Autostrades en de stad

Vergelijking Berlijn – Antwerpen Waarom we niet versagen in de strijd

1961 – gepland snelwegennet Berlijn: ‘De ring moet rond’

Detailbeeld: geplande ‘kleine’ ring met verbindingen dwars door Berlijn

‘De ring moet rond’

Augustus 1961 – bouw van de Berlijnse muur

1965 – aanpassing: stukken in Oost Berlijn slechts nog ‘angedacht’ (overwogen)

‘De ring moet rond’ tijdelijk losgelaten Wel vasthouden aan plannen Westtangent

en Oosttangent dwars door de stad

Geplande Westtangent dwars door de stad – zuidelijk deel (Gleisdreieck)

Geplande Oosttangent dwars door de stad – zuidelijk deel (Tempelhof)

Voorbeeld gerealiseerd stuk Westtangent (ter hoogte van Steglitz)

1974 – burgerprotest ‘Grüntangente statt Westtangente’

1974 – burgerprotest oprichting BIW

1978 – BIW legt alternatief plan voor: ‘Grüntangentenplanung’

Na tien jaar strijd 1988 – Westtangent wordt geschrapt

1993 – eerste boomplanting nieuwe park

Ook Osttangent wordt geschrapt

Tempelhof April 2008: referendum over sluiting luchthaven Uitslag vergelijkbaar met volksraadpleging BAM-

tracé: opkomst 36%, 60% pro sluiting Politieke besluit: Tempelhof gaat dicht Mei 2014: referendum over bestemming Tempelhof Resultaat: bestemmingsplannen overheid

weggestemd Politieke besluit: Tempelhof blijft onbebouwd = 380 hectare, groter dan Central Park

Waar ooit de Oosttangent getekend stond:

Vandaag – snelwegennet Berlijn Fetisj ‘Ring moet rond’ definitief losgelaten

1993 – 2005: debat over invulling park

‘Fair compromis of gemiste kans?’

2006 – Atelier Loidl wint wedstrijd

2007 - burgervertegenwoordiging

2011-2014 – oplevering Oostpark, Westpark en ‘Flessenhals’, samen 31,5 ha

Een wereld van verschil Berlijn • Jaren 60: plannen nieuwe

autostrade door de stad • 1978: burgerprotest • Na 10 jaar: politieke

schrappen plannen: stap in 21ste eeuw

• Overleg politiek en burgerbeweging: stap in 21ste eeuw

• Park, stedelijke leefkwaliteit en dialoog

Antwerpen • Jaren 90: plannen nieuwe

autostrade door de stad • 2005: burgerprotest • Na 10 jaar: politieke

betonneren plannen: haaks op tijdgeest

• Conflict politiek en burgerbeweging: haaks op tijdgeest

• Autostrade, 27 baanvakken en BAM

Vlaanderen: spanning inzicht / politiek

Professor Carl Folke Directeur Stockholm Resilience Centre Eredoctoraat Leuven 3 februari 2015

‘Als samenleving veerkracht aan de dag leggen betekent ook dat je paden kunt verlaten die niet langer naar verbetering leiden. Op die manier bieden crisissen ook de mogelijkheid om een slimmere weg in te slaan.’ ‘Waar vooruitgang wordt geboekt, is het cruciaal dat het routineuze bestuur wordt doorbroken en dat de overheid samenwerkt met belangengroepen.’

1995 Nota Prioriteiten der prioriteiten: nieuwe autostrade door de stad 2003 Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel 2005 bekendmaking BAM-tracé PROTEST 2005-2014 Alternatieven : 2005: stRaten-generaal-tracé 2008-9: Arup/SUM-studie: ga rond de stad! 2009: Arup/SUM-tracé 2009: volksraadpleging: BAM-tracé Stem Nee! 2010: Meccanotracé 2011: Oosterweel-Noord 2012: Uit de Ban van de Ring (pre-Ringland) 2014: Ringland

Regering blijft vasthouden aan * ‘routineuze bestuur’ * BAM-tracé

Antwerpen: achterhaalde planologie

Vandaag Met Oosterweel

Oosterweel: 27 baanvakken in de stad

BAM-infomoment 12 maart 2015: verbloeming

Waarom niet meteen echte plannen voorleggen?

Sleuf of overkapping?

‘Overkapping’ bij Oosterweel Overkapping bij Meccano/Ringland

Oosterweel: nieuwe verkeerswisselaars in stadsgroen

Autostradepark bij Oosterweel Mensenpark bij Meccano

Lancering fotoboek, 12 maart 2015

Oosterweel: nieuwe verkeerswisselaar

tussen natuurgebieden

Vervolg?

Hoever staat het met de inspraakprocedures?

1. Plan-MER bij kennisgeving eind 2011: inspreken alternatieven: is gebeurd bij conform verklaren plan-MER: verzoekschrift Raad van State: is inmiddels gebeurd

2. Gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (GRUP) openbaar onderzoek 16 juni-15 augustus 2014: bezwaarschriften indienen: is gebeurd regeringsbeslissing GRUP 30 januari 2015: klacht ombudsman indienen: is gebeurd (10 maart 2015) bij eventuele definitief ‘vastleggen’ van GRUP in maart-april 2015: verzoekschrift Raad van State: (wellicht

mei 2015) door Ademloos, stRaten-generaal e.a.

3. Project-MER bij geplande kennisgeving 20 april 2015: inspreken opmerkingen: plan-MER aanvechten op grond van

ongelijke behandeling (‘wegschrijven’) alternatieven 4. Stedenbouwkundige vergunningsaanvraag openbaar onderzoek gepland maart-april 2016: bezwaarschrift + advies mogelijkheid volksraadpleging

5. Milieuvergunning bouwwerken en werven openbaar onderzoek: bezwaarschrift + advies Parallel bij dit alles: zelfde procedures voor A102 en R11bis die samen met Oosterweelverbinding Masterplan

van de Vlaamse regering vormen – momenteel in fase 1

Afdwingen correcte omgang met alternatieven Meccano + Ringland

1. Drietrapsraket klacht ombudsman, spreekrecht parlement en verzoekschrift Raad van State

= BAM-tracé laten schrappen, correcte omgang met Meccano en overkapping Antwerpse ring vrijwaren

2. Ringlandstudies = overkapping buiten carcan van BAM-tracé (zgn.

‘beslist beleid’) houden

Gedifferentieerde tol (studie mei 2014) Ontlasten onderliggend wegennet?

Bij Oosterweelverbinding Bij Meccano

10 maart 2015: klacht bij ombudsman ingediend door

Ademloos, stRaten-generaal en 3 burgers INHOUD Inleiding [1] Onregelmatig openbaar onderzoek en weigering tot

tijdige/oplossingsgerichte rechtzetting [2] De richtlijnen opgesteld door de dienst MER voor de opmaak van

het plan-MER werden niet nageleefd [3] Ondoorzichtigheid van de MER-studie op planniveau [4] Ongelijke behandeling van alternatieven [5] Geen enkele waarborg voor een onafhankelijk onderzoek van de

bezwaarschriften [6] Misleidende recuperatie van een maatschappelijk gedragen

oplossing [7] Dubbelzinnige communicatie over de doelstelling “Herstellen van

de leefbaarheid” – rechtsonzekerheid

27 april 2015: publiekspresentatie Ringlandstudies

Reeds bij lancering Meccano in 2010: overkapping integraal onderdeel van plan

(Hopelijk) eerste helft mei 2015: spreekrecht Vlaams parlement

E19

A12

E34

E313 E34

E17 A12 E19

A102

NT A/S SG/ON

Ringland 1

Ringland 2

WT

Ringland 3

E19

A12

E34

E313 E34

E17 A12 E19

A102

SG/ON

Ringland 1

Ringland 2

WT

Ringland 3

E19

A12

E34

E313 E34

E17 A12 E19

A102

A/S

Ringland 1

Ringland 2

WT

Ringland 3

E19

A12

E34

E313 E34

E17 A12 E19

A102

NT

Ringland 1

Ringland 2

WT

Ringland 3

E19

A12

E34

E313 E34

E17 A12 E19

A102

NT

Ringland 1

Ringland 2

WT

Ringland 3

Sluitstuk: Scheldekruising door haven = in 2005 (stRaten-generaal), 2009 (Arup/SUM), 2010

(stRaten-generaal/Forum2020) en 2011 (Van Remortel) op tafel gelegd als alternatief voor het BAM-tracé

Vormt bypass rond de stad in plaats van erdoor, takt telkens aan op Noorderlaan i.p.v. op huidige ring aan Deurne/Merksem

Werkt goed op vlak van mobiliteit: studies Arup/SUM, TML, MER Biedt alternatief voor Kennedytunnel + ontziet woongebieden Basis voor maatschappelijk draagvlak Laatste puzzelstukken onderzoek ontbreken nog vooraleer definitieve

keuze voor een van de haventracés kan worden gemaakt: - doorrekeningen met gedifferentieerde tol op vlak van mobiliteit,

luchtkwaliteit en geluid (binnen plan-MER-procedure) - technische uitwerking van deze alternatieven tot op niveau van

Oosterweelverbinding (cfr. studie door TV ROTS)

Bouwstenen voor een plan B Ringland + A102 + Westtangent + noordelijke bypass (1 van de 3) + hoogwaardig fietsnetwerk gekoppeld aan intelligent uitgebouwd en

performant netwerk openbaar vervoer (tramverlengingen, express netwerk voorstadstreinen)

Daarop ruggengraat nieuwe stadsontwikkeling enten: - ruimtewinst zone R1 (bovenop en naast overkapping) - woon/werkverdichting rond knooppunten openbaar vervoer in die

zone en in de voorstedelijke gebieden - groengebieden en open ruimte i.p.v. bijkomende verkeerswisselaars

Mei-juni 2015: eventueel verzoekschrift Raad van State

Waarom versagen geen optie is

Waarom versagen geen optie is

Heart disease and strokes are the most common reasons of premature death due to air pollution, which are responsible for 80 % of cases; lung diseases and lung cancer follow (WHO, 2014a).

Air pollution is the top environmental risk factor of premature death in Europe.

Estimates of the health impacts attributable to exposure to air pollution indicate that fine particulate matter (PM2.5) concentrations in 2011 were responsible for about 458 000 premature deaths in Europe (over 40 countries (14)), and around 430 000 in the EU-28, originating from long-term exposure.

Volume 36, Issue 1, 01 January 2015

Up to a third of Europeans living in urban areas are exposed to air pollutant levels exceeding EU air quality standards, but around 90% of them are exposed to levels deemed damaging to health according to the more stringent science-based WHO criteria. Although it is intuitive that air pollution is an important stimulus for the development and exacerbation of respiratory diseases, such as asthma, chronic obstructive pulmonary disease, and lung cancer, there is generally less public awareness of its substantial impact on cardiovascular disease.

Conclusions and future research directions • There is now abundant evidence that air pollution contributes to the

risk of cardiovascular disease and associated mortality, underpinned by credible evidence of multiple mechanisms that may drive this association. In light of this evidence, efforts to reduce exposure to air pollution should urgently be intensified, and supported by appropriate and effective legislation.

NO2 stikstofdioxide, 2008

NO2 stikstofdioxide Vlaanderen, 2012

NO2 stikstofdioxide Antwerpen, 2012

Plan-MER deelrapport 12: