2. NTE

2. NTE

ADIM ADIM TRKYE

LKEMZDE DOAL VARLIKLAR VE TARH MEKNLARlkemiz, en eski alardan itibaren nemli bir yerleim merkezi olmutur. Bunda hem iklimin yaamaya elverili olmas; hem de verimli topraklarn bulunmas etkilidir. Yurdumuzun bu zellikleri tarih boyunca pek ok uygarla ev sahiplii yapmasn salamtr.Yurdumuzun her yresi doal gzellikleri ve tarih meknlaryla olduka ilgi ekicidir. Bu sebeple lkemizi her yl milyonlarca turist ziyaret eder. lkemize gelen turistler yurdumuzun tarihi eserlerini ve doal gzelliklerini grmek ister.Doal Varlklarmz:Doada insan eli demeden oluan ve gezilip grlebilecek zellii olan unsurlara doal varlk denir. Da, deniz, ova rmak, gl, orman vb. gibiDoal varlklarn yaplnda insanlar grev almamlardr. Doann kendisinde var olan corafi unsurlardr.nsanlar tarafndan sonradan kefedilmi ve evresine yeni yerleim yerleri kurulmutur.lkeler, doalln bozulup kaybolmamas iin o blgeyi koruma altna alrlar.

Denizler, deniz kylar, adalar, doal oluumlar, karl dalar, gller, rmaklar, ormanlar ve milli parklar turistlerin gezip konaklad balca yerlerdir. lkemizdeki gzelliklerden biri de doal parklardr. Doal parklar, manzaras ve farkl nitelikleri olduundankoruma altna alnm yerlerdir. En bilinen doal parklar arasnda; Ku Cenneti, Uluda, Yedigller vardr.

Tarihi EserlerimizTarihi eserler, gemi uygarlklardan bugne kadar kalan din, bilim, dnce, sanat, edebiyat ve mimari gibi alanlarda ortaya konan eserlerdir. Tarihi eserler insanlar tarafndan yaplmlardr. Tarihi eserler koruma altndadrlar. Zarar grmemeleri iin korunurlar. Tarihi eserler insanln ortak miras olduundan ziyaretilere ak tutulur.

lkemiz, tarihi eserler bakmndan ok zengindir. lkemizde yer alan tarihi zenginlikler yzyllar ncesini gnmze tar. lkemizin hangi yresine gidersek gidelim ok sayda tarihi eserle karlamak mmkndr. Bunun sebebi ise, yurdumuzun inlerce yldr bir ok medeniyete ev sahiplii yapmasdr.Saraylar, evler, kprler, tiyatrolar, kaleler, camiler, kiliseler, hamamlar, ve kervansaraylar tarihi eserlere rnek verilebilir.

Miras: Bir neslin kendinden sonra gelen nesle brakt her eye miras ad verilir.Tarihi Miras: Gemi uygarlklardan gnmze kalan ve insanlk iin deer tayan eserlerin tmdr.Ortak Miras: Tm insanlk iin deer tayan tarihi, doal ve kltrel varlklarn tm. Yaz alfabe, bilimselbulular, Peribacalar, in Seddi, Msr Piramitleri, Ta Mahal gibi.Saray: Eskiden hkmdarlarn, nemli eyalet yneticilerinin oturduklar ve lkeyi ynettikleri yerdir.

Cami: Mslmanlarn ibadethanesidir.Kilise: Hristiyanlarn ibadethanesidir.Havra: Musevilerin ibadethanesidir.

Trbe:nemli kiiler iin yaplm ant mezar niteliinde olan ve iinde mescit de bulunan yapdr.Medrese:Mslman lkelerde orta ve yksek eitimin yapld eitim kurumlarna medrese denir.Klliye: Bir caminin evresinde cami ile birlikte kurulmu medrese, imaret, sebil, kitaplk, hastane vb. yaplarn btn.Darifa: Eskiden hastanelere verilen addr.Kmbet: Ant mezarlara kmbet denir.

Hisar: Bir ehrin veya nemli bir yerin korunmas iin tatan yaplm, yksek duvarl ve kuleli, evresinde hendekler bulunan kk kalelere hisar denir.Ozan: Saz alarak iirler, deyiler ve destanlar syleyen halk sanats, saz airi, ak.Kale: Dman saldrlarndan korunmak iin yaplm etraf surlarla evrili askeri yaplarn bulunduu blgedir.Harabe: Yklm veya yklmaya yz tutmu yaplara harabe denir.

Kervansaray: Seluklular ve Osmanllar dneminde yolcularn ve ticaret kervanlarnn ihtiyalarn karlayp gvenliklerini salamak iin yaplm byk konaklama yerleridir.marethane: cretsiz yemek datlan aevi.Sahaflar: zellikle eski kitap satanlarn bulunduu yerdir.

Dnya Miras Listesi:Tm dnya iin nemli deer tad iin UNESCOya bal Dnya Miras Komitesi tarafndan belirlenmi ve bulunduklar lkenin devletleri tarafndan korunmas garanti edilmi doal ve kltrel varlklarn listesidir. Byle bir listenin oluturulmasndaki ama, tm insanln mal olan deerlerin korunmasnda uluslararas i birliini mmkn klmaktr.

lkemizin, dnya miras listesinde yer alan doal ve kltrel varlklardan bazlar unlardr: stanbulun tarihi alanlar,

Greme Milli Park ve Kapadokya

Hattua, Nemrut Harabeleri, Safranbolu Evleri Truva Arkeolojik Kenti,

Pamukkale-Hierapolis Xanthos (Santos) Letoon Divrii Ulu Cam ve Darifas shak Paa Saray

Smela Manastr

Alahan Manastr

Gllk Da Termessos Milli Park

Diyarbakr Kalesi ve Surlar

KLTREL VARLIKLARIMIZ

Kltr: Bir toplumda nesilden nesle aktarlan yaatlan; gelenek, grenek, inan, dnce ve sanat varlklarnn tmdr.Trkiyenin kltrel yaps, tarihinin derinliklerinden gelen ok zengin ve eitli kltrlerin birikiminden olumutur.lkemiz yedi corafi blgeye ayrlmtr. Kltr, lkeden lkeye deiebilecei bir lke iinde blgeden blgeye hatta yreden yreye de deiebilir. Birbirine komu olan iki ky arasnda bile konuma ivesi, dn ve nian gelenei, giyim ve kuam ekli gibi az ya da ok kltrel farkllklar olabilir.Bunlar kltrel farkllklardr.Ege Blgesinde zeybek oynanrken Karadeniz Blgesinde horon oynanr.Ege Blgesinde zeytin bol miktarda yetitirildiinden bu durum yemeklerine de yansmtr. Yemekleri genellikle zeytinyal ve bitki arlkldr. Karadeniz Blgesinde ise yemekleri genellikle tereyal ve balk arlkldr.lkemizde blgeler arasnda giyim kuam, ive, beslenme alkanlklar, kltrel farkllktan kaynaklanr. Kltrel farkllklar, lkede kltrel eitliliin olumasna neden olur.

Yreler arasndaki bu kltrel farkllklarn sebepleri unlardr: Trkiyenin yeri, corafi konumu, Eitim, Yzey ekilleri, Gelenek ve grenekleri, klimi ve bitki rts kltrel farklln olumasnda etkin nedenler arasnda saylabilir. Karadeniz Blgesinde bol ormanlk yaps ve yamurlu olmasndan dolay ky evleri aatan yaplr. Evlerde at bulunur.Blgenin iklimi ve bitki rts insanlarn yaamna, barnma ve beslenmesine etki eder. Yreler arasnda farkl ev tipi ve yemek eitleri grlr.Hayvanclkla uraan Dou Anadolu Blgesinde daha ok et yemekleri yaplr.

Balkn yaygn olduu Karadeniz Blgesinde ise balkl yemek trleri yaplr.Baz yemeklerimiz ve tatllarmz adeta bulunduu blge ile zdelemitir. Mant denince akla Kayseri, Oltu Kebab ya da Ca kebab denince Erzurum akla gelmektedir. Ya da Karadenizin hamsili pilav, Gaziantepin baklavas, Kahramanmaran dvme dondurmas, Mersinin tantuni ve cezeryesi o yreyle zdelemitir MantKayseriSalam SucukKayseriKara LahanaTrabzonayRizeLeblebiorumElmaAmasyaFndkOrdu-GiresunKekekAydn-MulaHahaAfyonKaymakAfyonzmir Kftezmirnegl KfteBursaskender KebapBursaeftaliBursaalgam SuyuAdanaDondurmaKahramanmara. Kltrel zenginliimizin bir baka kant da mimari eserlerimizdir. Evler, kprler, sarayla vb. gibi eserler tarihimizin tanklardr. Gemile gnmz arasnda kpr olan bu eserler Trk mimarisinin en gzel rneklerini oluturmaktadr. Bu kltrel elerimizin korunmas ve gelecek kuaklara aktarlmas hepimizin grevidir. Bu dorultuda lkemizin eitli blgelerinde geleneksel Trk evleri koruma altna alnmtr. Safranbolu, Beypazar,Amasya evleri birer mze konumundadrlkemizin kltrel zellikleri sadece mimari ve sanatla snrl deildir. Yresel yemeklerimiz, dokumalarmz, sporlarmz da bu zenginlie katk salamtr. Eskiehirin lle ta, Erzurumun oltu ta, Afyonun mermeri, Ktahyann porseleni, Edirnenin Krkpnar yal greleri kltrel zenginliklerimizdendir.Gnmzde lkemizin hemen hemen her yresinde modern, amn artlarna uygun giysiler giyilmektedir. Yresel kyafetleri ise ancak kna, nian, dn gibi trenlerde veya hak oyunlarnda grebilmekteyiz. Yresel giysiler kadar nemli olan dier bir kltr gemiz de el sanatlarmzdr. El emei ve gz nuruyla oluturulan el sanatlarmza, Anadolu insannn duygular yansmtr.Adyaman KilimSiirt BattaniyeIsparta ...HalBnyan(Kayseri) HalKtahya inicilik-PorselenNevehir mlekilikAfyon MermerGaziantep BakrclkFolklor KltrmzBelirli bir blge halk arasnda ortak olan ve iinde halkoyunlar, masallar, mzik, masallar, mzik, dans, efsaneler, ataszleri, akalarn yer ald kltr unsurlarn btnne folklor denir. lkemizde halk oyunlar blgelere gre eitlilik gstermektedir.

Ege blgesi dnlerinde zeybek oyunu oynanrken Karadenizde horon oyunu oynanr.. Gneydou Anadoluda halay ekilirken, Trakyada hora, Anadoluda ise misket oyunu oynanr.Folklor kltrnn blgelere gre deimesinin balca nedenleri yaanlan yrenin iklimi, bitki rts, corafi koullar ile gelenek ve grenekleridir.

nemli Kiilerimizlkemizde baz ehirler, n dnyaya yaylm Trk bykleri ile tannmtr. Bu kiilerin ortaya koyduklar eserler ve dnceler tm insanln beenisini kazanmtr. Bunlarn en nemlileri unlardr:Mevlana :rann Belh ehrinde dodu. Babas ile birlikte Konyaya yerleen Mevlana, dneminin eitim kurumu olan medreselerde din dersleri verdi. En nemli eseri mesnevidir. Her yl Mevlanann lm yl dnmd olan 17 Aralkta, Konyada byk bir katlmla eb-i Arus trenleri dzenlenir.

Nasreddin Hoca (Akehir-Konya) Evliya elebi

Yunus Emre Eskiehir

Hac Bekta Veli Nevehir

Halk Ozanlarmz:Karacaolan Osmaniye Dadalolu KayseriPir Sultan Abdal Sivas

Krolu Bolu

Neet Erta Krehir

zay Gnlm Denizli

Kltrmzden SemelerPara Kesesibrikarkeyiz sandDantelBeikTulum KemeneDavul-ZurnaSaz

36Kltrel BirlikKltrmz, milli birlik ve beraberliimizi pekitirmede nemli rol oynar. Milletimiz farkl kltrel deerleri paylaarak zengin bir miras ortaklaa kullanmaktadr. Blgelerimiz arasnda baz kltrel farkllklar olsa da urum birliimize zarar vermez. Blgelere gre ive farkll olsa bile lkemizin her yerinde Trke konuulmaktadr. Ramazan ve Kurban Bayramlar lkemizin her tarafnda ortak kutladmz dini bayramlarmzdr. 19 Mays Atatrkn Anma ve Genlik Spor Bayram, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve ocuk Bayram da lkemizde topluca kutladmz milli bayramlarmzdandr.

Ayrca Nevruz ve Hdrellez gibi ortak kltrel bayramlarmz da vardr. Uzun yllar bir arada yaam insanlarda da kltr birlii oluur. Kltr zamanla deiime urayp geliebilir. Kltrn en nemli zellii ulusal olmasdr. Kltr birlii, milletin btnlemesini, devamlln salar. Kltrel deerlere sahip kan, koruyan, yaatan milletler, birlik ve beraberliini devam ettirirler. nk kltr geleri insanlar yaknlatrr, bir arada yaamas asndan da nemli yer tutar.

ATATRKLKAtatrk, kendisine inananlar ile birlikte dman topraklarmzdan attktan sonra Trk milletini akln ve bilimin nclnde ada uygarlk dzeyinin zerine karmay hedefledi. Bu amala onun fikirlerinden oluan ve onun adyla anlan dnceye Atatrklk denir.Atatrklk, lke gereklerinden domu bir dnce sistemidir. Biz buna Atatrk Dnce Sistemi diyoruz. Atatrk Dnce Sistemi durduu yerde Ortaya kmamtr. Tarihi bir gelimenin rndr.

ATATRK LKE VE NKILAPLARIAtatrk, lkemizi ada uygarlklar dzeyine karmak amacyla bir dizi yenilik yapmtr. Bu yeniliklere inklap ad verilir.Atatrk inklaplar belirli bir dzen ve sraya gre yaplmtr. Hepsi bir btndr. Ancak incelemek ve aklamak iin belirli blmlere ayryoruz.

Atatrk inklaplarn be ana grupta toplayabiliriz. Bunlar: Siyasal(ynetim) alanda inklaplar, Hukuk alannda inklaplar, Toplumsal alandaki inklaplar, Eitim ve kltrel alanndaki inklaplar, Ekonomi ve bayndrlk alannda yaplan inklaplardr.SYASAL ALANDA NKILAPLAR:lkenin ynetimi, egemenliin kullanlmas gibi alanlarda yaplan inklaplardr.1. Trkiye Byk Millet Meclisinin Almas:Kurtulu Savann devam ettii gnlerde, 23 Nisan 1920de TBMM ald. Bylece yeni Trk devleti kurulmu oldu. Meclisin ald kararla egemenlik hakk padiahtan millete gemi oldu.

2. Saltanatn Kaldrlmas:TBMM, 1 Kasm 1922de saltanat kaldrd. Bylece hem Osmanl Devleti hem de padiahlk ortadan kalm oldu. Trkiyede egemenliin millete ait olduu kesinlik kazanm oldu.

3. Cumhuriyetin lan Edilmesi:Kurtulu Sava srasnda yeni sorunlar yaamamak iin yeni devletin ynetim eklinin ne olaca konuulmamt. Sava kazanldktan sonra bu durum gndeme geldi. Atatrkn abalar ile 29 Ekim 1923te cumhuriyet ilan edildi. Bylece millet egemenliine en uygun ynetim ekli benimsenmi oldu.

4. Halifeliin Kaldrlmas:Osmanl Devleti zamannda padiahlk ve halifelik grevi birlikte yrtlyordu. Saltanatn kaldrlmasndan sonra halifelik bir sre devam etmiti. Ancak bu durum lkede din ve devlet bakanl eklinde ikilie neden oluyordu. stelik inklaplara ve cumhuriyete kar olanlar eski rejime dnmek iin halifelii kullanyordu. Bunun zerine 3 Mart 1924 te halifelik kaldrld. Bylece laikleme yolunda en nemli adm atld. Cumhuriyetin temelleri salamlatrlarak inklaplarn yaplmas kolaylatrld.

5. Siyasi Partilerin Kurulmas:Atatrk farkl gr ve dncelerin ynetimde yer almasn istiyordu. Bunun iin ok partili hayata gemek istiyordu. Atatrkn girileri ile siyasi partiler kurulmutur. Ancak kurulan yeni partiler inklap ve cumhuriyet kartlarnn eline getiinden kapatlmak zorunda kalmtr.

HUKUK ALANINDA NKILAPLARToplum iin vatandalarn birbirleriyle ve devletle olan ilikilerini dzenleyen kurallar vardr. Bunlardan biri de hukuk kurallardr.1. Anayasalarn Yaplmas:Atatrk, Kurtulu Savann devam ettii gnlerde bir anayasa hazrlanmasn salamt. 1921de Tekilat- Esasiye adyla kabul edilen bu anayasada nemli eksikler vard. Bu nedenle 1924 te yeni bir anayasa yaplmtr.

2. Trk Medeni Kanununun Kabul Edilmesi:Toplum yaamnda evlenme, boanma, miras gibi konular dzenleyen yasalara Medeni Kanun denilir. Atatrk, Trk Medeni Kanununun karlmasn salayarak kadn erkek eitlii konusunda nemli yenilikler getirmitir. Resmi nikh zorunlu olmu, boanma hakk kadna da tannmtr. Mirastan kadnlarnda pay almas salanmtr.

3. Kadnlara Siyasal Haklarn Verilmesi:Atatrkn abalaryla kadnlara seme ve seilme hakk tannmtr. Bylece siyasal alanda kadn erkek eitlii salanm, kadnlarda lke ynetimine katlmaya balamtr.

ETM ALANINDA NKILAPLARTrk milletinin uygar ve ada bir ulus olmasn hedefleyen Atatrk eitim alannda kkl yeniliklerin yaplmasn salamtr.

1. Eitim ve retimde Birliin Salanmas (Tevhid-i Tedrisat Kanunu):Osmanl Devleti zamannda temel eitim kurumlar medreselerdi. Ancak Osmanl Devletinin son yllarn da devlet tarafndan Avrupa tarznda eitim veren okullar almt. Ayrca aznlklara ve yabanclara da okul ama izni verilmiti. Bu durum eitimde karkla ve ikilie yol ayordu. Atatrk, Tevhid-i Tedrisat (Eitim retim Birlii) Kanununun karlmasn salanmtr. Bylece Trkiyedeki btn eitim kurumlar MEBe balanmtr.Okullarda kz erkek ayrmna son verilmi, snflar karma olmutur. Ayrca an gereklerine uyum salamayan medreseler kapatlmtr.2. Harf nklab:Osmanl devleti zamannda Arap alfabesi kullanlyordu. Bu alfabe hem Trkenin yapsna uygun deil, hem de okuma yazmas zordu. Bu nedenle Mustafa Kemal, 1 Kasm 1928de Harf nklabnn yaplmasn salamtr.Atatrk, okuma yazma orann artrmak iin millet mekteplerini atrmtr. Bu okullarda yal- gen, kadn-erkek herkese okuma yazma retilmeye allmtr.

3.Trk Tarih ve Trk Dil Kurumunun Kurulmas:Atatrk, Trk tarihi ile ilgili doru ve ayrntl bilgilere ulamak iin Tk Tarih Kurumunu kurdurmutur. Trk dilini gelitirmek, yabanc dillerin etkisinden kurtarmak ve bilim dili haline getirmek iin Trk Dil Kurumunu kurdurmutur.

4. ada Eitim ve Sanat Anlaynn Gelitirilmesi:Atatrk, lkemizde eitimin gelimesi iin niversitelerin kurulmasn salamtr. Sanatn gelimesi iin de, gzel sanatlara nem verilmi, devlet konservatuarnn almasn salamtr.

TOPLUMSAL ALANDA NKILAPLAR:Atatrk, toplumsal alanda yapt inklaplarda gnlk hayat kolaylatrmay ve milli birlii salamay amalamtr.1. Klk Kyafette Yenilik:Osmanl devleti zamannda lkede klk kyafet birlii yoktu. Farkl din ve millet mensup insanlar, farkl sosyal gruplar ile devlet memurlar farkl kyafetler giyerlerdi. Bu durum toplumda ayrlklara neden olduundan milli birlie zarar veriyordu. Ayrca Mustafa Kemal, Trk milletinin d grn olarak da ada olmasn istiyordu. Bu nedenle klk kyafette alannda baz yenilikler yapld. apka Giyilmesi Hakknda Kanun karld. Fes ve sark yasakland. Her dinin en st din adamlar dndakilerin dini kyafetle gezmesi yasakland.

2. Takvim, Saat- l ve Tartda Yenilik:Osmanl devleti zamannda, zaman ls olan takvim saat ile uzunluk ve arlk lleri konusunda birlik yoktu. Bu durum hem lke iindeki hem de yabanc lkelerle yaplan ticareti gletiriyordu. Bundan dolay takvim ve saat kanunlar karld. Hicri ve Rumi takvim kaldrlp tm dnyann kulland Miladi Takvime geildi. Alaturka saat yerine de milletler aras saat sistemine geildi.

1931de ller Kanunu karld. Osmanl devleti zamannda arn, endaze, okka, inik gibi l birimleri kaldrld. Yerine tm dnya lkelerinin kulland uzunluk ls olarak metre, arlk ls olarak kilogram sv ls olarak da litre kabul edilmitir. 1935te hafta tatili cuma gnnden Pazar gnne alnmtr.

3. Soyad Kanununun karlmas:Osmanl Devleti zamannda soyad yoktu. Devlet kaytlarnda isimlerin yanna baba ad doum yeri ve lakab yazlyordu. Ancak bu durum zellikle vergi ve askerlik konusunda karklklara yol ayordu. Soyad Kanunu karlarak herkesin bir soyad almas kararlatrld.TBMM, Mustafa Kemale Atatrk soyadn vermitir

4. Din Kurumlarnn Dzenlenmesi: Atatrk, dinin ve din kurumlarnn kullanlarak halkn smrlmesine karyd. Birer dini kurum olan tekke, zaviye ve trbeler dini duygular kullanlarak halkn smrld yerler olmutu. Bu nedenle 1925te karlan bir kanunla tekke, zaviye ve trbeler kapatld.

5. Kadn-Erkek Eitliinin Salanmas:Kurtulu Savanda erkei ile omuz omuza savaan ve her trl fedakrla katlanan Trk kadn her alanda erkeklerle eit olmalyd. Bu nedenle kadn haklar ile ilgili bir ok yenilikler yapld. Okullarda kz-erkek ayrmna son verilerek karma eitime geildi. Trk Medeni Kanunu karlarak evlenme,boanma, miras gibi konularda kadn erkek eitlii salanmtr. Kadnlara seme ve seilme hakk verilerek siyasi alanda da kadn erkek eitlii salanmtr.EKONOM ALANINDA YAPILAN NKILAPLARBir lkenin ykselip ada ve uygar bir toplum haline gelmesini salayan en nemli unsur ekonomidir. Ekonomik durumu zayf olan devletler geliemezler. Eitim, salk, bayndrlk gibi sorunlarn zemezler. Hatta ou zaman bamszln bile koruyamazlar. Bundan dolay Atatrk, ekonomi alannda da yenilikler yaplamasn salamtr.1. Tarm Alannda Yaplan Yenilikler:Tarmda slah edilmi tohum, gbre ve makine kullanlmas tevik edilmeye balanmtr.rnek iftlikler kurulmu, ziraat okullar almtr. Kylden alnan ar vergisi kaldrlmtr.2. Sanayi Alannda Yaplan Yenilikler:Sanayinin gelimesi iin Sanayiyi Tevik Kanunu karlarak sanayi kurulularnn kurulmas ve zel teebbsn desteklenmesi amalanmtr.Devletilik ilkesi benimsenerek I. Be Yllk Kalknma Plan uygulanmaya balanmtr.3. Milli Ekonomi Politikasnn Benimsenmesi:Mustafa Kemal, ekonomik sorunlar grmek ve zm retmek iin zmirde ktisat Kongresini toplamtr. Bu kongrede milli ekonominin kurulmas ve hammaddesi lke iinde olan sanayi kurulularna ncelik verilmesi kararlatrlmtr.4. Kabotaj Kanununun karlmas:Kabotaj Kanunu karlarak Trk limanlar arasnda gemi iletme hakk yabanclardan alnarak milliletirilmitir.

5. Bayndrlk Faaliyetleri:Osmanl Devleti zamannda yeterli yol yaplmamt. Devletin son zamanlarnda yaplan bir miktar demir yolu dnda ulam ilkel yollarla yaplyordu. Cumhuriyetin kurulmasndan sonra Atatrk, lkenin gelimesi iin demir yolu ve kara yolu yapmna arlk verilmesini salamtr.Dzenli kentlemeyi salamak iin ehir planlamaclna nem verilmitir.ATATRK LKELERYeni kurulan Trkiye Cumhuriyetinin bamsz, demokratik ve ada zellikler kazanmas iin bir takm ilkeler ortaya konulmutur.1- Cumhuriyetilik2- Milliyetilik3- Halklk4- Laiklik5- nklaplk6- DevletilikAtatrk lkelerinin Ortak zellikleri: Trk toplumunun ihtiyalarndan domutur. Akla ve manta uygundur. Atatrk tarafndan hem szle hem de uygulama ile belirlenmitir. D bask ve zorlama yoktur. Bir btndr, birbirlerinden ayrlamazlar.CUMHURYETLKCumhuriyet, demokratik bir ynetim eklidir. Halkn kendi kendini ynetmesi cumhuriyetiliin temel amacdr. Cumhuriyet ynetiminde egemenlik millete aittir. Trk milleti setii milletvekilleri araclyla kendini ynetir.Ulusal egemenlik, seim, ulusal irade, ok partili seim, seme ve seilme hakk gibi kavramlar bu ilkeyle alakaldr.zellikleri:1-Devlet bakan ve millet vekilleri seimle belirlenir.2- lke, halkn setii vekiller tarafndan ynetilir. Ynetimde demokrasi esastr.3-Vatandalarn hak ve zgrlkleri devlet korumas altna alnmtr.4-Devlet ileyii anaysa ve yasalara gre yaplr.MLLYETLK Atatrkn milliyetilik ilkesi ulusal birlik ve beraberlii temel alr. Kaynan Kurtulu Sava oluturur. nk milliyetilik ilkesi Kurtulu Sava kazanlmasnda etkin bir rol oynamtr.Atatrkn milliyetilik ilkesi birletirici ve btnletiricidir. Trk ulusuna bal olan, kendini Trk sayan herkes Trk milletinin bireyidir. Irkla kardr. Atatrk milliyetilii, Trk ulusunun bamszln her eyin stnde tutar. Aklcdr, gerekidir. Ortak vatan, dil ve kader birlii kavramlar bu ilkeyle ilgilidir.zellikleri:1-Milli birlik ve beraberlii esas alr.2-Milletini seven herkes lkesinin kalknmas iin almaldr.3-Kendisini Trk ulusuna adayan herkes Trktr, ilkesini benimser.Milliyetilik lkesi Dorultusunda Gerekleen nklaplar:1-Trk Dil Kurumunun almas2-Kurtulu Savann kazanlmas3-Trk Tarih Kurumunun almas4-Yeni Trk Devletinin kurulmas5-stikll Marnn kabul6-Kabotaj Kanunun kabul7-Harf nklab8-Saltanatn kaldrlmas9-Tevhid_i Tedrisat Kanunu10-TBMMnin almasDikkat! Atatrkn gerekletirdii her inklp hareketinin znde milliyetilik ve laiklik yer almaktadr.HALKILIKHalk: Bir lkede oturan, o lkeyi bilen, geleceini o lkeye balam insanlarn btnne halk denilir. Halklk, devletin siyasi, ekonomik ve kltrel alandaki hizmetlerin tm halka ynelik olmasn amalayan bir ilkedir. Halklk ilkesi, toplumda snf ayrmna kardr. i, memur, esnaf tccar yasalar karsnda ayn haklara sahiptir. Hibir kiiye, aileye, zmreye ayrcalk tannamaz.Cumhuriyetilik lkesi Dorultusunda Gerekleen nklaplar:1- Saltanatn kaldrlmas2-TBMMnin almas3- Cumhuriyetin ilan edilmesi4- Halifeliin kaldrlmas5- Birden fazla siyasi partinin kurulmas6-Kadnlara seme seilme hakknn verilmesi7- Anayasann hazrlanmaszellikleri:1-Halk devlet ynetimine katlr.2- Herkes kanunlar nnde eit haklara sahiptir.3-Cumhuriyetiliin ve milliyetiliin doal bir sonucudur.Halklk lkesi Dorultusunda Gerekleen nklaplar:1- Saltanatn kaldrlp, cumhuriyet ynetimine geilmesi.2- Trk Medeni Kanununun kabul edilmesi3-Tekke,zaviye ve trbelerin kaldrlmas4- Tevhidi Tedrisat Kanununun kabul5- Klk kyafette deiiklik yaplmas6- Kadnlara seme ve seilme hakknn verilmesi7-Aar vergisinin kaldrlmas8- Soyad Kanununun karlmas9-Hastane ve salk ocaklarnn almasLAKLKLaiklik; din ve devlet ilerinin birbirinden ayrlmas, devlet kurumlarnn ve kurallarnn dini ilkelere deil, akla ve bilime dayandrlmasdr.Laiklik ilkesinin kabul edilmesiyle devlet ynetimi akla ve bilime dayandrlmtr. Bu ilke dorultusunda hukuk siteminde, eitim siteminde, sosyal yaamda aklc ve bilimsel deiiklikler yaplmtr. Trk toplumunun adalama yolu almtr.zellikleri:1- Devlet ynetiminde din ve devlet ileri birbirinden ayr tutulur.2- Akla ve bilime nem verilir, yasalar din kurallarna dayandrlamaz.3-Dnce ve inanca sayg esastr. Herkesin inan zgrl vardr.Laiklik lkesi Dorultusunda Gerekleen nklaplar:1-Saltanatn kaldrlmas2-Halifeliin kaldrlmas3-Trk Medeni Kanununun kabul edilmesi4-Medreselerin kapatlmas5-Tekke, zaviye ve trbelerin kapatlmas6- Diyanet Din ileri Bakanlnn kurulmas7-Anayasadan Devletin dini slmdr maddesinin kaldrlmas8-Tevhidi Tedrisat Kanununun kabul edilmesiDikkat! 1937de laiklik ilkesi anayasaya girmitir.DEVLETLKDevletin ekonomik hayatn iinde yer almasdr. Yani gerektiinde fabrika ve irket kurup iletmesidir. Bu ilke ekonomiyle ilgilidir. Devletilik ilkesi, byk sermaye gerektiren ar sanayi iletmelerinin kurulmas amacyla uygulamaya konmutur. Bu sayede demir elik, dokuma, cam ve eker dallar ksa srede kurulmutur.Devletilik ilkesi, ekonomik kalknmann yannda sosyal ve kltrel kalknmay da amalar.zellikleri:1-Devletin ekonomik, sosyal ve kltrel alanda kalknmasn amalamtr.2- Vatandalarn zel i yerleri kurmalarn destekler ve rnek olur.3- Devlet, lkedeki ekonomik kaynaklar belirler ve iletir.Devletilik lkesi Dorultusunda Gerekleen nklaplar:1-zmir ktisat Kongresinin yaplmas.2-Smerbank ve Etibank gibi devlet bankalarnn kurulmas3-Karabk Demir-elik Fabrikasnn devlet tarafndan kurulmas4- Tarmda modern yntemlerin uygulanmas5- Maden Tetkik Arama Enstitsnn almas6- Kabotaj Kanununun kabul 7- Demir yollarnn devletletirilmesiNKILAPILIKnklap: Eskimi, ad kalm bir toplum ve devlet dzeninin daha iyi bir duruma getirilmesi iin yaplan kkl deiikliklerdir.nklaplk ilkesi; Trk toplumunun srekli gelimeye, yenilemeye ak olmasn salamtr.nklaplk ilkesi srekli yeniyi, iyiyi, gzeli esas almtr.zellikleri:1- Kurumlarn srekli yenilenmesi, aa ayak uydurmas anlamna gelir.2- Gelimesi durmu olan btn kurum ve kurulular kaldrp yerine daha yeni ve daha ada olann getirir.3- Btn yenilikler bu ilke dorultusunda yaplmtr.nklaplk lkesi Dorultusunda Gerekleen nklaplar:Gerekletirilen btn inklaplar bu ilkenin uygulama rnekleridir.ATATRKN SON GNLERAtatrkn Trk milletini hak ettii ada toplumlar seviyesine karmak iin lke iinde pek ok inklap geirmitir. Milletine, iyinin ve dorunun yolunu gsterdi. Kendisini dnmeden yapt bu almalar gen saylabilecek bir yata salnn bozulmasna neden oldu. 1938 yl balarnda Bursaya yapt bir gezi srasnda hastalanan Atatrk ankaya Kknde bir sre dinlendi. Salk kontrolnden geirildi.Mays aynda gney illerini kapsayan bir inceleme gezisi kendisini yorduu iin yeniden hastaland. Ankaraya dnd. Oradan da tedavi olmak ve dinlenmek iin stanbula gitti. Ancak ayn dnemlerde d politikada da hayati gelimeler yaanmaktayd. Fransann Hataydan ekilmesinden sonra Hatayn durumu belirsiz bir hal almt. Atatrk; Hatayn Trkiyeye katlmasna byk nem vermekteydi. Bu nedenle doktorlarn kesin dinlenmesi talimatna ramen Hataya gitti. Burada incelemelerde bulundu. Bu durum Hatay halk zerinde nemli etki brakt. Yaplan oylama sonucu Hatay ayn yl Trkiyeye katld.Bu youn tempo Atatrkn hastalnn artmasna neden oldu. Tm dnyaya rnek olan byk nder, 10 Kasm 1938 ylnda saat dokuzu be gece stanbul Dolmabahe Saraynda hayata gzlerini yumdu.Bu haber Trk milletini ve btn dnyay derin bir zntye bodu.19 Kasm gn naa, top arabasyla Glhane Parkna gtrld. Buradan Yavuz zrhls ile zmite oradan da zel bir trenle Ankaraya getirildi.21 Kasm 1938 tarihinde yabanc devletlerin de gnderdii askeri birliklerle temsil ettii byk bir devlet treni yapld. Na, Etnorafya Mzesinde hazrlanan geici kabre konuldu.