04. proizvodnja goveđeg mesa

1

Proizvodnja goveđeg mesa

- proizvodnja mesa se odvija istovremeno s uzgojem- za razliku od proizvodnje mlijeka koja se odvija nakon što je životinja postigla određeni stupanj razvoja

- čimbenici o kojima ovisi organizacija proizvodnje goveđeg mesa:- količina i kvaliteta krme s obzirom na hranidbeni sastav- odnos između cijene mesa i cijene krme (posebice cijene koncentrata)- odnos između cijene mlijeka i mesa (utjecat će na veću ili manu upotrebu teladi za proizvodnju mesa)

2


- zahtjevi tržišta s obzirom na težine i kategorije zaklanih goveda

- glavne osobine u proizvodnji mesa:- porodna težina- prirast- završna težina

- klaonička svojstva(težina polovica, randman, postotak i udjeli mišićnog, masnog i koštanog tkiva, organoleptičke osobine mesa)

3


- proizvodnja goveđeg mesa temelji se na sposobnosti životinja da rastu

- tov se temelji na zakonitostima rasta:- rast je povećanje tjelesne mase (mišića, kosti, tkiva, organa) u određenom vremenskom (dobnom) intervalu- tov je intenziviranje nakupljanja biomase u nekoj fazi života- obavlja se istovremeno na životinji, a završava klanjem životinje- što je više tovljenika to je veća količina proizvedenog mesa

4


- intenzitet prirasta ovisi o:

- spolu životinje- pasmini- dobi- genetskoj osnovici- vanjskim čimbenicima

5

Intenzitet i kapacitet rasta

• Intenzitet rasta je- mjerilo brzine rasta (prirast)- određen genetskim faktorima

• Kapacitet rasta je- maksimalno mogući ostvareni rast u tjelesnoj masi ili tjelesnom okviru- određen genetskim faktorima

6

Intenzitet i kapacitet rasta

• Proizvodni kapacitet za meso ovisi o:- genetskoj osnovici (kapaciteta i intenzitet rasta)- ekološkim čimbenicima tijekom uzgoja i tova

• O maksimalnom proizvodnom kapacitetu rasta doznajemo tek kad je grlo završilo rast i razvoj

(u dobi od 5-6. god)

• Procjena maksimalnog kapaciteta rasta vrši se na temelju:- porodne težine- intenziteta rasta (dnevnog prirasta)- ostvarenog prirasta u pojedinim dobnim razdobljima

7


*Nasljedni udjeli:- za porodnu težinu je 0,30-0,40- za završnu težinu je oko 0,80

- Selekcija na veću porodnu težinu- neće dovesti do poželjnih rezultata, jer će se pojaviti gubici uslijed veće učestalosti teških telenja(visoka genetska korelacija između porodne težine i teškoća pri telenju, rG = 0,6 – 0,7).

8

Utjecaj pasmine i spola

• Utjecaj pasmine na brzinu rasta:- Ranozrele pasmine → intenzivniji rast, ali manji kapacitet rasta (kraći val rasta)- Kasnozrele pasmine → sporiji rast, ali rast traje duže (veći val rasta)

• Utjecaj spola na rast:- na rast tjelesnih tkiva- na sastav trupa- na raspored tkiva u trupu

9

Utjecaj načina ishrane

• Način ishrane utječe na:- težinu polovica- postotak mišićnog tkiva- postotak masnog tkiva

- može se primijeniti:- visoki tretman hranidbe- umjereni do visok tretman hranidbe- umjereni tretman hranidbe

10

Oblici tova goveda

• U proizvodnji goveđeg mesa se prema starosti grla može primjenjivati:

a) Mesni tov - tov teladi i junadi- odvija se tijekom procesa rasta- potrebno je manje hrane za 1 kg prirasta

b) Masni tov- tov odraslih goveda- rast je pri kraju ili je završen- prirast se ostvaruje prirastom masnog tkiva- potrebno je više hrane za 1 kg prirasta

11

Tipovi mesnog tova goveda

• Tov teladi za bijelo meso

• Tov teladi koncentratima

• Tov mlade junadi (baby beef)

12

Tov teladi za bijelo meso

• Meso je posebne kvalitete

• Proizvodnja je skupa

• Namijenjena je tržištu za potrošače višeg standarda

• Opće karakteristike tova- starost teladi na kraju tova 2-3- mjeseca- prosječna težina 150-180 kg- tov traje u prosjeku 95-100 dana

13


• Organizacija tova:

- telad ulazi u tov u dobi od 10-14 dana(prosječne težine 45-50 kg)

- smještaj teladi u tovilište(individualni boksovi)

- poželjan je sustav “all in all out”(istovremeni ulaz i izlaz tovne skupine)

- obvezan pregled zdravstvenog stanja teladi i terapija vitaminima A,D,E i K

14

Tov teladi za bijelo meso• Hranidba teladi

- napajanje punomasnim ili regeneriranim mlijekom- obročno 2-3 puta dnevno- iz automatskih pojilica po volji

• Sistem hranidbe:- intenzivan kako bi se u što kraćem vremenu

postigli visoki dnevni prirasti uz što manji utrošak hrane

- tov je kraći a kvaliteta mesa bolja

15


- regenerirano mlijeko u prahu - na tržištu se pojavljuje pod različitim nazivima- sadrži:

- 27,6% surov. proteina- 20,8% sur. masti- 45,5% NET (ugljikohidrata)

- omjer pri pripravljanju:- na početku tova 1:8- kasnije 1:4-5

16


• Očekivani prosječni dnevni prirasti- 1,2 kg i više(muška telad 1,1-1,3 kg; ženska 1,0-1,2 kg)

• Kvaliteta trupa I-a klase

• Randman oko 65%

17


• Telad se drži na podu bez stelje

• Na boju mesa utječe koncentracija željeza u hrani (ograničene količine željeza kako bi dobili bijelu boju mesa)

18

Tov teladi koncentratom (‘debela’ telad)

• Telad ulazi u tov- težine 125 – 150 kg- starosti 3 – 4 mjeseca

• Tov traje do- težine 220 – 250 kg (početna)- starosti 6 – 7 mjeseci (početna)

• Intenzivan tov- visoki prirasti

19


• Kvaliteta mesa- izvrsna

• Boja mesa- nešto tamnije od boje mesa teladi tovljenih za bijelo meso

• Cijena mesa - nešto niža od cijene mesa teladi tovljenih za bijelo meso

20


• Telad se smješta u- boksove po 10 grla

- svaki boks treba imati ispust s južne strane

- površina 2m2 po grlu

• Stelja većinom duboka- čisti se jednom mjesečno

• Faze tova:- uvod u tov- pravi tov

21


• uvod u tov- telad se počinje toviti pri težini od 120 – 150 kg(nakon prestanka hranjenja mlijekom)

- telad još nema razvijene predželuce- navikavanje na hranidbu sijenom i

silažom- predželuci se moraju razviti prije intenzivnog tova- obrok se povećava svaka tri dana

- količina smjese (koncentrata) povećava se za o,3 kg dok se ne postigne konzumacija smjese od

- 1 kg koncentrata na 100 kg žive vage- teladi je stalno na raspolaganju svježa voda- traje 3 – 4 tjedna (20 – 30 dana)

22


• pravi tov- telad ima razvijene predželuce

- obrok se mijenja- za 1 kg prirasta tele u prosjeku utroši

- 4,9 H.J.- 580 g probavljivih bjelančevina

- dnevni prirast- oko 1,2 kg

- teladi je stalno na raspolaganju svježa voda- traje 11 – 12 tjedana- telad postiže završnu težinu od 250 kg

23

Tov mlađe junadi (baby beef)

- junad se tovi do - težine 400 – 550 kg- starosti 12 – 18 mjeseci

- meso je dobre kvalitete- bez većih naslaga loja, dobro mramorirano

- najveći randman

24


- za tov junadi potrebno je osigurati površinu u boksu- 4 m2 po grlu

- objekt treba biti što jednostavniji (jeftiniji)

- ako je otvorena staja za slobodno držanje- maksimalno 70 grla u grupi

- podovi mogu biti- ravni, sa steljom- rešetkasi (osim u dijelu ležišta)

- na svakih 10 junadi potrebna je- jedna pojilica

25


- tipovi tova ovisno o hranidbi - intenzivni

- isključivo smjesa uz minimalni dodatak voluminozne hrane

- ekstenzivni- hranidba voluminoznim krmivima uz

minimalan dodatak smjese

- kombinacija voluminozne i koncentrirane hrane

- tov svježim ili siliranim repinim rezancima

26


- faze tova

- karantena

- predtov

- uvod u tov

- pravi tov

27


- karantena

- traje 15 dana

- telad se umjereno hrani mliječnom zamjenicom, starterom i kvalitetnim sijenom

- prirast 0,5 kg/dan

28


- predtov- traje 100 - 150 dana- starost 7 – 8 mjeseci- ulazna težina teladi 100 – 120 kg- odlika faze:

- razvijanje predželudaca- prilagodba intenzivnom načinu tova

- prirast 0,8 kg/dan- za 1 kg prirasta potrebno

- 4,5 H.J.- 500 g probavljivih bjelančevina

- na kraju predtova junad su teška oko 200 kg

29

Tov mlađe junadi (baby beef)- pravi tov

- traje oko 7,5 mjeseci- starost grla oko 15 mjeseci- obzirom na način hranidbe sastoji se od 4 dijela:I. dio

- traje 45 – 55 dana- dnevni prirast 1,35 kg/dan- završna težina oko 265 kg

II. dio- traje 45 – 55 dana- dnevni prirast 1,40 kg/dan- završna težina oko 335 kg

III. dio- traje 45 – 55 dana- dnevni prirast 1,45 kg/dan- završna težina oko 405 kg

IV. dio- traje 45 – 55 dana- dnevni prirast 1,40 kg/dan- završna težina oko 450 - 500 kg

30

Tov starijih goveda

- ekstenzivan tov- slabiji prirasti- traje duže, nije ekonomičan

(duže su angažirana obrtna sredstva)

- ako su voluminozna krmiva ili nusproizvodi prerađivačke industrije jeftini

- tov starijih goveda organizira se tako da se maksimalno iskoriste navedena krmiva

- područja pašnjaka- iskorištavanje jeftine pašne hranidbe- na kraju tova se prelazi na koncentriranije obroke

- stariju junad za tov potrebno je kastrirati- mirnije životinje- negativni efekti kastracije - smanjenje

- intenzitet prirasta- iskorištavanja hrane

31

Limousin govedo Romagnola govedo

Charolaise govedoHereford govedo

Belgijsko bijelo-plavo govedo

32

Simentalska junad

04. proizvodnja goveđeg mesa

Documents