۱۳۹۹ ی ﺮﯾ اﺰﺟ قﻮﻘﺣ هوﺰﺟ - جزوات حقوقی · 2020. 11. 16. ·...

واتساپ کنید! 09352213175را به تاندرخواست، وکالت و قضاوت رایگانجهت دریافت جزوات )هاي وکالت، قضاوت، سردفتري، ارشد و دکتريویژة آزمون( وق جزاجزوه حقTelegram Channel: @OmidMollakarimi E-mail: [email protected] Instagram: @vekalatyar web: mollakarimi.ir

جزاجزوه حقوق (با یمواد قانون مجازات اسالم حقوق جزا،شدۀ بروزرسانیشامل نکات

و آراء وحدت رویه مرتبط با حقوق جزاقوانین خاص آخرین اصالحات)،

:فیو تأل نیتدو

یمیمالکر دیام دکتر )انشگاهی دعلم أتیعضو ه ی ودادگستر کی هیپا لی(وک

یر یپ ییحی

)یینخبگان دانشجو یعلم ادی(عضو بن

، آموزشی مؤسساتمار زیاد و همچنین ُش حقوقی بازارِ موجود در آشفته یهاکتاب در انبوهِ َشنهای حقوقی قبول بِ خوان در آزموناز اوونهایی که میبسیاری انتخاِب هم !روِز آن یک فقط ست امااین سردرگمی، طبیعی برسند.ند به یک تصمیم قطعی تواندانند چگونه تصمیم بگیرند و یا نمیم هستند و نمیسردرگُ های حقوقی، کافی است. یه تیکه از کنم این جزوه، برای آزمونتضمین می !کنیم شلوغ را خود نیست؛ نباید دورِ خوبی انتخاب کتاِب مرجع، هم و جزوه

دهند تا خواهید تمام کائنات دست در دست هم میوقتی با تمام وجود و از درون، چیزی را می«آَرم: تون مینوشتۀ پائولو کوئیلو رو برا» کیمیاگر«کتاب زند و وقتی میخواستۀ شما را اجابت کنند. آرزوها زباِن خداوند هستند، در این جهان حقیقتی بزرگ وجود دارد، هر کس که باشی یا هر عملی که از تو سر

خواستم بگم که اگر این جزوه به دست » شویگیرد و تو مأموِر انجاِم آن میبخواهی آنگاه این خواستۀ تو از وجود این جهان سرچشمه میچیزی را از ته قلبت شما رسیده، حکمتی در آن است!

�و��ند�و�ند � ق�م و آ��ه �ی هـای وکالـت، های حقوقی آرزوی شیرینی است؛ شوِق برای قبـولی در آزمونموفقیت در آزمون

ای بـرای مؤّسسـات و مدرسـینی را فـراهم کـرده کـه بـا ارشـد، راِه اعاشـهقضاوت و کارشناسیشجویان دارند. ایـن موفقیـت هـیچ معجـوِن جـادویی یـا فرمـوِل تبلیغاِت فریبا سعی در جذب دان

بـه جـزا حقـوق »ه/کتـابجزو«ترین ترین و سـادهسّری ندارد! این نخستین بار است کـه کامـلموفقیـت شـما -انگیز اما شگفت -صورت رایگان قابل دریافت است. این جزوه به روشی ساده

کند.را تضمین می بـا دیر یبگ تیسارا از وب شدهیزرسانبرو ۀنسخ نیمهم: آخر اریبس

ًچون دائمـا

!میکنیم ضیرا تعو تیساموجود در وب ۀنسخ ن،یقوان راتییتوّجه به تغ

١٤٠٠�ھار آ��ن �وزرسا�ی:ماده به قانون الحاق دو«و »۱۳۹۹مصوب یر یقانون کاهش مجازات حبس تعز «با إعمال

و آراء وحدت رویه و قوانین خاص جدید» ١٣٩٩ی مصوب کتاب پنجم قانون مجازات اسالم

https://t.me/OmidMollaKarimimailto:[email protected]://www.instagram.com/vekalatyar/https://www.mollakarimi.ir/

است! طورکتاِب جزوه انگیزی که دنبالش بودید اینحیرتهـای حقـوق و البتـه از ترین درسهای خـاِصّ خودشـود داره و از شـیریندرس حقوق جزا با این که از جرم، جنایـت و مجـازات بحـث میشـه امـا جـذابیت

ای و بعضًا زائد پرهیـز شـده و فقـط بـه نکـات و ز ورود به مباحث حاشیهاین جزوه ا در! هقضاوت ارشد و وکالت، یهای حقوقدر همۀ آزمون ترین دروسمهمن در ذهن شما شکل میگیره. ی ایـن جـزوه مطالعـهمباحث اصلی و مهم پرداخته شده، به طوری که با خوندن این جزوه مطالب حقوق جزا به صورت ُمَدوَّ

هـای کارشناسـی ارشـد، های تخصصِی حقـوقی ماننـد آزمونلبان شرکت در آزمونالخصوص داوطارشد و علیبه دانشجویان دورۀ کارشناسی و کارشناسیدم انگیزی شیوا و گیرا و رسا توضیح دادم و قـول مـیها جزوۀ َسُبک و رواِن حقوقی که به طور شگفتشود. ضمنًا باید بگم: دهوکالت، قضاوت، توصیه می

.کنید) بگیرید و مطالعه کنید به جزواتم اعتیاد پیدا میwww.mollakarimi.irکه اگه فقط یکی از اوونها رو از سایتم (های حقوقی نیاز است را به شما خـواهیم داد! مون، هر آنچه برای قبولی در آزمونکانال تلگرام و صفحۀ اینستاگرام ،ما در سایت فوق

گیرند که شروع به خواندن نمایند در انتخـاب منـابع سـردرگم هسـتند؛ حقوقی، زمانی که تصمیم میهای دانیم که داوطلباِن آزمونمیگـذاریم و کنـد رو بـه طـور رایگـان در اختیـارتون میدهیم این است که اوون منابعی رو که برای قبولی کفایت میکاری که ما انجام می

نخواهید داشت. در واقع، صدها داوطلبی که از ایـن خـدمات اسـتفاده کردنـد و دیم که نیاز به خواندن منابع متعددبهتون اطمینان می تونیم شاهِد عملکرِد مثبتمون بدونیم.جواب گرفتن رو می

آیـین دادرسـی ، حقوق تجارت،حقوق مدنیآیین دادرسی کیفری، سایتم (مثِل جزواِت شده در وبتمرکز اصلی کار من در این نوشته و بقیۀ جزواِت گذاشتهدر ) اینه که مثِل یه گاِو بنفش در بیِن سایِر گاوها که سیاه و سفید هستند متمایز باشم!! در واقع این، هدِف من است که متفاوت باشـم و و اصول فقه مدنی

شـه کـه واقعـًا در خـوِر توّجـه هام مثِل گاِو بـنفش باخوام نوشتهحوزۀ آموزش و نویسندگی در رشتۀ حقوق، کارهای متفاوتی نسبت به دیگران انجام بدم. میزنن یـا یـه مـدل مـوی خـاِصّ دن؛ مثًال عینک زرد مـیفرد نشون میهایی رو که با یه ویژگِی خاص، خودشون رو متفاوت و منحصربهباشه. حتمًا دیدید آدم

خـوام کـه ویژگی، به چشـم بیـام. مـِن کمتـرین می فهم متفاوت باشم و با اینهای سادهو آوردِن مثال» نویسیساده«خوام با خودشون رو دارن؛ من هم میمـن ایـن ». بودنـهکلید موفقیت، متفاوت«ها بگم ولی ایخوام از این جمله کلیشهتوّجه باشه. نمیبهترین تبلیغ برای کارهام، تمایز و انجام کاری نو و جالب

ذاشتم، نشون دادم.هایی که به رایگان در دسترس دانشجویاِن حقوق گرو در جزوه» بودنمتفاوت« با توّجه به سرفصلو حّتی MollaKarimi.irدر آخر، باید بگم که جزواِت سایِت

ًهای جدید و آخـرین تغییـرات قـوانین و این نوشته دائما

از دۀ جـزوهشنسخۀ چاپیا پی.دی.افشه و چنانچه های هر سال، به روز میهای آزمونتستًرو در دسـت داریـد بهتـره مجـددا

اسـت » کارگاه تولید محتوای حقـوقی«هاست! اسِم کارگاِه ما، ضمنًا ما کارگاهی داریم که متفاوت از بقیۀ کارگاهسایت، نسخۀ به روز رو دانلود کنید. ) رو دنبال کنید تا کّلی محتوای حقـوقِی خـوب رو مشـاهده و دریافـت omidmollakarimi@) و تلگراِم ما (vekalatyar@تونید اینستاگرام (که می

آخـرین تغییـراِت ایـن جـزوات و اپ کنیـد تـا ازواتـس ٠٩٣٥٢٢١٣١٧٥کنید. در آخر هم باید بگم کافیه نام و نام خانوادگِی خودتون رو به فارسی به شمارۀ مّطلعتون کنیم. شهرش میاجزواِت جدیدی که نگاخبار حقوقی و

برداری از تهیه و تکثیر شده و جنبۀ انتفـاعی نداشـته و تکثیـر و نسـخه معلم (امید مالکریمی)ها و مؤسسات آموزشی توسِط : این جزوه برای تدریس در دانشگاهتوّجه، سپاسـگزاِر خواننـدگانی خواهـد بـود کـه نظـرات، گانگارنـد ن آور است.باشد، در غیر این صورت، قانونًا ضمانمجاز می» تنها با ذکر منبع«آن، بدون قصد سودجویی و

ن و بیـان فرماینـد.» [email protected]«های فوق یا ایمیـل پیشنهادها و انتقادات خود را پیرامون این نوشتار از راه ، کـِلّ ُمـنظم بـه صـورت ُمـَدوَّاسلوب اگر بدون جزاحقوق و مباحث مفاهیمبعد از مطالعۀ این جزوه احاطۀ کامل بر مباحث حقوق جزا داشته باشید. ای که را آموزش خواهیم داد به گونهجزا حقوق ن ایم به صورتی کـه شـما بـا خوانـدن شده نگاشتهبندینحو طبقهمطالب حقوق جزا را به ما در این نوشته، فهم آن دشوار و غیرقابل تحمل استتوضیح داده بشه ُمَدوَّ

دم! البته بگم که حقوق مـدنی و کنم؛ قول میگم و شما رو معتاد به َروِش خودم میرو به طور کامل می جزا ِن هیچ کتاب و جزوۀ دیگری نداریداین جزوه نیاز به خواند ام.دیگه رو هم با همین روش گفتهس آیین دادرسی مدنی، آیین دادرسی کیفری و همینطور درو

!؛ �قد�م � ��نامان� �قد�م �شده ا�ت حال � � آن�قد�م � �مام �سا�ی � ��

https://www.mollakarimi.ir/https://www.mollakarimi.ir/https://www.instagram.com/vekalatyarhttps://t.me/OmidMollaKarimi


خوام یه می .های حقوقیکنندۀ جزوات آزمونعضو هیأت علمی و وکیل پایه یک دادگستری و همینطور تدوین ،امید مالکریمی هستم مدرس دانشگاههای صوتی خب اوون موقع مثل االن اینجوری در فضای مجازی فایل تون تعریف کنم، یادمه زمانی که مدرک کارشناسیم رو گرفتمداستان جالب برا

کالس جزواتی را یا جزوات در دسترس نبود؛ یه دوستی داشتم که توی کالسای یکی از مؤسسات آموزشی که توی تهران بود شرکت کرده بود و سرِ نداشتم ازش خواهش کردم که ها در اون زماُن شرکت در اوون کالس خالصه من هم که تواِن ؛رو با یه خط خیلی بدی نوشته بودگفتن که اساتید می

خونم و دسترسی و امکان برای آزمون وکالت می وای که در شهرستان دارم اونها رو در اختیارم بگذاره، بهم گفت که من اوومدم توی یه خونه کپِی ر! خوشحال شدم و َخ انتشاراتش و جزوات رو بِ رم؛ گفت که برو فالن آدرس توی تهران (که آدرس همون مؤسسۀ آموزشی بود) برو واحدِ تهیۀ کپی ندا

خوام بهم گفت تکثیر یا همون واحد انتشارات اون مؤسسه نشسته بود و تا گفتم جزوۀ فالن اساتید رو می ی توی قسمِت رفتم اونجا، یه آقای ُمِسنّ ده اینجوری که مثًال استاد یه جزوۀ تجاری انجام می اینجا یه مؤسسه است که داره کارِ !ی مؤسسه هستی؟ گفتم که نه! گفت ببین پسر جوندانشجو

رو شرکت کردن؛ خاص درِس استاد در اوون اوونی هاکالسم به دانشجوهای همین مؤسسه که َد ای میده به من که تکثیر کنم و بِ صفحه ٢٠٠ :گفتم ؛»وایسا هنوز حرفم تموم نشده!« :؛ گفت»؟ها رو به من بدینتونم خواهش کنم که همین جزوهمی« :طع کردم بهش گفتمحرفش رو ق

کلید یا فرمول داده اینجوری نیست که کِلّ تایپی را در اختیار دانشجوها قرار اِی صفحه ٢٠٠که جزوۀ هاون استاد«ادامه داد که !»ببخشید، بفرمایید«جزوه هم میگه که بنویسن و جزوۀ سِر کالس ها همون استاد به بچه« :که ادمه داد »ده به دست من که تکثیر شه!قبولی رو بِ ورالعمِل یا دستها میگه که شده هم ایراداتی وجود داره که سرکالس به بچهتر اینکه در همین جزوۀ تایپشه مکمل این جزوۀ تایپی و گفت جالبنویس میدست

؛ خیلی ناراحت شدم از اینکه چرا باید اوونهایی که به این کالسا دسترسی دارن یا توان مالی دارن !»بعله اینجوریاس«ادامه داد: »نن!اصالحش کم کاری که باهام انجا ِه قبول بشن، از طرف دیگه هم از اون دوستم ناراحتم شدم که چرا منو پیچوند! زنگ زدم بهش گفتم ماجرا از این قراره؛ متوّج

شاید حق داشت !دمها رو میبرداری کن، البته بازم نگفت که بهت کپیداده بود شد، خواست جبران کنه، بهم گفت پاشو بیا اینجا و از جزوات ُنتساعت توی راه ا؛ پنجن تو ذاتمه کوبیدم رفتم اونجَص اَ »پیگیر بودن«و »ُمصر بودن«خواست یه رقیب اضافه بشه! منم که چون هزینه کرده بود و نمی

برداری کنم؛ بهم داد که بنشینم و یادداشت دارن ّالهامُ که هاییبودم و خالصه بهم محبت کرد و سه شبانه روز ازم پذیرایی کرد و یک دونه از این میز(اینقدر که نوشته کبود شده بودراستم که برگشت بودم در حالی که داشتم به انگشت بزرگۀ دسِت م تموم شد و با اتوبوس در مسیرِ بعد از اینکه کارَ

ها رو هم به جهت عدم توانایی کردم توی این فکر بودم که اگه یکی این رفیقی که من داشتم رو نداشت و امکان حضور در این کالسنگاه می بودم!)های دورافتاده و محروم باعث باز موندن آدمکردن توی نقاط شد که فقر و زندگیو البته نتیجه، این می دمونمالی نداشت مسّلما از پیشرفت باز می

های دونن و اونها هم در خصوص عدم پیشرفت این آدمالبته بگذریم که معدود اساتیدی هم هستند که همه چیز رو در مادیات می ،شهُمستعد میاگر با خدا وعده کنی که یه بخشی از کاِرت رو در « :هام یادم اومد، گفته بود کهمستعد مسؤولند؛ تو همین فکر بودم که یهو یه جمله از یکی از معلم

گم) قول دادم که اگه قبول رو می »خدا«بابا (، خالصه به اون بزرگ»گیریعًا خیر کنی جواب خوبی میرُّ بَ آینده به اونهایی که نیاز به خدمت تو دارن تَ ،بعدش اختصاص بدم؛ اینجوری شد که ساِل رایگان جزواِت رو به تدویِن مانمدهم از زیکو همینطور حاصله از وکالت یا قضاوت ِه پوِل یک به دَ بشم سال از اون روز ُنهکنم االن م رو شروع میهعداجرای َو ،از فردا« :که دادم و گفتم بهش (یعنی خدا) بعد از مادرم، به خودش روقبولیم شیریِن خبرِ م و وقتم رو به ِه مالَ لکه ُنه به دَ به؛ من َنه یک به دَ که البته بگم ؛رو کامل کردم ی حقوقیهار آزموننیاز برای قبولی د موردِ جزواِت گذره و من تماِم می

راهم گذاشت که بهم کمک کردن و وجودشون مایۀ رحمت بود؛ خالصه هایی رو سرِ ها آدمدر تمام این سالخدا این مهم اختصاص دادم و البته خونیدرا برای اولین بار می این متنکه روزهای او را در کلیۀ امورم دیدم؛ امو من دست» !نیکوکاران نزدیک استرحمت خدا به «اینکه به گفته قرآن

کنن؛ من ها صحبت میبودن اوننقصبودن و بیاز کامل خدا را شاکرم که داوطلبانشود و رسندم از اینکه جزواتم روزانه صدها مرتبه دانلود میُخ (و دائمًا بروز این جزوات کامًال رایگان است ها (البته در کنار خواندن قانون) کافی است.لعۀ جزواتم برای موفقیت در آزمونتردید ندارم که مطا

تون معرفی کنین، من به دوستان رو های بردین اونها پِ رو دانلود کنید و اگه به معجزۀ اون از جزواتفقط یکی که و یه خواهش از شما دارم شه)میالبته بدونید این کار خیر شما هم حاله که به این منابع کنکوری دست پیدا کنند.بدون وجود شما مَ ؛خیر به کمک شما نیاز دارم این کارِ ای گسترِش بر

گرده!بهتون برمی


کنونی حقوق ت اسالمی در نظم/ محشی آزمونی قانون مجازا4


قانون مجازات اسالمی مونیزآ محشی

کنونیحقوق در نظم

:فیتألتدوین و

ریمیدکتر امید مالک )دانشگاه عضو هیأت علمی و (وکیل پایه یک دادگستري

یحیی پیري

(عضو بنیاد علمی نخبگان دانشجویی)

است. هتهی) قابل66973960تلفن: 92الك نشانی: خ انقالب، خ اردیبهشت، پ واقعنسخۀ چاپی آن از طریق موسسۀ حقوقی توازن (عیناً در دسترس عموم قرار گرفته و رایگاناین کتاب،

ین و ناشر محفوظ استمؤلفکلیه حقوق مادي و معنوي اثر براي

نیمؤلفمقدمه

اکرم (ص) برپیام بهترین سخن آن است که قابل فهم و روشن و کوتاه باشد و خستگی نیاورد.

این کتاب به تذکرات ذیل دقت شود.ِ يمطالعهدر لطفاًکتابی مکمل و راهگشا و به نوعی راهنما براي درس حقوق جزا اعم از جزاي عمومی و جزاي ،يکه پیش روي شما عزیزان قرار دارد به نحو یکتاب

است و از ذکر نکات تکراري و واضحی که در اکثر دهیبنا گردتر بر حول محور آزمون به ذکر نکاتی پرداخته است که بیشکه باشدمیاختصاصی و کامل بودن و احتیاج ینقصیبنگارندگان این مجموعه ادعاي وجهچیهبه، پرهیز شده است بیان گردیده "محشا" یا "در نظم" صورتبهب که تُکُ

ا استفاده از گشته که بتوان ب ترراحتاین کتاب فهم مطالب قانون يبامطالعهمطلق را ندارند بلکه معتقدند صورتبهنداشتن به کتب اساتید دیگر در پایان ذکر این نکته الزم است که سعی نگارندگان این مجموعه که خود درك کرد، یراحتبهاح را منظور طر االت بوده وآن مطالب پاسخگوي سؤ

بدون استفاده از نظر شخصی یا نظرات ییرمزگشاانتقال مفاهیم به شکل ساده و روان و به نحوي اندیشناسجرمحقوق جزا و يآموختهدانش مطالب مورد نیاز ذکر گردد اما در خصوص بخش دیات باید گفت که در این مبحث ترشیب مخالف بوده است در هر بحث و فصل سعی شده که

ه مواد یح تلفظ نمودن الفاظ قانونی کلیاست که براي صح ه مطلب غیر از متن قانون نداشته و ندارد، الزم به ذکربراي مانور و ارائ یچنانآنمجال داده تا بتوان هرچه بهتر خود را از مطالب به ما انتقال يسازندهاین مجموعه رضایت یا انتقاد دگانکنناستفاده شاءاهللانگزاري شده است. اعراب

در همان زمان مطالعه ا مواد دیگري ارجاع شده حتماًیمادهکه به هر جامواد يمطالعهدر المقدوریحت شودیم خاطرنشان. در پایان پیش رفت توفیق از خداست؛ .شه1400 ... آید . تا چه قبول افتد و چه در نظررد استفاده قرار گیردگردد تا رابطه بین مواد روشن و مو


ل ـ کلیاتکتاب او ل ـ مواد عمومیبخش او

ل ـ تعاریففصل او مقدمه

عاونت و م ،رماز قبیل؛ شروع به ج هامجازاتم و وق جزا و اصول مشترك حاکم بر جرائعام حق در حقوق جزاي عمومی کلیات و قواعدارتکابرکت در ش سؤجوانع مولیت کیفري، تَرم، شرایط و معدکرارد و ت و در دهدیمرا مورد بررسی قرار هاآنرم، مرور زمان و نظایر ج

(دکتر حسین شودمیگفتگو جداگانه بحث و طوربهم یک از جرائ و خصوصیات مربوط به هر حقوق جزاي اختصاصی از عناصر .)۱۹ص ،م علیھ اموال و مالکیتجرائ، یمحمدصادقریم

جازات اسالمیتعریف قانون م -1 مادهقانون مشتَجازات اسالمی ممرائم و ل بر جهايجازاتم حعزیرات، صاص، دیات و تَدود، قبازدارنـده در ایـن مـاده هايمجازات(قدامات تأمینی و تربیتـی، ا

: اقدامات تـأمینی عبـارت اسـت از تـدابیري کـه داشتیمقرَّر قانون اقدامات تأمینی که م 1به استناد ماده ( د اشاره قرار نگرفته است)مورمینی و اقدامات تأ 92مجازات اسالمی مصوب اساس قانون اما بر شدیمر مورد مجرمین خطرناك اتخاذ جلوگیري از تکرار جرم د منظوربه

کیفـري و تیمسـؤول وانـع شـرایط و م )چه داراي حالت خطرناك باشند و چه نباشـند شود میدر خصوص اطفال و نوجوانان اعمال تربیتی فقطو براي دیدن موانع مسـؤولیت ق.م.ا 95تا 88مواد و 12 و 10 و 1مینی و تربیتی ر.ك مواد (براي دیدن اقدامات تأ اسـت. هاآنم بر واعد حاکقَ

.)به بعد قانون مجازات اسالمی 146ده کیفري ر.ك به ما

نسخ شـده صراحتبه 1392مقررات موضوعه مربوط به نهاد حقوقی اقدامات تأمینی و تربیتی طبق قانون مجازات اسالمی سال -1نکته در قـانون گردیـده اسـت امـا صـریح ق. م. ا جدید نسخ 728ماده موجببه 1339هرچند قانون اقدامات تأمینی و تربیتی مصوب است.

و لـذا بـه مجـرمین شودمینوجوانان و مجانین اعمال فعلی اقدامات تأمینی و تربیتی بر اساس مواد فصل دهم ق. م. ا نسبت به اطفال و .و حالت خطرناك لزوماً براي اقدام تأمینی و تربیتی نیاز نیست باشدمیقابل تسري ن سالبزرگن است که براي تحقق جرمی که عقوبتش مجازات و اقدامات تأمینی و تربیتی است شـرایط مراد از شرایط مسؤولیت کیفري ای -2نکته

عامه تکلیف باید وجود داشته باشد. به عرف استناد کند. تواندینمقاضی در صدور احکام کیفري -3نکته صویب شده است.ت 1375بازدارنده) در سال هايمجازاتتعزیرات و ( یاسالمکتاب پنجم قانون مجازات -4نکته ایران رسیده است. گذارقانونمالی به تصویب يهاتیمحکوماجراي ينحوهقانون 1394در سال -5نکته ) قانون مجازات اسالمی:یا استنباطی (الزامی یا صوري منابع اصلی -6نکته

قانون -1 تخصصی مجلس يهاونیسیکممصوبات -2 یالمللنیبمعاهدات -3 معناي خاص رویه قضائی به -4 اجرائی) يهانامهنییآ( برخی از مصوبات قوه مجریه -5 منابع فقهی معتبر. -6

):یا استداللی (ارشادي یا مکمل منابع فرعی -7نکته عرف و عادت -1 رویه قضائی به معناي عام -2

کنونی حقوق ت اسالمی در نظم/ محشی آزمونی قانون مجازا8 دکترین. -3

قضـائی بـه يهیـ روبـه عبـارت دیگـر ؛ قوق جزا استآراي دیوان عالی کشور در مقام وحدت رویه قضائی از نوع منابع اصلی ح -8نکته و رویـه از منابع اصـلی و در حکم قانون است االجراالزمقضائی و غیر قضائی معناي خاص (آراء وحدت رویه) که براي تمام مراجع اعم از

(نظریه مشورتی) که الزامی نیست از منابع فرعی حقوق جزا است. قضائی به معناي عام مطالعات حقوق جزاي عمومی است. يمحدودهو تفکیک هر یک از عناصر جرائم گوناگون خارج از يبندطبقه موضوع -9نکته .باشدمیبازدارنده ن يهامجازاتاین قانون مشتمل بر 1392قانون مجازات اسالمی مصوب سال 1با توجه به ماده -10نکته اصالح و تربیت مجرمان. منظوربهپیشگیري يهاوهیشسیاست جنائی: یعنی مجموعه تدابیر و -11نکته و اقدامات تـأمینی و تربیتـی و شـرایط و موانـع مسـؤولیت هامجازاتانواع جرائم و رندهیدربرگگستره قانون مجازات اسالمی -12نکته

.باشدمیکیفري قوق جزاي عمومی است.مطالعات ح يمحدودهم گوناگون خارج از و تفکیک هریک از عناصر جرائ يبندطبقه -13نکته باشـد امـا در برخـی مجـازات و مجرمو جرمقانون مجازات اسالمی قانون ماهوي است که عموماً باید شامل قواعد عمومی -14نکته

عبـاس زراعـت شـرح مختصـر ( ي مجازات شالق و ... پرداختـه اسـت اجرا -موارد به بیان قواعد شکلی مانند نحوه تعلیق مجازات .)٤۳ص ۲ج سالمی قانون مجازات ا

از حقوق عمومی داخلی است. ياشاخهحقوق جزا -15نکته رمج تعریف - 2 ماده

در قـانون کـه انگاري نشده اسـت) رماین ماده مورد اشاره قرار نگرفته است و ج (فعل ناشی از ترك فعل در علرك فعل یا تَاز ف اعمهر رفتاري جازات تعیین شده اسبراي آن مرمت ج يرندهیدربرگ( .شودمیحسوب م نگهـداري داشـتن و فعل، حالـت، ترك فعل، :رم اعم ازتمام حاالت ج

يمعنـو عنصـر از نظر و باشدمیت و... ب و به عادرکَم ،ستمرم ،اعم از آنی يماد عنصرجرم از لحاظ نیز بیانگر تمام حالت و باشدمی .)شودمی يرعمدیغشامل جرائم عمدي و

این اصل دو نتیجه دارد؛یانگر اصل قانونی بودن جرم است و این ماده ب قوانین کیفري قیمضتفسیر -1 سبق نشدن قوانین کیفري ماه عطف ب -2

، این تفسیر مربوط به قوانین ماهوي است.تفسیر آن يتوسعهاز يخوددارمتیقن مدلول الفاظ قانون و قدربهدادگاه یعنی پایبندي قاضی :قیمضتفسیر این ماده مهم در مقام تعریف جرم برآمده و جرم را تعریف کرده است. -1ه نکت

انگیزه از قصد مجرمانه جـدا اسـت و بـه »قصد مجرمانه«و »انگیزه«میان يرابطهبا توجه به اصول حقوق کیفري در خصوص -2نکته .رودینمطور کلی از ارکان عنصر معنوي جرم به شمار

به معناي ممنوعیت تفسیر قوانین جزائـی است. هامجازاتقوانین جزائی مربوط به اصل قانونی بودن جرم و قیمضاصل تفسیر -3نکته و محدود کردن آن به نص صریح قانون است.

سبق نشدن قوانین کیفـري ماه قانون کیفري و اصل عطف ب قیمضبه تفسیر توانیمنتایج اصل قانونی بودن جرم و مجازات از -4نکته کرد. اشاره

است و باید گفت این قاعده از مبانی اصل قـانونی هامجازات در مقام بیان اصل قانونی بودن جرائم و »بیان قُبح عقاب بال«اصل -5نکته در نظام جزائی اسالم است. هامجازاتبودن جرم و

لّه باشد قابل پذیرش است.عالبه عنوان یکی از منابع استنباط احکام، اگر منصوص» قیاس«در مذهب شیعه -6نکته اگر قانون عملی را جرم نداند؛ قاضی باید حکم برائت متهم را صادر کند. -7نکته بـوده ازدواج کـرده باشـد اشبـرادرزاده مذهبی با خـانمی کـه هاياقلیتامور جزائی، وقتی شخص از از لحاظ منابع قانونی در -8نکته

در احوال شخصیه جرم نیست. هااقلیتعلت آزادي قانونی روابط زناشویی ناشی از این ازدواج به

9 کتاب اول: کلیات /

.باشدمیقُبح عقاب بال بیان يقاعدهانتشار قوانین به منظور اجراي -9نکته است. ترکینزدقوانین کیفري قیمضبه مبحث تفسیر »أدر« يقاعده -10نکته ن جرم و مجازات است.تفسیر محدود قوانین جزائی اصل قانونی بود يقاعدهمبناي -11نکته تفسـیر عبـارت ؛ کهدر مسائل جزائی مبتنی بر اصول حقوقی مسلم است قیمضتفسیر يقاعدهدر حال حاضر در حقوق ایران -12نکته

به عبارت دیگر غرض از تفسیر متن قـانونی دینمایمآشکار کردن معنی الفاظ قانونی و عباراتی است که در ظاهر مبهم و مجمل :است از یافتن و بازگو کردن معنی کامل آن است. رد

:رکنندهیتفسانواع تفسیر با توجه به مقام -13نکته تفسیر قانونی -الف تفسیر قضائی -ب از نظر دکترینتفسیر -پ

تفسیر قانون اساسی بر عهده شوراي نگهبان و تفسیر قوانین عادي بر عهده مجلس شوراي اسالمی است. -14نکته د از:به ترتیب عبارتن قضائیل تفسیر مراح -15نکته

)توضیحی یا تفسیر غائی تفسیر تفسیر منطقی یا( احراز نظر مقنن -الف )منطوقی( تفسیر مضیق -ب به نفع متهم.تفسیر -پ

تفسیري که حاکی از کشف منظور، مقصود و نیت واقعی مقنن باشد. تفسیر منطقی یا توضیحی است. -16نکته صل برائت در حال شک بیانگر اصل تفسیر به نفع متهم است.حاکمیت ا -17نکته قوانین جزائی است. مضیقتبرئه در حال شک از نتایج، تفسیر -18نکته جـرم کنـد یمـ از لحاظ عنصر مادي، به عمل کسی که به قصد سرقت به دفعات متعدد، گندم داخـل انبـار دیگـري را خـارج -19نکته

.شودمیاستمرار یافته گفته در جرائم مقید برخالف جرائم مطلق شرط تحقق جرم است.» حصول نتیجه«فرق اساسی جرائم مطلق و مقید این است که -20کته ن

عام آمده است. تیسوءنعمل در ارتکاب عمل مجرمانه، در تعریف يآگاهانهبا توجه به معیارهاي حقوق جنائی اراده -21نکته وادار کرده است. هاآنرا به جرم شناختن گذارقانوناجتماعی يهاضرورتستند که مصالح و جرائم قراردادي، جرائمی ه -22نکته .شودمیتقسیمات جرائم به عمدي و غیرعمدي بر مبناي رکن معنوي جرائم انجام -23نکته .شودمیتقسیم جرائم به مستمر و آنی بر مبناي رکن مادي جرائم انجام -24نکته خاص به ترتیب عبارتند از: سوءنیتعام و سوءنیتهبرداري در جرم کال -25نکته

الف) عمد در توسل به وسایل متقلبانه ب) قصد بردن مال دیگري

جرم کالهبرداري مشتمل است بر: يمادرکن -26نکته الف) توسل به وسایل متقلبانه

مالصاحبب) فریب دادن ج) تحصیل و به دست آوردن سند و مال دیگري

اصل قانونی بودن جرم و مجازات در کشور ایران است: کنندههیتوجموارد زیر -27نکته »لَا یکَلّف اللَّه نَفْسا إِلَّا ما آتَاها«آیه شریفه )1

کنونی حقوق ت اسالمی در نظم/ محشی آزمونی قانون مجازا10 بیان القاب بِع بحِقاعده قُ )2 اصل تفکیک قوا )34( فعحدیث ر 15سراء آیه ا يسوره )56( باحهاصل ا أقاعده در )7

م.ست به اصل قانونی بودن جرائناظر ا، اق.م. 2ماده -28نکته ؛ وانـد کـاربرده بهمکتب کالسیک گذارانانیبن عنوانبهمنتسکیو و اصل قانونی بودن جرم و مجازات را نخستین بار سزاربکاریا -29نکته

شد. ینیبشیپ 1325م قانون اساسی مصوب سال در ایران نخستین بار در متم ات:جازبودن جرم و منتایج اصل قانونی نیترمهم -30نکته

قوانین کیفري مضیقتفسیر -1 شدن قوانین کیفرينسبق ماه عطف ب -2

ا و اصـل ق.م. 220قط در مورد حدود طبـق مـاده اگر قانون عملی را جرم نداند قاضی باید حکم برائت متهم را صادر کند و ف -31نکته .شودمیطبق منابع معتبر فقهی عمل ،و انقالب عمومی يهادادگاهقانون تشکیل 9 و 8قانون اساسی و مواد 167

این اصـل اولـین بـار در اعالمیـه حقـوق بشـر ؛ واجتماعی مطرح شد جازات اولین بار توسط مکتب فایدهاصل قانونی بودن م -32نکته .م قانون اساسی پذیرفته شدقمري در متم هجري 1325فرانسه مطرح شد و این اصل در ایران نخستین بار در سال

اصل حاکمیت قانون است. اصل حاکمیت قانون بدان معنا است کـه ارزیـابی رفتارهـا و يرمجموعهیزاصل قانونی بودن خود -33نکته غالمحسـین دکتـر، جلد اول، (درآمدی بر حقوق جزای عمومی نهادها و فرآیندها بایستی با یک معیار برتر صورت گیرد

).۹۰ص الھام و دکتر محسن برھانی -34 نکته

واحـد تشـکیل شـده اسـت. مثـل جـرم کالهبـرداري و يجـه ینتجرمی است که عنصر مادي آن از اجزاء متعدد بـه قصـد جرم مرکب: جاسوسی.مثـل قتـل و .جرمی است که عنصر مادي آن از یک جزء تشکیل شده است و اجزاء عنصر مادي از هم قابل تفکیـک نیسـتند جرم ساده:

سرقت.: اخفـاي مـال مستمر ادامه دارد. مثل طوربهکه خواه ناشی از اراده فاعل و خواه ناشی از طبیعت اشیاء در زمان جرمی است جرم مسـتمر:

اشخاص، جرم ترك انفاق. یرقانونیغمسروقه، توقیف انون الحـق (جدیـد) در مـورد ز اهمیت است که اگر رفتار مجرمانه حتی یک لحظه در دایره شمول قانون جدید قرار بگیرد، قجرم مستمر از این نظر حائ

هر چند این قانون نسبت به قانون سابق اشد باشد. شودمیمجرم اعمال عادت صورتبه(حداقل دو بار) انجام شود و کراتبهجرمی است ساده ولی مجازات آن مشروط به این است که چند بار و جرم به عـادت:

ن اطالق شود.ضرورتاً عنوان خاص تکرار جرم به آ آنکهیب دیایدربخارجی از جانب انسان است و این عمل گاهی فعل است و زمانی ترك فعل، بنابراین تصمیم مجرمانـه عملجرم همواره یک -35نکته اما انتشار عقیده ممکن است جرم باشـد شودمیباشد جرم تلقی ن هرچهو جرم عقیده وجود ندارد یعنی عقیده شودمیجرم نلقی ن اصوالً

.)۷۹و ۷۸صص ،مجد ،دکتر محمد باھری ،حقوق جزای عمومی (نگرشی برباشد آن عمل را نباید جرم دانسـت، اینکه عملی ممنوع صرفبهبنابراین ،نموده است ینیبشیپي جرم مجازات برا گذارقانون -36نکته

.دکتر باھری ھمان)(باید ممنوعیت عملی توأم با ضمانت اجراي جزائی باشدحـق اقـدام کـرده باشـد بنـابراین برخالفبراي آن مجازات تعیین کرده است گذارقانوندر ارتکاب عمل ممنوعی که انسان -37نکته


.شودمیجرم شناخته ن فهیوظانجاماز حق یا سوءاستفادهممنوع و قابل مجازات است در مقام عملی که قانوناًحقوق جـزای ،اسماعیل ساوالنی( ته است به جزء در تعزیراتحقوق جزاي اسالم هم اصل قانونی بودن جرم را پذیرف -38 نکته

.)٦۷ص ،نشر دادآفرین ،عمومیم ـ قلمرو اجراي قوانین جزائی در مکانفصل دو

(مالك اصلی در صالحیت سرزمینی رکن مادي است)صالحیت سرزمینی - 3 ماده

ـایی ، زمینی تیحاکمدر قلمرو اعم از شخص حقیقی یا حقوقی و )غیر ایرانی مقیم ایران و چه(چه تبعه ایران باشند ه اشخاصی کهقوانین جزائی ایران درباره کلی و دری موجببهمگر آنکه شود عمال میشوند ا )شودمینوع جرمی مثالً جعل ارز خارجی هم (مطلق جرم بیان شده و شامل هررم ب جکرتَم جمهوري اسالمی ایران هوایی شده باشد. ررّقَترتیب دیگري م، قانون

.و هواپیماهاي جنگی هایکشتـ 2ـ مصونیت 1 استثناء:

مبناي صالحیت سرزمینی محل وقوع جرم است. -1نکته صالحیت سرزمینی بودن جـرم یعنـی صـالحیت کشـوري کـه جـرم در آن ماده بیانگر اصل سرزمینی بودن قوانین کیفري است.این -2نکته

واقع شده است.، داراي صـالحیت شـود مـی واقـع اشینیسرزمرزمینی بدین معناست که یک دولت نسبت به تمام اموري که در قلمروي صالحیت س -3نکته

).۱۱۰ص (دکتر الھام و برھانی ھمان باشدمی(تقنینی و اجرائی) خاص حقیقـی اسـت هـم ر مـورد اشـ ذکر عبارت اشخاص که در ماده بیانگر امکان مجازات اشخاص حقوقی است در احکام ماده هم د -4نکته

.شودمیو هم شامل شخص حقوقی هر دو شودمیحقوقی به عبارتی کلیه اصول صالحیتی هم شامل شخص حقیقی ی ائـ مطیـع قـوانین جز و پیونـدد مـی می که در آن به وقوع ري است که پرچم آن را دارد و جرائی از قلمرو کشوهواپیماي نظامی جزئ -5 نکته

دولت صاحب پرچم است. شـده واقـع م ارتکاب یافته در قلمرو آن به عبارت دیگر جـرم ز صالحیت کیفري دولت نسبت به جرائصالحیت سرزمینی عبارت است ا -6 نکته

اسـماعیل ،جـزای عمـومی شـدهبندیطبقھاالت (مجموعـھ سـؤبع قـوانین آن کشـور اسـت در قلمرو و حاکمیت یک کشور تا ).۲٥٥ص ،ساوالنی

جنبه مثبت و منفی است. دواراي صالحیت سرزمینی د -7نکته اکمه هسـتند مگـر در مـوارد اشخاصی که در قلمرو حاکمیت ایران مرتکب جرم شوند طبق قوانین ایران قابل مح يهیکلاصوالً جنبه مثبت: )الف

.مصونیت پارلمانی -مصونیت سیاسی .هاتیمصونمانند استثناءو حاکمیت ایران مرتکب جرم شوند در ایران قابل محاکمه نیستند مگر در مـوارد اسـتثناء ماننـد اصوالً افرادي که خارج از قلمر منفی: يجنبه )ب

.)صالحیت جهانیق.م.ا ( 9ق.م.ا (صالحیت شخصی) و ماده 7ماده و ) صالحیت واقعی( ق. م. ا. 5موارد مطروحه در ماده اسالمی ایران است ارتکـاب یابـد رسـیدگی بـه آن در صـالحیت اگر جرم در کشتی مسافربري فرانسوي که در اجاره دولت جمهوري -8نکته ایران است. هايدادگاهجنگی در صالحیت دولت صـاحب پـرچم اسـت بنـابراین دولـت سـاحلی حـق مداخلـه در هايکشتیم ارتکابی در رسیدگی به جرائ -9نکته ساحلی خود نماید. هايآبرا از هاآندرخواست خروج تواندمیجنگی را ندارد و تنها هايکشتی؛ به دلیل مصونیت سیاسی از تعقیب و مجازات در ایران معـاف اسـت شود میمور سیاسی یا کنسولی بیگانه در ایران مرتکب جراگر مأ -10نکته

ونیت قـرار م مشهودشـان مشـمول مصـ جـرائ مـثالً برخوردارند يترکمونیت کنسولی از مص مأموراندارد اما او راکشور فرستنده حق تعقیب اما .گیردنمی

استثنائات اصل صالحیت سرزمینی: -11نکته مصونیت سیاسی -1 .قانون اساسی) 86(موضوع اصل مصونیت پارلمانی: که در کشور ما محدود به وظایف نمایندگی است -2


جـرم ولـی مطـابق قـانون کشـور در صورتی که نماینده سیاسی کشور خارجی در ایران مرتکب عملی شود که مطـابق قـانون ایـران -12نکته او را به عنوان عنصر نامطلوب از کشور اخراج نمود و یا از کشور متبوعش تقاضاي تعقیب وي را نمود. توانمیمتبوعش جرم نباشد

ی است.ابل تعقیب و مجازات در مراجع قضائاگر نماینده مجلس شوراي اسالمی مرتکب کالهبرداري شود ق -13نکته .باشدمیی بر حقوق جزاي اسالم حاکم نرزمینی بودن قوانین جزائاصل س -14نکته از اینکـه مجـرم نظرصرفطبق اصل صالحیت سرزمینی، مالك در تعیین صالحیت محل وقوع جرم تام یا بخشی از یک جرم است. -15نکته لحـاظ مـاهوي و چـه از لحـاظ شـکلی تأثیرگـذار ازچه ،چه ماهیتی داشته باشد، جرم و محاکمه آن شدهانجامکدام کشور باشد یا جرم يتبعه

).۳٥حقوق جزای عمومی ص یھاستھیبا -(دکتر ایرج گلدوزیان بوده و تأکید دارد با تابعیت قربانی جـرم مـورد تأییـد سیستم سرزمینی صالحیت قانون قاضی محل بازداشت مجرم را بدون در نظر گرفتن تابعیت وي -16نکته .شودمیی در سیستم سرزمینی فقط محل وقوع جرم در نظر گرفته به عبارت دهدمیقرار

از رمجـاز یغوارد کشور دیگر شده است مجازات او در آن کشور، مانع مجـازات او از لحـاظ خـروج رمجازیغمجازات فردي که به نحو -17نکته .باشدمیجرائم ارتکابی شخص فعل واحد ن چراکهکشور ایران نیست

که در ایران واقع شده است داراي معاون یا معاونینی باشد که خارج از کشور معاونت نمـوده اسـت بـه دلیـل اینکـه اصـل اگر جرمی -18نکته همین قاعده در مورد شرکاي جرم نیز صادق است. شوندمیقانون ایران تعقیب موجببهجرم در ایران واقع شده است معاون یا معاونین نیز

جرمانه در آنجا حاصـل شـده م ينتیجهی در آنجا انجام یافته و یا اینکه از عملیات اجرائ یجزئکه تمام یا ی استمحل وقوع جرم مکان -19نکته .)۹۹ص ،ھمان ،عیل ساوالنی(اسمااست

ایـران قـانون بـر طبـق معاونت در آن هرچند عمل معاونت در ایران فعلیـت یافتـه باشـد تلقی نگردد، رانیدر ا شدهواقع، رگاه جرمه -20نکته مطیـع قـوانین جزایـی ایـران د، معاونت جرم ارتکابی در خارج از ایران هرچند عمل معاونت در داخل ایران واقع شـده باشـ مجازات نخواهد شد

.)۱۳۹ و ۱۳۲ص ،ھمان، دکتر محمد باھری( ستینقـانون منـاطق 10رجوع کنید به ماده یرجنگیغ هايکشتیران در خصوص اعمال ارتکابی در ی ایدر خصوص صالحیت قوانین جزائ -21نکته

.فارسجیخلدریایی جمهوري اسالمی ایران در اصل مجرمیت متقابل شرط نیست و صرف جرم بودن عمل با قانون ایران کافی است. -22نکته منصوص در صالحیت سرزمینی مطرح نیست.بحث تعزیرات منصوص و غیر -23نکته صالحیت سرزمینی تکمیلی -4 مادهحاکمیت (اصطالح قلمرو در قلمرو حاکمیت ایـران یا نتیجه آن (منظور بخشی از عملیات اجرائی جرم است نه تهیه مقدمات) رمقسمتی از ج اههرگ

واقـع شـود )شودمینیز هاآنحسب مورد به معنی مناطقی است که تحت حاکمیت یا صالحیت هر طرف متعاهد بوده و شامل مناطق دریایی .در جمهوري اسالمی ایران است شدهواقع رمِکم جدر ح کدام از دو مورد مطروحه در این ماده)(یعنی وجود هر

مرحله الزم و ضروري است. مراحل ارتکاب جرم عبارتند از: 4براي تحقق هر جرم -1نکته قصد ارتکاب جرم -1 تهیه مقدمات جرم -2 شروع به عملیات اجرائی جرم -3 اتمام جرم -4

ر، مرکـب، متقابل تجزیه باشد مانند: جرائم مسـ زمان برحسباین ماده جرم یا جرائمی است که عنصر مادي آن مدنظرنظور از جرم م ـ 2نکته آنی کاربرد ندارد. يسادهو مقید اما در جرائم به عادت

و شـود مـی مـال در ایـران مجـازات قابل اعمال نیست و مرتکـب تمـام و ک قاعده احتساب وضع محاکمه مجدد خصوصاً در این ماده - 3نکته نخواهد شد. در خارج در حکم ایران کسر اجراشدهمجازات


، آن محل بوده است و تـرك فعـل عمـدي به انجام فعلی در موظفمحل ارتکاب جرائم مبتنی بر ترك فعل نیز محلی است که مجرم ـ 4نکته ).۳۷ھمان ص ،ایرج دکتر ،(گلدوزیان موجب تحقق جرم شده است، مانند جرم ترك انفاق

به اصل صالحیت سرزمینی نوعی یا عینی اشاره دارد و مفهوم آن این است که مقصـود از ارتکـاب جـرم انجـام تمـام جـرم در 4ماده -5نکته ایران کافی است. هايدادگاها تحقق جرم در ایران براي صالحیت ست بلکه صرف انجام قسمتی از جرم یایران نیی ایران بـا ضـربه ور فرانسه ضمن عبور از قلمرو فضائموران سیاسی کشور ترکیه داخل هواپیماي متعلق به خطوط هوایی کشیکی از مأ -6نکته

ی ایـران اسـت یدگی به اتهام قتل با مقامـات قضـائ رس ردیمیمپس از فرود در کشور پاکستان شودمیچاقوي یکی از مسافران به شدت مجروح .ردن) در قلمرو حاکمیت ایران واقع شده استچاقو خوجرم (از قسمتی چراکه .باشدمیم مرکب و مقید منطبق با ماده مذکور فقط جرائ -7نکته ، امکان رسیدگی غیابی وجود دارد با توجه به اینکه از لفظ در ایران یافت یا به ایـران اعـاده گـردد 3در این ماده و ماده رسدمیبه نظر -8نکته

استفاده نشده است.از نظر دکترین حقوقی، معاونت همیشه تابع جرم اصلی است بنابراین معاونت در جرمی که در ایـران واقـع شـده اسـت، هـر چنـد در -9 نکته

معاونت در آن هر چند معاونـت در ایـران در ایران تلقی نگردد، شدهواقعرم ج هرگاهخارج از ایران تحقق یافته باشد، تابع قوانین ایران است لکن ھمـان ،(دکتر الھام و برھانی فته باشد بر طبق موازین ایران مجازات نخواهد شد و ایران داراي صالحیت رسیدگی نیسـت تحقق یا

).۱۱۳ص نائی است بر اصل صالحیت سرزمینی)(این اصل استث یا حمایتی صالحیت عینی یا واقعی -5 ماده

(اگر در داخـل قلمـرو سـرزمینی جمهـوري ایـران تیحاکمدر خارج از قلمرو که اعم از شخص حقیقی یا حقوقی)ایرانی ( هر شخص ایرانی یا غیرشریک (فقط مباشر و برتکم )شوندمیمجازات 4اصل صالحیت سرزمینی مذکور در ماده بر اساساسالمی ایران مرتکب این اعمال گردند

پـس مطلـق م حصري هستند(این جرائ رائم زیـر یکی از ج )شودمیو نیز شامل شروع به جرم نیز ن ردیگیبرنمو معاون را در شودمیرا شامل جـرائم ق.م.ا بخـش تعزیـرات در خصـوص 756(مثل موضوع مـاده گردد، خاصر در قوانین قرَّرائم میا ج )است نگرفتهجرم مورد توجه قرار

در ایران یافت شود و یا به ایران اعاده 8و 7برخالف ماده در این ماده(شود و می جازاتمو مهحاکمطبق قوانین جمهوري اسالمی ایران )ايرایانهکم رائم در خارج از ایران به صدور حهرگاه رسیدگی به این ج در مورد این ماده امکان محاکمه و صدور رأي غیابی وجود دارد)گردد قید نشده پس

5حه در مـاده (در موارد مصرّ کند:ه میبِحاسرا م اجراشده تیمحکوم، میزان زیريعهاي تَجازاتدر تعیین ماجراي آن منتهی شود، دادگاه ایران و تیمحکوم. بـه ایـن گیـرد میري محاسبه و مدنظر قرار بر مرتکب در جرائم تعزی اجراشدهامکان مجازات مجدد مرتکب وجود دارد اما میزان مجازات

شودمیمحاکمه مجدد و منع مجازات مضاعف در این خصوص رعایت نمنع قاعدهبه عبارتی شودمی، قاعده احتساب مجازات گفته اعمال .)منصوصدر تعزیرات اعم از منصوص و غیر صرفاً همآن(قاعده احتساب) شودمیمحاسبه اجراشدهبلکه فقط مجازات

بخـش ق.م.ا 512الـی 498کنیـد بـه مـواد (رجـوع استقالل جمهوري اسالمی ایران رضی یااَ تیتمامداخلی یا خارجی، تیامنظام، لیه نقدام عا -الف ).1375تعزیرات مصوب

به عبارتی صرف دستخط معظم له براي شـمول ایـن مـاده باشدمیخط ایشان (منظور مطلق دست دست خطّکم، فرمان یا ، حامضاءهر، عل مج -ب )1375ق.م.ا بخش تعزیرات مصوب 524ماده (ر.ك یا استفاده از آن مقام رهبري )شودمی غیررسمیپس شامل رسمی و کندمیکفایت

جمهـور، رئـیس قـوه رئـیس برخالف موضـوع مـورد ب) شودمین غیررسمی(شامل دستخط رسـمی دست خطّ (فقط) کم، فرمان یا، حامضاءهر، عل مج -پ قضائیه، رئیس و نمایندگان مجلس شوراي اسالمی، رئیس مـ درئـیس )شودمیان ن(شامل اعضاي محترم مجلس خبرگگان، برَجلس خ (شـامل کشـور، یعـال وانی

ـ اعضـاي م اعضاي شوراي نگهبان، رئیس و کشور، کلتان دادس )شودمیسایر اعضاء ن مستشاران و قضات و دادیاران و جم صـلَ ع تشـخیص محت یـا وزراظـام، نشودمین شامل معاونان رؤساي قوه مقننه و قضائیه( هاآنیا استفاده از جمهورسیرئعاونان م.( هاآن يگريتصدی هستند که این مراجع، مراجع، شودمیدادگاه عام بیان شده است و شامل دادسرا و صورتبه( ع قضائیراجِعل آراء مج -ت


هاآناز و یا استفاده (مانند شوراي حل اختالف) ع یا سایر مراجع قانونیراجِصادره از این م يهاهیاجرائیا )را قضات بر عهده دارند(منظور از اسـکناس و مسـکوکات رایـج )گرددینم(جعل اسکناس خارجی هرچند جرم است اما مشمول این ماده سکناس رایجعل اج -ث

در نتیجه جعل اسکناس و تهیـه و شودمیرا شامل باشندمیرا که داخل در چرخه پولی کشور ییهاآنپول قانونی یک کشور بوده و صرفاً سـناد یا اَ )طاغوت مشمول این ماده نخواهد بودزمان هايسکه مانند اسکناس و انددهیگردوکاتی که از چرخه پولی کشور خارج ترویج مسک

نـوعی م (صدقه دادن ه لبه قَرویج سکِّه یا تَاز طرف دولت یا تهی شدهنیتضمت صادرشده یا کَشارِه و اوراق مزانعل اسناد خَبانکی ایران و همچنین ج تعهدآور .)1375ق.م.ا بخش تعزیرات مصوب 526و 525(ر.ك به مواد .رایج داخلسکوکات ِدر مورد م )است هاسکهترویج این

) است.شودمیکه حفاظتی یا واقعی نیز نامیده ( یتیحمااین ماده مبین اصل صالحیت -1نکته .باشدمیمبناي صالحیت واقعی، نوع جرم ارتکابی -2نکته توسط محـاکم خـارجی صادرشدهکه این ماده احکام برائت را در این جرائم به رسمیت نشناخته و حکم برائت رسدمیه نظر ب -3نکته

،ھمـان ،دکتر الھام( سـت ینداخلی هايدادگاهبراي محاکم داخلی فاقد اعتبار است و این حکم برائت مانع تعقیب و محاکمه در ).۱۲۳ص

و معاونت در این جـرائم یـا شـروع بـه ایـن گرداندمی، مرتکب را مشمول این ماده مذکور در این ماده اشرت در جرائمفقط مب ـ 4نکته .قانون آیین دادرسی کیفري) 316ر.ك ماده ( ستینجرائم مشمول این ماده

ر ایران یافت شود، شده و ددر فرضی که شخصی در خارج از قلمرو حاکمیت ایران مرتکب تقلب در مورد مسکوکات رایج داخله -5نکته مجازات او با توجه به اصل صالحیت واقعی طبق قانون ایران خواهد بود.

عمـل ارتکـابی در کـه نیهماصل مجرمیت متقابل در صالحیت واقعی نیز همانند صالحیت سرزمینی وجود ندارد و به عبارتی -6نکته کافی است. شودمیخارج طبق قوانین ایران جرم محسوب

مجازات است و ر ایران قابل تعقیبایران را جعل کرده و از آن استفاده نماید د جمهوررئیسر یک آمریکایی در آمریکا امضاء اگ -7نکته ه گرفته نشود).(با دستخط اشتبا

با سوءنیت است. جمهوررئیسمهر کار بردن، ساختن یا به شودمیکه جرم محسوب جمهوررئیسمنظور از جعل مهر -8نکته ماده 2تبصره جزء مواد مطروحه در م تعزیري استفاده شد اگر چنانچه آن مادهکه از لفظ جرائ ايمادهدر قانون مجازات در هر -9 نکته منصوص شرعی.م غیرتعزیري منصوص شرعی است و هم جرائ مهم شامل جرائ ،جرم تعزیري گوییممینبود ق.م.ا 115

هیچ شرطی مبنی بر یافت شدن یا اعاده شدن به ایران وجود نـدارد و صـرف اینکـه شخصـی 8و 7در این ماده برخالف ماده -10نکته رسـیدگی وي جرم هب تواندمیشود دادگاه 5در ماده م مذکورایرانی یا غیر ایرانی مرتکب جرائ اعم از حقیقی و حقوقی و اعم از شخصی

کند.م محاکمه و مجازات هم شده باشد مجدداً در ایران ایران به خاطر این جرائب خارج از م موضوع این ماده چنانچه مرتکدر جرائ -11نکته

بـه و فقط بنا شودمیمنع مجازات مضاعف در این خصوص رعایت ن قابل محاکمه و مجازات خواهد بود یعنی قاعده منع محاکمه مجدد و .گرددمیقاعده احتساب میزان مجازات اجرا شده محاسبه

) نیز اشاره شود.ايرایانهقانون جرائم 28ق.آ.د.ك (ماده 664ماده به بند ت توانمییت واقعی رد صالحدر مو -12نکته دیگر صالحیت واقعی تکمیلی است) عبارت بهادامه صالحیت واقعی یا 6صدر ماده ( کشورجرائم ارتکابی از سوي مأموران دولت ایران در خارج از - 6 مادهبه جرائم مکه در رابطه با شغل و وظیفه یرانیا ریغاز ایرانی یا اعم )باشد غیررسمیم به صورت رسمی یا مهم نیست که این استخدا( ،مان دولتستخد

اصل صالحیت سرزمینی محاکمه و مجازات بر اساسد ن(اگر در داخل ایران این اشخاص مرتکب جرم شو ایران تیحاکممرو لَخود در خارج از قَطبق قوانین جمهوري اسالمی برخوردارندسیاسی تیمصونکه از دیگر وابستگان دولت ایرانو نسولیکُو مأموران سیاسیرائم ند و به جاب شدهکرتَم )شوندمی

شـرط جرم بودن عمل در ایران بر اساس این مادهباشد یا نباشد)( هاآن يفهیوظچه جرم ارتکابی در رابطه با شغل یا ( .شـود ایران رسیدگی می .)باشدمی


مسـتخدمین : صالحیت شخصی نسبت بهتبینی شده اسبه اعتقاد برخی از حقوقدانان در صدر این ماده دو نوع صالحیت پیش -1نکته .اندشدهدولتی و صالحیت واقعی نسبت به اتباع بیگانه که در خدمت دولت ایران هستند و به مناسبت شغل خود مرتکب جرم

مثبت اصل صالحیت سرزمینی است. يجنبهات بر از استثنائ یکیماده این -2نکته م مهـم قابـل هستند ثانیاً در جـرائ م مشهود قابل تعقیب ري برخوردارند زیرا اوالً در جرائمأموران کنسولی از مصونیت محدودت -3نکته

دادرسی کیفـری آیین -(آشوریدارد از سوي کشور پذیرنده وجود هاآنبازداشت هستند و در صورت محکومیت امکان مجازات ).۱۸۲ص ۲جلد ت که عمـل در هـر دو کنسولی و دیگر وابستگان دولت ایران آن اس -برخی معتقدند که شرط رسیدگی به عمل مأمور سیاسی -4نکته

.)روسیقادر س -رضا شکریباشد (کشور جرم ایران صـالح دادگاه و وظیفه خود مرتکب جرم شونداگر اتباع بیگانه در خدمت دولت ایران در خارج از ایران در ارتباط با شغل -5نکته

وقـوع نباشد در این حالت ایران صالح به رسیدگی نیست و طبق قانون محـل هاآن، اگر این جرم در ارتباط با شغل باشدمیبه رسیدگی ب آن در خارج نیـز نـافی صـالحیت ق.م.ا. باشد که ارتکا 5جرم قابل رسیدگی خواهد بود مگر اینکه جرم ارتکابی از جرائم مقرر در ماده

دادگاه ایران نیست. ق. آ. د. ك) 316یا فعال)(ر.ك ماده محور بزهکار( مثبت شخصی الحیتص - 7 ماده

عالوه بر مهریک از اَفوق موادذکور در وارد مـارج از کشـور )شودمیو شامل اشخاص حقوقی ناشخاص حقیقی است رندهیدربرگ(فقط باع ت ـ رتَمایران در خ بک (مرتکب باید ایرانـی باشـد و جـرم رمی شود،ج )ردیگیبرنمو فروض معاونت در جرم و شروع به جرم را در گرددمی(صرفاً شامل مباشرت در ارتکاب

ـ ی باشدد و لزومی ندارد بزه دیده هم ایرانباید در خارج از کشور واقع شده باش در )ورد اهمیتـی نـدارد بلکه خارجی یا ایرانی بودن بزه دیده در ایـن مقـوانین ) طبـق حکم غیابی در خصوص جرم موضوع این ماده ممنوع اسـت و صدور(محاکمه گردد، اعادهصورتی که در ایران یافت و یا به ایران

شروط بر اینکه:م، )آ.دك ق 226(در دادگاه محل دستگیري محاکمه خواهند شد با توجه به ماده شودمی جازاتمو مهحاکم جمهوري اسالمی ایراناصل مجرمیت متقابل در صالحیت شخصی مثبت وجود ندارد و صرف جرم بـودن ( رم باشـد. جقانون جمهوري اسالمی ایران موجببهرفتار ارتکابی -الف

ن جرم نباشـد مرتکـب قابـل قانون ایران عمل مرتکب جرم باشد و چنانچه عمل مرتکب طبق قوانین ایرا بر اساسباید حتماً عمل در ایران کافی است ).ا قرار گیرد.مق. 8مگر مورد شمول ماده مجازات در ایران نیست هرچند در محل وقوع جرم باشد و مرتکب محاکمه و مجازات نشده باشد

ل تعزیـرات شـام شـرعی و تعزیـري غیر و منصوص شرعی است(منظور تعزیرات غیر ،عزیر باشدرائم موجب تَجرم ارتکابی از در صورتی که ج -ب و جرائم مستوجب و در صورت ارتکاب تعزیرات منصوص شرعی (در نتیجه )ق. م. ا 115ماده 2ر.ك به تبصره شودمیمنصوص شرعی ن

حدود و قصاص و دیـات حتـی تعزیرات منصوص شرعی و (پس در جرائم )در ایران قابل محاکمه خواهد بود مجدداً و دیه حد، قصاصـ اکمه و مجازات شده باشد در ایران قابل مجازات است)اگر در محل وقوع جرم مح ـ تَّم هم در محـل وقـوع جرم منشـده ئـه برَمـه و تَ حاک

(پذیرش قاعده منع مجازات مضاعف). جراء نشده باشدإاً یا بعضاً درباره او جازات کلّ، متیمحکومیا در صورت مجدد) محاکمهپذیرش قاعده منع (قانون مبارزه بـا قاچـاق 7(رجوع کنید به ماده نباشـد. جازات یا سقوط آن نع یا موقوفی تعقیب یا موقوفی اجراي مبراي مطبق قوانین ایران موجبی -پ

انسان).

.باشدمیمرتکب تابعیت مثبت مبناي صالحیت شخصی -1نکته کافی است. اصل مجرمیت متقابل در صالحیت شخصی مثبت وجود ندارد و صرف جرم بودن عمل در ایران -2نکته :شرایط صالحیت شخصی مثبت -3نکته

مرتکب ایرانی باشد -1 ر خارج از کشور مرتکب جرم شودد -2 در ایران یافت و یا به ایران اعاده گردد -3

کنونی حقوق ت اسالمی در نظم/ محشی آزمونی قانون مجازا16 رفتار ارتکابی به موجب قانون جمهوري اسالمی ایران جرم باشد -4 جرم ارتکابی از جرائم تعزیرات غیر منصوص شرعی باشد -5 محل وقوع جرم محاکمه و تبرئه نشده باشد در -6 اگر محکوم شده مجازات کالً یا بعضاً درباره او اجرا نشده باشد -7 به موجب قانون ایران موجبی براي منع یا موقوفی تعقیب یا موقوفی اجراي مجازات یا سقوط آن نباشد. -8

تبعـه ،است. به طور معمول براي اعمال صالحیت مبتنی بر تابعیـت احراز تبعه بودن یک فرد منوط به قوانین داخلی هر کشور -4نکته بودن مرتکب در زمان ارتکاب جرم مناط و مالك خواهد بود تا از این رهگذر اصل قانون بودن جرم و مجازات نیز رعایت شده باشد.

ترك تابعیت ایران پس از ارتکاب جرم مانع از محاکمه وي در ایران نخواهد بود. -5نکته در مورد جرائم تعزیري تحت شـرایط مشـخص اعتبـار امـر مختـوم بـه اسـتناد آراء 8و بند الف ماده 7به موجب بند ب ماده -6نکته و در مـورد جـرائم مسـتوجب حـدود، قصـاص هـا دادگاهآراء که یحالخارجی در مورد جرائم تعزیري پذیرفته شده است. در هايدادگاه

).۱٥۸ص ،ھمان ،دکتر طھماسبی( ستینار امر مختوم برخوردار دیات تحت هیچ شرایطی از اعتبم ل اصل صالحیت شخصی به غیـر از جـرائ ، قاعده منع محاکمه و مجازات مجدد فقط در اعما1392 یاسالمدر قانون مجازات -7نکته

تعزیر منصوص شرعی پذیرفته شده است.ی یک کشور عالوه بر اتباع مقیم داخل نسبت به کلیـه اتبـاع ی و قضائشخصی بودن قوانین جزائی صالحیت قانون طبق سیستم -8نکته

.ابدییمآن کشور که در خارج از مرزهاي کشور مزبور مرتکب جرم شوند تسري او پس از اتمـام مـدت ماه زندان محکوم شده است 6چنانچه یک ایرانی در ترکیه اقدام به جعل سند رسمی کرده و در آنجا به -9نکته

سال حبس است در این صورت قابـل محاکمـه و 5، با توجه به اینکه مجازات قانونی این جرم در ایران یک تا دیآیمت به ایران محکومی .کندمیق. م. ا از این اصل تبعیت 7بر اساس قاعده منع مجازات مجدد که ماده مجازات مجدد در ایران نیست.

نی محقق شود یعنی هم مرتکب و هم بزه دیده ایرانی باشد در ایـن صـورت اصـل اگر صالحیت شخصی مثبت و منفی هم زما -10نکته .م.ا رعایت خواهد شد.ق 7صالحیت شخصی مثبت ارجحیت دارد و شرایط ماده

منفعل) - (بزه دیده محور منفی شخصی صالحیت - 8 مادهـ یا ریغهرگاه شخص کشور ایران توسـط یه ایرانی است یا جرم علیهلَعه مجنیمرتکب ایرانی نیست بلک 7در اینجا برخالف موضوع ماده ( یران

البتـه اهم غیر ایران داشـته باشـد، اعم از اینکه تابعیت کشور دیگري رایرانی (لیه شخصی ع ،رج از ایراندر خا )غیر ایرانی انجام شده استرمی بـه جـز ب جکرتَم لیه کشور ایرانعیا )عیتی استچنانچه چند تاب باشد اگر دقت شود که تابعیت وي در زمان ارتکاب بزه باید ایرانی

جمحاکمه و صدور گـردد، اعادهبه ایران و در ایران یافت و یا ق.م.ا است) 5بندهاي الف تا ث ماده گذارقانون(منظور ذکور در مواد قبل شودرائم م)ـ طبق ق. م. ا) 7 مورد ممنوع است به مانند موضوع ماده نیدر احکم غیابی شـود، رم او رسـیدگی مـی قوانین جزائی جمهـوري اسـالمی ایـران بـه ج

ه:مشروط بر اینک ق.آ.د.ك) 316با توجه به ماده شودمیه تهران به جرم وي رسیدگی (حسب مورد در دادگایگـر شـامل تعزیـر غیـر به عبارت د شودمیرا شامل ن و حدود، قصاص و دیات (تعزیرات منصوص شرعی عزیـر رائم موجب تَدر جهم تَّم-الف

، تیـ محکومدر صورت یا پذیرش قاعده منع محاکمه مجدد)( نشدهئه برَمه و تَحاکرم، مدر محل وقوع ج )شودمی یرشرعیغمنصوص شرعی و تعزیر پذیرش قاعده منع مجازات مضاعف( .نشده باشدجراء إاً یا بعضاً درباره او جازات کلّم.(

ب قـانون جمهـوري بـه موجـ ق.م.ا) 115ماده 2ر. ك تبصره شودمی(تعزیرات منصوص شرعی را شامل ن عزیروجب تَرائم مدر جرفتار ارتکابی -ب ر. ك غیر از تابعین محل وقوع باشد)( بیانگر اصل جرم انگاري متقابل است هرچند توسط شخص( .رم باشـد ج اسالمی ایران و قانون محل وقوع،

طـور همین، رزمینی، واقعی و شخصی فعال، جرم بودن رفتار ارتکابی طبق قانون ایران کافی استق. آ. د. ك پس در صالحیت س 316ماده ).ق. آ د. ك 598رجوع شود به ماده


شخصـی منفعـل (بـزه دیـده محـور) جرم بودن عمل ارتکابی مجرم به موجب قانون ایران و محل وقوع، شرط اعمال صالحیت -1نکته ابل در صالحیت شخصی منفی وجود دارد و صرفاً در تعزیرات غیر منصوص شرعی راه دارد.است به عبارتی اصل مجرمیت متق

:منفی شرایط صالحیت شخصی -2نکته مرتکب شخص غیر ایرانی باشد -1 در خارج از ایران مرتکب جرم شود -2 جرم علیه شخص ایرانی یا علیه کشور ایران ارتکاب یابد -3 اعاده گردددر ایران یافت یا به ایران -4 جرم ارتکابی به موجب قانون جمهوري اسالمی ایران و قانون محل وقوع جرم باشد -5 جرم ارتکابی از جرائم تعزیري غیر منصوص شرعی باشد -6 در محل وقوع جرم محاکمه و تبرئه نشده باشد -7 اگر محکوم شده، مجازات کالً یا بعضاً درباره او اجرا نشده باشد. -8

.گیردمیعلیه تبعه ایران در داخل هواپیماي خارجی طبق قانون ایران صورت شدهواقعیدگی به جرم رس -3نکته یه جرم ارتکابی توسط تبعه خارجی شود رسیدگی به شکایت مشـارالیه در لَعدر صورتی که یک ایرانی در خارج از کشور، مجنی -4نکته

صالحیت دادگاه کیفري ایران (تهران) است.ایران تحت تعقیب قرار گرفته و تبرئه شده اسـت. يتبعهچنانچه شخص غیر ایرانی در کشور فرانسه به دلیل جعل چک عادي -5نکته

در ایـن دیـ نمایمـ و شاکی ایرانی او علیه وي در مراجع کیفري مبـادرت بـه طـرح دعـوا کندمیاو سپس براي بازدید به ایران مسافرت ند او را مورد تعقیب قرار دهند چون در محل وقوع جرم محاکمه و تبرئه شده است.نتوامیصورت مراجع کیفري ایران ن

نیز اشاره کرد. )ايرایانهجرائم قانون 28ق.آ.د.ك (ماده 664به بند ت ماده توانمیدر خصوص صالحیت شخصی -6 نکته مواد مرتبط

ایـران هـاي دادگـاه ، و مطابق قـانون شوندمیمرتکب جرم ج از قلمرو حاکمیت جمهوري اسالمی ایران به اتهامات اشخاصی که در خار :قانون آیین دادرسی کیفري 316اده م، در دادگـاه تهـران رسـیدگی از اتباع بیگانه باشـند حسـب مـورد ، حسب مورد در دادگاه محل دستگیري و چنانچهایران باشندرا دارند، چنانچه از اتباع هاآنصالحیت رسیدگی به

.شودمی جهانی صالحیت -9 هماد

) جرائمـی تابعیت بزهکار و بزه دیده موضوعیت ندارد اما باید مرتکب این جرائم تابعیتی غیر ایرانی داشته باشد در این مورد هرچندمرتَکب (لـی (منظـور از قـانون خـاص، قـوانین داخ خـاص کـه بـه موجـب قـانون )ودن عمل ارتکابی قانون ایران اسـت مالك براي تشخیص جرم ب(

المللی در هر کشوري یافت شود در همـان بین مقرراتها و هدنامهیا ع )کنندیممصوبات براي خود صالحیت جهانی ایجاد بر اساسکشورهاست که کشور ممحاکمه و صدور حکم غیابی اگر در ایران یافت شـود )موضوع استرداد مجرمان منتفی است (برابر اصل صالحیت جهانی شود،مه میحاک)

و مـه حاکمطبق قوانین جزائی جمهوري اسالمی ایران مورد ممنوع است)(مالك براي تشخیص جرم بودن عمل ارتکابی قانون ایران است) نیدر ام قـانون جـرائ 28ماده )(موضوع1394اصالحی 1392مصوب کیفري قانون آیین دادرسی 664(رجوع کنید به بند ت ماده گردد.می مجازات(جرائمی از قبیل: تروریسم، قاچـاق مـواد مخـدر، )13394مالی تروریسم مصوب تأمین قانون مبارزه با 11ماده ( )1388ب مصو ايرایانه

.تجارت و فروش برده و دزدي دریایی)

اگر مأمور سیاسی بیگانه در ایران مرتکب جرم شود، به دلیل مصونیت سیاسی از تعقیب و مجازات معاف است. -1نکته یک تبعه خارجی جاعل اسکناس رایج در ایران در خارج از قلمرو حاکمیت ایران با اصل صـالحیت واقعـی، يمحاکمهیب و تعق -2نکته

است. ریپذهیتوج


ـ اتباع بیگانه در خدمت دولت جمهوري اسالمی ایران که در خارج از ایران مرتکب جرم شوند، طبـق قـوانین جزا -3نکته ی جمهـوري ی .شوندمیمجازات اسالمی ایران محاکمه و

کسی که با شلیک گلوله از داخل خاك ایران، شخصی را در خاك ترکیه به قتل برساند، این عمل در حکم جرم واقـع شـده در -4نکته .شودمیایران است و شخص خاطی طبق قوانین ایران محاکمه و مجازات

شـود و در ایـران جمهوررئیسغیررسمی ينوشتهایران مرتکب جعل در خارج ياگانهیببا توجه به قانون مجازات اسالمی، اگر -5نکته یافت شود، مجازات نخواهد شد.

ساحلی ایـران، در شـرایط فعلـی هايآبغیرجنگی اعم از داخلی و خارجی، رسیدگی به جرائم ارتکابی در هايکشتیدر مورد -6نکته داخل در صالحیت محاکم ایرانی است.

اتریشی سالحی تهیه نماید و پـس از عزیمـت بـه ترکیـه مبـادرت بـه قتـل او يتبعهقتل یک قصدبهدر ایران اگر یک آلمانی -7نکته نماید، ایران صالحیت تعقیب و مجازات او را به اتهام قتل عمدي ندارد.

اك ایـران بـه قتـل ایران با شلیک گلولـه شخصـی را در خـ يهمسایهدر موردي که یک نفر از داخل خاك یکی از کشورهاي -8نکته ایران است. قتل برساند، محل وقوع جرم

و بـر طبـق شـود مـی یک کشور خارجی که در قلمرو کشوري خارجی مرتکب جعل نوشته رسمی رئـیس قـوه قضـائیه يتبعه -9نکته ، طبق اصل واقعی بودن صالحیت قوانین کیفري ایران قابل مجازات است.شودمیمقررات به ایران مسترد

اگر جرمی در کشتی مسافربري فرانسوي که در اجاره دولت جمهوري اسالمی است ارتکاب یابد، رسیدگی به آن در صـالحیت -10نکته ایران است. هايدادگاهگرفتن تابعیت وي یا تابعیت قربـانی جـرم مـورد در نظرسیستم جهانی صالحیت قانون و قاضی محل بازداشت مجرم را بدون -11نکته

.دهدمیتأیید قرار سال حبس محکوم شده و پس از گذراندن مدت محکومیـت 20اگر شخصی در خارج از کشور به اتهام ارتکاب قتل عمدي به -12نکته

.کندمیحکم قصاص را صادر و وجود شرایط مقرر براي قصاص در ایران یافت شود قانوناً، دادگاه به تقاضاي اولیاء دم .گیردمیایران در داخل هواپیماي خارجی طبق قانون ایران، صورت يتبعهعلیه هشدواقعرسیدگی به جرم -13نکته کیفـري ایـران، هايدادگاهو در دادگاه محل وقوع جرم محاکمه شود، در شود میاگر یک ایرانی در خارج از ایران مرتکب جر -14نکته

مجدد نیست. ياکمهمحبه شرط آنکه جرم ارتکابی از تعزیرات غیر منصوص شرعی باشد قابل ، یابـد مـی . بعد از چند ماه که ضارب در ایران حضور شودمیترکیه مورد ضرب و جرح واقع يتبعهیک ایرانی در ترکیه توسط -15نکته ن تبرئه، مطابق قـوانی ایمحاکمه . در این فرض به شرط جرم بودن عمل در محل وقوع جرم و عدم کندمیایرانی از ایشان شکایت يتبعه

ایران قابل رسیدگی است.هرگاه یک ایرانی در فرانسه مرتکب جرم جاسوسی علیه منافع جمهوري اسالمی ایران و فرانسـه، بـه نفـع آمریکـا گـردد و در -16نکته ان تعزیـري، میـز هـاي مجازاتایران در مورد وي تعیین هايدادگاهکیفري فرانسه محاکمه و حکم محکومیت وي صادر شود، هايدادگاه

.اق.م. 5احتساب مقرر در ماده يقاعدهبه استناد کنندمیرا محاسبه اجراشدهومیت محکمجرمیت متقابل در اصل صالحیت مبتنی بر تابعیت بزه دیده در جرائم مسـتوجب مجـازات تعزیـرات غیـر منصـوص شـرعی -17نکته .شودمیاعمال ب معافیت آنان از تعقیب و محاکمه است.مصونیت نمایندگان سیاسی در محل مأموریت موج -18نکته خـود در خـارج از کشـور يوظیفـه هر جرمی که اتباع بیگانه در خدمت دولت جمهوري اسالمی ایران بـه مناسـبت شـغل و -19نکته

.گردندمیمرتکب شوند، طبق قوانین جزائی جمهوري اسالمی ایران مجازات ایـران محاکمـه و برابـر قـانون هايدادگاهرتکب سرقت شده و در ایران دستگیر شود، در ایران در خارج از کشور م يتبعهاگر -20نکته

.شودمیجزاي ایران مجازات


بانکی را در خارج از کشور جعل نماید و سپس در ایران

۱۳۹۹ ی ﺮﯾ اﺰﺟ قﻮﻘﺣ هوﺰﺟ - جزوات حقوقی · 2020. 11. 16. ·...

Documents