Istrazni radoviRazvoj tunelogradnje
Nosive konstrukcije od klesanog kamena i klinkera + drvene podgrade + runi iskop + analitike metode odreivanja pritisaka (Protoakonova, Terzhagijeva)
Uvoenje mehanizacije + miniranje
Uvoenje elinih podgrada
Primjena armiranog betona
NATM filozofija
Numerike metode
Saobraajni tuneli (eljezniki, metroi, putni, plovni, podzemni prolazi)
Hidrotehniki tuneli (dovodni i odvodni, tlani cjevovodi, kanalizacioni itd.)
Podzemni objekti specijalne namjene (hidrocentrale, skladišta, skloništa, vojni objekti…)
Fokus na saobraajne tunele
Sadraj projekta tunela
Principi projektovanja tunela
Zadovoljiti funkcionalne preduslove
Uzeti u obzir uslove tla – mogu da uslove trasu, oblik popreni presjek pa ak i veliinu tunela
Uzeti u obzir izvodljive metode konstrukcije i naine iskopavanja
Uzeti u obzir bezbjednost korisnika i radnika
Osigurati mogunost adekvatnog odravanja instalacija
Osigurati izgradnju i upotrebu sa minimalnim uticajem na okolinu
*
1) Idejno rješenje (prati izradu varijantnih rješenja trasa – idejni projekat saobraajnice).
Cilj : globalne procjene veliine objekta i visina investicije.
Uobiajeno sadri :
- tehniko obrazloenje
- uzduni profil
*
Cilj : realno sagledavanje investicionih ulaganja.
Za izradu potrebna istraivanja terena sa pouzdanim raunskim parametrima koji omoguavaju numerike proraune.
Sadraj : kao za glavni projekat sa niim stepenom obrade.
*
3) Glavni projekat (nakon usvajanja glavnog projekta saobraajnice). Obavezno se radi na bazi idejnog projekta.
Cilj : Omoguiti nesmetano izvoenje radova na terenu.
Sadri :
Tehniki izvještaj (opis rješenja i njihove karakteristike, komentare i druge podatke koje treba istai)
Tehnike uslove za izvoenje radova (opis radova, kvaliteta materijala, tehnologija graenja, uslovi osmatranja…)
*
Grafiku dokumentaciju (situacija, uzduni profil, popreni profili, tipovi konstrukcija, nacrt portala, nacrti osiguranja, armaturni nacrti, sematski prikaz metode graenja-vizija projektanta)
*
Miniranje
Bušenje
TBM (tunneling boring machine) mašine za bušenje tunela – krtice
- Otvore
Paziti na okolišne kriterije
Izvodi se u etapama :
1) Trasiranje (koristiti eksploziv kao alat za odsijecanje stijene, ≠ bomba)
2) Bušenje (hidraulini ekic, f~40mm na periferiji, 120 u centru)
3) Instaliranje eksploziva (f~25mm x 25g, ispuna glinom)
4) Miniranje (eksplozije u razmacima od 25ms do 0,5s)
5) isenje materijala (prvo inicijalna šupljina, ostatak nakon miniranja)
6) Podgraivanje
Krucijalno je napraviti plan miniranja : definisati raspored eksplozija u prostoru i vremenu => ušteda koliine eksploziva, minimiziranje šteta na okolnim objektima
Rizici : miniranje premalog profila, miniranje prevelikog profila
Naješe korištena tehnologija : glatko miniranje (smooth blasting)
Konturne rupe blie razmještene i lagano napunjene pukotine samo izmeu rupa
Plan miniranja je potrebno kontinuirano prilagoavati uslovima terena
*
Intenzitet vibracija moe oštetiti okolne objekte => ograniiti brzinu talasa.
Postoje smjernice (npr. AFTES) za maksimalnu brzinu propagacije zavisno od 1. vrste tla/stijene 2. kvalitete okolnih objekata
Minimalna v = 0,25cm/s (nepovoljan teren, nizak kvalitet objekata-stare zidane konstrukcije)
Maksimalna v = 7,5cm/s (povoljan teren, kvalitetni objekti-nove betonske zgrade dubokih temelja)
Napomena : 3cm/s vibracije se jako osjete u objektima
Empirijska formula v = KQ0,9/D1,8
*
Efikasnost zavisi od :
Deformacijsko ponašanje stijene
Tehnologija bez podgraivanja u toku izvoenja radova
*
Tehnologija iskopavanja
Pokretne busilice
Pogodne za tlo jake kohezije ili meke stijene Rc = 30 MPa
Snaga mašine proporcionalna teini
Dotok podzemne vode je potrebno rješiti drugim sistemom
Pogodne za manje/krae tunele
jedan ili dva štita (single ili double shield)
sa bonim i/ili longitudinalnim osloncem
Ne omoguava podgraivanje ili omoguava lateralno podgraivanje
*
*
Ne omoguava podgraivanje
Tehnika ogranienja u uslovima visoke drobljivosti stijene
*
*
Omoguava lateralno podgraivanje
Koristi se za heterogene stijenske mase (vrste stijene sa rasjedima).
Podgrada : prefabrikovani elementi
Omoguavaju lateralno i/ili elno podgraivanje
Mogu se izgraditi tuneli prenika do 12 metara (upitna ekonominost kod velikih prenika)
Uglavnom se koriste u homogenim materijalima
Potrebna adekvatna kontrola injektiranja u urbanim zonama
*
Koherentni materijali
*
Granularni materijali
Obloga od armiranih prefabrikovanih elemenata
*
*
*
*
Posebno voditi rauna o slijeganju u urbanim podrujima
Ojaanje tla i stijene u pojedinim zonama (rasjedi, poetak i kraj bušenja,...)
koriste se metode injektiranja, jet grouting...
Navigacioni sistemi
kontrola injektiranja spreava nekontrolisano slijeganje ili
izdizanje terena