ေဒါငးစမးသည အေရေတာငအာရတြင မးသဥးရန ျခမးေျခာကခေနရေသာ ငကမးစတ မားထတြငပါ၀ငေသာ မးစတတစမးျဖစျပး အမလကျခငးနင မခေတာမား ဖကစးခရျခငး ေၾကာင မးသဥးရနအႏရာယကေရာကေနေသာ အဆငသ တးျမငသတမတထားသည။

၁၈၆၁ မ ၂၀၀၂ ခနစအတြငး ေဒါငးစမး ေတြ ရ ရသည ေဒသမား (အျပာေရာင)နင လကရ ေတြ ရရေသာ ေဒသမား (အနေရာင)။ အမား အား ျဖင သဘ၀နယေျမမားအျပငတြငေတြ ရသည။

ရတနာ ေဒါငးစမး (Green Peafowl) မား ေပြးလေကး ရြာသည ျမနမာႏငင ၊ ရမးျပည နယေတာငပငး ပငးတယ ၿမ႕ႏင ေအာငပနးၿမ႕တ႔က ဆကသြယ ေဖာကလပ ထား ေသာ လမေပၚတြင တည ရသည။ ေဒါငးစမးမားက ပငလယေရမကႏာျပင အထက ၁၅၀၀ မတာ နင အထကထးျခားစြာ ေတြ ရ နငေသာ ေဒသတစျဖစျပး ဓႏ၊ ရမး၊ ေတာငရး၊ ပအဝ၊ စသညတငး ရငးသား လမးမား ေနထငကာ စက ပးေရး လပငနးက အဓက လပကငၾကသည။.

ေဂဟေဗဒ

ပ႕ႏ႔ကကစားမႈ။ အေထာကအထားမားအရ အေရ ေျမာကအႏၵယနငဘဂၤလား ေဒရ အေရမ ျမနမာနငငအနအျပား၊ တရတနငငေတာငပငး၊ ထငး၊ လာအ၊ ကေမာၻ ဒးယား၊ ဗယကနမ၊ ပငနာဆလာမေလးရားနင အငဒနးရားနငင ဂာဗား ကြနးတ တြငေတြ ရသည။သေသာပငနာဆလာမေလးရား၊ ဘဂၤလားေဒရနင ထငးနငင ေတာငပငးတ တြင မးသဥးေပာကကြယသြားျပး အျခားေဒသမားတြင ေကာငေရ ကဆငးလကရသည။ ျမနမာနငငတြငျမစေခာငးမားတေလာကတြင ေတြ ရ ေနရ ဆျဖစျပး အမားအားျဖငပငလယေရမကနာျပငအထကအျမင မတာ ၉၀၀ တြင ေတြ ရသည။ သ ေသာ (၁၉၅၀) ခနစ ေနာကပငးတြင စနစတကစာရငး မတတမး တငထားရမမရဘ အေကာငေရ ကဆငးလကရသညက ေတြ ရေနရသည။

မခေတာ။ ရြကျပတေရာေနာေတာ၊ အငတငးေတာ၊ ျမစေခာငးမား၊ ျမကခငးျပင မားတြငေတြ ရသည။ တစခါတစရ စကခငးမား အနးတ၀ကတြင ေတြ ရျပး စကခငးမားက ဖကစးမမရပါ။

အစားအစာ။ ေကာကပသးနမား၊ အရြက အဖးနင အငးဆကမားက စားသည။ သေသာ သးနစကခငးမားက ဖကဆးျခငးမျပပါ။

အရြယေရာကခန။ ( ၃)နစသားအရြယတြင အရြယေရာကျပး မတလက သားေပါက နငသည။

မတလကျခငး။ န၀ငဘာလမ မတလအတြငး မတလကေလ ရသည။ အထး တစ ေကာငသည အမမားစြာနင မတလကေလရျပး ပငနကနယေျမသတမတကာ ကယေလာငစြာ မၾကာခဏအသျပ ေအာေလရသည။အထးမားသည မတလက ရာသတြင အျမးေတာငမား ျဖန ကားကျပေလရသည။အမမားသည ဇနန၀ါရလ မစျပး ဥအကာ ၃ လးမ ၆ လးအထ အေလ ရသည။ မတလကရာသတြင အေႏာကအယကမျပလပရနေမတာရပခအပပါသည။ ျခမးေျခာကေနမမား။ အမလကခရျခငးနင မခေတာမား ေပာကဆးျခငး။

ျမနမာနငငတြင သဘာ၀အေနအထားတြင ရငသနမးပြားရနလေလာကေသာအေကာငအေရအတြကက ေပြးလေဒသတြင ဘနးေတာၾကးမား မ သဘာ၀ ေတာကနမားနငအတ အထးအေလးထားထမးသမးထားလကရသည။

သားေပါကရာသ (န၀ငဘာ - မတ)လတြင အထးမားမ ကျပရနေနရာအတြက နယေျမသမးပကျပး မၾကာခဏ ေအာသျပေလ ရသည။ အမမားသည မတလကျပးခနတြင အပစမခြထြကျပး ဥအျခငး၊ ၀ပျခငးတအျပင အေကာငေပါကမားက ေစာငေရာကေလရသည။

သဘာ၀အေလာကကြတကေသာ ေဒါငးေတာငမား ကလညး ဘာသာေရးပြမားတြင အထြတအျမတထား အသးျပေလရသည။

ဥပေဒျဖင ကာကြယထားရမ ေဒါငးစမးသညေတာရငးတရစၦာနနင သဘာ၀ အပငမား ကာကြယေရးနငသဘာ၀နယေျမမားထနးသမးေရးဥပေဒ (၁၉၉၄) အရ လး၀ကာကြယထားေသာ တရစၦာနမား စာရငးတြငပါ၀ငျပး မညသမဆ ခြငျပခကတစစတစရာ မရဘ ဖမးဆးသတျဖတအမလကျခငး၊ အနာတရ ျဖစေစ ျခငးမျပလပရ။ျပလပပါကေထာငဒဏ(၇)နစ(သမဟတ) ဒဏေငြကပ (၅၀၀၀၀) ျဖစေစ၊ ဒဏနစရပလးျဖစေစ ခမတနငသည။

Conservation Ecology Program ( King Mongkut’s University of Technology Thonburi_ KMUTT) မ ေဒါငးစမးမား ထနးသမးေရးအတြက အခမ ျဖန ေ၀သည။

ေပြးလေဒသ။ သဘာ၀အေလာက ရငသနမးပြားရနလေလာကေသာ အေကာငအေရအတြကက ေပြးလေဒသနင အနးတ၀ကတြငေတြ ရရသည။ အထး သျဖင ဘနးေတာၾကးမားနင ေဒသခမားမထနးသမးေစာငေရာကထားျခငးေၾကာငျဖစျပး ေရရညဆကလကထနးသမးထားနငရန လအပပါသည။

ေဒါငးစမးမားအပတနးတကေလရေသာ သစပငၾကးမားရသည သာသနာနယေျမ