2. jurnal compiled

JURNAL PENYELIDIKAN TINDAKAN PISMPPS1110 2013

1

RE-MEMBER : SATU STRATEGI MNEMONIK DALAM MENINGKATKAN

KEMAHIRAN MURID TAHUN 5 MENGENALPASTI KEDUDUKAN

ARAH MATA ANGIN PERANTARAAN.

Oleh

Amirah Binti Zahariman

[email protected]

Mazlan Bin Junaidi

[email protected]

ABSTRAK

Kajian tindakan ini dijalankan untuk meningkatkan kemahiran murid tahun 5 dalam mengenalpasti

arah mata angin perantaraan iaitu Barat Laut, Timur Laut, Barat Daya dan Tenggara melalui strategi

Re-Member iaitu satu kaedah mengingat menggunakan mnemonik. Kumpulan sasaran bagi kajian

tindakan ini terdiri daripada tujuh orang murid dalam kalangan Tahun 5 yang dikenalpasti belum

menguasai kemahiran mengenalpasti kedudukan arah mata angin perantaraan melalui lembaran

latihan mereka . Data-data dikumpul menggunakan ujian pra dan pasca, nota lapangan, temubual

serta lembaran latihan. Data yang diperoleh dikumpulkan dan dianalisis dari segi kandungan dan

pola. Triangulasi sumber digunakan untuk menyemak data. Hasil analisis data mendapati subjek

kajian telah menunjukkan perkembangan positif dari segi penguasaan kemahiran mengenalpasti arah

mata angin perantaraan melalui strategi Re-Member.

Kata kunci : strategi Re-Member, arah mata angin perantaraan, mnemonik.

PENDAHULUAN

Konteks Kajian

Saya merupakan seorang guru pelatih ambilan Januari 2010 di bawah opsyen Pengajian Sosial di Institut

Pendidikan Guru Kampus Tun Abdul Razak, Kota Samarahan, Sarawak. Pada 21 Januari 2013, saya telah

dihantar ke Sekolah Kebangsaan Permai ( bukan nama sebenar ) di daerah Serian untuk menjalani

praktikum fasa ketiga.

Murid-murid di Sekolah Kebangsaan Permai terdiri daripada pelbagai kaum seperti Melayu, Bidayuh,

Iban dan lain-lain lagi. Semasa menjalani praktikum fasa ketiga ini, saya telah diamanahkan untuk

mengajar Kajian Tempatan dan Pendidikan Sivik Kewarganegaraan bagi tahun 5 Merah yang terdiri

daripada 34 orang murid. Walaupun ianya angka yang agak besar, itu tidak sedikit pun melemahkan

semangat saya untuk menjalani praktikum ini malahan saya lebih bersemangat untuk mengajar kelas

seramai ini.

Dari segi pencapaian akademik, kelas 5 Merah berada di tahap yang sederhana dan lemah. Keputusan

peperiksaan mereka pada akhir tahun 2012 menunjukkan beberapa orang murid sahaja yang berada di

dalam kategori sederhana dan lemah. Berdasarkan kepada pemerhatian semasa sesi pengajaran dan

pembelajaran dilaksanakan, apabila saya menggunakan teknik penyoalan untuk mengukuhkan kemahiran

murid-murid, mereka malu-malu dan kurang keyakinan untuk menjawab pertanyaan guru. Peneguhan

positif bagi memupuk keberanian dan keyakinan murid-murid perlulah dilaksanakan supaya mereka aktif

semasa sesi pengajaran. Selain daripada itu, murid-murid kelas ini sukakan bahan bantu mengajar yang

berbentuk „hands-on‟, koperatif dan interaktif.


2

Refleksi P&P dan Nilai Pendidikan

Pengajaran merupakan suatu proses yang bertujuan menyebarkan ilmu pengetahuan dan kemahiran

tertentu. (Rohizani Yaakub, Shahabuddin Hashim dan Mohd Zohir, 2003). Ia juga merangkumi aktiviti-

aktiviti perancangan, pelaksanaan, penilaian dan maklumbalas. Pembelajaran pula merupakan aktiviti

mental, fizikal atau rohani murid itu sendiri di dalam proses mengubah tingkahlaku untuk perkembangan

diri dan menghubungkait ilmu dan kemahiran baru untuk diri sendiri serta masyarakat dan negara.

Pendidikan pada masa kini bukan sahaja mementingkan aspek akademik dan kognitif semata-mata.

Konsep pendidikan sepanjang hayat di peringkat sekolah menekankan perolehan pelbagai ilmu

pengetahuan dan kemahiran, penghayatan agama dan nilai murni, perkembangan bakat dan potensi serta

pembentukan jati diri. Oleh itu, institusi pelajaran merupakan agen utama dalam pemupukan nilai murni.

Sebagai seorang bakal guru, saya perlulah menerapkan nilai murni di samping mengajar dan mendidik

anak-anak murid. Pembangunan kendiri murid perlulah seimbang dari segala aspek baik akademik

mahupun sahsiah.

Semasa sesi pengajaran dan pembelajaran bagi tajuk Cuaca dan Iklim di bawah tema Mengenal Negara

Kita, saya telah memulakan pengajaran dengan soal jawab berkenaan dengan cuaca semasa kelas tersebut

berlangsung. Saya menggunakan teknik penyoalan yang menjurus kepada tajuk pengajaran dan

digabungkan dengan pembelajaran kontekstual. Penggunaan teknik penyoalan berpotensi untuk

membantu murid mencapai keupayaan kognitif optimum dan dapat mendedahkan murid menggunakan

pengetahuan sedia ada dan membandingkan maklumat yang diperoleh untuk menyelesaikan masalah.

(Zamri Mahamod, 2011) . Manakala pembelajaran kontekstual pula menurut Hull D.(1997) mempunyai

ciri-ciri yang perlu dilaksanakan agar pengajaran lebih berkesan. Ciri yang pertama ialah guru

menghubungkaitkan pengajaran dalam konteks pengalaman hidup. Guru perlu membantu pelajar

memahami tujuan mempelajari sesuatu tajuk dan menghubungkaitkan pengetahuan baru dan pra-

pengetahuan pelajar. Hal ini jelas apabila murid-murid mampu menyatakan dengan baik beserta

penerangan berkaitan dengan cuaca, malahan mampu menyenaraikan cuaca-cuaca pada hari kelmarin

juga dan sekaligus dapat mengenalpasti tajuk pengajaran guru pada hari tersebut.

Kemudian, semasa sesi penerangan, saya telah menggunakan peta minda dan lakaran peta di papan putih

untuk menunjukkan arah tiupan angin monsun kepada murid-murid. Penggunaan peta minda adalah untuk

menunjukkan ciri-ciri iklim di negara Malaysia. Semasa sesi penerangan dilaksanakan saya juga telah

menggunakan strategi berpusatkan bahan iaitu bahan grafik Peta Malaysia. Sadya menggunakan peta

kerana bahan ini amat sesuai dan relevan untuk menunjukkan arah angin monsun yang bertiup di negara

kita. Idea ini disokong oleh pernyataan Arthur K. Ellis (2010, ms. 276)

“Maps and globes are spatial essays. They tell stories about location, direction, area,

distance, scale and proportion. They convey information primarily in graphics and

symbolic terms. Maps are graphic representations of space.”

Murid-murid dapat menamakan jenis angin monsun tersebut dengan bantuan peta yang menunjukkan arah

mata angin utama dan murid-murid juga mampu mencongak arah mata angin perantaraan.

“Apabila saya menggunakan peta untuk menerangkan dan menyoal tentang arah tiupan

angin monsun, murid-murid akan memberi respon seperti mencongak nama arah mata

angin yang mereka tahu sebelum menjawab soalan saya. Hasilnya, walaupun agak lambat

tetapi mereka mampu menentukan arah mata angin tersebut berbantukan arah mata angin

utama yang telah diberi.”

(nota lapangan (1), 19/2/13)


3

Akan tetapi, semasa aktiviti lembaran individu dilaksanakan, terdapat beberapa orang murid yang tidak

dapat menamakan arah tiupan angin monsun dengan betul. Walaupun pada sesi penerangan dan soalan

pengukuhan secara lisan mereka mampu menjawab, tetapi tidak pada lembaran tersebut. Mereka

meyatakan sukar untuk mengingat kedudukan arah mata angin perantaraan dan menyebabkan mereka

gagal menentukan arah dari mana bertiupnya angin monsun di atas lembaran latihan tersebut.

“Terdapat beberapa orang murid di dalam kelas mengeluh kerana tidak mengingat arah

mata angin perantaraan yang digunakan untuk menentukan arah bertiupnya angin monsun

di Malaysia”

(nota lapangan (2) , 19/2/13)

Seharusnya mereka sudah menguasai arah mata angin perantaraan pada pembelajaran yang lepas tetapi

saya mendapati ada yang masih belum menguasainya selepas selesai pengajaran saya pada hari itu.

Kemahiran ini merupakan salah satu kemahiran penting dalam bidang geografi. Apabila murid-murid

melangkah ke sekolah menengah dan mula mempelajari subjek geografi dengan kemahiran yang tidak

dikuasai ini, berkemungkinan mereka akan tertinggal jauh di belakang dan proses pembelajaran murid-

murid akan terganggu.

Saya mendapati ada beberapa punca dan faktor kepada masalah ini. Antaranya adalah kurangnya latihan

pengukuhan, kurang daya ingatan dan juga kesedaran tentang kepentingan kemahiran tersebut dalam diri

murid-murid. Selain daripada itu, saya juga tidak mengambilkira pengetahuan lepas murid-murid sebelum

saya memulakan pengajaran. Saya terlalu fokus pada pengajaran dan mengabaikan pembelajaran murid-

murid.

TINJAUAN DAN ANALISIS MASALAH

Setelah mendapati masalah murid saya adalah berkaitan dengan mengenalpasti kedudukan arah mata

angin perantaraan, saya menemubual guru subjek Kajian Tempatan mereka beberapa perkara berkaitan

dengan latarbelakang pembelajaran murid.

Saya :Boleh cikgu beritahu bagaimana prestasi pembelajaran murid-murid kelas ini?

Guru : Tahap pembelajaran murid 5 Merah boleh dikatakan di dalam kategori sederhana

dan lemah. Mereka mempunyai minat untuk belajar tetapi memerlukan motivasi

dan bahan bantu mengajar serta langkah pengajaran yang interaktif. Mereka juga

agak lambat dalam membuat kerja melainkan guru memberi arahan dan penerangan

yang betul-betul difahami oleh mereka.

( TB-25-02-2013 )

Kemudian, saya telah menganalisis data tinjauan awal iaitu lembaran kerja murid untuk mengenalpasti

masalah yang dihadapi oleh murid-murid saya. Berikut merupakan hasil dapatan awal bagi 12 orang

murid yang tidak mencapai markah yang baik semasa 19 Februari 2013;

Jadual 1 : Analisis Lembaran Kerja bagi setiap soalan

Nama Soalan 1 Soalan 2 Soalan 3 Soalan 4 Jumlah

(a) (b) (a) (b) (a) (b) (a) (b)

Dayang X X / / X / / X 4/8

Tom X / X / X X / / 4/8

Shafika / X X / / / X X 4/8

Zain X / X / X X / / 4/8

Alvin X / X X / / / X 4/8


4

Martin X X X X X / X / 2/8

Carol X X X X / / / / 4/8

Nico X / X / / / X X 4/8

Shenry X X X X / / / / 4/8

Amir X / X / / X X / 4/8

Amira X X X X X / / X 2/8

Annur X / X X X X / / 3/8

Jadual 1 di atas menunjukkan 12 orang murid yang mendapat markah terendah semasa lembaran kerja 19

Februari diberikan kepada mereka. Seramai 11 orang murid gagal menjawab soalan 1 (a) dan soalan 2 (a).

Kedua-dua soalan tersebut merupakan soalan mengenalpasti arah bertiupnya angin monsun di Malaysia.

Kedua-duanya menunjukkan bilangan tertinggi jumlah murid yang salah pada bahagian tersebut. Maka,

dapatlah disimpulkan secara awal di sini bahawa murid-murid di atas mempunyai masalah dalam

mengenalpasti arah mata angin perantaraan untuk menentukan arah tiupan angin monsun di Malaysia.

Berikut merupakan contoh jawapan murid di dalam lembaran kerja tersebut ;

Rajah 1 : Lembaran Kerja Shenry

Kemudian, saya telah mengadakan ujian saringan bagi menguji kesimpulan awal saya terhadap 12 orang

murid ini iaitu tidak dapat mengenalpasti kedudukan arah mata angin perantaraan bagi menentukan arah

tiupan angin monsun di Malaysia. Berikut merupakan markah bagi ujian saringan mereka yang

dilaksanakan pada 26 Februari 2013 iaitu semasa sesi pengajaran kali kedua dilaksanakan.

Jadual 2 : Analisis Kekerapan Kesalahan Soalan

Nama S1 S2 Markah

i. ii. i. ii.

Dayang / / / / 4/4

Tom / / / / 4/4

Shafika / / / / 4/4

Zain / / / / 4/4

Alvin / / / / 4/4

Amira X X X X 0/4

Amir X / X / 2/4

Shenry X X X X 0/4


5

Nico X / X / 2/4

Carol X X X X 0/4

Martin X X X X 0/4

Annur X / X / 2/4

Berdasarkan daripada jadual tersebut, saya mendapati semua murid ini mengalami masalah bagi soalan 1

(i) dan 2 (i). Kedua-dua soalan ini merupakan kemahiran mengenalpasti kedudukan arah mata angin

perantaraan. Ada antara mereka yang mampu menghubungkait bulan berlakunya tiupan angin tersebut

sepadan dengan kawasan di dalam peta tetapi arah tiupan angin monsun pula, kesemuanya salah. Maka,

ramalan awal saya di sini bahawa mereka masih belum menguasai kemahiran mengenalpasti kedudukan

arah mata angin perantaraan. Untuk menentukan ketepatan ramalan tersebut, saya telah memberikan ujian

diagnostik kepada mereka pada 1 Mac 2013. Berikut merupakan hasil dapatan daripada ujian diagnostik ;

Jadual 3 : Markah Bagi Ujian Diagnostik

Bil. Nama murid Markah

1. Amira 1/6

2. Amir 1/6

3. Shenry 2/6

4. Nico 0/6

5. Carol 1/6

6. Martin 2/6

7. Annur 2/6

Jadual 4 : Analisis Bagi Ujian Diagnostik

Bil. Nama murid Bahagian A

(Mengenalpasti)

Bahagian B

(Mengenalpasti)

1. Amira X X / X X X

2. Amir X X X X X /

3. Shenry X X X / X /

4. Nico X X X X X X

5. Carol X X X X X /

6. Martin X X / X / X

7. Annur X X X / / X

Ujian diagnostik yang saya gunakan ini bertindak secara serampang dua mata di mana bahagian A

merupakan kemahiran mengenalpasti arah tiupan angin monsun di Malaysia manakala bahagian B pula

mengenalpasti kedudukan arah mata angin perantaraan. Di dapati, mereka masih gagal mengenalpasti

arah tiupan angin monsun dan gagal melengkapkan arah mata angin perantaraan di bahagian B. Jadi,

jelaslah sebab mengapa mereka gagal melengkapkan bahagian A, iaitu kerana mereka masih kurang

mahir mengenalpasti kedudukan arah mata angin perantaraan di bahagian B. Oleh itu, hasil daripada ujian

diagnostik ini mengesahkan sememangnya ketujuh-tujuh murid ini mempunyai masalah untuk

mengenalpasti arah mata angin perantaraan.

Langkah seterusnya yang saya ambil adalah menemubual ketujuh-tujuh orang murid untuk mendapatkan

respons mereka tentang arah mata angin perantaraan. Kesemua mereka tidak dapat mengenalpasti

kedudukan arah mata angin perantaraan dengan betul.


6

Guru : Boleh kamu senaraikan arah mata angin selain utara, selatan, timur dan barat?

Amira : Barat laut, timur laut, barat daya dengan tenggara cikgu.

Guru : Boleh kamu tunjukkan arahnya di atas kertas ini? (guru menunjukkan satu

lembaran kosong arah mata angin utama sahaja, perantaraan dibiarkan kosong )

Amira : (Amira dapat menunjukkan dua sahaja yang betul iaitu Barat Laut dan Timur

Laut )

Guru : Kamu salah letakkan arah tenggara dan barat daya.

Amira : Saya tak ingat kedudukan dia cikgu. Susah nak ingat. ( TB/ 07-03-2013 )

Jawapan yang sama turut diberikan oleh mereka semasa ujian saringan dilaksanakan. Berikut merupakan

nota lapangan pada pengajaran kali kedua dilaksanakan.

“ Seramai 7 orang murid gagal menentukan kedudukan arah mata angin bagi tiupan angin

monsun di atas peta. Mereka menyatakan mereka hanya ingat kedudukan arah utara,

selatan, timur dan barat. Memandangkan arah mata angin bagi tiupan angin monsun adalah

arah mata angin perantaraan, mereka tidak dapat mencapai objektif pengajaran pada hari

tersebut“

(Refleksi/ Nota Lapangan/ 26-02-2013 )

Berdasarkan penerokaan dan analisis data-data yang dilakukan, jelas bahawa murid-murid saya ini

memerlukan cara dan kaedah yang sesuai dan berkesan bagi membantu mereka mengingat dan

mengenalpasti arah mata angin perantaraan tersebut. Dengan ini, fokus kajian saya adalah membantu

meningkatkan kemahiran mengenalpasti arah mata angin perantaraan dalam kalangan murid-murid tahun

5 ini. Berdasarkan kepada hasil analisis ini, maka saya telah memfokuskan kajian tindakan bagi

meningkatkan kemahiran murid Tahun 5 mengenalpasti kedudukan arah mata angin perantaraan iaitu

Barat Laut, Timur Laut, Barat Daya dan Tenggara melalui strategi “Re-Member”.

STRATEGI TINDAKAN

Langkah 1 : Memperkenalkan kaedah mnemonik kepada murid-murid.

Guru menyatakan jangkaan terhadap murid pada akhir sesi intervensi iaitu mereka mampu untuk

mengenalpasti kedudukan arah mata angin perantaraan dengan lebih baik selepas pengajaran ini.

Tujuannya adalah untuk meningkatkan keyakinan diri mereka di samping mendorong mereka untuk

menumpukan perhatian semasa pengajaran berlangsung.

Guru akan memperkenalkan kaedah mnemonik bagi menghafal arah mata angin perantaraan kepada

murid-murid menggunakan lembaran grafik berwarna. Di dalam grafik tersebut ada grafik arah mata

angin perantaraan serta mnemonik bagi mengingat dan mengenalpasti arah mata angin perantaraan

tersebut dengan susunan dari kiri ke kanan. Selaras dengan teori pembelajaran pemprosesan maklumat,

untuk menarik perhatian murid saya telah menggunakan grafik untuk merangsang mereka. Berikut

merupakan contoh mnemonik saya sendiri yang dicatatkan di dalam lembaran grafik tersebut.

Jadual 5 : Arah Mata Angin Perantaraan mengikut susunan

BARAT LAUT TIMUR LAUT

BARAT DAYA TENGGARA

“BAJU LISA TERKENA LUMPUR, BAJU DIA TOMPOK-TOMPOK”

*Huruf awalan bagi setiap arah mata angin perantaraan dijadikan perkataan baru membentuk cerita.


7

Langkah 2 : Aktiviti „Mix-N-Match‟ ( Kompas Peneroka )

Untuk aktiviti ini, saya akan memberikan setiap seorang murid sebuah set mini „Kompas Peneroka‟ yang

kosong. Setiap daripada mereka diberikan empat arah mata angin perantaraan, dan mereka perlulah

melengkapkan kompas mereka dengan arah mata angin perantaraan yang betul. Di sini, proses mengingat

kembali pengajaran sebelum ini berlaku melalui penyimpanan ingatan sebelum ini. Murid-murid

mengingat mnemonik yang telah diajar untuk melengkapkan lembaran aktiviti berkumpulan.

Di tangan mereka, arah mata angin masih tidak lengkap, ada yang serupa semuanya dan ada yang

mempunyai lebih daripada satu jenis arah mata angin perantaraan yang sama. Oleh itu, mereka perlu

bergerak untuk mencari dan bertukar-tukar arah mata angin yang mereka ada dengan murid-murid yang

lain. Mereka yang paling cepat melengkapkan kompas mereka akan diberikan ganjaran untuk

mewujudkan persaingan positif dalam kalangan mereka.

Aktiviti ini adalah untuk mengukuhkan ingatan dan pengetahuan mereka dalam mengenalpasti arah mata

angin perantaraan dengan bimbingan rakan sebaya secara tidak langsung.

Langkah 3 : Penilaian melalui Aktiviti melukis dan mewarna.

Bagi mengukuhkan kemahiran yang mereka telah dapat, saya akan mengedarkan sebuah kertas lukisan

kepada setiap murid dan meminta mereka melukis kompas yang lengkap dengan arah mata anginnya serta

mewarnakan lukisan mereka. Hasil kerja mereka diberikan peneguhan seperti cop daripada guru, simbol-

simbol bintang dan lain-lain lagi. Di sini murid-murid akan membuat generalisasi dan pengukuhan

dengan membina mnemonik mereka sendiri ataupun menggunakan mnemonik yang diberi guru.

DAPATAN KAJIAN

Saya telah mengadakan ujian pra pada 1 April untuk membuat perbandingan prestasi subjek kajian saya

sebelum intervensi dilaksanakan. Markah bagi ujian pra menunjukkan bahawa murid-murid ini masih

belum menguasai kemahiran menamakan arah mata angin perantaraan. Saya juga mengadakan ujian

pasca bagi melihat kesan intervensi kepada mereka. Bagi melihat dengan lebih dekat peningkatan prestasi

subjek kajian ini, saya telah membuat perbandingan antara ujian pra dan pasca mereka. Secara

keseluruhan peningkatan kepada markah bagi setiap responden boleh dilihat di dalam jadual berikut;

Jadual 6 : Perbandingan Markah Ujian Pra dan Pos

Bil. Nama murid Peratus Markah

Ujian Pra

Peratus Markah Ujian

Pos

Peratus

Peningkatan

Markah

1. Amira 0% 100% 100%

2. Amir 0% 100% 100%

3. Shenry 50% 100% 50%

4. Nico 0% 100% 100%

5. Carol 50% 100% 50%

6. Martin 50% 100% 50%

7. Annur 25% 100% 75%


8

Kesemua subjek kajian telah menunjukkan peningkatan prestasi yang positif kepada 100%. Mereka

mampu menjawab ujian pos yang diberi kepada mereka dengan tepat berbanding semasa ujian pra dahulu.

Ini menunjukkan intervensi yang dijalankan kepada mereka telah memberi kesan kepada kemahiran

mengenalpasti kedudukan arah mata angin perantaraan mereka. Untuk mengukuhkan lagi data ujian pra

dan pasca yang telah saya dapati, saya telah menemubual subjek-subjek kajian saya selepas intervensi

dilaksanakan. Berikut merupakan jadual analisis temubual murid-murid tersebut selepas perlaksanaan

intervensi dijalankan;

Jadual 7 : Analisis Temubual Subjek Kajian selepas Intervensi 'Re-member'

TEMA Faktor Mengingat Perasaan Langkah Intervensi

Mudah Susah Seronok Tidak

seronok

Mnemonik „Mix-N-

Match‟

Ganjaran Melukis

dan

membina

mnemonik

sendiri

Amira / / / / /

Amir / / / / /

Shenry / / / /

Nico / / / / /

Carol / / / / / /

Martin / / / / /

Annur / / / / /

Melihat kepada hasil analisis di atas, kesemua murid menyatakan lebih mudah untuk mengingat

menggunakan mnemonik berbanding hafalan biasa. Mereka juga menyatakan mereka sangat seronok

dengan intervensi yang telah saya jalankan. Berkenaan dengan langkah intervensi pula, Amira, Amir,

Nico, Carol dan Martin menyatakan mereka suka dengan aktiviti berbentuk kumpulan kerana ianya

memberi peluang kepada mereka untuk terlibat bersama-sama di dalam pembelajaran. Berkenaan dengan

ganjaran yang diberi kepada mereka, Amira, Amir, Nico, Carol dan Annur menyatakan mereka berasa

lebih termotivasi untuk belajar apabila ada ganjaran diberikan kepada mereka yang dapat menjawab

soalan yang diberi guru dengan tepat. Shenry, Carol, Martin dan Annur menyatakan aktiviti melukis dan

membina mnemonik memberi keseronokan kepada mereka dan pengalaman baru dalam pembelajaran

dengan mengaplikasi pengetahuan yang telah diajar oleh guru kepada mereka. Secara keseluruhannya,

jika dibandingkan dengan temubual yang dilaksanakan sebelum intervensi, subjek kajian telah

menunjukkan reaksi secara lisan yang positif. Sepanjang masa intervensi dilaksanakan, saya telah

memerhati tingkahlaku murid-murid saya dan mencatat nota lapangan untuk dijadikan data-data yang

menyokong dapatan kajian yang lain.

“Saya mendapati murid-murid sangat teruja apabila saya menunjukkan gambarajah mata

angin perantaraan yang berwarna kepada mereka. Mereka memuji-muji ianya cantik

terutamanya Carol dan Martin. “

(P1/ nota lapangan/15/04/13)

Berdasarkan kepada pemerhatian di atas, Carol dan Martin memuji-muji gambarajah arah mata angin

perantaraan semasa langkah 1 iaitu memperkenalkan mereka kepada mnemonik bagi membantu mereka

mengenalpasti kedudukan arah mata angin perantaraan. Perhatian dan minat mereka telah dirangsang

melalui grafik yang berwarna-warni tersebut.


9

“Semasa pembelajaran koperatif dijalankan, Nico dan Shenry mengkumat-kamitkan

mnemonik yang telah diajar semasa melengkapkan lembaran mini kompas.”

(P2/ nota lapangan/15/04/13)

Nico dan Shenry telah mengkumat-kamitkan mnemonik yang diperkenalkan kepada mereka semasa

langkah 1 tadi untuk membantu mereka mengingat kedudukan arah mata angin perantaraan. Ini sekaligus

menunjukkan mereka mengaplikasikan pembelajaran mereka kepada situasi baru iaitu semasa

pembelajaran koperatif „Mix-N-Match‟ dilaksanakan. Hasilnya dapat dilihat menerusi analisis lembaran

kerja semasa intervensi yang akan dibincangkan selepas ini.

“Amira dan Carol yang pada mulanya malu-malu semasa sesi intervensi dilaksanakan

menjadi semakin yakin selepas aktiviti pembelajaran koperatif „mix-n-match”

( P3/ nota lapangan/15/04/13 )

Amira dan Carol yang agak pemalu semakin yakin dan berani dalam menyertai aktiviti pembelajaran

terutamanya selepas pembelajaran koperatif dijalankan. Saya berasa gembira melihat subjek-subjek kajian

yang kebanyakannya berkarakter pemalu dan kurang yakin berubah semasa intervensi dilaksanakan.

Walaupun objektif utama adalah meningkatkan kemahiran mengenalpasti kedudukan arah mata angin

perantaraan, saya juga telah meningkatkan kemahiran interpersonal mereka sesama rakan.

REFLEKSI

Kekuatan Kajian Tindakan

Strategi „Re-Member‟ ini khasnya telah meningkatkan kemahiran murid-murid dalam mengenalpasti

kedudukan arah mata angin perantaraan. Ini telah dibuktikan melalui set ujian pra dan pasca serta

pengukuhan dan juga tembual diikuti dengan nota lapangan. Ini merupakan antara inovasi dalam

pendidikan yang saya reka sendiri dengan mengaplikasikan pengetahuan pedagogi selama 5 tahun

menuntut ilmu di institut perguruan.

Sepanjang perlaksanaan kajian tindakan ini, saya telah mendapat ilmu pengetahuan berkenaan amalan

pedagogi yang pelbagai untuk dipraktikkan di sekolah pada masa akan datang. Antaranya adalah aplikasi

teknik mnemonik, teori pemprosesan maklumat, pembelajaran koperatif, dan lain-lain lagi. Melalui

pengetahuan yang saya dapati ini, saya dapat memantapkan lagi ilmu di dada serta merancang pengajaran

dan pembelajaran dengan lebih efektif.

Selain daripada itu, saya juga mengalami sendiri budaya dan iklim penyelidikan dalam dunia pendidikan.

Saya mengkaji dan menambahbaik pengajaran dan pembelajaran saya dalam membantu meningkatkan

lagi keberkesanan pembelajaran murid-murid di dalam kelas. Keberkesanan sesuatu pengajaran

bergantung secara dua hala, baik dari faktor guru mahupun murid. Guru sebagai fasilitator harus bijak

dalam membawa murid menjayakan pembelajaran melalui pengajaran guru yang efektif.

Kelemahan Kajian Tindakan

Setiap kajian yang dilaksanakan mesti ada kelemahan dan keburukannya bagi memberi peluang kepada

pengkaji untuk menambahbaik kajiannya. Di dalam kajian tindakan ini, saya mendapati faktor jarak

menjadi penghalang antara saya dan pihak institusi terutamanya pensyarah penyelaras dalam

mendapatkan bimbingan daripadanya. Saya kurang berinteraksi dengan pensyarah untuk memantapkan

lagi kajian tindakan saya ini.


10

Selain daripada itu, memandangkan ini merupakan kali pertama saya melaksanakan kajian tindakan,

terdapat beberapa kepincangan yang dilakukan oleh saya sendiri. Oleh itu, persediaan dan perlaksanaan

yang rapi perlulah dirancang dengan teliti agar kajian menjadi lebih teratur dan sempurna.

Saya juga merasakan lembaran grafik yang telah saya gunakan untuk intervensi bersaiz agak kecil dan

hanya sesuai untuk pengajaran dan pembelajaran di dalam kumpulan yang kecil. Bagi memastikan ianya

sesuai digunakan di dalam saiz kelas yang sebenar, beberapa penambahbaikan perlulah dilaksanakan ke

atas lembaran tersebut.

Secara tuntasnya, kajian yang telah saya jalankan ini membawa satu perubahan kepada diri saya sendiri

dan juga subjek kajian saya di dalam dunia pendidikan. Saya berasa lebih terbuka dan prihatin terhadap

isu pengajaran dan pembelajaran di dalam kelas. Semoga kajian tindakan ini dapat membantu para

pendidik yang lain dalam membuat inovasi terhadap pengajaran dan pembelajaran mereka serta membuka

ruang kritikan membina oleh pihak profesional dalam memberi tunjuk ajar dan sumbangsaran kepada diri

saya ini untuk diperbaiki lagi pada masa hadapan.

CADANGAN KAJIAN/TINDAKAN SETERUSNYA

Seperti yang telah kita ketahui, kemahiran mengenalpasti kedudukan arah mata angin perantaraan

merupakan antara kemahiran asas di dalam subjek Kajian Tempatan. Ianya juga salah satu kemahiran

penting di dalam dunia Geografi. Sebagai persediaan kepada murid-murid sekolah rendah, kemahiran ini

perlulah ditingkatkan sebaik mungkin supaya mereka tidak ketinggalan pada masa hadapan.

Oleh itu, cadangan tindakan saya seterusnya adalah untuk memantapkan lagi strategi „Re-Member‟ ini

dengan menambahbaik dari aspek bahan bantu mengajar di mana saya telah menggunakan grafik

lembaran berbentuk „hardcopy‟ berbanding penggunaan bahan ICT. Saya merasakan penggunaan ICT

seperti persembahan multimedia, video dan lain-lain lagi mampu menarik perhatian murid dengan lebih

baik.

Selain daripada itu, penggunaan mnemonik ini bukan sahaja terhad kepada subjek Kajian Tempatan di

bawah tajuk Cuaca dan Iklim. Oleh itu, cadangan saya seterusnya adalah untuk menggunakan teknik

mnemonik dan menggabungkan dengan model pembelajaran yang lain selain daripada Teori Pemprosesan

Maklumat serta membuat kajian ke atasnya kesan dan hasilnya.

Saya juga bercadang untuk membuat kajian ke atas penggunaan kaedah mnemonik yang lain dan

membuat perbezaan dari sudut keberkesanannya dalam membantu kemahiran menghafal dan mengingat

di bawah tajuk lain di dalam Kajian Tempatan ataupun di dalam subjek-subjek lain di sekolah rendah. Ini

adalah kerana aplikasi teknik ini membantu murid dalam merangsang daya ingatan mereka dan telah

terbukti melalui kajian tindakan ini.

RUMUSAN

Secara keseluruhannya, dalam mengenalpasti permasalahan murid-murid di dalam kelas, kita haruslah

mengadakan tinjauan dengan teliti terhadap punca dan penyebab utama mengapa mereka tidak dapat

menguasai sesuatu kemahiran dan barulah kita membuat tinjauan lanjut dalam menangani dan mengatasi

masalah tersebut. Jika murid gagal untuk belajar melalui teknik dan strategi yang kita laksanakan,

haruslah kita membuat refleksi terhadap pengajaran kita dan menambahbaik langkah-langkah pengajaran

kita supaya pembelajaran murid lebih berkesan.


11

RUJUKAN

Rujukan Buku Ilmiah

Ali, D. H. (1997). Strategi Belajar Yang Berkesan. Kuala Lumpur: Utusan Publication & Distributors Sdn

Bhd.

Ellis, A. K. (2010). Teaching and Learning Elementary Social Studies. Boston: Pearson Education.

Husin, K. H. (2003). Kemahiran Berfikir dan Komunikasi. Subang Jaya: Kumpulan Budiman Sdn. Bhd.

Noriati A. Rashid, Boon Pong Ying, Sharifah Fakhriah Syed Ahmad. (2009). Murid dan Alam Belajar.

Shah Alam: Oxford Fajar Sdn. Bhd.

Rohizani Yaakub, S. H. (2003). Pedagogi, Strategi dan Teknik mengajar dengan berkesan. Bentong,

Pahang: PTS Publications & Distributors Sdn. Bhd.

Syed Ismail Bin Syed Mustapa, A. S. (2010). Kemahiran Belajar. Ipoh: Penerbitan Multimedia Sdn. Bhd.

Yaakob, Z. (2007). Seni Dalam Pendidikan. Kuala Lumpur: UNITEM Sdn. Bhd.

Rujukan Jurnal

Ayob, A. (2006). Pembelajaran Berasaskan Minda dan Implikasinya Kepada Pendidikan. Perak:

Universiti Pendidikan Sultan Idris.

Sharimie, A. (2012). PENDEKATAN BIMBINGAN RUKUN SOLAT MURID TAHUN EMPAT

MENGGUNAKAN KAEDAH MNEMONIK BERBANTUKAN MULTIMEDIA. Koleksi

Artikel Penyelidikan Tindakan PISMP Pendidikan Islam amb. Januari 2009, , 243-255.

Hamidah, C. M. (2010). Kesan Pembelajaran Terhadap Prestasi Kemahiran Berfikir Kritis Dalam

Penulisan Rumusan bagi Subjek Bahasa Melayu di kalangan Pelajar Tingkatan Satu yang

Berbeza Pencapaian. Tesis Sarjana Pendidikan .

Ling, T. G. (2005). MENINGKATKAN KEUPAYAAN PELAJAR MENGINGAT FAKTA SEJARAH .

Prosiding Seminar Penyelidikan Tindakan tahun 2005 , 97-107.

Zamri Mahamod, N. R. (2011). Kepelbagaian Kaedah Penyoalan Lisan Dalam Pengajaran Guru Bahasa

Melayu : Kaedah Pemerhatian. 52.

Rujukan Internet

Norhaidi, S. (31 Mei, 2009). Teacher's Department. Diakses pada 1 April, 2013, dari

http://cikguhaidi.wordpress.com/2009/05/31/lembaran-kerja/

Setiawan, A. W. (28 November, 2009). Tutorial navigasi darat basic. Diakses 30 Mac, 2013, daripada

Eidelweiss: http://andywrx.wordpress.com/tag/ilmu-medan-peta-dan-kompas/

Yeap Chin Heng, Ibrahim Othman, Zaidi Abdul Hamid, Zainudin Ibrahim, Mohd. Tamizi Maruddin,

Ridzuan Hassan, Zarina Abd Majid. (2001). Kementerian Pelajaran Malaysia. Retrieved 10

Mac, 2013, dari Kementerian Pelajaran Malaysia:

http://www.moe.gov.my/bpk/bsk/bpanduan/fpk.pdf


12

“D.O.M.E” : SATU STRATEGI UNTUK MENINGKATKAN KEMAHIRAN MURID TAHUN 5

MENYATAKAN KEPENTINGAN TANAH TINGGI DAN TANAH PAMAH

Azimah Binti Adnan

[email protected]

Mazlan Bin Junaidi

[email protected]

ABSTRAK

Kajian ini dijalankan untuk membantu meningkatkan kemahiran murid menyatakan

kepentingan tanah tinggi dan tanah pamah menggunakan strategi DOME. Subjek kajian

ini terdiri daripada 6 orang murid Tahun 5 iaitu 5 orang perempuan dan seorang lelaki.

Kajian dilaksanakan di salah sebuah sekolah daerah Serian, Sarawak. Tinjauan awal yang

dijalankan dengan melaksanakan pelbagai ujian, mendapati murid-murid bermasalah

untuk menyatakan kepentingan tanah pamah dan tanah tinggi. Kajian ini telah

menggunakan instrumen seperti ujian pra dan pos serta analisis lembaran kerja. Hasil

perbandingan markah ujian pra dan pos yang dijalankan mendapati kesemua murid

menunjukkan peningkatan yang memberangsangkan. Hasil dapatan kajian ini

membuktikan bahawa kaedah permainan DOME berkesan untuk membantu murid

menyatakan kepentingan tanah tinggi dan tanah pamah.

PENDAHULUAN

Konteks Kajian

Saya merupakan seorang guru pelatih Opsyen Pengajian Sosial ambilan Januari 2010 di Institut

Pendidikan Guru Kampus Tun Abdul Razak, Kota Samarahan. Pada 21 Januari 2013, saya telah

ditempatkan di salah sebuah sekolah daerah Serian untuk menjalani latihan praktikum selama tiga bulan.

Sekolah ini mempunyai 194 orang murid termasuk murid prasekolah. Bilangan murid setiap kelas adalah

17 hingga 37 orang murid. Kebanyakan murid di sekolah ini ialah Melayu, Jawa dan Bidayuh.

Semasa menjalani praktikum di sini, saya telah diamanahkan untuk mengajar Kajian Tempatan bagi

Tahun 5. Kelas Tahun 5 ini terdiri daripada 37 orang murid iaitu 19 murid lelaki dan 18 murid

perempuan. Dari segi pencapaian akademik pula, kelas ini terdiri daripada murid-murid yang mempunyai

tahap pencapaian yang sederhana. Melalui peperiksaan yang dijalankan, terdapat 11 orang gagal dalam

subjek Kajian Tempatan. Hanya seorang mendapat A, manakala 12 orang mendapat B dan 13 orang

mendapat C. Ini bermakna, murid-murid Tahun 5 berada pada tahap sederhana bagi subjek Kajian

Tempatan.

Refleksi Pengajaran dan Pembelajaran

Sesi pengajaran dan pembelajaran yang dilaksanakan adalah bertemakan Geografi Fizikal, iaitu Bentuk

Muka Bumi. Pada sesi pengajaran tersebut, saya memfokuskan kepada dua bentuk muka bumi iaitu tanah

pamah dan tanah tinggi. Hasil pembelajaran utama adalah menjelaskan kepentingan dua jenis bentuk

muka bumi. Saya memulakan sesi pengajaran dengan melakukan aktiviti teka kata. Murid-murid perlu

meneka perkataan yang diberikan. Apabila murid dapat meneka, saya meminta murid untuk mengaitkan

dengan tajuk pelajaran pada hari tersebut.

mailto:[email protected]



13

Sesi penerangan dilaksanakan dengan mencirikan tanah tinggi dan tanah pamah, menggunakan bahan

bantu mengajar iaitu gambar tanah pamah dan tanah tinggi. Semasa bersoal jawab bersama murid, mereka

mampu mencirikan tanah pamah dan tanah tinggi berdasarkan gambar. .

Pada langkah 2, murid perlu menjawab lembaran kerja dengan menyenaraikan kepentingan tanah tinggi

dan tanah pamah. Apabila saya memberikan latihan, murid-murid agak sukar untuk menyenaraikan

kepentingan bentuk muka bumi tanah pamah dan tanah tinggi. Murid cenderung untuk bertanya,”Apakah

jawapannya, cikgu?”. Melalui aktiviti ini, saya mengetahui bahawa murid saya kurang berfikir secara

kritis dan kreatif. Berdasarkan kesalahan-kesalahan yang dilakukan dalam lembaran kerja, saya

mendapati murid-murid bermasalah untuk menyenaraikan kepentingan bentuk muka bumi tanah pamah

dan tanah tinggi.


Kelas Tahun 5 Compaq mempunyai seramai 37 orang murid. Namun, hanya enam orang murid sahaja

tidak dapat menyatakan kepentingan tanah pamah dan tanah tinggi dengan betul.

Saya telah mengajar tajuk ini sebanyak dua kali. Pada sesi pengajaran pertama, saya telah mengajar

seperti biasa dan memberikan lembaran kerja. Melalui lembaran kerja ini, saya dapat mengenalpasti

kelemahan murid. Semasa memberikan lembaran kerja ini, hanya 33 orang murid yang hadir. Berikut

adalah markah yang diperolehi oleh murid.

Jadual 1: Markah Lembaran Kerja Murid Tentang Menyatakan Kepentingan Tanah Tinggi Dan Tanah

Pamah

Markah 1 2 3 4 5 6 7 8

Bilangan

murid

2 1 5 3 4 13 5 0

Saya memerhatikan murid-murid saya semasa menjawab soalan. Hasil pemerhatian saya telah dicatat

dalam bentuk nota lapangan.

“Kebanyakan murid memberikan jawapan yang jauh daripada jawapan sebenar. Faizal,

Sukri, dan Emmanuel kelihatan sukar menjawab lembaran soalan dan mengambil masa

yang lama untuk berfikir.”

(NL, 11-02-2013)

Lembaran kerja yang diberikan kepada murid-murid adalah dengan meminta murid menyatakan

kepentingan tanah pamah dan tanah tinggi. Hasilnya, tiada murid dapat menjawab soalan dengan semua

betul. Pencapaian tertinggi murid adalah 7 markah. 17 orang murid mencapai hasil pembelajaran,

manakala 16 orang murid lagi tidak mencapai hasil pembelajaran hari tersebut. Sebagai seorang guru,

jumlah murid ini agak besar, iaitu hampir separuh kelas tidak dapat menjawab soalan ini.

Saya mengajar kali kedua untuk tajuk yang sama. Pada kelas kali kedua ini, saya memberikan ujian

diagnostik, bagi memastikan sama ada murid benar-benar bermasalah dalam tajuk ini. Kali ini, 36

daripada 37 orang murid saya hadir. Saya telah mengajar menggunakan kaedah yang sama. Berikut

adalah hasil ujian diagnostik yang dijalankan.


14

Jadual 2: Markah Ujian Diagnostik Mengenai Kepentingan Tanah Tinggi Dan Tanah Pamah

Markah Bilangan

murid

Nama murid

1 5 Rizqullah, Hilaryen, Amni, Arsyad, Hazwani

2 5 Azrin, Afida, Zulfadhli, Norazi, Hisyam

3 2 Emmanuel, Vibia

4 6 Jetropolly, Ruzaimi, Sukri, Syafiqah, Faizal, Rowena

5 7 Fadzley, Rasydan, Flowrencetina, Nazri, Zaanum, Hani, Dyeanna

6 6 Norra, Zulfikri, Steven, Haziqah, Franklin, Arni

7 0

8 5 M. Arsyad, Zulaikha, Fifi, Elvin, Bernadette

= Murid pemulihan

Berdasarkan hasil ujian diagnostik juga menunjukkan 12 orang mendapat markah kurang daripada 4.

Daripada 12 orang ini, 5 orang murid telah dikenalpasti adalah murid pemulihan. Ini bermakna, masih

terdapat murid yang bermasalah untuk tajuk ini.

Saya telah menjalankan ujian saringan untuk memilih subjek kajian. Ujian ini melibatkan 7 orang murid

Berikut adalah hasil ujian saringan 7 orang murid.

Jadual 3: Markah Ujian Saringan Murid

No

Nama murid

Soalan Jumlah

jawapan

betul Tanah tinggi Tanah pamah

1 2 3 4 1 2 3 4

1 Siti Nor Afida / / / / / / 6

2 Amni Amira / / / / / / 6

3 Arsyad / / / / 4

4 Vibia Florence / / / / 4

5 Nur Hazwani / / / 3

6 Azrin / / / / / 5

7 Zulfadhli / / / / / / / / 8

Jumlah Betul (Soalan) 5 6 5 6 5 5 2 2

Jadual ini menunjukkanjawapan murid mengikut soalan semasa ujian saringan. Berdasarkan ujian ini, 6

daripada 7 murid masih tidak dapat menjawab dengan semua betul, manakala Zulfadhli telah berjaya

menjawab semua betul dan tidak menjadi subjek kajian saya.

Untuk mengukuhkan dapatan kajian, saya telah menjalankan sesi temubual bersama murid-murid yang

terlibat. Temubual ini dilakukan untuk mengetahui dan memahami punca- punca murid tidak dapat

menyenaraikan bentuk muka bumi tanah pamah dan tanah tinggi. Ini juga adalah untuk menyokong

dapatan saya melalui ujian-ujian yang dijalankan.

“Murid-murid mengambil masa yang lama untuk menjawab soalan semasa ditemubual.

Hazwani kelihatan teragak-agak untuk menjawab. Saya merasakan mereka memerlukan

aktiviti yang membantu mereka mengingat.”

(NL, 07-03- 2013)


15

Hasil temubual boleh dirumuskan seperti jadual di bawah.

Jadual 4: Rumusan Hasil Temubual (Tinjauan Masalah)

Bil Nama murid Menyenaraikan 3 kepentingan Kaedah pembelajaran pilihan murid

Tanah pamah Tanah

tinggi

Permainan Biasa

1 Amni Amira x x /

2 Vibia x x /

3 Afida x x /

4 Azrin x x /

5 Arsyad x x /

6 Hazwani x x /

/ - dapat menyatakan x- tidak dapat menyatakan

Berdasarkan kepada kesemua data iaitu lembaran kerja, temubual guru subjek dan temubual murid, nota

lapangan, ujian saringan dan ujian diagnostik, saya mendapati terdapat 6 orang murid ini sukar dalam

menyatakan kepentingan bentuk muka bumi. Murid-murid ini masih memerlukan cara dan kaedah yang

sesuai dan efektif bagi membantu mereka memahami dan seterusnya mengingat kesemua fakta yang

dipelajari. Dengan ini, fokus kajian saya ialah meningkatkan kemahiran murid tahun 5 menyatakan

kepentingan tanah tinggi dan tanah pamah.

KUMPULAN SASARAN

Kumpulan sasaran saya terdiri daripada 6 orang murid tahun 5, yang terdiri daripada seorang lelaki dan

lima orang perempuan. Kesemua murid ini boleh membaca dan menulis dan berada di tahap prestasi

sederhana. Berikut merupakan maklumat yang telah saya kumpul mengenai murid yang menjadi

kumpulan sasaran saya.

No Nama murid Jantina Karekter di dalam kelas

1 Arsyad Bin Bujang Lelaki Seorang yang pendiam, tidak suka menjawab soalan

kecuali jika ditanya guru

2 Amni Amira Bin

Adie

Perempuan Seorang yang pendiam, mula menonjolkan diri semasa

kajian

3 Azrin Anak

Lawrence

Perempuan Seorang yang suka bertanya dan menjawab soalan, aktif di

dalam kelas, suka tersenyum

4 Nur Hazwani Binti

Imran

Perempuan Murid yang aktif bersukan tetapi tidak aktif di dalam kelas

5 Siti Nor Afida Binti

Suyanto

Perempuan Suka bertanya, suka mencuba menjawab soalan, sering

menjawab tugasan dengan cepat

6 Vibia Florence Anak

Johnwen

Perempuan Murid yang tidak aktif, tetapi rajin menyiapkan tugasan

yang diberikan

STRATEGI TINDAKAN

Apakah DOME?

Domino‟s Game (DOME) melibatkan penggunaan teori Pembentukan Konsep dan strategi belajar

melalui bermain. Teori Pembentukan Konsep yang dikemukakan oleh Jerome Bruner. Jerome Bruner

adalah seorang ahli psikologi yang terkenal dan merupakan salah satu pelopor teori kognitif. Menurut


16

Bruner di dalam Mok Soon Sang (2008), fungsi konsep yang utama adalah menyusun maklumat kepada

sifat-sifat umum bagi sesuatu kumpulan objek atau idea. Dengan ini, konsep lebih mudah difahami,

dipelajari dan diingati dengan mudah.

Berdasarkan hasil tinjauan masalah, saya juga memilih untuk menggunakan belajar melalui bermain

untuk membantu murid-murid saya memahami isi pelajaran. Main adalah aktiviti yang utama dalam

perkembangan kanak-kanak dari aspek fizikal, intelek, sosial dan emosi. Sharifah Nor Puteh dan Aliza

Ali (2011) mengatakan bahawa penggunaan pendekatan belajar melalui bermain merupakan pendekatan

berkesan untuk mencorak dan memperkembang minda kanak-kanak selaras dengan fitrah kanak-kanak

yang suka bermain. Oleh itu, guru harus menerapkan unsur main dalam sesi pengajaran dan pembelajaran

supaya murid lebih berminat dan belajar secara tidak langsung.

Langkah-langkah pelaksanan kajian

Saya akan memperuntukkan masa satu jam setiap sesi untuk menjalankan aktiviti yang dirancang. Saya

bercadang untuk menggunakan bilik akses atau dewan sekolah bagi menjalankan aktiviti-aktiviti ini.

Rajah 1: Langkah Pelaksanaan Strategi DOME

Langkah-Langkah Pelaksanaan Strategi

Domino‟s Game (DOME) menggunakan kaedah bermain hampir sama dengan permainan domino. Aida

Ibrahim (2006), menggunakan permainan domino dalam sesi pengajaran dan ianya membantu murid

mengukuhkan asas mencongak fakta asas darab yang kurang dikuasai murid. Murid perlu menyambung

kad domino dalam permainan Domino‟s Game (DOME). Berikut adalah cara bermain DOME:

1. Murid-murid dibahagikan kepada dua kumpulan. Kad-kad domino akan dibahagikan sama

banyak antara semua murid. Murid yang pertama dalam setiap kumpulan akan meletakkan

sekeping domino di tengah-tengah meja.

• Guru menunjukkan gambar tanah pamah dan tanah tinggi

Langkah 1: Set Induksi

• Guru memberikan penerangan mengenai tajuk menggunakan gambar tersebut. murid memahami konsep asas bentuk muka bumi tanah tinggi dan tanah pamah.

Langkah 2 : Sesi penerangan

• Murid menampal kad perkataan mengikut kepentingan bentuk muka bumi yang betul.

Langkah 3 : Pengukuhan

• Murid mula bermain permainan Domino

Langkah 4 : Permainan

• Menjawab lembaran kerja dan ujian pos

Langkah 5 : Penilaian


17

2. Murid kedua akan memulakan permainan dengan meletakkan kad domino yang berpadanan

dengan kad domino tadi iaitu dengan menghubungkait antara kepentingan dengan bentuk muka

bumi yang betul

3. Murid akan mengira markah yang diperolehi sekiranya dapat memadankan kad dengan betul,

iaitu. Murid perlu mencampurkan bilangan dot yang terdapat dalam kedua-dua domino tersebut

4. Permainan ini tamat apabila pemain yang kehabisan dominonya dan murid akan mengira markah

terkumpul. Pemenang permainan ini ialah pemain yang mempunyai markah yang terbanyak.

Dalam permainan ini, murid akan menghubungkait antara bentuk muka bumi dan kepentingannya.

Setelah murid memahami konsep, murid lebih mudah menyambung kad-kad domino. Murid akan

memikirkan logiknya kegiatan ekonomi dengan bentuk muka bumi tersebut. Murid boleh membayangkan

bagaimanakan keadaan bentuk muka bumi tersebut dan ianya memudahkan murid menjawab soalan.

Berikut adalah sesi intervensi yang telah dijalankan

Langkah 1: Set Induksi Langkah 2: Penerangan Langkah 3: Pengukuhan

Langkah 4: Permainan Langkah 5 : Penilaian

Kaedah Pengumpulan Data

Saya menggunakan empat instrumen untuk mengumpul hasil kajian ini. Instrumen ini akan dianalisis dan

ditafsir. Instrumen tersebut adalah

Temubual Pemerhatian Ujian pra dan

ujian pos lembaran latihan


18

DAPATAN

Ujian Pra dan Pos

Setelah kajian dijalankan, dapatan hasil kajian telah dianalisis. Kaedah pertama yang digunakan adalah

ujian pra dan pos. Ujian pra diberikan sebelum sesi pengajaran dilaksanakan, manakala ujian pos

diberikan pada selepas sesi pengajaran tamat. Ujian ini dijalankan untuk mengukur tahap pencapaian

sebelum dan selepas intervensi dilakukan. Berikut adalah markah ujian yang telah dijalankan.

Jadual 5: Perbezaan Markah Ujian Pra dan Pos

Bil Nama murid Markah ujian

pra

Markah ujian

pos

Jumlah

peningkatan

Peratus peningkatan

(%)

1. Amni 10/18 18/18 8 44.4

2. Vibia 9/18 15/18 6 33.3

3. Afida 8/18 16/18 8 44.4

4. Azrin 10/18 16/18 6 33.3

5. Arsyad 6/18 17/18 11 61.1

6. Hazwani 5/18 14/18 9 50

Berdasarkan markah yang diperolehi, semua murid menunjukkan peningkatan. Arsyad menunjukkan

peningkatan paling memberangsangkan, daripada 6 markah kepada 17 markah, iaitu meningkat sebanyak

11 markah. Jumlah ini menunjukkan hasil yang baik. Semua murid menunjukkan peningkatan selepas

permainan DOME ini diperkenalkan.

Pemerhatian

Saya telah menjalankan pemerhatian sepanjang kajian. Hasil pemerhatian telah dicatat melalui nota

lapangan. Daripada pemerhatian, saya mendapati bahawa kajian yang dijalankan berlangsung selama

seminggu telah membantu murid-murid menguasai tajuk pelajaran ini menggunakan DOME.

Pada mulanya, murid sukar untuk menyambung kad-kad domino tersebut kerana tidak dapat menguasai

kaedah permainan baru dalam masa yang singkat. Mereka sering tersalah menyambung kad.

“Vibia sering tersalah menyatakan bahawa SESCO adalah perindustrian. Mungkin gambar

dan contoh saya pilih sukar difahami oleh murid.”

(NL5, 17-04- 2013)

Setelah beberapa kali bermain, mereka menunjukkan penguasaan terhadap permainan dengan baik. Malah

penguasaan terhadap tajuk juga bertambah.

“Murid kelihatan lebih berkeyakinan semasa menjawab ujian pos berbanding dengan ujian

pra. Hazwani menjawab soalan ujian paling cepat.”

(NL, 18-04-2013)

Lembaran Kerja

Saya memberikan lembaran kerja semasa sesi intervensi ini dijalankan. Lembaran kerja ini diberikan

semasa intervensi dijalankan supaya menjadi kayu ukur keberkesanan penggunaan permainan ini.


19

Sekiranya permainan ini kurang memberikan kesan, penambahbaikan diberikan serta merta.

Dalam lembaran kerja ini, murid perlu menyenaraikan kepentingan tanah pamah dan tanah tinggi. Untuk

lembaran kerja ini, tiada rangsangan jawapan diberikan. Murid akan menyenaraikan kepentingan tanah

pamah dan tanah tinggi mengikut pengetahuan mereka. Dalam lembaran kerja ini, 5 orang murid

mendapat markah penuh, manakala seorang murid melakukan satu kesalahan.

Berikut adalah markah bagi lembaran kerja murid.

Jadual 6: Markah Lembaran Kerja

Bil Nama murid Lembaran kerja

1 Amni Amira 8/8

2 Vibia 7/8

3 Afida 8/8

4 Azrin 8/8

5 Arsyad 8/8

6 Hazwani 8/8

Saya turut memberikan lembaran kerja pengukuhan semasa program internship, iaitu 2 bulan selepas

program intervensi. Tujuan lembaran kerja ini diberikan untuk mengetahui sejauh mana penguasaan

murid terhadap tajuk ini setelah proses intervensi tamat.

Berikut adalah markah bagi lembaran pengukuhan murid.

Jadual 7: Markah Lembaran Kerja Pengukuhan

Bil Nama murid Lembaran pengukuhan

1 Amni Amira 8/8

2 Vibia 7/8

3 Afida 8/8

4 Azrin 7/8

5 Arsyad 6/8

6 Hazwani 8/8

Dalam lembaran kerja pengukuhan, murid bermain mencari perkatan tersembunyi. Murid perlu mencari

perkataan tersembunyi di dalam kotak yang menggambarkan kepentingan bentuk muka bumi. Setelah itu,

murid perlu mengelaskan jawapan tersebut sama ada ia adalah kepentingan tanah pamah atau tanah

tinggi. Markah yang diperolehi sangat memberangsangkan. Pencapaian ini membanggakan kerana

perbezaan masa sebanyak dua bulan tidak menjejaskan prestasi murid.

Temubual

Saya turut menggunakan kaedah temubual untuk mengukuhkan hasil dapatan data kajian saya. Saya

menemubual kesemua murid selepas kajian ini selesai dijalankan. Temubual ini berbentuk separa

berstruktur, iaitu saya telah membina soalan-soalan sebelum temubual dijalankan.


20

Hasil temubual saya bersama murid, saya rumuskan didalam jadual di bawah.

Jadual 8: Rumusan Hasil Temubual (hasil intervensi)

Bil Nama murid Menyenaraikan 3

kepentingan

Perasaan Membantu mengingat

Tanah

pamah

Tanah

tinggi

Gembira Tidak Ya Tidak

1 Amni Amira / / / /

2 Vibia / / / /

3 Afida / / / /

4 Azrin / / / /

5 Arsyad / / / /

6 Hazwani / / / /

/ - dapat menyatakan x- tidak dapat menyatakan

Kesimpulan

Tuntasnya, kaedah permainan Domino‟s Game (DOME) ini berjaya membantu murid mengingat isi

pelajaran. Keempat-empat instrumen yang digunakan iaitu temubual, lembaran latihan pengukuhan,

pemerhatian, serta ujian pra dan pos benar-benar menyokong kenyataan ini.

REFLEKSI

Melalui kajian ini, saya memperolehi pelbagai pengetahuan baru. Pengetahuan ini tidak diperoleh tanpa

usaha. Oleh itu, amat penting bagi seorang guru untuk sentiasa membaca untuk meningkatkan

pengetahuan dalam pelbagai bidang. Melalui pembacaan, pelbagai pengetahuan baru yang diperoleh

untuk meningkatkan keberkesanan sesi pengajaran saya. Hasil pembacaan, saya memahami pelbagai teori

baru untuk diterapkan dalam sesi pengajaran saya.

Kaedah kajian ini berjaya meningkatkan prestasi murid-murid saya, di mana sebahagiannya adalah murid

lemah. Walaupun kajian ini hanya melibatkan satu tajuk sahaja, tetapi saya berbangga dengan pencapaian

murid saya yang mampu menjawab dengan baik. Saya sedar, salah satu faktor keberkesanannya adalah

saya melaksanakan kaedah yang berbeza daripada cara pengajaran biasa iaitu soal jawab. Murid-murid

juga menginginkan satu cara pembelajaran yang berbeza daripada kebiasaannya..

Semasa memilih kaedah pengajaran, saya mendapati betapa pentingnya saya sebagai seorang guru untuk

memilih, merancang dan menggunakan sesuatu bahan dalam sesi pengajaran. Pemilihan kaedah atau

bahan amat membantu guru menyampaikan isi pelajaran dengan baik dan meningkatkan tahap pencapaian

mereka. Pemilihan bahan atau kaedah juga haruslah bertepatan dengan isi pelajaran, supaya apa yang

disampaikan, mudah diterima dan difahami.

Untuk memilih bahan dan kaedah, saya perlulah berfikir secara kritis dan kreatif untuk menghasilkan sesi

pengajaran dan pembelajaran yang berkesan dan bermakna. Sebagai seorang guru, saya haruslah berfikir

diluar dari kebiasaan. Bahan pengajaran perlulah menarik dan berubah-ubah supaya murid setiasa merasa

teruja berada di dalam kelas. Murid tidak lagi berminat dengan sesi pengajaran yang menggunakan buku

teks semata-mata.


21

CADANGAN KAJIAN SETERUSNYA

Penggunaan kaedah seperti ini memberikan satu pengalaman baharu kepada murid dalam mempelajari

tajuk ini, selain daripada pengajaran berpusatkan guru yang berteraskan kaedah tradisional.

Permainan DOME ini berjaya membantu meningkatkan prestasi subjek kajian, saya ingin memperluaskan

penggunaan permainan ini kepada tajuk-tajuk yang berlainan. Terutama bagi subjek Kajian Tempatan, ia

melibatkan banyak teori yang perlu diingat dan dihafal. Saya boleh menggunakan permainan ini untuk

tajuk-tajuk seterusnya seperti Cuaca dan Iklim. Permainan ini juga sesuai digunakan untuk pelbagai mata

pelajaran seperti Matematik, tetapi bahannya perlu diolah semula supaya bersifat universal, mudah guna

dan mudah tadbir oleh mana-mana tajuk.

Saya juga ini membuat kajian terhadap mendalam terhadap pelbagai teori yang bersesuaian. Dalam kajian

ini, saya telah menggunakan teori Pembentukan Konsep oleh Jerome Bruner. Pada masa akan datang,

saya ingin mengaplikasikan teori-teori berlainan seperti Teori Humanis, Behavioris atau Kontekstual.

Kepelbagaian teori ini akan membantu sesi pembelajaran murid. Sebagai contoh Teori Behavioris

membantu pembentukan tingkah laku murid. Ini dapat dilakukan melalui penerapan nilai dan peneguhan.

Memandangkan aktiviti-aktiviti yang telah dijalankan amat memberangsangkan minat murid-murid, maka

saya bercadang untuk mengaplikasikan kajian tindakan ini kepada kumpulan sasaran yang lain di sekolah

saya. Untuk kajian ini, hanya 6 orang yang melibatkan diri. Pada kitaran akan datang, saya ingin

melibatkan kesemua murid tahun 5 supaya mereka bersama-sama mempelajari kaedah pembelajaran baru.

RUJUKAN

Sang, M. S. (2008). Psikologi Pendidikan dan Pedagogi: Murid dan Alam Belajar. Ipoh, Perak:

Penerbitan Multimedia Sdn Bhd.

Sharifah Nor Puteh, Aliza Ali. (2011). PENDEKATAN BERMAIN DALAM PENGAJARAN

BAHASA DAN LITERASI.

Ibrahim, A. (2006). MENINGKATKAN KEMAHIRAN MURID MENCONGAK FAKTA ASAS

DARAB MELALUI PENDEKATAN PERMAINAN DOMINO.


22

PENGGUNAAN NoMi (Nota Mini) UNTUK MENINGKATKAN KEMAHIRAN MURID TAHUN

5 MENYENARAIKAN CIRI-CIRI IKLIM KHATULISTIWA DI MALAYSIA

Cecilia Kong Pick Chien

[email protected]

Mazlan Bin Haji Junaidi

[email protected]

Abstrak

Kajian tindakan ini dijalankan untuk membantu murid tahun 5 menyenaraikan ciri-ciri iklim

Khatulistiwa di Malaysia menggunakan NoMi (Nota Mini). Kumpulan sasaran dalam kajian ini

terdiri daripada lima orang murid Tahun 5 di SK Mawar Merah. Tinjauan awal untuk

mengenalpasti masalah yang dihadapi oleh murid-murid ini dilaksanakan dengan menganalisis

lembaran kerja mereka selepas sesi pegajaran dan pembelajaran, ujian saringan dan ujian

diagnostik di samping melakukan sesi temubual dan membuat pemerhatian. Berdasarkan hasil

analisis, murid didapati tidak dapat menyenaraikan ciri-ciri iklim Khatulistiwa di Malaysia

kerana mereka tidak dapat memahami dan mengingati isi pelajaran yang telah diajar kepada

mereka. Maka, saya telah menggunakan NoMi yang berteraskan Teori Pemprosesan Maklumat

dalam membantu murid faham dan ingat isi pelajaran dalam jangka masa yang panjang dalam

menyenaraikan ciri-ciri iklim Khatulistiwa di Malaysia. Hal ini dapat dilihat melalui hasil ujian

pra dan pasca, pemerhatian dan temubual yang dilaksanakan sebelum, semasa dan selepas

intervensi ini dilaksanakan.

PENGENALAN

Diri saya

Saya merupakan seorang guru pelatih ambilan Januari 2010 yang mengambil opsyen Pengajian Sosial di

Institut Pendidikan Guru Kampus Tun Abdul Razak, Kota Samarahan. Saya mempunyai pengalaman

berpraktikum sebanyak dua kali sebelum ini di dua buah sekolah untuk Praktikum Fasa I dan Fasa II.

Dengan itu, untuk Praktikum Fasa III ini, saya telah menjalani latihan praktikum di Sekolah Kebangsaan

Mawar Merah yang telah bermula pada 21 Januari 2013 yang lalu. Semasa menjalani praktikum di

sekolah ini, saya telah diamanahkan untuk mengajar Kajian Tempatan bagi Tahun 5. Kelas Tahun 5 ini

mempunyai 36 orang murid yang terdiri daripada 14 orang murid lelaki dan 22 orang murid perempuan.

Berdasarkan praktikum yang lepas, bilangan kelas ini lebih kurang sama dengan bilangan kelas yang telah

diajar sebelum ini di sekolah pada Fasa II. Dengan itu, sedikit sebanyak, saya telah mempunyai

pengalaman mengajar dalam jumlah bilangan murid yang banyak untuk sesebuah kelas. Hal ini telah

dijadikan sebagai panduan untuk belajar menguruskan bilik darjah dengan baik supaya sesi pengajaran

dan pembelajaran (P&P) dapat berjalan dengan lancar.

Refleksi pengajaran dan pembelajaran lepas

Saya telah mengajar murid tahun 5 tentang subtopik Geografi Fizikal iaitu Cuaca dan Iklim: Ciri-ciri

iklim Khatulistiwa dalam Tema 3: Mengenal Negara Kita. Saya telah memulakan sesi pengajaran dengan

penggunaan gambar-gambar pelbagai iklim. Saya meminta beberapa orang murid untuk memegang setiap

satu keping gambar tersebut di hadapan kelas. Kemudian, saya meminta murid-murid yang lain meneka

gambar yang dapat mewakili iklim di Malaysia. Di samping itu, sesi soal jawab bersama murid-murid

dapat menguji tahap pengetahuan sedia ada murid tentang iklim Malaysia sebelum memulakan aktiviti

P&P yang seterusnya. Setelah selesai bersoal jawab dengan murid, saya mengaitkan jawapan mereka

dengan tajuk pembelajaran pada hari tersebut iaitu Ciri-ciri iklim Khatulistiwa di Malaysia. Seterusnya,

saya menggunakan sebuah peta dunia yang besar saiznya bersesuaian dengan bilangan murid dalam kelas

tersebut untuk menunjukkan kedudukan Malaysia di muka bumi beserta dengan garisan lintang



23

Khatulistiwa. Melalui peta tersebut, saya mengaitkan iklim Malaysia dengan garisan lintang Khatulistiwa

yang menyebabkan iklim Malaysia adalah iklim Khatulistiwa yang panas dan lembap sepanjang tahun.

Kemudian, untuk memastikan murid lebih memahami isi pelajaran iaitu ciri-ciri iklim Khatulistiwa di

Malaysia, saya telah menyediakan nota dan mengedarkannya kepada setiap murid serta berbincang

bersama murid.

“Kepentingan sumber bahan bercetak adalah seperti membantu guru menyampaikan isi

pelajaran dengan tepat, memudahkan guru menyampaikan isi pelajaran keran bahan ini

mudah alih dan membolehkan murid mendapat bahan rujukan...”

(Fakulti Pendidikan Sastera dan Sains Sosial (2006): Pengenalan Pengajian Sosial)

Aktiviti yang seterusnya ialah aktiviti berkumpulan. Dengan itu, pada masa yang sama, saya telah

menggalakkan murid saya belajar memperoleh maklumat daripada nota yang telah diberikan dan

seterusnya memindahkan maklumat tersebut ke dalam bentuk sebuah peta minda.

“One application of this strategy involves having students create their own “inner

blackboard” in their mind‟s eye. They can the place on this mental blackboard any

material they need to remember....When asked to recall a specific body of information,

students then need only call up their mental blackboard and “see” the data described

on it....see pictures of what they just read or studied”.

(Thomas Armstrong (2000): Multiple Intellingences in the Classroom)

Selain itu, lembaran kerja turut diberikan kepada murid-murid selepas selesai aktiviti berkumpulan.

Melalui lembaran kerja yang telah diberikan, didapati bahawa 11 orang murid tidak dapat memberikan

jawapan yang betul tentang ciri-ciri iklim Khatulistiwa di Malaysia. Apabila telah diselidiki dengan lebih

mendalam, saya dapati bahawa mereka tidak dapat menyenaraikan ciri-ciri iklim Khatulistiwa di

Malaysia. Hal ini bertentangan dengan keadaan mereka semasa melakukan kerja kumpulan dan sesi

bersoal jawab pada masa itu. Saya dapati bahawa murid saya dapat menjawab dengan betul soalan yang

diajukan kerana mereka merujuk kepada nota dan peta minda yang telah dibuat. Tetapi apabila menjawab

latihan yang telah diberikan, segelintir daripada mereka memberikan banyak jawapan yang salah. Oleh

itu, saya dapati bahawa murid saya masih tidak dapat mengingat maklumat yang telah dipindahkan

kepada peta minda semasa aktiviti berkumpulan dan mereka memerlukan nota sebagai rujukan untuk

menjawab latihan dengan betul.

Hasil daripada sesi P&P yang telah dijalankan itu, saya dapati bahawa penggunaan gambar yang menarik

dan berwarna untuk menarik minat murid kurang diaplikasikan. Sebagai contoh, nota yang telah diberikan

kurang menarik perhatian murid kerana ia hanyalah nota semata-mata dan tiada gambar atau grafik yang

boleh menggambarkan penerangan nota tersebut di samping warnanya hanyalah hitam putih sahaja.

Perkara ini terjadi kerana saya tidak mencuba untuk menyampaikan isi pelajaran dengan cara yang lebih

menarik dan hal ini menyebabkan murid saya tidak dapat mengingat maklumat yang ada dalam nota

tersebut.

Menurut Noriati A. Rashid dan rakan-rakan dalam buku Budaya dan Pembelajaran (2011), menyatakan

bahawa terdapat tiga gaya pembelajaran asas yang umum iaitu visual, audio dan kinestetik. Hal ini kerana

kecenderungan murid tidak sama dan hanya murid yang auditori yang dapat mengikuti sesi pengajaran

saya pada masa itu kerana mereka dapat mendengar dan membaca nota yang diberi. Manakala, murid

yang lebih kepada kinestetik dan visual tidak dapat memahami dan mengikuti sesi pengajaran saya

dengan baik dan saya dapat perhatikan bahawa mereka nampak kurang berminat semasa membaca nota

dan bersoal jawab. Dengan itu, saya dapati bahawa penerangan isi pelajaran yang kurang berkesan


24

menyebabkan segelintir daripada murid saya tidak faham dan tidak ingat apabila mereka tidak merujuk

nota yang diberikan semasa membuat latihan. Hasilnya, mereka tidak dapat menyenaraikan ciri-ciri iklim

Khatulistiwa di Malaysia dengan baik.

ISU KEPRIHATINAN

Masalah mereka keprihatinan saya

Akhiar Pardi dan Shamsina Shamsuddin (2011) menyatakan bahawa langkah pertama dan paling penting

dalam penyelidikan tindakan ialah mengenalpasti amalan yang bermasalah iaitu isu dalam bilik darjah

yang menjadi perhatian.

Sebagai seorang guru, saya perlu mencari jalan penyelesaian ke atas isu pembelajaran yang telah

dikenalpasti dalam kalangan murid semasa sesi pengajaran dan pembelajaran (P&P) supaya mereka

menjadi lebih faham dan dapat menguasai tajuk pembelajaran yang telah diajar dengan lebih baik pada

masa akan datang. Justeru, saya harus kembali semula ke titik permulaan pengajaran saya iaitu

perancangan pengajaran harian saya. Hal ini penting kerana reflek kembali sesi pengajaran dan rancangan

pengajaran pada hari tersebut akan dapat membantu saya mengenalpasti punca wujudnya isu

pembelajaran tersebut dan seterusnya penambahbaikan dapat dilakukan pada sesi P&P yang akan datang.

Pada 25 Februari 2013, saya telah mengajar murid tahun 5 tentang subtopik Geografi Fizikal iaitu Cuaca

dan Iklim: Ciri-ciri iklim Khatulistiwa. Saya telah menggunakan gambar, peta dan lembaran nota semasa

mengajar dan aktiviti berkumpulan, bersoal jawab dan lembaran kerja untuk membantu murid memahami

apa yang telah dipelajari sepanjang sesi P&P itu. Sesi soal jawab sering diajukan kepada murid-murid

sepanjang sesi P&P itu dengan harapan mereka dapat ingat apa yang telah dipelajari. Walau

bagaimanapun, saya dapati bahawa beberapa orang murid saya tidak dapat menjawab lembaran kerja

dengan baik berbanding dengan sesi soal jawab yang dijalankan di mana mereka aktif menjawab dan

jawapan yang diberikan adalah betul. Dengan itu, saya dapati bahawa strategi dan aktiviti yang dijalankan

semasa sesi P&P masih tidak dapat membantu murid dalam menyenaraikan ciri-ciri iklim Khatulistiwa di

Malaysia seperti yang diharapkan.

“Saya dapati bahawa murid masih tidak dapat faham dan ingat ciri-ciri iklim

Khatulistiwa semasa membuat lembaran kerja yang diberikan. Tetapi mereka dapat

menjawab soalan dengan baik semasa sesi soal jawab kerana mereka menjawab sambil

merujuk nota yang disediakan. Kesimpulannya, murid-murid saya tidak dapat

menjawab lembaran kerja dengan baik kerana pada masa itu mereka tidak dibenarkan

untuk merujuk sebarang nota yang ada kaitan dengan ciri-ciri iklim Khatulistiwa”.

(NL-25/02/13)

Kemudian, saya dapati bahawa mereka tidak dapat mengingati dan memahami isi pelajaran tanpa merujuk

nota. Keadaan ini menimbulkan tanda tanya mengapa mereka masih tidak faham dan ingat penerangan

dan huraian ciri-ciri iklim di dalam nota tersebut walaupun aktiviti berkumpulan membantu mereka

memindahkan maklumat dalam nota kepada peta minda? Hal ini sepatutnya meningkatkan pemahaman

dan daya ingatan mereka kerana telah berjaya memindahkan nota ke dalam peta minda. Adakah nota yang

disediakan terlalu banyak dan sukar untuk difahami? Adakah murid saya memerlukan lebih banyak bahan

bantu mengajar untuk meningkatkan tahap pemahaman mereka? Oleh itu, saya telah membuat

penerokaan lanjut ke atas masalah yang wujud dalam kalangan murid saya. Mungkin dengan

menggunakan strategi yang betul dalam pembelajaran akan datang, mereka akan dapat menyenaraikan

ciri-ciri iklim Khatulistiwa di Malaysia.


25


Pengumpulan data awal

Kelas Tahun 5 mempunyai 36 orang murid. Namun, saya hanya mengambil 34 orang murid sahaja kerana

2 orang murid saya tidak hadir semasa sesi P&P ini dijalankan. Daripada lembaran kerja yang diberikan

kepada murid semasa sesi P&P, saya telah mengenal pasti 11 orang murid yang telah memberikan lebih

daripada 6 jawapan yang salah daripada 15 jawapan. Dengan itu, saya telah menjalankan ujian diagnostik

ke atas 11 orang murid yang telah dikenal pasti untuk mengenal pasti masalah yang dihadapi oleh murid

saya berhubung dengan subtopik ciri-ciri iklim Khatulistiwa di Malaysia.

Hasil daripada ujian diagnostik tersebut, 5 daripada 11 orang murid telah dikenal pasti memberikan lebih

daripada 7 jawapan yang salah daripada 14 jawapan dan tiada peningkatan berlaku dalam skor markah

mereka berbanding dengan 6 orang murid yang lain berlaku peningkatan skor markah mereka. Sebagai

langkah seterusnya untuk mengumpul lebih banyak data, saya telah menemu bual 5 orang murid tersebut

untuk mengenal pasti masalah yang dihadapi oleh mereka semasa menjawab lembaran kerja dan ujian

diagnostik sebelum ini.

Berdasarkan temu bual yang telah saya kendalikan, saya dapati bahawa kelima-lima murid saya

menyatakan bahawa mereka tidak ingat atau lupa apa yang telah dipelajari semasa menjawab lembaran

kerja dan ujian diagnostik.

“Murid masih keliru dengan ciri iklim Khatulistiwa. Mereka hanya dapat menjawab

dengan betul apabila melihat nota yang diberi.”

(Refleksi, 25/02/13)

“Murid menyatakan bahawa mereka tidak ingat dan kurang faham kerana tidak dapat

merujuk nota semasa membuat latihan. Ada juga murid yang main teka sahaja apabila

tidak tahu jawapannya kerana susah dan sudah lupa”.

“Saya rasa bahawa mereka perlu menghafal dan faham nota yang telah diberikan

supaya mereka dapat mengingat isi penting dalam nota tersebut”.

(NL-27/02/13)

Jadual 1 menunjukkan skor markah yang diperoleh murid semasa membuat lembaran kerja ini. Saya telah

menjadikan lembaran kerja mereka pada masa itu sebagai ujian saringan dalam mengenal pasti masalah

pembelajaran yang dihadapi oleh murid untuk topik ini.Disebabkan jumlah murid saya terlalu ramai iaitu

34 orang, saya hanya akan menunjukkan 11 orang murid yang memiliki skor markah yang terendah dalam

kalangan 34 orang. Skor yang dimiliki oleh murid-murid yang lain adalah skor markah yang baik iaitu di

antara 10 hingga 14 daripada 15 markah.

Jadual 1: Skor markah lembaran kerja (ujian saringan) murid yang terendah

BIL NAMA MARKAH

1. Adel 5 / 15

2. Alfred 5 / 15

3. Cayren 6 / 15

4. Manda 5 / 15

5. Gildeon 4 / 15

6. Rafi 7 / 15

7. Sebas 6 / 15


26

8. Sil 7 / 15

9. Stan 3 / 15

10. Tasha 6 / 15

11. Yus 5 /15

Seperti yang telah dinyatakan sebelum ini, saya telah menjalankan ujian diagnostik ke atas 11 orang

murid untuk mengenal pasti masalah mereka. Dalam ujian diagnostik , mereka dikehendaki mengisi

tempat kosong dengan jawapan yang betul. Pada kali ini, ia lebih mudah daripada lembaran kerja yang

sebelum ini supaya murid lebih faham dan memberikan jawapan yang betul. Jadual 2 menunjukkan skor

markah ujian diagnostik yang telah dijalankan ke atas 11 orang murid yang dipilih daripada ujian saringan

(lembaran kerja) sebelum ini.

Jadual 2: Skor markah ujian diagnostik murid

BIL NAMA MARKAH

1. Adel 4 / 14

2. Alfred 8 / 14

3. Cayren 9 / 14

4. Manda 4 / 14

5. Gildeon 7 / 14

6. Rafi 10 / 14

7. Sebas 4 / 14

8. Sil 3 / 14

9. Stan 3 / 14

10. Tasha 8 / 14

11. Yus 8 / 14

Daripada perbandingan skor markah lembaran kerja (ujian saringan) dengan skor markah ujian

diagnostik di atas, saya telah mendapati bahawa skor markah Adel, Manda, Sebas, Sil dan Stan berlaku

penurunan atau kekal berbanding dengan 6 orang murid yang lain di mana mereka telah mendapat skor

yang lebih baik dalam ujian diagnostik ini berbanding dengan lembaran kerja sebelum ini. Dengan itu, 5

orang daripada 11 orang murid telah dikenal pasti itu, saya akan jadikan mereka sebagai kumpulan

sasaran saya kerana tiada berlaku peningkatan skor markah dalam ujian diagnostik yang telah dijalankan

berbanding dengan skor markah lembaran kerja mereka sebelum ini. Oleh itu, saya perlu membantu

mereka dengan mengenal pasti masalah yang dihadapi oleh mereka dengan lebih lanjut.

Jadual 3 menunjukkan bilangan jawapan yang betul dan salah dalam ujian diagnostik untuk kelima-lima

murid saya. Soalan 1 dan 6 adalah untuk menyatakan iklim Khatulistiwa. Saya dapati bahawa Stan, Adel

dan Manda dapat menjawab dengan betul untuk salah satu daripada soalan tersebut manakala Sil

menjawab dengan salah untuk kedua-dua soalan itu tetapi hanya Sebas sahaja dapat menjawab dengan

betul untuk kedua-dua soalan itu. Daripada itu, saya dapati bahawa mereka kurang pasti dan tidak ingat

dengan apa yang telah dipelajari menyebabkan mereka tidak dapat menyenaraikan apa-apa tentang iklim.

Hal ini dapat dilihat juga dalam menjelaskan ciri-ciri iklim Khatulistiwa di Malaysia untuk suhu. Soalan 3

sehingga 5 adalah berkait dengan suhu. Didapati ada bahawa Adel dan Sebas memberikan jawapan yang

betul untuk 1 daripada 3 soalan iaitu tentang purata suhu tahunan manakala Stan, Sil dan Manda

memberikan jawapan yang salah untuk ketiga-tiga soalan tentang suhu. Untuk soalan tentang ciri-ciri

iklim iaitu hujan dan angin, kelima-lima murid tidak dapat menjawab soalan dengan betul.


27

Jadual 3: Bilangan jawapan yang betul dan salah ujian diagnostik untuk lima orang murid

Bil Aspek yang diuji Nama Murid

Stan Sil Adel Sebas Manda

1 Iklim Malaysia X X / / /

2 Ciri iklim 1( X )

2 ( / )

3 ( / ) 1 (X)

2 ( / )

1 (X)

2 ( / )

3 ( / )

3 Purata suhu tahunan X X / / X

4 Keadaan suhu Malaysia X X X X X

5 Perbezaan suhu tahunan X X X X X

6 Keadaan iklim Khatulistiwa / X X / X

7 Jumlah hujan tahunan X X X X X

8 Jenis tiupan angin dan bulan bertiup 4 ( X ) 4 ( X ) 4 ( X ) 4 ( X ) 4 ( X ) Nota: ( X ) menunjukkan jawapan yang salah ( / ) menunjukkan jawapan yang betul

Nombor menunjukkan bilangan jawapan yang ada untuk penyataan tempat kosong

Berdasarkan kepada data-data yang telah dianalisis, saya dapati bahawa murid saya tidak dapat

menyenaraikan ciri-ciri iklim Khatulistiwa di Malaysia apabila mereka tidak dapat menyatakan iklim

Khatulistiwa dan menjelaskan ciri-ciri iklim Khatulistiwa di Malaysia sepenuhnya kerana mereka tidak

ingat dan kurang faham dengan apa yang telah dipelajari. Hal ini menyebabkan mereka tidak dapat

memberikan jawapan dengan betul semasa membuat lembaran kerja dan ujian diagnostik. Oleh itu,

mereka perlu didedahkan dengan penggunaan nota yang berkesan untuk belajar mengingat isi pelajaran

yang telah dipelajari supaya mereka dapat memberikan jawapan yang betul. Dengan itu, fokus kajian saya

adalah meningkatkan kemahiran menyenaraikan ciri-ciri iklim Khatulistiwa di Malaysia.

KUMPULAN SASARAN

Kumpulan sasaran saya terdiri daripada lima orang murid Tahun 5 iaitu empat orang murid lelaki dan

seorang murid perempuan iaitu Adel, Manda, Sebas, Sil dan Stan. Kelima-lima mereka ini merupakan

murid berprestasi rendah dan sederhana, iaitu kebanyakan mendapat antara B, C dan D dalam Ujian Akhir

Tahun 2012 bagi mata pelajaran teras. Saya dapati murid-murid saya ini tidak dapat menyenaraikan ciri-

ciri iklim Khatulistiwa di Malaysia. Saya menjadikan mereka sebagai kumpulan sasaran hasil daripada

data yang diperolehi dalam temubual, pemerhatian, lembaran kerja, ujian saringan dan ujian diagnostik.

STRATEGI TINDAKAN

Dalam kajian ini, saya telah memilih untuk menggunakan “NoMi” sebagai penyelesaian masalah. NoMi

adalah nama singkatan bagi Nota Mini. Nota merupakan salah satu sumber media bercetak. Walau

bagaimanapun, saya akan menambahkan penggunaan gambar dan warna di dalam nota tersebut.

“Warna adalah alat bantu ingatan yang baik...apabila kita menggunakan highlighter atau

mengariskan perkataan dengan pen warna, kita sedang melibatkan otak kanan kita

dalam sesi pembelajaran...sama seperti penggunaan warna, menggunakan gambar dalam

pembelajaran kita sebenarnya sangat disukai oleh otak. Ia melibatkan otak kanan secara

aktif dan sekali gus dapat mengingati fakta dalam jangka masa yang lama.”

(Tonny Windura (2008): Peta Minda Langkah demi Langkah)


28

Saya menggunakan nota mini kerana ia sangat sesuai untuk murid mengingat semua yang dipelajari

dengan baik. Hal ini kerana ia berasaskan penggunaan bahan grafik dari segi bentuknya dan

penerangannya. Ia turut disokong oleh Kamarudin Hj Husin dalam buku Kemahiran Berfikir dan

Berkomunikasi (2003), di mana beliau menyatakan bahawa aktiviti berfikir boleh dilaksanakan melalui

penggunaan bahan-bahan grafik yang difikirkan lebih menarik dan tidak membosankan. Oleh itu, nota

mini ini akan menarik perhatian murid untuk membaca nota dan mengingat isi pelajaran dengan penuh

minat.

Di samping itu, Teori Pemprosesan Maklumat yang dipelopori oleh Robert M. Gagne dapat menyokong

pendapat Tonny Windura yang menyatakan bahawa penggunaan warna, gambar dalam pembelajaran

dapat melibatkan otak kanan secara aktif dan sekali gus dapat mengingati fakta dalam jangka masa yang

lama. Oleh itu, dalam Teori Pemprosesan Maklumat ini, Robert M. Gagne dalam Mok Soon Sang (2008)

menyatakan bahawa rangsangan-rangsangan dari persekitaran luar akan diterima dalam sistem saraf

melalui deria-deria manusia. Maklumat ini akan ditafsirkan dalam stor ingatan, kemudian dihantar kepada

stor ingatan jangka panjang, dan akhirnya kepada penggerak tindak balas melalui sistem saraf.

Galbraith (1994) dalam Noriati A. Rashid dan rakan-rakan dalam buku Murid dan Alam Belajar (2009)

turut menyatakan bahawa operasi mental ialah menerima, mengekod, menyimpan dan mengingat kembali

maklumat atau bagaimana manusia belajar ialah pemprosesan maklumat. Model ini merupakan komponen

penting dalam beberapa strategi pengajaran dan pembelajaran.

Oleh itu, saya akan menggunakan nota mini yang bergambar dan berwarna untuk dijadikan sebagai

rangsangan kepada murid untuk faham dan ingat supaya murid dapat ingat dalam jangka masa yang

panjang, kemudian pelaksanaan aktiviti lain seperti kuiz dan penggunaan pengurusan grafik dapat

dijadikan sebagai penggerak tindak balas. Hal ini kerana saya mahu murid saya dapat menerima,

mengekod, menyimpan dan mengingat kembali maklumat yang telah disampaikan dalam usaha

meningkatkan kemahiran menyenaraikan ciri-ciri iklim Khatulistiwa di Malaysia. Berikut adalah langkah-

langkah pelaksanaan intervensi kajian saya:-

Langkah 1: Set induksi

Saya memulakan sesi pelaksanaan intervensi ini dengan meminta murid membayangkan keadaan cuaca

yang panas dan lembap iaitu semasa hujan yang pernah dirasai oleh mereka. Saya meminta murid

membayangkan keadaan sekiranya cuaca hanya panas sahaja tanpa hujan dan begitu juga sebaliknya.

Kemudian, saya mengaitkannya dengan iklim Khatulistiwa yang dialami oleh Malaysia. Sebelum bermula

ke aktiviti seterusnya, saya telah memberikan sedikit motivasi kepada murid sekiranya mereka dapat

belajar dan mengikuti aktiviti dengan baik serta faham apa yang dipelajari pada hari tersebut, saya akan

mengadakan kuiz dan kepada yang dapat menjawab akan diberikan ganjaran.

Langkah 2 : Penerangan menggunakan NoMi

Rajah 1: Gambar NoMi (Nota Mini)


29

Saya telah menyediakan NoMi kepada setiap subjek kajian saya. Saya memberikan kepada mereka dan

memberikan masa selama 3 minit untuk melihat dan membaca apa yang ada di dalam NoMi sebelum

menerangkan dengan lebih lanjut tentang isi pelajaran. Saya telah menerangkan tentang keadaan iklim

Khatulistiwa dan ciri-ciri iklim tersebut dengan menggunakan NoMi. Kemudian, saya meminta murid

menyusun kepingan kad NoMi mengikut ciri-ciri iklim Khatulistiwa yang betul iaitu suhu, hujan dan

angin. Selepas itu, saya meminta mereka cuba faham dan ingat kata kunci yang telah diwarnakan selama

8 minit.

Selepas itu, saya meminta murid menyusun semula kepingan kad dan meletakkannya di tepi hujung meja.

Dengan itu, saya telah menunjukkan belakang kad NoMi yang mempunyai kata kunci yang sama seperti

yang telah diwarnakan di hadapan kad NoMi satu persatu. Pada masa itu, saya meminta mereka mengenal

pasti kata kunci yang ditunjukkan itu sama ada berada di bawah ciri-ciri iklim suhu, hujan atau angin.

Sebagai contoh, Rajah 5 menunjukkan contoh kata kunci yang berada di belakang kepingan kad NoMi.

Rajah 2: Contoh kata kunci yang ada di belakang kad NoMi

Langkah 3 :Aktiviti pemadanan melalui pengurusan grafik menggunakan NoMi

Saya telah menyediakan satu pengurusan grafik yang ringkas untuk melaksanakan aktiviti pemadanan.

Dengan menggunakan NoMi, saya meminta murid memadankan kata kunci yang ada di belakang kad

NoMi dengan ciri-ciri iklim Khatulistiwa yang ada di dalam pengurusan grafik itu seorang demi seorang.

Melalui aktiviti ini, murid akan belajar tentang ciri-ciri iklim Khatulistiwa dengan mengingat semula kata

kunci yang telah dipelajari pada langkah sebelum ini.

Rajah 3: Aktiviti pemadanan melalui pengurusan grafik menggunakan NoMi

Langkah 4 : Pertandingan Kuiz

Sebagai aktiviti kemuncak, saya telah mengadakan pertandingan kuiz dalam kalangan subjek kajian. Saya

telah menyediakan satu papan whiteboard kecil dan marker untuk setiap subjek kajian menulis jawapan

kuiz. Murid yang dapat menjawab satu soalan kuiz dengan betul akan diberikan sebiji gula-gula sebagai

skor mata yang perlu dikumpul sepanjang kuiz ini dijalankan. Saya telah menjalankan aktiviti ini selama

15 minit. Murid yang mengumpul paling banyak gula-gula adalah pemenang dan pemenang akan

mendapat tambahan gula-gula daripada guru manakala yang lain hanya memperoleh gula-gula yang


30

berjaya dikumpul sepanjang kuiz itu sahaja. Aktiviti ini akan menguji tahap pemahaman dan ingatan

murid terhadap isi pelajaran yang telah dipelajari pada langkah-langkah sebelum ini.

Langkah 5 : Penilaian/Rumusan

Saya telah mengedarkan satu lembaran kerja pengukuhan untuk memastikan murid-murid faham dan

ingat apa yang telah dipelajari pada hari itu. Sebelum bersurai, saya bersama-sama murid-murid membuat

rumusan tentang isi pelajaran pada hari tersebut. Saya juga telah meminta murid supaya teruskan belajar

dengan sendiri di rumah dengan menggunakan NoMi yang telah saya pinjamkan kepada mereka untuk

beberapa hari. Tidak lupa juga, peneguhan positif turut diterapkan dalam setiap langkah intervensi untuk

memotivasikan mereka sepanjang berlangsungnya sesi intervensi tersebut.

DAPATAN

Saya telah menggunakan beberapa cara pengumpulan data bagi melihat secara langsung prestasi subjek

kajian dalam kajian ini. Dengan itu, saya telah menggunakan tiga cara pengumpulan data iaitu ujian pra

dan pasca, temubual dan pemerhatian. Jadual 6 di bawah menunjukkan perbandingan skor markah ujian

pra dan ujian pasca dan jumlah peningkatan skor yang telah berlaku untuk kelima-lima subjek kajian

saya.

Jadual 4: Perbandingan ujian pra dan ujian pasca untuk kelima-lima subjek kajian

Nama Ujian Pra Ujian Pasca Jumlah

Peningkatan (Skor)

Adel 6/21 19/21 13

Manda 8/21 21/21 13

Sebas 7/21 20/21 13

Sil 7/21 21/21 14

Stan 6/21 21/21 15

Daripada peningkatan skor dalam kalangan subjek kajian saya seperti yang telah ditunjukkan dalam

Jadual 6 di atas, saya dapati bahawa mereka sudah mula faham dan ingat isi pelajaran tentang ciri-ciri

iklim Khatulistiwa di Malaysia. Hal ini turut disokong nota lapangan saya yang telah mencatatkan

pemerhatian saya ke atas tingkah laku subjek kajian saya semasa menjawab item ujian pasca.

Kelima-lima murid kelihatan yakin semasa menjawab ujian pasca. Sil, Manda dan Adel

tidak mengambil masa yang lama untuk melengkapkan ujian pasca dan menyerahkan

ujian tersebut dengan yakin dan tersenyum kepada saya. Begitu juga dengan Stan dan

Sebas yang kemudiannya menghantar ujian tersebut kepada saya.

(NL-11/04/13)

Mereka juga sudah dapat menyenaraikan ciri-ciri iklim Khatulistiwa apabila ditanya secara rawak. Hal ini

dapat dilihat daripada sesi temubual yang telah dijalankan selepas beberapa hari menduduki ujian pasca.

Berikut adalah contoh temubual yang menunjukkan bahawa subjek kajian saya dapat ingat isi pelajaran

apabila ditanya tentang ciri-ciri iklim Khatulistiwa.


31

Guru : Sila senaraikan tiga ciri-ciri iklim Khatulistiwa?

Stan : Suhu, hujan dan angin.

Guru : Berapakah jumlah hujan tahunan?

Stan : 2600mm, cikgu.

Guru : Bagus. Suka tak bila kamu sudah dapat jawab soalan cikgu dengan betul?

Stan : Suka (sambil mengangguk-anggukkan kepala). (TB-15/04/13)

Daripada hasil temubual seperti di atas, jelas menunjukkan bahawa mereka sudah faham dan ingat isi

pelajaran kerana mereka boleh memberikan jawapan yang betul semasa saya bertanyakan kepada mereka

tentang ciri-ciri iklim Khatulistiwa di Malaysia. Di samping itu, nota lapangan yang telah saya catatkan

dalam buku nota melalui pemerhatian semasa pelaksanaan sesi intervensi juga telah membuktikan lagi

bahawa murid sudah mula faham dan ingat isi pelajaran pada masa itu. Berikut adalah nota lapangan yang

telah dicatat oleh saya melalui pemerhatian yang dilakukan semasa sesi intervensi dilaksanakan dan

semasa sesi temubual selepas ujian pasca ke atas kelima-lima subjek kajian saya.

Saya dapati bahawa kelima-lima subjek kajian saya melibatkan diri secara aktif semasa

mengikuti aktiviti yang disediakan sepanjang proses intervensi dilaksanakan. Kelima-

lima subjek kajian saya dapat menjawab kuiz dengan baik dan betul tanpa perlu

merujuk nota mini yang telah disediakan.

(NL-9/04/13)

Daripada hasil temubual bersama subjek kajian selepas sesi intervensi yang lalu, saya

dapati bahawa mereka masih ingat dan sudah faham tentang ciri-ciri iklim Khatulistiwa

di Malaysia. Mereka dapat menyenaraikan ciri-ciri iklim Khatulistiwa yang ditanya

dengan betul.

(NL-15/04/13)

Kesimpulannya, saya berasa gembira kerana penggunaan NoMi semasa sesi intervensi dapat membantu

semua subjek kajian saya lebih faham dan dapat menyenaraikan ciri-ciri iklim Khatulistiwa di Malaysia

apabila ditanya dan menjawab set item ujian yang telah disediakan dengan baik. Hal ini telah

menunjukkan bahawa mereka masih ingat apa yang telah dipelajari semasa sesi intervensi itu dalam

jangka masa yang panjang. Data-data yang telah dikumpul oleh saya secara kualitatif dan kuantitatif iaitu

melalui ujian pra dan ujian pasca, temubual dan pemerhatian telah menunjukkan bahawa kajian yang saya

jalankan telah berjaya meningkatkan kemahiran murid tahun 5 menyenaraikan ciri-ciri iklim Khatulistiwa

di Malaysia melalui penggunaan NoMi. Kesemua subjek kajian saya telah dapat menyenaraikan ketiga-

tiga ciri-ciri iklim Khatulistiwa di Malaysia iaitu suhu, hujan dan angin dengan baik.

REFLEKSI

Sepanjang merangka dan melaksanakan kajian tindakan ini di sekolah, saya dapati bahawa banyak

perkara yang telah saya pelajari dan merupakan pengalaman yang amat berharga kepada diri saya sendiri

sebagai seorang guru pelatih. Saya berasa sangat gembira dan bangga kerana subjek kajian saya dapat

memperoleh peningkatan yang positif dalam menyenaraikan ciri-ciri iklim Khatulistiwa di Malaysia

setelah menjalani sesi intervensi. Hal ini kerana saya menjalani kajian tindakan ini sebagai salah satu cara

untuk membaiki kualiti pengajaran saya dengan menggunakan strategi baharu yang lebih berkesan dalam

meningkatkan kefahaman, kemahiran dan tahap pencapaian murid saya dalam tajuk pembelajaran yang


32

telah difokuskan dalam kajian ini. Dengan itu, saya telah menggunakan nota mini (NoMi) yang

menggunakan bahan grafik dan warna yang sesuai untuk menarik perhatian dan meningkatkan daya

ingatan mereka. Disebabkan kajian inilah, saya telah belajar menghasilkan bahan bantu mengajar yang

bersesuaian dengan tahap pencapaian murid untuk membantu mereka lebih faham dan ingat di samping

mempelajari ilmu baharu tentang teori pemprosesan maklumat Robert M. Gagne dengan mengaplikasikan

asasnya ke dalam proses P&P saya. Di samping itu, kepelbagaian dan penyesuaian teknik pengajaran

yang digunakan semasa sesi intervensi turut membantu murid yang lemah dan sederhana menunjukkan

prestasi yang positif. Hal ini dapat dilihat semasa sesi intervensi saya di mana saya telah menyelitkan

beberapa aktiviti yang menarik supaya mereka dapat melibatkan diri dengan aktif dan boleh menarik

perhatian mereka seperti mengadakan aktiviti pemadanan melalui pengurusan grafik menggunakan NoMi

dan aktiviti pertandingan kuiz. Aktiviti seperti ini turut memainkan peranan yang penting dalam proses

meningkatkan kefahaman dan daya ingatan mereka tentang isi pelajaran. Di samping itu, saya berpeluang

memperbaiki kualiti pengajaran saya dengan menambahbaik strategi pengajaran saya mengikut tahap

pembelajaran subjek kajian saya. Oleh itu, saya berharap agar kajian tindakan ini dapat ditambahbaik dan

diperkukuhkan lagi supaya ia fleksibel dan digunakan untuk pelbagai kegunaan dalam membantu murid

pada masa akan datang.


Kajian tindakan ini merupakan kajian tindakan yang pertama yang dilaksanakan oleh saya. Dengan itu,

saya dapati bahawa terdapat beberapa penambahbaikan yang perlu dilakukan supaya kajian tindakan saya

ini menjadi lebih baik dan mantap pada masa akan datang. Saya bercadang untuk membuat rujukan

dengan lebih mendalam tentang teori pemprosesan maklumat yang digunakan sebagai asas dalam kajian

tindakan saya sebagai usaha meningkatkan lagi keberkesanan dalam mengembangkan potensi murid-

murid ke tahap yang maksimum. Selain itu, saya bercadang untuk membuat lebih banyak rujukan tentang

penyelidikan kajian tindakan ini supaya strategi pengajaran yang saya gunakan dalam sesi intervensi

dapat menjadi lebih fleksibel dan boleh digunakan untuk tajuk dan matapelajaran yang lain. Di samping

itu, saya dapat mempelbagaikan penggunaan NoMi ke dalam teknik pengajaran mengikut kesesuaian

tahap pembelajaran murid-murid di dalam kelas dan kesesuaian tajuk pembelajaran yang diajar pada masa

akan datang. Akhir sekali, saya berharap agar cadangan penambahbaikan kajian ini dapat dilaksanakan di

tempat, pada masa dan untuk subjek kajian yang sesuai pada masa akan datang.

RUJUKAN

Armstrong, T. (2000). Multiple Intellingences in the Classroom. Alexandria: Association for Supervision

and Curriculum Development.

Fakulti Pendidikan, S. d. (2006). Pengenalan Pengajian Sosial. Kuala Lumpur: Open University

Malaysia (OUM).

Husin, K. H. (2003). Kemahiran Berfikir dan Berkomunikasi. Selangor: Kumpulan Budiman Sdn. Bhd.

Pardi, A., & Shamsuddin, S. (2011). Pengantar Penyelidikan Tindakan dalam Penyelidikan Pendidikan.

Selangor : Penerbitan Multimedia Sdn. Bhd.

Rashid, N. A., Ying, B. P., & Ahmad, S. F. (2009). Murid dan Alam Belajar. Selangor: Oxford Fajar Sdn.

Bhd.

Rashid, N. A., Ying, B. P., Ahmad, S. F., & Majid, Z. A. (2011). Budaya dan Pembelajaran. Shah Alam:

Oxford Fajar Sdn. Bhd.

Sang, M. S. (2008). Murid dan Alam Belajar. Selangor: Penerbitan Multimedia Sdn. Bhd.

Windura, T. (2008). Peta Minda: Langkah demi Langkah. Selangor: PTS Professional Publishing Sdn.

Bhd.


33

ASAP : SATU STRATEGI UNTUK MENINGKATKAN KEMAHIRAN MURID BAGI MENYATAKAN REKA BENTUK RUMAH

MENGIKUT KAWASAN ZON IKLIM

ESTEE CLARA UMOI LUAT

[email protected]

MAZLAN BIN JUNAIDI

[email protected]

JOHN ANAK BRODI

[email protected]

Abstrak

Penyelidikan tindakan ini dijalankan untuk meningkatkan kemahiran murid Tahun 4 menyatakan

reka bentuk rumah yang dipengaruhi oleh kawasan iklim zon panas dan kawasan iklim zon

sederhana panas dengan menggunakan stategi ASAP (Assemble, Sing and Play). Subjek kajian

dalam kajian ini terdiri daripada 8 orang murid daripada Tahun 4 yang telah disaring. Data

dikumpulkan melalui ujian diagnostik, ujian saringan, ujian pra dan pasca. Hasil analisis data

mendapati bahawa kelapan-lapan orang subjek kajian menunjukkan peningkatan markah.

Keputusan kajian menunjukkan bahawa strategi ASAP (Assemble, Sing and Play) ini dapat

membantu murid meningkatkan kemahiran mereka menjelaskan reka bentuk rumah yang

dipengaruhi oleh kawasan iklim zon panas dan kawasan iklim zon sederhana panas.

PENDAHULUAN

Konteks Kajian

Saya merupakan seorang guru pelatih Program Ijazah Sarjana Muda Perguruan Pengajian Sosial

Pendidikan Rendah di Institut Pendidikan Guru Kampus Tun Abdul Razak, Kota Samarahan. Saya

diamanahkan untuk menjalani praktikum Fasa III di salah sebuah sekolah di Daerah Serian. Saya diberi

tanggungjawab untuk mengajar kelas Tahun 4 untuk mata pelajaran Kajian Tempatan. Kelas ini terdiri

daripada 31 orang murid iaitu 14 orang murid lelaki dan 17 orang murid perempuan.

Dari segi pencapaian akademik, kelas ini terdiri daripada murid-murid yang mempunyai tahap pencapaian

yang pelbagai. Ini disokong oleh penilaian keputusan peperiksaan mereka pada Peperiksaan Akhir Tahun

2012. Terdapat hanya segelintir sahaja yang mendapat gred A bagi subjek-subjek teras. Kebanyakan

daripada murid-murid ini mendapat gred B dan C dan berada dalam kedudukan sederhana. Sementara itu,

terdapat juga murid-murid yang berpencapaian bawah daripada paras sederhana iaitu murid-murid

pemulihan. Oleh itu, situasi ini memberi cabaran kepada saya untuk mengambil kira semua kebolehan

dan kemampuan murid-murid semasa mengendalikan proses pengajaran dan pembelajaran.


Semasa saya mengajar topik Jenis Rumah di Negara dan Di Negara Lain di bawah Tema 1 Rumah

Sebagai Keperluan Asas Manusia, saya dapati bahawa murid-murid mengalami masalah untuk

menyatakan reka bentuk rumah mengikut kawasan zon iklim. Murid-murid ini mempunyai kelemahan

untuk memahami dan menggambarkan perkara yang saya cuba sampaikan. Apabila saya meminta murid-

murid untuk menyatakan reka bentuk rumah mengikut kawasan zon iklim semula, mereka gagal untuk

melaksanakan arahan tersebut.

Saya telah memulakan sesi pengajaran dan pembelajaran bagi tajuk ini dengan membahagikan murid-

murid kepada lima kumpulan kecil untuk menggalakkan pembelajaran secara koperatif. Kemudian,


34

murid-murid diminta untuk mencantumkan puzzle gambar-gambar rumah mengikut kawasan zon iklim

secara berkumpulan. Murid-murid dapat melaksanakan arahan dengan baik sekali dan mereka juga dapat

mengenal pasti sebahagian rumah-rumah tersebut seperti rumah Tupik dan rumah Iglu. Pengajaran

diteruskan lagi dengan aktiviti penerangan dan soal jawab mengenai reka bentuk rumah mengikut

kawasan zon iklim yang terbahagi kepada empat iaitu, kawasan zon iklim panas, sederhana panas, sejuk

dan sederhana sejuk. Seterusnya, murid-murid menjalankan aktiviti pengelasan reka bentuk rumah

mengikut kawasan zon iklim yang sesuai serta melengkapkan lembaran kerja untuk menilai kefahaman

murid-murid serta keberkesanan aktiviti pengajaran dan pembelajaran yang telah saya jalankan.

Menerusi aktiviti-aktiviti penilaian tersebut, saya dapati ada murid-murid yang masih belum mampu

untuk menyatakan reka bentuk rumah mengikut kawasan zon iklim dengan baik. Keadaan ini

menimbulkan kemusykilan dalam diri saya tentang mengapa murid-murid ini masih belum mampu

menguasai isi pelajaran yang telah disampaikan? Adakah strategi pengajaran yang telah saya laksanakan

tidak dapat membantu mereka menguasai isi pelajaran yang hendak disampaikan? Atau, adakah murid-

murid menghadapi kesukaran untuk memahami isi pelajaran yang disampaikan? Bertitik tolak daripada

kesedaran ini, saya telah membuat penerokaan yang lebih lanjut lagi untuk memahami masalah yang

dialami dalam kalangan murid-murid itu tadi.


Ujian saringan telah ditadbir setelah selesai perlaksanaan sesi pengajaran dan pembelajaran ulangan

dengan strategi yang berbeza. Keputusan menunjukkan seramai lapan orang murid masih tidak dapat

menguasai kemahiran untuk menyatakan reka bentuk rumah mengikut kawasan zon iklim dengan baik.

Seramai enam orang murid dapat menjawab tiga daripada tujuh soalan dengan betul ataupun mendapat

43% markah manakala seorang murid mendapat dua daripada tujuh (2/7) soalan dengan betul ataupun

29% markah dan seorang lagi gagal menjawab sebarang soalan ataupun mendapat 0% markah. Pada

masa yang sama, saya dapat mengesan corak yang menonjol dari segi jenis soalan yang kerap dijawab

dengan salah oleh murid-murid iaitu soalan yang berkaitan dengan reka bentuk rumah di kawasan zon

iklim panas dan sederhana panas. Jadual berikut merupakan analisis markah yang terperinci murid-murid

tersebut:

Jadual 1 : Analisis Ujian Saringan

Bertitik tolak daripada dapatan ujian saringan, murid-murid berkenaan diuji lagi menerusi ujian

diagnostik untuk mengenalpasti isi pelajaran yang sukar dikuasai oleh mereka. Ujian diagnostik ini

meminta murid-murid untuk menuliskan penyataan dengan jelas mengenai reka bentuk rumah yang

Bil Nama Soalan Markah Markah /

% S1 S2 S3 S4 S5 S6 S7

1 Asmaan ✗ ✓ ✗ ✗ ✗ ✗ ✓ 2/7 29

2 Estefania ✗ ✗ ✗ ✗ ✗ ✗ ✗ 0/7 0

3 Italia ✓ ✓ ✗ ✓ ✗ ✗ ✗ 3/7 43

4 Kayrenly ✓ ✓ ✗ ✗ ✗ ✗ ✓ 3/7 43

5 Morrey ✗ ✓ ✗ ✗ ✓ ✗ ✓ 3/7 43

6 Nolyn ✓ ✓ ✗ ✓ ✗ ✗ ✗ 3/7 43

7 Selisia 3/7 43

8 Ventriscia ✓ ✓ ✗ ✗ ✓ ✗ ✗ 3/7 43


35

terdapat di kawasan zon iklim panas dan sederhana panas. Jadual berikut menunjukkan markah yang

diperoleh oleh kelapan-lapan murid sasaran dalam ujian diagnostik tersebut.

Jadual 2 : Analisis Ujian Diagnostik

Menerusi ujian diagnostik yang telah dilaksanakan, dapatlah saya mengenalpasti dan mengesahkan isi

pelajaran yang sukar dikuasai oleh murid-murid sasaran iaitu reka bentuk rumah di kawasan zon iklim

panas dan sederhana panas. Bagi mengukuhkan lagi hasil dapatan, saya telah menjalankan beberapa

tinjauan dengan mengumpul data awal menerusi beberapa instrumen yang lain. Sesi temu bual telah saya

kendalikan bersama-sama dengan murid-murid sasaran untuk mendapatkan respon mereka mengenai reka

bentuk rumah mengikut kawasan zon iklim panas dan sederhana panas.

Menerusi temu bual bersama dengan kelapan-lapan murid sasaran, saya dapati mereka dapat

mengenalpasti keempat-empat jenis kawasan zon iklim iaitu kawasan zon iklim sejuk, sederhana sejuk,

panas dan sederhana panas. Selain itu, mereka juga dapat menyatakan reka bentuk rumah di kawasan zon

iklim sejuk dan sederhana sejuk dengan tepat dan yakin sekali. Namun, apabila diminta untuk

menyatakan reka bentuk rumah di kawasan zon iklim panas dan sederhana panas, mereka tidak dapat

menyatakan reka bentuk rumah tersebut.

Dalam sesi temu bual yang telah dikendalikan, mereka masih belum dapat menyatakan reka bentuk

rumah mengikut kawasan zon iklim panas dan sederhana panas dengan betul. Berikut merupakan temu

bual dengan Estefania:

Cikgu : Boleh tak beritahu cikgu macam mana rupa bentuk rumah di kawasan zon panas?

Estefania : Tidak saya tahu, Cikgu. Tidak pernah nampak. Manalah saya tahu.

Cikgu : Bagaimana pula dengan rumah di zon sederhana panas?

Estefania : Emmmm. Mungkin sesuai dengan zon sederhana panas, cikgu?

(T/B – Estefania – 01/03/2013)

Perkara yang sama turut berlaku apabila saya mengendalikan temu bual bersama dengan Nolyn. Berikut

merupakan temu bual dengan Nolyn:

Cikgu : Boleh tak beritahu cikgu macam mana rupa bentuk rumah di kawasan zon panas?

Nolyn : Pakai batu bata, cikgu.

Cikgu : Baiklah, Nolyn. Bagaimana pula dengan rumah di zon sederhana panas?

Nolyn : Hehehe. Tidak sama ka, Cikgu? Tidak saya tahu. Lupa saya. Sorry, cikgu.

(T/B – Nolyn – 01/03/2013)

Bil Nama Soalan Markah

S1 ( ? / 2) S2( ? / 4)

1. Asmaan 0 / 2 0 / 4 0/6

2. Estefania 0 / 2 0 / 4 0/6

3. Italia 0 / 2 0 / 4 0/6

4. Kayrenly 1 / 2 0 / 4 1/6

5. Morrey 1 / 2 0 / 4 1/6

6. Nolyn 1 / 2 0 / 4 1/6

7. Selisia 0 / 2 0 / 4 0/6

8. Ventriscia 1 / 2 0 / 4 1/6


36

Menerusi temu bual yang saya kendalikan bersama-sama dengan 8 orang murid sasaran, saya dapati

hampir kesemua mereka tidak dapat menyatakan yang betul tentang reka bentuk rumah khususnya di

kawasan zon iklim sederhana panas.

Saya merasakan bahawa sememangnya isu menyatakan reka bentuk rumah di kawasan zon iklim panas

dan sederhana panas ini menjadi masalah bagi murid-murid ini. Berikut merupakan nota lapangan yang

telah saya catitkan berdasarkan pemerhatian yang saya kendalikan;

“Selisia, Italia, Morrey, Nolyn, Estefania dan Ventrescia menyatakan bahawa mereka lupa akan reka

bentuk rumah kerana mereka tidak pernah lihat atau mungkin kerana mereka tidak perasan akan

penekanan mengenai reka bentuk rumah di zon sederhana panas. Saya merasakan bahawa mereka ini

terlepas pandang mengenai reka bentuk rumah di kawasan zon sederhana panas kerana tiada reka bentuk

yang menonjol atau unik bagi rumah di kawasan ini. Tidak seperti rumah di kawasan zon sejuk seperti

rumah Tupik dan rumah Igloo. Saya juga berfikiran bahawa murid-murid ini perlukan sesuatu yang boleh

memberikan kesan yang mendalam ataupun sesuatu yang menonjol untuk membantu mereka mengatasi

masalah ini. Pendapat saya, mereka akan dapat mengingati atau „perasan‟ akan reka bentuk rumah di

kawasan zon sederhana panas melalui rangsangan yang pelbagai seperti, visual-ruang, verbal linguistik,

muzik dan sebagainya yang melibatkan pelbagai deria mereka.”

(N/L – 03/03/2013)

Fokus Kajian

Berlandaskan kepada bukti-bukti yang telah dikumpul dan dianalisis, dapatlah saya mengenal pasti isi

pelajaran yang masih belum dapat dikuasai oleh kelapan-lapan murid sasaran iaitu menyatakan reka

bentuk rumah di kawasan zon iklim panas dan sederhana panas seperti di bawah;

1. Reka bentuk rumah di kawasan zon iklim panas:

Berbumbung rata

Pondok Puak „Bushmem‟ diperbuat daripada ranting kayu

Rumah diperbuat daripada tanah liat

Khemah Badwi yang diperbuat daripada kain tebal atau daripada kulit karibu

2. Reka bentuk rumah di kawasan zon iklim sederhana panas:

Rumah berbumbung „V‟ terbalik

Rumah tiada serombong asap

Oleh itu, objektif kajian saya adalah untuk meningkatkan kemahiran murid menyatakan empat reka

bentuk rumah di kawasan zon iklim sederhana panas dan dua reka bentuk rumah di kawasan zon iklim

panas dengan menggunakan strategi ASAP (Assemble, Sing and Play).

KUMPULAN SASARAN

Kumpulan sasaran saya terdiri daripada 8 orang murid Tahun 4 iaitu tujuh orang murid perempuan dan

seorang murid lelaki yang masih belum menguasai kemahiran menyatakan reka bentuk rumah mengikut

kawasan zon iklim panas dan sederhana panas.


37

STRATEGI TINDAKAN

Strategi ASAP ini mengaplikasikan kedua-dua teori pembelajaran konstruktivisme dan kognitivisme

berbantukan model pengajaran pemprosesan maklumat Robert M. Gagne dan model pembelajaran

kognitif Sharon Derry. Strategi ini dirangka untuk membantu murid meningkatkan kebolehan mereka

untuk menguasai kemahiran menyatakan reka bentuk rumah mengikut kawasan zon iklim panas dan

kawasan zon iklim sederhana panas.

Pengajaran model pemprosesan maklumat ini menitikberatkan pengajaran yang menerapkan persekitaran

yang dapat meninggalkan kesan kepada pengalaman seseorang individu. Ianya mengeutamakan

pengalaman-pengalaman sedia ada murid yang tersimpan dalam stor ingatan jangka panjang untuk

dikaitkan dengan pengalaman-pengalaman baharu bagi memudahkan proses pembelajaran baru dapat

berlaku (Mok Soon Sang, 2008). Strategi ASAP yang diimplimentasikan semasa sesi pengajaran dan

pembelajaran berpaksikan pengalaman ini selaras dengan teori pembelajaran konstruktivisme. Ini

bermakna, setiap langkah dalam Strategi ASAP yang dijalankan melibatkan murid secara langsung iaitu

secara hands-on dan minds-on.

Strategi ASAP ini turut mengimplimentasikan model pembelajaran kognitif Sharon Derry. Model

pembelajaran Sharon Derry ini menitikberatkan daya ingatan selaras dengan teori kognitivisme agar

murid-murid dapat berfikir dengan lebih mendalam lagi mengenai sesuatu pembelajaran yang baharu

dengan bersandarkan kepada pengetahuan sedia ada mereka.

Pada masa yang sama murid-murid sendiri akan bertanggungjawab terhadap pembelajaran mereka dengan

melaksanakan proses dalam minda. Manakala guru pula menjadi fasillitator untuk menyediakan cara atau

kaedah bagi membolehkan proses pembelajaran berlaku. Guru berfungsi sebagai pemangkin inkuiri

murid dengan memulakan proses dengan memperkenalkan pembelajaran tersebut. Teori pembelajaran ini

juga mementingkan pengalaman dan kesediaan belajar, justeru pembelajaran harus dilaksanakan secara

berperingkat-peringkat kerana setiap insan mempunyai tahap perkembangan kognitif yang berbeza-beza.

Strategi ASAP ini mengandungi lima langkah yang akan membantu murid-murid meningkatkan

kemahiran mereka menyatakan reka bentuk rumah di kawasan zon panas dan sederhana panas. Langkah-

langkah tersebut adalah;

Rajah 1: 5 Langkah dalam Strategi ASAP

Tayangan Video Pendek

(See)

Perbincangan Berkumpulan

(Discuss)

Pembinaan Diorama

(Assemble)

Permainan 'Snake and

Ladder' (Play)

Nyanyian lagu ciptaan sendiri

(Sing)


38

Langkah-Langkah Perlaksanaan Strategi

Saya menggunakan tempoh masa selama tiga minggu untuk mengendalikan sesi pengajaran dan

pembelajaran strategi ASAP untuk membantu murid-murid sasaran. Saya menggunakan dewan sekolah

kerana tempat tersebut paling kondusif dan luas untuk menjalankan aktiviti-aktiviti seperti tayangan video

pendek, permainan „Snake and Ladder‟ serta membina model Diorama Kawasan Zon Iklim Panas dan

Sederhana Panas.

1. Langkah 1 : Tayangan Video Pendek

Saya menayangkan sebuah video pendek yang mengambil masa selama 2 ke 3 minit berkaitan dengan

suasana persekitaran tempat tinggal di kawasan zon iklim panas dan sederhana panas kepada murid-

murid. Tayang video pendek ini bertujuan untuk memberikan gambaran yang paling jelas kepada murid-

murid mengenai reka bentuk rumah di kedua-dua kawasan zon iklim panas dan zon iklim sederhana

panas.

Aktiviti ini menerapkan kecerdasan visual ruang yang dapat mendorong serta merangsang pembelajaran

murid berteraskan kepada kelebihan serta kekuatan yang dimiliki oleh mereka (Noriati A. Rashid, 2009).

Menerusi aktiviti yang saya kendalikan, saya dapat melihat antisipasi murid-murid ketika menonton video

pendek tersebut. Aktiviti ini sangat ringkas, tetapi mampu melonjakkan semangat inkuiri murid-murid

yang terpancar menerusi riak muka mereka.

2. Langkah 2 : Perbincangan Berkumpulan

Semua murid bersoal jawab bersama saya berpandukan video pendek yang telah ditonton. Soalan yang

saya berikan pula berkaitan dengan pengetahuan lalu yang diperoleh murid semasa sesi pengajaran dan

pembelajaran yang terdahulu. Pada masa yang sama, saya menilai murid melalui pemerhatian saya sejauh

mana murid-murid dapat membuat perkaitan antara video tersebut dengan pengetahuan sedia ada mereka.

Seterusnya, saya menerangkan semula dengan lebih jelas berkenaan dengan reka bentuk rumah mengikut

kawasan zon iklim panas dan zon iklim sederhana panas untuk memastikan murid-murid betul-betul

faham mengenai isi pelajaran yang cuba saya sampaikan.

3. Langkah 3 : Pembinaan Diorama

Murid-murid dibahagikan kepada dua kumpulan yang mempunyai ahli seramai empat orang untuk

menjayakan aktiviti membina diorama ini. Setiap kumpulan diberi bahan-bahan yang mencukupi dan

diminta untuk bekerjasama dalam membina diorama kumpulan masing-masing. Aktiviti ini menekankan

pembelajaran konstruktivisme di mana guru menjadi fasilatator dan memberitahu serta membetulkan

murid untuk membina reka bentuk rumah yang tepat mengikut kawasan zon iklim.

Melalui aktiviti ini juga, pembelajaran berbentuk kognitivisme juga dapat dicapai oleh murid-murid di

mana mereka semua berpeluang untuk membuat penerokaan melalui pembinaan sendiri rumah mengikut

reka bentuk yang betul agar pengalaman membina model itu kekal di dalam ingatan mereka lalu dapat

membantu mereka mencapai hasil pembelajaran menyatakan reka bentuk rumah di kawasan zon panas

dan kawasan zon sederhana panas.


39

4. Langkah 4 : Permainan „Snake and Ladder‟

Aktiviti seterusnya ialah dengan meminta setiap murid untuk menjadi „buah‟ dalam permainan „Snake

and Ladder‟ ini. Murid-murid memilih nombor secara rawak yang ditulis pada bola ping pong dan

bergerak beberapa langkah mengikut nombor yang telah diambil tadi. Apabila langkah mereka terkena

gambar tanda soal, murid-murid harus menjawab soalan yang diajukan oleh guru. Apabila jawapan yang

diberikan tepat, baharulah „buah‟ boleh berganjak.

Permainan ini menekankan pembelajaran kognitivisme kerana murid-murid digalakkan untuk mengimbas

kembali fakta-fakta yang dipelajari. Di samping itu, murid-murid juga berpeluang untuk mengaplikasikan

pengetahuan yang diperoleh daripada tayangan video, pembinaan model diorama dan juga penerangan

guru untuk menjawab soalan yang diajukan. Soalan yang diajukan berbentuk logikal minda dan

memerlukan pengaplikasian pemikiran sebagai kayu ukur pengetahuan murid-murid berkenaan dengan

reka bentuk rumah di kawasan zon iklim panas dan zon iklim sederhana panas.

5. Langkah 5 : Nyanyian Lagu Ciptaan Bersama

Murid-murid seterusnya didendangkan dengan satu melodi lagu yang cukup mudah dan mencipta lirik

lagu yang sesuai dengan melodi lagu. Lirik lagu pula berkaitan dengan reka bentuk rumah-rumah

mengikut kawasan zon iklim bagi memudahkan ingatan mereka tentang reka bentuk rumah-rumah

tersebut.

Guru dan murid-murid mengumpul semua hasil gubahan murid-murid dan memurnikan hasil itu menjadi

satu lirik lagu yang menarik. Guru dan murid-murid bersama-sama menyanyikan lagu yang telah dicipta.


Untuk menilai sejauh mana kemahiran murid-murid sasaran dapat dipertingkatkan setelah Strategi ASAP

dikendalikan, saya telah menggunakan instrumen pengumpulan data seperti yang berikut:

Rajah 2 : Kaedah Pengumpulan Data

Ujian Pra Dan Ujian Pos

Lembaran Kerja Temubual Pemerhatian

Tidak Berstruktur


40

Ujian Pra dan Ujian Pasca

Jadual 3 : Perbandingan Keputusan Ujian Pra dan Ujian Pasca

Berdasarkan perbandingan skor ujian pra dan pasca yang terdapat pada jadual di atas, dapat dilihat jumlah

peningkatan yang amat memberangsangkan. Kesemua murid menunjukkan pencapaian yang cemerlang.

Selisia menunjukkan peningkatan yang paling tinggi bagi kumpulannya iaitu peningkatan sebanyak 6

markah dengan mendapat markah penuh 100 peratus. Seramai 6 daripada 8 orang murid mendapat

markah penuh 100 peratus bagi ujian ini, manakala, Ventrescia dan Estefania pula mendapat 83 peratus.

Peningkatan markah ini memberikan maklumbalas yang positif kepada saya terhadap strategi ASAP yang

telah dilaksanakan.

Lembaran Kerja

Jadual 4 : Keputusan Lembaran Kerja Sepanjang Tempoh Perlaksanaan Intervensi

Menerusi jadual di atas, kelapan-lapan murid sasaran menunjukkan peningkatan yang amat

memberangsangkan sepanjang tempoh perlaksanaan intervensi. Murid-murid sudah mampu untuk

mempertingkatkan kemahiran mereka dalam menyatakan reka bentuk rumah mengikut kawasan zon

iklim. Peningkatan pencapaian mereka disahkan lagi menerusi penilaian yang dilakukan dalam ujian

pasca.

Bil Nama

Murid

Ujian

Pra

Ujian

Pasca

Jumlah

Peningkatan

Markah(%)

1. Asmaan 1/6 6/6 5 100

2. Estefania 1/6 5/6 4 83

3. Italia 1/6 6/6 5 100

4. Kayrenly 1/6 6/6 5 100

5. Morrey 2/6 6/6 4 100

6. Nolyn 1/6 6/6 5 100

7. Selisia 0/6 6/6 6 100

8. Ventrescia 1/6 5/6 4 83

Bil Nama Murid Lembaran

Kerja 1

Lembaran

Kerja 2

Lembaran

Kerja 3

1. Asmaan 6/10 8/10 9/10

2. Estefania 6/10 8/10 9/10

3. Italia 6/10 9/10 9/10

4. Kayrenly 6/10 8/10 10/10

5. Morrey 6/10 7/10 10/10

6. Nolyn 6/10 9/10 10/10

7. Selisia 5/10 8/10 9/10

8. Ventrescia 5/10 7/10 9/10


41

Temu Bual

Menerusi temu bual, saya dapat melihat perkembangan kemahiran murid-murid sasaran dalam

menyatakan rekabentuk rumah di kawasan zon panas dan zon sederhana panas. Berikut merupakan

respon murid-murid sasaran dalam temu bual tersebut:

Cikgu : Kita akan susun rumah di kawasan zon sederhana panas dahulu. Rumah yang

manakah yang sesuai?

Morrey : Cikgu, tentulah rumah yang berbumbung „V‟ terbalik ini cikgu.

Ventrescia : Morrey, rumah di zon sederhana panas tidak ada serombong asap kan?

Morrey : Ya, Ventrescia, rumah di zon sederhana panas tidak ada serombong asap. Kawasan

ini sudah panas, serombong asap diguna untuk memanaskan rumah di kawasan sejuk.

Brrrr!

Nolyn : Senang sahaja beza reka bentuk rumah di zon panas dan zon sederhana panas ni kan

cikgu? Di zon panas, bumbung berbentuk „V‟ terbalik tidak sesuai. Nanti terbang

ditiup ribut pasir!

(T/B – 23 Mac 2013)

Cikgu : Kita akan susun rumah di kawasan zon panas pula sekarang. Reka bentuk rumah manakah

yang sesuai?

Asmaan : Khemah Badwi, Cikgu!

Cikgu : Yakinnya awak, Asmaan?

Asmaan : Tentulah Cikgu, puak Badwi sering berpindah randah di padang pasir. Tentulah senang

tinggal di dalam khemah sahaja.

Cikgu : Selisia, apa pendapat awak mengenai reka bentuk rumah di kawasan zon panas?

Selisia : Orang di zon panas tinggal di rumah yang berbumbung rata. Rumah ini diperbuat

daripada tanah liat.

Cikgu : Bagus, Asmaan dan Selisia.

(T/B – 23 Mac 2013)

Saya juga telah menjalankan temu bual berstruktur pada akhir perlaksanaan strategi. Temu bual ini

digunakan untuk menilai murid-murid yang terlibat dari aspek perasaan, aktiviti yang disukai, aktiviti

yang membantu kefahaman mereka serta pendapat murid-murid berkenaan dengan langkah-langkah yang

digunakan semasa perlaksanaan strategi. Hasil temu bual ini telah saya analisiskan seperti di dalam

jadual.

Jadual 5 : Temu Bual Separa Berstruktur

Tema

soalan

Murid

Perasaan Aktiviti yang disukai Kefahaman Kepelbagaian

aktiviti

Gem

bir

a

/

Ser

on

ok

Sed

ih /

kec

ewa

1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 Suka Tidak

suka

Asmaan / / / / / / / /

Estefania / / / / / / / / /

Italia / / / / / / / / / / /

Kayrenly / / / / / / /

Morrey / / / / / / / / / / / /


42

Nolyn / / / / / /

Selisia / / / /

Ventrescia / / / / / / / / / / / /

Jumlah : 8 - 5 5 6 6 7 7 4 5 5 5 8 -

Berpandukan jadual yang analisis temubual, semua murid yang terlibat ini berasa seronok dan gembira

sepanjang perlaksanaan aktiviti pembelajaran menggunakan strategi ASAP. Mereka juga bersetuju

bahawa kelima-lima aktiviti dalam strategi ASAP yang dilaksanakan dapat membantu mereka memahami

dan menguasai hasil pembelajaran yang telah digariskan. Ini merupakan bahan sokongan dan bukti

bahawa strategi ASAP (Assemble, Sing and Play) ini ternyata telah memberikan impak yang besar kepada

murid-murid untuk menguasai kemahiran menyatakan reka bentuk rumah mengikut kawasan zon iklim

panas dan sederhana panas dengan baik.

REFLEKSI

Pengalaman saya dalam menjalankan kajian ini menyedarkan saya kepada tanggungjawab utama saya

seorang guru, iaitu, untuk mempertingkatkan mutu profesionalisme serta memperbaiki kualiti amalan saya

sebagai seorang guru. Dalam konteks ini, saya menjalankan kajian tindakan sebagai usaha saya untuk

memperbaiki kualiti pengajaran saya dengan menggunakan strategi baharu yang lebih berkesan untuk

meningkatkan kefahaman murid untuk mencapai objektif yang telah digariskan. Strategi baharu yang

lebih berkesan yang dimaksudkan ialah menggunakan strategi ASAP (Assemble, Sing and Play) untuk

membantu lapan orang murid Tahun 4 untuk meningkatkan kemahiran mereka untuk menyatakan reka

bentuk rumah mengikut kawasan zon iklim panas dan sederhana panas.

Perlaksanaan strategi ASAP mendatangkan faedah kepada saya dan juga murid-murid kerana saya dapat

membantu murid-murid saya mengatasi kelemahan mereka sebelum ini. Strategi ASAP yang dijalankan

memberikan pengalaman belajar yang bukan konvensional kepada murid-murid. Justeru, menyedarkan

saya bahawa prestasi murid-murid dapat dipertingkatkan apabila guru mengaplikasikan kaedah

pengajaran yang menarik dan sesuai semasa mengendalikan proses pengajaran dan pembelajaran agar

urid-murid dapat membina pengetahuan baharu berlandaskan kepada pengetahuan kontekstual mereka.

Pada masa yang sama, menyedarkan saya bahawa kaedah „Chalk and Talk‟ perlu diketepikan demi

mencapai hasil pembelajaran dengan lebih berkesan. Persoalannya di sini, mampukah saya berhempas

pulas memerah minda menatang keringat untuk sentiasa mempelbagaikan kaedah pengajaran? Semoga

Tuhan Maha Berkuasa memberikan kebijaksanaan kepada saya untuk mencapai hasrat ini nanti. Amin.

Menerusi pemerhatian saya sepanjang proses perlaksanaan strategi ASAP, saya dapati terdapat perubahan

besar yang berlaku ke atas murid-murid yang terlibat. Bukan sahaja mereka dapat mengatasi kelemahan

mereka, malah perwatakan mereka juga mengalami peningkatan daripada pemalu dan tidak peduli kepada

ingin memberikan kerjasama kepada guru dan rakan-rakan. Mereka turut menyatakan bahawa mereka

lebih mudah memahami isi pelajaran menerusi aktiviti yang dijalankan seperti, tayangan video pendek,

perbincangan berkumpulan, pembinaan model diorama, permainan „Snake and Ladder‟ dan aktiviti

menyanyi. Ini kerana aktiviti-aktiviti tersebut menyeronokkan.

Tuntasnya, kajian ini merupakan salah satu daripada usaha saya untuk membantu murid-murid sasaran

mempertingkatkan prestasi dan pencapaian mereka. Dalam masa yang sama, untuk menambahbaik

amalan pengajaran saya. Harapan saya agar perlaksanaan pengajaran berasaskan strategi yang berasaskan

pendekatan konstruktivisme dan kognitivisme ini diserap untuk menjadi amalan dalam mengendalikan

proses pengajaran dan pembelajaran untuk membantu murid, justeru, melonjakkan sistem pendidikan di

negara kita.


43

CADANGAN KAJIAN / TINDAKAN YANG SETERUSNYA

Cadangan untuk kajian atau tindakan yang seterusnya ialah dengan menambahkan atau menukarkan

langkah pengajaran dan pembelajaran bagi strategi ASAP (Assemble, Sing and Play) agar ia sentiasa

relevan untuk pengajaran bagi tajuk-tajuk lain dalam mata pelajaran Kajian Tempatan dan juga relevan

untuk diaplikasikan bagi mata pelajaran yang lain.

Meskipun perlaksanaan strategi ASAP ini terbukti berkesan dan efektif untuk membantu murid-murid

sasaran namun, ianya tidak terkecuali daripada kelemahan yang boleh diperbaiki dan diatasi. Contohnya,

langkah penggunaan video pendek yang dijalankan boleh dipertingkatkan dengan menggunakan aktiviti

simulasi yang lebih bersifat konstruktif. Ini bermakna video pendek yang dicerap daripada sumber

relevan ditukarkan kepada aktiviti simulasi yang dilakukan oleh murid sendiri mengenai kehidupan di

kawasan zon iklim panas dan sederhana panas yang dirakamkan.

Kemudian, langkah perbincangan dalam kumpulan juga dapat dipertingkatkan dan diperbaharui dengan

menyelitkan beberapa aktiviti seperti „pop-kuiz‟ agar murid-murid tidak berasa bosan dalam takuk

pemikiran mengenai aktiviti perbincangan yang konvensional. „Pop-kuiz‟ dapat merangsang murid untuk

berfikir dan bekerjasama serta semangat persaingan sihat juga dapat disemaikan.

Aktiviti pembinaan model diorama juga dapatlah ditambahbaik untuk kajian yang seterusnya. Misalnya

penggunaan ikon-ikon landskap seperti pokok-pokok, rumah-rumah dan binatang yang dibuat daripada

kertas bolehlah ditukarkan dengan menggunakan model sebenar yang berskala kecil. Ini dapat menarik

lagi perhatian murid disamping memanjangkan jangka hayat model diorama tersebut untuk kegunaan

yang lain. Selain itu juga, bagi kajian yang seterusnya, adalah elok untuk memberikan sepenuh

tanggungjawab kepada murid untuk membina model diorama itu sendiri. Ini kerana campur tangan guru

dapat mempengaruhi tumpuan murid tersebut.

Bagi aktiviti permainan „Snake and Ladder‟ pula, guru haruslah bersedia dengan soalan-soalan yang

pelbagai kerana aktiviti ini memerlukan murid menjawab soalan untuk bergerak. Soalan yang berulang

akan menyebabkan murid-murid berasa bosan manakala soalan yang terlalu susah pula menjadikan

murid-murid hilang minat. Oleh itu, soalan yang dibina haruslah sesuai dan berkaitan dengan objektif

yang hendak dicapai.

Pada masa yang sama, keberkesanan strategi ASAP ini juga akan menjadi lebih jitu jika tempoh

perlaksanaannya dipanjangkan. Kekangan masa dan pelbagai peristiwa yang tidak dapat dielakkan

menyebabkan saya melaksanakan kajian ini tidak mengikut perancangan iaitu dari sebulan kepada selama

lebih kurang tiga minggu. Saya percaya bahawa proses pengulangan langkah-langkah strategi dan

implimentasi penambahbaikan yang dicadang dapat menjamin peningkatan prestasi yang lebih baik.


44

RUJUKAN

Anita Woolfolk, L. M.-N. (2010). Educational Psychology For Teachers. Minnesota: Prentice Hall -

1980.

Ee Ah Meng. (1997). Pedagogi II Perlaksanaan Pengajaran. Shah Alam, Selangor Darul Ehsan,

Malaysia: Fajar Bakti Sdn. Bhd.

Gary D. Borich. (2004). Effective Teaching Methods Fifth Editions. Columbus, Ohio, United States of

America: Pearson Merrill Prentice Hall.

Mok Soon Sang. (2008). Pedagogi untuk Pengajaran dan Pembelajaran. Ipoh, Perak, Malaysia:

Penerbitan Multimedia Sdn. Bhd.

Noriati A. Rashid, B. P. (2009). Murid dan Alam Belajar. Shah Alam, Selangor Darul Ehsan, Malaysia:

Oxford Fajar Sdn. Bhd.

Shahabudin Hashim, D. R. Pedagogi : Strategi dan Teknik Mengajar dengan Berkesan. Pulau Pinang:

PTS Profesional.

Ting Len Siong, A. S. (2013). Penyelidikan Tindakan Dalam Pendidikan. Kuala Lumpur : Freemind

Horizons Sdn. Bhd.


45

“OUR TEAM-WORK MIND MAP”:

STRATEGI UNTUK MENINGKATKAN KEMAHIRAN MURID TAHUN 6 MENGELASKAN

SUMBER KEPADA SUMBER SEMULA JADI UTAMA DAN SUMBER ALTERNATIF

Everlyn Easter Anak Andotion

[email protected]

Mazlan bin Haji Junaidi

[email protected]

John Anak Brodi

[email protected]

Abstrak

Kajian ini bertujuan untuk mengenalpasti kesan perlaksanaan strategi Our Team-Work Mind

Map.Objektif kajian adalah untuk meningkatkan kemahiran murid mengelaskan lima sumber

semula jadi utama dan lima sumber alternatif melalui Our Team-work Mind. Subjek-subjek kajian

adalah 4 orang murid Tahun 6 di SK Bestari iaitu seorang lelaki dan tiga orang perempuan.

Instrumen kajian yang digunakan adalah ujian pra dan pasca, temu bual, nota lapangan dan

lembaran kerja murid. Data dianalisis melalui jumlah skor murid, temu bual dan nota lapangan.

Dalam kajian ini, murid-murid telah menghasilkan satu peta minda berdasarkan tajuk melalui

perbincangan kumpulan. Dapatan kajian menunjukkan strategi ini telah dapat meningkatkan

kemahiran murid mengelaskan Sumber-sumber Semula Jadi Utama dan Sumber Alternatif.

Terdapat perubahan yang memberansangkan dalam kemahiran murid sebelum dan selepas strategi

dijalankan. Melalui perbincangan kumpulan, murid-murid dapat berkongsi idea yang bernas secara

matang.

PENDAHULUAN

Konteks Kajian

Saya merupakan seorang guru pelatih opsyen Pengajian Sosial, ambilan Januari 2010 di Institut

Pendidikan Guru Kampus Tun Abdul Razak, Kota Samarahan yang telah menjalani praktikum di sebuah

sekolah yang terletak di dalam daerah Serian iaitu Sekolah Kebangsaan Bestari. Majoriti murid-murid di

sekolah ini berbangsa Melayu yang asalnya dari kampung-kampung berdekatan. Murid-murid di sekolah

ini amat menggemari aktiviti berkumpulan. Mereka bekerjasama dalam kumpulan dengan sangat baik dan

menunjukkan semangat ingin belajar yang tinggi. Mereka juga tidak segan untuk bertanya jika ada isi

pelajaran yang kurang difahami.

Refleksi Pengajaran dan Pembelajaran & Nilai Pendidikan.

Pada minggu kedua praktikum, saya telah masuk ke kelas Tahun 6 untuk mengajar subtopik Sumber

Alternatif yang terdapat dalam unit pertama dalam tema Ekonomi Negara. Dalam sesi pengajaran dan

pembelajaran pada hari itu, saya telah menggunakan pendekatan kontekstual, soal jawab dan kuiz kepada

murid. Pada mulanya, saya menganggap tajuk ini mudah untuk diajar dan dipelajari oleh murid. Walau

bagaimanapun, pada hari tersebut, saya mendapati murid-murid saya mempunyai masalah untuk

menyatakan Sumber Alternatif dan Sumber-sumber Semula Jadi Utama yang telah dipelajari lebih awal.

Saya sepatutnya tidak memandang ringan tajuk ini dan membuat persediaan mengajar yang terbaik untuk

mengajar murid. Selain itu, saya mendapati bahawa murid tidak dapat memahami konsep sumber semula

jadi utama dan sumber alternatif.


46

Berdasarkan sesi P&P pada hari tersebut, saya telah membuat refleksi. Saya dapat

memerhatikan bahawa murid mempunyai masalah untuk menyatakan contoh sumber-sumber

semula jadi utama dan sumber alternatif. Apabila diminta menyenaraikan beberapa sumber

alternatif, murid-murid akan menyatakan contoh sumber-sumber semula jadi utama.

(NL, 29 Februari 2013)

Saya berasa amat risau dengan situasi ini. Saya mula berfikir di mana silap saya semasa mengajar tajuk

ini. Saya berpendapat bahawa strategi dan kaedah pengajaran yang saya gunakan tidak dapat

menyampaikan isi pelajaran dengan sepenuhnya. Saya berasa amat bersalah kerana murid-murid saya

tidak dapat mencapaikan hasil pembelajaran yang telah saya tetapkan. Saya juga khuatir bahawa situasi

ini akan menjejaskan pencapaian murid dalam tajuk yang berkaitan terutamanya dalam mata pelajaran

lain seperti Sains.


Pada sesi pembelajaran yang telah dijalankan, saya telah menyediakan beberapa soalan yang berkaitan

dengan pengetahuan sedia ada murid yang berkaitan dengan sumber-sumber semula jadi utama. Apa yang

ingin saya capai dalam sesi P&P ini adalah agar murid dapat memberikan contoh-contoh sumber alternatif

seperti biomas, cahaya matahari dan angin si samping mengingati isi-isi pelajaran yang lalu di mana sesi

P&P masih dikendalikan oleh guru mata pelajaran ini.

Saya telah menyediakan satu ujian saringan di mana saya telah menggunakan soalan-soalan kuiz untuk

membentuk soalan. Hasil semakan, saya mendapati 14 orang murid tidak dapat menyatakan sumber-

sumber alternatif dalam soalan 3 dan 4. 10 orang murid tidak dapat menjawab soalan 5 dengan betul dan

16 orang murid tidak dapat menjawab soalan 6 dengan betul. Murid-murid memberikan contoh sumber

semula jadi sedangkan soalan mengkehendaki murid menyatakan contoh sumber alternatif untuk solan 4

dan 5.

Jadual 1 Analisis ujian saringan.

Soalan 1 2 3 4 5 6

Bilangan murid yang tidak dapat menjawab

dengan betul

2 3 14 14 10 16

Setelah itu, saya telah mentadbir satu ujian diagnostik untuk memastikan permasalahan yang dihadapi ini.

Hasil ujian diagnostik tersebut menunjukkan 4 orang murid mencapai hanya separuh daripada markah

penuh seperti yang ditunjukkan dalam Jadual 2 di bawah.

Jadual 3. Analisis jumlah markah murid untuk Ujian Diagnostik.

Jumlah Markah Bilangan murid

10/10 1 orang

9/10 3 orang

8/10 5 orang

7/10 4 orang

5/10 2 orang

4/10 2 orang

Jumlah 17 orang

Kumpulan

sasaran


47

Rajah 1. Contoh ujian diagnostik murid yang tidak dapat menjawab dengan tepat.

Bagi menentukan bahawa masalah yang ini benar-benar sah, saya juga telah membuat temu bual bersama

empat orang yang mendapat markah yang terendah dalam ujian diagnostik. Berdasarkan temu bual

tersebut, saya dapati mereka mempunyai masalah untuk mengenalpasti dan mengelaskan sumber-sumber

yang dipelajari kepada kelas yang betul iaitu sama ada sumber semula jadi utama atau sumber alternatif.

Guru : Kenapa kamu tak boleh bagi cikgu contoh sumber alternatif pada masa

itu? Bila cikgu tanya “Apa contoh sumber alternatif?”, kamu akan jawab

sumber hutan, sumber mineral, sumber laut..kenapa tak dapat nak

senaraikan sumber alternatif?

Murid 1 : Tak tahu.

Guru : Tak tahu? Awak tak tahu jawab, awak keliru atau apa? Apa yang

menyebabkan awak tak boleh jawab?

Murid 1 : Hmm..sebab saya keliru.

Murid 2 : Sebab kami keliru.

Murid 3 : Sebab...(tersenyum dan menggelengkan kepala).

Murid 3 : Tak tahu.

(TB, 26 Februari 2013)

Berdasarkan data-data awal yang telah saya peroleh, saya dapat merumuskan bahawa empat orang murid

Tahun 6 tidak dapat mengelaskan sumber-sumber semula jadi utama dan sumber alternatif.

Oleh itu, fokus kajian saya adalah untuk meningkatkan kemahiran murid mengelaskan sumber semula

jadi utama dan sumber alternatif dan objektif kajian saya adalah untuk meningkatkan kemahiran murid

Tahun 6 mengelaskan lima sumber semula jadi utama dan lima sumber alternatif melalui Our Team-work

Mind Map iaitu pembelajaran koperatif berserta peta minda.

KUMPULAN SASARAN

Kumpulan sasaran saya terdiri daripada empat orang murid Tahun 6 iaitu Hakim, Genan, Lisa dan Nora.

Hakim merupakan seorang murid yang aktif di dalam kelas dan merupakan seorang pengawas. Genan

adalah penolong ketua kelas. Dia seorang murid perempuan yang pemalu. Lisa seorang murid perempuan


48

yang aktif dalam ko-kurikulum. Nora pula salah seorang pengawas sekolah yang sering teragak-agak

apabila menjawab soalan yang diajukan oleh guru. Keempat-empat orang murid ini mempunyai

pencapaian akademik pada tahap sederhana.

STRATEGI TINDAKAN

Setelah dapat mengenalpasti dan menentukan masalah yang dihadapi oleh subjek-subjek kajian, saya

mula memikirkan strategi yang paling sesuai untuk membantu mereka untuk dapat membezakan dan

seterusnya mengelaskan sumber-sumber kepada sumber semula jadi utama dan sumber alternatif dengan

betul.

Akhirnya, saya telah memilih untuk menggunakan strategi Our Team-work Mind Map. Strategi ini adalah

satu strategi yang menggabungkan pembelajaran koperatif dan penghasilan peta minda secara

berkumpulan. Saya memilih untuk menggunakan pendekatan pembelajaran koperatif kerana saya ingin

murid membentuk pemahaman dan konsep terhadap tajuk. Aktiviti berbentuk perbincangan berkumpulan

dapat membantu kumpulan sasaran untuk berkongsi idea, pendapat dan pengetahuan antara satu sama

lain. Hal ini dinyatakan oleh Juriah binti Abdul Hamid (2006) di mana pembelajaran koperatif berasaskan

aktiviti berpasukan melalui struktur yang dapat mempertingkatkan kemahiran kognotif dan sosial di

kalangan pelajar. Beliau juga menyatakan bahawa pembelajaran koperatif adalah strategi pengajaran

pembelajaran yang dapat menghasilkan daya pemikiran yang tinggi melalui aktiviti yang berteraskan

kemahiran berfikir.

Selain itu, Mok Soon Sang (2011) telah menyatakan empat kriteria asas dalam pembelajaran koperatif

yang dapat membantu pembelajaran murid di dalam bukunya, Pedagogi untuk Pengajaran dan

Pembelajaran.

Carta 1. Kriteria asas pembelajaran koperatif (Mok Soon Sang (2011))

•Murid-murid tetap percaya mereka bersatu dan sentiasa bersama untuk prestasi yang cemerlang untuk diri sendiri dan untuk kumpulan.

Semangat saling kebergantungan

•Komunikasi perlu untuk berkongsi pelbagai kemahiran, menyelesaikan masalah dan mengeratkan hubungan antara ahli kumpulan.

Kemahiran Sosial

•Setiap ahli perlu melaksanakan tanggungjawab dalam meningkatkan prestasi semua ahli dengan memberikan pelbagai sumbangan dan melaksanakan projek yang diberikan.

Kesedaran akauntabiliti individu

•Penilaian perlu untuk memastikan pembelajaran dan projek dilaksanakan dengan lancar. Penilaian dilaksanakan secara berterusan.

Penilaian Kumpulan


49

Strategi yang saya pilih ini juga berkaitan dengan teori perkembangan kognitif Lev Vygotsky iaitu Zon

Perkembangan Proksimal (ZPD) di mana saya berpendapat bahawa dengan adanya bantuan daripada

individu lain, subjek-subjek kajian saya dapat lebih memahami dan menguasai tajuk sumber ini. Hal ini

selari dengan apa yang dikatakan oleh Ziham Zawawi Mazlan (2010) yang mana mengatakan bahawa:

“Bantuan dan bimbingan orang dewasa atau rakan sebaya yang lebih mahir membolehkan

kanak-kanak menguasai kemahiran yang sukar dilakukan seperti yang dinyatakan dalam

teori perkembangan kognitif Vygotsky iaitu Zon Perkembangan Proksimal (ZPD).”

Sumber: http://misifakta.blogspot.com. 2010. Ziham Zawawi Mazlan

Dalam melaksanakan strategi ini, saya telah melaksanakan empat langkah. Tiga daripada empat langkah

ini memerlukan subjek-subjek kajian membimbing satu sama lain agar masing-masing dapat

meningkatkan pemahaman dan penguasaan.

Langkah pertama adalah satu penerangan yang dilakukan berbantukan komputer. Saya telah membuat

penerangan menggunakan slaid yang telah disediakan. Subjek-subjek kajian dibiarkan membaca slaid

tersebut terlebih dahulu bagi membolehkan mereka membentuk konsep mengenai tajuk yang diajar.

Bahan TMK ini membolehkan saya menyampaikan maklumat dengan lebih jelas kepada murid kerana

saya dapat menayangkan gambar-gambar yang berkaitan dengan tajuk. Selain itu, saya telah melakukan

sesi soal jawab untuk mengukuhkan pengetahuan murid berkenaan tajuk pada peringkat awal.

Untuk langkah kedua, saya menyediakan rangka peta minda pada kertas mahjung. Subjek-subjek kajian

diberikan kertas mahjung dan marker berwarna untuk menghasilkan peta minda secara berkumpulan

melalui perbincangan yang mereka jalankan. Setiap ahli perlu memberikan sumbangan dalam

melengkapkan peta minda yang memuatkan sumber-sumber semula jadi utama dan sumber alternatif.

Saya memberikan tempoh masa untuk melengkapkan peta minda. Setelah selesai, saya dan subjek kajian

membincangkan peta minda yang telah dilengkapkan dan saya memberi peneguhan serta pengukuhan.

Seterusnya, saya telah memberikan sekeping kertas mahjung untuk setiap orang subjek kajian yang

mengandungi ruangan berasaskan peta minda. Setiap subjek kajian diberikan sampul yang berisi nama

dan gambar sumber yang perlu dikelaskan. Subjek kajian melekatkan nama dan gambar sumber dalam

masa yang ditetapkan pada ruang yang betul. Motivasi dan ganjaran telah diberikan dalam langkah ini.

Langkah yang terakhir adalah satu bentuk penilaian menggunakan perisian Hot Potato. Subjek kajian

telah berbincang untuk menjawab soalan-soalan yang diberikan. Aktiviti ini membolehkan saya melihat

sama ada subjek-subjek kajian sudah yakin dengan jawapan yang akan diberikan atau masih teragak-agak

untuk menjawab soalan.

Saya telah menggunakan tiga kaedah pengumpulan data iaitu ujian pra dan pasca, temubual dan

pemerhatian yang direkodkan dalam bentuk nota lapangan.

DAPATAN KAJIAN

Sebelum melaksanakan strategi yang saya pilih, saya telah menjalankan satu ujian pra bagi mengetahui

pengetahuan sedia ada subjek kajian terhadap tajuk Sumber Semula Jadi Utama dan Sumber Alternatif.

Setelah strategi dilaksanakan, saya menjalankan ujian pasca untuk melihat melihat keberkesanan strategi

yang telah dijalankan.


50

Jadual 4: Skor ujian pra dan pasca.

Nama Ujian pra Ujian pasca Jumlah

peningkatan

Peratus

peningkatan

Genan 9/21 19/21 10 48 %

Hakim 8/21 20/21 12 57 %

Lisa 11/21 20/21 9 43 %

Nora 11/21 21/21 10 48 %

Berdasarkan jadual di atas, subjek-subjek kajian tidak dapat menjawab ujian pra dengan baik. Didapati

hanya dua orang subjek kajian yang dapat mendapat kira-kira separuh daripada skor penuh ujian iaitu Lisa

dan Nora. Hakim mendapat skor yang paling kecil iaitu 8 dan Genan mendapat 9 skor.

Setelah strategi Our Team-work Mind Map dilaksanakan, saya telah memberikan ujian pasca kepada

subjek kajian. Hasilnya menunjukkan peningkatan jumlah skor yang sangat memberansangkan. Nora

mendapat skor penuh dalam ujian pasca. Skor Genan dan Nora meningkat sebanyak 10 skor. Ujian pasca

Lisa menunjukkan peningkatan skor sebanyak 9 dan Hakim menunjukkan peningkatan yang paling tinggi

iaitu sebanyak 12 skor. Hakim yang pada mulanya mencatatkan skor paling rendah dalam ujian pra

menunjukkan jumlah peningkatan yang paling tinggi. Peratus peningkatan skor murid adalah daripada 48

peratus sehingga 57 peratus.

Perbandingan antara ujian pra dan pasca menunjukkan berlaku peningkatan bagi semua subjek kajian. Hal

ini menunjukkan strategi Our Team-work Mind Map telah dapat membantu keempat-empat subjek kajian

iaitu Genan, Hakim, Lisa dan Nora mengelaskan Sumber-sumber Semula Jadi Utama dan Sumber-sumber

Alternatif.

Selain ujian pra dan pasca, saya juga telah menggunakan temu bual untuk menguji kefahaman murid

setelah strategi dijalankan. Saya telah menanyakan soalan-soalan berkaitan dengan perasaan subjek kajian

terhadap strategi yang dijalankan, kefahaman mereka terhadap tajuk yang dipelajari, dan pendapat

mereka tentang keberkesanan strategi yang telah dijalankan.

Saya mendapat maklum balas yang positif daripada temu bual bersama subjek-subjek kajian saya.

Guru : Apa perasaan kamu sekarang?

Nora : Best cikgu. Saya suka.

Lisa : Ya, betul. Boleh buat lagi tak cikgu?

Guru : Kalau ada masa lagi, kita buat okey. Hakim dan Genan macam mana?

Apa perasaan kamu?

Hakim : Saya rasa gembira cikgu. Ini pertama kali saya belajar guna cara yang

cikgu ajar tadi.

Genan : Saya gembira dan puas hati cikgu. Saya suka cara belajar tadi. Boleh

lebih ingat.

(TB, 16 April 2013)

Temu bual berikut adalah maklum balas berkaitan kefahaman mereka terhadap tajuk yang dipelajari dan

pendapat mereka tentang keberkesanan strategi yang telah dijalankan.


51

Guru : Adakah peta minda itu membantu atau tidak untuk awak lebih mahir

dalam tajuk yang cikgu ajar?

Lisa : Membantu.

Guru : Nora macam mana? Ada tak perubahan daripada kali pertama cikgu ajar

berbanding hari ini (intervensi).

Nora : Ada. Lebih baik.

Guru : Kenapa lebih baik?

Nora : Sebab kami buat peta minda, tengok laptop. Peta minda boleh buat kami

lebih faham.

Guru : Macam mana dengan peta minda berkumpulan? Bagaimana ia dapat

membantu?

Nora : Kami ada tolong menolong. Perbincangan bersama. Boleh buat saya lebih

faham, cikgu.

Guru : Hakim? Ada perubahan?

Hakim : Ada.

Guru : Bahagian yang mana?

Hakim : Bahagian sumber alternatif.

Guru : Hari ni, selepas kita buat aktiviti?

Hakim : Faham.

Guru : Lisa macam mana? Apa pendapat awak?

Lisa : Sebelum ni, saya keliru pasal tajuk ni. Hari ni saya dapat lebih faham

cikgu. Perbincangan dengan peta minda tu senang nak buat saya faham.

Kawan-kawan banyak ajar saya, terutamanya Nora.

(TB, 16 April 2013)

Secara ringkasnya, subjek-subjek kajian telah dapat memperoleh manfaat daripada strategi yang telah

dijalankan.

“Subjek kajian menyatakan bahawa perbincangan semasa intervensi membantu mereka

untuk lebih mengingati tajuk yang dipelajari.”

( NL, 16 April 2013)

Tambahan lagi, subjek-subjek kajian kelihatan amat teruja melakukan aktiviti permainan individu dan

permainan yang disediakan dalam perisian Hot Potatoes bersama-sama.

“Murid-murid kelihatan yakin semasa mengelaskan sumber-sumber dalam permainan

ringkas yang dijalankan. Mereka dapat mengelaskan gambar-gambar yang diberikan

kepada sumber semula jadi utama dan sumber alternatif. Hanya seorang murid yang salah

mengelaskan salah satu daripada sumber tersebut. Yang lain dapat mengelaskan semua

sumber dengan betul.”

(NL, 16 April 2013)

Kesimpulan.

Berdasarkan keputusan-keputusan daripada instrumen yang digunakan untuk mengumpul data dalam

kajian, ternyata strategi Our Team-work Mind Map telah dapat membantu empat orang subjek kajian saya

mengelaskan sumber-sumber semula jadi utama dan sumber alternatif. Penglibatan murid yang aktif

dalam perbincangan berkumpulan dan penghasilan peta minda membantu mereka untuk mengingat dan

memahami tajuk tersebut seperti yang dinyatakan oleh Tan Ai Mei (2010).


52

REFLEKSI

Kajian ini telah banyak memberikan manfaat kepada saya. Proses melaksanakan kajian dan strategi ini

telah membuatkan saya sedar betapa pentingnya persediaan mengajar yang mantap dan efektif dalam

suatu proses P&P. Hal ini kerana kegagalan guru untuk menyampaikan ilmu dengan berkesan boleh

menjejaskan pengetahuan murid dalam tajuk yang diajar. Saya sedar bahawa jika seorang guru gagal

menyampaikan ilmu kepada murid, maka gagallah seorang murid itu menerima ilmu akibat kecuaian

guru.

Tambahan lagi, kajian ini telah meningkatkan kesedaran saya bahawa tidak semua murid boleh menerima

dengan mudah apa yang diajar oleh guru. Hal ini disebabkan tahap kecerdasan murid yang berbeza dan

cara pembelajaran yang tidak sama. Oleh itu, saya sepatutnya prihatin dengan perkara ini dan

menggunakan keadah mengajar yang berbeza agar semua murid mendapat manfaat daripada sesi P&P

yang dijalankan.

Saya berasa gembira kerana saya dapat membantu murid saya belajar menggunakan cara yang berlainan

daripada sesi P&P biasa terutamanya dalam strategi yang saya laksanakan. Penggunaan ICT adalah suatu

yang amat asing bagi murid-murid di sekolah ini. Oleh itu, penggunaan ICT dalam kajian saya ini telah

memberi pengalaman yang berbeza kepada murid terutamanya subjek-subjek kajian saya lebih-lebih lagi

apabila mereka sendiri yang mengendalikan kemudahan tersebut iaitu komputer riba.

Selain itu, saya sedar betapa pentingnya amalan melakukan kajian dan penyelidikan kepada pembangunan

profesional seorang guru. Hal ini kerana ia dapat membantu meningkatkan ilmu dan kemahiran seseorang

guru dalam menyediakan satu bentuk pengajaran dan pembelajaran yang menarik dan efektif. Ia juga

dapat mengatasi kelemahan dan kekurangan seseorang guru.

CADANGAN KAJIAN SETERUSNYA.

Bagi melanjutkan kajian ini, saya mencadangkan agar kemudahan TMK (Teknologi Maklumat dan

Komunikasi) digunakan untuk menghasilkan peta minda. Murid-murid boleh diminta menghasilkan peta

minda menggunakan perisian seperti Microsoft Words untuk menghasilkan peta minda supaya dapat

meningkatkan kemahiran dan kreativiti mereka. Saya ingin mengkaji jika cadangan ini dapat memberikan

kesan yang lebih baik. Selain itu, sebagai tindakan selanjutnya, saya ingin meminta murid menghasilkan

peta minda secara individu yang ringkas dan berkongsinya bersama rakan untuk menggalakkan

kemahiran berfikir.

RUJUKAN

Hamid, J. b. (2006). HBSS1103 Pengenalan Pengajian Sosial. Kuala Lumpur: UNITEM Sdn. Bhd.

Mazlan, Z. Z. (2010, Januari 24). Teori Perkembangan Kognitif Lev. Didapatkan September 23, 2013,

daripada misifakta.blogspot.com: http://misifakta.blogspot.com.html

Mei, T. A. (2010). Panduan Kerja Kursus Ilmu Pendidikan: Idea, Contoh dan Aplikasi Teori. Selangor

Darul Ehsan: Oxford Fajar Sdn. Bhd.

Sang, M. S. (2010). Penyelidikan dalam Pendidikan: Perancangan dan Pelaksanaan Penyelidikan

Tindakan. Selangor Darul Ehsan: Penerbitan Multimedia Sdn.Bhd.


53

ACRO-PICS : STRATEGI UNTUK MENINGKATKAN KEMAHIRAN MURID TAHUN 4

MENYATAKAN KAWASAN ASAL YANG MEMPENGARUHI REKA BENTUK RUMAH

Jauyah Igat

[email protected]

Mazlan Bin Junaidi

[email protected]

John Anak Brodi

[email protected]

Abstrak

Kajian tindakan ini dijalankan bagi meningkatkan kemahiran murid dalam menyatakan kawasan

asal yang mempengaruhi reka bentuk rumah dengan menggunakan strategi ACRO-PICS. Subjek

kajian tindakan ini terdiri daripada lapan orang murid Tahun 4 yang mempunyai masalah dalam

menyatakan kawasan asal yang mempengaruhi reka bentuk empat jenis rumah yang terdapat di

negara kita dan di negara lain. Data telah dikumpulkan melalui lembaran kerja, ujian saringan,

ujian diagnostik, temu bual dan nota lapangan. Dapatan menunjukkan murid-murid boleh

menyatakan kawasan asal yang mempengaruhi reka bentuk rumah secara lisan dan bertulis.

Perbandingan Ujian Pra dan Ujian Pos menunjukkan peningkatan yang memberangsangkan di

mana semua murid telah mendapat 100% setelah strategi dilaksanakan. Dapatan kajian ini

menunjukkan bahawa ACRO-PICS telah berjaya membantu murid menyatakan kawasan asal

yang mempengaruhi reka bentuk rumah dengan betul.

PENGENALAN

Saya merupakan guru pelatih opsyen Pengajian Sosial di Institut Pendidikan Guru Kampus Tun Abdul

Razak (IPGKTAR) yang telah menjalani praktikum Fasa III di SK Plaman Baki/Menaul, Serian. Saya

telah diamanahkan untuk mengajar kelas Tahun 4 Sony bagi mata pelajaran Kajian Tempatan. Kelas ini

ada seramai 32 orang murid yang terdiri daripada 17 orang murid lelaki dan 15 orang murid perempuan.

Murid kelas ini mempunyai tahap kecerdasan berbeza iaitu darilah yang lemah sehinggalah yang

cemerlang.


Pada minggu kedua praktikum, saya telah mengajar sub-topik “Sejarah Reka Bentuk Rumah”, iaitu faktor

yang mempengaruhi jenis rumah di Malaysia dan negara lain dari segi faktor sejarah dan geografi.

Objektif pengajaran dan pembelajaran (P&P) pada hari tersebut adalah untuk menerangkan latar belakang

sejarah yang mempengaruhi reka bentuk sekurang-kurangnya 3 daripada 4 rumah dan juga menerangkan

sekurang-kurangnya 2 daripada 3 bentuk muka bumi yang mempengaruhi jenis rumah. Sesi P&P pada

hari tersebut berjalan dengan lancar seperti yang dirancang.

Sepanjang sesi P&P pada hari tersebut, murid Tahun 4 Sony kelihatan amat bersemangat dan melibatkan

diri yang aktif dalam aktiviti P&P yang diadakan. Semasa saya menerangkan isi pelajaran, mereka

kelihatannya amat faham isi pelajaran yang disampaikan. Setiap kali selesai memberikan penerangan,

saya akan menyuruh murid menyatakan kembali apa yang dijelaskan sebentar tadi, dan murid berjaya

menjawab soalan yang diajukan dengan baik.

Saya berpendapat murid faham sepenuhnya isi pelajaran yang disampaikan pada hari ini. Namun

demikian, saya mendapati semasa menjawab lembaran kerja yang diedarkan, sebahagian besar murid

didapati menghadapi kesukaran untuk melengkapkan lembaran kerja tersebut terutamanya soalan (a) iaitu


54

menamakan kawasan asal yang mempengaruhi reka bentuk rumah. Saya mendapati murid cenderung

untuk menjawab tempat yang mempunyai rumah tersebut.

Keadaan ini mendorong saya untuk mencari punca dan alternatif lain yang lebih efektif dan sesuai bagi

mengatasi masalah ini. Berdasarkan pemerhatian saya, masalah utama yang dihadapi oleh murid-murid

ini ialah kegagalan murid dalam mengingat fakta atau isi pelajaran pada hari tersebut. Murid saya sukar

mengingat fakta iaitu kawasan asal yang mempengaruhi reka bentuk rumah.


Daripada lembaran kerja yang diberikan kepada murid setelah selesai sesi P&P pada 5 Februari 2013,

saya mendapati untuk Bahagian (a), ada seramai 14 orang murid mempunyai masalah dalam menyatakan

kawasan asal yang mempengaruhi reka bentuk rumah iaitu hanya menjawab 2 betul dan ke bawah.

“Murid gagal menyatakan kawasan asal yang mempengaruhi reka bentuk rumah

sebaliknya mereka menulis jawapan tempat yang mempunyai reka bentuk rumah

tersebut.”

(REFPP 05023013)

Bagi mengesahkan masalah yang dihadapi oleh murid saya adalah berkaitan dengan menyatakan kawasan

asal yang mempengaruhi reka bentuk rumah, saya telah menjalankan tinjauan awal dengan mengumpul

data-data awal bagi menyokong fokus kajian saya ini wujud dan boleh diambil tindakan. Pertamanya,

saya telah menganalisis lembaran kerja (Bahagian a) murid yang telah saya berikan kepada mereka

setelah selesai sesi P&P pada hari tersebut. Berdasarkan lembaran kerja yang diberi, saya mendapati 14

daripada 32 orang murid Tahun 4 Sony mempunyai masalah dalam menyatakan kawasan yang

mempengaruhi reka bentuk rumah. Daripada empat jenis rumah yang dinyatakan, daripada 14 orang

murid tersebut, hanya 2 orang sahaja yang berjaya mendapat 2 jawapan betul, 7 orang mendapat 1

jawapan betul manakala selebihnya mendapat 0 jawapan betul. Jadual yang berikut menunjukkan markah

lembaran kerja mereka :

Jadual 1 : Analisis Lembaran Kerja

BIL

NAMA

JUMLAH BETUL (__/4)

1 Ahmad Razid bin Othman 2

2 Amirul bin Harito 4

3 Anastasia Brily Jong 4

4 Anisah binti Bonali 4

5 Collena Desheillya ak Damelly 4

6 Darren Ivan anak Dasiemon 3

7 Elizabeth anak Gone 3

8 Elizabeth Richard 1

9 Fatin Nurdeeyana binti Ishak 1

10 Godi Kichsen anak James 1

11 Halim bin Zamir 0

12 Henzi anak Henry 0

13 Jaysus Mattheus anak Jelian 4

14 Jublin Salang anak Gitting 1


55

15 Laila Nabilah binti Abdullah 1

16 Magdelene anak Michael 4

17 Magdeline anak Michael 4

18 Mohamad Afiq Hafizul bin Kasbon 0

19 Mohamad Zulhakim bin Nurdi 1

20 Mohammad Amirul Fikri bin Sugima 4

21 Mohammad Syahqirin bin Ramli 3

22 Muhamad Aiman bin Asmadi 4

23 Muhammad Faiz Mulia bin Mostaph 0

24 Norazwad bin Yussof 1

25 Nur Azatul Atasha binti Suhaimi 4

26 Nur Fatin Aleeya binti Mohd Khai 4

27 Nur Syafika binti Norizan 3

28 Nur Tiara binti Jebat 0

29 Paul Pinon anak Poli 2

30 Siti Nurhaliza Khairunisa binti Zai 4

31 Syahrol Eszwanie bin Ngadiman 3

32 Velariecia Elfy anak Bless 4

Menyedari akan masalah yang dihadapi oleh murid-murid tersebut dan amalan pengajaran saya yang

kurang cekap pada sesi pengajaran dan pembelajaran yang lalu, saya telah mengambil inisiatif untuk

mengenalpasti dengan lebih jelas masalah yang mengganggu murid–murid ini dengan menjalankan ujian

saringan yang terdiri daripada aras kemahiran mengingat fakta dan mencirikan kepada 12 orang murid

tersebut berdasarkan topik “Sejarah Yang Mempengaruhi Reka Bentuk Rumah”.

Saya terpaksa menggugurkan Henzi Ak Henry dan Nur Tiara berikutan mereka adalah murid pemulihan

yang masih belum fasih membaca dan menghadapi masalah untuk menulis. Saya telah meminta mereka

untuk membuat ulang kaji terlebih dahulu sebelum mentadbir ujian ini. Saya juga telah mengajar mereka

topik yang difokuskan sebelum memberi ujian saringan dengan berbantukan BBM seperti peta minda dan

gambar rumah. Keputusan ujian saringan telah dicatatkan di dalam Jadual 2 berikut :

Jadual 2 : Keputusan Ujian Saringan

Bil Nama Jumlah Betul (__/10) Markah (%)

1 Ahmad Razid bin Othman 9/10 90

2 Elizabeth Richard 8/10 80

3 Fatin Nurdeeyana binti Ishak 3/10 30

4 Godi Kichsen anak James 4/10 40

5 Halim bin Zamir 3/10 30

6 Jublin Salang anak Gitting 9/10 90

7 Laila Nabilah binti Abdullah 3/10 30

8 Mohamad Afiq Hafizul bin Kasbon 2/10 20

9 Mohamad Zulhakim bin Nurdi 8/10 80

10 Muhammad Faiz Mulia bin Mostaph 2/10 20

11 Norazwad bin Yussof 3/10 30

12 Paul Pinon anak Poli 4/10 40


56

Berdasarkan Jadual 2, daripada 12 orang murid, terdapat 8 orang murid yang gagal dengan hanya

mendapat markah antara 20-40, manakala 4 orang lagi mendapat markah yang cemerlang iaitu antara 80-

90. Berdasarkan keputusan ini, saya telah menggugurkan 4 orang murid yang cemerlang itu daripada

menjadi subjek kajian. Jadual yang berikut pula menunjukkan analisis ujian saringan bagi setiap soalan :

Jadual 3 : Analisis Ujian Saringan Jumlah Betul Salah dan Jenis Soalan

Nombor Soalan Jumlah Betul Jumlah Salah Jenis Soalan

1 2 10 Mengingat fakta

2 12 0 Mencirikan

3 12 0 Mencirikan






9 9 3 Mencirikan


Berdasarkan analisis dalam Jadual 3, saya mendapati murid mempunyai masalah dalam mengingat fakta

iaitu fakta yang berkaitan tentang kawasan asal yang mempengaruhi reka bentuk rumah. Bagi memastikan

bahawa mereka benar-benar bermasalah dan memerlukan rawatan segera untuk menguasai subtopik ini,

saya telah mentadbir satu lagi ujian iaitu ujian diagnostik yang saya telah saya kecilkan fokusnya iaitu

menyatakan kawasan asal yang mempengaruhi reka bentuk rumah. Keputusan ujian diagnostik tersebut

seperti yang dinyatakan dalam Jadual 4 di bawah :

Jadual 4 : Keputusan Ujian Diagnostik

BIL NAMA JUMLAH BETUL (__/4)

1 Fatin Nurdeeyana binti Ishak 1

2 Godi Kichsen anak James 0

3 Halim bin Zamir 0

4 Laila Nabilah binti Abdullah 1

5 Mohamad Afiq Hafizul bin Kasbon 0

6 Muhammad Faiz Mulia bin Mostaph 1

7 Norazwad bin Yussof 1

8 Paul Pinon anak Poli 0

Berdasarkan keputusan ujian diagnostik pada Jadual 4, ternyata 8 orang murid tersebut masih tidak dapat

menjawab dengan betul kawasan asal yang mempengaruhi reka bentuk rumah. Saya mendapati mereka

masih lagi cenderung untuk menjawab di mana reka bentuk rumah tersebut boleh dijumpai. Hal ini telah

mengukuhkan lagi hipotesis saya berkenaan isu yang timbul dalam kalangan murid ini. Mereka masih

belum menguasai topik ini dengan baik dan lemah dalam mengingat fakta iaitu kawasan asal yang

mempengaruhi reka bentuk rumah. Oleh yang demikian, saya telah membuat keputusan untuk mengambil

8 orang murid ini sebagai subjek kajian saya untuk membantu mereka menguasa topik ini dengan baik.

Selain daripada itu, saya telah mengambil peluang untuk menjalankan temubual ke atas murid yang telah

dipilih itu. Rata-ratanya mengatakan mereka sukar untuk mengingat kawasan asal yang mempengaruhi

reka bentuk rumah berikutan nama tempat itu begitu asing bagi mereka. Berikut adalah merupakan antara

isi perbualan antara saya dengan mereka :


57

Temubual 1

Saya : Boleh bagitahu cikgu empat jenis rumah yang telah kita pelajari semalam?

Paul : Rumah Minangkabau, rumah Kutai, rumah Jawa, rumah Inggeris.

Saya : Ok, bagus. Ingat lagi tak kawasan asal yang mempengaruhi reka bentuk rumah-rumah tersebut?

Paul : Entah..(sambil menggaru-garu kepala) Saya lupalah cikgu.

Saya : Susah eh nak ingat?

Paul : Susah cikgu. (TB 13022013)

Temubual 2


Laila : Rumah Kutai, rumah Jawa, rumah Inggeris, dan rumah Minangkabau yang bumbungnya melentik

macam tanduk kerbau.

Saya : Ok, bagus. Ingat lagi tak kawasan asal yang mempengaruhi reka bentuk rumah-rumah tersebut?

Laila : Emm..rumah Minangkabau asalnya dari Negeri Sembilan, rumah Inggeris dari England..rumah Kutai

(sambil memandang ke atas dan cuba mengingat) emmm.. Lupa cikgu.

Saya : Susah eh nak ingat?

Laila : Susah cikgu.

(TB 13022013)

Temubual 3


Halim : Rumah Jawa. Rumah Kutai, rumah Minangkabau, emm rumah panjang..

Saya : Rumah panjang? Bukan..tetapi rumah Inggeris. Bagus Halim. Ingat lagi tak kawasan asal

yang mempengaruhi reka bentuk rumah-rumah tersebut?

Halim : Rumah Kutai dari negeri Perak, emm..rumah Minangkabau dari Negeri Sembilan, rumah Inggeris

dari Cameron Highland, rumah Jawa dari Indonesia..

Saya : Pasti?

Halim : Ya cikgu.

(TB 13022013)

Temubual 4


Azwad : Rumah Minangkabau, rumah Kutai, rumah Inggeris dan rumah Jawa.

Saya : Ok, bagus. Ingat lagi tak kawasan asal yang mempengaruhi reka bentuk rumah tersebut?

Azwad : Rumah Kutai asal dari Perak, rumah Minangkabau asal dari Negeri Sembilan, rumah Inggeris

dari England..rumah Jawa dari Indonesia.

Saya : Betul rumah Jawa berasal dari Indonesia?

Azwad : Betul cikgu.

(TB 13022013)

Berdasarkan temubual tersebut, saya mendapati murid boleh memberikan jawapan yang betul tentang 4

jenis rumah yang ada di negara kita dan di negara lain, kecuali Halim yang hanya mendapat 3 jawapan

betul. Namun demikian, apabila saya meminta mereka menyatakan kawasan asal yang mempengaruhi

reka bentuk rumah-rumah tersebut, ramai yang menjawab kawasan terletaknya rumah tersebut. Hal ini

jelas menunjukkan yang mereka belum menguasai topik ini dengan baik. Sebagai guru yang prihatin,

adalah menjadi tanggungjawab saya untuk membantu murid-murid ini untuk memahami topik ini dengan

lebih baik dan berkesan.

Selain itu, berdasarkan temubual tersebut, salah satu faktor utama murid-murid ini tidak dapat

menamakan kawasan asal yang mempengaruhi reka bentuk rumah ini ialah faktor lupaan. Murid

memberikan alasan bahawa mereka lupa nama tempat tersebut. Menyebut jawapan yang kurang tepat juga

menunjukkan yang murid mengalami masalah lupa dalam mengingat kawasal asal yang mempengaruhi

reka bentuk rumah.


58

“Murid gagal menyatakan kawasan asal yang mempengaruhi reka bentuk rumah

disebabkan oleh faktor lupaan.”

(N/L 13022013)

KUMPULAN SASARAN

Kumpulan sasaran saya terdiri daripada 8 orang murid dari kelas 4 Sony iaitu 6 orang murid lelaki dan

dua orang murid perempuan. Murid-murid ini terdiri daripada murid yang mempunyai tahap kecerdasan

yang sederhana dan lemah. Namun demikian, jika dibimbing secara intensif mereka berpotensi mencapai

prestasi yang baik dalam pelajaran. Selain itu, satu perkara yang menarik perhatian saya terhadap

kumpulan sasaran ini ialah mereka rajin bertanya guru berkaitan pelajaran semasa di dalam kelas dan

sentiasa cuba untuk menyiapkan tugasan yang diberi walaupun ada dalam kalangannya mengambil masa

yang agak lama untuk menyiapkan kerja.

STRATEGI TINDAKAN

Dalam konteks kajian ini, murid perlu menguasai kemahiran menyatakan kawasan asal yang

mempengaruhi reka bentuk rumah melalui proses mental iaitu mengingat fakta dengan tepat. Untuk itu,

saya telah memilih strategi ACRO-PICS untuk membantu meningkatkan kemahiran kumpulan sasaran

saya dalam menyatakan kawasan asal yang mempengaruhi reka bentuk rumah. Strategi ini adalah

gabungan daripada penggunaan akrostik (ACRO) dan bahan visual iaitu gambar (PICS). Mok Soon Sang

(2011) di dalam bukunya Pedagogi Untuk Pengajaran dan Pembelajaran menyatakan salah satu daripada

sepuluh cara untuk meningkatkan daya ingat atau mengurangkan lupaan ialah dengan menggunakan

teknik mnemonik yang merupakan satu teknik untuk mengorganisasikan fakta-fakta supaya lebih senang

diingati.

Akrostik adalah salah satu daripada teknik mnemonik. Akrostik ialah satu susunan perkataan atau rangkap

yang mengandungi huruf-huruf pertama yang dapat membentuk semula perkataan atau frasa baru (Prof.

Madya Dr. Mohamed Fadzil Che Din et. Al, 2008). Antara kelebihan akrostik pula ialah meningkatkan

daya ingatan murid, dapat mengingat fakta dalam jangka masa panjang, menyeronokkan dan mempunyai

daya tarikan yang tersendiri. Saya telah memilih untuk menggunakan akrostik seperti yang berikut :

Justin Bieber Ketawa Apabila Melihat Ikan Emas Menari Shuffle

Petunjuk :

J – rumah (J)awa

B – *(B)elanda

K – rumah (K)utai

A – *(A)ceh

M –*(M)akasar

I – rumah (I)nggeris

E – *(E)ngland

M – rumah (M)inangkabau

S – *Sumatera

*Kawasan asal yang mempengaruhi reka bentuk rumah


59

Rangkai kata yang dibentuk seperti di atas merupakan satu rangkai kata yang lucu dan menghiburkan.

Ayat yang lucu dan menghiburkan mempunyai kesan yang lebih mendalam terhadap rakaman mental dan

boleh mendorong kepada pemantapan ingatan dengan lebih cepat (Prof. Madya Dr Mohamed Fadzil Din

et. Al, 2008). Rangkai kata Justin Bieber Ketawa Apabila Melihat Ikan Emas Menari Shuffle memang

tidak logik, namun ia melucukan. Dalam masa yang sama, ia akan meningkatkan emosi belajar murid dan

membuatkan murid lebih sedar tentang butiran isi pelajaran.

Saya juga mengaplikasikan pembelajaran berasaskan visual iaitu penggunaan gambar empat jenis rumah

berkaitan. Pictures (gambar) merupakan perwakilan visual manusia, tempat-tempat atau benda-benda

yang digunakan untuk memudahkan pemahaman pelajar (Noriati A.Rashid, e.t al, 2009). Penggunaan

gambar visual adalah merupakan strategi yang amat berkesan bagi membantu meningkatkan kefahaman

murid terhadap isi pelajaran seperti kata pepatah Inggeris yang berbunyi “a picture is worth a thousand

words”. Gambar juga memainkan peranan yang penting dalam menarik dan meningkatkan perhatian

murid terhadap sesuatu topik yang hendak diajar.

LANGKAH PELAKSANAAN

Untuk memastikan keberkesanan strategi yang dirancang, saya mengaplikasikan strategi ACRO-PICS di

dalam 8 fasa proses pembelajaran yang telah dikemukakan oleh Robert M.Gagne. Daripada 8 fasa

tersebut saya hanya menggunakan 6 fasa yang pertama sahaja seperti yang berikut :

LANGKAH/FASA

HURAIAN AKTIVITI PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN

1

Perhatian

(Attention)

o Langkah yang pertama sekali ialah menarik perhatian murid kepada sesi

pengajaran dan pembelajaran (P&P) pada hari tersebut.

o Guru meminta beberapa orang murid untuk tampil ke hadapan dan

melengkapkan “puzzle” gambar Rumah Minangkabau. Guru

menggunakan strategi bermain sebagai langkah awal untuk menarik

perhatian murid dan menimbulkan perasaan ingin tahu dalam diri murid.

o Guru memberikan peneguhan positif seperti komen-komen positif apabila

murid dapat melengkapkan gambar dan menamakannya dengan betul

supaya murid lebih bersemangat dan bermotivasi untuk belajar.

o Dalam masa yang sama, guru meminta murid untuk memberi perhatian

terhadap sesi P&P yang akan dijalankan.

2

Jangkaan

(Expentancy)

o Langkah kedua ialah jangkaan. Guru memaklumkan kepada murid

tentang perkara yang perlu dicapai oleh mereka di akhir sesi P&P, iaitu

harus dapat mengingat kawasan asal yang mempengaruhi reka bentuk

rumah.

o Ini bagi memudahkan murid untuk melihat dengan jelas apa matlamat

utama sesi pembelajaran pada hari tersebut.

3

Perolehan Ingatan

Kembali

(Retriveval Of

Relevant

Information)

o Dalam langkah perolehan ingatan kembali ini, guru telah meminta murid

untuk menamakan 3 lagi rumah yang terdapat di negara kita dan di negara

lain.

o Guru menunjukkan setiap gambar rumah tersebut kepada murid.

o Selepas itu, murid diminta untuk menyatakan kawasan asal yang

mempengaruhi reka bentuk rumah tersebut.

o Guru menggunakan motivasi entrinsik iaitu menghadiahkan murid

dengan sekotak pensel warna jika murid berjaya menyatakan kawasan

asal yang mempengaruhi reka bentuk rumah tersebut dengan betul.


60

4

Pemilihan Persepsi

(Selective

Perception)

o Pada langkah keempat, guru menunjukkan gambar setiap rumah dan

menyatakan kawasan yang mempengaruhi reka bentuk setiap rumah

tersebut.

o Murid mengulang penerangan guru berkali-kali untuk mengukuhkan

kefahaman mereka.

o Seterusnya, guru memperkenalkan teknik akrostik kepada murid untuk

mengingat kawasan asal yang mempengaruhi reka bentuk rumah. Pada

langkah ini, murid berusaha untuk menghafal akrostik tersebut.

5

Mengekod dan

Penyimpanan

Jangka Panjang

(Encoding: Entry of

Information into

Long-Term

Storage)

o Pada langkah ini, murid berusaha untuk menyatakan kawasan asal yang

mempengaruhi reka bentuk rumah menggunakan akrostik yang telah

diajar.

o Murid diberi sehelai kertas laminate dan sebatang pen marker. Guru

menunjukkan gambar rumah kepada murid. Gambar-gambar rumah pula

ditunjukkan secara rawak.

o Murid (secara berpasangan/individu) diminta menamakan rumah tersebut

dan menyatakan kawasan asal yang mempengaruhi reka bentuk rumah

tersebut dengan betul. Setiap pasangan/individu akan menunjukkan

jawapan mereka secara serentak kepada guru. Ini adalah untuk mengukur

tahap kefahaman dan ingatan murid terhadap isi pelajaran.

6

Gerak

balas/Prestasi

(Responding)

o Pada langkah ini, murid diuji sekali lagi dengan diminta untuk menyebut

akrostik dan menamakan rumah dan seterusnya menyatakan kawasan asal

yang mempengaruhi reka bentuk rumah dengan betul melalui akrostik

tersebut.

o Murid diberi penilaian.

PENGUMPULAN DATA

Dalam menjalankan kajian ini, saya telah menggunakan 3 teknik pengumpulan data untuk memantau

perkembangan dan prestasi murid di dalam pembelajaran seperti yang berikut :

Rajah 1 : Teknik Pengumpulan Data

DAPATAN KAJIAN

Saya telah menjalankan ujian pra sebelum melaksanakan strategi ACRO-PICS dan keputusan ujian pra

ini menunjukkan murid saya masih belum menguasai sub-topik ini. Ujian pra ini terdiri daripada satu set

soalan di mana murid dikehendaki untuk menamakan jenis rumah berdasarkan gambar yang ditunjukkan

dan seterusnya menyatakan kawasan asal yang mempengaruhi reka bentuk rumah tersebut. Namun

demikian, keputusan ujian pasca iaitu set soalan yang sama seperti ujian pra menunjukkan peningkatan

yang amat memberangsangkan di mana semua subjek kajian telah dapat menjawab semua jawapan

dengan betul. Markah–markah ini dapat dirujuk dalam jadual peratusan markah ujian pra dan ujian pos

seperti di bawah:

Temubual Ujian Pra dan Ujian Pasca

Nota Lapangan


61

Jadual 5 : Keputusan Ujian Pra dan Ujian Pos

Nama Ujian Pra

Ujian Pasca Jumlah

Peningkatan

Peratus

Kenaikan

Godi Kichsen 4/8 8/8 4 50.0%

Fatin Nurdeeyana 3/8 8/8 5 62.5%

Halim 4/8 8/8 4 50.0%

Laila Nabilah 3/8 8/8 5 62.5%

Mohammad Afiq Hafizul 3/8 8/8 5 62.5%

Muhammad Faiz Mulia 4/8 8/8 4 50.0%

Norazwad 2/8 8/8 6 75.0%

Paul Pinon 3/8 8/8 5 62.5%

Berdasarkan keputusan ujian pra dan ujian pasca dalam Jadual 5, saya mendapati subjek kajian saya

mengalami perubahan yang amat ketara terutamanya Norazwad yang mencatat peratusan peningkatan

tertinggi iaitu sebanyak 75% setelah pelaksanaan strategi ACRO-PICS. Yang selebihnya menunjukkan

peratusan peningkatan sebanyak 50% dan 62.5%. Peningkatan yang memberangsangkan ini menunjukkan

bahawa strategi ACRO-PICS yang digunakan untuk membantu subjek kajian menyatakan kawasan asal

yang mempengaruhi reka bentuk rumah telah berjaya dan sekaligus membolehkan mereka mendapat skor

cemerlang dalam topik ini.

Sebelum saya melaksanakan strategi ACRO-PICS ini, saya mendapati murid saya mengalami masalah

dalam menyatakan kawasan asal yang mempengaruhi reka bentuk rumah dengan betul. Lima daripada

lapan orang murid saya iaitu Norazwad, Mohammad Faiz, Fatin Nurdeeyana, Godi Kichsen dan Halim

telah memberikan jawapan yang salah untuk empat jenis rumah tersebut, manakala tiga yang lain iaitu

Laila Nabilah, Muhammad Afiq dan Paul Pinon pula cuma mendapat satu betul. Hal ini demikian dengan

jenis rumah, hanya Godi Kichsen dan Mohammad Faiz sahaja yang dapat menamakan empat jenis rumah

berdasarkan gambar dengan betul.

Semasa proses pelaksanaan intervensi, saya mendapati murid-murid saya amat bersemangat dan

menunjukkan kesungguhan untuk belajar. Apabila saya memperkenalkan teknik akrostik, murid berusaha

untuk menghafalnya dan cuba mengaplikasikannya untuk mengingat kawasan asal yang mempengaruhi

reka bentuk rumah. Hasilnya, setiap kali saya mengajukan soalan dan menunjukkan gambar rumah secara

rawak, murid dapat menjawab dengan betul.

“Murid dapat menyatakan kawasan asal yang mempengaruhi reka bentuk rumah dengan

penuh yakin dan tepat. Murid tidak lagi keliru dengan tempat yang mempunyai reka

bentuk rumah tersebut.”

(N/L 15042013)

Murid juga bertambah seronok apabila saya memberikan peneguhan positif seperti “bagus”, „baik”,

“pandai”, “kamu memang bijak” dan sebagainya setiap kali mereka dapat menjawab soalan saya dengan

betul. Mendapat jawapan betul adalah umpama beroleh satu kejayaan yang besar bagi mereka dan mereka

saling bersaing sesama sendiri dan mencuba sehabis baik.

“Murid berasa seronok apabila dapat menjawab soalan yang diajukan dengan betul lebih-

lebih lagi apabila saya menggunakan peneguhan positif sebagai maklum balas. Ini

menjadikan mereka lebih bersemangat dan saling bersaing antara satu sama lain.”

(N/L 15042013)


62

Selain daripada itu, selepas melaksanakan strategi ACRO-PICS ini, kesemua murid telah menunjukkan

peningkatan yang amat positif di mana mereka telah mendapat semua jawapan betul. Ini membuktikan

yang strategi ACRO-PICS yang saya gunakan ternyata telah berjaya membantu mereka mengingat

kawasan asal yang mempengaruhi reka bentuk rumah dengan mudah dan berkesan. Saya mendapati

mereka hanya memerlukan masa yang singkat untuk menulis jawapan mereka semasa ujian pos. Hal ini

menunjukkan yang mereka telah benar-benar faham dan mampu mengingat jenis rumah dan menyatakan

kawasan asal yang mempengaruhi reka bentuk rumah dengan betul. Hal ini disokong oleh nota lapangan

yang telah saya catatkan :

“Mereka kelihatan amat yakin apabila menjawab ujian pos. Saya boleh melihat yang

mereka amat gembira semasa menjawab ujian pos kerana mereka sudah mengetahui

jawapannya. Masa yang digunakan untuk menjawab ujian pos juga jauh lebih singkat

berbanding masa untuk menjawab ujian pra. Saya boleh simpulkan yang murid-murid saya

ini sudah betul-betul faham dan tahu kawasan asal yang mempengaruhi reka bentuk

rumah.”

(N/L 16042013)

Di samping itu, murid juga juga menyatakan yang strategi ACRO-PICS yang saya gunakan ini amat

mudah dan dapat membantu mereka mengingat kawasan asal yang mempengaruhi reka bentuk rumah.

Semasa saya menemubual mereka, dengan yakin mereka dapat menyatakan kawasan asal yang

mempengaruhi reka bentuk rumah.

Saya : Cikgu nak tanya, rumah Minangkabau asalnya dari mana?

Godi : Sumatera cikgu!

Saya : Rumah Kutai?

Godi : Aceh dan Makasar..(senyum)

Saya : Bagus! Rumah Jawa pula?

Godi : Dari Belanda.

Saya : Ok, pandai. Kalau rumah Inggeris?

Godi : England, cikgu.

(TB 18042013)

Selain itu, murid juga menyatakan bahawa kaedah yang saya gunakan ini bukan sahaja menyeronokkan

tetapi juga senang dan amat membantu mereka dalam menyatakan kawasan asal yang mempengaruhi reka

bentuk rumah.

Saya : Bagus, nampaknya kamu dah boleh ingat kawasan asal yang mempengaruhi reka bentuk

rumah. Seronok tak belajar guna teknik yang cikgu dah ajar tu?

Afiq : Seronok cikgu. Senang pula nak ingat tu.

Saya : Menarik tak teknik ni?

Afiq : Menarik. (sambil menganggukkan kepala) Saya suka. Lucu la cikgu.

Saya : Apa yang lucunya?

Afiq : Akrostik tu.. (sambil tersengih-sengih) Mana ada ikan emas bershuffle cikgu. Sampai

sekarang saya ingat.

Saya : Cara yang cikgu guna ni dapat bantu kamu tak?

Afiq : Ya cikgu.

(TB 18042013)


63

Sepanjang sesi temubual dijalankan, jelas kelihatan mereka sangat gembira dengan pencapaian mereka

kerana mereka kelihatan sentiasa tersenyum dan yakin dengan jawapan yang diberikan. Fatin Nurdeeyana

yang sebelum ini amat pemalu dan pendiam pun kini lebih yakin dan semasa sesi temubual berlangsung,

dia sangat bersemangat dalam menjawab soalan yang diutarakan.

REFLEKSI

Kesimpulannya, strategi ACRO-PICS telah dapat membantu murid meningkatkan kemahiran mereka

dalam menyatakan kawasan asal yang mempengaruhi reka bentuk rumah dengan betul. Perbandingan

ujian pra dan ujian pos telah menunjukkan peningkatan yang amat positif dan ini merupakan pencapaian

yang amat membanggakan saya. Mereka kini tidak lagi mengalami masalah lupa dan keliru, tetapi telah

benar-benar faham dan dapat mengingat kawasan asal yang mempengaruhi reka bentuk rumah dan dapat

menyatakannya sama ada secara lisan atau bertulis dengan yakin.

Walaupun proses pelaksanaan strategi ACRO-PICS ini dijalankan dalam masa yang singkat, murid-

murid telah menunjukkan peningkatan yang amat memberangsangkan. Strategi ini adalah antara strategi

yang boleh digunakan untuk membantu murid yang lemah dalam meningkatkan kemahiran mereka

menyatakan kawasan asal yang mempengaruhi reka bentuk rumah selain membantu membina dan

meningkatkan keyakinan dalam diri mereka. Saya percaya bahawa murid-murid ini mempunyai

kebolehan dan mampu menjadi murid yang cemerlang jika diberi bimbingan dan dorongan lebih.

Sepanjang pelaksanaan kajian tindakan ini, banyak perkara yang saya pelajari. Saya sedar bahawa setiap

murid adalah unik dan mempunyai tahap kecerdasan dan kebolehan intelek yang berbeza dengan rakan

sebayanya. Ada murid pintar dan sangat cepat memahami pelajaran yang disampaikan, ada juga yang

lambat dalam memahami konsep dan lemah pencapaiannya. Kebolehan murid untuk mengingat perkara-

perkara yang dipelajari juga berbeza. Menurut Bostow, Cowley dan Danes (1999), “some individuals

have very good memory for their experiences while in others it is poor”. Hal ini seterusnya

mempengaruhi pencapaian akademik dan prestasi setiap murid.

Menyedari akan hakikat ini, saya telah menggunakan strategi ACRO-PICS dengan harapan strategi ini

akan dapat membantu murid dalam menyatakan kawasan asal yang mempengaruhi reka bentuk rumah

dengan betul dan seterusnya dapat meningkatkan kefahaman dan pencapaian mereka. Strategi ACRO-

PICS merupakan satu langkah yang bijak untuk membantu murid mengingat fakta dan isi-isi penting

dengan berkesan.

Kajian tindakan ini membuktikan bahawa setiap permasalahan di dalam bilik darjah pasti ada jalan

penyelesaiannya. Kajian ini telah menyedarkan saya untuk menjadi seorang guru yang sentiasa peka dan

prihatin akan isu-isu pembelajaran yang timbul dalam kalangan murid di dalam kelas. Kita sebagai guru

memainkan peranan yang penting untuk membantu murid kita dengan mengambil inisiatif yang sesuai.

Murid-murid yang mempunyai masalah pembelajaran hendaklah sentiasa diberi bimbingan dan dorongan.

Jika perkara ini dipandang enteng, maka ianya akan memberikan kesan buruk terhadap masa depan

murid. Murid ini akan terus menghadapi masalah tersebut dan akhirnya akan gagal dalam pelajaran dan

hilang minat untuk belajar. Oleh yang demikian, seorang guru itu perlu kreatif, inovatif dan imaginatif

untuk membantu murid memahami isi pelajaran yang disampaikan dengan mendalam.

Selain itu, saya juga menyedari bahawa aspek pemilihan bahan bantu mengajar yang sesuai dan berkesan

adalah amat penting di dalam setiap proses pengajaran dan pembelajaran. Ini akan meninggalkan kesan

pembelajaran yang positif ke atas diri murid. Murid lebih senang untuk memahami isi pelajaran yang

disampaikan.


64

Di samping itu, saya juga turut mempelajari bahawa pentingnya seorang guru untuk menguasai strategi,

teknik dan kaedah pengajaran agar dapat mempelbagaikan aktiviti pengajaran dan pembelajaran di dalam

bilik darjah yang sesuai dengan tahap kecerdasan murid. Ianya bukan sahaja dapat menggalakkan

penyertaan yang aktif dalam kalangan murid, tetapi juga akan mencetuskan suasana pembelajaran yang

kondusif yang seterusnya akan dapat meningkatkan motivasi dan minat murid untuk belajar. Guru

hendaklah menyediakan pembelajaran yang memberangsangkan dan mampu mengekalkan perhatian dan

tumpuan murid sepanjang sesi P&P dijalankan.


Keputusan kajian menunjukkan kaedah pengajaran menggunakan strategi ACRO-PICS menunjukkan

keberkeasanan dalam membantu murid mengingat fakta dan isi pelajaran dengan mudah. Namun

demikian, terdapat beberapa cadangan penambahbaikan sekiranya strategi ini dilaksanakan di masa akan

datang. Antaranya, pengkaji boleh memberi ruang untuk murid mencipta sendiri akrostik yang sesuai

dengan isi pelajar. Hal ini bukan sahaja membantu mengekalkan dan mengukuhkan ingatan terhadap isi

pelajaran yang dipelajari, malah juga memupuk pemikiran yang kritis dan kreatif dalam diri murid.

Selain itu, saya juga menyarankan agar jumlah subjek kajian lebih ramai untuk meningkatkan lagi

kesahan kajian di samping dapat mencipta keseronokan belajar dalam diri murid. Lebih ramai subjek

kajian, maka lebih banyak peluang untuk murid saling bersaing antara satu sama lain.

Penambahan nilai instrumen ujian pra dan ujian pasca juga boleh dilakukan untuk mempelbagaikan jenis

dan aras soalan yang lebih mencabar pemikiran murid. Di samping itu, para pengkaji juga boleh

mengaplikasikan strategi ini untuk mengajar mata pelajaran lain yang dirasakan sesuai. Ini adalah kerana

kemahiran mengingat fakta, kata kunci dan lain-lain yang berkaitan adalah amat penting di dalam proses

pembelajaran.

Akhir kata, harapan saya agar kajian ini dapat memberikn manfaat sepenuhnya kepada murid untuk

mencapai kecemerlangan dalam pelajaran dan seterusnya akan dapat merealisasikan hasrat negara untuk

melahirkan modal insan yang sempurna dari segi jasmani, emosi, rohani, intelek dan sahsiah.

RUJUKAN

Abdullah Hassan dan Ainon Mohd. (2004). Guru Sebagai Pendorong Dalam Bilik Darjah. Pahang: PTS

Publications & Distributors Sdn. Bhd.

Bastow, J. &. (1999). Memory and Learning : A Practical Guide For Teachers. London: David Fulton

Publishers.

Jensen, E. (2005). Teaching With The Brain In Mind. Virginia: Association For Supervision and

Curriculum Development Alexandria.

Prof. Madya Dr Mohamed Fadzil Che Din, Dr Shukri Abdullah, Lee Hock Fah, W.S Lee. (2008). Teknik

Berkesan Meningkatkan Memori Anak-anak. Selangor: Navision (M) Sdn. Bhd.

Sang, M. S. (2011). Pedagogi Untuk Pengajaran dan Pembelajaran. Selangor: Penerbitan Multimedia

Sdn. Bhd.

The Eight Phases Of Learning (Based On Gagne, 1985). (t.t). Didapatkan Julai 20 , 2013, daripada

ttp://education.purduecal.edu/Vockell/EdPsyBook/Edpsy3/edpsy3_learning.htm


65

MENINGKATKAN KEMAHIRAN MURID TAHUN 4 MENGENALPASTI KESESUAIAN

JENIS RUMAH MENGIKUT IKLIM MENGGUNAKAN STRATEGI EXP-REAC

(EKSPERIMEN DAN EMPAT ELEMEN KONTEKSTUAL)

Marliana Anak Dennis

[email protected]

John Anak Brodi

[email protected]


[email protected]

Abstrak

Penyelidikan tindakan ini dijalankan untuk membantu meningkatkan kemahiran murid Tahun 4

Sekolah Kebangsaan Gemang mengenalpasti kesesuaian jenis rumah berbentuk bumbung rata dan

iglu mengikut iklim gurun panas dan sejuk menggunakan strategi EXP-REAC. Subjek kajian

dalam kajian ini terdiri daripada lima orang murid dari Tahun 4 iaitu dua orang murid lelaki dan

tiga orang murid perempuan. Data dikumpul melalui ujian pra dan ujian pasca, temu bual,

lembaran kerja dan nota lapangan. Hasil analisis data mendapati bahawa kelima-lima orang subjek

kajian telah mendapat markah penuh semasa ujian pasca. Keputusan kajian menunjukkan bahawa

strategi EXP-REAC ini sangat berkesan dalam membantu murid yang menghadapi masalah

mengenalpasti kesesuaian jenis rumah berbentuk bumbung rata dan iglu mengikut iklim gurun

panas dan sejuk.

PENGENALAN


Institut Pendidikan Guru Kampus Tun Abdul Razak, Kota Samarahan. Saya telah melaksanakan dua kali

praktikum sebelum ini di dua buah sekolah yang berhampiran dengan institut. Pada 21 Januari 2013, saya

telah dihantar untuk menjalani latihan praktikum fasa ketiga di Sekolah Kebangsaan Gemang, Serian.

Sekolah Kebangsaan Gemang ialah sebuah sekolah kawasan luar bandar yang terletak di daerah Serian.

Jaraknya dari Kuching kira-kira 60 kilometer. Semasa menjalani praktikum di sini, saya telah

diamanahkan untuk mengajar matapelajaran Kajian Tempatan bagi Tahun 4. Kelas Tahun 4 ini terdiri

daripada 25 orang murid, iaitu 12 orang murid lelaki dan 13 orang murid perempuan. Ini merupakan kali

pertama saya mendapat jumlah yang kecil begini jika dibandingkan dengan dua praktikum sebelum ini di

mana saya mengajar dalam jumlah 35-50 orang murid dalam sesebuah kelas. Ini merupakan satu cabaran

bagi saya kerana bilangan murid yang sedikit tidak bermakna kerjanya senang, malah inilah cabarannya

iaitu memastikan jumlah yang sedikit ini benar-benar mampu ditingkatkan kualiti pembelajaran dan

kualiti akademiknya. Enam orang murid dari kelas ini adalah murid-murid pemulihan.


Pada 19 Februari 2013, saya telah masuk ke kelas Tahun 4 bagi mengajar subtopik Ciri-ciri Fizikal Yang

Mempengaruhi Tempat Tinggal. Saya memulakan sesi pengajaran saya dengan menggunakan pendekatan

Teknologi Maklumat dan Komunikasi, iaitu menggunakan tayangan slaid pada set induksi untuk

memaparkan gambar dua buah rumah iaitu rumah berbentuk bumbung rata di Mesir dan iglu di Kutub

Utara. Saya berpendapat bahawa penggunaan bahan rangsangan berunsur seni visual seperti gambar akan

dapat merangsang deria pengamatan dan sekaligus meningkatkan semangat inkuiri murid untuk terus

mengikuti sesi pengajaran dan pembelajaran. Menurut Bersoon dalam Zulkifli Yaakob (2007),

menyatakan bahawa kanak-kanak menggunakan deria dan respon emosinya dalam memperoleh

pengalaman yang disediakan. Saya mengaitkan gambar yang telah dipaparkan dengan objektif

pengajaran. Seterusnya, saya beralih kepada isi pengajaran dan pembelajaran, iaitu mengenai ciri-ciri



66

fizikal sebagai faktor yang mempengaruhi pembinaan jenis rumah. Saya memulakannya dengan sesi

penerangan mengenai ciri-ciri fizikal sebagai faktor yang mempengaruhi pembinaan jenis rumah. Ciri-ciri

fizikal terbahagi kepada dua iaitu ciri-ciri tumbuh-tumbuhan dan ciri-ciri iklim. Saya telah

menggabungkan unsur visual bagi setiap rumah tersebut bersama dengan penerangan untuk memudahkan

kefahaman murid. Sesi berikutnya dalam pengajaran saya ialah aktiviti kuiz secara berkumpulan. Saya

membahagikan murid kepada 5 kumpulan. Setiap kumpulan diberikan yang mengandungi 8 soalan kuiz

kepada setiap kumpulan.

Kemudian, saya memberikan masa selama 2 minit kepada setiap kumpulan untuk berbincang tentang

soalan yang diberikan.Terserlah sikap bekerjasama dalam kumpulan apabila setiap kumpulan berbincang

dengan serius soalan kuiz yang telah diberikan.Selepas 2 minit, aktiviti kuiz dimulakan.Setiap kumpulan

begitu bersemangat untuk bersaing menjawab soalan terlebih dahulu sehingga ada kumpulan yang

terpaksa dibatalkan kerana tidak mematuhi peraturan yang telah ditetapkan.Aktiviti ini telah dimenangi

oleh Kumpulan 1.Saya meminta kumpulan yang menang membuat sorakan semangat iaitu “Saya

Memang Hebat” sebagai ganjaran dan peneguhan postif kepada murid-murid.Walaupun ada kumpulan

yang tidak berpeluang menjawab soalan kuiz dengan segera, setiap kumpulan dikehendaki menyemak

jawapan kumpulan masing-masing.Saya memaparkan soalan kuiz dengan jawapan yang betul

menggunakan Microsoft Power Point selepas murid menjawab soalan kuiz yang diajukan supaya setiap

kumpulan dapat menyemak jawapan mereka dengan betul.Saya juga berharap agar semua murid dapat

melihat soalan tersebut.Setelah aktiviti kuiz selesai, saya meminta wakil setiap kumpulan menghantar

soalan kuiz mereka untuk disemak. Keputusan kuiz setiap kumpulan adalah memuaskan. Mereka dapat

mengingat isi pelajaran yang telah disampaikan pada sesi penerangan yang telah saya jalankan.

Pengajaran dan pembelajaran diteruskan dengan memberikan lembaran kerja individu kepada murid.

Lembaran kerja meminta murid membezakan rumah yang dibina di kawasan berikkim panas dan beriklim

sejuk menggunakan jadual.Isu timbul semasa saya menyemak lembaran kerja indivdu tersebut.Saya

menyedari saya membuat tanggapan yang salah dengan beranggapan aktiviti berkumpulan mampu

membantu murid memahami dan mengingati isi pelajaran yang telah disampaikan. Majoriti murid Tahun

4 (tidak termasuk 6 orang murid pemulihan) tidak dapat membezakan ciri-ciri rumah yang dibina di Mesir

dan di Kutub Utara mengikut iklim yang betul, iaitu iklim gurun panas dan iklim sejuk. Namun, apabila

diselidiki dengan lebih mendalam, didapati mereka sebenarnya tidak dapat mengenalpasti kesesuaian

pembinaan jenis rumah di Kutub Utara dan Mesir mengikut iklim yang terdapat di kedua-dua buah

kawasan tersebut. Ketidakmampuan mereka untuk menyatakan ciri-ciri rumah dan ciri-ciri iklim yang

terdapat di kedua-dua buah kawasan yang dipelajari menunjukkan mereka sebenarnya tidak dapat

mengenalpasti sebab-sebab rumah berbumbung rata dan iglu sesuai dibina di kawasan beriklim gurun

panas dan iklim sejuk. Hal ini menyedarkan saya bahawa isu ini timbul daripada kelemahaan diri saya

sendiri kerana saya amat menitikberatkan penerangan mengenai ciri-ciri rumah di Mesir dan di Kutub

Utara, tanpa membuat perkaitan yang jelas mengenai sebab-sebab rumah berbentuk bumbung rata dan

iglu sesuai dibina di kawasan beriklim gurun panas dan iklim sejuk.


Setelah mengetahui isu yang dihadapi oleh murid saya adalah berkaitan dengan “mengenalpasti

kesesuaian pembinaan jenis rumah mengikut iklim” dalam topik “Ciri-ciri Fizikal Yang Mempengaruhi

Pembinaan Jenis Rumah”, maka saya telah menjalankan tinjauan dengan mengumpul beberapa data awal

bagi menyokong pemerhatian saya dalam kelas sewaktu P&P berlangsung dan mengesahkan bahawa

fokus kajian saya ini wujud dan perlu diambil tindakan.

Saya menjalankan satu ujian saringan bagi mengenalpasti murid yang benar-benar lemah untuk

mengenalpasti kesesuaian pembinaan jenis rumah mengikut iklim.Ujian ini ditadbirkan kepada 16 orang


67

murid pada 21/02/2013.Seramai 3 orang murid tidak hadir pada hari tersebut.Saya membuat penerangan

ringkas mengenai topik ini sebelum menjalankan ujian saringan supaya mereka dapat mengingat kembali

apa yang telah mereka pelajari pada hari sebelumnya.

Setelah saya menyemak skrip jawapan murid, saya telah mengenalpasti 6 orang murid sebagai subjek

kajian saya.Saya memilih 6 orang murid ini kerana kesemuanya tidak dapat memberikan jawapan yang

betul kepada setiap soalan yang diberikan.Hanya 2 orang daripada 6 orang murid tersebut yang

memberikan satu jawapan betul daripada keseluruhan soalan.Masing-masing memberikan memberikan

jawapan yang betul pada soalan 1.

Terdapat 4 soalan dalam latihan yang diberikan. Soalan 1 mengkehendaki murid memberikan jawapan

mengapa rumah berbentuk bumbung rata sesuai dibina di Mesir.Soalan 2 pula mengkehendaki murid

menjawab mengapa orang Eskimo membina iglu.Seterusnya, soalan 3 dan 4 pula mengkehendaki murid

membayangkan mereka berada di dalam rumah berbentuk bumbung rata dan iglu. Murid dikehendaki

menyatakan rasa yang akan dialami dan sebab mereka berasa sedemikian. Soalan 3 dan 4 ini

menghubungkaitkan kesesuaian bahan binaan rumah dengan iklim sejuk dan iklim panas.Jadual 2

menunjukkan hasil bilangan dan nama murid yang memberikan jawapan yang salah atau betul pada ujian

yang diberikan.

Jadual 1: Bilangan Dan Nama Murid Yang Memberikan Jawapan Salah Atau Betul Pada Ujian Saringan

Bil. Nama Murid Jawapan

S1 S2 S3 S4 S5 S6

1 Adrian / X / / / /

2 Alexander / X X X X X

3 Avril / / / / / /

4 Caesty X X X X X X

5 Catryna X X / / / X

6 Christopher / X / / X /

7 Firon / X X X X X

8 Esther / X / / / /

9 Fazela / / / X / X

10 Helen / X / X / /

11 Ivoyne X X X X X X

12 Lorensius / X / X / X

13 Owen X X X X X X

14 Ravenly / X / / / /

15 Stapheny / X / / / X

16 Wessny X X X X X X

Setelah membuat analisis terhadap skrip jawapan yang diberikan oleh 6 orang murid tersebut, saya

mendapati bahawa mereka tidak memahami topik yang diajar.Mereka masih tidak dapat menggambarkan

iklim dan pembinaan jenis rumah yang terdapat di kawasan gurun panas dan sejuk yang mana

menyebabkan mereka tidak dapat mengenalpasti kesesuaian pembinaan jenis rumah mengikut iklim.

Saya masih ingin mengenalpasti sama ada mereka benar-benar mempunyai masalah dalam mengenalpasti

kesesuaian pembinaan jenis rumah mengikut iklim. Saya menjalankan ujian diagnostik terhadap 6 orang

sasaran kajian saya. Soalan yang saya berikan kepada mereka adalah seperti latihan pada lembaran kerja

sebelum ini.Cuma saya membuatnya dalam bentuk struktur dan mempunyai pilihan jawapan. Hasil


68

semakan saya, saya mendapati seorang murid dapat menjawab semua betul dalam ujian diagnostik yang

saya jalankan. Manakala, murid yang lain masih mempunyai masalah dalam menghubungkait pembinaan

jenis rumah dengan iklim gurun panas dan iklim sejuk. Justeru itu, saya menyingkirkan murid tersebut

daripada sasaran kajian saya. Akhirnya, sasaran akhir kajian saya yang sebenarnya adalah seramai 5 orang

murid. Jadual 4 menunjukkan markah yang diperolehi oleh sasaran kajian saya.

Jadual 2: Markah Yang Diperolehi Oleh Sasaran Akhir Kajian

Nama Murid Soalan

S1(i) S1(ii) S2(i) S2(ii) S3(i) S3(ii) S4(i) S4(ii)

Alexander / / / / / / / /

Nuna X / X / / / X X

Micheal X X X / X X X X

Wessny X X / X / X X X

Firon X X X X X X X X

Caesty X X / X / X X X

Seterusnya, saya menjalankan temubual dengan sasaran kajian bagi memastikan sasaran kajian saya

benar-benar tidak dapat mengenalpasti kesesuaian pembinaan jenis rumah mengikut iklim.Berdasarkan

temubual, saya dapati kelima-lima murid ini tidak dapat mengaitkan pembinaan jenis rumah dengan iklim

gurun panas dan iklim sejuk.

Guru

Wessny

Guru

Wessny

: Mesir mempunyai iklim yang panas dan Kutub Utara mempunyai iklim yang

sejuk.Apa rumah yang dibina di Mesir?

: Iglu.

: Apa pula rumah yang dibina di Kutub Utara?

: Tanah liat.

(TB1-24/03/2013-PS)

Jawapan yang sama diberikan oleh Caesty semasa temubual dijalankan. Berbeza dengan Owen dan Nuna

pula mengatakan rumah yang dibina di Mesir ialah tanah liat dan rumah yang dibina di Kutub Utara ialah

bongkah ais. Manakala, Firon pula hanya senyum-senyum dan mengangkat bahu sahaja. Saya

meneruskan temubual dengan mengajukan soalan yang berbeza.

Guru

Owen

Guru

Owen

: Baiklah, rumah berbumbung rata dibina di Mesir. Iglu dibina di Kutub Utara. Jika

kamu berada di dalam rumah berbumbung rata, apa rasa yang akan kamu alami?

: Panas.

: Kalau dekat iglu apa pula rasa yang akan kamu alami?

: Sejuk.

(TB1-24/03/2013-PS)

Jawapan yang sama diberikan oleh Caesty. Berbeza pula dengan Ivoyne, dia hanya senyum-senyum

sahaja dan memberikan jawapan yang sama pada soalan yang terakhir. Manakala, Wessny pula

mengatakan bahawa dia susah hendak berfikir dan tidak boleh merasai seperti berada di dalam rumah

berbentuk bumbung rata dan iglu. Firon pula masih berkelakuan mengangkat bahu. Jawapan yang

diberikannya pada soalan terakhir sama seperti jawapan Owen, Caesty dan Nuna. Berdasarkan temubual

yang dijalankan, nyata bahawa mereka mempunyai masalah dalam mengenalpasti kesesuaian pembinaan

jenis rumah mengikut iklim.


69

“Saya juga inginkan murid saya memahami fakta yang dipelajari sekaligus menghubungkaitkan

fakta-fakta yang telah dipelajari. Saya merasakan bahawa mereka ini menginginkan agar fakta

yang mereka pelajari itu dapat dirasai, dilihat dan dialami bagi memudahkan mereka faham

sekaligus menghubungkait fakta-fakta terebut.”

(NL2,24-03-2013)

KUMPULAN SASARAN

Kumpulan sasaran saya adalah terdiri daripada 6 orang murid daripada kelas Tahun 4, iaitu 3 orang murid

lelaki dan 3 orang murid perempuan. Jadual 5 menunjukkan maklumat tentang kumpulan sasaran yang

saya pilih.Kesemua subjek kajian merupakan murid biasa kecuali Firon adalah pengawas sekolah.

Berdasarkan pemerhatian saya, salah satu perkara yang menarik perhatian saya terhadap kumpulan

sasaran saya ialah mereka sentiasa akan berusaha dan cuba menyiapkan kerja yang saya berikan walaupun

kadangkala saya perhatikan mereka cuba meniru jawapan daripada kawan-kawan yang lain.

Jadual 3 : Senarai Nama Dan Maklumat Murid Yang Menjadi Subjek Kajian.

Nama

Murid

Jantina Karekter/Ciri-ciri Unik Pekerjaan

Bapa/Penjaga

Clare Perempuan Seorang yang kurang aktif. Tidak berani membuat „eye-

contact‟ yang lama dengan guru.

Polis

Firon Lelaki Seorang yang aktif di dalam kelas. Mudah hilang

tumpuan ketika sesi pengajaran dan pembelajaran.

Kontraktor

Nuna Perempuan Seorang yang kurang aktif tetapi memberikan tumpuan

ketika sesi pengajaran dan pembelajaran.

Kontraktor

Wessny Perempuan Seorang yang aktif. Berani mencuba jika disoal. Kontraktor

Owen Lelaki Seorang yang kurang aktif tetapi memberikan tumpuan

ketika sesi pengajaran dan pembelajaran.

Kontraktor

STRATEGI TINDAKAN

Saya telah memilih untuk menggunakan kaedah yang saya namakan sebagai “EXP-REAC”. “EXP”

adalah merujuk kepada perkataan “experiment” atau eksperimen dalam Bahasa Melayu. Manakala,

“REAC” pula merujuk kepada empat daripada lima proses pembelajaran kontekstual, iaitu

menghubungkait (R-relating), mengalami (E-experience), mengaplikasi (A-applying) dan bekerjasama

(C-cooperating). Saya telah memilih untuk menggunakan kaedah pembelajaran kontekstual REACT

sebagai penyelesaian masalah. Saya telah memilih untuk menggunakan hanya 4 daripada 5 proses

pembelajaran kontekstual bagi menyesuaikan dengan aras murid dan kemudahan yang ada di sekolah

saya.

Menurut Mok Soon Sang (2010), proses pembelajaran kontekstual boleh dihuraikan berdasarkan akronim

REACT berikut :


70

Rajah 1: Bentuk dan Proses Pembelajaran Secara Kontekstual Menurut Mok Soon Sang

Menurut Pusat Perkembangan Kurikulum Kementerian Pendidikan Malaysia, pembelajaran kontekstual

ialah kaedah pembelajaran yang menggabungkan isi kandungan dengan pengalaman harian individu,

masyarakat dan alam pekerjaan.Kaedah ini menyediakan pembelajaran secara konkrit yang melibatkan

aktiviti hands-on dan minds-on. Kaedah ini menyediakan pembelajaran secara konkrit yang melibatkan

aktiviti amali dan teori. Saya merasakan kaedah ini sangat sesuai digunakan untuk membantu murid-

murid saya mengenalpasti kesesuaian pembinaan jenis rumah mengikut iklim yang diajar kerana melalui

pembelajaran kontekstual ini minda murid akan dapat memberi makna kepada apa yang diperolehi

dengan maklumat hubung kait perkara yang ada hubungan dengan persekitaran yang bukan asing

baginya. Pembelajaran akan menjadi lebih berkesan jika maklumat disampaikan dalam konteks yang

pelbagai dan bermakna kepada murid.

Langkah-langkah pelaksanaan kajian:

Pusat Perkembangan Kurikulum Kementerian Pendidikan Malaysia mengatakan pembelajaran secara

kontekstual ini mesti memenuhi empat proses iaitu motivasi, pemahaman, kemahiran dan akhirnya

penilaian. Keempat-empat proses telah menjadi panduan kepada saya semasa menjalankan strategi

tindakan EXP-REAC ini.

Rajah 2 : Pelaksanaan Pengajaran dan Pembelajaran Kontekstual

MOTIVASI

•Pengenalan

•Isu perbincangan

•Sumber pengajaran dan pembelajaran

PEMAHAMAN

•Penerangan konsep dan perbincangan kelas

•Bacaan dan melakukan

•Contoh kajian

KEMAHIRAN

•Aktiviti hand-on

•Penyelesaian masalah

PENILAIAN

•Ingat kembali

•Penilaian kemajuan

Relating : Menghubungkait

•Aktiviti pembelajaran menghubungkait pengetahuan baru dengan pengalaman murid.

Experience : Mengalami

•Aktiviti pembelajaran melalui inkuiri, penerokaan, penemuan dan reka cipta.

Applying : Mengaplikasi

•Aktiviti pembelajaran yang digunakan unutk pelbagai situasi nyata.

Cooperating : Bekerjasama

•Pembelajaran secara kerjasama melalui aktiviti kumpulan.

Transfering : Memindahkan

•Menggunakan kaitannya yang dipelajari untuk situasi harian baru


71

Langkah 1: Penerangan guru (Motivasi)

Saya memulakan pengajaran dengan memaparkan gambar rumah berbentuk bumbung rata dan iglu dan

kemudian diikuti dengan beberapa soalan agar murid dapat mengimbas kembali pengajaran yang lepas

berkaitan dengan tajuk ini. Menurut Mok Soon Sang (2010), teknik menyoal merupakan teknik yang

penting dalam aktiviti pengajar. Hampir semua proses pengajaran dan pembelajaran melibatkan

penggunaan teknik menyoal. Misalnya, di dalam set induksi, iaitu peringkat permulaan sesuatu pelajaran,

kemahiran penyoalan digunakan untuk menolong pelajar mengingat kembali ilmu pengetahuan lepas

yang berkaitan

Langkah 2: Perbincangan (Pemahaman)

Saya mengadakan aktiviti perbincangan mengenai ciri-ciri iklim dan jenis rumah yang terdapat di Mesir

dan Kutub Utara menggunakan pengurusan grafik. Saya memberikan kad yang mengandungi ciri-ciri

iklim dan jenis rumah yang terdapat di Mesir dan Kutub Utara kepada setiap murid. Aktiviti ini

dijalankan bertujuan untuk mengukuhkan kefahaman murid mengenai penerangan yang telah dijalankan.

Saya menyoal murid tentang jenis iklim, jenis rumah, bahan binaan, sebab rumah tersebut sesuai dibina di

iklim sejuk dan iklim gurun panas, serta rasa yang akan dialami ketika berada di dalam rumah tersebut.

Murid akan mencari dan menampal jawapan berkenaan dengan soalan-soalan yang diajukan oleh saya.

Terdapat satu kad yang kosong disediakan iaitu kad rumusan. Pada kad tersebut, murid dikehendaki

menulis mengapa rumah berbumbung rata sesuai dibina di Mesir dan mengapa iglu sesuai dibina di Kutub

Utara. Saya membantu murid membuat kesimpulan melalui perbincangan dan soalan.

Langkah 3 : Eksperimen (Kemahiran)

Saya dan murid mengadakan aktiviti di luar pusat sumber untuk membuat eksperimen terhadap rumah

berbentuk bumbung rata dan iglu berdasarkan iklim yang dialami di kedua-dua tempat tersebut.

Eksperimen pertama dilakukan terhadap rumah berbentuk bumbung rata yang telah direka oleh saya

terlebih dahulu menggunakan polisterin. Bahan-bahan yang digunakan untuk menjalankan eksperimen ini

ialah pasir, kipas dan air. Kipas dan pasir digunakan untuk menghasilkan keadaan ribut berpasir seperti

yang berlaku di Mesir. Aktiviti kedua pula ialah menggunakan air. Air digunakan untuk menghasilkan

keadaan hujan. Walaupun eksperimen ini tidak berlaku sama seperti Mesir dan mempunyai hasil yang

sempurna namun saya inginkan murid sedikit sebanyak mendapat gambaran tentang keadaan yang

berlaku di Mesir. Kedua-dua aktiviti ini dijalankan supaya murid mengenalpasti kesesuaian pembinaan

jenis rumah mengikut iklim yang dipelajari menggunakan batu-bata dan mempunyai bentuk bumbung rata

dengan iklim yang terdapat di tempat tersebut.

Eksperimen kedua pula dilakukan terhadap iglu yang telah direka oleh saya terlebih dahulu menggunakan

kertas. Saya menggunakan kertas dan gam untuk menghasilkan iglu. Bahan-bahan yang digunakan untuk

menjalankan eksperimen ini ialah pasir. Pasir digunakan untuk menggantikan salji. Pasir dituangkan ke

atas iglu sedikit demi sedikit. Walaupun eksperimen ini tidak berlaku sama seperti di Kutub Utara namun

saya inginkan murid sedikit sebanyak mendapat gambaran tentang keadaan yang berlaku di Kutub Utara,

iaitu apa yang terjadi apabila iglu ditimpa salji. Bagi mendapatkan gambaran yang lebih kukuh lagi, saya

menggunakan lego untuk menerangkan kepada murid tentang sebab iglu dibina berbentuk separa bulat. Di

sini murid dapat menghubungkaitkan mengapa iglu berbentuk separa bulat dan dibina menggunakan

bongkah ais dan kulit haiwan.


Saya mengadakan ujian pasca bagi membuat penilaian terhadap kefahaman murid dan kemampuan

mereka menghubungkait fakta yang dipelajari dengan eksperimen yang telah dijalankan. Saya juga

membuat temu bual setelah strategi tindakan ini dijalankan.


72

Cara Pengumpulan Data

Dalam mengumpul data, saya telah menggunakan triangulasi data.Empat instrumen telah digunakan iaitu

ujian pra dan ujian pasca, temu bual, nota lapangan dan lembaran kerja.

DAPATAN

Menurut Noriati A. Rashid, Boon Pong Ying dan Sharifah Fakhriah Syed Ahmad (2009), contoh

pengajaran kontekstual termasuklah pembelajaran berasaskan aktiviti, pembelajaran ekspriental, sesi

hands-on dan minds-on (melakukan dan berfikir), seminar, bengkel dan program di mana pelajar

melakukan sendiri projek. Dengan kebolehan melakukan dan berfikir dapat mendorong naluri ingin tahu

pelajar serta menjadikan pembelajaran kontekstual bermakna kepada mereka. Lantaran itulah saya

menggunakan pembelajaran secara eksperimen dalam pengajaran kontekstual ini. Saya ingin

menimbulkan naluri ingin tahu murid mengenai topik yang diajar melalui pembelajaran secara

eksperimen dan akhirnya mereka mampu menghubungkait fakta-fakta yang telah dipelajari. Ternyata

pembelajaran secara eksperimen ini dapat membantu murid memahami dan menghubungkait fakta-fakta

yang telah mereka pelajari. Ini disokong oleh nota lapangan yang saya jalankan iaitu:

“Mereka kelihatan bersemangat semasa menjalankan eksperimen. Mereka berebut-rebut untuk

melakukan eksperimen tersebut.Firon mengatakan dia sudah tahu mengapa orang Mesir membina

rumah berbentuk bumbung rata sebab mereka hendak menakung air semasa hujan. Wessny setuju

dengan Firon dan mengatakan sebab hendak mengelakkan runtuh akibat ribut berpasir juga.

Nuna, Owen dan Caesty menganggukkan kepala tanda setuju dengan kata-kata Firon dan

Wessny. Apabila ditanya mengapa mereka tidak dapat menjawab soalan tentang fakta tersebut

sebelum ini, kerana mereka tidak nampak dan itu menyebabkan mereka susah hendak fikir akan

sebabnya”

(NL2,15-04-2013)

“Akhirnya, Owen, Nuna, Wessny, Firon dan Caesty dapat tahu mengapa iglu dibina berbentuk

separa bulat. Kerana bentuk separa bulat lebih tahan daripada bentuk segi empat apabila ditimpa

salji. Bentuk segi empat akan patah jika ditimpa salji tebal. Hal ini sangat menggembirakan saya

kerana mereka akhirnya mampu menghubungkait mengapa orang Eskimo membina iglu

berbentuk separa bulat.”

(NL3,15-04-2013)

Hal ini menggembirakan saya kerana mereka mula memberi pengertian tersendiri melalui pembelajaran

secara eksperimen yang telah dijalankan. Proses peningkatan kemahiran menghubungkait ini selari

dengan peningkatan dalam Ujian Pra dan Ujian Pasca yang diberikan. Berikut merupakan jadual skor

ujian pra dan ujian pasca yang menunjukkan peningkatan kelima-lima murid saya.

Jadual 4 : Skor Ujian Pra dan Pasca Serta Peningkatan

Nama Ujian Pra Ujian Pasca Jumlah Peningkatan Peratus Peningkatan

Caesty 2 7 5 71%

Firon 5 7 2 28%

Nuna 4 7 3 43%

Owen 5 7 2 28%

Wessny 4 7 3 43%


73

Berdasarkan skor di atas, dapat dilihat bahawa jumlah peningkatan begitu memberangsangkan. Firon dan

Owen telah mendapat skor tertinggi pada ujian pra iaitu sebanyak 5 markah. Namun begitu, jumlah ini

tidak begitu memuaskan hati saya pada permulaannya. Setelah kaedah EXP-REAC ini dilaksanakan, ujian

pasca menunjukkan hasil yang menggembirakan dan memuaskan. Firon dan Owen telah berjaya

memperolehi markah penuh, begitu juga dengan Nuna, Wessny dan Caesty. Caesty telah menunjukkan

peningkatan yang paling banyak iaitu sebanyak 5 markah bersamaan dengan 71% walaupun markah

permulaan Caesty agak merunsingkan saya. Jumlah peningkatan ini sememangnya begitu positif bagi

saya terhadap perkembangan kemahiran menghubungkait mereka.

Seterusnya, saya mengadakan sesi temu bual bersama subjek kajian untuk menyokong analisis ujian pra

dan pasca. Hasil sesi temu bual menunjukkan subjek kajian lebih memahami fakta yang diajar apabila

mereka dapat melihat, mengalami dan melakukan sendiri.

Guru : Sekarang kamu tahu tak kenapa orang Mesir membina rumah mereka

berbentuk bumbung rata dan diperbuat daripada batu bata?

Firon : Tahu cikgu. Sebab dekat sana ada angin berpasir dan kurang menerima hujan.

Angin tu sangat kuat cikgu.

Wessny : Ya, dekat sana pun panas. Kalau dalam rumah tu rasa dingin sebab dibuat

daripada batu bata.

(TB2, 15-04-2013)

Guru : Kalau iglu dibuat bentuk segi empat, apa yang akan jadi?

Caesty : Dia akan runtuh cikgu.

Cikgu : Kenapa runtuh?

Caesty : Sebab segi empat akan patah kalau ditimpa salji. Kalau separa bulat tak cikgu.

Dia jadi kuat macam yang kita buat.

(TB2, 15-04-2013)

Berdasarkan jawapan yang telah mereka berikan, ia telah menyokong bahawa penggunaan Strategi EXP-

REAC ini mampu membantu murid dalam memahami dan menghubungkait fakta-fakta yang dipelajari

sekaligus berupaya mencapai objektif yang telah ditetapkan.

REFLEKSI/RUMUSAN

Akhirnya, segala usaha yang saya lakukan untuk mencapai objektif kajian tindakan ini telah membuahkan

hasil yang memuaskan. Berdasarkan kajian tindakan yang telah saya jalankan, saya menyedari bahawa

seseorang guru perlu kreatif dan berminda terbuka dalam membina rancangan pengajaran yang berkesan

dan bermakna.Ketika kaedah pembelajaran secara eksperimen dan kontekstual ini dijalankan dalam sesi

pengajaran dan pembelajaran, saya dapati murid memberikan tindak balas yang positif dan lebih aktif

semasa belajar.Situasi ini sangat berbeza dengan kelas sebelumnya yang menggunakan kaedah

tradisional. Ini berkemungkinan, kaedah pembelajaran secara eksperimen dan kontekstual mampu

menarik minat murid terhadap pelajaran.Perkara ini memberikan saya keyakinan bahawa kaedah ini

mampu memberikan kesan yang positif.

Hal ini telah memberi kesedaran kepada saya bahawa melalui kepelbagaian bahan pengajaran tersebut

dapat menarik minat dan perhatian mereka untuk menumpukan perhatian sepanjang tempoh pengajaran

dan pembelajaran berlangsung.Tambahan pula, gaya pembelajaran setiap murid adalah berbeza. Oleh itu,

peranan saya sebagai guru dilihat sangat besar untuk mengembangkan dan menggerakkan motivasi

pembelajaran murid itu ke tahap yang maksimum melalui kaedah pengajaran yang kreatif dan efektif.


74

Daya kreativiti seseorang guru sangat diperlukan dalam mata pelajaran KajianTempatan.Oleh itu, saya

tidak boleh menarik nafas lega setelah menjalankan kajian terhadap strategi ini sebaliknya perlu

melakukan lebih banyak penyelidikan dan pembacaan dalam mempertingkatkan mutu pengajaran saya

secara berterusan. Guru harus terus belajar dan berusaha memperbaiki mutu pengajaran agar mampu

melahirkan murid yang berlimu dan berwawasan.


Walaupun penggunaan strategi EXP-REAC ini boleh dikatakan berkesan dan efektif dalam membantu

meningkatkan kefahaman murid dalam menghubungkait pembinaan jenis rumah dengan iklim di gurun

panas dan iklim sejuk, namun saya merasakan terdapat juga beberapa kelemahan yang boleh diperbaiki

lagi.Pada hemat saya dan berdasarkan pemerhatian saya sepanjang kajian ini, bahan-bahan yang

digunakan untuk melakukan eksperimen boleh diperbaiki lagi dengan menggunakan bahan sebenar

seperti tanah liat untuk membina rumah berbentuk bumbung rata dan dawai serta kertas yang tebal untuk

membina iglu agar hasilnya lebih realistik.Selain itu juga, ia mungkin boleh digunakan untuk menjagar

tajuk lain dalam Kajian Tempatan dan juga dapat diaplikasikan bagi subjek lain. Gunakan pelbagai

sumber bahan pengajaran dan pembelajaran untuk membuat eksperimen. Ini akan lebih berkesan untuk

menarik minat murid untuk belajar.

Selain itu, guru juga boleh menyelitkan penggunaan video supaya murid boleh nampak dengan jelas

bagaimana iklim dan cuaca yang terdapat di Mesir dan Kutub Utara. Dengan ini murid dapat melihat

dengan jelas akan perkaitan pembinaan rumah berbentuk bumbung rata di Mesir dan iglu di Kutub Utara

dengan iklim gurun panas dan iklim sejuk. Melalui tayangan video ini, guru dapat mengukuhkan lagi

fakta yang dipelajari oleh murid semasa melakukan eksperimen.

RUJUKAN

Zulkifli Yaakob (2007). HBEF1403: Seni Dalam Pendidikan. Kuala Lumpur: UNITEM

Sdn.Bhd

Sang, M. S. (2010). Pedagogi untuk Pengajaran & Pembelajaran. Perak: Penerbitan Multimedia Sdn.

Bhd.

Pusat Perkembangan Kurikulum Kementerian Pelajaran Malaysia (2001). Pembelajaran Secara

Kontekstual

Noriati A. Rashid, B. P. (2009). Murid dan Alam Belajar. Selangor Darul Ehsan: Oxford Fajar Sdn.

Bhd. .


75

“Light-PicsBox” : STRATEGI MENINGKATKAN KEMAHIRAN MURID TAHUN EMPAT

MENYATAKAN CIRI-CIRI JENIS RUMAH MODEN YANG TERDAPAT DI MALAYSIA

Maxwell Anak Peter Sulai

[email protected]


[email protected]

Abstrak

Penyelidikan tindakan ini dijalankan untuk membantu murid tahun empat menyatakan ciri-ciri

rumah moden yang terdapat di Malaysia bagi mata pelajaran Kajian Tempatan. Subjek kajian ini

terdiri daripada empat orang murid tahun empat di sebuah sekolah SK Koran. Subjek kajian

diperkenalkan dengan strategi “Light-PicsBox” dalam pelaksanaan intervensi. Tinjauan awal untuk

mengenalpasti masalah yang dihadapi murid dalam pembelajaran kemahiran tersebut telah

dijalankan dengan menganalisis diagnostik. Justeru, temubual juga dilaksanakan bagi meninjau

pandangan murid terhadap topik tersebut serta pengajaran guru. Data kajian dikumpulkan dan

dianalisis melalui perbandingan markah ujian pra dan ujian pasca, hasil lembaran kerja, temu bual

dan pemerhatian tidak berstruktur. Dapatan kajian yang diperolehi daripada kajian ini menunjukkan

peningkatan keempat-empat subjek kajian. Dengan menggunakan strategi “Light-PicsBox”, murid

dapat menyatakan ciri-ciri rumah moden yang terdapat di Malaysia.

PENGENALAN

Diri Saya


Institut Pendidikan Guru Kampus Tun Abdul Razak, Kota Samarahan. Saya telah melaksanakan dua kali

praktikum sebelum ini di dua buah sekolah yang berhampiran dengan institut. Pada praktikum fasa

pertama, saya telah ditempatkan di Sekolah Kebangsaan Plaie yang terletak di Kota Samarahan selama

satu bulan. Kemudian, pada fasa kedua yang memakan tempoh dua bulan, saya telah menjalani praktikum

di Sekolah Kebangsaan Sebandi Ulu yang terletak di Asajaya. Pada 21 Januari 2013, saya telah dihantar

untuk menjalani latihan praktikum fasa ketiga di Sekolah Kebangsaan Koran, Serian selama tiga bulan.

Sekolah Kebangsaan Koran dikategorikan sebagai sekolah luar bandar. Sekolah ini berada di dalam

kawasan Zon Batang Kedup di daerah Serian, Sarawak. Jaraknya dari bandaraya Kuching ialah kira-kira

110 kilometer. Majoriti penduduk di sekitarnya berbangsa Bidayuh dan begitu juga dengan muridnya.

Sekolah ini mempunyai bilangan murid yang agak ramai jika dibandingkan dengan Sekolah Kebangsaan

Plaie dan Sekolah Kebangsaan Sebandi Ulu. Jumlah murid di sini ialah seramai 381 orang. Murid

perempuan seramai 184 orang dan murid lelaki seramai 197 orang. Sekolah ini mendapat khidmat

daripada seramai 31 orang guru yang terdiri daripada 11 orang guru lelaki dan 20 orang guru perempuan.

Sekolah ini mempunyai 2 buah kelas bagi setiap darjah 1 hingga darjah enam iaitu kelas Cemerlang dan

Kelas Gemilang. Sekolah ini telah menggunakan bangunan baru bermula sesi persekolahan pada tahun

ini. Saya rasa bertuah sekali kerana praktikum kali ini berkesempatan menggunakan bangunan baru

sekolah tersebut.


Saya telah masuk kelas Tahun 4 Cemerlang bagi mengajar subtopik sejarah reka bentuk rumah. Saya

mengajar tentang jenis-jenis serta ciri-ciri rumah yang terdapat di Malaysia iaitu rumah moden dan rumah

tradisional. Mok Soon Sang (2008), main memainkan peranan yang penting dalam perkembangan potensi

kanak-kanak dalam aspek fizikal, intelek, emosi dan sosial. Justeru itu, saya telah memulakan sesi

pengajaran saya dengan satu permainan „Siapa yang kena‟. Saya telah menampal dua keping gambar

rumah bersaiz kertas manila di papan tulis. Gambar rumah itu mempunyai tingkap yang diikat dengan



76

tali. Di dalam tingkap itu mempunyai satu sampul berwarna yang terkandung gambar rumah yang akan

diteka oleh murid nanti. Bagi memilih dua orang murid yang akan membuka ikatan tingkap itu, saya telah

menjalankan aktiviti „Balang Beracun‟. Murid tersebut akan membuka ikatan pada gambar rumah itu dan

meneka kandungan yang terdapat di dalam sampul surat berwarna lalu menunjukkan gambar rumah

kepada rakan lain di hadapan kelas dan semua murid diminta membaca kuat gambar rumah tersebut.

Seterusnya, saya beralih kepada isi pengajaran dan pembelajaran saya pada hari tersebut, iaitu mengenai

jenis-jenis serta ciri-ciri rumah moden dan tradisional yang terdapat di Malaysia. Saya menggunakan

jadual banding beza untuk membezakan ciri-ciri rumah moden dan rumah tradisional. Saya menerangkan

bahawa reka bentuk rumah moden dan rumah tradisional berbeza. Dalam penerangan, saya menggunakan

ransangan gambar yang terdapat dalam buku teks supaya mereka dapat melihat sendiri reka bentuk rumah

moden dan rumah tradisional. Mohd Zamri Haji Sabran (1994) gambar adalah alat bantu mengajar yang

penting dan mudah didapati. Penggunaannya dalam proses pengajaran Kajian Tempatan boleh memberi

gambaran visual yang jelas tentang sesuatu perkara. Dengan ini, murid akan segera menangkap idea atau

perkara penting yang terdapat dalam gambar dengan jelas.

Sesi berikutnya dalam pengajaran saya ialah perbincangan kumpulan dalam bentuk permainan. Mohd

Zamri Haji Sabran (1994) pengajaran secara kumpulan dapat membantu guru menyusun pengajarannya

dengan lebih berkesan. Ini dapat dijalankan dengan menyediakan pelbagai aktiviti untuk murid-muridnya.

Saya membahagikan kelas kepada 5 kumpulan mengikut nama-nama rumah moden dan rumah

tradisional. Lima kumpulan tersebut ialah kumpulan Banglo, Kumpulan Rumah Panjang, Kumpulan

Pangsa, Kumpulan Bagan dan Kumpulan Teres. Ketua kumpulan diminta ke hadapan untuk mengambil

sampul surat yang berwarna. Di dalam sampul tersebut mengandungi kad tugasan yang akan dilaksanakan

oleh setiap kumpulan. Tugasan yang diberikan oleh saya ialah memadankan gambar rumah mengikut ciri-

ciri rumah iaitu rumah moden dan rumah tradisional.

Seterusnya, saya telah mengedarkan lembaran kerja kepada setiap murid sebagai latihan pengukuhan

untuk memastikan bahawa murid dapat memahami dengan isi pelajaran tersebut. Lembaran kerja tersebut

dibahagikan kepada 2 bahagian iaitu bahagian A dan bahagian B. Murid akan bertukar lembaran kerja

dengan pasangan untuk menyemak jawapan mereka. Hasil semakan yang dijalankan, saya dapati ada

beberapa orang murid yang tidak dapat menjawab lembaran kerja yang diberikan. Walaupun murid telah

melihat sendiri gambar rumah moden dan rumah tradisional mereka masih tidak dapat mengenali rumah

tersebut terutamanya rumah moden. Bagi penutup sesi pengajaran dan pembelajaran saya menjalankan

aktiviti nyanyian bersama dengan murid mengenai lagu „Rumah di Malaysia‟. Nyanyian ini bertujuan

murid dapat mengingat nama rumah dan mengenali jenis rumah yang terdapat di Malaysia. Murid juga

berasa seronok dengan aktiviti nyanyian.

Saya menyedari saya membuat tanggapan yang salah dengan beranggapan kemampuan murid untuk

mengingati fakta. Saya merasakan bahawa topik ini mudah untuk murid mengingat ciri-ciri rumah moden

di Malaysia. Hasil daripada penyemakan lembaran kerja, 4 orang murid tidak termasuk murid linus

mempunyai masalah untuk mencirikan rumah tersebut. Ketidakmampuan mereka menjawab lembaran

kerja yang telah diberikan menunjukkan bahawa mereka tidak dapat mengenalpasti ciri-ciri rumah moden

yang terdapat di Malaysia. Mereka mempunyai masalah dalam mengenalpasti ciri-ciri rumah moden

tetapi tiada masalah untuk mengenalpasti ciri-ciri rumah tradisional di Malaysia. Oleh itu, nilai

keprihatinan timbul dalam diri saya untuk membantu murid-murid yang mempunyai masalah dalam topik

ini. Saya perlu merancang strategi pengajaran dan pembelajaran yang sesuai agar mereka tidak

mempunyai sebarang masalah lagi dalam memahami tajuk ini.


77

ISU KEPRIHATINAN


Pada mulanya, saya merasakan bahawa topik ini agak mudah dan murid tidak akan mempunyai masalah

untuk mengenalpasti ciri-ciri rumah moden yang terdapat di Malaysia. Saya telah menjalankan sesi

pengajaran dan pembelajaran bersama dengan kelas 4 Gemilang terlebih dahulu mengenai topik jenis-

jenis rumah moden dan rumah tradisional yang terdapat di Malaysia. Saya dapati bahawa murid-murid

tahun 4 Gemilang tidak mempunyai masalah untuk mengenalpasti ciri-ciri rumah moden dan rumah

tradisional tidak termasuk murid pemulihan.

Selepas itu, saya mengajar topik yang sama dengan kelas 4 Cemerlang pada 18 Februari 2013. Saya

dapati terdapat 4 orang murid tidak termasuk murid linus yang tidak dapat mengenalpasti ciri-ciri rumah

moden yang terdapat di Malaysia. Justeru itu, ini merupakan satu amanah kepada saya dalam memastikan

murid saya memahami tajuk yang telah saya ajar sepanjang saya berpraktikum yang mengajar dalam mata

pelajaran kajian tempatan tahun 4. Saya ingin membantu murid yang tidak dapat mengenalpasti ciri-ciri

rumah moden ini kerana mereka tidak dapat mengingat fakta untuk jangka panjang. Saya juga inginkan

mereka mampu mengaplikasikan ilmu yang dipelajari dalam aspek kehidupan seperti yang termaktub

dalam matlamat mata pelajaran Kajian Tempatan yang menekankan pemahaman dan penghayatan idea

konsep supaya pengetahuan yang diperoleh dapat digunakan dalam kehidupan harian. (Kementerian

Pelajaran Malaysia, 2004).

Pada 19 Februari 2013, saya telah mengajar kelas tahun 4 Cemerlang untuk topik yang sama tetapi kali ini

fokus saya lebih tertumpu kepada ciri-ciri rumah moden yang terdapat di Malaysia. Pada sesi pengajaran

dan pembelajaran kali ini, saya menggunakan tayangan gambar melalui slaid untuk memberi gambaran

sebenar kepada murid mengenai reka bentuk rumah moden di Malaysia. Selepas itu, saya mengadakan

satu aktiviti permainan iaitu „Roda Impian Rumahku‟. Permainan ini mempunyai 5 pusingan. Setiap

pusingan ahli kumpulan akan memlih wakil untuk memutar roda impian dan seterusnya menamakan

nama rumah pada kad bergambar berdasarkan ciri-ciri rumah tersebut. Seterusnya saya juga mengedarkan

lembaran kerja sebagai pengukuhan kepada murid untuk menilai pencapaian mereka. Namun begitu, saya

berasa terkejut kerana murid masih lagi tidak dapat menamakan rumah moden dengan betul.

Melihat kepada masalah yang dihadapi oleh murid saya, saya telah merancang satu strategi pengajaran

dan pembelajaran. Mengapa saya menggunakan strategi pembelajaran ini? Strategi ini digunakan untuk

membantu murid yang mempunyai masalah untuk mencirikan rumah moden tersebut. Saya yakin selepas

menggunakan strategi pembelajaran ini, murid dapat mengenali rumah moden malah dapat mencirikan

rumah moden tersebut. Strategi ini bukan sahaja boleh membantu meningkatkan daya ingatan murid

tetapi meningkatkan pencapaian mereka dalam ujian kajian tempatan di sekolah.



Kelas Tahun 4 Cemerlang mempunyai seramai 30 orang murid. Saya hanya mengambil 26 orang murid

sahaja sebagai kumpulan sasaran awal. Salah seorang murid mengalami masalah pembelajaran ( linus

tegar ) yang berkaitan dengan membaca dan menulis seperti yang dinyatakan oleh guru kelas tahun 4

Cemerlang manakala tiga orang murid lain merupakan murid linus dalam kelas tersebut. Daripada 26

orang murid tersebut, saya mengambil empat orang murid sahaja yang mengalami masalah pembelajaran

berdasarkan temubual bersama guru kelas yang merupakan guru Kajian Tempatan serta hasil lembaran

kerja mereka.


78

Berdasarkan temubual yang dijalankan, saya mendapati murid-murid saya mempunyai masalah dalam

mengingat fakta dan mereka dikategorikan dalam kumpulan murid sederhana. Mengingat fakta boleh

kerana menurut temubual ini, mereka cuma dikatakan kurang ingat dan tidak pernah melihat kaedaan

rumah sebenar. Maksudnya jika menggunakan kaedah yang sesuai, pasti mereka ini boleh dibantu.

Hasil daripada temubual ini ternyata benar kerana ketika sesi pengajaran dan pembelajaran yang telah

dijalankan pada 18 Februari 2013, mereka tidak mampu mencirikan rumah banglo, rumah berkembar dan

rumah pangsa. Dalam sesi perbincangan berkumpulan, mereka kelihatan mampu memberikan jawapan

yang betul mungkin disebabkan oleh bantuan rakan yang lain. Mereka mengalami masalah untuk

mengingat fakta dengan baik.

Langkah pertama yang saya lakukan ialah melalui analisis lembaran kerja yang telah dibuat oleh empat

orang murid sasaran awal saya. Berdasarkan hasil lembaran kerja yang dilakukan, kesemua murid ini

tidak dapat menjawab dengan betul bagi soalan 1, soalan 2 dan soalan 4. Jawapan diberikan tidak tepat

untuk mencirikan jenis rumah moden tersebut.

Jadual 1: Analisis Lembaran Kerja Bagi Setiap Soalan Bahagian B

Berdasarkan analisis lembaran kerja ini, saya mendapati kesemua mereka salah pada soalan 1,2 dan 4.

Jadi, keinginan saya untuk mengetahui jenis soalan yang membuatkan mereka semua tidak mampu

menjawabnya. Jadi, saya telah membuat analisis lanjut dengan membuat analisis lembaran kerja

berdasarkan jumlah betul salah dan jenis soalan.

Jadual 2: Analisis Lembaran Kerja Bagi Jumlah Betul Salah dan Jenis Soalan

Nombor

Soalan

Jumlah betul Jumlah salah Jenis soalan

S1 0 4 Mencirikan

S2 0 4 Mencirikan

S3 4 0 Mencirikan

S4 0 4 Mencirikan

S5 4 0 Mencirikan

Bagi soalan 1, 2 dan 4, kesemua 4 orang murid ini tidak dapat menjawab dengan betul bagi soalan jenis

mencirikan ini. Hasil perbandingan jumlah jawapan yang salah, saya mendapati soalan mencirikan

merupakan permasalahan yang menonjol bagi kesemua murid saya ini. Namun begitu, kesimpulan awal

ini memerlukan bukti dan butiran yang lanjut agar benar-benar kukuh untuk membuktikan isu ini wujud.

Justeru itu, saya telah merangka satu ujian saringan yang mengandungi 10 soalan yang mengandungi

pelbagai aras kemahiran.

Nama S1 S2 S3 S4 S5 Markah

Loly x x √ x √ 2/5

Mike x x √ x √ 2/5

Nell x x √ x √ 2/5

Willy x x √ x √ 2/5


79

Jadual 3: Analisis Ujian Saringan Bagi Jumlah Betul Salah dan Jenis Soalan

Nombor Soalan Jumlah betul Jumlah salah Jenis soalan

1 4 - Mencirikan

2 4 - Mencirikan

3 - 4 Mencirikan

4 - 4 Mencirikan

5 - 4 Mencirikan

6 3 1 Menamakan

7 2 2 Menamakan

8 - 4 Memadankan

9 4 - Menamakan

10 4 - Menamakan

Berdasarkan analisis dalam Jadual 3, saya mendapati 4 orang murid saya ini lemah pada kemahiran yang

sama, iaitu kemahiran mencirikan. Bagi soalan 3,4 dan 5(soalan mencirikan), hampir kesemua mereka

salah. Hasil daripada ujian saringan yang mempunyai pelbagai kemahiran ini, didapati bahawa masalah

paling ketara pada kemahiran mencirikan. Jadi, saya telah merangka satu ujian diagnostik khusus untuk

kemahiran mencirikan ini.

Jadual 4: Analisis Ujian Diagnostik Bagi Setiap Soalan

Hasil daripada analisis ujian diagnostik ini, didapati empatorang murid ini sememangnya mempunyai

masalah untuk mencirikan jenis rumah yang dipelajari. Saya mendapati mereka tidak mampu mengingat

fakta yang dipelajari dalam huraian jawapan. Sebagai seorang guru, saya meletakkan masalah ini sebagai

tanggungjawab saya untuk membantu murid saya lebih memahami pelajaran yang dipelajari oleh mereka.

Pada 28 Februari, saya telah melaksanakan sesi temubual bersama 4 orang murid sasaran saya.

Berdasarkan temubual yang dijalankan saya mendapati hampir kesemua mereka menyatakan soalan

mencirikan sebagai soalan yang mereka tidak ingat dan lupa.

“Loly, Mike, Nell dan Willy menyatakan respon bahawa mereka tidak pernah melihat reka bentuk

rumah kondominium. Rumah banglo dan rumah berkembar pula hampir sama yang menyukarkan

mereka untuk mengingat ciri-ciri rumah moden tersebut.”

(NL, 28-02-2013)

Berdasarkan kepada data lembaran kerja, temubual guru kelas dan temubual murid, nota lapangan, ujian

saringan dan ujian diagnostik, saya mendapati keempat-empat murid ini mengalami kesukaran untuk

mencirikan jenis rumah moden yang telah dipelajari. Berdasarkan penerokaan dan analisis data-data yang

dilakukan, jelas bahawa murid-murid saya ini memerlukan cara dan kaedah yang sesuai dan berkesan

bagi membantu mereka Dengan ini, fokus kajian saya ialah membantu meningkatkan kemahiran

Nama S1 S2 S3 S4 S5 Markah

Loly x x √ √ x 2/5

Mike x x √ √ x 2/5

Nell x x √ √ x 2/5

Willy x x √ √ x 2/5


80

menyatakan ciri-ciri jenis rumah moden yang terdapat di Malaysia. Objektif kajian saya ialah untuk

meningkatkan kemahiran murid Tahun 4 menyatakan ciri-ciri jenis rumah moden yang terdapat di

Malaysia melalui strategi Light-PicsBox iaitu kotak bergambar bernyala.

KUMPULAN SASARAN

Kumpulan sasaran saya terdiri daripada empat orang murid Tahun 4. Mereka ialah tiga orang murid

lelaki dan seorang murid perempuan iaitu Loly, Mike, Nell dan Willy. Keempat-empat mereka ini

merupakan murid berprestasi sederhana, iaitu kebanyakan mendapat antara B, C dan D dalam Ujian Akhir

Tahun 2012 bagi mata pelajaran teras. Saya mendapati murid-murid saya ini tidak mampu mencirikan

jenis-jenis rumah moden yang terdapat di Malaysia. Saya menjadikan mereka ini sebagai kumpulan

sasaran hasil daripada data yang diperolehi dalam temubual, pemerhatian, lembaran kerja, ujian saringan

dan ujian diagnostik.

STRATEGI TINDAKAN

Apa itu Light-PicsBox?

Dalam kajian ini, saya telah menggunakan kaedah yang saya namakan sebagai Light-PicsBox. Light-

PicsBox membawa maksud satu kotak bergambar bernyala yang mempunyai lima jenis gambar rumah

moden di Malaysia serta ciri-cirinya. Dalam melaksanakan strategi “Light-PicsBox” ini, saya

berpandukan teori pembelajaran Robert M. Gagne yang mempunyai lapan fasa pembelajaran dalam

memastikan proses pembelajaran tercapai dengan jayanya. Strategi “Light-PicsBox” merangkumi

penggunaan grafik bergambar, gambar dan puzzles. Saya menggunakan kotak bergambar bernyala ini

supaya subjek kajian dapat mempunyai gambaran sebenar rumah moden itu. Menurut Andrew Wright

(2002),

“ In most instances and pleasant images were found to be better for memory purposes,

because they made the brain want to return to the images ”

Bagaimana langkah Light-PicsBox?

Langkah 1 : Penerangan guru dan motivasi

Saya memulakan pengajaran dengan memperkenalkan tajuk yang dipelajari iaitu jenis-jenis rumah yang

terdapat di Malaysia. Setelah itu, saya menayangkan lima jenis gambar rumah moden yang terdapat di

Malaysia iaitu rumah banglo, rumah teres, rumah pangsa, rumah berkembar dan kondominium. Saya

menerangkan ciri-ciri yang ada pada setiap rumah tersebut. Tayangan gambar dipaparkan dengan

menggunakan slaid power point supaya murid saya lebih mengenali dan melihat sendiri gambar rumah

moden tersebut. Selepas menayangkan gambar-gambar rumah itu, saya menjalankan sesi bersoal jawab

dengan murid saya. Saya menanyakan soalan mengenai ciri-ciri lima buah rumah moden dan meminta

mereka untuk menyatakan ciri-ciri lima jenis rumah moden itu. Peneguhan positif dan pujian diberikan

kepada murid yang menjawab soalan dengan betul. Saya dapat lihat murid-murid saya seronok dan

kelihatan yakin apabila peneguhan positif diberikan iaitu ganjaran berbentuk hadiah iaitu buku dan alat

tulis sebagai langkah untuk memotivasikan mereka.

Langkah 2: Aktiviti Menyanyi

Saya menggunakan irama lagu ikan kekek dengan mengubah lirik lagu mengikut lima jenis rumah moden

yang terdapat di Malaysia sebagai aktiviti menyanyi. Saya mengedarkan lirik lagu kepada murid saya

terlebih dahulu. Mereka diminta untuk menghafal lirik lagu sebelum menyanyikan lagu itu bersama-sama.

Murid saya kelihatan begitu seronok menyanyikan lagu rumah moden sambil bertepuk tangan dan mereka

dapat menyanyi tanpa melihat lirik lagu yang disediakan.


81

Langkah 3: Aktiviti Permainan

Murid akan berada pada kedudukan yang telah disediakan mengikut nama yang dilabelkan. Permainan

bermula sebaik sahaja lagu dimainkan dan kotak bergambar digerakkan oleh subjek kajian. Sekiranya

lagu berhenti, orang yang terakhir memegang kotak bergambar itu akan memadankan ciri-ciri rumah

moden pada ruangan pengurusan grafik yang telah disediakan.Permainan ini diulang dan tamat sehingga

murid selesai memadankan semua ruangan kosong pada pengurusan grafik bergambar yang disediakan.

Langkah 4: Latih Tubi

Selesai permainan dijalankan, murid akan diuji dengan latih tubi secara individu. Wittich dan Schuller

(1973) dalam buku kemahiran berfikir, menerangkan bahawa grafik adalah terdiri daripada bahan visual

yang meringkaskan penerangan dan penilaian tertentu menerusi gabungan penggunaan lukisan, perkataan,

lambang dan gambar-gambar. Oleh itu, selepas memadankan gambar pada pengurusan grafik bergambar,

saya meminta mereka untuk melengkapkan grafik berbentuk jadual yang telah diberikan. Sekiranya

kesemua subjek kajian saya berjaya menjawab dengan betul, maka mereka akan dinilai pada langkah

terakhir.

Langkah 4 ini murid yang berjaya memadankan ciri-ciri rumah moden dengan tepat mereka akan

menjalankan penilaian pada langkah 5 sebaliknya pula murid yang tidak berjaya menyelesaikan padanan

ciri-ciri rumah mengikut jenis rumah moden tersebut akan mengulang semula bermula daripada langkah 1

hingga langkah 4 sehingga berjaya memadakan ciri-ciri rumah moden itu.


Dalam langkah 5 ini, saya menjalankan dua bentuk penilaian iaitu penilaian pertama ialah melengkapkan

puzzles manakala penilaian kedua ialah kotak bergambar bernyala.

Penilaian pertama murid diminta untuk berada pada kedudukan yang telah dilabel seperti pada langkah

ketiga. Selepas itu, berpandukan kotak bergambar tersebut mereka diminta untuk melengkapkan puzzles

mengikut ciri-ciri rumah moden yang telah saya pilih. Setiap murid diberikan peluang untuk

menyelesaikan kelima-lima puzzles rumah moden. Sekiranya mereka berjaya menyelesaikan kelima-lima

puzzles tersebut, maka penilaian terakhir akan dijalankan sebaliknya mereka yang tidak berjaya

menyelesaikan puzzles itu akan melengkapkannya sehingga berjaya.

Penilaian kedua pula ialah saya sendiri memainkan peranan untuk menyalakan lampu kelip-kelip pada

kotak bergambar itu secara manual. Murid saya akan menamakan rumah moden apabila saya menyoal

ciri-ciri rumah moden. Sekiranya jawapan yang diberikan betul, maka lampu kelip-kelip akan menyala

dan sebaliknya. Strategi “Light-PicsBox” ini mampu membantu murid untuk mengingat dan

meningkatkan kefahaman mereka untuk menyatakan ciri-ciri rumah moden yang terdapat di Malaysia.

Hal ini terbukti kerana murid saya berjaya menamakan kelima-lima jenis rumah moden berdasarkan ciri-

ciri yang ada pada setiap rumah moden tersebut.


82

Rajah 1 : Carta Aliran Langkah-langkah dalam Strategi “Light-PicsBox”

Ulang langkah 1 hingga

langkah 4 sekiranya subjek

kajian tidak berjaya mengisi

ciri-ciri rumah moden pada

borang grafik berbentuk

jadual.

Subjek kajian boleh

mengenalpasti ciri-ciri

lima jenis rumah moden

yang terdapat di

Malaysia.

Dua jenis penilaian dilakukan iaitu penilaian

melengkapkan puzzles dan penilaian kotak bergambar

menyala.

Guru mengedarkan borang grafik berbentuk jadual sebagai

latih tubi. Mereka harus menjawab dengan tepat barulah

akan dibuat penilaian pada langkah terakhir.

Aktiviti permainan dijalankan. Mereka diminta duduk

pada kedudukan yang telah ditetapkan. Permainan

memadankan ciri-ciri rumah moden menggunakan kotak

bergambar dan pengurusan grafik. bergambar.

Aktiviti menyanyi lagu rumah moden dijalankan. Subjek

kajian diberikan lirik lagu dan menghafal lagu terlebih

dahulu. Mereka diminta menyanyi lagu bersama-sama.

Langkah 1

Langkah 2

Langkah 4

Langkah 5

Langkah 3

Guru mengedarkan borang grafik berbentuk jadual sebagai

latih tubi. Mereka harus menjawab dengan tepat barulah

akan dibuat penilaian pada langkah terakhir.


83

Rajah 2: Gambar-gambar pelaksanaan strategi Light-PicsBox

Cara pengumpulan data

Dalam menjalankan kajian tindakan ini, saya telah menggunakan beberapa cara pengumpulan data dalam

usaha memantau prestasi murid-murid yang terlibat dalam kajian ini. Antara cara pengumpulan data yang

telah saya gunakan dalam strategi Light-PicsBox ini ialah mentadbir Ujian Pra dan Ujian Pasca, temu

bual, analisis dokumen (lembaran kerja) dan pemerhatian.

DAPATAN

Light-PicsBox ini dapat dilihat keberkesanan dalam penilaian kedua yang dijalankan iaitu kotak

bergambar menyala apabila murid dapat menjawab ciri-ciri rumah moden dengan tepat mengikut jenis-

jenis rumah moden. Ternyata kotak bergambar bernyala ini mampu memberi kesan kepada mereka untuk

mencirikan jenis rumah moden yang dipelajari. Ini disokong oleh nota lapangan saya iaitu:


84

“Loly, Mike, Nell dan Willy kelihatan begitu teruja melihat kotak bergambar menyala

selepas berjaya mencirikan lima jenis rumah moden dengan tepat”.

(NL,17-04-2013)

Hal ini menggembirakan saya dengan peningkatan dalam Ujian Pra dan Ujian Pasca yang diberikan.

Berikut merupakan jadual skor ujian pra dan pasca yang menunjukkan peratusan peningkatan keenam-

enam murid saya.

Jadual 5: Skor Ujian Pra dan Pasca

Nama Ujian Pra Ujian Pasca Jumlah Peningkatan

Loly 3/10 10/10 7

Mike 4/10 10/10 6

Nell 3/10 10/10 7

Willy 4/10 10/10 6

Berdasarkan skor di atas, dapat dilihat bahawa jumlah peningkatan begitu memberangsangkan. Jumlah

peningkatan Loly dan Nell sememangnya begitu positif bagi saya terhadap perkembangan kemahiran

mencirikan mereka. Loly dan Nell hanya dapat menjawab tiga soalan sahaja dengan betul Berbanding

dengan ujian pasca, Loly dan Nell dapat menjawab kesemua soalan dengan betul. Ini menunjukkan Lght-

PicsBox ini memberi kesan positif terhadap kemahiran mencirikan Loly dan Nell. Bagi Mike dan Willy

pula, dalam ujian pra mereka mampu menjawab empat soalan dengan betul. Skor ujian pasca mereka

begitu menggembirakan saya kerana saya tahu, mereka sudah faham untuk mencirikan jenis rumah

moden dengan tepat.

Dalam langkah kelima iaitu penilaian pertama iaitu melengkapkan puzzles memperlihatkan Loly, Mike,

Nell dan Willy sangat seronok mengikuti perkembangan pembelajaran tersebut. Mereka berempat

menunjukkan respon serta tingkah laku yang positif.

Guru : Melalui aktiviti melengkapkan puzzles, apakah perasaan kamu dan

bolehkah kamu kenalpati lima jenis rumah moden yang terdapat di

Malaysia?

Loly : Saya berasa sangat seronok cikgu (tersenyum).

Mike : Best cikgu! Mestilah ingat. Rumah banglo, rumah berkembar, rumah

pangsa, rumah teres dan kondominium.

Nell : Saya suka cikgu sebab saya boleh ingat lima jenis rumah moden itu

Willy : Sangat seronok cikgu...Selepas melengkapkan puzzles itu, saya boleh ingat

lima nama rumah moden iaitu Rumah Banglo, rumah pangsa, rumah teres,

rumah berkembar dan kondominium.

. (TB, 14-04-2013)

Respon mereka ini sempat saya rekodkan dan saya jadikan sebagai bukti perbincangan yang

menunjukkan permulaan mereka dapat mencirikan jenis rumah moden dengan betul. Hal ini begitu

menyokong bahawa strategi Light-PicsBox memberi makna yang besar dalam proses mencirikan

kesemua murid ini dan sekaligus berupaya mencapai objektif yang telah ditetapkan.


85

REFLEKSI

Dalam menjalankan kajian ini, semestinya pelbagai kekuatan dan kelemahan serta pengalaman bermakna

telah dapat saya perolehi. Othman Lebar (2011), menyatakan refleksi ialah proses mengingat dan

merenung kembali aktiviti pendidikan yang telah difikir atau dialami, menganalisis serta menilai

kesannya, memikirkan cara memperbaiki dan merancang dengan pengubahsuaian untuk dapat digunakan

pada masa depan dengan lebih berkesan lagi. Saya memperolehi ilmu pengetahuan baru mengenai kajian

tindakan ketika saya menjalani praktikum fasa 1. Saya manfaatkan ilmu tersebut dengan mula

mengenalpasti masalah tajuk atau topik yang dihadapi oleh murid-murid semasa sesi pengajaran dan

pembelajaran dijalankan. Saya berpendapat bahawa sekiranya objektif pelajaran tidak tercapai semasa

saya mengajar maka masalah murid boleh dikesan sama ada teknik atau kaedah pengajaran digunakan

sesuai ataupun tidak. Dari segi pelaksanaan kajian, saya berasa amat gembira atas kerjasama serta

sokongan yang diberikan oleh pihak sekolah dan kempat-empat murid saya yang terlibat di dalam kajian

ini. Pihak sekolah telah memberi seratus peratus sokongan terhadap kajian yang saya lakukan malahan

mereka sedia memberi bantuan jika terdapat sebarang masalah yang hadapi. Kesemua perkara ini telah

menaikkan lagi semangat saya untuk menjalankan kajian ini. Dari segi keberkesanan strategi pula,

bolehlah saya simpulkan bahawa strategi ini telah berjaya membantu keempat-empat murid saya

meningkatkan kebolehan mereka mengenalpasti ciri-ciri rumah moden yang terdapat di Malaysia. Melalui

ujian pra dan pasca yang telah saya jalankan, keempat-empat murid yang terlibat dalam kajian saya telah

menunjukkan peningkatan yang positif.


Saya ada beberapa cadangan untuk kajian seterusnya agar semua murid dapat mencapai objektif kajian

saya ini. Cadangan-cadangan ini boleh meningkatkan kesahan dan kebolehpercayaan kajian saya

seterusnya. Cadangan pertama ialah menggunakan video animasi dalam membuat penerangan untuk

mengenali dan mengetahui ciri-ciri rumah moden yang terdapat di Malaysia. Penggunaan video ini akan

lebih menarik sejajar dengan pendidikan masa kini yang menekankan penggunaan Teknologi Maklumat

dan Komunikasi (TMK) dalam sesi pengajaran dan pembelajaran. Tayangan video bergerak akan

mengukuhkan lagi ingatan murid untuk mengingat nama rumah serta ciri-cirinya tentang keadaan sebenar

rumah moden tersebut.

Cadangan kedua ialah menggunakan perisian interaktif dalam kotak bergambar menyala. Melalui

teknologi moden ini, strategi ini akan menjadi lebih menarik lagi. Kotak bergambar menyala itu dapat

diolah dalam bentuk audio . Antara contoh perisian yang boleh digunakan ialah Flash Adobe, Adobe

Photoshop, Animation Studio dan lain-lain lagi. Dengan menggunakan perisian ini, sudah pasti bahan

bantu mengajar yang dibina menjadi sangat menarik dan memberikan faedah kepada murid-murid

sekolah. Saya merasakan bahawa kotak bergambar menyala ini akan lebih bermanfaat lagi jika diisikan

dengan perisian interaktif.

Cadangan ketiga ialah menggunakan bahan maujud atau model rumah yang akan menampakkan lagi

gambaran sebenar rumah moden tersebut. Penggunaan bahan maujud akan lebih membantu murid untuk

menyelesaikan puzzles kerana mereka dapat melihat gambaran sebenar keadaan rumah itu yang

membolehkan mereka mengetahui sendiri ciri-ciri rumah moden berpandukan keadaan sebenar gambaran

rumah. Cadangan saya yang terakhir ialah saya mencadangkan bahawa strategi ini bukan sahaja

digunakan dalam mata pelajaran Kajian Tempatan tetapi boleh juga digunakan dalam pelajaran lain

supaya ianya tiada terhad penggunaannya. Misalnya ialah dalam mata pelajaran Pendidikan Sivik dan

Kewarganegaraan, Bahasa Melayu dan lain-lain lagi. Oleh itu, “Light-PicsBox” merupakan satu strategi

yang amat sesuai digunakan untuk mengajar mana-mana topik yang bersesuaian penggunaannya.


86

RUJUKAN

Andrew Wright (2002). Pictures for language learning, United Kingdom, University Press Cambridge, 2.

Kementerian Pelajaran Malaysia (2004). Huraian Sukatan Pelajaran Kajian Tempatan Tahun 4.

Mohd Zamri Haji Sabran (1994). Pengajaran Kajian Tempatan KBSR, Johor Bahru, Penerbitan

Pelangi SDN BHD, 71 – 79.

Mok Soon Sang (2008). Murid dan Alam Belajar, Ipoh, CIPTA Printing & Publishing (M)

Sdn Bhd.

Othman Lebar (2011), Kajian Tindakan dalam Pendidikan Teori dan Amalan, Tanjong Malim, Perak,

Penerbit Universiti Pendidikan Sultan Idris.


87

ED-KO : SATU STRATEGI DALAM MENINGKATKAN KEMAHIRAN MURID TAHUN 6

MEMBEZAKAN INDUSTRI BERAT DAN INDUSTRI RINGAN

Mohamad Hafizuddin Bin Mohamed Tahir

[email protected]


[email protected]

John Anak Brodi

[email protected]

Abstrak

Kajian ini dijalankan adalah bagi membantu murid tahun 6 meningkatkan kemahiran

membezakan antara industri berat dan industri ringan di dalam 3 aspek iaitu kos , keuntungan dan

tenaga buruh. Kajian ini melibatkan 3 subjek kajian dan telah di lakukan di SK Mawar . Kajian

tindakan ini akan menggunakan strategi ED-KO iaitu Eksperimental Dacing Konstruktivisme.

Kajian ini telah menggunakan empat cara pengumpulan data iaitu menggunakan ujian pra dan

ujian pasca , temubual , nota lapangan serta analisis lembaran kerja. Ke semua kaedah yang di

gunakan ini telah memberikan dapatan kajian yang positif. Iaitu berlakunya peningkatan dalam

kemahiran membezakan antara industri ringan dan industry berat. Kesimpulannya , strategi ED-

KO yang digunakan ini telah mampu membantu subjek kajian.

PENDAHULUAN

Konteks Kajian

Saya merupakan seorang guru pelatih ambilan Januari 2010 yang mengambil Kursus Pengajian Sosial di

Institut Pendidikan Guru Kampus Tun Abdul Razak, Kota Samarahan. Saya telah berjaya melaksanakan

dua fasa praktikum sebelum ini dan pada 19 Januari 2013 saya telah di amanahkan untuk menjalankan

praktikum fasa akhir iaitu fasa 3 di SK Samarahan Estate , Serian.

Enrolmen murid pula adalah seramai 108 orang di mana majoriti atau sebahagian besar murid

adalah berasal dari kampung sekitar seperti Kampung Siniawan dan Kampung Jaya Ria. Majoriti atau

kira-kira 98% murid adalah berbangsa Melayu dan beragama Islam dan hanya terdapat 2 orang murid

bukan Islam di sekolah ini.Saya telah diamanahkan untuk mengajar matapelajaran Kajian Tempatan tahun

6. Kelas ini terdiri daripada 7 murid lelaki dan 14 murid perempuan. Berdasarkan pencapaian akademik ,

perkembangan akademik murid tahun 6 ini adalah berada pada tahap yang sederhana. Dari keputusan

peperiksaan tahun lalu , kebanyakan murid memperoleh keputusan sederhana di mana rata-rata murid

mendapat markah dalam lingkungan gred B ,C dan D. Namun apa yang boleh di banggakan adalah ,

kesemua murid tahun 6 ini tiada yang termasuk dalam golongan atau kumpulan bermasalah pembelajaran.

Pada saya ini merupakan satu kelebihan kepada saya dalam melaksanakan tugas kajian ini kerana

, jika terdapat salah seorang dari kumpulan sasaran yang mengalami masalah pembelajaran maka keadaan

itu akan mendatangkan kesulitan kepada saya dalam menjalankan kajian tindakan. Justeru , saya amat

berharap agar tugasan kajian tindakan ini dapat bertindak atau berperanan sebagai serampang dua mata

iaitu di dalam memastikan ketercapaian objektif kajian iaitu meningkatkan kemahiran murid terhadap

masalah kajian dan meningkatkan tahap kompetensi saya sebagai seorang guru.



88


Menurut Noriati A. Rashid et al ( 2009 : 25) lagi , pembelajaran boleh di definisikan sebagai

perubahan tingkah laku manusia yang agak kekal akibat interaksi dengan persekitaran. Justeru , proses

pembelajaran juga boleh di maksudkan sebagai satu proses menerima input daripada pemberi maklumat

dan di serap masuk serta terus di simpan dalam memori penerima dan mengakibatkan proses perubahan

tingkah laku.

Sesi pengajaran dan pembelajaran murid Tahun 6 saya yang berkaitan dengan tajuk kajian

tindakan ini adalah berkaitan dengan tema 5 iaitu Ekonomi Negara di bawah tajuk Kegiatan Ekonomi dan

Lokasi dan di bawah sub topik kegiatan perindustrian di mana tajuk ini akan membincangkan 4 jenis

perindustrian yang terdapat di Malaysia iaitu Industri Pemprosesan , Industri Ringan , Industri Berat dan

Industri Desa.

Saya telah masuk ke kelas dan menyampaikan P&P berkaitan dengan tajuk kegiatan

perindustrian. Sesi P&P ini berjalan lancar. Sesi P&P di mulakan dengan tayangan beberapa slide

bergambar tentang pelbagai kegiatan ekonomi berasaskan perindustrian. Saya meminta murid meneka

apakah yang mereka dapat lihat di dalam gambar-gambar tersebut. Murid kelihatan tertarik dengan

gambar yang saya paparkan kerana mereka suka akan penggunaan LCD dan ICT yang saya gunakan.

Mereka rasakan gambar yang di pamerkan seolah-olah hidup dan ini memberikan idea kepada mereka

untuk meneka gambar-gambar tersebut dan melibatkan diri secara aktif di dalam setiap sesi P&P.

Antara gambar yang di gunakan semasa sesi P&P pada kali ini adalah gambar kilang keluli

sedang mencairkan besi , gambar kegiatan industri desa iaitu industri pemprosesan kerepek pisang serta

gambar industri pemprosesan buah kelapa sawit. Murid kelihatan amat bermotivasi untuk meneka apa

yang di lihat terutama apabila tiba ke gambar pemprosesan buah kelapa sawit. Ini kerana kegiatan

penanaman pokok kelapa sawit amat rapat dengan diri murid kerana Geografi sekolah sendiri yang berada

dalam ladang kelapa sawit dan kebanyakan keluarga murid sendiri adalah terlibat dengan kegiatan

memproses buah kelapa sawit. Secara tidak langsung , pembelajaran kontekstual turut berlaku. Saya telah

menerapkan pembelajaran berdasarkan pengalaman atau pengetahuan sedia ada murid supaya proses

pembelajaran itu lebih cepat berlaku. Ini jelas bertepatan dengan pendapat oleh Noriati A. Rashid Et. Al (

2009 : 161 ) pengajaran kontekstual membantu pelajar menghubungkaitkan pembelajaran kandungan

dengan situasi sebenar.

Kemudian , saya meneruskan P&P dengan menyampaikan sesi penerangan berkaitan dengan

pelbagai ekonomi berasaskan industri dan murid berjaya memahami sesi penerangan ini dengan baik

kerana setiap soalan yang saya beri secara lisan berjaya di jawab dengan baik. Secara keseluruhan nya

sesi P&P berjaya di jalankan dengan lancar dan sempurna. Di hujung sesi P&P saya telah memberikan

soalan latihan berbentuk lembaran kerja kepada murid bagi menilai sejauh mana takat atau darjah

ketercapaian objektif atau hasil pembelajaran pada hari ini. Lembaran kerja ini adalah perlu sebagai

langkah pengukuhan.

Namun begitu , semasa saya meminta murid menjawab soalan lembaran kerja , saya mendapati

terdapat sebilangan murid yang menghadapi masalah dalam membezakan antara industri ringan dan

industri. Ini kerana melalui analisis yang di jalankan kebanyakkan murid gagal mejawab soalan berkaitan

dengan industri ringan dan industri berat. Terdapat murid yang belum dapat menyatakan secara tepat 2

contoh kegiatan perindustrian bagi setiap jenis industri. Justeru , saya berpendapat saya harus

menyelesaikan permasalahan ini dan saya telah memutuskan untuk menjadikan isu ini sebagai fokus

kepada kajian tindakan kerana bilangan murid yang bermasalah pada peringkat awal ini adalah agak

ramai dan saya rasa saya akan kecilkan skop kajian ini menggunakan ujian saringan dan ujian diagnostik.


89

Melalui sesi pemerhatian dan perbincangan yang di jalankan , saya mendapati murid tidak dapat

membezakan industri berat dan industri ringan dengan baik kerana kedua-dua jenis industri ini bukan

berada di dalam ruang lingkup kehidupan murid. Berbanding industri pemprosesan yang berada di

sekeliling mereka serta industri desa yang mudah di fahami kedua-dua jenis industri berat dan ringan ini

juga bersifat kompleks dan sukar di tafsir. Oleh itu , saya berpendapat bahawa saya harus menyelesaikan

masalah atau isu ini dengan menggunakan satu pendekatan berbentuk eskperimental bagi memudahkan

murid memahami dan membuat perbezaan antara industri berat dan ringan.



Kelas tahun 6 mempunyai 21 orang murid. Hasil dari lembaran kerja pertama selepas sesi P&P saya

mendapati terdapat seramai 6 orang murid yang gagal mencapai tahap minimum yang sepatutnya di capai.

Berikut merupakah hasil analisis lembaran kerja murid.

Jadual 1 :Markah lembaran Kerja Murid

Rajah 1 : Lembaran Kerja Nora Rajah 2 : Lembaran kerja Hawa

BIL. JENIS INDUSTRI

NAMA IND

US

TR

I

PE

MP

RO

SE

SA

N

IND

US

TR

I

BE

RA

T

IND

US

TR

I

RIN

GA

N

IND

US

TR

I

DE

SA

JUM

LA

H

/ 8

1 2 1 2 1 2 1 2

1. ADLI / / X X X X / / 4 / 8

2. NORA / / X X X X / / 4 / 8

3. UNA X X / X X X / / 3 / 8

4. HAWA / X / X X X / / 4 / 8

5. HAIRUL / / X X X / / X 4 / 8

6. WANI / / X X X X / / 4 / 8


90

Rajah 3 : Lembaran Kerja Una

Dari lembaran kerja ini saya berpendapat bahawa murid sememangnya bermasalah dalam

memahami perbezaan antara industri berat dan industri ringan. Justeru , saya telah merangka satu set ujian

diagnostik bagi mendapatkan kepastian sama ada benar atau tidak rumusan yang telah saya lakukan.

Sebelum melaksanakan ujian tersebut , saya telah menyampaikan satu sesi P&P berkaitan tajuk industri

berat dan ringan sahaja. Tetapi saya telah mengecilkan skop dan berfokus kepada beberapa aspek yang

utama sahaja. Namun , sedikit perkara yang menarik perhatian saya adalah , jumlah yang memperoleh

markah kurang dari tahap minimum semakin meningkat. Markah minimun yang telah saya tetapkan

adalah sekurang-kurang 7 dari 14. Berikut merupakan hasil analisis yang diperoleh dari ujian diagnostik

tersebut.

Jadual 2 : 9 Murid Yang Mendapat Markah Terendah Dalam Ujian Diagnostik.

Petunjuk : B – Industri Berat R – Industri Ringan

BIL. NAMA

KE

UN

TU

NG

AN

TE

KN

OL

OG

I

KO

NS

EP

KO

S

TA

BU

RA

N

TA

HA

P

KE

SU

KA

RA

N

TE

NA

GA

BU

RU

H

1 1 2 2 3 3 4 4 5 5 6 6 7 7

B R B R B R B R B R B R B R JUM.

1. Ainur X X X X X X X X X X X X X X 0

2. Fifi X X X X X X X X X / X X X X 1

3. Adli / / / / X X / / X X X X X X 6

4. Nora X X / X X X / / X X X X / / 5

5. Amy X X / X X X / / X X X X / / 5

6. Una / X / X X X / X / / X X X X 5

7. Hawa X X X X X X X X X X X X X X 0

8. Hadzim X X X X X X / X X X X X X X 1

9. Wani / / / X X X / / / / X X X X 7


91

Seperti yang telah saya maklumkan , saya berasa agak terkejut dan tertarik mengapa jumlah yang gagal

memahami konsep industri ringan dan berat ini semakin ramai. Saya telah bertanya kepada guru kelas

mengenai masalah ini dan berikut merupakan maklumbalas yang diberi.

"Murid tahun 6 tahun ini semuanya tidak mempunyai masalah pembelajaran. Mereka

adalah normal. Namun , jumlah 8 orang itu harus diperhalusi. Mungkin dalam kalangan 8

orang murid itu terdapat murid yang menjawab sambil leka sahaja."

(GK / NL / 31 Januari 2013)

Beliau juga telah memberikan beberapa nama yang sebenarnya merupakan murid yang cemerlang , tetapi

gagal mendapat markah minimum. Berikut merupakan senarai nama murid tersebut.

1. Fifi

2. Amy

3. Hadzim

4. Wani

Saya telah menemubual keempat-empat murid di atas dan mereka mengaku bahawa mereka

sememangnya menjawab secara sambil lewa ujian diagnostik yang diberikan. Oleh itu , hasil

perbincangan bersama guru kelas telah mengambil keputusan untuk menyingkirkan 4 murid ini. Justeru ,

saya berpendapat saya harus menjalankan satu ujian saringan akhir bagi mendapat kumpulan sasaran yang

benar-benar bermasalah. Oleh itu , saya telah menyediakan satu set ujian saringan dan telah mengecilkan

skop atau aspek yang ingin di uji. Dan berikut merupakan dapatan ujian saringan yang telah saya

jalankan.

Jadual 3 : 3 Murid markah terendah ujian saringan.

Jadual 4 :Analisa Ujian Saringan

BIL. NAMA MARKAH

/ 10

1. Nora 2

2. Una 0

3. Hawa 2

MURID JAWAPAN ULASAN GURU

Nora Industri berat lebih tinggi dari

industri ringan

Tidak jelas aspek apa yang lebih tinggi

Tenaga buruh lebih canggih dan

moden

Tidak faham akan konsep tenaga buruh.

Tahap kesukaran sangat kompleks

dan sukar

Tidak jelas tahap kesukaran industri apa

yang dimaksudkan sebagai kompleks dan

sukar

Una

Lazimnya berasaskan besi dan keluli Tidak jelas industri apa yang dimaksudkan

Industri ringan lebih tinggi dan

sangat kompleks

Salah konsep

Industri ringan yang paling rendah

dan sukar

Salah konsep

Hawa Tenaga buruh juga industri ringan Tidak faham aspek tenaga buruh


92

Selain tidak menjawab dengan tepat , murid-murid ini juga gagal menjawab soalan dengan baik dan tidak

mencuba untuk menjawab. Ini kerana , murid-murid lain berjaya menyiapkan tugasan ini namun ketiga-

tiga mereka tidak mampu menjawab dan keadaan ini jelas menjadi indikator bahawa mereka tidak faham

akan perbezaan antara industri berat dan industri ringan.Hasil analisis di atas mendapati ketiga-tiga murid

ini masih belum mampu membuat perbandingan antara industri berat dan industri ringan. Setelah

melakukan perbincangan dan kolaborasi bersama guru pembimbing dan pensyarah penyelia ,sebanyak 4

aspek akan di gugurkan iaitu:

• Taburan

• Tahap Kesukaran

• Teknologi.

• Konsep

Ketiga-tiga aspek yang pertama iaitu taburan , tahap kesukaran dan teknologi ini telah di

gugurkan kerana saya berasakan bahawa ketiga-tiga faktor ini kelihatan tidak jelas dan agak sukar untuk

di rangka kaedah atau strategi intervensi. Selain itu , murid pada usia ini masih belum mampu menyerap

terlalu banyak aspek. Hal ini akan mempengaruhi keputusan atau data intervensi saya kelak. Oleh itu , hal

ini saya golongkan di bawah aspek had atau batasan kajian. Secara umumnya , kajian saya ini hanya

berfokus kepada 3 aspek iaitu :

• Kos

• Keuntungan

• Tenaga buruh.

Ketiga-tiga aspek ini akan menjelaskan tentang konsep atau definisi industri berat atau industri ringan itu

sendiri.

Selain itu , pada saya adalah tidak adil jika terus meletakkan beban kesalahan pada murid. Saya

berpendapat bahawa , sebagai guru yang baik saya harus mendapatkan komen daripada murid berkenaan

berkaitan dengan persoalan yang timbul. Ini kerana sebagai seorang guru, saya bukan sahaja harus

bertindak sebagai pendidik semata-mata bahkan pada sesetengah masa dan keadaan saya harus menjadi

rakan dan pemudah cara kepada mereka. Hal ini di persetujui oleh Bova 1984 di dalam Salhah Abdullah

dan Ainon Mohd (2005 : 55 ) Mentor (guru) haruslah berperanan sebagai kawan , pembimbing ,

kaunselor dan guru. Justeru , bagi mendapatkan maklumat dengan lebih lanjut dan tepat , saya telah

menjalankan satu sesi temubual bersama kesemua kumpulan sasaran ini.

Guru

Nora

Guru

Nora

: Mengapakah kamu tidak dapat menyatakan perbezaan antara industri berat

dan industri ringan ini dengan baik?

: (Tersenyum dan menggelengkan kepala)

: Janganlah malu , cuba beritahu saya kenapa kamu tidak dapat menjawab

soalan ini dengan baik.

: Susah nak faham cikgu.

TB 28 / 2 / 2013

Guru

Una

Guru

Una

: Saya lihat kamu tidak dapat menjawab soalan ini dengan baik. Mengapakah

kamu tidak dapat membezakan industri berat dna industri ringan ini?

: Tidak tahu cikgu.

: Cuba kamu beritahu saya , mengapa kamu tidak dapat menjawab soalan ini?

: Susah la nak faham tajuk ini cikgu. Tak jelas.

TB 28 / 2 / 2013


93

Guru

Hawa

Guru

Hawa

Cikgu

Hawa

: Cikgu lihat , kamu langsung tidak dapat menjawab soalan yang diberikan.

Mengapakah kamu langsung tidak dapat menjawabnya.

: Saya keliru cikgu.

: Apakah yang membuatkan kamu keliru

: (Tersenyum sambil menggelengkan kepala)

: Cuba kamu beritahu saya , mengapakah kamu tidak dapat membezakan

industri ringan dan industri berat ini?

: Banyak sangat cikgu. Keliru

TB 28 / 2 / 2013

Berdasarkan temu bual yang telah saya jalankan ini , rata-rata murid memberikan jawapan yang

hampir sama iaitu tidak faham dan tidak tahu serta keliru kerana terdapat terlalu banyak konsep yang

perlu di ingat.

"Murid menyatakan terlalu banyak konsep perlu di hafal. Mereka juga turut menyatakan

bahawa mereka tidak dapat menyaksikan sendiri industri-industri yang di fokuskan iaitu

industri ringan dan industri berat berbanding industri pemprosesan dan desa yang banyak

terdapat di sekeliling mereka"

( NL 1 / 3 / 2013 )

Oleh itu , saya mengambil keputusan untuk menggunakan eksperimen sebagai langkah intervensi

kerana eksperimen itu sendiri jelas bersifat konstruktivisme dan mudah di lihat secara jelas oleh murid.

Ekperimen juga mampu menimbulkan konflik kognitif di mana murid akan berfikir secara aktif dan kritis.

Apa yang dimaksudkan di sini adalah murid akan memperbetulkan konsep yang tidak benar di dalam

minda sebelum ini dan memperbetulkan konsep itu melalui ekperimen yang dijalankan. Bertitik tolak dari

itu , saya telah mengambil keputusan untuk menggunakan teknik eksperimen sebagai kaedah intervensi.

Hal ini turut disokong oleh Arkes & Garske , 1977 ; McDonald , 1965 di dalam Azizi Yahya

(2005 : 50 ) yang menyatakan bahawa seseorang itu akan merujuk sistem kepercayaan dan alternatif

pilihanya bagi menaksir semula maklumat supaya ketidakserasian dapat dikurangkan. Oleh hal yang

demikian , saya merasakan bahawa pendekatan atau penggunaan kaedah ekperimen ini mampu

mengurangkan kekeliruan di samping dapat memperkukuhkan lagi skema yang benar dan betul di dalam

kognitif murid-murid.

KUMPULAN SASARAN

Saya telah memilih 3 orang subjek kajian yang kekal mendapat markah terendah dalam 3 sesi saringan

dan tinjauan awal.


94

Jadual 5 : Analisis Keseluruhan Kumpulan Sasaran.

Kumpulan sasaran saya terdiri daripada 3 orang murid tahun enam. Ketiga-tiga mereka adalah

murid perempuan berbangsa Melayu. Iaitu Nora , Una dan Hawa. Kesemua mereka termasuk dalam

golongan murid yang berprestasi agak lemah dan memperoleh gred yang kurang memuaskan seperti gred

C,D dan E semasa ujian akhir tahun 2012. Kesemua mereka mempunyai masalah yang sama iaitu tidak

mampu membezakan antara industri berat dan industri ringan dengan baik. Kriteria pemilihan mereka

adalah daripada data lembaran kerja , ujian diagnostik , ujian saringan , data temubual serta pemerhatian

yang telah dilaksanakan.

STRATEGI TINDAKAN

Strategi ED-KO.

Saya telah menggunakan strategi ED-KO sebagai strategi dalam membantu murid membezakan antara

industri berat dan industri ringan. ED-KO merupakan satu gabungjalin antara 3 unsur utama iaitu :

a) Eksperimental b) Dacing c) Teori Konstruktivisme

Secara amnya bagi melaksanakan kajian saya ini , saya telah memilih untuk menggunakan

pendekatan eksperimental sebagai kaedah intervensi. Pada pendapat saya , pendekatan eksperimental

merupakan satu pendekatan yang amat baik kerana murid dapat melihat dan mengalami sendiri

pengalaman membina input. Pengalaman hands-on ini amat penting kerana ia berbentuk konstruktivis.

Menurut Noriati A. Rashid et. Al (2009) konstruktivisme ialah teori pembelajaran yang melihat pelajar

sebagai pembina pengetahuan , bukannya sebagai penerima pengetahuan. Ini bermaksud murid bukan

hanya berperanan sebagai penerima input semata-mata tetapi mereka akan bergerak secara aktif untuk

membina pengetahuan kendiri.

Dacing atau penimbang pula digunakan bagi membantu murid dalam menambah kefahaman

murid berkaitan dengan konsep berat dan ringan. Saya mendapat ilham untuk menggunakan dacing

apabila membuat perkaitan antara isu atau masalah utama kajian iaitu kegagalan murid untuk mentafsir

apakah yang dimaksudkan dengan "berat" dan "ringan". Pada pendapat saya, dacing merupakan alatan

atau alat pengukuran yang paling sesuai dan berbentuk nyata yang dapat dilihat oleh mata kasar dalam

memberi kefahaman kepada murid mengenai maksud atau konsep industri berat dan ringan.

Teori Konstruktivisme pula merupakan pegangan asas dan paling utama yang menjadi tonggak

kepada kajian tindakan saya ini. Pada saya , murid dapat membina input atau memahami isi pelajaran

paling cepat dan sempurna dengan membina sendiri pengetahuan.

PENILAIAN

LEMBARAN KERJA

UJIAN DIAGNOSTIK UJIAN SARINGAN

NAMA JUMLAH

/ 8

NAMA JUMLAH

/ 14

NAMA JUMLAH

/ 10

Adli 4 / 8 Ainur 0 / 14 Adli 4 / 10

Nora 4 / 8 Adli 6 / 14 Nora 2 / 10

Una 3 / 8 Nora 5 / 14 Una 0 / 10

Hawa 4 / 8 Una 5 / 14 Hawa 2 / 10

Hairul 4 / 8 Hawa 0 / 14

Wani 4 / 8


95

Pendapat ini turut di sokong oleh Azizi Yahaya et. al ( 2005 : 28 ). Beliau menyatakan bahawa

Teori Kontruktivisme menyatakan bahawa pelajar membentuk pengetahuan baru dengan membina

pengetahuan baru daripada pengetahuan dan pengalaman sedia ada. Maksudnya , murid telah mempunyai

kemahiran asas dan kaedah intervensi yang di jalankan hanya membantu murid untuk membina

pengetahuan baru dan menambahbaik skema sedia ada. Justeru , kaedah intervensi yang saya laksanakan

ini adalah berasaskan kepada teori ini.

Langkah-Langkah Intervensi

Langkah 1: Penerangan guru dan motivasi

Langkah pertama ini memberi peluang kepada guru untuk menerangkan kepada murid apa yang akan

berlaku semasa sesi intervensi. Guru telah menerangkan kepada murid tentang industri berat dan industri

ringan berbantukan imej gambar yang telah dicetak. Guru turut memberikan kata-kata pujian sebagai satu

bentuk motivasi jika murid berjaya menjawab atau memberikan respon yang baik.

Rajah 4 : Langkah 1

Langkah 2: Perbincangan Kumpulan

Pada langkah ini , konsep perbincangan diperluas kepada kumpulan. Guru bersoal jawab dengan murid

mengapa murid tidak mampu membezakan industri berat dan industri ringan dengan baik. Pada langkah

ini juga , guru turut menjalankan taklimat ringkas dan arahan-arahan sesi eksperimen yang akan

dilaksanakan dalam langkah 3. Langkah ke-2 ini turut membantu subjek kajian untuk mendapatkan lebih

kefahaman tentang industri berat dan industri ringan.

"One learning theory worth considering is constructivism (Scheurman & Yell , 1998 ; Steffe

& Gale , 1995). Constructivists argue that learning is an active processn, that knowledge is

acquired as learners interact with the environment and modify what they already know. When

students encounter new information , ideas and things , they relate it to the knowledge they

have."

James J. Zarillo (2004 : 27)


96

Rajah 5 : Langkah 2

Langkah 3: Sesi Eksperimen

Langkah ini merupakan langkah klimaks kepada sesi intervensi yang dilaksanakan. Guru membantu

murid menjalankan eksperimen yang menggunakan sebuah radas yang di ilhamkan dari binaan sebuah

dacing penimbang. Sebanyak 3 bahan maujud yang menjadi perwakilan keapda 3 aspek yang difokuskan

telah digunakan iaitu

-Duit Syiling 20 Sen : Kos Pelaksanaan

-Duit Syiling 50 Sen : Keuntungan

-Paku : Tenaga Buruh

Kesemua bahan maujud ini diletakkan di dalam bekas diatas dacing dan subjek kajian dikehendaki untuk

menimbang bahan maujud ini sehingga skala di setiap bekas mencecah indikator “berat” dan “ringan”.

Kemudian , semua bahan maujud ini akan ditempatkan pada “carta ED-KO”.

Rajah 6 : Sesi Eksperimen Sedang Dilaksanakan Rajah 7 : Indikator “Berat” dan “Ringan”


97

Rajah 8 : Carta ED-KO (Pasca Eksperimen)

Langkah 4: Penilaian

Saya telah mengadakan aktiviti kuiz dan soal jawab ringkas serta ujian pasca bagi membuat penilaian

tahap kefahaman murid dan kemampuan mereka menghubungkait fakta yang dipelajari dengan sesi

ekperimen yang dijalankan.Saya juga membuat temubual setelah kaedah ini dijalankan.


Terdapat beberapa jenis teknik atau kaedah pengumpulan data yang telah saya gunakan di dalam

mendapatkan data dan maklumat dalam kajian ini. Saya telah menggunakan kaedah pengumpulan data

seperti pemerhatian , Ujian Pra dan Ujian Pasca serta temubual

DAPATAN

Strategi ED-KO ini yang antara lainnya menggunakan eskperimen sebagai salah satu unsur utama dalam

membantu subjek kajian dalam membezakan industri berat dan industri ringan di lihat mampu

menambahkan kefahaman subjek kajian terhadap isu yang difokuskan. Subjek kajian dilihat amat tertarik

dengan bahan maujud dan aplikasi radas eksperimen yang telah guru gunakan. Hal ini jelas di nyatakan

didalam nota lapangan yang berikut:

“Semasa sesi perbincangan kumpulan , dilihat perbincangan yang agak aktif berlaku

dalam kalangan subjek kajian. Mereka seringkali berbincang akan perbezaan yang wujud

antara industri berat dan ringan. Penggunaan bahan maujud seperti duit syiling sebagai

perwakilan kepada aspek yang difokuskan dilihat berjaya membantu kefahaman subjek

kajian ini.”

(NL 18 / 4 / 2013)

Pemerhatian yang positif ini dikukuhkan lagi dengan pentadbiran ujian pra dan pasca yang telah

dilaksanakan. Terdapat peningkatan yang sangat positif terhadap ketiga-tiga subjek kajian. Berikut

merupakan data ujian pra dan ujian pasca yang telah diperoleh.


98


Nama Ujian Pra Ujian Pasca Jumlah Peningkatan

Nora 2 / 6 6 / 6 4

Una 2 / 6 6 / 6 4

Hawa 1 / 6 6 / 6 5

Perbandingan skor antara ujian pra dan ujian pasca di atas jelas membuktikan bahawa intervensi yang

dilaksanakan dengan menggunakan strategi ED-KO ini berjaya dan mampu membantu subjek kajian

dalam meningkatkan kefahaman mereka berkenaan isu yang difokuskan iaitu perbezaan antara industri

berat dan industri ringan.

Selepas sesi penilaian saya telah mendapatkan respon ketiga-tiga subjek kajian dan ternyata respon yang

diberikan amat positif.

Guru : Antara industri berat dan industri ringan, industri manakah yang lebih menjana

keuntungan?

Una , Hawa

, Nora

: Industri berat la cikgu.

Guru : Mengapa industri berat?

Una : Sebab banyak duit letak pada tempat keuntungan industri berat masa kita buat

aktiviti tadi

Hawa , Nora : (Mengangguk kepala)

TB 18/4/2013

Guru : Pada pendapat kamu mengapakah kos untuk melaksanakan industri berat

adalah tinggi?

Nora : Banyak barang kena beli.

Una : Tadi , cikgu ada ajar kita nak buat kereta kena guna banyak duit beli banyak

barang.

Guru : Hawa , kamu pula macamana?

Hawa : Tadi ada banyak duit dalam bahagian industri berat.

TB 18/4/2013

Selain itu juga , guru dapat melihat keberkesanan teori konstruktivisme yang telah digunakan di dalam

intervensi yang dijalankan ini melalui pelaksanaan sesi eksperimen. Ini kerana , guru hanya terlibat pada

permulaan sahaja dan segala bentuk perbincangan dan perjalanan eksperimen yang selanjutnya telah

mampu dilaksanakan sendiri oleh subjek kajian. Pemerhatian ini telah direkodkan di dalam nota lapangan

seperti yang berikut.

“Murid kelihatan amat teruja melakukan aktiviti eksperimen yang dirancang dan guru dapat

melepaskan kepada mereka untuk menjalankan eksperimen secara bebas tanpa bantuan

guru dan mereka mampu membina pengetahuan sendiri dan ini mematuhi teori

konstruktivisme itu sendiri.”

(NL 18 / 4 / 2013)


99

Secara ringkasnya , strategi dan intervensi yang digunakan telah berjaya membantu subjek kajian dalam

membezakan industri ringan dan industri berat dengan baik. Gabungjalin antara 3 unsur ini iaitu

Eksperimental , Dacing dan Konstruktivisme telah berjaya menjadi satu set kit pembelajaran yang amat

efektif dalam mencapai objektif yang digariskan.

REFLEKSI

Terdapat pelbagai kekuatan dan kekurang sepanjang melaksanakan kajian ini yang telah saya peroleh.

Antara kekuatan yang paling nyata adalah gabungjalin antara teori konstruktivisme dan aplikasi kaedah

eksperimental merupakan satu gabungan yang mantap dalam menjadi satu tunjang untuk membantu

murid dalam memahami sesuatu isu pembelajaran. Selain itu juga , saya amat gembira kerana berjaya

mengaplikasikan teori pembelajaran di dalam kajian ini dan telah berjaya membuktikan bahawa jika

sesuatu teori pembelajaran itu siaplikasikan dalam situasi yang sesuai maka dapatan yang diperoleh

adalah amat positif. Cuma satu kekurangan yang saya rasa harus ditambahbaik adalah dari aspek binaan

radas.. Mungkin binaan radas saya bagi sesi intervensi kajian relung pertama ini kurang berkualiti jadi

saya berpendapat bahawa binaan radas bagi sesi eksperimen ini hendaklah lebih kukuh dan berkualiti.

Selain itu , sebagai seorang guru yang baik setiap murid adalah berharga. Justeru, seorang guru tidak

harus membiarkan murid yang lemah terus ketinggalan dan hanya fokus kepada murid yang cemerlang.

Begitu juga dengan silibus. Setiap isi kandungan pelajaran adalah penting, justeru walaupun hanya

terdapat sedikit isi pelajaran yang tidak dapat dikuasai murid , seorang guru hendaklah memastikan

bahawa tiada isi pelajaran yang gagal disampaikan dan berusaha sehabis mungkin dalam memastikan

semua isi pelajaran dapat di sampaikan dnegan baik kepada semua murid.

CADANGAN KAJIAN / TINDAKAN SETERUSNYA

Terdapat beberapa cadangan kajian atau tindakan selanjutnya yang boleh dizahirkan pada masa akan

datang. Antaranya adalah dengan membuat inovasi dengan merangka satu kit ringkas supaya subjek

kajian mampu menjalan eksperimen secara berdikari tanpa kehadiran guru. Kit ini haruslah mampu

memberi panduan kepada murid dalam menjalankan sesi intervensi. Selain itu , semasa dalam ruangan

refleksi ada dinyatakan bahawa binaan radas eksperimen ini adalah kurang memuaskan, justeru adalah

baik sekiranya binaan radas dapat ditambahbaik supaya lebih menarik , kukuh dan berkualiti. Akhir sekali

, saya mendapati bahawa gabungjalin antara teori konstruktivisme dan teknik atau kaedah eksperimen

merupakan satu gabungan yang amat baik dan alangkah baiknya pada masa hadapan kita dapat merangka

lebih banyak kajian dalam mengaplikasikan strategi eksperimental dan teori konstruktivisme sebagai satu

langkah dalam membantu pemahaman murid dalam pelbagai tajuk atau matapelajaran lain yang sesuai

RUJUKAN

Abd Rahim Bin Md Nor et.al (2007) Buku Teks Kajian Tempatan Tahun 6 Sekolah Kebangsaan . Kuala

Lumpur . Dewan Bahasa Dan Pustaka

Azizi Yahaya et. al (2005) . Aplikasi Kognitif Dalam Pendidikan . Selangor . PTS Profesional Publishing

Sdn Bhd

James J. Zarillo (2004) Teaching Elementary Social Studies , Principles And Applications Second

Edition. New Jersey . Pearson Education Inc.

Kementerian Pelajaran Malaysia (2005) Huraian Sukatan Pelajaran Kajian Tempatan Tahun 6

Noriati et. al (2009) Murid Dan Alam Belajar. Selangor . Oxford Fajar Sdn. Bhd

Salhah Abdullah dan Ainon Mohd (2005) Guru Sebagai Mentor . Bentong . PTS Professional Publishing

Sdn Bhd.


100

“FUN-SQUARE” : SATU STRATEGI MENINGKATKAN KEMAHIRAN MURID TAHUN 4

MENGENALPASTI JENIS RUMAH YANG SESUAI DIBINA BERDASARKAN BENTUK

MUKA BUMI

Mohamad Hasbullah Bin Zainal Abidin

[email protected]


[email protected]

John Anak Brodi

[email protected]

Abstrak

Kajian tindakan ini dijalankan untuk membantu murid mengenalpasti jenis rumah yang sesuai dibina

berdasarkan bentuk muka bumi tanah pamah, tanah tinggi dan pinggir laut menggunakan strategi

“fun-square”. Kumpulan sasaran dalam kajian ini terdiri daripada enam (6) orang murid Tahun 4 di

SK Lubok Antu Reban, Sarawak. Tinjauan awal untuk mengenalpasti masalah yang dihadapi oleh

murid – murid ini dilaksanakan dengan menganalisis lembaran kerja mereka selepas sesi pegajaran

dan pembelajaran. Kemudian ujian diagnostik dilaksanakan bagi mengenalpasti masalah serta

kumpulan sasaran dalam kajian ini. Bedasarkan analisis, murid didapati tidak dapat mengenalpasti

jenis rumah berdasarkan bentuk muka bumi, manakala penyampaian guru yang menggunakan

kaedah yang sama dalam pengajaran dan pembelajaran tidak efektif dalam topik ini. Saya amat

yakin pembelajaran melalui permainan dapat membantu murid dalam proses pembelajaran mereka.

Maka saya menggunakan strategi “fun-square” untuk menangani masalah tersebut. Selepas

menjalankan strategi “fun-square” murid- murid dapat mengenalpasti jenis rumah yang sesuai dibina

berdasarkan bentuk muka bumi tanah pamah, tanah tinggi dan pinggir laut dengan tepat. Analisis

skor ujian pra dan pos menunjukkan peningkatan yang memberangsangkan. Hasil kerja murid dalam

ujian pra dan pos juga membuktikan peningkatan pencapaian. Dapatan ini diperkukuhkan dengan

analisis temu bual, nota lapangan dan catatan jurnal yang menunjukkan murid–murid mampu

mengenalpasti jenis rumah berdasarkan bentuk muka bumi dengan tepat. Strategi “fun-square” amat

membantu mereka untuk menguasai topik ini dengan berkesan.

PENGENALAN

Konteks Kajian

Saya merupakan seorang guru pelatih Program Ijazah Sarjana Muda Perguruan Ambilan Januari 2010

yang mengambil opsyen Pengajian Sosial sebagai opsyen major di Institut Pendidikan Guru Kampus Tun

Abdul Razak (IPGKTAR) Kota Samarahan Sarawak. Sepanjang menuntut di Institut ini, saya telah

melaksanakan dengan jayanya dua fasa praktikum iaitu fasa pertama selama sebulan di SK Plaie D.C Kota

Samarahan, fasa kedua selama dua bulan di SK Moyan Laut Asajaya dan pada 21 Januari 2013, saya

sekali lagi telah dihantar bagi melaksanakan latihan praktikum selama tiga bulan bagi fasa ketiga di

Sekolah Kebangsaan Lubok Antu Reban, dalam daerah Serian, Sarawak. Selama tiga bulan berpraktikum

di SK Lubok Antu, saya telah melaksanakan pengajaran dan pembelajaran bagi mata pelajaran Kajian

Tempatan Tahun 6 dan 4, serta Pendidikan Sivik dan Kewarganegaraan bagi tahun 5. Kajian tindakan ini

dilaksanakan bagi murid tahun 4. Kelas ini mempunyai 12 orang murid sahaja di mana 4 orang adalah

lelaki dan 8 orang perempuan. Bilangan murid yang sikit ini tidak menggambarkan tugas saya yang

mudah, sebaliknya ia adalah selaras sama dengan kelas yang mempunyai ramai murid kerana

tanggugjawab memberi kefahaman dan capaian hasil pelajaran tetap sama untuk mencapai tahap yang

maksimum. Jika mengimbas kembali prestasi mereka, disimpulkan bahawa pencapaian akademik murid

tahun 4 adalah dalam prestasi yang sederhana. Pelbagai aras prestasi ini menyebabkan saya melaksanakan



101

pelbagai strategi pengajaran dan pembelajaran termasuklah nyanyian, pembelejaran koperatif, kuiz,

pembelajaran luar bilik darjah dan sebagainya.


Pada 7 Februari 2013, saya telah mengajar kelas tahun 4 mata pelajaran Kajian Tempatan di bawah tema

1 iaitu Rumah Sebagai Keperluan Asas Manusia di bawah tajuk Bentuk Muka Bumi Mempengaruhi Jenis

Rumah ( Geografi Fizikal ). Saya telah memulakan dengan set induksi menggunakan pendekatan

nyanyian lagu bertajuk “Rumah Kita” . Lagu ini dinyanyikan mengikut rentak lagu “Can Mali Can Ooi

Ooi” . Menurut Noraini (2003) iringan irama lagu dengan rentak tertentu menguatkan lagi daya ingatan

kerana disamping mengurangkan kebosanan, ia dapat mempertingkatkan minat dan mendorong

penumpuan.

Selepas induksi, saya meneruskan sesi pengajaran dan pembelajaran dengan menerangkan kepada murid

berkaitan isi pelajaran pada hari itu mengenai jenis rumah yang sesuai dibina berdasarkan bentuk muka

bumi. Saya memulakan sesi dengan mengemukan soal jawab kepada murid berkaitan rumah mereka.

Soalan berkaitan lokasi rumah mereka ini mampu memberi gambaran jelas kepada isi pelajaran kerana ia

melibatkan kehidupan seharian murid secara langsung. Selepas soal jawab ringkas tersebut, saya

seterusnya menampal tiga gambar bentuk muka bumi iaitu gambar tanah pamah, tanah tinggi dan pinggir

laut. Menurut kajian, penggunaan visual atau gambar dapat menarik perhatian murid sehingga 75%

berbanding 40% dengan kaedah biasa.

Semasa sesi penerangan ini, saya telah membuka soalan kepada murid tentang andaian mereka berkenaan

rumah yang sesuai dibina mengikut bentuk muka bumi bertujuan melihat pengetahuan sedia ada dan

jangkaan persepsi mereka. Saya juga telah memberikan contoh-contoh rumah yang realistik mengikut

bentuk muka bumi. Saya juga turut menerangkan sebab mengapa jenis-jenis rumah tersebut sesuai dibina

di bentuk muka bumi tertentu untuk mengukuhkan lagi kefahaman murid berkaitan rumah yang sesuai

dibina di kawasan bentuk muka bumi tertentu. Di akhir langkah ini, saya sekali lagi mengemukakan soalan

umum kepada murid samaada terdapat aspek isi pelajaran yang masih tidak difahami. Strategi ini bagi

meninjau secara langsung kefahaman murid kepada isi pelajaran yang disampaikan.

Langkah pengajaran diteruskan dengan membahagikan murid kepada tiga kumpulan menggunakan batang

lidi aiskrim berwarna. Ia dapat memecahkan murid daripada kelompok selesa kumpulan sedia ada mereka

kepada pembentukan satu kumpulan yang baru. Murid di bahagikan kepada kumpulan tanah pamah,

kumpulan tanah tinggi dan kumpulan pinggir laut. Setiap kumpulan diminta berbincang dan

menyenaraikan jenis rumah yang sesuai dibina berdasarkan bentuk muka bumi serta sebab ia sesuai dibina

di kawasan tersebut. Selesai sesi perbincangan, dapatan hasil ditulis di atas kertas sebak dan

kemudiaannya ia ditampal di tiga stesen.

Saya mewujudkan tiga stesen bentuk muka bumi di dalam kelas. Murid diminta menampal hasil

perbincangan kumpulan mengikut stesen bentuk muka bumi yang telah ditetapkan. Selepas itu, saya

mengedarkan borang pengurusan grafik maklumat kepada setiap murid dan mereka diminta bergerak ke

setiap stesen bagi mendapatkan maklumat tentang jenis rumah yang sesuai dibina berdasarkan bentuk

muka bumi. Hasil semakan saya terhadap lembaran maklumat grafik, murid berjaya mencatatkan jenis

rumah yang sesuai dibina di kawasan bentuk muka bumi tertentu dengan betul dan tepat.

Langkah seterusnya adalah saya mengedarkan lembaran kerja pengukuhan kepada setiap murid.

Di akhir sesi pengajaran, sekali lagi saya membuka soalan dengan menanyakan “Apakah jenis rumah yang

sesuai dibina di kawasan tanah pamah, tanah tinggi, dan pinggir laut” . Selesai sesi pengajaran dan

pembelajaran, melalui semakan lembaran kerja pengukuhan, jelas menunjukkan terdapat beberapa orang


102

murid yang tidak dapat mengenalpasti jenis rumah yang sesuai dibina berdasarkan bentuk muka bumi

tertentu. Saya menyedari hal ini adalah mungkin disebabkan kurangnya contoh rumah yang diberikan

berdasarkan kepada bentuk muka bumi. Contoh rumah yang realistik atau berkaitan dengan kehidupan

murid kurang dikaitkan sepanjang sesi pengajaran berlangsung. Ia menyebabkan murid terhad kepada

contoh – contoh rumah yang mereka tidak pernah tahu sebelum ini menyebabkan mereka tidak dapat

mengingati contoh jenis rumah tersebut. Selain itu juga, langkah pengajaran yang formal seperti

perbincangan kumpulan dan stesen serta penerangan guru merupakan satu strategi pengajaran yang

seringkali digunakan di dalam kelas. Ia menyebabkan mereka bosan dan tidak begitu bersungguh-

sungguh. Saya juga menyedari bahawa kurangnya pengetahuan mereka berkaitan dengan sebab

“mengapa” rumah tersebut sesuai dibina di sesuatu kawasan. Ini terbukti melalui lembaran kerja yang

diberikan di mana hampir sebahagian besar murid menyenaraikan rumah yang salah pada bentuk muka

bumi tertentu juga hampir kesemua murid menjawab salah terhadap soalan “mengapa” rumah-rumah

tersebut sesuai dibina di kawasan bentuk muka bumi tertentu. Ia berkaitan dengan kefahaman serta

keupayaan murid mengingat fakta yang diberikan.


SK Lubok Antu Reban, Serian mempunyai 12 orang murid tahun 4. Melalui tinjauan latar belakang murid

berdasarkan temubual dengan guru kelas serta tugasan lembaran kerja pengukuhan dan ujian diagnostik

yang diberikan, saya telah mengenalpasti 6 orang murid yang mengalami masalah dalam mencapai

objektif pembelajaran yang digariskan.

“ Kelas tahun 4 mempunyai murid bermasalah seperti Katijah dan Sharmiza. Mereka sering

hilang tumpuan di dalam kelas. Sharmiza sering berubah tingkahlakunya di dalam kelas.

Pasif atau aktif bergantung kepada „mood‟ dia pada hari tersebut. Prestasi akademik yang

lepas juga menunjukkan Husni, Nazirul, Elda dan Fatin mempunyai masalah dalam

beberapa mata pelajaran teras ”

(GK, NL, 08-02-2013)

Saya telah memilih 6 orang murid berdasarkan kepada prestasi akademik mereka merujuk kepada buku

laporan prestasi murid tahunan mereka semasa mereka di tahun 3 persekolahan. Mereka juga dipilih

selepas gagal dalam latihan lembaran kerja pengukuhan mengenalpasti jenis rumah yang sesuai dibina

berdasarkan kepada bentuk muka bumi tertentu. Saya juga memilih mereka selepas mengadakan tinjauan

pemerhatian terhadap tingkahlaku mereka di dalam kelas dan juga temubual saya bersama guru mata

pelajaran Kajian Tempatan tahun 4 di sekolah. Berikut merupakan catatan temubual saya bersama guru

tersebut.

Saya : Cikgu, boleh tak cerita kat saya mengenai prestasi akademik murid – murid

tahun 4 ?

Pn Suzy

Richard

: (ketawa kecil) owh pasal mereka ya. Urmm prestasi akademik mereka secara

keseluruhannya sederhana je. Ada murid yang lemah dan ada murid yang

pandai. Murid yang agak lemah pencapaian mereka terutamanya Sharmiza dan

Katijah. Mereka berdua ni ikut „mood‟ nak belajar. Budak lelaki juga agak

lemah prestasi mereka terutama pada subjek teras. Antaranya adalah Husni dan

Nazirul. Husni ni nakal dalam kelas, Nazirul pula pendiam dan agak pasif dan

pemalu.

Saya : Owh begitu, memang betul sangkaan saya. Urmm, macam mana pula dengan

pandangan cikgu tentang aras kognitif Husni, Nazirul, Elda, Fatin, Katijah dan

Sharmiza ni semasa mengajar mereka sebelum ni?


103

Pn Suzy

Richard

: Mereka ni ok, Cuma agak kurang memberi tumpuan dalam kelas. tentang aras

kognitif mereka, Husni dan Nazirul boleh ingat apa yang dipelajari Cuma

mereka malas sahaja. Elda dan Fatin ni pula kawan baik, mereka sama saja.

Sederhana dalam aras kognitif. Boleh tengok bila kita soal mereka, mereka

teragak-agak menjawab. Katijah dan sharmiza agak lemah dalam mengingat

fakta. Rasanya kesemua mereka ni ada masalah malas berusaha dan sering

berkhayal. Namun mereka jika diberikan galakan dan dorongan yang betul,

pasti dapat ingat.

(TB, GK, 08-02-2013)

Langkah permulaan bagi pembuktian masalah atau isu yang wujud ini adalah selepas sesi pengajaran

dilaksanakan, saya telah mengedarkan lembaran kerja pengukuhan kepada setiap murid. 6 orang murid

yang bermasalah telah dikenalpasti melalui hasil lembaran kerja pengukuhan yang diberikan dimana

mereka dengan jelas sekali tidak dapat menjawab nama jenis rumah berdasarkan kepada bentuk muka

bumi tertentu. Analisis data markah bagi latihan pengukuhan setiap murid adalah seperti berikut :

Jadual 1 : skor latihan pengukuhan tahun 4

BIL NAMA MARKAH

1 Elda 5 / 9

2 Farahana 9 / 9

3 Fatin 5 / 9

4 Husni 4 / 9

5 Haziqah 9 / 9

6 Katijah 3 / 9

7 Nuruddin 8 / 9

8 Nazirul 7 / 9

9 Qamarul 9 / 9

10 Rasyiqah 9 / 9

11 Sharifah 9 / 9

12 Sharmiza 3 / 9

Saya telah merangka satu set ujian diagnostik bagi melihat dengan lebih jelas samaada 6 orang murid ini

sememangnya mempunyai masalah dalam mengenalpasti jenis rumah berdasarkan bentuk muka bumi atau

sebaliknya. Ujian diagnostik ini dijalankan pada 8 Februari 2013 dan ia digunakan untuk dapat

membuktikan dengan lebih jelas masalah mereka mengenalpasti jenis rumah tersebut. Skor ujian

diagnostik adalah seperti berikut.

Jadual 2 : skor bagi ujian diagnostik

Bil Nama Jumlah Markah

1 Elda 5 / 9

2 Fatin 5 / 9

3 Husni 2 / 9

4 Katijah 3 / 9

5 Nazirul 5 / 9

6 Sharmiza 1 / 9


104

Seterusnya saya telah melaksanakan satu sesi temubual pada 8 Februari 2013.

Saya : Soalan cikgu mudah saja, dalam latihan yang cikgu beri berkaitan jenis

rumah tu, kenapa kamu tidak dapat menjawabnya dengan betul Elda ?

Elda : (pandang ke arah lain sambil tersenyum) . saya lupa lah jawapannya cikgu.

Fatin : (sambil menggengam tangan) . lupa cikgu (senyum)

Elda : (senyum) . tak tau jawapan cikgu ( menggeleng kepala)

Katijah : saya tidak ingat cikgu

Nazirul : Sebab saya tidak nak jawab apa. (pengang kaki berulang kali)

Sharmiza : (mengangkat kedua belah bahu) tidak ingat.

(TB, 8-02-2013)

“ Sharmiza dan Katijah memberikan jawapan yang jauh tersasar daripada topik iaitu jenis

rumah, mereka pula memberi jawapan “ruang” . Husni, Nazirul, Katijah dan Elda pula

masih keliru antara jenis rumah dengan bangunan lain. Sebahagian jawapan mereka

betul”. Semasa temubual pula, ada antara mereka yang sangat pemalu sehingga tidak

memberi respon”

(NL, 8-02-2013)

Melalui lembaran kerja pengukuhan, ujian diagnostik, temubual, nota lapangan dan rekod prestasi 6 orang

murid ini, jelas menunjukkan bahawa mereka semua sememannya mempunyai masalah dalam

pembelajaran. Mereka mempunyai masalah dalam mengenalpasti jenis rumah berdasarkan bentuk muka

bumi kerana mempunyai kelemahan dari aspek mengingat fakta yang disampaikan selain menghubungkait

fakta tersebut dengan jelas dan terperinci. Jadi fokus kajian saya telah dikenalpasti dengan jelas bagi

menjalankan satu penyelidikan tindakan ke arah penambahbaikan yang lebih baik dan berkesan.

Pemilihan fokus kajian ini dilihat melalui beberapa aspek. Aspek kebolehtadbirannya di sekolah yang

mana ia dapat dilaksanakan dengan baik pada peruntukan waktu kajian tempatan saya di sekolah.

Kepentingan dan kebolehgunaan kajian berkaitan tajuk “Jenis Rumah Yang Sesuai Dibina Berdasarkan

Bentuk Muka Bumi” ini bagi membolehkan murid mengaplikasikan ilmu ini dalam kehidupan seharian

mereka untuk menganjurkan pembinaan rumah yang sesuai mengikut bentuk muka bumi tertentu.

Kolaborasi dengan guru juga sangat baik dan mampu memberikan prospek yang baik ke atas fokus kajian

pada kali ini. Kajian ini sangat releven dilaksanakan kerana ia akan memberikan faedah yang besar kepada

sekolah dengan mengetengahkan strategi baru pengajaran dan pembelajaran untuk meningkatkan prestasi

murid umumnya.

KUMPULAN SASARAN

Kumpulan sasaran saya terdiri daripada enam orang murid tahun 4. Mereka terdiri daripada dua orang

murid lelaki dan empat orang murid perempuan iaitu Elda, Fatin, Husni, Katijah, Nazirul dan Sharmiza.

Mereka adalah tergolong dalam kelompok murid berprestasi sederhana akademik. Melalui lembaran

kerja, nota lapangan, ujian diagnostik dan temubual, kesemua mereka dikenalpasti tidak dapat mencapai

objektif pembelajaran topik secara minimum iaitu mereka tidak dapat mengenalpasti jenis rumah yang

sesuai di bina di kawasan bentuk muka bumi tanah pamah, tanah tinggi dan pinggir laut.


105

STRATEGI TINDAKAN

Langkah 1: Penenalan / Induksi

Saya memulakan sesi pelaksanaan intervensi ini melalui pengedaran ujian pra bagi melihat tahap ingatan

mereka terhadap jenis rumah yang sesuai dibina berdasarkan bentuk muka bumi tertentu. Seterusnya

langkah kepada pengenalan atau lebih kepada sesi Induksi. Pada sesi ini, saya menggunakan kaedah

nyanyian. Ini bagi memberikan mood baik pada murid dan menarik minat mereka seterusnya untuk

pengajaran dan pembelejaran. Lirik nyanyian yang digunakan adalah seperti berikut:

“bentuk muka bumi pengaruh rumah kita

pelbagai jenis rumah telah dibina

keselamatan tunjang utamanya

bersama kita menjaga ia”

(melodi : can mali can oii oii)

Kemudian, murid disoal secara rawak tentang nama jenis rumah yang ada dan yang diketahui bagi

memberikan saya gambaran samaada mereka masih ingat atau tidak berkaitan nama – nama jenis rumah.

Langkah 2:

Saya menampal gambar tiga jenis bentuk muka bumi yang terdapat di negara kita iaitu bentuk muka bumi

tanah pamah, tanah tinggi dan pinggir laut. Dengan menggunakan gambar jenis rumah, saya menerangkan

jenis rumah yang sesuai dibina di kawasan bentuk muka bumi tertentu dengan memberikan perkaitan

sebab ia sesuai dibina di situ. Langkah ini bagi memberikan kefahaman yang jelas kepada murid dengan

bantuan visual dan juga murid akan dapat mengingat apa yang disampaikan dengan lebih baik.

Langkah 3: Pemainan “Fun-Square”

Rajah 1 : tapak permainan “Fun-Square”

Sebelum permainan

i. Guru membentangkan satu tapak permainan “Fun Square” (rujuk Lampiran 1).

Semasa permainan

1. Guru memberikan RM 555.00 kepada setiap kumpulan sebagai modal permainan.

2. Wakil kumpulan diminta mencabut undi bagi menentukan giliran.

3. Wakil kumpulan akan membaling buah dadu bagi menentukan jumlah langkah pada tapak

permainan „Fun-Square‟.

------ Rumah

Tanah Pamah Tanah Tinggi Pinggir Laut

----- Peluang

----- Soalan

----- Hadiah


106

i. Jika langkah berhenti pada simbol .

- ahli kumpulan diminta membeli sebiji rumah samaada rumah di kawasan tanah pamah, tanah

tinggi atau pinggir laut.

- 3 bekas bentuk muka bumi disediakan ( tanah pamah, tanah tinggi, pinggir laut).

- Kumpulan mestilah berbincang tentang jenis rumah di kawasan bentuk muka bumi mana yang

ingin dibeli.

- Wakil kumpulan diminta mencabut jenis rumah daripada bekas kawasan bentuk muka bumi yang

dipilih dan membayar wang kepada pihak bank.

- Kumpulan diminta menyatakan sebab mengapa rumah tersebut sesuai dibina di kawasan bentuk

muka bumi tersebut.

- Kumpulan yang berhenti pada tapak rumah yang telah dibeli oleh kumpulan lain, maka kumpulan

tersebut diminta membayar sewa kepada tuan rumah pada kadar yang telah ditetapkan selain perlu

juga menjawab soalan mengapa rumah tersebut sesuai dibina di kawasan itu.

ii. Jika langkah berhenti pada simbol

- Ia menandakan kumpulan mendapat satu „Peluang‟

- Wakil kumpulan diminta mencabut „peluang‟ daripada bekas „peluang‟ dan melihat apakah

„peluang‟ yang diperolehi.

iii. Jika langkah berhenti pada simbol

- Maka kumpulan dikehendaki menjawab satu soalan

- Wakil kumpulan akan mencabut soalan daripada bekas soalan dan kumpulan diminta berbincang

tentang jawapan.

- Jawapan yang betul, pihak bank akan memberi tambahan RM20

- Jawapan yang salah, kumpulan didenda membayar pihak bank RM20

iv. Jika langkah berhenti pada simbol

- Kumpulan berhak mendapat ganjaran

- Wakil kumpulan mencabut jenis ganjaran daripada bekas ganjaran yang disediakan.

4. Permainan akan berterusan sehingga peruntukan masa permainan tamat.

5. Pemenang permainan ditentukan melalui jumlah baki wang dan harta yang dimiliki.

Selepas permainan

1. Saya meminta murid membuat rumusan dengan menyenaraikan jenis rumah yang telah dibeli

berdasarkan bentuk muka bumi tertentu secara lisan serta memberikan sebab mengapa rumah-

rumah yang telah dibeli itu sesuai dibina di kawasan bentuk muka bumi tersebut.

Langkah 4: Rumusan dan Penilaian

Saya telah melaksanakan satu sesi soal jawab secara lisan dengan kumpulan sasaran dan mengedarkan

lembaran kerja pengukuhan sebagai satu langkah untuk melihat secara cepat impak pelaksanaan strategi

ini ke atas tahap kefahaman dan perkembangan kognitif mereka.

Langkah 5: Ganjaran

Saya telah memberikan ganjaran kepada setiap murid yang menjadikan ia sebagai satu peneguhan positif

bagi memotivasikan mereka berusaha dalam sesi pengajaran dan pembelajaran akan datang.


107

Rajah 2 : Gambar-gambar pelaksanaan langkah intervensi


Saya telah menggunakan beberapa cara pengumpulan data dalam usaha memantau prestasi murid-murid

yang terlibat dalam kajian ini. Antara cara pengumpulan data yang telah saya gunakan dalam strategi

“Fun-Square” ini ialah mentadbir Ujian Pra dan Ujian Pos, temu bual dan pemerhatian yang terdiri

daripada nota lapangan dan catatan jurnal mingguan saya.

DAPATAN

Strategi „fun-square‟ ini banyak mengetengahkan aspek pembelajaran aktif melalui bermain yang

dikategorikan sebagai jenis permaian objek dan dalam strategi pembelajaran koperatif di mana kumpulan

sasaran bekerjasama dalam strategi yang dilaksanakan. Melalui strategi ini, ia dilihat mampu menjana

motivasi dalam diri murid untuk belajar sesuatu. Ini termasuklah meningkatkan motivasi murid pasif

untuk terlibat secara aktif dalam proses pengajaran dan pembelajaran melalui strategi yang baik dan

berkesan serta sesuai dengan minat dalam peringkat umur mereka.

Ujian Pra dan Pos

Permulaan dalam strategi intervensi yang dilaksanakan ini, saya memulakan sesi dengan mengedarkan

kertas ujian pra. Ini bagi mendapatkan gambaran awal berkaitan tahap ingatan murid terhadap topik „Jenis

Rumah Yang Sesuai Dibina Berdasarkan Bentuk Muka Bumi Tertentu‟ yang telah di ajar pada sesi

pengajaran dan pembelajaran yang lepas. Kemudian, selepas seminggu tempoh masa ujian pra dan

intervensi dilaksanakan, saya sekali lagi telah mentadbir satu ujian pos bagi melihat perbezaan prestasi di

antara sebelum strategi dan selepas strategi dilaksanakan. Hasilnya adalah seperti dalam jadual berikut.


108

Jadual 3 : perbandingan skor ujian pra dan pos

Bil Nama Pra Pos Peningkatan %

1 Elda 7/9 9/9 2 22 %

2 Fatin 7/9 9/9 2 22 %

3 Husni 7/9 9/9 2 22 %

4 Katijah 3/9 9/9 6 67 %

5 Nazirul 5/9 9/9 4 44 %

6 Sharmiza 3/9 9/9 6 67 %

Rajah 3 : graf perbandingan skor ujian pra dan pos

Secara keseluruhannya selepas intervensi dijalankan melalui kaedah pengumpulan data pertama

menggunakan ujian pra dan ujian pos, skor jelas menunjukkan peningkatan jumlah markah. Peningkatan

tertinggi dicatatkan oleh Katijah dan Sharmiza dengan peningkatan sebanyak 6 markah ataupun bersamaan

67 % .

Temubual

Dapatan temubual selepas strategi „fun-square‟ dijalankan bagi mendapatkan data juga telah direkodkan

dan transkripsi temubual adalah seperti berikut

Saya : Boleh tak kamu menamakan jenis rumah yang sesuai dibina berdasarkan bentuk

muka bumi?

Elda : Mesti la cikgu. Kalau bentuk muka bumi tanah pamah, rumah teres dan

kondominium. Tanah tinggi pula rumah banglo dan sebandung. Kalau tanah

pinggir laut rumah rakit dan bagan. Betul tak cikgu?

Fatin : Ingat cikgu, contohnya rumah kondominum sesuai dibina di atas tanah pamah,

rumah rakit kat kawasan air pinggir laut. Kalau rumah sebandung pula di

kawasan tanah tinggi.

Husni : Tu senang saja (senyum). Tanah pamah rumahnya adalah kondominium dan

teres cikgu. Tanah tinggi rumah yang sesuai rumah banglo dengan sebandung.

Kalau tanah pinggir laut pula rumah bagan dengan rakit lah cikgu.

Katijah : Hmmm.. kalau rumah kondominum dengan teres tu sesuai kat kawasan tanah

pamah, rumah sebandung dnegan banglo di kawasan tanah tinggi. Rumah bagan

dan rakit di kawasan pinggir laut.

0

2

4

6

8

10

Ujian Pra

Ujian Pos


109

Nazirul : Boleh cikgu. Saya dah ingat. Bentuk muka bumi tanah pamah, tanah tinggi

dengan pinggir laut. Rumah teres dengan kondominium untuk tanah pamah,

rumah sebandung dengan banglo pula tanah tinggi. Kalau rumah rakit dengan

bagan kat pinggir laut cikgu.

Sharmiza : Rumah bagan dengan rakit dekat pinggir laut cikgu. Rumah teres kat tanah

pamah. Rumah banglo kat tanah tinggi.

(TB, 11-04-2013)

Pemerhatian

Cara pengumpulan data melalui pemerhatian ini menggunapakai dua kaedah utama iaitu nota lapangan

dan catatan jurnal. Berikut dikemukakan catatan nota lapangan dan catatan imbasan catatan jurnal

sepanjang tempoh kajian dijalankan.

“Subjek kajian kelihatan memberikan perhatian dan fokus yang baik kepada sesi

penerangan guru apabila guru melaksanakan langkah pemahaman menggunakan gambar-

gambar jenis rumah dan bentuk muka bumi yang jelas dan sesuai.”

(NL,11-04-2013)

“Subjek kajian kelihatan seronok dan bersemangat. Subjek kajian menampakkan kerjasama

yang baik dalam kumpulan. Apabila soalan diajukan semasa bermain, subjek kajian dapat

menjawab dengan baik dan tepat.

(NL, 11-04-2013)

“Khadijah dan Nazirul menampakkan penglibatan yang aktif sepanjang sesi intervensi „fun-

square‟ dilaksanakan. Subjek kajian lain juga bersemangat bermain. Mereka berusaha

untuk menang dan mendapatkan hadiah ganjaran daripada guru.

(NL, 11-04-2013)

“Kesemua subjek kajian dapat menamakan kembali secara lisan tentang jenis rumah yang

sesuai dibina berdasarkan bentuk muka bumi tertentu dengan tepat. Subjek kajian

kelihatan teruja menceritakan kembali perasaan mereka semasa intervensi „fun-square‟

dilaksanakan. Mereka ingin bermain lagi dan gembira dengan pelajaran hari ini.

(NL, 11-04-2013)

“Sepanjang tempoh satu minggu ini, saya telah menfokuskan kepada pelaksanaan kajian

penyelidikan tindakan melalui strategi intervensi yang dirancang. Keputusan kajian

penyelidikan yang dilaksanakan amat mengejutkan apabila perubahan tingkahlaku sesuai

dengan proses pendidikan direkodkan di mana murid dalam kumpulan sasaran berjaya

mengingati fakta dan isi pelajaran yang disampaikan dengan baik.”

(Catatan Jurnal, 8-12 April 2013)

REFLEKSI

Jika melihat kepada hasil dapatan kajian tindakan ini, ia merupakan satu usaha yang begitu berbaloi untuk

diperkatakan. Ini kerana penghasilan intervensi bagi membantu murid mengingat fakta yang diajar

dengan lebih baik dan berkesan melalui strategi „fun-square‟ telah berjaya mencapai objektif yang

disasarkan dengan jayanya. Antara perkara yang saya perolehi sepanjang melaksanakan kajian tindakan


110

ini adalah saya dapat menguji diri sendiri sebagai seorang guru pelatih dan permulaan untuk mencuba

menginovasikan kaedah dan strategi pengajaran dan pembelajaran yang sedia ada ke arah yang lebih baik

dan berkesan. Nyata cubaan inovasi yang dilaksanakan berjaya membantu murid mengingati sesuatu fakta

yang dipelajari dengan mudah dan berkesan selain membantu murid meningkatan motivasi dalam diri

untuk belajar.

Melalui hasil dapatan kajian tindakan juga, saya telah dapat menzahirkan satu perasaan kepuasan dan

kegembiraan dalam diri. Ini kerana, saya berjaya mengubahsuai strategi pengajaran tradisional kepada

satu strategi pengajaran yang begitu membantu murid dalam meningkatkan prestasi akademik mereka.

Saya juga mencapai kepuasan kendiri dengan berjaya membantu murid menguasai topik yang diajar

dengan baik dan berkesan.

Saya juga sedar bahawa sebagai seorang guru, kita seharusnya sering meningkatkan pengetahuan sedia

ada dengan pelbagai ilmu masa kini. Usaha dan keringat dalam memikirkan cara terbaik membantu

meningkatkan prestasi murid pasti berbaloi dan memberikan kepuasan tersendiri kepada diri sendiri.

Pengalaman melaksanakan strategi „fun-square‟ ini bukan sahaja memberikan inspirasi yang besar kepada

diri saya untuk bergerak lebih maju ke hadapan sebaliknya saya yakin ia juga memberikan pengalaman

berharga dan berbeza kepada kumpulan sasaran yang disasarkan.

Melalui pelaksanaan kajian tindakan ini juga, ia secara tidak langsung telah mendidik diri saya mengenai

pengurusan masa yang baik serta sentiasa berfikiran terbuka dan positif dalam menerima kritikan. Ini

salah satu sifat profesionalisme yang perlu ada dalam diri setiap insan guru. Kekangan masa tidak

dijadikan alasan untuk menyempurnakan kajian sebaliknya saya mengambil inisiatif dengan menyediakan

jadual kerja saya sendiri. Ini begitu membantu dalam menyempurnakan kajian dan pelaporan tepat pada

masanya serta dapat mengelakkan kerja tertangguh dan sesetengah perkara penting terlepas pandang.

Kritikan yang diterima daripada pelbagai pihak adalah merupakan satu rutin dalam menghasilakan

sesuatu kajian yang baik dan berimpak tinggi. Oleh hal yang demikian, saya mengambil kira setiap

teguran, kritikan mahupun bimbingan yang diberikan sebagai sesuatu yang membina bukan sebagai

sesuatu kelemahan yang boleh merencatkan usaha menghasilkan kajian tindakan yang baik dan berkualiti.

Adalah diharapkan bahawa usaha melaksanakan kajian penyelidikan tindakan ini menjadi salah satu

usaha permulaan saya ke arah menambahbaik amalan pengajaran dan pembelajaran di masa akan datang.

Kaedah yang digunapakai dalam kajian ini diharapkan juga mampu memberikan impak yang positif

kepada dunia pendidikan amnya dan kepada seorang guru khususnya.


Saya melihat bahawa keperluan melakukan kajian tindakan sentiasa ada bagi mengatasi masalah

pembelajaran di kalangan murid khususnya dalam sesuatu topik yang agak sukar dikuasai. Oleh yang

demikian, saya dengan ini mencadangkan supaya untuk kajian seterusnya, boleh dipertimbangkan untuk

menambahkan lagi beberapa langkah dalam strategi pelaksanaan „fun-square‟ ini agar ianya boleh

disesuaikan lagi dengan pelbagai topik lain dalam mata pelajaran yang lain.

Seperti mana yang kita ketahui, kemahiran memahami dan mengingat fakta ini sememangnya penting dan

ia merupakan salah satu kemahiran yang membantu murid memahami dunia mereka dengan lebih baik

dan tepat.

Walaupun penggunaan strategi „fun-square‟ ini telah berjaya membantu murid mengingati nama jenis

rumah yang sesuai dibina di kawasan tanah pamah, tanah tinggi dan pinggir laut, namun saya merasakan

terdapat juga beberapa kelemahan yang boleh diperbaiki lagi. Pada pandangan saya, penggunaan tapak


111

permaian „fun-square‟ ini boleh dipelbagaikan lagi dengan mewujudkan beberapa segmen tapak baru

seperti dendaan yang berbentuk membina bagi mengukuhkan lagi pemahaman dan ingatan mereka.

Dendaan membina ini adalah seperti dikehendaki membina ayat berdasarkan jenis rumah yang dibeli.

Selain daripada itu, saya juga merasakan bahawa sekiranya tempoh pelaksanaan sesuatu kajian itu

ditingkatkan masanya, maka hasilnya pasti akan lebih baik dan memberangsangkan. Ini kerana penyelidik

dapat membuat persiapan dengan lebih rapi dan baik dalam melaksanakan sesuatu kajian yang dirancang.

Saya juga mencadangkan membuat penambahan bacaan dan kajian tentang strategi bermain dalam

pengajaran dan pembelajaran yang berkesan supaya pembelajaran aktif dan inkuiri penemuan dapat

dipelbagaikan. Mempelbagaikan lagi jenis sumber bahan pengajaran dan pembelajaran terutama

pengaplikasian bahan permainan dalam pengajaran dan pembelajaran yang sesuai dengan aras tahap

kognitif dan situasi persekitaran pembelajaran murid.

RUJUKAN

Azila Alias. (2011). Permainan Untuk Kanak-Kanak Siri Panduan Buku Perkembangan Awal Kanak –

Kanak. Shah Alam : UG Press Sdn. Bhd.

Akhiar Pardi, Shamsina Shamsuddin. (2011). Pengantar Penyelidikan Tindakan dalam Penyelidikan

Pendidikan. Puchong : Penerbitan Multimedia Sdn. Bhd.

Choong Lean Keow. (2008). Murid dan Alam Belajar Siri Pendidikan Perguruan. Kuala Lumpur :

Kumpulan Budiman Sdn. Bhd.

Chow Fook Meng., & Jaizah Mahamud. (2011) . Kajian Tindakan : Konsep & Amalan dalam Pengajaran.

Puchong : Penerbitan Multimedia Sdn. Bhd.

Dayangku Faridah Mat Desa., Mohd Faizullah Buyong., & Rape‟ah Ahamed. (2005) . Kurikulum

Bersepadu Sekolah Rendah Kajian Tempatan Tahun 4. Kuala Lumpur : Dewan Bahasa dan

Pustaka.

Haliza Hamzah., & Joy Nesamalar Samuel. (2009). Pengurusan Bilik Darjah dan Tingkah Laku Siri

Pendidikan Guru. Shah Alam : Oxford Fajar Sdn. Bhd.

Juriah Abd. Hamid. (2006). HBSS1103 Pengenalan Pengajian Sosial. Kuala Lumpur : Open University

Malaysia (OUM).

Mok Soon Sang. (2009). Literatur dan Kaedah Penyelidikan Edisi Kedua. Puchong : Penerbitan

Multimedia Sdn. Bhd.

Mok Soon Sang. (2009). Pedagogi untuk Pengajaran dan Pembelajaran. Puchong : Penerbitan

Multimedia Sdn.Bhd.

Noriati A. Rashid., Boon Pong Ying., & Sharifah Fakhriah Syed Ahmad. (2009). Murid dan Alam Belajar

Siri Pendidikan Guru. Shah Alam : Oxford Fajar Sdn. Bhd.

Othman Lebar. (2011). Kajian Tindakan dalam Pendidikan. Tanjung Malim : Universiti Pendidikan

Sultan Idris.

Syed Ismail Syed Mustapa., & Ahmad Subki Miskon. (2010). Guru dan Cabaran Semasa. Puchong :

Penerbitan Multimedia Sdn.Bhd.


112

GALLERIA BUMI MALAYSIA: SATU STRATEGI UNTUK MENINGKATKAN KEMAHIRAN

MURID TAHUN 5 MENGENALPASTI KAWASAN DI MALAYSIA MENGIKUT BENTUK

MUKA BUMI TERTENTU

Mohammad Izaid Bin Zaidi

[email protected]


[email protected]

ABSTRAK

Kajian tindakan ini dijalankan adalah untuk membantu murid meningkatkan kemahiran

mengenalpasti kawasan di Malaysia berdasarkan bentuk muka bumi tertentu. Kumpulan sasaran

bagi kajian ini ialah seramai empat orang murid Tahun 5 di Sekolah Kebangsaan Lubok

Antu/Reban Serian, Sarawak. Pada peringkat awal, analisis lembaran kerja telah dilaksanakan bagi

mengenal pasti masalah yang dihadapi murid-murid tersebut. Kemudian, saya telah melaksanakan

ujian diagnostik bagi mengenalpasti kumpulan sasaran bagi kajian tindakan ini. Dapatan analisis

ujian diagnostik mendapati murid-murid tersebut tidak dapat mengenalpasti kawasan di Malaysia

berdasarkan bentuk Muka Bumi tertentu dengan betul. Hasil pemerhatian saya mendapati bahawa

strategi pengajaran yang digunakan oleh guru, tidak sesuai dengan topik ini. Berdasarkan Temu

bual, murid-murid sangat sukakan aktiviti yang memberikan pengalaman yang menarik seperti

penggunaan Muzik. Justeru itu, saya yakin bahawa penggunaan strategi pembelajaran melalui

inkuiri penemuan dapat membantu mengatasi masalah ini. Oleh itu, saya merangka strategi

“Galleria Bumi Malaysia” bagi membantu murid-murid tersebut. Pelaksanaan strategi “Galleria

Bumi Malaysia” ini ternyata berjaya meningkatkan kemahiran murid dalam mengenalpasti

kawasan di Malaysia berdasarkan bentuk muka bumi tertentu. Analisis skor ujian pra dan pasca

juga membuktikan peningkatan skor yang memberangsangkan. Secara kesimpulannya, strategi

“Galleria Bumi Malaysia” telah berjaya membantu murid mengatasi masalah yang dihadapi.

PENDAHULUAN

Saya adalah seorang guru pelatih ambilan Januari 2010 yang mengambil opsyen Pengajian Sosial di

Institut Pendidikan Guru Kampus Tun Abdul Razak, Kota Samarahan. Sebelum ini, saya telah

melaksanakan dua kali praktikum di dua buah sekolah yang berlainan dan sekolah-sekolah ini ditentukan

oleh pihak institut. Pada praktikum yang pertama, saya menjalani praktikum di Sekolah Kebangsaan

Tanjung Tuang Samarahan, manakala pada praktikum yang kedua pula adalah di Sekolah Kebangsaan

Serpan Asajaya. Pada 21 Januari 2013, saya telah menjalani latihan praktikum fasa ketiga di Sekolah

Kebangsaan Lubok Antu/Reban, Serian.

Sekolah Kebangsaan Lubuk Antu/Reban merupakan sebuah sekolah kawasan luar bandar yang terletak di

dalam daerah Serian. Jaraknya dari bandaraya Kuching ialah kira-kira 85 kilometer. Sekolah ini juga

merupakan sekolah satu sesi dan memiliki 13 tenaga pengajar termasuk guru besar dan 2 orang staf

sokongan. Dengan enrolmen seramai 78 orang murid termasuk murid prasekolah menjadikan sekolah ini

berstatus Sekolah Kurang Murid (SKM). Kebanyakan murid di sekolah ini adalah berbangsa Melayu dan

sebilangan kecilnya berbangsa Iban.

Murid-murid yang bersekolah di sekolah ini datangnya dari tiga buah kampung yang berhampiran iaitu

Kampung Lubuk Ria Hulu, Kampung Lubuk Ria Hilir, dan Kampung Nakong. Semasa menjalani

praktikum di sini, saya telah diamanahkan untuk mengajar Pendidikan Sivik Tahun 4 dan Tahun 6 serta

Kajian Tempatan Tahun 5. Kelas Tahun 5 ini terdiri daripada 6 orang murid iaitu 4 murid lelaki dan 2

murid perempuan. Saya sangat pasti bahawa menjadi seorang guru bukan hanya berfungsi menjadi

medium penyampai ilmu, namun juga sebagai pemangkin kepada perubahan sikap dan kualiti akademik



113

seseorang murid di sekolah. Justeru itu, saya menerima cabaran ini bagi menimba pengalaman

semaksima yang mungkin dalam mempersiapkan diri menjadi seorang pendidik yang berjaya.


Pembelajaran adalah aktiviti mental, fizikal dan rohani kepada pelajar itu sendiri. Sesi pengajaran dan

pembelajaran bagi subjek Kajian Tempatan saya untuk kelas Tahun Lima ini bermula dengan tema 2 iaitu

Geografi Fizikal. Di dalam tema tersebut terdapat 3 subtopik kecil iaitu bentuk muka bumi, cuaca dan

iklim di Malaysia, dan tumbuh-tumbuhan semula jadi dan hidupan liar.

Saya telah masuk kelas Tahun 5 bagi mengajar subtopik Bentuk Muka Bumi. Saya memulakan sesi

pengajaran saya dengan menggunakan pendekatan muzik bagi sesi induksi. Memandangkan masa

pengajaran adalah pada waktu tengah hari, saya berpendapat bahawa muzik dapat memberikan ketengan

kepada murid dan bertindak sebagai terapi untuk merehatkan minda murid yang telah belajar sehingga

tengah hari. Saya juga berpendapat bahawa muzik akan lebih menarik minat murid untuk belajar

memandangkan muzik merupakan medium yang lebih senang untuk difahami isi kandungannya.

Seterusnya, saya beralih kepada isi pengajaran dan pembelajaran saya pada hari tersebut, iaitu mengenai

bentuk muka bumi di Malaysia dan kepentingannya. Saya memulakannya dengan menunjukkan gambar

4 jenis bentuk bumi di Malaysia iaitu tanah pamah, tanah tinggi, saliran dan pinggir pantai dan kepulauan.

Kemduian saya menerangkan satu persatu bentuk muka bumi ini. Semasa aktiviti penerangan dilakukan

murid-murid kelihatan fokus dan sekali-sekala saya menjalankan sesi soal jawab semasa aktiviti ini

berjalan. Namun sungguhpun kelihatan fokus, murid-murid gagal menjawab soalan yang saya berikan

dengan baik. Kemudian, saya memberhentikan sesi penerangan ini kerana ternayata murid-murid tidak

faham akan penerangan yang saya buat. Saya meneruskan sesi pembelajaran dengan menagadakan sesi

sumbang saran. Tujuan aktiviti ini dilakukan adalah untuk melihat sejauh mana pengetahuan murid dalam

tajuk ini. Murid-murid dapat memberikan contoh yang betul semasa aktiviti sumbang saran dilakukan dan

ini menunjukkan bahawa murid-murid dapat membezakan bentuk muka bumi yang terdapat di Malaysia.

Seterusnya dalam penerangan saya juga, saya sekali lagi menggunakan rangsangan gambar-gambar. Ini

bertujuan mengukuhkan lagi kefahaman dan ingatan murid terhadap pembelajaran pada hari ini. Saya

melakukan sesi penerangan kali kedua dan kali ini murid-murid semakain faham setelah sesi sumbang

saran dilakukan. Peneguhan positif berupa penghargaan dan pujian diberikan kepada murid-murid yang

telah berusaha dan berani untuk menjawab soalan saya sebagai guru. Mohd Sahandri Gani Hamzah

(2010) menyatakan bahawa peneguhan yang sesuai dapat menambahkan pembelajaran dengan adanya

pengekalan. Peneguhan positif seperti pujian lebih berkesan untuk menggalakkan pembelajaran.

Setelah aktiviti penerangan dibuat, saya mengarahkan murid-murid untuk merujuk buku teks untuk

mendapatkan maklumat yang lebih lanjut mengenai penerangan yang teah saya lakukan. Saya juga terus

meminta mereka membaca beramai-ramai bentuk muka bumi dan kepentingannya secara ulangan

sebanyak dua kali. Selain itu, saya meminta mereka melihat secara imbasan dan cuba mengingat ciri

tersebut sebelum saya mengadakan sesi soal jawab secara rawak. Saya bergerak pada sudut

membelakangkan papan hitam dan meminta mereka turut mengalihkan kedudukan mereka. Dalam sesi

soal jawab secara rawak tersebut, kelihatan mereka berusaha untuk mengingati fakta yang telah dipelajari

tadi. Soalan-soalan saya ulangi secara rawak dalam dua pusingan. Hasilnya hampir kesemua murid dapat

mengingati fakta tersebut dengan baik.

Untuk langkah yang seterusnya, saya mengedarkan latihan untuk menguji kefahaman murid mengenai

aktiviti pembelajaran murid pada hari ini. Pada lembaran kerja tersebut, terdapatnya tiga bahagian soalan

iaitu nama bentuk muka bumi, kepentingan dan juga contoh kawasan. Di sinilah saya dapat mengesan


114

kelemahan murid-murid saya ketika menjawab soalan. Murid-murid dapat menjawab soalan bahagian

nama bentuk muka bumi dan kepentingan dengan baik namun tidak pada bahagian contoh kawasan.

Kebanyakkan mereka menjawab dengan tidak tepat pada bentuk muka buminya.

Sebagai seorang guru, saya berasa bertanggungjawab untuk membantu masalah murid ini. Melalui

pemerhatian saya, murid-murid tidak dapat mengingat fakta dengan baik dan tersusun dan ini harus

dibaiki dengan memberikan pengalaman yang baik semasa aktiviti pengajaran dan pembelajaran

dilaksanakan di dalam kelas.

TINJUAN DAN ANALISIS MASALAH

Kelas Tahun 5 mempunyai murid seramai 6 orang. Namun saya hanya mengambil 4 orang murid sahaja

kerana seorang murid tersebut mengalami masalah pembelajaran yang berkaitan dengan membaca dan

menulis seperti yang dinyatakan oleh guru kelas Tahun 5 tersebut dan seorang lagi mempunyai skor yang

baik semasa ujian diagnostik dijalankan .

“Yazid mempunyai masalah dalam membaca dan menulis. Masih tersangkut-sangkut

mengeja dan tidak dapat menulis dengan baik. Dia juga tidak dapat duduk diam di dalam

kelas. “

(GK/Nota Lapangan/ 20-02-2013)

Langkah pertama yang saya lakukan ialah melalui analisis lembaran kerja yang telah dibuat oleh 5 orang

murid sasaran awal saya. Bagi murid pemulihan pula iatu Yazid, saya telah memberikannya lembaran

kerja yang lebih mudah untuk dijawab.

Jadual 1 : Markah bagi Lembaran Kerja


2. Erni 5/12

3. Fairuz 11/12

4. Hairee 5/12

5. Rahmad 6/12

6. Umi 6/12

Berdasarkan analisis lembaran kerja yang dijalankan , saya mendapati semua murid kelas ini dapat

menjawab soalan mengingat fakta. Ini membuktikan murid-murid mampu mengingat fakta dengan baik

bagi menamakan bentuk muka bumi ini.

Namun untuk soalan yang terakhir adalah soalan 3 juga merupakan soalan jenis mengingat faktahanya

seorang sahaja yang dapat menjawab dengan betul. Kebanyakkan murid tidak dapat menjawab untuk

soalan mengenalpasti kawasan di Malaysia mengikut bentuk muka bumi tertentu

Hasil perbandingan jumlah jawapan yang salah, saya mendapati soalan mengingat fakta merupakan

permasalahan yang menonjol bagi kesemua murid saya ini. Namun begitu, kesimpulan awal ini

memerlukan bukti dan butiran yang lanjut agar benar-benar kukuh untuk membuktikan isu ini wujud.

Justeru itu, saya telah merangka satu ujian saringan yang mengandungi pelbagai aras kemahiran. Dalam

ujian saringan ini juga saya berharap agar dapat mengenalpasti murid yang menghadapi masalah daripada

keenam-enam murid ini.


115

Hasil daripada ujian saringan yang mempunyai pelbagai kemahiran ini, didapati bahawa masalah paling

ketara pada kemahiran mengingat fakta. Jadi, saya berpendapat, saya perlu mendalami dengan lebih

khusus lagi kemahiran mengingat ini. Oleh yang demikian, saya merangka satu ujian diagnostik khusus

untuk kemahiran menghubungkait ini. Soalan ini mirip kepada soalan pada lembaran kerja dan

mengandungi 3 soalan struktur. Saya mengujinya semasa petang pada 25 Februari 2013.

Jadual 7 : Markah bagi Ujian Diagnostik


1. Erni 6/12

2. Hairee 4/12

3. Rahmad 6/12

4. Umi 5/12

Soalan yang terakhir adalah soalan 3. Soalan ini juga merupakan soalan jenis mengingat fakta. Kesemua

subjek kajian ini tidak dapat menjawab soalan ini dengan betul dan ini mengukuhkan lagi pendapat saya

bahawa murid-murid ini gagal untuk mengingat fakta dengan baik.

Hasil daripada analisis ujian diagnostik ini, didapati 4 orang murid ini sememangnya mempunyai masalah

untuk mengingat fakta. Saya mendapati kebanyakan mereka boleh mengingat fakta namun tidak tersusun

dan bertabur serta tidak tepat. Mereka hanya meyebutnya tanpa berfikir panjang. Sebagai seorang guru,

saya tidak mahu amalan mengambil mudah dalam menjawab soalan dengan membuat jawapan umum ini

menjadi kebiasaan murid.

Seterusnya, pada 12 Mac, saya telah melaksanakan sesi temubual bersama 4 orang murid sasaran saya.

Temubual ini adalah bertujuan untuk mendapatkan respon secara bersemuka agar saya lebih memahami

punca murid tidak dapat menghubungkait fakta yang telah dipelajari di samping mengukuhkan hasil

analisis ujian-ujian yang telah dilaksanakan.

Guru : Adakah kamu faham mengenai tajuk bentuk muka bumi?

Erni : Faham sikit cikgu

Guru : Apakah 4 bentuk muka bumi yang terdapat di Malaysia

Erni : Tanah pamah, tanah tinggi, sungai Rajang

Guru : Betul tu. Tapi kamu tidak dapat mengingat semua dan sungai Rajang itu adalah contoh

bagi bentuk muka bumi Saliran. Semasa menjawab soalan contoh kawasan pada latihan

kenapakah kamu tidak dapat menjawab soalan ini? Adakah soalan ini susah?

Erni : Saya lupa sikit cikgu.

(TB, 12-03-2013)


Hairee : Saya faham cikgu


Hairee : Khatulistiwa, tanah pamah, tinggi dan kepulauan

Guru : Ada yang betul. Tapi khatulistiwa tu bukan bentuk muka bumi. Itu adalah iklim

Malaysia . Kenapakah kamu tidak dapat menjawab soalan contoh kawasan ini? Adakah soalan ini

susah?

Hairee : Tajuk senang cikgu. Tapi susah nak ingat

(TB, 12-03-2013)


116


Rahmad: Saya faham sikit cikgu


Rahmad: Tanah tinggi, Kepulauan, Tanah pamah

Guru : Betul, tapi ada satu yang tertinggal. Kenapakah kamu tidak dapat menjawab soalan

contoh kawasan pada latihan? Adakah terlalu sukar untuk dijawab?

Rahmad : Tajuk senang cikgu. Tapi lupa.

(TB, 12-13-2013)


Umi: Saya faham cikgu


Umi: Tanah tinggi, Kepulauan, Tanah pamah, saliran

Guru : Betul, tapi ada satu yang tertinggal. Kenapakah kamu tidak dapat menjawab soalan

contoh kawasan pada latihan? Adakah terlalu sukar untuk dijawab?

Umi : Saya tak tau nak letak di mana cikgu.

(TB, 12-03-2013)

Berdasarkan temubual dan analisis yang dijalankan saya mendapati hampir kesemua mereka ini tidak

dapat menjawab soalan contoh kawasan dengan betul. Rata-rata mereka tidak dapat mengingat tempat dan

tidak tahu untuk letakkan jawapan di bentuk muka bumi dengan betul. Murid-murid ini boleh mengingat

namun tidak tersusn mengikut bentuk muka bumi yang betul. Jadi saya harus memikirkan cara untuk

membantu murid-murid ini dengan lebih tersusun.

“Hairee, Rahmad, dan Erni menyatakan bahawa mereka tidak dapat mengingat contoh

kawasan ini. Mereka ini, tanpa berfikir panjang meletakkan jawapan yang terlintas

difikiran mereka. Saya merasakan bahawa mereka ini harus dibantu dengan memberikan

pengalaman yang menarik agar mereka dapat mengingat dengan lebih baik dan tersusun.

(NL, 12-03-2013)

Berdasarkan kepada data lembaran kerja, temubual guru kelas dan temubual murid, nota lapangan, ujian

saringan dan ujian diagnostik, saya mendapati keempat-empat murid ini mengalami kesukaran untuk

mengingat dan menyusun fakta yang telah dipelari dalam bentuk muka bumi dan contoh kawasan.

Berdasarkan penerokaan dan analisis data-data yang dilakukan, jelas bahawa murid-murid saya ini

memerlukan cara dan kaedah yang sesuai dan berkesan bagi membantu mereka mengingat dan menyusun

fakta dengan memberikan pengalaman yang lebih menarik. Pengalaman yang lebih menarik ini akan

membantu murid untuk mengingat dan meyusun fakta dengan lebih berkesan disamping dapat menarik

minat untuk belajar.

OBJEKTIF KAJIAN

Objektif kajian tindakan saya ialah untuk:

i. Meningkatkan kemahiran murid Tahun 5 mengenalpasti kawasan di Malaysia mengikut bentuk muka

bumi iaitu Tanah Pamah, Tanah Tinggi, Saliran serta Pinggir Pantai dan Kepulauan dengan menggunakan

Galleria Bumi.


117

KUMPULAN SASARAN

Kajian ini akan melibatkan 4 orang daripada 6 orang murid Tahun 5 di SK Lubok Antu/Reban. Berikut

merupakan maklumat yang telah saya kumpul mengenai kumpulan sasaran yang telah saya pilih.

Nama murid Karekter/ ciri-ciri

unik di dalam kelas

Kawan rapat di

dalam kelas

Jawatan di

sekolah

Pekerjaan bapa

Abdul Rahmad

bin Ahmad

Kawi

Seorang yang mudah

hilang tumpuan

Seorang yang panik

apabila ditanya

soalan

Suka senyum

Mohd Hairee

Azhar

AJK Kelas Buruh

Mohd Hairee

Azhar bin Jalel

Suka ketawa

Suka bertanya soalan

yang tiada kaitan

dengan pelajaran

Cepat siap membuat

kerja, namun selalu

cuai

Abdul Rahmad

dan Fairuz

Firdaus

Ketua Kelas Buruh

Nur Erni

Sharmila binti

Narudin

Seorang yang mudah

tersenyum

Mudah hilang

tumpuan

Suka membantu

rakan

Umi Nur Jannah Penolong

Ketua Kelas

Buruh

Umi Nur Jannah

binti Mahidi

Seorang yang

bersemangat bila

dipuji

Mudah hilang

tumpuan

Agak pendiam

Nur Erni

Sharmila

Murid biasa Bekerja sendiri

TINDAKAN YANG DIJALANKAN

Dalam kajian ini, saya telah memilih untuk menggunakan kaedah Galleria Bumi di mana kaedah ini

adalah gabungan antara strategi pemusatan murid dan pemusatan bahan. Kaedah ini termasuk di dalam

kaedah inkuiri penemuan bagi membantu murid-murid saya menamakan contoh kawasan di Malaysia

mengikut bentuk muka bumi. Saya juga menambah penggunan model dalam kaedah ini bagi membantu

murid melihat sendiri ciri-ciri bentuk muka bumi ini.

Kaedah Galleria Bumi ini, merupakan kaedah lawatan di mana, murid-murid dikehendaki untuk melawat

semua 4 stesen yang telah di sediakan oleh guru. Stesen-stesen tersebut adalah stesen Tanah Pamah,

stesen Tanah tinggi stesen saliran dan stesen pinggir pantai dan kepulauan. Kaedah ini menggalakan

murid-murid untuk mencari sendiri maklumat yang terdapat dalam stesen dan seterusnya menuliskannya

pada lembaran kerja yang disediakan oleh guru.


118

Kaedah Galleria adalah satu kaedah pengajaran dan pembelajaran yang boleh memberi kesempatan

kepada murid-murid untuk memerhati dan menghasilkan suatu perasaan yang lain dari yang lain

mengenai sesuatu perkara atau keadaan secara langsung di dalam bilik darjah. Kaedah Galleria ini,

mempunyai lima peringkat mengikut peringkat Inkuiri penemuan iaitu

Lima peringkat dalam proses Galleria Bumi

Bagi menjalankan kaedah yang dirancang ini, saya akan menggunakan masa di luar waktu kelas. Saya

akan memperuntukkan masa dalam satu setengah jam untuk menjalankan aktiviti yang dirancang. Saya

bercadang untuk menggunakan bilik info untuk melaksanakan aktiviti ini.

Langkah 1: Mengenal pasti masalah

Saya akan memberikan kad soalan kepada setiap murid. Kad tersebut mempunyai masalah iaitu soalan-

soalan yang harus dijawab oleh murid. Murid-murid dikehendaki untuk memahami soalan.

Saya juga akan menerapkan nilai-nilai yang harus ada semasa melakukan aktiviti ini. Antara nilai-nilai

tersebut adalah kerjasama dan berdisiplin.

Langkah 2: Merancang cara penyelesaian

Seterusnya, Murid-murid akan masuk kepada langkah yang kedua iaitu merancang penyelesaian. Saya

akan membuat penerangan sedikit mengenai langkah ini kepada murid-murid.

Saya akan memberikan contoh senarai semak tugasan yang harus dilakukan oleh murid-murid. Saya akan

membimbing murid-murid untuk merancang sendiri cara penyelesaian yang harus dilakukan melalui

kaedah senarai semak.

Murid-murid dikehendaki untuk merancang cara untuk menyelesaikan masalah yang telah ditetapkan

pada kad soalan.

Langkah 3: Mengumpul maklumat

Seterusnya, murid-murid dikehendaki untuk melawat setiap stesen yang telah disediakan oleh guru.

Terdapat 4 buah stesen iaitu Stesen Tanah Pamah, Stesen Tanah Tinggi, Stesen Saliran serta Stesen

Pinggir pantai dan Kepulauan. Setiap Stesen mempunyai maklumat-maklumat yang penting dan berguna

bagi menjawab soalan-soalan yang telah diberikan.

Setiap stesen juga mempunyai arahan-arahan yang tertentu yang harus dilakukan oleh setiap murid

semasa lawatan dilakukan. Antaranya adalah nyanyian, puisi, melukis dan lain-lain. Ini akan memberikan

murid-murid pengalaman yang menarik semasa aktiviti lawatan dilaksanakan.

Langkah 4: Membuat analisis

Murid-murid akan meyemak semula maklumat-maklumat yang telah diperolehi berdasarkan senarai

semak yang telah diberikan oleh guru. Jika terdapat sebarang kekurangan maklumat, murid-murid

dikehendaki untuk pergi semula ke stesen yang maklumatnya tidak mencukupi.


119

Langkah 5: Membuat rumusan

Saya akan mengadakan satu sesi kuiz dan soal jawab bagi membuat penilaian tahap kefahaman murid dan

kemampuan mereka mengaitkan fakta yang dipelajari dengan lawatan yang dijalankan. Murid-murid juga

diminta untuk membuat rumusan mengenai maklumat yang telah diperoleh.

CARA PENGUMPULAN DATA

Bagi menjalankan kajian tindakan ini, saya akan menggunakan beberapa teknik pengumpulan data dalam

usaha memantau prestasi murid-murid yang terlibat dalam kajian ini. Antara teknik pengumpulan data

yang akan saya jalankan ialah:

Ujian Pra Pasca

Proses peningkatan kemahiran mengenalpasti ini selari dan dapat dilihat dengan peningkatan dalam

Ujian Pra dan Ujian Pasca yang diberikan. Berikut merupakan jadual skor ujian pra dan pasca yang

menunjukkan peningkatan keempat-empat murid saya.

Jadual 10: Skor Ujian Pra dan Pasca serta peningkatan


peningkatan

Erni 5/12 12/12 7

Hairee 5/12 12/12 7

Rahmad 6/12 11/12 5

Umi 6/12 12/12 6

Berdasarkan skor di atas, dapat dilihat bahawa jumlah peningkatan begitu memberangsangkan. Rahmad

dan Umi telah mendapat skor tertinggi pada ujian pra iaitu sebanyak 6 markah. Namun begitu, jumlah

ini tidak begitu memuaskan hati saya pada permulaannya. Setelah Kaedah Galleria Bumi Malaysia ini

dilaksanakan, ujian pasca menunjukkan hasil yang menggembirakan. Erni, Hairee dan Umi telah berjaya

memperolehi markah penuh. Hal ini menjadikan peningkatan mereka sebanyak 7 dan 6 markah . Jumlah

peningkatan ini sememangnya begitu positif bagi saya terhadap perkembangan kemahiran

Setelah kaedah ini dijalankan, mereka berdua dapat menajawab soalan dengan baik. Skor ini begitu

menggembirakan saya, kerana saya tahu, mereka ini sebenarnya bukan tidak pandai atau tidak faham,

cuma mungkin mereka kurang mengingati dan mengenalpasti kawasan di Malaysia berdasarkan bentuk

muka bumi tertentu. Lonjakan skor ini menyokong bahawa kaedah Galleria Bumi Malaysia ini berupaya

membantu meningkatkan kemahiran mengenalpasti yang ada dalam kefahaman mereka.

Peratusan peningkatan skor kumpulan sasaran saya ini banyak dipengaruhi oleh pelaksanaan strategi yang

digunakan. Bermula dengan langkah 1 yang menimbul tanda tanya kepada murid. Saya telah

memberikan soalan-soalan yang harus dijawab dalam bentu lembaran kerja. Saya meminta murid untuk

membacakan soalan-soalan tersebut. Kemudian saya telah menuliskan arahan-arahan untuk aktiviti yang

seterusnya di mana kumpulan sasaran dikehendaki untuk melengkapkan lembaran kerja dengan melawat

setiap stesen yang telah disediakan.

Nota Lapangan

Seterusnya, sepanjang intervensi ini dilaksanakan, segala pemerhatian, kesimpulan, interpretasi, perasaan,

dan segala maklumat telah saya catatkan dalam bentuk catatan yang tidak berstruktur iaitu nota lapangan.


120

Selepas dan sebelum pelaksanaan pengajaran dan pembelajaran saya akan membuat refleksi dan catatan

maklumat untuk melihat gambaran semasa dan selepas pembelajaran dijalankan. Catatan dalam nota

lapangan digunakan bagi mendapatkan maklumat penting yang diperolehi semasa pemerhatian terhadap

subjek kajian dilakukan.

Untuk nota lapangan ini, saya bahagikan kepada dua bahagian iaitu sebelum intervensi, dan selepas

intervensi.

Sebelum Intervensi

“Semasa ujian pra dilaksanakan murid-murid tidak dapat memberikan contoh kawasan bagi

setiap bentuk muka bumi di Malaysia”.

(NL 16-04-13)

Selepas Intervensi

“Semasa ujian post dilaksanakan, murid-murid dapat menjawab soalan yang diberikan

dengan baik”.

(NL 16-04-13)

“Murid-murid dapat melengkapkan lembaran kerja yang diberikan dengan betul”.

(NL 16-04-13)

“Semasa temubual, murid-murid dapat memberikan contoh kawasan bagi setiap bentuk muka

bumi yang telah dipelajari dengan betul”.

(NL 16-04-13)

Berdasarkan kepada pemerhatian saya, subjek kajian saya tidak dapat menguasai kemahiran

mengenalpasti kawasan berdasarkan bentuk muka bumi setelah intervensi dijalankan. Semasa ujian pra

dijalankan, subjek kajian saya ternaya tidak dapat memberikan jawapan dengan betul namun setelah ujian

pasca iaitu selepas intervensi kesemua subjek kajian dapat memberikan jawapan dengan betul. Ini

menunjukkan bahawa kaedah Galleria Bumi Malaysia ini dapat membantu murid-murid mengenalpasti

kawasan berdasarkan bentuk muka bumi seperti tanah pamah, tanah tinggi, saliran dan pinggir laut dan

kepulauan.

REFLEKSI

Melalui refleksi ini, saya sebagai seorang guru novis saya telah mempelajari banyak perkara. Refleksi

telah membantu saya melihat aspek kelemahan, kelebihan dan langkah-langkah yang harus diambil oleh

saya untuk memperbaiki kelemahan untuk kajian yang akan datang. Berdasarkan kajian ini, banyak

perkara yang harus saya lihat, terutamanya aspek kelemahan. Kelemahan ini nanti haruslah diperbaiki

agar kajian yang akan datang boleh dilakukan dengan lebih baik.

Antara perkara utama yang dapat saya perolehi hasil daripada kajian ini ialah kefahaman baru, iaitu dalam

menilai keberkesanan kaedah yang dihasilkan iaitu, kaedah Galleria Bumi Malaysia. Melalui kaedah ini,

saya mendapati murid saya dapat meningkatkan kemahiran mengenalpasti mereka. Melalui instrumen

seperti ujian pra dan pasca, temu bual, pemerhatian dan nota lapangan, banyak membantu memberi bukti

yang jelas hasil daripada penggunaan kaedah ini. Kaedah ini secara tidak langsung membuatkan saya

semakin dekat dengan kaedah inkuiri penemuan yang selama ini sangat jarang saya gunakan dalam sesi

pengajaran dan pembelajaran.


121

Sememangnya melalui pengaplikasian pengajaran kontekstual ini, kita sebenarnya sedang membantu

murid kita membina satu jalinan pengetahuan yang sedia ada dalam diri mereka dan membantunya

menghubungkaitkan pengetahuan tersebut dalam situasi asing atau baru kepada mereka.

Seterusnya adalah dari segi aspek dalaman diri saya. Kajian ini juga banyak menimbulkan rasa

kemanusiaan dalam diri saya terutama dalam aspek pengurusan masa dan proses menerima sesuatu

kritikan. Tidak dapat dinafikan dalam proses penyiapan kajian ini, pelbagai kritikan membina dan tidak

membina turut diterima. Namun begitu, sebagai seorang bakal guru, usaha menerima apa sahaja kritikan

baik positif ataupun negatif dengan cara yang tenang dan terbuka merupakan salah satu aspek dalam

profesionalisme perguruan. Melalui kritikan dan bimbingan yang diberi juga, saya dapat memperbaiki

banyak aspek dalam kajian saya. Penambahbaikan kajian ini sekaligus dapat membantu meningkatkan

keberkesanan kaedah yang saya gunakan.

Kesimpulannya, penghasilan kajian ini berjalan dengan lancar hingga ke penghujungnya. Kajian ini

begitu banyak memberikan pengalaman kepada diri saya terutamanya dari segi pemilihan dan pembacaan

bahan rujukan. Besar harapan saya untuk melihat kajian ini menjadi bahan bacaan berguna dan rujukan

untuk mana-mana individu pada masa hadapan.


Setelah kajian ini dilaksanakan, terdapat beberapa penambahbaikan yang harus dilakukan agar kajian

yang akan datang boleh dilakukan dengan baik. Setiap kajian yang dilaksanakan mesti terdapat

kelemahan dan kekuatan begitu juga dengan kajian saya ini. Melalui refleksi, saya mencadangkan

beberapa cadangan untuk kajian yang akan datang.

1. Menambahbaik strategi pelaksanaan menggunakan Galleria bumi agar lebih sesuai dengan tajuk-

tajuk lain

2. Membuat lebih banyak kajian yang mendalam berkaitan penggunaan pendekatan

Konstruktivisme dalam pengajaran

3. Menggunakan bahan-bahan ransangan yang lain seperti video ataupun model

Kesimpulannya, kaedah Galleria Bumi ini sememangnya sesusai dilaksanakn di sekolah kerana mampu

membantu murid-murid untuk mengingat sesuatu fakta dengan lebih baik. Dengan melakukan

penambahbaikan atau inovasi diharapkan kaedah ini akan menjadi lebih menarik dan berkesan sesuai

dengan tujuan utama kaedah ini iaitu memberikan pengalaman yang menarik kepada murid-murid semasa

menimba ilmu.

SENARAI RUJUKAN

Akhiar Pardi, Shamsina Shamsuddin (2011) . Pengantar Penyelidikan Tindakan dalam Penyelidikan

Pendidikan . Puchong. Penerbitan Multimedia Sdn. Bhd

Choong Lean Keow (2008) . Murid dan Alam Belajar Siri Pendidikan Perguruan. Kuala Lumpur.

Kumpulan Budiman Sdn. Bhd

Haliza Hamzah, Joy Nesamalar Samuel (2009) . Pengurusan Bilik Darjah dan Tingkah Laku Siri

Pendidikan Guru. Shah Alam. Oxford Fajar Sdn. Bhd


122

ROS : SATU STRATEGI UNTUK MENINGKATKAN KEMAHIRAN MURID TAHUN 5

MENYATAKAN MOTIF TARIAN KAUM-KAUM DI MALAYSIA

Mohd Fahmi Bin Mohd Radzi

[email protected]


[email protected]

Abstrak

Kajian tindakan ini dijalankan adalah untuk membantu meningkatkan kemahiran meningkatkan

kemahiran menyatakan motif tarian kaum-kaum di Malaysia melalui strategi ROS. Kumpulan

sasaran bagi kajian ini ialah seramai dua orang murid Tahun 5 di SK Pangkalan Sorah, Serian,

Sarawak. Hasil tinjauan awal mendapati murid-murid mempunyai masalah dalam menyatakan

dan mengingat fakta yang dipelajari, iaitu motif atau tujuan tarian-tarian kaum di Malaysia. Hasil

tinjauan ini disokong oleh beberapa instrumen yang telah dilaksanakan iaitu lembaran kerja,

ujian diagnostik, ujian saringan, pemerhatian dan temubual. Strategi ROS merupakan gabungan

Teori Behavioris Pelaziman Operan serta Teori Humanis Carls Rogers serta aplikasi main sambil

belajar merupakan tunjang utama yang digunakan dalam membantu murid menunjukkan

perkembangan positif berhubung kemahiran menyatakan dan mengingat fakta yang dipelajari.

Keupayaan strategi ini dapat dilihat melalui hasil ujian pra dan pasca, pemerhatian dan temubual

yang dilaksanakan setelah kaedah ini dilaksanakan.

PENGENALAN

Saya merupakan seorang guru pelatih ambilan Januari 2010 bagi opsyen Pengajian Sosial dan menuntut

di Institut Pendidikan Guru Kampus Tun Abdul Razak, Kota Samarahan, Sarawak. Saya telah

melaksanakan praktikum sebanyak dua fasa sebelum ini di dua buah sekolah yang berhampiran dengan

institut. Bermula 21 Januari 2013, saya telah diamanahkan untuk menjalani latihan praktikum fasa ketiga

di Sekolah Kebangsaan Pangkalan Sorah, Serian. Dengan enrolmen seramai 54 orang murid termasuk

murid prasekolah menjadikan sekolah ini berstatus Sekolah Kurang Murid (SKM). Semasa menjalani

praktikum di sini, saya telah diamanahkan untuk mengajar mata pelajaran Pendidikan Sivik dan

Kewarganegaraan bagi Tahun 5. Kelas Tahun 5 terdiri daripada 8 orang murid iaitu 5 murid perempuan

dan 3 murid lelaki. Praktikum fasa 3 ini merupakan buat julung kalinya saya mengajar sesebuah kelas

berskala kecil memandangkan dua praktikum sebelum ini saya mengajar murid berskala 20 orang murid

dalam sesebuah kelas. Bilangan murid yang sedikit turut mempunyai cabaran tersendiri bagi saya kerana

ni merupakan satu cabaran bagi saya. Bilangan murid yang sedikit tidak bermakna guru memikul tugas

yang mudah,tetapi ia merupakan satu cabaran yang besar dalam memastikan jumlah yang sedikit itu

benar-benar mampu ditingkatkan kualiti pengajaran dan pembelajaran serta kualiti akademiknya.


Pada 22 Februari 2013, saya telah masuk ke kelas Tahun 5 bagi sesi pengajaran Pendidikan Sivik dan

Kewarganegaraan. Pada sesi tersebut, saya memfokuskan kepada subtopik Seni Tari di bawah tajuk

Kenali Dan Apresiasi Kekayaan Pelbagai Warisan Budaya Malaysia. Sesi pengajaran ini dimulakan

dengan set induksi iaitu tayangan video tarian 1Malaysia. Tayangan video ini berjaya menarik minat

murid ke arah isi pelajaran pada sesi tersebut.

Seterusnya, saya memulakan isi pengajaran dengan aktiviti teka silang kata. Aktiviti ini dijalankan secara

berpasangan dan setiap pasangan dikehendaki mencari nama tarian kaum-kaum utama di Malaysia.

Murid-murid memberikan kerjasama yang baik dalam pasangan masing-masing ketika mencari nama-

nama tarian tersebut. Hal ini menghidupkan pembelajaran secara koperatif di dalam bilik darjah.



123

Menurut Juriah Abd Hamid (2006), pembelajaran koperatif adalah pembelajaran berasaskan kepada

kemahiran kognitif dan sosial di kalangan pelajar. Pembelajaran ini bukan sahaja dapat meningkatkan

daya pemikiran murid, malah dapat mewujudkan suasana pembelajaran yang ceria dan menyeronokkan.

Saya meneruskan sesi pengajaran dengan memberikan penerangan kepada murid mengenai ciri-ciri yang

terkandung dalam setiap tarian kaum-kaum utama di Malaysia. Saya menggunakan lembaran nota yang

mengandungi gambar-gambar tarian, nama-nama tarian serta keterangan ciri-ciri tarian. Penggunaan

lembaran nota ini memudahkan saya dalam memberikan penerangan kerana pengajaran murid akan

dipandu menggunakan lembaran nota tersebut. Penggunaan rangsangan gambar dalam sesi penerangan

nyata memberikan hasil yang positif apabila murid berjaya mengingat nama-nama tarian tersebut.

Saya juga menggunakan teknik pengulangan dalam setiap isi penerangan yang disampaikan. Pengulangan

dilakukan sebanyak dua kali bagi setiap ciri-ciri tarian tersebut. Teknik pengulangan ini membolehkan

murid lebih memahami dan mengingati isi pelajaran tersebut. Hal ini terbukti apabila hampir keseluruhan

murid mengingati fakta-fakta yang telah diajarkan kepada mereka. Selain itu, guru juga menggunakan

teknik soal-jawab dalam sesi penerangan ini. Teknik soal –jawab ini turut melibatkan pengulangan soalan

sebanyak dua kali. Gabungan penerangan dan soal-jawab secara pengulangan ini akan mengukuhkan daya

ingatan murid.

Akhir sekali, lembaran kerja diberikan kepada murid. Setiap murid akan menjawab segala soalan yang

terkandung dalam lembaran kerja tersebut. Lembaran kerja tersebut meliputi soalan-soalan berdasarkan

nama-nama tarian, serta ciri-ciri tarian. Ciri-ciri tarian meliputi aspek asal-usul tarian, kaum yang

menarikan tarian tersebut, serta motif atau tujuan tarian tersebut ditarikan.

Hasil semakan terhadap lembaran kerja, saya mendapati murid saya dapat menamakan nama-nama tarian

dengan betul namun ramai dalam kalangan mereka tidak dapat menjawab soalan berkaitan motif tarian.

Hal ini dapat dilihat apabila mereka keliru dalam menyatakan motif tarian tersebut. Berdasarkan hasil

semakan lembaran kerja, saya akui bahawa saya terlalu menekankan aspek penghafalan tetapi tidak

menekankan aspek pemahaman. Hal ini menyebabkan murid tidak dapat menjawab soalan yang

menggunakan pemikiran yang lebih kritis.

ISU KEPRIHATINAN


Sebagai seorang pendidik, saya merasakan bahawa adalah menjadi amanah saya yang mengambil alih

kelas Tahun 5 bagi mata pelajaran Pendidikan Sivik dan Kewarganegaraan untuk menangani isu ini. Saya

juga bertanggungjawab atas ilmu yang telah saya ajarkan kepada mereka. Jika hanya sebahagiannya

sahaja yang difahami, manakala sebahagiannya tidak, itu bermakna saya kurang berjaya membuatkan

murid-murid saya benar-benar memahami tajuk yang saya sampaikan.

Saya tidak mahu murid saya hanya menghafal fakta tanpa memahaminya dengan jelas. Aplikasi ilmu

yang diperolehi melalui mata pelajaran ini akan melahirkan modal insan yang sentiasa menghormati

orang lain tanpa mengira perbezaan kaum, agama dan pangkat. Hal ini selaras dengan matlamat mata

pelajaran Pendidikan Sivik dan Kewarganegaraan diperkenalkan iaitu memberi kesedaran kepada murid

tentang peranan, hak dan tanggungjawab mereka dalam masyarakat dan negara untuk melahirkan anggota

masyarakat dan warganegara yang bersatu padu, patriotik dan yang boleh menyumbang ke arah

kesejahteraan masyarakat, negara dan dunia. (Kementerian Pelajaran Malaysia, 2005).

Berdasarkan sesi pengajaran yang saya sampaikan, saya mendapati terdapat segelintir murid saya tidak

dapat menghubung kait serta mengaplikasikan fakta yang mereka pelajari terhadap soalan yang bersifat

aplikasi serta kefahaman. Murid-murid tersebut juga dilihat tidak dapat mengingat serta keliru mengenai


124

fakta motif tarian kaum-kaum utama di Malaysia. Hal ini saya ketahui melalui lembaran kerja yang saya

berikan kepada mereka serta soal-jawab secara lisan semasa sesi pengajaran dan pembelajaran mengenai

subtajuk Seni Tari pada 22 Februari 2013.

Saya mengulang kembali sesi pengajaran saya tersebut pada 1 Mac 2013. Kali ini saya lebih

memfokuskan kepada pembelajaran secara aktif terutama dalam sesi penerangan. Murid dilibatkan

dengan lebih aktif berbanding sesi pengajaran sebelum ini. Saya turut memperbanyakkan lagi sesi soal-

jawab kepada murid-murid bagi memberi kefahaman yang lebih kepada mereka. Simulasi tarian dan

unsur kecindan turut saya selitkan dalam sesi pengajaran kali ini supaya murid benar-benar faham perkara

yang saya ajarkan kepada mereka.

Kemudian, saya teruskan lagi dengan sesi penerangan ringkas. Kali ini, penerangan saya lebih

memfokuskan kepada tujuan sesuatu tarian itu ditarikan pada zaman dahulu. Saya menurunkan aras

soalan dalam soal-jawab sesi penerangan ini. Hal ini bagi memudahkan mereka memahami soalan saya.

Antara soalan yang saya kemukakan ialah, “Mengapa tarian Sumazau ditarikan masyarakat Kadazan?”.

Soalan ini saya kemukakan kepada semua murid. Saya mengulangi soalan ini untuk tarian-tarian yang

lain. Penghargaan saya berikan kepada murid yang dapat menjawab dengan betul manakala peneguhan

positif saya berikan bagi jawapan yang kurang tepat. Hasil daripada soal jawab ini, saya mendapati

terdapat juga murid yang tidak mampu menjawab langsung dan hanya mendiamkan diri sahaja.

Pada hemat saya, mereka mampu menguasai isi pelajaran tersebut jika didedahkan dengan strategi

pengajaran yang sesuai serta menarik minat mereka.



Kelas Tahun 5 mempunyai murid seramai lapan orang. Walau bagaimanapun, saya hanya mengambil 2

orang murid sahaja sebagai subjek kajian berikutan 5 orang murid berjaya menguasai isi pelajaran yang

disampaikan oleh guru manakala seorang lagi murid mengalami masalah pembelajaran dari aspek menulis

dan membaca dan dikategorikan sebagai murid pemulihan. Pemilihan 2 orang murid itu sebagai sasaran

awal dibuat oleh saya untuk melihat sejauh mana tahap penguasaan ilmu yang ada pada diri mereka.

Pemilihan mereka juga dibuat berikutan hasil daripada lembaran kerja mendapati mereka tidak dapat

menguasai isi pelajaran yang disampaikan oleh guru.

Berdasarkan temubual yang dijalankan, saya mendapati murid-murid saya mempunyai masalah dalam

kemahiran berfikir dan kebanyakan mereka dikategorikan dalam kumpulan murid sederhana. Kemahiran

berfikir mereka boleh diasah kerana menurut temubual ini, mereka cuma dikatakan kurang mahu berfikir

panjang. Justeru, penggunaan strategi yang betul, murid-murid masih boleh dibantu.

Hal ini ternyata benar. Berdasarkan hasil dapatan semasa sesi pengajaran yang lalu, kedua-dua murid ini

didapati tidak dapat menjawab soalan berkaitan motif tarian kerana ia melibatkan pemikiran kritis yang

beraras tinggi sedangkan mereka mampu menjawab soalan berkaitan nama tarian dengan baik. Murid

dilihat mudah untuk mengingat fakta yang tidak memerlukan fakta yang berfikir panjang.

Justeru itu, langkah pertama ialah menganalisis lembaran kerja yang telah diberikan kepada murid-murid

tersebut. Lembaran kerja tersebut saya jadikannya sebagai ujian saringan. Hasil dapatan markah bagi

lembaran kerja/ ujian saringan diambil bagi mengenal pasti tahap penguasaan kedua-dua subjek kajian

tersebut.


125

Jadual 1: Markah lembaran kerja/ujian saringan

BIL. NAMA SUBJEK KAJIAN MARKAH

1. Aiman 3/12

2. Azshira 5/12

Berdasarkan hasil dapatan tersebut, didapati markah yang diperolehi oleh murid-murid ini mencatatkan

prestasi yang tidak memuaskan. Justeru itu, saya membuat satu analisis terhadap setiap soalan yang

terkandung dalam ujian saringan tersebut.

Jadual 2: Analisis Lembaran Kerja/Ujian Saringan Bagi Setiap Soalan

Nama S1 S2 S3 S4 S5 S6 S7 S8 S9 S10 S11 S12 Markah

Aiman √ x √ x x x x √ x x x x 3/12

Azshira √ x √ x x x x √ x x √ √ 5/12

Berdasarkan jadual analisis lembaran kerja/ujian saringan , saya mendapati kedua-dua orang subjek kajian

dapat menjawab dengan betul bagi soalan 1, soalan 3, dan soalan 8. Bagi soalan 11 dan soalan 12, hanya

seorang murid dapat menjawabnya dengan betul. Semua soalan yang terdapat dalam lembaran kerja/ujian

saringan adalah terdiri daripada soalan jenis mengingat.

Hasil daripada lembaran kerja/ujian saringan tersebut, kedua-dua subjek kajian tidak dapat menjawab

soalan yang berkaitan dengan motif atau tujuan tarian-tarian pelbagai kaum di Malaysia. Hal ini dapat

dibuktikan melalui soalan 2, soalan 4,soalan 5,soalan 6,soalan 7, dan soalan 11. Semua soalan tersebut

merupakan soalan-soalan yang berkaitan dengan motif tarian pelbagai kaum di Malaysia.

Setelah analisis terhadap ujian saringan dijalankan, saya telah merangka satu ujian diagnostik untuk

dijalankan ke atas murid-murid tersebut. Menurut Norhaidi Sarponen (2009), ujian diagnostik merupakan

satu instrumen yang digunakan untuk mengukur daerah kelemahan murid secara terperinci. Oleh itu,

ujian diagnostik yang saya laksanakan memfokuskan kepada soalan berkaitan dengan motif tarian

pelbagai kaum di Malaysia.

Jadual 3: Analisis Ujian Diagnostik Bagi Setiap Soalan

Nama S1 (i) S1 (ii) S2 S3 S4 S5 S6 S7 S8 Markah

Aiman x x * √ x √ x x √ 3/8

Azshira x √ * √ x x x x x 2/8

Berdasarkan analisis markah ujian diagnostik yang dijalankan, kedua-dua subjek kajian menunjukkan

prestasi yang kurang memberangsangkan. Walaupun telah diberi contoh jawapan bagi soalan 2, namun

mereka masih tidak mampu menjawab soalan-soalan lain dengan baik.

Saya dapati kedua-dua mereka hanya mengetahui tujuan tarian ngajat ditarikan sahaja. Saya beranggapan

bahawa mereka masih belum memahami tarian-tarian yang wujud di luar kawasan negeri Sarawak.

Pendedahan yang kurang terhadap dunia luar merupakan salah satu faktor ketidakupayaan mereka

mengetahui tarian-tarian yang wujud di luar negeri Sarawak.


126

Saya juga mendapati kedua-dua subjek kajian begitu lemah dalam mengingat motif tarian tersebut.

Mereka seolah-olah tidak ada idea untuk menjawabnya dan hanya menjawabnya secara sembarangan.

Justeru itu, adalah menjadi tanggungjawab saya sebagai seorang guru untuk mengatasi masalah ini

dengan sebaik mungkin.

Pada 4 Mac 2013, saya telah menemu bual kedua-dua subjek kajian bagi mendapatkan respon secara

bersemuka agar saya lebih memahami punca murid tersebut tidak dapat mengingat dan menjawab ujian

diagnostik tersebut. Hal ini juga bertujuan untuk megukuhkan lagi hasil analisis saya ke atas kedua-dua

ujian yang telah saya laksanakan.

“ Aiman dan Azshira sukar untuk memahami motif tarian yang tidak ada disekeliling negeri

mereka. Mereka perlu didedahkan lagi dengan tayangan video Mereka juga lebih gemarkan

belajar sambil bermain. Saya merasakan mereka akan lebih mudah mengingati fakta

sekiranya permainan diterapkan dalam pembelajaran.””.

(NL, 4 – 03 – 2013)

Berdasarkan hasil data lembaran kerja, temubual guru kelas, nota lapangan, ujian saringan dan ujian

diagnostik yang telah dibuat, saya mendapati kedua-dua orang subjek kajian ini perlu dibantu bagi

meningkatkan kemahiran mereka dalam menyatakan motif tarian-tarian pelbagai kaum yang ada di

Malaysia. Mereka memerlukan satu strategi pengajaran yang sesuai bagi membolehkan mereka

mengingati dan memahami isi pelajaran yang disampaikan. Sebagai seorang guru dan pendidik, saya

bertanggungjawab untuk membantu mereka.

Justeru itu, fokus kajian saya ialah meningkatkan kemahiran murid tahun 5 menyatakan motif tarian

kaum-kaum di Malaysia. Manakala objektif kajian saya ialah meningkatkan kemahiran murid Tahun 5

menyatakan motif tarian kaum-kaum di Malaysia melalui strategi ROS iaitu bermain sambil belajar.

KUMPULAN SASARAN

Kumpulan sasaran saya terdiri daripada dua orang murid Tahun 5. Kedua-dua orang murid tersebut

terdiri daripada seorang perempuan dan seorang lelaki. Mereka ialah Aiman dan Azshira. Kedua-dua

orang murid ini merupakan murid berprestasi sederhana, iaitu kebanyakkan mendapat gred antara B, C

dan D dalam Ujian Akhir Tahun 2012 bagi mata pelajaran teras. Kedua-dua orang murid ini dipilih

sebagai kumpulan sasaran setelah analisis data dibuat ke atas hasil dapatan lembaran kerja, ujian saringan,

ujian diagnostik, temubual, dan nota lapangan.

STRATEGI TINDAKAN

Apa itu ROS?

Dalam kajian ini, saya telah menggunakan satu strategi yang say namakan sebagai ROS. Strategi ROS

merupakan satu strategi yang membawa maksud Road Of Success. Strategi ROS ini merupakan strategi

yang menggabungkan dua teori pembelajaran iaitu Teori Behavioris Pelaziman Operan B.F Skinner dan

Teori Humanisme Carl Rogers. Menurut Noriati A.Rashid et.al (2012), Teori Behavioris Pelaziman

Operan B.F Skinner menitik beratkan kepada peneguhan yang terbentuk dalam diri seseorang individu.

Peneguhan yang digunakan membolehkan murid membolehkan murid mengingati perkara yang dipelajari

dengan mudah memandangkan pengulangan yang berlaku secara berterusan dalam sesi pengajaran.


127

Murid sudah pasti akan mengingat kembali perkara rutin yang telah dipelajari dan secara tidak langsung

memudahkan objektif pembelajaran tercapai. Manakala bagi Teori Humanisme Carl Rogers, pemilihan

teori ini dibuat kerana teori ini mementingkan pembelajaran pengalaman iaitu setiap murid akan belajar

melalui proses membuat.

Selain itu, strategi ROS juga merupakan aplikasi pembelajaran aktif melalui permainan. Pemilihan

pendekatan pembelajaran aktif melalui permainan dibuat bagi menarik minat murid untuk terlibat secara

aktif dalam pembelajaran. Menurut Meyers dan Jones (1993) dalam kajian Dr. Vishalache Balakrishnan

(2010), pembelajaran aktif berasal daripada dua andaian iaitu pembelajaran pada hakikatnya adalah satu

aktiviti yang aktif dan murid yang berlainan mempunyai cara belajar yang berbeza.

“Main membantu perkembangan bahasa dan pemikiran. Struktur otak akan membentuk

melalui penggunaan simbol dan alat, ia juga membantu dalam pembentukan ini. Mereka

dibenarkan untuk memperolehi proses pemikiran yang tinggi melalui bermain”.

Lev Vygotsky (1967)

Gabungan dua buah teori pembelajaran dibuat bagi membolehkan saya mengaitkan hubungan antara

pembelajaran yang diberikan peneguhan dan pembelajaran pengalaman akan membolehkan murid

memahami isi pelajaran dengan lebih berkesan. Manakala penerapan pembelajaran aktif melalui

permainan membolehkan murid memberikan minat terhadap isi pelajaran yang diajar kerana mereka lebih

suka belajar secara santai, berbanding strategi konvensional, iaitu chalk and talk.

Strategi ROS ini melibatkan beberapa langkah pelaksanaan. Terdapat empat langkah laksanaannya iaitu:

Rajah 1:Langkah pelaksanaan strategi ROS

Bagaimana langkah ROS?

Langkah 1: Pengenalan dan Set Induksi

Saya memulakan pengajaran dengan sesi induksi ke atas murid-murid. Saya telah memperdengarkan lagu

Chicken Dance terlebih kepada murid,dan mereka diberi kebebasan untuk menari. Tujuan lagu ini

digunakan ialah bagi mengaitkan set induksi dengan isi pelajaran hari ini, iaitu tarian tradisional.

Kemudian, saya telah menayangkan video tarian pelbagai kaum di Malaysia kepada murid-murid.

Langkah 1: Pengenalan / Set induksi

Langkah 2 : Penerangan Isi Pelajaran

Langkah 3 : Permainan ROS



128

Penggunaan video tarian pelbagai kaum bertujuan untuk menarik minat mereka memberikan tumpuan

kepada isi pelajaran tersebut. Hasilnya, murid kelihatan teruja dan memberi perhatian sepenuhnya

memandangkan mereka belum pernah melihat video tersebut.

Selepas itu, soal jawab secara rawak dilakukan bagi melihat kemampuan murid memahami isi video

tersebut. Sebaik sahaja soal jawab, saya memperkenalkan kembali tajuk pengajaran iaitu Kenali dan

apresiasi adab sosial warisan budaya, subtajuk Seni Tari.

Langkah 2: Penerangan Isi Pelajaran

Bagi langkah kedua, saya telah memberikan edaran lembaran nota kepada murid. Lembaran nota ini

mengandungi nama tarian, motif atau tujuan tarian, kaum yang mempersembahkan tarian tersebut serta

gambar tarian.

Selain itu, saya juga menggunakan video aksi tarian bagi setiap tarian yang diajar. Penggunaan video ini

akan diselang-selikan dengan penerangan mengenai tarian yang dipaparkan tersebut menggunakan nota

yang telah diberikan. Penggunaan video dan nota mampu menambahkan kefahaman murid mengenai isi

pelajaran kerana mereka dapat lihat secara visual tarian-tarian tersebut.

Selain itu, penggunaan lembaran nota juga membolehkan penerangan yang saya laksanakan adalah

berpandu manakala video tarian pula digunakan bagi membuka pemikiran murid untuk melihat sendiri

tarian-tarian yang luar dari negeri Sarawak.

Langkah 3: Permainan ROS

Langkah 3 merupakan langkah di mana murid diberikan set permainan ROS. Set permainan ROS

merupakan adaptasi daripada permainan monopoli dan jutaria. Penerangan mengenai cara bermain

diberikan kepada murid-murid. Penerangan ini meliputi cara permarkahan dan peraturan permainan.

Cara Permarkahan

1. Pemain yang berjaya sampai dahulu ke petak TAMAT akan dikira sebagai pemenang.

Peraturan Permainan

1. Pemain boleh terdiri daripada 2 – 5 orang.

2. Semua peserta akan melontar buah dadu secara bergilir. Sesiapa yang mendapat bilangan

terbanyak akan memulakan permainan.

3. Permainan akan dimulakan bermula dari petak MULA oleh pemain pertama. Pemain akan

melontar dadu bagi melihat jumlah langkah yang perlu dilaluinya. Pemain akan bergerak

mengikut langkah.

4. Jika pemain berhenti di petak hijau, pemain perlu mengambil satu kad arahan. Arahan atau soalan

yang terdapat dalam kad tersebut akan dibacakan oleh pemain lain. Contohnya, pemain pertama

mendapat kad arahan. Pemain kedua akan membacakan soalan yang ada dalam kad.

5. Pemain wajib menjawab soalan yang terdapat di dalam kad tersebut. Jika berjaya menjawabnya,

ganjaran akan diberikan dan jika tidak, denda akan dikenakan.

6. Nilai ganjaran dan denda akan diletakkan di bawah kad arahan.

7. Jika pemain berhenti di petak kuning, pemain perlu mengikut bentuk arahan yang tertulis di petak

kuning tersebut.

8. Jika pemain berhenti di petak KEPUTUSAN, pemain perlu mengambil kad KEPUTUSAN dan

membaca arahan yang terkandung dalam kad tersebut.

9. Pemain haruslah melaksanakan segala perintah yang tertulis pada papan permainan. Jika pemain


129

ingkar, pemain akan hilang satu pusingan.

10. Pemain yang berjaya sampai terlebih dahulu di petak TAMAT akan dikira sebagai pemenang.

Rajah 2: set permainan ROS

Bagi menentukan giliran murid, saya telah menggunakan kaedah balingan buah dadu. Setiap murid

dikehendaki membali buah dadu tersebut. Giliran murid diketehaui berdasarkan angka yang terpapar pada

balingan buah dadu. Murid yang mendapat angka terbesar akan memulakan permainan tersebut terlebih

dahulu. Kemudian, setelah giliran diketahui, permainan ROS dimulakan.

Pada ketika itu, saya hanya bertindak sebagai fasilitator dengan membantu murid-murid untuk bermain

permainan ini.

Murid yang berjaya menghabiskan dua pusingan permainan ini akan dikira sebagai pemenang. Selepas

permainan tamat, saya telah meminta murid-murid terbabit membuat rumusan berdasarkan permainan

yang mereka main dan meminta mereka menyatakan perasaan mereka selepas bermain.

.Langkah 4: Penilaian

Saya mengedarkan lembaran kerja (ujian pasca) sebagai penilaian sebaik sahaja permainan ROS tamat.

Penilaian ini diberikan bertujuan untuk melihat perubahan kefahaman murid yang diperolehi setelah

bermain dengan permainan ROS.


130

Rajah 3: Gambar-gambar pelaksanaan strategi ROS


Beberapa teknik pengumpulan data telah saya guna bagi memantau serta mendapatkan maklumat

mengenai prestasi murid-murid yang terlibat dalam kajian ini. Antara teknik pengumpulan data yang

digunakan ialah mentadbir Ujian Pra dan Ujian Pasca, temu bual, analisis lembaran kerja dan pemerhatian

yang dicatatkan sebagai nota lapangan.

DAPATAN

Strategi ROS ini merupakan strategi yang menggunakan pembelajaran aktif melalui permainan. Jenis

permainan yang dimaksudkan ialah permainan koperatif iaitu permainan yang memerlukan para pemain

saling berinteraksi dan bekerjasama ketika permainan dijalankan. Pemilihan permainan ini dibuat bagi

mewujudkan suasana pembelajaran secara santai tanpa membosankan murid-murid. Hal ini disokong

melalui catatan nota lapangan saya iaitu:

“ Aiman dan Azshira kelihatan seronok dan aktif semasa intervensi dijalankan. Mereka saling

bersaing untuk tamatkan permainan tersebut”.

(NL, 15 – 04 – 2013)

Reaksi positif yang ditunjukkan kedua-dua murid ini serta komitmen dan semangat yang ditunjukkan

nyata menggembirakan saya. Mereka mula menunjukkan minat untuk belajar dan memahami isi pelajaran

tersebut. Reaksi mereka ini bukan sahaja pada luaran semata-mata, malah keupayaan mereka untuk

memahami isi pelajaran tersebut diterjemahkan melalui peningkatan dalam Ujian Pra dan Ujian Pasca

yang diberikan. Jadual berikut merupakan jadual skor ujian pra dan pasca yang menunjukkan peratusan

peningkatan kedua-dua murid saya.


131


Nama

Ujian Pra

Ujian Pasca

Jumlah Peningkatan

Aiman 2/8 6/8 4

Azshira 4/8 8/8 4

Berdasarkan kepada jadual dan graf tersebut, jelas menunjukkan bahawa berlaku peningkatan ketara

terhadap markah subjek kajian tersebut. Peningkatan ini membuktikan bahawa strategi ROS yang

digunakan membuahkan hasil yang diingini.

Kedua-dua subjek kajian menunjukkan peningkatan sebanyak 4 markah. Markah ujian Aiman bagi ujian

pra ialah 2/8 markah namun setelah intervensi dilaksanakan, Aiman telah berjaya mendapat 6/8 markah.

Bagi Azshira pula, markah ujian pra yang diperolehinya ialah 4/8 markah manakala bagi ujian pasca,

Azshira berjaya mendapat markah penuh iaitu 8/8 markah.

Selain itu, saya turut menjalankan sesi temu bual ke atas kedua-dua subjek kajian saya. Berikut

merupakan sesi temu bual yang dijalankan selepas intervensi dilaksanakan.

Guru : Tadi kamu ada main permainan ROS kan? Cikgu nak tanya, best tak main tadi?

Aiman : Best cikgu! Tak bosan. Saya memang suka bermain.

Guru : Bagus! Kalau cikgu tanya tentang tarian dengan tujuan dia,ingat tak?

Aiman : Ingat rasanya. Tarian naga ni tarian orang Cina. Mereka percaya tarian ni boleh

bawa tuah dan kekayaan pada tahun baru. Zapin ni orang Melayu punya. Bagi

tarian zapin pula,ia hiburan orang istana,cikgu. Tarian khatak orang India punya.

Mereka guna tarian ni untuk cerita tentang dewa-dewa Hindu.

( TB, 15 – 04 – 2013)

Guru : Shira, seronok tak main tadi?

Azshira : Seronok sangat! Saya suka. Tak mengantuk.

Guru : Wah. Bagus. Hah, cikgu nak tanya ni. Bagi contoh tarian dengan tujuannya

sekali yang dah kamu belajar.

Azshira : Ok, cikgu. Orang Kadazan dekat Sabah tariannya adalah Sumazau. Mereka

yakin yang tarian ni boleh elak diri dari hantu. Hehehe.. Orang Cina pula

anggap angina tarian kipas boleh bagi Feng Shui. Feng Shui tu kebaikan kan,

cikgu?

Guru : Yup, betul tu. Tarian-tarian lain ingat tak?

Azshira : Yup, insyaAllah. Saya cuba tau. Tarian naga bagi orang Cina banyak bagi tuah

dan buat mereka kaya, cikgu. Orang Iban pula menari ngajat sebab mereka

bersyukur dapat hasil padi. Mereka anggap ngajat ni juga tanda pahlawan bagi

orang lelaki. Betul tak, cikgu?

( TB, 15 – 04 – 2013)

Bagi memastikan kesahihan tahap pencapaian dan kefahaman subjek kajian setelah intervensi

dilaksanakan, saya telah memberikan lembaran kerja kepada murid-murid tersebut. Pemberian lembaran

kerja ini bertujuan untuk memberi latihan pengukuhan dalam bagi memastikan murid-murid terbabit

memahami isi pelajaran yang telah diajarkan kepada mereka menggunakan permainan ROS dengan betul.


132

Jadual 5: Skor Lembaran Kerja

Bil. Nama Murid Markah

1. Aiman 8/8

2. Azshira 6/8

Berdasarkan markah yang diperolehi daripada lembaran kerja, didapati kedua-dua orang subjek kajian

masih menunjukkan tahap pencapaian yang baik. Hal ini menjadi bukti bahawa mereka mengingati segala

isi pelajaran yang telah dipelajari menggunakan strategi permainan ROS walaupun lembaran kerja ini

selepas 2 hari intervensi dilaksanakan ke atas mereka.

REFLEKSI

Setiap kajian yang dijalankan sudah pasti mempunyai kekuatan dan kelemahan yang tersendiri. Malah

kajian yang dijalankan telah banyak memberikan ilmu pengetahuan baru kepada saya. Dalam menyiapkan

kajian tindakan ini, banyak ilmu baru serta perubahan yang saya perolehi. Kesabaran serta kegigihan

menyiapkan kajian ini membuatkan saya lebih peka untuk mempersiapkan diri untuk menjadi seorang

pendidik yang sentiasa mampu menerima cabaran dan melakukan perubahan kepada masyarakat.

Selain itu, kajian ini juga telah banyak menguji kemampuan sebagai seorang bakal guru untuk melakukan

satu inovasi strategi pengajaran bagi meningkatkan kecekapan mengajar. Inovasi amat penting dalam

memastikan saya tidak hanya mengguakan strategi pengajaran yang mendatar dalam setiap sesi

pengajaran.

Guru yang terbaik ialah apabila berjaya menyampaikan isi pelajaran kepada murid dan murid

memahaminya dengan baik. Dalam membantu murid untuk belajar, guru perlu tahu gaya pembelajaran

yang ada pada murid. Justeru itu, kajian ini telah mendedahkan saya kepada strategi pembelajaran aktif

melalui permainan yang membolehkan murid belajar dengan strategi yang menyeronokkan dan bermakna

buat mereka. Hal ini sesuai dengan gaya pembelajaran kedua-dua subjek kajian saya yang sukakan belajar

sambil bermain. Perkara ini turut disokong oleh catatan nota lapangan saya:

“Murid memberi fokus yang baik kepada sesi penerangan yang dijalankan oleh guru.

Mereka lebih aktif dan ceria dalam sesi penerangan ini berbanding kaedah yang saya

gunakan sebelum ini. Hal ini sangat mengkagumkan saya”.

(NL, 15 – 04 – 2013)

Selain itu, main sambil belajar juga merupakan satu strategi yang sesuai digunakan ke atas murid sekolah

rendah.

Main membantu perkembangan bahasa dan pemikiran. Struktur otak akan membentuk

melalui penggunaan simbol dan alat, ia juga membantu dalam pembentukan ini. Mereka

dibenarkan untuk memperolehi proses pemikiran yang tinggi melalui bermain”.

- Lev Vygotsky (1967)

Kajian ini juga memberi kesedaran kepada saya bahawa kepelbagaian strategi yang diterapkan dapat

membantu murid untuk meningkatkan kefahaman dengan lebih positif. Kepelbagaian strategi ini juga

akan menambahkan komitmen terhadap strategi pengajarannya kerana sudah pasti seseorang guru perlu

mengkaji terlebih dahulu strategi tersebut mengikut kesusaiannya sebelum diaplikasikan di dalam kelas.


133

Secara tidak langsung, ia boleh mengelakkan guru mengalami „kemandulan pemikiran‟ dan memastikan

guru sentiasa dinamik mengikut peredaran zaman.


Berdasarkan kajian tindakan yang saya jalankan, saya merasakan adalah satu keperluan bagi semua pihak

untuk sentiasa melakukan kajian tindakan dari semasa ke semasa. Langkah penambah baikan perlu dibuat

kerana peredaran zaman menyebabkan kajian-kajian lepas mungkin tidak sesuai untuk keperluan semasa.

Justeru, beberapa cadangan kajian telah saya gariskan. Pertama, saya mencadangkan agar kajian akan

datang akan menambah baik strategi ROS ini supaya strategi ini boleh diaplikasikan terhadap tajuk serta

mata pelajaran yang lain. Cadangan kajian ini saya utarakan kerana saya menganggap strategi ROS

merupakan satu strategi yang fleksibel, sesuai untuk digunakan dalam mana-mana topik.

Kedua, saya berharap pada masa akan datang, sumber pengajaran dan pembelajaran berasaskan

pembelajaran aktif melalui permainan dapat dilipat gandakan lagi. Keperluan ini penting kerana

pembelajaran secara chalk and talk tidak memberi kesan yang positif kepada semua murid. Kelainan

dalam sesi pelajaran perlu wujud supaya murid tidak bosan terhadap isi pelajaran yang diajar.

Selain itu, saya turut berharap agar bahan bacaan ilmiah berkaitan pembelajaran aktif melalui main ini

ditambahkan lagi bilangannya sama dari aspek buku atau cetakan kajian-kajian lepas. Hal ini bagi

memudahkan para pengkaji baharu dapat melakukan kajian dengan lebih efisien.

Kesimpulannya, saya berharap kajian berkonsepkan pembelajaran aktif berasaskan permainan diteruskan

lagi dengan inovasi yang lebih sesuai mengikut keperluan semasa kerana secara fitrahnya, manusia lebih

suka bermain berbanding pembelajaran secara serius.

RUJUKAN

Akhiar Pardi, Shamsina Shamsuddin. (2011). Pengantar Penyelidikan Tindakan dalam Penyelidikan

Pendidikan. Puchong: Penerbitan Multimedia Sdn Bhd.

Alias, A. (2011). Permainan Untuk Kanak-Kanak. Shah Alam: Gerak Ilmu Sdn Bhd.

Balakrishnan, D. V. (2010). Pembelajaran Aktif Dalam Pendidikan Moral Inovatif dan Kreativiti Guru.

Pembelajaran Aktif JU PM 2010, 2=3.

Chow Fook Meng, Jaizah Mahamud. (2011). Kajian Tindakan Konsep & Amalan Dalam Pengajaran.

Puchong : Penerbitan Mutimedia Sdn Bhd.

Haliza Hamzah, Joy Nesamalar Samuel. (2009). Pengurusan Bilik Darjah dan Tingkah Laku Murid. Shah

Alam: Oxford Fajar Sdn Bhd.

Hamid, J. A. (2006). Pengenalan Pengajian Sosial. Kuala Lumpur: UNITEM Sdn Bhd.

Hatta, N. H. (2012). Keberkesanan Penggunaan Kaedah Bermain Dalam Pengajaran Dan Pembelajaran

Asuhan Tilawah Al-Quran Tahun 4. Koleksi Artikel Penyelidikan Tindakan PISMP Pendidikan

Islam amb. Januari 2009 Seminar Penyelidikan Tindakan IPG KBL Tahun 2012,, 34-35.

Ismail, N. (2006). Meningkatkan Kemahiran Membezakan Perkara Rukun dengan Perkara Sunat Dalam


134

Solat Melalui Pendekatan Permainan Monopoli. Jurnal Kajian Tindakan Negeri Johor 2006

Sekolah Rendah, 1.

Keow, C. L. (2008). Murid & Alam Belajar. Kuala Lumpur: Kumpulan Budiman Sdn Bhd.

Malaysia, P. K. (2005). Huraian Sukatan Pelajaran Pendidikan Sivik dan Kewarganegaraan Tahun 5.

Kuala Lumpur: Kementeria Pelajaran Malaysia.

Noriati A. Rashid, Boon Pong Ying, Sharifah Fakhriah. (2009). Murid dan Alam Belajar. Shah Alam:

Oxford Fajar Sdn Bhd.

Noriati A. Rashid, Boon Pong Ying, Sharifah Fakhriah, Wan Kamaruddin. (2009). Teknologi Dalam

Pengajaran dan Pembelajaran. Shah Alam: Oxford Fajar Sdn Bhd.

Nur Effariza Taib. (2012). Meningkatkan Kemahiran Murid Tahun 4 Menghubungkait Reka Bentuk

Tempat Tinggal dengan Ciri-Ciri Fizikal Persekitaran Menggunakan Kaedah KON-APM. Jurnal

Penyelidikan Tindakan.

Salleh, A. M. (2004). Pendidikan Islam Falsafah, Sejarah dan Kaedah . Shah Alam: Penerbit Fajar Bakti

Sdn Bhd.

Sang, M.K. (2008). Psikologi Pendidikan Untuk Pengajaran dan Pembelajaran.

Puchong: Penerbitan Multimedia Sdn. Bhd.

Sapornen, N. (2009, April 21). Ujian Diagnostik. Retrieved Februari 25, 2012, from Teacher's

Department: http://cikguhaidi.wordpress.com/2009/04/21/ujian-diagnostik/

Tap, M. H. (2006). Pengenalan Pengajian Sosial. Kuala Lumpur: UNITEM Sdn Bhd.

Zakaria, E. (1998). Pembelajaran Koperatif. Bangi: Universiti Kebangsaan Malaysia.

.


135

PENGGUNAAN CERITERA AKROSTIK DALAM MENINGKATKAN KEMAHIRAN MURID

TAHUN 5 MENGENALPASTI TEMPOH MASA TIUPAN ANGIN MONSUN DI MALAYSIA

Mohd Syakir Bin Ahmad Sawal

[email protected]


[email protected]

Abstrak

Kajian tindakan ini dijalankan bagi meningkatkan kemahiran murid Tahun 5 dalam mengenalpasti

tempoh masa tiupan angin monsun di Malaysia. Subjek kajian merupakan enam orang murid tahun 5

yang mendapat markah rendah di dalam ujian diagnostik dan ujian saringan. Data dikumpulkan

melalui ujian pra dan pasca, nota lapangan, dan temubual. Keenam-enam orang subjek kajian

menunjukkan peningkatan yang sangat memberansangkan. Ini menunjukkan bahawa pelaksanaan

strategi “Ceritera Akrostik” dapat membantu murid-murid meningkatkan kemahiran dalam

mengenalpasti tempoh masa tiupan angin monsun di Malaysia.

PENDAHULUAN

Konteks Kajian


Institut Pendidikan Guru Kampus Tun Abdul Razak, Kota Samarahan, Sarawak. Saya sedang menjalani

praktikum fasa ketiga di SK Samarahan Estate, Serian. Di sekolah ini, saya mula bertugas pada 21 Januari

2013. Saya akan bertugas sebagai guru praktikum di sekolah ini selama 3 bulan. Sebelum ini, saya telah

mempunyai pengalaman mengajar sebanyak 2 kali iaitu di dua buah sekolah yang berlainan.

Sekolah Kebangsaan Samarahan Estate ialah sebuah sekolah kawasan luar Bandar yang terletak

di dalam Zon Ta‟ee dan Daerah Serian. Jaraknya dari bandaraya Kuching ialah kira-kira 85 kilometer.

Sekolah ini juga merupakan sekolah satu sesi dan memiliki 15 tenaga pengajar termasuk guru besar dan 3

orang staf sokongan. Dengan enrolmen seramai 93 orang murid termasuk murid prasekolah menjadikan

sekolah ini berstatus Sekolah Kurang Murid (SKM). Kebanyakan murid di sekolah ini ialah Melayu dan

terdapat hanya 2 orang murid kaum Iban.

Berdasarkan pemerhatian saya semasa sesi pengajaran dan pembelajaran, murid-murid yang

cemerlang kelihatan aktif di dalam setiap aktiviti yang dijalankan tetapi murid yang lemah kelihatan pasif

dan memerlukan ransangan serta motivasi bagi menggalakkan mereka untuk menjawab soalan yang

diajukan. Murid yang lemah ini juga nampak tidak yakin apabila diminta menjawab soalan yang

memerlukan penyataan pendapat. Mereka juga kelihatan tidak yakin jika di suruh melakukan aktiviti

seperti menyanyi atau melakukan pergerakan kreatif. Keadaan ini menjadi tanggungjawab dan amanah

buat saya dalam membantu memotivasikan murid dan meningkatkan kualiti pembelajaran mereka.

Justeru, sebagai seorang guru sudah pasti saya berasa sedih dan kecewa apabila melihat terdapat

murid-murid saya yang lemah di dalam sesuatu aspek terutama pelajaran mereka. Setelah saya sendiri

masuk ke dalam kelas dan mengajar, kini baru saya faham dan mengerti bagaimana perasaan mantan-

mantan guru saya yang pernah mengajar saya di sekolah pada suatu ketika dahulu sekiranya saya gagal

atau tidak berjaya memahami apa yang mereka ajar. Maka, saya berasa terpanggil untuk menjadi agen

perubahan kepada murid-murid ini kerana saya sedar bahawa guru bukan sahaja menjadi medium

penyampai ilmu, malah pemangkin kepada perubahan sikap dan kualiti akademik seseorang murid

tersebut. Oleh itu, saya dengan berbesar hati menerima cabaran ini bagi menimba pengalaman sebanyak

mungkin dalam mempersiapkan diri menjadi seorang pendidik yang berwibawa.



136


Pengajaran dan pembelajaran (P&P) merupakan satu proses yang melibatkan peranan guru,

pelajar, kurikulum dan persekitaran bilik darjah. Proses pengajaran dan pembelajaran harus diberi

penekanan yang sewajarnya dalam pendidikan formal. Ia memerlukan suatu usaha berterusan ke arah

menyediakan pendidikan komprehensif dan efektif terhadap segala isi pelajaran yang disampaikan. Oleh

itu, proses ini perlu diberi „sentuhan‟ yang dapat menarik minat para pelajar agar setiap isi pelajaran yang

disampaikan memberi input yang maksima. (Zulina Bt Ahmad Zawawi et al, 2010)

Pertama kali saya memasuki kelas Tahun 5, menggantikan guru pembimbing saya bagi subjek

Kajian Tempatan, saya dapat melihat raut wajah murid-murid yang gembira apabila mendapat tahu

seorang “Guru Baharu” akan mengajar mereka. Sudah pasti mereka mengharapkan perubahan dan

kelainan yang akan dibawa oleh saya di dalam proses Pengajaran dan Pembelajaran. Saya juga dapat

melihat raut wajah mereka yang benar-benar dahagakan ilmu pengetahuan. Ilmu pengetahuan ini adalah

hak milik setiap insan kerana semua orang berhak mendapatkan anugerah ini.

Saya diarahkan oleh guru pembimbing untuk memulakan sesi pengajaran di kelas ini dengan

menggunakan tema „ Mengenal Negara Kita‟, dibawah tajuk „ Geografi Fizikal‟ dan sub-tajuk „ Cuaca

Dan Iklim Di Malaysia‟. Semasa menjalankan sesi pengajaran dan pembelajaran bagi tajuk ini, saya

rasakan saya telah melakukan sebaik mungkin. Ketika set induksi, saya telah membawa murid keluar

daripada kelas dan pergi ke kawasan lapang. Saya telah bersoal jawab dengan mereka mengenai apa yang

mereka rasa ketika berada di kawasan lapang tersebut. Saya bersoal jawab dengan murid mengenai unsur

suhu, angin dan hujan. Respon yang diberikan oleh murid ketika set induksi amat positif. Saya rasakan set

induksi saya berjaya kerana setiap soalan yang diajukan, boleh dijawab oleh murid. Murid juga kelihatan

seronok ketika set induksi dilaksanakan. Dalam set induksi ini, saya telah menggunakan kaedah

pengajaran kontekstual. Pengajaran kontekstual membantu pelajar menghubungkaitkan pembelajaran

kandungan dengan situasi sebenar dan memotivasi pelajar untuk membuat kaitan antara apa-apa yang

dipelajari di dalam bilik darjah dan bagaimana pengetahuan ini digunakan dalam kehidupan mereka

sebagai warganegara dalam masyarakat. (Noriati A.Rashid et al, 2009)

Pada langkah 1, saya hanya melakukan penerangan kepada murid di papan tulis mengenai ciri

iklim khatulistiwa. Kemudian, saya memberi peluang kepada mereka untuk bertanya sekiranya ada

perkara yang mereka masih belum faham. Dalam langkah ini, saya menggunakan teknik pengajaran yang

berpusatkan guru. Hal ini disebabkan, kadang-kadang saya merasakan teknik pengajaran berpusatkan

guru juga penting bagi memastikan murid faham dengan apa yang diajar.

Pada langkah 2, saya teruskan sesi pengajaran dan pembelajaran dengan pembelajaran dengan

pembelajaran koperatif. Model pembelajaran koperatif bukan sahaja membantu pelajar dalam menguasai

kandungan pembelajaran, tetapi membantu mereka memperoleh kemahiran dalam aspek sosial dan

perhubungan manusia. (Noriati A.Rashid et al,2009)

Pada langkah 3, saya mengedarkan lembaran kerja kepada murid. Saya memberi masa lebih

kurang 10 minit kepada mereka untuk menjawab lembaran kerja tersebut. Lembaran kerja tersebut

mengandungi 3 bahagian iaitu soalan mengenai suhu, soalan mengenai angin dan soalan mengenai hujan.

Saya juga turut mengedarkan peta kosong kepada murid dan mengarahkan murid melukiskan dua anak

panah berbeza yang mewakili angin monsun barat daya dan angin monsun timur laut. Kemudiannya, saya

dan murid-murid berbincang jawapan bersama-sama.


137

Pada sesi penutup pula, saya mengedarkan lirik lagu “Tanya Sama Pokok” kepada murid. Kami

menyanyikan lagu tersebut bersama-sama. Akhirnya, saya bersoal-jawab dengan mereka tentang tajuk

yang diajar dan membantu murid-murid merumuskan topik pembelajaran pada hari tersebut. Setelah

tamat sesi pengajaran dan pembelajaran, saya dapati lembaran kerja yang dijawab oleh murid

kebanyakannya salah di bahagian yang memerlukan mereka mengingati fakta. Kebanyakan mereka juga

membuat kesalahan di bahagian kedua iaitu bahagian Angin.


Kelas tahun 5 mempunyai 14 orang murid. Saya bersyukur kerana tiada murid pemulihan di dalam kelas

ini. Maka, kesemua 14 orang murid ini boleh di ajar secara normal dan mengikut kaedah atau teknik yang

dirancang.

“Tiada murid pemulihan di dalam kelas Tahun 5. Mereka semua bebas daripada

pemulihan”

(GK/ Temubual/ 300113)

Setelah mengetahui isu yang dihadapi oleh murid saya berkaitan dengan tajuk kecil

“ Menyatakan Tempoh Masa Tiupan Angin Monsun Di Malaysia” dalam sub-topik “Ciri Iklim Di

Malaysia”, maka saya telah menjalankan tinjauan dengan mengumpul beberapa data awal bagi

menyokong pemerhatian saya dalam kelas sewaktu proses pengajaran dan pembelajaran berlaku dan

mengesahkan bahawa kajian saya ini benar-benar wujud dan boleh diambil tindakan.

Setelah melakukan ujian diagnostik dengan sepuluh orang murid yang terpilih, saya telah

mendapat enam orang subjek kajian. Subjek kajian ini dipilih berdasarkan keputusan ujian diagnostik

tersebut dimana kesemua mereka ini gagal menjawab soalan yang menfokuskan Tempoh Masa Tiupan

Angin Monsun Di Malaysia. Justeru, langkah pertama yang saya lakukan ialah dengan menjalankan

temubual bersama enam orang murid tersebut. Isi temubual saya berfokuskan Tempoh Masa Tiupan

Angin Monsun Di Malaysia dan Cara Pengajaran Dan Pembelajaran yang telah dilakukan oleh saya.

Guru: Adakah kamu faham apa yang cikgu ajar?

Azan: Faham cikgu.

Guru: Jika begitu, terdapat berapa jenis Angin Monsun Di Malaysia?

Azan: Ada dua.

Guru: Cuba nyatakan.

Azan: Angin Monsun Barat Daya dan Angin Monsun Timur laut.

Guru: Cuba nyatakan kepada cikgu bilakah tempoh masa tiupan Angin Monsun Barat

Daya dan Angin Monsun timur Laut?

Azan: Hmmm... Barat Daya Mei hingga....... Tak ingat cikgu.

(TB,110213,1)


138

Guru : Adakah kamu faham apa yang cikgu ajar?

Khatami: Sikit-sikit jak cikgu.

Guru : Baiklah, terdapat berapa jenis Angin Monsun Di Malaysia?

Khatami: Ada dua jak cikgu.

Guru : Cuba nyatakan.

Khatami: Barat Daya ngan Timur laut.

Guru : Cuba nyatakan kepada cikgu bilakah tempoh masa tiupan Angin Monsun Barat

Daya dan Angin Monsun timur Laut?

Khatami: (Garu kepala) Sik pasti cikgu. Timur Laut, Mac – November, Barat Daya,

September.. Sik ingat cikgu.

(TB, 110213,2)

Menerusi temubual yang telah dijalankan dengan kesemua enam subjek kajian, maka benarlah

bahawa mereka semua mempunyai masalah yang sama iaitu tidak dapat menyatakan tempoh masa Tiupan

Angin Monsun Di Malaysia. Berdasarkan kesemua bahan yang ada iaitu Nota Lapangan, temubual,

Lembaran Kerja, Ujian Diagnostik, dan Pemerhatian yang telah dianalisis, saya mendapati bahawa Enam

orang murid yang menjadi subjek kajian saya ini tidak dapat mengingati Tempoh Masa Tiupan Angin

Monsun Di Malaysia. Mereka juga gagal mengingati fakta ini walaupun fakta ini tidak terlalu banyak.

Sepatutnya, fakta yang sedikit seperti ini mampu diingati oleh murid tahun 5. Oleh itu, Fokus Kajian saya

adalah untuk Meningkatkan Kemahiran Murid Tahun 5 Menyatakan Tempoh Masa Tiupan Angin

Monsun Di Malaysia.

KUMPULAN SASARAN

Kajian ini akan melibatkan 6 orang daripada 14 orang murid Tahun 5 di SK Samarahan Estate, Serian.

Berikut merupakan maklumat yang telah saya kumpul mengenai kumpulan sasaran yang telah saya pilih.

Jadual 1: Maklumat Terperinci Subjek Kajian

Nama murid Karekter/ ciri-ciri unik di

dalam kelas dan sekolah

Kawan rapat di

dalam kelas

Jawatan di

sekolah

Pekerjaan

bapa

Mohd Azan Bin

Sehih

Seorang yang mudah hilang

tumpuan.

Seorang yang aktif

Atlet Sekolah.

Muaz Hakimi b.

Alias

Syuib b. Salleh

Ketua Kelas Buruh

Mohd Khatami

As-Siddiq b.

Mohd faizal.

Seorang yang banyak

bertanya tetapi soalan yang

tidak masuk akal dan soalan

yang pelik.

Seorang yang nampak

berusaha mencuba apabila

diajukan soalan.

Hajrulz Izzati b.

Sahat

Murid biasa

Guru


139

STRATEGI TINDAKAN

Dalam kajian saya ini, saya telah memilih untuk menggunakan kaedah “ Ceritera Akrostik” sebagai

penyelesaian masalah. Hal ini disebabkan, saya merasakan kaedah Ceritera Akrostik ini sangat sesuai

digunakan untuk membantu menguatkan ingatan seseorang terutama dalam mengingati fakta.

Justeru, apabila saya mengajar mengenai Tempoh Masa Tiupan Angin Monsun Di Malaysia

kepada murid-murid saya, mereka akan mudah mengingatinya kembali dengan menggunakan kaedah

Ceritera Akrostik. Menurut Azizi Yahya, Asmah Suboh, Zurihanmi Zakariya dan Fawziah Yahya dalam

buku mereka yang bertajuk Aplikasi Kognitif Dalam Pendidikan (2005), salah satu teknik mengingat ialah

Akrostik. Menurut mereka juga teknik Akrostik ialah siri perkataan ataupun rangkap yang memuatkan

huruf-huruf pertama yang dapat membentuk semula perkataan ataupun frasa awal. Kita perlu mengambil

huruf awal sesuatu fakta. Berdasarkan huruf berkenaan, kita membentuk suatu cerita yang mudah diingati.

Apa yang ingin saya maksudkan dengan “Ceritera” ialah dalam penggunaan Akrostik ini, kita

boleh menjadikan perkataan-perkataan atau fakta-fakta yang perlu dihafal itu sebagai sebuah cerita.

Seperti contoh mengingati Warna Spektrum, “ Mamat mewakili Merah, Jual mewakili Jingga, Kacang

mewakili Kuning, Hijau mewakili Hijau, Balik mewakili Biru, India mewakili Indigo dan Utara

mewakili Ungu”. Maka telah wujud sebuah cerita disebalik mengingati warna spectrum tersebut iaitu

Mamat Jual Kacang Hijau Balik India Utara. Justeru, saya namakan strategi kajian tindakan saya

“Ceritera Akrostik”.

Dalam kajian saya ini, saya telah membuat keputusan untuk menggunakan teori behaviorisme di

bawah ahli psikologi Edward Thorndike. Menurut Thorndike, hubungan atau connection antara ransangan

atau gerak balas akan menjadi kukuh jika kesan tingkah laku menyeronokkan atau memuaskan. (Noriati

A. Rashid et al, 2009)

Siti Shafiqah

Shahirah bt

Ismail

Seorang yang aktif.

Seorang yang suka berjalan di

dalam kelas.

Nur Amira Yasmin

bt Wesley

Shalinie Bt

Surianto

Murid Biasa Buruh

Nur fatin Husna

Bt Alif Ting

Lambat menyiapkan kerja

Agak pasif di kelas

Selalu bersendirian

*Tiada kawan baik Murid Biasa Peniaga

Mohd hijjaz Bin

Amin

Seorang yang pasif

Kuat berangan

Seorang yang pendiam

Mohd Irfan Hakimi

B. Anuar

Murid Biasa Buruh

Muaz Hakimi

Alias

Seorang yang sangat aktif

Mudah hilang tumpuan

Atlet sekolah

Mohd Azan Bin

Sehih.

Murid biasa Bekerja

sendiri


140

Pelaksanaan intervensi ini akan dijalankan semasa waktu persekolahan iaitu semasa sesi

Pengajaran Dan pembelajaran subjek Kajian Tempatan. Jangkaan masa adalah selepas cuti pertengahan

penggal pertama nanti. Saya bercadang untuk menggunakan masa kira-kira satu jam bagi memastikan

segala perancangan dapat dilaksanakan dengan baik dan teratur. Bilik darjah murid adalah kawasan paling

kondusif dan sesuai untuk melaksanakan aktiviti intervensi ini dengan sebaiknya.

Langkah 1: Pengenalan Teknik Ceritera Akrostik (Hukum Kesediaan)

Saya akan memperkenalkan Teknik Ceritera Akrostik kepada murid. Dalam tajuk Tempoh Masa Tiupan

Angin Monsun Di Malaysia, saya akan mencipta Akrostik yang mudah dan mengarahkan murid untuk

menghafal Akrostik yang diberikan kepada mereka. Sebagai contoh:-

Angin Monsun Timur Laut bertiup pada bulan November hingga Mac, maka:

Timur Laut November Mac = Tikus Lari Nampak Monyet

Angin Monsun barat Daya bertiup pada bulan Mei hingga September, maka:

Barat Daya Mei September = Burung Dodo Masuk Sarang

Langkah 2: Sesi Menghafal Dan Mengingat (Hukum Latihan)

Pada waktu ini, murid akan cuba mengingat berulang kali Ceritera Akrostik yang diberikan. Mereka akan

cuba memahami dan menghafal berulang kali Ceritera Akrostik tersebut. Teknik ini juga boleh dilakukan

secara berpasangan.

Langkah 3: Penilaian (Hukum Kesan) Setelah semuanya selesai menghafal, saya akan menguji mereka dalam bentuk kuiz dan juga ujian

bertulis. Hal ini dapat menguji tahap pencapaian mereka setelah menggunakan strategi Ceritera Akrostik.

Mereka akan diteliti secara khusus dalam aspek kemahiran Menyatakan Tempoh Masa Tiupan Angin

Monsun Di Malaysia berdasarkan aktiviti intervensi ini bagi melihat keberkesanan pelan yang dirancang.

Langkah 4: Peneguhan Pujian atau hadiah akan diberikan kepada mereka sebagai langkah peneguhan positif jika mereka

menunjukkan hasil atau perkembangan yang positif.


Bagi menjalankan kajian ini, saya akan menggunakan beberapa instrumen pengumpulan data dalam usaha

memantau tahap penguasaan bagi murid-murid yang terlibat secara langsung dalam kajian. Antara

instrumen tersebut adalah:

Hukum Kesediaan Hukum Latihan Hukum Kesan

Ujian Pra dan Pasca Temubual Pemerhatian


141

DAPATAN

Dalam permulaan isu kajian, saya mendapati enam orang murid saya tidak berupaya mengingati

fakta yang dipelajari dengan baik. Ternyata mereka mudah keliru untuk menyusun fakta walaupun fakta

yang diberikan begitu sedikit dan mudah jika diikutkan pada tahap pembelajaran mereka. Apa yang

membimbangkan saya, fakta yang saya berikan kepada mereka hanyalah berkaitan dengan tiupan angin

monsun Timur Laut yang bertiup dari bulan November hingga Mac dan tiupan angin monsun Barat Daya

yang bertiup dari bulan Mei hingga September. Justeru, pada pendapat saya, masalah ini amat serius dan

sebagai guru yang prihatin, saya perlu bertindak melakukan sesuatu agar mereka dapat dibantu. Bertitik

tolak daripada penemuan itulah, saya mula merangka satu strategi bagi membantu meningkatkan

kemahiran murid Tahun 5 Mengenalpasti Tempoh Masa Tiupan Angin Monsun di Malaysia melalui

Strategi Ceritera Akrostik.

Melalui kaedah ini, saya telah melaksanakan beberapa strategi pelaksanaan bagi membantu

murid-murid ini meningkatkan kemahiran mengingat mereka. Pelaksanaan strategi Ceritera Akrostik ini

juga memerlukan saya menggunakan beberapa instrumen seperti temu bual, nota lapangan, pemerhatian,

serta ujian pra dan pasca. Hasil pengumpulan pelbagai instrumen ini, saya telah membuat analisis dan

menginterpretasikan dapatan yang diperolehi berdasarkan objektif dan fokus pelaksanaan kajian.

Untuk melihat perkembangan prestasi keenam-enam subjek kajian saya sepanjang kajian ini

dijalankan, langkah pertama yang telah saya ambil ialah dengan mentadbir ujian pra. Ini adalah untuk

melihat skor yang mereka perolehi sebelum strategi Ceritera Akrostik ini diperkenalkan kepada mereka.

Berikut merupakan jadual analisis skor ujian pra yang telah saya jalankan sebelum strategi diperkenalkan

kepada subjek kajian.

Jadual 2: Markah Ujian Pra Bagi 6 Orang Subjek Kajian

Hasil analisis markah ujian pra ini, saya mendapati kesemua subjek kajian saya tidak

dapat menjawab soalan ujian ini dengan baik. Keenam-enam mereka tidak mampu mendapat

markah penuh semasa menjawab ujian ini. Empat daripada orang subjek kajian hanya

mendapat markah 2/6 sahaja. Manakala seorang subjek mendapat 3/6 markah dan seorang lagi

mendapat 4/6 markah.

Justeru, saya menjalankan tanggungjawab seperti biasa. Saya telah menjalankan

strategi saya iaitu teknik Ceritera Akrostik untuk membantu mereka dalam masalah ini. Setelah

saya menjalankan strategi saya, saya telah mentadbir sebuah lagi ujian kepada mereka iaitu

ujian pasca untuk melihat sejauh mana keberkesanan strategi yang telah saya gunakan. Hasil

dapatan ujian pasca dapat dilihat daripada jadual dibawah:-

Subjek Kajian Jumlah betul

Siti 2/6

Khatami 2/6

Hijjaz 2/6

Muaz 4/6

Fatin 3/6

Azan 2/6


142

Jadual 3: Markah Ujian Pasca Bagi 6 Orang Subjek Kajian

Hasil analisis markah ujian pasca ini, saya telah mendapati keenam-enam subjek kajian saya telah

mendapat markah 6/6 iaitu betul semua dan berjaya menjawab ujian dengan jayanya. Hal ini

membuktikan objektif pembelajaran telah dapat dicapai. Saya berasa sangat gembira kerana ternyata

strategi yang saya gunakan telah berjaya untuk membantu pelajar saya untuk mengenalpasti tempoh masa

tiupan angin monsun di Malaysia.

Temubual yang dijalankan pula merupakan temubual berstruktur dimana saya telah merangka

soalan sebelum temubual dijalankan. Soalan-soalan yang diajukan adalah berdasarkan objektif kajian.

Jadual di bawah pula menunjukkan Intepretasi Soalan 1.

Jadual 4: Intepretasi Soalan 1: Jawapan Untuk Soalan 1 iaitu “Terdapat Berapa Jenis Tiupan Angin

Monsun Di Malaysia? Nyatakan.”

SUBJEK KAJIAN JAWAPAN

KHATAMI Dua. Angin Monsun Barat Daya dan Timur Laut.

MUAZ Ada dua, cikgu. Monsun Timur Laut dan Monsun Barat Daya.

SITI Ada dua. Barat Daya dan Timur laut.

FATIN Dua. Barat Daya dan Timur Laut.

HIJJAZ Dua ( Sambil menunjukkan dua jari). Angin Monsun Barat Daya dan

Angin Monsun Timur laut.

AZAN Dua, cikgu. Barat Daya, Timur Laut.

Berdasarkan jadual di atas, dapat disimpulkan bahawa murid dapat menjawab soalan 1 yang

diajukan kepada mereka dengan betul. Mereka juga menjawab soalan tersebut dengan yakin dan lancar.

Sebagai seorang guru, saya amat bersyukur dengan perubahan sikap ini dan saya rasakan mereka sudah

mula mengingati jenis angin monsun di Malaysia.

Jadual 5 pula menunjukkan intepretasi soalan 2.

Subjek Kajian Jumlah betul

Siti 6/6

Khatami 6/6

Hijjaz 6/6

Muaz 6/6

Fatin 6/6

Azan 6/6


143

Jadual 5: Intepretasi Soalan 2: Jawapan Untuk Soalan 2 Iaitu “Bilakah Tempoh Masa Tiupan Angin

Monsun Barat Daya?”


KHATAMI Mei sampai September, Cikgu.

MUAZ Mei hingga September.

SITI Mei hingga September.

FATIN (Sambil membaca semua Teknik Ceritera Akrostik) Mei hingga

September, Cikgu.

HIJJAZ Mei hingga September, Cikgu.

AZAN Mei hingga September.

Jadual 6: Intepretasi Soalan 3: Jawapan Untuk Soalan 3 Iaitu “Bilakah Tempoh Masa Tiupan Angin

Monsun Timur Laut?”

Jadual 7: Intepretasi Soalan 4: Jawapan Untuk Soalan 4 Iaitu “Ada Perbezaan Atau Tidak Cara Cikgu

Mengajar Sebelum Ini Dengan Teknik Ceritera Akrostik?”


KHATAMI Ada cikgu. Lagi senang mok hafal.

MUAZ Ada. Senang ingat, cikgu.

SITI Ada. Senang, cikgu.

FATIN Ada, cikgu. Senang ingat.

HIJJAZ Ada. Senang.

AZAN Ada. Senang mok ingat angin.

Berdasarkan kepada temubual yang dijalankan juga, saya dapat melihat perubahan ketara murid

semasa menjawab soalan yang diberikan. Mereka dapat menjawab soalan dengan baik. Hal ini

menunjukkan mereka dapat mengenalpasti tempoh masa tiupan angin monsun Malaysia setelah

menggunakan Strategi Ceritera Akrostik.

Secara tuntasnya, saya telah menjalankan pemerhatian tidak berstruktur iaitu nota lapangan yang

saya tulis berdasarkan kepada tingkahlaku dan perubahan subjek kajian sepanjang menjalankan kajian

terutamanya sebelum dan selepas intervensi. Apa yang saya lihat semasa ujian pra dijalankan, subjek

kajian kelihatan tidak yakin untuk menjawab. Ternyata, tanggapan saya tepat apabila keputusan ujian pra

mereka tidak memberansangkan. Kesemua subjek kajian tidak mampu mendapat markah penuh dan tidak

mampu menyatakan tempoh masa tiupan angin monsun di Malaysia.


KHATAMI November sampai Mac, Cikgu.

MUAZ November hingga Mac.

SITI November hingga Mac.

FATIN (Sambil membaca semua Teknik Ceritera Akrostik) November hingga

Mac, Cikgu.

HIJJAZ November hingga Mac, Cikgu.

AZAN November hingga Mac.


144

REFLEKSI

Strategi Ceritera Akrostik merupakan strategi yang dipilih untuk membantu murid-murid ini.

Strategi Ceritera Akrostik merupakah sebuah teknik yang membantu murid-murid mengingati sesuatu

fakta dengan mudah. Fakta-fakta tersebut perlu disusun dan abjad di hadapan setiap perkataan akan direka

menjadi perkataan lain lalu dibentuk menjadi sebuah cerita atau ayat. Dengan adanya cerita atau ayat ini,

murid-murid akan mudah mengingati apa yang perlu mereka hafal.

Saya juga melihat teknik ini telah memberikan impak yang positif dalam diri murid-murid saya.

Semasa proses intervensi dijalankan, saya lihat mereka benar-benar bersemangat dan seronok untuk

belajar. Mereka juga sangat teruja apabila disuruh menghafal menggunakan teknik ini. Sesungguhnya,

saya dan murid-murid sangat menikmati pengalaman yang diperoleh sepanjang sesi interaksi.

Berdasarkan teknik Ceritera Akrostik yang dijalankan, saya sedar betapa pentingnya kemahiran

mengingat kepada murid-murid terutama pada murid yang lemah. Justeru, sebagai seorang guru, kita

perlu lebih kreatif dalam mencipta strategi pengajaran yang baharu agar dapat membantu murid-murid

yang benar-benar menghadapi masalah dalam pembelajaran mereka.

Tuntasnya dapat diperkatakan bahawa, pelaksanaan strategi Ceritera Akrostik ini merupakan

salah satu usaha saya bagi menambahbaik amalan pengajaran yang telah saya lakukan. Secara tidak

langsung saya membantu meningkatkan prestatsi dan pencapaian murid.


Perkara yang paling utama yang boleh diperbaiki untuk kajian yang akan datang ialah, guru boleh

menggunakan Bahan Bantu Mengajar (BBM) semasa mengaplikasikan strategi ini. BBM yang

dimaksudkan ialah gambar peta dan rajah angin monsun bertiup atau kad perkataan untuk tempoh masa

angin monsun timur laut dan barat daya bertiup. Guru juga boleh menggunakan bahan maujud seperti peta

atau glob bagi memudahkan murid lebih nampak proses angin monsun bertiup. Dengan adanya BBM ini,

proses P&P tidak akan nampak begitu kosong dan terlalu ringkas.

Selain itu, kaedah ini juga boleh dijalankan untuk bilangan murid yang ramai. Hal ini disebabkan

kaedah ini tidak begitu susah. Guru hanya perlu memperkenalkan kaedah ini dan membuat sedikit

penerangan. Kaedah ini juga sebenarnya boleh dilaksanakan dengan melibatkan murid yang lebih banyak

agar boleh membentuk kumpulan yang mempunyai ahli didalamnya, maka murid-murid boleh

melaksanakan kaedah ini didalam kumpulan dan saling mendengar bacaan hafalan antara satu sama lain.

Justeru, untuk kajian yang seterusnya, sampel kajian boleh ditambah. Dengan ini, kesahan dan

kebolehpercayaan untuk keberkesanan kaedah ini akan lebih terbukti.

RUJUKAN

Azizi Yahaya et. al (2005). Aplikasi Kognitif dalam Pendidikan. Selangor: PTS Professional Publishing

Sdn.Bhd.

Noriati et. al (2009). Murid dan Alam Belajar. Selangor: Oxford Fajar Sdn.Bhd.

Roslan Bin Yatim et. al (2007). Kajian Tempatan Sekolah Kebangsaan Buku Teks Tahun 5. Kuala

Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.


145

STRATEGI WHEEL OF KNOWLEDGE (WE-KNOW) MENINGKATKAN KEMAHIRAN

MURID TAHUN 5 MENCIRIKAN EMPAT ZON IKLIM DUNIA

Moses Igat anak Michael Brenden

[email protected]


[email protected]

Abstrak

Kajian tindakan ini dijalankan untuk mengatasi masalah pengajaran dan pembelajaran dalam

kemahiran mencirikan empat zon iklim dunia. Murid-murid yang terlibat dalam kajian ini terdiri

daripada dua orang murid Tahun 5 iaitu seorang lelaki dan seorang perempuan dari Sekolah

Kebangsaan Pangkalan Sorah, Serian. Tinjauan awal untuk mengenalpasti masalah yang dihadapi

murid dalam pembelajaran kemahiran tersebut telah dijalankan dengan menganalisis ujian saringan

dan diagnostik. Justeru, temubual juga dilaksanakan bagi meninjau pandangan murid terhadap topik

tersebut serta pengajaran guru. Berdasarkan analisis tersebut, dua orang murid belum dapat

menguasai kemahiran mencirikan yang berkaitan dengan mencirikan empat zon iklim dunia. Oleh

itu, pendekatan behavioris telah digunakan dalam pengajaran dan pembelajaran serta penekanan

diberikan kepada teknik pengulangan. Dengan menggunakan strategi Wheel of Knowledge (We-

Know), dua orang murid telah dapat mencirikan empat zon iklim dunia dengan baik dan mudah

untuk mereka memahami isi pelajaran tersebut.

PENDAHULUAN

Konteks Kajian

Saya merupakan seorang guru pelatih ambilan Januari 2010 opsyen pengajian sosial yang kini sedang

menjalankan praktikum Fasa 3 di Sekolah Kebangsaan Pangkalan Sorah, Serian. Saya telah ditugaskan

untuk mengajar kelas Tahun 5 bagi subjek Kajian Tempatan dan Tahun 4 bagi subjek Pendidikan Sivik

dan Kewarganegaraan. Bagi Tahun 4, jumlah muridnya ialah hanya tiga orang dan lapan orang murid

bagi Tahun 5. Jumlah yang sedikit ini merupakan satu cabaran untuk saya kerana strategi pengajaran

adalah berbeza dengan pengajaran bagi kelas yang mempunyai jumlah murid yang ramai. Berdasarkan

pemerhatian saya di dalam kelas, strategi berpusatkan murid jauh lebih berkesan daripada berpusatkan

guru. Ahmad Md Sharif (1994), pengajaran dan pembelajaran yang dikatakan menarik ialah pengajaran

dan pembelajaran yang mencabar dan berkesan iaitu di mana pengajaran tersebut berpusatkan pelajar.

Bukan itu sahaja, minda mereka akan lebih terbuka dan mereka akan menunjukkan rasa minat kepada sesi

pengajaran dan pembelajaran (P&P).


Menurut Shahabuddin Rhizani dan Mohd Zahir (2003), pengajaran merupakan aktiviti atau proses yang

berkaitan dengan penyebaran ilmu pengetahuan atau kemahiran tertentu. Sesi pengajaran dan

pembelajaran bagi subjek Kajian Tempatan untuk kelas Tahun 5 bertajuk Cuaca dan Iklim di Malaysia

serta subtopiknya ialah zon iklim dunia.

Menurut Sharil (2009 ) seorang guru yang berkesan adalah seorang guru yang mempelbagaikan

pendekatan atau kaedah pengajarannya. Sesi Pengajaran dan pembelajaran dilaksanakan bermula dengan

set induksi iaitu dengan menunjukkan gambar gurun dan kawasan bersalji diikuti degnan soal jawab

bersama murid. Saya berpendapat dengan menunjukkan gambar-gambar, murid akan dapat meransang

pemikiran mereka dan sekaligus meningkatkan semangat inkuri murid untuk mengikuti proses pengajaran

yang seterusnya.




146

Seterusnya, saya memulakan sesi penerangan mengenai empat zon iklim dunia dengan menggunakan

kertas sebak. Sambil mengajar, saya meminta murid merujuk maklumat di dalam buku teks. Dalam

penerangan saya juga, saya menggunakan dua gambar yang digunakan dalam set induksi untuk

merangsang pemikiran murid. Selepas itu, satu aktiviti dilaksanakan dan aktiviti ini dinamakan Tampal

dan Lekat. Aktiviti ini memerlukan murid menampal dan melekat kad yang terdiri daripada contoh-

contoh kawasan serta ciri-ciri iklim tersebut mengikut empat zon iklim dunia yang betul. Pada pandangan

saya, aktiviti yang berpusatkan murid amat penting untuk digunakan kerana selain dapat menarik minat

murid, kita juga akan dapat mengenal pasti sama ada murid faham akan isi pelajaran ataupun tidak.

Peneguhan positif seperti penghargaan dan pujian diberikan kepada murid-murid yang telah berusaha dan

berani ke hadapan kelas untuk mencuba.

Seterusnya, aktiviti kerja berkumpulan dilaksanakan. Murid dibahagikan kepada 4 pasangan dan

diedarkan satu kertas sebak serta pen marker kepada setiap pasangan. Saya menamakan setiap pasangan

kepada empat zon iklim dunia. Mengikut nama pasangan tersebut, saya mengarahkan mereka untuk

membuat peta minda tentang ciri-ciri zon iklim dunia tersebut dan bertindak sebagai fasilitator. Selepas

selesai membina peta minda, murid diarahkan untuk membentangkan hasil kerja mereka. Dalam sesi soal

jawab secara rawak pula, kelihatan mereka berusaha untuk mengingati fakta yang telah dipelajari tadi.

Sesi berikutnya ialah latihan lembaran kerja. Lembaran kerja ini dilaksanakan bagi mengetahui tahap

pemahaman mereka terhadap apa yang telah dipelajari. Sebagai penutup, saya menggunakan gambar yang

digunakan semasa set induksi untuk bersoal jawab dengan murid.

Hasil pemerhatian saya terhadap sesi pengajaran dan pembelajaran, murid-murid boleh menamakan

empat zon iklim dunia tetapi kurang mampu mencirikan empat zon iklim dunia tersebut. Tambahan lagi,

semasa sesi perbentangan secara berkumpulan, murid-murid gagal meletakkan ciri-ciri mengikut empat

zon iklim dunia yang betul. Saya menyedari akan kekurangan dalam menggunakan bahan bantu mengajar

dan saya kurang dapat memberikan penjelasan yang terbaik kepada anak murid. Hasil daripada

penyemakan lembaran kerja yang diberikan, ternyata beberapa orang murid-murid Tahun 5 gagal

menjawab soalan yang berkaitan dengan ciri-ciri empat zon iklim dunia.


Setelah mengetahui masalah yang dihadapi oleh murid saya yang berkaitan dengan mencirikan ciriempat

zon iklim dunia, maka saya telah menjalankan tinjauan dengan mengumpul data-data awal bagi

menyokong pemerhatian saya dalam kelas sewaktu sesi P&P berlangsung.

Langkah pertama yang saya lakukan ialah mengenalpasti murid yang mengalami masalah dalam

pembelajaran. Saya mengkaji semula dua ujian saringan yang telah diberikan semasa proses P&P

dijalankan pada 4 Februari 2013 dan 6 Februari 2013. Hasil menunjukkan tiga orang mendapat markah

yang rendah. Daripada tiga orang murid, saya mengambil dua orang murid sahaja kerana salah seorang

murid tersebut mengalami masalah pembelajaran yang berkaitan dengan membaca dan menulis seperti

yang dinyatakan oleh guru kelas Tahun 5 tersebut.

“Mohd Armizie merupakan pelajar pemulihan iaitu mempunyai masalah dalam membaca dan

menulis. Dia tidak boleh membaca dan menulis dengan baik.”

(NL3, 6/2/2013)


147

Jadual 1 : Markah Bagi Ujian Saringan Pertama

BIL NAMA MURID MARKAH PERATUSAN (%)

1. Aiman 8/18 44

2. Nurul 7/18 38

Saya telah memilih dua orang daripada lapan orang murid dalam kelas Tahun 5 sebagai sasaran awal

setelah membuat sesi temubual bersama guru pembimbing saya yang juga merupakan guru kelas bagi

Tahun 5. Temubual yang dijalankan adalah berkaitan dengan latar belakang murid dan tahap penguasaan

mereka terhadap pembelajaran. Temubual ini dijalankan selepas saya melaksanakan ujian saringan

terhadap murid kelas Tahun 5.

Bagi mengenalpasti subjek kajian untuk kali terakhir, maka saya telah melaksanakan ujian diagnostik

khusus terhadap dua orang murid yang telah diadakan pada 15 Februari 2013. Ujian ini dijalankan selepas

saya membuat satu sesi pengajaran mengenai tiga ciri bagi empat zon iklim dunia selama 30 minit.

Jadual 2 : Markah Bagi Ujian Diagnostik

BIL NAMA MURID MARKAH PERATUSAN (%)

1. Aiman 10/21 48

2. Nurul 9/21 43

Jadual di atas menunjukakan peratusan markah yang kedua-dua murid sasaran saya bagi ujian diagnostik.

Peratusan ini telah membuktikan mereka lemah dalam memahami empat zon iklim dunia serta ciri-ciri

zon iklim dunia tersebut.

“Nampaknya mereka lemah dalam mencirikan empat zon iklim dunia.”

(NL4, 15/2/2013)

Melihat kepada pencapaian kedua-dua orang murid sasaran saya dalam ujian diagnostik, saya telah

mengadakan sesi temubual untuk mendapatkan respon daripada mereka mengenai tiga ciri setiap empat

zon iklim dunia. Berdasarkan temubual, saya mendapati kedua-dua murid ini dapat menamakan empat

jenis iklim dunia tetapi gagal menyatakan tiga ciri setiap zon iklim dunia.

Berpandukan data melalui lembaran kerja, temubual guru kelas dan temubual murid, nota lapangan, ujian

saringan dan ujian diagnostik, saya mendapati dua orang murid ini mengalami kesukaran untuk

mengingati fakta iaitu ciri-ciri setiap empat jenis zon iklim dunia walaupun mereka dapat menamakan

empat zon iklim dunia tersebut. Berdasarkan penerokaan dan analisis data-data yang dilakukan, jelas

bahawa murid-murid saya ini memerlukan cara dan kaedah yang sesuai dan berkesan bagi membantu

mereka mengingati ciri-ciri zon empat jenis iklim dunia tersebut.

Dengan ini, fokus kajian saya ialah meningkatkan kemahiran murid tahun 5 mencirikan dua ciri-ciri bagi

setiap empat jenis zon iklim dunia.

KUMPULAN SASARAN

Kumpulan sasaran yang dijadikan sebagai subjek kajian saya adalah terdiri daripada dua orang murid

kelas Tahun 5 iaitu seorang lelaki bernama Aiman dan seorang perempuan bernama Nurul. Berdasarkan

prestasi akademik kedua-dua orang murid bagi peperiksaaan akhir tahun 2012 iaitu semasa mereka berada


148

di Tahun 4, keputusan bagi subjek Bahasa Melayu adalah berada pada paras lemah iaitu pada Gred C dan

E bagi Aiman dan Gred C bagi Nurul. Namun begitu secara keseluruhannya mereka boleh membaca dan

menulis dengan baik. Bagi subjek Bahasa Inggeris pula mereka berdua mendapat gred D. Bagi subjek

Sains pula kedua-dua mereka mendapat keputusan yang sederhana iaitu Gred C. Manakala bagi subjek

Matematik pula, kedua-dua mereka mendapat Gred D. Pada pendapat saya, kedua-dua murid ini boleh

dibantu untuk menguasai subjek Kajian Tempatan ini. Oleh itu, saya mengambil keputusan untuk

mengambil dua orang murid ini sebagai subjek kajian.

STRATEGI TINDAKAN

Saya telah menamakan permainan ini sebagai Wheel of Knowledge (We-Know). Dalam kajian ini, saya

mengaplikasikan teori pembelajaran behaviorisme iaitu Teori Pelaziman Operan yang telah dipelopori

oleh Burhus Frederic Skinner. Menurut Skinner, tingkah laku yang terhasil tidak mengikut urutan

kemunculan tingkah laku selepas rangsangan, sama ada terlazim atau tak terlazim, tetapi ianya berlaku

kerana kesan daripada rangsangan yang berkenaan. Eksperimen Skinner yang berkenaan tikus di dalam

sangkar disebut sebagai pelaziman operan. Eksperimen ini menunjukkan bahawa satu gerak balas hanya

akan berulang jika wujud ganjaran. Oleh itu, konsep peneguhan amat jelas sekali. Strategi yang saya

gunakan lebih memfokuskan kepada peneguhan positif dan peneguhan negatif. Mohd Sahandri Gani

Hamzah (2010) menyatakan bahawa peneguhan yang sesuai dapat menambahkan pembelajaran dengan

adanya pengekalan.

Di samping itu, saya telah memilih pendekatan berbentuk pembelajaran aktif di mana teknik yang

digunakan ialah belajar sambil bermain. Pusat Perkembangan Kurikulum menggariskan ciri-ciri

pendekatan belajar sambil bermain yang mengembirakan, melibatkan penerokaan dan interaksi kanak-

kanak dengan persekitaran, melibatkan percubaan idea kanak-kanak sendiri, memberi peluang kanak-

kanak untuk menumpukan perhatian dan kelonggaran masa bermain.

Menurut Choong (2008), main merujuk kepada sesuatu aktiviti yang bermotivasi intrinsik serta

menyeronokkan kepada individu yang berkenaan. Pembelajaran aktif ini berpusatkan murid

memandangkan kaedah ini akan dapat menarik minat murid untuk memberi fokus di samping

memudahkan murid untuk lebih faham jika dibandingkan dengan berpusatkan guru. Saya telah memilih

kaedah belajar sambil bermain sebagai pembelajaran yang aktif. Belajar melalui bermain adalah satu

kaedah pengajaran dan pembelajaran yang berkesan kepada murid-murid. Justeru, kaedah ini dapat

mendatangkan keseronokkan dan kepuasan kepada mereka dan guru juga akan dapat menyampaikan ini

pelajaran dengan baik.

Bagi membantu kumpulan sasaran ini, maka pembelajaran aktif berbentuk permainan akan digunakan

agar mereka akan dapat memahami isi pelajaran dengan lebih mudah lagi. Menurut Piaget (1962), kanak-

kanak ingin bermain kerana ia memberi peluang kepada kanak-kanak untuk meluahkan idea, perasaan dan

idea. Ia juga akan dapat mewujudkan perasaan tenang dan menghiburkan hati. Teori ini membuktikan

dengan menggunakan permainan dalam strategi saya nanti, maka subjek kajian saya akan berasa seronok

semasa belajar.

“Pembelajaran Aktif merupakan satu kaedah untuk melatih pelajar melibatkan diri secara

aktif dalam proses pembelajaran. Penglibatan pelajar dalam proses ini akan memberikan

pemahaman yang lebih mendalam dan menjana ke arah pemikiran aras tinggi berkaitan

dengan bahan-bahan dalam kelas.”

(Jamalludin Bin Harun & Noora Sinta Binti Abdul Hadi)


149

Kata-kata diatas yang dipetik daripada sebuah jurnal menyokong pernyataan saya bahawa pembelajaran

aktif akan melibatkan murid secara aktif dan proses pemahaman akan menjadi lebih mendalam.

Bagaimana langkah We-Know ini dilaksanakan?

Langkah 1: Pengenalan Menggunakan 4 gambar Zon iklim dunia

Saya telah mengedarkan ujian pra kepada murid terlebih dahulu untuk melihat setakat mana pemahaman

mereka mengenai zon iklim dunia. Seterusnya, saya menampal empat gambar-gambar bagi setiap empat

zon iklim dunia iaitu Zon Panas, Zon Sederhana Panas, Zon Sejuk dan Zon Sederhana Sejuk. Mengikut

Mayer dan Moreno (1998), „people learn more deeply from words and pictures than from words alone.‟

Saya telah menyoal murid tentang gambar-gambar tersebut. Contohnya, gambar A ini mewakili zon apa?

Gambar B ini mewakili zon apa? Peneguhan telah diberikan apabila murid dapat menjawab dengan

jawapan yang betul. Aiman telah memberikan jawapan yang kurang tepat apabila saya mengajukan soalan

kepadanya. Oleh itu, saya telah membimbingnya untuk mengenalpasti gambar yang ditunjukkan. Selepas

itu, saya membuat sesi soal jawab secara ringkas terhadap mereka bagi mengetahui tahap pengetahuan

mereka.

Langkah 2: Penerangan dan Motivasi

Dengan berpandukan empat gambar zon iklim dunia yang digunakan pada Langkah 1, saya melekatkan

kad perkataan yang mewakili ciri-ciri setiap iklim bagi memberikan penerangan. Penerangan telah

difokuskan kepada ciri-ciri iklim dunia setiap zon. Seterusnya, saya bersoal jawab dengan murid bagi

mengetahui sama ada mereka sudah faham ataupun tidak. Peneguhan positif seperti hadiah dan pujian

diberikan kepada subjek kajian apabila mereka dapat menjawab soalan yang diajukan dengan betul. Ada

sesetengah ciri-ciri zon iklim dua yang mereka tidak faham, saya menerangkan dengan menukar aras

bahasa kepada yang lebih mudah.

Langkah 3: Permainan Wheel of Knowledge (We-Know)

Pembelajaran aktif menggunakan permainan dilaksanakan. Permainan We-Know ini dengan kata lainnya

lebih kepada permainan roda impian. Permainan ini dimulakan dengan mengarahkan subjek kajian iaitu

Aiman dan Nurul untuk membaca nota-nota yang berada di dalam empat sampul surat tersebut. Masa

diberikan adalah 5 minit.

1. Undian dilakukan terlebih dahulu untuk mengetahui giliran dua orang murid tersebut dan borang

markah disediakan.

2. Aiman yang mendapat undian nombor 1 telah memulakan permainan dengan memutarkan roda

tersebut.

3. Aiman seterusnya telah diarahkan untuk mengambil sampul surat yang berwarna mengikut mana-

mana warna yang berhenti pada jarum tersebut.

4. Terdapat tiga soalan, (soalan pertama: mudah, soalan kedua: sederhana, soalan ketiga: sukar). Saya

membacakan soalan untuk Aiman bermula dari soalan pertama. Bagi soalan pertama, Aiman dapat

menjawab soalan dengan baik. Oleh itu, markah diberikan. Markah akan dijadikan sebagai peneguhan

positif selain daripada memberikan pujian. Selepas itu, giliran Nurul untuk menyambung permainan

tersebut.

5. Bagi soalan pertama, Nurul dapat menjawab soalan dengan baik. Oleh itu, markah diberikan.

6. Seterusnya, Aiman menyambung permainan tersebut dan warna oren berhenti pada jarum tersebut.

Saya membacakan soalan pada sampul surat yang berwarna oren iaitu soalan mengenai Zon


150

Sederhana Sejuk. mengikut warna yang berhenti pada jarum tersebut. Bila diajukan soalan pertama,

Aiman gagal menjawab soalan tersebut dan tiada markah diberikan. Sebagai peneguhan, Aiman

dikehendaki membuka semula sampul surat nota berwarna oren untuk dibaca. Sementara Aiman

membaca nota pada sampul surat, Nurul seterusnya menyambung semula permainan.

7. Permainan ini telah diulang mengikut masa yang diperuntukkan ataupun mengikut tahap pemahaman

murid sama ada murid sudah dapat menguasai isi pelajaran ataupun tidak.

8. Peneguhan positif seperti pujian dan hadiah telah diberikan kepada Nurul yang mendapat markah

yang tertinggi.

“Jika murid berjaya menjawab soalan pertama, maka pada pusingan seterusnya jika

murid tersebut mendapat soalan zon yang sama, guru akan membaca soalan kedua dan

seterusnya soalan ketiga jika berjaya menjawab soalan kedua. Contoh: Murid A berjaya

menjawab soalan pertama bagi sampul surat Zon Sederhana Panas. Jika pada pusingan

seterusnya murid A mendapat soalan bagi Zon Sederhana Panas untuk kali kedua (soalan

dalam sampul surat adalah berdasarkan mana-mana warna yang berhenti pada jarum

tersebut), maka guru akan membacakan soalan yang kedua dan begitulah seterusnya.”

Rajah 1: Gambar-gambar pelaksanaan strategi We-Know


Dalam menjalankan kajian ini, saya telah menggunakan empat instrumen khusus untuk mengumpul data

dalam usaha memantau prestasi murid-murid yang terlibat dalam kajian ini. Empat instrumen tersebut

yang gunakan ialah nota lapangan, temubual, lembaran kerja dan ujian pra dan pasca.


151

DAPATAN

Dalam sesi pengajaran dan pembelajaran yang lepas, mereka hanya mampu menamakan empat zon iklim

dunia. Tetapi, mereka tidak mampu menjawab soalan yang memerlukan mereka mencirikan empat zon

iklim tersebut. Oleh itu, saya telah menggunakan pelbagai instrumen seperti lembaran kerja, temubual,

ujian saringan dan sebagainya bagi mengenalpasti permasalahan mereka, iaitu berkaitan dengan

kemahiran mencirikan empat zon iklim dunia. Hasil temubual bersama guru, menunjukkan salah seorang

daripada mereka merupakan pelajar yang mengalami masalah pembelajaran (LINUS). Hasil

pengumpulan pelbagai instrumen ini, saya telah membuat analisis dan menginterpretasikan dapatan yang

diperolehi berdasarkan objektif dan fokus pelaksanaan kajian.

Nota Lapangan

Strategi ini berkonsepkan pengulangan maklumat dan murid akan berupaya untuk memproses maklumat

dan memudahkan mereka untuk lebih memahami isi pelajaran. Justeru, We-Know merupakan satu

strategi yang menggunakan kaedah berlajar sambil bermain. Ternyata strategi ini amat memudahkan

murid untuk memahami isi pelajaran selain daripada menarik minat murid untuk memberikan perhatian

terhadap apa yang ingin diajar. Tambahan lagi, keberkesanan We-Know disokong oleh nota lapangan

saya iaitu:

“Subjek kajian mudah faham sesi P&P dengan bantuan strategi We-Know”

(NL6, 16/4/2013)

Keberkesanan strategi ini amat menggembirakan saya kerana mereka berjaya menyenaraikan ciri-ciri bagi

setiap empat zon iklim dunia. Ia dapat dibuktikan dengan nota lapangan saya iaitu:

“Aiman dapat menyenaraikan dua ciri bagi empat zon iklim dunia dengan baik.”

(NL7, 16/4/2013)

Bagi Nurul pula, dia berasa keliru semasa mencirikan emat zon iklim dunia sebelum penggunaan strategi

We-Know. Tetapi selepas intervensi ini dijalankan, Nurul tidak lagi berasa keliru dan dapat memberikan

jawapan dengan baik. Ia disokong oleh nota lapangan iaitu:

“Nurul sudah dapat memberikan jawapan tentang ciri setiap zon dan tidak berasa keliru

lagi.”

(NL8, 16/4/2013)

Keberkesanan strategi We-Know ini selari dengan peningkatan dalam Ujian Pra dan Ujian Pasca yang

diberikan. Hal ini kerana selain memudahkan murid untuk memahami apa yang ingin diajar, We-Know

juga akan dapat menarik minat murid untuk memfokuskan tentang isi pelajaran.

Temubual

Seterusnya, saya telah menemubual Aiman dan Nurul bagi mendapatkan reaksi mereka mengenai

penggunaan strategi We-Know ini. Temubual ini adalah bagi melihat keberkesanan We-Know dalam

sesuatu sesi pengajaran dan pembelajaran.


152

Berdasarkan temubual di atas, Aiman dan Nurul menunjukkan maklumbalas yang positif terhadap

penggunaan strategi We-Know. Bila ditanya tentang perasaan apabila menggunakan We-Know, Aiman

mengatakan bahawa seronok dan mudah untuk dia faham. Nurul juga memberitahu saya bahawa dia

berasa seronok dapat belajar menggunakan We-Know dan lebih mudah untuk dia faham dan tidak lagi

berasa keliru. Kedua-dua subjek kajian dapat menjawab soalan yang diajukan semasa sesi temubual ini

dijalankan. Respon kedua-dua murid ini juga telah menyokong peningkatan peratusan dalam ujian Pasca

bahawa We-Know membantu mereka memahami dan mengkategorikan ciri-ciri empat zon iklim dunia

dengan betul.

Lembaran Kerja

Lembaran kerja ini diberikan setelah selesainya perlaksanaan We-Know. Pemberian lembaran kerja ini

bertujuan untuk memberikan latihan pengukuhan bagi mengetahui sama ada murid tersebut dapat

memahami isi pelajaran ataupun sebaliknya. Di bawah merupakan jadual yang menunjukkan markah

Aiman dan Nurul.

Jadual 3 : Markah Lembaran Kerja

Nama Murid Markah

Aiman 100%

Nurul 100%

Berdasarkan hasil analisis ini, saya mendapati bahawa kedua-dua pelajar saya berjaya untuk mendapatkan

markah penuh semasa membuat lembaran kerja yang telah saya edarkan. Perkara ini merupakan

gambaran awal bahawa strategi We-Know telah bejaya untuk meningkatkan kebolehan murid dalam

Guru: Man, seronok tak pengajaran menggunakan We-Know?

Aiman: Seronok dan senang untuk saya faham.

Guru: Boleh tak Man beritahu cikgu dua ciri zon sejuk?

Aiman: Boleh cikgu. Ia sejuk sepanjang tahun dan hujan turun dalam bentuk salji.

Guru: Bagus. Anda boleh ingat ciri zon iklim dunia tersebut.

Temubual Bersama Aiman selepas penggunaan strategi We-Know (TB, 18/4/2013)

Guru: Nurul, boleh tak beritahu cikgu satu ciri zon panas dan satu ciri bagi zon

sederhana sejuk.

Nurul: Boleh cikgu. Kalau zon panas, hujan tahunan kurang daripada 250 mm. Kalau

zon sederhana sejuk, ia mengalami kejadian empat musim.

Guru: Wahhh! Tahniah. Nurul berjaya menyebut ciri-ciri dua zon iklim dengan betul.

Jadi, apakah perasaan Shira bila belajar menggunakan We-Know? Masih keliru

lagi?

Nurul: Saya rasa seronok dapat belajar menggunakan roda (We-Know) ini cikgu.

Lebih mudah untuk saya faham dan saya tak rasa keliru lagi cikgu.

Temubual Bersama Nurul selepas penggunaan strategi We-Know (TB, 18/4/2013)


153

mencirikan empat zon iklim dunia. Aiman dan Nurul yang sebelum ini mendapat markah penuh dalam

ujian pasca, juga telah mendapat markah penuh dalam lembaran kerja. Perkara ini membuatkan saya lebih

yakin bahawa strategi yang saya laksanakan telah berjaya.

Ujian Pra dan Pasca

Berikut merupakan jadual skor Ujian Pra dan Pasca yang menunjukkan peningkatan kedua-dua murid

saya.

Jadual 4: Skor Ujian Pra dan Pasca serta peningkatan

Nama Ujian

Pra

Ujian Pasca Jumlah

Peningkatan

Peratusan

Peningkatan (%)

Aiman 4/8 8/8 4 50

Nurul 5/8 8/8 3 37

Berdasarkan skor di atas, kita dapat melihat perbandingan markah di antara ujian Pra dan Pasca.

Peningkatan yang begitu memberangsangkan sehingga kedua-dua subjek kajian dapat menjawab kesemua

lapan soalan dengan betul. Aiman telah mendapat skor empat daripada lapan dalam ujian Pra manakala

Nurul mendapat lima soalan yang betul daripada lapan soalan. Namun, ia bukanlah satu pencapaian yang

baik dan setelah strategi We-Know ini dilaksanakan, ujian Pasca menunjukkan hasil yang

menggembirakan. Aiman dan Nurul telah berjaya menjawab kesemua lapan soalan dengan betul

menjadikan peratusan markah kedua-dua mereka adalah 100%. Keadaan ini membuktikan penggunaan

strategi We-Know dapat membantu murid memahami isi pelajaran yang ingin disampaikan.

Peratusan peningkatan skor kumpulan sasaran saya ini banyak dipengaruhi oleh pelaksanaan strategi yang

digunakan. Langkah 1 yang menggunakan gambar-gambar telah mula menarik minat murid tersebut.

Murid mula menunjukkan minat apabila guru menampal gambar-gambar empat zon iklim dunia. Diikuti

dengan sesi penerangan oleh guru serta bersoal jawab di antara guru dan murid. Hal ini membolehkan

guru mengenalpasti sama ada Aiman dan Nurul faham ataupun tidak dengan isi pelajaran. Seterusnya,

pelaksanaan We-Know pada langkah ketiga dapat meningkatkan peratusan kedua-dua subjek kajian untuk

mengkategorikan ciri-ciri empat zon iklim mereka tanpa berasa keliru dan lebih mudah untuk memahami

ciri-ciri setiap empat zon iklim dunia. Ujian Pra dan Pasca membuktikan bahawa penggunaan strategi

We-Know ini membantu murid dalam mencirikan empat zon iklim dunia. Hal ini dapat dijelaskan dengan

melihat perbandingan pada rajah graf peningkatan ujian pra dan pasca.

Justeru, saya ingin menegaskan bahawa kaedah belajar sambil bermain akan dapat memberi pemahaman

yang lebih cepat kepada diri murid. Murid pada usia ini lebih suka bermain dan jika kita menerapkan

aktiviti bermain sambil belajar, maka murid akan lebih mudah untuk faham. Selain daripada

menyeronokkan, aktiviti bermain sambil belajar akan dapat menggalakan murid untuk belajar dan

menumpukan perhatian dalam sesi pengajaran dan pembelajaran


154

Rajah 2: Graf Perbezaan Markah Ujian Pra dan Pasca

Rajah di atas menunjukkan perbezaan markah di antara ujian pra dan pasca. Berdasarkan graf ujian pra

(warna biru) yang ditunjukkan, Aiman hanya mendapat menjawab empat daripada lapan soalan manakala

Nurul dapat menjawab lima daripada lapan soalan. Namun begitu, dalam Ujian Pasca, lonjakan markah

ke tingkat 100% iaitu dapat menjawab kesemua lapan soalan begitu menggembirakan saya dan juga

mereka. Peningkatan ini membuktikan bahawa penggunaan strategi We-Know berupaya membantu

mereka dalam mencirikan empat zon iklim dunia.

REFLEKSI

Satu refleksi amat penting untuk dilakukan supaya kita damat merenung kembali pengalaman dan

implikasinya terhadap kita. Apabila kita membuat refleksi, kita sebenarnya menjadi lebih sedar dan kritis

terhadap amalan kita sendiri dan sebagai kesannya, amalan pengajaran kita akan dapat dipertingkatkan

dan sekaligus memberi impak positif kepada murid kita.

Sepanjang menjalankan kajian ini pelbagai dugaan dan cabaran yang telah saya lalui. Kajian ini telah

mula membuka minda saya untuk mengenalpasti kekuatan, kelemahan dan seterusnya melakukan

penambahbaikan untuk sesuatu perkara. Dari segi pelaksanaan kajian, saya amat berterima kasih atas

kerjasama dan sokongan yang diberikan oleh pihak sekolah serta kedua-dua orang murid saya yang

terlibat di dalam kajian ini. Pihak sekolah telah memberikan sokongan terhadap kajian ini. Hal ini dapat

ditunjukkan melalui peminjaman alatan sekolah yang diperlukan, kebenaran untuk menjalankan kajian

terhadap murid di luar waktu persekolahan dan guru-guru yang sentiasa memberikan sokongan moral

terhadapa diri saya. Kesemua perkara ini telah menaikkan lagi semangat saya untuk menjalankan kajian

ini.

Dari segi keberkesanan strategi pula, saya ingin mengatakan bahawa strategi We-Know ini telah berjaya

membantu kedua-dua orang murid saya mencirikan empat zon iklim dunia. Melalui ujian pra dan ujian

pasca yang telah saya jalankan, kedua-dua orang murid yang terlibat dalam kajian saya telah

menunjukkan peningkatan mereka dalam mencirikan empat zon iklim dunia. Ini dapat dilihat daripada

perbezaan markah dalam ujian pra dan ujian pasca di mana kedua-dua orang murid mendapat markah

penuh dalam ujian pasca. Tambahan lagi, ia dikuatkan lagi dengan hasil lembaran kerja yang telah

menunjukkan peningkatan yang sama. Juga, analisis temubual dan nota lapangan yang menunjukkan

reaksi dan maklumbalas yang positif serta menyokong keberkesanan We-Know ini. Melihat semula

kepada strategi, selain dapat meningkatkan kebolehan murid untuk mencirikan empat zon iklim dunia,

saya mendapati strategi ini mampu menarik minat murid untuk memfokuskan apa yang ingin dipelajari.

0

2

4

6

8

10

Aiman Nurul

Ujian Pra

Ujian Pasca


155

Strategi ini merupakan satu pendekatan pembelajaran secara aktif di mana ia akan melibatkan murid.

Menurut Dr. Vishalache Balakrishnan, pembelajaran aktif merujuk kepada pendekatan di mana murid

berinteraksi dengan bahan pengajaran. Beliau mengatakan bahawa murid melakukan sesuatu yang

termasuk mengenali, memproses and mengaplikasi informasi (nilai) yang diterima.

Sedar atau tidak dalam menjalankan kajian tindakan ini telah mengubah diri saya kepada seorang

pengkaji. Tugas seorang guru yang sebenarnya bukanlah hanya mengajar tetapi menjadi pengkaji iaitu

mengkaji kekuatan dan kelemahan yang terdapat pada teknik atau kaedah pengajarannya. Sebagai seorang

guru, kita harus sentiasa meningkatkan cara pengajaran agar murid-murid akan lebih mudah untuk

memahami apa yang ingin diajarkan. Apabila menemui kelemahan murid-murid seharusnya kelemahan

tersebut dijadikan sebagai pencetus idea untuk melakukan kajian dengan lebih lanjut dan melakukan

penambahbaikan.

Dalam pada itu juga, perkembangan positif hasil pelaksanaan strategi ini membuatkan saya gembira

kerana dapat membantu murid-murid saya memahami isi pelajaran. Saya tidak mahu menjadi pendidik

yang menggunakan pengajaran berpandukan chalk and talk semata-mata, tapi menginginkan hasil yang

tinggi daripada pengajaran itu. Sebagai seorang guru, sudah menjadi tanggungjawab kita untuk sentiasa

menambahbaik teknik pengajaran selaras dengan tahap pencapain anak murid. Melalui kajian ini juga,

saya dapat melatih diri saya dari aspek pengurusan masa dan belajar menerima kritikan. Sebagai seorang

guru pelatih yang sedang menuntut ilmu, sudah menjadi lumrah bagi kita untuk menerima kritikan agar

kita boleh memperbaiki kelemahan kita. Justeru, segala kritikan itu seharusnya kita jadikan sebagai

pembakar semangat dan nasihat kepada kita. Kita harus menerima kritikan dengan cara yang tenang dan

terbuka Melalui kritikan dan bimbingan yang diberikan, saya tela dapat memperbaiki banyak aspek dalam

kajian saya. Penambahbaikan kajian ini sekaligus dapat membantu meningkatkan keberkesanan strategi

yang saya gunakan.

Sebagai seorang bakal guru, kita perlu pandai dalam membahagikan masa. Jangan sesekali kita

menangguhkan kerja kerana ia akan hanya memberikan masalah kepada kita. Pepatah ada mengatakan,

„apa yang boleh dilakukan pada hari ini, lakukanlah pada hari ini.‟ Pepatah ini sesuai sekali diterapkan

dalam diri kita sebagai seorang insan yang akan mendidika akan murid di masa hadapan.

Kesimpulannya, kejayaan murid-murid adalah bergantung kepada sejauhmana keprihatin seorang guru

dalam mengajar. Keprihatinan yang tinggi akan menyebabkan seseorang guru tersebut sentiasa membaiki

kelemahan sama ada dari aspek kaedah atau teknik pengajarannya.


Sebagai lanjutan daripada kajian ini, saya mencadangkan agar strategi We-Know ini dimantapkan lagi

agar boleh bersesuaian untuk tajuk lain dalam Kajian Tempatan dan juga dapat diaplikasikan bagi subjek

lain. Hal ini bagi menilai adakah strategi ini fleksibel untuk digunakan bagi topik-topik dan matapelajaran

yang lain ataupun sebaliknya. Strategi We-Know diyakini dapat digunakan dalam matapelajaran lain dai

ia akan dapat merentas kurikulum.

Seterusnya, saya mencadangkan agar semua pihak ataupun pengkaji lebih banyak membuat kajian yang

mendalam berkaitan penggunaan pendekatan pembelajaran aktif dalam pengajaran. Pembelajaran aktif

amat sesuai untuk dilaksanakan dalam sesi pengajaran dan pembelajaran. Murid-murid akan menjadi

lebih aktif di samping menarik minat mereka untuk memberikan perhatian terhadap apa yang diajar oleh

guru.


156

Justeru, dalam sesuatu sesi pengajaran dan pembelajaran, saya mencadangkan agar guru-guru

mempelbagaikan sumber bahan pengajaran dan pembelajaran dan sentiasa melibatkan murid dalam sesi

pengajaran. Seseorang guru tidak seharusnya mengajar berpusatkan guru sahaja kerana ia akan

mengakibatkan murid tidak berminat dengan apa yang diajar. Di samping pengajaran yang melibatkan

murid, guru-guru perlu sentiasa menggunakan pelbagai sumber seperti penyediaan bahan bantu mengajar

agar murid dapat memahami isi pelajaran dengan lebih mudah lagi.

Akhir sekali, keberkesanan strategi ini juga akan dapat dilihat lebih jitu lagi sekiranya tempoh

pelaksAnaan ditambah. Kekangan masa yang tidak dapat dielakkan menyebabkan saya menjalani

pelaksanaan ini lebih cepat daripada perancangan asal.

RUJUKAN

Balakrishnan, D. V. (2010). Pembelajaran Aktif dalam Pendidikan Moral: Inovasi dan Kreativiti

Guru.

Jamalludin Bin Harun. (n.d.). Pembangunan Sistem Pembelajaran Berasaskan Web Bagi

Mempelajari Topik Reka Bentuk Interaksi Dalam Laman Web Menggunakan Pendekatan

Pembelajaran Aktif. Retrieved Mac 8, 2013, from

http://eprints.utm.my/10852/1/Pembangunan_Sistem_Pembelajaran_Berasask

an_Web_Bagi_Mempelajari_Topik_Reka_Bentuk_Interaksi_Dalam_Laman_

Web_Menggunakan_Pendekatan_Pembelajaran_Aktif.pdf

Mohd Sahandri Gani Hamzah (2010). Karektor Guru: Ilmu Diagung, Guru Disanjung. Kuala

Lumpur: Utusan Publication Sdn. Bhd.

Shahabudin Hashim, Mahani Razali dan Ramlah Jantan (2003). Psikologi Pendidikan. Kuala

Lumpur: PTS Publications & Distributor Sdn Bhd.

Sharil @ Charil bin Hj Marzuki (2009). Amalan Pengajaran Guru Yang Berkesan: Kajian di

Beberapa Sekolah Menengah di Malaysia.Tesis tidak diterbitkan. Universiti Malaya,

Malaysia.

http://eprints.utm.my/10852/1/Pembangunan_Sistem_Pembelajaran_Berasask%09an_Web_Ba

http://eprints.utm.my/10852/1/Pembangunan_Sistem_Pembelajaran_Berasask%09an_Web_Ba


157

Vi2Ver: SATU STRATEGI UNTUK MENINGKATKAN KEMAHIRAN MURID TAHUN

5 MENJELASKAN CIRI-CIRI IKLIM KHATULISTIWA

Murni Salwani binti Usop

[email protected]

Mazlan bin Junaidi

[email protected]

ABSTRAK

Kajian tindakan ini dijalankan adalah untuk membantu meningkatkan kemahiran menjelaskan ciri-

ciri Iklim Khatulistiwa murid Tahun 5 SK Semarak. Kajian ini melibatkan seramai 6 orang murid

SK Semarak sebagai subjek kajian. Hasil tinjauan awal saya mendapati bahawa murid-murid

tersebut mempunyai masalah dalam menjelaskan fakta-fakta yang dipelajari iaitu ciri-ciri Iklim

Khatulistiwa. Hasil tinjauan ini telah disokong oleh beberapa instrumen yang telah dilaksanakan

iaitu lembaran kerja, ujian saringan, ujian diagnostik, hasil pemerhatian dan temu bual bersama

subjek kajian. Saya telah menggunakan Strategi Vi2Ver iaitu Video Visual Verbal sebagai strategi

untuk mengatasi masalah tersebut. Untuk langkah pelaksanaan aktiviti pengajaran dan pembelajaran

pula, saya telah menggunakan sebahagian Model Pembelajaran Gagne dengan mengambil kira gaya

pembelajaran murid iaitu Visual Verbal. Vi2Ver adalah strategi pengajaran dan pembelajaran yang

menggunakan video, power point, audio dan penerangan guru secara verbal. Strategi Vi2Ver ini

talah menunjukkan peningkatan yang positif dan dapat dilihat melalui perbezaan hasil ujian pra dan

pasca, hasil pemerhatian, hasil analisis dokumen iaitu hasil kerja berkumpulan murid dan hasil temu

bual yang telah dilaksanakan sebelum, semasa dan selepas strategi ini dijalankan.

PENDAHULUAN

Konteks Kajian

Saya merupakan guru pelatih dari opsyen Pengajian Sosial. Saya telah menjalani praktikum sebanyak 2

kali di sekolah-sekolah yang berdekatan dengan IPG saya. Pada praktikum yang ketiga, saya telah

ditempatkan di SK Semarak. Semasa berpraktikum di sekolah ini, saya telah diamanahkan untuk

mengajar subjek Kajian Tempatan tahun 5. Seperti sekolah-sekolah sebelum ini, murid saya untuk satu-

satu kelas tidaklah terlalu ramai dan tidaklah terlalu sedikit. Pada kali ini, saya perlu mengajar seramai 20

orang murid untuk subjek Kajian Tempatan ini. Daripada 20 orang murid tersebut, 3 daripadanya adalah

murid pemulihan. Cabaran yang saya hadapi semasa mengajar mereka adalah memahami apa yang

mereka perkatakan dan cuba untuk memahamkan mereka dalam bentuk yang mudah. Ini kerana, 19

daripada mereka merupakan penutur bahasa Iban iaitu bahasa ibunda mereka yang pekat. Berdasarkan

pemerhatian saya semasa mengajar subjek ini, murid-murid di dalam kelas ini baik murid pemulihan

mahupun perdana cenderung untuk memahami sesuatu tajuk pengajaran dengan berbantukan bahan visual

seperti gambar, peta, penggunaan bahan multimedia seperti power point dan video. Sudah semestinya

setiap bahan tersebut turut diterangkan oleh saya sendiri. Melalui penggunaan bahan-bahan tersebut,

mereka kelihatan lebih seronok untuk mengikuti sesi pengajaran dan pembelajaran.


Saya telah mengajar kelas tahun 5 untuk sesi pengajaran dan pembelajaran subjek Kajian Tempatan. Saya

memasuki kelas tahun 5 untuk mengajar sub-topik Cuaca dan Iklim Khatulistiwa. Sesi pengajaran dan

pembelajaran pada mulanya berjalan dengan lancar di mana saya menggunakan gambar dan meminta

murid meneka keadaan iklim yang dialami oleh Malaysia. Namun, apabila bermulanya sesi penerangan

dimana saya menggunakan peta dan jadual, saya mendapati terdapat beberapa murid yang kelihatan sudah

hilang tumpuan dan mula menjawab sesuka hati apabila ditanyakan soalan. Selesai sesi penerangan, kelas




158

dibahagikan kepada 5 kumpulan kecil dan diminta untuk menghasilkan peta minda tentang ciri-ciri Iklim

Khatulistiwa. Kemudian, murid diminta untuk membentang hasil kerja kumpulan di hadapan kelas.

Hasilnya, terdapat beberapa kumpulan yang telah menjelaskan ciri-ciri yang ada dengan salah. Malah

terdapat juga kumpulan yang meninggalkan ruang kosong dan memberi alasan mereka tidak tahu

sedangkan semasa sesi penerangan mereka menyatakan mereka faham dengan setiap penerangan yang

saya berikan. Lembaran kerja mereka juga menunjukkan yang murid mempunyai masalah untuk

memahami tajuk pengajaran dan pembelajaran pada hari tersebut. Saya tertanya-tanya, adakah ini terjadi

atas kesilapan saya sendiri? Kalau ya, dimana silapnya? Oleh itu, saya telah melakukan kajian lanjut

tentang permasalahan ini.


Saya telah mengajar sekali lagi tajuk ini dan kemudiannya memberikan ujian saringan kepada semua

murid Tahun 5. Pada kali ini, aras soalan telah saya rendahkan dengan mengambilkira aras pembelajaran

murid yang berada pada peringkat sederhana. Daripada 20 orang pelajar dan ditolak dengan 3 pelajar

pemulihan, saya akhirnya telah memperolehi 9 orang pelajar yang saya rasakan mempunyai masalah pada

tajuk ini. Kemudian, saya telah menjalankan ujian diagnostik untuk mengetahui kemahiran apa yang

masih belum dikuasai oleh murid saya. Akhirnya, 6 orang murid telah dikenalpasti sebagai subjek kajian

yang mempunyai masalah yang sama iaitu masalah untuk menghuraikan ciri-ciri iklim Khatulistiwa

dengan betul. Jadual di bawah menunjukkan markah bagi lembaran kerja keenam-enam subjek kajian .

Jadual 1: Markah bagi lembaran kerja murid, Ujian Saringan dan Ujian Diagnostik

Markah

Nama Lembaran kerja Ujian saringan Ujian Diagnostik

Vic 3/11 11/16 3/11

Nani 2/11 5/16 2/11

Ady 5/11 4/16 5/11

Agu 6/11 4/16 6/11

Eli 6/11 13/16 6/11

Chris 6/11 7/16 6/11

Saya telah melakukan analisis berdasarkan keputusan ujian saringan mereka untuk mengenalpasti

masalah mereka untuk menguasai tajuk ini. Berikut merupakan analisis ujian saringan bagi keenam-enam

subjek kajian.

Jadual 2: Analisis Ujian Saringan


159

Berdasarkan analisis ujian saringan ini, saya masih belum dapat mengenalpasti dengan masalah sebenar

subjek kajian. Oleh itu, saya telah menjalankan ujian diagnostik dan jadual dibawah.

Merupakan analisis ujian diagnostik yang telah saya jalankan.

Jadual 3: Analisis Ujian Diagnostik

Berdasarkan analisis ujian diagnostik ini, saya telah mendapati lebih separuh daripada subjek kajian

mempunyai masalah untuk menghuraikan ciri-ciri iklim Khatulistiwa dan seterusnya menghubungkait

ciri-ciri tersebut. Bagi mengukuhkan lagi fokus kajian saya, saya telah melakukan tinjauan awal dnegan

mengumpulkan beberapa data awal yang lain bagi menyokong permasalahan yang wujud dan seterusnya

menyokong fokus kajian saya. Saya telah menjalankan temu bual bersama enam orang subjek kajian yang

telah dipilih.

Berdasarkan temu bual yang dijalankan, saya mendapati bahawa mereka mampu mencirikan dengan baik,

namun mereka tidak mampu menghuraikan atau menjelaskan ciri-ciri Iklim Khatulistiwa dengan betul.

Dalam sesi temu bual yang dijalankan, jelas mereka masih tidak mampu untuk menghuraikan ciri-ciri

Iklim Khatulistiwa dengan baik.

Saya : Wah, bagus Agu dapat rumuskan apa yang kita sudah pelajari pada hari ini. Tapi

kenapa soalan yang lain salah ?

Agu : Saya ingat apa yang cikgu terang . Tapi yang lain saya tak faham cikgu.

Saya : Kamu tak faham bahagian yang mana satu?

Agu : Kan cikgu berulang-ulang kali sebut kalau iklim Khatulistiwa perlu berkaitan

dengan keadaan panas dan lembap. Tapi, yang lain saya susah nak faham cikgu.Tak

ingat juga.

(TB, 02-03-2013)

Ady, Nani dan Chris pula hanya tersengih dan mengangkat bahu tanda mereka tidak tahu apabila diminta

untuk menghuraikan ciri-ciri suhu yang mereka telah pelajari manakala Vic dan Eli pula menyatakan

mereka tidak tahu.

Fokus Kajian

Berdasarkan temubual tersebut, saya mendapati bahawa murid hanya dapat mencirikan dan mengingat

perkara yang diulang. Namun tidak mampu untuk memahami dan kemudian menghuraikan apatah lagi

menghubungkait isi pelajaran yang telah mereka pelajari. Isu ini dipilih kerana mereka perlu jelas tentang


160

setiap ciri-ciri Iklim Khatulistiwa sebelum dapat menghubungkaitkan maklumat tersebut dengan keadaan

iklim di Malaysia yang panas dan lembap dan seterusnya menguasai tajuk-tajuk yang akan datang

dibawah tajuk yang sama iaitu Cuaca dan Iklim di Malaysia. Bagaimana mereka hendak memahami sub-

tajuk yang seterusnya sekiranya mereka tidak faham tajuk ini yang merupakan ilmu asas kepada sub-tajuk

seterusnya. Oleh itu, objektif kajian saya adalah meningkatkan kemahiran murid Tahun 5 menghuraikan

ciri-ciri iklim Khatulistiwa iaitu Suhu, Angin dan Hujan dengan menggunakan Strategi Vi2Ver (Video

Visual Verbal).

KUMPULAN SASARAN

Kumpulan sasaran saya terdiri daripada 6 orang pelajar Tahun 5 SK Semarak. 2 lelaki dan 4 orang

perempuan. Mereka merupakan murid yang berprestasi sederhana dan mudah bosan. Mereka ialah Vic,

Eli, Ady, Nani, Chris dan Agu.

STRATEGI TINDAKAN

Dengan mengambil kira gaya pembelajaran murid yang cenderung kepada visual, dalam kajian ini, saya

telah menggunakan strategi yang saya namakan Strategi Vi2Ver. Dalam strategi pengajaran saya ini, saya

cuba untuk membawa ciri-ciri Iklim Khatulistiwa masuk ke dalam bilik darjah. Berbanding dengan

melukis arah tiupan dua jenis angin monsun yang berbeza pada peta Malaysia, saya merasakan

penggunaan video untuk menunjukkan pergerakan angin-angin tersebut adalah lebih sesuai. Strategi

Vi2Ver merupakan strategi PDP yang menggunakan Video dan bahan Visual lain dan diiringi oleh

penerangan secara Verbal. Bermula dengan set induksi dimana saya menggunakan gabungan

persembahan power point dan video untuk menarik minat dan menimbulkan rasa ingin tahu murid akan

isi pelajaran yang akan mereka pelajari.

Kemudian, untuk sesi penerangan pula saya juga telah menggunakan persembahan power point beserta

penerangan yang saya sendiri sampaikan untuk setiap ciri Iklim Khatulistiwa dan kemudian diikuti

dengan tayangan video bagi setiap ciri yang telah diterangkan. Ini bertujuan untuk memudahkan subjek

kajian memahami setiap isi yang baru sahaja mereka pelajari.

Selesai sahaja sesi penerangan, saya telah membahagikan mereka kepada 2 kumpulan kecil dan meminta

mereka untuk melengkapkan peta minda yang berikan. Peta minda juga merupakan salah satu bahan

visual yang berupaya menyusun maklumat dan memudahkan pembaca memahami dan mengingat

maklumat-maklumat tersebut. Kemudian, setiap kumpulan diminta untuk menghantar wakil bagi

membentangkan hasil perbincangan kumpulan masing-masing. Melalui pembentangan ini, mereka akan

lebih faham dan mengetahui dimana kesilapan yang mereka lakukan. Setelah selesai pembentangan,

sekali lagi saya menggunakan persembahan power point dan mengaplikasikan penggunaan peta minda

untuk sesi rumusan.

Kaedah pengumpulan data

Dalam kajian ini, saya telah menggunakan 4 instrumen kajian untuk tujuan pengumpulan data. Rajah

dibawah menunjukkan instrumen-instrumen kajian yang telah saya gunakan.

Rajah 1: Kaedah pengumpulan data


Temu bual Pemerhatian Analisis

dokumen- Hasil kerja kumpulan


161

DAPATAN


Hasil analisis ujian pra dan pasca yang telah dijalankan ke atas keenam-enam subjek kajian, terdapat

perbezaan markah yang begitu ketara dan amat memberangsangkan. Lima daripada subjek kajian iaitu

Agu, Vic, Chris, Ady, dan Eli berjaya menjawab kesemua soalan dengan betul dan tepat. Nani juga telah

menunjukkan peningkatan yang memberangsangkan walaupun tidak berjaya menjawab kesemua soalan

dengan betul. Jadual 4 menunjukkan peningkatan markah keenam-enam subjek kajian.

Jadual 4: Analisis Ujian Pra dan Ujian Pasca

Temu Bual

Saya telah menjalankan temu bual separa berstruktur ke atas keenam-enam subjek kajian saya. Untuk

memudahkan saya menginterpretasi data temu bual tersebut, hasil analisis temu bual telah telah saya

kodkan mengikut perasaan, kefahaman, dan aspek yang mereka gemari dalam pelaksanaan strategi.

Jadual 5: Kod dan Interpretasi kod

Kod Interpretasi Kod

Kod 1 Kefahaman tentang penerangan yang disampaikan

Kod 2 Aspek yang digemari dalam strategi yang digunakan

Kod 3 Perasaan semasa mengikuti sesi PDP

Kod 1: Subjek kajian menyatakan bahawa mereka faham tentang penerangan yang disampaikan.

Guru : Adakah kamu faham tentang apa yang telah diterangkan melalui video tadi?

Agu : Ya, saya sudah faham sekarang.

Ady : Ya, saya faham.

Chris : Faham cikgu.

Eli : Ya, saya sudah faham.

Nani : Ya, tapi ada sikit yang saya tak ingat sangat cikgu.

Vic : Ya, saya faham.

(TB,17-04-2013)


162

Kod 2: Subjek kajian menyatakan bahawa mereka gemar penerangan yang menggunakan bahan visual

yang bergerak.

Guru : Adakah kamu suka belajar melalui video tadi atau melalui peta seperti yang kita

lakukan di dalam kelas dahulu?

Agu : Saya suka melalui video. Lebih faham.

Ady : Saya lebih suka guna video. Kalau peta dulu cikgu conteng-conteng.

Chris : Saya lagi suka video ni. Yang peta dulu cikgu conteng, saya tak faham.

Eli : Guna video ni saya lagi suka. Dalam ni gambar dia bergerak-gerak. Yang peta

dulu tak ada.

Nani : Saya suka yang video ni.

Vic : Yang video ni lagi senang faham cikgu.

(TB,17-04-2013)

Kod 3: Subjek kajian menyatakan perasaan mereka semasa mengikuti sesi PDP menggunakan strategi

Vi2Ver

Guru : Apakah perasaan kamu semasa belajar tadi?

Agu : Saya rasa seronok.

Ady : Seronok.

Chris : Seronok cikgu.

Eli : Seronok, saya suka tengok

Nani : Seronok

Vic : Saya seronok tengok cikgu. (Saya seronok menontonnya, cikgu) (TB,17-04-2013)

Berdasarkan temubual ini, Strategi Vi2Ver bukan sahaja mampu meningkatkan kemahiran murid untuk

menghuraikan ciri-ciri Iklim Khatulistiwa, malah murid juga seronok semasa mengikuti sesi pengajaran

dan pembelajaran. Ini dapat dibuktikan melalui perbezaan markah di dalam ujian pra dan ujian pasca yang

telah mereka jalani dan mereka juga telah menyatakan mereka seronok dan lebih faham apabila

penerangan dilakukan melalui bahan-bahan visual di samping penerangan yang diberikan.

Pemerhatian

Hasil pemerhatian yang saya jalankan telah saya catatkan di dalam nota lapangan. Setiap perubahan

subjek kajian saya catatkan untuk membantu menyokong dapatan kajian saya. Sepanjang pelaksanaan

aktiviti, saya dapat perhatikan bahawa murid kelihatan seronok dan dengan penghasilan video yang

diilhamkan dari Dora The Explorer dan Blues Clues, kesemua subjek kajian saya berusaha untuk

menjawab soalan-soalan yang telah saya masukkan di dalam video tersebut.

“Apabila soalan diberikan di dalam video, murid saling berlumba-lumba untuk

memberikan jawapan masing-masing dan apabila rakaman audio di dalam video

memberikan jawapan yang betul serta ditunjukkan oleh video, murid bersorak kerana dapat

menjawab dengan betul dan tidak kurang juga ada yang memberitahu rakannya, kan, betul

aku. Kata Vic kepada rakannya yang lain”.

(N.L, 17-04-2013)


163

Analisis dokumen (Kerja kumpulan)

Hasil analisis dokumen melalui kerja kumpulan subjek kajian juga menunjukkan peningkatan yang sangat

baik. Walaupun masih ada kesilapan, namun mereka mampu menghuraikan ciri-ciri Iklim Khatulistiwa

mengikut ciri-ciri yang sesuai.

Gambar 1 Gambar 2

Hasil kerja kumpulan Ady, Agu dan Eli Hasil kerja kumpulan Vic, Chris dan Nani

REFLEKSI

Terdapat banyak perkara yang telah saya perolehi dan pelajari sepanjang tempoh menyediakan kertas

cadangan dan seterusnya membuat laporan kajian ini. Perkara pertama yang telah saya pelajari adalah

komitmen yang tinggi dalam usaha membantu murid yang lemah. Perasaan ini telah mendorong saya

untuk mencari jalan penyelesaian kepada permasalahan yang dihadapi oleh murid saya dalam menguasai

tajuk tersebut. Seterusnya, melalui kajian ini juga saya mampu untuk mengaplikasikan pengetahuan

tentang gaya pembelajaran murid yang pelbagai dan menggunakan pengetahuan tersebut untuk

menghasilkan sesuatu (intervensi) yang mempu untuk membantu murid saya untuk memahami tajuk

pelajaran dengan lebih jelas.

Penghasilan Strategi Vi2Ver ini telah memberikan saya peluang untuk mengaplikasikan ilmu komputer

yang telah dipelajari semasa berada di IPG KTAR ini. Malah, selain daripada ilmu yang telah

disampaikan oleh pensyarah dahulu, melalui bacaan dan percubaan penghasilan video yang telah

dilakukan, saya telah mempelajari ilmu baru dengan menggabungkan beberapa perisian untuk

menghasilkan hasil yang dikehendaki. Timbulnya isu kajian dan rasa ingin membantu meningkatkan

prestasi pembelajaran subjek kajian ini sedikit sebanyak telah menjadikan saya seorang insan yang lebih

gigih berusaha bukan sahaja untuk membantu subjek, malah untuk menjadi lebih kreatif dan inovatif

untuk menghasilkan sesuatu yang baru yang dapat membantu mengatasi masalah pembelajaran murid-

murid saya.

Walaubagaimanapun, masih terdapat banyak lagi aspek yang maih perlu saya tambahbaik antaranya

adalah pengurusan masa yang lebih baik dan terancang semasa melaksanakan kajian. Penggunaan grafik

yang lebih menarik dan aktiviti yang lebih menyeronokkan seperti pengaplikasian pembelajaran

berasaskan komputer itu sendiri dalam aktivit berkumpulan. Saya juga sedar, sebagai seorang guru, kita

harus melihat permasalahan yang timbul dalam penguasaan murid terhadap sesuatu ilmu yang

disampaikan bukan disebabkan oleh murid itu sendiri. Sebaliknya, seorang guru harus mereflek kembali

apa pendekatan, teknik, strategi dan bahan yang guru gunakan untuk membantu murid-murid tersebut.

Secara keseluruhannya, saya dapat menyimpulkan bahawa Strategi Vi2Ver ini mampu membantu

meningkatkan kemahiran murid menjelaskan ciri-ciri Iklim Khatulistiwa dengan betul.


164


Antara cadangan yang boleh dipertimbangkan ialah dengan menggunakan Strategi Vi2Ver ini namun

diolah rekabentuknya agar dapat digunakan untuk tajuk-tajuk lain. Malah boleh juga diolah untuk subjek-

subjek yang lain serta tahun persekolahan yang berbeza. Bagi penggunaan Strategi Vi2Ver untuk

meningkatkan kemahiran murid Tahun 5 menjelaskan Ciri-Ciri Iklim Khatulistiwa ini juga masih terdapat

penambahbaikan yang perlu dilakukan. Antaranya adalah menambahkan grafik-grafik yang lebih menarik

dan mudah untuk difahami oleh murid.

Pembelajaran menggunakan video ini juga boleh diintegrasikan dan disesuaikan mengikut gaya –gaya

pembelajaran murid yang berbeza dari segi jenis-jenis pelaksanaan aktiviti atau corak penerangan yang

dilaksanakan. Contohnya, melaksanakan eksperimen yang boleh ditiru oleh murid atau pelaksanaan kuiz

yang memerlukan kemahiran mendengar murid dan dibantu oleh gambar-gambar atau video.

Pembelajaran juga boleh bersifat lebih interaktif dimana murid boleh menjawab soalan yang dipaparkan

dengan menekan sendiri papan kekunci komputer. Murid akan lebih senang untuk mengingat dan lebih

teruja untuk menjawab latihan-latihan yang diberikan berbanding latihan-latihan yang biasa dilakukan

oleh mereka.

Guru dewasa ini perlu menyiapkan diri pelajar untuk menghadapi masa depan yang sentiasa mencabar

melalui aplikasi strategi pengajaran dan pembelajaran yang boleh diaplikasikan dalam hidup pelajar

dengan memupuk kemahiran menggunakan maklumat untuk mendepani cabaran dan menyelesaikan

masalah .

RUJUKAN

Akhiar Pardi, S. S. (2012). Pengantar Penyelidikan Tindakan. Selangor: Penerbitan Multimedia Sdn.

Bhd.

Azizi Bin Yahaya, N. B. (t.t). Teori Gaya Pembelajaran Filder dan Silverman (1988). TEORI DAN

MODEL BERKENAAN DENGAN GAYA PEMBELAJARAN, 2.

Lebar, O. (2011). Kajian Tindakan dalam Pendidikan. Perak: Penerbit Universiti Sultan Idris.

Noriati A. Rashid, B. P., & Sharifah Fakhriah Syed Ahmad, Z. A. (Oxford Fajar Sdn. Bhd). Budaya dan

Pembelajaran. Shah Alam, Selangor: 2011.

Noriati A.Rashid, B. P., & Sharifah Fakhriah Syed Ahmad, Z. A. (2010). Guru dan Cabaran Semasa.

Selangor: Oxford Fajar Sdn. Bhd.

Sang, M. S. (2006). Ilmu Pendidikan Untuk KPLI. Kuala Lumpur: Kumpulan Budiman Sdn. Bhd.

Sang, M. S. (2010). Murid dan Alam Belajar. Kuala Lumpur: Penerbitan Multimedia Sdn. Bhd.

Sang, M. S. (2010). Pedagogi Untuk Pengajaran dan Pembelajaran. Selangor: Penerbitan Multimedia

Sdn. Bhd.

Shahabuddin Hashim, Dr. Rohizani Yaakub, Mohd. Zohir Ahmad. (2003). Pedagogi Strategi dan Teknik

Mengajar dengan Berkesan. Pahang Darul Makmur: PTS Publications & Distributor Sdn. Bhd.


Mok Soon Sang (2009). Perkembangan Kanak-Kanak. Selangor: Penerbitan Multimedia Sdn.Bhd.

Salhah Abdullah (2009). Kecerdasan Pelbagai: Aplikasi Dalam Pengajaran dan Pembelajaran. Kuala

Lumpur: PTS Profesional Publishing Sdn.Bhd.


165

WOJ: SATU STRATEGI MENINGKATKAN KEMAHIRAN MURID TAHUN LIMA

MENJELASKAN CIRI IKLIM MALAYSIA

Nur Syafiqa Binti Ahmad Supa Mazlan Bin Haji Junaidi

[email protected] [email protected]

Abstrak

Kajian tindakan ini dijalankan bagi meningkatkan kemahiran murid-murid Tahun 5 dalam

menjelaskan mengenai ciri-ciri iklim Khatulistiwa di Malaysia dari tiga aspek utama iaitu suhu, angin

dan juga hujan. Subjek kajian terdiri daripada empat orang murid Tahun 5 yang mendapat markah

rendah di dalam ujian diagnostik serta ujian saringan. Proses pengumpulan data dilakukan dengan

empat cara iaitu melalui ujian pra dan pasca, nota lapangan, lembaran latihan serta temubual. Didapati

bahawa kesemua subjek kajian menunjukkan peningkatan yang sangat memberansangkan. Ini

menunjukkan bahawa pelaksanaan strategi “W.O.J” dapat membantu murid-murid meningkatkan

kemahiran dalam menjelaskan mengenai ciri-ciri iklim di Malaysia.

PENDAHULUAN

Konteks Kajian

Saya merupakan salah seorang guru pelatih ambilan Januari 2010 di Institut Perguruan Tun Abdul Razak,

Kota Samarahan di bawah opsyen Pengajian Sosial. Kajian saya ini dikendalikan di salah sebuah sekolah

di daerah Serian, di mana saya ditempatkan untuk menjalani praktikum fasa yang ketiga .Saya perlu

mengajar Kajian Tempatan untuk Tahun Lima. Tahun Lima merupakan satu-satunya kelas di mana

bilangan muridnya paling ramai iaitu 23 orang yang terdiri daripada 14 orang murid lelaki dan 9 orang

murid perempuan. Dari aspek pencapaian akademik pula memperlihatkan bahawa kelas Tahun Lima ini

terdiri daripada murid-murid yang rata-ratanya memiliki pencapaian yang sederhana.


Pada 19 Februari 2013 saya telah memasuki kelas Tahun 5 bagi mata pelajaran Kajian Tempatan. Pada

hari tersebut saya mengajar mengenai tema mengenal negara kita di bawah unit Geografi Fizikal

berkaitan sub topik ciri iklim di Malaysia iaitu suhu, angin dan hujan.

Sesi pengajaran dan pembelajaran dimulakan dengan guru menampal gambar-gambar berkaitan dengan

cuaca di hadapan kelas. Kemudian, guru menjana idea dan pemikiran murid berdasarkan gambar dengan

melaksanakan sesi soal jawab kepada mereka. Antara contoh soalan yang diajukan kepada murid-murid

ialah “Apakah yang anda faham mengenai gambar cuaca ini?”. Saya merasakan bahawa setiap kali saya

menggunakan gambar sebagai medium di dalam bahagian set induksi, mereka akan teruja dan terlibat

secara aktif di dalam sesi penyoalan. Di samping itu, penggunan gambar seumpama ini juga mampu

untuk menjana idea dan juga meningkatkan lagi kemahiran membuat perkaitan dalam diri murid. Ini

terbukti apabila kesemua murid saya mampu untuk membuat perkaitan antara gambar yang ditunjukkan

dengan tajuk yang ingin disampaikan pada hari tersebut.

Seterusnya, saya beralih kepada langkah pertama iaitu bahagian penerangan. Penerangan saya pada hari

tersebut ialah lebih tertumpu kepada ciri-ciri iklim di Malaysia. Terdapat tiga ciri utama yang difokuskan

pada sesi P&P ini iaitu suhu, angin dan juga hujan. Bagi memudahkan murid-murid untuk memahami

dengan lebih lanjut lagi mengenai isi pelajaran, saya telah mengedarkan lembaran nota kepada setiap

murid dalam bentuk jadual.



166

Langkah seterusnya, bagi memastikan murid lebih memahami maklumat penting yang berkaitan dengan

ciri-ciri iklim khatulistiwa, saya telah mengadakan aktiviti berkumpulan iaitu „mix and match‟. Saya

telah membahagikan murid-murid kepada lima kumpulan kecil. Kemudian,saya telah memberi sekeping

sampul surat yang mengandungi beberapa keping kata kunci berkaitan dengan suhu serta angin dan

hujan. Dalam masa 3 minit, kesemua kumpulan dikehendaki untuk berbincang bersama ahli kumpulan

masing-masing bagi mengelaskan kesemua kata kunci yang disediakan kepada tiga bahagian utama (suhu,

angin dan hujan).

Seterusnya, langkah ketiga bagi menguji tahap kefahaman murid-murid berkaitan dengan tajuk yang telah

dipelajari, saya telah mengedarkan lembaran kerja kepada mereka. Mereka dikehendaki menjawab

kesemua soalan yang diberikan secara individu tanpa berbincang bersama rakan mahupun merujuk nota

yang telah diberikan.

Setelah disemak kesemua jawapan mereka, saya mendapati bahawa 4 daripada 21 orang murid berjaya

untuk menjawab kesemua soalan dengan tepat iaitu 10/10. Namun begitu terdapat juga 4 orang murid

yang mendapat markah yang terendah iaitu di antara 2-4 daripada 10. Manakala yang selebihnya pula

berada pada tahap yang sederhana di mana markah mereka di antara 6 – 8.

Walaupun pilihan jawapan telah disediakan dan mereka hanya perlu melengkapkan tempat kosong

dengan jawapan yang tepat, masih lagi terdapat murid-murid yang gagal untuk memberi jawapan dengan

betul. Dari sini saya sedar bahawa tanggapan saya selama ini tidak benar sama sekali. Saya beranggapan

bahawa kesemua murid berkeupayaan untuk mencirikan dengan lebih lanjut lagi berkaitan dengan

ketiga-tiga ciri iklim khatulistiwa.Tambahan lagi soalan yang diberikan boleh dikategorikan sebagai

mudah . Ternyata, saya masih lagi gagal untuk mengenalpasti tahap pemikiran serta tahap pencapaian

murid-murid saya. Kegagalan mereka untuk menjawab soalan kuiz ini jelas menunjukkan bahawa

segelintir murid Tahun Lima ini menghadapi masalah untuk menyatakan ciri-ciri penting bagi iklim di

Malaysia (iklim khatulistiwa).


Data pertama yang membantu saya untuk mengesan masalah yang dihadapi oleh murid-murid Tahun

Lima ini ialah analisis lembaran kerja yang telah saya berikan kepada mereka pada akhir sesi pengajaran

dan pembelajaran yang bertarikh 19 Februari 2103 yang lalu. Lembaran kerja ini adalah mengkehendaki

murid-murid untuk menjelaskan kembali apakah ciri-ciri iklim khatulistiwa di Malaysia.

Jadual 1 menunjukkan dengan lebih jelas lagi markah yang diperoleh oleh murid-murid sewaktu saya

mengedarkan lembaran kerja kepada mereka. Hanya empat orang murid yang dikenal pasti menghadapi

masalah sewaktu menjawab soalan yang diberikan.

Jadual 1 : Markah Lembaran Kerja


1. Nasrul 9/10

2. Emmerald 9/10

3. Amirul 10/10

4. Irfan 9/10

5. Melsyana 7/10

6. Shafirah 8/10

7. Aziq 7/10

8. Shafibi 8/10


167

9. Filani 7/10

10. Ramiro 7/10

11. Nurul Ain 7/10

12. Magdalena 8/10

13. Firdaus 5/10

14. Rafidah 5/10

15. Shamil 6/10

16. Kusairi 5/10

17. Razli 2/10

18. Esther 4/10

19. Chrsistopher 2/10

20. Karren 4/10

Petunjuk : Murid yang gagal

Bagi mengukuhkan lagi fokus kajian yang akan dilaksanakan kelak, saya telah melakukan ujian

diagnostik pada 21 Febuari 2013 bagi mengenalpasti aspek yang masih belum dikuasai lagi oleh murid-

murid di dalam topik “Ciri-ciri Iklim Khatulistiwa di Malaysia”.

Ujian ini memerlukan murid untuk menyatakan serta menjelaskan dengan tepat ciri-ciri iklim

Khatulistiwa di Malaysia dari tiga sudut utama (suhu, angin dan hujan). Setelah menyemak kesemua

jawapan yang diberikan, saya mendapati bahawa hampir 90% murid sudah mula memahami

dengan jelas topik berkaitan dengan ciri-ciri iklim. Ini dibuktikan melalui peningkatan yang

ketara dari aspek bilangan murid yang memperoleh markah yang cemerlang. Namun yang

demikian, masih lagi terdapat murid-murid yang tidak menguasai tajuk ini.

Berikut merupakan analisis terhadap jawapan murid yang membuat kesalahan di dalam ujian

diagnostik ini.

Jadual 2 : Analisis Ujian Diagnostik

Bil.

Nama murid Jenis soalan (suhu) Jenis soalan (angin dan hujan)

Betul Salah Betul Salah

1. Karren 2 4 2 3

2. Esther 2 4 3 2

3. Razli 1 5 2 3

4. Christopher 1 5 1 4

Di samping itu, bagi mengukuhkan lagi hasil analisis yang telah dilakukan, pada 22 Februari 2013 saya

telah melakukan sesi temubual bersama kempat-empat murid yang telah dikenalpasti mendapat markah

terendah. Temu-bual ini dilakukan bagi melihat respon murid-murid secara lisan mengenai topik ciri-ciri

iklim Khatulistiwa. Temu bual ini juga penting bagi mengukuhkan lagi hasil analisis yang telah diperoleh.


168

Jadual 3 : Temubual bersama Karren

Guru : Terdapat berapa ciri penting berkaitan iklim khatulistiwa yang kita

belajar semalam?

Karren : Tiga kot cikgu

Guru : Ok, sekarang cuba cakap apa tiga ciri-ciri itu?

Karren : Saya tak ingat semua cikgu, yang saya ingat cuma suhu je. Lagi dua, saya

tak tahu.

Guru : Kenapa awak tak ingat? Bukan cikgu dah ajar ke tajuk itu dalam kelas?

Karren : Memanglah cikgu dah ajar, tapi err entahlah

(TB, 22 / 02 / 2013) Jadual 4 : Temubual bersama Esther

Guru : Esther,berapakah purata suhu tahunan negara kita?

Esther : Purata suhu tahunan? hmmmm berapa ek? 30 ke cikgu? ehh entahla.

Guru : Kamu tahu ke tidak? Ingat ke tidak apa yang saya ajar?

Esther : Entahla cikgu. Saya tidak tahu.

(TB, 22 / 02 / 2013)

Berdasarkan analisis lembaran kerja, ujian diagnostik dan juga temubual tersebut, saya mendapati

terdapat empat orang murid Tahun 5 yang mempunyai masalah dalam menjelaskan ciri-ciri iklim

Khatulistiwa di Malaysia.Oleh yang demikian , objektif kajian saya ialah untuk meningkatkan

kemahiran murid Tahun 5 menyatakan ciri-ciri iklim di Malaysia (khatulistiwa) dari segi suhu, angin dan

hujan melalui strategi „W.O.J”.

KUMPULAN SASARAN

Kumpulan sasaran saya terdiri daripada empat orang murid Tahun Lima iaitu dua orang murid lelaki dan

juga dua orang murid perempuan. Murid–murid tersebut ialah Christopher, Esther, Karren dan juga

Razli. Kumpulan sasaran saya ini merupakan murid yang agak aktif di dalam kelas namun memiliki

tahap pencapaian sederhana dan agak lemah.

STRATEGI TINDAKAN

Dalam kajian saya ini, strategi „W.OJ” yang saya gunakan merupakan satu strategi yang berpaksikan

kepada Teori Pembelajaran Kognitif. Lev Vygotsky merupakan ahli psikologi yang berasal dari Russia

yang telah menekankan peranan sosial dan juga budaya dalam perkembangan kanak-kanak. Beliau

beranggapan bahawa kebanyakan daripada kemahiran kognitif akan terhasil daripada interaksi sosial

kanak-kanak sama ada dengan ibu bapa, guru mahupun rakan-rakan yang lain. Perkembangan kognitif

kanak-kanak dipengaruhi oleh dua faktor utama iaitu interaksi sosial dan juga kemahiran berbahasa.

Vygotsky menambah, perkembangan kognitif akan berlaku dalam dua peringkat. Peringkat pertama ialah

peringkat sosial di mana maklumat yang diperoleh merupakan hasil interaksi di antara dua individu.

Peringkat kedua pula merupakan peringkat individu iaitu kebolehan individu menukar segala maklumat

yang diperoleh daripada interaksi sosial kepada kefahaman individu.


169

Rajah 1: Langkah- Langkah Perlaksanaan Strategi'W.O.J"


Ujian Pra dan Ujian Pos

Ujian Pra ialah ujian pencapaian yang diduki oleh semua sampel kajian sebelum sesuatu strategi itu

dilaksanakan. Ujian Pasca pula diertikan sebagai ujian pencapaian yang diduduki oleh semua sampel

kajian diakhir kajian ini dilaksanakan. Hasil dapatan markah yang diperolehi murid akan dibandingkan

dan dijadikan kayu ukur bagi menentukan sama ada berlaku peningkatan kefahaman ataupun tidak

selepas tindakan dilaksanakan.

Temu Bual

Data temu bual yang diraka, kemudian akan ditranskripkan dan dianalisis. Saya telah meneliti data yang

diperoleh dengan menggariskan/ menandakan perkara-perkara penting berhubung dengan objektif kajian

saya. Perkara-perkara yang telah saya gariskan/ tandakan tadi akan diubah mengikut kategori/ tema

tertentu.

Nota Lapangan

Segala refleksi dan juga catatan maklumat yang dicatat sebelum mahupun selepas sesi

pengajaran dan pembelajaran untuk melihat gambaran dan juga tahap pencapaian yang

ditunjukkan oleh murid-murid. Catatan yang terdapat di dalam nota lapangan ini akan

digunakan bagi mendapatkan maklumat penting terutama sekali sewaktu pemerhatian terhadap

subjek kajian dilakukan.

LANGKAH SATU

•Murid dibahagikan kepada dua kumpulan

LANGKAH DUA

•Wakil setiap kumpulan akan memutar papan

'W.O.J"

LANGKAH TIGA

•Berdasarkan nombor pada

papan 'W.O.J", mereka

dikehendaki untuk menjawab soalan yang diberikan.

LANGKAH EMPAT

•Permainan akan tamat selepas

setiap kumpulan membuat empat

pusingan. Kumpulan yang

mendapat markah tertinggi dikira

sebagai pemenang.


170

Lembaran kerja

Lembaran kerja yang diberikan bertujuan untuk menguji sama ada kesemua subjek kajian saya masih

mengingat segala fakta serta maklumat penting yang berkaitan dengan tajuk yang disampaikan

berdasarkan kepada strategi yang digunakan. Saya telah mengedarkan lembaran kerja seminggu selepas

saya melaksanakan sesi intervensi bersama mereka.

DAPATAN KAJIAN

Berdasarkan kepada teori yang dikemukakan oleh Vygotsky, saya telah melakukan satu permainan

berkumpulan (W.O.J) yang membolehkan mereka untuk berbincang bersama-sama ahli kumpulan bagi

menyelesaikan sesuatu masalah yang diberikan. Strategi W.O.J ini juga membolehkan murid-murid untuk

memperoleh lebih banyak pengetahuan dalam situasi mahupun persekitaran yang lebih bersifat seronok,

selesa dan juga ceria.

Jadual 5: Perbandingan Markah Ujian Pra dan Ujian Pasca

Nama Ujian Pra Ujian Pasca Jumlah Peningkatan Peratus

Peningkatan

Christopher 2/6 6/6 4 67%

Esther 2/6 6/6 4 67%

Karren 3/6 6/6 3 50%

Razli 2/6 6/6 4 67%

Rajah 2 : Graf Bar Perbandingan Markah Ujian Pra dan Ujian Pasca

0

1

2

3

4

5

6

Christopher Esther Karren Razli

Ujian Pra

Ujian Pasca


171

Berdasarkan jadual dan juga graf bar di atas, jelas kelihatan peningkatan yang ketara dalam

kalangan kesemua subjek kajian saya. Sewaktu ujian pra, hanya Karren yang mendapat markah

tertinggi iaitu sebanyak 3 daripada 5. Manakala yang selebihnya hanya mendapat 2 markah

sahaja. Ini jelas menunjukkan bahawa mereka benar-benar menghadapi masalah untuk

menjelaskan ciri-ciri iklim Khatulistiwa di Malaysia.

Namun begitu, setelah saya mengaplikasikan strategi W.O.J, terdapat peningkatan dari skor markah yang

begitu memberangsangkan sekali. Christopher, Esther, Karren dan Razli berjaya untuk mendapat markah

penuh sewaktu ujian pasca iaitu 6 markah. Jumlah peningkatan oleh kesemua subjek kajian ini

sememangnya menjelaskan bahawa berlaku proses perkembangan berkaitan kemahiran menjelaskan

dalam diri mereka.

Di samping itu, saya juga menggunakan instrumen lembaran kerja bagi melihat sendiri sama ada subjek

kajian benar-benar menguasai tajuk berkaitan dengan kemahiran menjelaskan ciri-ciri iklim Khatulistiwa

di Malaysia. Mereka dapat menjawab lembaran latihan yang diberikan tanpa sebarang

masalah.Ternyata, ini dapat membuktikan bahawa mereka faham mengenai apa yang telah

dipelajari dengan pengaplikasian strategi „W.O. J. Berikut merupakan jadual markah yang diperoleh

oleh kesemua subjek kajian

Jadual 6: Markah Lembaran Latihan

Nama Markah Peratus

Christopher 6/6 100%

Esther 6/6 100%

Karren 6/6 100%

Razli 6/6 100%

Saya telah menjalankan sesi temu bual untuk menyokong dapatan kajian saya. Bagi memudahkan saya

untuk menganalisis dapatan kajian yang diperoleh kelak, saya telah melaksanakan sesi temubual

mengikut tema-tema tertentu. Terdapat tiga tema utama iaitu pengetahuan, perasaan serta strategi yang

digunakan.

Jadual 7 : Analisis Temu Bual

Tema Soalan Pengetahuan Perasaan Penggunaan Strategi

W.O.J

To

pik

C

iri

Ikli

m

Kh

atu

list

iwa

di

Mala

ysi

a

Kem

ah

ira

n

Men

jela

ska

n

Cir

i Ik

lim

Kh

atu

list

iwa

Ter

uja

/

Gem

bir

a/

Ser

on

ok

Tid

ak

Gem

bir

a/

Sed

ih

Ber

kes

an

Tid

ak

Ber

kes

an

Christopher / / / - / -

Esther / / / - / -

Karren / / / - / -

Razli / / / - / -

JUMLAH 5 5 5 0 5 0


172

Jadual 8: Temubual bersama Christopher

Guru : Apakah ilmu baru yang awak peroleh berdasarkan kepada permainan tadi?

Christopher : Banyak cikgu yang saya belajar. Sekarang saya dah tahu purata suhu tahunan

negara kita 27 Celcius.

Guru : Bagus, apa lagi yang awak tahu?

Christopher: Haaaa saya pun dah tahu cikgu berapa purata suhu tahunan negara

kita. Jawapannya 2600 mm kan cikgu?

Guru : Tahniah Christopher, betul jawapan awak

Jadual 9 : Temubual bersama Karren

Guru : Karren, apakah perasaan kamu bila cikgu guna permainan WOJ bagi sesi

pembelajaran hari ini?

Karren : Seronok sangat cikgu, saya tak pernah main permainan macam ni. Lain

dari yang lain, lain kali kita main macam ni lagi cikgu, saya tak la boring

sangat

Jadual 10 : Temubual bersama Esther

Guru : Awak rasa permainan tadi ada ataupun tidak membantu awak untuk memahami

tajuk yang telah saya ajar?

Esther : Mestila ya cikgu, bila saya main tadi memang buat saya rasa senang nak

faham apa yang cikgu ajar. Senang je nak ingat apa yang cikgu ajar, lepas

tu seronok sebab dapat lawan dengan kumpulan yang satu lagi tu. Kalau

cikgu ajar macam biasa je tak best, sebab tak ada cabaran.

Ternyata data-data yang diperoleh daripada kesemua instrumen pengumpulan data sepanjang kajian

tindakan ini dilaksanakan seperi ujian pra dan ujian pasca, nota lapangan, temu bual serta lembaran

latihan banyak membantu untuk menyokong serta mengukuhkan lagi kajian yang dilaksanakan ini. Di

samping itu penggunaan instrumen pengumpulan data yang tepat dan sesuai juga sangat membantu saya

untuk menilai serta melihat sendiri sejauh mana kesesuaian dan keberkesanan strategi W.O.J yang

digunakan bagi membantu pelajar saya yang mempunyai masalah.

REFLEKSI

Saya telah menjalankan kajian tindakan ini sebagai satu usaha untuk memperbaiki mutu dan juga kualiti

sesi pengajaran dan pembelajaran dengan mencipta serta menggunakan strategi baru yang lebih berkesan

bagi membantu mempertingkatkan kefahaman murid di dalam sesuatu topik.

Melalui kajian ini, banyak input serta perkara baru yang telah saya pelajari. Misalnya, melalui kajian ini,

secara tidak langsung telah memberi ruang dan juga peluang kepada saya untuk memperkukuhkan lagi

pengetahuan serta mengaplikasikan ilmu berkaitan dengan teori pembelajaran Kognitif di dalam sesi

pengajaran dan pembelajaran. Jika diteliti dan juga diperhati, sebelum ini sewaktu melaksanakan sesi

pengajaran dan pembelajaran, saya kurang menitikberatkan aspek berkaitan dengan pengaplikasian teori

pembelajaran. Hal ini ternyata berbeza sewaktu saya melaksanakan kajian tindakan ini. Setelah meneliti


173

beberapa faktor penting dan juga tahap kebolehan murid, akhirnya saya mengambil inisiatif untuk

mengaplikasikan teori pembelajaran kognitif di dalam strategi yang akan dilakukan ke atas subjek kajian.

Dengan adanya rujukan, tinjauan literatur serta ditambahkan lagi proses inovasi dan juga pengaplikasian

membantu saya untuk mempertingkatkan lagi pengetahuan saya berkaitan dengan pembelajaran Kognitif.

Di samping itu, melalui kajian tindakan ini juga telah mengajar saya akan betapa pentingnya mempunyai

perancangan yang teliti dan juga rapi dengan merangkumi kepelbagaian kaedah dan juga teknik.

Perancangan yang teliti ini sangat membantu untuk mewujudkan suasana pembelajaran yang menarik

sekaligus mencapai objektif P&P yang telah ditetapkan. Sebagai salah seorang guru, amat penting untuk

kita mengetahui serta menganalisis beberapa perkara penting sebelum melaksanakan sesi pengajaran

pembelajaran. Antara perkara penting yang perlu di ambil kira ialah faktor minat, tahap kebolehan serta

kecenderungan seseorang murid.

Dengan adanya kajian tindakan ini juga secara tidak langsung membuka peluang kepada saya untuk

membantu murid-murid yang lemah di dalam memperkembangkan lagi potensi intelek yang ada di dalam

diri mereka. Sebagai salah seorang bakal pendidik, kita tidak seharusnya memiliki sikap berputus asa

terutama sekali sewaktu berhadapan dengan murid yang menghadapi masalah pembelajaran. Perhatian

dan juga bimbingan yang rapi serta mencukupi amat perlu dititikberatkan dalam usaha membantu murid-

murid tersebut memperkembangkan lagi potensi intlek dalam diri.

Tuntasnya, dapatlah disimpulkan bahawa pelaksanaan strategi W.O.J ini merupakan salah satu usaha

yang saya laksanakan bagi proses menambahbaik kualiti pengajaran yang telah saya lakukan. Diharapkan

bahawa pelaksanaan strategi W.O.J ini dapat membantu membuka minda murid-murid sekaligus

mempertingkatkan lagi tahap pencapaian murid-murid pada masa akan datang.


Antara aspek yang seharusnya diteliti untuk kajian pada masa akan datang ialah dengan memantapkan

lagi strategi W.O.J ini agar ianya lebih bersifat fleksibel dan sesuai untuk diaplikasikan dengan semua

tajuk. Untuk itu, lebih banyak rujukan perlu dibuat agar penggunaan strategi ini lebih bersifat meluas.

Dengan adanya rujukan yang bersifat menyeluruh, secara tidak langsung membolehkan saya untuk

meneliti kesemua aspek secara teliti tanpa mengabaikan mana-mana kriteria penting yang digariskan.

Di samping itu untuk kajian seterusnya, salah satu cadangan yang seharusnya diambil kira ialah

dengan mempertingkatkan lagi kajian mengenai aplikasi teori Kognitif di dalam sesi pengajaran

pembelajaran. Kajian yang pelbagai dan bersifat holistik amat diperlukan kerana Teori Kognitif

memainkan peranan yang sangat besar dalam usaha untuk membantu mempertingkatkan lagi kemahiran

kognitif dalam diri murid-murid.

Para penyelidik pada masa akan datang juga seharusnya menyedari bahawa tahap pencapaian dan

juga potensi seorang murid itu berada pada tahap yang berbeza-beza. Kesemua faktor ini seharusnya

diteliti serta diambil kira agar seseorang guru itu mampu untuk mempertingkatkan lagi kualiti kajian yang

dilaksanakan sekaligus mencapai objektif yang ditetapkan. Guru juga perlu sentiasa memiliki sifat kreatif

dan inovatif dalam diri masing-masing agar kaedah pengajaran mereka lebih berpusatkan murid dan juga

menyeronokkan. Dengan wujudnya aktiviti serta perancangan pelajaran seumpama ini mampu untuk

memperkembangkan tahap potensi yang sedia ada dalam diri murid-murid ke tahap yang maksimum.


174

RUJUKAN

Konting, M. M. (1998). Kaedah Penyelidikan Tindakan. Hulu Kelang: Percetakan Dewan Bahasa

Dan Pustaka.

Lebar, O. (2011). Kajian Tindakan dalam Pendidikan. Tanjong Malim: Penerbit Universiti

Pendidikan Sultan Indris.

Mei, T. A. (2010). Panduan Kerja Kursus Ilmu Pendidikan : Idea, COntoh dan Aplikasi Teori. Shah

Alam: Oxford Fajar Sdn Bhd.

Meng, C. F. (2011). Kajian Tindakan: Konsep Dan Amalan Dalam Pengajaran. Selangor:

Penerbitan Multimedia.

Mills, G. E. (2007). ACTION RESERACH :A Guide For The Teacher Researcher. United Stated:

Pearson.

Mustapa, S. I. (2010). Siri Kemahiran Generik: Kemahiran Belajar. Selangor: Penerbitan

Multimedia.

Sang, M. S. (2010). Pedagogi Untuk Pengajaran Dan Pembelajaran. Perak: Penerbitan Multimedia Sdn

Bhd.


175

MOCA (MODEL OF CONTRUCTIVISME + ARRANGEMENT)

SATU STRATEGI DALAM MENINGKATKAN KEMAHIRAN MURID TAHUN 5

UNTUK MENYATAKAN KEPENTINGAN TANAH TINGGI DAN TANAH

PAMAH TERHADAP EKONOMI NEGARA

Nurul Rasheeqa Binti Jonidi

[email protected]


[email protected]

Abstrak

Penyelidikan tindakan ini dijalankan untuk menilai sejauh manakah strategi Moca (Model of

Contructivism + Arrangement) dapat membantu dalam meningkatkan kemahiran murid Tahun 5

dalam menyatakan kepentingan tanah tinggi dan tanah pamah terhadap ekonomi negara. Responden

dalam kajian ini terdiri daripada 6 orang murid Tahun 5 yang tergolong dalam kumpulan pelajar

lemah dan sederhana. Kajian ini telah dijalankan dengan berbantukan penggunaan model 3D (3

dimensi) bentuk muka bumi dan beberapa bahan bantu mengajar lain seperti penggunaan gambar,

video, latihan. Data dikumpulkan melalui ujian pra dan ujian pasca. Sehubungan dengan itu, hasil

analisis data mendapati bahawa kesemua responden telah menunjukkan hasil yang sangat

memberangsangkan di mana keenam-enam responden menunjukkan peningkatan markah yang

ketara dalam ujian pasca berbanding ujian pra. Ini bermakna, strategi Moca ini sangat membantu

dalam meningkatkan kemahiran murid sederhana dan lemah dalam menyatakan kepentingan tanah

tinggi dan tanah pamah terhadap ekonomi negara. Oleh yang demikian, bagi meningkatkan

keberkesanan strategi ini, guru boleh memberikan latihan pengukuhan kepada murid bagi menguji

kefahaman mereka terhadap pembelajaran tersebut.

PENDAHULUAN

Konteks Kajian

Saya merupakan guru pelatih semester lapan opsyen Pengajian Sosial yang menuntut di Institut

Pendidikan Guru Kampus Tun Abdul Razak. Pada praktikum fasa tiga yang lalu, saya telah ditempatkan

di Sekolah Kebangsaan Pertiwi selama tiga bulan. Sepanjang menjalani praktikum yang ketiga ini, saya

telah diamanahkan untuk mengajar matapelajaran Kajian Tempatan Tahun 5. Apa yang saya dapati,

murid-murid tahun 5 di sekolah berkenaan sangat teruja dan bersemangat tinggi untuk menimba ilmu

yang disampaikan terutamanya apabila aktiviti berkumpulan yang berasaskan permainan dilakukan.

Namun begitu, ramai dalam kalangan mereka yang tergolong dalam golongan murid berprestasi

sederhana. Ini mungkin disebabkan oleh beberapa faktor dan salah satu daripadanya adalah disebabkan

oleh kaedah pengajaran yang kurang bersesuaian dengan gaya pembelajaran sesetengah murid.

Refleksi Pengajaran Dan Pembelajaran

Semasa saya mengajar subtopik Perbezaan di Antara Tanah Tinggi dan Tanah Pamah di bawah topik

Bentuk Muka bumi dalam tema Mengenal Negara Kita, saya dapati bahawa terdapat beberapa orang

murid Tahun 5 tidak mampu menyatakan kepentingan tanah pamah dan tanah tinggi terhadap ekonomi

negara. Terdapat juga murid yang keliru dengan kepentingan tanah pamah dan kepentingan tanah tinggi di

mana mereka menulis kepentingan tanah pamah pada ruangan jawapan kepentingan tanah tinggi. Saya

akui bahawa ini merupakan kesilapan saya kerana saya kurang menggunakan bahan bantu mengajar yang

mampu memberikan gambaran yang lebih jelas kepada mereka sepanjang mengajar topik ini. Sebaliknya,

bahan yang sering saya gunakan hanyalah gambar, buku teks dan lembaran kerja semata.



176

Pengajaran dan pembelajaran yang bertarikh 20 Februari 2013 ini telah saya mulakan dengan penggunaan

gambar kawasan tanah pamah dan tanah tinggi sebagai set induksi. Kemudian, aktiviti diteruskan lagi

dengan sesi soal jawab atau kuiz dengan berpandukan jadual bandingbeza yang telah saya tampalkan pada

papan tulis. Murid yang berjaya menjawab soalan dengan betul diberikan ganjaran berupa sebatang pensel

bagi menggalakkan penglibatan aktif mereka dalam aktiviti ini. Kemudian, barulah saya memberikan

penerangan lanjut mengenai topik ini dan disusuli dengan lembaran kerja. Pada mulanya, saya

beranggapan bahawa mereka telah menguasai topik ini memandangkan saya telah memberi penerangan

mengenai kepentingan tanah pamah dan tanah tinggi terhadap ekonomi negara dalam tajuk yang

berasingan sebelum ini. Namun, jangkaan saya benar-benar meleset apabila saya dapati bahawa masih

ramai murid yang tidak mampu menjawab soalan lembaran kerja yang diberikan walaupun soalan-soalan

tersebut telah dibincangkan semasa sesi soal jawab (kuiz). Apa yang lebih mengecewakan saya adalah,

terdapat segelintir murid yang langsung tidak mampu menyatakan kepentingan tanah pamah dan tanah

tinggi.


Data pertama yang menjadi titik tolak kajian saya adalah lembaran kerja yang bertarikh 20 Februari 2013

yang mana ia merupakan lembaran kerja yang saya berikan kepada murid Tahun 5 sebaik sahaja sesi

pengajaran dan pembelajaran subtopik Perbezaan di Antara Tanah Tinggi dan Tanah Pamah diajarkan.

Berikut merupakan contoh lembaran kerja yang saya edarkan pada hari tersebut.

Rajah 1 : Gambar Lembaran kerja ; Jadual bandingbeza tanah tinggi dan tanah pamah di Malaysia

Walau bagai manapun, hasil daripada semakan yang saya lakukan, terdapat beberapa orang murid yang

tidak mampu menjawab soalan tersebut dengan betul walaupun soalan ini telah dibincangkan semasa sesi

soal jawab (kuiz) semasa pengajaran dan pembelajaran dijalankan. Tambahan pula, terdapat segelinitir

murid yang meniru semasa menjawab soalan ekoran perasaan tidak sabar untuk pulang ke rumah pada

tengahari tersebut.


177

Rentetan daripada peristiwa itu, saya telah mengulang kembali pengajaran tajuk yang sama di samping

mentadbir ujian saringan bagi mengenalpasti murid yang benar-benar bermasalah dalam subtopik ini.

Namun, saya telah menyingkirkan 7 orang murid pemulihan daripada ujian saringan ini kerana keupayaan

kemahiran membaca mereka yang agak lemah.

“Denilson, Mathew, Maxel, dan Carl mempunyai masalah dalam kemahiran membaca.

Mereka seringkali enggan membuat latihan yang diberikan kerana mereka tidak tahu

membaca. Risman, Derrick dan Jelliya pula boleh membatang suku kata yang mudah

tetapi masih lemah dalam kemahiran membaca.”

(GK / Nota Lapangan / 30-01-2013)

Berikut merupakan analisis ujian saringan yang telah saya jalankan terhadap murid Tahun 5.

Jadual 1: Jadual Keputusan Ujian Saringan

Merujuk kepada keputusan di atas, dapatan yang saya peroleh adalah terdapat 6 orang murid yang

berpotensi dijadikan sebagai subjek kajian saya kerana mereka tidak mampu mencapai markah sasaran

yang telah saya tetapkan. Markah sasaran yang telah ditetapkan adalah dalam 70 markah dan ke bawah.

Sasaran ini mungkin kelihatan agak tinggi, tetapi saya senagaja menetapkannya sebegitu kerana soalan

yang saya berikan dalam ujian saringan kesemuanya adalah terdiri daripada soalan aras rendah yang

meliputi soalan aneka pilihan jawapan dan betul / salah.

Kemudian, bagi mengenalpasti masalah sebenar keenam-enam murid ini, saya telah mentadbir ujian

diagnostik terhadap mereka. Ia adalah bertujuan untuk mengetahui sama ada mereka mempunyai masalah

dalam aspek menyetakan kepentingan tanah pamah terhadap ekonomi negara sahaja, kepentingan tanah

tinggi terhadap ekonomi sahaja ataupun kedua-duanya sekali. Berikut merupakan contoh ujian diagnostik

yang telah saya berikan kepada mereka.

Bil Nama Markah Peratusan (%)

1. Anjali 7/15 47

2. Decruiz Anjali 9/15 60

3. Dolia 10/15 67

4. Joss 9/15 60

5. Maccius 9/15 60

6. Nelvinson 9/15 60


178

Rajah 2 : Gambar Contoh Ujian Diagnostik ; Menyatakan Kepentingan Tanah Pamah dan Tanah Tinggi

terhadap Ekonomi Negara

Sehubungan dengan itu, daripada ujian ini, baharulah saya dapat mengenalpasti masalah sebenar keenam-

enam murid tersebut. Baerdasarkan hasil dapatan yang diperoleh, mereka menghadapi masalah dalam

kedua-dua aspek menyatakan kepentingan tanah pamah dan tanah tinggi terhadap ekonomi negara.

Jadual 2 : Markah Ujian Diagnostik

Bil Nama Markah Peratusan (%)

1. Anjali 0/6 0

2. Decruiz 2/6 33

3. Dolia 1/6 17

4. Joss 3/6 50

5. Maccius 1/6 17

6. Nelvinson 0/6 0

Jadual 3 : Analisis Jawapan Ujian Diagnostik Murid

Bil. Nama Jawapan Soalan 1

Nyatakan kepentingan

tanah tinggi di Malaysia

Jawapan Soalan 2

Nyatakan kepentingan

tanah pamah di Malaysia

1. Anjali Tiada jawapan Tiada jawapan

2. Decruiz Tiada kaitan

a) Sesuai menanam

kebun

b) Sesuai penternakan

c) Ada pertanian

3. Dolia Tiada kaitan Sawah padi

4. Joss a) Sayur a) Air

b) Padi untuk makan

5. Maccius a) Pertanian Tiada kaitan

6. Nelvinson Tiada jawapan Tiada jawapan

= Jawapan yang sama


179

Saya melihat kepada pola kesalahan yang telah mereka lakukan. Saya berasa hairan kenapa setelah 3 kali

sesi penilaian yang dijalankan murid-murid ini masih belum mampu memberikan jawapan yang terbaik.

Oleh itu , saya telah menjalankan beberapa sesi tembual bersama kumpulan sasaran ini. Namun,

kebanyakan mereka memberikan jawapan yang sama kepada saya iaitu “tidak tahu”, “tidak ingat”, “tidak

jelas” dan tidak kurang juga yang berani mencuba untuk memberikan jawapan. Malangnya, jawapan

tersebut salah.

Saya telah memikirkan beberapa cara atau pendekatan untuk membantu murid-murid ini. Setelah meneliti

temubual yang dijalankan saya mendapat kesimpulan bahawa mereka sebenarnya gagal untuk

menggambarkan tanah pamah dan tanah tinggi seterusnya gagal untuk menyatakan kepentingannya.

Sehubungan dengan itu, saya telah mengambil keputusan untuk menggunakan model sebagai alat

intervensi kerana model itu sendiri yang bersifat maujud mampu menjana pemikiran murid dengan lebih

baik. Daripada model ini , murid akan membina pengetahuan baharu dan mampu menjana idea bagi

menyatakan kepentingan tanah tinggi dan tanah pamah. Ini jelas sekali dinyatakan di dalam teori

konstruktivisme dan telah dinyatakan secara jelas oleh Kenneth Tobin melalui persoalan yang diutarakan

di dalam bukunya yang bertajuk The Practice Of Constructivism In Science Education.

"5. What is the role of truth in your model?

Constructivism is an attempt to cut loose from the philosophical tradition and specifically

from the philosofical tradition that knowledge has to be a representation of reality."

Kenneth Tobin (2009:47)

KUMPULAN SASARAN

Kajian ini telah melibatkan seramai enam orang subjek kajian dalam kalangan murid Tahun 5 Sekolah

Kebangsaan Pertiwi, Serian. Mereka terdiri daripada empat orang murid lelaki dan dua orang murid

perempuan. Secara khususnya, umur keenam-enam orang murid ini adalah dalam lingkungan 11 tahun.

Secara amnya, kesemua murid ini adalah merupakan murid yang memiliki prestasi akademik yang

sederhana di dalam kelas saya. Mereka juga seringkali kurang memberikan tumpuan ketika saya mengajar

dan seringkali melakukan aktiviti sendiri dan bercakap bersama rakan ketika guru mengajar di hadapan.

STRATEGI TINDAKAN

Saya telah mengambil keputusan untuk menjalankan strategi tindakan yang berlandaskan kepada konsep

kontrusktivisme. Konsep konstruktivisme ini merupakan teori pembelajaran yang melihat murid sebagai

pembina pengetahuan, bukannya sebagai penerima pengetahuan (Noriati, et al, 2009). Ini bermakna,

teori konstruktivisme ini adalah teori yang menggalakkan murid untuk membentuk dan membina

pengetahuan mereka terlebih dahulu berdasarkan pengalaman sedia ada mereka dan bukannya menerima

bulat-bulat pengetahuan yang disampaikan.

Oleh yang demikian, saya telah menggunakan pelbagai media untuk merangsang pengetahuan sedia ada

pelajar seperti penggunaan gambar, video dan model bentuk muka bumi tanah tinggi dan tanah pamah.

Pada pendapat saya, penggunaan model 3D bentuk muka bumi adalah sangat sesuai digunakan untuk

membina pengetahuan murid terhadap perbezaan bentuk muka bumi di samping memerhati kepentingan

yang dibawa oleh setiap bentuk muka bumi tersebut masing-masing mengikut logik dan kesesuaian.

Kenyataan ini juga turut disokong oleh Akhiar Pardi dan Shamsina Bt Shamsudin, 2010 yang menyatakan

bahawa pembelajaran menurut konsep kontruktivisme ini berlaku melalui penemuan, pengalaman dan

model. Selain itu, ia juga sangat membantu murid-murid yang lemah dalam memahami sesuatu konsep

kerana ia dapat menyokong sumber pengajaran bertulis yang lain.


180

“Bahan 3D dibina dan digunakan untuk membantu pelajar memahami dunia kini dan

dahulu. Bahan ini memberikan pelbagai jenis pengetahuan berbanding dengan bahan-

bahan bertulis atau lisan. Objek 3D boleh menyokong bahan lain seperti buku teks dan

menyumbang kepada pengalaman konkrit selain memberikan rangsangan untuk kreativiti

dan ekspresi. “

(Noriati A. Rashid et. al, 2009)

Penggunaan model ini juga dipilih atas dasar kebolehannya yang dapat membantu murid memahami

sistem dunia sebenar. Menurut Smaldino et al., 2005 dalam Noriati et al.,2009, model boleh menyediakan

pengalaman-pengalaman pembelajaran yang tidak dapat dilakukan oleh bahan sebenar di mana

penglibatan pelbagai deria diperlukan untuk membina isi kandungan seperti yang ditegaskan dalam

pembelajaran konstruktivisme.

Sehubungan dengan itu, oleh kerana saya tidak dapat membawa mereka untuk melihat sendiri kawasan

tanah tinggi dan tanah pamah yang terlalu luas di persekitaran, saya telah menghasilkan bentuk muka

bumi yang mewakili tanah pamah dan tanah tinggi dalam bentuk sebuah model 3D. Tambahan pula,

aktiviti pemasangan kit model yang telah disediakan semasa strategi intervensi telah membolehkan murid

melakukan aktiviti yang bersifat interaktif. Seterusnya ia juga telah memudahkan mereka untuk melihat

dan melakukan sendiri eksperimen (kemahiran psikomotor) dan analisis (kemahiran berfikir) dengan

menggunakan model agar dapat meningkatkan pemahaman mereka terhadap kepentingan tanah pamah

dan tanah tinggi kepada ekonomi negara sepertimana yang ditekankan dalam konsep konstruktivisme

yang menggalakkan murid untuk membina pengetahuan mereka sendiri berdasarkan pemerhatian dan

aktiviti pembelajaran yang bersifat interaktif.

“Sesuatu pengajaran dan pembelajaran yang bercorak pemasangan menarik perhatian

pelajar daripada pelbagai tahap umur. Ia boleh merangsang kaedah inkuiri dan penemuan

serta memberikan peluang kepada pelajar meneroka pelbagai bahagian sesuatu model.

Selain itu, aktiviti pemasangan boleh membantu dalam menajamkan kemahiran kognitif

dan psikomotor pelajar.”

(Noriati A. Rashid et. al, 2009)

Secara ringkas, berikut merupakan langkah strategi Moca yang telah dilaksanakan:

Rajah 3 : Langkah Strategi intervensi

•Penerangan menggunakan gambar

•Motivasi Penerangan

•Video mengenai keadaan fizikal kawasan tanah tinggi dan tanah pamah di Malaysia dan kegiatan yang sesuai dijalankan di kedua-dua kawasan tersebut

Tayangan video

•Murid menyusun kit model (kereta, bangunan, rumah) mengikut kesesuaian berdasarkan kepentingan kawasan muka bumi.

Kemahiran (hands on)

•Perbincangan di antara guru dan subjek kajian mengenai apa yang telah dipelajari

Kemahiran (minds on)

•Soal jawab dan ujian pasca Penilaian


181


Saya telah menggunakan tiga kaedah pengumpulan data iaitu:


Saya telah menyediakan soalan pra bagi memperoleh maklumat atau keputusan awal mengenai tahap

pengetahuan sedia ada murid terhadap tajuk yang bakal diajarkan. Seterusnya, ujian pasca pula dijalankan

bagi membolehkan saya melihat keputusan tahap kefahaman murid terhadap isi pelajaran yang telah

disampaikan. Ia juga dapat memudahkan saya melihat perbandingan mengenai tahap penguasaan murid

sebelum dan selepas intervensi dilakukan.

Temu bual

Temu bual yang saya lakukan adalah dalam bentuk semi formal yang melibatkan temu bual bersama

subjek kajian dan guru yang terlibat (guru kelas dan guru yang pernah mengajar subjek kajian). Temu

bual ini adalah bertujuan untuk mendapatkan maklumat tambahan mengenai subjek kajian daripada

sumber orang secara lisan. Selain itu, kaedah ini juga saya gunakan untuk mendapatkan data maklum

balas daripada subjek kajian berkenaan dengan tahap kefahaman mereka terhadap pelajaran yang

disampaikan.

Nota lapangan

Nota lapangan adalah bertujuan untuk membantu saya untuk mengingat segala data yang diperoleh

daripada pemerhatian yang dilakukan. Oleh itu, ia bukan sekadar catatan refleksi ringkas, bahkan, ia juga

merupakan catatan maklumat yang mampu menyokong sebarang maklumat yang saya peroleh melalui

lembaran kerja, ujian pra, ujian pasca dan temu bual yang telah dijalankan.

ANALISIS DAN DAPATAN


Rajah 4 : Graf Perbandingan Ujian Pra dan Pasca Subjek Kajian

Berdasarkan keputusan yang dapat dilihat daripada graf dan jadual tersebut, jelas sekali bahawa strategi

Moca ini mampu meningkatkan kemahiran murid dalam menyatakan kepentingan tanah pamah dan tanah

tinggi terhadap kepentingan ekonomi negara. Sebelum strategi intervensi dilakukan, Joss mendapat

markah tertinggi dalam ujian pra iaitu sebanyak 4 markah. Keputusan ini diikuti dengan markah ujian

2 2 2

4 3 3

6 6 6 6 6 6

Anjali Decruiz Dolia Joss Maccius Nelvinson

Ujian pra Ujian pasca


182

Maccius dan Nelvinson sebanyak 3 markah. Manakala, markah terendah dalam kalangan mereka pula

dimiliki oleh Anjali, Decruiz dan Dolia yang hanya mendapat 2 markah sahaja.

Namun, kesemua subjek ini telah memperoleh keputusan ujian pasca yang sangat memberangsangkan.

Anjali, Decruiz dan Dolia telah mendapat peratusan peningkatan yang paling tinggi iaitu sebanyak 67%.

Diikuti oleh Maccius dan Nelvinson iaitu sebanyak 50% dan Joss sebanyak 33%.

Jadual 3 : Perbandingan Ujian Pra dan Pasca Subjek Kajian

Temu bual

Berdasarkan data temu bual yang saya peroleh, saya dapati bahawa kesemua subjek kajian saya mampu

menyatakan kepentingan tanah tinggi dan tanah pamah terhadap ekonomi negara dengan yakin

berbanding sebelum strategi Moca dijalankan. Saya juga turut bertanyakan tentang perasaan mereka

semasa melaksanakan strategi ini. Keputusannya, kesemua mereka seronok melakukan kesemua aktiviti

dalam strategi Moca dan mereka mengakui bahawa setiap aktiviti yang dijalankan sangat membantu

mereka untuk memahami pelajaran yang disampaikan. Kenyataan ini dapat dibuktikan melalui hasil

analisis data temu bual yang telah saya jalankan seperti berikut:

Jadual 4: Analisis Data Temu Bual

Tema

soalan

Murid

Perasaan Aktiviti yang

disukai

Kefahaman Penggunaan

model 3D

Gembira /

Seronok

Sedih /

kecewa

1 2 3 1 2 3 Suka Tidak

suka

Anjali / / / / / / / /

Decruiz / / / / / / / /

Dolia / / / / / / / /

Joss / / / / / / / /

Maccius / / / / / / / /

Nelvinson / / / / / / / /

Jumlah 6 - 6 6 6 6 6 6 6 -

Petunjuk:

Mencantum puzzle

Aktiviti 1 Tayangan video

Aktiviti 1 Hands on dan perbincangan

Bil Nama pra pasca peningkatan %

1. Anjali 2/6 6/6 67

2. Decruiz 2/6 6/6 67 3. Dolia 2/6 6/6 67 4. Joss 4/6 6/6 33

5. Maccius 3/6 6/6 50

6. Nelvinson 3/6 6/6 50


183

Nota lapangan

Hasil dapatan kajian saya ini juga turut disokong oleh catatan nota lapangan yang telah saya catatkan

semasa pelaksanaan minggu intervensi iaitu:

“Video yang dipertontonkan mampu memberikan gambaran umum kepada subjek kajian

mengenai kepentingan kawasan tanah pamah dan tanah tinggi di Malaysia.”

(NL, 17-4-2013)

“Subjek kajian saya mampu mengenal pasti bentuk muka bumi tanah pamahh dan tanah

tinggi yang terdapat pada model 3D yang ditunjukkan. Mereka membandingkan gambar

puzzle yang telah dicantum pada langkah pertama dengan model bentuk muka bumi dan

mendapati bahawa ianya adalah serupa. Persamaan ini telah membuatkan mereka semakin

bersemangat untuk melakukan aktiviti hands on pada langkah ketiga.”

(NL. 18-4-2013)

“Pelajar begitu seronok sepanjang pelaksanaan aktiviti. Mereka begitu fokus semasa

menyusun prasarana pada model bentuk muka bumi. Mereka berbincang dan berinteraksi di

antara satu sama lain. Ini sesuai dengan teori kontruktivisme yang diinginkan di mana

pembelajaran boleh berlaku semasa perbincangan bersama ahli kumpulan dan guru yang

membimbing. Melalui ujian pasca, saya dapati bahawa mereka juga dapat menyatakan

kepentingan bentuk muka bumi tanah pamah dan tanah tinggi terhadap ekonomi Malaysia.”

(NL. 18-4-2013)

REFLEKSI

Kajian saya bermula apabila saya mendapati bahawa murid-murid saya terutama subjek kajian yang

terpilih sangat sukar untuk memahami isi pelajaran yang saya sampaikan. Sebelum ini, saya seringkali

menggunakan bahan bantu mengajar seperti gambar dan bahan bacaan tanpa menggunakan bahan maujud

seperti model mahupun video dalam proses pengajaran dan pembelajaran saya. Saya cuma sedar akan

kesilapan ini apabila saya mendapati bahawa terdapat beberapa orang murid yang sukar untuk memahami

pengajaran saya walaupun saya menyampaikannya secara berulang-ulang. Sehinggalah saya mengakaji

dan menemu bual salah seorang subjek kajian saya sehingga membuatkan saya sedar akan kesilapan dan

ketidakpekaan saya terhadap keperluan dan gaya pembelajaran murid saya yang berbeza. Murid tersebut

menyatakan bahawa, alangkah seronoknya jika saya dapat menunjukkan sebuah bahan maujud yang

membolehkan mereka melihat dengan jelas kawasan bentuk muka bumi sepertimana yang terdapat dalam

buku teks yang sering digunakan oleh mereka sepanjang pembelajaran matapelajaran Kajian Tempatan

Tahun 5. Jujur saya akui bahawa, daripada pengakuan salah seorang subjek saya inilah saya mendapat

ilham untuk menghasilkan sebuah model 3D bentuk muka bumi yang digunakan dalam strategi Moca ini.

Pada masa yang sama, saya juga berfikir bahawa, adalah lebih baik dan bermakna sekiranya mereka dapat

mempelajari dan membina sendiri pengetahuan itu berdasarkan pengalaman pembelajaran mereka sendiri.

Justeru, saya telah memilih teori konstruktivisme sebagai tunjang strategi saya dengan harapan murid-

murid tersebut akan lebih mengingati apa sahaja pembelajaran yang berlaku sepanjang proses strategi ini

dilaksanakan.

Selain itu, saya juga sedar akan kesilapan saya dalam amalan pendidikan yang seringkali saya lakukan.

Saya akui bahawa, saya seringkali menggunakan kaedah yang sama seperti kaedah penerangan dengan

menggunakan bantuan buku teks dan gambar setiap kali menyampaikan pengajaran kepada murid. Saya


184

seharusnya peka akan perubahan yang berlaku dalam dunia pendidikan pada hari ini. Pada masa kini,

penggunaan teknologi seperti LCD, video, gambar, internet dan sebagainya merupakan bahan atau media

yang relevan dengan zaman pendidikan kanak-kanak pada hari ini. Saya seharusnya berusaha dalam

memberikan khidmat didikan dan pengajaran yang terbaik kepada murid saya supaya mereka juga

mempunyai peluang yang sama dalam bidang pendidikan sepertimana yang diterima oleh murid-murid

yang lain. Oleh itu, saya mengakui kesalahan saya dan akan berusaha memperbaiki kelemahan ini dengan

berusaha mencari alternatif dan pendekatan yang pelbagai bagi menarik minat murid saya dalam

melibatkan diri secara aktif dalam proses pengajaran dan pembelajaran.

Seterusnya, saya juga mempelajari bahawa, sebagai seorang guru, kita boleh mempraktikkan pelbagai

gabungan teori pengajaran yang sesuai. Teori-teori tersebut jika dipraktikkan dengan betul pastinya akan

menjanjikan sesebuah hasil yang sangat positif dalam peningkatan prestasi dan pencapaian murid

terhadap pembelajaran. Contohnya, teori konstruktivisme yang saya aplikasikan dalam strategi Moca

yang sangat membantu subjek kajian saya dalam memahami dan meningkatkan kemahiran menyatakan

kepentingan tanah tinggi dan tanah pamah terhadap ekonomi negara. Melalui teori ini, saya telah dapat

menggalakkan murid untuk belajar dan membina konsep sendiri melalui pengalaman pembelajaran

kendiri.


Strategi Moca merupakan kajian saya yang pertama dalam dunia pendidikan. Saya percaya bahawa ia

merupakan satu permulaan yang baik dalam memulakan langkah kerjaya saya dalam bidang pendidikan.

Namun begitu, kajian ini pastinya bukan kajian yang terakhir saya, malahan ia merupakan titik tolak yang

pertama dalam memulakan kerjaya sebagai seorang guru. Pastinya saya akan melakukan kajian yang

seterusnya tetapi mungkin dalam bentuk yang lebih sistematik dan inovatif daripada kajian ini.

Setiap sesuatu itu pastinya ada kelemahan yang tidak dapat dielakkan. Saya akui bahawa, kajian ini masih

mempunyai banyak perkara yang perlu diperbaiki. Oleh yang demikian, cadangan penambahbaikan kajian

adalah perlu bagi menghasilkan kajian yang lebih baik pada masa akan datang.

Sehubungan dengan itu, saya mencadangkan agar kajian ini dilakukan untuk lingkaran yang kedua atau

berikutnya. Hal ini kerana, kajian yang dilakukan secara berulang pastinya akan dapat menghasilkan

sesuatu yang lebih baik. Sekurang-kurangnya, kelemahan dalam kajian lingkaran pertama boleh

diperbaiki semasa melakukan kajian dalam lingkaran yang kedua dan seterusnya.

Sebagai contoh, menambahbaik penggunaan bahan atau material yang lebih berkualiti. Sebagai contoh,

penggunaan gambar sebagai kit model boleh digantikan dengan bahan maujud yang bersaiz kecil supaya

murid dapat melihat dengan jelas bentuk dan keadaan sesuatu bahan itu di samping menjamin kestabilan

bahan tersebut apabila ia digunakan sebagai kit model (prasarana ekonomi) dalam aktiviti hands on.

Akhir sekali, saya mencadangkan agar kajian ini boleh dijadikan sebagai rujukan kepada kajian-kajian

lain yang berkaitan. Di samping itu, saya juga berharap agar strategi Moca ini boleh diaplikasikan dalam

pengajaran dan pembelajaran subjek lain selain Kajian Tempatan. Hal ini kerana, ia mampu menarik

minat murid untuk melibatkan diri secara aktif dalam aktiviti pembelajaran di samping sesuai dengan

pengajaran dalam pelbagai subjek. Selain itu, ia juga sesuai digunakan untuk pengajaran murid dalam

pelbagai peringkat umur.


185

RUJUKAN

Akhiar Pardi, Shamsina Bt Shamsudin. (2010). Rancangan Pengajaran Harian dalam Pengajaran dan

Pembelajaran. Ipoh, Perak: Penerbitan Multimedia Sdn. Bhd.

Noriati A. Rashid, Boon Pong Ying, Sharifah Fakhriah Syed Ahmad. (2009). Murid dan Alam Belajar.

Shah Alam, Selangor: Oxford Fajar Sdn. Bhd.

Noriati A. Rashid, Boon Pong Ying, Sharifah Fakhriah Syed Ahmad, Wan kamaruddin Wan Hasan.

(2009). Teknologi dalam Pengajaran dan Pembelajaran. Shah Alam, Selangor: Oxford Fajar

Sdn. Bhd.

Tobin, K. (2009). The Practice of Constructivism Science Education. Hillsdale, New Jersey: Lawrence

Erlbaum Associates, Inc, Publishers.


186

STRATEGI K.I.T: SATU PENDEKATAN UNTUK MENINGKATKAN KEMAHIRAN MURID

TAHUN 5 MENYATAKAN CIRI BENTUK MUKA BUMI DI MALAYSIA

Qamarul Aqramin Bin Rosli

[email protected]


[email protected]

Abstrak

Penyelidikan Tindakan ini dijalankan bertujuan untuk membantu meningkatkan

kemahiran murid Tahun 5 dalam menyatakan ciri bentuk muka bumi di Malaysia

melalui strategi “K.I.T”. Seramai lima orang subjek kajian telah dipilih dalam kalangan

murid Tahun 5 setelah proses tinjauan awal dibuat. Strategi “K.I.T” membantu murid

mengingat dan memahami ciri bentuk muka bumi yang terdapat di Malaysia dengan

lebih baik. Pengumpulan data dibuat melalui kaedah Ujian Pra dan Ujian Pasca, nota

lapangan, temubual dan analisis dokumen. Hasil analisis kesemua instrumen

menunjukkan peningkatan semua subjek kajian dalam menyatakan ciri bentuk muka

bumi yang berkaitan. Justeru, kit pembelajaran “K.I.T” ini dapat membantu

meningkatkan kemahiran murid tahun 5 dalam menyatakan ciri bentuk muka bumi di

Malaysia dengan lebih baik. Cadangan kajian seterusnya ialah dengan menambah baik

kit pembelajaran sedia ada bagi mempelbagaikan strategi pengajaran guru dan teknik

pembelajaran murid berkaitan topik berkenaan.

PENDAHULUAN

Konteks Kajian

Saya, adalah seorang guru pelatih pengkhususan Pengajian Sosial. Kini, saya sedang berada dalam

semester 8 Program Ijazah Sarjana Muda Perguruan (PISMP) di Institut Pendidikan Guru Kampus Tun

Abdul Razak (IPGKTAR), Kota Samarahan. Pada semester 7, saya telah menjalani Praktikum Fasa 3

selama 12 minggu di Sekolah Kebangsaan (SK) Koran, Serian. Sekolah ini terdiri daripada 381 orang

murid termasuk murid prasekolah. Sepanjang praktikum lepas, saya telah diamanahkan untuk mengajar

subjek Kajian Tempatan bagi Tahun Lima. Kelas ini terdiri seramai 25 orang murid iaitu seramai 13

orang perempuan dan 12 orang lelaki.

Refleksi Pengajaran dan Pembelajaran Lalu

Saya telah masuk kelas Tahun 5 bagi mengajar subtopik Ciri-ciri Fizikal Bentuk Muka Bumi di Malaysia.

Saya menjalankan sesi pengajaran dengan aktiviti nyanyian lagu „Puteri Santubong‟ bagi sesi induksi,

diikuti dengan aktiviti pembelajaran koperatif „Mencari Harta Karun‟. Kemudian, saya beralih pada sesi

penerangan di langkah yang kedua dengan berbantukan slaid powerpoint. Kemudian, mereka diberi masa

untuk menyalin semula nota dan mengingat setiap fakta yang telah saya sampaikan. Setelah selesai proses

tersebut, saya memberi murid masa kira-kira 5 minit bagi mereka mengingat dan menghafal semua ciri-

ciri bagi setiap bentuk muka bumi tersebut. Apabila tempoh tamat, saya mengedarkan lembaran kerja bagi

menguji kemampuan murid menyatakan dua jenis bentuk muka bumi sahaja iaitu tanah pamah dan tanah

tinggi. Setelah selesai menjawab, saya menyemak jawapan bersama-sama murid bagi mengukur sejauh

mana tahap penguasaan mereka terhadap tajuk tersebut. Didapati terdapat kira-kira 11 orang murid yang


187

tidak dapat mencapai tahap penguasaan baik yang minimum. Hal ini demikian kerana tempoh yang

singkat, mereka dilihat tidak mampu mengingat fakta untuk memahami isi pelajaran. Oleh itu, tanggapan

saya tentang kemampuan murid mengingati fakta yang dipelajari dapat membantu mereka menyatakan

dua jenis bentuk muka bumi adalah kurang praktikal dan tepat dan perkara ini perlu ditangani segera.

Refleksi Nilai Pendidikan

Pengalaman yang telah saya peroleh dalam siri-siri praktikum yang lalu telah banyak mengajarkan saya

erti citra diri guru yang unggul. Seorang guru yang mempunyai jiwa pendidik seharusnya mempunyai

nilai keprihatinan terhadap keperluan murid semasa mereka berada di sekolah. Ia merangkumi pelbagai

aspek seperti keperluan persekitaran pembelajaran yang kondusif, perhatian dan kasih sayang daripada

guru dan rakan sebaya, perasaan sepunya dan selamat serta keperluan-keperluan lain yang berkaitan

dengan perkembangan dan pembangunan diri murid di sekolah. Selain itu, nilai yang seiring dengan

prihatin ialah dedikasi. Saya kagum akan guru-guru yang berdedikasi terutamanya guru yang

berpengalaman. Seseorang guru itu akan berusaha untuk membantu murid-muridnya dalam pelajaran

kerana mahu mereka berjaya tanpa mengenal erti penat lelah dan diiringi kesabaran.


Kelas Tahun 5 terdiri daripada 25 orang murid. Namun saya hanya mengambil 5 orang murid sahaja

daripada kelas tersebut bagi mengikuti ujian diagnostik setelah dikenal pasti dan disaring kerana

kumpulan murid ini dilihat mempunyai masalah semasa sesi P&P yang terdahulu. Berikut merupakan

contoh kesalahan yang dilakukan oleh murid-murid yang terlibat:

Rajah 1: Contoh lembaran kerja yang dijawab oleh murid

Jadual 1: Keputusan markah murid bagi lembaran kerja ( Ujian Saringan )

Bil. Nama Murid Jantina Markah

1. Rico L 3/8

2. Alice P 1/8

3. Jonathan L 0/8

4. John L 1/8

5. Lincoln L 1/8


188

Biarpun telah cuba dibantu, murid-murid ini dilihat seperti terlalu bergantung kepada saya bagi

mendapatkan jawapan melalui pemberian klu dan bayangan jawapan. Memandangkan masalah sama

berulang dalam sesi kedua pengajaran saya untuk topik yang sama, saya memilih untuk menjalankan

ujian diagnostik bagi memastikan isu sebenar yang melanda diri murid berkenaan isi pelajaran bagi mata

pelajaran ini.

Rajah 2: Contoh ujian diagnostik yang dijawab oleh murid-murid

Jadual 2: Keputusan markah murid Ujian Diagnostik

Bil. Nama Murid Jantina Markah

1. Rico L 3/10

2. Alice P 6/10

3. Jonathan L 4/10

4. John L 6/10

5. Lincoln L 3/10

Berdasarkan dapatan daripada ujian diagnostik ini, saya telah benar-benar jelas dan faham akan isu dan

masalah utama yang dialami oleh murid-murid saya dalam usaha mereka menguasai topik ini. Oleh itu,

saya telah memilih untuk menetapkan tajuk ini sebagai fokus atau tumpuan utama dalam pelaksanaan

kajian saya ini.


189

Fokus Kajian

Saya berpendapat bahawa usaha untuk membantu murid tahun 5 menyatakan ciri bentuk muka bumi di

Malaysia merupakan satu perkara yang mesti diberikan perhatian sewajarnya. Oleh itu, berpandukan data-

data yang telah diperolehi, fokus kajian saya ialah meningkatkan kemahiran murid-murid tahun lima

menyatakan ciri bentuk muka bumi di Malaysia. Objektif kajian saya pula adalah untuk meningkatkan

kemahiran murid-murid Tahun Lima menyatakan sekurang-kurangnya dua ciri bentuk muka bumi di

Malaysia melalui strategi K.I.T.

KUMPULAN SASARAN

Kumpulan sasaran saya adalah terdiri daripada lima orang dari tahun lima iaitu seramai empat

orang murid lelaki dan seorang murid perempuan. Jadual berikut adalah merupakan maklumat dan

latar belakang subjek kajian saya.

Jadual 3: Senarai nama dan latar belakang murid yang menjadi subjek kajian

Nama Murid Karekter/ Ciri-Ciri Unik Di Dalam

Kelas

Jawatan Di

Sekolah

Pekerjaan Bapa

Rico Seorang yang suka bermain dan

bergurau

Pasif semasa pengajaran guru

Murid Biasa Petani

Alice Suka senyum

Fokus semasa guru mengajar

Murid Biasa Penyelia Kilang

John Suka bermain di dalam kelas

Gemar mengganggu rakan lain

Murid Biasa Petani

Lincoln Pandai berpura-pura tahu tetapi

tidak

Aktif dalam aktiviti berkumpulan

Murid Biasa Petani

Jonathan Seorang yang ceria dan suka ke

hadapan

Mudah hilang fokus dan suka

mengajak rakan lain bersamanya untuk

berbual

Murid Biasa Petani

STRATEGI TINDAKAN

Apakah strategi yang digunakan?

Dalam kajian ini saya telah memilih untuk menggunakan strategi K.I.T yang didasari oleh teori

Konstruktivisme-Kognitif. Teori Konstruktivisme-Kognitif berlaku apabila murid membina ilmu

pengetahuan dengan melibatkan dirinya secara aktif, menggunakan cara banding beza maklumat baru

dengan pengalaman sedia ada, supaya dapat menyelesaikan sebarang perselisihan yang timbul dengan

tujuan mencapai kefahaman terhadap maklumat baharu. (Mok Soon Sang, 2012).


190

Prosedur pelaksanaan strategi

Langkah 1: menjalankan ujian pra

Bagi melaksanakan strategi K.I.T yang telah saya pilih, saya memulakan tindakan dengan membuat ujian

pra terlebih dahulu kepada keenam-enam orang subjek kajian.

Langkah 2: motivasi & tayangan video

Setelah semua kumpulan sasaran saya menghantar ujian yang telah dijawab, saya mempertontonkan

sebuah video berkenaan alam sekitar di Malaysia. Di samping merangsang pemikiran murid melalui

proses penjanaan idea, saya juga telah memotivasikan murid untuk kekal fokus dan bersemangat

sepanjang proses pembelajaran.

Langkah 3: perbincangan kumpulan

Dalam langkah ini, semua subjek kajian telah diedarkan dengan kad memori (akronim) bagi tujuan

hafalan dan pemahaman. Murid akan bersaing sesama sendiri untuk menghafal akronim tersebut bagi

mendapatkan merit khas. Ia akan ditebus dengan hadiah di akhir sesi pengajaran dan pembelajaran.

Langkah 4: penggunaan kit pembelajaran

Setelah selesai mengingat setiap ciri dengan baik, setiap murid akan diberikan dengan kad permainan

„Mencari Perkataan Tersembunyi‟ dan jadual „Cetusan Memori‟ bagi tujuan peneguhan ilmu yang baru

diperolehi sebentar tadi. Jawapan yang telah dilengkapkan oleh subjek kajian akan disemak selepas masa

yang diberikan tamat.

Langkah 5: soal jawab ringkas

Dalam langkah ini, saya mengadakan sesi soal jawab dengan murid-murid. Semasa soal jawab, saya

mengutamakan subjek kajian saya dengan bertanyakan soalan kepada mereka. Soal jawab ini bertujuan

untuk menguji kefahaman mereka mengenai tajuk ini selepas strategi yang telah dijalankan sebentar tadi.

Langkah 7: menjalankan ujian pasca

Selepas menjalankan strategi tersebut, barulah saya memberi ujian pasca kepada subjek kajian saya untuk

melihat perubahan yang berlaku selepas melaksanakan strategi ini.

Langkah 8: pemberian lembaran kerja

Lembaran kerja tambahan diberikan seminggu selepas pelaksanaan proses intervensi bersama murid bagi

menguji tahap penguasaan murid terhadap isi pelajaran yang telah disampaikan oleh guru. Skor yang

diperolehi adalah bertujuan untuk menyokong dapatan sebelum ini berkenaan perubahan yang berlaku

dalam diri subjek kajian setelah pelaksanaan strategi K.I.T ini.


191

Prosedur Pelaksanaan Strategi K.I.T

Langkah pelaksanaan strategi K.I.T ditunjukkan dalam Rajah 4 di bawah.

Rajah 4 : Pelaksanaan Strategi K.I.T


Dalam mengumpul data untuk memastikan keberkesanan tindakan atau kaedah yang saya telah

perkenalkan kepada peserta-peserta kajian, saya akan menggunakan empat kaedah iaitu:

Ujian pra dan pasca

Ujian pra dan ujian pasca ini merupakan satu set soalan yang digunakan untuk menguji kefahaman subjek

kajian mengenai tajuk. Set soalannnya adalah bertujuan untuk melihat sama ada subjek dapat menyatakan

ciri bentuk muka bumi yang terdapat di Malaysia. Ujian ini juga digunakan untuk melihat perubahan

sebelum dan selepas intervensi dijalankan ke atas subjek ini.

Nota lapangan

Catatan ataupun nota lapangan akan dibuat setelah sesi pengajaran dan pembelajaran dilaksanakan di

dalam kelas. Catatan dan nota lapangan yang dibuat akan merangkumi beberapa aspek yang penting

seperti perkembangan pelajar sebelum dan selepas intervensi tersebut dilaksanakan kepada subjek kajian.

Temu bual

Temubual digunakan untuk melihat sejauh mana subjek kajian dapat menyatakan semula ciri bentuk

muka bumi di Malaysia setelah selesai proses pengajaran dan pembelajaran. Temubual ini akan

ditanskripkan untuk membuat analisis kandungan. Temubual juga dilaksanakan secara ringkas untuk

memperoleh data-data yang mencukupi bagi menyokong data-data sedia ada.

Analisis Dokumen

Lembaran kerja murid dipilih sebagai salah satu instrumen penilaian kerana ia amat signifikan dalam

memperlihatkan unsur tahap penguasaan murid terhadap isi pelajaran. Perbandingan antara keputusan

ujian sebelum ini dan lembaran kerja selepas pelaksanaan strategi akan dinilai secara terus bagi melihat

tahap penguasaan murid terhadap isi pelajaran melalui skor subjek kajian.

Ujian Pra Intervensi

Tayangan Video & Motivasi

Subjek Kajian

Perbincangan Kumpulan

Penggunaan Kit Pembelajaran

Sesi Soal Jawab Ujian Pasca Intervensi

Lembaran Kerja


192

DAPATAN KAJIAN

Saya telah mentadbir ujian Pra Intervensi dan Pasca Intervensi bagi melihat perkembangan subjek kajian.

Berikut merupakan jadual skor ujian pra dan pasca yang menunjukkan perubahan yang dialami oleh

kesemua subjek kajian saya.

Jadual 4: Skor Ujian Pra dan Pasca serta peratusan perubahan

Nama Ujian Pra Ujian Pasca Peratusan Perubahan (%)

Alice 8/10 9/10 +10%

John 5/10 8/10 +30%

Jonathan 5/10 9/10 +40%

Lincoln 4/10 9/10 +50%

Rico 6/10 7/10 +10%

Skor di atas memperlihatkan jumlah peningkatan yang agak memberangsangkan. Alice telah mendapat

skor tertinggi pada ujian pra iaitu sebanyak 8 markah. Namun begitu, subjek yang cukup

membimbangkan saya adalah Rico, Lincoln, John dan Jonathan di mana mereka tampak tidak serius

semasa menjawab soalan tersebut dan keputusan mereka tidak begitu memuaskan hati saya biarpun

mencapai tahap 50% dan boleh dikatakan satu pencapaian yang sederhana. Bagi mengatasi masalah

tersebut, strategi K.I.T ini dijalankan ke atas semua subjek kajian. Skor yang diperolehi oleh semua

subjek kajian selepas menjalani ujian pasca menunjukkan hasil yang amat memuaskan hati saya. Alice,

Jonathan dan Lincoln telah berjaya memperolehi markah 9/10. Hal ini menjadikan peningkatan mereka

sebanyak 10% - 50%. Jumlah peningkatan ini sememangnya positif pada hemat saya kerana ia berjaya

meningkatkan kemahiran mereka.

Selain itu, melalui pemerhatian saya yang ditranskripkan ke dalam nota lapangan mendapati bahawa:

“ Lincoln, Jonathan dan Alice dengan cepat menyatakan bahawa mereka kini tinggal di

kawasan berbukit dan menyatakan ia sama seperti keadaan di tanah tinggi.”

(NL3/16-04-2013)

Hal ini merupakan satu permulaan yang amat positif kerana mereka mula memberi tafsiran tersendiri

melalui video yang ditayangkan. Selain itu juga, subjek kajian ini sentiasa bersemangat sepanjang proses

intervensi dijalankan terutamanya apabila mereka dapat menjawab soalan-soalan yang saya berikan

kepada mereka:

“ Mereka kelihatan semakin teruja pada setiap peringkat pelaksanaan. Semasa sesi soal

jawab ringkas setelah tayangan video, mereka mula kelihatan berfikir dan setelah

pembelajaran menggunakan kit pembelajaran dijalankan, mereka nampak bersemangat

untuk menjawab soalan-soalan yang saya tanyakan. Mereka berjaya menjawab hampir

kesemuanya dengan betul. ”

(NL4/ 16-4-2013)

Peratusan peningkatan skor kumpulan sasaran saya ini banyak dipengaruhi oleh kebolehsuaian diri subjek

kajian terhadap pelaksanaan strategi yang digunakan.


193

“ Mereka berebut-rebut mengangkat tangan untuk menjawab soalan-soalan yang

dikemukakan berkaitan dengan tajuk semasa proses menjana idea. Memandangkan tajuk ini

pernah mereka pelajari, pengetahuan sedia ada murid banyak membantu mereka membuat

hubungkait antara isi pelajaran dahulu dengan pengetahuan baharu yang ingin diterapkan

oleh guru.”

(NL5/ 16-4-2013)

Dalam langkah kedua yang merupakan sesi perbincangan kumpulan pula, mereka berlima ini

menunjukkan respon yang positif. Mereka dilihat berfikir dengan bersungguh-sungguh bagi membuat

perkaitan antara teknik akronim yang diajarkan.

Guru : Cuba kamu bayangkan, kamu berada di atas sebuah bot di tengah-tengah lautan.

Apa yang kamu rasakan?

Alice : (diam sebentar). Takut saya cikgu. Tinggal seorang sahaja saya di situ. Tiada orang

lain bersama dengan saya. Sunyi cikgu.

Jonathan : Betul kata awak. Kalau kita ada di atas bot itu, kita tak boleh bergerak ke mana-

mana. Di situ sahaja.

Lincoln : Yalah. Kawasan nak bergerak pun kecil sahaja. Kan keliling kita air laut?

Guru : (tersenyum) Bagus murid-murid. Ada sesiapa yang boleh kaitkan bot tadi dengan

pulau?

John : Saya cikgu (angkat tangan). Pulau tu jauh dari tempat lain, di tengah laut. Kecil je

cikgu.

Rico : (berfikir sejenak) erm... kawasan pulau tu terhad kan cikgu? Sebab pulau tak besar.

(TB5/ 17-4-2013)

Saya juga telah membuat temu bual separa berstruktur setelah selesai simulasi eksperimen dijalankan

dalam langkah keempat iaitu aktiviti kemahiran. Berdasarkan analisis data temu bual yang saya lakukan,

saya mendapati hampir kesemua subjek kajian dapat menjawab dengan baik soalan yang diajukan

berkaitan dengan ciri bentuk muka bumi di Malaysia. Selain itu, mereka juga dapat menyatakan perasaan

mereka dengan jelas sepanjang pelaksanaan strategi K.I.T ini berlangsung. Dapatan ini dapat menyokong

bahawa penggunaan strategi ini ternyata memberi kesan yang baik dalam proses mendapatkan kefahaman

semua subjek kajian yang terlibat.

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

Alice John Jonathan Lincoln Rico

Lembaran Kerja 1

Lembaran Kerja 2

Rajah 3 : Graf Analisis Dokumen ( Lembaran Kerja Murid )


194

Berdasarkan graf ujian perbandingan yang ditunjukkan, dengan jelas kita dapat melihat perubahan yang

memberangsangkan. Ia dipengaruhi oleh prestasi semasa kelima-lima subjek kajian setelah terlibat dalam

strategi pembelajaran K.I.T. Alice, Jonathan dan Lincoln berjaya mendapatkan markah penuh dalam

menjawab soalan-soalan yang diberikan, manakala John hanya salah 1 soalan sahaja dan Rico pula 2.

Berdasarkan kesemua hasil yang diperolehi daripada instrumen-instrumen yang dikemukakan, jelas

membuktikan bahawa dengan pelaksanaan strategi K.I.T ini proses menjana idea murid dapat

ditingkatkan melalui kaedah merangsang pemikiran murid dan strategi pembelajaran yang bersifat

interaktif.

REFLEKSI

Berdasarkan dapatan daripada kajian ini, saya dapati prosedur yang telah dijalankan mempunyai impak

yang positif. Berdasarkan pemerhatian saya sendiri, perubahan berlaku ke atas diri saya dalam aspek

penambahbaikan amalan pengajaran sebagai seorang guru dan ke atas murid dalam usaha mencapai hasil

pembelajaran yang telah ditetapkan. Perkara pertama yang saya perolehi daripada kajian ini ialah

penemuan baru berkenaan variasi strategi pengajaran guru yang dapat saya laksanakan di sekolah.

Melalui kaedah ini, saya mendapati murid saya dapat meningkatkan kefahaman mereka berkenaan topik

yang diajarkan. Dapatan ini memberi ruang untuk saya mempelbagaikan strategi dan kaedah pengajaran

saya. Selain itu, saya berpuas hati dan berbangga kerana dapat membantu murid-murid saya yang

berlatarbelakangkan murid-murid yang berprestasi sederhana dan lemah melalui strategi K.I.T ini. Saya

juga mampu melibatkan murid-murid secara lebih aktif dalam aktiviti pengajaran dan pembelajaran

apabila melaksanakan strategi ini bersama subjek kajian. Hal ini dapat menyangkal pendapat sesetengah

guru di sekolah bahawasanya murid-murid yang berprestasi sederhana dan lemah (terutamanya murid

yang pernah mendapat rawatan dalam program PROTIM) tidak mampu menyaingi rakan-rakan mereka

yang pintar di sekolah. Dapatan kajian ini membuktikan mereka juga mampu untuk memperbaiki prestasi

semasa mereka untuk mencapai keputusan yang lebih baik. Saya juga berpeluang untuk memperbaiki

perspektif saya dan sikap saya terhadap aktiviti pengajaran dan pembelajaran.


Berpandukan dapatan kajian yang telah dijalankan, saya merasakan bahawa kajian berkenaan

penggabungjalinan antara teori konstruktivisme-kognitif ini mampu untuk diketengahkan sebagai salah

satu model pengajaran yang berkesan. Amalan pengajaran yang telah saya laksanakan mendapati bahawa

ia secara tidak langsung membawa kepada perubahan tingkah laku murid-murid di samping

meningkatkan lagi pencapaian dan kefahaman murid terhadap pengajaran guru kerana ia melibatkan

aktiviti pembelajaran aktif dalam kalangan murid. Pada pengamatan saya, penggunaan strategi K.I.T ini

tampak mampu membantu murid-murid meningkatkan kemahiran menyatakan ciri bentuk muka bumi di

Malaysia. Namun begitu, saya merasa tertarik kepada pengaplikasian elemen eksperimental dalam

strategi ini. Ia dilihat sebagai satu kaedah pengajaran dan pembelajaran yang menitikberatkan kemahiran

penaakulan murid dan ini dapat mengurangkan kebergantungan terhadap kemahiran menghafal semata-

mata. Selain itu, saya juga melihat potensi strategi ini untuk dilaksanakan dengan mengaplikasikan

model-model lain dalam teori Kognitif kerana selain daripada teori penemuan oleh Bruner, terdapat

beberapa teori lain yang boleh diketengahkan sebagai model pembelajaran yang berkesan bagi

meningkatkan lagi kefahaman murid terhadap isi pelajaran yang ingin disampaikan semasa proses

pengajaran dan pembelajaran di sekolah. Kajian lanjut berkenaan pengaplikasian teori konstruktivisme-

kognitif ini boleh dikaji lebih lanjut bagi menghasilkan idea-idea yang lebih bernas dan praktikal untuk

dilaksanakan oleh guru-guru di sekolah. Kajian lanjut yang boleh dilaksanakan adalah seperti kajian

berkenaan pelaksanaan strategi K.I.T terhadap usaha mengoptimumkan pencapaian murid yang terdiri


195

daripada kalangan murid yang pintar pula. Ia juga dapat memupuk budaya pembelajaran sepanjang hayat

dalam diri murid kerana mereka bukan hanya belajar kerana ingin lulus dalam peperiksaan semata-mata,

namun untuk memperkembangkan potensi demi masa hadapan yang lebih cerah untuk diri dan keluarga

mereka sendiri.

RUJUKAN

Ashrof Bin Yaacob (1 September 2010). Refleksi Nilai Pendidikan. Diakses pada 10 Februari 2013.

(http://www.scribd.com/doc/36758984/4/Refleksi-Nilai-Pendidikan).

Azizi Yahaya et. al (2005). Aplikasi Kognitif dalam Pendidikan. Selangor: PTS Professional Publishing

Sdn.Bhd.

Kamus Dewan Edisi Keempat (2007). Selangor: Dawama Sdn.Bhd.


Kepentingan Nilai dalam Pendidikan.. Diakses pada 10 Februari 2013.

(http://dwnbahasa.dbp.my/?p=388)

Mok Soon Sang (2012). Psikologi Pendidikan. Selangor: Penerbitan Multimedia Sdn.Bhd.

Noriati et. al (2009). Murid dan Alam Belajar. Selangor: Oxford Fajar Sdn.Bhd.

Noriati et. al (2011). Budaya dan Pembelajaran. Selangor: Oxford Fajar Sdn. Bhd.

Nurul Hudani Md. Nawi & Balan Rathakrishnan (2010). Motivasi dalam Pembelajaran. Kota Kinabalu:

Utusan Kinabalu Co. Sdn Bhd.

Salhah Abdullah (2011). Kecerdasan Pelbagai: Aplikasi dalam Pengajaran dan Pembelajaran. Selangor:

PTS Professional Publishing Sdn.Bhd.

Vervain Junkoo. (8 Ogos 2012) Teori Pembelajaran – Scaffolding. Diakses pada 11 Februari 2013.

(http://www.scribd.com/doc/102361640/Teori-Pembelajaran-Scaffolding#download).


196

“AnWar”: SATU STRATEGI MENINGKATKAN KEMAHIRAN MURID TAHUN LIMA

MENGELASKAN CONTOH KAWASAN MENGIKUT ZON IKLIM DUNIA

Rachel Ann Berenai Anak Tedong

[email protected]


[email protected]

Abstrak

Penyelidikan tindakan ini dijalankan dengan objektif untuk meningkatkan kemahiran murid-murid

mengelaskan contoh kawasan mengikut zon iklim dunia iaitu terdiri daripada zon panas, zon

sederhana panas, zon sejuk, dan zon sederhana sejuk dengan betul. Kajian ini tercetus berikutan

murid-murid tidak dapat melabelkan contoh kawasan mengikut zon iklim dunia kerana mereka

tidak mengetahui contoh kawasan yang terdapat dalam sesuatu zon iklim dunia. Oleh itu, „AnWar‟

telah diperkenalkan sebagai strategi tindakan. Subjek kajian terdiri daipada lima orang murid

Tahun 5 yang berprestasi sederhana di dalam kelas. Data dikumpul melalui ujian pra dan ujian

pasca, analisis dokumen lembaran kerja, temubual, dan nota lapangan. Keputusan menunjukkan

subjek kajian telah dapat mengelaskan contoh kawasan mengikut zon iklim dunia. Dapatan ini

menunjukkan strategi „AnWar‟ mampu membantu murid untuk mengelaskan contoh kawasan

mengikut zon iklim duniadengan betul.

PENDAHULUAN

Konteks kajian

Saya merupakan seorang guru pelatih opsyen Pengajian Sosial ambilan Januari 2010 yang sedang

menuntut di Institut Pendidikan Guru Kampus Tun Abdul Razak, Kota Samarahan. Pada 21 Januari 2013,

saya telah mulakan menjalani praktikum fasa ketiga di sebuah sekolah yang terletak di daerah Serian iaitu

Sekolah Kebangsaan Tarat, Serian. Kebanyakan murid di sekolah ini majoritinya adalah kaum Bidayuh.

Semasa menjalani praktikum di sini, saya telah diberi tanggungjawab untuk mengajar matapelajaran

Kajian Tempatan Tahun 5. Kelas ini mempunyai sebanyak 26 orang murid iaitu terdiri daripada 16 murid

lelaki dan 10 murid perempuan. Pada hemat saya, bilangan murid yang saya ajar praktikum kali ini adalah

sedikit kerana sebelum ini saya pernah mengajar murid dengan jumlah 37-42 orang dalam sesebuah kelas.

Namun demikian, bagi saya ianya bukan mudah untuk mengajar bilangan murid yang sedikit kerana

setiap murid-murid di dalam kelas ini mempunyai gaya pembelajaran yang berbeza. Jadi, saya mengambil

cabaran ini untuk memastikan semua murid di dalam kelas dapat ditingkatkan mutu dalam bidang

pembelajarannya selaras dengan falsafah pendidikan kebangsaan.


Pada 27 Februari 2013, saya telah masuk ke dalam kelas Tahun 5 untuk mengajar tajuk Kawasan Zon

Iklim Dunia di bawah topik Geografi Fizikal. Saya memulakan sesi pengajaran dengan menggunakan

gambar sebagai set induksi. Saya menunjukkan gambar gurun dan gambar kawasan bersalji kepada

murid. Penggunaan gambar dapat membantu deria penglihatan murid dan seterusnya menarik minat

murid untuk mengikuti perkembangan pengajaran dan pembelajaran seterusnya.

Langkah yang pertama, saya bertindak sebagai guru menerangkan iklim dunia dibahagikan kepada empat

zon iaitu zon panas, zon sederhana panas, zon sejuk, dan zon sederhana sejuk. Saya telah menggunakan

bahan bantu mengajar iaitu peta dunia untuk menerangkan keempat-empat zon di dunia tersebut di

hadapan kelas. Walaubagaimanapun, peta dunia yang bersaiz kecil itu tidak sesuai digunakan dalam bilik

darjah yang bilangan murid lebih daripada 15 orang. Jadi, ini menyebabkan sebahagian murid yang duduk

di bahagian belakang tidak dapat melihat dengan jelas peta dunia yang ditunjukkan di hadapan kelas.


197

Kesilapan ini menyebabkan saya sedar bahawa mungkin disebabkan oleh saiz bahan bantu mengajar ini

menyebabkan murid-murid tidak berjaya mengelaskan contoh kawasan zon iklim dunia dengan betul.

Dalam sesi penerangan yang dilakukan saya, saya telah memperkenalkan empat zon iklim dunia iaitu zon

panas (kawasan Gurun Panas), zon sederhana panas (kawasan Tundra), zon sejuk (kawasan

Mediterranean), dan zon sederhana sejuk (kawasan Siberia). Setiap zon tersebut ada contoh kawasan yang

terdapat dalam zon panas, zon sederhana panas, zon sejuk, dan zon sederhana sejuk. Jadi, saya telah

memberikan contoh kawasan yang terdapat di dalam setiap zon untuk diperkenalkan kepada murid kerana

mereka tidak pernah didedahkan dengan topik zon iklim yang terdapat di dunia.

Aktiviti seterusnya, saya telah mengedarkan peta dunia yang kosong kepada setiap murid. Murid diminta

melabel empat kawasan zon iklim dunia iaitu zon sejuk, zon sederhana sejuk, zon panas, dan zon

sederhana panas. berdasarkan maklumat yang diberikan oleh saya. Daripada aktiviti melabel ini, saya

dapati ada segelintir murid yang melabel kawasan zon iklim dunia dengan tidak tepat. Saya bertindak

sebagai fasilitator membantu membetulkan label murid-murid ini. Peneguhan positif berupa penghargaan

dan pujian diberikan kepada murid yang berjaya melabel contoh kawasan dengan tepat dan betul.

Menurut Nur Effariza Binti Taib (2012) (seperti yang dinyatakan oleh Mohd Sahandri Gani Hamzah,

2010) menyatakan bahawa peneguhan yang sesuai dapat menambahkan pembelajaran dengan adanya

pengekalan. Peneguhan positif seperti pujian lebih berkesan untuk menggalakan pembelajaran.

Memandangkan waktu untuk mengajar selama 30 minit, saya telah memberikan lembaran kerja. Jadi,

aktiviti yang dilakukan juga tidak begitu banyak kerana masa yang diperuntukkan adalah 30 minit. Saya

edarkan lembaran kerja kepada murid untuk menguji sama ada hasil pembelajaran murid pada hari

tersebut tercapai atau tidak. Saya memberikan masa 5 minit untuk mereka menyelesaikan lembaran kerja

tersebut kerana bagi saya topik tersebut adalah mudah dan senang. Setelah selesai, saya telah berbincang

dengan murid tentang jawapan. Segelintir murid tidak dapat menjawab dengan betul dan saya mengambil

tindakan mengambil lembaran kerja beberapa orang murid untuk memastikan jawapan yang tertulis

mereka betul atau salah. Jawapan-jawapan yang diberikan kebanyakkanya salah dalam mengelaskan zon

panas, zon sederhana panas, zon sejuk, dan zon sederhana sejuk.

Melihat keadaan sedemikian, saya sedar bahawa topik ini tidak boleh dipandang rendah dan tidak diambil

peduli kerana tahap pemikiran serta pengetahuan murid tidak seluas pengetahuan saya. Saya lebih banyak

memberi penekanan dalam memberikan contoh kawasan sahaja tetapi tidak memberi pengkelasan dengan

bantuan gambar atau tayangan video. Oleh itu, murid saya tidak dapat mengelaskan contoh kawasan

seperti yang ditanya melalui lembaran kerja yang diberikan. Berdasarkan lembaran kerja murid, saya

dapati 7 orang daripada 26 orang tidak dapat mengelaskan contoh kawasan zon iklim dunia dengan tepat

dan betul. Mereka tidak dapat memahami apakah itu zon panas, zon sederhana panas, zon sejuk, dan zon

sederhana sejuk? Oleh itu, saya perlu mencari strategi yang lain untuk mengatasi masalah ini. Saya mahu

membantu murid-murid saya dalam mengenali dunia luar selain mengetahui iklim yang terdapat di

Malaysia. Justeru itu, murid-murid saya terdiri daripada orang kampung. Jadi, saya mahu mendedahkan

mereka tentang zon iklim yang terdapat di dunia agar dapat menambahkan dan meluaskan ilmu

pengetahuan mereka.

ISU KEPRIHATINAN

Isu murid yang tidak dapat mengelaskan contoh kawasan mengikut zon iklim dunia mula saya sedari

apabila saya mengajar topik “Zon Iklim Dunia” pada 27 Februari 2013. Saya menganggap topik ini sangat

mudah pada mulanya. Maka, saya percaya menggunakan satu waktu mengajar sahaja iaitu 30 minit sudah

memadai untuk murid memahami topik ini.

Namun demikian, pada akhir sesi pengajaran dan pembelajaran, saya mendapati bahawa tidak kesemua

murid yang bilangannya 26 orang dapat mengelaskan contoh kawasan mengikut zon iklim dunia iaitu zon


198

panas, zon sederhana panas, zon sejuk, dan zon sederhana sejuk dengan tepat dan betul. Saya mendapati

sebanyak 7 orang murid saya tidak menguasai topik ini dengan baik seperti pada lembaran kerja yang

disemak oleh saya. Perkara ini adalah berada di luar jangkaan saya dan timbul rasa tanda tanya apakah

yang menyebabkan 7 orang murid ini tidak dapat menjawab lembaran kerja yang diberikan oleh saya

dengan betul. Saya mulai menyedari bahawa saya telah memandang rendah terhadap topik ini dan

menjangkakan bahawa kesemua murid saya 26 orang dapat menguasai hasil pembelajaran dengan baik

dalam masa 30 minit. Ternyata saya telah gagal merancang dan melaksanakan sesi pengajaran saya

dengan baik mengikut potensi dan kemampuan murid-murid.

Pada 28 Februari 2013, saya memanggil 7 orang murid saya yang telah gagal menyelesaikan lembaran

kerja dengan betul. Saya mengulang semula pengajaran saya mengenai topik ini. Saya menggunakan

kaedah kumpulan dimana strategi berpusatkan murid. Saya menggunakan pemusatan murid kerana

menurut Mok Soon Sang (2003), di bawah strategi pemusatan murid, murid digalakkan melibatkan diri

secara aktif dalam aktiviti pembelajaran mereka. Maka, saya telah bertindak membimbing murid

menjalankan aktiviti pembelajaran, sama ada secara kumpulan. Saya telah gunakan pelbagai bahan bantu

mengajar seperti gambar dan peta dunia untuk membolehkan mereka faham. Pada akhir pengajaran, saya

telah memberikan satu ujian saringan. Ujian saringan tersebut sama dengan soalan lembaran kerja untuk

pengajaran sebelum ini iaitu pada 27 Februari 2013. Saya telah mengesan 5 orang murid daripada 7 orang

murid masih membuat kesalahan dalam mengelaskan contoh kawasan mengikut zon iklim dunia.

Pada 1 Mac 2013, saya telah membuat ujian diagnostik untuk murid sebanyak 5 orang murid tersebut.

Ujian diagnostik dilakukan untuk mengesan murid-murid yang benar-benar tidak dapat mengelaskan

contoh kawasan dengan betul. Hasil daripada ujian diagnostik, saya berjaya mengesan 5 orang murid

tersebut mengalami masalah dalam pengelasan contoh kawasan mengikut zon iklim dunia. Keadaan ini

menimbulkan tanda tanya mengapa mereka masih tidak dapat mengelaskan contoh kawasan mengikut zon

iklim dunia sedangkan topik tersebut sudah diajar semula dengan menggunakan pendekatan pengajaran

berpusatkan murid dan menggunakan bahan bantu mengajar. Adakah mereka tidak dapat membezakan

konsep atau istilah zon panas, zon sederhana panas, zon sejuk, dan zon sederhana sejuk? Adakah strategi

pengajaran saya tidak membantu memberi kefahaman kepada mereka?



Kelas Tahun 5 mempunyai murid seramai 26 orang. Namun saya hanya mengambil 25 orang murid

sahaja kerana seorang murid dalam kelas ini mengalami masalah pembelajaran.

Setelah mengetahui isu yang dihadapi oleh murid saya berkaitan dengan subtopik “mengelaskan contoh

kawasan mengikut zon iklim dunia” dalam topik kawasan zon iklim dunia, jadi saya telah menjalankan

beberapa tinjauan dengan mengumpul beberapa data awal bagi menyokong pemerhatian saya di dalam

kelas semasa sesi pengajaran dan pembelajaran dijalankan dan mengesahkan bahawa fokus kajian saya ini

wujud dan wajar diambil tindakan.

Jadual 1: Analisis Ujian Saringan

Bil

Nama

Murid

Zon

Panas

Zon

Sederhana

Panas

Zon

Sejuk

Zon

Sederhana

Sejuk

Jumlah

Markah

1 Steward 3/3 2/2 3/3 2/2 10/10

2 Frendo 0/3 0/2 0/3 0/2 0/10

3 Olie 0/3 0/2 0/3 0/2 0/10

4 Roh 0/3 0/2 0/3 0/2 0/10


199

*Petunjuk: Merah – Markah murid yang gagal

Pada 28 Februari 2013, saya telah berpeluang untuk memanggil 7 orang murid sasaran awal saya yang

dikenalpasti untuk membuat ujian saringan yang pertama. Sebelum membuat ujian saringan, saya telah

memberi input dengan membuat sesi pengajaran dan pembelajaran sekali lagi bersama mereka tentang

topik yang diuji iaitu contoh kawasan bagi setiap zon iklim dunia.

Hasil daripada analisis ujian saringan pertama, saya mendapati 5 orang murid yang telah dikenalpasti

mendapat markah kurang daripada 5 markah. Saya telah memilih Olie, Roh, Misha, Frendo, dan Maz

sebagai subjek kajian saya memandangkan mereka tidak dapat menjawab kesemua dengan betul.

Jadual 2: Analisis Ujian Diagnostik

*Petunjuk:Merah – Markah murid yang gagal

Saya menjalankan ujian diagnostik untuk betul-betul mengenalpasti murid yang lemah dalam

mengelaskan contoh kawasan mengikut zon iklim dunia. Jadi, saya telah memanggil semula semua

kelima-lima murid untuk menjalani ujian diagnostik. Saya mendapati kelima-lima daripada mereka

mengalami masalah dalam pengkelasan contoh kawasan mengikut zon iklim dunia.

Pada 1 Mac 2013, saya telah melaksanakan sesi temubual bersama murid sasaran saya. Temubual ini

bertujuan untuk mendapatkan respon secara bersemuka agar saya lebih mengetahui apa punca-punca

murid tidak dapat mengelaskan contoh kawasan mengikut zon iklim dunia di samping mengukuhkan lagi

hasil analisis ujian-ujian yang telah dilaksanakan.

Guru Kenapa awak kata Gurun Sahara berada di zon sederhana panas

sedangkan Gurun Sahara berada di kawasan yang sangat-sangat panas?

Frendo Saya keliru dengan zon panas dan zon sederhana panas. (Sambil

menggaru kepala)

(TB1, 01-03-2013)

Guru Kalau Misha kata Iceland di zon sejuk, kenapa dekat latihan ini Misha

letak jawapan Iceland dekat zon sederhana sejuk?

Misha Tak tahu cikgu. Saya fikir ada ais juga di zon sederhana sejuk.

(TB2, 01-03-2013)

Berdasarkan temubual yang dijalankan, saya dapati hampir kesemua murid tidak dapat mengelaskan

kawasan mengikut zon ilkim dunia. Kebanyakan mereka tidak faham tentang konsep panas, sederhana

5 Ashley 3/3 2/2 3/3 2/2 10/10

6 Misha 3/3 0/2 0/3 0/2 3/10

7 Maz 3/3 0/2 0/3 0/2 3/10

Jenis Soalan: Mengelaskan

Bil

Nama Murid Zon

Panas

Zon

Sederhana

Panas

Zon Sejuk Zon

Sederhana

Sejuk

Jumlah

Markah

1 Frendo 0/3 0/2 0/3 0/2 0/10

2 Olie 0/3 0/2 0/3 0/2 0/10

3 Roh 0/3 0/2 0/3 2/2 2/10

4 Misha 3/3 0/2 0/3 0/2 3/10

5 Maz 3/3 0/2 3/3 0/2 6/10


200

panas, sejuk, dan sederhana sejuk. Apabila mereka tidak dapat faham konsep tersebut, mereka akan salah

mengelaskan contoh kawasan yang berada di zon iklim dunia.

“Frendo, Misha, Olie dan Maz menyatakan respon bahawa mereka tidak dapat bezakan zon

sejuk dengan zon sederhana sejuk dan zon panas dengan zon sederhana panas. Mereka

perlu memahami dan merasai suasana setiap zon tersebut untuk mengelakkan kekeliruan.

Jadi, saya merasakan bahawa murid-murid ini perlu dizahirkan melalui visual atau warna

yang boleh mereka merasai dan lihat agar dapat mudah untuk mengelaskan contoh

kawasan yang terdapat di setiap zon iklim dunia”.

(NL2, 01-03-2013)

Berdasarkan kepada data lembaran kerja, ujian saringan, temubual dan nota lapangan yang telah

dianalisis, didapati terdapat lima orang murid yang tidak dapat mengelaskan contoh kawasan mengikut

zon iklim dunia dengan betul. Apabila dikaji dengan lebih teliti dan disertakan dengan bukti-bukti yang

ada, mereka didapati tidak memahami dan tidak dapat membezakan zon panas, zon sederhana panas, zon

sejuk dan zon sederhana sejuk. Hal ini yang menyebabkan mereka tidak dapat mengelaskan contoh

kawasan mengikut zon iklim dunia. Maka, murid-murid saya ini memerlukan satu kaedah atau cara untuk

membantu mereka lebih memahami zon iklim dunia terlebih dahulu dan baharulah dapat mengelaskan

contoh kawasan mengikut setiap zon. Oleh itu, fokus kajian saya adalah membantu murid meningkatkan

kemahiran mengelaskan contoh kawasan mengikut zon iklim dunia dengan betul.

Berdasarkan bukti data tinjauan dan analisis masalah yang telah saya lakukan, maka objektif kajian

tindakan saya ialah untuk meningkatkan kemahiran murid Tahun 5 mengelaskan contoh kawasan

mengikut zon iklim dunia yang terdiri daripada zon sejuk, zon sederhana sejuk, zon panas, dan zon

sederhana panas melalui strategi yang dinamakan „AnWar‟.

KUMPULAN SASARAN

Kajian ini melibatkan 5 orang murid Tahun 5 di SK Tarat, Serian. Mereka terdiri daripada 3 orang lelaki

dan 2 orang perempuan. Berikut merupakan maklumat yang telah saya kumpul mengenai kumpulan

sasaran yang telah dipilih.

Nama

Murid

Karakter/Ciri-ciri

unik

Jantina Jawatan

di

sekolah

Keputusan KT

Tahun 4 (2012)

Kawan rapat

di dalam

kelas

Frendo Seorang yang pasif di

dalam kelas.

Lelaki Murid

Biasa

40% Vipian

Benedine

Olie Seorang yang pendiam.

Lelaki Murid

Biasa

43% Harvey

Essley

Roh Seorang yang aktif.

Lelaki Murid

Biasa

42% Dallas

Danny

Misha Seorang yang suka

bertanya kepada guru.

Perempuan Murid

Biasa

68% Eisya

Shalynie

Maz Seorang yang aktif

bersukan.

Perempuan Murid

Biasa

74% Ellsenia

Baby E


201

STRATEGI TINDAKAN

Apa itu “AnWar”?

„AnWar‟ adalah satu strategi yang saya gunakan dalam kajian ini untuk membantu murid-murid

mengelaskan contoh kawasan mengikut zon iklim dunia. „AnWar‟ adalah strategi ciptaan saya hasil

gabungan Analogi dengan Warna dimana merupakan strategi analogi penggunaan warna yang digunakan

membantu murid lebih jelas dalam mengenalpasti contoh kawasan zon iklim dunia yang terdiri daripada

zon panas, zon sederhana panas, zon sejuk, dan zon sderhana sejuk.

Strategi „AnWar‟ yang saya gunakan ini berasaskan kepada teori pembelajaran pemprosesan maklumat

yang dipelopori oleh Robert M. Gagne. Saya menggunakan model pemprosesan maklumat Robert M.

Gagne sebagai asas dan tapak memandangkan konsepnya yang mampu merangsang aktiviti mental murid

dan seterusnya meningkatkan ingatan murid.

Jadi, „AnWar‟ terhasil daripada gabungan analogi dan warna.

“Teachers use analogies throughout their lessons, especially when responding to student

questions. When a teacher uses phrases such as “similarly”, “likewise”, “in the same

way as”, “in comparison to”, and “just like”, they are generally using analogies to

help students grasp a concept.”

(http://www.csun.edu/science/books/sourcebook/chapters/10-analogies/teaching

analogies.html)

Pernyataan di atas dinyatakan oleh Norman Herr bahawa guru sentiasa menggunakan analogi dalam

pengajarannya secara tidak langsung. Pembelajaran menggunakan analogi membantu murid membina

kefahaman dan konsep dimana mereka dapat memperbaiki keupayaan penaakulan dan kemahiran

pemikiran kritikal mereka. Kefahaman murid dengan menggunakan analogi dapat mencabar minda murid.

Dalam kajian ini, saya telah menggunakan warna sebagai analogi untuk murid mengelaskan kawasan zon

panas, zon sederhana panas, zon sejuk, dan sederhaha sejuk. Warna adalah salah satu daripada elemen

seni. Menurut Martin Wenham (2003):

“Colour is the visual element to which people respond most strongly and immediately,

and for which they have the most definite likes and dislikes”

Berdasarkan petikan di atas, saya bersetuju dengan pernyataan yang mengatakan bahawa manusia lebih

cenderung kepada warna. Jadi, saya berpendapat bahawa warna membolehkan murid menggunakan

pancaindera dan deria untuk menambahkan pengetahuan mereka mengenai sesuatu konsep. Dalam kajian

ini, saya telah menggunakan teori warna iaitu Teori Brewster dimana teori yang menyederhanakan warna

menjadi empat kelompok warna. Keempat kelompok warna tersebut adalah warna primer, sekunder,

tertier, dan warna neutral. Kelompok warna dalam teori ini disusun dalam lingkaran warna Brewster.

Lingkaran warna Brewster mampu menjelaskan teori warna komplementer, split komplementer, triad, dan

tetrad.

Langkah-langkah pelaksanaan strategi

Langkah 1: Perhatian dan Motivasi Murid

Dalam langkah pertama ini, saya telah menyediakan satu suasana yang kondusif agar subjek kajian saya

dapat menumpukan perhatian sepanjang intervesi dijalankan. Menurut Mok Soon Sang (2008), iklim


202

persekolahan yang kondusif adalah iklim persekolahan yang terbuka dan menggalakkan murid bebas

berinteraksi di antara satu sama lain, murid dengan guru, serta bebas melibatkan diri dalam pelbagai

aktiviti sekolah. Oleh itu, adalah penting saya sebagai guru menyediakan suasana kondusif untuk aktiviti

pengajaran dan pembelajaran kelima-lima subjek kajian.

Langkah 2: Pemilihan warna dan menganalogi warna berdasarkan Lingkaran Brewster

Pengajaran semula topik tidak sesuai dilakukan memandangkan jumlah subjek kajian ini hanya 5 orang.

Maka, saya telah membuat perjumpaan dengan murid setelah selesai sesi persekolahan. Perjumpaan

selama 30 minit dilakukan selepas tamat waktu sekolah. Ia dilakukan sebanyak tiga kali dalam seminggu

untuk melaksanakan sesi intervensi ini.

Sesi perjumpaan yang pertama, objektif yang saya ingin kelima-lima subjek kajian saya capai adalah

mereka dapat mengingat warna mengikut zon iklim dunia. Saya telah menggunakan Lingkaran Brewster

untuk penerangan suhu warna untuk dikaitkan dengan keadaan atau suasana yang terdapat di zon iklim

dunia.

Langkah 3: Tunjuk Cara/ Demonstrasi Guru

Setelah murid dapat mengingat dan memahami konsep suhu warna dengan keadaan atau suasana zon

iklim dunia, saya meneruskan langkah seterusnya iaitu mewarna peta dunia kosong yang telah

dibahagikan kepada empat zon iklim dunia iaitu zon panas, zon sederhana panas, zon sejuk, dan zon

sederhana sejuk.

Dalam langkah ini saya gunakan teknik demonstrasi atau tunjuk cara. Menurut Mok (2010), demonstrasi

adalah sejenis teknik pengajaran dan pembelajaran yang melibatkan kemahiran guru mendemonstrasikan

cara atau langkah melakukan sesuatu aktiviti di hadapan murid.

Langkah 4: Latih Tubi

Dalam langkah ini, kelima-lima subjek kajian melakukan aktiviti latih tubi mewarna secara berpasangan

dan juga secara individu. Aktiviti ini dilakukan sebagai latihan untuk melatih murid mewarnakan zon

iklim dunia mengikut warna yang telah ditetapkan dan seterusnya mengelaskan contoh kawasan

mengikut zon iklim dunia yang telah diwarnakan dengan empat warna.

Langkah 5: Aktiviti Permainan

Langkah ini merupakan langkah yang terakhir dalam sesi intervensi sebelum membuat penilaian. Dalam

langkah ini, saya telah mengadakan pertandingan „siapa cepat dan tepat?‟. Pertandingan ini dilakukan

sebagai pengukuhan dimana mengukuhkan ingatan dan kefahaman murid mengelaskan contoh kawasan

mengikut zon iklim dunia.


Cara-cara pengumpulan data yang telah saya gunakan adalah ujian pra dan pasca, analisis dokumen,

temubual, dan nota lapangan.

DAPATAN

Strategi „AnWar‟ telah digunakan untuk meningkatkan kebolehan murid mengelaskan contoh kawasan

mengikut zon iklim dunia. Dalam pelaksanaan strategi „AnWar‟ yang dijalankan, saya mendapati kelima-

lima subjek kajian teruja apabila saya memperkenalkan Lingkaran Brewster. Hal ini disokong oleh nota


203

lapangan saya iaitu:

“Kelima-lima subjek kajian bergerak aktif apabila dirangsang dengan penggunaan

warna-warna dalam Lingkaran Brewster”

(NL3, 08-04-2013)

Hal ini membuatkan saya senyum sendiri kerana mereka masing-masing tidak sabar untuk mengenalpasti

suhu warna dalam Lingkaran Brewster dengan setiap zon iklim dunia.

Peningkatan kemahiran pengkelasan kelima-lima subjek kajian ini banyak dipengaruhi oleh pelaksanaan

strategi yang digunakan. Bermula dengan langkah kedua dimana saya bersama-sama dengan murid

membuat pilihan warna yang sesuai untuk mengelaskan setiap zon iklim dunia pada peta dunia kosong

yang telah dibahagikan kepada empat zon berdasarkan Lingkaran Brewster. Saya dapati murid-murid

dapat membuat konsep analogi berdasarkan warna suhu pada setiap zon. Hal ini dapat dibuktikan melalui

pemerhatian saya;

“Maz menyatakan warna kuning sesuai untuk mengelaskan zon panas kerana ciri-ciri

warna kuning yang panas”

(NL5, 08-04-2013)

Dalam langkah ketiga pula iaitu tunjuk cara/demonstrasi yang melibatkan saya berperanan membuat

demonstrasi warna pada peta dunia kosong mengikut pilihan warna yang sudah ditetapkan. Kelima-lima

subjek kajian memberikan perhatian yang penuh semasa saya mewarna. Apabila selesai mewarna zon

panas dengan menggunakan warna kuning, saya meminta kelima-lima subjek kajian saya mewarna zon

iklim dunia yang lain dengan warna ditetapkan. Melalui pemerhatian, mereka gembira apabila diminta

untuk melengkapkan peta dunia dengan warna yang ditetapkan. Ini terbukti melalu nota lapangan yang

telah dibuat;

“Olie, Roh, Frendo, Misha, dan Maz teruja untuk mewarna apabila diminta untuk

melengkapkan warna untuk zon sederhana panas, zon sejuk, dan zon sederhana sejuk”

(NL6, 08-04-2013)

Selain itu, saya juga telah meminta mereka untuk membuat latih tubi secara kumpulan dan individu. Saya

dapati kelima-lima subjek kajian dapat mewarna dengan warna yang tepat dan melabelkan contoh

kawasan pada setiap zon iklim dunia dengan tepat.

“Maz teruja apabila jawapannya betul semasa melabelkan kawasan Pantai Mediterranean

dan California Tengah pada zon sederhana panas yang berwarna hijau”

(NL7, 10-04-2013)

Pemerhatian ini saya rekodkan sebagai bahan bukti dimana penggunaan strategi „AnWar‟ ini membantu

kelima-lima subjek meningkatkan kemahiran mengelaskan contoh kawasan mengikut zon iklim dunia.

Hal ini dikuatkan lagi dengan data temubual dimana Olie mampu meningati warna berdasarkan suhu zon

iklim panas.

Guru: Selepas aktiviti mewarna, dapat tak kamu ingat contoh kawasan setiap zon

iklim dunia?


204

Olie: Sudah semestinya ingat cikgu! Warna panas macam kuning mestilah zon

panas. Mesti yang tinggal kat kawasan zon kuning tu terkena matahari yang

sangat terik. Ishh… kuning panasnya macam di gurun. (Dengan yakin)

(TB6, 15-04-2013)

Proses kemahiran mengelaskan ini selari dengan peningkatan dalam ujian Pra dan ujian Pasca yang

diberikan. Berikut merupakan jadual skor keputusan ujian pra dan ujian pasca subjek kajian.

Jadual 3: Keputusan Markah Ujian Pra dan Ujian Pasca

Nama

Murid

Ujan

Pra

Ujian

Pasca Peningkatan

Peratus

Perubahan

Misha 2/10 10/10 8 80%

Roh 0/10 8/10 8 80%

Maz 0/10 10/10 10 100%

Olie 0/10 10/10 10 100%

Frendo 0/10 10/10 10 100%

Berdasarkan Jadual, kelima-lima subjek kajian saya telah mendapat jumlah peningkatan yang begitu

memberangsangkan. Pada mulanya sebelum sesi intervesi dijalankan, Misha mendapat skor sebanyak 2

markah manakala empat subjek kajian yang lain mendapat 0 markah. Hal ini telah menyebabkan saya

tidak begitu berpuas hati dengan keputusan ujian pra mereka.

Namun demikian, setelah saya menggunakan strategi „AnWar‟, saya sangat berpuas hati dan gembira

apabila melihat keputusan ujian pasca yang menunjukkan peningkatan yang sangat baik dan cemerlang.

Terdapat 4 orang murid iaitu Misha, Maz, Olie, dan Frendo telah mendapat markah penuh iaitu 10

markah untuk ujian pasca manakala hanya Roh seorang sahaja yang mendapat 8 markah

walaubagaimanapun keputusannya itu sudah cukup menggembirakan hati saya. Maka, berdasarkan jadual

terdapat 3 orang murid telah mendapat peningkatan sebanyak 100%. Jumlah peningkatan ini sangat

positif.

Melalui sesi intervensi, kelima-lima mereka telah melakukan latih tubi dimana mewarnakan peta dunia

kosong dengan warna yang telah ditetapkan menggunakan Lingkaran Brewster. Setelah diwarnakan,

kelima-lima murid dapat melabelkan kawasan-kawasan yang berada pada setiap zon iklim dunia pada

peta dunia yang telah diwarnakan.

Melalui pemerhatian semasa sesi intervensi untuk langkah kelima iaitu aktiviti permainan, saya

mendapati Olie, Maz, Misha, dan Roh dengan pantas melabelkan kesepuluh contoh kawasan mengikut

zon iklim dunia dengan betul. Catatan masa mereka melengkapkan label pada peta dunia sebanyak 20

saat. Ini terbukti melalui catatan nota lapangan saya.

“Semasa aktiviti permainan „siapa cepat dan betul?‟ iaitu aktiviti label nama kawasan pada

zon iklim dunia, Olie, Maz, Misha, dan Roh dengan catatan masa 20 saat dapat melabelkan

kawasan kesemua zon iklim dunia dengan betul dan tepat. Mereka sangat gembira kerana

dapat melepasi 20 saat ke bawah”

(NL10, 12-04-2013)

Berdasarkan kesemua dapatan kajian yang telah dilaksanakan, ini menunjukkan kelima-lima subjek kajian

saya terdiri daripada Frendo, Olie, Maz, Misha, dan Roh telah menguasai kemahiran mengelaskan contoh


205

kawasan mengikut zon iklim dunia. Hasil dapatan ini membuktikan analogi penggunaan warna dalam

strategi „AnWar‟ telah membantu kelima-lima subjek kajian saya untuk mengenal kawasan dan

mengelaskannya mengikut zon iklim masing-masing.

REFLEKSI

Dalam proses P&P, saya adalah seorang individu yang kurang kreatif untuk mempelbagaikan strategi dan

aktiviti. Oleh sebab itulah, saya telah cuba berusaha untuk membuat satu kajian untuk mengubah cara

P&P saya. Sebelum ini saya selalu menggunakan kaedah chalk and talk, aktiviti perbincangan, dan juga

membuat latihan dalam kelas. Kebanyakkan murid-murid saya cepat bosan dan menganggap

matapelajaran Kajian Tempatan adalah subjek yang kurang penting kerana tidak masuk dalam UPSR.

Saya ingin menepis pandangan negatif murid terhadap subjek Kajian Tempatan ini. Jadi, saya telah

berusaha menggunakan sumber P&P yang bersesuaian untuk menarik minat murid-murid untuk belajar

dan mencapai objektif.

Dalam kajian Ahmad (2011) ada menyatakan bahawa, Gardner (1983, seperti yang dinyatakan dalam

Chapman, 2009) setiap manusia mempunyai kebolehan yang pelbagai yang menunjukkan perbezaan cara

dan gaya untuk berinteraksi dengan dunianya. Ini bererti setiap individu mempunyai keistimewaan dan

keunikannya tersendiri. Melalui pemerhatian, saya dapati kesemua lima orang subjek kajian saya

mempunyai kebolehan yang pelbagai dan paling menyerlah adalah kebolehan visual-spatial. Jadi,

„AnWar‟ merupakan satu strategi yang menggabungjalinkan analogi warna untuk mempelajari topik

pengelasan contoh kawasan mengikut zon iklim dunia telah digunakan.

Saya sangat bersyukur kerana strategi yang telah saya gunakan ini telah menampakkan hasil yang positif

dan memberangsangkan. Strategi yang digunakan ini tidaklah dapat membantu semua murid secara

seratus peratus ataupun secara keseluruhannya tetapi tanpa disedari saya telah dapati saya mencungkil

bakat mereka dalam visual-spatial. Penggabungan analogi dan unsur warna boleh mensimulasi pemikiran

murid dan seterusnya membantu murid mengingat serta mengelaskan contoh kawasan yang lain selain

daripada contoh kawasan yang diberikan dalam topik kandungan ini. Penggunaan strategi „AnWar‟

dibuktikan berkesan kepada empat daripada lima orang subjek kajian dimana mereka mendapat markah

penuh dalam ujian pasca. Ini menunjukkan murid mempunyai kebolehan imej minda yang baik.

Walaubagaimanapun, terdapat juga aspek kelemahan yang perlu diambil perhatian kerana setiap perkara

yang dilakukan pasti tidak akan mencapai tahap kesempurnaan seratus peratus. Kelemahan yang paling

utama saya rasakan ialah aspek pengurusan masa. Bagi mendapatkan hasil yang terbaik, saya perlu

mengambil kira faktor masa kerana masa untuk jalankan strategi ini kerana ianya memerlukan masa yang

panjang. Namun, saya laksanakan strategi ini agak terhad iaitu dalam tempoh dua minggu sahaja. Akan

tetapi, segala hasil dapatan amatlah memberangsangkan dan hasilnya telah diperlihatkan dalam dapatan

kajian ini.

Sebelum melaksanakan kajian ini, saya beranggapan bahawa murid-murid yang lemah tidak mempunyai

harapan untuk memahami apa yang diajar. Namun perspektif saya ini telah berubah apabila melihat

peningkatan telah berlaku ke atas kelima-lima subjek kajian saya. Bak kata pepatah „belakang parang

kalau diasah lagi tajam‟ dan ianya menjadi pegangan saya sepanjang melaksanakan kajian ini. Seorang

murid yang lemah boleh berjaya sekiranya guru itu sendiri sentiasa mempelbagaikan strategi dan

memperbaiki diri serta memberi peluang kepada murid untuk mengeksplorasi sendiri.

Sebagai seorang penyelidik, saya percaya hasil dapatan yang saya perolehi adalah setimpal dengan usaha

yang telah saya lakukan untuk merealisasikan. Saya sentiasa bermotivasi dalam setiap tindakan saya

kerana saya percaya bahawa setiap usaha yang gigih dan hati yang ikhlas pasti akan memberikan hasil


206

yang positif atau negatif. Ruang untuk penambahbaikkan sentiasa terbuka untuk mendapatkan hasil yang

terbaik. Kesimpulannya, kajian ini merupakan salah satu usaha saya untuk menambahbaik amalan

pengajaran dan sekaligus membantu murid dalam peningkatan prestasi.

CADANGAN KAJIAN DAN TINDAKAN SETERUSNYA

Berdasarkan kajian yang telah dijalankan, masih terdapat beberapa penambahbaikkan yang saya

perhatikan untuk mengatasi masalah pembelajaran dalam tajuk yang sukar difahami oleh murid. Justeru

itu, dalam kajian seterusnya saya mencadangkan beberapa penambahbaikkan dalam strategi „AnWar‟ agar

boleh bersesuaian untuk topik lain dalam subjek Kajian Tempatan dan juga dapat digunakan bagi subjek

yang lain juga. Walaupun penggunaan strategi „AnWar‟ ini boleh dikatakan berkesan dan efektif dalam

membantu murid-murid meningkatkan kemahiran mengelaskan contoh kawasan mengikut zon iklim

dunia, namun saya merasakan terdapat penambahbaikan dan cadangan.

Seperti mana yang kita tahu bahawa kemahiran mengelaskan ini sememangnya penting dan ia adalah satu

kemahiran yang merentas kurikulum. Jadi, saya mencadangkan agar strategi yang saya gunakan ini boleh

diolah dalam bentuk perpindahan maklumat dalam teknologi iaitu menggunakan perisian yang interaktif.

Selaras dengan cabaran teknologi masa kini, strategi ini lebih menarik kerana grafik yang warna-warni

dan jelas. Hal ini dapat membantu murid-murid mengingat dan memahami disamping mengeksplorasi

dunia teknologi yang canggih. Selain itu juga, penggunaan perisian interaktif yang mempunyai audio dan

animasi juga boleh diolah dan dimasukkan.

Melalui penggunaan perisan interaktif ini, saya merasakan ia lebih menjimatkan masa. Ini adalah kerana

apabila saya melaksanakan proses mewarna seperti biasa iaitu dengan menggunakan pensel warna, saya

dapati murid-murid banyak kali mengasah pensel warna serta selalu patah dan ia telah membazir masa.

Namun, bila menggunakan perisian interaktif saya percaya murid-murid bukan setakat seronok

menggunakan komputer malah boleh menggunakan warna yang telah dipilih pada skrin komputer.

Selain itu, saya juga mencadangkan dengan menambahbaik langkah-langkah strategi tindakan saya ini

dengan menayangkan video kawasan-kawasan yang terdapat di setiap zon iklim dunia untuk

mengukuhkan lagi ingatan mereka. Hal ini disokong oleh Wetzel (2008) yang menyatakan bahawa

dengan memaparkan klip video pendek akan dapat membantu murid untuk lebih fokus dengan

pembelajaran dan mendemonstrasi konsep. Murid-murid juga dapat meluaskan pengetahuan mereka

dengan mengenali negara-negara di dunia yang mempunyai perbezaan iklim dunia. Mereka akan berasa

seronok memandangkan video sememangnya menarik minat mereka.

Secara keseluruhannya, strategi „AnWar‟ boleh digunakan untuk membantu murid mengelaskan contoh

kawasan mengikut zon iklim dunia. Jangka waktu pelaksanaan diambil kira kerana tidak semua murid

dapat mengikuti pembelajaran baharu dengan cepat dan sebagai guru perlu melihat rentak pembelajaran

muridnya. Strategi ini juga boleh digunakan dan diaplikasikan untuk topik yang lain dan subjek yang lain.


207

RUJUKAN

Herr, N. (2007). Teaching With Analogies. Retrieved Mac 5, 2013, from The Sourcebook for

teaching Science: http://www.csun.edu/science/books/sourcebook/chapters/10

analogies/teaching-analogies.html

Malaysia, K. P. (2004). Huraian Sukatan Pelajaran Kajian Tempatan Tahun 5.

Rahmand, A. I. (2011). Kad Warna Hoku: Strategi Meningkatkan Kebolehan Murid Tahun 5A

Mengelaskan Haiwan-haiwan kepada kumpulab Herbivor, karnivor, dan omnivor. Kota

Samarahan: IPGKTAR.

Sang, M. S. (2008). Pedagogi untuk Pengajaran dan Pembelajaran. Puchong: Penerbitan Multimedia

Sdn Bhd.

Taib, N.-E. B. (2012). Meningkatkan Kemahiran Murid Tahun 4 Menghubungkait Rekabentuk

Tempat Tinggal dengan Ciri-ciri Fizikal Persekitaran Menggunakan Kaedah Kon APM . Kota

Samarahan: IPGKTAR.

Wenham, M. (2003). Understanding Art. London: Sage Publications Inc.

Zaini, J. B. (2012). Meningkatkan Kebolehan Murid Tahun 5 Menamakan dan Melabel Nama Benua

dengan betul pada peta dunia bagi matapelajaran Kajian Tempatan dengan menggunakan

teknik demonstrasi warna. Jurnal Penyelidikan Kajian Tindakan Pengajial Sosial Ambilan

Januari 2009 , 94-102.


208

“G-MiMa” : SATU STRATEGI UNTUK MENINGKATKAN KEMAHIRAN

MURID MENCIRIKAN ZON IKLIM DUNIA

Rachell anak Simon Peter

[email protected]

John anak Brodi

[email protected]

Mazlan bin Junaidi

[email protected]

Abstrak

Kajian tindakan ini bertujuan untuk meningkatkan kemahiran mencirikan zon iklim

dunia dalam kalangan murid Tahun 5 melalui penggunaan peta minda grafik.

Seramai lima orang murid dari SK Parun Suan terlibat dalam kajian ini. Saya

menfokuskan penggunaan grafik bagi memudahkan murid mengingat ciri-ciri yang

ada dalam zon iklim Gurun Panas dan zon iklim Mediterranean. Instrumen kajian

yang digunakan termasuk ujian para dan pasca, lembaran kerja, nota lapangan dan

temu bual, Data dikumpul dan dianalisis untuk melihat keberkesanan penggunaan

peta minda bergambar dalam kemahiran mencirikan. Saya telah menjalankan

langkah-langkah tindakan dan didapati kemahiran murid mencirikan zon iklim

dunia yang berkenaan menunjukkan peningkatan. Murid juga menunjukkan minat

dan penglibatan yang lebih aktif dalam aktiviti pengajaran dan pembelajaran.

PENDAHULUAN

Konteks kajian

Saya merupakan seorang guru pelatih opsyen Pengajian Sosial ambilan Januari 2010 dari Institut

Pendidikan Guru Kampus Tun Abdul Razak, Kota Samarahan. Pada praktikum fasa tiga ini, saya telah

menjalankan praktikum di Sekolah Kebangsaan Parun Suan. Sekolah ini letaknya di daerah Serian. Saya

telah dipertanggungjawabkan untuk mengajar subjek Kajian Tempatan Tahun 5. Kelas ini terdiri daripada

31 orang murid, 17 orang murid perempuan dan 14 orang murid lelaki. Berdasarkan keputusan ujian

diagnostik awal tahun 2013, saya mendapati prestasi murid dalam kelas ini berada pada tahap yang

sederhana. Rata-rata daripada mereka mendapatkan keputusan pada tahap yang memuaskan sahaja.

Murid-murid dalam kelas ini aktif semasa sesi pembelajaran, cuma kadang kala mereka kelihatan hilang

fokus dan tidak mengikuti pembelajaran sepenuhnya. Saya berasa bertanggungjawab untuk meningkatkan

minat dan fokus mereka semasa sesi pengajaran dan pembelajaran dalam kelas ini.

Refleksi pengajaran dan pembelajaran

Salah satu tema yang saya ajar dalam subjek ini ialah Tema Mengenal Negara Kita. Tema ini terdiri

daripada dua unit iaitu Lokasi Malaysia dan Geografi Fizikal. Dalam Geografi Fizikal, subtajuk yang

perlu saya ajar ialah Zon Iklim Dunia. Sesi pengajaran dan pembelajaran ini telah saya laksanakan pada 4

Mac 2013. Hasil pembelajarannya, murid dapat menamakan keermpat-empat zon iklim dunia dan

mencirikan setiap satunya. Apa yang menarik perhatian saya ialah semua murid-murid dalam kelas ini

menghadapi masalah dalam kemahiran mencirikan. Di sini saya menyedari bahawa saya telah

mengabaikan satu aspek penting iaitu keupayaan murid dalam pembelajaran. Murid mempunyai


209

pencapaian yang sederhana tetapi input pembelajaran yang diberikan agak banyak dan tidak selaras

dengan keupayaan murid. Semasa sesi pengajaran dan pembelajaran juga, saya kurang memberi

penekanan kepada kemahiran mencirikan. Jadi ini mungkin antara sebab murid saya tidak dapat

mencirikan zon iklim berkenaan.

Dalam mencirikan ini, murid perlu banyak bermain dengan imaginasi dan kemahiran mengingat yang

tinggi kerana ciri-ciri zon iklim adalah abstrak. Jadi, saya sepatutnya lebih banyak menggunakan gambar

atau bahan grafik agar murid dapat memahami selain mencirikan dengan lebih jelas. Lantaran ini, saya

berasa bahawa saya perlu membantu murid dalam memguasai kemahiran ini dengan membuat gambaran

mental yang jelas.


Data pertama yang membantu saya dalam mengesan masalah yang dihadapi oleh murid Tahun 5 ini ialah

melalui analisis lembaran kerja yang saya berikan pada sesi pengajaran dan pembelajaran yang pertama

pada 4 Mac 2013 yang lalu. Lembaran kerja ini mengkehendaki murid untuk menamakan empat zon iklim

dunia, memadankan nama tempat dengan zon iklim dunia dan mencirikan setiap satu zon iklim dunia

tersebut. Hasil daripada analisis yang saya buat ke atas lembaran kerja tersebut, saya mendapati murid

Tahun 5 tidak menghadapi masalah dalam menamakan dan memadankan sebaliknya mereka didapati

tidak dapat mencirikan zon iklim berkenaan. Kebanyakan daripada mereka langsung tidak menjawab

soalan yang berkaitan mencirikan. Saya telah mengadakan temu bual secara terbuka dengan semua murid

Tahun 5 bertanyakan sebab mereka tidak dapat menjawab soalan mencirikan. Rata-rata daripada mereka

menyatakan bahawa mereka sukar untuk mengingat kerana terlalu banyak yang perlu diingati.

Rajah 1: Lembaran kerja yang diberikan pada sesi pengajaran

dan pembelajaran pertama (4 Mac 2013)

Lantaran itu, bagi mengenalpasti jika sememangnya murid menghadapi masalah mencirikan ini, saya

telah mengadakan sesi pengajaran dan pembelajaran yang kedua pada 8 Mac 2013. Saya telah

mengecilkan skop kajian dengan memfokuskan kepada dua zon iklim dunia sahaja, selaras dengan

keupayaan pembelajaran murid. Dalam sesi kali ini, saya memudahkan cara penerangan saya dengan

menstrukturkan penerangan ciri iklim saya kepada empat ciri iaitu musim panas, suhu, purata hujan

tahunan dan keadaan iklim. Saya hanya menggunakan penerangan ringkas dan membuat pengulangan


210

berkaitan ciri-ciri yang telah saya terangkan bagi mengukuhkan ingatan murid tentang fakta-fakta yang

telah dipelajari. Selesainya sesi ini, saya telah mengadakan ujian diagnostik untuk mengenalpasti murid

yang masih belum menguasai kemahiran mencirikan.

Analisis yang saya lakukan ke atas ujian diagnostik mendapati masih terdapat 5 orang murid yang masih

belum dapat mencirikan zon iklim dunia. Keputusan ujian diagnostik dapat dilihat dalam jadual dibawah.

Jadual 1: Keputusan ujian diagnostik

Nombor soalan Jumlah betul Jumlah salah Jenis soalan

S1(a-d) 19 5 Mencirikan

S2(a-d) 19 5 Mencirikan

Untuk menentukan murid yang masih belum menguasai kemahiran mencirikan, saya telah menentukan

tahap pencapaian yang perlu mereka kuasai. Jadual di bawah menunjukkan keputusan murid berdasarkan

skala pencapaian yang telah saya tentukan.

Jadual 2: Tahap pencapaian murid dalam ujian diagnostik

Rajah 2: Contoh Ujian Diagnostik

Setelah menjalankan ujian diagnostik ini, saya telah menemu bual lima orang murid yang saya dapati

masih belum menguasai kemahiran mencirikan. Apabila ditanya, kesemua murid ini memberikan

Bilangan soalan: 8

Skala pencapaian: Sudah menguasai – 5 dan ke atas Belum menguasai – 4 dan ke bawah

Skala

Pencapaian 8/8 7/8 6/8 5/8

Jumlah

4/8 3/8 2/8 1/8 0/8

Jumlah

Bilangan murid 3 6 7 3 19 0 1 0 4 0 5

Tahap

pencapaian

SUDAH MENGUASAI BELUM MENGUASAI


211

respons yang sama. Mereka menyatakan bahawa mereka tidak dapat mencirikan kerana banyak sangat

dan susah untuk ingat. Hasil temubual yang telah dijalankan, saya mendapati kesemua subjek kajian

menyatakan bahawa soalan berbentuk mencirikan susah kerana fakta yang telah dipelajari terlalu

banyak. Oleh yang demikian, saya merasakan bahawa sememangnya subjek kajian saya mempunyai

masalah dalam kemahiran mencirikan.

“Kesemua subjek kajian saya menyatakan bahawa bahawa mereka tidak dapat

mencirikan kerana mereka tidak dapat mengingat banyak sangat fakta. Saya merasakan

bahawa subjek kajian saya memerlukan satu cara belajar yang memerlukan mereka

menggunakan bahan grafik dan kata kunci untuk memudahkan mereka ingat ciri-ciri

iklim berkenaan.”

(NL2, 08-03-2013)

Fokus kajian

Berdasarkan kepada tinjauan analisis masalah yang telah saya lakukan, saya ingin membantu murid saya

dalam menguasai kemahiran mencirikan zon iklim dunia. Pada hemat saya, murid-murid ini sangat perlu

dibantu kerana kemahiran berfikir ini bukan sahaja diperlukan dalam subjek Kajian Tempatan tetapi juga

dalam subjek lain seperti Sains dan sebagainya. Jika mereka tidak menguasai kemahiran ini, mereka pasti

akan menghadapi kesulitan dalam menguasai fakta dan kemahiran yang disampaikan dalam apa jua

subjek yang diajar. Oleh yang demikian, saya berasa bertanggungjawab untuk melihat secara lebih

mendalam permasalahan yang dialami murid ini, lantas mencari jalan penyelesaian bagi membantu

mereka menguasai kemahiran mencirikan.

KUMPULAN SASARAN

Kumpulan sasaran saya terdiri daripada lima orang murid Tahun 5, tiga orang murid lelaki dan dua orang

murid perempuan. Kesemua murid ini berprestasi sederhana. Mereka melibatkan diri dalam aktif dalam

kelas, namun adakalanya mereka hilang fokus dan tidak mengikuti sesi pembelajaran dan pengajaran

sepenuhnya, khasnya apabila tidak diberikan rangsangan.

STRATEGI TINDAKAN

Dalam kajian ini, saya telah memilih untuk menggunakan G-MiMa untuk membantu murid yang

berkenaan menguasai kemahiran mencirikan. Bagi mengukuhkan pemahaman subjek kajian , teknik

mnemonik gentian diselitkan yang mana saya menggunakan simbol dalam peta minda berkenaan bagi

memudahkan murid saya melihat ciri-ciri fizikal setiap zon iklim berkenaan. Teknik mnemonik gentian

melibatkan penggunaan imej yang timbul dari kata ajuk yang dapat menukarkan maklumat sasaran

kepada suatu imej konkrit yang mudah diingati. (Syed Ismail bin Syed Mustapha dan Ahmad Subki bin

Miskon, 2010).

Menurut Tony Widura (2011), cara bekerja otak kita lebih cenderung kepada gambar atau imej,

berbanding verbal, tulisan, ataupun lisan. Oleh itu, pada hemat saya penggunaan peta minda akan dapat

mengatasi masalah situasi belajar yang tidak menyeronokkan. Murid akan lebih bermotivasi untuk

mengikuti secara aktif sesi pengajaran dan pembelajaran yang dilaksanakan. Tony Widura (2011) turut

menyatakan bahawa penggunaan gambar dan ilustrasi dapat mengaktifkan otak kanan kita dan


212

mengimbangi dengan otak kiri kita. Peta minda banyak menggunakan gambar. Jadi, saya merasakan

bahawa penggunaan peta minda ini akan dapat membantu subjek kajian mencirikan sesuatu yang abstrak.

Dr. Rosnanaini Sulaiman et al (2011) menyatakan bahawa penggunaan bahan-bahan grafik seperti garisan

anak panah, bulatan dan segi empat dapat membentuk jaringan yang akan membantu memudahkan lagi

pemahaman sesuatu topik. Gambar yang digunakan pula adalah melambangkan sesuatu isi pada teks.

Carol et al (2000) dalam Dr. Rosnanaini Sulaiman,2011 (Kemahiran Berfikir) menyatakan bahawa peta

minda merupakan satu alat kemahiran berfikir yang dapat mengorganisasikan maklumat serta berupaya

membantu murid memahami sesuatu konsep dengan lebih jelas. Ini bermakna penggunaan peta minda

dapat membantu mengukuhkan ingatan murid kerana rangsangan yang diterima daripada peta minda yang

dilukis akan memberi tindak balas kepada mata kita. Gerak balas ini akan menggabungkan fungsi otak

kanan dengan bahagian otak kanan. Jadi, mesej yang diterima akan menjadi lebih jelas dan bermakna

hasil daripada rangsangan pancaindera berkenaan.

Langkah Pelaksanaan strategi

Sebelum melaksanakan strategi, saya telah menjalankan ujian pra ke atas subjek kajian. Saya telah

memilih empat langkah dalam membantu menyelesaikan masalah ini.

Rajah 3: Langkah-langkah pelaksanaan strategi

Langkah 1: Penerangan guru dan motivasi

Saya akan menunjukkan kepada subjek kajian gambar yang menunjukkan contoh-contoh tempat yang

mengalami iklim gurun panas dan iklim Mediterranean. Seterusnya, subjek kajian diminta untuk untuk

membuat gambaran secara umum keadaan iklim dalam gambar yang ditunjukkan. Murid yang dapat

memberikan respons dengan betul akan diberikan peneguhan positif sebagai motivasi kepada mereka

untuk terus berusaha mengalami proses pembelajaran yang bermakna.

Kemudian, saya akan menunjukkan beberapa kad perkataan yang menerangkan ciri-ciri iklim. Misalnya,

suhu 32°C-40°C, purata hujan tahunan kurang 250 mm. Secara rawak, saya akan meminta murid untuk

meneka zon iklim yang berkaitan dengan ciri yang terdapat pada kad perkataan yang saya tunjukkan.

Langkah 1

• Penerangan guru dan motivasi

• Guru menunjukkan contoh tempat yang mengalami iklim zon panas dan sederhana panas

• Sumbang saran tentang ciri iklim di tempat berkenaan

Langkah 2

• Pengenalan peta minda kepada subjek kajian

• Subjek kajian diperkenalkan tentang cara membina peta bergambar

Langkah 3

• Aktiviti berkumpulan

• Subjek kajian dibimbing untuk membina peta minda secara berkumpulan.

Langkah 4

• Membina peta minda secara individu

• Subjek kajian dibimbing untuk membina peta minda bergambar secara individu untuk mengukuhkan kefahaman dan ingatan.

• Subjek kajian diberikan lembaran kerja


213

Murid yang dapat mencirikan dengan betul akan diberi peneguhan positif supaya mereka akan terus

bermotivasi untuk mengikuti pembelajaran.

Langkah 2: Memperkenalkan peta minda kepada murid-murid

Berdasarkan gambar-gambar yang ditunjukkan, saya akan menerangkan secara umum konsep tentang

keadaan iklim yang dialami di zon iklim gurun panas dan zon iklim Mediterranean. Dalam langkah ini

subjek kajian akan dibimbing untuk membina peta minda bergambar. Daripada konsep umum, saya akan

spesifikkan penerangan ciri zon iklim berkenaan kepada 4 ciri yang utama iaitu keadaan musim panas,

suhu, purata hujan tahunan dan keadaan iklim. Di sini saya akan menggunakan gambar seperti matahari

untuk keadaan musim panas, termometer untuk suhu, hujan untuk purata hujan tahunan dan gambar

contoh kawasan untuk keadaan unik iklim tersebut. Saya menunjukkan contoh peta minda yang boleh

dibina kepada murid sebagai panduan kepada mereka untuk menghasilkan peta minda kelak.

Langkah 3: Aktiviti berkumpulan

Saya akan memberi kad manila dan gambar kepada setiap kumpulan. Gambar yang diberikan adalah

gambar-gambar seperti matahari untuk keadaan musim panas, termometer untuk suhu, hujan untuk purata

hujan tahunan dan gambar contoh kawasan untuk keadaan unik iklim tersebut. Saya akan memberi

mereka peluang untuk membina peta minda bergambar dengan menggunakan gambar-gambar yang telah

disediakan. Setiap kumpulan akan melekatkan gambar-gambar yang telah diberikan dalam peta minda

yang dibina untuk menunjukkan ciri-ciri iklim berkenaan. Memandangkan murid saya dalam kategori

sederhana, maka saya akan mempamerkan ciri-ciri yang berkenaan pada projector sebagai panduan

mereka untuk melengkapkan peta minda yang mereka bina.

Rajah 4: Strategi Peta Minda Grafik (G-MiMa)

Langkah 4: Membina peta minda secara individu

Setelah melaksanakan aktiviti secara berkumpulan, subjek kajian akan didibimbing untuk menghasilkan

peta minda secara individu. Ini dilakukan bagi mengukuhkan lagi pemahaman dan ingatan mereka

terhadap ciri-ciri dua zon iklim berkenaan. Dalam langkah ini, subjek kajian dibimbing untuk melukis


214

sendiri gambar yang sama dan menulis ciri iklim yang betul berdasarkan gambar yang dilukis.

Setelah selesai, saya mengukuhkan lagi ingatan dan pemahaman subjek kajian dengan memberikan

mereka lembaran kerja secara individu. Saya memberikan lembaran kerja ini untuk melihat sejauh mana

pelaksanaan strategi saya dapat membantu meningkatkan kemahiran subjek kajian saya untuk mencirikan.

Setelah semuanya selesai, saya dan murid akan bersama-sama membincangkan jawapan kepada lembaran

kerja yang diberikan. Murid yang dilihat menunjukkan peningkatan akan diberi peneguhan positif.Setelah

selesai pelaksanaan strategi, saya telah mengadakan ujian pasca bagi melihat pencapaian subjek kajian.



Sebelum melaksanakan langkah-langkah yang telah dirancang, saya akan memberikan ujian Pra terlebih

dahulu kepada subjek kajian. Ujian pra dilaksakan bagi melihat sejauh mana tahap kemahiran mencirikan

yang ada pada murid. Kemudian, setelah langkah-langkah dilaksanakan, saya akan memberikan ujian

pasca. Ujian ini akan diberikan pada akhir sekali. Keputusan daripada kedua-dua ujian berkenaan akan

disimpan, dianalisis dan dibuat perbandingan.

Lembaran kerja murid

Saya akan merekodkan lembaran kerja yang dibuat oleh subjek kajian selepas mereka melaksanakan

akvtiviti hands-on secara individu. Ini bagi membolehkan saya melihat peningkatan subjek kajian

berbanding keputusan ujian pra yang telah dilaksanakan sebelumnya.

Temu bual

Dalam hal ini, saya akan menemu bual subjek kajian untuk mendapatkan maklum balas mereka berkaitan

pemahaman dan perasaan mereka sebelum dan selepas strategi dilaksanakan.

Pemerhatian: Nota lapangan

Saya akan membuat catatan setiap kali sebelum dan selepas strategi dilaksanakan. Ini dilakukan bagi

melihat perubahan yang ada hasil daripada strategi yang telah dilaksanakan.

DAPATAN

Peningkatan kemahiran subjek kajian mencirikan ini dapat dilihat melalui keputusan yang

memberangsangkan dalam ujian pasca berbanding dengan keputusan yang mereka perolehi dalam ujian

pra. Jadual di bawah menunjukkan keputusan ujian pra dan pasca bagi kesemua subjek kajian.

Jadual 3: Perbandingan keputusan ujian pra dan ujian pasca


peningkatan

Laze 3 8/8 5

Cantik 3 8/8 5

Gaim 2 8/8 6

Tino 2 8/8 6

Shane 3 8/8 5


215

Jadual di atas telah menunjukkan peningkatan skor yang memberangsangkan bagi semua subjek kajian.

Tino dan Gaim mendapat skor yang paling rendah dalam ujian pra namun keputusan mereka melonjak

naik dalam ujian pasca. Walaupun Laze, Cantik, dan Shane mendapat 3 markah, namun keputusan ini

masih belum memuaskan hati saya. Namun demikian, setelah strategi G-MiMa ini dilaksanakan, mereka

berjaya mendapat markah penuh dalam ujian pasca iaitu menunjukkan peningkatan sebanyak 5 markah.

Jumlah peningkatan ini sangat memuaskan hati saya dan satu perubahan positif terhadap kemahiran

mencirikan mereka.

Dalam kajian Amy Ng (2009), menyatakan dapatan kajian beliau menunjukkan terdapat perbezaan dalam

pencapaian subjek kajian dalam ujian pencapaian dan ujian pasca yang beliau laksanakan. Hal ini

menunjukkan bahawa penggunaan peta minda membantu dalam meningkatkan pencapaian subjek kajian.

Saya juga telah menggunakan lembaran kerja bagi menyokong dapatan saya dan mengukur tahap

pencapaian subjek kajian dalam kemahiran mencirikan. Lembaran ini saya berikan setelah subjek kajian

melaksanakan aktiviti secara berkumpulan. Lembaran kerja ini saya gunakan untuk membuat

perbandingan skor daripada ujian pra sehingga ke ujian pasca. Jadual di bawah menunjukkan peningkatan

skor subjek kajian dari ujian pra, lembaran kerja yang diberikan setelah membina peta minda individu dan

juga ujian pasca.

Jadual 4: Perbandingan skor ujian pra, lembaran kerja dan ujian pasca

Petunjuk (+) , ( +-)

(+) Jumlah peningkatan

(+-) Prestasi kekal

Nama Ujian Pra Lembaran kerja

Ujian Pasca

Laze 3/8

8/8 8/8

Cantik 3/8

6/8 8/8

Gaim 2/8

8/8 8/8

Tino 2/8

4/8 8/8

Shane 3/8 8/8 8/8

+5

+2

+6

+2

+5

+-

+2

+-

+4

+-


216

Rajah 5: Lembaran kerja

Saya juga telah menemu bual subjek kajian bagi menadapatkan respons mereka terhadap penggunaan

strategi G-MiMa dalam pengajaran dan pembelajaran. Berikut adalah salah satu sampel temu bual yang

telah saya laksanakan.

Soalan 2: Boleh kamu nyatakan ciri yang kamu boleh ingat setelah menggunakan peta minda

bergambar?

Gaim: (Berfikir) 3 Matahari.

Cikgu Rachell: Apa ciri yang kamu ingat tentang 3 matahari itu?

Gaim: (Diam sambil berfikir) Keadaan musim panas yang sangat panas.

Cikgu Rachell: Zon iklim mana yang mengalami musim panas yang macam tu?

Gaim: Zon iklim gurun panas la cikgu. (sambil tersenyum)

Kesimpulannya, data-data yang telah dikumpul menyokong bahawa penggunaan peta minda bergambar

membantu dalam meningkatkan kemahiran murid dalam mencirikan.

REFLEKSI

Pengalaman saya dalam menjalankan kajian tindakan ini memberikan saya peluang untuk menilai,

menganalisis dan seterusnya membolehkan saya untuk memikirkan perkara yang perlu saya tambah baik

untuk menjadi seorang guru yang lebih berkesan kelak.

Saya telah berusaha dengan sehabis baik dalam melaksanakan kajian tindakan. Saya sedar masih banyak

kelemahan yang perlu saya perbaiki dalam menghasilkan mutu kajian yang lebih baik. Namun demikian,

saya tetap gembira kerana dapatan kajian saya menunjukkan hasil yang positif. Dapatan yang diperoleh

daripada pelbagai instrumen yang digunakan membantu dalam menunjukkan keberkesanan strategi peta

minda bergambar ini.

Melalui strategi yang saya laksanakan ini, saya mendapat kefahaman baru bahawa murid lebih mudah

untuk belajar apabila mereka dapat menggunakan secara optima pancaindera mereka dalam pembelajaran.


217

Acap kali seorang guru memandang remeh akan perkara ini. Memadai jika murid sekadar belajar

menggunakan deria dengar dan kemudian berfikir sendiri. Tetapi lebih bermakna jika murid dapat

menggunakan secara optima pancaindera mereka, khasnya deria penglihatan. Dalam strategi saya ini,

saya menggunakan gambar bagi memudahkan murid saya mengingat ciri dua daripada empat zon iklim

dunia iaitu zon iklim gurun panas dan zon iklim Mediterranean. Ternyata langkah ini berkesan apabila

subjek kajian saya memberikan respons yang positif dalam temu bual yang saya laksanakan.

Selain daripada itu, saya juga berasa gembira kerana selain daripada membantu murid meningkatkan

kemahiran mencirikan, secara tidak langsung saya juga dapat membantu mereka dalam meningkatkan

kemahiran belajar yang berkesan. Dr. Rosnanaini Sulaiman et al (2011) menyatakan bahawa penggunaan

bahan-bahan grafik seperti garisan anak panah, bulatan dan segi empat dapat membentuk jaringan yang

akan membantu memudahkan lagi pemahaman sesuatu topik. Jadi, apabila murid faham akan sesuatu

topik, ini bermakna pembelajaran mereka menjadi lebih bermakna.

Kajian saya ini meningkatkan kesedaran saya bahawa seorang guru harus mempelbagaikan strategi dan

tindakan dalam pembelajaran dan pengajarannya. Sejujurnya, sebagai seorang bakal guru yang telah

menjalani tiga fasa praktikum, saya akan rasa bersalah dan tidak puas hati jika saya gagal dalam

menyampaikan isi pelajaran kepada murid. Saya akan membuat refleksi terhadap amalan saya dan cuba

untuk menambah baik amalan saya dalam sesi pengajaran dan pembelajaran yang akan datang. Jika saya

berjaya membuatkan murid faham aka nisi pelajaran yang disampaikan, itu akan berjaya mempengaruhi

emosi saya untuk beberapa ketika. Saya akan menjadi lebih bermotivasi dan bersemangat untuk mengajar.

Jadi haruslah saya sentisa berusaha supaya saya sentiasa berjaya menyampaikan isi pelajaran dengan baik

dan semangat serta motivasi saya akan terus bertambah.

Mencirikan iklim yang bukan dialami oleh tempat dimana murid itu tinggal sukar kerana ia sesuatu yang

abstrak. Jadi dengan adanya penggunaan gambar untuk menerangkan ciri yang ada, murid akan mudah

mendapat bayangan dan seterusnya dapat mencirikan dengan mudah. Namun begitu, saya sedar bahawa

masih terdapat banyak kelemahan yang perlu saya perbaiki dalam menambahbaik kajian saya untuk

mendapatkan data yang lebih kukuh. Misalnya instrumen ujian dan lembaran kerja yang saya gunakan.

Saya perlu pelbagaikan corak soalan yang ditanya supaya kebolehpercayaan dan kesahan dapatan kajian

saya lebih tinggi.

Selain itu, saya juga perlu menunjukkan pelbagai contoh peta minda yang boleh dibina oleh murid supaya

dapat menjana pemikiran kreatif murid. Ini juga akan membantu dalam meningkatkan motivasi murid

apabila mereka dapat membina sendiri peta minda dengan hanya memindahkan maklumat yang mereka

ada. Saya juga perlu menambah baik pengurusan masa. Saya sepatutnya membahagikan masa dengan

baik dan membuat perancangan yang sesuai dengan jadual harian saya supaya segala tindakan yang telah

dirancang dapat dilaksanakan dengan baik. Dengan itu saya akan mengelakkan diri daripada mengalami

tekanan minda dan emosi akibat daripada terpaksa mengejar masa akhir yang telah ditetapkan.

Dalam sudut lain, saya melihat kajian ini sebagai satu ingatan kepada saya supaya sentiasa memberikan

yang terbaik dalam perkhidmatan saya sebagai seorang guru. Mengajar dan mendidiklah sebaik mungkin

agar dapat memberi sumbangan bukan sahaja kepada murid, malah kepada masyarakat dan juga negara.

Jangan menjadi guru yang sekadar melepaskan batuk di tangga, nanti akan menjadi seperti kata pepatah

„guru kepalang ajar, ibarat bunga kembang tak jadi‟. Ingatan kepada diri saya sendiri, jadilah seorang

guru yang mampu membuatkan hadirnya ditunggu, tiadanya dirindu, ilmunya diburu, nasihatnya diseru,

tingkah lakunya ditiru dan kehilangannya diiringi doa dan restu. Diharapkan agar usaha yang telah

dicurahkan dalam melaksanakan kajian ini akan dapat membantu dalam meningkatkan kualiti pendidikan

negara.


218


Setelah meneliti, menilai dan menganalisis, saya berasa bahawa masih perlu untuk melakukan kajian

tindakan dalam mengatasi masalah dalam proses pengajaran dan pembelajaran dan membantu murid

untuk menguasai topik yang sukar difahami. Justeru, untuk kajian yang seterusnya, saya berhasrat untuk

menambah baik strategi G-MiMa yang telah saya laksanakan ini agar boleh digunakan untuk

pembelajaran dalam tajuk lain dalam Kajian Tempatan. Lebih baik jika strategi ini dapat turut

diaplikasikan dalam mata pelajaran yang lain.

Berikut merupakan cadangan untuk kajian lanjutan pada kitaran seterusnya:

a. Tempoh pelaksanaan ditambah supaya proses penambahbaikan boleh dibuat dari semasa ke

semasa dan keberkesanan strategi dapat ditingkatkan.

b. Menggunakan strategi G-MiMa untuk mencirikan zon iklim dunia yang lain.

c. Melibatkan pelbagai cara dalam menghasilkan peta minda. Misalnya menggunakan teknologi

seperti komputer dan sebagainya.

d. Melibatkan kaedah pembelajaran yang lain seperti pembelajaran kontekstual atau behavioural.

e. Memberi perhatian yang sepatutnya terhadap murid yang menunjukkan tahap penerimaan yang

rendah.

f. Memberi galakan yang lebih kerap kepada murid-murid untuk membuat nota dengan

menggunakan peta minda supaya boleh menjadi kebiasaan mereka dalam proses belajar dan

mengulangkaji.

g. Memberikan ganjaran kepada murid yang menunjukkan pencapaian yang terbaik supaya menjadi

galakan dan motivasi kepada mereka dan yang lain untuk menjadi lebih baik. Contohnya,

memberikan mereka pensel atau buku.

RUJUKAN

Dr Rosnanaini Sulaiman, Maimun Aziz, Mok Soon Sang. (2011). Kemahiran Berfikir. Puchong,

Selangor: Penerbitan Multimedia Sdn Bhd.

Syed Ismail Bin Syed Mustapha, Ahmad Subki bin Miskon. (2010). Kemahiran Belajar. Puchong,

Selangor: Penerbitan Multimedia Sdn Bhd.

Widura, T. (2011). Peta Minda. Batu Caves Selangor: PTS Professional Publishing Sdn Bhd.

Ting, A. N. (2012, September 27 & 28). Koleksi Artikel Penyelidikan Tindakan. Retrieved August 27,

2013, from MENINGKATKAN KEFAHAMAN MURID DALAM KONSEP SAINS MELALUI

:

http://www.ipgkbl.edu.my/portal/penyelidikan/BukuKoleksi/2012/SN/4.%20AMY%20NG%20

WEI%20TING.pdf


219

MENINGKATKAN KEMAHIRAN MURID TAHUN 4 DALAM MENENTUKAN KESESUAIAN

JENIS RUMAH MENGIKUT KEPADATAN PENDUDUK MELALUI STRATEGI “PicTree

Mindmap”

Saiyidatul „Adidah Binti Kamaruzzaman

[email protected]

Hajah Adibah Binti Ismail

[email protected]


[email protected]

ABSTRAK

Kajian tindakan ini dijalankan bagi meningkatkan kemahiran murid-murid Tahun 4

dalam menentukan kesesuaian jenis rumah mengikut tiga aspek kepadatan penduduk iaitu

kawasan padat, sederhana padat dan kurang padat. Subjek kajian merupakan lima orang

murid tahun 4 yang mendapat markah rendah di dalam ujian diagnostik dan ujian

saringan. Data dikumpulkan melalui ujian pra dan pasca, nota lapangan, lembaran latihan

dan temubual. Kelima-lima orang subjek kajian menunjukkan peningkatan yang sangat

memberansangkan. Ini menunjukkan bahawa pelaksanaan strategi “PicTree Mindmap”

dapat membantu murid-murid meningkatkan kemahiran dalam menentukan kesesuian

jenis rumah mengikut aspek kepadatan penduduk.

PENGENALAN

Pada 21 Januari 2013 saya telah dihantar bagi menggalas tanggungjawab sebagai seorang guru pelatih

untuk menjalani praktikum fasa yang ketiga di sebuah sekolah yang kecil di dalam daerah Serian iaitu

Sekolah Kebangsaan Tarat. Saya merupakan salah seorang guru pelatih Institut Pendidikan Guru Kampus

Tun Abdul Razak yang mengambil opsyen Pengajian Sosial ambilan Januari 2010. Sekolah yang berlatar

belakang pemandangan bukit bukau ini merupakan sebuah sekolah kampung yang kecil yang terdapat di

kaki bukit. Amanah telah diberikan kepada saya untuk mengambil alih murid-murid tahun 4 dalam mata

pelajaran Kajian Tempatan. Kelas tahun 4 terdiri daripada 12 orang murid sahaja iaitu 4 orang lelaki dan

8 orang perempuan. Ini merupakan pertama kali saya dapat bilangan murid yang agak sedikit untuk

sebuah kelas. Pandangan pertama tentang bilangan murid sedikit ini adalah, saya merasakan kelas lebih

mudah terkawal dan pelbagai aktiviti boleh dilakukan. Namun ianya bukanlah semudah yang

disangkakan, ianya lebih mencabar dari mengajar murid-murid yang ramai di dalam satu kelas. Mereka

lebih gemar menyatakan sesuatu yang tidak berkait dengan isi pelajaran untuk menarik perhatian guru. Ini

menjadi tanggungjawab saya untuk membimbing mereka dan meningkatkan motivasi serta keyakinan

dalam menyampaikan isi pelajaran atau menjawab soalan dari guru secara tidak langsung meningkatkan

kualiti pembelajaran murid-murid tersebut.


Saya menggunakan strategi berpusatkan murid dan berpusatkan bahan pada proses pengajaran dan

pembelajaran yang lepas. Menurut Mok Soon Sang (2011) strategi pemusatan murid merupakan strategi

utama dalam pengajaran dan pembelajaran di sekolah rendah. Dimana saya menggunakan tayangan

gambar mengenai penduduk yang ramai ke pada murid-murid dan meminta murid mengenalpasti ciri-ciri

fizikal yang terdapat didalam gambar tersebut. Saya berpendapat penggunaan gambar dapat meransang




220

pemikiran murid-murid dan secara tidak langsung dapat memberi gambaran mengenai kepadatan

penduduk. Kassim Bin Abbas (2009) menyatakan bahawa gambar boleh digunakan untuk memperkuat

tanggapan, menawarkan fakta baru atau bertindak sebagai asas ke arah membina makna abstrak.

Beralih ke langkah proses pengajaran dan pembelajaran yang seterusnya, saya teruskan dengan memberi

input kepada murid-murid dengan memberi penerangan mengenai faktor kepadatan penduduk

mempengaruhi pembinaan rumah. Penerangan dilakukan dengan menggunakan paparan powerpoint yang

berwarna-warni bagi menarik perhatian murid-murid. Murid-murid tertarik dengan paparan powerpoint

yang dilakukan namun ianya tidak bertahan lama. Saya menggunakan teknik soal-jawab terhadap murid-

murid bagi melakukan pengukuhan terhadap penerangan yang telah dilakukan. Seterusnya, saya

melakukan aktiviti “Spinning Ball” yang memerlukan murid mengedarkan bola antara satu sama lain di

dalam bulatan dan berhenti apabila muzik dihenti. Murid yang terakhir yang memegang bola tersebut

dikehendaki memilih salah satu kad faktor pembinaan rumah dan kategorikan mengikut aspek kepadatan

penduduk. Aktiviti sebegini dapat menarik perhatian murid-murid, namun murid-murid terlalu teruja

sehingga mereka membuat bunyi yang bising dan sukar dikawal. Aktiviti ini dapat meransang murid-

murid untuk berfikir dan berbincang bersama-sama dalam mengkategorikan faktor pembinaan rumah

berdasarkan kepadatan penduduk.

Dalam pada itu juga, saya melakukan aktiviti berpasangan iaitu saya memberikan jadual kosong dan kad

faktor-faktor pembinaan rumah berdasarkan kepadatan penduduk. Murid-murid dikehendaki untuk

menampal kad-kad tersebut di dalam jadual berdasarkan aspek kepadatan yang betul. Ternyata aktiviti ini

dapat membantu murid-murid mengetahui kawasan yang sesuai mengikut kepadatan dan juga contoh

negeri bagi setiap aspek kepadatan. Namun murid-murid keliru apabila ingin menentukan kesesuaian

jenis rumah mengikut kepadatan penduduk.

Penggunaan bahan bantu mengajar sangat penting di dalam proses pengajaran dan pembelajaran dimana

ianya dapat meransang pemikiran murid-murid disamping membantu mencapai hasil pembelajaran.

Menerusi proses pengajaran dan pembelajaran yang telah saya lakukan, didapati bahawa saya kurang

penggunaan bahan bantu mengajar bergambar dan saya hanya memfokuskan kepada aktiviti sahaja.

Murid-murid tidak dapat menggambarkan jenis-jenis rumah yang sesuai dibina mengikut kepadatan

penduduk memandangkan tiada ransangan gambar yang membolehkan mereka membayangkan bentuk

dan ciri rumah tersebut. Pada 28 Februari 2013 saya mengulang sesi pengajaran topik kepadatan

penduduk ini bagi proses pengukuhan murid-murid. Dimana, proses sesi pengajaran dan pembelajaran

yang kedua saya lebih menfokuskan kepada langkah penerangan bagi memastikan penerangan saya

adalah jelas dan mudah difahami oleh murid-murid.


Kelas Tahun 4 mempunyai seramai 12 orang murid. Namun saya hanya mengambil 11 orang murid

sahaja memandangkan seorang murid tersebut mengalami masalah penglihatan dan pembelajaran yang

berkaitan dengan membaca dan menulis seperti yang dinyatakan oleh guru kelas tahun 4 tersebut.

“Cassidy mempunyai masalah penglihatan yang mana dia telah menjalani beberapa kali

pembedahan dan juga pemeriksaan bulanan. Dia hanya mampu melakukan latihan yang

memerlukan dia menyalin perkataan sahaja. Dia juga harus diletakkan berdekatan dengan

papan putih bagi penglihatan yang jelas”

(GK/Nota Lapangan/01-02-2013)


221

Setelah mengenalpasti isu yang dihadapi oleh murid-murid kelas tahun 4, iaitu menentukan kesesuaian

jenis rumah mengikut kepadatan penduduk, berdasarkan subtopik “Faktor Mempengaruhi Pembinaan

Rumah”, maka saya telah membuat tinjauan awal dengan mengumpul data-data awal bagi mengukuhkan

lagi pemerhatian dan menguatkan isu yang telah dikenalpasti, dan tindakan perlu diambil.

Langkah pertama yang saya lakukan ialah menganalisis lembaran kerja yang telah dilakukan oleh 11

orang murid tahun empat. Soalan yang diberikan berbentuk soalan objektif, dimana terdapat pilihan

jawapan disediakan. Berdasarkan analisis lembaran kerja yang dijalankan pada 26 Februari 2013 , saya

mendapati bahawa terdapat 7 orang murid yang belum menguasai topik kepadatan penduduk ini secara

menyeluruh. Terdapat 6 orang daripada 12 orang tidak dapat menjawab soalan berkaitan kawasan

kepadatan. Manakala bagi soalan 5 dan saoalan 6 berkaitan contoh negeri berdasarkan kepadatan, terdapat

10 orang bagi soalan 5 dan 7 orang murid bagi soalan 6 yang tidak dapat dapat menjawab soalan tersebut.

Bagi soalan yang berkaitan rumah yang sesuai dibina mengikut kepadatan pula terdapat 7 orang yang

tidak dapat menjawab soalan 8 dan 5 orang murid yang tidak dapat menjawab soalan 9. Didapati bahawa

terdapat 7 orang murid yang belum memahami dan mengalami masalah dalam topik ini. Memandangkan

lembaran latihan yang diberikan terdiri daripada soalan objektif, masalah utama murid-murid tidak dapat

dikesan dan kebarangkalian murid-murid untuk meneka adalah tinggi.

Oleh yang demikian, saya melakukan ujian diagnostik pada 27 Febuari 2013 untuk mengenalpasti aspek

yang masih belum dikuasai lagi oleh murid-murid di dalam topik “Kepadatan Penduduk Mempengaruhi

Pembinaan Rumah”. Ujian ini memerlukan murid untuk menlengkapkan jadual kepadatan penduduk

mengikut aspek yang diberikan iaitu kawasan, contoh negeri dan rumah yang sesuai di bina mengikut

kepadatan penduduk. Ujian diagnostik ini dijalankan untuk semua murid-murid tahun 4 bagi memastikan

murid yang benar-benar belum menguasi topik ini. Hasil daripada analisis ujian diagnostik didapati

bahawa 6 orang murid mempunyai masalah dalam menentukan kesesuaian jenis rumah mengikut

kepadatan penduduk. Oleh yang demikian saya mengulang kembali proses pengajaran dan pembelajaran

topik yang sama dan melebihkan dalam aspek penerangan.

Ujian saringan diberi setelah pengajaran berakhir bagi memastikan murid-murid benar-benar mempunyai

masalah dalam menentukan kesesuaian jenis rumah yang sesuai dibina mengikut kepadatan penduduk.

Berdasarkan ujian saringan yang dilakukan, didapati bahawa terdapat 5 orang murid mendapat markah

penuh bagi ujian saringan yang dilakukan. Manakala terdapat seorang murid iaitu David mendapat 6

betul daripada 7 soalan yang diberikan dan 6 orang murid iaitu Daniel, Fiena, Caroline, Lela dan Connie

mendapat markah kurang daripada 4. Terdapat 6 orang murid termasuk David yang belum menguasai

kemahiran menentukan kesesuaian jenis rumah mengikut aspek kepadatan penduduk.

Bagi mengukuhkahkan lagi hasil analisis yang telah dilakukan, pada 29 februari 2013 saya telah

melakukan sesi temubual bersama keenam-enam murid yang telah dikenalpasti. Temu-bual ini dilakukan

bagi melihat respon murid-murid secara lisan mengenai topik kepadatan penduduk ini disamping

mengukuhkan lagi hasil analisis yang telah dilakukan. Berdasarkan temubual yang dilakukan bersama

David, didapati bahawa David dapat menjawab soalan yang diajukan oleh saya dengan yakin dan betul.

Bagi memastikan David benar-benar menguasai topik ini, saya memberi David menjawab kembali soalan

ujian diagnostik yang sama, dan hasilnya David dapat menjawab semua soalan dengan betul. Oleh yang

demikian David tidak mengalami masalah dalam menentukan kesesuaian jenis rumah yang sesuai dibina

mengikut kepadatan penduduk.


222

Berdasarkan temubual yang dilakukan dengan enam orang murid iaitu Fiena, Lela, Connie, David dan

Daniel. Didapati 5 orang daripada mereka masih keliru dalam menentukan kesesuaian jenis rumah

mengikut kepadatan penduduk yang ditanya oleh guru. Murid-murid dapat menyatakan jenis rumah

namun tidak dapat menentukan kesesuaian mengikut aspek kepadatan penduduk dengan betul.

KUMPULAN SASARAN

Kajian ini akan melibatkan 5 orang daripada 12 orang murid Tahun 4 di SK Tarat yang terdiri daripada

seorang lelaki dan empat orang perempuan. Mereka adalah Fiena, Daniel, Lela, Connie dan Caroline dan

kesemua mereka adalah murid biasa. Berikut merupakan maklumat yang telah dikumpul berdasarkan

pemerhatian, temu bual dan rekod-rekod dari pihak sekolah.

Nama

murid

Karekter/ ciri-ciri unik di dalam kelas Kedudukan

pencapaian

di dalam

kelas

Pekerjaan

bapa

Fiena Tidak gemar menumpukan perhatian ketika sesi

pengajaran dan pembelajaran berlangsung. Suka

melengah-lengahkan masa ketika menyiapkan kerja

9 Pemandu lori

Daniel Seorang yang berperwatakan ceria.. Lambat

menyiapkan latihan yang diberi.

8 Kilang ayam.

Lela Seorang yang suka menarik perhatian guru dengan

bertanya pelbagai soalan yang berkaitan dan tidak

berkaitan dengan isi pelajaran.

10 Buruh

Caroline Seorang yang suka bercakap dan menyampuk

percakapan guru di dalam kelas.

6 Pemandu lori

Connie Seorang pendiam di dalam kelas. Tidak suka

melibatkan diri di dalam aktiviti kelas. Lambat

menyiapkan tugasan yang diberi.

7 Buruh

STRATEGI TINDAKAN

Saya memilih untuk menggunakan strategi tindakan yang diberi nama “PicTree Mindmap” iaitu peta

minda pokok bergambar. Dalam kajian ini saya telah menggunakan teori pembelajaran kognitif iaitu teori

pemprosesan maklumat yang telah di pelopori oleh R.M. Gagne. Mok Soon Sang (2010), menyatakan

bahawa, teori pemprosesan maklumat ini terjadi apabila ransangan-ransangan dari persekitaran luar akan

diterima dalam sistem saraf melalui deria-deria manusia. Maklumat ini akan ditafsirkan dalam stor

ingatan, kemudian dihantar kepada stor ingatan jangka panjang, dan akhirnya kepada penggerak tindak

balas melalui sistem saraf. Penggunaan bahan ransangan yang sesuai adalah penting bagi meransang stor

ingatan jangka panjang. Oleh yang demikian saya memilih untuk menggunakan aplikasi pendekatan

pembelajaran koperatif berasaskan peta minda bergambar bagi membantu murid-murid saya dalam

menentukan kesesuaian jenis rumah yang sesuai dibina mengikut kepadatan penduduk. Saya

menggunakan peta minda bergambar sebagai bahan ransangan kerana peta minda bergambar dapat

membantu murid dalam mengenalpasti ciri-ciri setiap rumah berdasarkan gambar dan menentukan

kesesuaiannya mengikut aspek kepadatan penduduk.

Penggunaan peta minda yang diperkenalkan oleh Tony Buzan sangat membantu murid-murid mengingat

dan memahami jenis rumah yang sesuai dibina berdasarkan kepadatan penduduk. Ianya juga dapat

mengukuhkan ingatan murid-murid terhadap topik kepadatan penduduk yang telah dipelajari. Ini


223

disokong lagi dengan pernyataan yang terdapat di dalam buku Kemahiran Berfikir ini, Dilip Mukerjea

(1996), menyatakan bahawa melalui peta minda, seseorang akan dapat ilmu pengetahuan yang lebih

banyak dan dapat meningkatkan daya ingatan serta mengurangkan penggunaan kertas dan tenaga.

Penggunaan gambar di dalam peta minda dapat membantu murid-murid melihat dengan lebih jelas setiap

ciri yang terdapat di setiap jenis rumah dan menentukan kesesuaiannya mengikut kepadatan penduduk.

Menurut Kassim Bin Abbas (2009) gambar boleh digunakan untuk memperkuat tanggapan, menawarkan

fakta baru atau bertindak sebagai asas ke arah membina makna abstrak. Penggunaan gambar sangat

membantu murid-murid dalam memperoleh sesesuatu isi pelajaran yang memerlukan mereka

menggambarkan atau membayangkan sesuatu perkara.

Bagi melaksanakan kaedah “PicTree Mindmap” ini, saya menggunakan masa di luar waktu kelas

memandang subjek kajian saya duduk berdekatan dengan sekolah. Saya bercadang akan menggunakan

kelas tahun 4 sendiri bagi menjalakan strategi ini. Kaedah ini akan dilaksanakan dalam tempoh dua

minggu. Terdapat beberapa langkah yang perlu dilaksanakan untuk kaedah “PicTree Mindmap” ini.

Langkah 1 : Penerangan guru dengan berbantukan gambar.

Saya melakukan penerangan tentang jenis rumah yang sesuai dibina mengikut kepadatan penduduk

dengan berbantukan gambar. Rumah kondominium dan rumah pangsa sesuai di bina di kawasan

berpenduduk padat, manakala rumah kampung, rumah teres dan rumah bangle sesuai dibina di kawasan

berpenduduk sederhana padat. Kawasan penduduk kurang padat sesuai dibina rumah kampung dan rumah

panjang. Saya menerangkan ciri-ciri setiap rumah berbantukan gambar, dan melakukan perkaitannya

dengan kawasan kepadatan yang sesuai dibina rumah tersebut. Sesi soal jawab secara ringkas akan

dilakukan.

Langkah 2 : Perbincangan murid-murid berdasarkan gambar

Murid-murid akan dibahagikan kepada kumpulan yang telah ditetapkan. Setiap kumpulan mempunyai

murid-murid yang berbeza tahap pencapaian iaitu dalam setiap kumpulan akan mempunyai murid yang

pandai, sederhana dan lemah. Setiap kumpulan diedarkan dengan gambar-gambar rumah. Di dalam

kumpulan murid-murid dikehendaki untuk berbincang tentang ciri setiap gambar rumah tersebut dan di

kawasan mana rumah tersebut sesuai dibina. Saya memantau dan membimbing dari dari satu kumpulan

ke kumpulan yang lain.

Langkah 3 : Mengkategorikan gambar rumah yang sesuai dibina mengikut kepadatan penduduk

di peta minda pokok secara berkumpulan.

Pada langkah ini, setiap kumpulan diberikan dengan sekeping kertas keras “kadboard” yang

mengandungi peta minda pokok. Di dalam kumpulan, murid-murid dikehendaki berbincang dan

melengkapkan peta minda pokok dengan menulis tajuk utama dan jenis kepadatan penduduk. Di dalam

kumpulan, murid-murid dikehendaki berbincang dan menentukan kesesuaian gambar-gambar rumah yang

telah diterima ketika di langkah 2 dan melengkapkan di dalam peta minda pokok. Saya akan memantau

dan membimbing dari satu kumpulan ke satu kumpulan bagi memastikan murid-murid melaksanakan apa

yang telah diarahkan.

Langkah 4 : Melengkapkan peta minda pokok dan lembaran latihan secara individu.

Pada langkah ini setiap murid akan diedarkan dengan sekeping kertas yang mengadungi peta minda

pokok yang kosong. Secara individu murid-murid dikehendaki melengkapkan peta minda pokok dan

lembaran latihan berdasarkan aktiviti yang telah dilakukan sebelum ini.


224

Bagi mengumpul data dalam kajian saya ini, saya telah menggunakan ujian pra dan ujian pasca, temu

bual, analisis dokumen dan pemerhatian. Rajah 1 menunjukkan cara-cara yang digunakan dalam

mengumpulkan data.

Rajah 1 : Cara-Cara yang Digunakan dalam Mengumpulkan Data

DAPATAN

Strategi “PicTree Mindmap” ini merupakan strategi yang menggabungkan pendekatan pembelajaran

koperatif dan penggunaan kaedah peta minda pokok bergambar. Menurut Mok Soon Sang (2010), di alam

pembelajaran koperatif, murid-murid berinteraksi dan saling bantu-membantu dalam aktiviti

pembelajaran dengan tujuan mencapai kemajuan dan prestasi cemerlang. Oleh yang demikian, di dalam

strategi “PicTree Mindmap” saya melakukan aktiviti berkumpulan supaya mereka saling berbincang dan

saling membantu antara satu sama lain dalam menentukan kesesuaian jenis rumah yang sesuai dibina

mengikut kepadatan penduduk.

“Shafiena, Lela, Caroline, Daniel dan Connie saling berbincang jawapan untuk menentukan

kesesuaian gambar rumah yang diterima di dalam peta minda pokok yang disediakan. Mereka

juga kelihatan teruja dan gembira untuk menentukan kesesuaian gambar rumah tersebut.

Malahan mereka meminta untuk melakukan aktiviti tersebut berulang kali.”

(NL, 10-04-2013)

Perkara ini juga dapat dilihat keberkesannya melalui penigkatan markah di dalam Ujian Pra dan Ujian

Pasca. Sebelum saya melaksanakan strategi “PicTree Mindmap” terhadap kumpulan sasaran, saya telah

menjalankan Ujian Pra bagi menguji sejauh mana pengetahuan sedia ada kumpulan sasaran terhadap

topik kepadatan penduduk. Ujian pasca pula dijalankan setelah strategi “PicTree Mindmap” dilaksanakan

bagi melihat peningkatan kemahiran murid-murid di dalam menentukan kesesuaian jenis rumah

berdasarkan kepadatan penduduk.

Berikut merupakan jadual skor ujian pra yang telah dilaksanakan pada 10 April 2013 dan ujian pasca

yang telah dilaksanakan pada 15 April 2013 yang menunjukkan peningkatan kelima-lima murid saya.

•Bahagian A (Objektif)

•Bahagian B (Padankan)

•Bahagian C (Subjektif)

Ujian pra dan ujian pasca

•Temu Bual Separa Berstruktur Temu bual

•Lembaran Kerja Analisis Dokumen

•Nota Lapangan Pemerhatian


225

Jadual 1: Markah Ujian Pra dan Ujian Pasca

Nama Ujian pra Ujian pos Peningkatan Peratus peningkatan

Daniel 3/20 20/20 17 85%

Caroline 4/20 20/20 16 80%

Connie 6/20 20/20 14 70%

Lela 7/20 20/20 13 65%

Fiena 7/20 20/20 13 65%

Berdasarkan jadual diatas, dapat dilihat bahawa kelima-lima murid saya mendapat markah yang rendah di

dalam ujian pra yang telah dilaksanakan. Hanya Lela dan Fiena yang dapat markah yang agak tinggi

berbanding murid yang lain iaitu mendapat 7 markah daripada 20 markah. Manakala Connie mendapat 6

markah, Caroline mendapat 4 markah dan Daniel hanya mendapat 3 markah sahaja. Namun terdapat

peningkatan yang sangat ketara setelah strategi “PicTree Mindmap” dilaksanakan, kelima-lima murid

saya dapat markah penuh didalam ujian pasca yang telah dilaksanakan iaitu kesemua mereka mendapat 20

markah. Dapat dilihat bahawa kelima-lima mereka memperoleh peratus peningkatan yang

memberansangkan iaitu lebih daripada 50%.

Bagi menguji sejauh mana kefahaman murid-murid mengenai topik kepadatan penduduk melalui

penggunaan strategi “PicTree Mindmap” ini, saya telah menggunakan instrumen yang seterusnya iaitu

lembaran setelah strategi “PicTree Mindmap” ini dilaksanakan. Terdapat dua jenis lembaran latihan yang

digunakan iaitu yang pertama lembaran latihan berbentuk peta minda pokok, dan yang kedua pula

berbentuk pengurusan grafik.

Rajah 1 Lembaran Latihan 1 dan 2

Didapati bahawa, kesemua murid, dapat menjawab kedua-dua lembaran yang diberikan. Fiena, Lela,

Caroline, Danieal dan Connie mendapat tujuh markah bagi kedua-dua lembaran latihan yang diberikan.

Ini membuktikan bahawa kelima-lima mereka faham tentang apa yang telah dipelajari dengan

menggunakan strategi “PicTree Mindmap”. Seterusnya, saya juga telah melakukan temubual selepas

strategi “PicTree Mindmap” dilaksanakan. Temubual yang dilaksanakan berbentuk temubual separa atau


226

semi berstruktur di mana saya melakukan temubual secara individu iaitu seorang demi seorang murid bagi

mengelakkan berlakunya peniruan jawapan yang diberikan oleh murid.

Temubual yang dilakukan, telah saya bahagikan kepada tiga tema utama iaitu mengenai kefahaman,

perasaan dan juga penggunaan strategi “PicTree Mindmap”. Berdasarkan analisis temu bual yang telah

saya lakukan, didapati bahawa, kelima-lima subjek kajian saya dapat memahami topik kepadatan

penduduk ini iaitu mereka dapat menentukan kesesuaian jenis rumah yang sesuai dibina berdasarkan

kepadatan penduduk. Lela, Fiena, Connie, Caroline dan juga Daniel setuju bahawa penerangan guru

menggunakan gambar dan juga aktiviti berkumpulan menggunakan peta minda pokok bergambar dapat

meningkatkan kefahaman mereka di dalam topik kepadatan penduduk ini.

Bagi tema yang kedua iaitu perasaan subjek kajian mengenai strategi yang telah dilaksanakan, iaitu

penggunaan peta minda pokok bergambar dalam sesi pengajaran dan pembelajaran topik kepadatan

penduduk. Kelima-lima mereka menyatakan perasaan yang positif, dimana mereka menyatakan perasaan

suka, gembira dan seronok untuk belajar menggunakan kaedah “PicTree Mindmap”. Contohnya seperti

jawapan yang telah diberikan oleh Caroline.

Guru: Apakah perasaan kamu apabila cikgu mengajar dengan menggunakan kaedah “PicTree

Mindmap” iaitu guna peta minda pokok bergambar?

Caroline: Bila belajar guna peta minda pokok ni, best cikgu, saya suka tak la saya mengantuk

cikgu. (bercakap dengan yakin)

(TB, 12.04.2013)

Saya telah menggunakan instrumen lembaran latihan pengukuhan bagi mengukuhkan lagi dapatan kajian

yang telah diperoleh. Ianya bertujuan untuk menguji sejauh mana subjek kajian mengingati dan

memahami topik kajian yang telah dilakukan setelah dua bulan berlalu. Didapati bahawa kelima-lima

subjek kajian dapat menjawab semua soalan dengan betul. Penggunaan kaedah “PicTree Mindmap”

bukan sahaja dapat meningkatkan kemahiran subjek kajian dalam menentukan kesesuaian jenis rumah

berdasarkan kepadatan penduduk, malahan pengetahuan yang diperoleh dapat difahami untuk satu jangka

masa yang panjang. Ternyata penggunaan instrumen lembaran latihan pengkuhan dapat menguji sejauh

mana pengetahuan dan kefahaman murid-murid mengenai topik yang telah dipelajari dua bulan yang lalu.

Dapat disimpulkan bahawa penggunaan keempat-empat instrumen pengumpulan data iaitu ujian pra dan

pasca, temu bual, nota lapangan dan juga lembaran latihan dapat mengukuhkan lagi kajian yang telah

dilakukan. Terynata penggunaan instrumen kajian dapat memperlihatkan lagi keberkesanan kaedah

“PicTree Mindmap” yang telah dilaksanakan.

REFLEKSI/RUMUSAN

Berdasarkan strategi “PicTree Mindmap” yang telah dilaksanakan, saya dapat menilai sejauh mana

keberkesanan strategi yang telah dilaksanakan. Strategi “PicTree Mindmap dapat meningkatkan

kemahiran menentukan kesesuaian murid-murid dan menguasai topik kepadatan penduduk dalam jangka

masa panjang. Hal ini menyebabkan saya akan lebih banyak menggunakan pembelajaran koperatif dan

peta minda di dalam proses pengajaran dan pembelajaran akan datang. Penggunaan gambar sebagai bahan

ransangan membuatkan saya sedar bahawa pemilihan bahan ransangan sebagai alat bantu mengajar

mestilah sesuai berdasarkan topik yang diajar dan juga tahap pencapaian murid-murid. Seperti

penggunaan gambar di dalam pelaksanaan strategi “PicTree Mindmap” sangat membantu subjek kajian

untuk menghubungkaitkan antara reka bentuk rumah itu dengan kawasan kepadatan penduduk. Secara

tidak langsung ianya membolehkan subjek kajian berfikir secara kritis mengenai sebab rumah itu dibina

di sesuatu kawasan kepadatan penduduk.


227

Seterusnya, saya merasakan bahawa pentingnya sebagai seorang guru untuk mengambil berat keputusan

setiap murid di dalam kelas. Adalah sangat tidak adil jika saya membiarkan lima orang subjek kajian

tidak menguasai topik ini dan hanya memfokuskan kepada mereka yang telah menguasai sahaja. Sebagai

seorang guru, saya haruslah mencari jalan penyelesaian iaitu dengan melaksanakan strategi “PicTree

Mindmap” untuk mengatasi masalah subjek kajian. Tuntasnya dapat diperkatakan bahawa, pelaksanaan

strategi “PicTree Mindmap” ini merupakan salah satu usaha saya bagi menambahbaik amalan pengajaran

yang telah saya lakukan. Secara tidak langsung saya membantu meningkatkan prestatsi dan pencapaian

murid. Diharapkan agar pembelajaran koperatif dan juga penggunaan peta minda dapat membantu

meningkatkan lagi pencapaian murid-murid pada masa akan datang.


Setiap perkara yang dilakukan pasti ada kekuatan dan juga kekurangan yang timbul. Sesunggguhnya

kajian yang telah saya lakukan dengan menggunakan strategi “PicTree Mindmap” membuahkan hasil

yang sangat memberansangkan. Namun, saya merasakan bahawa kajian ini masih perlu dilakukan

penambahbaikan. Antara cadangan penambahbaikan yang boleh dipertimbangkan adalah peta minda

pokok dibuat didalam bentuk perisian komputer. Seperti kajian yang telah saya lakukan, peta minda

pokok bergambar yang telah saya gunakan adalah di atas sekeping kadboard yang besar. Di mana subjek

kajian akan menentukan kesesuaian gambar mengikut jenis kategori yang disediakan di atas cardboard

berkenaan. Hal ini sememangnya dapat membantu murid dalam meningkatkan kemahiran mengkategori.

Namun ianya menjadi payah di dalam aspek penggunaan untuk saiz kelas yang ramai dan juga dalam

aspek penyimpanan bahan tersebut.

Oleh yang demikian saya mencadangkan agar kajian seterusnya menggunakan peta minda pokok dibuat

dalam bentuk perisian komputer. Dimana apabila ianya menjadi satu perisian di dalam komputer mudah

untuk guru menggunakannya di dalam sesuatu sesi pengajaran dan pembelajaran walaupun mengajar di

dalam kelas yang ramai muridnya. Tambahan pula ianya tidak menjadi masalah untuk guru berkenaan

untuk membawa ke dalam kelas dan menyimpan perisian tersebut kerana ianya dapat disimpan di dalam

cakera padat ataupun di dalam komputer. Dalam pada itu juga, penggunaan peta minda pokok di dalam

bentuk perisian komputer juga boleh menjadikan strategi dan bahan ini fleksibel untuk pelbagai mata

pelajaran yang lain yang memerlukan kemahiran menentukan kesesuaian. Malahan ianya juga mudah

untuk dikongsikan dan digunakan oleh guru-guru di sekolah dan kawasan lain yang memerlukan bahan

bantu mengajar yang pelbagai. Sesungguhnya terdapat pelbagai perkara yang perlu diambil kira didalam

pelaksanaan sesuatu kajian tindakan yang dilakukan. Sebagai seorang guru, saya merasakan perlu untuk

melakukan penambahbaikan aspek dan kaedah pengajaran dan pembelajaran dari semasa ke semasa.

RUJUKAN

Sang, M. S. (2011). Pedagogi untuk Pengajaran dan Pembelajaran. Puchong, Selangor: Penerbitan

Multimedia.

Sang, M. S. (2010). Psikologi Pendidikan Dan Pedagogi Murid dan Alam Belajar. Perak: Penerbitan

Multimedia.

Sang, M. S. (2010). Psikologi Pendidikan . Perak: Penerbitan Multimedia.

Abbas, K. B. (2009). Media Dalam Pendidikan. Tanjong Malim, Perak: Penerbitan Universiti Sultan Idris


228

MAtGEKO; SATU STRATEGI UNTUK MENINGKATKAN KEMAHIRAN MURID TAHUN 4

MENGHUBUNGKAIT KEPADATAN PENDUDUK DENGAN JENIS KAWASAN

Siti Aminah Binti Othman

[email protected]

Mazlan Bin Hj. Junaidi

[email protected]

John Ak Brodi

[email protected]

Abstrak

Kajian tindakan ini dijalankan untuk membantu meningkatkan kemahiran menghubungkait

kepadatan penduduk dengan jenis kawasan. Kajian ini melibatkan seramai enam orang murid dari

SK Pari Siam. Hasil tinjauan awal mendapati murid mempunyai masalah dalam menghubungkait

fakta yang dipelajari iaitu jenis kawasan dengan kepadatan penduduk. Hasil tinjauan ini disokong

oleh beberapa instrumen yang telah dilaksanakan iaitu lembaran kerja, ujian saringan, ujian

diagnostik, pemerhatian dan temubual. Menggunakan strategi MAtGEKO iaitu permainan yang

menggunakan kemahiran kinestetik murid yang berkaitrapat dengan geografi serta aktiviti

ekonomi berdasarkan sesuatu kawasan yang berteraskan teori pembelajaran pelaziman operan

yang berupaya membantu meningkatkan kemahiran menghubungkait murid. Hal ini dapat dilihat

melalui hasil ujian pra dan ujian pos, pemerhatian, temubual dan lembaran kerja yang

dilaksanakan setelah strategi ini digunakan.

PENDAHULUAN

Konteks Kajian

Saya merupakan seorang guru pelatih opsyen Pengajian Sosial yang telah melaksanakan dua kali

praktikum sebelum ini di sekolah yang berdekatan dengan Institut Pendidikan Guru Kampus Tun Abdul

Razak, Kota Samarahan. Pada praktikum yang ketiga ini, saya telah menjalankan praktikum di sebuah

sekolah yang terletak di Daerah Serian iaitu Sekolah Kebangsaan Pari Siam. Semasa melaksanakan

praktikum di sekolah ini, saya telah dipertanggungjawabkan untuk mengajar Tahun 4 bagi subjek Kajian

Tempatan dan Pendidikan Sivik Kewarganegaraan. Kelas ini mempunyai seramai 24 orang murid.

Berdasarkan pengalaman praktikum yang lepas, boleh dikatakan bahawa bilangan murid untuk praktikum

kali ini adalah lebih sedikit bilangannya kerana bilangan murid saya sepanjang dua kali praktikum

sebelumnya berjumlah seramai 30 hingga 50 orang dalam sesebuah kelas. Walaupun bilangan murid tidak

ramai, setiap individu di dalam kelas ini mempunyai kebolehan, kemahiran serta tahap kognitif yang

berbeza-beza. Ini menjadi satu cabaran kepada saya untuk mengajar kelas ini. Berdasarkan pemerhatian

saya di dalam kelas, saya mendapati bahawa murid-murid di dalam kelas ini aktif serta menyukai aktiviti

yang berbentuk „lakonan‟ dan „permainan‟. Mereka boleh berfikir secara kritis dan kreatif serta sering

bekerjasama semasa aktiviti pembelajaran dan pengajaran dilaksanakan. Sebilangan besar daripada

mereka suka bertanya sekiranya mereka tidak memahami sesuatu pengajaran dan saya dapati semangat

mereka untuk belajar adalah sangat tinggi.

Refleksi Pembelajaran dan Pengajaran

Pada 20 Februari 2013, saya telah mengajar kelas tahun 4 mengenai Kepadatan Penduduk di bawah tema

Rumah Sebagai Keperluan Asas Manusia. Pengajaran saya pada awalnya berjalan lancar dimana saya

mendapati murid tidak mempunyai masalah untuk menyatakan jenis kepadatan iaitu padat, sederhana

padat dan kurang padat. Dengan beranggapan bahawa tajuk ini mudah, saya telah melebarkan lagi


229

pembelajaran dengan menerangkan kepada murid bahawa kepadatan adalah berbeza mengikut jenis

kawasan iaitu bandar, pertanian dan pedalaman hanya dengan bantuan gambar semata-mata. Perkara yang

sebaliknya terjadi apabila sebilangan murid tidak dapat menghubungkait bahawa setiap kawasan

mempunyai jenis kepadatan yang berbeza-beza. Hal ini dapat dilihat di dalam lembaran kerja murid

apabila terdapat 6 orang murid gagal untuk menjawab soalan yang memerlukan mereka untuk

menghubungkait kepadatan penduduk dengan jenis kawasan.

Oleh itu, pada 26 Februari 2013, saya telah mengulang semula pembelajaran dan pengajaran saya

berkenaan dengan topik ini. Namun demikian, perkara yang sama berlaku secara tidak langsung telah

mengecewakan saya apabila murid masih tidak berupaya menghubungkait kepadatan penduduk dengan

jenis kawasan walaupun saya telah mengulang semula topik tersebut serta melaksanakan pembelajaran

dan pengajaran berpusatkan murid. Adakah strategi yang saya gunakan tidak membantu murid untuk

memahami topik ini? Oleh itu, saya telah membuat penerokaan lanjut bagi memastikan masalah ini wujud

dalam kalangan murid saya.


Daripada lembaran kerja 1 pada sesi pembelajaran dan pengajaran bertarikh 20 Februari 2013, terdapat 6

orang murid didapati tidak berupaya untuk menghubungkait kepadatan penduduk dengan jenis kawasan,

dimana keenam-enam mereka memperoleh markah kurang daripada 30%. Selepas mengulang semula

topik ini iaitu pada 26 Februari 2013, saya mendapati keenam-enam orang murid ini masih tidak dapat

melepasi skor lulus walaupun saya telah merangka lembaran kerja yang lebih mudah dan berbentuk

padanan. Jadual 1 menunjukkan skor yang telah diperoleh keenam-enam orang murid melalui lembaran

kerja 1 dan lembaran kerja 2.

Jadual 1: Markah untuk lembaran kerja 1 dan 2

Nama Lembaran Kerja 1 Lembaran Kerja 2

Ali 1/3 2/7

Chari 0/3 1/7

Claudi 1/3 1/7

Fedel 1/3 2/7

Manta 1/3 4/7

Welly 0/3 2/7

Sebaik sahaja analisis tersebut dilaksanakan, mereka diuji lagi melalui ujian diagnostik bagi

mengukuhkan lagi kenyataan saya bahawa masalah ini sememangnya wujud dalam kalangan mereka.

Jadual 2 menunjukkan markah yang diperoleh keenam-enam orang murid sasaran saya dalam ujian

diagnostik tersebut.

Jadual 2: Keputusan ujian diagnostik:

Nama Ujian Diagnostik

Ali 0/8

Chari 0/8

Claudi 1/8

Fedel 1/8

Manta 0/8

Welly 0/8


230

Markah ujian diagnostik menunjukkan mereka masih lagi berada dalam tahap yang tidak memuaskan.

Dalam usaha untuk mengukuhkan lagi kajian saya ini, saya telah melaksanakan tinjauan dengan

mengumpul beberapa data awal bagi menyokong serta mengesahkan lagi bahawa fokus kajian saya ini

wujud dan boleh diambil tindakan. Langkah yang saya ambil adalah dengan melaksanakan sesi temubual

bersama murid. Saya telah menemubual 6 orang murid yang telah dipilih untuk mendapatkan respon

mereka mengenai kepadatan penduduk yang menjurus kepada kaitannya terhadap jenis kawasan.

Daripada temubual terhadap keenam-enam murid tersebut, kesemua murid sasaran saya dapat

menyatakan jenis kepadatan penduduk dengan betul. Namun begitu, apabila saya meminta murid untuk

menghubungkaitkan kepadatan penduduk dengan jenis kawasan, mereka seringkali menjawab dengan

jawapan yang salah. Hal seumpama ini juga berlaku apabila saya mengajar topik ini di dalam kelas.

Dalam sesi temubual ini, jelas menunjukkan bahawa mereka tidak dapat menghubungkait kepadatan

penduduk dengan jenis kawasan. Ini dapat dilihat melalui temubual terhadap Welly:

Guru : Kamu tahu kenapa kawasan bandar mempunyai penduduk padat,

kawasan pertanian mempunyai penduduk sederhana padat dan

kawasan pedalaman mempunyai penduduk kurang padat?

Welly : Ermmmmm... (tersenyum)

Guru : Kamu tahu?

Welly : Tak tahu

Perbualan seumpama ini juga berlaku terhadap Fedel, Claudi, Ali, Chari dan Mantha. Apa yang lebih

mengecewakan saya adalah apabila Mantha menyatakan kepada saya bahawa dia langsung tidak tahu apa

sebenarnya yang dimaksudkan dengan pedalaman. Ada juga di antara mereka yang hanya menggelengkan

kepada bagi menyatakan bahawa mereka tidak tahu akan jawapan kepada soalan yang saya ajukan.

Fokus Kajian

Berdasarkan kepada bukti-bukti yang telah dikumpul dan dianalisis, jelaslah bahawa terdapat enam orang

murid tidak dapat menghubungkait kepadatan penduduk iaitu padat, sederhana padat dan kurang padat

dengan jenis kawasan iaitu bandar, pertanian dan pedalaman. Walaupun tajuk ini mudah, bagi saya ia

harus dikuasai oleh murid kerana ia merupakan pengetahuan asas bagi murid untuk mempelajari tajuk

berikutnya yang berkesinambungan dengan topik kepadatan penduduk ini. Oleh itu, objektif kajian saya

adalah untuk meningkatkan kemahiran murid untuk menghubungkait kepadatan penduduk dengan jenis

kawasan melalui strategi MAtGEKO.

Kumpulan Sasaran

Kumpulan sasaran saya terdiri daripada 6 orang murid dari tahun 4 iaitu 2 orang murid lelaki dan 4 orang

murid perempuan. Mereka ialah Ali, Fedel, Claudi, Charie, Mantha dan Welly. Keenam-enam murid di

dalam kumpulan sasaran saya ini mempunyai masalah dalam menghubungkait kepadatan penduduk

dengan jenis kawasan.

STRATEGI TINDAKAN

Strategi MAtGEKO yang saya pilih ini adalah berpandukan kepada ketiga-tiga keadaan Teori Pelaziman

Operan yang telah dipelopori oleh Thorndike. Seperti yang telah dinyatakan sebelum ini, pembelajaran

berasaskan teori pelaziman operan perlu melalui tiga keadaan iaitu hukum kesediaan, hukum latihan dan

hukum kesan.


231

Dalam hal ini, melalui proses pembelajaran dan pengajaran ini, saya telah menerapkan tiga keadaan

utama ini sepanjang melaksanakan kajian. Hal ini dilaksanakan secara teliti dan mengambil masa yang

agak lama kerana saya cenderung untuk melakukan pengulangan sebagai peneguhan untuk murid-murid.

Pada masa yang sama peneguhan yang berbentuk pujian serta kata-kata motivasi sentiasa saya titipkan

sepanjang sesi pembelajaran dan pengajaran berlangsung.

Langkah 1: Persediaan Pelajar dan Motivasi (Hukum Kesediaan)

Dalam langkah yang pertama ini, saya telah mula menarik perhatian pelajar untuk fokus sepanjang sesi

pembelajaran dan pengajaran. Hal ini kerana saya telah memberi memaklumkan kepada murid-murid

bahawa mereka akan bermain semasa sesi pembelajaran dan pengajaran berlangsung. Sebelum sesi

pembelajaran bermula, saya telah menayangkan video ringkas berkenaan dengan kawasan bandar,

pertanian dan pedalaman serta meningkatkan motivasi murid untuk menghayati sesi pembelajaran pada

hari tersebut.

Langkah 2: Pelaksanaan Permainan (Hukum Latihan)

Selepas ditayangkan dengan video dan penerangan berkenaan dengan kawasan bandar, pertanian dan

pedalaman, saya telah membuat penerangan berdasarkan video berkenaan dengan kepadatan penduduk.

Saya telah membuat penerangan dengan menggunakan bahasa yang mudah difahami oleh murid agar

mereka lebih mudah memahami apa yang saya sampaikan. Seperti yang dinyatakan oleh Omardin Ashaari

(1999), beliau ada menyatakan bahawa penerangan yang diberi kepada murid-murid haruslah sesuai

dengan tahap kefahaman pelajar.

Sepanjang berlangsungnya sesi ini, murid-murid telah diberi peluang untuk bermain permainan

MAtGEKO secara berkumpulan yang terdiri daripada tiga ahli. Saya memilih untuk membahagikan

murid kepada tiga orang dalam satu kumpulan kerana saya merasakan interaksi akan lebih berkesan dan

tidak akan ada murid yang hanya menjadi „penumpang‟ di dalam kumpulan. Hal ini telah dinyatakan oleh

George M. Jacobs, yang telah dterjemah oleh Gan Siowk Lee (1998), beliau menyatakan bahawa lebih

kecil ahli sesuatu kumpulan, lebih banyak peluang seseorang ahli bercakap dan lebih kurang peluang

seseorang diketepikan.

Dengan mengaplikasikan proses yang ditekankan oleh Thorndike iaitu memilih dan menghubungkait

(selecting and connecting), setiap kumpulan akan memilih bendera yang mengandungi imej visual yang

sesuai berkenaan aktiviti ekonomi di sesuatu kawasan (bandar, pertanian dan pedalaman). Bendera-

bendera tersebut akan diletakkan di peta yang menunjukkan ketiga-tiga kawasan yang berbeza yang

dirasakan sesuai.

Permainan ini bertujuan untuk memberi peluang kepada murid untuk melihat sendiri bagaimana sesebuah

kawasan itu mempunyai penduduk yang padat, sederhana atau sebaliknya. Bagi memperlihatkan

kerelevanan sesuatu kawasan itu mempunyai penduduk padat, sederhana padat atau kurang padat, saya

telah memastikan bahawa aktiviti ekonomi di kawasan bandar adalah lebih banyak jika dibandingkan

dengan aktiviti ekonomi di kawasan pertanian dan pedalaman. Dengan itu, murid akan dapat

menghubungkait mengapa kawasan bandar mempunyai penduduk yang padat, kawasan pertanian

mempunyai penduduk yang sederhana padat dan kawasan pedalaman mempunyai penduduk yang kurang

padat.

Oleh itu, kumpulan yang tidak berjaya memilih dan menghubungkait aktiviti ekonomi dengan kawasan

yang sesuai, akan diterangkan semula oleh saya berkenaan dengan kepadatan penduduk dengan bantuan

video, seperti yang telah saya lakukan pada awal sesi pembelajaran. Selesai penerangan, murid akan

sekali lagi mencuba melengkapkan MAtGEKO sehingga saya memberi peneguhan, „Ya, Kamu Berjaya!


232

Kamu Hebat!‟

Setelah kedua-dua kumpulan berjaya melengkapkan permainan MAtGEKO, saya telah bertanya kepada

mereka tentang apa yang mereka peroleh melalui permainan tersebut. mereka diminta untuk memilih

pasangan masing-masing bagi melengkapkan MAtGEKO Mini pula. Dengan berbuat demikian saya dapat

mengukuhkan lagi kefahaman murid di samping memberi peluang kepada mereka untuk berkolaborasi

sesama sendiri agar mereka lebih faham akan hubungkait antara kepadatan penduduk dengan jenis

kawasan seperti yang telah saya terangkan dan melalui penglibatan permainan MAtGEKO sebentar tadi.

Langkah 3: Penilaian (Hukum Kesan)

Saya telah mengadakan soaljawab bersama murid. Murid yang dapat menjawab soalan dengan betul saya

berikan peneguhan berbentuk pujian dan kata-kata semangat. Murid kelihatan teruja dan yakin menjawab

apabila saya sentiasa memberi kata-kata yang positif semasa mereka menjawab soalan. Ujian pasca juga

telah saya adakan bagi tujuan untuk menilai tahap kefahaman murid dengan lebih mendalam berkenaan

hubungkait kepadatan dengan jenis kawasan. Selain itu, pada hari berikutnya, saya telah meminta murid

untuk melengkapkan lembaran kerja bagi menyokong keputusan ujian pasca mereka. Pada masa yang

sama, temubual juga telah dilaksanakan pada hari tersebut.


Dalam menjalankan kajian ini, saya telah menggunakan instrumen khusus untuk pengumpulan data.

Rajah berikut menunjukkan cara pengumpulan data yang telah saya gunakan.

DAPATAN

Ujian Pra dan Ujian Pos

Jadual 3: Jadual Analisis Markah Ujian Pra dan Ujian Pos

Nama Murid Ujian Pra (%) Ujian Pos (%) Perbezaan Peratus

Ali 0/10 0% 10/10 100% 100%

Claudi 4/10 40% 10/10 100% 60%

Charie 4/10 40% 09/10 90% 50%

Fedel 4/10 40% 08/10 80% 40%

Mantha 3/10 30% 10/10 100% 70%

Welly 3/10 30% 10/10 100% 70%

Lembaran Kerja

Pemerhatian Temubual Ujian Pra dan Ujian

Pasca


233

Melalui analisis perbezaan markah ujian pra dan ujian pos yang ditunjukkan di dalam jadual 3, keenam-

enam subjek kajian telah mengalami peningkatan peratusan sebanyak 40% dan ke atas selepas

pelaksanaan intervensi. Fedel didapati mempunyai peratusan peningkatan yang lebih rendah, iaitu 40%.

Diikuti oleh Charie, Claudi, Mantha, Welly dan Ali yang masing-masing memperoleh peningkatan

peratusan sebanyak, 50%, 60%, 70% dan 100%. Ali, Claudi, Mantha dan Welly menunjukkan

peningkatan prestasi yang memberangsangkan, dimana keempat-empat mereka memperoleh markah

penuh untuk ujian pos.

Lembaran Kerja

Jadual 4: Jadual Markah Lembaran Kerja

Nama Murid Markah Lembaran Kerja (%)

Ali 5/5 100%

Claudi 5/5 100%

Charie 5/5 100%

Fedel 5/5 100%

Mantha 5/5 100%

Welly 5/5 100%

Hasil daripada analisis markah lembaran kerja ini, dapat dilihat dengan jelas bahawa semua subjek kajian

mencatat peratusan markah yang sangat memberangsangkan. Kesemua mereka memperoleh markah

penuh untuk lembaran kerja yang telah saya edarkan selepas 2 bulan pelaksanaan intervensi. Hal ini

secara tidak langsung telah mengukuhkan lagi dapatan kajian saya bahawa intervensi ini sememangnya

telah membantu murid-murid saya dalam meningkatkan kemahiran mereka untuk menghubungkait

kepadatan penduduk dengan jenis kawasan.

Temubual

Saya juga telah menjalankan temubual yang berbentuk bukan direktif terhadap keenam-enam orang murid

saya. melalui temubual ini saya telah memberikan penekanan terhadap pengetahuan yang mereka peroleh

selepas pelaksanaan intervensi. Pada masa yang sama, saya juga telah bertanyakan tentang perasaan

mereka sepanjang pelaksanaan intervensi ini. Temubual bukan direktif ini dilaksanakan kerana saya

melihat murid saya lebih yakin untuk mengutarakan pendapat sekiranya saya membuat temubual secara

santai terhadap mereka. Berikut merupakan antara transkrip temubual yang telah saya laksanakan

terhadap subjek kajian.

Guru : Fedel, daripada permainan semalam, apa yang kamu faham tentang

penduduk padat, sederhana dan kurang padat?

Fedel : Penduduk yang padat ada di bandar, sederhana di pedalaman dan kurang

padat di tempat pertanian.

Welly : Eh, salah. Tak ingat ka game semalam? Di pedalaman penduduk dia kurang

padat, di tempat pertanian sederhana padat.

Guru : Macam mana kamu tahu kawasan pedalaman, penduduknya tidak ramai?

Ali : Semalam bendera di sana paling sikit. Lagipun, tempat macam tu susah nak

pergi, hutan banyak.

Charie : Ya, sebab tu semua yang tinggal disitu tanam sayur untuk diri sendiri. Mana

ada pasar kat sana?

Guru : Bagaimana pula dengan kawasan pertanian, Claudi? Sama ke dengan

kawasan pedalaman?


234

Claudi : Tak! Bendera kat sana lebih banyak.

Mantha : Kalau di tempat tu, masih ada pasar, orang masih jual dan beli barang.

Guru : Adakah kamu lebih faham tentang kepadatan penduduk berbanding dengan

apa yang cikgu ajar sebelum ini?

Ali : Ya. Saya nampak dah kawasan mana yang ada penduduk ramai, sederhana

dan sikit, lepas main game.

Claudi : Seronok main semalam cikgu. Patutlah di pedalaman orang dia tanam sayur

untuk diri sendiri. Mereka tak dapat nak pergi ke pasar.

Fedel : (Angguk kepala).Tak macam di tempat pertanian, orang yang tinggal situ

masih dapat ke kedai, macam tempat kita.

Welly : Sekarang baru nampak kenapa di bandar itu ramai sangat orang.

Mantha : Cikgu, kat situla (bandar) tempat orang bekerja.

Charie : Jadi sekarang dah tau kawasan penduduk yang ramai, sederhana dan tak

ramai.

Melalui temubual ini, saya dapat melihat bahawa MAtGEKO yang berunsurkan permainan telah banyak

membantu murid saya dalam meningkatkan kemahiran mereka untuk menghubungkait kepadatan

penduduk dengan jenis kawasan. Bahkan, melalui MAtGEKO ini, murid sangat mudah untuk memahami

dan „nampak‟ akan hubungkait antara kepadatan penduduk dengan jenis kawasan.

Pemerhatian Tidak Berstruktur

Intervensi ini dilakukan secara berulang-ulang dengan mematuhi prinsip teori behavioris yang

menekankan pengulangan dalam usaha untuk mengurangkan gerak balas salah yang dihasilkan pada

peringkat permulaan (Thorndike; 1971). Selepas beberapa hari pelaksanaan intervensi, saya telah

mengedarkan ujian pos terhadap subjek kajian. Sepanjang pelaksanaan ujian pos ini, saya dapat melihat

murid lebih yakin untuk menjawab soalan berbanding ujian pra sebelumnya. Ini dapat dilihat melalui nota

lapangan saya yang tertulis,

“Mereka tersenyum semasa menjawab soalan untuk ujian pasca dan lembaran kerja”

(NL 16-04-13)

Perubahan tingkah laku juga telah berlaku apabila saya telah melihat

“Aktiviti bersama murid hari ini lebih ceria daripada biasa. Claudi, Welly yang dikenali

sebagai murid pasif di dalam kelas kelihatan bersemangat untuk menyelesaikan tugasan

berkumpulan di hamparan MAtGEKO”

(NL 16-04-13)

Melalui nota lapangan ini, dapat dirumuskan bahawa kesemua subjek memberikan reaksi positif sama ada

dari segi tingkah laku mahupun pengetahuan mereka di dalam kemahiran menghubungkait. Lebih

membanggakan, perubahan-perubahan ini secara tidak langsung telah membantu murid-murid saya dari

aspek kemahiran berfikir dalam menyelesaikan masalah.


235

REFLEKSI

Berkesinambungan daripada proses pembelajaran dan pengajaran yang telah saya laksanakan

menggunakan strategi yang telah dirancang, secara keseluruhannya, saya telah berjaya melaksanakan sesi

pembelajaran dan pengajaran dengan lebih terancang serta mengambil kira keperluan serta

kecenderungan murid. Walaupun pada awalnya saya masih lagi khuatir dengan strategi ini, namun hasil

yang diperoleh melalui dapatan kajian secara tidak langsung memberi semangat untuk saya terus

memantapkan lagi strategi pengajaran pada masa yang akan datang.

Sebagai seorang guru pelatih, saya berasa sangat berpuas hati apabila strategi MAtGEKO yang telah saya

laksanakan dapat mengeluarkan murid-murid saya daripada gelombang „tidak faham‟ semasa di dalam

kelas. Saya sangat bersyukur kerana dengan izinNya, murid-murid saya kini sedikit sebanyak sudah boleh

menghubungkait pembelajaran mereka dengan persekitaran secara lebih logik dalam kehidupan seharian

berdasarkan pengalaman yang mereka peroleh semasa di dalam kelas.

Melalui kajian ini juga, saya sedar bahawa semua murid pada hakikatnya mempunyai potensi di dalam

diri mereka masing-masing. Adalah menjadi tanggungjawab seorang guru sebenarnya untuk memahami

serta mengenalpasti sikap serta kecenderungan setiap murid di dalam kelas. Umum mengetahui bahawa

setiap manusia adalah berbeza-beza, maka guru harus sentiasa membuat pertimbangan melalui rancangan

pengajaran yang dilaksanakan setiap hari, dengan mengambilkira kemahiran murid-muridnya di dalam

kelas. Secara tidak langsung, hal ini akan menjadikan murid lebih selesa mengikuti sesi pembelajaran dan

pengajaran.

CADANGAN KAJIAN/TINDAKAN SETERUSNYA

Dalam usaha untuk menjadikan kajian ini sebagai satu kajian yang mampu memberi manfaat secara

berterusan kepada murid-murid, saya mencadangkan bahawa strategi yang mengaplikasikan permainan

dalam pelajaran, yakni yang berunsurkan penyelesaian masalah harus dipertingkatkan lagi agar ia boleh

digunapakai dalam tajuk-tajuk lain terutamanya di dalam topik untuk subjek Kajian Tempatan serta

Pendidikan Sivik Kewarganegaraan.

Rentetan daripada itu, saya bercadang agar pengaplikasian penggunaan MAtGEKO sebagai satu

permainan dalam proses pembelajaran dan pengajaran boleh diperbanyakkan lagi salinannya, iaitu dibuat

dalam bentuk kertas biasa agar ia boleh digunapakai oleh semua murid. Guru boleh mengaplikasikan

penggunaan MAtGEKO, iaitu gabungan penggunaan video bersama keterangan guru serta permainan

MAtGEKO mini terhadap murid secara individu. Kebolehgunaan MAtGEKO dalam individu mahupun

kumpulan boleh ditambahkan lagi keseronokan semasa bermain sekiranya saya menggunakan

pertandingan sebagai satu peneguhan kepada murid.

Seterusnya, saya harus mengambil peluang ini untuk menjalankan kajian yang lebih mendalam terhadap

teori behavioris. Sepanjang melaksanakan kajian ini, saya tertarik untuk membuat lebih banyak bacaan

berkenaan dengan teori ini. Oleh itu, untuk kajian yang akan datang, saya bercadang untuk menambah

baik penggunaan MAtGEKO ini dengan mengambilkira teori-teori behavioris yang berbeza dan cuba

mengaplikasikannya terhadap murid-murid bagi melihat keberkesanan strategi ini.


236

RUJUKAN

Husin, K. H. (2003). Kemahiran Berfikir dan Berkomunikasi. Subang Jaya: Kumpulan Budiman Sdn.

Bhd.

Sang, M. S. (2010). Penyelidikan Dalam Pendidikan Perancangan dan Pelaksanaan Penyelidikan

Tindakan . Perak: CIPTA Printing & Publishing.

Sihes, A. J. (2010). Teori Pembelajaran. 4.

2. jurnal compiled

Documents