยเปนหลก เชน 6.1 การเลอกตวอยางแบบบงเอญ (Accidental Sampling) เปนการเลอกตวอยางประชากรโดยเลอกหนวยใดหรอกบใครกไดทบงเอญอยหรอผานมา ณ จดทมการเกบรวบรวมขอมล เชน สอบถามนกศกษาทเขาไปใชหองสมด ณ ปากทางเขาหองสมด 6.2 การเลอกตวอยางแบก าหนดโควตา ( Quota Sampling) เปนการเลอกตวอยางประชากร โดยประยกตวธสมแบบแยกประเภทสม เพอศกษาประชากรตามภาคตดขวาง โดยแบงประชากรออกเปนกลมๆ แลวเลอกตวอยางหลกๆในแตละกลม เชน แบงนกศกษาออกตามชนป แลวเลอกมาชนปละ 50 คน เปนตน 6.3 การเลอกตวอยางโดยใชผเชยวชาญระบ ( Expert Choice Sampling) เปนการเลอกตวอยางประชากร โดยถามผเชยวชาญในเรองทตองการศกษาผเชยวชาญจะชวยเลอก โดยใชประสบการณ และความคดเหนของตนระบหนวยทควรเขาไปท าการศกษา 6.4 การเลอกตวอยางแบบลกโซ (Snowball Sampling) เปนการเลอกตวอยางประชากร โดยตวอยางแรกทผวจยมความสนใจเปนพเศษ แลวถามตวอยางแรกนนชวยเสนอรายชอตวอยางทมคณสมบตตามทนกวจยตองการไปอก เปนการเลอกตวอยางแบบโยงเปนทอดๆคลายลกโซ เชนการศกษาในทางโบราณคด 6.5 การเลอกตวอยางแบบผสม (Mixed Sampling) เปนการน าเอาการสมตวอยางแบบอาศยหลกความนาจะเปน มา

ผสมกบวธการเลอกตวอยางแบบไมใชหลกความนาจะเปน เชนเลอกจงหวด และอ าเภอทตองการศกษา โดยวธเจาะจง แลวสมหมบานในอ าเภอทเลอกไวมาท าการศกษา วธการเกบรวบรวมขอมล 1.การสงเกต 2.การสมภาษณ 3.การทอดแบบสอบถาม รปแบบของแบบสอบถาม -แบบค าถามปลายเปด (Open end Question) เปนรปแบบของค าถามในลกษณะทถามอยางกวางๆ เปดโอกาสใหผตอบตอบไดอยางเสร -แบบค าถามปลายปด (Close end Question)เปนรปแบบของค าถามทมจดมงหมายแนนอน จดเตรยมค าตอบไวลวงหนา และผตอบเลอกค าตอบจากทก าหนดไวเทานน การวเคราะหขอมล สถตทใชในการวเคราะห การวเคราะหทางสถตท าหนาทส าคญ 2 ประการ คอ การพรรณนา และการอนมาน สถตพรรณนา (Descriptive Statistics)เปนวธการทางสถตทใชในการค านวณหาดชน ซงสรปหรอบรรยายลกษณะของกลมขอมล ขนาดตางๆจดมงหมายของสถตพรรณนากคอ การแปลงกลมขอมลขนาดใหญใหอยในรปทสะดวก และงายตอการท าความเขาใจและตความ -การแจกแจงความถ ไดแก การกระจายคะแนนหรอคาของตวแปรตงแตหนงตวแปรขนไปออกเปนกลมตามเกณฑบางประการทก าหนดไว ตามปกตการแจกแจงความถมกนยมใชควบคไปกบคารอยละ และรปกราฟ -แนวโนมสสวนกลาง ไดแกการแจกแจงของขอเทจจรงทไดศกษา โดยมงศกษาเฉพาะคาทอยตรงกลาง ซงสถตทนยมใชกนไดแก มธยฐาน คอคาทเปนการแจกแจงของตวแปรออกเปนสองสวนเทาๆกน ฐานนยม คาสงเกตทพบไดมากทสดในการแจกแจง และคาเฉลยเลขคณต ไดแกคาเฉลยของจ านวนคาทงหมดทปรากฎภายใตการแจกแจงของตวแปร สถตอนมาน (Inferential Statistics) สถตทใชทดสอบมอย 3 อยาง 1.การเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลย (กลม-ชวง) สมมตฐาน :คณสมบต(ของคาเฉลย) ในกรณน คอ นศ.ผน าภาครฐและเอกชนทแตกตางกน จะมทศนะปญหาในเชงจรยธรรมของรฐบาลแตกตางกน กรณนสถตทใช ไดแก t-Test (ในตวแปรตนทม 2 กลม ตวแปรตามเปนคาเฉลย) หากตวแปรตนมมากกวา 2 กลม ใช F-Test หรอ อก ชอคอ oneway ANOVA

t-Test ,F-test เปนสถตเชงอนมาน ทใชหาความแตกตางของคาเฉลย 1.การทดสอบความแตกตางของคาเฉลยระหวางขอมล 2 กลม ใชสถต t-Test เงอนไขในการใช 1.)การแจกแจงตองมลกษณะเปนโคงปกต 2.)ขอมลของตวแปรตามตองมระดบการวดเปน interval scale 3.)เพอทดสอบสมมตฐานความแตกตางระหวางตวแปร 2.การทดสอบความแตกตางของคาเฉลยระหวางขอมลมากกวา 2 กลม ใช สถต F-Test หรอ oneway ANOVA เงอนไขในการใชเหมอน t-Test แตไมจ าเปน 2.การเปรยบเทยบเพอศกษาความสมพนธระหวางตวแปร ตวแปรทน ามาวดจะตองมระดบการวดเปนชวงทงค จะตองมคาเฉลย ( เอกซบาร) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (SD) ทงค ใชคาสมประสทธสหสมพนธ ( r) หรอ Correlation คา r หรอ คาความเขม จะมคา ระหวาง 0-1 การทดสอบความสมพนธของตวแปรโดยใช Correlation เงอนไขการใช 1.ขอมลทงตวแปรอสระและตวแปรตามตองมระดบการวดเปน Interval scale 2. เพอทดสอบสมมตฐานความสมพนธระหวางตวแปร 3.ไมสามารถบอกไดวาตวใดเปนเหตหรอตวใดเปนผลทราบแตเพยงความสมพนธของตวแปรเทานนและขนาดของความสมพนธ 4.คา r (Correlation) มคาเทากบ -1,0,1 โดยท 4.1 คาทใกล 0 แสดงวาไมมความสมพนธกน 4.2คาทใกล 1 และมคาเปนลบแสดงวามความสมพนธแตในทศทางตรงกนขามกลาวคอ เมอตวแปรหนงเพมขนจะท าใหอกตวหนงลดลง 4.3คาทใกล 1 และมคาเปนบวกแสดงวามความสมพนธไปในทศทางเดยวกน กลาวคอ เมอตวแปรตวหนงเพมจะท าใหตวแปรอกตวหนงเพมดวย ***** การวดสถตแบบขอ 1 และ 2 เรยกวา สถต แบบ Parametric 3.การเปรยบเทยบการกระจายความถและหาความสมพนธกรณทตวแปรทน ามาเปรยบเทยบทงคมระดบการวดเปนกลม เชน ตาราง 2*2,2*3 2*3 เปนตน เรยกวา ตารางไขว –Crosstabulation

การทดสอบความสมพนธของตวแปรโดยใช chi-square เงอนไขในการใช 1.ขอมลทเกบรวบรวมมาไดตองเปนความถหรอปรบในรปความถได 2.ขอมลทงตวแปรอสระและตวแปรตามตองมระดบการวดเปน Interval scale 3.เพอทดสอบสมมตฐานความแตกตางความสมพนธระหวางตวแปร เปนสถตแบบ non parametric เปรยบเทยบความแตกตางของการวจยเชงคณภาพกบการวจยเชงปรมาณ ขอแตกตาง การวจยเชงปรมาณ การวจยเชงคณภาพ 1.แนวคดพนฐาน หมายถง การศกษาสงซงเปนเรอง

การวจยทเราศกษาอยภายนอก ซงค าตอบหรอบทสรปสามารถท าบทสรปออกมาเปนตวเลขท วดชง ตวงได

หมายถงการศกษาสงทอยในใจคน เราอยากรวาเขาคดอยางไร ท าไมเขาจงท าแบบนน เปนการมองจากตวละคร (Actors) ทกระท าการอยในกระบวนการสงคมทก าลงมองนน โดยบทสรปหรอค าถามทตงนนตอบเปนตวเลขไมได ไมสามารถท าออกมาเปนตวเลขได

2. บทบาทของผวจย -แยกผวจยออกจากเรองทศกษา -มงประเดนในสงทมหลกฐานความจรง บนพนฐานของเชงเหตและผล -แยกสภาพความจรงใหเลกพอเหมาะกบการศกษา -สรางสมมตฐานและทดสอบมความสามารถทางสถต

-ผวจยเปนเครองมอในการท าวจย -มงประเดนของความหมายพยายามเขาใจวาอะไรเกดขน -มองภาพรวมทงสถานการณ แลวคอยๆพฒนาความคดและขอสรปจากขอมลทเปนรปธรรม -มความละเอยดออนในการสงเกต เกบรวบรวมขอมล และการตความ

3.วตถประสงค -มงวเคราะหหาความสมพนธระหวางตวแปรอสระกบตวแปรตาม

-ตองการเขาใจความหมายกระบวนการ ความรสกนกคด โดยเชอมโยงกบบรบทของสงคม

4. การก าหนดสมมตฐาน -ก าหนดลวงหนากอนท าการวจย -ก าหนดคราวๆพรอมเปลยนแปลง

ตามสถานการณ 5.ระเบยบวธวจย -.วธการ

-ใชวธการเชงปรมาณ (เชงตรรกะ

-ใชวธการเชงคณภาพ (เชงตรรกะ

-ประชากร กลมตวอยางและวธการสมตวอยาง -ตวแปรทศกษา

แบบนรนย Deductive) -สรางนยาม ปฏบตการเพอวดได -ใชเครองมอในการเกบขอมล -ใชกลมตวอยางมาก -สถานทท าวจยใชหองทดลอง -สมโดยอาศยการสมชนดททราบโอกาสความนาจะเปนทถกเลอก -ตองระบวา ตวแปรทศกษามกตว อะไรเปนตวแปรอสระ ตวแปรตาม -จ านวนตวอยางมาก

แบบอปนย) -ใชวธการหลายๆวธ เพอสรางแนวคดนานาประการเกยวกบปรากฎการณ -ไมใชทฤษฎน า ใชศกษาจากปรากฏการณธรรมชาต -สมโดยอาศยการสมชนดทไมทราบโอกาส หรอความนาจะเปน ทจะถกเลอกเปนตวอยาง -ไมตองระบตวแปรทจะศกษาไวลวงหนา -จ านวนตวอยางนอย

6.ขอบเขตการวจย -ศกษาในวงกวาง โดยเลอกเฉพาะ กลมตวอยางทสมมา

-ศกษาแนวลกเฉพาะกลมทสนใจ -การวจยเชงคณภาพตองใชเวลานานเพราะตองเรยนร

7.บทบาทของผวจย

-แยกผวจยออกจากเรองทศกษา -มงประเดนในสงทมหลกฐานความจรง -จบแยกสภาพความจรงใหเลกพอเหมาะกบการศกษา -สรางสมมตฐานและทดสอบ -มความสามารถทางสถตบนพนฐานของเชงเหตและผล

-มองภาพรวมทงสถานการณ -คอยๆพฒนาความคดขอสรปจากขอมลรปธรรม -มความละเอยดออนในการสงเกต เกบรวบรวมขอมลและการตความ

8.วธการเกบขอมล -แบบสอบถาม

-แบบสมภาษณ คอการสมภาษณทเรามค าตอบอยแลว เปนการสมภาษณแบบปลายปด

-การสงเกต -สมภาษณเจาะลก หรอ ปลายเปด การสมภาษณคอการเปนผฟงทด -การจดสนทนากลม หรอการสมภาษณแบบกลม -การบนทกประวตชวบคคล

9.การวเคราะหขอมล -การวเคราะหเชงปรมาณโดยใชสถตชวย

-วเคราะหเชงตรรกะเปนหลกอาจมการวเคราะหเชงปรมาณชวยเลกนอย

10. การรายงานผล -รายงานผลโดยอางองสถต -รายงานผลโดยอางองค าพดหรอเรองราวจรงจากกลมตวอยาง

11.การสรปผล -น าไปใชอางองแทนประชากรทงหมดได

-ใชอางองไดเฉพาะกลม

12.ความนาเชอถอ

-ความตรง เครองมอทใชวดวดในสงทตองการหรอไม -ความเทยง การวดใหผลตรงกนทกครงหรอไม -การสรปผลอางอง โอกาสรปแบบทถกสงเกตในกลมตวอยางสามารถน าไปใชอางกบประชากร ทงหมดไดมากนอยเทาใด -มคณลกษณะเปนความเทยงตรง(Validity)มากกวาความนาเชอถอ (Reliability)

-ความเชอถอได ผวจยสามารถสามารถเขาถงและมความรความเขาใจในความหมายตางๆและขอมล -การพงพากบเกณฑอนๆ การสงเกตสงเดยวกน โดยนกวจยหลายคนหลายโอกาส วาสอดคลองกนเพยงใด -มคณลกษณะเปนความเทยงตรง(Validity)มากกวาความนาเชอถอ (Reliability)

หลกรฐศาสตร+Approach+Plan A นครรฐ (City State) ในนครรฐจะมปอมปราการ (Acropolis) และเบองลางทเปนทอาศย (Asty) ประชากรในนครรฐแบงออกเปน พลเมอง (Citizen) และผทไมใชพลเมอง ไดแก คนตางชาต,ไพร และ ทาส นครรฐทส าคญไดแก เอเธนส เมองนกปราชญ ,นครรฐสปารตา ลทธเทวสทธ (Divine Theory) เปนแนวคดทางศาสนาเปนสวนใหญ เชอวารฐเกดจากเจตนารมณของพระจา โดยมพระสนตปาปา เปนตวแทนของพระเจา พระเจาสรางรฐใหกบกษตรย ปจจบน ประเทศทปกครองแบบราชาธปไตยไดแก ซาอดอาระเบย (Absolute Monarchy) ,บรไน เปนตน ทฤษฎสญญาประชาคม (Social Contract Theory) ทฤษฎนเชอวา ในภาวะธรรมชาตนน มนษยมเสรภาพมสทธโดยธรรมชาต มนษยเปนผสรางรฐแตเมอรวมกนเปนสงคม จ าเปนตองสรางกฎเกณฑเพอบงคบ และยกสทธบางอยาง โดยการมาท าสญญามอบอ านาจให “รฐหรอผปกครอง” ซงเปนคนกลมเลกกลมหนงดแลคนกลมใหญ โดยวธการเลอกเขาไปเปนผแทนของตน เพอท าหนาทรบผดชอบ และรกษาผลประโยชนของสวนรวม เมอผแทนท าผดสญญากสามารถบอกเลกและเลอกคนใหมแทนได ความคดทางการเมอง/อดมการณทางการเมอง 1.สงคมนยม (Socialism) เปนแนวคดของการมทรพยสนเหมอนกน เทาเทยมกน โดยรฐเปนผ ควบคมดแลใหทกคนมทรพยสนเทาๆกน เอกชนมสทธจดการได แตรฐจะจดการกจการทเกยวกบสวนรวม 2.คอมมวนสต (Communism) เปนแนวคดเผดจการซายจด รฐยดววไปหมด แตจะรดนมมาใหประชาชน นนคอ ประชาชนไมมสทธในทรพยสน รฐเปนผด าเนนกจการเอง โดยผลต และกระจายมาใหประชาชน ไดแก โซเวยต จน เปนตน 3. ฟาสซสต (Fascism) เปนแนวคดเผดจการขวาจด รฐยดววไปหมด แลวรดนมมาขายใหประชาชน นนคอรฐเปนนายทนใหญ ประชาชนมสทธบางแตไมมาก ทโดนลดรอนมากคอสทธทางการเมอง รฐผกขาดในกจการส าคญ ไดแก อตาล สมยมสโสลน มแนวคดท าใหอตาลกลบไปสความยงใหญเหมอนยคโรมน สรางรฐเหมอนรฐทหาร ถอวาชาตเหนอสงอนใด ประชาชนจะตองท าทกอยางเพอชาต 4.นาซ(Nazism) เปนแนวคดชาตนยมขวาจด เนนชาตพนธ เปนเผดจการรวบอ านาจเบดเสรจ ใครไมเหนดวยตองตายเปนการสรางอทธพลเพอใหประชาชนหวนกลว เชน เยอรมน เชอวาสายเลอดเยอรมนทดทสด ตองปกครองโลก ตรงกบค าวา Fouler หมายถงผน าคอ Hitler 5.ทนนยม (Capitalism) เปนภาพทววตวเมย 2 ตวขายไป 1 ตว เพอไปซอววตวผมาผสมพนธ ออกลก ออกหลาน เปนการเพมทน ขยายกจการ มรายไดเพมมากขน เปนแนวคดของนายทนหรอทนนยม 6.ระบบราชการ (Bureaucratism)ภาพ มวว 2 ตว รฐยดไปหมด ยงทง 1 รดนมทง 1 หมายถงเปนระบบทสญเปลา เนาเสย ดงนน สวนทไมดกตองมการปฏรป เชนรฐบาลในปจจบน มการปฏรประบบราชการ มการลดขนตอนการตดตอ ( One stop service)

รฐ(State) คอ สงคมมนษยทมอ านาจทางการเมองอยในมอ เปนพนฐาน ภายใตเงอนไข ส าคญ 4 ประการ คอ 1.ประชากรเปนของตนเอง 2. มดนแดนทแนนอน 3. มรฐบาล 4.มอ านาจอธปไตยเปนของตนเอง รฐศาสตร แปลความหมายไดวา ศาสตรทวาดวยรฐ หรอ ความรทเกยวกบรฐ ซงความรหรอศาสตรนไมไดเปนความรทปราศจากเหตผล หรอความรนกคดของใครกได ในเรองทเกยวกบรฐ แตความรนนสามารถเปนความรทไดขนมาเอง หรอรเอง (Intuition) เชนการตรสร หรอรจากประเพณสบทอดกนมาจนเปนทยอมรบ (Tradition) เชนภมปญญาชาวบาน หรอไดจากอางผร (authority) เชนอางตวบคคล อางต ารา หรออางผลการวจย แตความทง3 แบบนไดลดความส าคญลงแลวในปจจบน วธการทส าคญในปจจบน คอการใชเหตผล สตปญญา (reason rational ) และการไดความรจากประสบการณ (Experience) ในทางรฐศาสตรนน การศกษาถงธรรมชาตของมนษยเปนสงส าคญ ค าพดทวา มนษยเปนสตวสงคม เปนสงทปฏเสธไดยาก เนองจากการรวมกลมกนอยเปนหมคณะของมนษยมาแตโบราณกาล และเนองจากมนษยมความเหนแกตว อนเปนธรรมชาตอยางหนงเชนกน การทมนษยอยคนเดยวไมได แตในเวลาเดยวกนกลบมความเหนแกตวดวย น าไปสความขดแยง (Conflict) แตธรรมชาตอกอยางหนงของมนษยกคอ ความมเหตผลซงน าไปสการแสวงหาวธการ แสวงหารปแบบการปกครอง เพอแกไขปญหาความขดแยง รฐศาสตรศกษาเรองดงตอไปน 1.การเมอง 2. การปกครอง คอการใชอ านาจอธปไตยเขาไปมสวนในการจดรปแบบโครงสรางความสมพนธเชงอ านาจ เชน การปกครองระบอบประชาธปไตยระบบรฐสภา หรอการปกครองแบบเผดจการ 3.สถาบนทางการเมอง เชน รฐสภา สภาผแทนราษฎร พรรคการเมอง การเลอกตง 4.อ านาจ อ านาจหนาทและอทธพล เชน ทมาของอ านาจ การใชอ านาจ ความชอบธรรมของอ านาจ อทธพลทางการเมอง 5. ความขดแยง เชน ความขดแยงเชงอ านาจ ความขดแยงระหวางคนทมอดมการณทางการเมองทแตกตางกน 6. การแจกแจงแบงสรรทรพยากรของสงคม เชน กระบวนการการจดสรรงบประมาณเพอน างบประมาณไปบ าบดทกขบ ารงสขใหประชาชน ในรปแบบทแตกตางกนไป เนองจากรฐศาสตรเรยนเรองการเมอง จงมความหมายและมมมองทหลากหลายเชน 1.การเมองเปนเรองของรฐ มมมองน จะเปนมมมองแบบดงเดม การมองเชนนท าใหเกดความพยายามในการแสวงหารฐทด ผปกครองทด เชน แนวคดของเพลโต ,อรสโตเตล,จอหน ลอค,รสโซ ,โทมส ฮอบ 2. การเมองเปนเรองของอ านาจ การมองเชนน เปนการมองวาการเมองเปนความพยายามเขาไปมอทธพลในการก าหนดความเปนไปของสงคม โดยทคนในสงคมใหการยอมรบและเชอฟงคนทมอ านาจ การมองการเมองวาเปนเรองทเกยวของ กบอ านาจ ท าใหเชอวาในสงคมจะมคนกลมนอยจ านวนหนงทเรยกวา “ชนชนน า” หรอ Elite

เปนกลมคนทพยายามเขาสอ านาจ และถาคนกลมนไดรบการยอมรบ กจะกลายเปนผทมอ านาจและใชอ านาจชอบธรรม 3. การเมองเกยวของกบการอ านาจในการจดแจงแบงสรรสงทมคณคาในสงคม ศาสตรและการเรยนร รฐศาสตรเปนสวนหนงของศาสตรออน (soft science) ทประกอบดวย มนษยศาสตร และสงคมศาสตร มลกษณะเปนศาสตรทมองไมชด วดดวยเครองมอไดยาก เปนความรสก เปนทศนคต เชน ความรก ความยตธรรม การมสวนรวม ตรงขาม ศาสตรแขง หรอวทยาศาสตรธรรมชาตเปนเรองทอธบายถงความรในเรองวตถทมอยในธรรมชาตทตองพสจนโดยการทดลอง เปนปรากฎการณทเกดขนภายใตกฎเกณฑแหงธรรมชาต สามารถจบตองได มองเหนไดเชน ฟสกส เคม ชววทยา การศกษารฐศาสตรเปนความพยายามของมนษยทจะท าความเขาใจกบปรากฎการณของความสมพนธระหวางมนษยกบมนษยและมนษยกบสงคมการเมอง ในอดตวชาแรกทมนษยเรมท าการศกษา คอ “ปรชญา” ตอมา ภายหลงไดมความคดวา การแสวงหาความรจะตองมขนตอนหรอวธการใหไดมาซงองคความรอยางเปนศาสตร (Science) ทเชอถอได การสรางองคความรอยางเปนศาสตร ตองมลกษณะทส าคญดงน ศาสตรเปนการปลดปลอย (Emancipation) ศาสตรเปนการปลดปลอยมนษยออกจากความคดงมงาย ความไมมเหตผล และความเชอเพยงเพราะสงนนนาเชอถอ ศาสตรมอ านาจในการควบคมหรอตงกฎเกณฑ ใหคนปฏบตตาม ผลการแสวงหาองคความรอยางเปนศาสตร เปนการสรางความกาวหนา ใหคนมปญญาเพมขน ปรชญาแหงศาสตร เปนเรองของการแสวงหาความร ทแตกแขนงออกไปอกมากมาย ศาสตรทกศาสตรมพนฐานทส าคญของการไดมาแหงศาสตร คอ ตรรกะ (Logic) แบงไดเปน 5.1 ตรรกะไมเปนทางการ (Informal logic) คอตรรกะพนฐาน ในชวตประจ าวน 5.2 ตรรกะทเปนทางการ (Formal logic) มวธการ 2 ลกษณะ คอ -อปนย (Induction) เปนการศกษาจากขอเทจจรง ยอยหลายอนเพอไปสรปเปนผลขอเทจจรง ใหญ แลวจงสรปผลการศกษานน เชน การชมสมในกอง10 ผล แลวสรปวาสมกองนนหวาน -นรนย (Deductive) เปนความคดแบบตงกฎใหญแลวน ามาปรบใชกบสวนยอย เชน คนทกคนตองตาย นายด าจงตองตาย กระบวนทศน ( paradigm) ความรในโลกนไมเคยหยดนง มการเปลยนแปลงแตเปนแบบไมตอเนอง และอภวฒนสวนหนง เพอรบมอกบปรากฎการณใหม ความจรงใหมของโลก ท าใหตองเปลยนแปลงกรอบพนฐาน ในการมองโลก หรอเรยกวา กระบวนทศน ( paradigm)

กระบวนทศนใหมและเกาทเปนผลจากการพฒนาทางวทยาศาสตรมลกษณะทส าคญ ท Fritjof Capra ไดน าเสนอไวในหนงสอ THE TURNING POINT สรปสาระส าคญดงน กระบวนทศนแบบเกา กระบวนทศนแบบใหม การมองโลก แบบแยกยอย (atomism) แตละ

สวนยอยคอฐานของความจรง แบบองครวมหรอบรณาการมเครอขายเชอมโยงทแยกจากกนไมได

ศาสตร เชอเรองความสงสดและความถกตองของความเปนศาสตรและระบบเหตและผล

ปฏเสธสงทเรยกวาเปนศาสตร และขออางถงความเปนสจธรรมทจรงแทแนนอนในทกเงอนไขและทกสถานท

ความเชอ เชอในเรองสงครามการแขงขนเอาชนะการเอารดเอาเปรยบ เปนโลกของผชนะ

เชอในเรองของสนตภาพการรวมมอกน การชวยเหลอผทออนดอยกวา

การมองธรรมชาต มนษยตองตอสเอาชนะธรรมชาต และเปนนายเหนอธรรมชาตเปนศนยแหงจกรวาลและธรรมชาตไมไดมคณคาในตวเองเปนไปเพอการพฒนามนษยเทานน

ใหความส าคญแกปญหาสงแวดลอมและชวตทกชวตไมวาจะถกเรยกวามชวตหรอไรชวต ลวนมคณคาดวยกนทงสน

อารยธรรม เชอในความเปนตะวนตก หรออารยธรรมตะวนตกวา คอแบบแผนสงสดของการพฒนาการ

เชอในความหลากหลายทางวฒนธรรมเคาระและใหคณคาความแตกตางทางความคดยกยองภมปญญาทองถนและความเปนตวของตวเองน าเสนอแนวทางการพฒนาแบบใหม ทเนนความยงยนความเทาเทยมกนและเปนตวของตวเอง

จตวญญาณ โลกแหงสสาร หรอลทธวตถนยมโดยจตวญญาณเพยงฝายถกกระท าทเคลอนตว ตามโลกทางวตถทแปรเปลยนไป

โลกจะเปนอยางไรและเชนไรขนอยกบการเขาใจและมตแหงการรบรจตกบวตถเปนสองดานของควมจรง

มตเวลา เปนสงทสมบรณถอวาเปนมาตรฐาน ทใชวดทแนนอน เคลอนตวไปขางหนาทกวาท เปนเสนตรง

เวลาและสถานทเปนสงทสมพนธเคลอนตวแบบวฏจกรทซบซอนแยกจากกนไมได ตองศกษามตของเวลาและสถานทประกอบกน เปนมตทส าคญยงตอการเรยนรและการศกษา

พนฐานความจรง มเสถยรภาพทแนนอนเปนระบบทหวนกลบได

โลกวางอยบนพนฐานของความไมแนนอน มสภาวะอนจจงเปนพนฐาน แมโลกจะเคลอนตวแบบวฎจกรกไมเคลอนตวเปนแบบวฎจกรทพลกผนไปซ าทเดม

การใหความส าคญ โลกทางเศรษฐกจ และเงนตรา ยคทเงนเปนพระจา

คาของความเปนมนษยการสรางสรรควฒนธรรมการรกษาสงแวดลอม และการด ารงอยรวมกนของชวตและสงทไรชวตอยางมความสข

จดเนน ความเปนชาย ความรนแรงเหตผลทแขงกระดางเพอเอาชนะคนอน ความเปนศาสตร

อารมณสนทรยะ จนตนาการ ความงาม ความรก และการประนประนอม

แนวการศกษารฐศาสตร การศกษารฐศาสตรแบงออกไดเปน3 กลม คอ 1. ปรชญาการเมอง (Classical approach) การศกษาความหมายและทมาของปรชญาแหงศาสตร เปนวชาทเปนเหตเปนผล เปนตรรกะ อาศยแตละมมมองทเปนเหตและเปนผล ไมมใครผดไมมใครถก เพราะไมมอะไรเปนตวชวด รวมทงไมมค าตอบใดทถาวร ในปรชญาทางการเมอง จะมเพยงค าถามเทานนทถาวร ในการศกษาปรชญาการเมอง แบงไดเปน 3 ยค ทส าคญ คอ ยคคลาสสค ยคกลาง ยคใหม เวลา กอนและตนครสตศกราช ตงแต ค.ศ.500 ตงแต ค.ศ.1500 ลกษณะเดน สนในการเมองและ

วทยาการ เนนปฏบตไมสนใจทฤษฎ

การเมองมเหตผลทเปนการเมอง

การปกครอง ราชาปราชญ ศาสนจกรครอบง า ท าทกอยางเพอไดมาซงอ านาจ

ตวอยางนกปราชญาการเมองในยคคลาสสคทส าคญ เชน Plato นกปรชญา ชาวกรก มความเหนวา รฐทดตองปกครองโดยราชาปราชญ ARISTOTLE เปนลกศษยของ Plato และไดชอวา เปนบดาแหงกานเมองเปรยบเทยบ ไดแบงรปแบบการเมองกรปกครองเปรยบเทยบไวอยางนาสนใจ ดงน รปแบบการปกครองตามแนวการ ศกษาเปรยบเทยบของ ARISTOTLE

ปกครองโดย ด ไมด 1 คน ราชาธปไตย(Monarchy) ทชนาธปไตย (Tyranny) กลมคน อภชนาธปไตย(Aritocracy) คณาธปไตย (Oligarchy) ประชาชนสวนใหญ ประชาธปไตย(Democracy) ฝงชน (Mobocracy) ราชาธปไตย(Monarchy) คอ การปกครองโดยกษตรย เพอคนสวนใหญ ทชนาธปไตย (Tyranny) คอการปกครองโดยทรราชยเพอตวผปกครองเอง อภชนาธปไตย(Aritocracy) คอ การปกครองโดกลมคนมความสามารถเพอสวนรวม อรสโตเตล เหนวาการปกครองแบบนเหมาะสมทสด คณาธปไตย (Oligarchy) คอ การปกครองโดยกลมคนเพอคนๆ เดยว ประชาธปไตย(Democracy) คอ เปนการปกครองโดยคนสวนใหญ อรสโตเตล เหนวา การปกครองทดคอ การปกครองระบบนโดยมชนชนกลางเปนพลงหลกทางสงคม ในขณะเดยวกน ชนชนสงและชนชนลาง กตองมพฤตกรรมสอดคลองกบวฒนธรรมของประชาธปไตยดวย มาเคยเวลล คอ นกปรชญาการเมองทส าคญ อกทานหนงทเขยนหนงสอ ชอ THE PRINCE ใหความคดเหนวา ผน าทางการเมอง จะตองประกอบดวย 2 คณสมบตในคนๆเดยวกน คอ จะตองเปนทงราชสห และสนขจงจอก ในเวลาเดยวกน กลาวคอ การมพลงในทางการเมอง และควบคมพลงของกองทพได ผคนย าเกรงดงราชสหอกทงยงตองเจาเลหและรวธเอาตวรอดเหมอนสนขจงจอกดวย รปแบบการปกครอง 1.ราชาธปไตย(Monarchy) หรอสมบรณาญาสทธราชย (Absolute Monarchy) อ านาจปกครองประเทศ เปนของกษตรยแตเพยงผเดยว และเดดขาด แตมกฎหมายก าหนดแนนอน และเปนสถาบนแลว เชน ซาอดอาระเบย ,บรไน 2. ราชาธปไตยแบบมอ านาจจ ากด (Limited Monarchy) นนคอ กษตรยครองราชยแตไมไดปกครอง ทรงเปนประมขรฐ (Chief of State) แตไมใชประมขของรฐบาล (Head of Government)เชน ไทย ญปน สเปน นอรเวย เดนมารก โมรอคโค กมพชา จอรแดน มาเลเซย เปนตน 3. เทวาธปไตย (Theocracy) ไดแกองคดาไลลามะ เปนผปกครอง เมอลามะตายจะตองสรรหาบคคลทเหมาะสมซงเกดในเวลาใกลเคยงกบเวลาตายของลามะองคกอน 4. แบบเผดจการ (Dictatorship) คนๆเดยวปกครองประเทศไมมกฎหมาย ไมมกฎเกณฑ น าพาทกอยางไปดวยเจตจ านงตามอ าเภอใจของเขา 5.พหประมข (Plural headship ) มผน าตงแต2 คนขนไป คนหนงรบผดชอบทางการเมอง คนหนงรบผดชอบทางศาสนา ความเชอ เชน อาณาจกร –ศาสนจกร 6.สาธารณรฐ หรอมหาชนรฐ(Republic) ประชาชนรวมกนเปนหนวยหรอเพยงสวนหนงอ านาจอธปไตย

2.พฤตกรรมนยม (Behavioural method) การศกษาเชงวเคราะหและเชงประจกษ การใชตวเลขหรอขอมลเชงปรมาณสนใจศกษาพฤตกรรม ของบคคลวาคนเราท าอะไรมากกวาทจะศกษาวา คนเราควรท าอะไรหรอควรท าอยางไร โดยเรมศกษาทตวบคคลรวมถงความสมพนธทางสงคมทบคคลมอย อนไดแกชนชนอาชพ รายได ศาสนา เชอชาต เพอศกษาวาสงเหลาน มความส าคญอยางไรในการหลอหลอม ความเชอทศนคต และความคดของบคคล เชน การศกษาทศนคตทางการเมอง ของกลมนกเรยนระดบประกาศนยบตรวชาชพในเขต กทม. เพอใหทราบถงลกษณะการเขามาสวนรวมทางการเมองของนกเรยนกลมน 3. ยคหลงพฤตกรรมนยม (Post Behavioural approach ) นกรฐศาสตรจ านวนไมนอย ไดวจารณแนวทางการศกษาเชงพฤตกรรม วา เนนการใชวธการทางวทยาศาสตรมากท าใหหางเหน จากการเมองออกไปโดยใหความส าคญ เพยงปญหาเลกนอยทไมส าคญ แลวละเลยปญหาส าคญของรฐศาสตรทไมสามารถวเคราะหในเชงปรมาณ แตการศกษาในยคนยงคงใหความส าคญกบการศกษาแบบเชงวเคราะหและเชงประจกษ แตไมยดวาการศกษารฐในฐานะทเปนศาสตรจะเปนเปาหมายสดทาย แตอยทการมงทจะน าความรมาใชเพอแกปญหาการเมองแบะสงคมทส าคญ เนนการใหความส าคญกบเศรษฐกจ การเมอง และนโยบายสาธารณะ สรปจาก ps 601 (แนวขอสอบเกาในสงหทอง) ขอสอบ ขอ1 .อธบายความหมายของสมพทธ, สมพทธคต และเหตใดจงถกเรยกวา ปศาจสมพฑธคต ยกตวอยาง ตอบ ความเปนสมพทธ ความไมสนสด (Relativity) ความไมสมบรณในตวเอง ตองขนอยกบอยางอนการทสงหนงสงใดจะมคณสมบตอยางใดนนๆจะตองสมพนธกบสภาพการอยางอน หากสภาพการอยางอนไมอ านวยแลว คณสมบตเชนนนกไมมตอไป เชน น าจะเปนของแขงกได ของเหลวกได เปนกาซกได เปนไปกได เปนรปสเหลยมทรงกระบอกกได ทงนขนอยกบสภาพแวดลอมของน านน สภาพทสมพนธกนน เรยกวาสมพทธ ความสมพนธกบสภาพเปนเครองก าหนดคณลกษณะของน า นกจรยศาสตร ถอวาความด ความชวความถก ความผดเปนสงสมพทธ ดชวถกผด ไมเปนสงตายตว การกระท าอยางหนงจะดหรอไมดขนอยกบปจจยหลายประการ นกปรชญา ถอวา ความดความชว ไมใชคนเปนผตดสน แตเปนเรองของจารตประเพณของสงคมนนๆ สมพทธคต (Relativism) หมายความวา “ความเชอวาความจรงไมเทยงแทเสมอ “ สง ๆ หนงเปลยนแปลงไปตามเหตปจจยภายนอก ขนอยกบเงอนไขและปจจยหลายอยาง เชน น า ซงมลกษณะไมตายตว เปลยนแปลงไปตามภาชนะทบรรจใส การกระท าของบคคลกเปนเชนเดยวกน สมพทธนยม เปนแนวคดทวาถงการใชสทธทเทาเทยมกนทงแกความจรงและความเทจ ( เหตผลและความวกลจรต ความดและความชว และอนๆ ) กอนอนตองท าความเขาใจกนกอนวา การจะสรปวาจารตแบบแผนใดนนจรงหรอเทจ ( ฯลฯ ) ยอมเปนการเอามมมองของจารตหนงมาตดสนอกจารตหนง ตวจารตแบบแผนไมไดดหรอรายโดยตวของมนเอง จารตทงหลายกเปนของมนอยางทมนเปน จะกลายเปนสงปรารถนาหรอไมพงปรารถนา กตอเมอมผทรวมอยในจารตอนมาตดสน

ตวอยาง สมพทธคตในทางการเมองนนเรยกรองใหจารตทกจารตมความเทาเทยมกน เพยงขอเทจจรงทวามคนกลมหนงด าเนนชวตตามจารตใดจารตหนงกเพยงพอแลวทท าใหจารตนนมสทธจะไดรบสทธพนฐานในสงคมทจารตนนด าเนนอย ขอโตแยง " ทเปนปรชญามากกวา " นน อาจสนบสนนกระบวนการดงกลาว โดยชใหเหนวา จารตใดจารตหนง ไมไดดหรอเลว แตด ารงอยอยางนนเอง และจารตนนๆ จะมคณสมบตในทางบวกหรอลบอยางไรกตอเมอมการมองตดสนโดยผานกรอบของจารตอน นอกจากนควรใหความส าคญเปนพเศษตอความเหนของผทด ารงชวตตามแบบแผนของจารตนนๆ เอง สมพทธคตในทางการเมองเปนการเรยกรองยนยนในสทธ สมพทธคตในทางปรชญานน คอ ความเหนทวา จารตทกจารต ทฤษฏทกทฤษฎ แนวความคดทกแนว ลวนถกหรอผดเทาๆ กนหมด ดงนน การกระท าอยางหนงอยางใดจะดหรอชว ถกหรอผด ควรหรอไมควร จงขนอยกบเงอนไขและปจจยหลายอยาง เชน บคคล เวลา สถานท สภาพแวดลอม จารตประเพณ สภาพทางเศรษฐกจ เปนตน ซงสงเหลานมสวนในการก าหนดความด ความชว ในสถานการณหนง สงหนงหรอการกระท าหนงอาจดหรอถก แตในอกสถานการณหนง สงเดยวกนหรอการกระท าเดยวกนนอาจเลวหรอผดกได ดงนน ความด ความชว ความถก ความผด จงมใชสงตายตว ทงกไมมเกณฑ หรอมาตรการทตายตวใด ๆ มาตดสนได เกณฑหรอมาตรการจะแปรเปลยนไปตามบคคล หรอสงคม ซงอาจแตกตางกนได ทงไมมเกณฑใดถกตอง หรอดกวาเกณฑอน เกณฑของคน ๆ หนง หรอของสงคมหนงจะน าไปใชกบอกคนหนง หรอสงคมหนงไมได ดวยวาโลกเรามวฒนธรรม ความเปนอยของสงคม หลากหลายแตกตางกนไป การปฏบตอยางหนงอาจเปนทสรรเสรญ แตในอกสงคมหนง การปฏบตนนกลบเปนทนาประณาม ดงนน เกณฑจากทใดกควรเปนเกณฑของสงคมนน และเกณฑของสงคม ณ สมยใดกควรเปนของสมยนน เปนไปไมได จะหาเกณฑสากล ทสามารถใชไดทกหนแหง ทกเวลา เราจงไมควรน าเกณฑของสงคมหนง ไปใชตดสนการะกระท า ของคนทอยในอกสงคมหนง ท าไมถงเรยก ปศาจสมพทธคต Paul Feyerabend นกปรชญาวทยาศาสตร กลาววา เหตทเรยกปศาจสมพทธคต เนองจาก ปจจบนคนเรา ก าลงกาวสดนแดนทเตมไปดวยกบดก เลหเหลยมตางๆ อารมณทรอนแรงกลายเปนขอโตแยง สมพทธคตถกโจมตกลายเปนปศาจเพราะคนเราเกดความกลว วา สมพทธคตจะคกคามสถานภาพและบทบาทของพวกเขา จดส าคญของความกลวตอสมพทธคตน คอ ความกลววาทศนะทตวเองรกและหวงแหนจะกลายเปนเพยงทศนะหนงในการจดการชวต ซงเหลอความส าคญกแตในหมผทเตบโตมาตามแบบแผนเชนนน และบางทกลบเปนสงทไมนายนด หรอกลายเปนสงกดขวางส าหรบคนในจารตอนกได มคนจ านวนนอยมากทพอใจ และด าเนนชวตอยางทตนพอใจ โดยทไมประสงคจะเอาจารตหรอแบบแผนของตนไปยดเยยดใหคนอน คนสวนใหญรวมทงชาวครสต นกเหตผลนยม นกเสรนยม และมารกซสตเปนจ านวนมาก เชอวามสจจะเพยงหนงเดยวและสจจะทวานนตองอยเหนอสจจะอนใด ใด ความมใจกวางไมไดหมายถงการปลอยให ความเหนผด อยเคยงขางกบสจจะ แตหมายถงการรจกปฏบตอยางมน าใจตอคนทถกความเหนผดควบคมอย ในแงสมพทธคตยอมท าใหทาทของตนเหนอคนอนอยางสะดวกสบายน กลบเปนเรองไรสาระดวยเหตนใครตอใครจงเกลยดกลวสมพทธคตยงนก นอกจากนความเกลยดกลวนยงเพมมากขน เมอมการยกเอาผลในทางปฏบตมาโจมตเสรมขอโตแยงในทางความคด ใครตอใครมกพดกนวา คนทเชอวาความจรงเปนสงสมพทธ นน ยอมไมมเหตผลพอทจะรกษาวาจาสตย

ท าตามพนธสญญาหรอเคารพชวตผอน พวกนเปนเหมอนสตวปาทท าอะไรตามใจตนเอง และเพราะเปนเหมอนสตวปานเอง กเลยท าใหพวกทเชอในสมพทธคตนเปนพษเปนภยตอชวตศรวไลของมนษย ตวอยาง ( อนนตองพยายยามคดเองกนนะ ) ปศาจสมพทธคตทเหนชดในขณะน คอ กรณรฐบาลใชความรนแรงสลายการชมนมของกลมพนธมตรประชาชน เพอประชาธปไตย เมอวนท 7 ตลาคม 2551 ทผานมา ภายหลงจากท กลม พนธมตรฯ ไดเคลอนพลจากท าเนยบฯ ไปปดลอม รฐสภา เพอขดขวางไมให รฐบาลแถลงนโยบาย โดยต ารวจยงแกสน าตา ใสกลมผชมนม เพยงเพอตองการทจะใหกลมผชมนม เปดทางให รฐบาลและ สส. เขาแถลงนโยบาย เทานน ขณะท ทางกลมพนธมตรฯเองกไดมการตอบโต กลบคนเชนกน โดยการปะทะกน ของทง 2 ฝาย มอยางตอเนองตลอดวนท 7 ตลาคม เหตการณลกลามบานปลายใหญโต จากเหตการณนน สงผลใหมผเสยชวต และ ขาขาด แขนขาด จ านวนหนงและบาดเจบทงสองฝาย หลายรอยคน และเปนทวพากษวจารณของสงคมไทย ตางฝายตางกลาวหาซงกนและกน โดยทางกลมพนธมตรฯ โดยกลมแกนน า ฯ ก ประณามการกระท าของต ารวจ วา ใชความรนแรง สลายมอบโดยไมมการเจรจากอน ขณะททางต ารวจเอง โดย พล.ต.ต. อ านวย นมมะโน รองผบญชาการต ารวจนครบาล (รอง ผบช.น.) กออกมาชแจง วาการปดลอมถนนโดยรอบรฐสภาและทางเขาออก และประกาศชดเจนวาจะขดขวางการประชมรฐสภา แปลวา ขดขวางการบรหารราชการแผนดน ถอวาเกนกรอบการใชสทธตามรฐธรรมนญทจะตรวจสอบการท างานของรฐบาล หากจะใชสทธตรวจสอบตองเปดโอกาสใหรฐบาลบรหารงานกอน อกทง พนธมตร เอาน ามนมาราดถนน การบาดเจบทเกดขน อาจจะเปนเพราะวา วงหกลมกนเองกเปนได พรอมกบโอดครวญวา กลายเปนจ าเลยของสงคมทงๆท ท าหนาทมการรกษาความสงบใหกบบานเมอง เหตการณดงกลาว กลายเปนเรองทลกลามบานปลาย ถงขน โรงพยาบาลหลายแหง ประกาศจะไมรบรกษาต ารวจทบาดเจบ หรอกระทง คน ม.จฬาฯ แตงด าประทวง การท าหนาทของส านกงานต ารวจแหงชาต เปนตน เหตใด เหตการณสลายมอบพนธมตร วนท 7 ตลาคม จงกลายเปน เหตการณปศาจสมพทธภาพ เนองจาก คนกลมหนง คอ กลมพนธมตรฯ และแนวรวมฯ ไมยอมรบ กฎ กตกาของบานเมองทก าหนดไว หมายถงไมยอมรบการเขามาบรหารประเทศ ของรฐบาลทงของ นาย สมคร สนทรเวช และรฐบาลของ นาย สมชาย วงศสวสด ทงๆท ทง2 รฐบาล เขามาบรหารประเทศ ดวยวถทางประชาธปไตย คอ เสยงสวนใหญเลอก สส.ของพรรคพลงประชาชน เขามาเปนจ านวนมาก และ ไดรบเลอกใหเปนแกนน าในการบรหารประเทศ การปลกระดม โดยการเอาความคดของตนเอง ไปตดสนดชวถกผด การกลาวโจมต วา ทงรฐบาลของนายสมคร และรฐบาลของนาย สมชายเปนนอมน ของ พ.ต.ท. ทกษณ ชนวตร อดตนายกรฐมนตร ทงๆท รฐบาลของนายสมชายเอง ยงไมทนไดแถลงนโยบายเพอเขาบรหารประเทศดวยซ า การประกาศอารยะขดขน ไมยอมรบหมายจบในขอหากบฏ หรอการเขายดท าเนยบ การหยดงานประทวงของพนกงานรถไฟ หรอแมกระทงการตดน าตดไฟรฐสภาในวนทแถลงนโยบาย ในขณะท ทางฝงรฐบาลเอง โดยเฉพาะต ารวจ กใชก าลงเขาไปสลายการชมนม หนารฐสภา ใชแกสน าตายงเขาใส เทากบยงเปนการยวย ใหเกดความรนแรง ความเกลยดชงมากยงขน ดงนน เมอตางฝายตางเอาความคดของตนเปนทตง จงยอมไมมเหตผลพอทจะรกษาวาจาสตย ท าตามพนธสญญาหรอเคารพชวตผอน เปนเหมอนพวกสตวปาทท าอะไรตามใจตนเอง เปนตน

ขอสอบ ขอ 2 อธบายและแสดงความคดเหน การเมองใหม ทฤษฎรฐศาสตรไรน ายา การเมองแบบใหม คอขบวนการปฏวตเงยบเพอน าไปสการเปลยนแปลงแบบใหม ซงมสาเหตมาจากความตกต าหรอการของสถาบนหลกตางๆทางการเมองเชนรฐ กลไกของรฐ พรรคการเมอง หรอของสถาบนสงคม เปนผลมาจากการตกอยภายใตการครอบง าของระบบเศรษฐกจแบบทนนยมชน า ดงกระแสทเรยกวา privatization ท าใหประชาชนเสอมศรทธากบสถาบนทางการเมองและสงคมทเปนอย เพราะไมสามารถแกไขปญหาใหกบประชาชน เมอกลไกของรฐและสงคมตกอยภายใตการก ากบดแลของกลไกตลาด ผลประโยชนของประชาชนสวนใหญกไมไดรบการดแลปกปองจากรฐอกตอไป เมอเปนเชนนประชาชนในประเทศอตสาหกรรมกาวหนาจงไดเรมคดคนรปแบบและวธเคลอนไหวอนๆเพอแกไขปญหาและความขดแยงใหมๆทก าลงเผชญอยไมวาจะเปนปญหาสงแวดลอมเปนพษ, โลกรอน, ภยจากสงครามอาวธนวเคลยร โรคเอดส ปญหาสทธมนษยชนโดยเฉพาะสทธของชนกลมนอย รวมถงปญหาความยากจนและปญหาอนๆทเกดขนในสงคม จงน าไปสการคดคนรปแบบและวธการขบวนการเคลอนไหวทางสงคมรปแบบใหมและวาทกรรมการพฒนาชดใหม ความแตกตางทส าคญระหวางการเมองแบบเกากบการเมองแบบใหม 1.การเมองแบบใหมไมศรทธาในระบบการปกครองแบบรฐสภาทเปนอย เพราะเหนวาไมมทวางใหกบประชาชนธรรมดาในการเขาไปมสวนรวมตดสนใจทางการเมองอยางมนยส าคญ การเมองแบบใหมไมเชอเรองของ “ ความเปนตวแทนของประชาชน” 2. การเมองแบบใหมไมไดใหความส าคญกบเรองของความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจและความมนคงของชาต 3. กลมคนทสนบสนนหรอเปนฐานใหกบการเมองแบบใหมเปนคนละชดกบการเมองแบบเกากลมหลกทสนบสนนการเมองแบบใหมไดแก กลมคน “ ชนชนกลางใหม “ ซงมลกษณะเดนตรงทมการศกษาสง รายไดด อาศยอยในเมอง มอาชพในแขนงวชาตางๆเชน แพทย วศวกร สถาปนก นกกฎหมาย และ นกบรหารเปนตน 4.การเมองแบบใหมและขบวนการเคลอนไหวทางสงคมรปแบบใหม มใชเปนขบวนการเคลอนไหวเพอประทวงหรอตอตานโดดๆแตเปนการเคลอนไหวทมเปาหมายเดนชดอยทการชวงชงการน า และ 5 . ยทธศาสตรหรอวธทใชในการตอส เปนขบวนการเคลอนไหวทางสงคมรปแบบใหม เคลอนไหวในประเดนปญหาทหลากหลายและกวางไกลมากยงไปกวานน ยทธศาสตรทขบวนการเคลอนไหวทางสงคมรปแบบใหมใชกมใชการประนประนอมตอรอง หรอการประสานประโยชน อยางการเมองเกา แตเลอกใชวธปะทะ เผชญหนา หรอแตกหกกนเลยทเดยว การเมองใหมเกยวของกบทฤษฎรฐศาสตรไรน ายาอยางไร ในสวนของ ทฤษฎรฐศาสตรไรน ายา ท าไม รฐศาสตรจงไรน ายา นกรฐศาสตรชาวอเมรกน มองวา รฐศาสตรนนเหมอนเปด ทสามารถท าไดทกอยางวายน าหรอบนกท าได แตท าไดไมดเลยสกอยางวชารฐศาสตรไมสามารถประยกตไปใชงานตามทสงคมตองการได ท าไมรฐศาสตรจงไรน ายา รฐศาสตรไรน ายาเมอมความกลวจนท าใหไมมความกลาทจะพด ไมมความกลาทจะแสดงออกถงพลงทกลาหาญ ทงทรฐศาสตรไดมความส าคญ เมอ “ในหลวง” ขนครองราชย ไดประกาศค ารฐศาสตรออกมาคอ เราจะปกครองแผนดนโดยธรรม ค าวาธรรม ท าใหรฐศาสตรไดรบการยกยองวาเราตองการ

สงคมทด ไมมการกดขขมเหง ไมเลนพรรคเลนพวก ถากลาพด รฐศาสตรกกลายเปนผน าสงคม ถากลวไมกลาพด รฐศาสตรจงไรน ายา การทจะลบลางค าปรามาสวาวชารฐศาสตรไรน ายาได 1.ตองร เขาถง เขาใจ ศาสตรตางๆอยางลกซง เปนการบรณาการศาสตรตางๆ เขาดวยกน และสามารถเขาใจถงปรชญาในศาสตรแตละศาสตรไดอยางชดเจน เพอทจะเสนอแนวคด หลกการ แนวทางแกปญหา ในกรณเกดวกฤตทางรฐศาสตร เนองจากนกรฐศาสตรเปนสถาปนกแหงรฐ 2.กลาแสดงความคดเหนอยางชาญฉลาด ชดเจน มองสงตางๆ ในภาพรวม และสามารถสะทอนปญหาไปสแนวทางการแกไขได 3.คดคนหารปแบบใหมเพอพฒนาโครงสรางการเมอง ระบบอ านาจ ระบบการบรหารงาน เพอใหเกดประสทธภาพ และเหมาะสมกบสงคม ประวตศาสตรของประเทศนนๆ เพอใหใหเกดประสทธภาพสงสดแกระบอบการปกครอง 4.น าหลกปรชญา และ วทยาศาสตรมาผนวกบวกกนเพอใหคดปรบเปลยนตามสภาวการณ ใหสมกบค ากลาวทวา รฐศาสตรเปนราชาแหงศาสตร ตวอยาง ของการเมองใหม ทเหนไดชดเจนในสงคมบานเรา เชน การท กลมชาวไรชาวนาออกมาปดถนน เรยกรองให รฐบาลประกนราคาขาว ,การรวมตวของประชาชนทางภาคอสาน ในนามของสมชชาคนจน ทเรยกรองใหรฐบาลแกไขปญหาในหลายเรอง ทงในเรองของการแกไข ปญหาทดนท ากน,จรฐบาลใหความชวยเหลอในเรองของผลกระทบจากโครงการของรฐ เปนตน หรอแมแตกระทง การชมนมของกลมพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตยเองกตาม ทจะเหนไดวา คนทมารวมชมนมเปนกลมชนชนกลางใหม มรายไดด การศกษาด มทงแพทย นกกฎหมาย นกแสดง คร อาจารย พนกงานรฐวสาหกจ หรอแมแตกระทงนกเรยน นกศกษา เปน ทแสดงออกใหอยางชดเจน ไมยอมรบระบบการเมองแบบเกา ไมยอมรบสส.หนาเกา รวมถงไมยอมรบการครอบง าของระบบเศรษฐกจแบบทนนยมชน า เปนตน ดงนน การเมองใหม จง เปนตวอยางหนง ทท าใหรฐศาสตรไมไรน ายา เพราะหากประชาชน กลาทจะลกขนมาพด มาแสดงพลงเรยกรองความตองการอยางกลาหาญ แสดงออกวา ตองการสงคมทด ไมมการกดขขมเหง ไมเลนพรรคเลนพวก ถากลาพด รฐศาสตรกกลายเปนผน าสงคม เพราะถากลวไมกลาพด รฐศาสตรจงไรน ายา ขอ. 3 อธบายความหมายของวาทะกรรม ในความหมายของ มเชล ฟโกต อธบายเปรยบเทยบกบ การเปลยนกระบวนทศน Paradigm Shift (ศาสตรปกตธรรมดา Normal Science) ของ โธมส เอส คณห วาทกรรม (Discourse) มเชล ฟโกต นกปรชญาชาวฝรงเศส ซงไดกลาวถงวาทกรรมไววา วาทกรรมหมายถงระบบ และกระบวนการใน

การสราง/ผลต เอกลกษณ) และความหมาย (Significance) ใหกบสรรพสงตาง ๆ ในสงคมทหอหมเราอย ไมวาจะเปนความร ความจรง อ านาจ หรอตวตนของเราเอง นอกจากนนแลว วาทกรรมยงคงท าหนาทตรงสงทสรางขนมานนใหด ารงอยและเปนทยอมรบของสงคมในวงกวางจนกลายเปนวาทกรรมหลก (Dominant Discourse) หรอสงทมเชล ฟโกตนนเรยกวา “Episteme” ขนมาในสงคม และยงมองวา วาทกรรม คอระบบทท าใหการพด/การเขยนถง (รวมทงการปฏบต) ในเรองตาง ๆ ในสงคมหนง ๆ เปนไปได เพราะวาทกรรมจะเปนตวก าหนดกฎเกณฑ เงอนไข และกลไกตาง ๆ ในการพด การเขยน (รวมทงการปฏบต) ในเรองราว/ในรปแบบตาง ๆ ดวย “วาทกรรมถกสรางขนจากความแตกตางระหวางสงทสามารถพดไดอยางถกตองในชวงระยะเวลาหนง ฉะนน วาทกรรมจงสรางสรรพสงตาง ๆ ขนมา ภายใตกฎเกณฑชดหนง กฎเกณฑนจะเปนตวก าหนดการด ารงอย การเปลยนแปลง หรอ การเลอนหายของสรรพสงนนคอควบคไปกบสงตาง ๆ ทสงคมสรางขน ยงมการสรางและการเปลยนแปลงสงทถกพดถงโดยวาทกรรมอกดวย” มเชล ฟโกต ( Michel Foucault) ไดใหความหมายของ วาทกรรม หมายถง กระบวนการสรางความหมายโดยภาษาและสญลกษณตางๆ ทด ารงอยในสงคม ประกอบกนเปนความร ความเขาใจในเรองหนงๆ ซงสงผลตอการก าหนดวาอะไรคอความร ความจรง และอะไรไมใช วาทกรรมเปนสงทถกสรางขนโดยสงคมทงโดยกลมทครองอ านาจ และกลมทตอตาน กลาวโดยรวมในแนวคดเกยวกบเรองวาทกรรม ของมเชล ฟโกต ไดวา สงทเรยกวา วาทกรรม ในทศนคตของมเชล ฟโกต นน เปนเรองทมากกวาเรองของภาษา ค าพด หรอ การตความ แตเปนเรองของอ านาจและความรนแรงทแสดงออกมาในรปของภาคปฏบตการจรงของวาทกรรม (Discursive Practices) ในสงคม หรอทฟโกต กลาวไวในปาฐกถาน าในงานเขยนเรอง “the order of discourse” ทไชยรตน เจรญสนโอฬาร (2545 : 25) ไดเรยบเรยงไววา “ในทก ๆ สงคมการผลตวาทกรรมจะถกควบคม คดสรร จดระบบ และแจกจายภายใตกฎเกณฑชดหนง ซงมหนาทพลกแพลงเพอใหเรามองไมเหนอ านาจ และอนตราย รวมตลอดถงความนาเกลยด นาสะพรงกลวของวาทกรรม เพอใหวาทกรรมดงกลาวด ารงความเหนอกวา/ความเปนเจาในสงคม ส าหรบสงคมปจจบนของเรา กฎเกณฑทรจกกนดคอการกดกน การเกบกด/ปดกน ในรปแบบทเราคนชนอยางมากนนคอ การหาม การวเคราะหวาทกรรม (Discourse and Discourse Analysis) แนวคดดงกลาวนเปน การพยายามศกษาและสบคนถงกระบวนการ ขนตอน ล าดบเหตการณ และล าดบปลกยอยตาง ๆ ในการสรางเอกลกษณและความหมายตาง ๆ ใหกบสรรพสงทหอหมเราอยในสงคมในรปแบบของวาทกรรม และภาคปฏบตการของวาทกรรมวาดวยเรองนน ๆ วาเปนมาอยางไร มการตอสเพอชวงชงการน า (Hegemony) ในการก าหนดกฎเกณฑวาดวยเรองนน ๆ อยางไรบาง มความเกยวเนองสมพนธกบบคคล สถานท เหตการณอะไร/อยางไรบาง และผลกระทบทเกดขนจากการสราง รวมตลอดถงการเกบกด/ปดกน สงเหลานของวาทกรรมนนอยมอยางไร ระบบของวาทกรรม คอ การสรางความหมาย ความจรง โดยอางถงเรองของความร ความถกตอง จากนนไดน าเรองความรความถกตองเหลานนมาเปนกรอบในการสรางบรรทดฐานและความคดของคน สงทนาคดคอ ความรและความจรงเหลานนถกสรางขนมาจากผมอ านาจ และผมอ านาจไดใชความรนนเปนฐานอ านาจในการสราง

กรอบความคดใหกบผคนผคนจงตกอยภายใตอ านาจของคนเหลานน แนวคดของเขาไดเผยใหเหนถงโครงสรางทางประวตศาสตรทบดเบอนจากขอเทจจรงผานรป "วาทกรรม" และทส าคญวาทกรรมนนจะทรงพลานภาพจะตองเขาสกระบวนการสถาปนา อ านาจ ในการสรางชดความรขนมาสงเหลานคอ สจจะ ในปรบททางสงคมกรณ คนบามไดเกดขนเพยงเพราะเขาเหลานนบาแตเกดขนมกลมบคคลทอางชดความรหนงในการจดนยาม ความบา และสถาปนาชดความรเหลานนโดยแบงแยก คนบา และคนปรกตซงมลกษณาการทตางกน เราจงมไดบาโดยธรรมชาต แตกระบวนการท าใหกลายเปน คนบา ขนอยกบอ านาจวนจฉยของแพทยผเชยวชาญ การเปลยนกระบวนทศน Paradigm Shift กระบวนทศน มาจากภาษาองกฤษวา "Paradigm" (พาราไดม ) คอแนวทางทยดกนมา การเปลยนใหมแบบถอนรากถอนโคน (Paradigm Shift ) เปนการเปลยนวธคดใหม เปนการเปลยนแนวทางหรอวถทศนในการมองโลก เนองจาก สงทเปนเรองปกตหรอท าซ าแลวซ าอก กอใหเกดสงท โธมส เอส คณห เรยกวา ศาสตรปกตธรรมดา (Normal Science) ซงพจนานกรมสงคมวทยาบญญตไววา เปนสงทมการกระท าเปนปกตวสยซ าแลวซ าอก (The kind of science routinely done day after day ) นน เมอเวลาผานไป สงทเปนศาสตรปกตซงไมอาจจะแกไดภายในทศนะแมบทเพยงทศนะเดยว และ ณ จดน คณห กลาววา มสงผดปกตเกดขน (Anomalies) ซงอาจจะเปลยนแปลงขนานใหญ เชนการเปลยนแนวคดของไอแซค นวตนมาเปนแนวของไอนสไตน เรยกวา ศาสตรปฏวต (RevolutionaryScience)ในทสด ศาสตรปกต (Normal Science) ความร วธการหาความรทเปนระบบ ของชมชนวชาการของคนสมยนน ตอบปญหาทกอยาง คนยอมรบเปนเหมอนจกซอว คนเชอวามค าตอบแลวหาใหพบ เปนการเฉลยปรศนา จนเกดความผดปกต (Anomaly) ขนมา กลายเปนพาราไดมทไดรบการยอมรบ แตถาตอบค าถามไมได กลมลางและไปสรางพาราไดมขนมาใหม ภายในกรอบเดม ม Concept มค าเกดขนใหม เปนวล ประโยค ฐานสมมต เกดสมมตฐานขนเปนทฤษฎ แลวแสวงหาพาราไดมใหม ความสามารถในการเปลยนกระบวนทศนไดน คอ การทคนเรายดถอพาราไดมเดยวและเกดการเปลยนแปลงพาราไดมไดนน ตองขนอยกบการยอมรบของคน ทงนไมใชเรองทเปลยนกนงายๆ ตองมการปฏวต (Revolution: รโวลชน) วกฤตการณ (Crisis:ไครซส) ชวตทไมปกตสข (Anomaly: อะนอมมะล) และใชเวลานาน วธกระบวนทศนทมการเปลยนแปลง คอ การแสวงหาความรแบบวทยาศาสตรทอางความเปนจรงแลว กหลกเลยงเรองของศรทธา หรอความยดมนในความคด หรอกระบวนทศน ในการพฒนาความร และศาสตร โดยการแยกการศกษาสวนยอย ๆ ของโลกแหงความเปนจรง

ตวอยางการเปลยนกระบวนทศน 1) แนวคดโลกแบนมาเปนโลกกลมแบบไอแซค นวตน การเปลยนความเชอเดมทวาโลกแบนนนคอการเกด Paradigm Shift หรอ Deconstruction ขนมา คอสงทเราสรางขน สามารถรอไดแลวสรางใหมได แตฐานยงเหมอนเดม เชนการรอตกแลวสรางขนมาในทเดม 2) การเปลยนแปลงอยางมากมายในสงคมไทย ในรชกาลท 5 3) การมองโลกแบบอะตอม หรอ Atomism (แบบแยกยอย) เปลยนมาเปนการมองอยางองครวม 4) กระบวนทศนเกาเนนการแขงขน แสวงหาก าไร กระบวนทศนใหมเนนความรวมมอเอออาทร 5) กระบวนทศนเกาเนนตะวนตก สนบสนนจกรวรรดนยม การลาอาณานคม กระบวนทศนใหมเนนความเทาเทยม การยอมรบวฒนธรรมทหลากหลาย 6) กระบวนทศนเกาเนนการรวมอ านาจ กระบวนทศนใหม เนนการกระจายอ านาจ 7) กระบวนทศนเกาปฏเสธความส าคญของโลกจตวญญาณ กระบวนทศนใหม เนนความส าคญของจตวญญาณ 8) กระบวนทศนเกาเนนความส าคญของบทบาทผชาย กระบวนทศนใหม เนนความเสมอภาคทางเพศ ดงนน แนวคดแบบ Paradigm shift มจรง และสงผลใหมการเปลยนแปลงทมผลกระทบตอสงคมไทยในแงด ซงอดตประเทศไทยอยในยคทนนยม เลยนแบบวฒนธรรมตะวนตก นยมของนอก ตอมาเกดวกฤตทางเศรษฐกจ ท าใหประเทศไทยไดรบผลกระทบโดยตรง และเปลยนจากแนวความคดทตองการ “ พฒนา “ ใหเปนแบบตะวนตก มาเปน “ เศรษฐกจทพอเพยง” กลบเขาสยคเกษตรกรรม หนกลบมานยมไทย สงเสรมวฒนธรรมไทย ซงเปนผลดตอประเทศไทย โดยยกระดบคณภาพตาง ๆ ของสงคมไทย ใหเปนสงคมอดมสข และสงคมอดมธรรม ส าหรบการเปรยบเทยบในขอนสามารถท าไดโดยกตวอยาง วามนเหมอนกนหรอแตกตางกน หรอมความเกยวของกนอยางไร ( ในความคดของเรา ) In Example - ความเชอตางๆในสงคมทยดถอกนมาเชน พระเจาสรางโลก เปนวาทกรรมชดหนงทกลมคนทมอ านาจมากในอดต ( ศาสนา ) ซงกหมายถง กระบวนทศน หรอพาราไดมหนงซงคนยดถอกนเพยงพาราไดมเดยว ตอมาเมอความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยเจรญขนจนคนพบขอมลทวาโลกเกดมาไดอยางไร กจงเกดการปฏวตดานความเชอ โดยตองมการชแจงหลฐานขอเทจจรงกนอยางเปนระบบจนผคนยอมรบและเกดการเปลยนกระบวนทศนอยางถอนรากถอนโคนเกดขน เกดเปนพาราไดมใหมทคนยอมรบและยดถอจนกวาจะมการเกดพาราไดมใหมทนาเชอถอกวาเกดขน การเมอง คอ อะไร การเมองคอ การเมองเปนเรองของอ านาจ โดยเปนการตอสกนเพอใหไดมาซงอ านาจและอทธพลในการบรหารกจการบานเมอง โดยค านยามของการเมองในเชงอ านาจทนาสนใจอนหนง ทไดใหค าอธบายทชดเจนมากไดแกนยามของ เพนนอคและสมธ (Pennock and Smith 1964, 9) ทกลาววา การเมอง หมายถง ทกสงทกอยางท

เกยวกบอ านาจ สถาบนและองคกรในสงคม ซงไดรบการยอมรบวามอ านาจเดดขาดครอบคลมสงคมนน ในการสถาปนาและท านรกษาความเปนระเบยบเรยบรอยของสงคม มอ านาจในการท าใหจดประสงครวมกนของสมาชกในสงคมไดบงเกดผลขนมา และมอ านาจในการประนประนอมความคดเหนทแตกตางกนของคนในสงคม -การเมองเปนการตอสชวงชง การรกษาไวและการใชอ านาจทางการเมอง โดยทอ านาจทางการเมองหมายถง อ านาจในการทจะวางนโยบายในการบรหารประเทศหรอสงคม อ านาจทจะแตงตงบคคลเพอชวยในการน านโยบายไปปฏบต และ อ านาจทจะใชขาราชการ งบประมาณหรอเครองมออน ๆ ในการน านโยบายไปปฏบต แนวการมองการเมองเปนเรองของอ านาจ (Power Approach) ดงทไดยกตวอยางไปน เปนแนวทางการศกษาหนงทไดรบความนยมชมชอบในหมนกรฐศาสตรและนกสงคมศาสตรทวไป ทเหนวาการเมองเปนเรองหรอมบรบทเกยวกบการใชอ านาจเพอการปกครองประชาชน กมกใหค านยามของการเมองวาเปนปฏสมพนธในเชงการใชอ านาจของรฐาธปตย ตอผอยใตอ านาจซงกคอประชาชนนนเอง โดยค านยามเชนน สงหนงสงใดทออกมาจากสถาบนทางการเมอง ไมวาจะเปนฝายนตบญญตทท าหนาทในการตรากฎหมายตาง ๆ เพอบงคบใช มาจากรฐบาลในรปของนโยบายสาธารณะ (Public Policies) โครงการพฒนา (development program) และงานตาง ๆ ทประกอบขนหรอด าเนนไปโดยภาคราชการ รวมไปถงการตดสนคดความหรอขอพพาททเกดขนระหวางบคคลตอบคคล และบคคลกบรฐ จงลวนแตเปนเรองทการเมองสงผลกระทบตอนกศกษาและบคคลทวไป โดยบรบทดงกลาวการศกษาเรองการเมองและการปกครองของประเทศ จงเปนสงทถกบรรจอยในแทบทกสาขาวชาในระดบอดมศกษาใหนกศกษาไดร าเรยน ท าความรความเขาใจในฐานะทอยางนอยกเปนสมาชกคนหนงในสงคม และเปนความรหนงทประเทศทปกครองโดยระบอบประชาธปไตยสมควรสงสมใหแกพลเมองของรฐ เพอประโยชนเปนพนฐานของการมสวนรวมทางการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตย -การเมองเปนเรองทเกยวของการตอสแยงชงกนของกลมผลประโยชน (Interest Group) ทด าเนนกจกรรมทางการเมองตาง ๆ ในอนทจะแยงชงกนเขาสอ านาจการบรหารประเทศ หรออยางนอยทสดกใหผลผลตจากระบบการเมอง (Political Outputs-ผลผลตของระบบการเมอง เปนค าศพทเทคนคทางรฐศาสตรตามทศนะของอสตน (David Easton) นกรฐศาสตรอเมรกน ทไดชอวาเปนเจาของแนวคดทฤษฎการเมองเชงระบบ (the Systems Theory) อนไดแก นโยบาย กฎหมาย ระเบยบขอบงคบ โครงการหรอแผนงานพฒนาของภาครฐและภาคราชการ ซงผลในทางทเปนประโยชนตอกลมของตนมากทสด เราเรยกการวเคราะหการเมองแนวทางนวาเปน การวเคราะหเชงกลมผลประโยชน ซงดไปกเปนสวนส าคญหนงของแนวการมองการเมองเชงอ านาจทจะกลาวถงตอไป ความหมายของการเมองในมมมองน จงเปนวา การเมองการเมองคอการทบคคลใดหรอกลมใดในสงคม ซงอาจมผลประโยชนรวมกน หรอขดกนกตาม หรอมความเหนเหมอนกนหรอไมเหมอนกนกตาม มาท าการตอสเพอสรรหาบคคลมาท าหนาทในการปกครองและเพอใหไดมาซงอ านาจทจะใหเขาสามารถตดสนใจในเรองของสวนรวมไดโดยชอบธรรม ซงจดเปนแนวทนกรฐศาสตรเชงพฤตกรรมการเมอง (Political Scientist) นยมกน -David Easton อธบายการเมอง เปนการใชอ านาจหนาทในการจดสรรแจกแจงสงทมคณคาตาง ๆ ใหกบสงคมอยางชอบธรรม (The authoritative allocation of values to society) ความหมายของการเมองดงทยกตวอยางมาน เปนนยามทไดรบการยอมรบอยางสงจากส านกพหนยม (Pluralism) -ทศนะของลาสเวลล (Harold D. Lasswell) ทกลาววา การเมอง เปนเรองของการศกษาเกยวกบอทธพลและผม

อทธพล และการเมองเปนเรองทเกยวของกบวา ใคร ท าอะไร เมอไร และอยางไร -การเมองเปนเรองของความขดแยง ทงนเนองจากทรพยากรของชาตทมอยอยางจ ากด ขณะทผคนซงตองการใชทรพยากรนนมอยมากและความตองการใชไมมขดจ ากด การเมองจงเปนเรองทเกยวของกบการทคนในสงคมไมอาจตกลงกนไดหรอเกดมความขดแยงขน อยางไรกด การมองการเมองในลกษณะนมขอโตแยงอยมากวา หากไมอาจยตขอขดแยงทเกดขนได บานเมองยอมตกอยในสภาวะยงยากวนวาย ตอมาจงมผใหมมมองการเมองใหมวาเปนเรองของการประนประนอมความขดแยงมากวาเปนเรองของความขดแยง -การเมองเปนเรองทเกยวกบรฐและการบรหารประเทศในกจกรรมหลก 3 ดานคอ งานทเกยวกบรฐ การบรหารประเทศในสวนทเกยวกบนโยบาย และการอ านวยการบรหารราชการแผนดนซงเปนการควบคมใหมการด าเนนงานตามนโยบาย ซงหากพจารณาใหละเอยดแลว การเมองโดยนยยะความหมายประการน เปนเรองทคาบเกยวกบการเมองในความหมายเชงอ านาจ ซงกเปนเพราะอ านาจทางการเมองนน ไดถกน าไปใชผานกระบวนการนโยบายและการแตงตงคดสรรผน านโยบายไปปฏบต (ขาราชการและเจาหนาทของรฐ) ในรปของอ านาจและการปฏบตงานทางการปกครอง และแสดงใหเหนถงความสมพนธระหวางการเมองและการบรหารหรอการปกครองทยากจะแยกออกจากกนได -การเมองเปนเรองของการก าหนดนโยบายของรฐ กลาวคอ การเมองคอกจกรรมใดใดทเกยวกบการก าหนดนโยบาย หนวยงานและเครองมอตาง ๆ ทใชในการก าหนดนโยบาย โดยนยหนง การเมองกคอกระบวนการก าหนดนโยบายของรฐ นนเอง

ระบบการเมอง การวเคราะหการเมองแนวระบบ (Systems Approach) ทฤษฎระบบสามารถแยกออกไดเปน 2 แนวใหญดวยกน คอ แนวแรกมองในฐานะสงมชวตคลายกบทางชววทยา (System as organic entity) ตวแทนทเดนของแนวคดนในวชารฐศาสตร ไดแก เดวด อสตน (David Easton) แนวทสอง มองระบบในแงของโครงสราง – หนาท ตวแทนของแนวความคดน ไดแก เกเบรยล อลมอนต และคณะ เดวด อสตน เปนตวแกนของกลมทมองระบบในฐานะสงมชวต และเปนคนแรกทน าเอาทฤษฎระบบมาใชในการศกษาวชารฐศาสตร ความหวงของ อสตน อยทการสรางทฤษฎทางการเมองทเปนมาตราฐานใหเปนทยอมรบของนกรฐศาสตรทวไป ระบบการเมอง เปนระบบยอยของระบบสงคม มหนาทเปนโครงสรางหลกในการน าสงคมไปสจดมงหมายของมน โดยทความรวมมอกนเปนสงทขาดไมไดในการบรรลมงหมายจงตองมวธการควบคมการขดแยงและการชงดชงเดนตอสประหตประหารกนระหวางคนในสงคม ระบบการเมองเปนหลกในการจดระเบยบการแขงขนเพออ านาจ เปนเวทแหงการแขงขน ตลอดจนเปนผวางตวบคคลเขาส

บทบาทเชงอ านาจตาง ๆ จงเสมอนเปนผถอหางเสอใหสงคมมงสจดมงหมายของมน ในขณะทระบบเศรษฐกจผลตสนคาและบรการเพอประโยชนสขตาง ๆ ในวงกวาง ระบบการเมองระดมสนคาและบรการเหลานนเพอใหไดมาซงประโยชนสขของสงคมสวนรวม (จากหนงสอระบบการเมอง : ความรเบองตน ม.ร.ว.พฤทธสาณ ชมพล) 1. ระบบการเมอง (Political System) ของ David Easton (กระบวนการการท างานทางการเมอง) Political System Input แยกออกเปน 2 ประเภท คอ Demands และ Supports Demand คอ ความตองการหรอขอเรยกรองทางการเมองทระบบการเมองตองตอบสนอง ซงเกดจาก ประชาชนหรอสมาชกของสงคม เชน 1. ความตองการสนคาและบรการ เชน โอกาสทางการศกษา 2. ความตองการทจะมสวนรวมทางการเมอง เชน สทธเลอกตง สทธในการจดตงกลมการเมอง สทธในการรองเรยน 3. ความตองการกฎเกณฑควบคมความประพฤต เชน การควบคมอาชญากรรม 4. ความตองการทางดานการสอสารและสารสนเทศ เชน ขาวสารเกยวกบนโยบายของรฐ หรอ FTA Support คอ การสนบสนนทางการเมอง เปนการกระท าทเกอหนน การเกอหนนในทางบวกจะมขนเมอระบบการเมองตอบสนองความตองการของคนกลมนน ถาในทางลบเมอระบบการเมองไมสามารถตอบสนองความตองการหรอไมสนใจใยดกบคนกลมนน และขนอยกบวฒนธรรมทางการเมองของสงคมนน ๆ Gate Keeper (เปรยบเสมอนยามเฝาประต) หมายถง พรรคการเมอง, กลมผลประโยชน ดงเอาDemand , Support เขาไปสกระบวนการตดสนใจ (Decision Making Process) - พรรคการเมอง ตองค านงถงผลประโยชนของชาต, ผลประโยชนของประชาชน และอดมการณของชาต - กลมผลประโยชน เชน สมาคมธรกจ, สมาคมหอการคา Environment คอ สภาพแวดลอม เชน ราคาน ามน Output คอ (ปจจยน าออก) ขอเรยกรอง (Demands) ตางๆ จะผานเขาสกลไกหรอสถาบนทท าการตดสนใจ และจะมผลผลต (Outputs) ของระบบการเมองออกมา Outputs จงเปนนโยบายหรอการตดสนใจทออกมาจากระบบการเมอง เพอใหเกดความเปนระเบยบในสงคม ซงจะออกมาเปนในรปของ - กฎหมาย - กฎเกณฑ กฎขอบงคบ - นโยบาย - มาตรการ - กตกา Feedback ผลสะทอนกลบ เปนปฏกรยาทกลมชนมตอ Outputs ไมวาจะเปนในทางเหนชอบดวยหรอ ไมเหนชอบดวย เปนสงทจะถกปอนกลบมาผตดสนใจทางการเมองทราบวาประชาชนพอใจเพยงใดใน

นโยบายหรอกฎหมายทออกไป จะไดน ามาพจารณาแกไขปรบปรงหรอยกเลก Equilibrium คอ ความสมดล ของระบบ ตองมองทงระบบ รกษาความสมดลของระบบ Ex. - ชาวนาเรยกรองราคาขาวเปลอกใหมราคาสง - โรงสตองการขาวเปลอกราคาต า Equilibrium คอ ตองมความสมดล - กลมผลประโยชน สรป ระบบการเมองมลกษณะเปนวงจร มการท างานในรปแบบทมการเคลอนไหวอยตลอดเวลา จากการมปจจยน าเขาในรปของการเรยกรองและการสนบสนนจงมปจจยน าออกหรอผลผลตออกมาเปนกฎหมายหรอนโยบาย ซงมผลกระทบตอสภาพแวดลอมคอสงคมท าใหเกดปฏกรยาในทางบวกและทางลบปอนกลบไปเปนปจจยน าเขาอกครงหนง ท าใหมการเปลยนแปลงปรบกฎหมายนโยบายตอไปเปนวฏจกรไมสนสด ***ความสามารถของระบบการเมองจะตองมสมรรถนะ ( capcities of pol. System ) 1. Regulative capacity จะตองมความเรยบรอยปลอดภย รฐตองควบคมได 2. Extractive capacity ตองดงทรพยากรมาใชใหเกดประโยชน 3.Distibutive capacity กระจายอยางทวถงเปนธรรม 4.Symbolic capacity มเอกลกษณ สญลกษณ หลอมรวมเปนหนง อยางเมองไทย มสถาบนกษตรย 5.Responsive capacity ความสามารถตอบสนองความตองการของคนในสงคมไดด **** จะใช ทง5 มต น ในการวเคราะหระบบการเมอง วาดหรอไมดอยางไร?***** ทฤษฎระบบของ เดวด อสตน มฐานคตทส าคญวาการเมองด ารงอยเปนอยางมระบบเสมอนหนงชวตการเมอง (Political Life) กลาวคอ ระบบการเมอง ประกอบดวยองคประกอบตางๆ ทงองคประกอบภายใน อนไดแก สถาบนการเมองตางๆ และสงแวดลอม ซงเปนองคประกอบภายนอกทมอทธพลตอการท างานของระบบการเมอง ปฏสมพนธระหวางกจกรรมทางการเมอง กบสภาพแวดลอม มลกษณะเปนพลวต (Dynamic system) มการเคลอนไหวอยเสมอ ไมหยดนงอยกบท กอใหเกดลกษณะทเรยกวา “ชวตการเมอง” ความสมพนธระหวางระบบการเมองกบสภาพแวดลอม จะเปนไปในลกษณะทสงใดเกดขนภายในสภาพแวดลอมจะสงผลกระทบเขาสระบบการเมอง ในรปแบบของปจจยน าเขา (Inputs) ระบบการเมองจะตองท าหนาทตดสนใจและน าการตดสนใจนนไปสการปฏบตผลผลตของระบบการเมอง คอ ปจจยน าออก (Outputs) ซงจะกลบเขาสระบบในรปของปจจยสงแวดลอม หรอในบางกรณอาจจะสงกลบโดยตรงเขาสระบบการเมองโดยไมตองผานปจจยสงแวดลอม ปจจยสงแวดลอมจะน าเขาสระบบการเมองในรปแบบของความตองการ (Demands) และการสนบสนน (Supports) ความสมพนธระหวางระบบการเมองและปจจยสงแวดลอม แสดงใหเหนอยางชดเจนวา แทจรงแลวปจจยน าออกกคอผลผลตของระบบการเมอง ดงนน ความสมพนธเหลานจะมความตอเนองโดยตลอด

โดยระบบการเมองนน จะเปนโครงสรางศนยกลางของ ระบบหรอปฏสมพนธระหวางสถาบนทางการเมองทท าหนาทในการตดสนใจ เพอจดสรรคานยมใหแกสงคม สวนการจดสรรนนหมายถงอ านาจในการตดสนใจในการใหหรอไมใหคานยมนนแกสงคม ซงระบบการเมองนนจะประกอบไปดวยสถาบนทางการเมองตางๆ เชน สถาบนนตบญญต ตลาการ และบรหาร พรรคการเมอง ระบบราชการ กลมอทธพล และกลมผลประโยชน เปนตน ดงนนหากเราจะน าเอาปจจยตางๆ ทางการเมองของไทยทเกดขนมาวเคราะหตามแนวทฤษฎน พอทจะท าใหเราสามารถพยากรณและอธบายเหตการณหรอพฤตกรรมทางการเมอง ทจะเกดขนในอนาคตไดอยางเปนระบบ โดยมฐานคต (Assumption) ทวา พฤตกรรมของมนษยทเกดขนนนไมไดเกดจากการเดาสม หรอไมมแบบแผนของพฤตกรรม แตสามารถทจะหาลกษณะทเกดขนเปนประจ า และสามารถสรางเปนกฎเกณฑของพฤตกรรมได จากสถานการณปจจบนความตองการของกลมพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตย หรอ พธม. ตองการทจะสลายขวการเมองของกลมพรรคพลงประชาชน หรอไทยรกไทยเดมทมอ านาจในการบรหารประเทศ โดยใหเหตผลเดยวกนกบครงในอดต คอ เปนระบบการเมองทเลวรายตามแนวความคดของตน จากเหตการณครงนน ปจจยน าเขาทน ามาสนบสนนจนท าใหเกดการเปลยนแปลงทางการเมองทส าคญคอ การเผชญหนาระหวางประชาชนทใหการสนบสนนทงสองฝาย ระบบการเมองไมสามารถทจะด าเนนไปภายใตกระบวนการของระบบได ปจจยน าออกของระบบจงไมม จงท าใหทหารตองออกมาระงบเหตการณทางการเมองกอนทจะท าให ประชาชนทใหการสนบสนนทงสองฝายตองเผชญหนากน อาจท าใหเกดเหตการณทไมคาดคดได ในครงนปจจยน าเขายงอยในขนตอนของกระบวนการขนแรก คอ ความตองการเดมมอย แตมปจจยสนบสนนเพมเขามาอกมากมาย ไมวาจะเปนการเมองภาคประชาชนทมการตนตวอยตลอดเวลากบเหตการณทเกดขน และทส าคญคอระบบการเมองกยงด าเนนกระบวนการอยได เพยงแตมบางสวนเรมทจะไมท างานไดดวยตวเอง เชน ระบบตลาการ กลมพนธมตรฯ เองกไมยอมรบฟงค าสงของศาล ไมวาจะเปนขดขนค าสงศาลในกรณตางๆ ระบบรฐสภาเรมทจะดอยประสทธภาพในการท างาน ไมสามารถทจะสงการใดๆ ไดอยางมประสทธผล ตลอดจนกลมผลประโยชนตางๆ เรมมมากขนเรอยๆ เพอฉวยโอกาสหาผลประโยชนใหกบกลมตนเอง โดยอาศยเหตการณทางการเมองเปนเครองมอในการตอรอง ซงในชวงนปจจยน าออกทเปนองคใหญของระบบยงไมสามารถทจะน าออกมาได เนองจากระบบการเมองยงท าการตดสนใจอย แตมสงเดยวทจะเรงใหระบบการเมองสรางปจจยน าออกได กคอ ความสามารถของรฐบาล ในการด าเนนการตามกฎหมายกบกลมพนธมตรฯ ไดอยางมประสทธภาพ โดยไดรบความรวมมอจากระบบการเมองอนๆ อยางเตมท แตตราบใดกตาม ถาระบบยงไมสามารถควบคมเวลาการท างานของกระบวนการทางการเมอง หรอกระบวนการทางการเมองหยดชะงกลงดวยเหตผลใดกตาม เหตการณกจะกลบไปเปนเหมอนเดม คอ การเผชญหนาของฝายสนบสนนกลมตางๆ อกครง ทฤษฎระบบในแงของโครงสราง-หนาท ในทางรฐศาสตร ตวแทนของแนวความคดทมองระบบในแงของโครงสราง-หนาท ไดแก เกเบรยล อลมอนด ทฤษฎโครงสราง-หนาท ของเขาไมแตกตางอะไรไปจากทฤษฎระบบของอสตน กลาวคอ ยงมองการท างานของระบบการเมองในแงของ “สงทเขาไปในระบบกบสงทออกมา”

(Inputs-Outputs) แตอลมอนดใหความส าคญกบหนาทและภารกจของระบบการเมองมากกวาอสตน โดยเขาเหนวาหนาทเปนตวก าหนดโครงสรางในระบบการเมองหนง (จดนถอวามความส าคญมาก เพราะแสดงใหเหนความแตกตางระหวางอลมอนดกบเฟรด รกส ) การใหความส าคญในหนาทมากกวาโครงสราง ท าใหอลมอนดเรยกวธการศกษาของเขาวา “The functional approach to comparative political” อลมอนดมความคดเหนวา หนาททส าคญของการเมองหนง ๆ ประกอยดวยกลมใหญ ๆ และเวลาศกษาเปรยบเทยบระบบการเมองนนกจะเปรยบเทยบหนาทหลก 3 กลมน 1. ระดบระบบ (system function) มหนาท 1.1กลอมเกลาคนในระบบการเมอง ( socialization) ผทท าหนาทน ไดแก โรงเรยน ครอบครว สอ องคกรทางสงคม 1.2 การเลอกสรรทางการเมอง (recruitment function) มหนาทคดสรรคนเกง คนด เขาสการเมอง ผทท าหนาทนไดแก พรรคการเมอง 1.3การสอสารทางการเมอง ( communication ) มหนาทใหขอมลขาวสาร รายงานสถานการณ ความเหนทางการเมอง ผทท าหนาทนไดแก สอสารมวลชน 2. ระดบกระบวนการ ( process function) หนาทซงจ าเปนส าหรบการก าหนดและปฏบตนโยบายในการเมอง ม 4 หนาท คอ 2.1 การเรยกรองผลประโยชน ( interest articulation) 2.2 การรวบรวมผลประโยชน (interest aggregation) เปนหนาทของพรรคการเมอง 2.3 ก าหนดนโยบาย (policy marking) เปนหนาทของรฐบาล 2.4 การน าโยบายไปปฏบตและตดสน ( policy implementation and adjudication) เปนหนาทของระบบราชการ และศาลตลาการ 3. ระดบนโยบาย ( policy function) 3.1 Extraction การดงเอาทรพยากรออกมาใชใหเกดประโยชนกบคนสวนใหญ 3.2 Regulation คอการควบคม 3.3 distribution คอการแจกแจงแบงสรรทรพยากรอยางเปนธรรม

ทฤษฎโครงสราง-หนาท (Structural – Functional Theory ) - ทาลคอทท พารสน (Talcott Parsons) มแนวความคดวา สงคมเปนระบบหนงทมสวนตางๆ มความสมพนธและสนบสนนซงกนและกน ความสมพนธทคงทของแตละสวนจะเปนปจจยท าใหระบบสงคมเกดความสมดลยถกท าลายลง เพราะองคประกอบของสงคมคอ บคลกภาพ อนทรย และวฒนธรรมเกดความแตกราว โดยมสาเหตมาจากทงสาเหตภายนอกระบบสงคม เชน การเกดสงคราม การแพรกระจายของวฒนธรรม เปนตน และสาเหตจากภายในระบบสงคมทเกดจากความตงเครยด เพราะความสมพนธของโครงสรางบางหนวยหรอหลายๆ หนวย ท างานไมประสานกน เชน การเปลยนแปลงทางประชากร การเปลยนแปลงทางเทคโนโลย เมอสวนใดสวนหนงมการเปลยนแปลงจะเปนสาเหตท าใหสวนอนๆ มการเปลยนแปลงตามไปดวย การเปลยนแปลงทเกดขนอาจเกดขนเฉพาะสวนใดสวนหนงหรออาจเกดขนทงระบบกได พารสนเนนความส าคญของวฒนธรรม ซงรวมถง ความเชอ บรรทดฐาน และคานยมของสงคม คอ ตวยดเหนยวใหสงคมมการรวมตวเขาดวยกนและเปนตวตานทานตอการเปลยนแปลงในสงคม

โดยสรปแลว แนวความคดการเปลยนแปลงทางสงคมของกลมทฤษฎโครงสราง-หนาท มลกษณะดงน - ในการศกษาและการวเคราะหสงคมตองมองวา สงคมทงหมดเปนระบบหนงทแตละสวนจะมความสมพนธระหวางกน - ความสมพนธคอสงทสนบสนนซงกนและกนอยางเปนเหตเปนผล - ระบบสงคมเปนการเคลอนไหวเขาสความสมดลยการปรบความสมดลยของระบบจะท าใหเกดการเปลยนแปลงภายในระบบตามไปดวยความตอเนองของกระบวนการของขาวสารจากภายในและภายนอก นอกจากนทฤษฎระบบยงมองวา ความขดแยง ความตงเครยดและความไมสงบสขภายในสงคมกเปนสาเหตหนงของการเปลยนแปลงทางสงคม แตอยางไรกตามทฤษฎระบบกมขอจ ากดในการศกษาการเปลยนแปลงทางสงคม เนองจากในการวเคราะหตามทฤษฎระบบเปนการศกษาเฉพาะเรอง จงท าใหไมสามารถศกษาความสมพนธกบระบบอนไดอยางลกซง ส าหรบการศกษาครงน ผศกษาน าทฤษฎนมาวเคราะหในสวนทเกยวโยงกบการเปลยนแปลง สาเหตและองคประกอบของการเปลยนแปลงโดยมองลกษณะตอไปน ประการแรก มนษยแตละชมชน แตละสงคมมความพยายามปรบปรงตนเองตามสถานการณท าใหเกดการคงอยหรอสอดคลองกบสภาพแวดลอม อนเกยวของกบกระบวนการทส าคญทางดานเศรษฐกจ การจดการ การแบงปนทรพยากร ตลอดจนการสรางและรกษาสมพนธภาพทางสงคมและอารมณ ซงปรากฏในรปลกษณะทางสงคม โครงสรางความสมพนธ บทบาทหนาท ประการทสอง การเปลยนแปลงทเกดขนนนมผลมาจากปจจยภายนอก และปจจยภายใน อนไดแกการลงทนพฒนาสาธารณปโภคขนพนฐานตางๆ ของรฐบาล การตดตอพงพาระหวางสงคมเมองและสงคมชนบท การแพรกระจายของระบบการคา และสภาพนเวศวทยาของหมบาน ทมผลตอการปรบเปลยนและพฒนาอาชพ ตลอดจนระบบครอบครว เครอญาต การเพมของประชากร และการแพรกระจายของวฒนธรรมเมองสสงคมชนบท การยอมรบ คานยมปจเจกบคคล รวมทงประสบการณ การทองเทยวของปจเจกบคคล และการสอสารมวลชนทเจรญกาวหนา ประการสดทาย ผลการเปลยนแปลงทเกดขนท าใหระบบความสมพนธของคน องคกรในสงคมเปนอยางไร และมแนวโนมทสามารถรกษาระบบสงคมไวหรอจะลมสลายแปรเปลยนเปนระบบใหมหรอไม ระบบการเมองไทย การเมองของไทยมแนวโนมทมความหลากหลายมากขน กลาวคอกลมนกธรกจและกลมนกวชาการหรอผช านาญการจะเขามามสวนรวมในการใช อ านาจทางการเมอง กบกลมขาราชการ-ทหาร-พลเรอนในสดสวนทมากขน ซงมการเรยกการเมองแบบนวา “การเมองแบบพหนยมและชนชนน า” (Pluralist Elites Rule)จงคาดหมายไดวาระบบการเมองไทยในอนาคตคงจะเปนเรองของกลมชนชนน าทางการเมองเพยง 3 กลม คอ กลมผน าฝายทหาร กลมนกธรกจ และกลมนกวชาการหรอผช านาญ แนวทางวเคราะหทางรฐศาสตร (Approach)

ความหมายของ Approach และความส าคญของ Approach ความหมาย มนกวชาการใหความหมายของแนวศกษาวเคราะหทางรฐศาสตรไวหลากหลาย เชน อแลน ซ ไอแซค ซงเขยนหนงสอเรองขอบขายและแนวการศกษารฐศาสตร (Scope and Methods of Political Science) กลาววาแนวการวเคราะหในการศกษากคอกลยทธโดยทวไปทเราใชในการวเคราะหปรากฎการณในทางการเมอง โดยแนววเคราะหในการศกษาจะใหกรอบ ใหรปแบบ ใหตวแบบ ใหแนวคด เพอใหเราสามารถท าความเขาใจกบปรากฎการณทางการเมองในขอบขายทกวางทสดเทาทจะท าไดโดยอาศยแนวคด หลกเพยงแนวคดเดยว วลเลยม เอ. เวลช เขยนหนงสอเรอง Studying Politic บอกวา Approach คอชดหรอกลมของคอนเซปตทมงเนนหรอใหความส าคญกบประเดนทางการเมองดานใดดานหนง โดยปกต Approach จะประกอบไปดวยคอนเซปตหลกเพยงคอนเซปตเดยว เวอรนอน แวน ไดค (Vernon Van Dyke) เขยนหนงสอเรอง Political Philosophy บอกวา Approach หนงๆจะประกอบดวยมาตรการในการเลอกสรรปญหาหรอค าถามทจะน ามาพจารณาและเลอกขอมลทจะน ามาใช และจะบอกวาขอมลชนดใดทสามารถน ามาใชไดและชนดขอมลชนดใดน ามาใชไมได จากนยามของนกวชาการขางตนผตอบมองวา Approach ในทางรฐศาสตร หมายถงกรอบความคด และเนองจากกรอบความคดหนงๆจะมแนวคดหลกปรากฎอยเพยงแนวคดเดยว จะชวยใหการศกษาปรากฏการณทางการเมองเปนไปอยางมทศทาง และมขอบเขตทชดเจน ประโยชนของแนวทางการศกษาวเคราะห 1.ชวยในการเลอกสรรค าถาม และ เลอกสรรขอมลทเราจะน ามาใชในการศกษา 2.Approach ชวยเปนกรอบหรอเปนเครองมอทใชในการมองปญหา กลาวคอเมอเราเจอปญหาทางการเมองหนงๆเราจะคดไดวาเราควรจะมองปญหานดวยมมมองของแนววเคราะหใดจงจะด 3.เปนเครองมอในการวเคราะหทส าคญทจะท าใหเราเขาใจเหตการณในทางการเมองไดกระจางชดขน 4.เปนเคาโครงหรอโครงสรางของสรรพสงทตองการศกษาหรอท าความเขาใจ แนวทางการศกษารฐศาสตร (Approaches in Political Science) ดวยประการทเปาหมายหลกของการศกษารฐศาสตรคอ การแสวงหาหนทางหรอการทจะท าความเขาใจ (understanding) ถงทมาและความเปนไปของปรากฎการณตาง ๆ ในทางการเมอง เพอทจะหาค าอธบายและคาดการณแนวโนมของปรากฎการณดงกลาวในอนาคต ไมวาจะมการน าความรดานนไปใชเพยงใด หรอไม และเพอวตถประสงคใดกตามการทจะเขาใจปรากฎการณทางการเมองไดอยางชดเจนนน จะตองอาศยวธการวเคราะหเปนเครองมอส าคญ ทงนเพราะการวเคราะหเปนการจ าแนกสงตาง ๆ ทเกยวของกบปรากฎการณ ดวยการชใหเหนถงระดบ ประเภทและทศทางของความสมพนธทด ารงอยในภาวะการณหนง อนท าใหเขาใจไดวาปรากฎการณทางการเมองนนคออะไร ท าไมจงเกดขนและเกดขนไดอยางไร หรอกลาวไดวา นกรฐศาสตรจะใชแนวทางการศกษาวเคราะหมาเปนกรอบความคด (Conceptual Framework) ส าหรบการมองขอบขาย สาระ และปญหาของเรองรวมหรอปรากฎการณทางการเมองทเขาสนใจ นบแตอดตจนถงปจจบน นกรฐศาสตรทงหลายตางเหนพองกนวา ในการศกษารฐศาสตรซงไดมพฒนาการมาตงแตสมยกรกโบราณนน มไดมเพยงแนวทางการวเคราะหหรอระเบยบวธการศกษาแบบหนงแบบใดทไดรบการยอมรบกนโดยทวไป แมอาจปรากฎวาแนวทางการศกษาวเคราะหหรอระเบยบวธการศกษาบางอยางจะไดรก

ความนยมในแงทถกน ามาใชเปนรปแบบหรอแนวทางในการศกษากนอยางกวางขวาง แลวแตความพยายามของนกรฐศาสตรแตละยคแตละสมยทตองการจะท าความเขาใจการเมองในฐานะทเปนสวนส าคญของชวตมนษย รวมทงการอธบายและการน าเอาเหตผล ขอเทจจรงไปสรปเพอสรางรปแบบและแนวความคดทจะน าไปประยกตใชอธบายปรากฎการณทางการเมองทเกดขน แนวทางการศกษาวเคราะห (approach) หมายความไดวา เปนวธการกวาง ๆ ในการพจารณาสบสาวราวเรองหรอตรวจสอบในเรองการเมอง ซงแตกตางไปจากระเบยบวธการศกษา (method) ทหมายความถงวถทางทคน ๆ หนงใชไนการศกษา ไมวาจะมนยามหรอค าจ ากดความ (definition) หรอแนวทางในการวเคราะหอยางไร ไมวาจะเปนการศกษาทเปนระบบหรอไม หรอมการสรางแบบจ าลองหรอตวแบบ (mode) ของการศกษาไวหรอไมกตาม แตอยางไรกด พบวา นกวชาการยงมความเหนแตกตางกนไปบางเกยวกบแนวทางการศกษาวเคราะหรฐศาสตร อนเปนผลมาจากมมมองหรอทศนะในการพจารณาภมหลงของรฐศาสตรแตละแนวทางการศกษา ซงผเขยนไดน ามารวบรวมไว และขอท าความเขาใจเปนเบองตนวา ค าวา “แนวทางการศกษาวเคราะห” “แนวทางการศกษา” “แนวทางการวเคราะห” แมจะแตกตางกนบางในเนอความ แตกหมายความถงประการเดยวกนคอ แนวทางการศกษาวเคราะหรฐศาสตรหรอแนวทางการศกษาวเคราะหการเมอง นนเอง Approach หลกๆ ในวชารฐศาสตร 1. แนววเคราะหปรชญาการเมอง (Philosophy Approach) คอการศกษาหลกการและพนฐานของ รฐ รฐบาล การเมอง เสรภาพ ความยตธรรม ทรพยสนสวนบคคล สทธ กฎหมาย การบงคบใชกฎหมายโดยรฐ สงเหลานคอแกนสารหรอสงไมจ า เปนกนแน อะไรคอความชอบธรรมของรฐและผใชอ านาจและเจาหนาท สทธและเสรภาพใดบางทควรบงคบและไมบงคบ อะไรคอกฎหมาย หนาทของพลเมองคออะไรและมอะไรบาง และเมอไหรทรฐจะหมดความชอบธรรมในการปกครอง - จะศกษาในประเดนเชงปรชญา ไดแก เสรภาพ ,อ านาจรฐ ,สทธ ,ความเสมอภาคในสงคม ฯลฯ - แสวงหาค าตอบสงทควรจะเปน ควรจะมในสงคม ( Ought to be done) - ใชวธการตความ,แสวงหาความหมายอยางลมลก ถองแท - อาจศกษาดวยวธการ “สานเสวนา” ( dialogue) เปนยคแรกของการศกษารฐศาสตร ซงการศกษาจะใชแนวทางเชงปรชญา (Philosophy Approach) เปนแนวทางหลกในการศกษา การศกษารฐศาสตรแนวปรชญาจะมลกษณะทส าคญคอ มงเนนในการตงค าถามและค าตอบทเกยวของกบจรยธรรม คณธรรม สงทควรจะเปน และใชคานยม (Value) สวนตวไปสรางค าตอบ เชนถามวาผปกครองทดควรจะมลกษณะอยางไร การปกครองทดควรเปนแบบไหนค าถามในทางปรชญาเหลานจะมค าตอบทตางกนไปขนอยกบความคดของคนแตละคน เชนเพลโตมองวาการปกครองทดควรปกครองดวยราชาปราชญ อรสโตเตลบอกวาตองปกครองโดยชนชนกลาง ค าถามในทางปรชญาเหลานเปนค าถามเหลาทไมมวนสนสด และสงคมมนษยยงคงตองแสวงหาสงทควรจะเปนตอไป ลกษณะดงกลาวของแนวทางปรชญาท าใหมการวพากษแนวการศกษาแบบปรชญาวาเปนการศกษาทเลอนลอยไม

อยในโลกแหงความจรงแตคาดเดาดวยตรรกะ และมการน าเอาอคตของผศกษาเขาไปเกยวของ 2.แนววเคราะหกฎหมาย /สถาบน ( Legal-Institutional Approach) - เปนการวเคราะหสถาบนการเมอง เชนรฐธรรมนญ รฐบาล รฐสภา พรรคการเมอง เปนตน โดยใชบทบญญตของกฎหมาย - ศกษาดการแบงหนวยงานความรบผดชอบภายในองคกรของสถาบนนน ๆ ตามกฎหมาย เชน ดระบบรฐสภาขององกฤษ ,ดระบบประธานาธบดของสหรฐ หรอ วเคราะหบทบญญตของรฐธรรมนญไทยในประเดนตางๆ แนวการวเคราะห เชงกฎหมายกบเชงสถาบน นนจะสมพนธ ซงกนและกนในบางโอกาส จากขอเทจจรงทวา สถาบนการปกครอง จะสมพนธกบเรองของกฎหมายอยมากสถาบนเหลาน จดตงขนมาโดยอาศยกฎหมายรฐธรรมนญกจกรรมของสถาบนจะเปนเรองของการเพม การปรบปรงแกไข การตความ และการบงคบใชกฎหมาย จงเปนเรองปกตวสย ทบางคนจะมองวา การศกษาเชงสถาบนกคอแนวการศกษาเชงกฎหมาย พวกทยดแนววเคราะหแบบนจะมองวากระบวนการตางๆ ตลอดจนสาระของการกระท าในทางการเมองในทกระดบมกจะมกฎหมายเปนแมบทก ากบอย ทงการเมองภายในและระหวางประเทศ จะพบวากฎหมายระบใหกระท าหรองดเวนการกระท าใดๆ ในสถานการณทพงอบตขน ในประเทศ ทมนกการเมองหรอผน ายดตวกฎหมายเปนหลก ความรสกในเรองกฎหมายจะชวยใหเราสามารถท านายผลทไดจากการตดสนใจได 3.แนววเคราะห โครงสราง-หนาท ( Structural-Functional Approach ) -ศกษาการจดวางโครงสรางของสงคมการเมองและบทบาทหนาท ขององคกรโครงสราง เหลานน ในความเปนจรง เปนพฤตกรรมการกระท าทแสดงออกมาจรงๆ เชน บทบาทหนาทของรฐสภาไทยในการตรวจสอบฝายบรหาร,ศาลปกครองกบการถวงดลอ านาจบรหาร หรอศกษาพรรคการเมองไทยในการผลตนโยบายแกไขปญหาเศรษฐกจ -เปนการวเคราะหตวโครงสรางกลไกทมอย หรอสรางขนใหม ในระบบการเมอง กบบทบาทหนาท วาท างานอยางไร ม functions อยางไร ดวยปจจยใด 4. แนววเคราะหระบบการเมอง ( System Approach) เปนการศกษาภาพใหญของระบบการเมองโดยรวม เพอองคประกอบหรอองคาพยพพนฐาน ของระบบการเมอง ไดแก ระบบการเมอง Political System แสดงใหเหนถงโครงสราง หนาทของระบบการเมอง ซง “ระบบ” เปนจนตนาการในเชงนามธรรมอยางหนง ผทกลาวไวชดเจน คอ David Easton คอ Input Black box Output ความตองการ การตดสนใจ ปจจยน าเขา นโยบาย

สาธารณะ ระบบการเมอง

การสนบสนน การกระท า Process Feed back Feed back สงแวดลอม Environment *** Easton กลาวไววา ระบบตองเปนระบบทสมดล ซงม Demand ไมมาก และ Support ไมมากเกนไปนก *** ระบบทด ท าหนาทไดอยางสมพนธกน คอ Equilibrium ความสมดลของระบบ คอ ระบบมเสถยรภาพ และมสมรรถนะ (Capacities of Politic Science) Dynamics ความเปนพลวตร คอ มการขบเคลอน ซงระบบตองมองทงภาพใหญ และพจารณาแยกยอยออกไปตามระบบยอย ความมสมรรถนะของระบบการเมอง (Capacities of Politic System) Regulative Capacities การจดระเบยบบงคบใชกฎหมาย ในการจดการบานเมองใหมความสงบสข เรยบรอย Extractive Capacities การดงทรพยากรมาใชใหเกดประโยชน ใหเกดขนกบสวนรวม Distributive Capacities สมรรถนะในการกระจายอยางเปนธรรมและทวถง ไมเลอมล า ในทกๆ เรอง เชน ทรพยากร, ความผาสก, ความเจรญ ฯลฯ Symbolic Capacities ความมเอกภาพและสมรรถนะในการใชสญลกษณเพอความเปนชาต สามคคเปนหนงเดยว หลอมรวมคนในชาตเปนหนงเดยว เชน ไทย มพระมหากษตรย เปนตน Responsive Capacities สมรรถนะในการตอบสนองไดด -Input ม Demand ความตองการ และ Support การสนบสนน -Conversion process คอการตดสนใจของผมอ านาจในระบบการเมอง -0utput ไดแก policies คอ นโยบาย , laws คอกฎหมาย rules คอกฎ รวมทง feedback และสงแวดลอมภายนอกทกดดนระบบอย Input แยกออกเปน 2 ประเภท คอ Demands และ Supports Demand คอ ความตองการหรอขอเรยกรองทางการเมองทระบบการเมองตองตอบสนอง ซงเกดจาก ประชาชนหรอสมาชกของสงคม เชน 1. ความตองการสนคาและบรการ เชน โอกาสทางการศกษา 2. ความตองการทจะมสวนรวมทางการเมอง เชน สทธเลอกตง สทธในการจดตงกลมการเมอง สทธในการรองเรยน

ผลลพธสะทอนกลบ

3. ความตองการกฎเกณฑควบคมความประพฤต เชน การควบคมอาชญากรรม 4. ความตองการทางดานการสอสารและสารสนเทศ เชน ขาวสารเกยวกบนโยบายของรฐ หรอ FTA Support คอ การสนบสนนทางการเมอง เปนการกระท าทเกอหนน การเกอหนนในทางบวกจะมขนเมอระบบการเมองตอบสนองความตองการของคนกลมนน ถาในทางลบเมอระบบการเมองไมสามารถตอบสนองความตองการหรอไมสนใจใยดกบคนกลมนน และขนอยกบวฒนธรรมทางการเมองของสงคมนน ๆ Gate Keeper (เปรยบเสมอนยามเฝาประต) หมายถง พรรคการเมอง, กลมผลประโยชน ดงเอาDemand , Support เขาไปสกระบวนการตดสนใจ (Decision Making Process) - พรรคการเมอง ตองค านงถงผลประโยชนของชาต, ผลประโยชนของประชาชน และอดมการณของชาต - กลมผลประโยชน เชน สมาคมธรกจ, สมาคมหอการคา Environment คอ สภาพแวดลอม เชน ราคาน ามน Output คอ (ปจจยน าออก) ขอเรยกรอง (Demands) ตางๆ จะผานเขาสกลไกหรอสถาบนทท าการตดสนใจ และจะมผลผลต (Outputs) ของระบบการเมองออกมา Outputs จงเปนนโยบายหรอการตดสนใจทออกมาจากระบบการเมอง เพอใหเกดความเปนระเบยบในสงคม ซงจะออกมาเปนในรปของ - กฎหมาย - กฎเกณฑ กฎขอบงคบ - นโยบาย - มาตรการ - กตกา Feedback ผลสะทอนกลบ เปนปฏกรยาทกลมชนมตอ Outputs ไมวาจะเปนในทางเหนชอบดวยหรอ ไมเหนชอบดวย เปนสงทจะถกปอนกลบมาผตดสนใจทางการเมองทราบวาประชาชนพอใจเพยงใดในนโยบายหรอกฎหมายทออกไป จะไดน ามาพจารณาแกไขปรบปรงหรอยกเลก Equilibrium คอ ความสมดล ของระบบ ตองมองทงระบบ รกษาความสมดลของระบบ Ex. - ชาวนาเรยกรองราคาขาวเปลอกใหมราคาสง - โรงสตองการขาวเปลอกราคาต า Equilibrium คอ ตองมความสมดล - กลมผลประโยชน สรป ระบบการเมองมลกษณะเปนวงจร มการท างานในรปแบบทมการเคลอนไหวอยตลอดเวลา จากการมปจจยน าเขาในรปของการเรยกรองและการสนบสนนจงมปจจยน าออกหรอผลผลตออกมาเปนกฎหมายหรอนโยบาย ซงมผลกระทบตอสภาพแวดลอมคอสงคมท าใหเกดปฏกรยาในทางบวกและทางลบปอนกลบไปเปนปจจยน าเขาอกครงหนง ท าใหมการเปลยนแปลงปรบกฎหมายนโยบายตอไปเปนวฏจกรไมสนสด 5.แนววเคราะหเชงประวตศาสตร ( Historical Approach) เปนแนวการวเคราะหการเมองโดยอาศย ประวตศาสตร ซงเราจะพบวาค าวาประวตศาสตร นนถกน ามาใชในหลายแงมม เชน ประวตศาสตร หมายถง สงทไดมการบนทกไว ประวตศาสตร คอขอเขยนของมนษย

ประวตศาสตรในฐานะทเปนสงทบนทกไว จะประกอบดวยเอกสารและหลกฐานปฐมภม ตางๆ ของประวตศาสตรในฐานะทเปนความจรงทเกดขน เปนการศกษาเรองราวในอดต ทเปนบทเรยน ซงจะสงผลสะทอนมาถงปจจบนและอนาคต โดยใชหลกฐานอางองทเปนรปธรรม เชอถอได ซงอาจจะใชหลกฐานทเปนเอกสาร หรอ จากการบอกเลา สมภาษณจากผทอยในเหตการณ เปนตน 6.แนววเคราะหวฒนธรรมทางการเมอง (Political Culture Approach) เปนแนววเคราะหทใหความส าคญกบความคดและความเชอในทางการเมอง เนนศกษาการเปลยนแปลงทางการเมอง หรอปรากฎการณทางการเมองผานวฒนธรรมทางการเมอง เชน ถาเราตองการศกษาเรองการซอเสยง เรากตองดวา เปนเพราะวฒนธรรมทางการเมองของคนไทยเออตอการซอสทธขายเสยงใชหรอไม ค าถามทส าคญในทางการเมองทเกดขนค าถามหนงอนเปนผลมาจากการศกษาเปรยบเทยบระหวางระบบการเมองใดๆ คอท าไมระบบการเมองหนงสามารถด าเนนกจกรรมอยางมเสถยรภาพ ขณะทอกระบบหนงกลบประสบปญหานานปการ ทงทตางกมโครงสรางทางการเมอง และอดมการณทางการเมองเหมอนๆกน เชน ไทยกบองกฤษ ซงค าตอบนเราไมสามารถหาไดจากแนววเคราะหสถาบน กฎหมาย หรออนๆ วฒนธรรมทางการเมอง จงกลายเปนค าตอบทชวยใหเราสามารถเขาใจถงพฤตกรรมทางการเมองทเกดขนในระดบหนง วฒนธรรมทางการเมอง คอแบบแผนของความคด ความเชอ ตลอดจนทศนคตของบคคลทพงมตอระบบ สวนตางๆ ของระบบการเมอง รวมทงตอบทบาทของตนเองในระบบดวย วฒนธรรมทางการเมองจะมอทธพลในการก าหนดพฤตกรรมทางการเมองของสมาชกใหอยในรปแบบใดๆ แนวการวเคราะหวฒนธรรมทางการเมองจะชวยใหเราสามารถศกษาระบบการเมองและกจกรรมทางการเมองไดอยางชดเจน ใกลเคยงความเปนจรง และจะชวยใหสามารถเขาใจระบบ ไมใชสวนใดสวนหนงหรอผวเผนเทานน กาเบรยล อลมอนด ใหค าจ ากดความวฒนธรรมทางการเมองไววา “วฒนธรรมทางการเมอง คอ แบบอยางของทศนคต ( attitudes) และความโนมเอยง ซงบคคลในฐานะสมาชกของระบบการเมองทมตอการเมอง รวมถง คานยม (value) ความรสก (feeling,emotion) แนวโนมเอยง (Orientation) ความโนมเอยง หมายถงทาท ทจะมการกระท าทางการเมองแบบใดแบบหนง แบงออกเปน 3 ประเภท (1) ความโนมเอยงดานการรบร /ความเขาใจในทางการเมอง ( cognitive orientation) คอความรเกยวกบระบบการเมอง (2)ความโนมเอยงดานความรสก ( emotional orientation) เปนเรองของอารมณ เชน ชอบ/ไมชอบ (3) ความโนมเอยงดานการประเมนคา ( Evaluative orientation) คอการตดสน วาด/ ไมด เปนประโยชนไมเปนระโยชน ซงการตดสนน ใชคานยมขอมลขอเทจจรง และอารมณความรสก ประกอบเขาดวยกน โดยสรป วฒนธรรมทางการเมองของประเทศใดประเทศหนง คอลกษณะของการกระจาย ( distribution ) ของความโนมเอยง ทางดานความรสก ความร และการประเมนคาตอวตถทางการเมอง หรอเรองราวทางการเมอง ( political objects ) ทมอยในบรรดาสมาชกของสงคมนน วตถทางการเมองหรอเรองราวทางการเมอง หมายถง 1.บทบาท/โครงสราง ของสถาบนการเมอง

2.ตวบคคล (Actor) ไดแกผน าทางการเมอง,ผทมบทบาททางการเมอง เชน รฐบาล ฝายบรหาร ฝายตลาการ ฝายนตบญญต พรรคการเมอง หรอกลมผลกดนอนๆ เปนตน 3.นโยบาย( policy) / การกระท า ของรฐบาล อยางไรกตาม เรองราวทางการเมอง ทง 3 ขอน เราสามารถ เหนได ผานทางสอมวลชน ทวไป มตหรอระดบของวฒนธรรมทางการเมอง 1. ระดบระบบ หรอระดบชาต ซงเปนระดบสงสด เชน ความรสกภมใจในความเปนชาต ,ความรกชาต , มความเปนเอกภาพ ,ความชอบธรรมของรฐบาล และ อนๆ ทเปนเรองของสวนรวม หรอ องครวม เชน สถาบนกษตรยของไทย 2. ระดบกระบวนการ (process ) เปนเรองของกลมหรอฝาย ในสงคม เชน บทบาทของพลเมอง หรอการรบรเรองสทธทางการเมองของแตละฝาย 3. ระดบนโยบาย ( Policy) เชนบทบาทของรฐบาลเปนอยางไรเปนตน ประเภทของวฒนธรรมทางการเมอง แบงออกเปน3 ประเภท 1. วฒนธรรมการเมอง ประเภทดงเดม ( parochial political culture ) เปนแบบคบแคบ คอเปนกลมคนในสงคม ทมความสนใจ หรอมความโนมเอยง ตอวตถทางการเมอง ทงในแงการรจก ความรสก และการประเมนคา ไมวาจะเกยวกบระบบการเมองโดยทวไปหรอเกยวกบสถาบน คอ บคคลแทบจะไมมความสมพนธกบระบบการเมองเลย วฒนธรรมทางการเมองแบบคบแคบ เชน บรรดาสมคมแบบชนเผา ทงหลายในอาฟรกา หรอ ชาวขาของไทย 2. วฒนธรรมทางการเมองแบบไพรฟา ( subject political culture) เปนการแสดงออกทยอมรบอ านาจรฐ หรอเหนวาตวเองมอ านาจหรออทธพลตอรฐต ามาก 3.วฒนธรรมทางการเมองแบบมสวนรวม (Participant Political Culture) หมายถงประชาแสดงบทบาททสน ใจทางการเมอง และเคารพการมสวนรวมของประชาชนไมวาจะเปนการตดสนใจหรอการแสดงออก หรอเรยกอกอยางวา แบบพลเมอง (Civic Culture) 7.แนววเคราะหแบบการพฒนาการเมอง ( Political Development Approach) ความคดรวบยอด คอการเมองจะพฒนาจากการเมองแบบเกาไปสการเมองแบบใหม โดยอาศยปจจยบางอยาง การพฒนาทางการเมอง คอการเปลยนแปลงชนดหนงทเกดขนในสงคม โดยมจดมงหมาย เพอใหเกดการแจกแจงทรพยากรทมประสทธภาพ และเปนธรรมกวาเดม Lucian Pye ไดมการใหนยามการพฒนาการเมองไว 10 กลม คอ 1.)เปนเงอนไขของการพฒนาเศรษฐกจ คอเศรษฐกจจะเจรญเตบโตไดหากการเมองไดรบการพฒนา 2) เปนการเมองของประเทศอตสาหกรรม 3) เปนการเมองของประเทศททนสมย 4) เปนการเมองแบบประชาธปไตย 5) เปนการเมองแบบรฐชาต- พฒนาจากระบบการเมองแบบเกา 6) เปนเรองของการระดมพลและอ านาจ คดสรรคน และแจกแจง

7) เปนการเปลยนแปลงทเปนระเบยบและมเสถยรภาพ 8) เปนเรองของการระดมพลและการเขารวมทางการเมอง 9) เปนการพฒนากฎหมายและสถาบน 10) เปนการเปลยนแปลงชนดหนง นอกจากนน Lucian Pye ไดแบงระดบการพฒนาเปน 1) ความสลบซบซอนทางโครงสราง (differentiation) เปนตวชวดการพฒนา 2) ความเสมอภาค (equality) ภายใตกฎระเบยบเดยวกน ในโอกาสบนพนฐานของความสมฤทธผลและระบบคณธรรม และความเสมอภาคในการเขามสวนรวมทางการเมอง 3) สมรรถนะทางการเมองสง (capacity) สามารถสรางสงใหมขนมาและมความสามารถในการตอบโต ขอด คอสะดวกวเคราะหระบบการเมองในประเทศตางๆ ขอเสย คอ เนนโครงสรางมากเกนไปมกมองรปแบบของสงคมทเจรญแลวเปนหลก และไมใหความส าคญกบรปแบบอนๆทแตกตาง หลกการของการพฒนาทางการเมอง ของ อลมอนดและพาวเวลล แบงลกษณะระบบการเมองทพฒนาแลวออกเปน 3ประการ คอ 1.) Differentiation of Political Culture คอสงคมนนตองมความหลากหลายของโครงสรางทางการเมอง 2) Secularization of political culture ดจากวฒนธรรมทางการเมอง วา ตงอยบนหลกการของเหตผลทเปนวทยาศาสตร 3) Subsystem autonomy หมายถง ระบบการเมองททนสมย จะมโครงสรางยอยๆในระบบการเมองทมอสระในการท าหนาทของตนเอง ตวแบบของเฮเกล ปจจบน เรยก ประชาชน เปน พลเมอง มสทธ หนาท อ านาจตอรอง พนทเขาไปมสวนรวม คอ สทธในการปกครองตนเอง Actor : John Stewart Mill กลาววา รฐ กคอ รฐบาล ใชอ านาจรฐ เปนหนวยองคกร กลไกใชอ านาจ รฐบาลเปนตวแทน ของ - ระบบราชการ คอ กลไกหรอ เรยกวา ระบบราชการท างานตามอาชพกฎหมาย ทยด Rule of Law เปนหลก จะท าตามอ านาจหนาท (Authority) ระบเปนลายลกษณอกษร ตางจาก อ านาจ (Power) เพราะฉะนน รฐมไวเพอควบคม จดระเบยบสงคมของตนเอง - กระบวนการยตธรรม Social Justice / Justice System เชน ตลาการ, อยการ ท าหนาทพทกษผลประโยชนของรฐ - ระบบการศกษา ในประเทศไทยเปนแบบรวมศนย ก าหนดขนมาโดยรฐทงหมด ยอมใหเอกชนท านดหนอย - อดมการณ รฐเปนผครอบง า แนวคด อดมการณของชาตเอง และรวมถงความเชอ กระบวนการกลอมเกลาของสงคม - ศาสนา เปนตวละครของรฐ เชน ไทย รบรองการนบถอศาสนาพทธ 2 นกายเทานน คอ มหายาน และ เถรวาท (ม มหานกายและธรรมยต)

ตวแบบความสมพนธเชงนโยบายระหวางรฐและสงคม ลกษณะส าคญของความสมพนธระหวางรฐและสงคมสมยใหม คอความสมพนธดานนโยบายระหวาง 2 ฝาย โดยรฐผกขาดอ านาจในการก าหนดและนโยบายไปปฏบตสงผลกระทบอคนทงสงคม ขณะทสงคมกพยายามเรยกรองผลกดน ใหกระบวนการนโยบายของรฐตอบสนองความตองการของตน ทงน ความสมพนธเชงอ านาจทไมเทาเทยมกน ระหวางรฐกบสงคมหรอระหวางกลมคนในสงคม ฝายทมพลงอ านาจเหนอกวามกจะสามารถผลกดนใหการก าหนดนโยบายและการน านโยบายไปปฏบตของรฐใหสอดคลองหรอเออประโยชนตอความตองการของฝายตนของฝายตนไดมากกวาความตองการของฝายตรงขามเสมอ เมอพจารณาในแงอ านาจในสงคมจะพจารณามา2 ประเดนหลกคอ 1.อ านาจอยทใคร รฐหรอสงคม 2.การใชอ านาจดงกลาวในการก าหนดนโยบายของรฐด าเนนไปอยางไร ตวแบบความสมพนธเชงนโยบายระหวางรฐและสงคม 1. ตวแบบรฐนยม (Statist Model ) ตวแบบรฐนยมหรอรฐนยมยคใหม (Neo-statism) หรอความเปนอสระในการตดสนใจของรฐ (Autonomy of State) ไดรบอทธพลมาจากลทธอ านาจอธปไตย (Doctrine of Sovereignty) แนวคดแบบเอกนยมทางการเมอง (Political Monism) ทเนนอ านาจรฐมลกษณะสงสด เดดขาด และแบงแยกไมได ตวแบบรฐนยมมฐานความคดเบองตนวา รฐมกจะมบทบาทในการก าหนดนโยบายเสมอเปนการมองรฐในแงของอ านาจ ในฐานะผแสดง(actor) ทอางสทธในการควบคมดนแดน และประชาชนในสงคม รฐมอสระในการตดสนใจ ไมตองรอการเรยกรองหรอตอบสนองจากกลมใด เพราะรฐจ าเปนตองปรบกลยทธใหเหมาะสม กบสถานการณระหวางประเทศเสมอ รฐตองจดการรกษาความเปนระเบยบภายในสงคม และความจ าเปนในการระดมทรพยากรมาใชในคราวจ าเปนและรฐยงมฐานะโครงสรางในรปสถาบนทมอทธพลตอสงคม ในรปขององคกร ระเบยบกฎเกณฑ และแนวปฏบตตางๆ ทสงผลกระทบตอพฤตกรรมทางการเมอง ของคนในสงคม รฐจะมอสระในการก าหนดนโยบายหรอไม ขนอยกบ ความเขมแขงในดานความรความสามารถของเจาหนาทของรฐ รฐมองคกรทรบผดชอบและเชยวชาญงานนโยบาย เจาหนาทมความเปนอนหนงอนเดยวกน ยอมรบการตดสนใจรวมกน รฐมความสามารถในการผลกดนนโยบายของตน ส าหรบรฐนยมสมยใหมนนไมจ าเปนทจะตองเปนปรปกษกบสงคมเสมอไป รฐสามารถทจะหาทางบรรลเปาหมาย โยอาศยวธการแขงขนและการรวมมอกนระหวางกลมอ านาจในสงคมโดยรฐนยมสมยใหมจะมอสระคอนขางมาก แตเปนอสระภายในกรอบจ ากด ซงจะขนอยกบ -อ านาจการแทรกซมสงคม (Penetrative Power) -อ านาจในการสกดทรพยากรจากสงคม (Extractive Power) -อ านาจในการเจรจาตอรอง (Negotiated Power) ซงเปนอ านาจทส าคญทสดในสงคมปจจบน

2.ตวแบบนโอ-มารกซสต (Neo-Marxist) พฒนาขนมาจากแนวคดของ Marx,Engels,Gramsci ตงแตชวงครสตศตวรรษท 19 จนถงสงครามโลกครงท 2 ทมแนวความคดวา รฐในสงคมทนนยมตกอยใตอทธพลองพวกกฎมพทเปนพวกทครอบง าสงคมไมโดยตรงกโดยออม โดยอทธพลของชนชนนายทน ทมตอรฐ คอรฐและกลไกของรฐเปนเครองมอของชนชนนายทน เพราะวา ชนชนนายทนเปนชนชนทมอ านาจมากทสดในสงคม มอทธพลเหนอรฐไดมากกวาชนชนอน เพราะมอ านาจตอรองมากทสด ระบบนเรยกไดวา อ านาจครอบง าทางความคด (Hegemony) ความเปนอสระรฐถกตกรอบโดยนายทน โดยจะไมถกแทรกแซงถารฐไมกระทบเงอนไขหลกๆ ของนายทน ตวแบบนโอมารกซสตยอมรบในความเปนอสระของรฐในการก าหนดนโยบาย รฐไมไดเปนเครองมอของชนชนนายทนอยางตรงไปตรงมา แตรฐมแนวโนมทจะตอบสนองตอชนชนนายทน เพราะรฐตองพงพารายไดจากทนนยม หรอประชาชนสวนใหญกมความเกยวของกบ ระบบทนนยม โดยสงคมสมยใหมตามตวแบบนโอมารกซสต ม4รปแบบ คอ ชนชนกฎมพ พฒนาเปนกลมทนผกขาด (Monopoly Capital) สามารถมอ านาจครอบง ารฐไดโดยสนเชง รฐตกเปนเครองมอของชนชนนายทน หรอรฐกบชนชนนายทนกลายเปนพวกเดยวกน เปนการปกปองผลประโยชนเขาครอบง านโยบาย และสถาบนการเมองทงทางตรงและทางออม รฐนายทน (Capital State) นโยบายรฐสวนใหญ ตอบสนองความตองการของชนชนนายทนมากกวาชนชนอนในสงคม แตรฐไมไดอยภายใตอทธพลของชนชนนายทน อยางสนเชง รฐยงสามารถตอบสนองขอเรยกรองของชนชนอนในสงคมตราบเทาทไมกระทบตอผลประโยชนของระบบทนนยม รฐถกผลกดนใหมภารกจหรอหนาทในการแกปญหาดานตางๆ ใหแกระบบนายทนนยม โดยสวนรวม เพอชวยใหกระบวนการของทนสามารถด ารงสบตอไปในสงคม รฐจงมอสระในการก าหนดนโยบายอยบาง และมหนาทอนชอบธรรมในการก าหนดนโยบายในการแกปญหาหรอพฒนาทนนยมเพราะคนสวนใหญตองพงพงทนนยม รฐในระบบทนนยมมความเปนอสระคอนขางมาก มฐานะเปนผไกลเกลย โดยเฉพาะระหวางนายทนกบกรรมกร แตรฐมแนวโนมทจะตบสนองความตองการของชนชนนายทนมากวาชนชนอน เพราะตองพงพารายไดจากการเตบโตของการผลตแบบทนนยม 3.ตวแบบพหนยม (Pluralist Model) พฒนามาจากตวแบบความคดทตอตาน อ านาจอธปไตย ของรฐโดยเหนวา อ านาจในสงคมสมยใหมนนไดกระจายอยในสถาบนและกลมตางๆไมใชทรฐท าแตเพยงแหงเดยว ดงนน จงไมควรมศนยอ านาจเดยว สถาบนและกลมเหลานควรมสวนรวมในการก าหนดทศทางของสงคมและควบคมบทบาทของรฐซงสามารถกระท าผานสถาบนและกระบวนการทางการเมอง การบรหาร และสงคม เชนพรรคการเมอง รฐสภา รฐบาล ราชการและสอมวลชน โดยมองคกรทเปนตวกลาง ในสงคมประกอบดวย เครอขายของกลมอทธพล องคกรผลประโยชน เชน สหภาพแรงงาน สมาคมวชาชพ องคกรประชาชนเปนตน ทสมารถด าเนนการไดอยางเปนอสระจากการแทรกแซงของรฐบาลทเปนทเชอมโยงระหวางรฐบาลกบประชาชน การรวมกลมของคนนน สามารถแบงไดเปน4 กลม คอ Anomie เรยกรองดวยความรนแรง จตไมปกต Non-Associational การรวมตวอยางไมเปนทางการ เชนชาวปกษใต

Associational กลมทรวมตวอยางเปนทางการ เปนกลมทมผลประโยชนรวมกน Institutional กลมสถาบน เปนกลมทมอทธพลสง เชน กองทพ พรรคการเมอง ตวแบบพหนยมทเปนตวผลกดนนโยบายรฐ2 รปแบบคอ กระบวนการระดมพลงสมาชก เปนการกระตนใหสมาชกหนมาสนใจกจกรรมและความเปนไปทางการเมอง โดยใหค าแนะน าและใหความร และชชองทางในการผลกดนนโยบายหรอขอเรยกรองตอรฐ กระบวนการท าหนาทเปนตวกลาง โดยการใหขอมลขาวสารและเสนอชองทางทจะเรยกรองตอรฐบาลหรอผลกดนนโยบายรฐแกสมาชก และใหขาวสารหรอความตองการของประชาชนแกรฐบาล บทบาทของรฐในสงคมพหนยม 3รปแบบ (Dunleavy และ Oleary) 1.รฐเปนเหมอนเครองชทศทางลม บนทกขอเรยกรองของกลมตางๆ ตดสนใจก าหนดนโยบายเพอตอบสนองขอเรยกรองเหลานนตามพลงกดดนและอ านาจตอรองของกลม 2. รฐทเปนกลาง เปนผไกลเกลย ถวงดล และประสานขอขดแยงระหวางผลประโยชนของกลมตางๆ เพอผลประโยชนของสวนรวม เหมอนกรรมการตดสนกฬา 3. รฐนายหนา กจกรรมของรฐเปนผลลพธจาการตอรองระหวางกลมผลประโยชนตางๆทงภายนอกและภายในรฐ รฐจงไมเปนกลาง เนองจากกจกรรมของรฐไมไดเปนไปเพอตอบสนองความตองการของประชาชนสวนใหญขนอยกบความสามารถในการตอรอง ของกลมตางๆ กจกรรมของรฐจงเปนไปเพอการตอบสนองตอการตอรองของกลมนนๆ 4.ตวแบบเชงสหการ (Corporatism Model) มรากเหงาความคดคลายกบพหนยม ทตอตานอ านาจรฐและความขดแยงในระบบนายทน เพอเปนการถวงดลอ านาจและลดปญหาแยงชงผลประโยชนระหวางปจเจกบคคลหรอ ระหวางนายทนกบกรรมกร เปนการประนประนอม ขอขดแยงระหวางผลประโยชนของกลมตางๆ และรกษาความสามคคในสงคมไว โดยตวแบบเชงสหการน เนนแนวคดเรองผลประโยชน ในขณะท ตวแบบพหนยมเนนแนวคดเรองสทธเสรภาพ กลมสหการมความแตกตางจากกลมผลประโยชนธรรมดาตรงทกลมสหการมการรวมศนย และผกขาดการเปนตวแทนผลประโยชนของกลมสาขาอาชพหรอภาคการผลต เปนกลมผลประโยชนทมบทบาทส าคญในกระบวนการนโยบายของรฐ เชน กลมสหภาพแรงงานรถไฟของฝรงเศสทสามารถเรยกรองผลประโยชนจากรฐและมการควบคมสมาชกของสหภาพในลกษณะการรวมศนยไวทสหภาพแรงงานในขณะเดยวกนกมการตอรองผลประโยชนกบกลมสหภาพอนๆในประเทศดวย สามารถจ าแนกความสมพนธของกลมสหการกบรฐเปน 2 ประเภท คอ 1.สหการโดยรฐ (State Corporatism ) รฐครอบง าองคกรผลประโยชนทกระดบ ตงแตการเสนอประเดนปญหา ตดสนใจ ลงมต เรยกวา การก าหนดเองมาจากเบองบน ซงเปรยบไดกบกระบวนการ Top-Down Process 2.สหการโดยสงคม (Social Corporatism ) องคกรผลประโยชนมความเปนอสระและบทบาทสง ในกระบวนการก าหนดนโยบายทกระดบ เรยกวา ก าหนดจากเบองลาง ซงเปรยบไดกบกระบวนการ Bottom-Up Process

5.ตวแบบชนชนน า (Elite Model ) แนวความคดชนชนน ามพนฐานความเชอวา ในทกสงคม จะมชนชนของบคคลผเหมาะสมจะเปนผปกครองเพยงชนชนเดยว ซงเปนเพราะความสามารถของมนษยในสงคมไมเทาเทยมกน ผทเหนอกวา ผอนทงในดานวตถและศลธรรมจะขนมาเปนผปกครองหรอชนชนน า ซงเปนชนกลมนอย โดย C.Wright Mills (1956) แบงผน าออกเปน 4 กลม คอ ขาราชการ นกธรกจ กองทพ และอ านาจชมชน สงคมในอดต ชนชนน าจะเปนเสมอนกลมคนทอยบนยอดสามเหลยม ในขณะทสงคมปจจบน กลมชนชนน าจะประกอบไปดวยบคคลทอยบนยอดของแฉกแตละแฉกของดาวหลายแฉกเปนชนชนน าของกลมทหลากหลายในปจจบน ซงมวธการศกษาชนชนน า4 แนวทาง คอ โลกทศนของผน าทงการเมองและขาราชการ เชนบทสมภาษณ วฒนธรรมทางการเมอง การเขาสต าแหนงทางการเมอง เชนการก าหนดคณสมบตของการเขาสต าแหนงทางการเมอง หนาทของชนชนน า หรอวธการท างาน เชนการท างานทรอบคอบเชองชา หรอการท างานทเรวลวงลก ความเบยงเบนของผน า ผน าสามารถท าความผดพลาดได โดยผน าจะรกษาอทธพลของตนไว 4 วธ คอ โนมนาวจตใจ ใชก าลงบงคบ ควบคมทรพยากรทางเศรษฐกจ และเขาไปมบทบาทในการตดสนใจ และการก าหนดนโยบายของรฐ การวเคราะหชนชนน าสมยใหมแบงออกเปน 2 แนววเคราะห คอ แนวการศกษาชนชนน าในระบอบประชาธปไตย โดยประชาธปไตยเปนเครองมอของสงคม เพอคดเลอกหรอกลนกรอง ชนชนน าทางการเมอง และชนชนน าทางการเมองทเขมแขงจะสามารถผานการตอสในการเลอกตง และปองกนไมใหชนชนน าในระบบราชการครอบง าสงคมได แนวศกษาชนชนน าในสงคม เนนการศกษาบทบาทของชนชนในการครอบง าสงคม เพอรกษาผลประโยชนของตน โดยสรป การตดสนใจก าหนดนโยบายของรฐในระดบตางๆถกครอบง าโดยอ านาจของชนชนน าทงสน เพราะชนชนน าควบคมองคกรหลกและทรพยากรทเปนทมาของอ านาจทงหลายในสงคม ตวแบบนสามารถน ามาวเคราะหการเมองไทยในอดตทอ านาจอยกบชนชนน าเพยงไมกคนในสงคมไทย 6.ตวแบบการตดสนใจเลอกสาธารณะ (Public Choice Model ) รากเหงาของแนวคดนมาจากแนวคดเศรษฐศาสตรวาดวย อรรถนยม (Utility)ของนกเศรษฐศาสตร Neo-Classic โดยตวแบบนพฒนามาจากเศรษฐศาสตร 4 ประการ คอ การสนใจในเรองสวสดการสงคม โดยพจารณาปญหาทางเลอกของปจเจกชน ซงกอใหเกดประโยชนสงสดในดานสวสดการสงคม ความลมเหลวของระบบตลาดในการแกปญหาวกฤตเศรษฐกจโดยมงพจารณาวธแบงทรพยากรในสงคม อทธพลของนกทฤษฎการคลงรฐบาลในภาคพนทวปยโรป การขยายตวของเศรษฐกจภาครฐหลงสงครามโลกครงท2 ความสมพนธระหวางรฐกบสงคมในตวแบบนมสภาพไมแตกตางจากระบบแลกเปลยนซอขายในระบบตลาดโดยรฐมฐานะเปนหนวยผลตนโยบาย นกการเมองเปนผประกอบการทางการเมองในการท าหนาทตดสนใจในการ

ผลต และปจเจกชนในสงคมแสดงบทบาทอยางมเหตมผลเรยกรองใหรฐตอบสนองความตองการโดยผานกระบวนการและสถาบนการเมอง ซงจะมลกษณะเชนเดยวกบกระบวนการแปรสภาพจากทฤษฎระบบ เพยงแตแนวคดนเนนทการแสวงหาความพอด ระหวางความตองการและการตอบสนองความตองการ หลกแนวคดของตวแบบน คอ พฤตกรรมการตดสนใจในเรองสวนรวมไมแตกตางจากพฤตกรรมของคนแตละคน ดงนน หลกเหตผลทใชอธบายการตดสนใจและการกระท าของคนๆเดยวยอมอธบายกบคนหมมากได นอกจากน ยงมตวแบบท Bureaucratic Authoritarian State “รฐอ านาจนยม ระบบราชการ” มลกษณะดงน 1) ขาราชการเปนใหญ 2) ขาราชการเทานนทจะไดเปนเจาคนนายคน 3) องคกรทเขมแขงทสดคอ “ขาราชการ” 4) นกธรกจเอกชน ไมมประโยชน ถกมองวา “ออนแอ” “Fred Wriggs” มาศกษาประเทศไทย มาดวาท าไมคนไทยเมองไทยจงใหความส าคยกบขาราชการ ดงค าทวา “สบพอคาไมเทาพระยาเลยง” หรอเรยกอกอยางวา “อมาตยาธปไตย” ขาราชการเปนผปกครอง แมวาปจจบนประชาชนเรมมบทบาททางการเมอง แตการปกครองกยงเปนชนชนน าเหมอนเดม พฒนาการทางการเมอง (Political Development) การเมองเปนเรองของการแยงชงอ านาจเพอเขาไปจดสรรทรพยากรธรรมชาตทมอยอยางจ ากด เปนเรองผลประโยชน และเมอมผไดประโยชนกยอมมผเสยประโยชน สวนการพฒนาการทางการเมองเปนเรองของการเปลยนแปลงใหเปนสมยใหม ใหระบบการเมองเปนตวรกษาเสถยรภาพทางการเมอง ในขณะทสงคมเปลยนแปลง ซงหมายถงการสรางความเปนสถาบนใหระบบการเมองนนเอง กลมผลประโยชน (Interest Group) หมายถง กลมทจดตงเพอภารกจหรอผลประโยชนเฉพาะอยางเมอมการเรยกรองขอเสนอของกลมผานสถาบนของรฐจะกลายเปนกลมผลประโยชนทางการเมอง (Political Interest Group) และหากมการปฏบตในระดบการเมองกจะเปนกลมผลกดน(Pressure Group )ซงเปนกลมทมเปาหมายทจะมอทธพลเหนอเจาหนาทของรฐหรอรฐบาลในการตดสนใจ โดยอาจใชวธการขอมต ขอความรวมมอ หรอการบบบงคบ โดยกลมผลประโยชนมความส าคญ เพราะ ท าใหเกดความสมดลของการเมองกลมตางๆ ชวยใหประชาชนแสดงความตองการของตนไดดขน ท าหนาทปอนขอมล เปนเครองมอทางองคการ ปองกนไมใหรฐใชอ านาจมากเกนไป ท าใหสงคมพหนยมด ารงอยได

ประชาชนมบทบาทและสวนรวมในการปกครองมากขน กลมผลประโยชน อาจะเปนการรวมตวกนของพรรคการเมองทลมเหลวในการตอสทางการเมองกได ในขณะเดยวกน กลมผลประโยชนกสามารถทจะพฒนาไปเปนพรรคการเมองกได นอกจากนน กลมผลประโยชน กมความสมพนธกบพรรคการเมองในแงทกลมผลประโยชนเปนผเสนอขอเรยกรอง และพรรคการเมองเปนผ เปลยนขอเรยกรองใหเปนผลในทางปฏบต จงควรมกลมผลประโยชนอนในการตอรองผลประโยชนไมใหกลมผลประโยชนใดรวบอ านาจการตอรองไว กลมผลประโยชนจะมประสทธผลหรออ านาจขนอยกบ ความสามารถทจะระดมชวงเวลาทปญหาเกด ความเปนอสระของกลมและโครงสรางของรฐบาลโดยกลมผลประโยชนสามารถแบงไดเปน กลมผลประโยชนทตงเปนสมาคม (Associational) เชน สมาคมผผลตอตสาหกรรมยานยนตไทย สมาคมอสงหารมทรพยแหงประเทศไทย เปนตน กลมผลประโยชนทไมเปนสมาคม (Non-Associational) เชน สมชชาคนจน กลมเพอนหญงเปนตน กลมผลประโยชนในสถาบน (Institutional Group) เชนกลมพฒนาสงคม องคกรมหาวทยาลย เปนตน กลมรวมตวกนชวคราว (Anomic Groups) เชน กลมประทวงเกษตรกรล าไยเชยงใหม เปนตน นอกจากน ยงสามารถแบงตามวตถประสงค เชน -กลมมาตภม ทแทบไมมบทบาททางการเมอง แตมงสงเสรมความสามคค -กลมอาสาสมคร รวมตวเพอสงเสรมหรอท ากจกรรมอยางใดอยางหนง -กลมอาชพ ส าหรบประเทศไทยมการรวมกลมผลประโยชนทส าคญ คอ กลมทางเศรษฐกจ เชน สภาอตสาหกรรม สภาหอการคาไทย เปนตน กลมทางสงคม เชน สมชชาคนจน กลมอนรกษชางไทย กลมเพอนหญง เปนตน ประชาสงคม Civil Society ความหมายของประชาสงคม หมายถง เครอขาย กลม ชมรม สมาคม มลนธ สถาบน และชมชน ทมกจกรรมหรอมการเคลอนไหวอยระหวางรฐ (State) กบปจเจกชน (Individuals) จดเนนของประชาสงคม ไดแก ไมชอบและไมยอมใหรฐครอบง าหรอบงการ แมวาจะยอมรบความชวยเหลอจากรฐ และมความรวมมอกบรฐได แตกสามารถชน า ก ากบและคดคานรฐไดพอสมควร ไมชอบลทธปจเจกนยมสดขว ซงสงเสรมใหคนเหนแกตว ตางคนตางอย แกงแยงแขงขนจนไมเหนประโยชนสวนรวม แตสนบสนนใหปจเจกชนรวมกลมและมความรบผดชอบตอสวนรวม โดยไมปฏเสธการแสวงหาหรอปกปองผลประโยชนเฉพาะสวน เฉพาะกลม แนวคดประชาสงคม ย าวา ประกอบดวย 3 สวน ซงไดแก รฐ – ประชาสงคม – ปจเจกชน ซงตองเปนอสระตอกน แตตองโยงใยเกยวของกน ขดแยง คดคานกนได แตกตองปรองดอง ประสานสามคคกนไปดวยลกษณะประชาสงคม มความหลากหลาย มความเปนชมชน สมานฉนท ผลประโยชนเปนแบบ Win Win น าสความรวมมอมากกวาความแตกแยก พนฐานส านกสาธารณะ : มจตส านกความเปนพลเมอง (Public Consensuses) เปนกระบวนการเรยนรตอเนอง : อนเกดจากท ากจกรรมดวยกน มความตอเนองเชอมโยงเปนเครอขายเปนแนวราบ

ประชาสงคม – ปจเจกบคคล – ท าไดไมทกเรอง ไมมเสรภาพ 100% อยรวมกนในสงคม ตองมการจดระเบยบ และยอมใหรฐเขามาลดรอน / เปนเรองสทธบคคล, สทธทางเพศ ก าหนดความสมพนธของปจเจกบคคลในสงคม รวมถง ผปวย, คนพการ, เกย, ผบรโภค ฯลฯ ครอบครว – Hegal พดถงมาก หมายถง ปจเจก 3 คน อยดวยกน พอ แม ลก เปนการรวมตวกนเปนหนวยทางสงคม โดยมบทบาทการกระท าตอกนโดยหนาท เชน พอ แม ท าหนาทดแลลก ปลกฝงคณธรรม หลอหลอมความคดครอบครวจงเปนหนวยส าคญ ทจะพฒนาใหประเทศเขมแขง ชมรม, สมาคม, กลม Pier group เชน กลมเพอน หรอ คนแวดวงเดยวกน (เปนองคกร –Organization) เปนการรวมตวของคนอยางไมเปนทางการ – กลมปฐมภม จะพฒนาไปสความเปนองคกร กลายเปนกลมทตยภม ขบวนการทางสงคม (Social Movement) เชน ขบวนการสทธสตร, สทธเดก, Green peace ฯลฯ อาจไมใช องคกร เชน มอบ ซงมหลายกลยทธในการขบเคลอน เชน NGOs ฯลฯ ทองถน และ ชมชน (ไมใชผวาฯ เพราะ ผวาฯ เปนคนทท าหนาทในรฐ) บางครงภาคประชาสงคม จะมการกระทบ หรอ ขดแยง / ตอตาน กบภาครฐ รฐบางครงกจะบบบงคบทงน 2 ฝาย จะไปอยอกฝายไมได แตอยรวมกนได ภาคประชาสงคม เปดพนทใหทกคนใชภาคสวนขบเคลอนความตองการทางการเมอง โดยไมตองรอรฐได กลไก มาตรการ และวธการในการสรางประชาสงคม ประการแรก : ตองปลกฝงประชาสงคมใหเปนอดมการณใหม อาจตองท าใหประชาสงคมมความส าคญทางอดมการณใกลเคยงกบชาต ศาสนา พระมหากษตรย และรฐธรรมนญ พลเมองทรวมกนเปนกลมกสามารถท าอะไรเพอสวนรวมไดเชนเดยวกบทรฐท า ประการทสอง : ตองจดการศกษาและฝกฝนอบรมเพอสรางประชาชนใหเปนพลเมอง ใหได ตองท าใหผเรยนไดรสกวาการปกครองแบบประชาธปไตยมใชการปกครองของนกการเมองหรอขาราชการ แตเปนการปกครองของเราเอง เพอเราเองและ โดยเราเอง ประการทสาม : ตองปฏรปหรอพฒนาเศรษฐกจใหเตบโตแบบกระจายตวใหมากขน (กระจายรายได กระจายความเจรญสทองถน) ประการทส : ควรเรงสนบสนนใหมการคนควา วจยทางจตวทยา วฒนธรรม และการบรหารองคกร เพอสงเสรมใหประชาชนมการรวมกลม รวมมอกบผคนทกวางขวาง หลากหลาย ท าประโยชนเพอสวนรวม สามารถประสานความขดแยงแตกตางภายในองคกรได น าไปสประชาสงคมทหลากหลายแตกตาง แตไมแตกแยก ประการทหา : จะตองแกไขกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบของรฐอยางไร แคไหน จงจะท าใหชมชนและกลมประชาสงคม มสวนรวมในกจการบานเมองมากกวาน การเมองภาคพลเมอง การเมองภาคพลเมอง กคอ ความเปนสงคมพลเมอง กลาวคอ คนทมศกดศรแหงความเปนคน มอสระ มการรวมตวกนท าเรองดๆ มสวนรวมในการก าหนดนโยบาย ในการวางแผนการพฒนาในการตรวจสอบการใชอ านาจ

รฐ ทงนตามทรฐธรรมนญบญญตไวนนเอง การเมองภาคพลเมอง เปนหวใจของประชาธปไตยทจะท าใหทกสงทกอยางดขน และเกดความถกตองในบานเมอง ททกฝายควรจะสงเสรมสนบสนนและชวยกนขบเคลอนดวยสนตวธ ภายในขอบเขตของกฎหมายดวยความเมตตา ดวยความอดทน ดวยการใชปญญา พลเมองหมายถงคนทมศกดศรแหงความเปนคน มอสระ มความร มเหตผล มสวนรวมในกจการของสวนรวม หรอกระบวนการทางนโยบาย ความเปนพลเมอง คอหวใจของประชาธปไตย เมอในประเทศมความเปนพลเมองกนมากๆ จะเกดโครงสรางและจตใจของประชาธปไตยขน ดงน - แตละบคคลมศกดศรแหงความเปนคน พากนท าเรองดๆ - มการรวมกลมกนคนควาหาความร ท าเรองดๆ - มการเชอมโยงกนเปนเครอขาย เกดโครงสรางใหมในสงคม ซงเปนโครงสรางทางราบ เมอมการรวมตวรวมคดรวมท าดวยความเสมอภาคและภราดรภาพในรปตางๆ สงคมจะเกดโครงสรางใหม เปนโครงสรางทางราบ ทไมใชโครงสรางอ านาจ แตเปนสมพนธภาพดวยใจ ดวยการเรยนร ดวยความรวมมอ สงคมทมโครงสรางทางราบนเรยกวา CIVIL SOCIETY หรอ สงคมแหงความเปนพลเมอง หรอประชาสงคม สงคมใดเปนสงคมแหงความเปนพลเมอง เศรษฐกจจะด การเมองจะด และศลธรรมจะด ประชาธปไตยแบบมสวนรวม หมายถง การมสวนรวมในทางการเมองการปกครอง ตลอดจนการก าหนดวถชวตทสอดคลองกบการเมองการปกครองแบบประชาธปไตย ทงนไมวาเกยวของกบเรองสทธเสรภาพ หนาท ตามระบอบการเมองการปกครองทไมไปกาวกายหรอกอความเดอดรอนแกผอนหรอสงคมสวนรวม การมสวนรวมในทางการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตยอาจจะจ าแนกเปน 3 ระดบ คอ การมสวนรวมในระดบเบองตน เชน รวมแสดงความคดเหนในทางการเมอง, รวมพดคยอภปรายเรองราวทางการเมองและสถานการณปจจบน, รวมลงชอเพอเสนอเรองราวหรอประชาพจารณเกยวกบเรองใดเรองหนงในทางการเมอง, รวมกลมเลก ๆ เพอแสดงความคดเหนในทางการเมอง, เปนสมาชกพรรคการเมอง การมสวนรวมในระดบกลาง เชน รวมเดนขบวนเพอเรยกรองความเปนธรรม, รวมปราศรยในการชมนมเรยกรองเรองราว, รวมลงชอเพอเสนอใหฝายทมอ านาจตดสนใจอยางใดอยางหนง, รวมอดขาวประทวงหรอรวมกระท าการอยางใดอยางหนงเพอเรยกรอง การมสวนรวมในระดบสง เชน รวมลงสมครรบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภา, รวมกอตงพรรคการเมอง, รวมกอตงรฐบาล ประชาธปไตยแบบมสวนรวม เปนเรองทเกยวของกบวธการกระจายอ านาจและทรพยากรตาง ๆ ทไมเทาเทยมกนอนมผลกระทบตอชวตความเปนอยของประชาชนและวธการทประชาเหลานนมอทธพลตอการตดสนใจทมผลกระทบตอตน การมสวนรวมของประชาชนมความส าคญในการสรางประชาธปไตยอยางย งยนและสงเสรมธรรมาภบาล ตลอดจนการบรหารงานหากมการมสวนรวมของประชาชนมากขนเพยงใดกจะใหมการตรวจสอบการท างานของผบรหารและใหผบรหารทมความรบผดชอบตอสงคมมากยงขน อกทงยงเปนการปองกนนกการเมองจากการก าหนดนโยบายทไมเหมาะสมกบสงคมนน ๆ นอกจากนการมสวนรวมของประชาชนยงเปนการสรางความมนใจวาเสยงของประชาชนจะมคนรบฟง อกทงความตองการหรอความปรารถนาประชาชนกจะไดรบการตอบสนองยงเปนการควบคมการบรหารงานของรฐบาลใหมความโปรงใส (Transparency) ตอบสนองตอปญหาและความตองการของประชาชน (Responsiveness) และมความรบผดชอบหรอสามารถตอบค าถามของ

ประชาชนได (Accountability) อกดวย ซงเทากบเปนการสงเสรมการปกครองระบอบประชาธปไตยใหสมบรณมากยงขนอกดวย พรรคการเมองกบการเลอกตง พรรคการเมอง (Political Party) มรากศพทมาจากภาษาลาตนวา Par ซงแปลวา “สวน” พรรคการเมองจงหมายถงสวนของประชากรภายในประเทศ หมายถงการทแยก ประชากรออกเปนสวน ๆ ตามความคดเหนและประโยชนไดเสยทางการเมอง พรรคการเมอง ถอวาเปนสถาบนทางการเมองทมบทบาทส าคญในระบบการเมอง เพราะพรรคการ เมองเปนองคกรขนาดใหญทประกอบดวยบคคลจ านวนมาก ทมภารกจทจะไปสจดมง หมายเดยวกน พรรคการเมองเปนสอกลางทจะเชอมโยงระหวางประชาชนกบรฐบาล พรรคการเมองเปนผ รวบรวมผลประโยชนของประชาชนมาเขยนไวในนโยบายของ พรรคตน ประชาชนคนใดเหนพองกบนโยบายของพรรคการเมองใดกจะเลอกพรรคการ เมองนนเขาไปท า หนาทเปนตวแทนของตนในรฐสภา Carl J. Fredrich ใหความหมายพรรคการเมอง คอ การรวมตวกนเปนกลมทมนคงเพอการเปนรฐบาล และเพอรกษาฐานอ านาจของการเปนรฐบาล Austin Ranney and Winmore Kendall ใหความหมายพรรคการเมอง คอ การรวมตวกนของกลมบคคลทมความหลากหลายเพอชยชนะของการเลอกตงในการเปนรฐบาล สวนประกอบของพรรคการเมอง 1. การจดองคการของพรรค พรรคการเมองจะมการแบงงานเปนสาขาตาง ๆ และ ก าหนดการบงคบบญชาเปนสายตงแตสวนกลางไปจนถงระดบทองถน เพอใหการเลอกตง เปนไปอยางมประสทธภาพ และกวางขวาง 2. กลไกของพรรค หมายความวาการท า งานในสวนตาง ๆ ของพรรคการเมองจะ ตองสอดประสานกน 3.นโยบายของพรรค พรรคการเมองจะตองมนโยบายเพอเปนการวางบคลกของพรรค นโยบายของพรรคควรเปนการเขยนอยางกวาง ๆ ไมควรจะเฉพาะเจาะจงวาจะท า อะไร ใหใคร เพราะจะไดสามารถเปลยนแปลงแกไขใหเหมาะสมกบสถานการณได 4. การเงนของพรรค การเงนเปนปจจยทส า คญในการบรหารพรรค แตประเดนท ส าคญในดานการเงนไมไดอยทการใชจายเงน แตเปนทการไดมาซงเงน บางทกไปหานายทนมาสนบสนนพรรค 5. การประชมพรรค การประชมพรรคเปนสงทส า คญในการประสานสายใย ระหวางองคกรตาง ๆ ทมอยในพรรคการเมอง ทงนเพอรปแบบของการบรหารงานทเปน เอกภาพ การแสดงงบดลใชจาย และการก า หนดนโยบายของพรรค หนาทของพรรคการเมอง 1. ประกาศหรอแถลงนโยบายหลกของพรรคการเมอง 2. ปลกเราและแสดงความคดเหนทางการเมอง 3. สงผแทนเขาสมครรบเลอกตงผแทนราษฎรในการเลอกตง 4. จดตงรฐบาล 5. ควบคมรฐบาล หากไมสามารถไดเสยงขางมากในรฐสภา อาจจะตองท า หนาท เปนพรรคฝายคาน คอยควบคม

การท างานของรฐบาล 6. ประสานระหวางกลมผลประโยชน ระบบพรรคการเมอง ในการศกษาระบบพรรคการเมองของประเทศตาง ๆ ในปจจบน เราจะพบวาเรา อาจแบงพรรคการเมองออกเปน 3 ระบบดวยกน 1. ระบบพรรคเดยว ระบบพรรคเดยวในประเทศเผดจการทงแบบ เบดเสรจนยม และอ านาจนยม เชนพรรคคอมมวนสตในประเทศจน ซงเปนพรรคการเมองเพยงพรรคเดยว พรรคฟาสซสตของอตาล และพรรคนาซสมยกอนและระหวางสงครามโลกครงทสอง ซงรฐธรรมนญในประเทศเหลานมกจะเขยนไววาอนญาตใหมพรรคการเมองเพยงพรรคเดยว ดวยเหตนจงไมสามารถตงพรรคการเมองขนมาแขงขนอก ตวอยางเชนประเทศจน เวยดนาม และควบา ซงตางกมระบบการเมองพรรคเดยวทงสน บางประเทศทอางวาเปนประชาธปไตยกอาจจะมพรรคการเมองเดยวทมกจะครองเสยงขางมากในสภา เชนประเทศอนโดนเซยเมอ 2 ปทผานมาในชวงการปกครองของอดตประธานาธบดซฮารโต กมพรรคโกลคาร ซงครองเสยงขางมากในสภากวา 30 ป ในประเทศสงคโปรมพรรคการเมองเอกเพยงพรรคเดยวคอพรรคPeople’s Action Party หรอ PAP และประเทศมาเลเซยกมพรรคการเมองเอกเพยงพรรคเดยวคอพรรคอมโนนนเอง 2. ระบบสองพรรค คอการทมพรรคการเมองเดน ๆ ทแขงขนกนเปนผบรหารประเทศเสมอเพยงสองพรรคเทานน พรรคการเมองอน ๆไมมความส า คญในทางการเมอง ขอดของระบบพรรคการเมองแบบสองพรรคนคอ ท า ใหรฐบาลมเสถยรภาพ และมความมนคง เพราะจะมพรรคการเมองเพยงพรรคเดยวท า หนาทรฐบาลหรอผบรหารประเทศ สวนอกพรรคทไดรบคะแนนเสยงนอยกวาจะเปนผตรวจสอบถวงดล ซงอาจจะอยในรปของรฐสภาหรอพรรคฝายคานกได 3. ระบบหลายพรรค ระบบหลายพรรคจะมพรรคการเมองทโดดเดนและมอทธพลในรฐสภาอยหลาย พรรค จดเดนกคอไมมพรรคการเมองใดสามารถครองเสยงขางมากในรฐสภาอยางเพยงพอ ทจะจดตงรฐบาลได ระบบพรรคการเมองแบบนมในประเทศกลมสแกนดเนเวย เนเธอรแลนด รวมทงประเทศไทย เยอรมน อตาล เบลเยยม สวสเซอรแลนด และประเทศอนโดนเซยในปจจบน เปนตน ****ระบบสองพรรค นาจะดกวาระบบพรรคเดยวครอบง า 1. ประชาชนจะไดรบขอเสนอหรอทางเลอกทมากกวา และมโอกาสเลอกผทสมครทกวางขวางกวา 2. พรรคทชนะเลอกตงมแนวโนมวาจะชนะการเลอกตงแบบขาวสะอาดกวา ระบบหลายพรรคจะใหทางเลอก และผสมครทหลากหลายกวาระบบสองพรรค แตระบบสองพรรคจะมแนวโนมทมนคงกวาระบบหลายพรรค บทบาทของพรรคการเมองในสวนนในประเทศไทยกเปนทรบรกนวาเปนไปได

เฉพาะในเรองทางทฤษฎ แตในทางปฏบต พรรคการเมองไมไดท า หนาทรวบรวมผล ประโยชนจากประชาชน แตพรรคการเมองหลาย ๆ พรรคเปนการรวมกลมของผมอ านาจ พรรคการเมองไทย มววฒนาการเรมจากการทคณะราษฎรในชวงการเปลยนแปลงการปกครอง แคคณะราษฎร เปนเพยงกลมอ านาจทางการเมองเทานน พรรคการเมองในยคตอมากถกครอบง าโดยทหารและขาราชการบางกลม ท าใหการพฒนาของพรรคการเมองไมมความตอเนอง จนถงเหตการณพฤษภาทมฬเดอน พ.ค.2535 ทท าใหเกดการปฏรปการเมองครงใหญ พรรคการเมองไทยไดเรมกระบวนการปรบตวครงส าคญ แตกยงไมสามารถทจะยนยนถงการมลกษณะความเปนพรรคการเมองแบบทฤษฎตะวนตกได ซงมลกษณะดงน 1)ก าเนดของพรรคการเมองไทยเกอบทงหมด เปนการรวมตวของกลมผน าของสงคม (Elite Organized Group) ไมไดเกดจากฐานมวลชน (Mass Organized Party) เชนพรรคการเมองทกลมผน าพรรคลวนเปนนกธรกจ หรอผน าในสงคมทงสน 2)การแตกแยกกนเองในพรรค แบงเปนมงเลกๆ ในมงใหญ ซงมงเลกตางๆ รวมตวกนเพอใหไดมาซงอ านาจ ผลประโยชน และความมอภสทธ ทางสงคมเปนการตอบแทน แตละกลมจงพยายามสรางอ านาจตอรองในพรรคขน 3) คณภาพและคณธรรม ของนกการเมองยงเปนทของใจ ถงแมการปฏรปการเมองตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2540 จะน ามาซงนกการเมองทมแนวโนมวา มคณธรรมและคณภาพมากขน แตกไมสามารถทจะยนยนในประเดนนไดเตมท โดยเฉพาะประเดนการเขาสอ านาจทางการเมองและการใชอ านาจทางการเมองของสมาชกพรรค 4) การบรหารพรรคการเมองไทยมแนวโนมแบบการยดตวบคคลหรอกลมบคคลเปนหลก ซงมลกษณะการเปนเผดจการซอนอยในพรรคการเมอง ท าใหเกดลกษณะระบบอปถมภขน ไมคอยมความเปนประชาธปไตย เชน การลงมตตางๆ ของพรรคการเมองจะตองเปนไปตามมตพรรค ใครไมเหนดวยไมได 5) หนาทของพรรคการเมองในการเปนองคกรใหความรทางการเมองแกประชาชนทงในระดบชาต ระดบจงหวด ระดบพนท หรอระดบทองถนยงมอยอยางจ ากดมาก ซงสงผลตอพฒนาการทางการเมองของประเทศไทยอยางมาก การเลอกตง (องกฤษ: election) เปนกระบวนการทางประชาธปไตยแบบทางออม (indirect democracy) ทเปดโอกาสใหประชาชนไดเลอกตวแทนของตนเขามาด ารงต าแหนงตางๆ โดยสวนใหญจะหมายถง ต าแหนงทางการเมอง วสทธ โพธแทน ใหความหมาย การเลอกตง วา การทบคคลไดเลอกบคคลหนงหรอบคคลจ านวนหนงจากหลายๆคนหรอเลอกจากบญชรายชอผสมครรบเลอกตงบญชหนง หรอบญชจ านวนหนงจากบญชรายชอหลายๆบญช เพอใหไปกระท าการอนหนงอนใดแทนตน การเลอกตงเปนกลไกการใชอ านาจอธปไตยหรอการมสวนรวมทางการเมองของประชาชนผเปนเจาของอ านาจอธปไตย โดยการไปใชสทธเลอกตงเลอกผแทนทมนโยบายตรงกบความตองการของตนเอง ใหไปใชอ านาจอธปไตยแทนตนดวยความชอบธรรม หลกการเลอกตงในระบอบประชาธปไตย บคคลทมสทธออกเสยงเลอกตงเปนบคคลทวไปทอายเขาตามเกณฑทกฎหมายก าหนด ประชาชนผมสทธเลอกตงมอสระอยางเตมท มการก าหนดวาการเลอกตงแตละครงจะไดผแทนทไปปฏบตหนาท

ในรฐสภาไดเปนระยะเวลากป บางประเทศอาจจะเสนอเวลาใหเปน 4 ป หรอ 6 ป หนดใหแตละคนสามารถเขาไปเลอกตงในคหาเลอกตงไดครงละ 1 คน และไมจ า เปนจะตองบอกใหคนอนทราบวาตวเองเลอกตงใครผทเลอกตงทกคนมสทธในการออกเสยงไดเพยง 1 เสยงเทากน และตองมการดแลการเลอกตงไมใหมการทจรต วธการเลอกตง ม 2 วธ คอ 1. การเลอกตงโดยตรง (Direction Election) หมายถง การเลอกตงทประชาชนมสทธออกเสยงเลอกตง ไดใชวจารณญาณของตนเลอกผสมครรบเลอกตงในแตละต าแหนงโดยตรง เชน การเลอก สส.ของไทย 2. การเลอกตงโดยออม (Indirection Election) หมายถงการทประชาชนผมสทธเลอกตงคณะบคคลคณะหนงเขาไปท าหนาทเลอกตงแทนตน ( Election College) เปนการมอบหมายสทธในการเลอกตงใหคณะบคคลทท าการเลอกตงโดยเดดขาด เชน การเลอกประธานาธบดสหรฐอเมรกา การเลอกตงของไทยในปจจบน 1. มการใชเงนในการเลอกตงสง 2. บทบาทของสอมวลชนยงมความส าคญนอย 3. การเขาถงตวประชาชนมความส าคญมากกวา 4. ในเมองใหญมแนวโนมทจะเลอกตงตามกระแส 5. การเลอกตงโดยศรทธาตวบคคลมากกวานโยบายพรรค การเลอกตงมความส าคญและมประโยชน เพราะการเลอกตงเปนการเลอกผปกครอง เปนกลไกเชอมโยงระหวางผมอ านาจรฐกบประชาชน เปนการสรางความชอบธรรมใหผปกครอง เปนการลดความขดแยง เปนบรณาการทางการเมอง และเปนการแสดงออกทางการเมองของประชาชน ทงในการปกครองระดบชาตและการปกครองระดบทองถนอยางสนตวธ การปกครองทองถน (Local Government) หมายถง การปกครองโดยประชาชน เพอประชาชน มองคกรของตนเองมอสระในการปกครอง เปนการปกครองทรฐบาลกลางใหอ านาจหรอกระจายอ านาจใหหนวยการปกครอง ทองถนใชอ านาจในการปกครองตนเอง โดยสวนใหญจะเปนกจการเกยวกบระบบสาธารณปโภค การศกษาและศลปวฒนธรรม การดแลชวตและทรพยสน การดแลรกษาสงแวดลอม ส าหรบรฐบาลกลางจะยงคงควบคมการทหารและการตางประเทศไวอยางเดดขาด โดยมองคประกอบทส าคญ คอ 1) สถานะตามกฎหมาย 2) พนทและระดบ (รายไดและบคลากร) 3) การกระจายอ านาจและหนาท 4) องคกรนตบคคล ตามกฎหมาย 5) การเลอกตงจากประชาชน –ประชาชนมสวนรวมในการปกครอง 6) อสระในการปกครอง 7) งบประมาณของตนเอง มอ านาจในการจดเกบรายได 8) การก ากบดแลโดยรฐเพอความมนคงและผลประโยชนรวม 9) มภารกจหนาทเกยวกบผลประโยชนของตนเอง

การปกครองทองถนม 4 รปแบบ คอ Strong Mayer สภาจะมบทบาทนอย ฝายบรหารแยกจากฝายนตบญญต Weak Mayer ผบรหารมอ านาจนอย ถกถอดถอนไดโดยฝายนตบญญต Commission Form ประชาชนเลอกสมาชก สมาชกจะแยกท าหนาทตางๆเชน สขาภบาล City Manager Form ฝายบรหารเปนมออาชพจากการวาจาง และฝายสภามาจากการเลอกตง เชน การปกครองพทยาในอดตทพยายามเอาอยางสหรฐ ทวาจาง City Manager การปกครองทองถนยงแบงไดเปน 3 ประเภทคอ General Purpose sหรอ Basic Unit หมายถงหนวยการปกครองทองถนทจดตงขนมาใหบรการสาธารณะในเรองทวไป และเรองพนฐานทเกดจากความตองการของชมชนนนๆ Special Purpose Unit เปนหนวยการปกครองพเศษ ท ากจกรรมหรอหนาทพเศษเพยงประการเดยว เชนเรองการศกษา การสาธารณปโภค Intermediate Unit เปนหนวยกรปกครองทองถนทจดตงขนมาเพอเปนนวยการปกครองทเปนตวกลางระหวางรฐกบหนวยการปกครองทองถน การปกครองของไทย แบงเปน การบรหารราชการสวนกลาง เชน กระทรวง ทบวง กรม การบรหารสวนภมภาค เชน จงหวด อ าเภอ และการบรหารสวนทองถน เชนเทศบาล องคการบรหารสวนจงหวด และกรงเทพมหานคร ซงเปนไปตามหลกการหรอแนวคดส าคญ 3 ประการ คอ หลกการรวมอ านาจ (centralization) เปนการจดการโดยรวมอ านาจการตดสนใจไวทสวนกลาง เรยกวาการบรหารราชการสวนกลาง ซงประเทศไทยจดเปนการรวมอ านาจทคอนขางสง หลกการแบงอ านาจ (deconcentralization) เปนการปกครองทแบงอ านาจหนาทใหหนวยรองลงไปท างานแทนสวนกลาง และไดมอบอ านาจการตดสนใจใหดวยเปนการบรหารสวนภมภาค เชน ระบบจงหวด อ าเภอ กงอ าเภอ ต าบล หมบาน หลกการกระจายอ านาจ (decentralization) เปนการบรหารสวนทองถน คอสวนกลางกระจายอ านาจการปกครองและการบรหารใหแกทองถนปกครองตนเอง มความเปนอสระในการแกปญหาทองถน เชน รปแบบเทศบาล องคการบรหารสวนจงหวด องคการบรหารสวนต าบล ประชาธปไตย ธรรมาภบาล หรอ ธรรมรกษ ( Good Governance ) ประชาธปไตยเปาหมายการพฒนาการเมอง กคอ การปกครองทดนนเอง ซง ปจจบน เรยกกนวา ธรรมรฐ หรอ ธรรมาภบาล หรอ ธรรมรกษ ( Good Governance ) การปกครองทด ซงเปนทยอมรบกนทวไป ในประเทศตางๆ ในโลกปจจบนนาจะเปนการปกครองแบบประชาธปไตย (DEMOCRACY) ธรรมาภบาล (Good Governance) หมายถง การบรหารการจดการทรพยากรทางเศรษฐกจและสงคม เพอการพฒนาของประเทศ โดยมการเชอมโยงองคประกอบทง 3 สวนของสงคม คอ ภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสงคม และใหมการสนบสนนซงกนและกนอยางสรางสรรค กอใหเกดความสมพนธระหวางเศรษฐกจ สงคม การเมองอยางสมดล สงผลใหสงคมด ารงอยรวมกนอยางสนต ตลอดจนมการใชอ านาจในการพฒนาประเทศชาตใหเปนไปอยางมนคงย งยน และมเสถยรภาพ การน าหลกการบรหารการจดการบานเมองทดหรอหลกธรรมาภบาลมาใชมความจ าเปนอยางยงส าหรบประเทศไทยเรา เพราะหลกธรรมาภบาลกคอ การบรหารทสามารถตรวจสอบไดมประสทธผล และเปนระบบทเปดโอกาสใหประชาชนไดมสวนรวม

ในปจจบนสถานการณดานการเมองเศรษฐกจสงคมการบรหารงานของรฐทงภายในและตางประเทศ มความเปลยนแปลงไปมากและเปนไปอยางรวดเรว กวางขวาง ทงนกเนองมาจากความกาวหนาทางดานการสอสารเทคโนโลยการถายทอดขอมลขาวสารอยางรวดเรวสประชาชน ในขณะทสภาพแวดลอมไดเปลยนแปลงไปอยางรวดเรวเขาสยคโลกาภวตน ความหมายของการปกครองแบบประชาธปไตย เปนการปกครองโดยเสยงขางมาก แตเคารพสทธเสยงขางนอย เปนการปกครองทยดหลกยตธรรม (จะไมใชกฎหม/ศาลเตย) เสยงของประชาชนเทากบเสยงสวรรค (ตองฟงเสยงประชาชน) ยดความสขของประชาชนเปนใหญ การเปนประชาธปไตยเกยวของกบสงตาง ๆ ประกอบดวย -อ านาจอธปไตย ตองเปนของประชาชนโดยชดเจน -เนนความเสมอภาค -ตองฟงความคดเหนของผอน -เนนคนหมมาก ระบบอ านาจนยม 1) อ านาจนยมแบบทวไป (Authoritarian / dictatorship) เปนอ านาจเผดจการแบบทวไป มลกษณะดงน - เนนดานการเมอง - เนนการตรวจสอบสอ - หามรวมกลมทางการเมอง 2) อ านาจนยมแบบถวนทว(Totalitarian) เปนเผดจการแบบเบดเสรจ มลกษณะดงน - เนนผน าเดยว /คณะ - เขมงวด เครงครด - เนนความรนแรง - เปนรฐต ารวจ คอ ใชความรนแรง ปาเถอน – เนนคายกกกน - เนนการมสายลบ - ทมาของผปกครอง จะเปนผน าทเขามาเอง ไมมการเลอกตงเขามา - มการควบคมตงแตเกดจนตาย - รฐมอ านาจเหนอคน - ประชาชนมฐานะเปนเพยงเครองมอของรฐ -เนนอดมการณ - เนนความส าคญของรฐ ไมเนนคน - เนนอดมการณเฉพาะดานด รฐเขาควบคมเศรษฐกจและสงคม - อ านาจอยทพรรคคอมมวนสต - อ านาจอยทผน า (Elite) - รฐจะควบคมสอยางเครงครด - มระบบต ารวจลบคอยสอดสองเพอปองกนและปราบปรามการตอตานเผดจการ - รฐสภา (เปนหนงในอ านาจอธปไตย) รฐสภา (Legislature) หมายถง ทประชมอนมสภาพเปนตวแทน Representative Assembly มหนาท ออกกฎหมาย ลกษณะของสภา ซงมหลายรปแบบ เชน - สภาเดยว (Unicameral) มสภาเดยว เรยกวา สภาลาง มาจากการเลอกตง เชน -สงคโปร เรยกสภาวา Parliament -สวเดน เรยกสภาวา Rigsdag

-นอรเวย เรยกสภาวา Storting - สภาคหรอทวสภา (Bicameral) จะมทงสภาลางและสภาสง ซงทงสองสภาจะมอ านาจไมเทากน เชน -ประเทศสเปน สภาลางมอ านาจมากกวาสภาสง -สหรฐอเมรกา สภาลางมอ านาจมากวาสภาสงบางเรอง และเรยกสภาสงวา Senate -องกฤษ เรยกสภาสงวา สภาขนนาง (House of Lords) -อนเดย เรยกสภาสงวา ราชยสภา (Rajya sabha) -ไทย เรยกสภาสงวา วฒสภา (สมยกอนใชค าวาพฤตสภา) อ านาจของสภาค คอ 1.อ านาจสมดล คอ ทงสภาลางและสภาบนมอ านาจใกลเคยงกน เชนสหรฐอเมรกา 2.อ านาจขาดดล คอ อ านาจสวนใหญอยทสภาลางมากกวาสภาสง เชนประเทศองกฤษ นโยบายสาธารณะ (Public Policy) โธมส อาร. ดาย - นโยบายสาธารณะ หมายถง Whatever governments choose to do or not to do. อะไรกตามทรบาลตดสนใจเลอกทจะกระท าหรอไมกระท า อรา ชารคานสก (Ira Sharkansky) นโยบายสาธารณะคอกจกรรมตาง ๆ ทรฐบาลหรอองคของรฐจดท าขน กระบวนการนโยบายสาธารณะ 1. การกอตวนโยบาย (Problem Promotion) เกดจาก 1.1. เมอประชาชนสวนใหญไดรบความเดอดรอน รฐบาลกตองก าหนดนโยบายสาธารณะ เชน ในดานการเงน การคลง การเศรษฐกจและการสงออก เพอแกไขสถานการณ 1.2 เกดจากผบรหาร เชน 1) ผน าของประเทศก าหนดความตองการลงมา ถอวาเปน Top Down Policy 2) จากนโยบายการหาเสยงของพรรคในชวงการเลอกตงทวไป อาจเปนสงผกมดใหกระท าตาม 2. ขนก าหนดนโยบาย (Policy Formulation) ขนการก าหนดนโยบาย (Policy Making) ในขนตอนจะมาจากการเลอกปญหามาสการตดสนในเลอกทางเลอกและก าหนดออกมาเปนนโยบาย นโยบายนนจะมทมาจากหลากหลายท าใหเกดตวแบบในการก าหนดนโยบายหลายทฤษฎเชน -ทฤษฎชนชนน า จะมองวานโยบายมาจากความตองการของชนชนน า -ทฤษฎกลมมองวานโยบายมาจากการตอสของกลมตางๆและกลมทแขงแรงทสดมกจะถกก าหนดขนมาเปนนโยบาย -ทฤษฎระบบ มองวานโยบายเกดจากความตองการทถกสงผานไปยงระบบการเมอง และมการตดสนใจในกระบวนการทางการเมองกอนจะออกมาเปนโยบาย -ทฤษฎสถาบน มองวานโยบายมาจากแนวคดของสถาบนการเมองตางๆเชนรฐสภา ครม. 3. ขนการพจารณาอนมตนโยบาย (Policy Adoption)

เมอรฐบาลไดศกษาในหวขอท 2 แลวกจะเปนขนตอนการพจารณาอนมต เปนการท างานรวมกนทงฝายรฐบาล (ครม.) และรฐสภา เมอตกลงไดวาความคดเหนตรงกนแลว กใหมอบหมายนโยบายนน ๆไปปฏบตตอไป 4.การน านโยบายไปปฏบต (Policy Implementation) หมายถงการศกษาถงสมรรถนะของระบบราชการในการน านโยบายไปปฏบตใหประสบความส าเรจ ในการน านโยบายไปปฏบตจะมหลายตวแบบเชนกน เชนตวแบบทน าเสนอโดยแวน มเตอร และแวนฮอรน บอกวาการทนโยบายจะประสบความส าเรจในการน าไปปฏบตตองประกอบดวย -ตวนโยบายจะตองมจดประสงคและมาตรฐานของนโยบายทชดเจนมทรพยากรทเพยงพอในการน าไปปฏบต -การประสานงาน นโยบายทประสบความส าเรจตองอาศยการประสานงานทด ทงในแงการประสานงานระหวางผน านโยบายไปปฏบตดวยกน -ทศนคตของผน านโยบายไปปฏบต 5.การประเมนผลนโยบาย (Policy Evaluation) หมายถงการเกบรวบรวมขอมลเพอน าไปใชในการตดสนใจ การประเมนผลจะท าใหทราบวานโยบายนนประสบความส าเรจหรอไม หรอกอนจะน าไปปฏบตกสามารถประเมนผลกอนไดเชนกน เชนประเมนผลความเปนไปไดของนโยบาย เชนประเมนผลทางการเงน ประเมนผลกระทบทางดานสนแวดลอม ประเมนผลทางการเมอง เปนตน

การพฒนาเชงรฐศาสตร (การปกครอง,บรณาการ) สรปมาจาก PS 704ของบางนา แนวความคดและนโยบายการพฒนาประเทศไทย การพฒนา หมายถง ความพยายามทจะกอใหเกดการเปลยนแปลง ประเทศในดานตางๆ ทงทางดานเศรษฐกจ การเมอง สงคม วทยาศาสตร และเทคโนโลย และสงแวดลอม ภายในเวลาทก าหนด กลาวคอ การพฒนาจะตองมจดเรมตน และจดสนสดวา ในชวงเวลาหนงๆเราอยากจะใหบรรล วตถประสงคอะไรบาง ฉะนนเราจะเหนไดวา แผนพฒนาของเรากจะก าหนดระยะเวลาเปนแผนละ 5 ป การทจะท าใหเกดการเปลยนแปลงประเทศในดานตางๆนนจะตองมการสรางเงอนไขหรอการก าหนดแนวทาง นโยบาย หรอกลยทธตางๆทท าใหมการเปลยนแปลงทงดานโครงสราง กระบวนการ พฤตกรรม ทงในดานการเมอง สงคม เศรษฐกจของทงระบบของปจเจกบคคล ตวอยางการสรางเงอนไขเพอทจะกอใหเกดการเปลยนแปลงโครงสรางทางเศรษฐกจจะพบวาประเทศก าลงพฒนาสวนใหญจะเปนประเทศ ซงมการผลตในภาคเกษตรกรรม นกเศรษฐศาสตรพฒนาการวเคราะหวา ในการผลตภาคเกษตรกรรมโดยเฉพาะอยางยงในประเทศทก าลงพฒนา ซงมเทคโนโลยต า มการใชแรงงานจากวว ควาย แรงคน แรงลม แรงน า ใชพลงงานจากธรรมชาตเครองไมเครองมอในการท ามาหากนกอาจโบราณ เกา ไมใชเทคโนโลยขนสง เพราะฉะนนผลตภาพจงต า ผลผลตออกมาต า รายไดกต า เมอรายไดต าน าไปสความยากจน คนสวนใหญของประเทศซงเปนเกษตรกรจงอยในฐานะยากจน เพราะฉะนนในการเปลยนโครงสรางเศรษฐกจนนคอการเปลยนการผลตจากภาคเกษตรกรรมไปสการผลตในภาคอตสาหกรรม การพฒนาจะตองครอบคลม 10 ประเดน คอ 1.การสรางความเตบโตในทางเศรษฐกจ 2.การกระจายรายได 3.การแกไขปญหาทางสงคมทเกดจากการเตบโตทางเศรษฐกจ 4. การสรางความเสมอภาคในสงคม 5.การมระบบบรหารจดการทด หรอ Good Governance 6.การบรโภคทรพยากรอยางประหยด 7. การรกษาสงแวดลอม 8. การมคณภาพชวต 9.การเปนสวนหนงของโลก 10.การมอ านาจตอรองในระหวางประเทศ การพฒนาในมตทางเศรษฐกจ มความมงหมาย คอ การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ มผลผลตเพมขน รายไดเพมขนผลผลตมวลรวมประชาชาต ผลผลตมวลรวมภายในประเทศตองเพมขน การรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจหมายถงการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจจะตองเปนการเจรญเตบโตทย งยน ไมวบวาบ มความสม าเสมอ

ความเปนธรรมในทางเศรษฐกจ ซงจะมองถงเรองของการกระจายรายไดตองเปนธรรมลดความแตกตางหรอชองวางในทางเศรษฐกจ ระหวางคนจนกบคนรวย ท าอยางไรจะใหคนจนเขาถงการบรการของภาครฐได ความสามารถในการบรโภคสนคาและบรการเพราะหากประเทศมอตราการเจรญเตอบโตทางเศรษฐกจดขน แตคนสวนใหญยากจนลงความร ารวยกระจกตวอยกบคนสวนนอยอยางนเรยกวา “ความไมเปนธรรมทางเศรษฐกจ” การพฒนาเศรษฐกจ หมายถง การเปลยนแปลงโครงสรางการผลต เชน การเปลยนจากการผลตในภาคเกษตรกรรมไปเปนการผลตในภาคอตสาหกรรม เปนตน การพฒนาทางเศรษฐกจ หมายถงการจางงาน การพฒนาทางเศรษฐกจจะตองท าใหมต าแหนงงานเพมมากขน เพราะวา เมอคนมงานท ากมรายได เมอมรายไดกท าใหเศรษฐกจของประเทศชาตดขน การพฒนาทางการคา คอ การสงออก การน าเขา การลงทน การพฒนาเศรษฐกจ คอการขจดความยากจน ความยากจนเปนวฎจกรทอบาทว หรอ วงจรทเรยกวา “โง จน เจบ” เพราะวา ความยากจนไมสามารถท าใหมการศกษา ไดสงมาก เมอการศกษานอยกคอ โง เรากอาจจะไมรจกทจะรกษาสขภาพของเราหรอวาเราไมมรายไดมากพอทจะท าใหดแลสขภาพของตนเองได กท าใหเกดความเจบปวยและยากจนในทสด การพฒนาในมตทางสงคม การสรางความเสมอภาคทางสงคม ท าอยางไรจงจะท าใหคนในสงคมนน มความเสมอภาคกน ไมมการแบงชนวรรณะ เชอชาต เพศ เปนตน การพฒนาคณภาพชวต คอ การมสขภาพทดมโอกาสทจะไดรบการศกษา ไดรบการตอบสนองในสงทจ าเปนพนฐาน การทเรามคณภาพชวตทดนนกคอ การท าใหชวตของเรามความมนคง เมอเรามความมนคงกจะท าใหเรามศกดศร การพฒนาใหวถชวตของคนในสงคม เปนวถชวตของอารยชน อารยะชนกคอผทเจรญแลว คอการเคารพกฎหมาย มความเอออาทรตอกน การสรางวฒนธรรมอนดงาม ทงนความเจรญทางวตถไมจ าเปนจะตองน าไปสการพฒนาเสมอไป เพราะวาถาพดถงการพฒนานนมนหมายถงการยกระดบจตใจ คอวฒนธรรมอนดงาม เพราะฉะนน “ความทนสมยแตไมพฒนา”กเปนประเดนทส าคญ เพราะเวลาเราพดถงความทนสมยอาจจะมองแคผวเผนการเจรญทางวตถหรอวาเปนการพฒนาเศรษฐกจเทานน แตวาถาเราพดถงการพฒนาทเราไดบรรลเปาหมายของการพฒนานน มนตองมในทกดาน คอ ทางดาน มตทางสงคม เชน เราตองมจตใจทดงาม มความเปนมนษย มความเปนอารยะชน การพฒนาในมตทางการเมอง เปาหมายของการพฒนาทางการเมอง คอ 1.การปกครองในระบอบประชาธปไตย คอการพฒนาทท าใหคนมสทธ เสรภาพ 2.การมสวนรวมของประชาชน เรองนเรมตนตวกนตงแตทศวรรษท 80 แลว คอการทประชาชนตระหนกในสทธทางการเมอง การเรยกรองทจะเขามสวนรวมในการบรหารการปกครอง ในการตดสนใจ ในตางประเทศเวลาออกกฎหมายส าคญๆ ทจะสงผลกระทบตอชวตของคนในประเทศจะใช “การลงประชามต” 3.ความเสมอภาคในทางการเมอง จะไมมพลเมองหลายประเภท ไมมไพร ไมมทาส ถาคนถอสญชาตไหน กยอมมสทธเสรภาพในทางการเมองเทาเทยมกน เรยกวา ความเสมอภาค

4. การบรหารงานทโปรงใส มธรรมาภบาล คอรฐบาลนนเปนรฐบาลทจะตองรบใชประชาชนกตองมการตรวจสอบได การพฒนาในมตทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย หมายถง การครอบครองและการไดใชทงเทคโนโลย ทงแบบเกาและแบบใหม แบบเกานน กเชน ไฟฟา โทรศพท เทคโนโลยแบบใหม คอ คอมพวเตอร โทรศพทมอถอ พฒนาการของแนวคดทเกยวกบการพฒนา การพฒนา เปนแนวคดทเกดขนหลงสงครามโลกครงท 2 เนองจาก 1.หลงสงครามโลกครงท 2 มประเทศตางๆ ไดรบความเสยหายจากสงครามท าใหมองวาความจ าเปนทจะตองเรงฟนฟประเทศเหลาน โดยเฉพาะประเทศในยโรป ทประสบหายนะจากสงครามคอนขางรนแรง 2.หลงสงครามโลกครงท 2 ในประเทศทเกดใหม ซงหมายถงประเทศทตกเปนอาณานคมทยงมสภาพทดอยพฒนาในทกดาน ท าใหมองวาจะตองมแนวทางในการพฒนาประเทศเหลาน 3. หลงสงครามโลกครงท 2 เกดความขดแยงทางดานอดมการณระหวางอดมการณเสรนยมทมอเมรกาเปนแกนน ากบอดมการณสงคมนยมทมโซเวยต เปนแกนน า ท าใหโลกแบงออกเปน 2 คาย และแตละฝายพยายามทจะดงเอาประเทศมาอยในฝายของตนเอง คอการพฒนาประเทศเหลานใหพนจากความยากจน 4. หลงสงครามโลกครงท 2 เปนชวงทโลกมความกาวหนาทางดานวทยาศาสตรโลกทงโลกมความเชอมน จงมองวาการพฒนาควรจะท าแบบวทยาศาสตร คอมการวางแผนและน าเอาแผนไปใชในการพฒนา จากเหตผลดงกลาวท าใหเกดแนวคดของการพฒนา และมการสงออกแนวคดนไปทวโลก โดฝายเสรนยมนนเรมการสงออกการพฒนาไปยงยโรป กอนภายใตแผนทเรยกวา “ แผนการมารแชล” ในขณะทประเทศก าลงพฒนาอนๆ ตางกไดรบแนวคดในการพฒนา โดยเปนแนวคดทมสหรฐ ธนาคารโลก สหประชาชาต อยเบองหลง ดวยการก าหนดใหแตละประเทศ ม “แผนพฒนา” โดยวธการขายแนวคดในการพฒนาของสหรฐ สหประชาชาต ธนาคารโลก จะท าโดย -สงนกวชาการเขาไปยงประเทศก าลงพฒนา เชน ไทย กมการสง เฟรด รกส เขามาศกษาการพฒนาในเมองไทย -เปดโอกาสใหนกศกษาจากประเทศก าลงพฒนาเขาไปศกษาตอดานการพฒนาในสหรฐ -สงแนวคดดานการพฒนาผานการชวยเหลอระหวางประเทศ ดงนน เมอประเทศตางๆ รบแนวคดดานการพฒนามาจากสหรฐฯ ธนาคารโลก สหประชาชาต แผนการพฒนาหรอแนวทางในการพฒนาประเทศ ประเทศก าลงพฒนาเหลานน จะไมมอสระในการก าหนดแผนการพฒนาตนเองอยางแทจรง ทศวรรษแหงการพฒนา ทศวรรษท 1 :1960(1961-1971) อยในชวงแผน 1-2 แนวคดทน ามาใชในทศวรรษนเปนแนวคดแบบเคนส ทเนนใหรฐเขามาชน าในการพฒนาประเทศ ในระยะนจะเรยกวา แนวคดแบบซพพลายไซต สมมตฐาน การพฒนาในยคนมองวาสาเหตของความยากจนในประเทศดอยพฒนามาจากการมพนฐานทางการผลตทเปนเกษตรกรรม ผลผลตต าท าใหเกดการขาดแคลนทน ขาดแคลนเงนออม ขณะเดยวกนยงขาดแคลนสถาบนตางๆ ทท าหนาทเฉพาะอยางรวมทงสถาบนทท าหนาทดานการพฒนา รวมทงสถาบนทางการเงนทเออตอ

ตอการสนบสนนการลงทน รวมทงปญหาคานยมความเชอแบะทศนคตบางอยางในประเทศดอยพฒนา ทไมเออตอการพฒนา ยคนมองวา การพฒนาคอ การพฒนาเศรษฐกจ เนนการเจรญเตบโตแบบเศรษฐกจ เนนการพฒนาอตสาหกรรม พฒนาเมองเพราะเชอวา เมอเมองพฒนาความเจรญจากเมองจะไหลลงไปในชนบทโดยอตโนมต แนวทางการพฒนา เนนการพฒนาแบบไมสมดลโดยเนนไปทการพฒนาภาคอตสาหกรรม ของไทยเนนการลงทนในโครงสรางพนฐาน เพอรองรบการเกดขนของภาคอตสาหกรรม โดยการกเงนจากตางประเทศ ตวชวดการพฒนา เปนตวชวดทเกยวของกบการเตบโตทางเศรษฐกจ เชน GDP GNP รายไดตอหว เปนตน ทศวรรษท 2: 1970 (1972-1981) อยในชวงแผน3-4 สมมตฐานในการพฒนา การพฒนาในทศวรรษแรกกอใหเกดการเตบโตทางเศรษฐกจตามเปาหมายทก าหนด แตมปญหาการกระจายรายได ความคาดหวงใหการเตบโตในภาคเมองและภาคอตสาหกรรม ลงไปสภาคเกษตรและภาคชนบทโดยอตโนมต ไมไดเกดขนจรงๆ เกดปรากฎการณ “รวยกระจกจนกระจาย” มคนรวยจ านวนนอยแตคนจนมมาก เกดความไมเสมอภาคทางสงคม เนองจากในระยะแรกสนใจแตการพฒนาเศรษฐกจ โดยไมสนใจประเดน ทางสงคม แนวทางการพฒนา ตงแตแผนพฒนาฉบบท3 จงหนมาใหความสนใจประเดนทางสงคม เนนยทธศาสตรการกระจายรายไดไปสชนบท โดยมกลยทธทส าคญ คอการจางงานในชนบท ขจดความยากจน และกลยทธการตอบสนองความจ าเปนขนพนฐาน เนองจากในป 1973 และ1979 ไทยประสบกบวกฤตน ามนแพง จงตองลงทนเพอทดแทนการน าเขาลดการขาดดล จงตองหนมาลงทนเพอการสงออกสรางรายไดเขาประเทศ ในทศวรรษนแนวคดแบบเคนสเรมลดลง เพราะ การสงเสรมการสงออก และการคาเสร เปนแนวคดของกลมเสรนยมใหม ดชนชวดในการพฒนา คอการจางงานและการกระจายรายได ทศวรรษท 3 :1980(1982-1991) อยในชวงแผน5-6 ในยคนตองสนบสนนแนวทางแบบการตลาด เนนใหภาคเอกชนมสวนรวม เปนการวางแผนจากลางไปสบน แนวทางการพฒนาไดรบอทธพลจากเสรนยมใหม ชวงนถกทบทวนและตงชอวาเปน ฉนทานมตวอชงตน เรมมความหลากหลายในแนวทางการพฒนา การใหภาคเอกชนเขามามบทบาท ในการพฒนาประเทศ ใหความส าคญกบการแกปญหาและฟนฟสงแวดลอม และใหคนเปนศนยกลางในการพฒนา ทศวรรษท 4 :1990(1992-2001) อยในชวงแผน7-8 เนนการพฒนาทควรมมนษยเปนเปาหมาย เนนใหประชาชนมสวนรวมในการพฒนา แนวทางในการพฒนา ไดรบอทธพลจาก UNDP ทประกาศวา “ศตวรรษแหงการพฒนามนษย” (Human Development) และ “การพฒนาแบบยงยน” (Sustainable Development) เนนการพฒนาแบบมสวนรวม เนนการมธรรมาภบาล ใหความสนใจกบปญหาสนตภาพ สทธเสรภาพ แนวทางการพฒนาในทศวรรษนอยบนพนฐานของทฤษฎเศรษฐศาสตรการเมอง หรอเศรษฐศาสตรครวเรอนใหม ทใหความส าคญกบคนยากไร คนดอยโอกาส ตวชวดการพฒนา ในยคนคอเกดปรากฎการณใหม คอ สรางดชนชวดการพฒนามนษย HDI (Human Development Index) ไดแก การมอายยนยาว ,การรหนงสอ ,มาตรฐานการครองชพ

ในแผน 8 เกดปรากฎการณทส าคญในการวางแผน คอการเนนการพฒนาไปทคน เนนการมสวนรวมของภาคประชาชนในการพฒนา มการระดมสมองมการสอบถามความตองการ ของประชาชนในการพฒนา ซงเปนมตใหมของการพฒนา ทศวรรษท 5 (2002-ปจจบน)อยในชวงแผน 9-10 เนนเปาหมายการพฒนาทส าคญ คอ คน มการนอมน าปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาเปนแกนหลกในการพฒนาประเทศ สมมตฐานการพฒนา คอ มองวา ยงมความยากจนความหวโหย ในหลายประเทศของโลก เรมมการคนหาภมปญญาของซกโลกอนๆ ทไมใชตะวนตก เนนการแสวงหาภมปญญาของตนเอง แนวทางการพฒนา มการก าหนดเปาหมายแหงสหสวรรษ 8ประการของ สหประชาชาต คอ ขจดความยากจนและหวโหย ใหเดกทกคนไดรบการศกษา สงเสรมความเทาเทยมกนของตร ลดอตราการตายของเดก การพฒนาสขภาพสตรมครรภ ตอสกบมาลาเรยและเอดส รวมทงโรคส าคญๆ อนๆ รกษาละจดการสงแวดลอมสงเสรมเพอการเปนหนสวนของประชาคมโลก ฯ สรป ระยะแรกการพฒนานนเรมตนจากการพฒนาเศรษฐกจเปนตวน า ซงท าใหอตราการเตบโตทางเศรษฐกจสงขน แตพบวาการเตบโตทางเศรษฐกจไดกอใหเกดปญหาทางดานสงคมและการกระจายรายได การท าลายสงแวดลอม ท าใหการพฒนาในระยะตอมา ตองเนนทการพฒนาดานสงคม การสรางการกระจายรายได การสรางคณภาพชวต รวมแลวเรยกวา “การพฒนาคน” รวมทงสนใจ “การรกษาสงแวดลอม” เพอกาวไปสการพฒนาทย งยน ทฤษฎทใชในการพฒนาเศรษฐกจ 1. ทฤษฎ Linear Stages of Growth Model มองวา กระบวนการพฒนาเปนการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ จะประสบความส าเรจไดจะตองท าอยางเปนขนเปนตอน เชน ทฤษฎของรอสทาวน กลาววาสงคมจะพฒนาไดตองม 5 ขนตอน 1) สงคมดงเดม (Traditional Society) 2) ขนเตรยมการกอนพงทะยาน (Pre Condition for take off) 3) ขนทะยานขนหรอเรมการพฒนา 4) ขนขบเคลอนสความมวฒภาวะ 5) ขนเหลอกนเหลอใช หรอสงคมอดมโภคา เศรษฐกจเจรญเตบโต สงคมอดมสมบรณประชาชนไดรบการตอบสนองในความจ าเปนพนฐาน อยางไรกตาม ทฤษฎนใชไดกบประเทศตะวนตก เมอน ามาใชกบประเทศพฒนาจงมปญหา เนองจากโครงสรางดานสถาบน และทศนคตของคนแตกตางกน อกทงกลไกในการกระจายรายไดของประเทศก าลงพฒนา ไมมประสทธภาพ 2.ทฤษฎ Structural Change Model (แบบจ าลองการเปลยนแปลงเชงโครงสราง) เนนกลไกทประเทศก าลงพฒนาจะเปลยนแปลง โครงสรางเศรษฐกจภายในประเทศ จากภาคเกษตรดงเดมทเปนการผลตพอยงชพไปเปนอตสาหกรรมแบบทนสมย เนนเศรษฐกจในภาคเมอง

ทฤษฎน เนนวเคราะหปญหาของประเทศ ก าลงพฒนาวา ประเทศโลกท 3 ยากจนและดอยพฒนา เพราะปจจยภายในประเทศเองทส าคญ คอ -ขาดเงนออม -ขาดทรพยากรมนษยทมคณภาพ -ขาดเทคโนโลย วธการผลตยงลาหลง -เศรษฐกจสวนใหญอยในภาคเกษตรทวถการผลตยงเปนแบบดงเดม -วถชวต จารตประเพณ วฒนธรรม ความเชอ ศาสนาของคน ในประเทศเปนอปสรรคตอการเปลยนแปลงสงคม สวนปจจยภายนอกไดแก -ระเบยบเศรษฐกจโลก -นโยบายในการใหความชวยเหลอของประเทศมหาอ านาจ 3.ทฤษฎ Neoclassical Counterrevolution เปนลทธแกของทฤษฎกลมปฏวตสงคม เปนการหนกลบมาใชเศรษฐกจแบบแสรนยม ในการแกไขปญหา การจดสรรทรพยากรทไมมประสทธภาพ มการคอรปชน เลนพรรคเลนพวก รฐบาลเขาไปแทรกแซงมากเกนไป วธแกไขคอ ปลอยใหมการแขงขนเสร แปรรปองคกรภาครฐ สงเสรมการคาเสร ขยายการสงออก เชญนกลงทนจากประเทศพฒนาแลวเขามา และก าจดจดออนทเปนกฎระเบยบหยมหยมซบซอน แนวทางการแกไขปญหาของ ทฤษฎ Neoclassical Counterrevolution Free Market Analysis เปดตลาดเสร Public Choice Theory รฐบาลควรเขาไปแทรกแซงในระบบเศรษฐกจ Market Friendly Approach ยอมรบวาตลาดในโลกท 3 ไมมความสมบรณรฐยงมบทบาทส าคญอย แตถารฐจะเขามาแทรกแซงตองท าอยางไมล าเอยง สงทรฐท าคอ ลงทนดานสาธารณปโภค จดหาบรรยากาศการลงทนทเหมาะสม 4. ทฤษฎ Neoclassical Culture Revolution เปนทมาของฉนทานมตวอชงตน (Washington Consensus) และ Good Governance ซงเปนทฤษฎทครอบง าโลกทงโลก ทเรยกวา “ฉนทานมตวอชงตน” เพราะนกเศรษฐศาสตรทเกงๆ ส านกเศรษฐศาสตรชอดงทงหลาย รวมทงรฐบาลอเมรกน อยในกรงวอชงตนอนเปนผถอหนรายใหญของ World Bank และ IMF ซงตงอยในกรงวอชงตน จงสงกระแสความคดเปนฉนทานมตออกมา จากกรงวอชงตน จงตองตงชอเชนน สาระส าคญของฉนทานมตวอชงตน 1.ยกเลกการควบคมราคา 2. ยกเลกการใชนโยบายงบประมาณขาดดล 3.การใชจายสาธารณะตองไมใชเรองการทหาร แตตองเปนเรองของการศกษา สาธารณสข สาธารณปโภค ปฏรปภาษ เปดเสรทางการเงนและอตราแลกเปลยน เปดเสรทางการคา เปดใหมการลงทนโดยตรงจากตางชาต

แปรรปองคกรภาครฐ ยอมรบในสทธทรพยสนของภาคเอกชน ลดกฎระเบยบ ยอมรบในทรพยสนทางปญญา เหนไดวา ฉนทานมตวอชงตน เปนการหนกลบไปหาเศรษฐกจแบบเสรนยม จงมชอเรยกอกอยางหนงวา Neoliberalism หรอเศรษฐกจเสรนยมใหม และแนวคดนยงมาแรงในปจจบน 5.ทฤษฎ New Growth Theory เปนทฤษฎ ทมองวา การเตบโตแบบเกานน เปนการเตบโตทางภายนอก สงผลใหประเทศทก าลงพฒนาตองพงพาประเทศภายนอก ทฤษฎน จงเสนอการเตบโตทางภายใน โดยใหความส าคญกบการพฒนาทรพยากรมนษยและเทคโนโลยวา ตองไปดวยกน ประเทศตางๆ จะตองสรางสงคมแหงการเรยนร เนนการคดคนเทคโนโลยของตนเอง โดยไมตองพงพาเทคโนโลยจากตางชาต อยางไรกตามแนวคดน สามารถท าไดในระดบหนงเทานน เพราะการพฒนาเทคโนโลย จะตองอาศยพนฐานการพฒนาทยาวนาน ตองอาศยการสะสมทนภายใน ซงตองใชเวลานานกวาจะเหนผล การพฒนาการเมอง (Political Development) ทฤษฎการพฒนาทางการเมองมตวแบบหลก คอ 1.ตวแบบการพฒนาในแบบววฒนาการ (Evolution) หรอตวแบบเสนตรง หรอการพฒนาแบบขนบนใด เปนตวแบบทมองวาการเมองจะมการพฒนาเปนล าดบขนจากขนต าไปสขนสง เชน เรมจากการทประชาชนในประเทศไดสทธในความเปนคน ตามมาดวยสทธในความเปนพลเมอง สทธในทางการเมองและสทธอนๆในขนสง เปนตวแบบทใชไดกบประเทศทพฒนาแลวทการเมองมการพฒนามาเปนเวลานาน 2.ตวแบบวงจรอบาทว เปนตวแบบการพฒนาทางกรเมองทใชอธบายสงคมไทยได เนองจากการพฒนาทางการเมองของไทยเปนการเปลยนแปลงเปนวงจร โดยมทงวงจรแบบใหม และแบบเกาคอ -วงจรแบบเกา เปนวงจรทเรมจากการเลอกตงมรฐบาลเขามาบรหาร แตตอมา กเกดปญหามความวนวายท าใหทหารเขามาท าการปฏวตรฐประหารดวยการฉกรฐธรรมนญทง ตอมาเมอทหารปกครองไปไดระยะหนง คนกจะมองวาเปนเผดจการกจะมการเรยกรองสทธทางการเมอง ตามมาดวย การใหมการเลอกตง มการรางรฐธรรมนญใหม แตตอมารฐบาลทมาจากการเลอกตงกสรางปญหาท าใหทหารท ารฐประหารอกครง หมนเวยนไปเรอยๆ วงจรแบบนจะเกดขนกบการเมองไทยตงแตการเปลยนแปลงการปกครองจนถงสมย พล.อ. เปรม แตพอมาถงสมยพล.อ.เปรม การเมองไทยกมการเปลยนแปลงจากวงจรแบบเกาสวงจรแบบใหม -วงจรแบบใหม เรมจากการเลอกตงมการซอเสยง เมอเขามารบต าแหนงจงมการถอนทนจนท าใหเกดความวนวายตามมาดวยการอภปรายไมไววางใจ และการยบสภา จากนน กเลอกตงใหม ซอเสยง เขามาบรหารประเทศ แลวถอนทน เกดความวนวาย น าไปสการอภปราย ตอดวยการยบสภาและเลอกตงใหม การพฒนาทางการเมองามแนวคดของ ลเซยน พาย ลเซยน พาย ไดเสนอวา ระบบการเมองทจะพฒนาแลวนน จะมลกษณะดงน (ขอเสนอของลเซยน พาย อยบนพนฐานวา การเมองแบบประชาธปไตยคอการเมองทพฒนาแลว ) 1.การเมองทพฒนาแลวเปนเงอนไขของการพฒนาเศรษฐกจ ประเดนนหมายถง ถาสงคมใดมการพฒนาทางเศรษฐกจ สงคมนนจะมโอกาสในการพฒนาการเมองคอนขางสง

2. การพฒนาการเมองจะเกดในสงคมอตสาหกรรม เนองจากการผลตในระบบอตสาหกรรมเปนระบบการผลตทมแนวคดแบบทนนยมอยเบองหลง ทนนยมเนนการแขงขนอยางเสร ซงสอดคลองกบแนวคดแบบประชาธปไตยทเปนระบอบการเมองทเปดกวาง 3. การพฒนาการเมอง คอ ความทนสมยทางการเมอง หรอพดไดวา การเมองทมความทนสมย คอการเมองทพฒนาแลว 4.ตองพฒนาภายใตกลไกความเปนรฐ-ชาต 5.ตองพฒนากฎหมายและการบรหาร 6.ตองใหประชาชนเขามามสวนรวมตรงนมความหมายวา การเมองทจะพฒนาจะตองมการระดมองคความรของคนทงประเทศ ใหเขามามสวนรวมในกจกรรมของรฐใหกวางขวางทสด 7.ตองสรางประชาธปไตย 8.การเมองมเสถยรภาพเปลยนแปลง โดยกฎระเบยบตามครรลองของประชาธปไตย การเมองทจะไดชอวา เปนการเมองทพฒนาแลวจะตองเปนการเมองทมเสถยรภาพและมการเปลยนแปลงตามกตกาหรอตามกฎหมาย 9.การเมองทพฒนาจะตองเปนการเมองทมความสามารถในการระดมพลงจากประชาชนในการสรางอ านาจของชาตได 10. การเมองทพฒนาแลว จะเปนการเมองทสรางมตทหลากหลายในการเปลยนแปลงสงคม พฒนาการทางการเมองไทย การเมองไทยนน เรมจากการเปลยนแปลงกรปกครอง 2475 ในระยะแรกกลมทมบทบาทในการเมองไทย คอขาราชการ โดยเฉพาะสถาบนทหาร เปนสถาบนทเขามามบทบาทและครอบง าการเมองไทยอยางยาวนาน โดยเฉพาะในยค 3 จอมพล ในชวงน การเมองจงมลกษณะเปนเผดจการ ตอมาเมอเหตการณ 14 ตลาคม 2516 และ 6 ตลาคม 2519 สงผลใหประชาธปไตย เรมเบงบานมากขน แตยงเปนลกษณะประชาธปไตยแบบครงใบ เพราะทหารยงมบทบาทอย ขณะทพรรคการเมองมบทบาทนอยมาก จนกระทงมาถงสมยของพล.อ.ชาตชาย นบวาเปนชวงทประชาธปไตยไทยมการพฒนามากขน เนองจากนายกรฐมนตร มาจากการเลอกตง การเกดเหตการณ รสช. เปนเหตการณส าคญทท าใหทหารถกตงค าถามวา ทหารไมมความชอบธรรมทจะมายงเกยวกบการเมอง และเปนเหตการณทสงผลใหทหารถอยกลบเขากรมกองและท าใหการเมองไทยเปนการเมองของพรรคการเมองมากขน แตการเมองของพรรคการเมองหรอ การเมองแบบมตวแทนกสรางปญหา โดยเฉพาะการทตวแทนของประชาชนเปนคนทไมมคณภาพ โกงกน คอรปชน ปญหาดงกลาว น ามาสการเรยกรองใหมการปฏรปการเมองโดยการออกรฐธรรมนญในป 2540 เปาหมายของการปฏรปการเมองกเพอใหการเมองเปนการเมองของพลเมองแทนทจะเปนการเมองของ สส. การเมองไทยจงเปนขนตอนของ ความพยายามทจะเปลยนประชาธปไตยแบบมตวแทน มาเปนการเมองแบบมสวนรวม นอกจากน ยงมเปาหมายใหการเมองมเสถยรภาพและประสทธภาพมากขนหลงจากการปฏรปทางการเมองผานไป 5ป เปาหมายหนง ทนบวาประสบความส าเรจ กคอ การมเสถยรภาพของการเมอง รฐบาล พ.ต.ท. ชนวตร จดไดวา เปนรฐบาลทมเสถยรภาพสงเนองจากพรรคไทยรกไทยทเปนพรรครฐบาลสามารถครองเสยงขางมากในสภา จนกระทงถกวจารณวาการเมองไทย ก าลงกาวไปสเปนเผดจการทางรฐสภา (เหมอนสงคโปรและมาเลเซยทเปนอย) ลกษณะท าใหพรรคการเมองขนาดใหญครอบง าการเมองไทย

ปญหาดงกลาวท าใหในชวงทผานมา สงคมเกดวกฤตทางการเมองทเรยกวา “วกฤตความขดแยงทางความคด” ถอเปนครงแรกทสงคมไทยเกดความราวฉานขนาดน สดทายเมอปญหามความรนแรง และดจะไมมทางออกทหารจงเขามายดอ านาจ เมอวนท 19 กนยายน 2549 ท าใหสงคมไทยถกตงค าถามวา วถทางประชาธปไตยไมสามารถชวยแกปญหาของสงคมไทยไดใชหรอไม การทการพฒนาประชาธปไตย บานเรายงท าไดไมเตมท เนองจากอดมการณประชาธปไตยเปนอดมการณทเราน าเขาจากตะวนตก ขณะทปจจยพนฐานตางๆของเราไมไดรองรบ ประชาธปไตย เนองจากวฒนธรรมทางการเมองทด ารงอยในสงคมไทยม 2 แบบ คอ 1.ระบบอ านาจนยม หรอระบบอภสทธ 2. ระบบอปถมภ ทงระบบอปถมภและอ านาจนยมท าใหการเมองไทยเปนระบบทเรยกวา “ประชาธปไตยแบอปถมภ” หมายถง เราจะมการปกครองแบบประชาธปไตย แตการเมองของเราเปนการเมองแบบอปถมภ เชน การเอาลกเอาเมย เอาญาตพนองมาเลนการเมอง หรอใชอ านาจ ทางการเมอง เออประโยชนใหพวกพองขณะทเศรษฐกจกเปนทนนยมแตเปนทนนยมแบบผกขาด โดยเฉพาะในปจจบนมคนเพยงไมกตระกลทกมอ านาจเศรษฐกจของประเทศ สงทเราตองคดกคอ ท าอยางไรจงจะท าใหเหตการณการเมองของไทยพฒนาไปส “ทนนยมประชาธปไตย” ซงหมายถงการมเศรษฐกจทนนยมเสร และประชาธปไตยเสร ททกคนมสทธและมความเทาเทยมกนในโอกาสทางการเมองและเศรษฐกจ ปจจยทมผลตอการก าหนดนโยบายในการพฒนาประเทศไทย ปจจยภายนอก อดมการณเสรนยมใหม (ฉนทานมตวอชงตน) ธนาคารโลกและสถาบนการเงนระหวางประเทศ ประเทศมหาอ านาจ โดยเฉพาะ สหรฐ และประเทศทพฒนาแลว การเจรจาระดบทวภาค บรรษทขามชาต NGOs ขามชาต จะมอทธพลมากตงแต ทศวรรษ 1980 เปนตนมา ปจจยภายใน ปจจยทางดานอปทาน (ผมบทบาทโดยตรงในการก าหนดนโยบาย) ประกอบดวย 1.ความสมพนธเชงอปถมภ โดยเฉพาะอยางยงในสงคมไทยเปนสงคมทมรากเหงา ดงเดมมาจากระบบเจานายและไพร 2.ชนชนน าทางการเมอง หมายถง ผน าประเทศ เชน นายกรฐมนตร หวหนาพรรคการเมองทเปนผก าหนดนโยบาย 3.ขนนางนกวชาการ คอ ขาราชการทอยในองคกรทเกยวของกบการพฒนา เชน สภาพฒนฯ กระทรวงการคลง ส านกงบประมาณ 4.รฐสภา ทผานมาจะมบทบาทนอยกวานกวชาการ 5.พรรคการเมอง ทผานมาไมมความเขมแขงยกเวน ในสมยปจจบนทพรรคการเมองมความเขมแขงสามารถก าหนดนโยบายเองได ปจจยทางดานอปสงค (ผมบทบาทในการเรยกรองนโยบาย)

1.นกวชาการและนกวชาการอสระ 2.สอมวลชน 3.สมาคมธรกจ 4.สหภาพแรงงาน เชนมบทบาทในการเสนอนโยบายแรงงาน คาจาง 5.ภาคประชาสงคมเปนการเคลอนไหวของภาคพลเมองเพอผลกดนนโยบาย เชน มลนธตาวเศษ ทเคยมบทบาทในนโยบายสงแวดลอม การพฒนาเมอง การพฒนาในแนวทางเลอก (Alternative Development ผลพวงของการพฒนาประเทศ ตามกระแสหลก โดยเฉพาะการท าใหเศรษฐกจไทยดงลงเหวในป 2540ท าใหแนวคดการพฒนาในแนวทางเลอกไดรบการพดถงมากขน แนวทางการพฒนาทางเลอก เปนแนวทางทแตกตางจากการพฒนากระแสหลกทเนนการพฒนาในระดบบน เนนการพฒนาขนาดใหญ แตการพฒนาในแนวทางเลอกจะมงเนนการพฒนาในระดบเลก เชนการลงทนขนาดเลก การพฒนาทองถน เนนการวางแผนจากระดบรากหญา ด าเนนนโยบายแบบพอเพยง เนนการสรางชมชนใหเขมแขง ทงทางดานเศรษฐกจและการเมอง จะท าใหชมชนเขามามสวนรวมในการพฒนาตนเอง แทนทจะรอรบการพฒนาจากรฐ แตสงทนาเปนหวงกคอ การพฒนาระดบรากหญาของรฐบาลถกท าใหเปนนโยบายเพอประโยชนทางการเมอง กลาวคอนโยบายส าหรบคนจนของประเทศกลายเปนนโยบายประชานยม สรป PS 691

สมมนาประเดนปญหาเศรษฐกจ สงคมและการปกครองไทย

การพฒนา ……จะมค าถามตามมาวา การพฒนามความหมายทแทจรงอยางไร การพฒนา เปนความเปลยนแปลง หรอความเจรญเตบโต ?

แลวความกาวหนา อยางไรจงจะถอวาเปนความกาวหนา หรอความทนสมย อยางไร?

เพราะฉะนน การพฒนา อยาคดผดวา พฒนาแลวจะเปนสงทดเสมอไป

การพฒนาตองเปนการพฒนาทแทจรง ในหลวงเคยรบสงวา “จะตองระเบดจากภายใน” กคอ การพฒนาตองเกดมาจากชาวบาน หรทอชมชนของตนเอง การพฒนากตองมาจากภายในจรงๆ การเปนสงคมอตสาหกรรม (Industrialized Countries) อาจเปนเงอนไขทจ าเปน แตไมเพยงพอ

การเปนนกส (NICs = Newly Industrialized Countries) ตามอยางความเปนตะวนตก (Westernized) อาจไมใชตวชการพฒนา กลบจะเปนตวท าลาย ซงเปนเพยงใหเรา ทนสมย ใหมวถชวตแบบฝรง, กนอยแบบฝรง ความดอยพฒนา (Under-development) จากทเคยถกเรยกวาเปนประเทศดอยพฒนา กถกเปลยนใหเรยกวา ก าลงพฒนา (Developing Countries) ซงไมใชการแกปญหา คอ ความจรงปญหายงอย เปนการแกปญหาไมถกท เหตของปญหายงอย ความหมายขนอยกบโลกทศน การมองโลก การก าหนดความหมายตามกรอบความคดพนฐาน เชน ความอดอยาก, ความยากจน มสาเหตมาจากอะไร, ขเกยจ หรอ ธรรมชาตกลนแกลง หรอ ไมมเทคโนโลย

ตองคนหาสาเหตของปญหา และแกไขทสาเหต ใหตรงประเดน ปญหาคอ มนษย อยากทจะม ขณะเดยวกน กอยากจะเปน (To Have – To Be) คนเราม 2 ดาน ทงดและเลว ซงบางครง 2 ดานอาจจะขดกน

การพฒนามลกษณะแฝงไวดวยคานยม (Value Judgment) มคานยมอยวาชอบ, ไมชอบ มความไมเปนกลางอย มอคต เปนค าทก าหนดมาตรฐานสงคมไววา ด ไมดอยางไร เรยกวา สงกปแฝงปทสถาน (Normative Concept) สงกปแฝงปทสถาน (Normative Concept) อาจกลาวถงผก าหนดเกณฑทางรฐศาสตร กคอ คนทมอ านาจ คนทมอ านาจมาสง หรอ คนทไดรบการยอมรบ เปนค ากลาวถงสงทควรจะเปน มเกณฑบางอยางแฝงอย และม ลกษณะสมพทธ (Relativity) กคอ ลกษณะทไมสนสดในตวมนเอง ขนอยกบบรบท ไมมใครตดสน ตองตดสนดวยตวเราเอง สงกปทมเปาหมายก าหนดไวแลว (Goal-oriented) : ก าหนดไวแลววามอะไร จะเปนอยางไร เชน ม TV วาพฒนา ไมมวาเปนดอยพฒนา ฯลฯ เปนทงสภาวะ (State of being) คอ สภาพทพงตองการบรรลถงและเปนทงกระบวนการ (Process) ด าเนนการตอเนอง บรรลถงเปาหมาย ** ไมใชแคดเปาหมาย แตตองดกระบวนการ เชน ประเทศพฒนา ดกระบวนการพฒนาในชมชน

สรปเปนค า 3 ค า Lgnorance : โง Poverty : จน Disease : เจบ

การพฒนา หมายถง ความพยามยามทจะเปลยนแปลงและแปลงรปสภาพแวดลอม, โครงสราง, กระบวนการและพฤตกรรมทงของระบบและปจเจกบคคล ทงทางดานเศรษฐกจ, การเมอง, สงคม เพอสนองตอบขอเรยกรองและความตองการของมวลมนษยชาต ในเรองความยากจน, ความเขลา (ความไมร), ความเจบไขไดปวย และความหวโหย

การจ ากดความของการพฒนา Development Redefining

Economic Growth (ความเตบโตทางเศรษฐกจ) GNP : Gross national Product : ผลผลตมวลรวมของชาต ยทธศาสตรการพฒนาทเนนการเตบโตทางเศรษฐกจ เปนการวดผลผลตทงภายใน และจากการบวก/หกลบจากภายนอกแลว GDP : Gross Domestic Product : ผลผลตมวลรวมเฉพาะภายในประเทศ

Income per Capital : รายไดตอคน (เปนเพยงแคการประเมน ไมสามารถรจรงๆ ได) Economic GAPS, Income distribution / Redistribution

Social Problem : ปญหาสงคม

Social Justice : ความยตธรรม ความเปนธรรมในสงคม

Good Government / Good Governance : รบบาลทด / ธรรมาภบาล

Natural Resources : ทรพยากรธรรมชาต

Natural Environment : สงแวดลอม

** 6 + 7 = Sustainable development : การพฒนาอยางย งยน Quality of Life : คณภาพชวต

Globalization , World Village : โลกาภวตน, หมบานโลก

International Negotiation Strength : การเจรจาระหวางประเทศ

PPI = Purchasing Power Index : ดชนชอ านาจในการซอ : ถาเศรษฐกจด คนจะมอ านาจในการซอมาก

*** ขอเทจจรงเชงประวตศาสตร แสดงใหเหนวา การใชยทธศาสตรการพฒนาทเนนการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ (Growth Strategy) กอใหเกดปญหาตางๆ ทตามมา ปญหาทส าคญทสด ไดแก ปญหาชองวางแหงรายได, ความจน ความรวย (Income – GAP : Rich – Poor) คนรวยยงรวยขน คนจนยงจนลง รวมเขากบปญหาการเพมของประชากร (Population) แมแตคนจนมรายไดคงท กถอวายากจนลงแลว “เกดสภาวะ รวยกระจก....จนกระจาย..ย....”

(มคนรวยแคบางกลม ขณะทคนสวนใหญ ยงจน เหมอนเดม) รฐจ าเปนตองเขาแกไขปญหาดวยการก าหนดนโยบายรฐ (State Policy) แกไขปญหาสงคมตางๆ ทตามมา (Social Problem) ไดแก ปญหาครอบครว เดกวยรน คนชรา สตร โสเภณ ยาเสพตด อบายมข ความส าสอนทางเพศ วาเหว ไรสงยดเหนยว ไรแกนสารในชวต และอนๆ (เปนปญหาตามมาจากการพฒนาเศรษฐกจ) ปญหาการกระจายรายได (Income Distribution) การพฒนาเศรษฐกจ กอใหเกดชองวาง (GAP) ซงหางกนมากมาย ระหวางคนรวยกบคนจน

ความแตกตางอยางมากมายของคนในสงคมจะกอใหเกดความตงเครยดภายในตว (กอใหเกดความรนแรงทแฝงอยในโครงสราง) เพราะฉะนนตองลดความแตกตางระหวางกนใหได

วธหนง คอ Redistribution : การกระจายรายไดจากภาษ เปนการน าภาษทเกบไดมาจดสรรอกทนง เชน โครงการเบยยงชพ 2,000 บาท กเปนเงนจากภาษทมาจดสรร

ศพททเกยวของ Distribution : เกบภาษ

Allocation : การจดสรรสงทดในสงคม

Redistribution / Reallocation : สงทรฐเอามาจดสรรเพอความเปนธรรมในสงคม เชน เบยผสงอาย, เบยผพการ ฯลฯ

การแกปญหาสงคมอนๆ ทตามมาพรอมกบความเจรญ

ปญหาครอบครว พอแมวยรน, ความเครยด, การหยาราง, การถกทอดทง, ความหวาเหวในจตใจ ปญหาความเครยด (Stress) จาก Growth Strategy ไดแก ปญหา Incomes, GAP, การมงานท า Job, Equality, External Dependency : พงพาภายนอก, Materialism : วตถนยม

เกดปญหาความแปลกแยก (Alienation) ดวย นอกจากนยงมปญหาตางๆ ซงเกดขนในประเทศโลกท 3 คอ สงแวดลอมเปนพษ (น า. อากาศ, ดน ฯลฯ), ความยากจนเพมขนมาก, การพงพงตางประเทศ การตองพงอตสาหกรรมจากภายนอก

ทฤษฎทเกยวของ เชน

Dependency Theory : ทฤษฎพงพง

World System Theory : ทฤษฎระบบโลก

( ประเทศศนยกลาง จะเปนประเทศร ารวย มอทธพล - - > ประเทศรอบนอก เปนประเทศยากจน ออนแอ ตองพงพงเสมอๆ) ปญหาการสรางความเปนธรรมในสงคม เชน ความเสมอภาคในความเปนคน, ความเสมอภาคทางกฎหมาย, ความเสามอภาคทางการเมอง, ความเสมอภาคทางเศรษฐกจ, วฒนธรรม, การเคารพสทธมนษยชน รวมถงการสรางความเสมอภาคและ / หรอ การสรางความเปนธรรมในดานอนๆ เปนตน

การพฒนาขนอยกบรปแบบการปกครองดวย เชน เปนประชาธปไตย รปแบบการบรหารจดการทด (Good

Governance) และมรฐบาลทด (Good Government) อนเปนทยอมรบของนานาอารยประเทศ เปนตวช บงระดบในการพฒนาดวย

แนวความคดของกลมธนาคารโลก ไดแก

Accountability : ความรบผดชอบตรวจสอบได Legitimacy : มความชอบธรรม = Justification = ถกกฎหมายและถกตองอนๆ ดวย Transparency : มความโปรงใส

Participation : การมสวนรวม

แนวความคดเกยวกบการปกครองทดของไทย อาจมเรองอนเขามาดวย เชน ประสทธภาพ, ประสทธผล, ความรวดเรว ฯลฯ

การใชทรพยากรธรรมชาตอยางมสต ไมบรโภคทรพยากรอยางเมามว สงผลใหทรพยากรตางๆ ในโลกสนเปลองหมดไปจากโลกอยางรวดเรว ไมใชสงทแสดงถงการพฒนา การรกษาสงแวดลอมและสภาพแวดลอมตามธรรมชาต

** ไมขโมยเอาทรพยากรของคนรนหนาเอามาใชกอน** ทง 2 สวนน อาจเรยกรวมกนวา “การพฒนาทย งยน” หรอ “การพฒนาทคงทน” (Sustainable

Development) น าหลกพอเพยงมาประยกตได คอ มเหตผล, มสตและมภมคมกน ใหเราพงตนเองได

คณภาพชวต (Quality of Life) การอยดกนด มชวตทด การมความสข เปนสงบงชส าคญทแสดงถงระดบการพฒนาของคนในสงคม มดชนชวดไดหลายชนด เชน ปจจยส, สขภาพ, ความมนคงในชวต, รปแบบการปกครอง, สทธเสรภาพ เปนตน

การเปนสวนหนงของสงคมโลก (Integration) โดยเฉพาะในโลกปจจบนทไรพรมแดน

การพฒนายงนาจะเปนเรองการมอ านาจเจรจาตอรองบนเวททางการเมองและเวทเศรษฐกจระหวางประเทศ ซงเปนยคโลกาภวตน

ความหมายของค าวาการพฒนาส าหรบนกคดส าคญ Amartya Sen : Development as Freedom ซงไดแก

เสรภาพทางเศรษฐกจ Economic Opportunities

เสรภาพทางการเมอง Political Freedom

เสรภาพทางสงคม Social Facilities

การประกนเสรภาพโดยท าใหเกดความโปรงใส Transparency guarantees และ ความมนคงในดานตางๆ ในชวต Protective Freedom

*** เสรภาพทง 5 ดาน เสมอนเปนเครองมอ ท าใหเกดการยอมรบ (instrumental Freedoms) และสถาบน (institutions) ชวยเพมขดความสามารถทวไปของคน

ทง 5 ดานนถอเปนเรองปกต ทการพฒนาตองมเสรภาพทง 5 ดาน เปนการปลดปลอย สอสรเสร (Emancipation) ใหคนเปนอสระจากพลงธรรมชาตและพนจากการครอบง าของตนดวยกนเอง คอ พนจากความกลว, จากความไมร และความเชอจากความไมร เปนการปลดปลอย ( Liberation) ของมนษย เพอใหบรรลหรอ เขาถง (Access) สงทปรารถนาใฝฝน เสรภาพทง 5 ดานจะเสรม (Interconnection, Interrelation หรอ Interconnection ซงกนและกน ตวอยาง เชน เสรภาพทางการเมอง ความเสร จะชวยสงเสรมความมงคงของปจเจกบคคล และท าใหสงคมมทรพยากรใหคนในสงคมใชไดอยางเพยงพอ

การพฒนาทเนนเสรภาพ (Freedom Centered) เปนการพฒนาทเนนคนเปนผกระท าการ (Agent-

Oriented) ใหคนเปนผทกระตอรอรน สามารถก าหนดชะตาชวตของตนเองได และสามารถชวยเหลอซงกนและกน ไมเปนเหมอนคนไข (Patient) ซงรอแตค าสงของหมอ : คอ เปนผแบมอขอแบบเฉอยชา (Passive

Recipients) รอรบผลประโยชนอยางเดยว (กรณการพฒนาคอ สอนใหหาปลากนเอง ไมใชยนปลาให) การตดอาวธทางปญญา (Empowerment) ใหประชาชน คนยากจน ผดอยโอกาส เปนการพฒนาทเนน ชมชน / เนนประชาชน (Community Oriented, People Oriented) GDH แนวคดความสขมวลรวมของประเทศ เปรยบเทยบผลผลตมวลรวมของประเทศ

Gross Domestic Happiness: GDH กบ Gross Domestic Product : GDP

ตวอยางเชน ประเทศภฏาน ทกษตรยจกม ประกาศเนนความสข ความพงพอใจมากกวาวดดวยเงน หรอวดดวยผลตภณฑมวลรวมประชาชาต เชอวาศาสนาน าพาความสขไดดกวาลทธบรโภคนยม ตระหนกวาคณภาพชวตอยทจตใจ เศรษฐกจ สงคม สมดล ย งยน ยตธรรม

อนรกษสงแวดลอมธรรมชาต

การรกษาสงเสรมวฒนธรรมและมรดกแหงชวต

ธรรมรฐ / ธรรมาภบาล คอ การบรหารจดการทด ถกก าหนดในแผนการพฒนาประเทศของภฏาน

ความสขในจตใจ เปนความสขทมนคง ไมใชอารมณวบวาบ เปนความพงพอใจในชวต

Plan B ความสมพนธระหวางประเทศ (หมายเหตขอน คาดวา ใหเตรยมสถานการณโลกปจจบนทเกยวของกบเศรษฐกจ การเมองระหวางประเทศ และเลอกเอาทฤษฎทคดวาใชอธบายไดไปวเคราะห) ความสมพนธระหวางประเทศ (International Relations) ความสมพนธระหวางประเทศ หมายถง กจกรรมตาง ๆ หรอการกระท าซงกนและกนทางการเมอง เศรษฐกจ การทหาร วฒนธรรม สงคม และดานอน ๆ ของผแสดงบทบาทระหวางประเทศ (International Actors) ทมการตดตอขามเขตแดนระหวางประเทศ ถาการกระท าซงกนและกนเกดขนเฉพาะภายในประเทศใดประเทศหนงไมถอเปนความสมพนธระหวางประเทศ เชน การประชมสหประชาชาตกบอาเซยนถอนวยอรกถอเปนความสมพนธระหวางประเทศเพราะมผรวมประชมจากหลายประเทศถอเปนการตดตอขามเขตแดนกน การกระท าขามเขตแดนดงกลาวอาจจะกระท ากนซง ๆ หนา (Face to Face) เชน การประชมเจรจาในเวทสหประชาชาต หรออาจใชการเจรจาทางออม เชน อเมล แฟกซ โทรศพท e - commerce ฯลฯ ทไมจ าเปนตองพบปะกนซง ๆ หนากได ความสมพนธระหวางประเทศมขอบเขตกวางขวางมากครอบคลมทกเรองทงการเมอง เศรษฐกจ การทหาร การคา การกฬา วฒนธรรม วทยาศาสตร เทคโนโลย สภาพแวดลอม การสอสารโทรคมนาคม ฯลฯ แตเนองจากเวลามนอยสงทเราจะเรยนกนจะเนนเฉพาะเรองการเมอง เศรษฐกจ การทหารเทานน ขอบเขตของความสมพนธระหวางประเทศ 1. การกระท าซงกนและกนของผแสดงบทบาทระหวางประเทศ (ผแสดงทเปนรฐและไมใชรฐ เชน องคการระหวางประเทศ สถาบนระหวางประเทศ ปจเจกชน ขบวนการกอการราย บรรษทขามชาต) 2. ความสมพนธระหวางรฐบาลตาง ๆ ทวโลก ในความสมพนธระหวางประเทศจะเนนการกระท าซงกนและกนในนามของรฐซงรฐเปนนามธรรมไมสามารถด าเนนการดวยตนเองไดตองมรฐบาลเปนผด าเนนการแทนในนามของรฐ 3. ความสมพนธระหวางผแสดงบทบาทระหวางประเทศอน ๆ เชน -องคการระหวางประเทศ อาท UN, WTO, IMF, OECD, ASEAN, NATO -กลมระหวางประเทศ อาท EU, NAFTA, G7 (กลมประเทศอตสาหกรรมชนน าทคมกจการของโลก), G8 (G7 + รสเซย) 4. ความสมพนธระหวางชาตตาง ๆ และปจเจกชน (Individuals) หมายถง บคคลแตละคนทด าเนนกจกรรมอยางอสระในเวทระหวางประเทศไมไดกระท าในนามของรฐ เชน อดตประธานาธบดจมม คารเตอร เดนทางไปเจรจาไกลเกลยกบกลมตาง ๆ ทท าสงครามฆาลางเผาพนธกนในบอสเนย เฮอเซโกวนา เปนการกระท าในนามของตนเองไมใชสหรฐอเมรกา ความสมพนธระหวางประเทศ มเพยงสองลกษณะเทานนคอ 1.ความรวมระหวางประเทศ (International Cooperation) ทางการเมอง เศรษฐกจ การทหาร และดานอนๆ 2. ความขดแยงระหวางประเทศ (International Conflict) ทางการเมอง เศรษฐกจ การทหาร และดานอนๆ โดยเฉพาะหลงยคสงครามเยนทจะเนนเรองความขดแยงทางเศรษฐกจมากกวาการทหาร

เพราะฉะนนสถานการณการเมองโลกจงครอบคลมเฉพาะสองเรองนคอความรวมมอหรอความขดแยงระหวางประเทศ ผแสดงบทบาทระหวางประเทศ (International Actors) หมายถง สงทมอยจรงโดยมการรวมตวกนขนและตองมความส าคญอยางเพยงพอทสามารถด าเนนกจกรรมอยางเปนอสระไมมากกนอยในเวทระหวางประเทศ เชน รฐ ขบวนการกอการราย บรรษทขามชาต เปนตน ค าวา “สามารถด าเนนกจกรรมอยางเปนอสระไมมากกนอยในเวทระหวางประเทศ” หมายความวา 1. ตองมนโยบายตางประเทศ (Foreign Policy) เปนของตนเองอยางเปนอสระไมถกชน าจากใคร (แตในทางปฏบตอาจถกชน าจากภายนอกกได) ซงทงรฐ ขบวนการกอการราย บรรษทขามชาตกมนโยบายเปนของตนเอง นโยบายตางประเทศคอแนวทางยทธศาสตรหรอแผนการทชน าหรอเสนอแนะวา Actors นนจะสมพนธกบ Actors อนอยางไร เชน ขบวนการอล เคดาหตองการลางแคนจกรวรรดนยมตะวนตกและประเทศทเขาขางสหรฐฯ แมวาจะเปนประเทศอสลามดวยกนกตาม WTO ตองการสรางการคาเสร บรรษทขามชาตตองการก าไรและความมงคงเจรญรงเรอง NGOs อยางกรนพซตองการรกษาสภาพแวดลอมและปกปองชวตสตว เปนตน 2. ตองมทรพยากร (Resources) เปนของตนเอง ทรพยากรมสองประเภทคอ -ทรพยากรทสมผส / มองเหนได เชน สนคา อาวธยทโธปกรณ ทรพยากรธรรมชาต แรธาตวตถดบ ดนแดน ตลาดการคาการลงทน เงนทน เงนทนจากตางประเทศ ก าลงคน แรงงานฯลฯ -ทรพยากรทสมผส / มองเหนไมได เชน เทคโนโลย ความกาวหนาทางการสอสารโทรคมนาคม คณภาพประชากร ความสามารถทางทหาร ความสามารถทางเศรษฐกจ ความเชยวชาญ ฯลฯ ผแสดงบทบาทระหวางประเทศ ไดแก 1.1 ชาต-รฐ (Nation State) เชน สหรฐอเมรกา องกฤษ ฝรงเศส รสเซย เยอรมน สาธารณรฐประชาชนจน และ ญปน เปนตน รฐแบงไดเปนมหาอ านาจ อภมหาอ านาจ ในชวงสงครามเยนรฐอภมหาอ านาจมสองรฐคอ สหรฐฯ กบสหภาพโซเวยต เมอสหภาพโซเวยตลมสลายจงเหลอสหรฐฯ เปนอภมหาอ านาจเพยงหนงเดยวเรยกวาเอกอภมหาอ านาจ (Unisuperpower) หมายความวา สหรฐฯ มอ านาจเหนอกวาประเทศอน ๆ ในดานเศรษฐกจ การเมอง การทหาร อาวธนวเคลยร ฯลฯ สวนค าวา มหาอ านาจ (Powers) เปนค ากวาง ๆ อาจจะเปนมหาอ านาจทงสามดานหรอเพยงดานใดดานหนงระหวางเศรษฐกจ การเมอง การทหารกไดซงตองระบลงไป เชน ญปน เยอรมนเปนมหาอ านาจทางเศรษฐกจ รสเซยเปนมหาอ านาจทงสามดานแตเปนแบบออน ๆ จนเปนมหาอ านาจทงสามดาน ค าวา Powers ถาใชกวาง ๆ จะหมายรวมถงอภมหาอ านาจดวยจงควรเจาะลงไปเลยวาเปนมหาอ านาจ / อภมหาอ านาจหรอเอกอภมหาอ านาจ 1.2 องคการระหวางประเทศ International Organization 1.2.1 องคการระดบภมภาค (Regional Organization) ประเทศสมาชกจะมอยเฉพาะในภมภาคนน ๆ เชน NATO, EU (มสมาชกเฉพาะยโรป), OPEC, ASEAN, OAS (องคการนานารฐอเมรกน) และ AU (สหภาพแอฟรกา ทพยายามเลยนแบบสหภาพยโรป เดมคอ OAU องคการเอกภาพแอฟรกาเพงมาเปลยนชอใน ค.ศ. 2002) เปนตน -NATO (องคการสนธสญญาปองกนแอตแลนตกเหนอ) กอตงขนใน ค.ศ. 1949 เพอปองกนการรกรานของสหภาพโซเวยต สมาชกมทงสหรฐฯ แคนาดา และยโรปตะวนตก เปนการรวมตวขามภมภาคระหวางยโรป

ตะวนตกกบอเมรกาเหนอ 1.2.2 องคการระดบสากล (Universal Organization) มสมาชกเกอบทวโลก แบงยอยไดเปน -องคการระดบสากลแบบทวไป ท าหนาททกเรองซงมอยองคการเดยวคอ UN -องคการระดบสากลแบบเฉพาะเจาะจง ท าหนาทเปนเรอง ๆ ไป เชน องคการการคาโลก (WTO) ท าเฉพาะการคา กองทนการเงนระหวางประเทศ(IMF) ท าเฉพาะการเงน ธนาคารโลก(World Bank) ท าเฉพาะการลงทน องคการอนามยโลก(WHO) ท าเฉพาะเรองการอนามย UNESCO ดแลเรองการศกษา วทยาศาสตร วฒนธรรม 1.3 ผแสดงบทบาททมอ านาจเหนอรฐ (Supranational Actor) มเพยงตวเดยวคอ EU (The European Union: สหภาพยโรป) การมอ านาจเหนอรฐ (Supranationalism) หมายถง องคกรการตดสนใจตางๆทอยเหนออ านาจอธปไตยของรฐแตละรฐทเปนสมาชกขององคกรนน ตวอยางเชน สหภาพยโรป (EU) ซงมโครงสรางทางอ านาจรวมกนทไดรบมอบอ านาจในการตดสนใจในบางเรองจากรฐสมาชกคอเฉพาะเรองเศรษฐกจเทานน อ านาจอธปไตย (Sovereignty) หมายถง อ านาจสงสดของรฐในการก าหนดและด าเนนนโยบายทงภายในและภายนอกประเทศโดยปราศจากการชน า บงการ ครอบง า ควบคมจากภายนอก (เชน องคการระหวางประเทศ สถาบนระหวางประเทศ รฐอน ๆ และขบวนกอการรายระหวางประเทศ) มสามดานหลกคออ านาจอธปไตยทางการเมอง เศรษฐกจ และการทหาร แตในทางปฏบตกลาวไดวาไมมรฐใดมอ านาจอธปไตยอยางสมบรณแบบแมแตสหรฐฯ เพราะตองถกครอบง า ชน า ปฏบตตามจากภายนอก เชน ประเทศใดกตามทเขาไปเปนสมาชก WTO จะตองปฏบตตามกฎของ WTO แสดงวาอ านาจอธปไตยไดถกลดรอนลง ถาประเทศใดยอมปฏบตตามกฎขององคการนนมากถอวาอ านาจอธปไตยถกลดรอนลงไปมาก แตถาเขาไปแลวปฏบตตามกฎขององคการนนนอยอ านาจอธปไตยกถกลดรอนลงไปนอย เชน ประเทศสมาชกของสหภาพยโรปตองมอบอ านาจอธปไตยให EU เปนผท าหนาทแทนตนในการตดสนใจก าหนดและด าเนนนโยบายดานเศรษฐกจ 1.4 สมพนธมตร (Alliance) และผแสดงบทบาทซงเปนกลม (Bloc Actors) เชน NATO, EU, ASEAN, OPEC พนธมตร (Ally) หมายถง การรวมมอกนระหวางรฐตงแตสองรฐขนไปในเรองใดเรองหนงทมผลประโยชนรวมกน เปนการรวมมอกนชวครงชวคราวโดยไมมสนธสญญาหรอขอตกลง เมอผลประโยชนรวมกนหมดไปความเปนพนธมตรกสนสดลง สมพนธมตร (Alliance) หมายถง การรวมอ านาจของรฐตงแตสองรฐขนไปทมผลประโยชนรวมกนหรอผลประโยชนคลายคลงกน เพอความมนคงปลอดภยรวมกน เพอความอยรอดรวมกน เพอผลประโยชนทางดานเศรษฐกจ การเมอง และการทหาร เพอการถวงดลอ านาจ และเพอการตอรองอ านาจ ทงนตองมขอตกลงหรอสนธสญญาทก าหนดเงอนไขของการรวมตวอ านาจนนไวและมก าหนดระยะเวลาของการรวมอ านาจดงกลาว สมพนธมตรมทงแบบสองฝายและหลายฝาย -สมพนธมตรสองฝาย เชน สหรฐฯ รวมอ านาจกบญปนเมอป 1952 -สมพนธมตรหลายฝาย เชน NATO (สมพนธมตรทางทหาร), EU (สมพนธมตรทางเศรษฐกจ และฝนจะเปนสมพนธมตรทกดานแตยงไมส าเรจ ปจจบนมสมาชก 25 ประเทศท าใหมอ านาจตอรองและบทบาทมากขน), ASEAN (เปนสมพนธมตรแบบหลวม ๆ ทางเศรษฐกจและการเมอง แตสมาชกไมผนกก าลงกนในการเจรจาตอรองอยางเตมท), OPEC (ผนกก าลงกนเตมทมากในการผลตน ามน)

1.5 องคการขามชาตทไมใชรฐบาล (Non governmental Transnational Organization) มการปฏบตการจากประเทศหนงไปสอกประเทศหนง เชน -บรรษทขามชาต (Multinational Corporation – MNCs) เจาของอาจเปนคนชาตเดยวหรอหลายชาตกได เชน บรษทแองโกล – แซกซอน เปนความรวมมอกนระหวางชาวองกฤษกบชาวอเมรกน -ขบวนการกอการราย (Terrorist Movement) เชน PLO (ขบวนการปลดปลอยปาเลสไตน), Hamas (ขบวนการเรยกรองเอกราชเนนใชความรนแรง), IRA (ขบวนการกองทพ Irish Republican) ตอสเพอใหดนแดนไอรแลนดเหนอเปนเอกราชจากองกฤษ, ETA (ขบวนการกอการรายทตองการแยกแควนบาธในสเปนใหเปนเอกราช เมอ ค.ศ. 2004 กไดวางระเบดรถไฟเพอกดดนรฐบาลสเปน), Al Queda (มผน าคอบน ลาเดน ตองการลางแคนสหรฐฯ และตะวนตก) -องคการทไมใชรฐบาลหรอองคการเอกชน (Nongovernmental Organizations: NGOs) เชน องคการนรโทษกรรมสากล (เคลอนไหวดานสทธมนษยชน กดดนรฐบาลบล คลนตนใหแซงชนจนทละเมดสทธมนษยชนแตจนไมกลวสหรฐฯ จงตองถอย) สภากาชาดสากล กรนพช (เคลอนไหวดานสงแวดลอม พชจเอมโอ การทดลองอาวธนวเคลยร ประเทศไทยเคยทดลองปลกมะละกอ GMO ท าใหฟรตสลดของไทยทถกสงไป EU ถกตกลบ EU จะตอตานเรอง GMO มากจงเปนขอพพาทกบสหรฐฯ) 6. กลมยอยระดบชาต (Sub – nation Group) ทมบทบาทตอนโยบายตางประเทศ เชน -สหภาพแรงงาน -กลมผลกดน -กลมผลประโยชน เหนไดชดในกรณกงไทย กลมผสงออกกงไทยไปประทวงหนาบรษทการบนไทยกดดนรฐบาลทกษณไมใหลงนามซอเครองบนแอรบสจาก EU เพราะ EU ตด GSP กง 7. ปจเจกชน (Individual) คอบคคลแตละคน โดยจะเปนผแสดงบทบาทระหวางประเทศไดกตอเมอตองด าเนนกจกรรมเปนอสระไมมากกนอยในเวทระหวางประเทศในนามของตนเองไมใชในนามรฐบาล “สงครามเยน” ระบบระหวางประเทศในยคสงครามเยนจะเนนเรองการเมอง การทหาร ประเดนปญหาดานยทธศาสตรแตหลงยคสงครามเยนเมอสหภาพโซเวยตลมสลายประเดนปญหาความขดแยงระหวางคายตะวนตกกบคายตะวนออกจงยตลง ค าวา “สงครามเยน” ในภาษาองกฤษสามารถเขยนไดสองค าในสองความหมายคอ -Cold War หมายถง ความตงเครยดเปนปรปกษกนอยางรนแรงระหวางคายตะวนตกกบคายตะวนออกมความพยายามเอาชนะซงกนและกนในทกวถทาง เชน สงครามทางการคา สงครามจตวทยา การแขงขนสะสมอาวธ การโฆษณาชวนเชอ การแขงขนดานอดมการณ สงครามในปรมณฑล (เชน สงครามเวยดนาม) ยกเวนการใชอาวธเขาตอสกนซง ๆ หนา -cold war หมายถง สงครามเยนทวไป เชน สงครามเยนระหวางจนกบสหรฐอเมรกาหรอระหวางประเทศทมกรณพพาทตอกน สงครามเยนแบบนยงคงมอยในทกวนน เมอสงครามเยนสนสดระบบระหวางประเทศจงหนมาเนนประเดนปญหาดานเศรษฐกจแทน ท าใหเราตองใหความสนใจศกษาระบบเศรษฐกจ (การเมอง) ระหวางประเทศ และตองศกษาวาสภาพโลกาภวตนและการพงพา

อาศยซงกนและกนทเพมขนเรอย ๆ นนไดสงผลกระทบตอการกระท าซงกนและกนของ Actors อยางไร (ในทนสภาพโลกาภวตนและการพงพาอาศยซงกนและกนกคอสภาพแวดลอมระหวางประเทศ) ระบบเศรษฐกจระหวางประเทศเมอสงครามเยนสนสดลงใหม ๆ ประมาณ ค.ศ. 1990 – 1991 มการพงอาศยซงกนและกนเพมขนและมลกษณะเปนอนาธปไตย การกระท าซงกนและกนของผแสดงบทบาททางดานเศรษฐกจยงไมยอมรบกฎหมาย กฎเกณฑ ยงคงใชอ านาจของตนแสวงหาในสงทตนตองการอยเพราะประเทศทงหลายยงยดถอผลประโยชนแหงชาตเปนหลกใหญ แตเมอการพงพาอาศยซงกนและกนเพมมากขนเรอย ๆ ประเทศทงหลายจะใชขดความสามารถของตนเองเพยงอยางเดยวไมไดจ าเปนตองรวมมอกน ระบบเศรษฐกจระหวางประเทศ (International Economic System) ในยคปจจบน (ยคหลงสงครามเยน) ในยคสงครามเยนมการแบงประเทศตาง ๆ ออกเปนสามกลมคอ 1. The First World ไดแก ประเทศอเมรกาและยโรปตะวนตก จงเรยกชออกอยางหนงวา โลกตะวนตก เปนประเทศพฒนาแลวทางอตสาหกรรม (Industrialized countries) 2. The Second World ไดแก ประเทศโซเวยตและยโรปตะวนออกซงเปนประเทศคอมมวนสตจงเรยกอกอยางหนงวาโลกตะวนออก โลกทหนงกบโลกทสองท าสงครามเยนตอกนใชทกวถทางเพอเอาชนะกนยกเวนการท าสงคราม (การตอสกนซง ๆ หนา) 3. The Third World ไดแก ประเทศก าลงพฒนาในเอเชย แอฟรกา ละตนอเมรกา ไมมระบบเศรษฐกจของตนเองจงยมระบบทนนยมและสงคมนยมมาปรบใช ด าเนนนโยบายแบบไมฝกใฝฝายหนงฝายใด (Non Alignment) หลงยคสงครามเยน ยงมการแบงประเทศตาง ๆ ในโลกออกเปนสามกลมดงน 1. โลกท 1 (The First World) คอ - ประเทศอตสาหกรรม (Industrialized countries) -มสถาบนการเมองแบบประชาธปไตย (Democratic Political Institutions) -มเศรษฐกจการตลาด (Market Economics) หวใจของระบบเศรษฐกจการตลาดคอเนนกลไกการตลาด (Demand and Supply) รฐไมเขามาแทรกแซง 2. โลกท 2 (The Second World) หมายถง ประเทศตาง ๆ ทเคยอยในสหภาพโซเวยต (15 ประเทศ) และประเทศยโรปตะวนออกซงประเทศเหลานก าลงเปลยนนโยบายเศรษฐกจเปนแบบเศรษฐกจการตลาด และเปลยนระบอบการปกครองเปนแบบประชาธปไตย ประเทศเหลานจงถกเรยกวาประเทศในชวงหวเลยวหวตอ (Countries in Transition) 3. โลกท 3 (The Third World) เปนประเทศก าลงพฒนา (Developing Countries) หรอประเทศดอยพฒนา (Less Developed Countries: LDCs) ในเอเชย ลาตนอเมรกา และแอฟรกา สวนใหญด าเนนนโยบายไมฝกใฝฝายหนงฝายใด (Non- alignment Policy) นอกจากนยงมการแบงโลกออกเปน 2 กลม โดยใชเสนศนยสตร และระดบการพฒนาทางเศรษฐกจ เปนตวแบง ดงน 1. รฐเหนอ (North) เปนรฐทมการพฒนาอตสาหกรรม (The Industrialization Countries) ในโลกท 1 อยในเขตซกโลกเหนอ (The Northern Hemisphere World) 2. รฐใต (South) หมายถง ประเทศกงอตสาหกรรม (อยในตะวนออกกลางและละตนอเมรกา) ประเทศเกษตรกรรม หรอประเทศก าลงพฒนาในเอเชย แอฟรกา และละตนอเมรกา อยในเขตซกโลกใต

ยกเวน ประเทศทอยในเขตซกโลกใตแตถกจดใหเปนรฐเหนอคออสราเอล แอฟรกาใต ออสเตรเลย และนวซแลนด เพราะเปนประเทศอตสาหกรรม การเมองโลก (World Politics) การเมองโลก หมายถง 1. การใชอ านาจระหวางผแสดงบทบาทระหวางประเทศในระดบโลกทอาจจะเปนรฐและไมใชรฐ เชน ขบวนการกอการราย องคการระหวางประเทศ กลมระหวางประเทศ รวมทงรฐ การใชอ านาจดงกลาวจะแสดงในระดบโลกมใชเฉพาะรฐตอรฐเทานน เชน ความรวมมอกนของประเทศตาง ๆ เพอตอตานการกอการราย ถอเปนการใชอ านาจของผแสดงบทบาทระดบโลก 2. ความขดแยงในเรองอ านาจระหวางผแสดงบทบาทระหวางประเทศในระดบโลก เชน ขบวนการกอการรายวางระเบดในลอนดอนเพอบบใหองกฤษถอนทหารออกจากอรก รวมทงขมขประเทศอน ๆ โดยการจบตวประกนไปแลวขวาจะฆาตดคอถาไมถอนทหารออกไป เปนความขดแยงในเรองอ านาจระหวางขบวนการกอการรายกบประเทศทตอตานการกอการราย การเมองโลกจะเกยวของทงเศรษฐกจ การเมอง การทหารและอน ๆ ถามการใชอ านาจหรอความขดแยงในเรองอ านาจระหวางผแสดงบทบาทระหวางประเทศในระดบโลก ดงนนการเมองโลกจงกวางมากครอบคลมทกเรอง สถานการณการเมองโลก (Current Events in World Affair) สถานการณการเมองโลก หมายถง ปรากฏการณระหวางประเทศ หรอเหตการณระหวางประเทศทเกดขนในเวทโลก ทแสดงใหเหนถงการใชอ านาจในความรวมมอและ/หรอความขดแยงระหวางประเทศ ทใชค าวา “เวท” เพราะนกวชาการมองวาเหตการณนนเปรยบเสมอนละครหรอหนงทเกดขนบนเวทในทนกคอโลกทตวละครหรอผแสดงบทบาทจะตองโลดแลนอยในโลก หวใจของการศกษากคอการใชอ านาจของผแสดงบทบาทระหวางประเทศทกอใหเกดความรวมมอและ / หรอความขดแยงระหวางประเทศ ปรากฏการณระหวางประเทศอาจเปนปรากฏการณทางการเมอง เศรษฐกจ การทหาร สภาพแวดลอม ปญหาความยากจน การสอสารคมนาคม ฯลฯ กได ระดบการวเคราะห หวใจของการวเคราะหเปนการตอบค าถามใหไดวาใคร (Who) เปนผท าใหสถานการณการเมองโลกนน ๆ เกดขน ท าไม (Why) สถานการณนนจงเกดขน และเกดขนไดอยางไร (How) จากสาเหตใด การวเคราะห (Analysis) คอการแยกแยะสวนใหญใหเปนสวนยอยเพอใหทราบวามองคประกอบอะไรบาง เชน วเคราะหวาสงครามอรกเกดจากสาเหตใด นกศกษากตองแยกออกมาเปนประเดนวา 1. เพอความมนคงปลอดภยของสหรฐฯ และโลก 2. เพอเศรษฐกจคอสหรฐฯ ตองการน ามน 3. เพอเผยแพรการปกครองระบอบประชาธปไตย การสงเคราะห (Synthesis) คอ การน าสวนยอย ๆ มาจดรวมใหเปนสวนเดยวกน ระบบระหวางประเทศ (International System)

หมายถง การกระท าซงกนและกนของผแสดงบทบาท ในเวทระหวางประเทศ ทมการกระท าตอกนอยางใกลชดจนกลายเปนอนหนงอนเดยวกน การกระท าของตวแสดงหนงจะมผลตอตวแสดงอนๆ สวนประกอบของระบบระหวางประเทศ ประกอบดวย 1.ผแสดงบทบาทระหวางประเทศ (Actors) 2.โครงสราง (Structure) ประกอบดวย 2.1ความมากนอยของอทธพล (Influence) และทางเขาไปสทรพยากร ของสมาชกในระบบระหวางประเทศ หมายถงการพจารณา วาในระบบระหวางประเทศ ประกอบไปดวยประเทศหรอกลมทมอทธพลนนมแบงกกลม กพวก เชน ในระบบระหวางประเทศ ในหลงสงครามเยน สหรฐเปนประเทศทมอทธพลทางดานการเมอง เศรษฐกจเหนอกวาประเทศอนๆ ขณะเดยวกน กยงมจน ญปน เยอรมน สหภาพยโรป องกฤษ ทมอทธพลอยางส าคญตอความสมพนธระหวางประเทศ 2.2 ความมากนอยของขวอ านาจ (Polarity) ค าวาขวอ านาจ หมายถง ศนยกลางอ านาจ อาจจะหมายถง รฐ กลมรฐ หรอองคการระหวางประเทศ และอาจจะเปน ทงขวอ านาจทางการเมอง ทหาร เศรษฐกจ เชน สหรฐ จะเปนขวอ านาจทง การเมอง เศรษฐกจ การทหาร สวนอยและญปน เปนขนอ านาจทางเศรษฐกจ การจะดวารฐหรอกลมใด เปนศนยกลาง อ านาจดจากปจจย3 ประการ คอ -ความสามารถในการควบคมพฤตกรรมของตวแสดงอนๆ -ความสามารถควบคมผลลพธระหวางประเทศได ผลลพธในทน คอ ความรวมมอและความขดแยงระหวางประเทศนนเอง -ความสามารถในการควบคมทรพยากร เชน น ามน เทคโนโลย แรธาตฯลฯ เปนความสามารถทงจากการซอและการใชก าลงเขายดครอง ดงนน หลงสงครามเยน จนมาถง ตนป 2000 โลกของเราจงอยในระบบขวอ านาจทเรยกวา Uni-polar system หรอระบบขวอ านาจเดยว นนคอ สหรฐ เปนศนยกลางของอ านาจเพยงหนงเดยว ทสามารถสงการ ชน า โลกไดอยางเตมท อยางไรกตาม บางคนมองวา ลกษณะของขวอ านาจเดยวนนเกดขนเพยงระยะเวลาสนๆ หลงสนสดสงครามเยนใหมๆเทานน แตหลงจากผานพนไประยะหนงระบบขวอ านาจของโลกไดเปลยนเปนระบบทเรยกวา Uni-Multipolar System หรอระบบหลายขวอ านาจแบบศนยเดยว คอ แมวาสหรฐจะเปนเอกกะอภมหาอ านาจเพยงหนงเดยวแตกยงมมหาอ านาจอนๆทเขามามอทธพลและบทบาทควบคไปกบสหรฐไมวาจะเปนองกฤษ ฝรงเศส ญปน จน 2.3 การกระจายอ านาจ (Distribution of power ) ในระบบระหวางประเทศ 2.4 ความมากนอยของความเปนลกษณะเดยวกน (Homogeneity) ในระบบระหวางประเทศ เชน -ทนนยม/สงคมนยม -ประชาธปไตย/คอมวนสต -การคาเสร/การคาไมเสร -ประเทศอตสาหกรรม/ประเทศเกษตรกรรม -ประเทศทพฒนาแลว/ประเทศก าลงพฒนา 3.กระบวนการ (Process) หมายถงแบบอยางของการกระท าทมตอกนของตวแสดงบทบาทในสงคมระหวางประเทศ รวมทงวธการทตวแสดงเลอกทจะน ามาใชในการน ามาซงผลประโยชนทตองการ แบบอยางการ

กระท าดงกลาว อาจจะเปนการใชความรนแรง กาวราวหรอประนประนอม หรอเนนความรวมมอ เชน สหรฐใชวธการท าสงครามตอตานการกอการรายแทนการใชวธการอน 4.สภาพแวดลอมระหวางประเทศ (International Environment) หมายถงสภาพแวดลอมทอยภายนอกระบบระหวางประเทศ และมผลตอระบบระหวางประเทศ เชน มผลตอการกระท าของตวแสดง ขณะเดยวกนระบบระหวางประเทศกมผลตอสภาพแวดลอมดวย ทฤษฎความสมพนธระหวางประเทศ ส านกทศกษาความสมพนธระหวางประเทศ 1.ส านกสจจะนยม (Realism) คอส านกคดทมพนฐานมาจากการมองโลกจากความเปนจรง เนนเรองอ านาจ เนนบทบทของรฐมองวารฐส าคญทสด โดยไมใหความส าคญกบตวแสดงอน ๆ สจจะนยมมความเชอพนฐานวา มนษยมความชวรายและเตมไปดวยบาป เหนแกตวตองการผลประโยชน และตองการอ านาจ และเนองจากรฐถกก าหนดนโยบายโดยมนษย รฐจงชวราย จงเหนแกตว ตองการอ านาจ หวใจสจจะนยม จงเนนเรองอ านาจ ส านกสจจะนยมแบงยอยไดเปน

1.1 สจจะนยมแบบคลาสสก(Ciassical Realism) แนวคดหลกของกลมนคอ -รฐเปนผแสดงบทบาททส าคญพยงผเดยว แมวาจะมผแสดงอนๆแตไมมความส าคญ -ใหความส าคญกบผลประโยชนของชาต เพราะผลประโยชนเปนสงทรฐปรารถนาและจะอยในดนแดนอน ทงทรพยากร ความมนคงปลอดภย และการกนดอยด -เนนเรองความมนคงปลอดภย แบงออกเปนความมนคงดานจตวสย คอ การมความรสกวา รฐตนเองจะตองปลอดภยจากภยคกคามตางๆ ความมนคงดานวตถวสย คอ ปลอดภยจากภยคกคามตางๆ ทงการกอการราย การท าลายลางตางๆ -เนนการสรางสมพนธมตร เพราะบางรฐหากมองวาในเรองทตนเองไมสามารถใชอ านาจไดตามล าพงกจะตองมการรวมกบรฐอน เพอใหมอ านาจขนาดใหญ เชน การจดตงองคการนาโตเพอตอตานการขยายอทธพลของลทธคอมมวนสต และโซเวยต -เนนการถวงดลอ านาจ เชนในยคงสงครามเยน จะมการถวงดลอ านาจกนระหวางนาโตกบวอรซอ ดวยการพฒนากองก าลงทหารและอาวธใหมความทนสมย และสมรรถภาพเทาเทยมกน 1.2 สจจะนยมแนวใหม (Neorealism) เชอวา พฤตกรรมทเกดขน ในเวทระหวางประเทศ เกดจากผล

ของโครงสรางของระบบระหวางประเทศ โครงสรางแบบหลายขวอ านาจ สองขวอ านาจ หรอขวอ านาจเดยว จะท าใหเกดพฤตกรรมระหวางประเทศทแตกตางกน แนวคดของส านกสจจะนยมแนวใหมจงยงมบทบาทตอการวเคราะหในปจจบน

1.3 สจจะนยมคลาสสกแนวใหม (Neoclassical Realism) มหลกการทส าคญ คอ -มองวาเหตการณระหวางประเทศทงทเปนเรองของความรวมมอหรอความขดแยงจะเกดจากโครงสรางของระบบระหวางประเทศ โครงสรางระบบระหวางประเทศจะบอกวา ในระบบระหวางประเทศนนมขวอ านาจกขว มการกระจายอ านาจหรอรวมอ านาจ และมลกษณะมากนอยแคไหน เชน มความเปนทนนยมมากนอยแคไหน

-สจจะนยมแนวใหม ยงเนนในเรองของอนาธปไตยระหวางประเทศ มองวา ในโลกนไมมองคกรใดหรอรฐใดทมบทบาทในการควบคมพฤตกรรมของผแสดงบทบาทอนๆไมมกฎหมายหรอขอบงคบใดทจะใหผแสดงบทบาทท าตามได ถงมกไมยด ถอ ท าใหเกดสภาพอนาธปไตยระหวางประเทศ -เนนในเรองของความมนคงปลอดภย ผลประโยชนของรฐและอ านาจ มองวารฐตางๆตองการอยเหนอรฐอน ค านงถงความปลอดภยของตนเอง -เนนการดนรนและตอสภายใตสภาพอนาธปไตย -เนนดลแหงความหวาดกลว โดยมาจากแสนยานภาพทางดานนวเคลยรทท าให 2 ฝายไมกลาทจะคกคามกนเพราะเกรงวาจะเกดสงครามนวเคลยร เนนการเตรยมการทางดานการทหารและการปองปราม ดวยการขมขวาหากมการโจมตจากฝายตรงขามกจะมการโจมตตอบแทน เพอลางแคนดวย อาวธนวเคลยร การจะใชแนวคดของส านกสจจะนยมใหมไปวเคราะหจะตองเขาใจระบบระหวางประเทศทมลกษณะทสหรฐเปนศนยกลางอ านาจใหญ และมศนยอ านาจอนๆทพยายามถวงดล คอ ฝรงเศส เยอรมน จน ญปน 2.ส านกเสรนยม (Liberalism) ม2 แนวคอ 2.1 ส านกเสรนยม (Liberalism) 2.2 ส านกเสรนยมแนวใหม (Neoliberalism) -เนนการสรางสถาบน/องคการระหวางประเทศหรอกฎหมายระหวางประเทศ ทจะท าใหเกดความรวมมอโดยเฉพาะความรวมมอทางดานเศรษฐกจ เชน WTO -เนนการสรางสนตภาพ คอ มองวาหากมความรวมมอระหวางประเทศจะกอใหเกดสนตภาพ โดยมองคการระหวางประเทศและกฎหมายระหวางประเทศเปนเครองมอ -เนนการสรางประชาธปไตย เพราะมองวา หากทกประเทศเปนประชาธปไตยโลกกตะมสนตภาพ -เนนทการพงพาอาศยซงกนและกน (Interdependence) เพอใหบรรลถงความจ าเปนของมวลมนษย คอการแกไขปญหาความยากจน การชวยเหลอกนในการพฒนาประเทศ การแกไขปญหาสงแวดลอม

-เนนทความมนคงปลอดภยรวมกน โดยรวมมอกนอาจมกองก าลงรวมกน เสรนยมแนวใหมมกยดอดมการณมากกวาสจจะนยม จงใหความส าคญกบความมนคงปลอดภยรวมกน สรางกองทพรวมกน เพอรกษาสนตภาพและความอยรอด เปนทมาของสนนบาตชาตและสหประชาชาต นอกจากน ยงเนนในเรองระเบยบโลก ซงหมายถงแบบแผนดานตางๆทงการคา การทหาร การทต ทมการก าหนดขนวา พฤตกรรมในดานตางๆ ของความสมพนธระหวางประเทศ ควรจะด าเนนการอยางไร เชน ในดานการคา กตองเปดเสร ในดานการเมองกตองมประชาธปไตย -เนนการรวมตวกนเปนกลมในภมภาค -เนนการปฏรปสถาบน เพอรองรบกบปญหาทเกดขน โดยภาพรวมเสรนยมแนวใหม จะเนนเศรษฐกจเปนหลก

3.ส านกโครงสรางนยม (Structurealism) จะเนนทโครงสรางทเปนอยในเวลาน เปนโครงสรางของโลกทนนยม เปนโครงสรางทเอารดเอาเปรยบ กอบโกยผลประโยชนจากประเทศก าลงพฒนา และดอยพฒนา

ส านกนเสนอวา วธการเดยวทจะแกปญหาขางตน คอการปฏวต ส านกนจงเปนพวกซาย หรอคอมมวนสต

สงคมชมชนระหวางประเทศ (International Society) ความสมพนธระหวางประเทศ เปนการตดตอสมพนธระหวางรฐ โดยค านงถงกฎเกณฑกตกาของสงคมระหวางประเทศ มาตรการและวธการตางๆ ในการตดตอ รวมทงพฤตกรรมของรฐทเกดขนในสงคมระหวางประเทศ สงคมชมชนระหวางประเทศเปนสงคมทประกอบไปดวย 1.สวนทเปนของรฐ (State) ซงรฐมองคประกอบทส าคญอย 4 อยาง คอ ประชาชน ดนแดน รฐบาลและอ านาจอธปไตย เชน ประเทศตาง ๆ 2.องคกรพฒนาเอกชน NGOs (Non governmental Organization) 3.องคกรและหนวยงานของรฐ(Governmental Organization) ไดแกกรทวง ทบวง กรมตางๆ 4.องคกรทมความเปนสากล ไดแก กาชาดสากล 5.องคกรเหนอรฐ (Supra-National Organization) เชน IMF ,UN, EU 6.องคการคาโลก WTO 7.บรรษทขามชาต เชน AIA ,VISA ,TOYOTA เปนตน ลกษณะพนฐานโดยทวไปของสงคมชมชนระหวางประเทศ 1.มจ านวนสมาชกไมแนนอนเปลยนแปลงอยเสมอ 2.ทรพยากรธรรมชาตมอยอยางจ ากด เชนทดน น ามน ปาไม 3.ความเสมอภาคทามกลางความไมเสมอภาค รฐทกรฐมความเทาเทยมกนในเรองของความเปนรฐ แตไมเทาเทยมกนในเรองของอ านาจ รฐเลก-ใหญม1 เสยงในสมชชาสหประชาชาต แตสทธในการยบย ง ไมเทากน 4.มความสมพนธกนระหวางรฐตางๆ

ความรวมมอกน

(cooperate) การประนประนอม

(compromise) ความขดแยง (conflict)

สนตภาพ

(Peace) การอยรวมกน (Co-existence)

สงคราม

(War)

ในสงคมชมชนระหวางประเทศ จะมความสมพนธ 3 ประเภท คอ ความรวมมอกน ,การประนประนอมและความขดแยง จากภาพ จะเหนวา ความสมพนธระหวางประเทศจะเปนแบบใดๆนน จะมผลประโยชนของชาต เปนตวแปรส าคญในการเชอมความสมพนธระหวางกนดงน

1) ถามความรวมมอกนจะมผลใหเกดสนตภาพ 2) ถามความขดแยงกนเพราะแยงผลประโยชน จะมผลใหเกดสงคราม 3) ถามการประนประนอมกน แมไมขดแยงไมรวมมอ จะมผลใหสามารถอยรวมกนไดโดยไมเกด

สงคราม 5.มการพงพาอาศย (Interdependence) = พงพงองกน รฐตางๆมการพงพาอาศยกน ทางดานเศรษฐกจแตรฐใหญมอ านาจเหนอกวารฐเลก 6.มลกษณะเปนพลวตร (Dynamic) คอมการเปลยนแปลงตลอดเวลาไมหยดนง มตรอาจกลายเปนศตร และศตรกลายเปนมตร ขนอยกบผลประโยชน “ทกสรรพสงรอยรดเปนหนงเดยว ทกสรรพสงไมเทยงแทแนนอน สงทแนนอน คอความเปลยนแปลง” ดร.พงษศานต พนธลาภ คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยรามค าแหง 2519

7. มลกษณะเปนอนาธปไตย คอมลกษณะดงน -มเอกราช -การอยรอดหลกปกครองตนเอง -ชวยตนเอง -มอ านาจ -ผลประโยชนแหงชาต -การควบคมตนเอง 8. สอครอบโลก (Global Media) ดงค ากลาวของ ดร.พงษศานต พนธลาภ คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยรามค าแหง 2539 ท วา “ใครครอบครองขอมลขาวสาร สามารถครองครององคความร ใครครอบครององคความร สามารถครอบครองสอ ใครครอบครองสอ สามารถครอบครองความเปนเจาในสงคมชมชนระหวางประเทศ” 9. ทนขามชาต 10.สงคมไรพรมแดน ไมมขอบเขตขวางกนสามารถตดตอเชอมโยงไดทงโลก ดวยเทคโนโลยสมยใหม

ฮน เจ มอรเกนธาว กลาววา การเมองเปนเรองของการตอสแยงชงอ านาจและสงคมชมชนระหวางประเทศนนเปนอนาธปไตย รฐทกรฐตางปกปองผลประโยชนและสรางความมนคงเพอความอยรอด รปแบบความขดแยงในสงคมชมชนระหวางประเทศทใชก าลงสรปเปน6 รปแบบ 1. ความขดแยงทางดานการคา เชน สหรฐ-จนเรองลขสทธทรพยสนทางปญญา

2. วกฤตการณระหวางประเทศ ในสภาวะทไมใชสงครามหรอสนตภาพ วกฤตการณมองคประกอบดงน -ผลประโยชนทส าคญของรฐไดถกคกคามจากรฐอน -ระยะเวลาทรฐจะท าการตดสนใจอยางหนงอยางใดมจ ากด -เปนสถานการณทเกดขนโดยไมไดคาดหมายลวงหนา -สถานการณทเกดขนนนจะตองไมแปรเปลยนไปสความขดแยงทรนแรงไปสสงคราม 3. ความขดแยงทใชความรนแรงคอนขางนอย เชน ความขดแยงประปรายของเกาหลเหนอ-เกาหลใต 4. การกอการราย 5.สงครามกลางเมองและการปฏวต 6.สงครามระหวางประเทศ -สงครามทประกาศ -สงครามทไมประกาศ ส าหรบแนวคด เรองสนตภาพ ม2 กลมใหญ คอ 1.สนบสนน วาสนตภาพจะด ารงอยไดถาระบบดลแหงอ านาจสามารถท าใหรฐคอรยอมประนประนอมกน และเปนผเสนอการจดระเบยบ และสนตภาพโลกโดยการมรฐบาลโลก ใชกฎหมายระหวางประเทศ เปนเครองมอ 2.การกระจายความมงคง

ความสมพนธระหวางประเทศ มเพยง 2 รปแบบ คอ 1.ความรวมมอระหวางประเทศ (International Cooperation) แบงเปน -ความรวมมอทางดานการเมอง -ความรวมมอทางดานเศรษฐกจ 2.ความขดแยงระหวางประเทศ (International Conflict) แบงเปน -ความขดแยงทางดานการเมอง -ความขดแยงทางดานเศรษฐกจ

ทฤษฎทใชวเคราะหความรวมมอทางดานเศรษฐกจ ) 1. ทฤษฎพงพาอาศยซงกนและกนระหวางประเทศ (Interdependence Theory) นกวชาการทโดดเดน คอ โรเบรต โอ. เคยวเฮน และโจเซฟ เอช.ไน ซงเปนบดาของทฤษฎพงพา โดยกลาววาความสมพนธระหวางประเทศในปจจบนมลกษณะการพงพาอาศยกน เชนการพงพาสนคา พงพาการลงทน พงพาเทคโนโลย พงพาทรพยากรตางๆ และความสมพนธในแบบพงพาอาศยซงกนและกนจะท าใหเกดเหตการณระหวางประเทศขน แมวาการพงพาอาจจะเปนไปในลกษณะทไมเทาเทยมกน แตโลกทงโลกกตองพงพาอาศยกน

ประเภทของการพงพาอาศยซงกนและกน 1.การพงพาอาศยซงกนและกนแบบเทาเทยมกน (Symmetrical Interdependent ) เชน การพงพาอาศยซงกนและกน ระหวางสหรฐและอย ททง 2 ฝาย มอ านาจพอๆกน และสามารถเจรจากนได หรอตอบโตได หรอกรณจนทถกสหรฐขมขวา ถาจนไมแกปญหาสทธมนษยชนสหรฐจะแซงชน แตจนกกลาทจะประกาศตอบโตทนทวา ถาสหรฐแซงชนจน จนกจะแซงชนตอบ

2.การพงพาอาศยซงกนและกนแบบไมเทาเทยมกน (Asymmetry Interdependent ) เชนกรณระหวางไทยกบสหรฐเปนการพงพาอาศยแบบไมเทาเทยมกนกอใหเกดอ านาจทแตกตางกน กลาวคอ ไทยเปนฝายพงพาสหรฐมากกวาทสหรฐจะพงพาเราถาไทยไมใหความรวมมอกบสหรฐกอาจจะไดรบผลกระทบมากมาย เพอไทยพงพาสหรฐมากกวาท าใหสหรฐมอ านาจเหนอกวา และสามารถชน าหรอบงคบใหเราท าตามทตองการได 2.ทฤษฎบรณการทางเศรษฐกจระหวางประเทศ (International Integration Theory) ทฤษฎบรณาการทางเศรษฐกจระหวางประเทศมนกวชาการน าเสนอหลายคนแตทมชอเสยงคอทฤษฎการบรณาการทางเศรษฐกจในระดบภมภาคของ Bela Balassa (เบลา บาลาสซา) เนองจากเปนทฤษฎทใชในการอธบายการบรณาการของยโรป ซงเปนการรวมกลมทประสบความส าเรจมากทสดในโลก บาลาสซาเสนอวาขนตอนของการบรณาการทางเศรษฐกจระดบภมภาคม 5 ขนตอน ไดแก 1.ความรวมมอจดตงเขตการคาเสร (Free Trade Area / Agreement: FTA) หมายถง การรวมมอกนของประเทศสมาชกในภมภาคเพอขจดอปสรรคทางการคา ยกเลกภาษทางการคาระหวางกน มการเคลอนยายสนคาโดยเสรระหวางประเทศสมาชก โดยประเทศสมาชกยงจดเกบภาษศลกากรกบประเทศนอกกลมไดตามนโยบายของตนเอง เวลานการรวมตวของประเทศในกลมอาเซยนยงอยในขนตอนนคอการจดเปนเขตการคาเสรอาเซยน (AFTA) 2.สหภาพศลกากร (Custom Union) หมายถง ประเทศสมาชกนอกจากจะยกเลกภาษทางการคาลดอปสรรคระหวางกนแลวยงใชระบบภาษศลกากรกบประเทศนอกกลมในอตราเดยวกน หรอม Common Custom Policy 3. ตลาดรวม (Common Market) หมายถง การขยายความรวมมอดานการคาถงขนาดทเปดโอกาสใหทน แรงงาน การประกอบการเคลอนไหวอยางเสรภายในกลม เชนแรงงานในเยอรมนไปท างานในฝรงเศส ในองกฤษ และประเทศสมาชกสหภาพยโรปอนๆ ไดอยางเสร 4. สหภาพทางเศรษฐกจ (Economic Union) เปนการรวมตวกนตงแตขนตอนท 1 + 2 + 3 รวมกบการก าหนดนโยบายสงคม เศรษฐกจ การเงน การคลงรวมกน 5. สหภาพการเมอง (Political Union) ถอเปนจดสดทายของการบรณาการทางเศรษฐกจ หมายถง การใชนโยบายการเมองและความมนคงอนเดยวกน เชนเดยวกบ United States of America ขนตอนนยงคงเปนไปไดยากเพราะรฐตาง ๆ ยงอยากสงวนอ านาจอธปไตยในการก าหนดนโยบายการเมองและความมนคงของตนเองอย ทฤษฎทใชวเคราะหความรวมมอทางการเมอง 1.ทฤษฎดลแหงอ านาจ (Balance of power) เปนทฤษฎทบอกวาโลกจะไมเกดปญหาความรนแรง ไมมสงคราม หากมความไดดลในอ านาจของความสมพนธระหวางประเทศ เนองจากตางฝายตางกลวอ านาจของอกฝาย เชนรสเซยกพยายามสรางดลกบอเมรกา หรอในยคสงครามเยน ฝายคอมมวนสตกพยายามรวมกลมกนเพอสรางดลอ านาจกบฝายโลกเสร ทฤษฎทใชวเคราะหความขดแยงทางเศรษฐกจ 1.ทฤษฎพงพง (Dependency Theory) การพฒนาประเทศตามแนวทางทนนยมของประเทศโลกทสาม ในชวงสงครามโลกครงทสอง เทาทปรากฎโดยทวไปนอกจากจะไมน าไปสความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจดงทคาดหวงไว ยงกอใหเกดผลเสยนานปการในดานเศรษฐกจ สงคม และการเมองทงโดยทางตรงและทางออม

ทงนไมวาจะเปนปญหาการขาดดลการคา และดลการช าระเงน ปญหาการกระจายรายได ปญหาการเตบโตอยางไรระเบยบแบบแผนของเมอง และการขยายของชมชนแออด ปญหาสงแวดลอมหรอแมกระทง ปญหาสทธมนษยชน และปญหาเสรภาพทางการเมอง ดเหมอนจะไดรบผลไมมากกนอยจากแนวทางการพฒนาดงกลาวแทบทงสน สภาพเชนนมกจะเรยกรวมๆกนวาปญหาดอยพฒนา ไดผลกดนใหนกวชาการและปญญาชนในโลกทสามหนมาใหความสนใจ แนวคดขนตนของทฤษฎการพงพามทมาจากความคดของบรรดานกเศรษฐศาสตรในคณะกรรมาธการเศรษฐกจส าหรบละตนอเมรกาของสหประชาชาต โดยม Rual Prebisch เปนผน า Prebisch จ าแนกประเทศตางๆตามระดบการพฒนาออกเปน 2 ประเภท -ประเภทแรก คอ ประเทศศนยกลาง (Centre) ทพฒนาแลว -ประเภททสอง คอประเทศรอบนอก (Periphery) ซงดอยพฒนาความสมพนธดานเศรษฐกจและการคาระหวางประเทศ ซงทงสองประเภทนจะเปนไปในลกษณะทประเทศศนยกลางไดเปรยบและประเทศรอบนอกเสยเปรยบอยเสมอ ทงนเปนผลมาจาก “อตราดานการคาทเสอมโทรมลงเรอยๆ (Deteriorating terms of trade)นนเอง ดงจะเหนไดวา ราคาสนคาประเภทวตถดบทผลตโดยประเทศรอบนอกมแนวโนมตกต าลงเมอเปรยบเทยบกบสนคาอตสาหกรรมจากประเทศศนยกลาง สภาพความสมพนธระหวางทไมเสมอภาคในดานการคาระหวางประเทศศนยกลางกบประเทศรอบนอก ดงกลาว เปนสาเหตหลกของความดอยพฒนาในละตนอเมรกา ทงนเปนเพราะสภาพการคาระหวางประเทศเชนนน กอใหเกดความผดปกตในตลาดโลก 2 ประการ ประการแรก คอการพฒนาอตสาหกรรม โดยการทดแทนการน าเขา ประการทสอง เกดการผกขาดตลาด ตลาดปจจยการผลต และตลาดสนคาภายในดนแดนศนยกลางมากขน ความผดปกตทงสองจะท าใหประเทศศนยกลางมอ านาจตอรองสงกวา ประเทศรอบนอกอยางมาก สนคาอตสาหกรรมจากประเทศศนยกลางจะถกโกงราคาใหสงขน แตสนคาขนปฐมภมจากประเทศรอบนอกถกกดราคาใหต าลง ผลประโยชนทางการคาระหวางประเทศจงตกอยกบประเทศศนยกลางเปนสวนใหญ สภาพดงกลาวสงผลใหประเทศรอบนอกไมอาจจะพฒนาตนเองไปไดเทาทควร และยงตองตกอยในสภาพพงพาประเทศรอบนอกอยางไมมทสนสด 2)ทฤษฎระบบโลก(World System Theory) บดาของทฤษฏน คอ เอมมานเอล วอลเลอรสไตน โดยสาระส าคญของทฤษฎน จะมองวา ประเทศตางๆ ในโลกแบงเปนสามกลม คอ -ประเทศศนยกลาง (Core) ไดแกประเทศทพฒนาแลว เชน สหรฐฯ ยโรปตะวนตก แคนาดา -ประเทศกงปรมณฑล (Semi-periphery) ไดแก ญปน ประเทศอตสาหกรรมใหม (Nics) คอเกาหลใต สงคโปร ฮองกง ไตหวน บราซล เมกซโก อารเจนตนา -ประเทศปรมณฑล (Periphery) ไดแก ประเทศก าลงพฒนาทงหลายทงในเอเชย และแอฟรกา ทฤษฎระบบโลก กลาววา ประเทศศนยกลาง จะกอบโกยผลประโยชนจากประเทศรอบนอกและกงรอบนอก รวมทงยงกดกนทางการคาจากประเทศรอบนอก และกงรอบนอก โดยมาตรการตางๆ สวนประเทศกงรอบนอกจะ

ท าหนาทสองอยางคอ กอบโกยผลประโยชนจากประเทศรอบนอกดวย รวมทงกดกนทางการคาไมใหสนคาจากประเทศรอบนอกเขาไปในตลาด ท าใหประเทศรอบนอกเปนผเดอดรอนมากทสด ยงท าใหประเทศรอบนอกทเปนประเทศก าลงพฒนาไมมโอกาสพฒนา ขนมาไดเลย สดทายกน ามาซงความขดแยง ทฤษฎทใชวเคราะหความขดแยงทางการเมอง

1) แนวคดการครองความเปนเจา (Hegemony) เชน สหรฐ ทพยายามครองความเปนเจาจงตองเขาไปยงกบทกประเทศในโลก โดยใชเครองมอทกอยางเพอครองความเปนเจา 2) แนวคดเกยวกบการกอการราย เปนแนวคดทบอกวา หากประเทศเลกๆจะเอาชนะประเทศมหาอ านาจ ซงมความพรอมในทกดานทงเศรษฐกจ ก าลงทหาร จะตองใชวธการกอการราย เนองจากเปนวธเดยวทท าใหประเทศมหาอ านาจเกดความประหวนพรนพรง นอกจากน ยงม ทฤษฎความสมพนธระหวางประเทศ อนๆอกไดแก 1.ทฤษฎการกระท า (Action Theory) เปนทฤษฎทเนนการกระท าหรอนโยบายของรฐทใหความส าคญตอปจจย

ภายในของรฐทเปนแรงกระตนทส าคญกอใหเกดการกระท าหรอนโยบายอยางใดอยางหนง ปรากฎออกมา ปจจยภายในดงกลาวไดแก อดมการณ คานยม ขดความสามารถ และความตองการของรฐ เปนตน ซงปจจยภายในเหลานเองเปนปจจยส าคญทท าใหรฐกระท าการอยางใดอยางหนงลงไป 2.ทฤษฎปฏกยาตอเนองกน (Interaction Theory) อธบายถงการกระท าหรอนโยบายของรฐอนเกดจากผลของการกระท าหรอนโยบายของอกรฐหนงอนเปนการใหความส าคญตอปจจยภายนอก มากกวาปจจยภายในของรฐ ปจจยภายนอกทส าคญคอ การกระท าหรอนโยบายของรฐอนๆทมากระทบนนเอง ปฏกรยาดงกลาวอาจปรากฎออกมาในรปแบบของการรวมมอกน หรอความขดแยงกน การตอรองหรอการแขงขนกนกได 3.ทฤษฎสนาม (Field Theory) เปนทฤษฎทเชอวาการทรฐจะกระท าการหรอมนโยบายอยางใดอยางหนงตอรฐอนและรฐใดรฐหนงจะมปฏกรยาจะมปฏกรยาตอบโตตอการกระท าของรฐอนนนทงการกระท าและทงการตอบโตนน รฐตองตดสนใจกอนการกระท าหรอตอบโตนนเสมอ ทฤษฎนจงใหความส าคญตอปจจยภายในทส าคญ 2 ประการ คอ 1.ขดความสามารถและคานยม (Capability and Value)ของรฐทผน าตองน ามาพจารณากอนตดสนใจในการกระท าการอยางหนงอยางใดลงไป ไมวาจะกระท าตอรฐอนหรอตอบโตรฐอนกตาม 2.การเลงเหนผล (Perception) หมายถงการทรฐไดเลงเหนผลตอการกระท าหรอการตอบโตทตนท าไปนน จะกอใหเกดผลอยางไร ตอตนเอง 4.ทฤษฎเกยวพนกน (Linkage Theory) เปนทฤษฎทอธบายถงความเกยวพนระหวางการเมองระหวางประเทศ และการเมองภายในของรฐ นนคอ การทรฐจะกระท าอยางหนงอยางใด หรอจะมปฏกรยาตอบโตรฐอนนนมกเกดจากความตองการหรอความจ าเปนทางการเมองภายในของประเทศเปนส าคญ 5. ทฤษฎระบบ (System Theory )ทฤษฎนเหนวาระบบโลก หรอระบบระหวางประเทศอนประกอบดวย ประเทศนบรอยทมความแตกตางกนไป มทงประเทศเลกและประเทศใหญนน ยงมระบบรองลงไปอก หลายระบบซอนกนอย จดเรยงล าดบ คอ ระบบโลก (International System) องคกรระหวางประเทศระดบสากล (Universal Organization) เชน สหประชาชาต WTO IMF เปนตน ระบบตอมา คอระบบรองในระดบระหวาง

ประเทศ (Sub-National System ) ไดแกองคการระดบภมภาค เชน EU ,NATO, ASEAN เปนตน ระบบตอมา คอระบบแหงชาต (National System)ไดแกรฐตางๆ ระบบเลกทสด คอ ระบบรองแหงชาต (Sub-National System)หรอระบบภายในแตละชาตนนเอง ไดแกพรรคการเมอง ระบบเศรษฐกจและสงคม เปนตน 6.ทฤษฎท านาย (Predictive Theory) เปนทฤษฎทสรางขนมาเพอการท านายการกระท าของฝายตรงขามเปนการลวงหนา นบวาเปนประโยชนอยางยงตอผมหนาทในการก าหนดนโยบายตางประเทศ ซงตองการรลวงหนาวา ประเทศอนจะมปฏกรยาอยางไร กบการกระท า หรอนโยบายทรฐของตนน ามาใช อยางไรกตามทฤษฎท านายไมอาจถกตองเสมอไป เพราะรฐอนอาจไมเปนอยางทท านายไวกได ทฤษฎท านาย ไดแก ทฤษฎเกม ( Game Theory) การจ าลองแบบสมมต (Simulation Technique) และฉายภาพในอนาคต (Projection Technique ) 7.ทฤษฎการตดสนใจ (Decision-Making Theory) เปนการศกษากระบวนการตดสนใจซงพจารณาการกระท าของรฐวา เกดขนจากพฤตกรรม คณลกษณะและแรงจงใจของสวนตางๆภายในรฐ ทฤษฎนมสวนส าคญในการพจารณาสวนตางๆ ภายในรฐทมผลตอการก าหนดนโยบายแทนทการศกษาการกระท าของรฐเปนเพยงหนวยเดยว การศกษาในทฤษฎน รวมไปถงการศกษาในสวนทเปนการก าหนดนโยบาย (Policy-Making ) นอกจากน ยงสามารถใชเรองของผลประโยชนแหงชาต ในการวเคราะหไดดวย 8.ทฤษฎเกมส ( Game Theory) ถกน ามาใชวเคราะหการเมองภายในประเทศและความสมพนธระหวางประเทศ การวเคราะหทฤษฎเกมส เปนเรองของการคาดคะเน การทายใจ การตดสนใจ จงสามารถแบงออกเปน 3 ระดบ

1) การตดสนใจโดยมนใจ (sure, certainly) คอสามารถค านวณไดวาผลการตดสนใจจะออกมาเปนอยางไร

2) การตดสนใจแบบเสยง(Probability) คอรผลความนาจะเปนคอนขางแนนอน 3) การตดสนใจโดยไมร เปนการตดสนใจแบบบอด ไมรผลจะออกมาอยางไร ทฤษฎเกมสมฐานสมมต (Assumption) วาคนมเหตผล (Rational) คนทคาขายยอมอยากไดก าไร จากความเชอทวา มนษยมเหตผลจงเชอวาการตดสนใจของมนษย จะตองท าดวยเหตผลสามารถทายใจได องคประกอบของทฤษฎเกมสมดงน 1.มผเลนอยางนอย 2ฝาย หรอหลายฝาย (ผเลนตางมเหตผลซงกนและกน) 2.การตดสนใจของผเลนฝายหนงขนอยกบอกฝายหนง (เราจะตดสนใจอยางไรกตองเอาดวาอกฝายจะตดสนใจอยางไร 3. ผลของการเลนจะมคาออกมาตางกน ขนอยกบคานยม ระบบความคด ระบบสงคมของผเลน 4.ตองมกตกาเพอใหเกดความตดสนใจหรอใหเกมสด าเนนไปได 5.ตองมขอมลขาวสาร เนองจากตองมการทายใจถามขอมลมากยงตดสนใจไดมาก 6.การตดสนใจขนอยกบบรบท (Concept) หรอสงแวดลอมทางเศรษฐกจ สงคม การเมองและอนๆ ซงเปนตวก าหนดการตดสนใจ เงอนไขส าคญ ทจะสามารถใชทฤษฎเกมสวเคราะหไดด คอ ตองมการเลนตดตอกนในระยะยาว การวเคราะหจงจะไดผลสมบรณ

ชนดของทฤษฎเกมส 1) มผชนะทงสองฝาย เรยกวา win-win Game คอผลประโยชนรวมกน ตางฝายตางไดประโยชน 2) มผชนะผแพ คนหนงไดคนหนงเสย เรยกวา win-lose Game คอผลประโยชนขดแยงกน 3) ตางคนตางเสย lose-lose Game คอผลประโยชนรวมกนในทางทเสยทงค ถาผลไดกบผลเสยเทากนเรยกเกมสทมผลเปนศนย Zero-sum-Game เชน ได20 เสย20 จะไดผลรวม

เทากบ 0 ถาผลไดกบผลเสยไมเทากน คอผลรวมไมเทากบศนย เรยกวา Non Zero-Sum-Game เชนได 30 เสย20 จะไดผลรวมเทากบ 10 ไมใช 0 บางครงผลกมลกษณะผสมทง Zero-Sum-Game และ Non Zero-Sum-Game ซงนกวชาการบอกวา เปนสงปกตในความสมพนธในเวทการเมองระหวางประเทศ

นโยบายตางประเทศ ฮน เจ มอรแกนธอร พดถงนโยบายตางประเทศ วามลกษณะส าคญ 3 ประการ คอ 1.นโยบาย

ตางประเทศทรกษาสถานภาพเดม 2.นโยบายตางประเทศทตองการสรางเกยรตภมและศกดศร และ3.นโยบายตางประเทศทรกราน กาวราว และแผขยายอ านาจ หรอจกรวรรดนยม หลกการปกครองของสหรฐ -ยดหลกปกครองโดยกฎหมาย -ยดหลกการปกครองโดยพลเรอน มอ านาจสงสด คอ ประธานาธบด ประธานาธบดสหรฐอเมรกา คอ คนหนงคนเดยว (ตองเปนพลเมองอเมรกนโดยก าเนดและอายไมต ากวา 35 ป และอาศยอยในสหรฐ มาไมนอยกวา 14 ป) ซงเปนทงประมขของรฐ และเปนหวหนาฝายบรหาร โดยมรองประธานาธบดอกหนงคน ซงมาจากระบบของการเลอกตงโดยออมผานทางคณะผเลอกตง ตามวธการทก าหนดในกฎหมาย ประธานาธบดมวาระการด ารงต าแหนงคราวละ 4 ป และจะด ารงต าแหนงตดตอกนเกนกวา 2 สมย ไมได คอ ใหเปนไดอยางมากแค 2 สมยเทานน รฐธรรมนญก าหนดใหประธานาธบดมอ านาจแตผเดยวในภารกจหลกเกยวกบการปกปองรฐธรรมนญและบงคบใชกฎหมายทออกโดยสภาคองเกรส ส าหรบอ านาจหนาทอนๆ ของประธานาธบดทส าคญๆ ตามมาตรา 2 อนมาตรา 2 ไดแก อ านาจดานนตบญญต ประธานาธบดในฐานะผน าหมายเลขหนงของประเทศ ยอมมบทบาทส าคญทางนตบญญตในการรเรม การเสนอนโยบายและกฎหมายตางๆ เกยวกบการบรหารกจการประเทศชาตของรฐบาลกลางตอสภาคองเกรส และมสทธออกกฎหมายในรปอนๆ ไดอ านาจตลาการ ประธานาธบดเปนผเสนอขอแตงตงผพพากษาศาลสงสด และผพพากษาศาลล าดบรองลงมาอนๆ ของรฐบาลกลาง โดยตองไดรบความยนยอมจากวฒสภา อ านาจส าคญอกประการหนง คอ อ านาจในการใหอภยโทษทงหมด โดยมเงอนไขแกผทถกพพากษาโทษวาละเมดกฎหมายของรฐบาลกลาง ยกเวนในกรณทเปนการถกฟองขบจากต าแหนงอ านาจบรหาร และอ านาจดานกจการตางประเทศ ประธานาธบดเปนผบญชาการสงสดของกองทพ ทงยงเปนผท าสนธสญญา ภายใตความเหนชอบของรฐสภา ตลอดจนเปนผทแตงตงทตเพอด าเนนความสมพนธกบตางประเทศ แตงตงรฐมนตรประจ ากระทรวงและหวหนาหนวยงาน และเจาหนาทส าคญๆ ของรฐบาลกลางอนๆ กระทรวง โดยความเหนชอบของวฒสภา นอกจากนนยงใหอ านาจประธานาธบดเปนผแตงตงรองประธานาธบดโดยความเหนชอบของสภาคองเกรส เมอต าแหนงนนวางลง รฐธรรมนญสหรฐ มอบอ านาจนตบญญตทงปวงของรฐบาลกลางแก รฐสภา หรอ สภาคองเกรส ซงประกอบดวยสองสภา คอ วฒสภา และ สภาผแทนราษฎร แตละสภาของสภาคองเกรส มอ านาจเสนอกฎหมายเกยวกบทกเรอง

และพจารณา อนมต รางกฎหมายทงมวล ซงสภาหนงอาจออกเสยงคดคานรางกฎหมายทผานอกสภาหนงมาแลวกไดหนง สภาคองเกรส จะเปนสถาบนทคอยตอตานอ านาจของประธานาธบด ใหท าอะไรไดไมงายนก เพราะเปนผอนมตเงนแกกจการทงปวง โดยมอ านาจหนาทในการตรวจสอบและถวงดลกบอ านาจอนๆ มใหมมากเกนไป วฒสภา (Senate) มาจากการแตงตง อ านาจหนาทของวฒสภา กอยางเชน อ านาจใหความเหนชอบดวยเสยงสวนใหญ ในการแตงตงทต ผพพากษาศาลของสหรฐ ขาราชการต าแหนงสง และเจาหนาทส าคญๆ ของรฐบาลกลางอนๆ ซงประธานาธบดเปนผแตงตง การใหสตยาบนตอสนธสญญาทกฉบบ ดวยคะแนนเสยง 2 ใน 3 ของสมาชกวฒสภาทมาประชม การกระท าดงกลาวของฝายบรหารขางตน หากวฒสภาไมเหนชอบไมวากรณใด กใหเปนอนโมฆะไป รฐธรรมนญก าหนดใหรองประธานาธบดเปนประธานวฒสภา ดงนนรองประธานาธบดจงไมมสทธออกเสยงลงคะแนนเสยงใดๆ สภาผแทนราษฎร สภาผแทนราษฎรมทมาจากการเลอกตงของประชาชน ตามแบบแบงเขต และอยในต าแหนง 2 ป วา สภาผแทนราษฎรจะเลอกประธานสภาเอง และประธานสภาผแทนราษฎรตองเปนสมาชกพรรคการเมองทมตวแทนในแตละสภาเปนจ านวนมากทสดเสมอ ส าหรบอ านาจหนาทในการเสนอ พจารณา และอนมต รางกฎหมายในเรองเกยวกบ ภาษ ทงหมด ใหถอวาเปนอ านาจหนาทเฉพาะตวของสภาผแทนราษฎรเทานน ระบบการตรวจสอบและถวงดล ระบบการเมองแบบอเมรกนตางจากระบบรฐสภาตรงทมการแบงแยกอ านาจระหวางสภาคองเกรส กบประธานาธบด กลาวคอ นอกจากโครงสรางการปกครองของสหรฐ จะถอหลกการแบงแยกอ านาจคอนขางเดดขาด รฐบาล ศาลมอ านาจอสระในการพจารณาพพากษาคด (โดยยอมใหฝายบรหารและฝายนตบญญตเขามาเกยวของเพอ “คานและดลย” ไดแตเพยงใหประธานาธบดเปนผแตงตงผพพากษาโดยไดรบความเหนชอบจากวฒสภาเทานน) สงทจะหนนใหประธานาธบด เปนทชนชอบของชาวอเมรกน คอ นโยบาย บทบาท และพฤตกรรม ประธานาธบดจะตอง นกถงประเทศชาต ตามดวยประชาชน ตวเอง พรรรค และพวก -ยดหลกสทธเสรภาพของประชาชน - หลอหลอมคนในชาตใหเปนหนงเดยวกน -ประชาธปไตยแบบมสวนรวม มผแทน -หลกการสหพนธรฐ -สรางความชอบธรรมมารองรบโดยสรางหลกกฎหมาย -หลกการเอกะภาค ****นโยบายตางประเทศของสหรฐไมวาพรรคไหนเปนประธานาธบด 1.เผยแพรประชาธปไตยใหแผขยายไปทวโลก 2.สนบสนนการคาเสร (ซงในทางปฏบตไมมทางเปนจรง การคาเสรจะมขนเมรฐทเขมแขงไดประโยชน) 3.สทธมนษยชน 4.สงแวดลอม 5.ลทธการแทรกแซง (Interventionism) ตวแบบทใชในการก าหนดนโยบายตางประเทศ

ในการวเคราะหการก าหนดนโยบายตางประเทศ จะใชตวแบบในการตดสนใจนโยบายตางๆ (Decision

Making Model) ซงเปนตวแบบทเนนวเคราะหวามปจจยวาอะไรทมผลตอนโยบายตางประเทศ ซงปจจยดงกลาวแบงออกเปน 1.ปจจยภายใน (Internal Factor) เชน -สภาพการเมองภายใน -สภาวะผน าและทศนคต -ภาวะเศรษฐกจภายในประเทศ -อดมการณทางการเมอง -ขนาดทตงและสภาพภมศาสตร -ก าลงอาวธและทหาร -ทรพยากรธรรมชาต ความอดมสมบรณของพชพนธ ธญญาหาร -พลงของประชากรในประเทศ -กลมผลประโยชนและพรรคการเมอง -มตมหาชนและสอมวลชน 2.ปจจยภายนอก (External Factor) เชน -อทธพลของมหาอ านาจและทาทของมหาอ านาจในกรณตางๆ -เหตการณทางการเมองในประเทศตางๆ -สถานการณการเมองในระดบโลก

ดงนน หากขอสอบเปดโอกาสใหเราแสดงความเหนวาประเทศไทยควรจะมบทบาทหรอนโยบายในความสมพนธระหวางประเทศในเรองตางๆอยางไร กควรจะอธบายโดยดงเอาปจจยเหลานมาวเคราะห

Plan C การบรหารรฐกจ ( รฐประศาสนศาสตร ) รฐประศาสนศาสตร อยภายใตบรบท (Context) ท งสภาพเหนอรฐ (Mega State) และจากระบบภายในสงคม ไดแก ระบบการเมอง การปกครอง, เศรษฐกจ, กฎหมาย และปจจยทางสงคมวทยาทเกยวกบปจเจกบคคล กลมคน คานยมและวฒนธรรม ฯลฯ ฝายการเมอง เปนฝายน าความคดจากประชาชนมาท าเปนกฎหมาย, นโยบายและหลกการตางๆ เพอน าไปบรหารประเทศ ฝายการเมอง เปนผก าหนดกตกาและนโยบาย ฝายรฐบาล เปนผบรหารงานภาครฐ (หรอเรยกวาฝายบรหารรฐกจ นนกคอ รฐประศาสนศาสตร นนเอง) คณะรฐมนตร เปนผก าหนดนโยบายใหกระทรวง, กรม และหนวยงานไปปฏบต ขาราชการ จงควรตองมความรในการน านโยบายตางๆ เหลานนไปปฏบตหรอด าเนนการ และควรมความรทางรฐประศาสนศาสตร รฐประศาสนศาสตร เกดขนในอเมรกา (ในป 1887 จากบทความหนงของ Woodrow Willson) ซงแยกออกมาจากรฐศาสตร โดยมเปาหมายเพอตอบสนองความตองการของประชาชน จดใหเปนกระบวนการบรหารจดการ Woodrow Willson ถอไดวา เปนบดาของรฐประศาสนศาสตร ไดแยก รฐประศาสนศาสตร (PA : Public Administrations) ออกจากรฐศาสตร โดยไดเขยนบทความชอ The Study of Administration (1887) ถอไดวาเปนบทความทมชอเสยงมากทสดของคนอเมรกน** (ผกลาวเชนนคอ Dwight Waldo ซงเปนนกวชาการ รฐประศาสนศาสตร) บทความนไดเสนอวา รฐประศาสนศาสตร แตกตางจากรฐศาสตรอยางไร Woodrow Willson กลาวไววา “การบรหารเปนเรองอยนอกเขตของการเมอง ปญหาของการบรหารไมใชปญหาของการเมอง บรหารรฐกจ คอ การน ากฎหมายหรอแผนตางๆ ของรฐบาล น าไปปฏบตอยางเปนระบบ” Ceiden ไดเสนอวา ผทนาจะเปนบดาของรฐประศาสนศาสตร ของอเมรกา คอ Frank J. Goodnow (ทไดเขยนบทความชอ The Study of Administration ในวารสาร Political Science Quarterly) *** ในชวงป 1887 – 1900 จงเปนชวงเวลาในการเกด รฐประศาสนศาสตร รฐประศาสนศาสตร (PA : Public Administrations) จะเปนศาสตรได ตองมทฤษฎและแนวคดตางๆ องคความรของรฐประศาสนศาสตร (Body of Knowledge Public Administrations) เปนการหาแนวคดในการบรหารงานใหมประสทธภาพและประสทธผล Woodrow Willson อธบายวา การศกษานน มวตถประสงคในประเดนทส าคญ 2 เรอง คอ

1. อะไร คอ สงทรฐบาลท าไดอยางเหมาะสมและประสบความส าเรจ 2. รฐบาลท าสงนน ใหม ประสทธภาพ และ เสยคาใชจายนอยทสด

ความเปนศาสตร เกดขนไดจาก...

Theory

Principle Principle Principle

Scientific Method

Concept

Particular Particular

Particular

Body of Knowledge การรวบรวมประเดนจนเกดเปนแนวคด ซงน ามาพสจนดวยวธการทางวทยาศาสตรอยางมเหตผล ทดสอบแลวเปนจรงตามนน ซ าแลวซ าอก กอเกดเปนหลกการ ทน ามารวมกนเปนทฤษฎ วตถประสงคของศาสตร กคอ คนควา หาความ ถงการบรหารงานของรฐ การเกดขนของปรากฏการณทางสงคมหรอกายภาพทสามารถสงเกตได ศาสตร Science คอ วชาทวาดวยเรองความเปนจรงหรอความเปนจรงของสงทมอย เชน องคการควรจดแบบใด, นโยบายควรท าแบบใด ฯลฯ และเปนการคนควาอยางมระบบ เพอคนหาค าตอบ ศาสตร จงเปนทรวมของความรทสามารถแยกศกษาไดเปนสวนทจดหมวดหมเพอศกษาได Scientific Method วธการทางวทยาศาสตร ทน ามาพสจน ประกอบดวย

1. Rational ความมเหต มผล 2. Logic หลกตรรกะ คนควาอยางมระบบ เพออธบาย 3. หลกการเชงประจกษ

ความจรง เชงทฤษฎ คอ ความจรงเชงสมพทธ (Relative Truth) ซงอาจเปลยนไปตามเวลาและสถานท

The World of Knowledge

Absolute Truth (สจธรรม)

Law (นามธรรมสงสด)

พสจนแลวพสจนอก

Theory (ความจรงเชงสมพทธ)

Relative Truth (ความจรงเชงสมพทธ) ขนอยกบเวลาและสถานท

เชน การปกครองของไทย เมอกอนเปนสมบรณาญาสทธราชย ประชาชนกไมเดอดรอน เหนวาด ตอมาถกคณะราษฎรเปลยนเปนประชาธปไตย ประชาชนกวาดและเหนวาการปกครองแบบเผดจการไมด ( จรงในชวงเวลาหนง อาจจะไมจรงในอกชวงเวลาหนง) Truth – a state of being true Absolute truth = Perfect, Pure – not dependent on space and time (สมบรณ บรสทธ ไมขนอยกบสถานทและกาลเวลา) แนวคดในการบรหารงาน มมากอน ค.ศ.1887 ซงเปนปทก าเนดรฐประศาสนศาสตร เมอ Woodrow Willson ไดใหก าเนด รฐประศาสนศาสตร ขนมา จงกลาววา ตองมหลกการบรหาร จงมพฒนาการทางทฤษฎศาสตรการบรหารภาครฐ

การศกษารฐประศาสนศาสตร ท าใหทราบวา ตองมองคการ เปนเครองมอของการบรหาร การบรหารงานภาครฐ จงตองรวาจดองคกรอยางไร (ตองมหลกคด)

องคการและการจดการ เปนสาขาหนงของรฐประศาสนศาสตร ทไดมการคนควาเทคนคและวธการใหมๆ ใหทนสมย ศกษาเกยวกบการจดการเกยวกบคนในภาครฐ เกยวกบการจดต าแหนง, การพฒนาคน (ปจจบนภาครฐมพฒนาดขน เพราะมการประเมนผล) กรบรหารงานภาครฐ การใชชวตรวมกนในสงคม กอใหเกด กจกรรมรวมกน Collective Action กจกรมของปจเจกบคคล Individual Action การจดการภาครฐ เนน 3 เรองใหญ 1. Public Affairs การจดการสาธารณะ / บรหารเรองราวสาธารณะ 2. Public Interest ผลประโยชนสาธารณะ 3. Public Accountability ตรวจสอบไดจากประชาชนและมความรบผดชอบ การบรหารของภาคธรกจ จะเนน 1. Private Affairs เรองราวทางธรกจ 2. Private Interest ผลประโยชนสวนตว

การบรหารภาครฐ ตองอาศยปจจยหลายๆ ตว ทงปจจยภายนอกรฐ, ปจจยภายในรฐ ซงตองมความรอบรและเอาชนะอปสรรคตางๆ ทเกดขนในขณะนน ผบรหารจงตองมความรหลายดาน เชน จตวทยา, รฐศาสตร, วทยาศาสตร, ตรรกะ, การเงน การคลง ฯลฯ ซงการบรหารนเกยวของกบการตดสนใจ เปนการใชทรพยากรภายในใหเกดประโยชน และเปนการน าทรพยากรภายนอกใดๆ ทเหมาะสมมาใช ผบรหารทดตองรอบรและละเอยดในปจจยตางๆ ทเกยวของ จงจะวเคราะหสถานการณในการบรหารชวงใดชวงหนง รฐประศาสนศาสตร จงอยในสภาพทงภายนอกและภายใน เชน สภาพเหนอรฐ (Mega State : การด าเนนการทรฐตองท าจากมตภายนอก)

*** การบรหารบานเมองจงมความเคลอนไหวตลอดเวลา (Dynamics) มปจจยเขามาเกยวของมาก การบรหารใหมความสมดล (Equilibrium) ใหไดในระยะเวลาและสถานทนนๆ ได

พฒนาการของแนวคดการบรหารรฐกจ พาราไดม1-5 New PA. NPM & Good Governance กลาวคอ แนวคดทางการบรหารรฐกจ สามารถแบงออกเปน พาราไดมได 5 พาราไดม จากในปจจบนน

พาราไดมท 5 ไดพฒนาเขามาส New PA. และพฒนาตอมาในปจจบนเปน NPM และการบรหารจดการทด หรอ Good Governance ซงเปนแนวคดครอบง าการบรหารในปจจบน

กระบวนทศน (พาราไดม) ทางดานการบรหารรฐกจ หรอกรอบเคาโครง ทางดาน การบรหารรฐกจมกแบงออกเปนตามชวงเวลา วาในแตละชวงเวลานน แนวคดหรอทฤษฎ ทางดานบรหารรบรหรอยอมรบในเรองใดบาง สภาพทไดรบการยอมรบรวมกนจะเรยกวา สภาพปกต หรอ Normal Science เชนในชวงพาราไดมท 1 มการยอมรบรวมกนวา การบรหารจะตองแยกจากกนอยางเดดขาดจากการเมอง แตโดยธรรมชาตเมอเวลาเปลยนไป การยอมรบหรอการรบรเดมยอมมการเปลยนแปลง เกดการตอตานหรอคดคานการยอมรบเดม ซงเรยกวา Paradigm Crisis หรอเกดวกฤตทางดานความเชอ หากกระแสการคดคานการยอมรบเดมประสบความส าเรจ กจะน าไปสการเกดพาราไดมใหม ทงนพาราไดมในดานการบรหารรฐกจ มหลายพาราไดม การแบงพาราไดมทางดานการบรหารรฐกจตามแนวคดของ นโคลส เฮนร เปนการแบงพาราไดมทไดรบการยอมรบมากทสด โดยแบงออกเปน 5 พาราไดม

พาราไดมทางการบรหารรฐกจ พาราไดมท 1 : การแยกการบรหารกบการเมองออกจากกนเปนสองสวน เปนจดเรมตนของการศกษาวชาบรหารรฐกจ เปนแนวความคดแยกการบรหารกบการเมองออกจากกนเปนสองสวน เปนแนวคดของนกรฐศาสตร Wilson เปนตนก าเนดแนวคด “การแยกการบรหารกบการเมองออกจากกนเปนสองสวน”

Goodnow กลาววา รฐบาลมหนาทแตกตางกน 2 ประการ - การเมอง เปนเรองของการก าหนดนโยบาย การแสดงออกซงเจตนารมณของรฐ

- การบรหาร น านโยบายตาง ๆ เหลานนไปปฏบต Leonard D. White ชใหเหนวา การเมองไมควรจะเขามาแทรกแซงการบรหาร การศกษาเรองการบรหารรฐกจควรจะเปนการศกษาในแบบวทยาศาสตร ศกษาจาก “ความจรง” ปลอดจาก “คานยม” สวนการศกษาเกยวกบเรองการก าหนดนโยบายสาธารณะและปญหาตาง ๆ ทเกยวของ เปนเรองของนกรฐศาสตร การบรหารรฐกจถอเปนสาขาหนงของวชารฐศาสตร พาราไดมท 2 : หลกการบรหาร มองวาการบรหารรฐกจเปนเรองของหลกตาง ๆ ของการบรหารทมลกษณะเปนวทยาศาสตร หนาทของการบรหารคอ ประหยด และ ประสทธภาพ แนวความคดนมงศกษากคอ “ความรความช านาญเกยวกบหลกเกณฑตาง ๆ ของการบรหาร” Gulick ไดเสนอหลกการบรหาร POSDCORB Taylor แสงหาวธการท างานทดทสด one best way ใหไดผลผลตทมคณภาพและมปรมาณสงสด โดยใชปจจยการผลตนอยทสด (เนนเงน เนนงาน)

ตอมาพาราไดมนไดรบการโจมตจากนกวชาการสมยตอมาวา การเมองไมสามารถแยกออกจากกนได และหลกการบรหารไมสอดคลองตามหลกของเหตผล ไมสามารถใชไดในทางปฏบต เปนแคภาษตการบรหารเทานน พาราไดมท 3 : การบรหารรฐกจคอรฐศาสตร

การบรหารเปนสวนหนงของการเมอง เกดขนจากการโตแยงพาราไดมท 1 กบ 2 - การบรหารไมสามารถแยกออกจากการเมองไดการบรหารตองศกษาไปพรอมกบการเมอง - หลกตาง ๆ ของการบรหารมขอขดแยงกนเสมอ จงไมใชหลกการ

ชวงพาราไดมท 3 พยายามเชอมโยงความคดระหวางวชาการบรหารรฐกจกบรฐศาสตรขนใหม แตผลทเกดกลบกลายเปนท าใหความเปนสาขาวชาหางไกลกนออกไป

มการละเลยการบรหาร ท าใหบทความทางการบรหารนอยลง ใหสงผลนกวชาการรฐกจบางกลมไมพอใจ/นอยใจในสถานภาพแบบนน รสกเปนพลเมองชนสองในคณะรฐศาสตร ท าใหเกดพาราไดมท 4

Elton Mayo -- Human Relation (พฤตกรรมกลม) Maslow -- ล าดบขนความตองการ McGregor -- ทฤษฎ X Y Herberg -- ทฤษฎสองปจจย

พาราไดมท 4 : การบรหารรฐกจคอวทยาการบรหาร เปนการศกษา 2 สวน คอ - ทฤษฎองคการ ศกษาเกยวกบองคการ, คน เพอทจะชวยใหเขาใจพฤตกรรมองคการไดดขน - วทยาการจดการ ศกษาเกยวกบเทคนคเชงปรมาณ คณตศาสตร คอมพวเตอร มาใชในการบรหารให

มประสทธภาพเพมมากขน และเพอทจะใชวดประสทธผลของการด าเนนงานไดอยางถกตอง จดออนของพาราไดมท 4 นกวชาการมองวาไมใชตวตนทแทจรงของการบรหารรฐกจ เพราะเปนการ

บรหารทวไปทใชไดทงการบรหารรฐกจและธรกจ ในความเปนจรงการบรหารรฐกจจะมธรรมชาตทแตกตางอยาง

ส าคญจากธรกจ เพราะฉะนนเกณฑการประเมนจะแตกตางกน เนองจากการบรหารรฐกจมงเนนการตอบสนองความตองการของประชาชน เปนการเมองสง มกฎระเบยบมาก เปลยนแปลงไปตามนโยบาย ในขณะทธรกจมงเนนก าไร

Herbert Simon เสนอแนวคดของการตดสนใจอยางมเหตผลภายใตกรอบจ ากด (Bounded Rationality) Barnard การบงคบบญชาเปนสงทส าคญ แตอ านาจหนาททแทจรง ขนอยกบการยนยอมของผรบ

ค าสงจะยอมรบค าสงนน ๆ พาราไดมท 5 : การบรหารรฐกจคอการบรหารรฐกจ

น าเอาความรในวชาการตาง ๆ มาปรบใชรวมกน ในการบรหารงานของรฐ เรยกวา สหวทยาการ มาใชแกปญหาของสงคม ความสมพนธทางการบรหารระหวางรฐกบเอกชน เปนเขตแดนรวมกนระหวางเทคโนโลยและสงคม สนใจมากขนในเรองของนโยบาย เศรษฐศาสตรการเมอง กระบวนการก าหนดและวเคราะหนโยบายสาธารณะ การวดผลของนโยบาย ทฤษฎองคการ Orgaization Theory

ทฤษฎองคการอาจแบงไดเปน 3 กลมทฤษฎดวยกนคอ 1. กลมทฤษฎดงเดม (Classical theory) 2. กลมทฤษฎสมยใหม (Neo-Classical theory) 3. กลมทฤษฎสมยปจจบน (Modern theory)

เพมเตม ยค Classical อยในพาราไดมท 1 กบ 2 ยค Neo-Classical กบกลมทฤษฎทรพยากรมนษย อยในพาราไดมท 3 กบ 4 ยค Modern อยในพาราไดมท 5

ทฤษฎนมหลกการวา " คนเปนเครองมอทท าใหองคการไปสจดหมายปลายทางได" เปนยคอตสาหกรรม ผลผลตสง รวดเรว มนษยเสมอนเครองจกรกล กรอบและโครงสรางปราศจากความยดหยน รายละเอยดตอไปน

1.1 การจดองคการแบบราชการ (Bureaucracy) แมค เวเบอร ( Max Weber) ไดเนนใหเหนถงการจดโครงการทเปนระเบยบ สาระส าคญท แมค วเบอร

ไดเนนกคอ องคการแบบราชการในอดมคตนน จะตองประกอบดวย 1) การแบงงาน โดยใหแตละคนปฏบตงานในสาขาทตนมความช านาญ 2) ยดถอกฎเกณฑระเบยบวนยโดยเครงครด เพอทจะใหไดมาตรฐานของงานเทาเทยมกน การยดถอกฎเกณฑนจะชวยขจดพฤตกรรมทบคคลแตกตางกนสามารถมาประสานงานกนได 3) ล าดบชนการบงคบบญชาตองชดเจน โดยผบงคบบญชามอบหมายอ านาจหนาทและความรบผดชอบ ลดหลนกนลงไป 4) บคคลในองคการตองไมค านงถงความสมพนธสวนบคคล โดยพยายามท างานใหดทสดเพอเปาหมาย

ขององคการ

1. กลมทฤษฎดงเดม Classic

5) การคดเลอกบคคล การวาจาง ใหขนอยกบความสามารถ และการเลอนต าแหนงใหค านงถงการประสบความส าเรจในการงานและอาวโสดวย

จดออนขององคการแบบราชการ กคอ การเนนทองคการโดยละเลยการพจารณาถงปญหาของคน และเชอวาการทมโครงสรางทรดกมแนนอนจะชวยใหบคคลปรบพฤตกรรมใหเปนไปตามความตองการขององคการได

1.2 การจดองคการแบบวทยาศาสตร ( Scientific Management) เฟรดเดอรค เทยเลอร ( Frederic Taylor) ใชหลกเหตผลทางวทยาศาสตรมาใชเพอแสวงหาวธการ

ท างานทดทสด one best way ใหไดผลผลตทมคณภาพและมปรมาณสงสด โดยใชปจจยการผลตนอยทสด สาระส าคญ - แสงหาวธท างานทดทสด - สรรหาคน และ แบงงาน ท างานตามความช านาญ - เงนเปนแรงจงใจ การจดการแบบวทยาศาสตร จะท างานตามโครงสรางทก าหนด จงเกดความซ าซากจ าเจ เบอหนาย อก

ทงคาตอบแทนเปนตวเงน โดยไมค านงถงสภาพจตใจ

1.3 การจดองคการแบบหลกการบรหาร (Administrative Management) มแนวคดวาองคการจะตองวางหลกเกณฑในการบรหาร เพอคอยบงคบบญชาผปฏบตงานทกระดบ ให

ปฏบตงานตามกฎเกณฑตาง ๆ ทวางไว Henri Fayol องคประกอบส าคญในการบรหาร “POCCC”

P = Planning การวางแผน » การพยากรณถงเหตการณทจะเกดขนเพอการตดสนใจในอนาคต O = Organizing การจดการองคกร » ก าหนดโครงสรางหนวยงาน และระหนาทผสมผสาน

ระหวางคน วตถ และเงน C = Commanding การบงคบบญชา » มการตดตอสอสาร 2 ทาง แสดงความคดเหนได C = Coordinating การประสานงาน » การตดตอสอสารระหวางกนเพอท าใหงานส าเรจ C = Controlling การควบคม » การตดตามการด าเนนงานใหบรรลตามวตถประสงค Gulick หลกการบรหาร POSDCORB Planning ก าหนดแนวทางและวธการตาง ๆ ในการท ากจการนน ใหบรรลตามวตถประสงค Organizing ก าหนดโครงสราง อ านาจหนาท ของหนวยงาน Staffing การจดหาและฝกอบรม รกษาไวซงสภาพการท างานใหเปนทนาพอใจ Directing วนจฉยสงการในรปของ ระเบยบ ค าสง Coordinating การประสานสวนตาง ๆ ของงานเขาดวยกน Reporting รายงานผลใหผเกยวของไดทราบถงการด าเนนงานเปนอยางไรบาง กาวหนาไปแคไหน Budgeting วางแผน ตรวจสอบ ควบคมทางการเงน

2. กลมทฤษฎสมยใหม (Neo-Classical theory)

หนมาสนใจเกยวกบปจจยมนษยมากกวาตวองคการ ทฤษฎนมหลกการวา "คนเปนปจจยส าคญและมอทธพลตอการเพมผลผลตขององคการ" ศกษาทางพฤตกรรมศาสตร แนวความคดดานมนษยสมพนธ เนนใหเหนถงความส าคญของคนทท าหนารวมกนในองคการ มเปาหมายรวมกน สนใจความตองการของสมาชกในองคการ การมสวนรวมในการตดสนใจ

Elton Mayo การบรหารทมประสทธภาพนน ไมใชการบรหารทเชอวาคนเปรยบเสมอนเครองจกร และเงนเปนแรงจงใจในการท างานเพยงอยางเดยว (ขวญของคนงานมความส าคญตอการเพมการผลต มนษยเปนองคประกอบส าคญในการบรหาร)

2.2 แนวความคดการจดการเชงพฤตกรรมศาสตร Maslow ทฤษฎล าดบขนความตองการ บคคลไดรบการกระตนโดยความตองการ และจะกระท าเพอใหไดรบการตอบสนองความตองการ

ตามล าดบขน เมอความตองการในระดบต าสดไดรบการตอบสนองและมความพอใจแลว ความตองการในระดบสงขนไปอกกจะมความส าคญขนมา เปนตวกระตนทางพฤตกรรมของคน

1. ความตองการทางกายภาพ = ปจจย 4 2. ความตองการความปลอดภย = ตองการทจะเปนอสระจากอนตรายทางกาย ความ

กลวตอ การสญเสยงาน ทรพยสน 3. ความตองการทางสงคม = ตองการยอมรบจากบคคลอน 4. ความตองการยกยองชอเสยง = ความพงพอใจในอ านาจ ความเชอมนในตนเอง

5. ความตองการความสมหวงและความส าเรจของชวต = งานททาทายสงเสรมความกาวหนา

งานท ตองใชความคดสรางสรรค

McGregor ทฤษฎ X Y เปนลกษณะทางธรรมชาตของมนษย

ทฤษฎ X - มนษยสวนใหญเกยจคราน - ชอบหลบหลกงานเมอมโอกาส - ชอบท าตามทสง ใชวธควบคมงาน - ชอบปดความรบผดชอบ - ชอบความมนคงอบอนปลอดภย

- ขาดความรเรม

ทฤษฎ Y - มนษยสวนใหญขยน รกงาน - พยายามเรยนรและปรบปรงงาน - มวนยในตนเอง - ใฝหาความรบผดชอบ - หวงรางวลหรอสงตอบแทนเมอองคกรประสบผลส าเรจ - มความรเรมสรางสรรค

Frederick Herzberg (ทฤษฎสองปจจย) การจงใจในการท างาน ความสขจากการท างานนน เกดมาจากความพงพอใจ หรอไมพงพอใจในงานทท า โดยความพงพอใจ

หรอความไมพงพอใจในงานทท านน ไมไดมาจากกลมเดยวกน แตมสาเหตมาจากปจจยสองกลม คอ ปจจยจงใจ (เปนปจจยสนองตอบความตองการภายในของบคคล) และ ปจจยสขอนามย (เปนปจจยภายนอกตวบคคล)

Motivator Factors (ปจจยจงใจ) Hygiene Factors (ปจจยสขอนามย) ความส าเรจของงาน นโยบายและการบรหารงาน การไดรบการยกยองชมเชจากผรวมงาน เทคนคและการควบคมงาน การบงคบ

บญชา ลกษณะของงาน ความสมพนธกบเพอนรวมงาน ความรบผดชอบ สภาพการท างาน (แสง เสยง เครองมอ) โอกาสกาวหนา เงนเดอนและผลประโยชนเกอกล ความ

มนคง การเตบโตของแตละบคคล สถานภาพในการท างาน (เปนทยอมรบของ

สงคม) Herbert Simon เสนอแนวคดของการใชเหตผลทจ ากด ซงเปนการตดสนใจทอาจจะไมไดผลทดทสด แตท าใหเกดความพงพอใจสงสด และมความเปนไปได (การตดสนใจภายใตขอจ ากด Bounded Rationality 1. ขอจ ากดทางทกษะ ความช านาญ นสย 2. ขอจ ากดเกยวกบคานยม 3. ขอจ ากดความร ขอมลขาวสาร) - การกลนกรองเรองราวตาง ๆ รวบรามขอมล สภาพแวดลอมทตองพจารณาในการตดสนใจ - การคดคนและพฒนา วเคราะหหนทางตาง ๆ ทจะสามารถด าเนนการไดกบปญหานน ๆ วางแผน กลยทธ เพอแกไขปญหา - การตดสนใจเลอกทางเลอก พจารณาทางเลอกทดทสด พอใจทสด หรอใหผลตอบแทนมากทสด Barnard การบงคบบญชาเปนสงทส าคญ แตอ านาจหนาททแทจรง ขนอยกบการยนยอมของผรบ

ค าสงจะยอมรบค าสงนน ๆ และการสอสารภายในองคการ มสวนเกยวของ 3 อยาง สงแวดลอม , ปจเจคบคคล ,แรงจงใจ

เนนท “การวเคราะหองคการในเชงระบบ” คอ ค านงถงองคประกอบภายในองคกรทกสวน แกตวปอนกระบวนการ ผลผลต ผลกระทบ และสงแวดลอม ( Input process Output Feedback and Environment ) การจดการงานมประสทธภาพเหมาะสมกบสถานการณ พยายามปรบตวใหสอดคลองกบการเปลยนแปลง ทงนเพราะนกทฤษฏปจจบนไดมององคการในลกษณะกระบวนการทางดานโครงสรางทบคคลตาง ๆ จะตองเกยวพนซงกนและกนเพอบรรลเปาหมายตามทตองการ

ทฤษฎระบบเปด Katz and Kahn ระบบจะมปฏสมพนธกน ถาระบบใดเปลยนแปลงจะท าใหระบบอน ๆ เปลยนแปลง

ดวย โดยมสภาพแวดลอมเปนปจจย องคกรในแนวความคดนตองมการปรบตวตลอดเวลา เพราะตวแปรตาง ๆ มลกษณะเปลยนแปลงอย

เสมอ

3. กลมทฤษฎสมยปจจบน (Modern theory)

In put Process Output Feedback Enviroment

- คน MAN - PUBLIC POLICY - เงน MONEY (นโยบายสาธารณะ) - วตถดบ MATERIAL - PUBLIC SERVICE - วธการ Method (บรการสาธารณะ) - PRODUCTS (ผลผลต)

FEED BACK Enviroment (สงแวดลอม) 4M Man Money Material Method 6M Machine Market 7M Morale (ขวญและก าลงใจ) 8M Message (ขาวสาร)

การบรหาร POLC POCCC (ทฤษฎของ Fayol) POSDCORB (ทฤษฎของ Gulick)

------------------------------------------------------------

ความหมายขององคการ Max Weber องคการ หมายถง หนวยงานซงมการรวมกลมเพอรวมกนด าเนนกจกรรมตาง ๆ อนไปส

การบรรลเปาหมายอยางใดอยางหนง นวตกรรมองคการ หมายถง ผลตภณฑ กระบวนการในองคกร เปนของใหมทเกดขนในองคการ เปนการเกดขนดวยความตงใจ ไมใชการเปลยนแปลงทเปนงานประจ า องคกรไดรบประโยชนจากการเปลยนแปลง และมผลกระทบตอสาธารณะ องคกรในปจจบนตองปรบตวใหทนตอโลกในยคโลกาภวฒนและเพอใหองคกรอยรอด ในการปรบตวขององคกรยอมเกดผลกระทบตอองคกร ไมวาจะเปนภาคเอกชนหรอภาครฐ จงจ าเปนตองใชกลยทธในการวางแผนปฏบต การประเมนปญหาและอปสรรค การบรหารนวตกรรมขององคกร เรมจากการพฒนาความคดสรางสรรคในการท างานผาน คน โครงสราง วฒนธรรม สภาพแวดลอมในการท างาน องคกรเชงนวตกรรมมลกษณะส าคญคอ

INPUT ORGANAZTION

AND

MANAGEMENT

โครงสรางและการบรหาร

OUT PUT

- ผน าความสามารถและมวสยทศน มพลงในการเปลยนแปลงองคการใหรอดพนการเปลยนแปลงทสงผล

กระทบตอองคกร และมคณธรรม - โครงสรางการบรหารทเหมาะสม - มบคลากร และ ทมงาน ทมคณภาพ - มการพฒนาบคลากรเชงกลยทธ

- มระบบการสอสารแบบหลายทางทงภายในภายนอกองคกร - มกจกรรมการปรบปรงงานอยางตอเนอง

- เปนองคกรคณภาพทงภายในและภายนอก (องคกรย งยน) มประสทธภาพ ประสทธผล - เปนองคกรเปดตอความคดสรางสรรค

- เปนองคกรการเรยนร Leadership ผน าแหงนวตกรรม 1. Vision ก าหนดวสยทศน Vsion มาจาก 1. Data ขอมล 2. Information ขาวสาร 3. Knowledge ความร 4. Wissom ปญญา (ผน าตองใช ความร + ปญญา) 2. Strategy วางยทธศาสตร และแปลงไปจดการ ไปเปนแผนปฏบตการ 3. Inspire กระตนใหคนในองคการเกดพลง 4. Motivate เปนขวญและก าลงใจ คนในองคการตองเชอน าดวยใจ 5. Evaluation & Monitoring ตดตาม ตรวจสอบ ประเมนผล

การปฏรประบบราชการไทย ทด าเนนการอยในปจจบนมเปาหมายเชงนวตกรรมคอ พยายามเปลยนแปลงโครงสราง และกลยทธการบรหารองคกรราชการในเชงการบรหารธรกจ มการสรางธรรมาภบาลเปนวฒนธรรมองคกรราชการตวใหม การบรหารเชงกลยทธ Strategic Management กระบวนการวางแผนด าเนนการ โดยใชกลวธตาง ๆ อยางมชนเชง ส าหรบปฏบตงาน / ควบคม เพอใหองคการบรรลตามวตถประสงคทก าหนดไว กลยทธ Strategic กลวธทเลอกใชอยางมชนเชง เพอท าใหบรรลเปาหมาย การบรหาร Management - กระบวนการวางแผน Planning

- การจดองคการ Organizing - การจดบคลากร (จดคนเขาท างาน) Staffing เพอใหบรรล - การสงการ Directing เปาหมาย - การควบคม Controlling

กระบวนการจดการเชงกลยทธ เปนเครองมอของผบรหารระดบสงในการก าหนดทศทาง และผลการปฏบตงานขององคการ

กระบวนการบรหารเชงกลยทธ ขนตอนท 1 การวเคราะหสภาพแวดลอม 1 สงแวดลอมภายนอกองคการ PEST

2 สงแวดลอมภายในองคการ SWOT Analysis , 7S Analysis 1 สงแวดลอมภายนอกองคการ “PEST” P- Political Influence อทธพลทางการเมอง E- Economic Influence อทธพลทางเศรษฐกจ S- Social Influence อทธพลทางสงคม วฒนธรรม T- Technological Influence อทธพลทางเทคโนโลย 2 สงแวดลอมภายในองคการ “SWOT Analysis” มองจากองคประกอบการจดการ 4M มองจาก Output คอ 4P S- Strength จดแขง W- Weakness จดออน O- Opportunity โอกาส (โอกาสทท าใหส าเรจตามเปาหมาย) T- Threat อปสรรค การวเคราะหจดออน – จดแขง มองจากการจดการ คอ 4M ถามองจา output คอ 4P “7S Analysis”

Strategy - กลยทธ ประกอบดวยวตถประสงคขององคกร และทางเลอกส าหรบการบรรลวตถประสงคดงกลาวขององคกร

Structure - โครงสราง โครงสรางองคกร, ระดบขนการบงคบบญชาและการตดตอประสานงาน, รวมถงการจดแบงเปน

หนวยงาน เพอการด าเนนกจการงานตาง ๆ ขนมา

Systems - ระบบ กระบวนการปฏบตงานหลกและรองทองคกรก าหนดขนมาเพอกระท ากจกรรมตางๆอาท ระบบการผลต, การวางแผนวตถดบ, ระบบการรบและการจดการกบค าสงซอของลกคา

Style - รปแบบการบรหาร เปนสงทไมไดตราขนไวเปนลายลกษณอกษร แตสามารถทจะพสจนไดวาฝายบรหารไดใหความส าคญแกเรองใดเปนส าคญ, ระดบความส าคญของประเดนตางๆ, พฤตกรรมทผบงคบบญชาแสดงออกกบผใตบงคบบญชาคอสงทมองเหนได และเปนสงทสามารถบอกไดดวาทนนมรปแบบการบรหารอยางไร

Staff – ทมงาน ตวทรพยากรบคคล ตงแตการวางแผนก าลงแรงงาน, การสรรหา, การฝกอบรม และทกษะเฉพาะดานตางๆในการด าเนนงานของทรพยากรบคคลแตละต าแหนง

Shared Values - คานยมรวม สงทเปนพนฐานทท าใหมและท าใหองคกรด ารงคงอยรวมถงความเชอและความคาดหวงทพนกงานมตอองคกร

Skills - ทกษะ สมรรถภาพของหนวยธรกจทไมเหมอนหรอเหนอกวาองคกรอนๆ

ขนตอนท 2 การก าหนดทศทางขององคการ 1 วสยทศน VISION การมองเหนวาอนาคตธรกจจะเปนอยางไร

2 ภารกจ MISSION ภาระหนาทขององคการวาจะท าอะไรบาง - ภารกจหลก - ภารกจรอง

3. วตถประสงค Objectives 4. ก าหนดยทธศาสตร เปาหมาย

ขนตอนท 3 การก าหนดกลยทธ - การก าหนดกลยทธ Strategy

การเลอกกลยทธทเหมาะสมกบทรพยากรและความสามารถขององคกร และสามารถน าไปปฏบตไดจรง ทจะท าใหภารกจและวสยทศนขององคการบรรลเปาหมาย จากการวเคราะหทางเลอกดวยเทคนคตางๆ เชน

SWOT Analysis (จดออน จดแขง โอกาส ภยคกคาม) TOWS Matrix ( SO, WO, ST, WT) Balanced Scorecard (มมมองดานการเงน, ลกคา, กระบวนการภายในธรกจ, การเรยนรและการ

เตบโต) - การก าหนดแผนปฏบตงาน Action Plan เมอก าหนดกลยทธแลว ตองก าหนดขอบเขตความรบผดชอบและหนาทของแตละหนวยงานใหเหมาะสม ชดเจน แลวจงใหแตละหนวยจดท าแผนการปฏบตงาน ภายใตกรอบแนวทางการปฏบตทองคกรก าหนด ขนตอนท 4 การน ากลยทธไปปฏบต

ด าเนนการตามกลยทธทวางไวโดยมการจดรปองคการ ก าหนดแผนประจ าป ก าหนดนโยบาย จงใจบคลากรทรบผดชอบ การจดสรรทรพยากร การสรางวฒนธรรมการท างานทเนนการท างานตามกลยทธ การก าหนดโครงสรางองคการทมประสทธผล การพฒนาและการใชระบบการจดการขอมล โดยใชเครองมอ BSC (Balanced Scorecard) และ TQM (Total Quality Management) การบรหารคณภาพ ขนตอนท 5 การควบคม

เปนการตดตามการตรวจสอบ เปนกระบวนการพจารณาวากลยทธไดบรรลเปาหมายและวตถประสงค หรอไม เปนการตรวจสอบแผนกลยทธและการเปลยนแปลงกลยทธใหเหมาะสม

KPI (Key Performance Indicators) ตวชวดหลกของผลการด าเนนงาน เปนเครองมอ ส าคญทบงบอกถงขอมลทแสดงสถานะทเปนจรงขององคการในปจจบน เพอประโยชนในการก ากบตรวจสอบการด าเนนการตามแผนทก าหนด

องคประกอบของตวชวด มดงน - ชอตวชวด - ค าจ ากดความ หรอการใหค าอธบายความหมาย - สตรการค านวณ - เปาหมายการวด - เกณฑการประเมน - น าหนกตวชวด ตวชวดทกตว

ควรมการใหค าจ ากดความ หรอการอธบายความหมายของตวชวดดงกลาว ตวอยาง รอยละการลดลงของเรองรองเรยน ขนตอนท 6 การประเมนผล

เพอใหการปฏบตงานด าเนนไปอยางตอเนอง เปนการวดผลการปฏบตงานเทยบกบเปาหมายทก าหนดไว แลววเคราะหหาสาเหตทผลการปฏบตต าหรอสงกวาเปาหมาย เพอเสนอทางเลอกตอผบรหารในการปรบปรงประสทธภาพของงาน เครองมอทใช Balance Scorecard (BSC) และ Benchmarking น ามาใชในการประเมนผล

Balance Scorecard (BSC)

BSC เปนระบบวดผลการปฏบตงาน เปนระบบการจดการแบบมงผลสมฤทธของงาน ประกอบดวยมงมองดานตาง 4 ดาน

- มมมองดานการเงน - มมมองดานลกคา - มมมองกระบวนการภายในธรกจ - มมมองการเรยนรและการเตบโต BSC ไมใชเครองมอในการประเมนผลอยางเดยว แตยงเปนเครองมอในการก าหนดกลยทธ น ากลยทธ

ไปปฏบต มรปแบบและวธการทชวยใหการถายทอดทศทางขององคกร กลยทธ เปาหมาย ลงมอปฏบตอยางม

วสยทศน

จดมงหมาย วตถประสงค แผนปฏบตการ

แผนงาน

โครงการ

ประเมนผล

SWOT Analysis

KPI

กระบวนการ ผลผลต ผลลพธ ผลกระทบ

ยทธศาสตร

งานประจ า

ปฏบตจรง

ผลสมฤทธ 4 มต (customer,internal

process,Learning&

Growth,Finance

Internal&External

Balanced

scorecard

TQM/BSC

Benchmarking

พนธกจ

ประสทธภาพ อกทงยงเปนเครองมอสอสารทดในการสอสารทงกลยทธและผลงานสพนงงานทกระดบในองคกร อนน าไปสการพฒนาอยางตอเนอง

ส าหรบในภาครฐไดน าแนวคด BSC มาปรบใชในการประเมนผล และการแปลงกลยทธไปสการปฏบตของหนวยงาน โดยดจากมตทส าคญ 4 ดานคอ

มตท 1 ประสทธผลตามแผนยทธศาสตร มตท 2 ประสทธภาพในการปฏบตงาน

มตท 3 คณภาพการใหบรการ มตท 4 การพฒนาองคกร องคกรไมวาจะภาครฐหรอเอกชนจะส าเรจแตละมมมองไดนนจะตองเลอกใชเครองมอทางการจดการมาสนบสนนทเหมาะสม เชน - RBM (Results Based Management) การบรหารมงผลสมฤทธ - TQM (Total Quality Management) การบรหารคณภาพ - Good Governance การบรหารกจการบานเมองและสงคมทด - KM (Knowledge Management) การจดการความร - Benchmarking มาตรฐานเปรยบเทยบ RBM (Results Based Management) การบรหารมงผลสมฤทธ เปนเครองมอทใชใน “มมมองทางการเงน / ประสทธภาพตามแผนยทธศาสตร” หมายถง การบรหารทมงเนนสมฤทธผลขององคกร เปนหลกการเปรยบเทยบผลผลตและผลลพธทเกดขนจรงกบเปาหมายทก าหนด โดยใชระบบการประเมนผลงานทอาศยตวชวดเปนตวสะทอนผลงานใหออกมาเปนรปธรรม ผลสมฤทธ (Results) = ผลผลต (Output) + ผลลพธ (Outcomes) การบรหารมงผลสมฤทธอธบายไดวาเปนการจดหาใหไดทรพยากรมาอยางประหยด (Economy) การบรหารทรพยากรมประสทธภาพ (Efficiency) และไดผลงานทบรรลเปาหมายขององคการ (Effectiveness)

การบรหารมงผลสมฤทธ ไดถกน ามาใชในสวนราชการ เปนเครองมอส าหรบผบรหารและผปฏบตงานในการประเมนผลการปฏบตงานอยางมระบบ มคณธรรมและเปนธรรม ทอาศยตวชวดเทยบกบเปาหมายทก าหนด กรอบการประเมนผลของสวนราชการม 4 ดาน - ผมสวนเกยวของภายนอกองคกร - องคประกอบภายในองคกร - ดานนวตกรรม - ดานการเงน TQM (Total Quality Management) การบรหารคณภาพ เปนเครองมอทใชใน “มมมองดานลกคา / คณภาพการใหบรการ” * TQM ตองใช วงจรเดมมง (Demming Cycle) มาเปนเครองมอในการด าเนนการ *

T (Total) หมายถง ทกคนในองคกรจะมสวนรวมในการสรางคณภาพ นบตงแตผบรหาร หวหนางาน ผปฏบต

Q (Quality) หมายถง คณภาพของสนคา หรอบรการ ทสามารถสรางความพอใจแกลกคา และตอบสนองความตองการของลกคาไดอยางแทจรง

M (Management) หมายถง การบรหารคณภาพทมงเสรมใหมการพฒนาคณภาพอยางตอเนอง

TQM เปนวฒนธรรมขององคการทสมาชกทกคนใหความส าคญและมสวนรวมในการพฒนาการด าเนนงานขององคการอยางตอเนอง โดยน าเทคนคตาง ๆ มาปรบใช หรออาจน า วงจรเดมมง Deming Cycle ปรบใช (PDCA)

วงจรเดมง คอ วงจรของการวางแผน - ปฏบต - ตรวจสอบ - แกไข Plan - Do - Check - Action

สวนประกอบส าคญของ TQM 1. การใหความส าคญกบลกคา 2. การพฒนาอยางตอเนอง 3. สมาชกทกคนมสวนรวม (ทมงานเปนกลจกรส าคญในการผลกดนธรกจ) Good Governance (ธรรมาภบาล) การบรหารกจการบานเมองและสงคมทด เปนเครองมอทใชใน “มมมองดานกระบวนการภายใน/ประสทธภาพในการปฏบตงาน” หมายถง กตกาหรอกฎเกณฑการบรหารการปกครองทด เหมาะสม และเปนธรรม ทใชในการธ ารงรกษาสงคม ดงนนแนวทางการบรหารจดการทดประกอบดวย การมกฎ กตกา ระเบยบ ทเอออ านวยหรอสนบสนนตอการบรหารจดการทด การมผน าทดในองคการ การมระบบตรวจสอบภายในองคกร การมระบบพฒนา ระบบการบรหารกจการบานเมองทด หรอหลกธรรมาภบาล (GOOD GOVERNANCE) หลกธรรมาภบาล หมายถง แนวทางในการจดระเบยบเพอใหสงคมของประเทศทงภาครฐ ภาคธรกจ เอกชนและภาคประชาชน สามารถอยรวมกนไดอยางสงบสข และตงอยใน ความถกตองเปนธรรม ตามหลกพนฐานการบรหารกจการบานเมองทดตามแผนภาพ ดงน 1. หลกนตธรรม (The Rule of Law) หลกนตธรรม หมายถง การปฏบตตามกฎหมาย กฎ ระเบยบ ขอบงคบตาง ๆ โดยถอวาเปนการปกครองภายใตกฎหมายมใชตามอ าเภอใจ หรออ านาจของ ตวบคคล จะตองค านงถงความเปนธรรม และความยตธรรม รวมทงมความรดกมและ รวดเรวดวย 2. หลกคณธรรม (Morality) หลกคณธรรม หมายถง การยดมนในความถกตอง ดงาม การสงเสรม ใหบคลากรพฒนาตนเอง ไปพรอมกน เพอใหบคลากรมความซอสตย จรงใจ ขยน อดทน มระเบยบ วนย ประกอบอาชพสจรต เปนนสย ประจ าชาต 3. หลกความโปรงใส (Accountability) หลกความโปรงใส หมายถง ความโปรงใส พอเทยบไดวามความหมาย ตรงขาม หรอเกอบตรงขาม กบการ

ทจรต คอรรปชน โดยทเรองทจรต คอรรปชน ใหม ความหมายในเชงลบ และความนาสะพรงกลวแฝงอย ความโปรงใสเปนค าศพททใหแงมมในเชงบวก และใหความสนใจในเชงสงบสข ประชาชนเขาถงขอมลขาวสาร ไดสะดวกและเขาใจงาย และมกระบวนการใหประชาชนตรวจสอบความถกตองอยางชดเจนในการน เพอเปน สรมงคลแกบคลากรทปฏบตงานใหมความโปรงใส ขออญเชญพระราชกระแสรบสงในองคพระบาทสมเดจ พระเจาอยหว ภมพลอดลยเดชมหาราช ทไดทรงมพระราชกระแสรบสง ไดแก ผทมความสจรต และบรสทธใจ แมจะมความรนอยกยอมท าประโยชนใหแกสวนรวมไดมากกวาผทมความรมาก แตไมมความสจรต ไมมความบรสทธใจ 4. หลกการมสวนรวม (Participation) หลกการมสวนรวม หมายถง การใหโอกาสใหบคลากรหรอผม สวนเกยวของเขามามสวนรวมทางการ บรหารจดการเกยวกบการตดสนใจในเรองตาง ๆ เชน เปนคณะกรรมการ คณะอนกรรมการ และหรอ คณะท างานโดยใหขอมล ความคดเหน แนะน า ปรกษา รวมวางแผนและรวมปฏบต 5. หลกความรบผดชอบ (Responsibility ) หลกความรบผดชอบ หมายถง การตระหนกในสทธและหนาท ความส านกในความรบผดชอบตอสงคม การใสใจปญหาการบรหารจดการ การกระตอรอรนในการแกปญหา และเคารพในความคดเหนทแตกตาง รวมทงความกลาทจะยอมรบผลดและผลเสยจากกระท าของตนเอง 6. หลกความคมคา (Cost – effectiveness or Economy) หลกความคมคา หมายถง การบรหารจดการและใชทรพยากรทมจ ากด เพอใหเกดประโยชนสงสดแกสวนรวม โดยรณรงคใหบคลากรมความประหยด ใชวสดอปกรณอยางคมคา และรกษาทรพยากรธรรมชาตใหสมบรณย งยน ธรรมาภบาลจงเปนกระบวนการตดสนใจหรอการก าหนดนโยบาย และกระบวนการน าการตดสนใจนนหรอนโยบายนนไปสการปฏบต โดยตองเปนการด าเนนการทปลอดคอรปชน และเคาระตอกฎหมาย Good Government คอรฐบาลทรกษาผลประโยชนของประเทศตน มองประโยชนของประชาชนในชาตเปนหลก โดยรจกการสรางสมดลระหวางภายในและภายนอก Benchmarking มาตรฐานเปรยบเทยบ

มาตรฐานเปรยบเทยบ เปนกระบวนการทตอเนองในการเรยนรทจะวด ประเมนผลปฏบตงานขององคการเมอเทยบกบอดตทผานมา เทยบกบองคกรประเภทเดยวกนหรอองคกรตางประเภทแลวเปนอยางไร เพอหากจกรรมทไดรบวามการปฏบตทเปนเลศ (Best Practice) แลวน ามาสรางความเปนเลศใหองคการ

- เปนเครองมอทชวยใหเกดการพฒนาองคกร - วดและเปรยบเทยบกบองคกรทท าไดดกวา เขาไปศกษาแลกเปลยนเรยนรวธปฏบตงานของเขา

แลวน าผลมาเปรยบเทยบ เพอใชในการปรบปรงองคกร - สวนใหญเปนการเรยนรภายนอกองคการ - เมอไดความรมาแลว กจะใช KM มาเปนเครองมอชวยสรางการเรยนรเพอพฒนาองคกร -

KM (Knowledge Management) การจดการความร เปนเครองมอทใชใน “มมมองดานองคการเรยนร / การพฒนาองคกร” KM เปนกระบวนการทน าความรทมอยหรอทเรยนรมาใชใหเกดประโยชนสงสดตอองคกร โดยผานกระบวนการตาง ๆ เชน 1. คนหา รวาองคการมความรอะไรบาง “รเรา” 2. การสรางและแสวงหาความร ดงความรมารวบรวม และแสวงหาเพมจากภายนอกองคกร 3. การจดความรเปนระบบ สามารถคนหาและใชประโยชนได 4. การประมวลและกลนกรองความร ใหอยในรปแบบและภาษาทเขาใจงาย 5. การเขาถงความร 6. การแบงปนและแลกเปลยนความร จดเกบในรปแบบเอกสาร หรอน าเทคโนโลยมาชวย 7. การเรยนรอยางตอเนอง สม าเสมอ กระบวนการจดการความร เปนเครองมอใหคนหลากหลายทกษะ หลากหลายวธคด ท างานรวมกนอยางสรางสรรค รวมกนพฒนาวธท างานในรปแบบใหม ๆ ทดลองการเรยนร และน าเขาความรจากภายนอกมาปรบใชอยางเหมาะสม ม เปาหมาย คอ - เพอพฒนางาน - เพอพฒนาคน -เพอพฒนา “ฐานความร” ทนความรหรอทนปญญาขององคกรจะชวยท าใหองคกรมศกยภาพในการฟนฝาความไมแนนอนในอนาคตไดดขน องคประกอบ KM - คน : แหลงความรและน าไปใช - เทคโนโลย : เครองมอ คนหา จดเกบ แลกเปลยน น าความรไปใช - กระบวนการจดการ : วธการบรหารเพอน าความรไปใช ปจจยทท าใหการจดการความรประสบความส าเรจ

1. ภาวะผน าและกลยทธ 2. วฒนธรรมองคกร 3. เทคโนโลยสารสนเทศดานการจดการความร 4. การวดผล ท าใหองคกรทราบถงสถานะปจจบน เพอน าไปทบทวนและปรบปรง 5. โครงสรางพนฐาน องคกรควรใหมการแลกเปลยนความรกนอยางสะดวก เชน สถานท เครองมอ

อปกรณ สรป หากองคกรสามารถบรหารปจจยทง 5 ประการอยางเปนระบบ เปนไปในทศทางเดยวกน และมความสอดคลองเชอมโยงกนแลว การจดการความรกจะไมใชเรองยาก

LO (Learning Organization) องคการแหงการเรยนร แนวคดในการสรางองคการแหงการเรยนร คอ การท าใหคนในองคการเรยนรปจจยตาง ๆ ทงภายในและภายนอก เพอน ามาใชในการพฒนาตนเอง พฒนาองคกรอยางมประสทธภาพ ซงตองมการจดการความรควบคไปดวยเสมอ LO เปนกระบวนการบรหารรปแบบใหมทใหความส าคญตอ

- การพฒนาความเปนผน า - การเรยนรของบคลากรภายในองคกร - เนนรปแบบการท างานเปนทม

- เสรมสรางการเรยนรรวมกน - สรางสรรคความคดและความใจในการท างานอยางเปนระบบ โดยประสานรบกนระหวางหนวยงาน - เพอพฒนาองคกรใหเขมแขงและสรางขอไดเปรยบในการแขงขน

เรยนรเพอ - เชอมโยงระหวางกลยทธขององคกรกบกระบวนการเรยนร - สรางผน า - สรางทมงานในการเปลยนแปลงเพอใหเกดนวตกรรม

Learning Model

องคประกอบทส าคญซงนบวาเปนหวใจของการเปน “องคกรแหงการเรยนร” คอ “วนย 5 ประการ”

ซง Peter M Senge กลาวไว ไดแก 1. บคคลทรอบร (Personal Mastery) หมายถง การเรยนรของบคลากรจะเปนจดเรมตน คนในองคกรจะตองใหความส าคญกบ การเรยนร

ฝกฝน ปฏบต และเรยนรอยางตอเนองไปตลอดชวต (Lifelong Learning) เพอเพมศกยภาพของตนเองอยเสมอ 2. รปแบบความคด (Mental Model) หมายถง แบบแผนทางความคด ความเชอ ทศนคต จากการสงสมประสบการณกลายเปนกรอบ

ความคดทท าใหบคคลนน ๆ มความสามารถในการท าความเขาใจ วนจฉย ตดสนใจในเรองตางๆ ไดอยางเหมาะสม คดแบบบรณาการ

3. การมวสยทศนรวม (Shared Vision) หมายถง การสรางทศนคตรวมของคนในองคกรใหสามารถมองเหนภาพและมความตองการทจะมงไป

ในทศทางเดยวกน เปนการมองในระดบความมงหวง เปรยบเสมอนหางเสอของเรอทขบเคลอนใหเรอนนมงสเปาหมายในทศทางทรวดเรว ประหยดและปลอดภย

4. การเรยนรเปนทม (Team Learning) หมายถง การเรยนรรวมกนของสมาชกในลกษณะกลมหรอทมงาน เปนเปาหมายส าคญทจะตองท าให

เกดขน เพอใหมการแลกเปลยนถายทอดความรและประสบการณกนอยางสม าเสมอ เพอกอใหเกดการรวมมอกนแกปญหาตางๆ ทเกดขน

5. การคดเชงระบบ (System Thinking) หมายถง การทคนในองคกรมความสามารถทจะเชอมโยงสงตางๆ โดยมองเหนภาพความสมพนธกน

เปนระบบไดอยางเขาใจและมเหตมผล เปนลกษณะการมองภาพรวมหรอระบบใหญ กอนวาจะมเปาหมายใน

คน

ความร ทรพยากรกร

การเรยนร การจดการ

การพฒนา

ศกยภาพ

การท างานอยางไร แลวจงสามารถมองเหนระบบยอย ท าใหสามารถน าไปวางแผน และด าเนนการท าสวนยอย ๆ นนใหเสรจทละสวน

ในการขบเคลอนองคการแหงการเรยนรตองสามารถขบเคลอนไดทงองคการโดยผานการขบเคลอนทางกลยทธทมการคดเชงระบบทเชอมโยงสนบสนนกนโดยอาศยเครองมอตาง ๆ ทางการบรหารและทางการพฒนาคณภาพมาใชใหถกตอง ถกท ถกเวลา

ภายใตสภาวะปจจบน รฐบาลจ าเปนตองมการปฏรปในลกษณะองครวมเพอเปลยนแปลงระบบบรหารภาครฐใหไปส “ รปแบบการบรหารจดการภาครฐแนวใหม ”

- ทเนนการท างานโดยยดผลลพธเปนหลก - มการวดผลลพธและคาใชจายอยางเปนรปธรรม - ใหความรบผดชอบตอผท างานแทนการควบคม - มความโปรงใสในการตดสนใจ - วธท างานมความรวดเรวและคลองตว - เพอสนองตอบความตองการของสงคม - เปนระบบทมประชาชนเปนศนยกลาง

วธการบรหารงานภาครฐ จากเดม ทใหความส าคญตอทรพยากร หรอ ปจจยน าเขา (input) และอาศยกฎระเบยบเปนเครองมอ

ในการด าเนนงานเพอใหเกดความถกตอง สจรต และเปนธรรม แบบใหม หนมาเนนถง วตถประสงค และ สมฤทธผลของการด าเนนงาน ทงในแงของผลผลต

(output) และ ผลลพธ (outcome) และ ความคมคาของเงน (value for money) รวมทงการพฒนาคณภาพ และสรางความพงพอใจใหแกประชาชนผรบบรการ โดยน าเอาเทคนควธการบรหารจดการสมยใหมเขามาประยกตใชมากขน

การปฏรประบบราชการ คอ การเปลยนแปลงระบบราชการอยางขนานใหญ ในทกดาน ตงแต - บทบาทหนาท - โครงสรางหนวยงาน - โครงสรางอ านาจหนาท - ระบบและวธท างาน - ระบบบรหารงาน - กฎระเบยบ วฒนธรรม คานยม

การปฏรประบบราชการจะท าใหระบบราชการเปน - เปนองคกรสมยใหม มระบบทสรางสรรค - มประสทธภาพ ประสทธผล ประหยด (เออตอการ พฒนาประเทศ) - สรางความผาสกใหแกสงคมโดยยดหลกธรรมาภบาล การบรหารภาครฐแนวใหม New Public Management เปนแนวของการบรหารจดการภาครฐซงจะน าไปสการเปลยนแปลงระบบตาง ๆ ของภาครฐและยทธศาสตรดานตาง ๆ ม แนวทางในการบรหารจดการ ดงน

1. ใหความส าคญตอโครงสรางและการกระจายอ านาจ - ปรบภารกจและโครงสราง เชน การจดโครงสรางองคกรแบบ TOWS matrix (SO, WO, ST, WT)

- กระจายอ านาจ ในการด าเนนงานและตดสนใจ 2. ลดบทบาทของรฐ

- ลดกฎระเบยบ - ลดจ านวนขาราชการลง น าเทคโนโลยมาใชใหมากขน - แปรรปกจกรรมภาครฐใหเปนเอกชน

3. ท าใหระบบราชการทนสมย - น า IT มาใชมากขน - ใหความส าคญตอการเพมผลผลตและผลส าเรจของงาน น าแนวคด NPM มาใช การบรหารมงผลสมฤทธ (ดเพมเตมในเรอง RBM – Result Based Management) - ปรบปรงการใหบรการ - การจดการเชงกลยทธ

4. ใหความส าคญตอการท างานของขาราชการ 4.1 การปรบปรงระบบการบรหารงานบคคลของภาครฐ - บรหารอตราก าลง - การสรรหา - การประเมน - การก าหนดต าแหนง - ลดคาใชจาย - เพมความสามารถในการท างาน 4.2 การประเมนผลการปฏบตงานของขาราชการ เทคนคทใชคอ KPI, BSC โดยการสรางตวชวด ก าหนดเปาหมาย ประเมนผลกบเปาหมายทก าหนด 4.3 การเพมอ านาจใหแกขาราชการ การจดการภาครฐสมยใหมใหความส าคญตอการสงมอบบรการทดใหแกประชาชน ดงนน จงตองเพมอ านาจใหแกขาราชการ ท าใหลดขนตอนการท างานใหสนลง เพมความรวดเรวในการใหบรการ 4.4 การก าหนดมาตรฐานจรยธรรมของขาราชการ

- นโยบายสาธารณะ (Public Policy) หมายถง กจกรรมทรฐบาลเลอกทจะกระท าหรอไมกระท าเปน

การใชอ านาจของรฐในการจดสรรกจกรรมเพอตอบสนองคานยมของสงคม ผทมอ านาจในการก าหนดนโยบายไดแก ผน าทางการเมอง ฝายบรหาร นตบญญต ตลาการ พรรคการเมอง สถาบนราชการ ขาราชการ ประมขของประเทศ กจกรรมทรฐบาลกระท าตองมเปาหมาย มวตถประสงคหรอจดมงหมาย และเพอตอบสนองความตองการของประชาชนจ านวนมาก ตองเปนกจกรรมทท าใหเปนจรงไมใชท าแคค าพด ผลลพธของกจกรรมตองแกไขปญหาสงคม ตองครอบคลมทงภายในและระหวางประเทศและตองชอบดวยกฎหมาย นโยบายสาธารณะ เปนความตองการของภาครฐทจะน าไปสการแกปญหาและการเปลยนแปลงในทางทจะเกดประโยชนตอประชาชน สนองความตองการของประชาชนและแกปญหาใหแกประชาชนได นโยบายทดคอ นโยบายทเกดประโยชนตอประชาชนโดยรวม โดยเฉพาะจะตองมกลไปบรหารของภาครฐทด (good governance) หรอสงคมแบบประชาธรรมหรอธรรมรฐ โดยประชาชนมสวนรวมในการก าหนดนโยบาย นโยบายสาธารณะ Thomas Dye สงใดกตามทรฐบาลเลอกทจะท าหรอไมท า

Ira Sharkansky กจกรรมตางๆทรฐบาลจดท าขน เปนตนวาบรการสาธารณะ ตลอดจนควบคมกจกรรมทางการเมอง James Anderson แนวทางปฏบตทหนวยงานของรฐไดก าหนดขนโดยมเจตนาเพอแกปญหา Davis Easton การจดสรรคณคาตางๆของสงคมทมผลบงคบตามกฎหมายและเปนไปเพอสงคมสวนรวม

กระบวนการนโยบาย (Policy Process) ประกอบดวย

การกอตวของนโยบาย (Policy Formation) การเตรยมนโยบายและเสนอรางนโยบาย (Policy Formulation) การประกาศเปนนโยบาย (Policy Adoption) การน านโยบายไปสการปฏบต (Policy Implementation) การประเมนผลนโยบาย (Policy Evaluation) การปรบปรงแกไขหรอการสนสด (Policy Revision or Termination)

นโยบายจะเกดขนไดตองมปญหา ปญหามความส าคญเพราะถาเขาใจผดกจะแกผด ซงสามารถแบงปญหาออกเปน 3 อยาง คอ

1) Distributive Public Policy เปนปญหาเกยวของกบคนจ านวนนอย ชมชนเลก 2) Regulatory Public Policy เปนปญหาเกยวกบกฎหมายทมคนเรยกรองใหม เชนการเรยกรองใหออก

กฎหมายควบคมผบรโภค 3) Re-Distributive Public Policy เปนการโยกยายทรพยากรจากคนมรายไดมากสคนทมรายไดนอย

เชนการเกบภาษกาวหนา

ปญหาทกปญหาไมจ าเปนตองเปนปญหาทน าไปสกระบวนการนโยบายสาธารณะโดยปญหาทผก าหนดนโยบายเลอกมาเปนนโยบายสาธารณะ หรอเรยกวาเปน “ Policy agenda”นน จะม 2 ประเดน คอ

1) คนสวนใหญเหนวาเปนปญหาส าคญ (Systemic Agendas) รวมทงกลมคนทรบผดชอบและกลมอนๆ เหนส าคญ

2) รฐบาลเหนส าคญ (Governmental Agendas)

โดยมทฤษฎเกยวกบการก าหนดปญหา คอ

1) ทฤษฎชนชนน า (Elite Theory) ในลกษณะทเปนนโยบายชนชนผน า 2) ทฤษฎเกยวกบกลม (Group Theory) ในลกษณะทกลมชวงชงการน าเสนอนโยบาย

สาธารณะระหวางความตองการของกลม 3) ทฤษฎระบบ (Systems Theory) ในลกษณะของการตอรองความตองการใหเปนนโยบาย

4) ทฤษฎทเปนกจกรรมของสถาบนและองคการตางๆ ของรฐ ในลกษณะผลประโยชนของกลม ใหถกตองถามกฎหมายใชไดตอไป

การวเคราะหนโยบาย คอ การตดสนใจเลอกทางเลอกทดทสดทจะบรรลวตถประสงคทก าหนดไวโดยอาจใชเทคนคตาง ๆ เปนเครองมอในการตดสนมงทการหาแนวทางแกไขปญหาตาง ๆ ทเกดขนในสงคมโดยก าหนดมาเปนนโยบายทเปนรปธรรมและเปนระบบทมาจากการประสานองคความรในสาขาตาง ๆ องคประกอบของการวเคราะหนโยบาย 1. วตถประสงค - ตองมความชดเจนไมมากเกน 2. ทางเลอก - แนวทางในการด าเนนงาน อาจมหลายทางเลอกในการบรรลวตถประสงค 3. ผลกระทบ - ผลทเกดจากการเลอก อาจเปนประโยชนหรอเสยหาย 4. มาตรฐานหรอบรรทดฐาน - มาตรฐานของงานทตงไวเพอเปรยบเทยบวดผลเพอหาทางเลอกทเหมาะสม 5. ตวแบบ – กระบวนการทจะน าทางเลอกทตดสนใจมาด าเนนการ

การวเคราะหนโยบายโดยใชตวแบบ ( Models for Policy Analysis ) 1. ตวแบบชนชนน า (Elite Model)

Thomas R. Dye นโยบายสาธารณะมาจากความพงพอใจ หรอคานยม (Value) หรอผลประโยชน ของกลมชนชนน าหรอชนปกครอง (Elite) ในการก าหนดนโยบายจะเกยวของกบ --ชนชนน า หรอชนปกครอง (Elite) = ผก าหนดนโยบาย --ประชาชนทวไป(Mass) = ผรบผลของนโยบาย - ขาราชการ(Bureaucrats) = น านโยบายไปปฏบต

ชนชนน า (Elite Group)ก าหนดนโยบาย

ขาราชการ(Bureaucr

ats)

มวลชน(Mass)

น านโยบายไปปฏบต

รบผลจากนโยบาย

ตวแบบนสามารถใชอธบายไดในทกระบอบการเมองการปกครอง ตงแตเผดจการโดยคนคนเดยว การ

ปกครองแบบอ านาจนยมโดยกลมบคคล จนถงระบอบประชาธปไตย - ระบอบประชาธปไตย แตตวแบบนจะสามารถใชอธบายในการเมองระบอบเผดจการคนคนเดยว

ไดมากกวาในระบอบอ านาจนยมโดยกลมบคคล(Authoritarian) - ระบอบอ านาจนยมโดยกลมบคคลจะใชตวแบบนอธบายไดมากกวาระบอบประชาธปไตยแบบไม

เตมใบ - ประชาธปไตยแบบไมเตมใบจะใชตวแบบนอธบายไดมากกวาประชาธปไตยแบบเตมใบ

ประเทศไทยสมยทนายกทกษณเปนนายกรฐมนตร ใชภาวะผน าก าหนดนโยบาย ตวแบบนมากมาย 2. ทฤษฎกลม (Group Theory )

David Truman เปนตวแบบทดดแปลงมาจากตวแบบทางการเมอง โดยมองวา ถาหากวานโยบายทก าหนดมานนยงไมเกดความสมดล กลมบคคลทมองวาตนเองเสยประโยชนกจะไปแรงสนบสนนจากกลมอนๆ • ตวอยางเชนนโยบายคาเงนบาทเกดจากการตอสของกลมผลประโยชนทมผลประโยชนเกยวของ

แตกตางกน 3. ตวแบบระบบ (System Model)

น ามาจากตวแบบระบบการเมอง (Political System) ของ David Easton นโยบายสาธารณะ (Public Policy) เปนผลผลต (Outputs) ของระบบการเมอง ตวแบบระบบ - ยดหลกการทวา นโยบายสาธารณะเกดจากการยดหลกการทฤษฎระบบ (system model) ประกอบดวย Input Process Output Feedback รวมไปถง Environment

4. ตวแบบสถาบน (Institutional Model) Thomas R. Dye มสาระส าคญวา “นโยบายสาธารณะ” เปนผลผลตของการท าหนาทของสถาบนตางๆ

ทเปนทางการ ตวแบบสถาบนนถกโจมตวาสนใจบทบาทในการก าหนดนโยบายสาธารณะเฉพาะสถาบนเทานน นโยบายสาธารณะมาจากผลผลตของสถาบนทางการเมอง - ฝายนตบญญต - ฝายบรหาร - ฝายตลาการ - พรรคการเมอง - อนๆ • ซงในความเปนจรงแลวยงมบคคลหรอกลมบคคลทยงมบทบาทในนโยบายสาธารณะ แตตวแบบนได

ละเลยบทบาทบคคลและกลมบคคลทมตอนโยบายสาธารณะ 5. ตวแบบกระบวนการ (Process Model)

เปนการเสนอวานโยบายสาธารณะเปนกจกรรมทางการเมอง ทมขนตอนตาง ๆ ดงน 1. ขนการก าหนดปญหา (Problem Identification) โดยมการเรยกรองใหรฐบาลด าเนนการ

อยางใดอยางหนง 2. ขนการเสนอแนะทางนโยบายตาง ๆ มการเสนอโครงการตาง ๆ เพอแกไขปญหา 3. ขนการเลอกนโยบายอยางเปนทางการ 4. ขนการน านโยบายไปปฏบต

5. ขนประเมนผลนโยบาย

6. ตวแบบหลกเหตผล (Rational Model) เปนการวเคราะหในฐานะทเปนผลประโยชนสงสดทางสงคม ทยดหลกเหตผล คอ นโยบายทมงผลประโยชนสงสดทางสงคม โดย จะไมมการใชนโยบายทตนทนสงกวาผลประโยชน ผตดสนใจนโยบายควรเลอกนโยบายทใหผลประโยชนตอบแทนตอตนทนสงสด ความแตกตางระหวางคณคาทบรรลและคณคาทตองเสยไป มคาเปนบวก และมคามากกวาทางเลอกนโยบายอน

7. ตวแบบของทฤษฎสวนทเพม (Incremental Theory)

ลนดบลอม (Lindblom) มองวานโยบายคอ การแปรเปลยนไปจากอดต (Policy as variation on the Past) การก าหนดนโยบายไมจ าเปนตองท าตวแบบเหตผล ตดสนใจใหมโดยพจารณาขอมลทงหมด โดยใชเหตผลอยางครบถวน (Rational Comprehensive Policy Making ) ทกครง จะท าใหไมเสยเวลาไปหาขอมลใหมเพราะเวลามจ ากด เพอสรางทางเลอกของนโยบายใหม และจะชวยลดความตงเครยดทางการเมองในการโตเรองเกยวกบนโยบายใหม เปนการชวยรกษาเสถยรภาพของรฐบาลไวได

ตวแบบนจงเหมาะกบการเมองแบบประชาธปไตยทเปนสงคมแบบพหลกษณะ (Pluralistic Society) ทมกลมผลประโยชนหลากหลาย นโยบายและการจดสรรงบประมาณจะไมท าแบบเปลยนหนามอเปนหลงมอ เปนการสรางความพงพอใจใหกลมตาง ๆ โดยคงนโยบายแบบเดมไว มนโยบายใหมทเพมขนมาไมมากนกนอกจากนการเมองแบบประชาธปไตย จะใชเวลาในการจดท างบประมาณมากเพราะตองผานกระบวนการตาง ๆ มากมาย จงไมมเวลาทจะไปหาขอมลมาจดท านโยบายใหมทงหมด 8. ตวแบบระบบราชการ (Bureaucratic Model)

Thomas R. Dye ไดใหความส าคญของระบบราชการวามบทบาทมากตอการก าหนดนโยบาย ซงตวแบบนจะสามารถใชอธบายนโยบายสาธารณะของประเทศทมขาราชการมบทบาทมากในการก าหนดนโยบายสาธารณะ โดยเฉพาะระบอบการปกครองโดยคณะทหาร ในประเทศก าลงพฒนาขาราชการมบทบาทมากในการก าหนดนโยบาย • ตวอยางเชน ประเทศไทยสมยจอมพลสฤษด จอมพลถนอม จนถงสมยพลเอกเปรม ทถกเรยกวา

ระบอบ อมาตยาธปไตย(Bureaucratic Polity) ส าหรบประเทศพฒนาแลว ฝายการเมองจะมบทบาทอยางมากตอการก าหนดนโยบายสาธารณะ สวน

ขาราชการจะมบทบาทน าเอานโยบายไปปฏบต ในประเทศพฒนาแลวขาราชการ คอ ผหนงทเปนผเสนอขอมลในการก าหนดนโยบายตอฝายการเมอง แตในทางปฏบตขาราชการจะมบทบาทในการก าหนดนโยบายสาธารณะ ผาน 2 ชองทาง 1. การใหขอมล 2. การมอทธพล

Model การวเคราะหนโยบายสาธารณะ

นโยบายรฐ

ตงวตถประสงค

สรางเกณฑ/เงอนไข

Quade Mode

(เนนสรางทางเลอก) Dunn Model

(เนนผมสวนไดสวนเสย)

ผมสวนไดเสย/องคกรอสระ

ทางออก/โครงการ

ไมส าเรจ

ทบทวนหาทางเลอกใหม ส าเรจ

ประกาศเปนนโยบาย

ปญหา วเคราะห SWOT

ทางเลอก ท 1 เพอตอบวตถประสงค

โครงการ/ตวแบบ

ทางเลอก ท 2 เพอตอบ

วตถประสงค

โครงการ/ตวแบบ

ทางเลอก ท 3 เพอตอบ

วตถประสงค

โครงการ/ตวแบบ

ประเมนความคมทน

คมทน

ประกาศเปนนโยบาย ไมคมทน

สรางเกณฑใหม

เควด (E.S. QUADE, 1981 :4-5) ใหความหมายของการวเคราะหนโยบายไววา เปนรปแบบ การวเคราะหทใชขอมลขวสารในการปรบปรง วธการก าหนดนโยบาย เพอการตดสนใจ โดยการใชเทคนควจยด าเนนงาน การวเคราะหระบบ การวเคราะหตนทน=ผลประโยชน การวเคราะหตนทน-ประสทธผล และรปแบบอนๆทจะไดมาซงการแกปญหาในทางการเมองและองคการ การน านโยบายไปปฏบต (Policy Implementation) หมายถง การลงมอปฏบตโดยภาครฐหรอเอกชน โดยมงใหบรรลตามวตถประสงคทไดก าหนดไวในนน การก าหนดนโยบาย รวมทงพยายามแปลงจากวตถประสงค มาเปนการปฏบตจรง ๆ และพจารณาใหองคการทรบผดชอบสามารถน าปจจยทางการบรหารไปปฏบตและจงใจใหเกดผลส าเรจตามวตถประสงคทตงไว ความส าคญของการน านโยบายไปปฏบต ความส าเรจหรอความลมเหลวของการน านโยบายไปปฏบต

1.จะสงผลกระทบทงทางตรงและทางออมตอผตดสนใจนโยบาย 2.สงผลกระทบทงทางตรงและทางออมตอกลมเปาหมายทเกยวของ 3.จะสงผลกระทบทงทางตรงและทางออมตอหนวยปฏบต

4. มงเนน ความคมคาของการใชทรพยากร เนองมาจากทรพยากรทมอยอยางจ ากด 5. ความกาวหนาในการพฒนาประเทศ ขนอยกบความส าเรจในการน านโยบายไปปฏบต 6. เปนองคประกอบส าคญในกระบวนการนโยบายสาธารณะ ปจจยก าหนดความส าเรจหรอลมเหลวของการน านโยบายไปปฏบต 1.ลกษณะของนโยบายนนๆ

ประเภทของนโยบาย ผลประโยชนสมพทธของนโยบายนน ความสอดคลองกบคานยมทมอยประสบการณทผานมา ความเปนไปไดในการทดลองปฏบต ความเหนผลไดของนโยบายนน คณภาพของการสงขอมลยอนกลบ

2.วตถประสงคของนโยบาย ความชดเจนของวตถประสงค ความสอดคลองตองกนของวตถประสงค ความยากงายในการรบรวตถประสงค ดชนความส าเรจของนโยบาย ความเทยงตรงของขาวสารทมไปยงผน านโยบายไปปฏบต

3.ความเปนไปไดทางการเมอง การเจรจาระหวางรฐบาลและเอกชน การสนบสนนจากทกๆฝายทเกยวของ ผลกระทบของนโยบายทมตอกลมอาชพทมอทธพล การสนบสนนจากชนชนน า

การสนบสนนจากสอ การสนบสนนผมอทธพลออกเสยงเลอกตง

4.ความเปนไปไดทางเทคโนโลย การรางนโยบาย ขอเรยกรองใหมการเปลยนแปลงทางพฤตกรรมของผน านโยบายไปปฏบต ทฤษฎเชอถอได ลกษณะของเทคโนโลย

5.ความพอเพยงของทรพยากร การสนบสนนดานการเงน ก าลงและคณภาพของบคลากร ปจจยทางดานบรการ

6.ลกษณะของหนวยงานทน านโยบายไปปฏบต ประเภทของนโยบาย โครงสรางและล าดบชนของการบงคบบญชา ความสามารถของผน า ความสมพนธกบหนวยงานทก าหนดนโยบาย ล าดบขนการสอสารแบบเปด

7.ทศนคตของผทน านโยบายไปปฏบต ทศนคตทมตอวตถประสงคของนโยบาย ผลกระทบทมตอพฤตกรรมของผน านโยบายไปปฏบต ความขดแยงทมตอคานยมของผน านโยบายไปปฏบต ผลกระทบทมตองาน อ านาจ ศกดศร และผลประโยชนของผน านโยบายไปปฏบต

8.กลไกในหนวยงานหรอระหวางหนวยงานทน านโยบายไปปฏบต จ านวนหนวยงานทเกยวของ จ านวนจดตดสนใจ ความสมพนธดงเดม การแทรกแซงหนวยงาน

วรเดช จนทรศร : พจารณาปญหาของการน านโยบายไปปฏบตเปน 5 ดาน 1.สมรรถนะของหนวยปฏบต 2.การควบคม 3.ความรวมมอและการตอตานการเปลยนแปลง 4.อ านาจและความสมพนธกบหนวยงานอน 5.การสนบสนนและความผกพนดานองคการ Yorke : เสนอตวชวดใน 2 มต โดยมองวาเปนสงเดยวกน ประสทธผล (Effectiveness)

ความส าเรจ หรอผลสมฤทธ (Achievement) เหนวา ประสทธผลม 2 ลกษณะ คอ - External Environment 1. ความส าเรจในเปาหมายทเปนทางการ 2. ความส าเรจในเปาหมายทแทจรง 3. การไดมาซงทรพยากรจากสภาพแวดลอม 4. สงทองคการใหในรปความเปนธรรมทางสงคม - Internal Functioning กระบวนการด าเนนงานขององคการ ความพงพอใจของสมาชกขององคการ (หมายเหต รอดจากอ.ปยะนช และอ.พงศสณห ตวใหอกท).... การปฏรประบบราชการ การปฏรประบบราชการเปนนโยบายสาธารณะทส าคญในปจจบน เนองจากการปฏรประบบราชการจะท าใหการด าเนนงานของภาครฐมประสทธภาพ สามารถตอบสนองความตองการทหลากหลาย และเปลยนแปลงพลวตรของสงคมปจจบน รวมทงมการใชทรพยากรอยางมประสทธภาพและเปนประโยชนตอสวนรวม การปฏรประบบราชการมเปาหมายทส าคญรวมกน คอการปรบปรงประสทธภาพและประสทธผลของระบบราชการลดภาระคาใชจายของภาครฐ และปรบปรงระบบการตรวจสอบการท างานของภาครฐ ประเทศไทยการปฏรประบบราชการไดด าเนนมาในฐานะนโยบายสาธารณะมาโดยตลอดตงแตป 2544 เปนตนมา การปฏรประบบราชการไดด าเนนการอยางเปนรปธรรมมากขน โดย กพ.ไดวางแนวทางในการปฏรประบบราชการ ประกอบดวย 5 ภารกจ คอ 1.การปรบเปลยนบทบาทภารกจ และวธบรหารงานภาครฐ เปนเรองของการทบทวนบทบาท และภารกจของรฐใหเหลอเทาทจ าเปนโดยใหเอกชนและประชาชนมบทบาทมากขน 2.การปรบเปลยนระบบงบประมาณการเงน และการพสด เปนเรองการพฒนาระบบการจดท างบประมาณรายจาย เปนระบบงบประมาณแบบมงเนน ผลงานและผลลพธ 3.การปรบเปลยนระบบบรหารบคคล จะมการปรบเปลยนระบบการก าหนดต าแหนงและเงนเดอนจากระบบการยดชน หรอระดบต าแหนงเปนการยดความสามารถและผลงานพฒนารปแบบการจางงานใหมความหลากลาย 4.การปรบเปลยนกฎหมาย จะมการพฒนารปแบบการจดท ากฎหมายไปจนถงการตราและการออกกฎหมายใหมความรวดเรวใหกฎหมายมลกษณะทเขาใจไดงายใชไดนานไมลาสมยเรว และจะทบทวนกฎหมายทมอยใหเหมาะสม 5. การปรบเปลยนวฒนธรรมและคานยม มงทการปรบเปลยนวฒนธรรมการท างาน ทศนคตของเจาหนาทของรฐ จากความคดความเชอเดมๆ ไปสจรรยาบรรณวชาชพทเนนการท างานเพอประชาขน และปองกนการทจรตมชอบ

กระบวนทศนใหมในการปฏรประบบราชการไทย การปฏรประบบราชการเปนเรองทรฐบาลทกยคทกสมยใหความส าคญ และไดด าเนนการมาอยางตอเนอง ทงนเพราะระบบราชการมปญหาดานตาง ๆ อาทเชน ความไมมประสทธภาพ ระบบตรวจสอบขาดความเปนอสระ ปญหาการทจรตคอรรปชนเพมขนและซบซอน ฯลฯ อกทงอทธพลของกระแสโลกาภวตนสงผลใหการเปลยนแปลงทางดานเศรษฐกจ สงคม และการเมองเปนไปอยางรวดเรว นอกจากนความเจรญกาวหนาของเทคโนโลยสมยใหม เชน คอมพวเตอร เทคโนโลยชวภาพ และนาโนเทคโนโลย ตลอดจนแนวโนมส าคญของโลกและเอเชยในอนาคตเปนปจจยส าคญทท าใหรฐบาลตองปฏรประบบราชการอยางจรงจง เพอพฒนาไปสการเปนราชการยคใหม ทงนการปรบองคการภาครฐใหไปสเปาหมายดงกลาวนนจ าเปนตองเปลยนแปลงวธคด วธปฏบต (Paradigm Shift) วธการใหบรการตอประชาชน และความรบผดชอบทขาราชการพงมตอประชาชนและตอหนวยงาน โดยใชกรอบแนวคดของการบรหารสมยใหม (New Management) และแนวคดของ Post-Bureaucratic Paradigm มาประยกตใชในระบบราชการไทย ดงรายละเอยดตอไปน แนวทางการบรหารสมยใหม เพอใหการบรหารจดการกาวทนกบการเปลยนแปลงของโลกในยคขอมลขาวสาร (Information Age) องคการตาง ๆ โดยเฉพาะในหนวยงานภาครฐควรปรบตวเพอรองรบการเปลยนแปลง ดงน 1. การปฏรปการบรหาร (Managerial Reform and Improvement Activity) ส าหรบแนวทางการปฏรปการบรหาร ผบรหารควรยดหลกดงน 1.1 ไมควรปฏรปทกอยางพรอมกน 1.2 มความพงพอใจในงานทไดปฏบต ไมยดอดมคตมากเกนไป 1.3 ไมควรปฏรปขามขนตอน 1.4 ควรสงเสรมบรรยากาศการคดและสรางพฤตกรรมใหม 1.5 หาวธการปองกนไมใหเกดผลในทางลบ 1.6 ควรขอความรวมมอจากหนวยงานอนดวย 1.7 ควรเรมปฏรปจากจดเลก ๆ 1.8 ควรเรมปฏรปหนวยงานทเขาใจการปฏรปกอน 1.9 รบฟงความคดเหนสะทอนกลบเพอน ามาปรบปรง 1.10 มการประเมนผลอยางตอเนอง 1.11 การปรบแผนงานโดยอาศยหลกยดหยน

1.12 จดตงหนวยงานรบผดชอบการปฏรป 2. การน าแนวคดการจดการงานสาธารณะแนวใหม (New Public Management) มาใช แนวคดส าคญซงเปนจดเนนของการจดการภาครฐแนวใหม มดงน 2.1 มงเนนประชาชนเปนศนยกลาง (Citizen Center) 2.2 มงผลสมฤทธตามตวชวด (KPI : Key Performance) 2.3 ภาครฐจะตองลดบทบาทลงโดยการจางภาคเอกชนด าเนนการแทน (Out Sourcing) 2.4 สรรหาผบรหารทมสมรรถนะสงจากบคคลนอกระบบ (Performance Appraisal) 2.5 เนนการบรหารแบบมออาชพ (Professional)

2.6 การสวมจตวญญาณผประกอบการ (Entrepreneur) โดยน ากลไกตลาด เนนลกคา ท างานเชงรก ชอบเสยง แสวงหาโอกาส เจรจาตอรอง ฯลฯ 2.7 มงการแขงขนเพอใหเกดประสทธภาพและการพฒนา (Competitive to Efficiency and Development) 2.8 มอบอ านาจการใชดลยพนจและใหอสระในการจดการ (Empowerment) 2.9 กระจายอ านาจสทองถน (Decentralization) 2.10 แปรรปรฐวสาหกจ (Privatization) 3. การใหความส าคญกบลกคา (Customer driven) 4. การน าแนวคดของ Kaizen ซงเปนแนวคดทเนนการปรบปรงการท างานอยางตอเนอง (Continuous Improvement) และคอยเปนคอยไปมาใช 5. ใชหลกการบรหารแบบเปรยบเทยบการท างาน (Benchmarking) ซงเปนการบรหารทน าสวนดหรอจดเดนของหลาย ๆ หนวยงานมาเพมประสทธภาพการผลตและการบรการ 6. ใชหลกการบรหารคณภาพแบบเบดเสรจ (Total Quality Management) ซงเปนการบรหารทมงเนนใหทกคนในองคการไดมสวนรวมในการปรบปรงสนคาและบรการใหมคณภาพสง กลาวโดยสรป การน าแนวทางการบรหารสมยใหมดงกลาวมาปรบใชใหประสบความส าเรจ ยอมขนอยกบภาวะผน าของผบรหารระดบสงสด อกทงการสอสารในองคการทมประสทธภาพ ความรวมมอรวมใจของบคลากรทกคนในองคการเปนส าคญ นอกจากน การน าสงใหมมาใชในองคการจ าเปนตองสรางความเขาใจ และด าเนนการแบบคอยเปนคอยไป จะท าใหบคลากรยอมรบและใหความรวมมอมากกวาการเปลยนแปลงแบบฉบพลนทนท

กระบวนทศนใหมของการปฏรประบบราชการ ค าศพทตอไปนเปนค าใหมทน ามาใชในการปฏรประบบราชการ ไดแก การใหความส าคญกบลกคา (Customers) มงเนนคณภาพ (Quality) การใหสงทมคณคา (Value) การจงใจ (Incentives) นวตกรรม (Innovation) การมอบอ านาจ (Empowerment) และมความยดหยน (Flexibility) อกทงการลดกฎระเบยบทไมจ าเปน (Deregulation) ตลอดจนการเนรมตระบบราชการ (Reinventing-Government) เปนตน เปนกระบวนทศนใหม (New Paradigm) ของการปฏรปการบรหาร (Government Reform) ในประเทศสหรฐอเมรกา ดงตารางเปรยบเทยบกระบวนทศนระบบราชการแบบเกา และกระบวนทศนระบบราชการแบบใหม ตารางเปรยบเทยบกระบวนทศนระบบราชการแบบเกา และกระบวนทศนระบบราชการแบบใหม

กระบวนทศนระบบราชการแบบเกา (Bureaucratic Paradigm)

กระบวนทศนระบบราชการแบบใหม (Post-Bureaucratic Paradigm)

1. ค านงถงประโยชนสาธารณะ (Public Interest) 1. ใหประชาชนไดรบสงทมคณคา (Results Citizens Value)

2. ใหความส าคญกบประสทธภาพ (Efficiency) 2. ใหความส าคญกบคณภาพและสงทมคณคา (Quality and value)

3. มงเนนการบรหารแบบนายสง (Administration) 3. เนนการเพมผลผลตหรอมงเนนงาน (Production)

4. เนนการควบคมสงการ (Control) 4. การยดมนในปทสถาน (Winning adherence to norms)

5. ก าหนดโครงสรางอ านาจหนาท และความรบผดชอบไวอยางชดเจน (Specify Functions, Authority and Structure)

5. ก าหนดภารกจทชดเจน ปรบปรงบรการเพอตอบสนองความตองการของลกคา และเนนผลลพธ (Identify Mission, Services, Customers, And Outcomes)

6. ค านงถงตนทน (Justify costs) 6. การสงมอบสงทมคณคา (Deliver Value)

7. ตระหนกถงความรบผดชอบ (Enforce Responsibility)

7. การสรางระบบตรวจสอบและ เสรมสรางความสมพนธในการท างานทแขงแกรง (Build Accountability, Strengthen Working Relationship

9. การปฏบตตามระบบการบรหาร (Operate Administrative)

9. การแยกการบรการออกจากการควบคม, การสรางปทสถาน, การเพมทางเลอกใหกบลกคา, สรางความรวมมอ, การใหสงจงใจ, การวดผลงานและวเคราะหผลลพธ, การรบฟงผลสะทอนกลบจากผรบบรการ เพอปรบปรงการบรการใหมคณภาพสง (Separate Service From Control, Build Support for Norm, Expand Customer Choice, Encourage Collective Action, Provide Incentives, Measure and Analyze Results, Enrich Feedback)

กลาวโดยสรปกระบวนทศนระบบราชการแบบเกา และกระบวนทศนระบบราชการแบบใหมของประเทศสหรฐอเมรกาทง 9 ประการ ดงกลาว มจดเนนทแตกตางกน ในทศนะของผเขยนเหนวา กระบวนทศนระบบราชการแบบใหมเปนแนวคดทนาสนใจสามารถน ามาเปนแนวทางในการปฏรประบบราชการไทยได กระบวนทศนใหมในการปฏรประบบราชการไทยเพมเตม ดงน

1. ดานการบรหารจดการ (Management) 1.1 รฐบาลควรสงเสรมการปฏรประบบราชการอยางตอเนองและจรงจงโดยก าหนดเปนวาระแหงชาต 1.2 ควรน าการบรหารเชงกลยทธมาใชอยางกวางขวาง 1.3 การน าแนวคดและเทคนคการบรหารจากภาคเอกชนมาประยกตใช เชน Balanced Scorecard, Re-engineering, Kaizen, Total quality Management ฯลฯ

1.4 การลดอ านาจหนาทและขนตอนการปฏบตราชการ 1.5 น าหลกการบรหารจดการทด (Good Governance) มาใชอยางกวางขวางและปฏบตอยางจรงจง 1.6 สนบสนนใหมการก าหนดกรอบระยะเวลาในการปฏบตราชการ 1.7 ใหความส าคญกบการควบคมตรวจสอบขององคการอสระตามรฐธรรมนญมากขน 1.8 ใหความส าคญกบประชาชนในการตรวจสอบการบรหารงานของภาครฐ เพอใหเกดความโปรงใส 1.9 ก าหนดวาระของผด ารงต าแหนงการบรหาร

1.10 การพฒนาองคการเพอเปนองคการแหงการเรยนร 2. ดานการใหบรการประชาชน (Citizen Service) 2.1 ค านงถงผลประโยชนของประชาชนเปนส าคญ 2.2 พฒนาระบบการใหบรการสาธารณะโดยน าระบบ One Stop Service มาใชอยางกวางขวาง

2.3 สนบสนนใหภาคเอกชนเขามามสวนรวมในการใหบรการสาธารณะมากขน 2.4 ใหความชวยเหลอผดอยโอกาสและคนยากจนใหทวถงและเปนธรรม 2.5 จดตงหนวยงานกลางอ านวยความสะดวก และใหบรการประชาชน 2.6 รบฟงความคดเหนของประชาชนเพอน าไปปรบปรงการใหบรการใหมประสทธภาพ และตอบสนองความตองการของประชาชน 2.7 ปรบปรงส านกงานใหทนสมย สะดวกในการตดตอ 2.8 น านวตกรรมและเทคโนโลยใหม ๆ มาใชในการปฏบตงานและใหบรการ 3. ดานพฤตกรรมการท างานของขาราชการ (Civil Servants) 3.1 ใฝร ตนตวในการศกษาหาความรอยางเสมอ (Alert) โดยเฉพาะความรในดานเทคโนโลยคอมพวเตอร 3.2 สรางความเชอมนในตนเอง (Self-Confidence) 3.3 ยนหยดในความถกตอง (What’s Right) 3.4 คดใหญ (Big Thinking) และท าใหได 3.5 มความคดรเรมสรางสรรค (Initiatives) ขาราชการยคใหมจะตองกลาคดกลาท า กลาวพากษ และสามารถใชนวตกรรมและเทคโนโลยในการท างาน 3.6 จะตองท างานเชงรก (Proactive) 3.7 ปรบปรงการท างานอยเสมอ (Continuous Improvement)

บทสรป กระบวนทศนใหมในการปฏรประบบราชการทไดน าเสนอดงกลาว เปนแนวทางหนงในการน าไปพฒนาระบบราชการใหกาวไปสการเปนราชการยคใหม และพฒนาไปสการเปนรฐบาลอเลกทรอนกส (e-Government) ตอไป ทงนการปฏรประบบราชการใหประสบความส าเรจนน จ าเปนตองอาศยความรวมมอรวมใจของผทเกยวของทกสวนในสงคม นบตงแตผบรหารระดบประเทศ ผบรหารระดบสง นกวชาการ ขาราชการ สอมวลชน ภาคเอกชน และประชาชน ทจะตองชวยกนปฏรปใหส าเรจ เพอใหบรรลจดมงหมายของการปฏรปภาครฐทวา “เพอใหประชาชนคนไทยมคณภาพชวตทด มความเปนอยทด และมความสข สงคมไทยมเสถยรภาพ ชาตไทยมเกยรตภม ไดรบความเชอถอ และมความสามารถสงในการแขงขนในเวทโลก”