مەریوان غەریب: ی.ل.د.ک سەدان وەرزشوان و راگەیاندنكار و سیاسەتمەدار و رۆشنبیری پێگەیاندووە

پێشکه‌وتنمانگنامه‌یه‌کی‌رۆشنبیرییه‌‌یه‌کێتی‌الوانی‌دیموکراتی‌کوردستان‌ده‌ریده‌کات

ژمارهتەموزی 2012182

الوان دراما كۆرییەكان لە توركییەكان بە گونجاوتر دەزانن

هەرزەکار حەزی لە بەدەستهێنانی ئارەزووە تایبەتیەکانیەتی، بەبێگوێدان

بە بەرژەوەندی گشتی

كاسیاس دڵینایی گۆڵی ئیسپانیا و ریال مەدرید

کرددا

تێاری

شد بە

وانی ال

کێت یە

کەریب

ەغە م

ی لازاد

و ئبی

ەرەی ع

هار بە

رەیۆنگ

ە کک ل

ەنێدیم

مانگنامه یه کی رۆشنبیرییه یه کێتی الوانی دیموکراتی کوردستان

ده ریده کات

خاوه ن ئیمتیاز:ئومێد خۆشناوسه رنووسه ر:

ئاڤان حه مه ساڵح0750 446 1301

avanpirs@yahoo. com

جێگری سه رنووسه ر:شاخه وان عومه ر سلێمان

0750 448 0225shaxawanlawan@yahoo. com

نه خشه ساز:فوئاد یوسفی

فۆتۆگرافەر:جیهانگیر گەردی

ستافی په یامنێران:هه ولێر:

توانا شیخانیتریفە بڵباسمحەمەد عومەر

ماڵپه ڕ:www. lawanikurdistan. org

ناونیشان: هەولێر- بارەگای مه کته بی سکرتارییه تی یەكێتی الوانی دیموكراتیكوردستان–پشت ئه نجومه نی وه زیران

لەبرساندا شیری سەگ دەخوات

چەند شتێك لەبارەی هەرزەكارەوە

بەهرە سدیق: كەمیی رۆژنامەنووسی ئافرەت هۆكاری زۆرە وەک كولتوری كۆمەاڵیەتی و نەریتی باوكساالری

ل12

ل18

ل32

July 2012 No 182

وتنکه‌‌پێش‌‌

2

پیشەسازی جیهانگیرێتی شۆڕبوونەوەی لەگەڵ نەوەیەکی جیاواز بەتایبەتی، بە گشتی و تەکنەلۆژی مەیدانەوە هاتە پێشووتر کۆمەاڵیەتیەکانی چینە لە بوونی بەهێز و خۆنواندن و چاالکی بە کرد دەستی وتەی )من کێم( هێدی هێدی کۆمەڵزان و چاالکوانی سایکۆلۆژی دەستیاندایە بایەخدان بە تاک و چۆنێتی هەڵسوکەوتی تاک و هەوڵی ئەوەیاندا تاک خاوەن رای خۆی و بیرۆکەی خۆی بێت. هاتنە ناوەوەی تەکنەلۆژی زێدەتر وای کرد خوو کردەوەی مرۆڤەکان جیاوازتر و دژە باوی کۆمەڵگای هێنایە کایەوە ئەمەش بەتایبەتی الی مێردمنداڵ و گەنجەکان بەدی دەکرێت. هەر لەبەر خاڵی بە تەکنەلۆژی زۆرک��ات باوک و دایک ئەمەیە وای دادەنێن، منداڵەکانیان چەواشەکاری سەرەکی دادەنێن لە ئێستادا رێزی گەورە و بچووکی نەهێشتووە منداڵ وەک سەردەمی خۆیان گوێڕایەڵی دایک و باوک باوک و دایک دەبێت ئەمە لەبەر نین. گەورەکان و

مامەڵەکردنیان بگۆڕن لەگەڵ منداڵەکانیان: لە جیاواز گەنجەکان ه��ەرزەک��اروو ئێستادا لە •سەردەمانی پێشوو حەزوو خوولیای جوودایان هەیە، بۆ نموونە لە سەردەمانی پێشوودا زیاتر کتێب و خوێندنەوە و هەندێک شتی دی باو بوون، بەاڵم لە ئێستادا بەدی دەکەین لە جێگای کتێب، الپتۆپ و ئامێرێکی میوزیک و فالش پلەی و ئێکس بۆکس و مۆبایل و چەند شتێکی جیاوازی پێکدادانێکی دەبینین لێرەدا ب��اوە. دیکە باوک و دایک بۆیە دەبێت ئاراوە، دێتە سەردەمەکان دان بنێن بەو پێداویستیانەی ئێستا منداڵەکانیان حەزی پێدەکەن بووەتە ئارەزوویەک الیان و لەگەڵ سەردەمی

ئەواندا بڕۆن. منداڵ سەرکووتکردنی لە دەس��ت��ب��ەردارب��وون •رەنگە بڵێت، خۆی ڕای دەیەوێت کاتێک بەتایبەتی بۆ منداڵ و خۆشەویستی رێز لێکترازانی هۆی ببێتە بەخێوکارەکەی، چونکە لەو تەمەنەدا هەموو گەنجێک وا هەست دەکات رای خۆی راست و دروستە، ئەو رێگایەی دەیەوێت بیگرێت کەس نەڵێت هەڵەیە. ئەمەش بە مانای ئەوە نیە دایک و باوک منداڵ ڕەها بکات، بەڵکو نە زۆر ئازادی ئازاد کردنی، چونکە نە زۆر سەرکووتکردن و زۆر رەنگە گەنج و هەرزەکارەکان بەرەو ئاقارێکی هەڵە

بچێت و هەست بەو هەڵەیەی نەکات، چونکە هەستێکی لەخۆبایی بووی لەو تەمەنەدا هەیە.

• بەزۆرە ملێ کارێکی پێنەکرێت کە خۆی حەزی زیاتر باوکدا و دایک لە سەردەمی وێنە بۆ پێناکات، ئینتیما بوونی نیشتمان و دڵسۆزی و تێکۆشان و لەگەڵ قسەیەکی هەر بۆ و رۆشتوون رەسەنایەتی و کلتور گەورەکانیان ئاماژەی بەڵێ یان دەکرد. بەاڵم ئەمە بۆ گەنجی ئێستا نەشیاوە، چونکە چیتر لەگەڵ بە گروپ دەیەوێت بکات. کار تەنها بە دەیەوێت نیە. بووندا بڵێ من هەم. دەیەوێت جیاوزبێت، ئەو کارە بکات کە دەیەوێت لە جیاتی باڵوکردنەوەی پۆستەری خەبات و کردنەوە باڵو و نوسیین سەرقاڵی جاران. تێکۆشانی بێت لە سەر الپەڕەکانی فەیسبووک و توویتەر و تۆڕە و نوێ ستایلی بە کردن حەز دی. کۆمەاڵیەتیەکانی تەپڵ و لە سەدا هەشتای لە گۆرانیەک کە گوێگرتن میوزیکی خێرا و سەما کردن بێت، لە سەدا بیستی وشە بێت ئەویش وشەکان بە ریتمێکی خێراتر لە میوزیکەکە بێت. بۆ هەموو داواکاریەک نەڵێن باشە، پێویستی بە

زانینی هۆکار هەیە بۆ ئەنجام دانی ئەو داوایە. ئارەزووی هەرزەکارەکان و گەنج ئەوەی لەبەر -4سەر کێشی و هەڵسوو کووتی دژە باو دەکەن روانگەی بکرێت.لە بەرهەڵستی نابێت بۆیە هەیە جیاوازیان پەڕی بەو و بەهێمنی لەگەڵیدا کردن گفتوگۆ کاتی

لەسەرخۆییەوە قسەی لەگەڵ بکرێت.کاتێک دایک و باوکێکی بیر فراوان و ڕۆشنبیر لە هەستی گەنجێتی منداڵەکەیان تێدەگەن ئەوکات دەتوانن ناکۆکی و لێکترازان لێیانەوەو نزیک هاوڕێیەکی ببنە نەکەوێتە نێوانیان وەک وتراوە )گەر زنجیرێکی پۆاڵین لە دەپچڕت ڕاکێشانکێک بە نەفام دوو دەست بەیتە دوو نێوان لە موویەک تاڵە ئەگەر بەاڵم نێوانیاندا، ئاقڵ دابێت بە چەندەها ڕاکێشان زەرەر لە تاڵە موو نادات(. دایک و باوکیش تەنها رۆچوونێکیان هەبێت لە بیر کردنەوەی منداڵەکانیان دەتوانن ببنە پەناگەیەکی هەرزەکارەکانیان.بۆیە و گەنج بۆ جێمتمانە و ئارام دەبێت گەنجانەوە سەردەمی بێنە ئەوانیش پێویستە

بزانن هەرزەکار و گەنجەکانیان پێویستیان بە چییە.* لە چەترپرێس وەرگیراوە

چۆنێتی مامەڵکردنی دایک و باوکلەگەڵ گەنج و هەرزەکاردا

هەرزەکار دەیەوێت لە جیاتی باڵوکردنەوەی پۆستەری خەبات و تێکۆشانی جاران.

سەرقاڵی نوسین و باڵو کردنەوە بێت لە سەر الپەڕەکانی فەیسبووک

و توویتەر و تۆڕە کۆمەاڵیەتیەکانی دی

وتــار

کاشما غەفور

ww

w.la

wan

ikur

dist

an.o

rgJuly 2012 No 182وتنکه‌‌پێش‌‌

3

پرسیار كۆمەڵێك تێیدا كە كتێبە ئ��ەو كراون رۆژنامەنوسان و رۆشنبیران ئاراستەی لە ئامادەكردنی هەردوو رۆژنامەنووس) سەعد چاپی لە (ە حوسێن سەنگەر و هەمەوەندی سەرنج و ج��وان زۆر شێوەیەكی بە 2011كورد، خوێنەری بەردەستی كەوتوەتە راكێش كتێبەكەش ناوی ) كابینەی پێنجەم لە دیدی رۆشنبیران و رۆژنامەنوسان(ە، كتێبێكی تا بڵێی رێك و پێك و جوانە چی لە رووی دیزاینەوە، چ لە رووی ناوەڕۆكەوە پڕ بە دڵ منی خوێنەرە،

دوو جار پێداچوونەوەم بۆ كردووە ئ��ام��اژەم ب��ە ج��وان��ی دی��زای��ن��ەك��ەدا ك��ەوا دیزاینێكی جوانە، كاك هەڵمەت كردوویەتی بە ژمارەی یەكەمدا چاپی لە دانە 2000 تیراژی سپاردنی 1216ی ساڵی 2011ی بەڕێوەبەرایەتی

گشتی كتێبخانەی گشتییەكان پێ سپێردراوە، دوا خاڵ باسی بكەم وەكو سەرەتا ئەم كتێبە لەسەر ئەركی نوسەر سەعد هەمەوەندی چاپ

كراوە. كابینەكانی سەرجەم و پێنجەم كابینەی و كورد خزمەتی بۆ هەرێم حكومەتی دیكەی درێژە بۆ كەواتا ناوە هەنگاویان كوردستان نەتەوەی روح��ی باوكی رێبازەكەی پێدەری بۆ ك��ردووە، خزمەتیان نەمر بارزانی ك��ورد ئەم ئەگەر جا كورد، مێژووی جوانتركردنی بەڕێزانە ئەو ئەركە بكێشن درێژە بە پرۆسەی بە یەكە ل��ەس��ەر ب��دەن ك��ارەك��ان��ی خ��ۆی��ان و دیدار هەرێم حكومەتی كابینەكانی یەكەی چاوپێكەوتن بكەن خوێندنەوەیان هەبێت ئەوە خۆشحاڵییەوە بە رۆژنامەنوسانیش و نوسەر

خوێندنەوەیەكی سەرەتایی بۆ كتێبیكابینەی پێنجەمی حکومەتی هەرێم لە دیدی...

ئەم پەرتوكە دوورە لە مجامەلە بۆ كابینەیەك لە كابینەكانی حكومەتی هەرێم، دەبێت ئێستاش

هەم پەرلەمان هەم سەرۆكایەتی حكومەتی هەرێم و سەرۆكایەتی

ئەنجومەنی وەزیران ئەم كتێبە بەهەند وەربگرن و

بایەخی پێبدەن

وتــار

کۆسرەت

July 2012 No 182

وتنکه‌‌پێش‌‌

4

وتــار

دەكەن، كتێبەكان بۆ خوێندنەوە و شیكاری جیاوازییەكەی من الی جیاوازە پەرتوكە ئەم كابینەی ل��ەب��ارەی قسەی خەڵكی ئ��ەوەی��ە رەخنەی كردووە، هەرێم حكومەتی پێنجەمی خەڵكی تر خاڵێكی دوات��ر هەبووە؟ ج��ددی رۆشنبیر هاتوون قسە لەسەر كابینەی پێنجەم مجامەلە لە دوورە پەرتوكە ئەم واتا دەكەن حكومەتی كابینەكانی ل��ە كابینەیەك ب��ۆ هەم پەرلەمان هەم ئێستاش دەبێت هەرێم، سەرۆكایەتی و هەرێم حكومەتی سەرۆكایەتی ئەنجومەنی وەزیران ئەم كتێبە بەهەند وەربگرن بە هەڵسەنگاندنێكی چونكە پێبدەن، بایەخی ویژدان و زۆر راستگۆیانە كراوە بۆ كابینەیەكی هەرچەندە ژم��ارەی كابینەكە جا حكومەت، گرنگ نییە گرنگ جێگای بایەخی خەڵك بووە سوود دەبێت حكومەت داهاتووی كابینەكانی بداتە گرنگی وەربگرێت، پێنجەم كابینەی لە و زانكۆ مامۆستایانی و رۆشنبیران قسەی كابینەی گشتی بە تر كابینەكانی هەڵەكانی

داهاتوو دووبارە نەكاتەوە.

قسەیەكی پێویست بۆ كابینەكەبۆ دەرچوون و لەچاپدانی ئەم كتێبە پرس ئەم ئەمان ئایا نەكراوە، هەرێم حكومەتی بە كارە بكەن یان نا، هیچ كەسیش بە شەخسی و یان وەكو سێبەر لە پشتی ئەم كتێبەوە نییە، ئەدەم كە حەز و خولیای بۆ من شایەدحاڵی ئەم دوو هاوڕێ رۆژنامەنووسە بوو كەوایانكرد كارێ بكەن خەیاڵەكانی خۆیان بكەنە راستی و بەجوهدی كەسی خۆیان خەرجی ئەم كتێبە لە ئەستۆی بگرن، ئەوەش جێگای دەسخۆشیە كە بارزانی نێچیرڤان بارەی لە كتێبێك نەچوونە بنوسن و موجامەلەی بكەن، بەڵكو بە بڕوای من ئەركێكی ئەخالقی رۆژنامەنوسی لەسەر هەموو رۆژنامەنوسێ كە، كە هەر بەرپرسێك خزمەتی كرد حورمەتی بگیرێت كتێبی لە بارەوە بنوسێت، گەرچی نێچیرڤان بارزانی مێژوویەكی زۆر جوانی بۆ خۆی تۆمار كرد، بە هەموو قەناعەتێكی من موجامەلەی ئامانجی سەنگەر نە و سەعد نە بۆ وای ب��ەاڵم نەبووە، بارزانیان نێچیرڤان خۆیان دواكەوتنی و لەچاپدانی وادەی دەچم لە قسەیەكی پێویست لە كتێبەكەدا وا دەڵێن بەشداربووانی لە كردووە لێبوردنیان داوای و ئەم كتێبە و خوێنەریش نایەوێت مێژوو بەالوە

دیكە كابینەكانی لە باس خراپ بە و بنێت بكەن، بەاڵم ئەو شەپۆلە ئاوەدانی و بازرگانی و ئابوریەی كە لەگەڵ دەستپێكی ئەم كابینەیە رووی لە هەرێمی كوردستان كرد، كە بەهۆیەوە كوردستان بۆتە مەڵبەندێكی ئابوری و بازرگانی هەولێریش و كوردستان ئاوەدانی و ئارامی و كابینەكانی لەچاو بۆیە بەرچاوە، نموونە بە دیكەی حكومەتی هەرێم كابینەی پێنجەم زیاتر و لە ئایندەش كابینەكانی دیكە قسە هەڵدەگرن

هەرچی لەبارەیەوە بڵێن.

نەتەوەیی دەوڵەمەندی كوردلە رووی زمان و كەلتوور و سامانی سروشتی لە چاویان دونیا هەموو كشتوكاڵییەوە و قسەی جێگای هەمیشە بڕیوە، كوردستان كارەساتی و ستەم ب��ووە، دونیا دەوڵەتانی زۆریشی بەسەر هاتووە هیچ كاتێ بواری بوون بە دەوڵەتی نەبووە ئەگەر نا زۆر دەمێك بوو ئێمە دەوڵەت بووین، نەتەوەیەكی دەوڵەمەندی زۆر سەركردەیەكی خاوەن چونكە كورد وەك زیرەك و بیر تیژ و كاریزمایە لە ساڵی 1922دا شێخ مەحمود یەكەم دەوڵەتی كوردی راگەیاند دواتر شێخ سەعیدی پیران دواتر بارزانی نەمر هەموویان لە خەمی كورد بوونە، بەاڵم دەوروبەر شكستیان پێ هێنا، بۆیە زۆر جار رژێمی بەعس سەركردەكانی كوشتنی بۆ دان��اوە بەرنامەی كورد، بە تایبەت بارزانی نەمر، بەاڵم ژیری و لێهاتویی ئەم سەركردە كاریزمایە توانیویەتی لە ژێر ئەو پیالنانە بێتە دەرەوە و دەربازی بێت، ئێستاش بە هۆی پیالنی سیاسی سەركەوتووی سەركردایەتی، كورد چەندین كابینەی حكومەتی كابینەكان سەركەوتوی نموونەی پێكهێناوە، ئەم كوردستانە حكومەتی پێنجەمی كابینەی كابینەیەش نموونەی مۆدیلێكی زێڕنی شێوازی بەڕێوەبەردن قۆناغێكی زێڕینە بۆ گەلی كورد. كادیرانی كابینەی پێنجەمی حكومەت وەكو كادرێكی سەركەوتوو كاریان لە كابینەكە كرد، حوكمڕانی ئەو دەستە بوو كە توانی نەك هەر بەڵكو بكات كێشەكان بۆ بەیان و پێشنیاز توانی چارەسەری زۆرترین كێشە لە كوردستان

بكات.

كار و كۆششەكانی گەواهی راستینئاراستەی پرسیار وەك��و ئ��ەوەی دڵنیام

بەشداربوان و رۆشنبیران و نوسەران كراوە لە كتێبەكەدا بە شێوەی پرسیار نموونەیەكی كەمن لە هەگبەی پڕ كارە زۆر جدییەكانی كابینەكە، لەوەی چۆن ئەم كابینەیە توانی بەشێكی زۆر واڵتان و دەوروبەر لەگەڵ كورد برینەكانی لە چارەسەر بكات، ئەم كابینەیە لە كاتێكدا توانی كورد لە قۆناغێكەوە بگوازێتەوە بۆ قۆناغێكی هەبوون زۆر فاكتەرگەلێكی و پاڵنەر دیكە، رێك سەركەوتوبێت، كابینەیە ئەم وایكرد تا دوای كابینەی بۆ پیرۆز زۆر هەوێنێكی بووە خۆی هەمیشە كۆششەكانی گەواهی راستین و ئاسایی بوونەوەی پەیوەندیەكانی هەرێم لەگەڵ دەوروبەری خۆی ئەمە گەورەترین دەستكەوتە بۆ هەرێم و هەموو كوردێك، كابینەی پێنج توانی هەرێم و توركیا بكات بە هاوڕێی سەرسەختی یەكتر، لە كاتێكدا هەرێم هەمیشە هەوڵی داوە

دۆستی هەموو الیەك بێت.كابینەكە وایكرد هەرێمی كوردستانی خستە جیهان، پترۆلی نەخشەی ب��ۆرس��ەی س��ەر و ئاسایش و ئارامی هەمویانەوە لەسەرووی ئاشتی بۆ كوردستانیان دابینكرد، لەو ساتەوە هەرێم بۆتە سەنتەری ئارامی بۆ ژیانی هەموو نەتەوەیەك و مەزهەبێك و ئاینێك، هاتنی ئەو ئێرە، بۆ واڵتان بەرهەمی و كۆمپانیا هەموو كردنەوەی كونسڵخانە و گرنگیدان بە سیاسەت جیهان هەموو خێرایی بە دەوروپشت لەگەڵ شارەزا بوون لە كلتوور و داب و نەریتی كورد لە رێگای كابینەی پێنجەمی حكومەتەوە، دواتر كرد ئاشكرا نەوت ناردنی فەرمی شێوەی بە زۆرێك شتی دیكە رەنگە بیرمان چووبن باسیان

بكەین.

كابینەی پێنج توانی هەرێم و توركیا بكات بە هاوڕێی سەرسەختی یەكتر، لە كاتێكدا هەرێم هەمیشە هەوڵی داوە دۆستی هەموو الیەك

بێت

ww

w.la

wan

ikur

dist

an.o

rgJuly 2012 No 182وتنکه‌‌پێش‌‌

5

وتــار

بەپێویستم زانی لەسەر ئەم بابەتە گرینك ئەم بنوسم، چونكە هەڵبژاردنی و هەستیار ناونیشانە وەسفێكی جوانی الو دەكات لەروی خاك و نیشتیمان بەرپرسیارێتی و هەست واڵتەكەی، ئێمەی كورد دەبێ زۆر دڵخۆشبین الو كوردستان خەڵكی شێستی س��ەدا كە هەستی ئەگەر ئەمرۆ بەاڵم گەنجە، یاخود تاك بەتاكی ئەم الوانە بخوێنینەوە كۆمەڵێك ئازار و كێشەیان هەیە، بۆیە ئەمەش مانای نەمانتوانیوە سەردەمیانە بەشێوەیەكی وایە ناخی ئەو الوانە بخوێنینەوە كە ئەو حەز و ئارەزوەی چی یەو چۆن بۆیان بەدی بهێنین، جێگای داخە الوی ئێمە بێ ئومیدبوونی پێوە بۆیان توانیوە نەمان ئێستاش تا دی��ارە، الیەكەوە هەموو بە دەبێ بكەین، چارەسەر بەدەستەاڵت و ئۆپوزسیۆنەوەش هەوڵبدرێت هۆكارەكانی الوازبوونی گەنج دیاری بكرێت، بە تایبەتی دەسەاڵت هەوڵبدات،گرینگی زیاتر بەالو بدات، چونكە هەر الو دوارۆژی واڵتن.

هەموو واڵتێك بەوە دڵخۆشە كە رێژەیەكی كەرستەی الو چونكە هەیە، الوی بەرچاوی بەرگریكردن ب��ۆ واڵت��ن تەنگانەی رۆژی ئێمەش خاكەكەی، و دەسكەوتەكان لە بەرچاو رێژەیەكی كوردستان كە دڵخۆشین خەڵكی زۆری بەشیكی یاخود هەیە، الوی كوردستان الوان، ئەوەی ئەمرۆ دەبینین هەر الوە بەرگری لە خاك و واڵت و نیشتیمانەكەی دەكات، بۆیە پێویستە كاری باشتر و زیاتری نەكراوە، الو بۆ هیچ ناڵێم من بكەین، بۆ نیە، داخوازیەكانیان ئاست لە بەاڵم كراوە چۆن بكرێت، بۆ زیاتری ك��اری پێویستە سامانە و غ��از و ن��ەوت بە گرینگی واڵت ئەركێكی چونكە دەدات، سروشتیەكان ئاساییە یاخود بناغەیەكە بۆ واڵت و خەڵك

لەوە لێرەدا الویش زۆر و كاری بۆ دەكات، نیشتمانەكەی، چونكە و بۆ خاك گرینگترە ئەگەر الو نەبێت واڵتیش نابێت، جگە لە گەنج كە متمانەی سەرەكی بە واڵت دەبەخشێت، ت��ەواوی و ب��ەرپ��رس��ان دەك���ەم داوا بۆیە ناوەندەكانی بریار لە كوردستان و رێكخراوە نا حكومیەكان بەشێوەیەكی تۆكمە حكومی و زیاتر كاری بدرێت الو چینی بە گرینگی بیر ئێمە الوان��ی تا بكرێت، بۆ یان باشتر لێبێت وای یاخود نەكەنەوە تر رێگای لە خاك و واڵتەكەی خۆی كە شوێنی لە دایك بوونیەتی لە بیر بكات، بروات كلتور و داب خزمەتیان با بكات، خزمەت تر ونەریتێكی وەربگرین، لێ س��ودی��ان دوات��ر و بكەین مەدەنی كۆمەڵگای رێكخراوەكانی دەب��ێ بخەنە زیاتر فشاری فشار، كارتێكی وەك الو داوكاریەكانی ئەوەی بۆ حكومەت سەر بگێننە دەسەاڵت، بۆ ئەوەی ببنە پردێك لە نێوان الو و دەستەاڵت پەیامەكانی الو یاخود بگێننە ئەوە داواكاریەكە چ هەڵگری گەنج دەزانین الیەك هەموو بێگومان دەس��ەاڵت، ئەمڕۆ الو چی لە دەسەاڵت دەوێت، برواناكەم دەسەالت نەزانێت داواكاری الو چییە یاخود رێكخراوەكانی كۆمەڵگای مەدەنی بە ئافرەتان و الوان... هتد( نەزانن كێشەكانی الوە چییە، هیوادارم بە هەموو الیەك بتوانین روحیتەی و پاك واڵتە ئەو و نیشتمان خۆشویستنی الوەكانمان لە بەشێك الی��ەن كەلە جوانە بۆ باشی متمایەكی و بیگەرێنینەوە ونبوە

دروست بكەین.

ووتەیكی بە بابەتەم ئ��ەم كۆتایی لە زۆریان )الوان دێنم پی كۆتای������ی جوان

بەخشیووە، ب���ەاڵم كەمیان بەركەوتووە(

الو.. بە بەهاترین سامانی واڵتە

بێگومان هەموو الیەك دەزانین ئەمڕۆ الو چی لە دەسەاڵت دەوێت، برواناكەم دەسەاڵت نەزانێت داواكاری الو

چییە یاخود رێكخراوەكانی كۆمەڵگای مەدەنی بە

ئافرەتان و الوان... هتد( نەزانن كێشەكانی الو

چییە

ئێمەی كورد دەبێ زۆر دڵخۆشبین كە

سەدا شێستی خەڵكی كوردستان الو یاخود گەنجە، بەاڵم ئەمرۆ ئەگەر هەستی تاك بەتاكی ئەم الوانە

بخوێنینەوە كۆمەڵێك ئازار و كێشەیان هەیە

سەفین كاوێس

July 2012 No 182

وتنکه‌‌پێش‌‌

6

رۆشــنــبــیری

george( ب��ێ��رن��اردش��ۆ ج����ۆرج یۆلیۆی 26 )لە )Bernard shawنۆڤەمبەری 2 لە ب��ووە، دایك لە 1856نوسەرێكی ك��ردووە(، دوایی كۆچی 1950ئیرلەندییە، لە دبلن لە دایك بووە و پاشان لەندەن، چۆتە سااڵن بیست تەمەنی لە رەخنەی ب��واری لە سەركەوتنی یەكەم روویكردە بەاڵم بووە، ئەدەبی و مۆسیقا شانۆ، لە ماوەی چەند ساڵێك زیاتر لە 50 شانۆگەری نوسی، بەرهەمەكانی ستایلێكی نزیكەی ب��ەاڵم دەگ��رن، خۆ لە كۆمیدی تۆمەتن، لە جۆرێك هەڵگڕی هەموویان بێرناردشۆ ئومێدی وابوو كە خەڵكەكەی لە

ئامێزیانی بگرن.ئەو بە یەكێك لە بەناوبانگترین نوسەری یەكەم دادەندرێت، جیهان لە شانۆگەری كەسە كە خەاڵتی نۆبڵی ئەدەبی لە بواری هێناوە، بەدەست 1925 ساڵی لە ئەدەب سیناریۆ باشترین بۆ ئۆسكاریش خەاڵتی لە )سیناریۆی بیجمالیون( لە ساڵی 1938

وەرگرتووە.

ژیانی:لە دبلنی ئێرلەندا لە خێزانێكی مامناوەند لە دایك بووە، ناچار بووە لە تەمەنی 15 ساڵی قوتابخانە جێ بهێڵێت بۆ ئەوەی وەك كارمەندێك كار بكات، لەبەر ئەوەی باوكی بەردەوامی هۆگری و سەرخۆش كەسێكی وای ئەمە بووە، كهولییەكان خواردنەوە ژیانی درێژایی بە كە كردووە بردناشۆ لە نەكەوێت، هەروەها تخونی ئەو خواردنەوە كەسێكی رووەكی بووە و لە خواردنی گۆشتی كاریگەری ئەمەش نەبۆتەوە، نزیك سوور

بەردەوام تەندروستییەكی لەسەر هەبووە بە درێژایی تەمەنی، دایكی و دووكچەكەی لەندەن، روویانكردە و ماڵەوەیان جێهشت و ن��دەن لە چ��ۆوە 1878 ساڵی لە شۆ گەیشتە كەسوكاری، بۆ ماوەی نزیكەی 30

ساڵ نەگەڕایەوە ئیرلەندا.بە گەنجییەتی تەمەنی بێرناردشۆ كاتێكیش سەر، بردە ن��ەداری و ه��ەژاری دەوڵەمەند بووە پێویستی بەو خەاڵتە نەبوو كەسانەی ئەو دەدرێتە جار هەندێك كە شایەنی خەاڵتەكە نینە. لەبەر ئەوەی ژیانی لەسەرەتادا بەرخودانێك بوو دژی هەژاری، كردۆتە ه��ەژاری نەهێشتنی پرسی بۆیە ئامانجی سەرەكی لە هەموو ئەو بابەتانەی دەینوسین، پێی وابوو هەژاری سەرچاوەی هەموو گوناه و تاوانەكانی دزین و هۆگربوون و الدانە، هەژاری واتای بێتوانایی و نەزانین دووڕووی و سەركوتكردن و نەخۆشی و شێوەیەكی ب��ە ئ��ەم��ان��ەش دەگەێنێت، ئاشكرا لە شانۆگەری )رائید باربارا( بەدەر دەكەون، كە بابەتەكانی هەژاری و سەرمایە خێرخوازییەكانی كۆمەڵە خەرجییەكانی و

تێدا باس كردووە..س��ەردان��ی ل��ەن��دەن، رۆیشتە كاتێك م���ۆزەخ���ان���ەی ب��ەڕی��ت��ان��ی ك����رد بۆ كاریگەری ئ��ەم��ەش خۆروشنبیركردن، فیكر رەسانەیتی لەسەر هەبوو گ��ەورەی ئەدەبییەكەی رێرەوە سەربەخۆییەكەی. و لە لەندەن بە نوسینی پێنج رۆمان دەست بە گەورەیان سەركەوتنێكی كە پێكرد، رۆمانەكانی ئەوانیش نەهێنا، دەس��ت )پێنەگەیشتوو، گرێكوێرەی نا عەقاڵنییەت، خۆشەویستی لە نێوان دوو هونەرمەند، كاری

لە بارەی جۆرج بێرناردشۆوەبەڕای بێرناردشۆ قوتابخانەكان تەنیا بریتین لە بەندیخانە و شوێنی زیندانی

و: ئاالن عومەر

ww

w.la

wan

ikur

dist

an.o

rgJuly 2012 No 182وتنکه‌‌پێش‌‌

7

كاشل بایرۆن، ئیشتراكی و نا ئیشتراكی(. رەخنەگرێكی وەك ئەمانە پ��اش ب��ەاڵم ناوی رۆژنامەكان لە لەیەكێك موسیقا كاری خزاندە خ��ۆی پاشان دەرك���ەوت، س��ی��اس��ی و چ��االك��ی��ی��ەك��ان��ی ل��ە ب���واری پێكرد، دەست ئیشتراكییەت بزوتنەوەی چۆوە ناو رێكخراوی )فابیە( )رێكخراوێكی هەوڵی ئەندامەكانی ب��ووە، ئینگلیزی ئیشتراكییەتیان بنەماكانی باڵوكردنەوەی زۆر شۆ دەدا(. ئاشتیانە ش��ێ��وازی بە بواری نەرویجی نوسەری بە بوو سەرسام گەورەترین بە )كە ئیبسن هنریك شانۆ شانۆنوس لە هەموو سەدەكان دادەندرێت، لە شانۆ بەكارهێنانی لە بووە پێشەنگ كۆمەاڵیەتییەكان(، كێشە چارەسەركردنی بۆیە كاریگەری ئیبسن لەسەر شۆ زۆر بە

روونی لەسەرەتای ژیانیدا دیار بووە.بە قوتابخانە جێهێشتنی س��ەرب��اری زوویی، بەاڵم بەردەوام بوو لە خوێندنەوە ئیغریقی و التینی زمانەكانی فێربوونی و و فەرەنسی، بەمەش وەك شكسپیر خۆی نواند، كە بە منداڵی قوتابخانەی جێهێشت بەاڵم ب��دات، باوكی یارمەتی ئ��ەوەی بۆ لە رێگر نەبۆوە قوتابخانە لە فێرنەبوون خود، فێركردنی و زانیاری بەدەستهێنانی تەنیا قوتابخانەكان بیرنادشۆ ب��ەڕای )بریتین لە بەندینخانە و شوێنی زیندانی(، لە مافەكانی بوو داكۆكیكار شۆ كەسێكی

ئافرەت و بانگەشەی یەكسانی دەكرد.دینییەكەی، ئیلحادی وێ��ڕای برنادشۆ بەاڵم پێغەمبەر موحەممەد )درودی خوای لەسەر بێت( بە نمونەی بااڵی خۆی داناوە، نمونەیی ژیانێكی بە پێغەمبەریش ژیانی هەمان ب��ە ویستوویەتی ك��ە ن��اودەب��ات زۆر پێغەمبەر بە سەرسامی بژیت، شێوە شانۆی ویستوویەتی ڕادەی ئەو تا بووە پێغەمبەرەوە بارەی لە بنوسێت، )محمد( لە ئاینی »پ��ی��اوان��ی دەڵ��ێ��ت ب��ردن��اش��ۆ نەزانین ئەنجامی لە ناوەڕاست سەدەكانی موحەممەدیان وێنەی رەگەزپەرستی، و وایانزایووە داوە، پیشان ناشیرینی بە لەو من بەاڵم بووە، مەسیحییەت دوژمنی

كەسێكی كە بینم تێگەیشتووم، پیاوە زانیشم رادەبەدەرە، لە توانایەكی خاوەن بەڵكو نەبووە، مەسیحییەت دوژمنی كە ناوی مرۆڤایەتی رزگاركەری بە پێویستە مابایە ئێستا گەر من ب��ەرای لێبندرێت، دەس��ت، بدرابایە دونیای ك��اروب��اری و

چارەسەركردنی لە دەبوو سەركەوتوو كێشەكانمان بەو باوەڕەی هەیبووە بە ئیسالم و بەختەوەریی كە مرۆڤایەتی دەی���خ���وازێ���ت«. وێ����ڕای ئ��ەم��ان��ە، بێرناردشۆ سەرسامی خۆی بە زۆرێك بڕیارەكانی و رێسا و شەریعەت لە

پاڵپشتی و دەڕبریووە پێغەمبەر كردووە

خەاڵتی نۆبڵ:بێرناردشۆ لە بەناوبانگترین كەسی رەتكەرەوەی خەاڵتی كاتەی ل��ەو ب���ووە، نۆبڵ پ��ێ��ش��ك��ەش��ی ك�����راوە و گوتوویەتی »ئەم خەاڵتە كۆتی رزگارییە دەدرێتە ئەو كەسەی كە بەراستی

گ��ەی��ش��ت��ب��ێ��ت��ە ك��ەن��اری دڵنیایی و هیچ مەترسییەكی

لەسەر نەمابێت«.

بەرهەمەكانی:ش���ۆ ب���ۆ م�����اوەی 46 لە دەبێت ب��ەردەوام ساڵ ن��وس��ی ش��ان��ۆ، ژم���ارەی دەگاتە شانۆگەرییەكانی زیاتر لە 50 شانۆگەری، لە زۆر ژم��ارەی��ەك��ی نی كا ییە ر گە نۆ شال����ە پ��ای��ت��ەخ��ت��ە گ�����ەورەك�����ان�����ی ئەمریكا و ئەوروپا

نمایشكراون:- ماڵی بێوەژنەكان:

- شانۆگەری چەك و مرۆڤ- شانۆگەری جان ئۆف ئارك

- شانۆگەری مرۆڤ و سوپەرمان- شانۆگەری خاتوونە جوانەكە

- كاندیدا

سەرچاوە ئینتەرنێت

رۆشــنــبــیری

July 2012 No 182

وتنکه‌‌پێش‌‌

8

راپــۆرت

»دووساڵ كاری ڕێكخراوەیی و چوارساڵ كاری ڕاگەیاندنم كردووە و پەیامنێر بووم، بەاڵم لە بەر قسەی خەڵك لۆگۆكەم دانا و هاتمە ماڵەوەو هەتا ئێستاش هیچ ئیشێك ناكەم«، ئەمە گوتەی كچە ڕاگەیاندكار نەوا

عەبدلكەریمی تەمەن )26(ساڵە.كاری كە كچانەی ل��ەو یەكێكە ن��ەوا كردووە، ڕاگەیاندنی كاری و ڕێكخراوەیی ب���ەاڵم ب��ەگ��وت��ەی خ��ۆی ل��ە ب��ەر قسەی درێژە نەیتوانیوە و هێناوە وازی كۆمەڵگا

بەكارەكانی بدات. لە ڕابردوو لە كوردی كۆمەڵگەی لەناو ئێستاشدا بە شێوەك سەیری ئافرەت كراوە، پێبدرێت، گرنگی نەتوانراوە هەر نەك كە لە قسەی ڕەخنەو چاوی جار زۆر بەڵكو نیگەرانیشە مایەی ئ��ەوەی و بووە سەر تەماشاكردنە ج��ۆرە ئەو پێویست وەك چەندین ئەوەشدا گەڵ لە نەبۆتەوە، كاڵ ڕێكخراوی كۆمەڵگەی مەدەنی لە كۆمەڵگەی س��ەرەڕای ئەمە هەیە، بونیان ك��وردی��دا پێویست وەك توانیوە كەنەیان ئ��ەوەی كار بكەن، بۆ كاڵكردنەوەی ئەو ڕەخنانە، بەڵكو بەجۆرێك خۆشیان ڕوو بەڕوی ئەوە بوونەتەوە كە كەمترین ئافرەت سەردانیان هەوڵی كاتێكدایە ل��ە ئ��ەم��ە دەك����ەن، زۆرێك الی لە تاكەكان وشیاركردنەوەی كەچی دەكرێت، بەدی ڕێكخراوەكاندا لە لە نێو كۆمەڵگەدا ڕێگری كردن لە ئافرەت و بەردەوامە ڕێكخراوەكان ناو چونە بۆ س��ەردان��ك��ردن��ی��ان چ���اوی ڕەخ��ن��ەی��ان لە

بە گەشتن بۆ س��ەرە، ڕێگرییە ئ��ەم هۆكاری ل��ە چ���اوی ژم��ارەی��ەك لەوئافرەتانەوە درك بەم

ڕاستیانە دەكەین.ك����ەوس����ەر خ��ال��ی��د كچانەی ل��ەو یەكێكە

وەك ڕێكخراوەكاندا لە زۆرێ��ك لە كە گوتووەتەوە، وان��ەی دروم��ان مامۆستای وەها ئاماژە بەم حاڵەتە دەكات كە بەزۆری كاتێك كچەكانیان لە ڕێگرن خانەوادەكان سەردانی سەنتەر و ڕێكخراوەكان دەكەن بۆ ئیدی فێربوون، خولێكی لە بەشداریكردن چۆن ڕێگری لەوەناكەن كە وەك ئەندام لە كار و پڕۆژەكانیاندا بەشداربن و دەڵێت:« لە سەدا سەد خانەوادەكان ڕێگرن لە هاتنە پێشەوەی ئافرەتان بۆناو ڕێكخراوەكان و تا لە ماوە كاریگەری كۆن كلتوری ئێستاش

كۆمەڵگەدا« كە ترە خاتوونێكی ئەویش علی ژینۆ سەنتەرێكی لە مانگێكە شەش بۆماوەی چاالكیدا كار دەكات و پێی وایە ئەوەی كە ئافرەتی كوردی خنكاندووە ئەو كلتورە كۆنەی كۆمەڵگایە كە بە سەریەوە ماوە، لەبەر ئەوە ڕێگری كردن لە ئافرەتان لە خانەوادەیەكەوە بۆ خانە وادەیەكی تر دەگۆدڕێت و لە گەڵ چاو لە كە« بەوەشدەدات ئاماژە ئەوشدا خۆوە بە زۆری گۆڕانكارییەكی ج��اران��دا بینیوە و ئافرەت جێگایەكی زۆرباشی هەیە كاری دەتوانێت شوێنەكاندا هەموو لە و

خۆی بكات«یەكێتی كارگێرێكی خۆیشیەوە الی ئاماژە كوردستانیش دیموكراتی الوان��ی ناو لە بواری باش ڕەخساوە بەوەكات كە ڕێكخراوەكاندا، بەاڵم كۆمەڵگەی كوردەواری ناو بۆ ئافرەت پێشەوەی هاتنە لە ڕێگرە

ڕێكخراوەكان.سیروان عەزیز كارگێری ناوەندی چاالكی و پێگەیاندنی الوانی هەڵەبجە لە لێدوانێكدا باشیان ئیشی ڕێكخراوەكان ڕاگەیاند:« پێشەوە بێنە كچان ئ��ەوەی بۆ ك��ردووە و ك��ارو چ��االك��ی ب��ك��ەن، ب��ەاڵم زۆرج��ار جاریش هەندێك و پێشەوە نایەنە خۆیان خانەوادەكان ڕێگرن لە هاتنە پێشەوەیان« لە بەرامبەر چارەسەر و كاڵكردنەوەی ئەو جۆرە تەماشاكردنە ئەو كارگێرەی یەكێتی ناو تاكەكانی پێویستە گوتی:« الوان كۆمەڵگە ئاستی بەر پرسیارێتی لە سەرووی هەموو شتێكە بنرخێنن و چیتر بەچاوێكی كە كاتێك نەكرێت ئافرەت ترەوە سەیری لەدەرەوە كار دەكەن، جا كاری ڕێكخراوەیی بێت یان هەر كارێكی تر، چونكە دەبێت لە ئێستادا بەرەو پێشەوە بڕۆین و لە بەرامبەر

گرفتە كانی كۆمەڵگەدا بەهێزتربین«

ئافرەت لە نێو كۆمەڵگە و ڕێكخراوداكچێك: »ئەوەی كە ئافرەتی كوردی

خنكاندووە ئەو كلتورە كۆنەی كۆمەڵگایە كە بەسەریدازاڵە«

عومەر عەزیز

ww

w.la

wan

ikur

dist

an.o

rgJuly 2012 No 182وتنکه‌‌پێش‌‌

9

راپــۆرت

و توركی درامای دوایدا ساڵەی دوو لەم رۆژهەاڵتی لە بەرفراوان بەشێوەیەكی كۆری ناوەراست بینەرێكی یەكجار زۆری پەیدا كرد، گرنگیەكی عەرەبیەكاندا، لەواڵتە بەتایبەتی زۆری پێدروا زۆربەی زنجیرە دراما توركی و كۆریەكانی ئەم سەردەمەیان وەرگێراوە سەر ئەوەی هۆی بووە ئەمەش عەرەبی زمانی خەڵكێكی و هەبێت زۆری بینەرێكی كە خۆمانیش كوردستانی بكات، سەیری زۆر نەبوو، بێبەش بێگانە درامای هێرشەی لەم

عەرەبیەكان كەناڵە ل��ە زۆر خەڵكێكی ك كرد وای ئەمەش هەر دەكرد، سەیریان چەند ئەم كوردی ناوخۆی كەناڵێكی چەند زمانی سەر وەربگێرنە درامایانە زنجیرە سەیریان وەرگێردراوی بە بینەر و كوردی بكات، پێمان باش بوو دەربارەی رای بینەران لەسەر دراماكان ئەو پرسیارانە لە كۆمەڵێك

الو بكەین.ت��اچ��ەن��د ئ��ەم زن��ج��ی��ران��ە ب��ەس��ودن بۆ كۆمەڵگاكەمان و یاخود تاچەند لەگەڵ داب و

نەریتی كۆمەڵگای كوردی دەگونجێت لەهەموو ڕوویەكەوە، تاچەند الیەنی پۆزەتیڤی بەسەر كۆمەڵگای كوردی زیاترە لەالیەنی نێگەتیڤ

و بە پێچەوانەوەشەوە. سەرەتا دڵشاد عەلی وەكو بینەرێكی ئەو دراما توركی و كۆریانەی كە وەرگێڕدراونەتە ناوەخۆ لەكەناڵەكانی و كوردی زمانی سەر دیاردەیە ئ��ەم من وت��ی: دەدرێ��ت پیشان سەرەكی دووه��ۆك��اری ب��ۆ دەگ��ەرێ��ن��م��ەوە كەوادەكات بینەری دراما بیانیەكان زۆربێت،

الوان دراما كۆرییەكان لە توركییەكان بە گونجاوتر دەزانن

ئا/ شاسوار قادر

ww

w.la

wan

ikur

dist

an.o

rgوتنکه‌‌پێش‌‌

9

July 2012 No 182

وتنکه‌‌پێش‌‌

10

كوردی، نوێی درام��ای نەبوونی یەكەمیان لەراستیدا ئێستا لەكوردستان درامای كوردی الویش ئێمەی نەمایە، دەوری و بزربووە دۆبالژكراوەكان درام��ا تەماشای ناچارین ئێستا ئ���ەوان���ەی ب��ەت��ای��ب��ەت��ی ب��ك��ەی��ن، بۆبینینی، پەرۆشم زۆر من پەخشدەكرێن، زانستیم شەشەمی پۆلی قوتابی هەرچەندە دەبێت هەموكاتەكان بخوێنم، بەاڵم من پێش بكرێتەوە قوتابخانەكان دەرگ��ای ئ��ەوەی تەماشام دەكرد، بەاڵم وەكو ئەوەی بڵێم خوم پێوە گرتووە ناتوانم هەتاوەكو كۆتای دراماكە زۆربوونی من لەالیەك نەكەم، تەماشای دەگەرێنمەوە درامایانە ئەم بینەری رێژەی كۆمەڵگای لەكلتوری توركیا كە بۆئەوەی ئێمە نزیكە،بەتایبەتی دیاردە كۆمەاڵیەتیەكان كەزۆر نزیكە لەكۆمەڵگای ئێمە و رۆژانەتووشی كۆمەڵگاكەمان دەبێتەوە،بەاڵم لەهەمان كاتدا دەدرێن پیشان ناشیرین دیمەنی هەندێك كەنەشیاو بۆ تیڤیەكانی خۆمان، واباشە ئەم كۆمەڵگای نەدرێن،چونكە پیشان دیمەنانە گەلی بۆ بێگومان بەئاینەوە پابەندە ئێمە ناشیرینە دیمەنانە ئەم موسڵمانیش كوردی داواك��ارم بكرێت، پەخش لەتیڤیەكان كە كەئەو كەسانەی ئەم كارە دەكەن بەخۆیاندا درامای داوادەكەم كاتیشدا لەهەمان بچنەوە بۆ بەسوود بەماناو توركی دۆب��الژك��راوی كۆمەڵگاكەمان دۆبالژبكەن، بەاڵم ئێستا ئەو پەندو و ب��ەس��ودن زۆر كۆریانە درام��ا ئەزموونی باشیان لێ بەدی دەكرێت، هیوادارم پەخشبكرێن، زیاتر درامایانەش جۆرە لەو چونكە ئەگەر وابوو دەبێت هۆی زیاد بوونی رێژەی بینەری ئەم تەلەفیزۆنە، كەمەند عەلی كۆمەڵگای »دیارە وایە پێی گەنجێك وەك ئێمە وابەستەیە بە هەندێ فەرهەنگی خۆیەوە باپیرانمانەو و باب خاسیەتێكی ئەمەش و بڵێین دەت��وان��ی��ن و رۆیشتوین ل��ەس��ەری لە بەتایبەتیش دەكەین، پێوە شانازیشیان رووی رەوشت بەرزییەوە كە كلتورێكی بەرزی جوانی مرۆڤی كوردە و هەر لەبۆنەو پرسێكدا بەشانازی خۆی دەخزێنێتە ناو باسەكانەوە، بەاڵم بەداخەوە زۆرێك لە میدیاكانی خۆمان خۆمانیان كلتورەی ئەو پاراستنی رەچاوی

كاریگەری بە دان گۆێ بەبێ و نەكردووە سلبیەكان،كار لەسەر بەرنامەكانیان دەكەن، تەلەفزیۆن،كەبەم كەناڵەكانی بەتایبەتیش بەدەست دەسكەوتێكیان بڵێی وەك دواییە زووت���ر ل��ە دەك����ەن پێشبركێ ه��ێ��ن��اوە، پروپاگندەو بەبەردەوامی و باڵوكردنەوەیان ئەو مەبەستیشمان دەك��ەن، بۆ رێكالمی زنجیرە دۆبالژكراوانەی توركیانەیە كە لەروی كۆمەاڵیەتی نەریتی و داب رەچاوكردنی تەواو پێچەوانەی درما كۆریەكانن، كەهەندێ لەكەناڵەكان روویان تێكردووە، بەداخەوە ئەو پەخش زنجیرانەدا ئەو لەنێو كە دیمەنانەی و داب لەگەڵ شێوەیەك بەهیچ دەكرێن، ناگونجێت، ئێمە میللەتی رەوشتی و نەریت دەكرێت، نمایش سەرەنج گرتەی ناوە ناوە لەماڵ چونكە نییە، دروست ئەمە بێگومان گەورەو بچوك و خوشك و براو دایك و باوك

سەیری دەكەن و ئەمەش مەترسی دەبێت.س��ۆپ��ەر خ��اوەن��ی ك��ە سلێمان ه��ۆگ��ر درامای چەندین سەیری دەڵێ بوو ماركێت دۆبالژكراوی كوردی دەكات و هەموو رۆژێك لەوەی بەر من : وتی دەك��ات چ��اوەروان��ی بكەم، كۆریانە و توركی زنجیرە ئەم باسی كە وەردەگێردرێنە سەر زمانی كوردی دەبێ دۆبالژی كاری كە بكەین ستافە ئەو باسی بەرهەم ئ��ەم بەرێوەبەرانی و دەك��ەن بۆ چونكە شتێك، هەر لەبوونی پرسیارن بەر ئەمانەبەر لەوەی بیر لەوە بكەنەوە كە كاری لەسەر دیراسە پێویستە بكەن، دۆبالژەكە تاچ كە دەگێرن كەوەری بكەن درامایە ئە راددەیەك لەگەڵ كۆمەڵگای ئێمە دەگونجێت لەهەموو روویەكەو بەتایبەتی لەرووی جل و وروژێنەر سێكسی دیمەنی هەندێ و بەرگ كە نابێت نمایش بكرێت وە رەنگە زۆر شتی تریش كە بۆ كۆمەڵگەكەی ئێمە نەگونجێت، بەراستی بكەین كۆریەكان دراما باسی گەر درامای سەركەوتوون و زۆر لەگەڵ كەلتوری ئێمە دەگونجێن، بینەریش مافی خۆیەتی كە ئەگەر بێت ئەو درامایەی بەتایبەتی دۆبالژەی سەیری دەكات بەدڵی نەبێت مەبەستم ئەوەی كە لەگەڵ دابو نەریتیان نە گونجێت رەخنەی ئەم كە بكات تەلەفزیۆنە والەو و لێبگرێت

دۆبالژكردن هەرچەندە رابگرێت، درامایە لەناو میللەتی ئێمەدا هونەرێكی تازەیەو هیچ دەتوانین یە بۆ نییە لەسەر سانسۆرێكی ئەم ئێمەش ناوخۆیەكانی تەلەفزیۆنە بڵێین كە ئەوەی كەوتنەسەر قۆستەوەو هەلەیان بەتایبەتی توركی و چەند زنجیرە درامایەك بینەر كوردی زمانی سەر وەربگێرنە كۆری بۆ خۆی پەیدا بكات، وەمن وەكو بینەرێكی داواكاریم بەتایبەتی توركیانە زنجیرە ئەم هێنانی بەرهەم الیەنی پێویستە كە ئەوەیە دۆبالژ رەچاوی ئەوە بكەن كە تاچ راددەیەك بەكەڵكی دەدەن كەنیشانی دیمەنانەی ئەم سەیری خێزانی شێوەیەكی بە دێن ئەوە بكەیت، دیمەنی وای تێدا یە كەبۆ كۆمەڵگای ئێمە هەرگیز ناگونجێت، بۆ یە داواكارم لێیان پێویستە بكەنەوە تر لەشتی بیر بەرلەوەی تاچ كە لەوەبكاتەوە بیر دۆبالژكەر الیەنی دەكەن دۆبالجی بەرهەمەی ئەو رادەی��ەك تا و دەگونجێت كوردی كۆمەڵگای لەگەڵ دەگەیەنێت بەكۆمەڵگاكەمان سوود چەند تەقالیدمان و ع���ادەت ل��ەگ��ەڵ تاچەند و دۆبالژ زنجیرانە ئەو بچن نەك دەگونجێت، بكەن كە لەهەموو كەناڵە جیهانیەكان نمایش بۆ ییانەش خۆ ناو كەنالە ئەو و دەكرێن بچن و بكەن پەیدا خۆیان بۆ بازار ئەوەی راست و چەپ هەموو زنجیرەیەك دۆبالژ بكەن و بینەری كورد ناچار بكەن كە سەیری بكات، چونكە بینەری كورد ناعیالجە، درامای كورد دەبێت ناعیالج بینەر بۆیە كەمە یەكجار دۆبالژكراوانە زنجیرە ئەم سەیری بچێت

بكات.محمد رەشید كۆمەڵناس ب��اری��ەوە ل��ەم هونەریە بەرهەمە بۆ »كاركردن وایە پێی بیانیەكان دەبێت لەسەر بنەمای داب و نەریت كەلێی بێت شوێنە و واڵت ئەو كەلتوری و سەیری كاتێك چونكە دەك��رێ��ت، دۆب��الج دەكەین زۆر لەو فیلمانەی كە پەخشدەكرێنەوە ناو لە واتا گونجاونین، ئێمە كۆمەڵگا بۆ كە هاتوون بەرهەم بێگانە كەلتورێكی دڵی و وروژێنەر گرتەی ئاساییە زۆر ئ��ەوان بۆ ئێمەوە بەالی كە تێدابێ، سەرنجراكێشی گونجاو و شیاو خێزان دانیشتنی ناو بۆ

رۆشــنــبــیری

ww

w.la

wan

ikur

dist

an.o

rgJuly 2012 No 182وتنکه‌‌پێش‌‌

11

گەرم زۆر ماوەیەكە كە ئێستا بەاڵم نییە، دۆبالج دراماكانیا و كۆری فیلمی گرانە و دەتوانن باشتر تارادەیەكی ئەوانە دەكەن، چونكە هەبێ، سودیان ئێمە كۆمەڵگای بۆ رێزی لەری چ بەرگەوە و جل رووی لە چ گەورە و بچوكەوە، چ لەسەر ئاستی گفتوگۆ مرۆڤ و گونجاون شتی سینارۆییەكان و

دەتوانی سودیان لێ وەرگرێ.

تەلەفزیۆن وەك��و شتێك هیچ بەراستی نەستی و هەست لەسەر كاریگەری ناتوانێ ئەگەرچی ئێستاش دورستبكات، بینەر فەیسبووك و الپ��ت��ۆپ و ئەنتەرنێ�ت توانیوە ئەو نەیان ئەوانە پەیدابوونە، بەاڵم تەلەفزیۆن كە راكێشەی سەرنج سیحرە دەبێت بەتایبەتیش بكات، داگیری هەیەتی بەشێوەیەكی م��ن��دااڵن ك��ە بزانین ئ��ەوە

عاشقی مەستانە و راكێش سەرنج زۆر لەرێگای بەردەوام پێیەی بەو تەلەفزیۆنن،

نیشاندانەوە سەرنجیان رادەكێشێ.بۆیە من پێم وایە دەبێت كە كەناڵەكانیش وەكو خۆیان بە ئەركی خۆیان نەزانن رەچاوی داب و نەریتی كۆمەڵی كوردی بكەن، پێویستە الیەنی پەیوەندی دار لەرێگای چاودێریكردنەوە بەوردی بزانێت ئەو كەنااڵنە چ بەرنامە و فیلمێك

پەخشدەكەن، ئەگەر تەماشا بكەین زۆر جار دەبینین چ منداڵ و چ گەورەكان دوای ئەوەی مەراق، دەكەنە لەخۆیانیان فیلمانەی ئەو پاش تەواو بوونی فیلمەكان خۆیان تەقلیدی ئەكتەرەكان دەكەنەوە و هەندێك جاریش ئەو رەفتارانە رودا و الدانی كۆمەاڵیەتی ترسناكی لێدەكەوێ�تەوە، بەاڵم دیسان دەگەڕێمەوە سەر ئەوەی كە ناكرێت ئەو فیلمانە بەبێ سانسۆر

ئێستا بۆچی دەپرسم پاشان پەخشبكرێن، روداوەكانی لەسەر فیلم كوردەكان ئەكتەرە كۆمەڵگای خۆمان بەرهەم ناهێنن، كە ئێستا سەدان كەرستە هەیە بۆ بەرهەم هێنانی ئەو فیلمانە، یان دیارە دۆبالجەكە كەم مەسرفترە بۆیە ئەوان زیاتر كاری بۆدەكەن، بۆ ئەوەی و الدەر رەفتارە جۆرە لەو كۆمەڵگاكەمان پێناو لە یان بپارێزین، سەركێشی و تاوان

دروستكردنی داهاتویەكی گەش بۆ مندااڵن و دەسبەرداری داواكارم نەوەكانمان، داهاتوی ب��ەدوای چیتر و درامایانەبین ج��ۆرە ئ��ەو جارەیان ئەو و نەكەوین بێگانە كەلتوری نۆرەی كەلتور و داب و نەریتی خۆمان بین، كە ج��وان وێنای و وان��ە و پەند لە كەپڕە پێوە شانازیان جیاوازی بەبێ هەموومان

دەكەین و بە گرنگیان دەزانین.

رۆشــنــبــیریw

ww

.law

anik

urdi

stan

.org

July 2012 No 182

وتنکه‌‌پێش‌‌

12

چەند شتێك لەبارەی هەرزەكارەوە

وشەی هەرزەکاری لە بنچینەدا وشەیەکی کۆنە دەبەخشێت، واتا گەلێک زمانەوانیدا ڕووی لە و تاکەوە تایبەتمەندیەکانی بە وابەستەن ئەوانیش لە خێرایی پەلەکردن، بێئاگایی، »درۆ، وەک��و بەگژداچووندا، گێلی، نەزانی، شەڕەنگێزی«. بەاڵم هەرزەکاری لە دەروونزانیدا بە واتای نزیکبونەوەی و ژی��ری و جەستەیی پێگەیشتنی لە دێت تاک

دەروونییو کۆمەاڵیەتی.

ماوەی هەرزەکاریلەسەر نییە گشتی ڕێکەوتنێکی ئێستا هەتا هەرزەکاری، قۆناغی دەستپێکردنی کاتی و ماوە لە دەبێتەوە درێژ ماوەیە ئەم گشتی بەشێوەکی هەرزەکاری قۆناغی ناو بۆ 20 ساڵی، چوونە 12پێدەنێنە زووتر کچان دەگۆڕێت، ڕەگەز پێی بە بە کوڕان، هەروەک بەراورد بە ئەم قۆناغەوە ناو چۆن کچان لە الیەنی سۆزداریەوە زووتر پێدەگەن وەک لە کوڕان. توێژەران لەسەر ماوەی دەستپێک و کۆتاییەکانی تەمەنی هەرزەکاری کۆک نین، بەاڵم هەرزەکاری دەستپێکی که کۆکن، ئەوە لەسەر هاوکاتە لەگەڵ تەمەنی باڵقبوندا، دیاریکردنی ئەم تەمەنەش بە 12 ساڵی دەستپێدەکات، کە ئەمەش بۆخۆی گریمانەییە، هەروەک چۆن ئاماژەمان پێکرد جیاوازی و دووری هەیە لە نێوان تەمەنی باڵقبونی کوڕان و کچاندا، بەهەمان شێوەش جیاوازی هەیە لە نێوان شارستانیەتێک و یەکێکی که دا، پێگەی جوگرافی شوێنێک و شوێنێکی تر، لەگەڵ کاریگەری دەبنە هۆی ڕاستیانه ئەو جۆری خواردن. هەموو

ڕوودانی باڵقبون لەکاتێکی زوودا.

جیاوازی نێوان باڵقبون و هەرزەکاریجیاوازی باڵقبوندا و ه��ەرزەک��اری نێوان لە هەیە: مەبەست لە باڵقبون گۆڕانکارییە جەستەیی تەواوبون و پێگەشتن وەکو فیسۆلۆژییەکانە؛ و یاخود ه��ەرزەک��ار، الی سێکسیەکان ئەرکە لە تاک توانای و سێکسیەکان گالندە گەشەکردنی

بۆ وەگەرخستنیان. بەاڵم مەبەست لە هەرزەکاری ڕووی لە پلەبەندی پێگەیشتنێکی بۆ ئاماژەیەکە کۆمەاڵیەتی. و دەروونیی و ژیری و جەستەیی هەرزەکارییە، الیەنی یەک تەنها باڵقبون هەربۆیە ئەویش الیەنی جەستەیی و فیسیۆلۆژیەکەیە، ئەوەی تەنها لەڕووی کاتەوە پێش هەرزەکاری دەکەوێت. ئاماژە سەرەتاییەکانی لە باڵقبون یەکێکە کەواتە

چوونە ناو قۆناغی هەرزەکارییەوە.

نیشانەکانی باڵقبونکەپێیان باڵقبوندا لە هەن نیشانە جۆر دوو دەوترێت نیشانە یەکەمیەکان و نیشانە دوەمیەکان،

نیشانە یەکەمیەکان بریتین لە:-پێگەیشتنو گەورەبونی ئەندامی سێکسی.دەسپێکردنی سوڕی مانگانە الی کچان.

خەوبینینی سێکسی الی کوڕاننیشانە سێکسیە دووەمییەکان

گڕبونی دەنگئەندامی جێگاو لەهەندێک موو دەرکەوتنی

جەستەداگەورەبونی سنگ الی کچان

زیادبونی دەرهاوێشتە هۆڕمۆنیەکان)ڕژێنە کانی گالنده توخمە چاالکی زیادبونی

سێکسیەکان و هەندێک رژێنی دیکه(.زیادبونی چاالکی گالندی دەرەقی و) زیادبونی

چاالکی جەستەیی(.زیادبونی چاالکی گالندە سێکسیەکان

هۆڕمۆنی ئاندرۆجین و )گەشەکردنی ماسولکەو ئێسک(

هۆڕمۆنی ئێسترۆجین )شێوەی ئێسک و چینە چەورییەکان(.

قۆناغەکانی هەرزەکاریم���اوە و ک��ات��ی ه��ەرزەک��اری��ی دەگ��ۆڕێ��ت لە کۆمەڵگەیەکەوە بۆ یەکێکیتر، لەهەندێ کۆمەڵگەدا

لەهەندێکی و خایەنە کورت هەرزەکاریی ماوەی زاناکان ئەمەیە لەبەر هەر درێژخایەنە، تریاندا سێ بەسەر هەرزەکاری بەپۆڵێنکردنی هەستاون

قۆناغدا کە ئەمانەن: 1- قۆناغه سەرەتاکانی هەرزەکاریی 11 بۆ 14 ساڵی، ئەوەش بە گۆڕانکاریە بایلۆژیە زۆر خێراکان

دەناسرێتەوە. 2- قۆناغی ناوەڕاستی هەرزەکاری 14 بۆ 18 بایلۆژیەکانی گۆڕانکاریە کە قۆناغەیە ئەو ساڵی،

تێدا تەواو دەبێت.بۆ 18 هەرزەکاری کۆتاییەکانی قۆناغی -3 و کوڕان واته ( گەنج قۆناغەدا لەم ساڵی، 21کچان( وەکو مرۆڤێکی پێگەیشتوو دەردەکەون لە ڕوخسارو مامەڵە کردنیدا لەم پۆلێنکردنەدا بۆمان ڕووندەبێتەوە، کە قۆناغی هەرزەکاری زیاتر لە 10 ساڵ درێژە دەکێشێت لە ژیانی تاکدا کە 11 – 21 ساڵییە. گرفت و کێشەی هەرزەکاری لە تاکێکەوە بۆ تاکێکی تر، لە ژینگەیەکی جوگرافیەوە بۆ یە بنەماڵەیەکی بۆ بنەماڵیەکەوە لە و دیکە کێکی دیکه دەگۆرێت، هەروەها بە پێی چەشن و شێوەی ئەگەر دەگ��ۆرێ��ت، شارستانێتیەکانیش و ژی��ار سەیری کۆمەڵگە بەرایی و سەرەتاییەکان بکەین، جیاوازترە زۆر تاکەکانی الی هەرزەکاری قۆناغی لە کۆمەڵگەی شارستانی، هەروەها ئەم جیاوازیەش جارێکیتر دەبینرێتەوە لە کۆمەڵگە سیڤیلیەکاندا، لە کۆمەڵگە گوند نشینەکاندا جیاوازه، بێگومان ئەو گرفتانەی دێنە پێش هەرزەکاری لە کۆمەڵگەیەکی ل��ەب��ەردەم ڕێگر بەندو کۆتو لە پڕ و داخ���راو ئەو لەگرفتی جیاوازە، زۆر تاکدا چاالکیەکانی کراوەدا ئازادو کۆمەڵگەیەکی لە کە هەرزەکارەی و چاالکی ک��ارو ڕێگەی و دەب��ات بەسەر ژی��ان تێرکردنی پێداویستی و پاڵنەرە جۆراو جۆرەکانی

بۆ دابینکراوە.نییە، قۆناغێکی سەربەخۆ هەرزەکاری قۆناغی بەڵکو ئەم قۆناغە دەکەوێتە ژێر کاریگەری شارەزایی قۆناغەکانی پێشتر، ئەوەی منداڵ پێیدا تێپەڕیوە.

وتــار

دلێر بەدیع

ww

w.la

wan

ikur

dist

an.o

rgJuly 2012 No 182وتنکه‌‌پێش‌‌

13

گەشەکردن کە بکەین، لەبیر ئ��ەوە نابێت بۆیە پڕۆسەیەکی بەردەوام و پێکەوە بەستراوە، هەربۆیە جیاوازی نێوان قۆناغی منداڵی و هەرزەکاری تەنها لە کاتدا جیاوازه؛ ئەوەی ئەو دوو قۆناغە لە یەکتری جیادەکاتەوە، برتییە لە جیاوازی پێداویستییەکان و پاڵنەرەکان، ئەوەشی لە هەر یەک لە قۆناغەکاندا جیاوازه. لەم قۆناغەدا ملمالنێی دەروونیی ڕوبەڕووی هەرزەکار دەبێتەوە، ئەویش بەهۆی ئەو گۆڕانکارییە که دەبێت، دەروونیانەوە و و جەستەیی بایلۆژی لەڕووی هەرزەکار تاکی ڕوودەدەن. قۆناغەدا لەم خێرا زۆر بەگەشەکردنێکی هەست جەستەییەوە ئەوانەش جەستەیدا، ئەندامەکانی لە دەک��ات گەنجی بۆ پەشێوی و دڵەڕاوکێی هۆکاری دەبنه هەرزەکار، لەئەنجامدا هەست بە سستی و تەمبەڵی لەگەشەکردندا خێراییە ئەم دەکات، خاوبونەوە و وا دەکات، که هەرزەکار جموجۆڵی ناڕێکی لەگەڵ ئازاردێنێت بۆ خۆیدا ببێت، دڵتەنگی و پەژارە و هەرزەکارەکە، که لە هۆکارەکانی تێناگات. لەڕووی و ئازادی بۆ هەوڵدەدات هەرزەکار دەروونیشەوە و دایک دەسەاڵتی و ڕکێف ژێر لە هاتنەدەرەوە باوک و خێزانەکەی و هەوڵ دەدات بۆ سەربەخۆبن بەرپرسیارێتی بنیاتنانی و بەخۆبەستن پشت و کۆمەاڵیەتی، لەهەمان کاتیشدا ناتوانێت لە دایک و باوکیشی دوربکەوێتەوە، چونکە سەرچاوەی ئاسایش بۆی، مادین الیەنی ودەستکەوتنی دڵنیایی و هەرزەکار و کەسوکاری تێنەگەشتنی خێزان بۆیە مامەڵەکردن چۆنێتی و قۆناغە ئەم لەسروشتی خراپی دەرئەنجامی هەرزەکاردا، ڕەفتاری لەگەڵ لەم هەرزەکار، دەروون��ی سەر بۆ لێدەکەوێتەوە قۆناغەدا هەرزەکار توشی لەتبوون و پەرتبوون و تێکچوون لە هاوسەنگی دەروونیدا دەبێت، چونکە ئەگەر وەکو منداڵ مامەڵە بکات، گەورەکان گاڵتەی و کۆ بۆیە ڕاستە، بەپێچەوانەشەوە و پێدەکەن، سەرجەمی ئەو هۆکارانە، توندی کێشە و گرفتەکانی

هەرزەکار زیاد دەکەن.بەپێی ئەو لێکۆڵینەوانەی لەگەڵ دایک و باوک و هەرزەکار کراون، زۆربەی خێزان و دایک و باوکەکان بەدەست ئەم قۆناغەوه دەناڵێنن، که منداڵەکانیان تێیدان، ئەویش بەهۆی ترسێکی زۆر لە هاوڕێیەتی

کردنی کەسانی خراپج��ۆرە ه��ەر ب��ەرپ��ەرچ��دان��ەوەی و یاخیبوون

ئامۆژگاری و پێشنیارێک لەالیەن دایک و باوکەوە.داواکردنی ئازادی و سەربەخۆی زیاد لە پێویست.ژیان تایبەتدا جیهانێکی لە هەرزەکاران -4 بەسەر دەبەن و بەردەوام، هەوڵی جودا بونەوە لە دایک و باوک دەدەن، ئەوەش بە چەند ڕێگەیەکی

جیاواز.دەرکەوتووترین کێشە و گرفتە ڕەفتاریەکان لە

ژیانی هەرزەکاردا ئەمانەن

ملمالنێی ناوەکی هەرزەکار بەدەست کۆمەڵێک ملمالنێی ناوەکییەوە دەناڵێنێت، لەوانە ملمالنێ لەنێوان سەربەخۆیی لە نێوان لە بەخودوملمالنێ بەستن پشت و خێزان پاشکۆی منداڵێتی و داواکاری گەورەکان وملمالنێ لە نێوان ئومێد و هیوا زۆرەکانی هەرزەکاروکەمی لە ڕاستەقینەدا، ملمالنێ لەنێوان ڕەمەکە ناوەکیی کۆمەاڵیەتییەکاندا، نەریتە و الداخلیە( واته)غرائز ئەوەی پڕانسیپێ، وەکو ئایین نێوان لە ملمالنێ فێری بووە لە بچوکیداو، فەلسەفەی تایبەتی خۆی نەوەی نێوان لە ڕۆشنبیری، ملمالنێی ژیان، بۆ

هەرزەکار و نەوەی ڕابردوودا.

نامۆبوون و یاخی بوون هەرزەکار هەندێک جار گومانی ئەوە دەکات، کە هیچ کام لە دایک و باوکی لێی تێناگەن، بۆیە هەوڵ دەدات بۆ بەرپەرچدانەوەی هەڵوێست و داواکاری و حەزەکانی دایک و باوکی، ئەمەش وەکو میکانیزمێک بۆ جەختکردنەوە لەسەر خۆناساندن، تاکێتی خۆی بەبەرەنگاربونەوەی ئەمەش کە بەکاردەهێنێت، دەسەاڵتی کەس وکار کۆتایی دێت، لەبەر ئەوەی سەروتر دەسەاڵتێکی هەر وادەبینێت هەرزەکار بێت، لەسەروخۆیەوە ڕێنماییەک ه��ەر یاخود

دەبێتە هۆی بەالواز تەماشاکردنی توانا ژیرییەکای هەرزەکار، کە ئەو وا تەماشای خۆی دەکات لەڕووی هاوسەنگی و پێگەیشتوە کەسێکی ن��اوەڕۆک��ەوە کەباسکران ئەوانەی ڕەچاونەکردنی بۆیە هەیە، دەبێتە کەسوکارەوە و ب��اوک و دای��ک لەالیەن یاخیبون ڕەفتاری کۆمەڵێک دەرخستنی هۆی و دەمارگیری و بەرهەڵستی و خۆبەگەورەزان و

شەڕاگێزی الی هەرزەک��ار.

شەرمکردن و گۆشەگیری الی هەرزەکارتوندوتیژی لەهەمانکاتدا و زۆر نازهەڵگرتنی زیادیش دەبنە هۆکاری ئەوەی هەرزەکار بەردەوام چارەسەرکردنی لە تر بەوانی ببەستێت پشت کێشەکانیدا، سروشتی ئەم قۆناغە پێویست بەوە دەکات، هەرزەکار سەربەخۆبێت لە خێزان و پشت فشار بارە ئەم بۆیە ببەستێت، خۆی بەخودی بارەشدا لەم دەک��ات، زیاد ال ملمالنێێ توندی و گەنج بۆ پاشەکشێکردنی لە جیهانی کۆمەاڵیەتی و هەڵبژاردنی گۆشەگیری و شەرمکردن و دورەپەرێزی

هەوڵدەدات.

رەفتاری بێزارو قێزەونبەدەستهێنانی لە حەزی ب��ەردەوام هەرزەکار و بەبێگوێدان خۆیەتی، تایبەتیەکانی ئ��ارەزووە زۆر بۆیە گشتی، ب��ەرژەوەن��دی لەبەرچاوگرتنی مایەی ببنە ڕەفتارەکانی لە هەندێ ئاساییە، هاوارکردن، قیژەقیژو وەکو خەڵکی بێزارکردنی سەرمندااڵن، هێرشکردنە دزی��ک��ردن، جنێودان، و تێکدان گ��ەورەک��ان��داو ل��ەگ��ەڵ کێبڕکێکردن خراپکردنی سامان و موڵکی خەڵکی وخۆخەریکردن بەهەندێک کاری پڕوپوچەوە و خۆئااڵندن بەکێشەو و گرفتەوە و گوێنەدان بە مۆڵەت وەرگرتن لە کاتی هەرپێداویستیەکدا بێت و گرنگی نەدان بە هەستو

سۆزی ئەوانیتر.

دەمارگیری و توڕەبوونزۆرج����ار ه��ەرزەک��ار دەی��ەوێ��ت داواک����اری و زۆرو توندوتیژی هێزو ڕێگەی لە پێداویستیەکانی دەمارگیریەوە بەدەست بهێنێت، کە ئەمەش دەبێتە لێکۆڵینەوە بێزارکردنی چواردەوری، زۆربەی هۆی زانستییەکان ئاماژە بەوە دەدەن، کە پەیوەندیەکی کارلێکە و سێکسیەکان هۆرمۆنە لەنێوان بەهێز ویژدانیەکان الی هەرزەکار هەیه، بەواتایەکی دی، هەتا ئاستی هۆرمۆنەکان بەرز بێت، دەبێتە هۆی و توڕەبون وەکو جۆراوجۆری ویژدانیی کارلێکی

دەمارگیری الی کوڕان، خەمۆکیش الی کچان.

وتــار

هەرزەکار بەردەوام حەزی لە بەدەستهێنانی ئارەزووە تایبەتیەکانی خۆیەتی، بەبێگوێدان و لەبەرچاوگرتنی

بەرژەوەندی گشتی، بۆیە زۆر ئاساییە، هەندێ لە ڕەفتارەکانی ببنە مایەی بێزارکردنی خەڵکی وەکو قیژەقیژو هاوارکردن،

جنێودان، دزیکردن

July 2012 No 182

وتنکه‌‌پێش‌‌

14

دیــمـانـە

ئەزموون و بیرەوەری)مەریوان غەریب ئەمین( لە ساڵی 1979 تاكو ساڵی 2004لە یەكێتی الوان كاریكردووەئێستا ئەندامی مەكتەبی ناوەندی دیراسات و لێكۆلێنەوەی ستراتیژی )پ. د .ك(نە

هەرجارە و كادێرێكی دێرینی یەكێتی الوان باس لەئەزموون و بیرەوەریەكانی خۆی دەكات و بە گشت ئاشنامان خۆی سەردەمی رووداوان��ەی وێزگەو ئەو دەكات و بەچاوی رەخنە و ستایشەوە باس لەرۆژانی كاركردنی خۆیمان لەناو رێكخراوی دایك رێكخراوی )

ی .ل .د .ك ( بۆ دەكات .. پ/ سەرەتایی هاتنت بۆ یەكێتی الوان چۆن بو؟ لە لە ساڵی 1979 لەتەمەنی )9( ساڵیەوە و/ ناو هاتمە شیراز شاری لە ئیران ئاوارەیی ژیانی ئەوسەردەمە قوتابیان، و الوان یەكێتی رێزەكانی الیەنگر قۆناغی بە دەبوا رێكخراوە ئەم ناو هاتنە و چاودێری و پاڵێوراوی داتێپەربیت ئەوسا دەبویتە ئەندام، ئەمە چەند ساڵێكی پێ دەچوو، كاتێكیش

شرینیمان دەبەخشرا، پێ ئەندامێتیمان شەرەفی دەبەشیەوە و هەندێك جاریش ئاهەنگمان سازدەكرد، لەوسەردەمەدا هەركەسێك رۆمانێكی نەخوێندبایەتەوە رۆشنبیر خۆ ب��ەدوای ب��ەردەوام دەبوا بوو؟ عەیب

كردنەوە بیت. و رۆشنبیری و هونەری بوارێك، پرسیار/لەچ وەرزشی راگەیاندن زیاتر خولیای كاركردنت هەبوو؟

بەتایبەت هەبوە ل��ەوەرزش حەزم لەسەرەتا و/ مەلەوانی ئێستاش بەردەوام دەیكەم، بەاڵم لەبواری هونەری رۆشنبیری و راگەیاندن زیاتر حەزم هەبوە و كارم تیاكردووە، لەتەمەنی 16 ساڵیەوە دەستم پێ ئستعمار بەناوی نامەیەكەم شانۆ لەبیرمە كردووە، نوسی كە كرا بەشانۆگەری و بەهۆیەوە كێشەم بۆ

دروست بوو، لەوسەردەمە من لە ئیران قوتابی بووم لەگەڵ ئەوەی خوێندن و نوسین بەزمانی فارسی بوو، لەماڵەوە بەبەردەوام باوكم ئەوەی بەحوكمی بەاڵم فێری نوسینی كوردی دەكردین وەك قوتابخانەیەك نوسینی و خوێندن بەباشی من بۆیە ئێمە، وابو شۆرشی هەڵگیرساندنی لەیادی دەزان��ی، كوردیم ئیسالمی ئیرانیشدا داوایان لێكردم شتیك ئامادەبكەم، منیش بەسود وەرگرتن لەناو ئەو گۆڤار و كتێبانەی لە سەردەمی شاخدا دەردەچوون، دەمخوێندنەوە و بەناوی )سێ یەكێكیان نوسی، شانۆیم دەقی دوو حزبی زیندانەكانی لە زەنگ و زەبر نێو لە شەو بەعسدا(، ئەمە چیرۆكە و ئێستاش بەنامیلكە هەیە، زەنگی زەبرو باسی چونكە بوو، كێشەنە ئەمەیان

دیمانە: نەوزاد فوئاد

وتنکه‌‌پێش‌‌

14

ww

w.la

wan

ikur

dist

an.o

rgJuly 2012 No 182وتنکه‌‌پێش‌‌

15

بەعسی دەكرد، بەاڵم ئەویدیكەیان بەناوی )ئیستعمار( بوو كە من هاتبوم لە دووتوێی ئیستعماردا رەخنەی كەتێیدا شارەگرتبو ئەو دەسەاڵتدارانی لە توندم نیشتەجێ بووبووین وەك خراپی جادەوبان و وەزعی خەڵك و باری كشتوكاڵ، لەشانۆكەدا وام وەفسكرد شارەكە ئیداری بەرپرسانی گەندەڵیانەی ئەم بوو دەیكەن دەستی ئیستعماری لە پشتە، چەند رۆژیك كەبەشێوەیەكی چونكە بوو، بەردەوام شانۆیە ئەم كۆمیدی و گاڵتەجاری نمایش دەكرا و پێشوازیەكی عەرزبكرێت، وا شتی بوو یەكەمجار لێكرا، زۆری بەاڵم دواتر بانگراین بۆ دەزگای ئەمنی ئەو شارە و كێشەیەكی گەورەیان بۆ دروستكردین و ئازاریانداین، لە دواتر بون، هونەریەكانم كارە دەستپێكی ئەمە تواناكان س��ەردەم��ەش ل��ەو بوین ب���ەردەوام ش��اخ سنورداربوون، دوای راپەرینی ساڵی 1991 لەزۆربەی بابەت و كراوانەی هەن رۆژنامەو باڵو ئەو گۆڤار و

چیرۆك و شتی دیكەم باڵو كردووەتەوە. چاپ بە كتێبت چەند ئێستا پرسیار/تاكو

گەیاندووە؟و/ تاكو ئێستاكە )7( كتێبم بە چاپ گەیاندووە كتێبێكی كوێت بۆ تكریتەوە )ل��ە ناوەكانی بە تەرجومەكراوە لەگەڵ كامەرانی برام ئیشمان لێیكرد، ئەم بەفری یەكەم بەناوی كۆمەاڵیەتیەكان چیرۆكە زستانە بەخوێنی تۆڵە سوركرا، پلەیەك لە سەروی نهێنیەكانی زانستەوە، سەیرو سەمەرەكانی جیهان، ژنان، نهێنی یەكانی دەست، داهێنانەكانی ئەفالتۆن(

الوان��ی یەكێتی خۆ راستەو ك��اران��ەی ئ��ەو پ/ دیموكراتی كوردسان لە بوارەكانی راگەیاندن ئەنجامی

دابێت چی بوون؟ و/ پێش هەمووشتێك دەبێت ئەوەبڵێین یەكێك لە شانازیە گەورەكانی یەكێتی الوان لەرووی راگەیاندنەوە كە ئەنجامی دابێت ئەوەیە، ئێمە توانیمان بەسەدان كادیری راگەیاندنكار پێبگەێنین لە بواری پەیامنێر، بێژەر، وێنەگر و دەرهێنەر و نوسەر هتد، كە ئێستاكە

لە دەزگاكانی راگەیاندنەكانی كوردستان كاردەكەن. پ/كۆنگرەكانی )1�2�3( زۆر تەموو مژاوی دیارن و زانیاری دەربارەی ئەو مێژووە زۆر كەمە هۆكارەكەی

بۆچی دەگەرێتەوە؟ و/یەكێك لە گرفتەكانی )ی،ل،د،ك( كە هەمیشە روونی مێژوویەكی نەبونی دەبێتەوە روب��ەرووم��ان شاراوەی و نادیار الیەنی زۆر كە رێكخراوەیە ئەم هەیە، لەراستیدا هۆكارەكەی دەگەرێتەوە بۆ ئەوەی ئەم رێكخراوە بە قۆناغێكی زۆر هەستیار و مێژوویی كوردستان و بەشێوەیەكی گشتی عیراق بە كێشمە كێشی سیاسی زۆر قوڵ تێپەر ئەبوو، گەلی كوردیش بارودۆخێكی یەوە كۆمەاڵیەتی و سیاسی ل��ەرووی تایبەتی هەبووە، رێكخراوی الوانیش لەبەرئەوەی لە بارودۆخێكی بەرخودان و شۆرشگێری و هەورازو نشێو دابوە، ئەمەوای كردووە ئەوەندی سەرقاڵی رۆڵدیتنی نیشتیمان و نەتەوایەتی ئەركە وەك بێت خۆی پەروەریەكەی، هێندە دەرفەتی نووسینەوەی مێژووی نەبێت، ئەگەرنا مێژووی رێكخراوی الوان پرە خۆی لە سەروەری و قارەمانێتی، ئەو ئەركەش بەشێكی دەستی دەس��ت��او ئ��ەوان��ەی ئەستۆی دەك��ەوێ��ت��ە دەبوایە چونكە ب��وە، ئەستۆ لە رێكخراوەكەیان مێژووی و هەڵبستایە خۆی بەئەركی و هەرستاف ئەوەی رادەستی دیكۆمێنت بە خۆی سەردەمی پاشەخۆی بكردبایە، گەرنادەبو ئێستا مێژووی یەكێتی الوان بە چەندین كتێب تەواو نەبوایە، هەرچەندە لە ئەم نووسینەوی بۆ درا هەوڵێك ئێمەدا سەردەمی

مێژووە، لەگەڵ ئەوەش كەمترخەمی هەبوە. دەكەیت باسی مێژووەی ئەو پ/لەكۆكردنەوەی

بەكوێ گەیشتن؟لەسەردەمی دەبێت دەنووسیتەوە مێژوو و/تاكە دەزانرێت وەك پێبكەیت، دەس��ت دام��ەزران��دن��ەوە ئەم و دام���ەزراوە رێكخراوە ئ��ەم س��اڵ��ی1953 لە دامەزراندنەش دامەزراندنی هەرسێ رێكخراوی الوان و قوتابیان و ئافرەتان دەگرێتەوە، چونكە لە كۆنگرەی بریارە ئەم كوردستان دیموكراتی پارتی ی )3(یادی ئافرەتان یەكێتی بەداخەوە دراوە، هەرچەندە ئەمەش 1952/12/11/ خستووەتە دامەزراندنیان دامەزراندنی بریاری پێش دەكرێت چۆن هەڵەیە، ئەم دام��ەزراب��ێ��ت، رێكخراوە ئ��ەم رێكخراوەكان كەموكوریە پێویستی بەراستكردنەوە و چارەسەركردن

هەیە. لە18شوبات الوان( )یەكێتی دەوت��رێ��ت پ/

دانەمەزاوە لەم بارەیەوە ئێوە گەیشتنە كوێ؟ مێژووە ئ��ەو راستكردنەوەی ب���ەدوای و/ئێمە كە یە ئەوراستی گەیشتینە لەوەشدا گەڕاین، زۆر لەمانگی 2و لە 18شوبات بریاری دامەزراندنی دراوە،

ئەو شوێنەی س��اردی ه��ەواو و لەبەر كەش ب��ەاڵم ئاهەنگی بوە لێ رێكخراوەی ئەم كە سەركردایەتی

راگەیاندنی ئەم رێكخراوە لەمانگی )5(دابوە.پ/ یەكەم سكرتێری ئەم رێكخراوە كێ بوە؟

هەم هەبوە س��ەرۆك ه��ەم ل��ەوس��ەردەم��ەدا و/ سكرتێر، مام جەالل تاڵەبانی بوە، لەساڵی 1955 واتا رێكخراوە سكرتێری ئەم دامەزراندنی دووساڵ دوای ئەم رێكخراوە مام جەالل بووە، بەشداری پێنجەمین لە )وارش��ۆ( و ك��ردووە ڤیستڤاڵی جیهانی الوان��ی

سكرتێرەكانی دیكەش دیارن.پ/كاركردن لە ناو رێكخراوی جەماوەری مەرجە بۆ

پێگەیاندنی كەسایەتی تاك؟و/من پێم وایە یەكێك لەجیاوازی ئەوكەسانەی لە پێدەگەن كوردستان دیموكراتی الوانی یەكێتی ناو كەلە هەیە گەنجانە ئەو لەگەڵ زۆریان جیاوازیەكی ئەم كەلەناو گەنجانەی ئەو نین، رێكخراوەكەدا ناو لەرووی رێكخراوە ئیش دەكەن و پەروەردە ئەكرێن ئاستی رۆشنبیریەوە زۆر لە پێشترن و چاوكراوەترن یەكانەوە، كۆمەاڵیەتی كایە روی��ەك��ی لەگشت و زیاترە زانستیان و زانیاری هەم بڵێم دەتوانم و هەیە گرفتەكانیان چارەسەركردنی توانای هەم توانای بەرێوەبردنی كارەكانیان و توانای هەڵگرتنی شانازیەكەی ئەمانە گشت بەرپرسیارێتی، هەستی بۆ قوتابخانەی یەكێتی الوانی دیموكراتی كوردستان دەگەرێتەوە، كە شوێنی بەرهەمهێنانی كادری باشە و وەرزشوان دەیان و سەدان قوتابخانەیە لەم هەر مەدار و سیاسەتد هونەرمەند و راگەیاندكار كادری و رۆشنبیر پێگەیشتوە، بۆیە دەتوانم بڵێم )ی .ل. بە كە گەنج پەروەردەكردنی بۆ زانكۆیەكە .ك( د شەرمنی خۆیاندا بچنەوە، بۆ ئەوەی خاك و واڵتی خۆیان خۆش بوێت و تواناكانی خۆیان پەرەپێبدەن دۆزینەوەی بۆ ب��دۆزن��ەوە شاراوەكانیان بەهرە و

كەسایەتی خۆیان .شت غەریب مەریوان كاك ئێستاكە پ/بۆچی

بۆباڵو كراوەكانی الوان نانوسێت؟ دامەزراندنی كردمان كارەگرنگانە لەو و/یەكێك رادێوی پێشكەوتن بوو، لەبیرەمە تەنانەت خۆشمان بەرنامەی من دەك��رد، پێشكەش تێدا بەرنامەمان رۆمانی شەوم پێشكەش دەكرد، من دەڵێم هەركەسێك لە قوتابخانەیەك دەردەچێت هەتامابێت خۆشەویستی بۆی هەیەو لەبیری دەمێنێت، پێم وایە هەركەسێك لێ بە جەستەش رێكخراوە كاری كردبێت گەر لەم منیش هەردەمێنێت، دا ی��ادی لە ب��ەاڵم دووربێت بەردەوام ئاگاداری ڕاگەیاندنەكانی الوانم باڵوكراوەكانم دیكە شوێنەكانی بۆ شت بەاڵم دەگ��ات، بەدەست

دەنوسم بۆ ئێوە ماوەیەكە نانوسم.

دیــمـانـە

پێش هەمووشتێك دەبێ بڵێین یەكێك لە شانازیە گەورەكانی

یەكێتی الوان ئەوەیە کە ئێمە توانیمان بەسەدان

كادیری راگەیاندنكار پێبگەێنین

July 2012 No 182

وتنکه‌‌پێش‌‌

16

بەڕێوەبەری ڕۆشنبیری مندااڵنی هەڵەبجە: لە گەڕەكەكاندا نەتوانراوە پارك و كتێبخانەی تایبەت و ئامرازی

سەرگەرمی بۆ مندااڵن دابین بكرێت

ئیبراهیم هەورامی بەڕێوەبەری ڕۆشنبیری مندااڵنی هەڵەبجە لەم چاوپێكەوتنەی لەگەڵ ژیان ڕەوش��ی بە ئ��ام��اژە پێشكەوتن( (و دەك��ات هەڵەبجە لە مندااڵن چاالكی و دەڵێت:« مندااڵنی هەڵەبجە لە زۆر شت بێ بۆ دەگەرێتەوە بەشبونیشیان بێ و بەشن لە پەیوەندیدارن الیەنی كە كەسانەی ئەو

شارەكەدا«

بەڕێوەبەرێتی چەند ساڵی پێشكەوتن/ ڕۆشنبیری مندااڵن لە هەڵەبجە دامەزرا؟

ب��ەڕێ��وەب��ەرای��ەت��ی وەك ئ��ی��ب��راه��ی��م/ خانەی وەكو بەاڵم دام��ەزرا، ساڵی)2010( ڕۆشنبیری مندااڵنی هەڵەبجە زۆر دەمێكە ئەم دەورێكی و كراوەتەوە شارەدا لەم خانەیە

باشی هەبووەو چەندین منداڵی بەهرەمەندی پێگەیاندووە.

بەڕێوەبەرێتی ج��ی��اوازی پێشكەوتن/ ڕۆشنبیری خانەی و مندااڵن رۆشنبیری

مندااڵن چی یە؟ب��ەڕێ��وەب��ەرای��ەت��ی پێشتر ئیبراهیم/ ڕۆش��ن��ب��ی��ری م���ن���دااڵن ل���ە ه��ەڵ��ەب��ج��ە مندااڵن ڕۆشنبیری خانەی نەكرابوویەوە مندااڵنی ڕۆشنبیری بەڕێوەبەرایەتی سەربە س��اڵ��ی)2010(وە لە ب��ەاڵم ب��وو، سلێمانی كراوەتەوە هەڵەبجە لە بەڕێوەبەرایەتی كە ئێستا ئەم بەڕێوەبەرایەتییە دووخانەی هەیە ئەوانیش خانەی ڕۆشنبیری مندااڵنی هەڵەبجە خورماڵە مندااڵنی ڕۆشنبیری خانەی و كادیری كاتیشدا نزیكترین لە ئەگەر و

هەردووخانەی بكرێت دابین بۆ پێویستمان ڕۆشنبیری سیروان و بیارەش دەكەینەوە.

زیاتر خۆی پڕۆژەكانتان پێشكەوتن/كارو لە چیدا دەبێنێتەوە؟

سااڵنە بەڕێوەبەرایەتی وەك ئبیراهیم/ لەگەڵ وەردەگ��ری��ن خانەكان ب��ەرن��ام��ەی ب��ەرن��ام��ەی خ��ۆم��ان و پ��رۆژەك��ان��م��ان لە لە ك��ار بەشێك پێكهاتووە، ب��ەش چەند پەیوەندی كە دەكەین ئەومندااڵنە س��ەر هەیە، خانەكانماندا لەگەڵ بەردەوامیان دەرەوەی لە كە ئەومندااڵنەی بەشێكیش هەیە توانایەكیان بەهرەو و هەن خانەكان پێك ئێمە ئیشەكانی لە تریش بەشێكی و لە خولەكانیش خول، لەكردنەوەی هاتووە كۆمپیوتەر، موزیك، بواری)وێنەكێشان، شانۆ، هەڵەپەڕكێ و سەما، یارییەكانی وەك ئەمانەش پێ( تۆپی و شەترەنج و تێنس

هەردوو ڕەگەز سودی لێدەبینن.پێشكەوتن/ ئەو كارو پڕۆژانە زیاتر وەك خانەی وەك یان كردووتانە بەڕێوەبەرێتی

ڕۆشنبیری؟بخەینە ئەوجیاوازییە نابێت ئیبراهیم/ و مندااڵن ڕۆشنبیری بەڕێوەبەرێتی نێوان بەرنامەیان بۆخۆیان خانەكان خانەكان، هەیە و ئێمەش بۆ خۆمان بەرنامەمان هەیە واتە هی الیەنەیە تاك پڕۆژەكان زۆرجار و خانەكانە و زۆرجاریش لەگەڵ خانەكاندا بە

هاوبەشی پڕۆژە دەكەین.

دیدار: عومەرعەزیز

دیــمـانـە

وتنکه‌‌پێش‌‌

16

ww

w.la

wan

ikur

dist

an.o

rgJuly 2012 No 182وتنکه‌‌پێش‌‌

17

پێشكەوتن/ ڕەوشی ژیانی مندااڵنی ئەم سنورە لە چ ئاستێكدایە؟

شارە ئەم مندااڵنی بەداخەوە ئیبراهیم/ لە زۆر شت بێ بەشن و بێ بەشبونیشیان الیەنی كە كەسانەی ئەو بۆ دەگەرێتەوە بەنمونە سەیر لە شارەكەدا، پەیوەندیدارن پاركێكی جۆرە شارەدا)هیچ لەم دەكەین جیاجیاكاندا گەڕەكە لە و نییە مندااڵنە كتێبخانەی و تایبەت پاركی نەتوانراوە مندااڵن بۆ تەرفیهی( هۆیەكانی و تایبەت بەڕێوەبەرایەتی وەك ئێمەش دابینبكرێت، توانایەكی ه��ەم��ان��ە ك��ە ئ��ەوت��وان��ای��ەی مەحدوودەو دەتوانین لە سنوری دەسەاڵتی

خۆماندا ئیشەكانمان جێ بەجێ بكەین. گوندەكانی مندااڵنی بۆ پێشكەوتن/

دەوروبەری هەڵەبجە چیتان كردووە؟كە داڕشتووە بەرنامەیەكمان ئیبراهیم/ ناو شارەوە بگوێزینەوە لە چاالكییەكانمان سەردانكردنی ئەویش شار، دەرەوەی بۆ گوندەكانی سنوری قەزای هەڵەبجە بە هەر راب��ردوو هەفتەی لە ناحییەكەیەوە، سێ حەمە خێڵی گوندی لە چاالكیمان یەكەم چەندتابلۆیەكی بەنمایشكردنی ئەنجامدا لەگەڵ چەندگۆرانییەك وتنی و هەڵپەڕكێ خۆشەویستی گوڵی دی���اری بەخشینی مندااڵن بۆ مندااڵنی گوندەكە و دابەشكردنی بەنیازیشین و بەسەریاندا ئااڵی كوردستان ئەوچاالكیەشمان ببەینە گوندی بانی شار و

ئەم چاالكیانە بەردەوام دەبن.پێشكەوتن/ سااڵنە لەم كاتەدا ڤێستیڤاڵی

تائێستا ساڵدا لەم كەچی دەكرا مندااڵن نەكراوە بۆچی؟

ڤێستیڤاڵێكی چەند سااڵنە ئیبراهیم/ ه��اوب��ەش ل��ە ن��ێ��وان ب��ەڕێ��وەب��ەرای��ەت��ی دا سلێمانی ن��اوچ��ەی ڕۆشنبیریەكانی وەرزشی، ڤێستیڤاڵی وەك) دەدرا ئەنجام موزیك، چیرۆك، و شیعر خوێندنەوەی هەڵپەركێ هەروەها نمایشی پێشانگای نیگار تائێستا بەداخەوە بەاڵم گەورە( كێشانی بەڕێوەبەرایەتی لە باسێك قسەو هیچ ئاڕاستەمان یەوە سلێمانی لە گشتیمانەوە

نەكراوە.پێشنیارتان ئێوە ئ��ەی پێشكەوتن/ لە بكرێت پ��ەل��ە ئ���ەوەی ب��ۆ ن��ەك��ردوە

كردنەوەیان؟و مەركەزیە پێشانگایانە ئەو ئیبراهیم/ دادەبەزێت، گشتیمانەوە لەبەڕێوەبەرایەتی دیداری بەنیازین خۆمان ئێمەوەك بەاڵم شانۆی مندااڵن كە بۆ یەكەم جارە لەمێژووی كوردستان ئاستی س��ەر لە ش��ارەك��ەدا، بوارەكە نوسەری بەبەشداری )16( شانزە

ئەنجام بدەین.تایبەت ب��اڵوك��راوەی ئایا پێشكەوتن/

بەمندااڵنتان هەیە؟ئیبراهیم/ تائێستا من دووجار پێشنیارم كردووە بۆ بەڕێوەبەرایەتی گشتی كە گرنگە لە سنورەی خۆماندا گۆڤارێكی مندااڵنەمان بۆ منداڵ ئەدەبیاتی بە تایبەت هەبێ ڕۆشنبیری وشیاری ب��ارەی لە چ ئ��ەوەی كۆنتاكتی ب��ارەی لە چ هونەرییەوە، و

لە كەسایەتیە هونەری و ئەدەبیەكان و چ توانای و هەوڵ وەرگرتنی هەند بە بواری ئەو مندااڵنەی كە بەهرەمەندن بەهرەكانیان بەداخەوە بەاڵم ڕوو، بخەینە لەوگۆڤارەدا

هەردووجارەكە پێشنیارەكەم ڕەفزكراوە.بۆچی ڕەفزكردنی هۆكاری پێشكەوتن/

دەگەرێتەوە؟لەالیەن گوتووە ئێمەیان بە ئیبراهیم/ ناكرێ ڕەزامەندی وەزیرانەوە ئەنجومەنی گۆڤارێك بۆخۆی بەڕێوەبەرایەتییەك هەر

باڵو بكاتەوە.سەر ل��ە ن��اك��رێ��ت ئ��ای��ا پێشكەوتن/

میزانییەی خۆتان باڵوی بكەنەوە؟ئیبراهیم/ زۆرجار میزانیەش هەیە، بەاڵم تۆ پێویستت بە ڕەزامەندی سەرەوە هەیە.

پێشكەوتن/ لە كۆتایدا پالنتان چییە بۆ مندااڵنی بە بدرێت گرنگی تازیاتر ئایندە

ئەم سنورە؟كردنی بەجێ ج��ێ ب��ەرل��ە ئیبراهیم/ ئەگەر ه��ەی��ە، گرفتێكمان پالنەكانمان زۆر چارەسەركرا بۆ ئەوگرفتەمان هاتوو نەبوونی گرفتەكەش دەبین، دەستكراوە بەڕاستی كاتێك میالكی میالكی پێویستە، پێویستت نەبوو هەندێ مەشاكیلت بۆ دێتە كاربكەیت، و ئیش ئ��ەوەی بۆ پێشەوە كێشەكانی ناو میالكات و ناو خۆی دائیرە لەوەی بیت زۆر سەرقاڵتر دەكات لێ وات زاڵی، خۆتدا هونەرییەكانی كێشە بەسەر چارەسەربوو بۆ ئەوكێشانەمان ئەگەر

بەرنامەی زۆرمان بە دەستەوەیە.

دیــمـانـەw

ww

.law

anik

urdi

stan

.org

وتنکه‌‌پێش‌‌

17

July 2012 No 182

وتنکه‌‌پێش‌‌

18

بەهرە سدیق: كەمیی رۆژنامەنووسی ئافرەت هۆكاری زۆرە وەک كولتوری كۆمەاڵیەتی و نەریتی باوكساالری

بەهرە سدیق رۆژنامەنووسی الو لە دایك هەولێرە، ش��اری 1988ی ساڵی ب��ووی پەیمانگای راگەیاندنی بەشی دەرچ��ووی تەكنیكی هەولێرە ماوەی سێ ساڵە وەكو لەم دەركەوتووە، ئافرەت رۆژنامەوانێكی دیمانەیەدا باس لە راگەیاندنكارانی ئافرەت شووكردنم دوای لە دەشڵێ و دەك��ات

بەردەوام دەبم لەكاری رۆژنامەوانی. ڕاگەیاندن لەبەشی ئ��ەوەی پێش پ: راگەیاندنت كاری ئ��ارەزووی وەربگیرێیت

هەبوو؟و: سەرەتا خۆم حەزم لە كاری ڕاگەیاندن دوان���زەدا پۆلی لە كە نمرەی ئ��ەم ب��وو لە كە لەوەی بوو تر بەرز هێنا بەدەستم پەیمانگای ڕاگەیاندن وەربگیرێم، كە ناویشم هاتەوە لەبەر ئەوە پێم خۆش نەبوو بچمە حەزی كاتدا لەهەمان و ئەهلی كۆلێژی خۆمی لەسەر بوو، بۆیە ئەم بەشەم تەواو كرد، دەمێك بوو حەزم لە كاری ڕاگەیاندن بوو، خۆم وام دانابوو كەدوای پۆلی دوانزە گیرام وەریش كە بكەم، ڕاگەیاندن كاری

بۆمن خۆشتر بوو و دەرفەتی زیاتر بوو.راگەیاندنكارانی ڕۆڵی ئێستادا لە پ:

ئافرەت لە چ ئاستێك دایە؟دوایی بەتایبەت خراپە بڵێم و:ناتوانم دراون ه��ەواڵن��ەی ئ��ەو و ماندوبوون ئ��ەو پیشەیە، لەو ئافرەت ڕۆڵی بۆدیارخستنی بتوانین نییە باش ڕادەی��ەش بەو ب��ەاڵم باسی بكەین،خۆ ئەگەر ئافرەت ڕۆڵی باشی

دیمانە: بێریڤان واحد

وتنکه‌‌پێش‌‌

18

دیــمـانـە

ww

w.la

wan

ikur

dist

an.o

rgJuly 2012 No 182وتنکه‌‌پێش‌‌

19

كۆمەڵێك تووشی ئەوا لەكارەكەی هەبێت دەكات لێ وای دەبێتەوە توانج و كێشە كارە ئەو چیتر بكاتەوە لەوە بیر زۆرجار خودی لێرە بێت گرنگ ئ��ەوەی نەكات، ئافرەتەكەیە خۆی تاچەند دەتوانێ خۆڕاگر بەردەوامی و بەوكێشانە بەرامبەر بێت

بەكارەكەی خۆی بدات. بەپێی ئافرەت راگەیاندنكارانی پ:ئایا پەنجەی جێی داوە هەوڵیان پێویست

خۆیان دیاربخەن لە راگەیاندنی كوردیدا؟زۆرماندوو كورد ئافرەتی بێگومان و: بووە زۆر كۆششی كردووە بۆ ئەوەی بەسەر كۆت و تەگەرەكان زاڵ بێت، خۆشبەختانە تاڕادەیەكی زۆر توانیویانە ئەو كلتورە كۆنە و باوك ساالرییە بشكێنن كە بەسەر مێشكی لەراگەیاندن، بەڵكو كۆمەڵگە زاڵە نە هەر هەیە رێگری ئافرەت بوارەكان لەهەموو زۆری زۆربەی شادوومانیە مایەی ئەوەی هێشتا بەاڵم شكاون، بەندانە و ئەوكۆت تاكو زیاترە بوونی بەماندوو پێویستمان بتوانین جێ پەنجەی ئافرەت نەك بەتەنیا الیەنەكانی لەهەموو بەڵكو لەراگەیاندن،

كۆمەڵگەی كوردی دیاربكەین. ئافرەت رۆژنامەوانی كەمی هۆكاری پ:

چییە؟وەك ئافرەت رۆژن��ام��ەوان��ی كەمی و: لەهەموو شوێنێك باسمان كردووە هۆكاری كۆمەڵگە كۆمەاڵیەتی كلتوری لەوانە زۆرە تاكەكانی دواك��ەوت��ووی��ەی ئەومێشكە و ساالری باوك نەریتی و داب و كۆمەڵگە زۆر ژمارەیەكی ڕەنگە ئایینی، هۆكاری و ببن ئەوەبێت حەزیان كوردی ئافرەتی لە لەناو بكرێت لێ رێگریان بەرۆژنامەنووس خێزانەكانیان یان زۆر خزم و كەس وكار و لەبەردەمیان،پێموایە دەبن رێگر دەوروبەر بدات ئەمانە بەهەموو گوێ نابێ ئافرەت لەسنوور دەیكات ئەوكارەی بزانێ ئەگەر الی ن����ەداوە وات���ە ئ���ەوك���ارەی دەك��ات كەمی زۆرج��ار خۆیەتی، لەباوەڕی ت��ەواو رۆژنامەوان دەگەڕێتەوە بۆ بوونی كێشە و قسەو قسەڵۆك لەنێو دەزگاكانی راگەیاندن لەبری بۆیان هاندەر و پاڵپشتی نەبوونی

بوون، ب��ەردەوام بۆ بدەن هانیان ئەوەی لەوانەیە پێیان بگوترێ ئەوە كاری تۆ نییە ئێرە شوێنی تۆ نییە زۆر شتی لەوبابەتانە و لەكۆتایی سارد دەبێتەوە لەو گڕوتینەی بۆ كارەكەی هەیەتی و دەستبەرداری دەبێت

پ: یەكێك لە هۆكارەكانی هێنانە پێشی ناوەندە ڕاگەیاندن، كاری ناو بۆ ئافرەت ڕۆڵی ب��وو. ڕاگ��ەی��ان��دن ئەكادیمیەكانی پێشی هێنانە لە ئەكادیمیەكان ناوەندی ئ��اف��رەت بۆ ن��او ك��اری ڕاگ��ەی��ان��دن چۆن

هەڵدەسەنگێنی؟وا نابینن سەرەكی دەوری و:ئەكادیمی كەسەكەوە خودی لە كە دەك��ەم هەست تا 50 وانەیە لە دەبێ، پەیدا ڕاگەیاندن پەیمانگای پۆلێكی لە هەبێ قوتابی 60كەسێكیان چەند تەنیا بەاڵم تەكنیكی، كاری ڕاگەیاندن دەكەن كەواتە هەوڵدانەكە دەگەرێتەوە سەر كەسەكە دەوری ناوەندی

ئەكادیمیەكان زۆر دیار نییە.ڕاگەیاندنكارانی ئێستا تا بۆچی پ: هەندێ بۆ دەس��ت نەیانتوانیوە ئافرەت لەسەر كار تەنیا ببەن هەستیار بابەتی

بابەتە الوەكییەكان دەكەن؟هەڵگرتبێ دەستیان كە وانییە پێم و: لەوانەیە زۆریش ڕۆیشتبن، بەاڵم لە وواڵتی ئێمەدا زۆر بەربەستیان دێتە ڕێ وەك هزری بەاڵم كلتور...هتد، و ونەریت كۆمەڵگا شوێن و دەكەن كار زۆر ئەوەشدا لەگەڵ زۆربەیان هەرچەندە دی��ارە پەنجەشیان لەوانەیە قوربانی زۆریان دابێ تا بگەنە ئەم ئاستە، بەاڵم دەستیان هەیە و كار دەكەن.كردنی ئیستغالل لە باس زۆرج��ار پ: ڕۆژنامەنووسی ئافرەت دەكرێ، ڕای بەڕێزت

لەسەر ئەم بابەتە چییە؟و: ئەم بابەتە بە گرنگ نازانم پێم وایە خۆی، كەسەكان فكری سەر دەگەڕێتەوە ڕۆژنامەنوسێكی هەموو كە وانییە پێشم خۆم بكرێن ئیستغالل بتواندرێ ئافرەت هیچ ئێستا هەتا دەهێنمەوە نمونە وەك هەرخۆشم و نەكراوە لەسەر ئیستغاللێكم بڕیارم داوە كارم كردووە، ئیستغالل كردن بەڵكو نییە، ڕۆژنامەنووسان لەسەر تەنیا

هەیە، حوكمیەكاندا دامودەزگا زۆربەی لە بەڵكو دەگەرێتەوە سەر خودی كەسەكە كە

تاچەند ڕێگەیان پێدەدات.پ: زیاتر كار لەسەر چ بابەتێك دەكەیت؟كردووە، كارم بوارەكاندا هەموو لە و:

بەاڵم ئێستا بواری سەرەكیم هونەرییە.ئامادەكردنی لەكاتی دەوت��رێ��ت پ: ڕاپ���ۆرت و ڕووم��اڵ��ك��ردن��ی ڕووداوەك����ان، بۆ ئاسانكاریان ئافرەت ڕۆژنامەنووسانی

دەكرێت لەچاو پیاوان؟دەزان��ی��ن وای��ە وەك ڕادەی���ەك ت��ا و: ئ��اف��رەت��ان هەر ل��ە پ��ی��اوان زۆر زی��ات��رن زیاتر پ��ی��اوان كە ك���ردووە وای ئەمەش داوای زۆرجار بۆیە لێهاتوون، و شارەزان دەدرێین. یارمەتیش و دەكەین یارمەتی و ڕێزێك و وەك ئاساییە ئەوەش شتێكی

یارمەتییەكە.رۆژن��ام��ەوان��ە شوكردنی دوای لە پ: سارد رۆژنامەوانی كاری لە ئافرەتەكان دەبنەوە یاخود دەستبەرداری دەبن. بۆچی؟دەستنیشانی كە ئەوكەسەی یەكەم و: دەكات ببێت بەهاوسەری ژیانی ئەگەر ئەو جێ كارەكەی پێموانییە بێت هاندەری بهێڵێت. دووەمیان خێزانی خۆی و خێزانی هاوسەری واتە ماڵە خەزوورانی. سێیەمان زەحمەتە زۆر سەركۆمەڵگە دەگەرێتەوە لەوكارە منداڵەوە و بەماڵ ئافرەتێك بەردەوام بێت خۆ ئەگەر هەشبێ تاڕادەیەكی دەبێتەوە،دەبینین ناخۆشی دووچاری زۆر خۆی ب��ەڕەزام��ەن��دی ئافرەتێك زۆرج���ار لەكارەكەی ب��ەردەوام��ە هاوسەرەكەی و لەوانەیە كۆمەڵگە و نەریت و داب لەبەر رۆژێك هاوسەرەكەی داوای لێ بكات لەماڵ دابنیشێ و واز لەكارەكەی بێنێ،زۆرجاریش

هەیە خۆی بێزاردەبێت و واز دەهێنێت.پ: ل��ە دوای���ی ش��ووك��ردن��ت ل��ە ك��اری

رۆژنامەوانی بەردەوام دەبی؟و: لەحاڵی حازردا باس كردنم لەشووكردن كاتی ماوە،وازهێنانم بەپێی بارودۆخە،بەاڵم دەستبەرداری ناكەم ب��اوەڕ كاتێك هیچ

كاری رۆژنامەوانی ببم.

دیــمـانـە

July 2012 No 182

وتنکه‌‌پێش‌‌

20

دالیا غازی: گەر پێشانگایەكی تایبەتی شێوەكاری بكەمەوە بۆ ماوەی سێ ڕۆژ دەبێ سێ سەد هەزار

دینار بدەم

دیمانە: هێمن خلیل

دنیای هونەری ئاوێتەی چەند ساڵێكە بەشی ب����ووە،دەرچ����ووی ش��ێ��وەك��اری هونەرەجوانەكانی پەیمانگای شێوەكاری هەمان قوتابی لەئێستاشدا كەركوكە، بەشە لەكۆلێژی هونەرەجوانەكانی زانكۆی كاری لەسەر ب��ەردەوام��ە سەالحەدین، بەچەند تایبەتدا لەدیمانەیەكی هونەری پرسیارێك هێنامانە ئاخاوتن بەم شێوەیە

:هەر پەسندكردنی بۆ تۆ پ/ب���ەڕای كارێكی هونەری بۆ چوونی خەڵك گرنگە

یان ڕەخنە گران؟و/ب��ەت��ەئ��ك��ی��د ب��ۆچ��وون��ی خ��ەڵ��ك و یەكێكیان هەر گرنگە، ڕەخنەگرانیش ب��ی��روڕای خ��ۆی ه��ەی��ە، ب��ەاڵم ب��ۆ هەر هونەرمەندێك بیروڕای ڕەخنەگران باشترە بۆ ئاماژە پێكردنی ئەو هونەرمەندە،ئەگەر یاخود بێت تێدا هەڵەیەكی هەر و بێت هەر گۆڕانكاریەك بكرێت لەسەر ئەو كارە

هونەریە.

پ/بەبروای تۆ ئەزموون یان ئەكادیمیا كامەیان گرنگترە؟

ئەكادیمیا و ئ��ەزم��وون من و/ب���ەڕای هەردووكیان گرنگی تایبەتی خۆیان هەیە، ئەگەر بێت و هەر هونەرمەندێك ئەزموونی ئەگەر الی��ەن��ەوە، زۆر لە باشە هەبێت زۆر ئەوە هەبێت ئەكادیمیشی بڕوانامەی

باشترە.

هــونــەر

ww

w.la

wan

ikur

dist

an.o

rgJuly 2012 No 182وتنکه‌‌پێش‌‌

21

هونەری سەیری چۆن پ/لەئێستادا شێوەكاری دەكەی؟

لەكوردستان شێوەكاری و/ه��ون��ەری هێشتا باش،بەاڵم ئاستێكی گەیشتۆتە زۆری ماوە بگاتە ئاستی واڵتانی ئەوروپی، لەئەوروپا هونەر زۆر پێشكەوتووە ئەگەر لەكوردستان لە 30% بێت ئەوا لەئەوروپا

لە 100% بەڵكو لەوە زیاترە.

چۆن پێشانگا هۆڵەكانی پ/ئاستی دەبینی؟

بەاڵم دەبینم، باشدا و/لەئاستێكی ئەگەر نموونە بۆ گرانە، نرخەكانیان ش��اری لەهۆڵەكانی لەیەكێك ب��م��ەوێ هەولێر پێشانگایەكی تایبەتی شێوەكاری ( بە ڕۆژ )3 ( م��اوەی بۆ بكەمەوە ئەو دینارە، ه��ەزار سەد سێ )300000سەنتەرێك و بێت ئەگەر زۆرە، نرخەش ئەو یارمەتی هونەری گروپێكی یاخود هونەرمەندە نەدات ئەوە بڕواناكەم ئێمەی هونەرمەندان پێشانگا بكەینەوە لەبەر ئەو

كەموكوڕیانەی ڕووبەڕوومان دەبنەوە.

بابەتی ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی پ/ئ��ام��ان��ج��ی تابلۆكانت چیین؟

سەرەكی بابەتی جار زۆر و/ئافرەت هونەریەكانمە،بەتایبەتی كارە زۆرب��ەی لەنێو ئافرەت نەهامەتیەكانی كێشەو سەرەكیە ئامانجی ئ��ەوەش كۆمەڵگا،

لەبابەتی تابلۆكانم.

دوای ماندووبوون دوای شتێك پ/چ نەخشاندنی تابلۆكانت بێ تاقەتت دەكات؟دەك��ات كەبێتاقەتم شتەی و/ئ���ەو كەتێیدا تابلۆكانم بۆ شوێنە نەبوونی دای بنێم، وەك كۆگا بۆ هەڵگرتنی كارە

هونەریەكانم.

پ/ئەو ستایاڵنە چین كە شێوەكارانی كورد كۆدەكاتەوە؟

و/ئەو ستایاڵنەی كەشێوەكارانی كورد زیاتر كوردەواریە ستایڵی كۆدەكاتەوە نەریتی و داب سروشت كلتورو وێنەی

كوردەواری تێدا دەردەكەوێت.

پ/بۆ لەبواری هونەر ئافرەتمان كەمە؟و/بەهۆی ئەو داب و نەریتە كۆمەاڵیەتیە، بەكەمی زۆر ئافرەت ئێمە لەكۆمەڵگای دێنە ئەم بوارە، لەوان وایە ئەگەر ئافرەت چووە ئەو بوارە خەڵك بەچاوێكی نزمەوە سەیری دەكات، هۆشیار كردنی خەڵك و ئاشناكردنیان بەبواری هونەری بۆ ئەوەی بەئافرەتانیان ڕێ و بگۆڕێت بیروڕایان

زیاتر بدەن بەرەو هونەر بێن.

پ/تاچەند نەهامەتیەكانی ئافرەت لەناو تابلۆكانت ڕەنگی داوەتەوە؟

و/بەڕێژەیەكی باش نەهامەتی و كێشەی ئافرەتان لەتابلۆكانم ڕەنگی داوەتەوە، بۆ لەكارە ئافرەت گرفتی و معانات ئەوەی بزانن هونەریەكان بۆ خەڵك دەرببڕین و

كورد چییە و چۆنە و چی پێدەكرێ.

پ/پڕۆژەی داهاتووت چییە؟هاوبەش پێشانگایەكی و/ب��ەن��ی��ازم لەئێستاوە هەر وە لەئایندەدا، بكەمەوە ئەم بۆ كردووە هونەری بەكاری دەستم

پڕۆژەیە.

پ/دوا وتەت چییە؟و/ه���ی���وادارم ه��ون��ەری ش��ێ��وەك��اری ببینێ ب��ەخ��ۆوە زی��ات��ر پێشكەوتنی لەكوردستان و داواكارم حكومەتی هەرێمی پەیوەندیدارەكان الیەنە و كوردستان ه��ون��ەری و ب��ەه��ون��ەرم��ەن��دان گرنگی

شێوەكاری كوردی بدەن.

هــونــەرw

ww

.law

anik

urdi

stan

.org

وتنکه‌‌پێش‌‌

21

July 2012 No 182

وتنکه‌‌پێش‌‌

22

كەنار عوسمان: ئاواتمە ببمە وەزیری كشتوكاڵ و بە هەموو توانام هەوڵی بۆ دەدەم

دیمانە : تریفە ئازاد

كچە ل��ەو یەكێكە عوسمان -ك��ەن��ار رێكخراوەیی كاری لەبواری كە الوان��ەی شاری بوی دایك لە كەنار دەكات، كار هەولێری قەاڵو منارەییە، لە ساڵی 1988 كۆلێژی سەالحەددین زانكۆی دەرچووی كشتوكاڵە ئێستا بەرپرسی ڕاگەیاندنی لقی كوردستانە، ئافرەتانی یەكێتی هەولێری تیشك پێشكەوتن گۆڤاری دیمانەی لەم

ئەخاتە چەند الیەنیكی ژیانی.

رێكخراوەی ك��اری خولیای پ/چ��ۆن بویت؟

بوم كاركردن خولیای منداڵیەوە -لە خزمەتێك ئ��ەوەی بۆ رێكخراوانە، لەم پێشكەش بكەم، ئەوە ئاواتم بووم لەناو زۆربەی و دەرك��ەوم كوردی كۆمەڵگەی لەبەرامبەر كە الب��دەم بەربەستانە ئەو لەبەردەم گرفت بونەتە واڵتەكەم كچانی

حەزەكانیان.تاچەند ئ��اف��رەت ب��ۆ پ/ك���ارك���ردن

زەحمەتە لە نێو رێكخراوەكان؟-و/هەر كارێك هەوڵی بۆ بدەی ئاسانە، هاتنەدی پێناو ل��ە خەونێكیش ه��ەر دێتە گومان بێ بهاوێیت بۆ هەنگاوی ناو دەستەكانت.. بەاڵم لە واڵتی ئێمەدا

July 2012 No 182

وتنکه‌‌پێش‌‌

22

گەورەترین شۆڕشی عەشق لە واڵتی دڵی

مندا زۆر دەمێكە بەرپا بووە

دیــمـانـە

ww

w.la

wan

ikur

dist

an.o

rgJuly 2012 No 182وتنکه‌‌پێش‌‌

23

نەریتی و داب دەستی گ��ی��رۆدەی كە لە بكات كار گەر ئافرەت كۆمەڵگەین ڕێكخراوەكان بە چاوێكی تر سەیر ئەكرێت دا هەڵسەنگاندنی بۆ تر پێوەرێكی و ئەنرێ سوكایەتی بە هەستیەوە دەكرێت

ئەمەش جێگەی داخە...پ/بۆچی بەشی راگەیاندنت هەڵبژارد؟میانەی لە خولیایەك و حەز و/وەك بووم، بەشەدا سەركەوتوو لەو كارەكانم لە و هەڵمبژارد هەمیشە وەك بۆیە وەك ڕاگەیاندن ئ��اس��وودەم، گەڵیشی جیهانی بە دەتناسێنێ پێناسەیەك

دەرەوەی خودی ناخی خۆمان.پ/ئایا بە كاركردنن لەم بەشە تاچەند

ئاسودەی؟و/ زۆر ئاسوودەم، چونكە لەم بەشەدا فێری زۆر شت بووم وەك ئەزمونێك بوو بۆم توانیم خۆم لەم بەشەدا بدۆزمەوە و

زۆر كەسانی بە ئەزمونیشم ناسی.ب��واری ل��ە جگە ئ��ەزان��ی��ن پ/وەك نوسینیشت شیعر خولیای رێكخراوەیی

هەیە؟و/بەڵێ لە ساڵی 2004 وە من شیعر و پەخشانە شیعر ئەنوسم، زۆریش عاشقی هەستەكەم وا خۆشمدەوێت، و شیعرم لە بەردەوام و هاورێمە نزیكترین شیعر

گەڵمایە.بەرهەمێكی چ خاوەنی ئێستا پ/تا

چاپكراوی شیعری نیت؟ن��ەك��ردووە... چاپ هیچیم و/نەخێر تەنها الی خۆم ماوەتەوە بەشێكیشم لە ساڵی لە خوێندۆتەوە شیعری كۆرێكی

.2005شاعیر وەك زیاتر ئەكەیت پ/ح��ەز

بناسرێت یان وەك كەسێكی رێكخراوەیی؟لە حەزدەكەم كورد كچێكی و/وەكو بۆ ئ��ەوەی بۆ بناسرێم ب��واردا ه��ەردوو جگە ئافرەت كە بسەلمێنم كەسانێك خاوەن پێشمەرگەیە دایكە، كە لەوەی كۆڵنەدەرە سەركردەیە سۆزە و هەست چاو نەترسە و پێشەنگە هەموو شتێكە.

كەسیكی بۆ شیعرت ئێستا پ/ت��ا تایبەت نوسیوە؟

و/بە دڵنیاییەوە بەڵێ.شیعر كەسەی ئ��ەو ئەڵێن پ/وای���ە ئەنوسێت ئەبێت عاشقی بەرامبەر بێت؟

و/بە بۆچوونی خۆم شیعر هەڵقواڵوی كە ناخەیە ئ��ەو س��ۆزی كڵپەی ناخە عاشق دڵی كاغەز سەر ئەڕێژێتە هەڵی بۆ هەمیشه به مەعشوقەكەیدا دەلكێت، عاشق دڵی الی خۆی نی یه بەڵكو الی مەعشوقەی ئەم جا مەعشوقەكەیەتی. هەر كەس یا هەر شتێ بێت گرنگ ئەوەیە

عاشقە. بۆیە شیعری بۆ ئەنوسێت.رەگ��ەزی ب��ە ك��ەن��ار عاشقە پ/ئ��ای��ا

بەرامبەر؟لە عەشق ش��ۆڕش��ی و/گ��ەورەت��ری��ن بەرپا دەمێكە زۆر مندا دڵ��ی واڵت��ی كام لەعیشق پڕبێت واڵتێك كاتێ بووە دیكتاتۆر دێت و ئەم شۆڕشە ئەوەستێنێ بۆ ب��ەاڵم عاشقم ئەیڕوخێنێ!!!!!.. و ڕەگ��ەزی لە نیە ك��راو دی��اری كەسێكی بەرامبەر، چونكە عاشق بون تەنها ئەوە

نیە ) كچ بۆ كور ( یا پێچەوانە بێت.پ/هیواو ئاواتت چیە وەك كچێك؟

و/هیواو ئاواتی من زۆرن بە بەشێكی حەزی هەموو گەیشتوم،بەاڵم زۆریشیان منداڵی و ئێستام ئەوەیە لەسەر دەستی

)بارزانی( جەنابی سەرۆكی خۆشەوستم هیوای بە ڕابگەینرێت كوردی دەوڵەتی هیوایەتی وەكو ڕۆژەم... بەو گەیشتن ماسترو ش��ەه��ادەی ح��ەزەك��ەم كەسیم خۆم ب��واری لە بهێنم بەدەست دكتۆرا ئەوەیە من ئاواتی واڵت، دەرەوەی لە ببم سەركەوتوو، كوردێكی كچە ببمە سەركردە واڵتم، بۆ داهێنەر كچێكی بە لە دەكەم تیا كاری كە بوارەی لەو بم بم كشتوكاڵ وەزیری ئاواتمە داهاتووش

بە هەموو توانام هەوڵی بۆ دەدەم. یان تیڤیەك بچیتە نەداوە پ/بریارت

رادیۆیەك؟كەناڵی دوو و ئاسمانی و/كەناڵێكی لێ داوای��ان ڕادی��ۆی��ەك چەند و ناوخۆ پێشكەشكار و بێژەر وەك ك���ردووم، بە ئێستا تا بەاڵم بكەم، كار لەگەڵیان تەواوی بڕیاری كۆتاییم نەداوە كە ئەچم

یا ن نا.پ/تاچەند گرینگی بە جوانی ئەدەیت؟و/ بەالی منەوە جوانی ناخ و ڕەوشت جوانی شتێكەوەیە هەموو سەرووی لە جوانی بەاڵم ئ��ەدات... روخساریش بە ڕوخساریش تا ڕادەیەكی كەم پێویستە.

بكەی زەواج بێت سبەی پ/ئەگەر ك��اری ل��ە واز بڵێت ه��اوس��ەرەك��ەت چەند تا بێنە راگەیاندن و رێكخراوەیی

ئامادەی واز بێنیت؟تێیدا و و/كارەكەی خۆمم خۆشەوێت ژیانم دێتە كەسەی ئەو سەركەوتووم، وەك چۆن منی هەڵبژاردوە ئەبێت قبوڵی بواری كاركردنیشم بكات بگرە هاندەریشم زۆرم و بم عاشقی ئەگەر ب��ەاڵم بێت.

خۆشبوێت بەڵێ ئامادەم.

ww

w.la

wan

ikur

dist

an.o

rgJuly 2012 No 182وتنکه‌‌پێش‌‌

23

دیــمـانـە

July 2012 No 182

وتنکه‌‌پێش‌‌

24

وتنکه‌‌پێش

24

میللی ك��ۆم��اری ف��ەرم��ی/ 1/ن����اوی بەنگالدیش بەنگاڵ)بەنگاڵی خۆرهەاڵت(.2/پایتەخت/ دەكا 12.500.000 كەس.

لە بەنگالدیش 3/مانای واڵت/ وشەی دوو برگە پێكدێت، كە یەكەمیان وشەی

نەتەوەی ن��اوی بۆ هێمایە كە بەنگال بەنگال، دووەمیان وشەی دیش كە واتەی زەوی یان واڵت ئەگەێنێ و هەردوو وشەكە واڵتی یان زەوی واتای یەكەوە بەسەر بەنگال دێت، وشەی بەنگا ناوی هۆزێكی

كە دارڤ��ێ��دە، دێرینی ن��ەت��ەوەی كۆنی نیشتەجێ ناوچەیە لەو لەساڵی1000پ.ز

بوون.4/دانیشتوان/ 163.000.000 كەس.

5/رووب����������ەر/ 147.600ك����ی����ل����ۆ

هەرجارەو واڵتێكأ/ئاسیا

11/ بەنگالدیشچۆمان تەقێدین

وتنکه‌‌پێش

24

جـوگـرافـیJuly 2012 No 182

ww

w.la

wan

ikur

dist

an.o

rgJuly 2012 No 182وتنکه‌‌پێش‌‌

25

مەترچوارگۆشەیە. 1971/3/26 سەربەخۆیی/ 6/ڕۆژی هیندستان ب��ەه��اوك��اری لەپاكستان،

سەربەخۆیی لەپاكستان بەدەست هێنا.تیادایە ن��ەت��ەوەی 18 7/ن��ەت��ەوە/

كەئەمانەن.كوروكس، بیهار%1، ب��ەن��گ��ال%97، ئ��ۆراۆن��س��ادری، سانتالی، م��ون��داری، خومیچین، مرو، بورماسە، ئاراگانیسە، كۆكبۆرۆك، تیپپەرا، چاكما، میزۆ، گارۆ، مەتیەی، سیلهەتی، بیشنوپرییا،

ئاسسمەسە، راجبانشی%2.8/ئایین/ ئیسالم98.9%)سوننە%95، ئەحمەدی)قادیانی(%0.9(، شیعە%3، ب���������وزی0.7%، م���ەس���ی���ح���ی%0.3،

ئەوراجین%0.1.فەرمی وئینگلیزی بەنگالی 9/زمان/

زمانەكانی تر ناوخۆیین.10/دراو/ تاكا=100پیا

11/زانینی خوێندن و نووسین/ %43.12/رژێ���م���ی دەس�����ەاڵت/ ك��ۆم��اری دەس�����ت�����ووری، ل���ەگ���ەڵ ه��ەب��وون��ی دووئ���ەن���ج���ووم���ەن، ك���ە ی��ەك��ەم��ی��ان دووەم��ی��ان و وەزی��ران��ە، ئەنجوومەنی نوێنەران)پەرڵەمان(ە ئەنجوومەنی

كە345 ئەندامی، كە 45 بۆ ئافرەتانە.13/داه�������ات�������ی ن����ەت����ەوەی����ی/

247.500.000.000 دۆالر لەساڵێكدا.نەتەوەیی/ لەداهاتی تاك 14/بەشی

1.500 دۆالر. %67.5 كشتوكاڵی/ 15/زەوی����ی

لەرووبەری واڵت.برنج، كشتوكاڵی/ 16/ب��ەره��ەم��ی تەڕە، شەكر، جۆ، گەنم، چا، پەتاتە،

نۆك، نیسك، میوەجات.سەر ملیۆن ئاژەڵی/66 17/سامانی بزن، 25ملیۆن 31ملیۆن سەر پەلەوەر،

سەر مانگاوگامێش، 3ملیۆن سەر مەڕ.

ملیار 12.500 كارەبا/ 18/بەرهەمی ونیو كیلۆوات كاتژمێر.

گازی نەوت، سروشتی/ 19/سامانی سروشتی، یۆرانیۆم، داری دارستانەكان.

بەرهەمی یەكانی/ 20/پیشەسازی خۆشكردنی شەكر، وچینین، ڕستن پەینی گۆشت، ئامادەكردنی پێست،

كیمیاوی، پەر، كەلوپەلی چون.بەرگ، و جل دەرچ��ووەك��ان��ی/ /21چنین، و ڕستن بەرهەمەكانی پێست، گۆشت، جورجی دەریا، ئاژەڵی زیندوو.

22/ه��ات��ووەك��ان��ی/ خ���ۆراك، ن��ەوت، و ئۆتۆمبیل ئەلیكترۆنی، كەلوپەلی

پێداویستەكانی، گەلێك بەرهەمی تر.23/هاوبەشی بازرگانی/ ئەمریكا، چین هەندێك هیندستان، بەریتانیا، یابان،

واڵتی عەرەبی، واڵتانی یەكێتی ئەوروپاشیتاكۆنگ، گرنگەكانی/ 24/ش��ارە

جونگە، باریسال، سیلەت، راجشاهی.25/پ��ێ��گ��ەوس��ن��ووری ج��وگ��راف��ی/ باشووری ئاسیا، لە باكوور و لە خۆرئاوا كەئەوەیش واڵتە تەنیا ڕۆژه��ەاڵت لە و واڵتی هیندستان وە لە باشوورەوە واڵتی

مانمار)بورما( و كەندوای بەنگاڵە.بەنگالدیش جوگرافی/ 26/دابەشی

بەسەر شەش پارێزگا دابەش كراوە.27/كورتەیەك لە مێژووی واڵت/ واڵتی بەنگالدیش هەرلەكۆنەوە واڵتێكی ئاوەدان ساڵ چ��واره��ەزار نزیكی بۆ كە ب��ووە كەنەتەوەی ئەگەرێتەوە، زایین بۆپێش لەو زاییندا پێش 1000 لەساڵی بەنگاڵ واڵتە نیشتەجێ بوون، لەسەدەی حەوتی و جانجاریدای شانشینی زایین پێش لەژێر بیهار شانشینی لەگەڵ یەكگرتنی ئیمپراتۆریاكانی)سونجا سەرپەرشتی بووە دواتر دا، ونانداوماگادا( وماوریان گوپتاوهارشا لەئیمپراتۆریای بەشێك لەسەدەی سێیەمی پێش زایین تاسەدەی

كۆتاییان لەسەدەیدا و زایین شەشەمی دەوڵەتێكی شاشانكا پادشا، پێهات، لەبەنگالدیش، دورس��ت��ك��رد بەهێزی سیاسی ب���اری ن��اه��ەم��واری ل����ەدوای خانەدانێكی بنگالدیش، ئ��ەوك��ات��ەی بوزی بەناوی پاال فەرمانڕەوایی واڵتەكە ئەكەن بۆماوەی چوار سەد ساڵ، دواتر بۆ سینا بەناوی هیندۆسی خانەدانێكی ماوەیەكی كورت فەرمانڕەوایی بنگالدیش ئەكات، لەساڵی)1199ز( ئایینی ئیسالم بنگالدیش واڵتی لە بازرگانی لەڕێگەی موسڵمان وەخ��ەڵ��ك��ەك��ەی ب��ووە ب��اڵو داگیركاری تووشی بنگالدیش ب��وون، سوپای بەفەرماندەیی هات توركەكان باكپیرخلیخی توانی شكشت بە بالكشمان بنەماڵەی ش��ای ك��ەدوای بهێنێ سین لەبنگالدیش، بوو هیندۆسی شاهانەی بەشێكی ئەو واڵتەی داگیركرد، لەكۆتایی سەدەی وسەرەتایی پانزدەهەم سەدەی شانزدەهەم بنگالدیش بووە ئیمپراتۆریای لەساڵی)1576ز( وەدووب���ارە ئیسالم ئیسالم بۆ گەڕایەوە، وەلەساڵی)1651ز( كەسەر خۆرهەاڵت هنیدی كۆمپانیای توانیان بوو، بەریتانیا بەئیمپراتۆریای دامەزرێنن، لێ كارگەرییەكی چەند هەرووها توانیان كۆنترۆلی واڵتەكە بكەن لەدوای شەڕی)بالسی( لەساڵی)1757ز(و بەریتانیا، ژێردەستەیەكی بووە كە تێیدا بوونێك لەساڵی)1857ز(یاخی ب��ووە ك��ە سیبوی، ب��ەن��اوی دا ڕووی لەپاشای دەس��ەاڵت گواستنەوەی هۆی لەنێوان و بەریتانیا، نوێنەری بۆ واڵت هەوڵێكی چەند س��ااڵن��ی)1905-1911ز( گەورە بەنگاڵی بۆ درا سەرنەكەوتوو كەبەنگاڵی لێكجیاواز، دووناوچەی بۆ خۆرهەاڵت پایتەختەكەی شاری دەكابو، بەنگاڵی خۆرئاوا كەئێستاسەر بەهیندە، ئیسالمی ل��ەس��اڵ��ی)1906ز(ڕاب��ی��ت��ەی

ww

w. l

awan

ikur

dist

an. o

rgوتنکه‌‌پێش

25

جـوگـرافـیJuly 2012 No 182

July 2012 No 182

وتنکه‌‌پێش‌‌

26

جـوگـرافـی

لەساڵی)1943ز( دامەزرا، دەكا لەشاری نەخۆشیێك لەواڵتەكە باڵبووە كەبووەهۆی مردنی سێ ملیۆن كەس.وەدوای بەریتانیا هێزەكانی لەنیمچەدوورگەی هیند كشانەوە، كەدانیشتوانەكەی ئێستا بنگالدیشی زۆرینەی موسڵمان بوو چووە پاڵ پاكستان ئێستا پاكستانی لەگەڵ نێوان كەدووری خۆرئاوا بەنگاڵی نزیكی)1000میل(ئەبوو، هێندۆسی دانیشتوانەكەی زۆرینەی كە لەساڵی)1950ز( هیند، چووەپاڵ بوو

كشتوكاڵی ب��ەچ��اك��س��ازی دەس��ت��ك��را بۆ خ��ۆره��ەاڵت( بنگالدیش)پاكستانی ئێستای خانەدانەكانی ب��ەرژەوەن��دەی پاكستان، كەبەتەواوی كۆنترۆڵی سەرجەم و كردبوو دەوڵەتیان ودەزگاكانی دام خەڵكی بنگالدیش لێی بێ بەش بوون، كە پاكستانی لە بوونی كێشە هۆی دورست خ��ۆرئ��اوا، پاكستانی و خ���ۆره���ەاڵت بەتایبەتی دوای ئەوەی زمانی ئوردو بووە زمانی فەرمی هەردوو بەشەكەی ئەوكاتەی بەنگاڵ ناوی لەساڵی)1955ز( پاكستان، ڕابیتەی خۆرهەاڵت، پاكستانی بۆ گۆرا دام��ەزرا بەنگالدیشی گوامی كریشاكی ڕەحمان موجیب شێخ بەسەركردایەتی سەربەخۆیی لەپێناو و هەڵدا س��ەری س��ااڵن��ی)1960- لەنێوان بەنگالدیش پاش ب��ەن��دی��خ��ان��ەوە، خ��رای��ە 1969ز( شۆرشێكی لەساڵی)1969ز( ئازادبوونی واڵتەكەی رزگاربوونی لەپێناو بەرپاكرد لەژێردەستەیی پاكستان، بەاڵم سەركەوتوو هەڵبژاردنی ل��ەس��اڵ��ی)1970ز( نەبوو، بەرێووەچوو، بەش لەهەردوو پەرلەمانی كە ڕابیتەی كریشاكی گوامی بەنگالدیشی ڕەحمان موجیب شێخ بەسەركردایەتی لەبەشی پاكستانی خۆرهەاڵت سەركەوتنی بەدەست هێنا، لە1971/3/26 یەكالیەنە و ڕاگ��ەی��ان��د بەنگالدیشی س��ەرب��ەخ��ۆی هێرشی پاكستان سوپای ڕۆژ لەهەمان هۆی ب��ووە كە بەنگالدیش، سەر ك��ردە

لەهاوواڵتیانی زۆر خەڵكێكی كوژرانی نزیكی)10( ئاوارەبوونی و بەنگالدیش، ملیۆن كەس بۆ واڵتی هیند، كە هەندێك جەنگ ئ��ەوم��اوەی��ەی دەڵێن س��ەرچ��اوە سەد سێ لەنێوان گرتبووە واڵتەكەی ك���وژراون، ك��ەس ملیۆن تاسێ ه���ەزار كالكتا لەشاری لەتاراوگە لە1971/4/14 ت��اراوگ��ەی حكومەتی موجیب شێخ ڕاگەیاند، شەڕی رزگاریخوازی بەنگالدیش ب��ۆ م���اوەی ن��ۆ م��ان��گ ب�����ەردەوام بوو بزوونتەوەی و پاكستان سوپای لەنێوان بەپشتیوانی بەنگالدیشی رزگاریخوازی س��وپ��ای ه��ی��ن��د، ك��ە ل��ە دی��س��م��ب��ەری شۆرشگیڕانی یارمەتی بۆ ساڵدا هەماندا دژی ش��ەڕ مەیدانی هاتە بەنگالدیشی ك��ەل��ە1971/12/16 پاكستان سوپای پاكستان سەربازی 90.000ه��ەزار نزیكی و گیرا ب��ەدی��ل هیند س��وپ��ای ل��ەالی��ەن كشاوە لەبەنگالدش پاكستانیش سپای سەربەخۆیی بەپاشەكشەكرا، ناچار و شێخ چەسپا، ب��ەت��ەواوی بەنگالدیش بەنگالدیش س��ەرۆك��ی ب���ووە موجیب ،1972/1/24-1971/4/11 نێوان لە 1975/6/24-1972/6/12 نێوان لە دووبارە و بەنگالدیش وەزیرانی سەرۆك كۆماری س��ەرۆك بووە 1975/1/25 لە ب���ەردەوام ت����ا1975/8/15 بەنگالدیش بوو، لەبەرئەوەی لەو ڕۆژەدا كوتادەیەكی ڕۆژ لەهەمان و كرا دا بەسەر سەربازی ماوەی كەبۆ خێزانەكەی، لەگەڵ كوژرا سێ مانگ كوشتار بەردەوام بوو، حوندكار موشتاق بووە سەرۆكی بەنگالدیش، ژیانی سیاسی گەڕایەوە بۆ واڵت، لەو ساڵدا ئەبو بۆماوەی دووساڵ سادات مەحمەد سایام بووە سەرۆكی واڵت واتە تاساڵی)1977ز(لەواڵت ئەنجامدرا هەڵبژاردن بوو كەئەوە بەنگالدیشی نیشتمانی پارتی كەتێیدا سەرۆكی و هێنا بەدەست سەركەوتنی كرایە بوو ڕەحمان زیا كەناوی پارتەكە

)1981ز(كەلەو تاساڵی واڵت سەرۆكی ئەنجام س��ەرب��ازی كوتادەیەكی ساڵدا بوو ڕەحمان زیا واڵت سەرۆكی و درا كوتادەكە ك��ەس��ەرك��ردەی ك��را، تیرۆ بوو ساتتار ئ��اب��دوس ژەن����ەڕاڵ ن��اوی بوو، تاساڵی)1982ز(لەدەسەاڵتدا كە دووبارە كوتادەیەكی سەربازی ئەنجام درا ئاهساندوددین ژەن��ەڕاڵ بەسەركردایەتی چ����ۆود ه����وری ت����اس����اڵ����ی)1983ز(وكۆتایی سێیەم بۆجاری بوو، بەردەوام ك��وت��ادەی��ەك��ی س��ەرب��ازی ئ��ەن��ج��ام درا بەسەركردایەتی ژەنەڕاڵ حوسێن مەحمەد سەرۆكی ك��ەت��اس��اڵ��ی)1990ز( ئەرشاد شوعیەت بەرەی ساڵدا كەلەو بوو واڵت پێشوو یەكێتی سۆڤێەتی بەسەرۆكایەتی نێودەوڵەتی كۆمەڵگای و هێنا شكستی بینی كەوایكرد بەخۆیەوە زیاتری ئازادی واز ئەرشاد مەحمەد حوسێن ژەن��ەڕاڵ ئەو دوای بهێنێ، واڵت لەسەرۆكایەتی شەهاب الدین ئەحمەد بووە سەرۆكی واڵت تاساڵی)1991ز(كەلەو ساڵدا هەڵبژاردنێكی نیشتمانی پ��ارت��ی ب��ەرێ��وەچ��وو ئ���ازاد زیا خالدە بەسەرۆكایەتی بەنگالدیشی سەركەوتنی بوو ڕەحمان زیا كەخێزانی بیسواس ڕەحمان ئابدور بەدەستهێنا، تاساڵی)1996ز(، واڵت سەرۆكی بووە لەبواری زیاتر سەقامگییری بەرەو واڵت لەو و ئەنا هەنگاوی وئارامی ئابووری ساڵی)1996ز( هەڵبژاردن بەرێوەچوو كە پارتی گوامی بەنگالدیشی بەسەرۆكایەتی شێخ كچی كە واج��د حوسێنە شێخە هێنا، بەدەست سەركەوتنی بوو موجیب س��ەرۆك ب��ووە واج��د حوسێنە شێخە واڵتەكە ل��ەس��اڵ��ی)1997ز( وەزی����ران، هات سروشتی كارەساتێكی ت��ووش��ی نزیكی)139.000( كەتێدا الفاو بەهۆی ل��ە)30( زیاتر و قوربانی ك��ردە كەسی

ملیۆن كەس ئاوارەبوون.

ww

w.la

wan

ikur

dist

an.o

rgJuly 2012 No 182وتنکه‌‌پێش‌‌

27

لە پێش دەرگاكەی خۆی، دوو گیتاری بۆ جوانی داناوە و خۆیشی عازف گیتارە، هەروەها بە پێكەنینەوەش دەدوێت، باوكم لەوەش جگە شكاندوم، لێ گیتاری سێ عازف دكتۆربم ئ��ەوەی پێش دەی��گ��وت

گیتارم. و كوردستانی هونەرمەندێكی هەر الی عێراقی باسی دكتۆر رەوەند سدیق بكەیت،

ئەنجامدانی بەهۆی ئەویش دەیناسێت، تائێستا ن��اوب��راو بۆیان، نەشتەرگەریی نەشتەرگەری جوانكاری و دابەزینی كێشی لەش بۆ زۆرترین هونەرمەند و كەسایەتی بەهۆی ئەویش داوە، ئەنجام سیاسی هێناویەتیە كە لێزەرەوەیە ئامێرە ئەو ناوبراو تاكە، عێراقیشدا لە و كوردستان لەو دیدارەیدا لەگەڵ »پێشكەوتن« تیشك

ئامێرە ئ��ەو سوودەكانی س��ەر دەخ��ات��ە دەتوانێت بەوەدەكات ئاماژە لێزەرییە، بە چەقۆ ئەوەی بێ بكات نەشتەرگەری

شوێنیكی لەش بكەوێت:.

پ��ێ��ش��ك��ەوت��ن/ زۆرج�����ار دەگ��وت��رێ��ت بەكارهێنانی لێزەر كاریگەری خراپی بەسەر لەشی مرۆڤ بە گشتی و چاوی مرۆڤ بە

تــەنــدروســتــی

دكتۆر رەوەند سدیق پزیشكی جوانكاری: هونەرمەندەكان حەزیان لە جوانكاری رووخسار و

لەش و الر و بەژن و بااڵیانەدیدار: توانا شێخانی

نزیكەی دەساڵ دەبێت گیتارم بۆ هونەرمەند ئیلهام مدفعی عازف

كردووە

ww

w.la

wan

ikur

dist

an.o

rgوتنکه‌‌پێش‌‌

27

July 2012 No 182

وتنکه‌‌پێش‌‌

28

تــەنــدروســتــی

تایبەتی هەیە؟ د. رەوەند/ نەخێر، هیچ كاریگەریییەكی م��رۆڤ��ەوە تەندروستی ب��ەس��ەر خ��راپ��ی لێزەر لە شت مەترسیدارترین بەاڵم نیە، ئەوەیە كە بە بەرچاوبكەوێت، بەاڵم ئێمە چاوێلكەی تایبەتی بەكاردەهێنن دژی ئەو هەروەها دەكەوێت، بەرچاو كە تیشكەی بۆ چارەسەر وەك لێزەر جۆری هەندێك

چاوی مرۆڤ بەكاردەهێندرێت. پێشكەوتن/ ئەی سوددی لێزەر چیە، بە تایبەتی ئەو لێزەرەی كە بەرێزتان هەتانە

لە عێراقدا تاكە؟ د.رەوەند/ پێشتر بەكاردەهات بۆ البردنی موی دەموچاو، بەاڵم ئێستا بەكاریدەهێنم هەروەها چارەسەرێك، جۆرە هەموو بۆ ئەو لێزەرەی كە من هەمە بۆ نەشتەرگەری بەكاردەهێندرێت، دەتوانێت لە دووری پێنج ئەوەی ببڕێتەوە بێ مەتر پەنجەی مرۆڤ ئازاربكات، بە هەست و لێبێت خوێنی زیانێكی هیچ ل��ێ��زەرەش ئ��ەو ه��ەروەه��ا

تەندروستی نیە. كاتێك ئافرەتان زۆرج��ار پێشكەوتن/ ل��ێ��زەر ب��ۆ الب��ردن��ی م��وی دەم��وچ��اوی��ان روخسار تێكچوی توشی بەكاردەهێنن،

دەبن، ئەوەش بە بەڵگە روویداوە؟ بە هەبوو، پێشتر بەڵێ، د.رەوەن���د/ چونكە م��وو، البردنی لێزەری تایبەتی ئەوە یەكەم جۆری لێزەرە كە دروستبوو، رۆڵ ئافرەتەكە پێستی حاڵەتەشدا لەو

دەبینێت لە زیان گەیاندن بە روخسار. لە زۆر رێژەیەكی ئێستا پێشكەوتن/ ئایا لۆچە، و چرچ دەموچاویان الوان، هۆكاری چیە و چارەسەری چۆن چۆنیە؟

د. رەوەند/ بەڵێ، ئەو نەوەیەی ئێستا كاریگەری پێیدراوە شیرەی ئەو لەوانەیە هەبێت بەسەر دەموچاوی، هەروەها گەرما و سەرما كاریگەرییەكی راستەوخۆی هەیە،

بە لێزەر چارەسەر دەكرێت. جوانكاری بێژێك، گۆرانی پێشكەوتن/ بۆ دەموچاوی كردوە الی بەرێزتان، بەاڵم ئێستا رووخساری تێكچووە، ئایا پەیوەندی

بە بەرێزتانەوە هەیە؟

دەیكەیت باسی ئ��ەوەی د.رەوەن����د/ بۆی نەشتەرگەریم ساڵە پێنج نزیكەی كردووە، هەروەها پەیوەندی بە منەوە نیە، چونكە كاتێك دەرزی جوانكاری لە یەكێك پەیدابكات حەساسیە ئەگەر دەدرێ���ت پێنج پاش نەوەك دەبێت، راستەوخۆی پێكهاتەكەی ماددەیە ئەو هەروەها ساڵ، زیانێكی هیچ و هەیە مرۆڤدا لەشی لە زانستی پزیشكیشدا هیچ لە نیە، هاوكات دەرمانێك نیە دوای پێنچ ساڵ كاریگەری

هەبێت. كەسایەتیە زیاتر بۆچی، پێشكەوتن/ هونەرمەندەكان تایبەتی بە ناودارەكان، و جوانكاری بۆ دەك��ەن جەنابت لە روو

دابەزینی كێش؟بم پزیشك ئ��ەوەی پێش د.رەوەن���د/ گیتارم دەساڵیش نزیكەی گیتارم، عازف بۆ هونەرمەند ئیلهام مدفعی عازف كردووە، حەزیان زیاتر هونەرمەندەكانیش هەڵبەتە بااڵیانە، و ب��ەژن رێكی و جوانكاری لە هەروەها زیاتر هونەرمەندە ئافرەتان دێنە

الم بۆ جوانكاری. نەخۆش چەند رۆژان���ە پێشكەوتن/ دەبینی، بە تایبەتی ئەوانەی بۆ جوانكاری

سەردانت دەكەن؟ ن��ەخ��ۆش، ن��زی��ك��ەی 25 د.رەوەن�����د/ هەروەها لە سەرجەم شار و شارۆچكەكانی عێراق خەڵك سەردانمان دەكەن، هاوكات لە ئێران و سوریا و ئەردەن و هتد.. خەڵك ئ��ەوەش بێگومان دەك���ەن، س��ەردان��م��ان خەڵكی پێشتر چونكە بوو، من خەونی خۆمان بۆ نەشتەرگەری روویان لە دەرەوە دەكرد بەاڵم ئێستا خەڵك لە دەرەوە روو

لە كوردستان دەكات بۆ نەشتەرگەری. پێشكەوتن/ بۆچی هەوڵت نەداوە، خولی

راهێنان بۆ پزیشكانی تریش بكەیتەوە؟ د.رەوەند/ بەڕاستی ئەوە كاری من نیە، چونكە سەر بە وەزارەتی تەندروستی نیم، زانستی فێربونی دونیا هەموو لە دوات��ر

لێزەر پارەیەكی یەكجار زۆری دەوێت. بە نەشتەرگەرییەك هەر پێشكەوتن/ لەش، الوازكردنی و جوانكاری تایبەتی

چەندی تێدەچێت لە رووی ماددییەوە؟ ئ���ەوە روون د.رەوەن�����د/ دەم��ەوێ��ت بە نەشتەرگەرییەی ئەو كە بكەمەوە، دەهەزار و دوو سەد دۆالر یاخود دە هەزار چل بە دەرەوە لە دەیكەم، لێرە دۆالر هەزار دۆالر دەكرێت و دەیكەم، واتە لێرە چوار تا پێنچ قات كەمتر لە دەرەوەی واڵت

دەكرێت. پ��ێ��ش��ك��ەوت��ن/ ن��ەش��ت��ەرگ��ەری��ت��ان بۆ ك��ردووە، تاتڵیساز ئیبراهیم هونەرمەند ئایا ئێستا تەندروستی ناوبراو چۆنە و ئەو چی كردووە بۆتان ئێوە نەشتەرگەرییەی

بوو؟ بوو راب��ردوو ساڵی بەڵێ، د.رەوەن��د/ هەروەها ئەنجامدا، بۆی نەشتەرگەریم گوتوبیان كە ب��ووم پەست ب��ەوەش زۆر ئەوەبوو برینداربووە، كوردان دەستی بە راستەوخۆ پەیوەندیم بە برادەرانەوە كرد، پاشانیش نەشتەرگەریەكەم بە سەركەوتوی تەندروستی ئێستاش ئ��ەن��ج��ام��دا، ب��ۆ

زۆرباشە. لێژنەی ئەندامی بەرێزت پێشكەوتن/ لەگەڵ پ��ەی��وەن��دی��ت ع��ێ��راق��ی ئۆڵمپی

یاریزانەكان چۆنە؟ زۆربەیان لەگەڵ پەیوەندیم د.رەوەند/ لەش یاریزانەكانی تایبەتی بە زۆرباشە،

جوانی. لەگەڵ پەیوەندیت ئەی پێشكەوتن/

گۆرانی بێژەكان چۆنە؟ د.رەوەند/ هەموو گۆرانی بێژێكی عێراقی پەیوەندیشم و دەوێ��ت خۆش كوردیم و

لەگەڵ زۆربەیان زۆرباشە. نەشتەرگەری ب��ەرێ��زت پێشكەوتن/ جوانكاری، بۆ سەرجەم چین و توێژەكان بۆ نەشتەرگەری جوانكاریت ئایا كردووە،

خۆشت كردووە؟ بەاڵم نەمكردووە، نەخێر د.رەوەن���د/ تەمانا دەكەن نەشتەرگەری بۆ مەحەمەدی بۆخۆم ئ��ەوەی و بكەم تاقانەكەم كوڕە

نەمكردووە بۆ ئەوی بكەم.

ww

w.la

wan

ikur

dist

an.o

rgJuly 2012 No 182وتنکه‌‌پێش‌‌

29

وەرزش

كاسیاس دڵنیایی گۆڵی ئیسپانیا و ریال مەدرید

لە 1981/5/20 ل��ە كاسیاس ئیكەر ئیسپانیا پایتەختی بە سەر موستولیسی یاریكردنی شوێنی دایكبووە، لە مەدرید گۆڵپارێز، كێشی 79 كغم، بااڵی 185 سنتیم، ریزەكانی چوە 1991-1990 ساڵی كاسیاس یانەی ریال، لەو كاتەوە تاوەكو ئێستا لە ریزی ئەو یانەیە بەردەوامە، بۆیەكەم جاریش كە بۆ تیپی یەكەمی یانەكەی بانگهێشتكرا تەمەنی ئەلمانی راهێنەری كاتە ئەو بوو، ساڵ 16داوایكرد، هانكس بۆب مەدرید ریال یانەی ریال یاریزانانی پێگەیاندنی قوتابخانەی لە ب��ەرەوە تیپەكەی كاتێك كرد بانگهێشتی نەرویج بەرێكەوتن بۆ روبەرو بوونەوەی یانەی

رۆزنبێرگ.توپی نوێی وەرزی لە 2000-1999 ساڵی

پێی ئیسپانیا بووە یاریزانی سەرەكی تیپەكە، بۆیەكەم جار لە نۆی سێپتمبەری ساڵی 1999 بەرامبەر یانەی ئەتلەنتیكۆ بلباو یاریكرد، ئەو كاتە تەمەنی 18 ساڵ و 112 رۆژبوو، سودی ئیلێغنر ب��ۆدۆ ری��ال گۆڵچی پێكانەكەی لە وەرگرت و بووە یاریزانی سەرەكی، لە كۆتایی ئەو وەرزەش كاسیاس لەگەڵ تیپەكەی یاری كۆتایی خولی پاڵەوانانی ئەوروپایان بردەوە كە بەرامبەر یانەی ڤالنسیا لە یاری كۆتایی

رووبەروی یەكتر بوونەوە.ب��ووە كاسیاس 2002-2001 ساڵی ل��ە ریاڵ یانەی كاتەی ئەو گۆڵچی جێگرەوەی سیزار شانسێز، لە گێمی دووەمی یاری كۆتایی بەشداریپێكرا ئ��ەوروپ��ا پاڵەوانانی خولی بەرامبەر دووگ��ۆڵ بە یاریە لەو ریاڵیش و

ئەڵمانی بایرلیفەركوزنی یانەی لە بەگۆڵێك بەردەوامی كاسیاس بە كاتەوە لەو بردەوە، لە یەكێكە و ریاڵمەدریدە یانەی گۆڵپارێزی

گۆڵچیە هەرەباشەكانی جیهان.كەسیەتی و ژی��ری خ��اوەن��ی كاسیاس س��ەك��ردەی��ە ل��ە ن��او ی��اری��گ��ا، ه��اوك��ات بە ناو گۆڵ و زیرەكی بێ لە كاردانەوەی خێرا ناسراوە، بەران هێرش بەرامبەر لە سنوری ئێستاش بەیەكێك لە گۆڵپارێزە هەرەباشەكانی جیهان ناسراوە و یانەی ریالیش بەختی هەیە كە خاوەنی گۆڵچیەی ئاوا بەتوانایە، تاوەكو ئێستا ئەو یاریزانە چاوەڕێی زیاتری لێدەكرێت.خ��اوەن��ی یاریگا دەرەوەی ل��ە ئیكەر زۆر خۆیە، لەسەر و هێمن كەسایەتیەكی لە ساڵی دەكات، كاری خێرخوازی بە حەز

ئا: پێشکەوتن

ww

w.la

wan

ikur

dist

an.o

rgوتنکه‌‌پێش‌‌

29

July 2012 No 182

وتنکه‌‌پێش‌‌

30

وەرزش

لەوێ و ك��رد سیرالیۆنی س��ەردان��ی 2007قوتابخانەیەكی بونیاد نا، لە ناو هاورێكانیشی خۆشەویست و مهیرەبان مرۆڤێكی ب��ە گەشت و كۆنكانە بەیاری حەزی ناسراوە، و سەیرانكردنە و ئاواتی ئەوەیە لەداهاتوودا

ببێتە سەرۆكی یانەی ریال مەدرید.نیشتیمانی هەڵبژاردەی ئاستی لەسەر جامی هاورێكانی لەگەڵ توانی واڵتەكەی ئ���ەوروپ���ای ژێ���ر ت��ەم��ەن��ی پ����ازدە ساڵی ب��ەرزب��ك��ات��ەوە، دوات��ری��ش دی��س��ان لەگەڵ ئ��ەوروپ��ای ه��ەڵ��ب��ژاردەی واڵت��ەك��ەی جامی لەو بەدەستهێنا، 17س��اڵ��ی تەمەنی ژێ��ر پاڵەوانیەتیەدا ئاستێكی بەرزی پێشكەشكرد یارمەتی توانی یەكالكەرەوە لێدانی لە و نازناوەكە، تیپەكەی بدات بۆ بەدەستهێنانی لە ساڵی 1999 دیسانەوە لەگەڵ هاورێكانی جامی جیهانی لە واڵتی نێجیریا بۆ تەمەنی ژێر بیست ساڵی بەدەستهێنا، لەساڵی 2000 یش

یەكێك لە گۆڤارە تایبەتیەكان یاریزانی باشترین وەكو خوار ی 2000 ساڵی س��اڵ 21 ت���ەم���ەن

دەستنیشانی كرد. 2000 س����اڵ����ی ب���ان���گ���ه���ێ���ش���ت���ی یەكەمی هەڵبژاردەی واڵت���ەك���ەی ك���را بۆ لە ب��ەش��داری��ك��ردن ج��ام��ی ن��ەت��ەوەك��ان��ی ئ��ەوروپ��ا، ب��ەاڵم یەك چركەش یارینەكرد، لە جامی لە 2002 ساڵی

جیهانی كە هەردوو واڵتی

كۆریا و یابان بەیەكەوە رێكیان خستبو، وەكو یاریەك چەند سەرەكی گۆڵچی جێگرەوەی یاریكرد، ئیكەر لەسەر ئاستی ئەوروپا توانی سەركەوتنێكی باش بەدەستبێنێ و لە جامی كۆتایی پێش یاری لە كاتێك یۆرۆی 2008

ب��وون��ەوە، رووبەرووی هەڵبژاردەی ئیتاڵیا س�����زای ب���ە ل��ێ��دان��ی

یەكالكەرەوە تیپەكەی گەیشتە یاری كۆتایی لە بەرامبەر بێ گۆڵێكی بە ێشدا ل��ەو و جامی لە ب��ردەوە، ئەلمانیایان هەڵبژاردەی جیهانی 2010 كاسیاس دیسانەوە چیرۆكێكی لەیەكەم بەاڵم هەیە، سەركەوتنی دیكەی ناوەندە زۆری رەخنەیەكی رووبەروی یاریدا وەرزشیەكانی ئیسپانیا بۆوە كاتێك لە یەكەم هەڵبژاردەی بەرامبەر گروپەكەیان ی��اری سویسرا دۆران، و ئەوان پێیان وابوو ڤاڵدێز شایستەی ئەوەبوو گۆلچی یەكەم بێت، كەچی یاری دوای یاری كاسیاس ئاستی بەرزتر بۆە، لێدانێكی توانی كۆتایی چارەگی لە كاتێك سزای یاریزانی پاراگوایی ڤاڵدێز دەربێنتەوە هەڵبژاردەی بەرامبەر كۆتایش یاری لە و هۆڵەندا توانی زۆر ئازایانە و زیرەكانی سێ تۆپی هێرش بەری بەتوانای هۆڵەندی یاریان بەتەنیا جار سێ كاتێك دەربێنێتەوە رۆبن

لەگەڵ ئەودا مایەوە.لە بەڵكو نەوەستا بەوەندەش ئیكەر یۆرۆی 2012 كە لە هەردوو واڵتی سازكرا، پۆلەندا و ئۆكرانیا مێژوویەكی دیكەی سەروەری بۆ ل��ەوەی جیا تۆماركرد، ماوەی چوار یاری گۆڵەكەی بە پاكی پاراست، لە یاری بەرزی ئاستێكی كۆتایش پێشكەشكرد و تیپەكەشی ب���ە ئ��ەن��ج��ام��ی چ���وار لە بەرامبەر بێ گۆڵی ئیتاڵیایان هەڵبژاردەی ب�����ردەوە وب���ۆ ج��اری دووەم لەسەر یەك بونە

پاڵەوانی یۆرۆ.سەرچاوە: ماڵپەڕی کورە

ww

w.la

wan

ikur

dist

an.o

rgJuly 2012 No 182وتنکه‌‌پێش‌‌

31

مۆڵەت پشتگوێ مەخەن ئەگینا دەمرنپشتگوێخستنی سەلماندویانە لێكۆڵینەوەكان مۆڵەتی سااڵنە كێشەی تەندروستی لێدەكەوێتەوە و ئەوانەی مۆڵەتەكان لەكیس دەدەن ڕەنگە لە پێش

ئەوانەی مۆڵەت وەردەگرن بمرن.زیانبەخشە كاركردن فشارەكانی زان��راوە وەكو كێشەت چەندین تووشی مرۆڤ و تەندروستی بۆ بۆیە لەش ئازارەكانی قورحە، لەوانەش دەك��ات،

مۆڵەت وەرگرتن ڕێگرێكی باشە لەدژی فشارەكان.بەپێی هەواڵێكی سایتی سی ئێن ئێن یەكێك لە لێكۆڵینەوەكان دەریخستووە ئەو پیاوانەی ئەگەری كە و دڵ نەخۆشییەكانی بە هەیە توشبوونیان پشووی سااڵنەیان وەرنەگرتووە، بەڕێژەی 32% زیاتر

ئەگەری مردنیان هەیە بەهۆی كێشەكانی دڵەوە.هەروەها بەپێی لێكۆڵینەوەیەكی تر ئەو ئافرەتانەی

وەرنەگرتووە، مۆڵەتێكیان النیكەم ساڵێكدا لە هەشت هێندە زیاتر ئەگەری تووشبوونیان هەیە بە نەخۆشیەكانی دڵ و مردنی بەهۆی ئەو نەخۆشیانەوە.فەرمانبەری ئاسایی ئەمریكی 14 ڕۆژ مۆڵەتی هەیە لە ساڵێكدا و زۆربەیان تەنها 12 ڕۆژی مۆڵەتەكەیان وەردەگرن و 25% هەرگیز مۆڵەت وەرناگرن و ئەمریكا كۆمپانیاكانی كە جیهانە پیشەسازی واڵتی تاكە موچەوە بە مۆڵەتی ڕۆژێك چەند ناچارنەكردووە

بدەن بە فەرمانبەران. ئەوروپا یەكێتی ئ��ەوروپ��ا، لە بەپێچەوانەوە كۆمپانیاكانی ناچاركردووە هەموو ساڵێك 20 ڕۆژی

مۆڵەت بە مووچەوە بدەن بە فەرمانبەران.چەند لێكۆڵینەوەیەكی تر دەریانخستووە ئەوانەی بەرهەمیان وەردەگ��رن سااڵنە پشووی و مۆڵەت

زیاترە، دوای گەڕانەوە بۆ سەر كار زیاتر هەست بە ڕازیبوون لەكارەكانیان دەكەن و ئەوەش چەسپاوە بە مۆڵەتیش دوای و مۆڵەتدا لەكاتی م��رۆڤ ماوەیەك خەوی باشتردەبێت و كاردانەوەی مێشك

خێراتردەبێت.دەرك���ەوت���ووە ك��ارك��ردن ب��ۆ م��اوەی��ەك��ی زیاتر و ناگەیەنێت زیاتر قازانجی و بەرهەمهێنان واتای یۆنانیەكان لە هەموو گەالنی ئەوروپا زیاترو نزیكەی 2017 كاتژمێر لە ساڵێكدا كاردەكەن، بەاڵم حاڵیان خراپە، ئابوورییەكەیان ڕەوشی و نییە باشترین بەبەراورد بەوان ئەڵمانیەكان كە سەرچاوەی هێزی كاتژمێر 1408 ساڵێكدا لە ئ��ەوروپ��ان، ئابووری

كاردەكەن و لەساڵێكدا مانگێك مۆڵەتیان هەیە.خەندان

خواردنی بادەم و شێرپەنجەی جگەرڤیتامن بە دەوڵەمەندن کە خواردنانەی ئەو نەخۆشی ب��وون��ەوەی بەرەنگار ت��وان��ای )E(و دەک��ەن زی��اد مرۆڤدا لە جگەر شێرپەنجەی یارمەتی دەریشن بۆ بەرەنگار بوونەوە لەگەڵ ئەو

نەخۆشیەدا .ڕێژەیەکی کە خۆراکانەی لەو یەکێکە بادەم لە جەستە و تێدایە )E( ڤیتامین لە زۆری ڕێژەی هەروەها دەپارێزێت، جگەر شێرپەنچەی بە چ��او و دڵ نەخۆشیەکانی بە تووشبوون

شێوەیەکی بەرچاو کەمدەکاتەوە .بۆ شانگهای زانکۆی لە ژان��گ( )وی دکتۆر چارەسەرکردنی شێرپەنچەی جگەر لەم دواییانەدا و

پاش کۆتاییهاتنی لێکۆڵینەوەکەی لەهەمان زانکۆدا بادەمەوە خ��واردن��ی بەهۆی کە دەرک���ەوت ب��ۆی

ئەو نەخۆشەکانی 54ی س���ەدا ل��ە نەخۆشخانانەی کە لێکۆڵینەوەکەی تێدا ئەنجام داوە بە تەواوەتی چارەسەرکراون

و لە نەخۆشیەکەیان چاکبونەتەوه.دکتۆر ژانگ بە سایتی دەیلی مەیڵی »پاش وت��ی: و ڕاگەیاند بەریتانی کە دەرکەوتووە بۆیان لێکۆڵینەوەکە لەنێوان ڕاستەوخۆ پەیوەندییەکی خواردنی بادەم و شێرپەنچەی جگەردا هەیە و لە داهاتووشدا زیاتر لەسەر ئەم

بابەتە دەکۆڵنەوە«.خەندان

رەنــگــاوڕەنــگ

July 2012 No 182

وتنکه‌‌پێش‌‌

32

پیرە ژنێكی تەمەن هەشتا ساڵ دوو گیانەو سكیشی چوار مانگە

هاواڵتییەكی ئەمریكی سەگێكی خوارد

لەبرساندا شیری سەگ دەخوات

كە، ك��ردەوە باڵوی تونسی رۆژنامەیەكی گیانەو دوو تەمەن هەشتا ساڵ پیرەژنێكی

سكیشی چوار مانگە.رۆژنامەی سەباحی چاپی تونس هەواڵێكی حاڵەتێكی كە، باڵوكردووە راكێشی سەرنج ئەوەیە ئەویش جیهاندا، لە دەگمەنە زۆر پیرە ژنێكی تونسی دووگیانەو سكیش چوار

مانگانە.

بەپێی رۆژنامەكە، ئەو پیرە ژنە چووە بۆ بوزەیدو سیدی لەنەخۆشخانەكانی یەكێك داوای كردووە كە منداڵەكەی بۆ لەبار ببەن.

كە نەبوون رازی پزیشكەكانیش هاوكات تەمەنی ئەوەی لەبەر ببەن لەبار منداڵەكە ئەوەشیان و م��ان��گ چ���وار گ��ەش��ت��ووەت��ە

بەحاڵەتێكی دەگمەن وەسفكردووە.نەوا

ئەمریكی هاواڵتیەكی ن��اوازەدا، لەڕوداوێكی هۆشبەرەكاندا، م���اددە ك��اری��گ��ەری ل��ەژێ��ر

سەگێكی خوارد.پرێس فرانس ئاژانسی كە هەواڵێك بەگوێرەی بەناوی ئەمریكی هاواڵتیەكی باڵویكردۆتەوە: ئەوەی دوای ساڵ، 22 تەمەن دانێل« »مایكل لەماڵەكەی خۆی لە »تەكساس« لەگەڵ ژمارەیەك هۆشبەری م��اددەی و دەگێڕن ئاهەنگ هاورێیدا جۆری »سبایس«ی بەكارهێناوە، هێرشی كردۆتە سەر هاوڕێكانی و دواتر لەسەر ئەژنۆو دەستەكانی رۆیشتوەو ماڵەكەی باخچەی بەرەو وەڕینەوە بە چەند بەگاز گرتوەو هاورێكەی سەگی لەوێش

بەشێكی لەجەستەی قرتاندوەو خواردویەتی.»دانێل« هاورێكانی روداوەش ئەو دوای دوای ك���ردوەو بەپۆلیسەوە پ��ەی��وەن��دی��ان شوێنی بۆ پۆلیسیش هێزەكانی گەیشتنی و خوێن »دانێل« كە بینیویانە روداوەك��ە، فەروی سەگەگە بەدەموچاویەوە بووەو بەشێك

لەجەستەی سەگەكەشی لەباوەشدا بووە. بەوتەی بەرپرسانی پۆلیسی »تەكساس«یش دڕندەیی بەتۆمەتی »دان��ێ��ل« لەئێستادا نەشیاوە خ��واردن��ی كە ئاژەڵێك بەرامبەر

دادگایی دەكرێت.نەوا

نەبوونی و ه���ەژاری لەبەر هیندی منداڵێكی خێزانەكەی لەبرساندا شیری سەگێك دەخوات.

سایتی عەرەبیە باڵویكردەوە كە، منداڵێكی هیندی بەناوی چۆتۆ كە لەیەكێك لە گوندەكانی ئەو واڵتە دەژی بەهۆی هەژاری بنەماڵەكەیی و لەبرساندا شیری سەرسوڕمانە جێگەی ئەوەش و دەخوات سەگێك

سەگەكە ڕێگری لێناكات و تێر شیری دەكات.پێش ساڵ چ��وار دەڵێت، ساڵ شەش چۆتۆی ئێستا دایكی كۆچی دوایی كردووەو و باوكیشی كە لە ئۆتێلێك كاری كردووە لەسەر كارەكەی دەریان زۆر خێزانەكەیان گوزەرانی باری ئێستا ك��ردووەو

خراپەو بەهەژارترین كەسی گوندەكەیان ناسراون.شیری سەگە ئ��ەو ج��ار سێ رۆژان���ە وتیشی، پێدەدات و بەو هۆیەشەوە خەڵكی گوندەكەیان بێزی

لێدەكەنەوەو نزیكی نابنەوە.رۆژێك ئەگەر كە، كردووە ئەوەشی باسی چۆتۆ دەیدۆزیتەوەو دەروات نەبێت لەماڵەوە سەگەكەش

سەگەكەش بەخۆشیەوە بەپیرییەوە دێت. راشیگەیاند، كە تامی شیری سەگەكە شیرینە وەكو شەكر.

نەوا

رەنــگــاوڕەنــگ

ww

w.la

wan

ikur

dist

an.o

rgJuly 2012 No 182وتنکه‌‌پێش‌‌

33

ئایسكرێمێك بەرگەی گەرمای خۆر دەگرێت و ناتوێتەوە

لوتی بۆ جوان نەكرا، خۆی خنكاند

ئایسكرێمێك ج��ۆرە چین ل��ەواڵت��ی بەرهەمهێنراوە كەبەرگەی گەرمای خۆر

دەگرێت و ناتوێتەوە.ك��ە پێگەی ه��ەواڵ��ێ��ك ب��ەگ��وێ��رەی ئ��ەل��ك��ت��رۆن��ی »رۆك����ێ����ت ن��ی��وز« ب��اڵوی��ك��ردۆت��ەوە: ل��ق��ی »چ��ی��ن«ی ك��ۆم��پ��ان��ی��ای »ن��ەس��ت��ەل��ە« ج��ۆرە ئایسكرێمێكی بەرهەمهێناوە كە بەرگەی گەرمای بەتین دەگرێت و ماوەی چەند

كاتژمێرێكیش ناتوێتەوە.لێنراوە ناوی كە ئایسكرێمەش ئەو »بەنانا« »كەبەزمانی ئینگلیزی بەواتای جەالتینی بەماددەیەكی دێت، مۆز«

زەرد و بەتامی ڤانێال ڕووپۆشكراوە كە یارمەتی ئایسكرێمەكە دەدات بۆ ماوەی چەند كاتژمێرێك بەرگەی گەرمای خۆر كەسێكیش هەر نەتوێتەوە، و بگرێت پێویستە ب��خ��وات ئایسكرێمە ئ��ەو لەپێشدا وەك خواردنی مۆزێك توێكڵە جەالتینیەكەی ئایسكرێمەكە لێبكاتەوەو

دواتر بیخوات. ئەوەشی نیوز« »رۆك��ێ��ت پێگەی ئەو فڕۆشی لەئێستادا باڵوكردۆتەوە: جۆرە ئایسكرێمە لە واڵتی چین بازاڕێكی

زۆری هەیە.نەوا

تایالند واڵت���ی ل��ە ه����ەواڵ س��ەرچ��اوەك��ان��ی باڵویانكردەوە« كچە خوێندكارێكی ئەو واڵتە دوای لێوی و لچ و لوت بۆ نەشتەرگەریەی ئەو ئەوەی خۆی بەدەستنەهێنا، سەركەوتنی دابوو ئەنجامی

خنكاندوە.تایالند پۆستی بانكۆك رۆژنامەی لەوبارەیەوە باڵویكردۆتەوە« بنیابا سیناچان تەمەن 22 ساڵ كە

پلەی كە دەكرا چاوەرێ بووەو زانكۆ خوێندكاری شەرەف لە بواری هونەری دراما لە زانكۆی چۆاللۆ ئەو سەرنەكەوتنی دوای بەدەستبهێنێت، نجكۆرن نەشتەرگەریانەی بۆ لوت و لچ و لێوی ئەنجامی داوە،

خۆی خنكاندوە.بانكۆك پۆست ئەوەشی باڵوكردۆتەوە« كە دایك كچەكەیان خۆیدا لەژورەكەی سیناچان باوكی و

بەهەڵواسراوی دۆزیوەتەوە و دوای ئاگاداركردنەوەی پۆلیسیش دەركەوتووە كە خۆی خنكاندوە.

پۆلیسیان بە سیناچان باوكی و دایك هاوكات نەشتەرگەریەكان ئەنجامدانی دوای راگەیاندوە« ك��ردوەو بەبێزاری هەستی سیناچان ب���ەردەوام هەمیشە وتویەتی كە خوازیارە بمرێت تا جارێكی تر

بە دەموچاوێكی نوێوە لەدایك بێتە.

رەنــگــاوڕەنــگ

July 2012 No 182

وتنکه‌‌پێش‌‌

34

چــاالکــی

یەكێتی الوان لە كۆنگرەی الوانی ئیتالیادا بەشداری دەكات

ئیتالیا حكومەتی سەرۆكی ئامادەبوونی بە الوانی یەكێتی البرتا( بیر )كیوفانی كۆنگرەی ئیتالیا لە شاری رۆما بەرێوەچوو، )فەلالح حەسەن( دیموكراتی الوان��ی یەكێتی دەرەوەی نوێنەری الوانی یەكێتی رێكخراوی نوێنەرایەتی كوردستان، دیموكراتی كوردستانی كرد، كۆنگرەی ئەمجارەیان بە میوانداری الوانی نزیكەی 30 واڵتی جیهانی دەستی وتار چەندین كۆنگرەكەدا لە كرد، كارەكانی بە لەالیەن گەورە بەرپرسانی ئەو واڵتە پێشكەشكران ناوخۆ وەزی��ری و دەرەوە )وەزی��ری دیارترینیان و ئابووری وەزیری و خانەنشین و كار وەزیری و واڵتی نوێنەری و ئەوروپا پەرلەمانی ئەندامانی ئەندامی چەندین و ئەوروپا پەرلەمانی لە ئیتالیا تر لە پەرلەمانی ئیتالیا( هەروەها نوێنەری یەكێتی الوان بە شداری ئاكتیفانەی كۆنگرەكەبوو، وتارێكی مەینەتیەكانی سەر لە پێشكەشكرد تێروتەسەلی میللەتی كورد و ئازارەكانی، پاشان باسی لە رەوشی سیاسەتی بە ئ��ام��اژەی ك��ردو كوردستان الوان��ی حەكیمانەی سەرۆك بارزانی كرد وەكو سەرۆكی هەرێم كە دواجاریان رێكخستنەوەی سەرجەم پێكهاتەكانی عیراق بوو بۆ بە شداریكردن لە حكومەتێكی تۆكمەدا وەكو حكومەتێكی یەكگرتوو دژ بە دیكتاتۆریەت لە

خزمەتی ئیراقدابن.

س��ەرۆك��ی س��ەردان��ی الوان دەرەوەی ن��وێ��ن��ەری مەغریب دەكات.

دەرەوەی نوێنەرایەتی چاالكیەكانی درێژەی لە )فەالح كوردستان، دیموكراتی الوان��ی یەكێ�تی حەسەن( راوێژكاری ئەنجومەنی سەركردایەتی یەكێتی الوانی دیموكراتی جیهان، لەواڵتی مەغریب چاویكەوت بە ) عبدالە بن كیران ( سەرۆكی حكومەتی واڵتی پێشوازیە ئەو سوپاسی حەسەن فەالح مەغریب، گەرمەی بەرێزیانكرد و ساڵوی الوانی كوردستانی پێ راگەیاند، الی خۆیەوە سەرۆكی حكومەتی مەغریب بوونی بە رێزیان بە راوێژكاری سەركردایەتی الوانی دیموكراتی جیهانی بە دە ستكەوتێكی مەزن داناو سوپاسی فەالح حەسەنی كرد بۆ پشتگیركردنی لە الوانی مەغریب و رۆڵی سەرەكیان بۆ بانگهێشتكردنی

و مەغریب واڵت��ی بۆ جیهانی دیموكراتی الوان��ی لە عەرەبی الوانی بەهاری كۆنفرانسی ئەنجامدانی ریباتی پایتەختی مەغریب، الی خۆیەوە راوێژكاری سوپاسی جیهام دیموكراتی الوانی سەركردایەتی كورد میللەتی كە بەوەدا ئاماژەی كردوو بەرێزیان بە كەتایبەتە س��ەرب��ەرزن بەوكەلتوورە هەمیشە )فەالح باسە شایەنی مرۆڤایەتی، خزمەتكردنی یەكێتی مێژوویی لە راوێژكارە یەكەمین حەسەن( رۆژهەاڵتی خەڵكی كە جیهانی دیموكراتی الوانی

ناوەراستە.

یەكێتی الوان لە مەغریب بەشداری كۆنفرانسی بەهاری عەرەبیكرد

كۆنفرانسی )بە هاری عەرەبی و ئازادی( لە ژێر الوانی یەكێتی چاودێری و جیهانی دیموكراتی الوانی پارتی ئیستیقاللی ریباتی ل��ە م��ەغ��ری��ب��ی پ��ای��ت��ەخ��ت��ی م��ەغ��ری��ب دەستی بە كارەكانی كردو و بۆماوەی دوو رۆژی بە ردەوام بوو، الوانی میسر و لیبیا و تونس بۆ ئەم بانگهێشت كۆنفرانسە

كرابون و بە شداربوون.ل������ەس������ەرەت������ای دەستپێكردنی كۆنفرانسی )ب��ە ه���اری ع��ەرەب��ی و ئازادی( لە مەغریب، لە وتارێكدا )فەالح حەسەن( ئەنجوومەنی راوێ��ژك��اری یەكێتی سەركردایەتی الوان������ی دی��م��وك��رات��ی ن��وێ��ن��ەری و ج��ی��ه��ان��ی الوانی یەكێتی دەرەوەی كوردستان دیموكراتی لە ب��ەردەم الوان��ی زیاتر

لە 50 واڵتی جیهانی، باسی لەراپەرینە جەماوەریە 1991 ساڵی لە كرد، كوردستان سەرتاسەریەكەی دژ بەرژێمی بە عس و سەدام حوسین، بەیەكەمین ناوزەندكرد، بە هاری ئازادی رۆژهەاڵتی ناوەڕاستی لە درێژەی ووتارەكە یدا، باسی لە رەوشی هەرێمی كوردستان و پێشكەوتنە یەك بە دوایە كەكانی كرد، باسی رەوشی ئەمڕۆی عیراقیشی كرد، كە خەریكە تاكە دەسەاڵتی و دیكتاتۆریەت لەبەر تر جارێكی تیشكیشی خستە دەچێت، هەڵدێر و بەرە كەسی سەر چارەسەریەكان كە هەمیشە سەرۆكی هەرێمی عیراق گەالنی بەرژەوەندی سەرجەم بۆ كوردستان

پێشكەشی دەكات.

لەندەن – كاروان سابیر

ww

w.la

wan

ikur

dist

an.o

rgJuly 2012 No 182وتنکه‌‌پێش‌‌

35

مەکتەبی سکرتارییەت

200 هاوینەی خولی کۆتای هەولێر: الوی ئافرەت

سادق پشتیوان هەڤاڵ بەئامادەبوونی س��ەرک��ردای��ەت��ی ئەنجومەنی ئ��ەن��دام��ی و سکرتایەرت سکرتێروکارگێڕانی و و 2 لقی ج��ەم��اوەری��ەک��ان��ی ب��ەرپ��رس��ی هەولێری پارێزگای ئەنجومەنی هەڤااڵنی وپێگەیاندنی چاالکی ئافرەتان،ناوەندی الونی 3ی هەولێر کۆتای بەخولی فێربوونی هێنا،وێڕای ئافرەت 200الوی بۆ دوورمان خولەکە ب��ەش��دارب��ووان��ی ل��ە پ��ی��رۆزب��ای هەوڵەکانی یەکێتی الوان بۆ الوانی ئافرەت جەختی لەسەر کرایەوە،لەکۆتایشدا بڕوانامە

ودیاری بەسەر بەشداربووان دابەشکرا

خەاڵتی ک��وردس��ت��ان یەکەمی قوتابی الوانی پێبەخشرا

دوانزە) قۆناغی قوتابی ئەوەی دوای م��ح��م��ەد خ��ال��ی��د( دان��ی��ش��ت��ووی ق���ەزای بە کوردستان ئاستی بەردەڕەش،لەسەر پلەی یەکەم و لەسەر ئاستی عێراق پلەی

دووەمی بەدەسهێنا،ئەمڕۆ لەگەڵ هەڤااڵنی ناوچەی ئاکرێ و ق���ەزای ئەنجومەنی سەردانی ئاکرێ قوتابیانی بەردەرەشی

مەکتەبی سکرتایەتی الوانی کردوێڕای پێشەکەشکردنی دیاری سکرتایەتی سەرکەوتنی ئازیزە،هیوای الوە بەو الوان گوند هەژارێکی کوڕە وەک کە بۆخوازرا زۆر ماندووبونێکی و ه��ەوڵ ب��ە نشین بنەماڵە و خۆی بۆ شانازیە ئەو توانی و پشگیری بێنێ،هەروها وەدەست ی کە پشتیوانی یەکێتی الوانی بۆ دەربڕا لە پێناو هاتنەدی ئاوات وخوازە کانی و پیبرۆزبای بنەماڵەگەرمیان:دووەمین و خ��ۆی لە

فیستیڤاڵی هونەری الوان

لە ژێر دروشمی )با هەمووان لە دیدگای هونەرەوە لە ئایندە بڕوانین(

ناوەندی بااڵی گەرمیانی یەکێتی الوان هونەری فیستیڤاڵی دووەم��ی��ن ک��ەالر لە

سازکردلە فیستیڤاڵەکەدا وێڕای پێشکەشکردنی

بوو ب��ەش��دار الوان،گ��روپ��ەک��ان��ی پەیامی نمایشی خۆیان کرد کە بریتی بوون لە

*گروپی مۆزیکی دەربەندیخان*گروپی شانۆی الوان

*گروپی مۆزیکی الوانی گەرمیان*گروپی مۆزیکی الوانی گەرمەسێن

بەتەمەنی هونەرمەندای لە *ڕێزلێنان دەڤەرەکە

*چەند گۆرانیەک*نمایشی گروپی ڕاپ

*نمایشی هەڵپەرکێی الوانکارگێڕانی سکرتێرو فیستیڤاڵەکەدا لە سکرتایەتی الوان و هەڤااڵنی لقی گەرمیانی هەڤااڵنی و کوردستان دیموکراتی پارتی و سلێمانی دەووروب���ەری بااڵی ناوەندی گەرمیان ونوێنەری ڕێکخراوەکانی کۆمەڵی سنورەکە لەالوانی ژمارەیەک و مەدەنی

بەشداربوونکەی کراگروپی پارەێزەرانی الو یادی بەجینۆساید

ناساندنیکەیسی ئەنفال

چــاالکــی

ناوەندی بااڵی كەركووك بۆ وەرزش�����ی پێداویستی دابەش���كردنی بە س��ەر وەرزش�ییەكانی ت��ی�پە سەرجەم الوان��ی وپێگەیاندنی چ��االكی ن���اوەندی

كەركووك 4 بۆ وەرزش�ی پێداویستی دابەش���كردنی بە س��ەر وەرزش�ییەكانی ت��ی�پە سەرجەم ن���اوەندی چ��االكی وپێگەیاندنی الوانی كەركوك

3بۆ وەرزش�����ی پێداویستی دابەش���كردنی بە س��ەر وەرزش�ییەكانی ت��ی�پە سەرجەم ن���اوەندی چ��االكی وپێگەیاندنی الوانی داقووق كەزیاترلە 150 الوی خوێن گەرم ئامادەبوون.

بە هاوكاری كۆمپانیای كۆرەك تلیكۆم توانی و تلیكۆم ك��ۆرەك كارتی سیم )1900( بڕی خەاڵتی تایبەت دابەش بكات بەسەر وەرزشكاران

و یاریزانانی سەرجەم تیپەوەرزشییەكان( .الوان��ی پێگەیاندنی و چ��االك��ی ن��اوەن��دی

كەركووك 1 ئەنجامدانی یاری كۆتایی خوولی تۆپی پێی

چەسپاندنی سنووری بۆ ساڵی 2012 الوان��ی پێگەیاندنی و چ��االك��ی ن��اوەن��دی

كەركووك 2كردنەوەی خولێكی دوورمان بۆ )30( ئافرەتی سنووریان كە ئێستا رۆژانە خولەكە بەردەوامە

لە ناوەندیان .خولێكی ك��ردن��ی تیروپشك ئەنجامدانی

وەرزشی تۆپی پێ بۆ )34( تیپی سنوریان .كۆتایی هێنانی خولێكی وەرزشی تۆپی پێ ی بچوكراوە كە بە ناوی خولی ) كابینەی نوێ (

بۆ 16 تیپی سنووریان

الوان��ی پێگەیاندنی و چ��االك��ی ن��اوەن��دی كەركووك 4

ناوەندمان توانی هاوكاری ) 27( ئافرەتی رێكخراوی هاوكاری بە بكات تۆبزاوە سنووری

پەنا.الوان��ی پێگەیاندنی و چاالكی ن��اوەن��دی

پردێبەشداریكردنی دوو كارگێری ناوەندیان ) هدی عبد الخالق و راكار اكبر( لە دوو خولی جیادا خولی پێگەیاندن و خولی هاوكاری الوانی عێراق

. )الوان��ی پێگەیاندنی و چاالكی ن��اوەن��دی

داقووقی پێ تۆپی وەرزش��ی خولێكی كردنەوەی

فوتساڵ بۆ 12تیپی وەرزشی سنووریان .

July 2012 No 182

وتنکه‌‌پێش‌‌

36

ناوەندی بااڵی مێرگەسور)سەرمێز( تێنسی خولێكی كردنەوەی بۆ)10(الو لە كۆتایدا لەالیەن ئامادەبووانەوە خەاڵت بەسەر سەركەوتوەكان دابەشكرا.

و )دام�����ەو( خولێكی ك���ردن���ەوەی كۆتایدا ل��ە الو )8( ب��ۆ )ش��ەت��رەن��ج( بەسەر خ��ەاڵت ئامادەبووانەوە لەالیەن

سەركەوتوەكان دابەشكرا.شانۆ ئەكتەری )15( خەاڵتكردنی وپێگەیاندنی چاالكی ناوەندی لەسنوری

الوانی مێرگەسۆر.خەاڵتكردنی )5( موزیك ژەنی بەتوانای )ئۆرگ و ساز(ژەن لەسنوری ناوەندە بااڵ ناوەندی چاالكی وپێگەیاندنی الوانی

پیرانبەسەر )150(ن���ەم���ام داب��ەش��ك��ردن��ی

هاواڵتیانی سنوری ناوەندەكەیان.جلوبەرگی تاخم داب��ەش��ك��ردن��ی)20(

سنوری وەرزشوانانی بەسەر وەرزش��ی ناوەندەكەیان

)12( پێی تۆپی خولێكی كردنەوەی تیپی كە)16( پیران لەناحیەی یاریزانی

سنورەكەیان بەشداربوون. ناوەندی چاالكی وپێگەیاندنی الوانی

شێروان )بالە( تۆپی خولێكی ك��ردن��ەوەی چاالكی گرووپی لەسنوری تیپ ب��ۆ)8( تیپە بەسەر خەاڵت لەكۆتایدا )چەمێ(

سەركەوتوەكان دابەشكرا ك���ردن���ەوەی خ��ول��ێ��ك��ی ف��ێ��رب��وون��ی لەناحیەی ئافرەت ب��ۆ)20( پەرستیاری

شێروان.بۆ)16( پێ تۆپی كردنەوەی خولێكی تیپی تازە پێگەیشتووان لەسنوری گرووپی

چاالكی )كانیبۆت(

كردنەوەی خولێكی فێربوونی )كارەبا( چاالكی گ��رووپ��ی ب��ۆ)40(الول��ەس��ن��وری

)كانیبۆت(.پێ تۆپی بەخولێكی هێنان كۆتای چاالكی گرووپی سنوری كەبۆ)16(تیپی

)مزوری( سازدابوو.وپێگەیاندنی الوانی ناوەندی چاالكی

مەزنێك����ردن����ەوەی خ��ول��ێ��ك��ی درووم�����ان ل��ەن��اوەن��دەك��ەی��ان ك����ە)15( ئ��اف��رەت

بەشداربوون )دەرزی راهێنانی خولێكی كردنەوەی لێدان(بۆ)15( ئافرەت لەبارەگای ناوەندی

چاالكی مەزنێ.ك����ردن����ەوەی خ��ول��ێ��ك��ی درووم�����ان ل��ەن��اوەن��دەك��ەی��ان ك����ە)18( ئ��اف��رەت

بەشداربوون

چــاالکــی

ناوەندی بااڵی مەخمورناوەند هەڤااڵنی و فوئاد )ن��ەوزاد هەڤاڵ الوانی وەزع��ی تێیدا رێكخست سمینارێكیان سنوورەكە تاو و توێكراو بەرنامەی كار بۆ سێ

مانگی داهاتو رێكخرا .ن���اوەن���دی چ��االك��ی وپ��ێ��گ��ەی��ان��دن��ی الوان���ی

قوشتەپەبۆ پێ تۆپی وەرزش��ی خولی ك��ردن��ەوەی سەرجەم تیپەكانی سنوری قوشتەپە كەژمارەیان

)38( تیپە .دوورم���ان فێربوونی خ��ول��ی ك���ردن���ەوەی )20( توانرا خولە لەم سنورەكە بۆئافرەتانی

ئافرەت فێری دوورمان بكەن .كردنەوەی خولی فێربوونی قورئانی پیرۆز بۆ

چەند الو منالی سنورەكەبۆ خۆشنووسی پێشانگایەكی كردنەوەی

خۆشنووس )زاهیر جەعفەر(كۆتایی هێنان بەخولی وەرزشی تۆپی پێ

ناوەندی چاالكی وپێگەیاندنی الوانی تورەق

بۆ پیێ تۆپی وەرزش��ی خولی كردنەوەی تیپەكانی سنوری تورەق

كۆتایی هێنان بە خولی وەرزشی تۆپی پیێ كەبۆ سەرجەم تیپەكان رێكخرابوو

كانی الوانی وپێگەیاندنی چاالكی ناوەندی قرژاڵە

بۆ پێ تۆپی وەرزش��ی خولی ك��ردن��ەوەی چاالكی ناوەندی سنوری تیپەكانی سەرجەم

وپێگەیاندنی الوانی كانی قرژاڵەمێز سەر تۆپی وەرزشی خولی كردنەوەی

)تێنس( بۆ 20 الوی سنوری كانی قرژاڵە پێ تۆپی وەرزشی بەخولی هێنان كۆتایی قرژاڵە كانی تیپەكانی سنوری بۆسەرجەم كە

كرابووەوەكۆتایی هێنان بەخولی تۆپی سەرمێز )تینس(

كەبۆ 20 الوی سنورەكە ئەنجامیان دابووبۆ كۆمپیوتەر فێربوونی خولی كردنەوەی

چەند الوێكی سنورەكە

كردنەوەی خولی فێربوونی كارەبا بۆ چەند الوێكی سنورەكە

دانەوەی بروانامەو دابەشكردنی خەاڵت بەسەر بەشداربووانی خولی فێربوونی كۆمپیوتەر

ن���اوەن���دی چ��االك��ی وپ��ێ��گ��ەی��ان��دن��ی الوان���ی كەندێناوە

كۆمپیۆتەر فێربوونی خولی ك��ردن��ەوەی بۆ)12(الوی سنوورەكە

دانەوەی بروانامە بەسەر بەشداربووانی خولی فێربوونی كۆمپیۆتەر

كۆتایی هێنان بە خولێكی وەرزشی تۆپی پێ ناوەندی چاالكی وپێگەیاندنی الوانی مخمور

بۆچەند مۆسیقا فێربونی خولی كردنەوەی الوێكی سنورەكە

كردنەوەی خولی فێربوونی زمانی عربی بۆ هە وادارانی ئەم زمانە

كردنەوەی خولی وەرزشی تۆپی پێ رەمەزانی پیرۆز بۆ 48 تیپی سنوری مخمور

ww

w.la

wan

ikur

dist

an.o

rgJuly 2012 No 182وتنکه‌‌پێش‌‌

37

ناوەندی بااڵی ئاكرێ )68 ( بو ڤەكر كومپیوتەرێ فیربونا خولەكا

قوتابیا كو تەمەنێ وان كیمتر ل ) 15( سالیێ 0 ناوەندا چاالكی بەردەرەش سمینارەك ئامادەكربو 0 ل بەرپرسێ ) امین محمد بەریز ) حسیب بو بو كوردستان دیموكراتی پارتی ب��ەردەرەش 0 ن هەمی بەرپرس و كارگیرین گروپین الوان ئەوین سەر

ناوەندا چاالكی بەردەرەش0ناوەندا چاالكی بەردەرەش سمینارەك ئامادەكربو بو بەریز) تحسین یاسین تەها ( بەرپرسێ ل 0 ن 0 خازر پارتی دیموكراتی كوردستان بو هەمی بەرپرس و كارگیرین گروپین الوان ل سنورێ ل 0 ن 0 خازر ئامادەكربو بو ناوەندا چاالكی بوتان سمینارەك بەریز دكتور ) سمیر محو ( ماموستایێ زانكویێ سەر ل كە11ژ1لەك ناحیا الوین زور ژمارەكا بو

بارودوخێ ئەڤرو یێ كوردستانێ و عیراقی0 ناوەندا چاالكی بوتان خولەكا توپا پێ ڤەكر بو )

40 ( تیپین سنورێ ناوەندا خو پێ توپا خولەكا ب���ەردەرەش چاالكی ناوەندا ڤەكر بو ) 80( تیپین سنورێ ناوەندا خو ل قەزا

بەردەرەش 0ئامادەكربو سمینارەك دارەتوو چاالكی ناوەندا 0 ن 0 ل كارگیرێ ) سلیمان كبیر ( بەریز بو بەردەرەش پارتی دیموكراتی كوردستان بو هەمی بەرپرس و كارگیرین گروپین الوان سنورێ ناوەندا

خولەكا ب ئینا كوتایی ئازادی چاالكی ناوەندا توپا پێ ئەوا هاتبو ڤەكرن بو ) 32( تیپین سنورێ ناوەندا ل دیماهیكا یاریێ دا خەالت هاتنە دابەش

كرن ب سەر تیپین سەركەفتی 0

هاتنە ئەمریكی یا ڤوكا ریكخراوا كونفرانسین ئەنجام دان ژبو دەست نیشان كرنا پروژا ل قەزا

بەردەرەش 0 ناوەندا چاالكی بەردەرەش خولەكا توپا پێ ڤەكر بو ) 30( تیپین سنورێ ناوەندا خو ل سنوری ل

– ن خازر یا پارتی ناوەندا چاالكی ئاكرێ خولەكا توپا پێ ڤەكر بو )

32( تیپین سنورێ ناوەندا خو0 ناوەندا چاالكی دارەتوو خولەكا توپا پێ ڤەكر بو

) 42( تیپین سنورێ ناوەندا خو 0 ناوەندا چاالكی بوتان خولەكا توپا پێ ڤەكر بو )

32( تیپین سنورێ ناوەندا خو 0 ناوەندا چاالكی بجیل خولەكا توپا پێ ڤەكر بو )

30( تیپین سنورێ ناوەندا خو 0 ناوەندا چاالكی بجیل خولەكا توپا پێ ڤەكر بو )

22( تیپین سنورێ ناوەندا خو ل0كوتایی ئینا ب خولەكا توپا پێ ئەوا هاتبو ڤەكرن

بو ) 32( تیپینناوەندا بااڵ ئاكرێ خولەكا دروارێ ڤەكر بو ) 20(

ئافرەتین گەنج ل سەنتەرێ ناوەندا بااڵ ناوەندا بااڵ خولەكا ) خوشنڤیسی ( ڤەكر بو )

30( الوین ئاكرێ ل هواڵ ناوەندا بااڵ ناوەندا چاالكی بجیل كوتایی ئینا ب خولەكا توپا پێ ئەوا هاتبو ڤەكرن بو 22 تیپین سنورێ ناوەندا

وان ئینگلیزی زمانێ خولەكا بوتان چاالكی ناوەندا

ڤەكر بو ) 50( الوین كج و كورناوەندا چاالكی بوتان خولەكا زمانێ عربی ڤەكر بو

) 45( الوین كج و كور خولین ه���ەردوو ب ئینا كوتایی ب��ااڵ ن��اوەن��دا )68 ( بو ڤەكرن هاتبونە ئەوین كومپیوتەرێ

قوتابین كج و كور ناوەندا چاالكی ئاكرێ كوتایی ئینا ب خولەكا توپا

پێ ئەوا هاتبو ڤەكرن بو 32 تیپین سنورێ ناوەندا چاالكی بوتان كوتایی ئینا ب خولەكا توپا تیپین سنورێ بو ) 36( ڤەكرن هاتبو ئەوا پێ

ناوەندا وان ناوەندا چاالكی بجیل كوتایی ئینا ب خولەكا توپا پێ ئەوا هاتبو ڤەكرن بو 32 تیپین سنورێ ناوەندا ئینا ب خولەكا كوتایی دینارتە ناوەندا چاالكی توپا پێ ئەوا هاتبو ڤەكرن بو 36 تیپین سنورێ

ناوەندا وانئینا ب خولەكا ناوەندا چاالكی دارەتوو كوتایی توپا پێ ل یاریگەها دارەتوو ئەوا هاتبو ڤەكرن بو

) 32( تیپین سنورێ ناوەندا وانناوەندا چاالكی گردەسین كوتایی ئینا ب خولەكا توپا پێ ل یاریگەها گردەسین ئەوا هاتبو ڤەكرن بو

) 36( تیپین سنورێ ناوەندا وان ئینا ب خولەكا كوتایی دینارتە ناوەندا چاالكی سنورێ 24تیپین بو ڤەكرن هاتبو ئەوا پێ توپا

ناوەندا وان ناوەندا چاالكی بوتان كوتایی ئینا ب خوال زمانێ ئینگلیزی ئەوا هاتبو ڤەكرن بو 50 الوین كج و كور

ل ناحیا كەلەك0 ناوەندا چاالكی بوتان كوتایی ئینا ب خوال زمانێ

عربی ئەوا هاتبو ڤەكرن بو 45 الوین كج و كور

چــاالکــی

ناوەندی بااڵی ڕانیەلەكردنەوەی كرد بەشداری بااڵ ناوەندی

پێشەنگایەك كە لەالیەن لقی 11وە سازكرابووپەخشكردنی یاریەكانی جامی یۆرۆی )2012(

لە ڕێگەی سینەما ) ڤیشنەوە (. ناوەندی چاالكی الوانی خۆشناوەتی كۆتایی بالە كە بۆ )10( تیپی هێنا بەخولێكی تۆپی

وەرزشی سنورەكەی كردبۆوە. ناوەندی چاالكی الوانی خۆشناوەتی هەڵسا

بەكردنەوەی خولێكی كۆمپیوتەر

هەڵسا بیتوێن الوان��ی چاالكی ن��اوەن��دی لە درووم���ان و بڕین خولێكی ب��ەك��ردن��ەوەی نەحیەی حاجیاوا بۆ )28( ئافرەتی سنورەكە. ناوەندی چاالكی الوانی بیتوێن كۆتایی هێنا بەخولێكی تۆپی پێی بچوككراوە كە تیایدا )12(

تیپی وەرزشی بەشداریان كردبوو. ناوەندی چاالكی الوانی بیتوێن كۆتایی هێنا ئافرەتی )30( بۆ كە درووم���ان بەخولێكی

سنوری حاجیاوایان كردبۆوە.

كۆتایی ق��ەالدزێ الوان��ی چاالكی ناوەندی )30( بۆ كە سەرمێز تۆپی بەخولێكی هێنا

ئارەزومەندی ئەم بوارەی كردبۆوە. ناوەندی چاالكی الوانی ڕانیەی كۆتایی هێنا بەخولی بڕین و دروومان كەتیایدا )30( ئافرەت

بەشداریان كردبوو. هێنا كۆتایی ڕانیە الوانی چاالكی ناوەندی بەخولی زمانی ئینگلیزی كە تیایدا )30( قوتابی

سودمەندبوون.

July 2012 No 182

وتنکه‌‌پێش‌‌

38

ناوەندی بااڵی چەمچەماڵنێو لە ڕاپرسی گەورەترین دان��ی ئەنجام وەرزشەواناندا سەبارەت بە ئەنجامەكانی یۆری

2012لقی 19ی ئەنوەر((كارگێڕی هەڤاڵ))یوسف كە كرد فیكری كۆڕێكی سەرپەرشتی بەڕێز لە كرد الوان یەكێتی ڕۆڵی لە باسی تێیدا

سنووری چەمچەماڵ.سازدانی سیمینارێك سەبارەت بە ))هەستی

نەتەوایەتی الی الوان((.كردنەوەی خولی زمانی ئینگلیزی بە بەشداری

58 الو.كردنەوەی خولێكی تۆپی پێی تارتان بۆ 47

تیپی تارتان.گوتنەوەی وانەیەكی ڕۆشنبیری بۆ كادرانمان

لە الیەن مافناس یوسف ئەنوەر.كۆتایی خولێكی تۆپی پێی گەورە بە شداری

الوێكی زۆر كە بۆ 19 تیپی بەهێز كرابۆوە.ناوەندی چاالكی و پێگەیاندنی چەمچەماڵ

و كچان بۆ كۆمپیوتەر خولی ك��ردن��ەوەی كوڕان.

كردنەوەی خولی دروومان بۆ ئافرەتان.كردنەوەی خولی سەرتاشین بۆ كوڕان.

ئامێرەكانی بۆ میوزیك خولی كردنەوەی )زەڕب+نەی+دەف(.

كردنەوەی خولی تۆپی پێ بۆ 36 تیپی نمرە دوو.

چیا شاعیر بۆ شیعری كۆڕێكی بەستنی هیدایەت.

ناوەندی چاالكی و پێگەیاندنی شۆڕشكردنەوی خولێكی میوزیك بۆ ئامێری كەمان.ئافرەتانی بۆ ئارایشت خولێی كردنەوەی

سنوورەكە.كردنەوەی خولی هونەری وێنە كێشان.

كردنەوەی خولێكی هەڵپەركێ بۆ كوڕان.))عبدالله هەڤاڵ بۆ ڕۆشنبیری كۆڕێكی

سنگاوی(())موتیع شاعیر ب��ۆ شیعری ك��ۆڕێ��ك��ی

جەباری((.ناوەندی چاالكی و پێگەیاندنی تەكیە

دانانی داتا شۆیەك بۆ پێشاندانی یاریەكانی یۆرۆی 2012 لە بارەگای ناوەند.

بە ئینتەرنێت فێربوونی كردنەوەی خولێكی بەشداری 37 الوی سنوورەكە.

بە سەبارەت وەرزشی ڕاپرسیەكی سازدانی ناو لە گۆڵچی( و یاریزان و تیپ )باشترین

شارەدێی تەكیە.كردنەوەی خولێكی میوزیك بۆ ئامێری پیانۆ

كە لەالیەن م/هەردی ەوە بەڕێوە چوو.الوی 29 بەشداری بە ماراسۆنێك سازدانی

كوڕ.سازدانی ئێوارە كۆڕكی پەخشان خوێندنەوە.

ناوەندی چاالكی قەرەهەنجیر.كردنەوەی خولێكی خۆشنووسی بە بەشداری

28 الوی فێرخواز.بەشداری 34 بە دروومان كردنەوە خولێكی

ئافرەت.تیپی 31 بۆ پێ تۆپی خولێكی كردنەوەی

تارتان.كردنەوە خولی كۆمپیوتەر بۆ كوڕان و كچان.بە پێ تۆپی خولێكی بە هێنان كۆتایی ی كارگێڕان ناوچەو بەرپرسی ئامادەبوونی

ناوچەی قەرەهەنجیری )پ.د.ك(.كۆڕێك بۆ هەڤاڵ عبدالرحمن بەرپرسی ناوچە.

گروپی لەیالن.شارەدێی لە كۆمپیوتەر خولی ك��ردن��ەوە

لەیالن.ماندووی ك��ادری 24 بۆ خ��ەاڵت بەخشینی

شارەدێكە.بۆ مانگی 3 هاوینەی خولێكی كردنەوەی

كاراتێ بە بەشداری 137 الوی كوڕ.بۆ مانگی 1 ی كاراتێ خولێكی كردنەوەی

35 الوی كچ.لە ب��ەش��دارب��وون ئەكادیمیا ی��اری��زان��ان��ی یاریزانمان ك��ەدوو كاراتێ پاڵەوانێتیەكی

سەركەوتنی گەورەیان بەدەس هێنا.)مەلەوان( خولێكی قوتابخانەكە یاریزانانی

یان كردەوە

چــاالکــی

ناڤەندا باال زاخو 13 بو بولێ ڤولی قارەمانیەكا ڤەكرنا تیما ول هوال گرتێ یا ناوەندا وەرزش الوان

دێ یاری بریڤە جن.رەسمێن یاریا دوماهیێ ژ قارەمانیا ڤولی بدوماهیك هات وهەردوو تیمێن سەركەفتێ

هاتنە خەالت كرن.چاالكیێن ناڤەندا باتیلێ

هات بدوماهیك پێی تەپا قارەمانیەكا لسەر كرن دابش هاتنە ودی��اری وخەالت

هەردوو تیمێن سەركەفتی.

چاالكیێن ناڤەندا زاخو ئەنجام دانا یاریكا هەڤالینی دگەل تیما الوێن یانا زاخو ل یاریگەها ناوەندا وەرزش

الوان لزاخو. چاالكیێن ناڤەندا خابور

ژمارەكا الوا قەستا یاریگەها یانا دهوكێ یاریا بو پشتەڤانی بو كرن وەرزش��ی یا هەلپژارتی یێ كوردستانێ دگەل هەلپژارتی

یێ هەریما بروڤینس یا فرنسی.

چاالكیێن ناڤەندا دەركارێ قارەمانیەكا تەپا پێی بدوماهیك هات لسەر كرن دابش هاتنە ودی��اری وخەالت

هەردوو تیمێن سەركەفتی. چاالكیێن ناڤەندا باتیفا

هات بدوماهیك پێی تەپا قارەمانیەكا لسەر كرن دابش هاتنە ودی��اری وخەالت

هەردوو تیمێن سەركەفتی.

ww

w.la

wan

ikur

dist

an.o

rgJuly 2012 No 182وتنکه‌‌پێش‌‌

39

نوێنەرایەتی بەغداالوانی یەكێتی بەغدای *نوێنەرایەتی خولێكی بەغدا لە كوردستان دیموكراتی چەند خ��ول��ەدا ل��ەو ك���ردەوە پێی توپی چەند و متحرر( )فكر رێكخراوی تیپێكی

بە بەشداربوون، خولەكەش دیكە تیپێكی مەدەنی رێكخراوی كۆمەڵێك ئامادەبوونی

لە بەغدا كرایەوە.ب��ااڵی ئەنجوومەنی داوای *ل��ەس��ەر

یەكێتی نوێنەرایەتی بەغدا لە ئیسالمی لە كۆنگرەی دیموكراتی كوردستان الوانی یەكەمی نیشتیمانی سەركردە و چاالكوانانی

كۆمەڵی مەدەنی لە عیراق ئامادەبوو.

ناوەندی بااڵی سۆرانناوەندی چاالكی و پێگەیاندنی دیانا

كردنەوەی خولێكی دروومان بۆ )40( الوی كچی سنوری خۆی

)20 ( بۆ كۆمپیوتەر خولێكی كردنەوەی الوی شارۆچكەی دیانا

كردنەوەی خولێكی دروومان بۆ ) 20( الوی شارۆچكەی دیانا

كردنەوەی خولێكی دروومان بۆ )20( الوی كچی سنوری خۆی

)20( بۆ كۆمپیوتەر خولێكی كردنەوەی الوی كچ و كوری سنوری خۆی.

كردنەوەی خولێكی دروومان بۆ )24( الوی كچی سنوری خۆی

وانەی هێزكردنی بە خولێكی كردنەوەی بیركاری بۆ)25( قوتاب

زمانی فێربونی خولێكی ك��ردن��ەوەی كوری و كچ الوی )20( بۆ ئینگلیزی

سنوری خۆی.زمانی فێربونی خولێكی ك��ردن��ەوەی كوری و كچ الوی )25( بۆ ئینگلیزی

سنوری خۆیبچوككراوە پێ تۆپی خولێكی كردنەوەی

بۆ )16( تیپ.كردنەوەی خولێكی بە هێزكردنی بابەتەكانی كۆمپیوتەر و چۆنیەتی دروستكردنی پێگە

كۆمەاڵیەتیەكان ناوەندی چاالكی و پێگەیاندنی سۆران

عەرەبی زمانی خولی بە هێنان كۆتایی كە ناوەندەكەمان بۆ )40( الوی كور كچی

سنوركەمان سازكردبوو ك���ردن���ەوەی خ��ول��ێ��ك��ی ت��ۆپ��ی پ��ێ كە

ناوەندەكەمان بۆ ) 20( )18( ب��ۆ بلیارد خولێكی ك��ردن��ەوەی

یاریزانی سنوری خۆی بۆ مێز سەر تێنسی خولێكی كردنەوەی

)20( یاریزانناوەندی چاالكی و پێگەیاندنی سۆران

لێدانی فێربوونی خولێكی ك��ردن��ەوەی ئامێری ) ساز( بۆ 25 الو

لێدانی فێربوونی خولێكی ك��ردن��ەوەی ئامێری ) گیتار( بۆ 20 الو

لێدانی فێربوونی خولێكی ك��ردن��ەوەی ئامێری ) كەمانج( بۆ 15 الو

)وێنە فێربوونی خولێكی ك��ردن��ەوەی كێشان( بۆ 12 الو

ناوەندی چاالكی و پێگەیاندنی رواندز )24( بۆ كۆمپیوتەر خولێكی كردنەوەی

الوی سنوری خۆیناوەندی چاالكی و پێگەیاندنی قەسرێ

)16( بۆ ئەنتەرنێت خولێكی كردنەوەی الوی سنوری ژێردو

)16( بۆ ئەنتەرنێت خولێكی كردنەوەی الوی سنوری بالەیان

)16( بۆ كۆمپیوتەر خولێكی كردنەوەی الوی سنوری ژێردوور

)12( بۆ كۆمپیوتەر خولێكی كردنەوەی الوی سنوری بالەیان

)20( بۆ پێ تۆپی خولێكی كردنەوەی

تیپی سنوری خۆی بەركی( وەرزشی و دابەش كردنی ) جل

بەسەر )20( تیپی سنوری خۆی )20( بۆ پێ تۆپی خولێكی كردنەوەی

تیپی سنوری قەسرێ )12( بۆ پێ تۆپی خولێكی كردنەوەی

تیپی سنوری گەاللە )16( بۆ پێ تۆپی خولێكی كردنەوەی

تیپی سنوری رێژدوور ناوەندی چاالكی و پێگەیاندنی سیدەكان

)42 ( بۆ پێ تۆپی خولێكی كردنەوەی تیپی سنوری خۆی

ناوەندی چاالكی و پێگەیاندنی چۆمانپێ ت��ۆپ��ی خ��ول��ی ب��ە هێنان ك��ۆت��ای��ی )16( بۆ ناوەندەكەمان كە بجوككراوە

تیپی رێكی خستبوو بۆ )42 قەبارە تیڤی )شاشەی دانانی گواستنەوەی یاریەكانی ) یۆرۆی 2012 (

كردنەوەی خولێكی تۆپی پێ بۆ )8( تیپ ناوەندی چاالكی و پێگەیاندنی خەلیفان

)16( بۆ پێ تۆپی خولێكی كردنەوەی تیپی لە سنوری گروپی )كەلەكین (

)12( بۆ پێ تۆپی خولێكی كردنەوەی تیپی لە سنوری سرێشمە

ناوەندی چاالكی و پێگەیاندنی وەرتێ )8( بۆ باڵە تۆپی خولێكی كردنەوەی وەرتێ سنوری لە یاریەكان رۆژان��ە تیپ

بەرێوەدەچن.كردنەوەی خولێكی تۆپی باڵە بۆ )12(

چــاالکــی

July 2012 No 182

وتنکه‌‌پێش‌‌

40

ناوەندەی بااڵی دەوروبەری هەولێر

ناوەندی بااڵی سەفین

ناوەندی شاوێسنێودەوڵەتی ڕێكخراوی ستڕاتیجی هاوكاری بە ناونیشانی بە كردەوە بۆ)32(بەشداربوو خولێكی

)پالنی ستڕاتیجی تاكە كەسی(.ناوەندی دارەتوو

كردنەوەی دوو خولی جیا یەكەمیان زمانی عەرەبی و ئینگلیزی دووەمیان خولی كۆمپیتەر.

ناوەندی زرارەتیبۆ یاریزانی )6( پێی تۆپی خولێكی كردنەوەی

)16( تیپی سنوری خۆیناوەندی بنەساڵوە

پەرستاری بۆ)22(ئافرەتانی خولێكی كردنەوەی خەاڵتكردنی كاتدا هەمان لە وە خۆی سنوری

كۆمەڵێك بە هرەمەندانی سنوری خۆی وەك شاعیر و شانۆكار

و میوزك ژەن و وەرزشوانانی دێرین

ناوەندی بنەساڵوە كۆتای هێنانی خولێكی تۆپی پی بچوككراوە بۆ 16 تیپی سنوری قەزای دەشتی هەولێر كە بۆ یاریزانە

دێرینەكان ساز كرابوو.كردنەوەی خولی بە هێز كرنەوەی زمانی ئینگلیزی و

خولێك بۆ قوتابیانی پۆلی 12ی ئامادەیی ناوەندی ڕزگاری

كردنەوەی خولی )11( یاریزانی بۆ )56(تیپ.

ناوەندی دارەتوو بە گ��ەردی سیروان بۆ كۆریك ئێوارە سازدانی

ناونیشانی بەشدار بوونی گەنج لە دەسەاڵتدا كرنەوەی خولێكی زمانی ئینگلیزی بۆ 20 قوتابی كچ

كرنەوەی خولێكی دوورمان بۆ ئافرەتانی سنورەكە.كارگیری كەریم سامیە بۆ كۆریك سازكردنی لقی 16ی پارتی دیموكراتی كوردستان لە ژیر ناو

نیشانی ) رۆڵی ئافرەت لە كار كردندا ( ناوەندی چاالكی خەبات :

دابەش كردنی پێداویستی وەرزشی بۆ 105 تیپی سنوری خۆی.

كۆتای هێنای خولێكی تایكواندۆ بۆ یاریزانی سنوری خۆی

كردنەوەی خولێكی تۆپی پی بچوكراوە بۆ سەرجەم تیپەكانی سنوری خۆی كە بریارە تا كۆتای مانگی

رەمەزان بەردەوام بیت.ناوەندی كەسنەزان

كە سنورەكە وانانی وەرزش بۆ شۆ داتا دانانی یاریەكانی یۆرۆی 2012 پەخشدەكرد.

ناوەندی چاالكی وپێگەیاندنی الوانی سەفین زاهیر رێبوار مامۆستا بۆ ئەنجامدانی سیمینارێك الوان )رۆڵ��ی لەژێرناونیشانی ناوەند بەرپرسی

لەكۆمەڵگەدا(ئەنجامدانی كۆرێك بۆ گۆران تاهیر كارگێری ناوەند

لەژێرناونیشانی )الوان و وەرزش(

ناوەندی چاالكی وپێگەیاندنی الوانی باسرمە دابەشكردنی جل وبەرگی وەرزشی بەسەر سەرجەم

تیپەوەرزشیەكانی سنوری خۆی.ئەنجامدانی كۆرێك بۆ بەرپرسی لقی 24ی سەفین

لەهۆلی ناحیەی باسرمە

ناوەندی چاالكی وپێگەیاندنی الوانی شەقالوەپێی تۆپی تیپی ب��ۆ)16( تیروپشك راكێشانی

بچوككراوە بۆفەرمانگەكانی شەقاڵوەمجید ك��ارزان هەڤال بۆ سیمینارێك ئەنجامدانی زۆرێك كە وەرزش( )ئامانجەكانی لەژێرناونیشانی

الوانی سنوری ناوەندەکە ئامادە بوون.

چــاالکــی

ناوەندی بااڵی هەولێرالو رۆڵی بەناونیشانی فازیل دكتۆر بۆ كۆرێك

لەسالی 2012دا ئاهەنگێك بۆمنداالن لەناوهۆلی ناوەندی بااڵ

ناوەندی یەك كردنەوەی خولی رەمەزانی پیرۆز بۆ86تیپ

كۆرێك بۆ )شوان محمدتەها(ئەندامی پەرلەمانی عێراق

كردنەوەی خولی تێنسی سەر زەوی ناوەندی دوو

كردنەوەی خولی فێربونی زمانی ئینگلیزی.كردنەوەی خولی رەمەزان بۆ100تیپ.

كۆتای خولی شەهیدان ەچاوەدێری لقی دوو.كردنەوەی خولی شەترەنج بۆ32یاریزان.

ناوەندی سێكردنەوەی خولی دوورمان بۆ250ئافرەت.

ئینگلیزی ع��ەرەب��ی زمانی خولی ك��ردن��ەوەی

كۆمپیتەر مۆسقا.كردنەوەی خولی رەمەزان بۆ129تیپ.

كردنەوەی خولی تێنسی سەر زەوی بۆ26یاریزان.كۆتای خولی شەهیدجحفر بەچاودێری لقی دوو.

كۆتای خولی بەچكە شێران بەچاودێری ناوەندی بااڵ كەبۆ32 تیپ سازكرابوو.

ئاهەنگی دەرچوانی خولی مۆسیقا وزمانی عەربی عونی كۆمپیتەربەئامادەبوونی ساسان و ئینگلیزی

ئەندامی ئەنجومەنی سەركرداییەتی پارتی.ئاهەنگی دەرچوانی خولی دوورمان بۆ250ئافرەت

كردەوە .ناوەندی چوار

كردنەوەی خولی رەمەزان بۆ86تیپ.كۆتای خولی ئاشتی بۆ2تیپ سازكرابوو.

كۆتای خولی كابینەی 7بەچاودێری ناوەندی بااڵكردنەوەی خولی دوورمان وزمانی ئینگلیزی.

ناوەندی قەاڵتسازدانی كۆرێك بۆ حسن مستەفا رۆژنامەنوس هەرێمی توركیاو پەیوەندیەكانی بەناونیشانی

كوردستان.كردنەوەی خولی رەمەزان بۆ32تیپ.

بەچاودێری حكومەت سەرۆكی خولی كۆتای ناوەندی بااڵ.

كردنەوەی خولی ئینگلیزی عەربی بۆ 70 قوتابی.ناوەندی چاالكی رۆشنبیری هەولێر

ناوی لەژێر رەسول بەیان بۆدكتۆر سمینارێك بەهێزكردنی تواناكانی گەنج.

مامۆستای محمد رێزان بۆمامۆستا سمینارەك زانكۆ لەسەر توندوو تیژی خێزان.

سمناریك بۆ دكتۆر قسمەت بەهاوكاری رێكخراوی كوردی كۆری لەسەر هۆشیاری

هەندێك باسی دەمویست دەمێكە زۆر لەو كارە نەشیاوانە بكەم كە لە هەندێك واڵتی بە ناو ئیسالمیدا دەكرێن، بە راستی ئەم كارانە ئەگەر رێگایان لێنەگیرێت ئیتر ئیسالم زیاتر لە پێش چاوی خەڵك ناشیرین ئیسالمیانە واڵت��ە ئ��ەو ئەگەر دەبێت، راست دەكەن لە سەر شەریعەتی ئیسالم و خوا و پێغەمبەرن)د.خ( نابێ جیاوازی هەر بە بكەن موسڵماندا دوو نێوان لە جۆرێك، كەچی ئەوەتا بە چاوی خۆتان شای برازای تەالل( )وەلید بكەن سەیر عەرەبستانی جاهیلیەتی سعودیە، یەكێكە شتەكانی هەموو دنیا، ملیاردێرەكانی لە ك��راوە دروس��ت ژێ��ڕ لە فڕۆكەكەی ن��او و كۆمپانیا چەندین و رۆتانا خاوەنی سەتەالیتە كە لە هەر چرکەیەکدا چەندین و حیسابەكانیان س��ەر دەچێتە دۆالر ژیاندان، خۆشترین لە دەك��ەن قازانج بەاڵم ڕۆژ نییە چەندان منداڵی سودان و سۆمال و... لە برسان نەمرن ئاخر بۆ!؟ جیاوازی ئەمانە بۆچی!؟ ئەی هەردووكیان

دروستكراوی خودا نین!؟بۆ خودا پارە بە وەلید تەالل دەدات، بەاڵم ئەو منداڵەش لە برسان بمرێت باشە بۆ وەلیدی بە ناو ئیسالم ناچێت یارمەتی

ئەوان بدات.بە و الف پ��ۆز هەمیشە ئ��ەوان ئ��ەی گوایە ناڵێن ئەی لێنادەن؟ ئیسالمەوە ماڵی خوا لەوێیە؟ ئیتر ئەمڕۆ پیرۆزترین خۆش لێیان خ��ودا دڵنیام من شوێنە

تۆڵەیان كەی بەاڵم تاوانانە لەم نابێت لێدەکاتەوە؟

ئیتر واڵتە نائیسالمییەكان حەقیانە ئە گەر یارمەتی ئەو واڵتە ئیسالمییە هەژارانە نەدەن هەرچەندە دەیدەن، چونكە دەلێن ئێوە كە ئیسالمن وەفاتان بۆ یەك نەبێت ئێمە چیتان لێبكەین؟ ئەوە یەكێك بوو لە نمونەكان، دوایی ئێستا لەم ماوەیە ئەوەتا بە سەدان موسڵمان لە بۆرما دەكوژرێن و

دەسوتێنرێن بە دەستی بوزییەكان.نایەتە ئیسالمی واڵتی یەك بۆ باشە دەنگ؟ ئەی ئەگەر بە ناو ئیسالمن، خۆ دەبێ لەسەر برا موسڵمانەكانتان بە بێنە

دەنگ و بەرگرییان لێبكەن.دروستكردنی نمونەكان لە تر یەكێكی خوایە ماڵی ناو گ��ەورەی كاتژمێرە ئەو ئەم نەبوو پێویست هیچ من ب��ڕوای بە ملیار چ��ەن��دان ك��ە ك��را دروس���ت شتە دۆالری لێ سەرف كرا خواش قبوڵی ئەوە نەخۆش موسلمانت برایەكی كە ناكات ماڵ لە زۆر پ��ارەی تۆش بێت برسی و ئەوەی بێ بكەی س��ەرف جوانكاری و پارەیە ئەو دەكرا خۆ هەبێت سودێكی درابایە بە واڵتێكی هەژاری ئیسالمی یان یاخود دەزگایەكی خێرخوازی بە درابایە دروستكردبایە پێ خوێندنگەی س��ەدان ئە وان تەنیا شتێك دەكەن بۆ ناوبانگی ئەم خودا ڕەزامەندی بۆ نەوەك خۆیان جۆرە كارانە و بەردەوام بوونیان لەسەری

ئیسالم ناشیرین دەكەن.

ئیسالمی ئێستا و شازی موسڵمان

هاوتا شێخانی