وزارت نیرو

مؤسسه تحقیقات آب

مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرها

تغییرات ژئوشیمیایی و اثرات

کاربرد یدید نقره در باروری ابرها

2

فهرست مطالب

فهرست عنوان

3..........................................................................................................................................................................مقدمه -1

4.........................................................................................................................................................خواص یدید نقره -2

4.......................................................................................................................................................شناسی نقرهگونه 2-1

5....................................................................................................................................................حاللیت یدید نقره 2-2

6....................................................................................................................................................نقرهتفکیک یدید 2-3

7.......................................................................................................................................................جذب یدید نقره 2-4

7....................................................................................................................گیری یدید نقره در محیط زیستاندازه -3

11.............................................................................................................................................های زمینه نقرهغلظت 3-1

12.............................................................................................................................شده در بارشنقره یافت غلظت 3-2

12.................................................................................................هاها و رودخانهشده در دریاچهغلظت نقره یافت 3-3

15.............................................................................................................................شده در خاکغلظت نقره یافت 3-4

16...............................................................................................................های سمیت نقره و یدید نقرهدستورالعمل -4

17......................................................................................................................................اثرات نقره بر سالمت بشر 4-1

11......................................................................................................................................نقره بر آبزیاناثرات یدید 4-2

11..........................................................................................................................................هااثرات نقره بر جلبک 4-3

11.........................................................................................................................زیاثرات نقره بر جانوران خشکی 4-4

11......................................................................................................................................اثرات نقره بر روی گیاهان 4-5

11.......................................................................................................................................................................خالصه -5

22........................................................................................................................................................................مراجع -6

23........................................................................................................................دشده: استانداردهای پیشنهاA ضمیمه

24.........................................................................................................: برگه اطالعات ایمنی نقره و یدید نقرهB ضمیمه

3

مقدمه -1

ترین مواد مورد استفاده در باروری ( یکی از رایجAgI 0.8, Cl 0.2همراه مقادیر بسیار کمی از کلرید نقره )یدید نقره به

رود. ساختار کریستالی یدید نقره شباهت زیادی به ذرات یخ دارد و زا بکار میماده هستهباشد که بعنوان ابرها می

های آب در اولین الیه مولکولباشد. زا در ابر میهمین دلیل جایگزین بسیار مناسبی برای یخ بعنوان عامل هستهبه

دو کم است حی در سطح تماس بین این گیرند، بنابراین انرژی سطتماس بسیار نزدیکی با ذرات یدید نقره قرار می

(Dennis, 1980.)

دلیل دیگر استفاده از یدید نقره در باروری ابرها این است که این ماده عمالً در آب غیر قابل حل است و قسمت

ماند تا اینکه در آب حل شود. این خصوصیات برای اجرای موفق اعظم آن در تماس با آب، به حالت جامد باقی می

زایی برای زا در آب حل شود، دیگر بعنوان مکان هستهت باروری ابرها ضروری است، چرا که اگر عامل هستهعملیا

یدید نقره اضافه شده در طی عملیات باروری، از لحاظ بارش مفید نخواهد بود. بعالوه با باقی ماندن در فاز جامد،

برای انسان و محیط زیست نخواهد داشت. بیولوژیکی در محیط زیست در دسترس نبوده و اثرات نامطلوبی

مطالعات و تحقیقات چندین ساله در خصوص باروری ابرها و بویژه خواص ژئوشیمیایی و سمیت یدید نقره انجام

باشد:گرفته است که بشرح زیر می

1واترپروژه اسکای (Howell, 1977 برنامه تحقیقاتی تعدیل آب و هوا از طریق باروری ابرها با ،) حمایت

مالی سازمان احیای اراضی امریکا

( مسایل بحرانی در تحقیقات تعدیل آب و هواNAS, 2003 مطالعات آکادمیک انجام شده برای ارزیابی ،)

کارایی عملیات باروری ابرها

( برنامه تحقیقاتی عمومی کمیسیون انرژی کالیفرنیاHunter, 2007 ارائه کننده نتایج ارزیابی وضعیت ،)

ت آتیابرها، مدیریت و راهبری تحقیقاباروری

2مطالعه رسوبات و آب دریاچه موکلومن (Stone, 2006طرحی جامع با استفاده از تکنیک ،)ای های تجزیه

های اثرات یدید نقره بکار رفته در عملیات باروری ابرها بر روی آب العاده دقیق برای کنترل و ردیابیفوق

سطحی و رسوبات

عملیات این مطالعات، متفق القول به این نتیجه رسیدند که یدید نقره استفاده شده در اتماممحققان پس از

اش )نقره های سازندهاست، این ترکیب هیچگونه تمایلی به تفکیک یونباروری ابرها عمالً در آب غیر قابل حل

1 Skywater 2 Mokelumne

4

ت جامد در ساختار خاک و صورهای آبی موجود نیست، بلکه بهو ید( ندارد و از لحاظ بیولوژیکی در محیط

درخصوص اقدامات تعدیل این مطالعات به اساس و منبعی برای دپارتمان منابع آب نتایج ماند. رسوبات باقی می

(. DWR, 2009آب و هوا از طریق باروری ابرها مبدل گردید )

بطور خالصه در طرح حاضر، اطالعات منتشرشده در مطالعات مذکور از جمله سمیت نقره در محیط زیست

است.آورده شده

خواص یدید نقره -2

شود:بشرح ذیل پرداخته میاین بخش به بررسی خصوصیات یدید نقره در

شناسی یدید نقره یا بعبارتی اشکال مختلف مولکولی و عنصری نقره موجود در طبیعتگونه

حاللیت یدید نقره: توانایی حل شدن آن در آب

جزیه ترکیب به عناصر تشکیل دهنده آن یعنی نقره و ید تفکیک یدید نقره: توانایی ت

جذب یدید نقره: توانایی برقراری پیوند با عناصر موجود در خاک و سایر ذرات

3شناسی نقرهگونه. 2-1

در باشد. این فلز گرم بر کیلوگرم، یکی از عناصر کمیاب در پوسته زمین میمیلی 27/2عنصر نقره با فراوانی تقریبی

(. نقره Eisler, 1996شود )گرم بر کیلوگرم یافت میمیلی 1/2تا 27/2هایی در حدود با غلظتهای آتشفشانی سنگ

های خنک شده با تودههای هیدروترمال احاطههای معدنی و سیستمطی انجام فرایندهای طبیعی تشکیل سنگ

نقره گردد. مصارف صنعتی بشر استخراج می شود و سپس این ذخایر برایکننده )ماگماهای زیر سطحی( تغلیظ می

شود که در حالت عنصری و به شکل سولفید نقره، آرسنید نقره، کلرید نقره، نیترات نقره و یدید نقره نیز یافت می

زایی شده در طبیعت نیز بعنوان گونهاند و اشکال مختلف یافتهای نقره شناخته شدهها بعنوان گونههرکدام از آن

شوند.نظر گرفته مینقره در

Agهای اکسایش نقره عنصری دارای حالت0, Ag

+1, Ag

+2, Ag

Agهای اکسایش باشد ولی تنها حالتمی 3+)حالت 0

Agجامد( و )یون آزاد نقره در آب( در طبیعت و شرایط محیط زیستی وجود دارد. نقره در آب، به راحتی به شکل 1+

شود. خصوصیات کربنات، نیترات، یدید و کلرید یافت میمنفی نظیر سولفات، بیهای یون آزاد و یا در ترکیب با یون

3 Silver Speciation

5

Agباشد. یون آزاد نقره در آب )های نقره بسیار متفاوت میهر کدام از این گونه 1222تا 12( در محدوده غلظتی 1+

ای پزشکی جهت باشد. نقره یونی همچنین در کاربردهمیکروگرم بر لیتر، کشنده باکتری، جلبک و قارچ می

مالً غیر قابل حل در مقابل، یدید نقره، سولفید نقره و کلرید نقره عرود. استریلیزه کردن آب آشامیدنی نیز بکار می

باشند.می

نشان داد که نقره حل نشدنی یا کمپلکس یافته )که دیگر به شکل یون آزاد نباشد( عمالً برای 1111در سال 4راته

11222بار و کلرید نقره 15222باشد. بعنوان مثال، تیوسولفات نقره به اندازه خاکزی غیر سمی میداران آبزی و مهره

6و رودگرز 1111و همکاران در سال 5(. بریRatte, 1999کنند )ایجاد سمیت می ،ت نقره حل شدنیابار کمتر از نیتر

باشند.غیر سمی می اثبات کردند که ذرات کلرید نقره نیز عمالً 1117و همکاران در سال

کاهد، یون آزاد نقره با مواد آلی موجود در آب پیوند برقرار ترکیبات مختلف که از سمیت نقره میعالوه بر تشکیل

-دهد، بنابراین از طریق تشکیل مواد پایدار، سمیت یون آزاد نقره باز هم کاهش میکند یا کمپلکس تشکیل میمی

یابد.

های گیری شده است و نه غلظت گونهیری نقره در محیط زیست، غلظت کل نقره اندازهگدر اکثر مطالعات اندازه

باشند، در تمامی این مطالعات، سمیت ناشی از های آزاد نقره، تنها گونه سمی نقره میخاص آن. از آنجایی که یون

ه در موضوع سمیت نقره، است. قابل ذکر است کگیری شده بیشتر از مقدار واقعی برآورد شدهغلظت نقره اندازه

اند. این مقایسه به این معنی نیست که غلظت نقره های یدید نقره با استانداردهای نقره عنصری مقایسه شدهغلظت

گیرد که با فرض عنصری و یدید نقره معادل هم هستند. در حقیقت این مقایسه برای اثبات این مسئله صورت می

افتد(، غلظت نقره آزاد شده طی ه و ید )که البته چنین حالتی اتفاق نمیعناصر سازنده نقرتفکیک کل نقره به

باشد. عملیات باروری ابرها همچنان کمتر از حد آستانه مضر برای سالمت بشر، آبزیان و جانداران خشکی می

7حاللیت یدید نقره . 2-2

توان از طریق ثابت حاللیت را می باشد.گیری توانایی حل شدن یک ترکیب در آب میحاللیت در واقع اندازه

طبق معادله زیر محاسبه کرد: KSPحاللیت یا

Ag+)مایع( + I

-)مایع( AgI )جامد(

4 Ratte

5 Bury 6 Rodgers 7 Solubility of Silver Iodide

6

دهد واکنش کامالً به سمت باشد که نشان میمی 5/1 ×12-17مطابق این واکنش، ثابت حاللیت یدید نقره برابر

درجه 25رود. حداکثر غلظت یون نقره آزاد در تماس با یدید نقره جامد در دمای پیش می AgIتشکیل فاز جامد

گرم بر لیتر )قسمت در میلیون: میلی 14/1 ×12-4گرم بر لیتر یا 14/1 ×12-7سانتیگراد )شرایط استاندارد( برابر

ppm) قسمت در بیلیون: 114/2یا( میکروگرم بر لیترppbمی )( باشدStone, 2006.)

شود و ناشی از ذرات باشد که در آب یافت میمیکروگرم بر لیتر، ماکزیمم غلظت یون آزاد نقره می 114/2قدار م

شود(.های مربوطه پرداخته میبه تفصیل به دستورالعمل 3باشد. )در بخش یدید نقره بکار رفته در باروری ابرها می

-حد زیادی توسط آب باران یا برفی که با این ذرات آلوده نشده بعالوه هر آبی که در تماس با یدید نقره قرار گیرد تا

شود. از اینرو ماکزیمم مقدار یون آزاد نقره حاصل از تفکیک ذرات یدید نقره در عملیات باروری ابرها اند، رقیق می

ناشی از حاللیت آن است. در طبیعت، به مراتب کمتر از این مقدار احتمالی

8نقرهتفکیک یدید . 2-3

باشد. در مورد یدید نقره، فرایند تفکیک اش میتجزیه و تفکیک یک ترکیب در واقع شکستن آن به اجزای سازنده

ها تمایل زیادی به تشکیل کند. همانطور که در باال توضیح داده شد، این یونهای نقره و ید را تولید میدر آب، یون

مستقیماً با ثابت تفکیک =AgI ،17-12× 5/1 KSPدهند. ثابت حاللیت پیوند و تبدیل به یدید نقره از خود نشان می

KD شده و در باشد. در یک مخلوط آب و یدید نقره جامد، تنها مقدار بسیار کمی از یدید نقره تفکیکمتناسب می

حاللیت برخی ، میزان 1جدول شماره کند. تولید میرا میکروگرم بر لیتر 114/2گردد و حداکثر غلظت آب حل می

(.Stone, 2006دهد )های متداول نقره از جمله یدید نقره را نشان میاز نمک

شده که توانایی تشکیل پیوند با یون نقره را هایی نظیر سولفید، کلرید یا کربن آلی حلدر یک سیستم حاوی یون

شود. بعبارتی در این ه و ... میدارند، تفکیک یون نقره منجر به ایجاد ترکیبات جدید سولفید نقره، کلرید نقر

های حاضر کمپلکس ها قبل از اینکه یون نقره بتواند به شکل پایدار در محلول درآید، به سرعت با یونسیستم

های نقره های نقره در آب به توزیع تعادلی جدید گونهدهد. بنابراین تفکیک یدید نقره و سایر گونهتشکیل می

-غلظت ناچیزی از یون نقره آزاد در آب باقی میباشند و ها در آب نامحلول میاین گونهحال، شود. با اینمنجر می

کنند شدنی در آب، مقدار محسوس یون نقره سمی را ایجاد میهای باالی نیترات نقره حلدر واقع تنها نسبتماند.

)جدول شماره یک(.

8 Dissociation of Silver Iodide

7

های نقره: حاللیت برخی از نمک1جدول

9نقرهجذب یدید . 2-4

-های نقره به آسانی روی این ذرات جذب میها و یونشود. اکثر کمپلکسنقره بر روی ذرات درون آب جذب می

ماند % از مقدار کل نقره به شکل نقره کلوئیدی یا کمپلکس حل شده باقی می25شوند تا حدی که فقط در حدود

(Wen et al., 1997, Stone, 2006.) نقره همچنین بر روی دی اکسید منگنز، ترکیبات آهن،خاک رس و مواد معدنی

شود، (. بنابراین تقریباً کل مقدار یدید نقره که از طریق فرایند باروری ابرها اضافه میStone, 2006)شود )جذب می

رو نقره شود، از اینمیماند. یدید نقره حاللیت بسیار کمی دارد و به آسانی نیز تفکیک نبه شکل جامد باقی می

های نقره که . مقادیر کم یونماندباقی میدر خاک و رسوبات جامد ، به همان شکلافزوده شده در قالب یدید نقره

شوند )و در هر صورت کمتر از میزان استاندارهای اکولوژیکی و سالمت هستند( بر احتماالً در حین عملیات آزاد می

شوند.روی سایر ذرات جامد جذب می

گیری یدید نقره در محیط زیستاندازه . 3

CICAD44 در گزارشات منتشرشده12 (WHO, 2002 )های برداریای و نمونههای تجزیهمربوط به تکنیک اطالعات

ها، مقادیر ها و دریاچهبکر و دست نخورده بدون آلودگی مانند رودخانهالعاده کم ارائه شده است. برای مناطق فوق

تا 21/2که در مناطق شهری و صنعتی نوعاً غلظت یدید نقره به میکروگرم بر لیتر یافت شده، در حالی 21/2از تر کم

میکروگرم بر لیتر رسید. 1/2

9 Adsorptivity of Silver Iodide

10 The Concise International Chemical Assessment Document 44

8

برداری برداری بدون آلودگی )نمونهمیت نمونهها را مورد استفاده قرار داد و به اهاین تکنیک 2226در سال 11استون

العاده دقیق و های فوقبرداریدلیل اینکه نمونهبه استذکر شده CICAD در مطالعات برد. های پاکیزه( پیبا دست

آنالیز نقره در مطالعات محیط زیستی و آغاز نشده بود، بایستی با نتایج 1112گونه آلودگی تا اواخر دهه بدون هیچ

-های ارائهکرد. در ادامه این بخش، داده تحقیقات سمیت یدید نقره، قبل از این تاریخ با مالحظه و احتیاط برخورد

شده در این مطالعات آورده شده است.

گیری بسیار صورت گرفت، منجر به اندازه 1112ای که از دهه های تجزیهبرداری و تکنیکهای نمونهبهبود روش

کارخانجات ساخت های آن در محیط زیست و در خارج از مناطق استخراج معادن،های کم نقره و گونهدقیق غلظت

های غیر معمول این گونه گردید.مواد عکاسی و سایر مناطق حاوی غلظت

شکل شماره یک، از نتایج مطالعات جامع اثرات باروری ابرها با یدید نقره که با حمایت مالی سازمان احیاء اراضی

های نقره یافت گونه در آن محیط زیست را کههای مختلف امریکا انجام شد، استخراج شده است. این شکل قسمت

های مختلف نیز دهد. همچنین در این شکل تبادالت بین بخشها را نشان میهای تقریبی آنشود و غلظتمی

. (Howell, 1977) استارائه شده 12توسط هاول 1177است. جزئیات این شکل در سال نمایش داده شده

متری فوقانی ناحیه رشد ریشه سانتی 22که در واقع الیه قسمت خاکی )شامل گل و الی و پسماندهای گیاهی(

-افزایش بیشتری میگیاهان است، حاوی بیشترین مقدار نقره است که این مقدار در نواحی نزدیک به معادن نقره

نشان داده Livingعنوان ها تا حیوانات )که در شکل یک بهها و قارچیابد. انواع موجودات زنده شامل میکروب

باشند. تبادل بین این است( که تمایلی به جذب نقره از خاک ندارند. دومین دسته حاوی مقادیر زیاد نقره میشده

حجم این تبادالت نسبت به سایر تبادالت گیرد. می از طریق جذب و تجزیه مواد صورت موجودات زنده و خاک

موجود در طبیعت بزرگتر است ولی سرعت تبادل نسبتاً پایین است.

11 Stone 12 Howell

9

های و غلظت های مختلفتبادالت بین بخشهای مختلف محیط زیست )امریکا(، : غلظت و محتوای تقریبی نقره در قسمت1شکل شماره

حد آستانه

عمدتاً آمده است( Waterعنوان ها )که در شکل یک بهها و رودخانهغلظت نقره و محتوای آن در دریاچه

تبادالت از که در حالیگردد. خاک و انتقال توسط رواناب به دریاها معین می رسوبگذاری و تبادالت فرسایشی با

01

های سالیانه از طریق کند. در قسمت آبی بیشترین جابجاییطریق جذب و تجزیه با گیاهان نقش کمتری ایفاء می

گیرد. وسیله آب صورت میشده بهرسوبات حمل

شود و از شوند، وارد محدوده جو میباد به باال حرکت داده می نقره از طریق گرد و غبار معلق در هوا که توسط

مشخص شده است که Rainشود )در شکل یک با عنوان ها و یا دریاها حمل میطریق بارش به سطح زمین، دریاچه

در مقایسه با حجم انتقاالت سالیانه نمحتوای نقره در بخش جوی محیط زیست در هر زماشود(. شامل برف نیز می

گیردکه در شکل با آن بسیار کم است. انتقاالت نقره بیشتر از طریق عملیات باروری ابرها و آلودگی هوا صورت می

است.نشان داده شده ◊عالمت

شود که در مقایسه با مقادیر آلودگی هوا باعث ایجاد تغییرات موقتی و محلی غلظت نقره در قسمت جوی می

تا 152مگا گرم ) 362تا 135طور متغیر بین نتشار نقره صنعتی از طریق جو بهباشد. اطبیعی آن قابل مالحظه می

در 12-12 (، در محدوده غلظتCarson and Smith, 1975; USEPA, 1973شود )تن( در سال تخمین زده می 422

گیری و گزارش در هوای نواحی نزدیک به کارخانه ذوب مس اندازه 6×12-6های بسیار باالی هوای شهری تا غلظت

است. شده

های باشد، کودهای شیمیایی و پسابهای سطحی تأثیرگذار میمنبع مهم دیگر آلودگی نقره که بر روی خاک و آب

(.Carson and Smith, 1975باشد )فاضالب شهری می

پیدایش اعث ببطور موقتی و محلی که به شکل پیوسته در مناطق هدف وسیع انجام گیرد، باروری ابرها در صورتی

گردد، اگرچه سرعت مبادله آن کمتر از سرعت های سطحی میهای نرمال در آبنقره در بارش به اندازه غلظت

ماند. سرعت مبادالت همچنین از مقادیری که بر روی مبادالت عمده تأثیرگذار در بخش آبی محیط زیست باقی می

باشد. با فرض اینکه کل گذارد، بسیار کمتر میتأثیر می خاک و گیاهان، حتی در مناطق تحت عملیات باروری ابرها

متر تجمع یابد، غلظت نقره متجاوز از سانتی 2نقره پخش شده در طول یک قرن بر روی الیه فوقانی خاک به عمق

غلظت نرمال زمینه نخواهد شد.

رو کنند و از اینطبیعی طی می ی با قطرات بارشنقره موجود در قطرات باران ابرهای بارور شده لزوماً مسیر یکسان

درصدی( بسیار کم خواهد بود، 22ها روی انتقال نقره از طریق بارش و رسوبگذاری )با یک افزایش اثر این بارش

همانطور که در شکل یک نشان داده شده است.

00

غلظت زمینه نقره. 3-1

نقره در محیط زیست گزارش کرد. بر طبق این خود را در مورد بررسی میزان نتایج مطالعات 1116در سال 13ایسلر

باشد:گزارش، حداکثر غلظت کل نقره ثبت شده در مناطق مختلف به شرح ذیل می

های ذوب آیداهومیکروگرم بر متر مکعب در هوای نزدیک کارخانجات و کوره 5/36

میکروگرم بر متر مکعب در گرد و غبار جوی 2

نفت شورهای میکروگرم بر لیتر در چاه 1/2

های خطرناکهای زیرزمینی نزدیک به محل دفع پسابمیکروگرم بر لیتر در آب 6

تگزاس 14برداری شده از خلیج گالوستونمیکروگرم بر لیتر در آب دریای نمونه 1/1

های عکاسینیویورک، محل ورود پسماندهای فیلم 15میکروگرم بر لیتر در رودخانه جنیسی 262

رم در خاک ایالت آیداهوگرم بر کیلوگمیلی 31

های آب گرم خاصگرم بر لیتر در آب چشمهمیلی 43

گرم بر کیلوگرم در گرانیت میلی 52

گرم بر کیلوگرم در نفت خاممیلی 122

گرم بر کیلوگرم در رسوبات رودخانه جنیسی میلی 152

ایند پردازش عکسهای فردر پسماندهای جامد بدست آمده از پسابگرم بر کیلوگرم میلی 27222

در تقسیمات محیط زیست از لحاظ بیولوژیکی موجود و موجود ایسلر تأکید کرد که تنها قسمت کوچکی از کل نقره

باشد % از نقره موجود در فاضالب مراحل پردازش عکس قابل حذف می12بعنوان مثال حدود . باشدمیدر دسترس

میکروگرم 27/2تا 221/2موجود در این مناطق، در محدوده بین و میانگین غلظت یون نقره آزاد موجود در گیاهان

. (Lytle, 1987; Bober et al., 1992) باشدبر لیتر می

بنابراین غلظت نقره در محیط زیست به محل، ژئولوژی و سابقه استفاده از آن در گذشته آن منطقه بستگی دارد.

ناطق خارج از محدوده معادن و کارخانجات تولید تجهیزات در ادامه این بخش به بررسی غلظت زمینه نقره در م

پردازیم. عکاسی می

13 Eisler 14 Galveston

15 Genesee

02

-گیری غلظت زمینه نقره در مخازن آب، دریاچهچندین پروژه تحقیقاتی و مطالعات متعددی جهت پایش و اندازه

ف ناحیه غلظت نقره در برساله، 52در یک بازه زمانی های واقع در ارتفاعات )کوهستانی( انجام شده است.

)سال ( و استون 1114)سال 16و نتایج آن توسط محققان مختلفی از جمله واربرتون گیری شدنوادا اندازهیراس

سال( ثابت باقی مانده بود. 52غلظت نقره اساساً در طی مدت معین انجام تحقیقات ). شد ( تدوین و گزارش2226

ختلف در مناطق م 1116گیری شده در فصل بهار و تابستان سال ، میانگین غلظت زمینه نقره اندازه2جدول شماره

11/1×12-3توان برابر دهد. با فرض توزیع نرمال، میانگین غلظت زمینه نقره را مینوادا را نشان مییراس

[Ag]=( 11/1×12-3میکروگرم بر لیتر± =σ .در نظر گرفت )انحراف استاندارد

میکروگرم بر لیتر و 4/5×12-3سیرانوادا برابر با 17تاهوی باسینبیشترین مقدار میانگین غلظت نقره در منطقه

(. Stone, 2006) در شرق نوادا یافت شد 11میکروگرم بر لیتر در کوهستان رابی 1×12-3کمترین مقدار نیز برابر

غلظت نقره یافت شده در بارش. 3-2

گیری شده است. در میکروگرم بر لیتر اندازه 22/2×12-3غلظت نقره در بارش ناشی از ابرهای بارور نشده از صفر تا

(. در Eisler, 1996میکروگرم بر لیتر بوده است ) 3/2تا 21/2های ابرهای بارور شده بین که این غلظت در بارشحالی

باروری ابرها، به منظور اثبات موفقیت یا عدم موفقیت آن، برخی از مطالعات جهت بررسی اثربخشی عملیات

هایی را فاقد افزایشی در محتوای نقره بکار رفته در عملیات صورت گرفت. اگرچه آکادمی ملی علوم چنین تالش

گیری غلظت نقره در بارش ناشی از این عملیات، (، ولی بهر حال اندازهNAS, 2003دقت آماری عنوان کرد )

زا عمل کرده است. عنوان عامل هستهکند که یدید نقره بهدر غلظت نقره را نشان داد که ثابت میافزایشی

هاها و رودخانهغلظت نقره یافت شده در دریاچه. 3-3

باشد های حوضه آبریز میکننده غلظت میانگین آن در همه بارشها منعکسها و رودخانهغلظت نقره در دریاچه

-ها، غلظت نقره در دریاچهسازی ناشی از اختالط بارشای بارور شده و بارور نشده(. عالوه بر اثر رقیقه)ائم از بارش

یابد. به این دالیل، غلظت نقره در ها با جذب نقره بر روی نباتات و رسوبات باز هم کاهش بیشتری میها و رودخانه

(. Cooper and Jolly, 1970) یابدافزایش فاصله از مبدأ همواره کاهش می اهای سطحی بآب

16 Warburton

17 Tahoe Basin

18 Ruby

03

: غلظت زمینه طبیعی نقره در برف )غرب امریکا(2جدول شماره

NAA آنالیز فعالسازی نوترونی :

GFAAS گرافیتی کوره اتمی جذب سنجی : طیف

HR-ICPMS :باال تفکیک قدرت القایی با شدهجفت پالسمای جرمی اسپکترومتری

تواند اثر نقره اشاره شد، ژئولوژی و سابقه تاریخی استفاده از یدید نقره میهمانطور که در بخش غلظت زمینه

میکروگرم بر لیتر در یک 5/4متمایزی بر وفور نقره در یک منطقه داشته باشد. بعنوان مثال مقدار کل نقره برابر

قبل از سال 12هرچند کلرادو گزارش شده است. 22نزدیک لیدویل 11دریاچه واقع در ارتفاعات کوهستان بوکی

19 Buckeye

04

ملیات باروری ابرها انجام شده بود و منطقه در حوزه معادن استخراج نقره قرار مطالعات مورد نظر در این ناحیه ع

های زیر زمینی تزریق ای با ریزش آبطور قابل مالحظهبا دالیل مستند نشان داد که دریاچه به 21داشت و فریمن

شود. می

(، سرویس سالمت عمومی امریکا )سال 1112)سال USEPAنتایج چندین گزارش دیگر از جمله این نتیجه با تلفیق

( بعنوان معیاری برای حداکثر غلظت نقره در مناطق بارور شده در نظر گرفته 1116( و مطالعات ایسلر )سال 1112

حاطه کننده منطقه بوجود های اهای زمینه باال بوسیله نقره معدنی سنگرسد که غلظتشد. در حقیقت بنظر می

اند.آمده

های جنگللومن با مجوز سرویس های آبریز موکابرها را در حوضه باروریمتعدد عملیات 1153PG&Eاز سال

های آبریز های آب حوضهایاالت متحده امریکا انجام دادند. به منظور اطمینان یافتن از اینکه غلظت نقره در نمونه

و 22، دو مطالعه بر روی دریاچه لور بلو2226باشند، در سال آستانه غلظت غیر مجاز می تر ازمنطقه هدف پائین

از دستگاه اسپکترومتر جرمی با قدرت مطالعات(. در این Stone, 2006انجام گرفت ) 23مخازن آب سالت اسپرینگ

های مزاحمت گونهاستفاده شد که باعث کاهش ( HR-ICP-MS)شده القایی تفکیک باال مجهز به پالسمای جفت

( و pptهای بسیار پایین در حد قسمت در تریلیون )و در بیشتر موارد حد تشخیصگیری نقره گردید دیگر در اندازه

باشند که ای میترین نتایج تجزیه( بدست آمد. نتایج مورد بحث در این گزارش، دقیقppqقسمت در کوادریلیون )

است. تا کنون گزارش شده

باشد. از آنجایی که این دریاچه منطقه تحت عملیات باروری ابرها میرو به باد لو یک حوضه آبریز دردریاچه لور ب

باشد، غلظت قابل تشخیص نقره تنها در یک نمونه یافت شد. میانگین غلظت در خالف مسیر باد از منطقه هدف می

میکروگرم بر لیتر بدست آمد. 22224/2نقره برابر

های زمینه نرمال را در آب و گیری غلظت نقره باالتر از غلظتال برای اندازهگ یک مکان ایدهمنطقه سالت اسپرین

یابد. نتایج حاصل از یت رواناب منطقه هدف در این ناحیه جریان میکند، چرا که اکثری رسوب فراهم میهانمونه

ابل تشخیص بود که میانگین آن کمتر از نمونه ق 5تا 4ها در این منطقه نشان داد که غلظت نقره در گیریاندازه

ها در هر دو منطقه در محدوده غلظت نرمال نقره گیریمیکروگرم بر لیتر برآورد گردید. رویهم رفته اندازه 2225/2

قرار داشتند.

20 Leadville

21 Freeman

22 Lower blue

23 Salt spring

05

فت و در استرالیا انجام گردر رابطه با برنامه زمستانه باروری ابرها 25و دنهولم 24ای توسط ویلیامزاخیراً مطالعه

های های قبلی را تأیید کرد. این محققان به توافق رسیدند که تغییر غلظت زمینه کنونی نقره در محیطیافته

حضور ه قبلی نیز تأکید کردند کههای گستردبیولوژیکی بعید و دور از ذهن است. گذشته از این، تمامی بررسی

کنند و نتیجتاً غلظت سمیت یون نقره را محدود میبهبود دهنده و اصالح کننده در طبیعت، بسیاری از عوامل

ماند. زمینه نقره تقریباً ثابت باقی می

غلظت نقره یافت شده در خاک. 3-4

های زمینه اشاره شد، ژئولوژی منطقه و سابقه تاریخی استفاده از این ترکیب تعیین همانطور که در بخش غلظت

، هاول ذکر کرد که با وجود باروری طوالنی مدت ابرها، سطح 1177باشد. در سال کننده غلظت آن در خاک می

ماند. این حالت علیرغم اینکه تقریباً همه یدید نقره بکار رفته در ساختار غلظت نقره خاک در سطح زمینه باقی می

عملیات در دهد. اگرچه مقادیر افزوده شده یدید نقره طیمانند، رخ میخاک یا رسوبات منطقه بارور شده باقی می

متر(، ناچیز و قابل اغماض است.سانتی 22مقایسه با مقدار موجود آن در الیه فوقانی خاک )

های کشاورزی در معرض عملیات باروری ابرها با محتوای نقره خاک زمین 2222و همکاران در سال 26تیسوریس

نمونه خاک را آنالیز کرده و 2522سکوپی، های اسپکترویدید نقره را مورد بررسی قرار دادند و با استفاده از روش

( را برای نقره گزارش کردند. در این مطالعه مقدار کل یدید نقره ناشی از ppbغلظت در حد قسمت در بیلیون )

21کیلوگرم در سریس 361و 27کیلوگرم در منطقه هماتیا پال 461باروری ابرها در منطقه بسیار کم ارزیابی شد )

نمونه از منطقه سریس به ترتیب برابر 1263نمونه خاک در منطقه هماتیا پال و 1421یونان(. میانگین غلظت نقره در

ها در داخل محدوده غلظتی مناطق کنترل قرار گرفتند و میکروگرم بر لیتر بدست آمد. این غلظت 2/37و 5/44

.(3)جدول شماره شده در سایر مراجع بودند معمولی گزارشآلوده غیر های مشابه با مقدار غلظتی خاک

24 Williams 25 Denholm

26 Tsiouris 27 Hemathia Pella

28 Serres

06

و رسوبات مناطق مختلف های خاک: غلظت نقره یافت شده در نمونه3جدول شماره

آوری های رسوبات حل شده )جمعلومن، غلظت میانگین نقره در نمونهالعه روی رسوبات و آب دریاچه موکبا مط

میکروگرم بر لیتر گزارش شد که 27/1تا 35/2اسپرینگ( به ترتیب برابر شده از دریاچه لور بلو و مخازن سالت

(.Stone, 2006رسد در حد غلظت زمینه نقره باشند )بنظر می

های سمیت نقره و یدید نقرهدستورالعمل. 4

چندین دستورالعمل کیفیت آب برای حفاظت محیط زیست و سالمت انسان در مورد نقره تصویب و گزارش شده

اند و الزامات قانونی ندارند که بطور ست. از طرفی چندین استاندارد پیشنهادی وجود دارد که عمالً تصویب نشدها

ارائه شده است. Bآورده شده است. اطالعات ایمنی مواد یدید نقره و نقره نیز در ضمیمه Aخالصه در ضمیمه

گرفته شده است. در ارائه این اطالعات ایسلر ذکر 1116گردآوری این استانداردها از نتایج تحقیقات ایسلر در سال

های پاک و دقیق، نادرست در نظر های طبیعی قبل از استفاده از روشهای نقره در آبگیریکند که اکثر اندازهمی

استانداردهای پیشنهادی، بعنوان کل غلظت قابل بازیابی نقرهکند که اغلب شوند. او همچنین عنوان میگرفته می

07

گیری غلظت کل نقره معیار صحیح و قابل ارزیابی را برای بررسی خطرات اند، اما اندازهدر هر لیتر آب تنظیم شده

گیری قصد دارد به جای اندازه EPAکند. در حقیقت باشد، فراهم نمیترین گونه نقره میبالقوه یون نقره، که سمی

گیری نقره قابل حل در اسید )یون نقره( سوق دهد. دازهغلظت کل قابل بازیابی نقره، تحقیقات را به سمت ان

گذارند کند که نقره و ترکیبات آن هیچگونه تأثیر مخرب جدی بر روی سالمت بشر نمیدر نهایت ایسلر عنوان می

استاندارد های شیرین تأثیرگذار باشد. های آبولی حضور برخی از این ترکیبات ممکن است بر روی ارگانیسم

است. میکروگرم بر لیتر تعیین شده 122ره در آب شیرین برابر غلظت نق

گردد پردازیم. مطالبی که بطور خالصه عنوان میها و استانداردها میدر ادامه این بخش به بررسی این دستورالعمل

هره و از گزارش سرویس بیولوژیکی ملی امریکا در مورد خطرات نقره بر روی آبزیان، حیات وحش و جانوران بی م

که توسط سایر مراجع تکمیل شده، گرفته شده است. 1116گزارش ایسلر در سال

اثرات یدید نقره بر روی سالمت بشر. 4-1

باشد. مربوط می 1132بخش اعظم اطالعات موجود در مورد اثرات یدید نقره بر روی بدن انسان به تجربیات دهه

اگرچه هیچ کردند. درصد نقره برای بیماران تجویز می 4تا 1بینی( با زمانی که پزشکان داروهای استنشاقی )از راه

ها در دست نیست ولی مصرف طوالنی مدت این گاه این اسپریمدرکی دال بر مضر بودن استفاده موقتی و گاه به

، گردید. های پوستی خاکستری رنگ که امروزه با عنوان بیماری آرگیریا شناخته شده استدارو منجر به ایجاد لکه

(. Vonnegut and Standler, 1972غیر از این مورد، هیچ اثر منفی دیگری در این رابطه مشاهده نشد )

گیرند. هایی نظیر پر کردن دندان یا نگهداری ظروف نقره در معرض نقره قرار میها بطور معمول بر اثر فعالیتانسان

ن از طریق عدم مصرف موجودات آبزی آلوده و تعیین ضوابط مربوط به مقادیر نقره شامل حفاظت سالمت انسا

باشد. این ضوابط بطور های شیرین و شور میحداکثر غلظت قابل قبول در محیط زندگی این موجودات در آب

21مستقیم از MCL آب آشامیدنی گرفته شده است. کالیفرنیا و ایاالت متحده امریکا استاندارد آب آشامیدنی را به

میکروگرم بر لیتر معین کرده است. 122طح آلودگی با نقره حل شده در آب آشامیدنی را برابر عنوان حداکثر س

اند. اگرچه میکروگرم بر لیتر قرار داده 35این مقدار را برابر IRISو RWQCBها از جمله برخی از سازمان

RWQCB کالیفرنیا در آن ناحیه خاص میکروگرم بر لیتر تعیین شده توسط 122اعالم کرد که مقدار 2223در سال

تر است.ارجح است و برای اهداف نظارتی کالیفرنیا مناسب

29 Maximum Level Contaminant

08

های آبزیاثرات حاد نقره بر گونه. 4-2

گرم بر لیتر، حد بحرانی میلی 122های شیرین با سختی میکروگرم بر لیتر در آب 1/4میزان EPAطبق دستورالعمل

کند. باالی یون نقره در محلول، برای گیاهان و جانوران آبزی ایجاد سمیت میسمیت نقره اعالم شده است. سطوح

تواند اثرات مضری بر روی زندگی آبزیانی نظیر حشرات، سفره میکروگرم بر لیتر می 1/4تا 2/1غلظت نقره بین

میکروگرم بر لیتر 7/1(. غلظت Eisler, 1996ها، انواع ماهی خاردار و آبنوس و ماهی قزل آال داشته باشد )ماهی

های شیرینهای آبرسد که ماهیهای قزل آال اثرمنفی خواهد گذاشت. بنظر مینقره بر روی رشد و تکثیر ماهی

باشند. گیاهان آبزی حساس نیز در شده در آب میجانوران نسبت به نقره حلترین ، حساسداران()در گروه مهره

3/3های کنند و در حضور غلظت، نقره را جذب و در خود انباشته میمیکروگرم برلیتر 2های حاوی مقادیر کم آب

کنند.میکروگرم بر لیتر به کندی رشد می 2/1تا

هااثرات نقره بر جلبک. 4-3

-هفته، نقره باعث ناپدید شدن جلبک سبز 4تا 3میکروگرم بر لیتر به مدت 7تا 2های باالتر از در حضور غلظت

و افزایش غلظت نقره موجود 31دیاتوم اسکلتونما کستاتومشود؛ افزایش رشد و تکثیر می 32ماریناآبی آناسیستیس

تواند رشد جلبک، قارچ، (. یدید نقره همچنین میEisler, 1996ها را بدنبال خواهد داشت )در داخل سیتوپالنکتون

(.Cooper and Jolly, 1970های آب شیرین را کند سازد )باکتری و ماهی

زیاثرات نقره بر جانوران خشکی. 4-4

های است. ممکن است یدید نقره بر روی علوفهای مبنی تأثیر منفی بر روی پرندگان یافت نشدهتا کنون هیچ داده

مناطق هدف باروری ابرها ته نشین شود و وارد زنجیره غذایی چارپایان و احشام گردد. تنها در یک مقاله به رابطه

اثرات یدید نقره بر 1171در سال 33شانکو کروک 32یانگربین سمیت یدید نقره و چارپایان پرداخته شده است.

های یدید نقره مورد استفاده در رسد کمپلکسبعید بنظر میها اعالم کردند که روی گوسفندان را بررسی کردند. آن

عملیات تعدیل آب و هوا، اثر سمی آشکاری بر روی چارپایان داشته باشد. ممکن است که نقره از طریق دستگاه

30 Anacystis Marina

31 Skeletonema costatum

32 Younger 33 Crookshank

09

گوارش حیواناتی که بطور دائمی در معرض یدید نقره قرار دارند جذب شود که میزان تأثیر آن هم تابعی از زمان

هد بود.خوا

اثرات نقره بر روی گیاهان. 4-5

، سطوح نقره که امکان آسیب رسانی به گیاهان را دارند، به مراتب 1172در سال 35و جولی 34بر طبق گزارش کوپر

ها همچنین گزارش کردند که اسپری مقادیر گردد. آنبارور شده آزاد میهای بیشتر از مقداری است که در بارش

میکروگرم بر لیتر نقره، 222/1222تا 222/122برد. اسپری مقادیر لیتر نقره، گیاه ذرت را از بین میمیکروگرم بر 1/1

خشکاند. یهای تازه و لوبیا را مگوجه فرنگی

های ذرت، کاهو، جو، شلغم، سویا، اسفناج و کلم چینی را در طی آزمایشاتی دانه 1113و همکاران در سال 36هیرش

گرم نقره در هر کیلوگرم خاک میلی 122و 52، 12های شهری حاوی با سولفید نقره و پسابشده های اصالحخاک

های باالی نقره بطور عادی ها حتی در غلظتها جوانه زدند و اکثر آنها مشاهده کردند که همه دانهکاشتند. آن

کاهو اثرات نامطلوبی ایجاد کرد. گرم نقره و بیشتر از آن بر روی رشد کلم چینی ومیلی 12رشد کردند، اما غلظت

های دارای سطوح مختلف نقره، به جز کاهو، کمتر از های خوراکی همه گیاهان در همه خاکغلظت نقره در بخش

گرم نقره بر کیلوگرم میلی 122که در خاکی حاوی میکروگرم در هر کیلوگرم خاک بدست آمد. گیاه کاهو 12مقدار

(. Hirsch et al. 1993گرم نقره بر هر کیلوگرم بود )میلی 2/1 رشد کرده بود، دارای مقادیر

خالصه مطالب -5

کند. بطور کلی خواص ژئوشیمیایی نقره در محیط زیست، وجود ترکیب یدید نقره را تنها به فرم جامد محدود می

کند، چرا که در می موفقیت عملیات باروری ابرها ایفادر حقیقت، این خصوصیت اهمیت زیادی در موفقیت و عدم

زایی درون ابر بوجود نخواهد آمد. بر اساس معادله صورت انحالل عامل هسته زا در آب، هیچ مکانی برای هسته

این مقدار از میکروگرم بر لیتر خواهد بود. 114/2حاللیت یدید نقره، حداکثر غلظت ممکن نقره در تماس با آب

اند، باز هم کاهش خواهد یافت. از هایی که در تماس با یدید نقره نبودهفسازی با آب باران یا ذوب برطریق رقیق

های منفی محلول کمپلکس تشکیل طرفی نقره موجود در محلول به راحتی با رسوبات، مواد غیر آلی و سایر یون

34 Cooper 35 Jolly

36 Hirsch

21

یکروگرم بر لیتر م 1/2دهد. بنابراین حداکثر غلظت یون نقره آزاد، تنها گونه ایجاد کننده سمیت نقره، کمتر از می

خواهد بود.

استانداردهای آب آشامیدنی جهت حفظ سالمت بشر، بر اساس موارد مربوط به تغییرات رنگدانه پوستی انتخاب

میکروگرم بر لیتر معین کرده است. در سایر استانداردها برای حفاظت 122شده است و سطح مجاز نقره را در آب

باشد.روگرم بر لیتر میمیک 4/1اکوسیستم این مقدار بیش از

-بر اساس مطالعات انجام شده در موکلومن و بر طبق عقیده مشترک ویلیامز و دنهولم، مقادیر نقره موجود در نمونه

ایجاد سمیت( بر روی سالمت بشر یا محیط زیست نخواهد داشت. مطالعات های آب هیچگونه تأثیر منفی )از لحاظ

ی اثرات یدید نقره بکار رفته در عملیات باروری ابرها نشان داد که هیچ جامع و اطالعات کافی حاصل از بررس

مدرکی دال بر اثرات منفی این ترکیب بر سالمت انسان یا محیط زیست وجود ندارد.

مراجع -7

به آدرس زیر می باشد: این متن )ترجمه گزارش، برگرفته از تارنمای انجمن تعدیل آب و هوای آمریکا -1

http://www.weathermodification.org )

نام این گزارش و سال چاپ آن عبارتند از :

"Geochemistry and Impacts Of Silver Iodide Use in Cloud Seeding", May 2011. Cardno, ENTRIX

2- Bober, T.W., Dagon, T.J., and Fowler, H.E. 1992. Handbook of industrial waste

treatment. Treatment of photographic processing wastes 1: 173-227. New York, NY:

Marcel Dekker. 3- Bury, N.R., McGeer, J.C., Wood, C.M. 1999. Effect of Altering Freshwater Chemistry on

Physiological Responses of Rainbow Trout to Silver Exposure. Environmental Toxicology and

Chemistry 18: 49-55.

4- Department of Water Resources (DWR). 2009. California Water Plan Update. Vol. 2:

Resource Management Strategies. Website (http://www.waterplan.water.ca.gov/docs/

cwpu2009/0310final/v2 cover_lowres_opt.pdf) accessed on September 20, 2010.

5- Carson, B.L., Smith, I.C. 1975. Silver: An Appraisal of Environmental Exposure. Research Triangle Park, North Carolina: National Institute of Environmental Health Science.

6- Cooper, Charles F., Jolly, William C. 1970. Ecological Effects of Silver Iodide and Other

Weather Modification Agents: A Review. Water Resources Research 6:88-98.

7- Dennis, Arnett S. 1980.Weather Modification by Cloud Seeding: 1-132. New York, NY:

Academic Press.

20

8- Eisler, Ronald. 1996. Silver Hazards to Fish, Wildlife, and Invertebrates: A Synoptic Review. Patuxent Wildlife Research Center. U.S. National Biological Service. Biological Report;

Contaminant Hazards Report 32.

9- Freeman, R.A. 1979. Aquatic Toxicology. Ecological Kinetics of Silver in an Alpine Lake

Ecosystem, 342-358. Philadelphia, PA: American Society for Testing and Materials.

10- Hirsch, M., Ritter, M., Roser, K., Garrisi, P., Forsythe, S. 1993. The Effects of Silver on Plants growth in Sludge Amended Soils. Proceeding of the First International Conference on

Transport, Fate, and Effects of Silver in the Environment: 69-73.

11- Howell, Wallace. 1977. Environmental Impacts of Precipitation management: results from Project Skywater. Bureau of Reclamation: Division of Atmospheric Water Resources: 488-

501.

12- Hunter, Steven M. 2007. Optimizing Cloud Seeding for water and Energy in California: PIER Final Project Report. California Research Commission, Public Interest Energy Research

Program: 1-34.

13- Lytle, P.E. 1987. Fate and Speciation of Silver in Publicly Owned Treatment Works.

Environmental Toxicology. 3: 21-30. 14- National Academy of Sciences (NAS). 2003. Committee on the Status of and Future

Directions in U.S. Weather Modification Research and Operations. Critical Issues in Weather Modification Research. Washington D.C: The National Academic Press.

15- Ratte, H.T. 1999. Bioaccumulation and toxicity of silver compounds: a review. Environmental Toxicology and Chemistry 18:89-108.

16- Regional Water Quality Control Board-Central Valley Region (RWQCB-CV). 2003. A Compilation of Water Quality Goals. California Environmental Protection Agency.

17- Rodgers, J.H., Deaver, E., Rodgers, P.L. 1997. Comparative Aqueous Toxicity of Silver

Compounds: Laboratory Studies with Freshwater Species. Bulletin of Environmental Contamination and Toxicology 58: 851-858.

18- Stone, Richard H. 2006. Mokelumne Watershed Lake and Sediment Study. Final Report to the Pacific Gas and Electric Company, Technical and Ecological Services, San Ramon, CA.

19- Tsiouris, S.E., Aravanopoulous, F.A., Papadoyannis, I.N., Sofonious, M.K., Polyzopoulos, N., Christodoulou. M., Samanidou, V.F., Zachariadis, G.A., Constantinidou. H.A.I. 2002. Soil

Silver Content of Agricultural Areas Subjected to Cloud Seeding with Silver Iodide. Fresenius

Environmental Bulletin 11: 697-702.

20- U.S. Environmental Protection Agency (USEPA). 1973. National Emissions Inventory of Sources and Emissions of Silver. Washington DC: Office of Air and Water Programs.

21- U.S. Environmental Protection Agency (USEPA). 1980. Ambient Water Quality Criteria for Silver. Washington DC: Office of Water.

22- U.S. Public Health Service (USPHS). 1990. Toxicological Profile for Silver. Agency for Toxic Substances and Disease Registry TP-90-24I.

22

23- Vonnegut, B., Standler, R.B. 1972. Estimated Possible Effects of AgI Cloud Seeding on

Human Health. Journal of Applied Meteorology 11: 1388-1391.

24- Warburton, J.A, Young, L.G and Stone, R.H. 1994. Assessment of Seeding Effects in

Snowpack Augmentation Programs: Ice Nucleation and Scavenging of Seeding Aerosols.

Journal of Applied Meteorology 34:121-130.

25- Wen, L-S., Santschi, P.H., Gill, G.A., Paternostro, C.L., Lehman, R.D. 1997. Colloidal and Particulate Silver in River and Estuarine Waters of Texas. Environmental Science and Technology 31:723-731.

26- Williams, B.D., Denholm, J.A. 2009. As Assessment of the Environmental Toxicity of Silver Iodide- With Reference to a Cloud Seeding trial in the Snowy Mountains of Australia. WMA

Journal of Weather Modification 41: 75-96.

27- World Health Organization (WHO). 2002. Silver and Silver Compounds: Environmental

Aspects Concise International Chemical Assessment Document 44. Website (http://www.inchem.org/documents/cicads/cicads/cicad44.htm) accessed September 26, 2010.

28- Younger, R.L., Crookshank, H.R. 1978. Chronic Exposure of Sheep to Silver Iodide. Water,

Air, Soil Pollution 9: 281-28.

23

Aضمیمه

استانداردهای پیشنهادی

آوری این اند و الزامات قانونی ندارند. تألیف و جمعچندین استاندارد پیشنهادی وجود دارد که عمالً تصویب نشده

کند که گرفته شده است. در ارائه این اطالعات ایسلر ذکر می 1116استانداردها از نتایج تحقیقات ایسلر در سال

-های پاک و دقیق، نادرست در نظر گرفته میهای طبیعی قبل از استفاده از روشهای نقره در آبگیریاکثر اندازه

انداردهای پیشنهادی، بعنوان کل غلظت قابل بازیابی نقره در هر لیتر کند که اغلب استشوند. او همچنین عنوان می

گیری غلظت کل نقره معیار صحیح و قابل ارزیابی را برای بررسی خطرات بالقوه یون اند، اما اندازهآب تنظیم شده

ریکا قصد دارد کند. در حقیقت آژانس حفاظت از محیط زیست امباشد، فراهم نمیترین گونه نقره مینقره، که سمی

گیری نقره قابل حل در اسید )یون گیری غلظت کل قابل بازیابی نقره، تحقیقات را به سمت اندازهبه جای اندازه

نقره( سوق دهد.

نقره و ترکیبات آن، هیچگونه اثرات مضر بر سالمت بشر ندارند اما ممکن است در بعضی کند که ایسلر ذکر می

های شیرین تأثیرگذار باشند.زنده در دریاها و آبموارد بر روی سایر موجودات

24

Bضمیمه

اطالعات ایمنی نقره و یدید نقره

اطالعات ایمنی ماده: یدید نقرهبرگه

ای: محصول شیمیایی و مشخصات کارخانه1بخش

نام محصول: یدید نقره

(CAS #: 7440-22-4) 7713-16-2شماره محصول:

AgIفرمول شیمیایی:

دهنده: ترکیب و اجزای تشکیل2بخش

7713-16-2 122ترکیب: یدید نقره

گرم بر کیلوگرممیلی 2122( حد بحرانی: LD 50شناسی اجزاء: یدید نقره: از راه دهان )اطالعات سم

: تعیین میزان خطرزایی3بخش

خطرزا تماس با پوست، تماس چشمی، بلعیدن و استنشاق در موارد پتانسیل تأثیرگذاری بر روی سالمت انسان:

خواهد بود.

اثرات بالقوه مزمن بر روی سالمت:اطالعات مربوط به

نیست. مشخصسرطانزایی:

نیست.مشخص زایی: جهش

نیست.مشخص زایی: ناهنجاری

نیست.مشخص های پیشرفته: سمیت

شود یا نه.بیماری میمشخص نیست که آیا قرار گرفتن به مدت طوالنی یا مکرر باعث تشدید وضعیت

های اولیه: اقدامات کمک4بخش

گونه پماد چشمی استفاده نشود. به پزشک مراجعه شود.تماس چشمی: هرگونه لنز تماسی را بردارید. هیچ

25

تماس با پوست:

پخش شدن روی پوست: موجود نیست.

حاللیت: نامحلول در آب سرد و گرم

پس از تماس با پوست، فوراً پوست آلوده به آرامی با مقدار زیادی آب و صابون شسته شود. دقت شود که تمامی

)کشاله ران( شسته و تمیز شود. پس از شستشو، پوست نرم کننده مناسب پوشانده شود و اگر ها چین و چروک

اجعه شود.سوزش آن ادامه یافت، به پزشک مر

تماس جدی با پوست:

کننده شسته شود و با کرم آنتی باکتریال پوشانده شود. به پزشک مراجعه پوست آلوده با آب و صابون ضد عفونی

شود.

استنشاق: اجازه دهید شخص در مکانی با تهویه مناسب استراحت کند. فوراً به پزشک مراجعه شود.

نیست.مشخص خطر جدی در صورت استنشاق:

خوردن یدید نقره:

شخص را وادار به استفراغ نکنید. کمربند، کراوات و یقه لباس را باز کنید. در صورت قطع تنفس بیمار، تنفس دهان

به دهان انجام شود. فوراً به پزشک مراجعه گردد.

نیست.مشخص خطر جدی در صورت خوردن:

انفجار و سوزی آتش اطالعات: 5 بخش

.است اشتعال قابل غیر: محصول اشتعال

.نیست اجرا قابل: خودکارزنی جرقه یدما

.نیست اجرا قابل: اشتعال محدوده

.نیستمشخص : احتراق محصوالت

.نیست اجرا قابل: مختلف مواد حضور در سوزی آتش خطرات

قابل انجام نیست. :مختلف مواد حضور در انفجار خطرات

.نیست دسترس در: مکانیکی بر اثر ضربه محصول انفجار از ناشی خطرات

.نیست دسترس در: استاتیک تخلیهبر اثر محصول انفجار ازناشی خطرات

26

.نیست اجرا قابل آتش: با مبارزه های دستورالعمل

.نیست موجود: سوزی آتش خطرات مورد در ویژه مالحظات

.نیست موجود: انفجار خطرات مورد در ویژه مالحظات

تصادفی پخش اقدامات: 6 بخش

:کم نشت

با آلوده سطح .استفاده شود مناسب زباله دفع ظرف یک در شده ریخته جامدماده دادن قرار برای مناسب ابزار از

آب بر روی آن تمیز شود. ریختن

:زیاد نشت

آب بر روی آن کامالً ریختن با آلوده سطح. استفاده شود مناسب زباله دفع ظرف درون مواد دادن قرار برای چهبیل از

TLV از باالتر غلظت سطح در محصول که باشید مراقبتخلیه و دفع شود. بهداشتی سیستم طریق تمیز شده و از

در برگه اطالعات ایمنی کنترل شود. TLVمقدار .باشدنموجود

سازی ذخیره و هادم انتقال: 7 بخش

:هشدارها

صورت در مناسب بپوشید. محافظ های لباس ناکافی، تهویه صورت در. نکنید تنفسآن را غبار .خوردنی نیست

خودداری چشم و پوست با تماس از. استفاده شود و فوراً به پزشک مراجعه گردد مناسب تنفسی تجهیزات بلع،

شود.

:سازی ذخیره

مواد وزن تحمل برای محکم کافی اندازه به کابینت یا و ها قفسه از. ستنی نیاز مورد خاص سازی ذخیره شرایط

-قفسهمواد درون به دسترسی رایها بیش از حد پر نشده باشند و بقفسه کهشوید مطمئن. استفاده شود شیمیایی

.نیست غیرمنتظره فشار به نیاز ها

شخصی حفاظت/ یدید نقره معرض در گرفتن قرار: 1 بخش

:های مهندسیکنترل

27

های مجاز در کمتر از محدوده غلظت هوا در موجود سطح حفظ برای کنترلابزار دیگر یا محلی تهویه از استفاده

از استفاده ،شودتولید می بخار غبار یا و گرد استفاده از ماده، عملیات در حین اگر. شود می توصیهسر بسته محیط

کاهش آلودگی هوای محیط و جلوگیری از تجاوز از مقدار مجاز ضروری است. برای تهویه

:شخصی حفاظت

غبار و دستکش استفاده و گرد آزمایشگاه، ماسک چشم را کامالً بپوشاند، روپوشاطراف کهعینک محافظی از

کنید.

حفاظت شخصی در موارد نشت زیاد

غبار، و گرد آزمایشگاه، ماسک اطراف چشم را کامالً بپوشاند، لباس محافظ و روپوش عینک محافظی که از

. گیرد قرار استفاده مورد تنفس دستگاهمحصول باید استنشاق از جلوگیری برای .دستکش و چکمه استفاده کنید

محصول و این به زدن دست از بنابراین بهتر است قبل ،نباشند کافی پیشنهادی محافظ هایلباس است ممکن

.کنید مشورت متخصص یکبا انتقال آن،

:موجود در محیط حد مجاز

TWA :21/2 گرم بر متر مکعبمیلی

.گردد و استانداردهای متغیر دارداین ماده بصورت محلی تعیین می معرض در گرفتن قرارهای محدودیت

شیمیایی و فیزیکی خواص: 1 بخش

.جامد: فیزیکی حالت و ظاهر

.نیستمشخص : بو

.نیستمشخص : طعم

مول بر گرم 71/234: مولکولی وزن

.نیست دسترس در: رنگ

pH :نیست اجرا قابل.

درجه فارنهایت( 2742)درجه سانتیگراد 1526: جوش نقطه

درجه فارنهایت( 1225درجه سانتیگراد ) 552: ذوب نقطه

.نیستموجود : بحرانی دمای

28

(1= آب) 675/5: مخصوص وزن

.نیست اجرا قابل: بخار فشار

.نیست موجود: بخار چگالی

.نیست موجود: فراریت

.نیست موجود: بو آستانه

.نیست موجود: چربی/ آبضریب توزیع

.نیستمشخص (: آب در) یونی ماهیت

پذیری واکنش و پایداری: 12 بخش

.است پایدار محصول: ثبات

.نیستمشخص : ناپایداری یدما

.نیستمشخص : ناپایداری شرایط

.نیست موجود: مختلف مواد با ناسازگاری

شیشه حضور در خورنده غیر: دگینخور

.نیست موجود: پذیریواکنشمورد در ویژه مالحظات

.نیست موجود: خوردگیمورد در ویژه مالحظات

خیر: پلیمریزه شدن

شناسی سم اطالعات: 11 بخش

.خوردن ،استنشاق ،چشم تماس: ورود مسیرهای

.(موش) کیلوگرمبر گرم میلی 2122: خوراکی حاد سمیتآستانه : حیوانات برای سمیت

.نیست موجود: انسان روی بر مزمن اثرات

.استنشاقبلعیدن و پوست، با تماس صورت در خطرناک: انسان روی بر سمی اثرات سایر

.نیستموجود : حیواناتدر مسمومیتمورد ایجاد در ویژه مالحظات

.نیستموجود : انسان روی بر مزمن اثرات ویژه مالحظات

.نیستموجود : انسان روی بر سمی اثرات دیگر مورد در ویژه مالحظات

29

زیست محیط اطالعات: 12 بخش

.نیستموجود : سمیت

BOD5 و COD : نیستموجود.

:بیولوژیکی تجزیه محصوالت

تجزیه محصوالت است ممکن حال، این با. شوندایجاد نمی خطرناک مدت کوتاهتجزیه محصوالت زیاد، احتمال به

.آیند بوجود مدت طوالنی

.هستند ترسمی تجزیه از شده تولید محصوالت: بیولوژیکی تجزیه محصوالت سمیت

.نیستموجود : بیولوژیکی تجزیه محصوالت در ویژه مالحظات

ماده دفع مالحظات: 13 بخش

-:زباله دفع

نقل و حمل اطالعات: 14 بخش

(.متحده ایاالت)است بندی نشدهطبقه DOT شدهکنترل موادجزو : DOT بندی طبقه

.نیست اجرا قابل: شناسایی

.نیست اجرا قابل: نقل و حمل برای ویژه مقررات

تنظیمی اطالعات سایر: 15 بخش

:ایالتی و فدرال مقررات

RTK نقره یدید: پنسیلوانیا

RTK نقره یدید: ماساچوست

نقره یدید: TSCA 8 کاتالوگ

CERCLA :نقره یدید: خطرناک مواد

.نیستموجود : هابندیسایر طبقه

:بندی طبقه

WHMIS (کانادا :)تحت WHMIS (کانادا )است نشده کنترل.

31

DSCL (EEC): R36/38- پوست و چشم برای کمحر.

HMIS (آمریکا متحده ایاالت:)

2: سالمتی مخاطرات

2: سوزی آتش خطر

2: پذیریواکنش

E: شخصی حفاظت

(:آمریکا متحده ایاالت) آتش از حفاظت ملی انجمن

2: سالمت

2: اشتعال

2: پذیریواکنش

-:خاص اتخطر

. ، عینک محافظ چشمغبار و گردمخصوص ماسک، آزمایشگاه ، روپوشدستکش:حفاظتی تجهیزات

اطالعات سایر: 16 بخش

.نیست دسترس در: منابع و مراجع

.نیست دسترس در: ویژه مالحظات سایر

نقره برگه اطالعات ایمنی ماده:

: محصول شیمیایی و مشخصات کارخانه1بخش

نقره: محصول نام

SLS4222 ،SLS2005 ،SLS3427 ،SLS1210،SLS2632 ،SLS4054 ،SLS1837: کاتالوگ کد

CAS #: 7440-22-4

RTECS: VW3500000

30

نقره: TSCA8کاتالوگ

Ag: شیمیایی فرمول

77316 تگزاس هوستون،، 14225 اسمیت جاده :تماس اطالعات

7247-121-122-1: آمریکا فروش

4422-441-211-1: المللیبین فروش

ScienceLab.com: آنالین سفارش

دهنده تشکیل اجزای مربوط به اطالعات و ترکیب: 2 بخش

7442 -22 -4 122 نقره :ترکیب

گرم بر کیلوگرممیلی 122( حد بحرانی: LD 50شناسی اجزاء: نقره: از راه دهان )اطالعات سم

: تعیین میزان خطرزایی3بخش

پتانسیل تأثیرگذاری حاد بر روی سالمت:

در گرفتن قرار حد از در موارد تماس با پوست، تماس چشمی، بلعیدن و استنشاق بسیار خطرناک خواهد بود. بیش

.شود مرگ به منجر تواندمعرض نقره می

.باشدچشم می خارش و آب ریزش چشم شامل قرمزی، عالئم التهاب

اطالعات مربوط به اثرات بالقوه مزمن بر روی سالمت:

مشخص نیست.سرطانزایی:

زایی: مشخص نیست.جهش

زایی: مشخص نیست.ناهنجاری

های پیشرفته: مشخص نیست.سمیت

یا یک در شخص و تجمع آسیب به سالمت است باعث ممکن سمی بسیار ماده یک معرض مکرر در گرفتن قرار

انسان شود. بدن ندین عضوچ

32

های اولیه: اقدامات کمک4بخش

گونه پماد چشمی استفاده نشود. به پزشک مراجعه شود.اسی را بردارید. هیچتماس چشمی: هرگونه لنز تم

بر اثر تماس با پوست نامشخص است. به مدت چند دقیقه با آب شسته شود.تماس با پوست: تأثیرگذاری

موجود نیست. تماس جدی با پوست:

کمربند، کراوات و یقه لباس را باز کنید. از د. یکنمنتقل مکانی مناسب در اولین فرصت، مصدوم را بهاستنشاق:

اکسیژن برای رفع تنگی نفس مصدوم استفاده کنید. در صورت قطع تنفس بیمار، تنفس دهان به دهان انجام شود.

فوراً به پزشک مراجعه گردد.

خوردن یدید نقره:

-ی تشخیص آسیب دیدگی بافت آنبرا دهان را و ها لبشخص را وادار به استفراغ نکنید. به پزشک مراجعه گردد.

کنید. کمربند، کراوات و یقه لباس را باز کنید. در صورت قطع تنفس بیمار، تنفس دهان به دهان انجام بررسی ها

شود. فوراً به پزشک مراجعه گردد.

خطر جدی در صورت خوردن: مشخص نیست.

انفجار و سوزی آتش اطالعات: 5 بخش

.است احتراق قابل باال حرارت درجه در: محصول اشتعال

.نیست اجرا قابل: زنی خودکار جرقه دمای

.نیست اجرا قابل: اشتعال محدوده

برخی از اکسیدهای فلزی: احتراق محصوالت

.نیستموجود : مختلف مواد حضور در سوزی آتش خطرات

:مختلف مواد حضور در انفجار خطرات

.موجود نیست :محصوالت بر اثر ضربه مکانیکی انفجار خطرات

.موجود نیست :محصوالت بر اثر تخلیه استاتیکی انفجار خطرات

آتش: با مبارزه های دستورالعمل

از پودر شیمیایی خشک برای اطفاء حریق استفاده شود. های کوچک: آتش

33

از اسپری یا فوم آب استفاده شود. های بزرگ:آتش

.نیست موجود: سوزی آتش خطرات مورد در ویژه مالحظات

.نیست موجود: انفجار خطرات مورد در ویژه مالحظات

تصادفی پخش اقدامات: 6 بخش

:کم نشت

.مناسب استفاده شود زباله دفع ظرف یک در ریخته شده ماده جامد دادن قرار برای مناسب ابزار از

:زیاد نشت

غلظت سطح در محصول که باشید مراقب. استفاده شود مناسب زباله دفع ظرف مواد درون دادن قرار برای بیلچه از

در برگه اطالعات ایمنی کنترل شود. TLVمقدار .نباشد TLV از باالتر

سازی ذخیره و ماده انتقال: 7 بخش

:هشدارها

دور از حرارت و منابع تولید جرقه نگهداری شود )خطر انفجار(. در مواقع استفاده، جهت خروج بخارات ماده از هود

مناسب محافظ های لباس ناکافی، تهویه صورت در. نکنید آن را تنفس غبار. استفاده شود. خوردنی نیست)تهویه(

ظرف ماده یا . استفاده شود و فوراً به پزشک مراجعه گردد مناسب تنفسی تجهیزات بلع، صورت در بپوشید.

برچسب مشخصات آن را به پزشک نشان دهید.

نگهداری:

خشک، خنک و دارای تهویه مناسب نگهداری شود. درب ظرف کامالً بسته باشد.مواد ظرف حاوی ماده در جای

سمی باید در محلی ایمن و جدا از سایر مواد )اتاق یا کابینت مخصوص مواد سمی( قرار داده شوند.

شخصی حفاظت/ یدید نقره معرض در گرفتن قرار: 1 بخش

:های مهندسیکنترل

های مجاز در کمتر از محدوده غلظت هوا در موجود سطح حفظ برای ابزار کنترل دیگر یا محلی تهویه از استفاده

از استفاده شود،تولید می بخار غبار یا و گرد عملیات استفاده از ماده، اگر در حین. شود می سر بسته توصیه محیط

است.کاهش آلودگی هوای محیط و جلوگیری از تجاوز از مقدار مجاز ضروری برای تهویه

34

:شخصی حفاظت

آزمایشگاه استفاده کنید. عینک محافظ چشم و روپوش از

حفاظت شخصی در موارد نشت زیاد

آزمایشگاه، دستکش و چکمه استفاده اطراف چشم را کامالً بپوشاند، لباس محافظ و روپوش عینک محافظی که از

هایلباس است ممکن. گیرد قرار استفاده مورد تنفس محصول باید دستگاه استنشاق از جلوگیری برای .کنید

متخصص با یک محصول و انتقال آن، این به زدن دست از بنابراین بهتر است قبل کافی نباشند، پیشنهادی محافظ

.کنید مشورت

:حد مجاز موجود در محیط

TWA :21/2 گرم بر متر مکعب از میلیOSHA ،TWA :21/2 گرم بر متر مکعب از میلیOSHA NIOSH :استرالیا

TWA :1/2 گرم بر متر مکعب. با مقامات محلی در مورد حد مجاز آن منطقه مشورت کنید.میلی

شیمیایی و فیزیکی خواص: 1 بخش

)پودر فلزی جامد، فلز جامد(. .جامد: فیزیکی حالت و ظاهر

.مشخص نیست: بو

.مشخص نیست: طعم

مول گرم بر 17/127: مولکولی وزن

.نیستمشخص : رنگ

pH :نیست اجرا قابل.

درجه فارنهایت( 4213درجه سانتیگراد ) 2212: جوش نقطه

درجه فارنهایت( 1761درجه سانتیگراد ) 161: ذوب نقطه

.موجود نیست: بحرانی دمای

(1= آب) 4/12: مخصوص وزن

.نیست اجرا قابل: بخار فشار

.نیست موجود: بخار چگالی

.نیست موجود: فراریت

.نیست موجود: بو آستانه

35

.نیست موجود: چربی/ ضریب توزیع آب

.مشخص نیست(: آب در) یونی ماهیت

شود.: در آب سرد و گرم پخش نمیپراکندگی )پخش(خواص

حاللیت: نامحلول در آب سرد وگرم

پذیری واکنش و پایداری: 12 بخش

.است پایدار محصول: ثبات

.مشخص نیست: ناپایداری دمای

.مشخص نیست: ناپایداری شرایط

.نیست موجود: مختلف مواد با ناسازگاری

شیشه حضور در خورنده غیر: خورندگی

.نیست موجود: پذیریمورد واکنش در ویژه مالحظات

.نیست موجود: مورد خوردگی در ویژه مالحظات

خیر: پلیمریزه شدن

شناسی سم اطالعات: 11 بخش

.خوردن استنشاق، چشم، تماس: ورود مسیرهای

.)موش( بر کیلوگرم گرممیلی 122خوراکی: حاد آستانه سمیت: حیوانات برای سمیت

.نیست موجود: انسان روی بر مزمن اثرات

.بلعیدن و استنشاق صورت در خطرناکبسیار : انسان روی بر سمی اثرات سایر

.موجود نیست: در حیوانات مورد ایجاد مسمومیت در ویژه مالحظات

.موجود نیست: انسان روی بر مزمن اثرات ویژه مالحظات

.موجود نیست: انسان روی بر سمی اثرات دیگر مورد در ویژه مالحظات

زیست محیط اطالعات: 12 بخش

.موجود نیست: سمیت

36

BOD5 و COD :موجود نیست.

:بیولوژیکی تجزیه محصوالت

تجزیه محصوالت است ممکن حال، این با. شوندایجاد نمی خطرناک مدت تجزیه کوتاه محصوالت زیاد، احتمال به

.آیند بوجود مدت طوالنی

.هستند به اندازه محصوالت اصلی سمی تجزیه از شده تولید محصوالت: بیولوژیکی تجزیه محصوالت سمیت

.موجود نیست: بیولوژیکی تجزیه محصوالت در ویژه مالحظات

دفع ماده مالحظات: 13 بخش

-:زباله دفع

نقل و حمل اطالعات: 14 بخش

-: DOT بندی طبقه

-: شناسایی

.نیست اجرا قابل: نقل و حمل برای ویژه مقررات

تنظیمی اطالعات سایر: 15 بخش

:ایالتی و فدرال مقررات

RTK نقره: مواد خطرناک،RTK نقره،: مینسوتا ،نقره: پنسیلوانیا RTK کاتالوگ ، نیوجرسی: نقره،نقره: ماساچوست

TSCA 8 :نقره، PAIR TSCA 8 (a) :نقره، :SARA 313 ،نقره CERCLA :نقره: خطرناک مواد

: مقرراتسایر

OSHA( 29: ماده خطرناک طبق استاندارد CFR 1910.1200).

EINECS .این ماده در لیست اروپایی مواد شیمیایی تجاری موجود قرار دارد :

:هابندی طبقهسایر

WHMIS (کانادا :) :CLASS D-1B شود.باعث ایجاد سمیت فوری و جدی میاین ماده

:CLASS D-2B گردد. ایجاد سایر اثرات سمیت می این ماده باعث

DSCL (EEC): R41- خطر آسیب جدی به چشم

37

HMIS (آمریکا متحده ایاالت:)

2: سالمتی مخاطرات

1: سوزی آتش خطر

2: پذیریواکنش

j: شخصی حفاظت

(:آمریکا متحده ایاالت) آتش از حفاظت ملی انجمن

2: سالمت

1: اشتعال

2: پذیریواکنش

-:خاص خطرات

عینک محافظ ماسک مخصوص در مواقع نداشتن سیستم تهویه مناسب، آزمایشگاه، روپوش :حفاظتی تجهیزات

. چشم