HỘI THẢO ĐẠO TẠOHỘI THẢO ĐẠO TẠOKỸ NĂNG TƯ VẤN, TRUYỀN THÔNG VỀ KỸ NĂNG TƯ VẤN, TRUYỀN THÔNG VỀ SKSSTD & QUYỀN SKSSTD CỦA TNCNSKSSTD & QUYỀN SKSSTD CỦA TNCNSKSSTD & QUYỀN SKSSTD CỦA TNCNSKSSTD & QUYỀN SKSSTD CỦA TNCN

PHÙNG THỊ HIÊN – CCIHPPHÙNG THỊ HIÊN – CCIHPphunghien@ccihp.org

T ấTư vấnTư vấn là một mối quan hệ tương tác (tích cựcộ q ệ g ( ựvà chủ động) giữa TVV (người có kiến thứcchuyên môn, kỹ năng tư vấn, các phẩm chất đạođức của nghề tư vấn được pháp luật thừa nhận)đức của nghề tư vấn được pháp luật thừa nhận)và KH (người gặp vấn đề cần trợ giúp). Thôngqua quá trình trao đổi, chia sẻ và tìm hiểu vấnq q ,đề, TVV giúp KH hiểu và chấp nhận vấn đềthực tế của mình, tìm ra những tiềm năng/sứcmạnh của chính mình để tự giải quyết nhữngmạnh của chính mình để tự giải quyết nhữngvấn đề ấy.

QUY TRÌNH TƯ VẤNƯ

Thảo luận nhóm lớnThảo luận nhóm lớn

1 ca tư vấn cần trải qua mấy bước?1 ca tư vấn cần trải qua mấy bước? Gọi tên các bước

G1 Gặ ỡG1: Gặp gỡMục đích:

ế ố- Thiết lập mối quan hệ

- Tạo dựng niềm tin nơi khách hàng

- Làm rõ tính chất của mối quan hệ: vai trò và quyền của mỗi bên

ếG1: Gặp gỡ (tiếp)

Nội dung:Chào, mời khách hàng ngồi, mời g gnước/kẹoHỏi lí do khách hàng đến tư vấnGiới thiệu bản thânGiới thiệu nguyên tắc giữ bí mậtGiới thiệ ề ề đ từ hối t ả lờiGiới thiệu về quyền được từ chối trả lời của khách hàngThống nhất về thời gian làm việcThống nhất về thời gian làm việc

G1 Gặ ỡ (tiế )G1: Gặp gỡ (tiếp)

Các kỹ năng tư vấn cần lưu ý

Kĩ năng giao tiếp: chào hỏi, tạo không khí cởi mở thân mậtmở thân mậtKỹ năng bộc lộ bản thânKỹ ă lắ h tí hKỹ năng lắng nghe tích cực

G2: Gợi hỏiG2: Gợi hỏi

Mục đích:- Làm rõ vấn đề của KHLàm rõ vấn đề của KH- Xác định mong muốn của KH- Xác định nguy cơ của KH- Xác định nguy cơ của KH

G2: Gợi hỏi (tiếp)G2: Gợi hỏi (tiếp)Nội dung làm rõ vấn đề của KH:

ấ ế ố- Xuất hiện như thế nào (bối cảnh, hình thức, mức độ …)Mức độ ảnh hưởng của vấn đề tới KH (thể chất- Mức độ ảnh hưởng của vấn đề tới KH (thể chất, tinh thần, mối quan hệ xã hội)

- Liên quan tới các mối quan hệ nào?Liên quan tới các mối quan hệ nào?- Tiến triển theo thời gian như thế nào? - KH đã giải quyết như thế nào? Kết quả?KH đã giải quyết như thế nào? Kết quả?- Đã có sự trợ giúp nào?- Đánh giá nguy cơg g y- Xác định mong muốn của khách hàng

G2: Gợi hỏi (tiếp)G2: Gợi hỏi (tiếp)

Các kỹ năng tư vấn cần lưu ý

Kỹ năng đặt câu hỏiKỹ năng phản hồi

ắKỹ năng lắng ngheKỹ năng thấu cảm

ấ ềKỹ năng làm sáng tỏ vấn đềKỹ năng tóm tắt vấn đề

G3: Giới thiệuG3: Giới thiệuMục đích:Mục đích:

- Cung cấp thông tin- Giúp KH tự đánh giá nguy cơ- Giúp KH tự đánh giá nguy cơ

Nội dung:Nội dung:- Phân tích vấn đề- Tìm hiểu những thông tin KH đã biết/Tìm hiểu những thông tin KH đã biết/

còn thiếu- Cung cấp thông tin cần thiết- Giúp KH tự đánh giá nguy cơ

G3 Giới thiệ (tiế )G3: Giới thiệu (tiếp)

Các kỹ năng cần lưu ý:Các kỹ năng cần lưu ý:

Kỹ ă ấ thô tiKỹ năng cung cấp thông tin

G4: Giúp đỡG4: Giúp đỡMục đích: ụ

- Giúp khách hàng đưa ra các lựa chọn và quyết định

Nội dung:Nội dung:- Giúp KH xác định được những quyết định cần

thiết- Giúp KH đưa ra những lựa chọn- Phân tích ưu/ nhược điểm của từng lựa chọn- Giúp KH đưa ra lựa chọn tối ưu- Giúp KH đưa ra lựa chọn tối ưu- Kiểm tra lựa chọn có thực sự dựa trên mong

muốn của KH

G5 Giải thí hG5: Giải thích

Mục đíchMục đích

Xâ d kế h h th hiệ ết đị hXây dựng kế hoạch thực hiện quyết định

G5 Giải thí h (tiế )G5: Giải thích (tiếp)Nội dungNội dung- Giúp KH xây dựng kế hoạch hành động+ Hành động như thế nào?+ Hành động như thế nào?+ Liên quan tới ai?+ Nhằm đạt đến cái gì?+ Nhằm đạt đến cái gì?+ Thời gian bao lâu?+ Khó khăn/ thuận lợi gì? Khó khăn/ thuận lợi gì?+ Cách giải quyết+ Các biện pháp hỗ trợệ p p ợ- Cung cấp thêm các kiến thức/ kỹ năng cần

thiết

G5 Giải thí h (tiế )G5: Giải thích (tiếp)

Kỹ năng được sử dụngKỹ năng được sử dụng

Kỹ ă đặt â hỏiKỹ năng đặt câu hỏiKỹ năng đương đầu

G6 Gặ l i à l iáG6: Gặp lại và lượng giá

Mục đích:

- Tổng kết lại tiến trình tư vấn

- Lượng giá cuộc tư vấn

- Duy trì mối quan hệ với KHDuy trì mối quan hệ với KH

Nội dung tổng kếtNội dung tổng kết

Nội d ầ thiếtNội dung cần thiết:

ấ ềVấn đề chủ đạoMong đợi của KHLựa chọn/kế hoạch thực hiện của KHNhững vấn đề còn tồn đọngKế hoạch hẹn gặpKế hoạch hẹn gặp

G6 Gặ l i à l iá (tiế )G6: Gặp lại và lượng giá (tiếp)

Ví dụ: ụ

Như vậy hôm nay chúng ta đã trao đổiNhư vậy hôm nay chúng ta đã trao đổi về việc … bạn mong muốn là… và bạn dự định sẽ Còn một phần nữa chưadự định sẽ…. Còn một phần nữa chưa thảo luận thì chúng ta sẽ gặp lại vào ngàyngày…

Kỹ năng đặt câu hỏi

Kỹ ă đặt â hỏi là ì?Kỹ năng đặt câu hỏi là gì?

Là công cụ giúp TVV khai thác, tập , ậphợp thông tin vấn đề của KH

Cá l i â hỏiCác loại câu hỏiCâu hỏi đóng:Câu hỏi đóng:

- “đã… chưa?”

- “có… không?”Câ hỏi ởCâu hỏi mở:

“ai”, “khi nào”, “cái gì”, “ở đâu”, “như thế nào”…

Cá l i â hỏiCác loại câu hỏi

“vì sao”, “tại sao?”“Điều gì khiến bạn ?”Điều gì khiến bạn...?“Lý do nào khiến bạn...?”

Cá l i â hỏiCác loại câu hỏi

Câu hỏi dẫn dắt:- “Thế còn thì sao?”- Thế còn… thì sao?- “Bạn có thể nói thêm về…?”

Nhữ điể l ýNhững điểm lưu ýSử dụng những câu hỏi đơn giản, dễ hiểu, chính xác về mặt ngữ pháp, từ ngữ

Kịp thời và đúng lúc

Không hỏi tới tấp, tra hỏi

Không sử dụng những câu hỏi gắn với quan điểm củaKhông sử dụng những câu hỏi gắn với quan điểm của chính TVV

Không đưa ra câu hỏi kèm luôn các câu trả lời nhiều lựa chọn

Kỹ năng lắng nghe tích cực

Lắ hLắng nghe

Người nghe sử dụng cơ quan thính giác của mình để nắm bắt những thông ting g

Lắ h tí h là ì?Lắng nghe tích cực là gì?

Là khả năng đón nhậnHiểu các thông điệpHiểu các thông điệpĐi vào nội tâm Tậ t hú ýTập trung chú ý

Mô hì h lắ h tí hMô hình lắng nghe tích cực

Lắ h tí h là ột á t ì h i tiế iữ TVV à KHLắng nghe tích cực là một quá trình giao tiếp giữa TVV và KH

Biể hiệ lắ h tí hBiểu hiện lắng nghe tích cực

Nét mặt, ánh mắtTư thế ngồigGật đầu ừ vâng à đúngừ, vâng, à, đúng… “Tôi đang lắng nghe anh nói…”; “Vâng, tôi hiểu”hiểuPhản hồiTóm tắt vấn đềTóm tắt vấn đề

Hiệ ả lắ hHiệu quả lắng nghe

Đươc chia sẻ và tôn trọngĐộng viên KH tiếp tục chia sẻDễ dàng tự định hướng, có trách nhiệm và độc lậpGiải t ả ả ú ủ ì hGiải toả cảm xúc của mìnhPhát triển mối quan hệ nồng nhiệt mang tính chuyên nghiệpchuyên nghiệpDễ dàng hơn trong việc tự giải quyết vấn đề

Một ố ả t ở tới iệ lắ hMột số cản trở tới việc lắng nghe

Quan niệm, định kiến Dự đoán nội dungDự đoán nội dungCó những vấn đề cá nhânN hĩ ề hữ điề ẽ ói ới KHNghĩ về những điều sẽ nói với KHKhông kiểm soát được cảm xúcBị xao nhãng bởi những tác nhân bên ngoàig

Kỹ năng hỗ trợ KH ra quyết định

Khái iệKhái niệm

Là cách thức mà TVV sử dụng để giúpkhách hàng có thể có được một quyếtg ợ ộ q yđịnh phù hợp cho tình huống của mình(nhu cầu, hoàn cảnh và tiềm lực) trên cơ( , ự )sở hiểu biết đầy đủ thông tin và tựnguyện.g yệ

Lưu ý: Sự tự nguyện

Người ra quyết định có đủ các thông tinNgười ra quyết định có đủ các thông tin cần thiết.Việc ra quyết định không chịu bất kì áp lựcViệc ra quyết định không chịu bất kì áp lực hay sự cưỡng ép nào.Đ tô t ới ết đị h ì h lĐược tôn trọng với quyết định mình lựa chọn

Kỹ năng Đưa ra giải phápKỹ năng Đưa ra giải pháp

Các bước thực hiện1. Đưa ra các lựa chọn2. Phân tích các ưu – nhược điểm của mỗi lựa

chọnchọn3. Tìm hiểu về quyết định cụ thể của KH4. Kiểm tra lại quyết định của KH: Lý do khiến KH ạ q y ị ý

đưa ra quyết định ấy. 5. Tìm hiểu về những băn khoăn/ khó khăn khi

thực hiện quyết định ấythực hiện quyết định ấy6. Tìm hiểu các cách thức/kế hoạch mà KH sử

dụng để vượt qua trở ngại/ khó khăn7. Cung cấp thông tin hỗ trợ (nếu có).

Kỹ năng đưa ra lời khuyênKỹ năng đưa ra lời khuyên

Thông thường, trong tư vấn, TVV hạn chế việc đưa ra giải pháp, lời khuyên cho khách

Sử dụng khi nào?Sử dụng khi nào?Khi đã phân tích rất nhiều giải pháp nhưng KH vẫn không đưa ra được giải pháp cho mình trong một thời i ké dàigian kéo dài

Trong những trường hợp khẩn cấp, ví dụ như khi khách hàng đang gặp nguy hiểm nhưng không có khả

ếnăng đưa ra quyết địnhTrong trường hợp khách hàng đang trong tình trạng quá rối loạn không tự chủ đượcq ạ g ự ợ

Lưu ý:

Hạn chế tối đa đưa ra lời khuyên, vì khách yhàng dễ coi TVV như một chuyên gia dẫn đến sự phụ thuộc của KH vào TVV.Lời khuyên không gây hại đến khách hàng và người khácvà người khácLời khuyên nên là gián tiếp

Thử là t ấThử làm tư vấn

Chia lớp thành 2 nhómNhiệm vụ các nhóm:Nhiệm vụ các nhóm:

Thảo luận tình huống 5 phútTh hà h t ấThực hành tư vấn

Tì h h ố 1Tình huống 1An thường ở lại làm việc muộn ở cơ quan. MộtAn thường ở lại làm việc muộn ở cơ quan. Mộtlần, sau khi cả phòng rủ nhau đi nhậu vào bữatối, cô và người quản lý cùa mình quay trở lại cơquan định tiếp tục làm việc Có hơi men khôngquan định tiếp tục làm việc. Có hơi men, khônglàm chủ được mình, cô và người quản lý đãquan hệ tình dục. Từ đó, mỗi lần ở lại làm việc,quản lý của cô thường ép cô quan hệ tình dụcquản lý của cô thường ép cô quan hệ tình dụcvà nói rằng nếu không chịu, ông ta sẽ cho tất cảmọi người biết việc này. Vừa lo sợ, vừa cảmthấy xấu hổ nếu để mọi người biết An tiếp tụcthấy xấu hổ nếu để mọi người biết, An tiếp tụcchấp nhận quan hệ tình dục với ông ta. Nhưnghôm nay, An tìm đến bạn để xin tư vấn hướng

iải ết B hã t iú h Agiải quyết. Bạn hãy trợ giúp cho An.

Tì h h ố 2Tình huống 2Lan và Tuấn yêu nhau. Trong lần sinh nhật lầnthứ 21 của Lan tháng trước, họ đã phải vào nhànghỉ vì không kịp về nhà trọ. Sau lần ấy Lan cónghỉ vì không kịp về nhà trọ. Sau lần ấy Lan cóthai. Nhưng họ chưa thể cưới nhau lúc này vìTuấn mới có 20 tuổi, mới vào làm thợ sửa máyhọc việc trong công ty Bố mẹ Tuấn cũng đãhọc việc trong công ty. Bố mẹ Tuấn cũng đãluôn nhắc nhở Tuấn rằng ít nhất 25 tuổi mớiđược lấy vợ. Nên Tuấn đã từ chối việc kết hônvới Lan vào thời điểm này Lan đang cẩm thấyvới Lan vào thời điểm này, Lan đang cẩm thấyrối bởi nên muốn gặp bạn để tìm ra một hướngđi phù hợp.

NGUYÊN TẮC ĐẠO ĐỨC

5 điể t5 điểm quan trọng

Đảm bảo sự an toànGiữ kín thông tin và sự riêng tưGiữ kín thông tin và sự riêng tưKhông phán xét đánh giáTô tTôn trọngTiếp cận dựa trên quyền