1

VDO ประกอบการเรยน เรอง

การเคลอนไหวของโปรโตซว สตวและคน

เนอหา 1. การเคลอนไหวของโปรโตซว 2. การเคลอนไหวของสตว 3. การเคลอนไหวของคน

2

1. การเคลอนไหวของโปรโตซว

การเคลอนไหวของโปรโตซว Amoeboid movement Cilia และ Flagellum

1.1 Amoeboid movement

- พบใน …………………………………….. เปนตน - เปนการเคลอนไหวทอาศยการไหลของ cytoplasm 2 สวนภายในเซลล โดยสวนทอยดานนอก เรยกวา ……………..หรอ ……………..(มลกษณะคอนขางแขง แตไหลได) สวนทอยดานในเรยกวา ……………หรอ…………..(มลกษณะคอนขางเหลวและไหลไดดกวา gel )

3

1.2 Cilia และ Flagellum

- การเคลอนทโดยอาศย.....................พบใน Euglena , Sperm - การเคลอนทโดยอาศย.....................พบใน Paramecium , Vorticella ,

Fallopian tube

4

แบบฝกหดท 1 การเคลอนไหวของโปรโตซว

1. (มช. 51) ขอใดเปนกจกรรมเกยวของกบการท างานของไมโครฟลาเมนต ก. การเคลอนทของอะมบา ข. การแยกกนของโครโมโซม ค. การโบกพดของซเลยและแฟคเจลลม ง. การไหลเวยนของไซโทพลาสซมของเซลลสาหรายหางกระรอก 1. ก ข 2. ข ค 3. ค ง 4. ก ง 2. (มช. 48) การเคลอนไหวชนดใดทไมพบในรางกายของสตวมกระดกสนหลง

1. การเคลอนไหวแบบอะมบา 2. การเคลอนไหวโดยใชซเลย 3. การเคลอนไหวโดยใชเดอย 4. การเคลอนไหวโดยใชแฟลเจลลม

5

2. การเคลอนไหวของสตว

1) Phylum Porifera : ฟองน า

6

2) Phylum Coelenterata : ไฮดรา , แมงกะพรน

7

3) Phylum Platyhelmisthes : พลานาเรย

8

4) Phylum Nematoda : พยาธไสเดอน

9

5) Phylum Annelida : ไสเดอนดน

10

11

6) Phylum Mollusca : หอย , หมก

12

13

7) Phylum Arthropoda : แมลง

14

แมลงขนาดเลก

แมลงขนาดใหญ

15

8) Phylum Echinodermata : ดาวทะเล

16

9) Phylum Chordata : การเคลอนไหวรปตว S

17

แบบฝกหดท 2 การเคลอนไหวของสตว

1. สตวในขอใดทอาศยระบบการเคลอนทแบบเดยวกน (มช.49) 1. ไสเดอนดน วาฬ หมก 2. หมก ดาวทะเล หอยกาบ 3. ไฮดรา ดอกไมทะเล แมงดานา

4. หนอนตวกลม พลานาเรย แมงกะพรน

2. ขณะทไสเดอนดนยดตวยาวออก กลามเนอท างานในรปแบบใด (A-NET 49) 1. กลามเนอวงและกลามเนอตามยาวคลายตว 2. กลามเนอวงและกลามเนอตามยาวหดตว 3. กลามเนอวงหดตวและกลามเนอตามยาวคลายตว 4. กลามเนอวงคลายตวและกลามเนอตามยาวหดตว

3. การท างานของกลามเนอแบบแอนตาโกนซมพบในสตวชนดใดบาง (มช.50) 1. ไสเดอนดน ตกแตน ไฮดรา 2. ตกแตน ไฮดรา ดอกไมทะเล 3. ไสเดอนดน ตกแตน พลานาเรย 4. ไสเดอนดน ดอกไมทะเล พลานาเรย 4. สตวทไมมโครงรางแขง สวนใหญจะเคลอนทโดยอาศยการท างานของกลามเนอชนดใด (35) 1. กลามเนอวงประสานกบกลามเนอบนลาง

2. กลามเนอวงประสานกบกลามเนอตามยาว 3. กลามเนอบนลางประสานกบกลามเนอตามยาว

4. กลามเนอบนลางประสานกบกลามเนอเฉยง 5. การท างานของกลามเนอล าตวสองขางของปลาเพอการเคลอนทไปขางหนา ถอวาเปนการ

ท างานในลกษณะ antagoism หรอไม (36) 1. เปน เพราะกลามเนอสองขาง จะท างานสลบกนท าใหกระดกเคลอนไปในทศทางตรงกนขาม 2. ไมเปน เพราะไมใชกลามเนอระยาง ดงนนจงไมเรยกวา antagonism 3. เปน เพราะกลามเนอจะหดตวไลกนเปนคลนเหมอนในล าไส 4. ไมเปน เพราะกลามเนอจะหดตวไมพรอมกน จงไมเรยกวา antagonism

18

6. ขอใดกลาวถกตอง เมอแมลงยกปกขน (39)

1. (1)คลายตว - (2)เลอนขน - (3)หดตว

2. (1)หดตว - (2)เลอนขน - (3)หดตว 3. (1)คลายตว - (2)เลอนลง - (3)คลายตว

4. (1)หดตว - (2)เลอนลง - (3)คลายตว 7. การเคลอนไหวแบบอะมบา เกดขนได เพราะโปรตนชนดใด (38) 1. ซอลและเจล

2. แอกตนเเละไมโอซน 3. ไมโครฟลาเมนตและไมโครทบล

4. เอคโตพลาสซมและเอนโดพลาสซม 8. การเคลอนทของปลาดาวตองอาศยขอใด (39) 1. ซเลยและกลามเนอ

2. กลามเนอและกระดกภายนอก 3. กลามเนอและกระดกภายใน

4. ถงน าและกลามเนอ 9. จากแผนภาพ ปลาดาวเคลอนทโดยวธใด (40)

1. (ก)หด - (ข)พกตว 2. (ค)หด - (ง)พกตว 3. (ก)หด - (จ)พกตว 4. (ข)หด - (ค)พกตว

19

3. การเคลอนไหวของคน

การเคลอนไหวของคน ระบบ ระบบ การท างาน

โครงรางแขงของคน กลามเนอของคน ของกลามเนอลาย

3.1 ระบบโครงรางแขงของคน

ระบบโครงกระดกประกอบดวย 1) กระดกแกน ม..........ชน

ไดแก กะโหลกศรษะ , กระดกสนหลง , กระดกซโครง , กระดกกนกบและกระดกหนาอก

2) กระดกรยางค ม..........ชน ไดแก กระดกสะบก , กระดกไหปลารา , กระดกตนแขน , กระดกแขน , กระดกมอ , กระดกเชงกราน , กระดกตนขา , กระดกนอง , กระดกแขงและกระดกนวเทา

3) กระดกออน ไดแก ........................

20

ขอตอ (joint) 1) ขอตอทเคลอนไหวไมได ไดแก กะโหลกศรษะ 2) ขอตอทเคลอนไหวได ไดแก กะโหลกศรษะกบกระดกสนหลงขอแรก , กระดกตนแขนกบกระดกสะบก , กระดกตนขากบกระดกเชงกราน , ศอกกบปลายกระดกตนแขน , ขอตอทเขา

*** นาร : ชนดของขอตอทส าคญในรางกายมดงน

21

22

*** นาร : บรเวณขอตอของกระดกจะม ……………………… คลมบรเวณปลายกระดกเพอลดความเสยดทานและเอนยดระหวางกระดกกบกระดกเรยกกวา................และเอนยดระหวางกระดกกบกลามเนอเรยกวา......................... *** นาร : การเคลอนไหวของสตวมกระดกสนหลงเกดจากการท างาน ประสานกนระหวางระบบตางๆ ของรางกาย ไดแก.………………………………. ……………………………………………………

*** นาร : การเคลอนไหวแบบ Antagonism ทแขนเกดจากกลามเนอ...........................และกลามเนอ………................... ดงน

23

แบบทดสอบท 3.1 ระบบโครงรางแขงของคน

1. (มช. 41) ขอใดตอไปนไมใชกระดกแกนของรางกาย 1. กะโหลกศรษะ

2. กระดกหนาอก 3. กระดกซโครง

4. กระดกเชงกราน

2. (มช. 44) ขอใดไมจดเปนกระดกรยางค 1. กระดกเชงกราน

2. กระดกไหปลารา 3. กระดกกนกบ

4. กระดกซโครง

3. (มช. 45) “ ซโครงลอย ” ของคน หมายถงซโครงคใด 1. 12 2. 10 , 11 3. 11 , 12 4. 10 , 11 , 12

4. (มช.51) ขอตอของกระดกทใดทไมสามารถเคลอนไหวได

1. ซโครง 2. กระโหลกศรษะ 3. กระดกสนหลง 4. กระดกปลายแขนตอกบมอ

5. (มช. 36) ถาเคลอนไหวงอขอศอกในสภาพตงฉาก จากนนเหยยดแขนตรง ขณะทเหยยดเเขนตรงนเกดการท างานของกลามเนอใด

1. extensor คลายตว - flexor หดตว 2. extensor คลายตว - flexor คลายตว

3. extensor หดตว - flexor หดตว 4. extensor หดตว - flexor คลายตว

24

6. (มช.48) จากรปกระดกทเหนเปนรปกระดกชนดใด

1. กระดกหนาอก 2. กระดกซโครง 3. กะโหลกศรษะ 4. กระดกรยางค

7. (มช. 37) กระดกตนแขนและกระดกปลายแขนเชอมตอกนดวยโครงสรางในขอใด 1. กระดกออน

2. น าไขขอ 3. ลกาเมนต

4. เทนดอน 8. (มช.54) ขอใดเปนตวยดกระดก 2 ชนใหตอกน 1. Ligament 2. Tendon 3. Cartilage 4. Synovial fluid 9. (มช. 35) การเคลอนไหวของสตวทมโครงรางแขงจะอาศยการท างานของสงใด 1. กระดกแกนรวมกบกลามเนอลาย

2. กระดกแกนรวมกบกลามเนอเรยบ 3. กระดกรยางครวมกบกลามเนอลาย

4. กระดกรยางครวมกบกลามเนอเรยบ

10. (มช. 42) การเคลอนไหวตามปกตของสตวทมกระดกสนหลงตองเกดจากการท างานประสานกนระหวางระบบตาง ๆ ของรางกาย ขอใดตอไปนถกตองทสด

1. ระบบประสาท กบระบกลามเนอ 2. ระบบประสาท กบระบบกลามเนอ และระบบอน ๆ

3. ระบบประสาท กบระบบกลามเนอ และระบบกระดก 4. ระบบประสาท กบระบบกลามเนอ ระบบกระดก และระบบตอมไรทอ

25

11. (มช. 40) เมอแขนเหยยดตรง กลามเนอยดกระดกและกระดกทก าหนดใหท าหนาทอยางไร

1. (ก)คลาย - (ง)กาง 2. (ข)คลาย - (ง)กาง 3. (ข)หด - (ค)กาง 4. (ก)หด - (ค)กาง

26

3.2 ระบบกลามเนอของคน ถกแบงเปน 3 ชนด ไดแก……….

ตารางเปรยบเทยบกลามเนอชนดตาง ๆ

ขอเปรยบเทยบ

กลามเนอลาย (Skeletal muscle)

กลามเนอเรยบ (Smooth muscle)

กลามเนอหวใจ (Cardiac muscle)

1. ต าแหนง ยดกบกระดก อวยวะภายใน หวใจ 2. รปราง

- เปนทรงกระบอก - มลายตามขวาง - มขนาดใหญทสด - มหลายนวเคลยส

- มลกษณะยาวเรยวปลาย แหลมคลายกระสวย - ไมมลาย - มขนาดเลกสด - มนวเคลยสเดยว

- เปนทรงกระบอกสน ปลายแตก - มลาย - มขนาดปานกลาง - มหลายนวเคลยส

3. การควบคม การท างาน

อยภายใตอ านาจจตใจ (Voluntary)

อยภายนอกอ านาจจตใจ (Involuntary)

อยภายนอกอ านาจจตใจ (Involuntary)

4. ลกษณะ การท างาน

หดแรง คลายเรว เหมาะตอการเคลอนท

หด-คลายตวอยางชา ๆ

หด-คลายเปนจงหวะ

5. ปรมาณในรางกาย พบมากทสด พบรองลงมา พบนอยทสด 6. Mitochondria มมากรองจากหวใจ มนอยสด มมากทสด 7. ความคงทนของ การหดตว

นอยสด

มากสด

ปานกลาง

27

ล าดบขนาดของกลามเนอลายในระดบตาง ๆ

มดกลามเนอ (Bundle of muscle)

กลมเสนใยกลามเนอ (muscle fasciculus)

เสนใยกลามเนอ (muscle fiber) หรอเซลลกลามเนอ (muscle cell) - ม 60 um

เสนใยฝอย (myofibril)

- ม 1 um

Myofilament - มลกษณะเปนแถบทบและแถบจางสลบกน

Actin - เรยกอกชอหนงวา thin filament หรอ actin filament - ประกอบดวยโปรตนยอยๆ อก 3 ชนด คอ Actin , Tropomyosin และ Troponin complex

Myosin - เรยกอกชอหนงวา thick filament - ประกอบดวย Heavy chain และ Light chain

28

29

ลกษณะแถบและลายตางๆ ของกลามเนอลาย

30

แบบทดสอบท 3.2 ระบบกลามเนอของคน

1. (มช. 42) ขอเทจจรงเกยวกบกลามเนอในคนนน ขอใดถกตองทสด 1. กลามเนอลายอยบรเวณอวยวะภายใน ไมสามารถควบคมได 2. กลามเนอเรยบอยบรเวณ แขน ขา ใบหนา สามารถควบคมได 3. กลามเนอหวใจมลายคลายกลามเนอลายและไมสามารถควบคมได 4. กลามเนอลายและกลามเนอหวใจ มการท างานคลายกน คอ ไมสามารถควบคมได 2. (มช. 48) เมอสนขทโรงอาหารพบนกเรยนกดใจจงกระดกหางให การกระดกหางของสนขอาศย

การท างานของกลามเนอชนดใด 1. กลามเนอลาย 2. กลามเนอเรยบ 3. กลามเนอลาย และกลามเนอเรยบ 4. กลามเนอลาย , กลามเนอเรยบและกลามเนอหวใจ

3. (มช. 48) ขอความใดถกตองทสดเกยวกบเซลลกลามเนอลาย

1. เซลลมรปรางทแตกแขนง 2. เซลลมนวเคลยสมากกวาหนงอนตอหนงเซลล 3. เซลลมสารประกอบในเซลลตางจากเซลลทวไป 4. เซลลจะพบไดตามผนงกระเพาะ , ล าไสและอวยวะภายในทวไป

4. (A-NET 2550) โครงสรางใดเปนเซลลของกลามเนอยดกระดก (skeletal muscle) 1. มดกลามเนอ (muscle bundle) 2. เสนใยกลามเนอ (muscle fiber) 3. เสนใยกลามเนอเลก (myofibrils) 4. ไมโครฟลาเมนท (microfilament)

5. (มช.51) ขอความใดตอไปนไมถกตอง

1. เมอกลามเนอไบเซพหดตวและไตรเซพคลายตวท าใหแขนเหยยดออก 2. การหดตวของกลามเนอเกดจากการเคลอนตวของแอกตนเขาหากนตรงกลาง 3. เซลลของกลามเนอหวใจมรปรางทรงกระบอก มลาย แตตอนปลายแตกแขนง และเชอมโยง ตดตอกนกบเซลลขางเคยง

4. เมอกลามเนอหดตวจะเกดแรงดงใหกระดกทงทอนเคลอนไหวได เพราะระหวางกลามเนอกบ กระดกมเอนยดกระดกยดอยดวยกน

31

6. (มช. 46) การหดตวของกลามเนอลายเกดจากขอใด 1. แอคตนเลอนตวเขาหากน 2. ไมโอซนเลอนตวเขาหากน 3. ไมโอซนเลอนตวเขาหาแอคตน 4. แอคตนกบไมโอซนตางเลอนตวเขาหากน 7. (มช.50) ขอใดเรยงล าดบขนาดไดถกตอง 1. Muscle fiber Myofibril Myosin 2. Muscle cell Muscle fiber Myosin 3. Myofibril Muscle fiber Myosin 4. Myofibril Muscle cell Myosin

8. (Pat 2 ต.ค.52) ภาพการเรยงตวของโปรตนในเสนใยกลามเนอเลกของเซลลกลามเนอ

ยดกระดก

จากขอมลในภาพ

ก. A และ B คอไมโครทวบล ข. ขณะทกลามเนอนหดตว ระยะ C จะคงท แตระยะ D จะแคบลง ค. การหดตวของกลามเนอชนดนถกควบคมโดยระบบประสาทอตโนวต

ขอใดถก 1. ก 2. ข 3. ข และ ค 4. ก ข และ ค

9. (มช.54) บรเวณ Sarcromere อยระหวางสวนใดของ Fibril 1. บรเวณ I band 2. บรเวณ H band 3. บรเวณตรงกลาง A band 4. บรเวณระหวาง Z line ทงสอง

32

โจทยเสรมประสบการณ เรอง การเคลอนไหวของโปรโตซว สตวและคน

1. (มข. 51) ขอใดพบทงกลามเนอโครงราง กลามเนอหวใจ และกลามเนอเรยบ ก. มแถบลายขวางทบ-จางสลบกน

ข. มฟลเมนทหนาและฟลาเมนทบาง ค. เซลลมหนงนวเคลยส

ง. เปนกลามเนออนโวลนทาร (Involuntary muscle) 1. ก 2. ข 3. ก ค 4. ข ง 2. (มข. 51) ขอใดเปนกจกรรมเกยวของกบการท างานของไมโครฟลาเมนต ก. การเคลอนทของอะมบา ข. การแยกกนของโครโมโซม ค. การโบกพดของซเลยและแฟคเจลลม ง. การไหลเวยนของไซโทพลาสซมของเซลลสาหรายหางกระรอก 1. ก ข 2. ข ค 3. ค ง 4. ก ง 3. ขอใดถกตองเกยวกบกลามเนอ กลามเนอลาย กลามเนอเรยบ กลามเนอหวใจ

1. มลาย มลาย ไมมลาย 2. ท างานนอกอ านาจจตใจ ท างานในอ านาจจตใจ ท างานนอกอ านาจจตใจ 3. ท างานในอ านาจจตใจ ท างานนอกอ านาจจตใจ ท างานนอกอ านาจจตใจ 4. มลาย ท างานในอ านาจจตใจ มลาย

4. สตวทมโครงแขงอยภายนอกเชนเดยวกบแมลง คอสตวชนดใด

1. กง 2. กง 3. ป 4. ถกทกขอ

33

5. กลามเนอ flexor และ extensor muscle จดเปนกลามเนอชนดใด 1. skeletal muscle 2. smooth muscle 3. involuntary muscle 4. cardiac muscle

6. (มข.53) ขณะยกตมน าหนกจะมกลามเนอมดใดท างาน ก. ไบเซฟหดตว ข. ไบเซฟคลายตว ค. ไตรเซฟหดตว ง. ไตรเซฟคลายตว 1. ก ค 2. ก ง 3. ข ค 4. ข ง 7. (มข. 55) ขอใดกลาวถงการหดตวของกลามเนอไมถกตอง 1. Actin เคลอน (Slide) เขาหา Myosin 2. Myosin เคลอน (Slide) เขาหา Actin 3. แถบทบเทาเดม 4. แถบจางแคบลง 8. (มข. 55) ขอใดเปนกระดกแกน (Axial skeleton) 1. กระดกซโครง กระดกสะบก 2. กะโหลกศรษะ กระดกเชงกราน 3. กระดกอก กระดกสนหลง 4. กระดกสะบก กระดกเชงกราน 9. (มช.34) การออกก าลงกายทากางแขนออก แลวพบแขนเขา แลวเหยยดแขนออก กลามเนอทท าหนาทหดตว คอขอใด 1. extensor - flexor - extensor 2. flexor - extensor - flexor 3. flexor - flexor - extensor 4. extensor - extensor - flexor

34

10. (มช.37) การเคลอนไหวแบบเพอรสตลซส เกดจากการท างานของกลามเนอในขอใด 1. กลามเนอเรยบตามวงอยชนใน - กลามเนอลายตามยาวอยชนนอก 2. กลามเนอเรยบตามยาวอยชนใน - กลามเนอลายตามวงอยชนนอก 3. กลามเนอเรยบตามวงอยชนใน - กลามเนอเรยบตามยาวอยชนนอก 4. กลามเนอเรยบตามยาวอยชนใน - กลามเนอเรยบตามวงอยชนนอก 11. การหดตวและการยดตวของไสเดอนเปนผลจากการท างานรวมกนของ กลามเนอชนดใด

1. flexor และ extensor muscle 2. circular และ longitudinal muscle 3. endo และ exomuscle 4. ventral และ dorsal muscle

12. (มช.41) ถาสตวในรปจะเคลอนททวนกระแสน า ( ลกศรแสดงทศทางการไหลของน า)

ขอใดแสดงการเคลอนทของสตวไดอยางถกตอง

13. (มช.42) การเคลอนทของสงมชวตชนดตาง ๆ มความแตกตางกน สตวในขอใดทม ววฒนาการสงสด 1. เดอย , กลามเนอวงและกลามเนอตามยาว

2. แฟลกเจลลมและซเลย 3. ทวปฟต

4. ไซฟอน

35

14. การท างานสลบกนของกลามเนอ flexor กบ extensor เรยกวาอะไร

1. co-relationship 2. antagonism 3. co-ordination 4. antibiosis

15. (มช.45) กจกรรมในขอใดทตองอาศยการท างานแบบ antagonism ของกลามเนอ ทงหมด 1. การหายใจของคน และ การคบคลานของพลานาเรย 2. การเคลอนทของแมงกะพรน และ การกระพอปกของผเสอ 3. การกระโดดของกบ และ การเดนทางของไขในทอน าไข 4. ถกทงขอ 1. และขอ 3. 16. การเคลอนไหวแบบ amoeboid movement นอกจากพบในอะมบาแลวพบไดใน

เซลลพวกใด 1. เซลลเมดเลอดแดง 2. เซลลเมดเลอดขาว 3. พารามเซยม 4. ยกลนา

17. การเคลอนทของโพรโทซวตอไปนแบบไหนเคลอนทไดเรวทสด 1. เคลอนทโดย cilia 2. เคลอนทโดย flagella 3. เคลอนทโดย pseudopodia 4. เคลอนทโดย tentacle

18. plasmasol ของอะมบามลกษณะอยางไร 1. เปนของแขงอยดานใน 2. เปนของแขงอยดานนอก 3. เปนของเหลวอยดานใน 4. เปนของเหลวอยดานนอก

36

19. การเปลยนไปเปลยนมาของ sol กบ gel เปนการท าใหเกดการเคลอนทของ โพรโทซวชนดใด 1. ยกลนา 2. พลาสโมเดยม 3. พารามเซยม 4. อะมบา

20. flagella นอกจากจะพบในพวกยกลนาแลวยงพบไดในเซลลชนดใด 1. เซลลแบคทเรย 2. เซลลสบพนธพชชนต า 3. เซลลสบพนธของสตว 4. ถกทกขอ

21. เซลลทม flagella และท าใหเกดการไหลเวยนของน าในตวฟองน าคอเซลลชนดใด 1. choanocyte 2. scleroblast 3. amoebocyte 4. porocyte

22. การท cilia ท างานประสานกนไดเพราะมการตดตอโดยทางใด

1. nerve net 2. co-ordinating fiber 3. co-ordinating cell 4. nerve ganglion

23. การจดตวของ microtubules ใน cilia และ flagella เปนแบบใด 1. 9+0 2. 9+2 3. 9+4 4. 9+1

37

24. การเคลอนทแบบสายไปสายมาของพวก nematode เกดจากการท างานของ กลามเนอชนดใด

1. circular muscle 2. transverse muscle 3. longitudinal muscle 4. ventral muscle

25. tube feet พบไดในสตวพวกใด 1. ดอกไมทะเล 2. ปากกาทะเล 3. ดาวทะเล 4. ลนทะเล