20152018 bilgi toplumu stratejisi ve eylem plani

2015-2018

BLG TOPLUMU STRATEJS VE

EYLEM PLANI

BLG TOPLUMU DARES BAKANLII

Aralk 2014

T.C.

KALKINMA BAKANLII

2015-2018

BLG TOPLUMU STRATEJS VE EYLEM PLANI

Aralk 2014

Ankara

2015-2018 Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Plan - Aralk 2014 1

NDEKLER

NDEKLER ........................................................................................................................................1

EKLLER LSTES ..................................................................................................................................1

TABLOLAR LSTES ...............................................................................................................................3

KUTULAR LSTES .................................................................................................................................3

KISALTMALAR .....................................................................................................................................4

I. GR ...........................................................................................................................................9

II. BLG TOPLUMU STRATEJSNN ODAI: BYME VE STHDAM ................................................. 16

III. KRESEL DURUM VE YNELMLER ............................................................................................. 21

IV. TRKYENN MEVCUT DURUMU VE POTANSYEL ..................................................................... 39

V. STRATEJLER VE 2018 HEDEFLER ............................................................................................... 67

1. Bilgi Teknolojileri Sektr .......................................................................................................... 67

2. Genibant Altyaps ve Sektrel Rekabet .................................................................................... 68

3. Nitelikli nsan Kayna ve stihdam ............................................................................................. 70

4. Bilgi ve letiim Teknolojilerinin Topluma Nfuzu ....................................................................... 71

5. Bilgi Gvenlii ve Kullanc Gveni .............................................................................................. 72

6. Bilgi ve letiim Teknolojileri Destekli Yeniliki zmler ............................................................ 73

7. nternet Giriimcilii ve e-Ticaret ............................................................................................... 75

8. Kamu Hizmetlerinde Kullanc Odakllk ve Etkinlik ..................................................................... 76

VI. EYLEM PLANI ............................................................................................................................. 79

VII. UYGULAMA, KOORDNASYON, ZLEME VE DEERLENDRME .................................................... 202


EKLLER LSTES

ekil 1 - Trkiyenin Bilgi Toplumuna Ynelik Temel Politika Metinleri, 1999-2013 ............................ 10

ekil 2 - Bilgi Toplumu Stratejisi Eylem Plannda (2006-2010) Eksenler tibaryla Baar Oranlar,

Haziran 2012 ..................................................................................................................................... 12

ekil 3 - Hizmet Alm Sresince Grlen Kii/Kurulu Says ve Kiilerin Kurulu Trne Gre

Dalm ............................................................................................................................................ 13

ekil 4 - Proje ve Katlmclk Portal Ziyareti ve Ziyaret Says, 2013 .................................................. 14

ekil 5 - ABD ve ABde Ortalama Emek Verimlilii Bymesi ve Kaynaklar, Yzde, 2003-2007 ........... 17

ekil 6 - 2015-2018 Bilgi Toplumu Stratejisinde Eksenler ve Odak ...................................................... 20

ekil 7 - OECD lkelerinde Sabit Genibant Abone Penetrasyonu, Aralk 2013 ve Mbps Bana

Ortalama Genibant Maliyeti, Eyll 2012 .......................................................................................... 24

ekil 8 - Kresel e-Ticaret Pazar Hacmi, 2009-2012 ............................................................................ 35

ekil 9 - Ktalar Ayrmnda e-Devlet Gelimilik Dzeyi, 2003-2012 .................................................... 37

ekil 10 - Krlmlar Baznda Trkiye BT Pazar, 2006-2013.................................................................. 39

ekil 11 - lkelerde GSYH ve BT Pazarnn GSYH'ye Oran, 2011 ......................................................... 40

ekil 12 - Genibant Abonelerinin Teknoloji Baznda Dalm, 2006-2013.......................................... 43

ekil 13 - BT Sektr stihdam, 2006-2011 ....................................................................................... 46

ekil 14 - OECD lkelerinde BT stihdamnn Toplam stihdama Oran, 2010 ..................................... 47

ekil 15 - BT Alannda n Lisans ve Lisans Mezunu Saylar, 2006-2012............................................. 48

ekil 16 - Trkiye ve ABde Son Ay inde Bilgisayar ve nternet Kullanm, 2006-2014 .................. 50

ekil 17 - Hanelerde nternet Eriimi Olmamasnn Nedenleri, 2014 .................................................. 51

ekil 18 - BT Cihaz Sahiplii Karlatrmas, 2012.............................................................................. 52

ekil 19 - 6-15 Ya Grubu ocuklarn nternet Kullanm Amalar, 2013 ............................................. 54

ekil 20 - Belediyelerde Kullanlan Akll Kent Uygulamalar, 2013 ...................................................... 57

ekil 21 - Trkiyede nternetten Yaplan Kartl deme lemleri Tutar ve lem Says, 2009-2013 .... 61

ekil 22 - Kamu BT Yatrmlar, 2006-2013 ........................................................................................ 62

ekil 23 - e-Devlet Kaps Kullanc ve Hizmet Says, 2008-2013 ......................................................... 63

ekil 24 - ABde e-Devlet Hizmeti Sunan nternet Sitelerinin evrimii Kullanlabilirlik Oranlar, 2013 64


TABLOLAR LSTES

Tablo 1 - Bilgi Toplumu Stratejisinin Yenilenmesine likin Hizmet Alm Projesi ktlar .................... 12

Tablo 2 - Seili lkelerin Genibant Hedefleri .................................................................................... 25

Tablo 3 - Bilgi Teknolojileri Sektr Hedefleri .................................................................................... 68

Tablo 4 - Genibant Altyaps ve Sektrel Rekabet Hedefleri .............................................................. 70

Tablo 5 - Nitelikli nsan Kayna ve stihdam Hedefleri ....................................................................... 71

Tablo 6 - Bilgi ve letiim Teknolojilerinin Topluma Nfuzu Hedefleri ................................................. 72

Tablo 7 - Bilgi Gvenlii ve Kullanc Gveni Hedefleri........................................................................ 73

Tablo 8 - Bilgi ve letiim Teknolojileri Destekli Yeniliki zmler Hedefleri ...................................... 75

Tablo 9 - nternet Giriimcilii ve e-Ticaret Hedefleri ......................................................................... 76

Tablo 10 - Kamu Hizmetlerinde Kullanc Odakllk ve Etkinlik Hedefleri ............................................. 78

Tablo 11 - Eksenler tibaryla Eylem Listesi......................................................................................... 79

Tablo 12 - Eylemlerin Eksenlere ve Sorumlu Kurululara Gre Dalm .............................................. 82

KUTULAR LSTES

Kutu 1 - Makroekonomik Projeksiyonlar ve Frsatlar Raporu Sonular .............................................. 18

Kutu 2 - Avrupa iin Saysal Gndem ................................................................................................. 28

Kutu 3 - Bilenler Bilmeyenlere Bilgisayar retiyor ............................................................................ 53

Kutu 4 - FATH Projesi ....................................................................................................................... 54

Kutu 5 - T.C. Kimlik Kart Projesi ........................................................................................................ 65


KISALTMALAR

2N kinci Nesil

3D Boyutlu (Three Dimensional)

3N nc Nesil

4N Drdnc Nesil

5N Beinci Nesil

AB Avrupa Birlii

ABD Amerika Birleik Devletleri

ADSL Asimetrik Saysal Abone Hatt (Asymmetric Digital Subscriber Line)

AKKY Ak Kaynak Kodlu Yazlm

AKS Adres Kayt Sistemi

API Uygulama Programlama Arayz (Application Programming Interface)

Ar-Ge Aratrma ve Gelitirme

ARBS Aratrmac Bilgi Sistemi

B2B letmeden letmeye (Business to Business)

B2C letmeden Tketiciye (Business to Consumer)

B2G letmeden Kamuya (Business to Government)

BDDK Bankaclk Dzenleme ve Denetleme Kurumu

BMER Babakanlk letiim Merkezi

BT Bilgi ve letiim Teknolojileri

BKM Bankalararas Kart Merkezi

BM Birlemi Milletler

BTE Bilgisayar ve retim Teknolojileri Eitimi

BT Bilgi Teknolojileri

BTAP Bilgi Toplumu Aratrmalar Program

BTK Bilgi Teknolojileri ve letiim Kurumu

BTYK Bilim ve Teknoloji Yksek Kurulu

C2C Tketiciden Tketiciye (Consumer to Consumer)

CBS Corafi Bilgi Sistemleri

CEPT Posta ve Telekomnikasyon dareleri Avrupa Konferans (European

Conference of Postal and Telecommunications Administrations)

Dolar ABD Dolar

DSL Saysal Abone Hatt (Digital Subscriber Line)


EBA Eitim Biliim A

EITO Avrupa Bilgi Teknolojileri Gzlemevi (European Information Technology

Observatory)

EMO Elektrik Mhendisleri Odas

ENoLL Avrupa Yaayan Laboratuvarlar A (European Network of Living Labs)

epSOS Avrupa Hastalarna Ynelik Akll Hizmetler (Smart Open Services for

European Patients)

eSENS Avrupa apnda Entegre Elektronik Hizmetler Projesi (Electronic Simple

European Networked Services)

Eurostat Avrupa statistik Ofisi (The Statistical Office of the European Union)

FATH Frsatlar Artrma ve Teknolojiyi yiletirme Hareketi

FCC Federal letiim Komisyonu (The Federal Communications Commission)

G-20 20 Maliye Bakan ve Merkez Bankas Bakan Grubu (The Group of Twenty

Finance Ministers and Central Bank Governors)

GML Corafi aretleme Dili (Geography Markup Language)

GPS Kresel Konumlama Sistemi (Global Positioning System)

GSM Global Mobil Haberleme Sistemi (Global System for Mobile

Communications)

GSYH Gayri Safi Yurtii Hsla

HBYS Hastane Bilgi Ynetim Sistemleri

IaaS Hizmet olarak Altyap (Infrastructure as a Service)

IBM International Business Machines Corporation

ICANN nternet Tahsisli Saylar ve simler Kurumu (Internet Corporation for

Assigned Names and Numbers)

IDC International Data Corporation

IMT-2000 Uluslararas Mobil Telekomnikasyon Standartlar (International Mobile

Telecommunications-2000)

INSPIRE Avrupa Topluluu iinde Meknsal Bilgi Altyaps (Infrastructure for Spatial

Information in the European Community)

ISCO Uluslararas Standart Meslek Snflamas (International Standard

Classification of Occupations)

IP nternet Protokol (Internet Protocol)

ITU Uluslararas Telekom Birlii (International Telecommunications Union)

DN nternet Deiim Noktas

KS l Koordinasyon ve zleme Sistemi


LEMOD l Envanter Sistemi Oluturulmas Projesi

KUR Trkiye Kurumu

KBM Kamu Biliim Merkezi

KBS Kent Bilgi Sistemi

KDV Katma Deer Vergisi

KHK Kanun Hkmnde Kararname

KEM Kamu nternet Eriim Merkezi

KOB Kk ve Orta lekli letmeler

KOSGEB Kk ve Orta lekli letmeleri Gelitirme ve Destekleme daresi

Bakanl

K Kamu-zel birlii Modeli

LTE 4N Mobil Teknolojisi (Long Term Evolution)

M2M Makinalar Aras letiim

MAKS Meknsal Adres Kayt Sistemi

MERNS Merkezi Nfus daresi Sistemi

MERSS Merkezi Sicil Kayt Sistemi

MGI McKinsey Global Institute

MIT Massachusetts Institute of Technology

MYK Mesleki Yeterlilik Kurumu

NACE Avrupa Topluluunda Ekonomik Faaliyetlerin statistiki Snflamas

(Statistical classification of economic activities in the European Community)

ODT Orta Dou Teknik niversitesi

ODT Teknokent ATOM ODT Animasyon Teknolojileri ve Oyun Gelitirme Merkezi

OECD Ekonomik birlii ve Kalknma Tekilat (Organisation for Economic

Cooperation and Development)

V zel letiim Vergisi

OTT erik Datmn nternet zerinden Yapan Hizmet Salayclar (Over the

Top)

TV zel Tketim Vergisi

SYM lme, Seme ve Yerletirme Merkezi

PaaS Hizmet olarak Platform (Platform as a Service)

POS Sat Noktas (Point of Sale)

PTT Trkiye Posta Telgraf Tekilat Genel Mdrl

RRC Blgesel Radyo Konferans (Regional Radiocommunication Conference)


RTK Radyo ve Televizyon st Kurulu

SaaS Hizmet olarak Yazlm (Software as a Service)

SAN-TEZ Sanayi Tezleri Program

SGK Sosyal Gvenlik Kurumu

SODES Sosyal Destek Program

SOME Siber Olaylara Mdahale Ekibi

STK Sivil Toplum Kuruluu

TAKBS Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi

TBMM Trkiye Byk Millet Meclisi

TCMB Trkiye Cumhuriyet Merkez Bankas

TGB Teknoloji Gelitirme Blgesi

TGBD Teknoloji Gelitirme Blgeleri Dernei

TB Telekomnikasyon letiim Bakanl

TM Trkiye hracatlar Meclisi

TNAP Trkiye Network Altyap Platformu

TOBB Trkiye Odalar ve Borsalar Birlii

TOK Toplu Konut daresi Bakanl

TRT Trkiye Radyo ve Televizyon Kurumu

TSE Trk Standardlar Enstits

TUCBS Trkiye Ulusal Corafi Bilgi Sistemi

TUENA Trkiye Ulusal Enformasyon Altyaps Ana Plan

TBSAD Biliim Sanayicileri Dernei

TBTAK Trkiye Bilimsel ve Teknolojik Aratrma Kurumu

TK Trkiye statistik Kurumu

TRKAK Trk Akreditasyon Kurumu

TRKSAT Trksat Uydu Haberleme Kablo TV ve letme Anonim irketi

UMEM Uzmanlam Meslek Edindirme Merkezleri

UMTS Evrensel Mobil Telekomnikasyon Sistemi (Universal Mobile

Telecommunications System)

UNCTAD Birlemi Milletler Ticaret ve Kalknma Konferans (The United Nations

Conference on Trade and Development)

USOM Ulusal Siber Olaylara Mdahale Merkezi

VAE Veri Ak Eriimi


WRC Dnya Radyokomnikasyon Konferans (World Radiocommunication

Conference)

YASAD Yazlm Sanayicileri Dernei

YASED Uluslararas Yatrmclar Dernei

YAPA Yerel An Paylama Almas

YK Yksekretim Kurulu Bakanl

YPK Yksek Planlama Kurulu


I. GR

1. Bilgi, tarih boyunca toplumlarn zenginliinin en nemli kayna olmutur. Daha fazla ve daha nitelikli bilgiye sahip olan ve bilgiyi etkin bir siyasal, ekonomik ve sosyal rgtlenme ile doru

biimde kullanabilen toplumlar dierlerinin nne geerek daha yksek bir refah seviyesine

erimitir.

2. zellikle 20nci yzyln ortalarndan itibaren elektronik alannda yaanan gelimeler bilginin elde edilmesi, depolanmas, ilenmesi ve iletilmesi asndan bir r am ve bilgi toplumuna

dnm srecini de nemli lde hzlandrmtr. Son yllarda ise bilgi ve iletiim teknolojileri

ekonomik ve sosyal hayatn tm alanlarnda kullanlan genel amal bir teknoloji haline

gelmitir. Bu srete bilgi ve iletiim teknolojilerinin bizatihi kendisi bilgi ierii ve katma deeri

yksek bir sektr olarak belirmi, bu teknolojilerin dier sektrlerde kullanm da yeni bilgilerin

retilmesine, yeni ve daha etkin i yap yntemlerinin gelitirilmesine, retim faktrlerinin

retkenliinin artmasna, yeni i ve uzmanlk alanlarnn ortaya kmasna imkn salamtr.

3. Bu gelimeler ekonomik, sosyal ve bireysel yaam youn biimde etkilemektedir. lke ekonomileri arasndaki rekabet de bu gelimelerden etkilenmekte; bilgi ve iletiim

teknolojilerini ve bilgiyi etkin kullanan lkeler uluslararas rekabet avantaj kazanmaktadr.

4. Dijital dnm, bilgi toplumu aktrleri olarak ifade edilebilecek bireyler, giriimler, kamu kurumlar ve sosyal kurumlar yeni dzenin ruhuna uygun niteliklere sahip olma basksyla kar

karya brakmaktadr. Bu adan, bilgi retme motivasyonu yksek, gnlk hayatnda ve karar

alma srelerinde bilgiyi doru ekilde yorumlayp ileyebilen, sistematik dnme yetenei

gelimi, kendisini ve yaad evreyi sorgulayan ve srekli/hayat boyu renen bireylerin ve

kurumlarn arlkta olduu bir toplum yaps n plana kmaktadr.

5. Bireylerin, toplumlarn ve kurumlarn dinamik ve kendi kendini oaltan bir dnm srecinden getii bilgi toplumu ann mevcut hukuk dzeni ve kamu politikalar ile

ynetilmesinde glkler ortaya kmakta, yeni politika yaklamlarna ve politikalara ihtiya

duyulmaktadr. Bu erevede, hemen tm lkeler, gerek bilgi toplumunun sunduu frsatlardan

istifade etmek gerekse bilgi toplumuyla birlikte ortaya kan risklerden kanabilmek amacyla,

siyasi/idari, ekonomik ve sosyal politikalarn gzden geirmekte ve bilgi toplumuna ynelik

btnlkl ve yerine gre tematik politika ve stratejiler ortaya koymaktadr. Birlemi Milletler

(BM), Avrupa Birlii (AB), Ekonomik birlii ve Kalknma Tekilat (OECD) gibi uluslararas ve

uluslar st yaplar tarafndan da bilgi toplumunu anlamaya ve bilgi toplumu dnmn

ekillendirmeye ynelik almalar yrtlmektedir.

6. Trkiyede BTteki gelimelere ve bu teknolojilerin ekonomik ve sosyal yaama etkilerine ilikin politika ve strateji araylar 1990l yllarn ikinci yarsndan itibaren srekli olarak gndemde

olmutur.

7. Trk kamu ynetiminde politika tercihlerini ortaya koyan bir dizi politika metni ve arac bulunmaktadr. Birincil ve ikincil mevzuat dzenlemeleri, Hkmet Program, Kalknma Plan,

Orta Vadeli Program, Orta Vadeli Mali Plan, Yllk Program, Bte ve Yatrm Program, kamu

kurumlarnn stratejik planlar, tematik strateji ve eylem planlar, blge ve imar planlar, idari

teamller ve nihayet ynetim tercihleri ile ynetim geleneklerini bu metin ve aralar arasnda

saymak mmkndr.

8. Trkiyenin bilgi toplumuna ynelik politika, strateji, hedef ve uygulamalar yukarda saylan politika metinleri ve aralarnda, bu ara ve metinlerin mahiyetinin el verdii llerde ele

alnmtr. Dier taraftan, Trkiye Ulusal Enformasyon Altyaps Ana Plan - TUENA (1999), e-


Trkiye Giriimi Eylem Plan (2000), e-Dnm Trkiye Projesi Ksa Dnem Eylem Plan (2003-

2004), 2005 Eylem Plan ile Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Plan (2006-2010) hususiyetle bilgi

toplumu politika alanna ynelik hazrlanan politika belgeleridir. Bu almalarda temel politika

metinlerindeki bilgi toplumu tercihleri detaylandrlm ve bilgi toplumu alanndaki politika ve

stratejiler belirli bir btnlk ierisinde bir arada ele alnmtr.

ekil 1 - Trkiyenin Bilgi Toplumuna Ynelik Temel Politika Metinleri, 1999-2013

9. Bu almalardan TUENA ve e-Trkiye Giriimi Eylem Plan uygulanma imkn bulamazken, 2003 ylndan bu yana Kalknma Bakanl koordinasyonunda yrtlen strateji ve eylem

planlarnn uygulanmasnda bir sreklilik salanmtr. Bu dnemde bilgi toplumuna

dnmn toplumun tm kesimlerini kapsayarak ulusal fayda ve katma deeri artracak

ekilde gerekletirilmesi amacyla strateji ve hedefler belirlenerek eylem planlar hayata

geirilmi; uygulamada ise alana gre farkllk arz eden gelimeler kaydedilmitir.

Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Plan (2006-2010)

10. Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Plan (2006-2010) Trkiyenin dnyadaki gelimelere paralel olarak bilgi toplumuna dnm hedefini gerekletirmeye ynelik almalarn orta vadeli bir

programa balad temel bir politika metni olarak kabul edilmi ve 2006/38 sayl Yksek

Planlama Kurulu karar ile 28.07.2006 tarihinde uygulamaya konmutur.

11. Bahse konu strateji, bilgi ve iletiim teknolojilerinin toplumun tm kesimlerine yaylmas suretiyle oluturulacak a etkisi zerinden sonu alma yaklam zerine bina edilmitir. Bu

nedenle, Bilgi Toplumu Stratejisinde bilgi toplumu perspektifinden ekonomik ve sosyal tm

kesimleri, btncl bir yaklamla gz nnde bulunduran stratejik bir ereve ortaya

konmutur.

12. Bilgi Toplumu Stratejisi ile 4 aktr grubuna ynelik belirlenen 7 temel stratejik ncelik eksenindeki strateji, hedef ve eylemler ortaya konmutur. Buna gre, kamu kesimi, zel kesim,

bireyler ve bilgi ve iletiim teknolojileri sektrn kapsayan aadaki stratejik ncelik alanlar

zerinde odaklanlmtr:

Sosyal Dnm: Vatandalarn gndelik ve i yaamlarnda bilgi ve iletiim teknolojilerinin etkin kullanm ile ekonomik ve sosyal faydann artrlmas amalanmtr.

Bilgi ve letiim Teknolojilerinin Dnyasna Nfuzu: Bir yandan, KOBlerin bilgisayar sahiplii ve internet eriimi artrlarak e-ticaret yapmaya tevik edilmeleri, dier yandan

stratejik nem tayan sektr ve blgelere ilikin bilgi ve iletiim teknolojileri ihtiyacnn

belirlenerek bu ihtiyac karlamak zere sektre zel verimlilik programlarnn hayata

geirilmesi hedeflenmitir.

1999

TUENA

2000

e-TRKYE GRM

2003-2004

KISA DNEM EYLEM PLANI

2005

2005 EYLEM PLANI

2006-2010

BLG TOPLUMU

STRATEJS VE EYLEM PLANI


Vatanda Odakl Hizmet Dnm: Kamu hizmetlerinin bilgi ve iletiim teknolojilerinin yardmyla, kullanm youn ve getirisi yksek hizmetlerden balamak zere elektronik

ortama tanmas ve ayn zamanda i srelerinin kullanc ihtiyalar dorultusunda

yeniden yaplandrlarak hizmet sunumunda etkinliin salanmas amalanmtr.

Kamu Ynetiminde Modernizasyon: Bilgi ve iletiim teknolojilerinin yardmyla, verimlilii ve vatanda memnuniyetini ncelikli olarak gzeten, lke koullarna uygun rgt ve sre

yaplanmalarna sahip etkin bir e-devlet oluumunun hayata geirilmesi hedef olarak

belirlenmitir.

Kresel Rekabeti Bilgi Teknolojileri Sektr: Bilgi teknolojileri hizmetleri alannda proje odakl hizmetler ve kamu zel sektr ibirlikleriyle sektr yetkinliklerinin gelitirilerek d

pazarlara alm, paket yazlmda ise rekabet avantajnn daha yksek olduu sektrel

zmlere odaklanlmas amalanmtr.

Rekabeti, Yaygn ve Ucuz letiim Altyap ve Hizmetleri: letiim altyap ve hizmetlerinin gelitirilebilmesi ve yaygn kullanmnn salanmas iin telekomnikasyon sektrnde

hizmet ve altyaplarda etkin rekabet ortamnn tesis edilmesi, bu yolla hzl, gvenli, srekli

ve kaliteli iletiim hizmetlerinin uygun maliyetlerle sunulmasnn yan sra yeni teknolojilere

dayal telekomnikasyon altyaplarnn kurulmas amacyla uygun ortam yaratlmas

hedeflenmitir.

Ar-Ge ve Yenilikiliin Gelitirilmesi: Dnya pazarlarnda talebi giderek artan, yeniliki ve yksek katma deerli bir sektr olarak bilgi ve iletiim teknolojileri sektrnde Ar-Ge

faaliyetlerine ncelik verilmesi ve bu alanda rne dnecek yeni teknolojilerin

desteklenmesi ncelik olarak belirlenmitir. Dier taraftan, Ar-Ge ve yenilikilik

faaliyetlerinin gelitirilmesi ve etkinletirilmesinde bilgi ve iletiim teknolojilerinden azami

lde faydalanlmas da amalanmtr.

13. Bilgi Toplumu Stratejisi, bahse konu 7 eksende, 38 kamu kurumunun sorumlu olduu 111 eylem ile hayata geirilecek, 36s temel gsterge olmak zere 117 gsterge ile gelimelerin

takip edildii btncl bir program olarak uygulamaya konmutur.

14. Bilgi Toplumu Stratejisinin uygulanmas, deerlendirme raporlar ve istatistiki raporlama olmak zere iki ekilde takip edilmitir. 2008-2010 dneminde periyodik olarak hazrlanan

deerlendirme raporlarnda, Eylem Planndaki gelimeler szel olarak ifade edilmi ve Kalknma

Bakanl tarafndan gelitirilen metodoloji erevesinde eylemlerdeki ve Eylem Planndaki

geliim dzeyi saysal olarak tespit edilmitir. Kalknma Bakanl tarafndan, eylemlerden

sorumlu kurulularn katklar ile Mays 2008-Mart 2010 dneminde 5 adet Deerlendirme

Raporu ve Mart 2013 itibaryla da kapan raporu hazrlanarak kamuoyuyla paylalmtr. Bilgi

Toplumu Stratejisindeki gelimeleri takip etmek zere belirlenen 117 gstergedeki gelimelerin

takip edildii istatistiki raporlama almalar 2009 ylnda balam ve 2009, 2010 ve 2011

yllarnda 3 adet Bilgi Toplumu statistikleri yayn hazrlanarak kamuoyuyla paylalmtr.

15. Bilgi Toplumu Stratejisi Eylem Plannda, Haziran 2012 itibaryla yzde 64,1 baar elde edilmitir. Eylemlerde kaydedilen ilerleme oranlar, eksenler itibaryla aadaki ekilde

gereklemitir.


ekil 2 - Bilgi Toplumu Stratejisi Eylem Plannda (2006-2010) Eksenler tibaryla Baar Oranlar,

Haziran 2012

Kaynak: Kalknma Bakanl, Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Plan (2006-2010) Nihai Deerlendirme

Raporu, 2013

Yeni Strateji ve Eylem Plannn Hazrlk Sreci

16. Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Plan (2015-2018) iki aamal bir hazrlk srecinden geilerek oluturulmutur.

17. lk aamada kavramsal ereve belirlenerek bir hizmet alm gerekletirilmitir. Bu kapsamda 2012 Kasm-2013 Ekim dneminde Stratejinin ve Eylem Plannn hazrlanmasnda

faydalanlacak altyap almalar yrtlm; bu almalarn sonular mevcut durum, kresel

eilimler, makroekonomik etkiler ve ihtiya tespiti olmak zere drt ana grupta dokmante

edilmitir.

Tablo 1 - Bilgi Toplumu Stratejisinin Yenilenmesine likin Hizmet Alm Projesi ktlar

Ana ktlar Destek almalarna likin ktlar

- Mevcut Durum Raporu - Kresel Eilimler ve lke ncelemeleri Raporu - Makroekonomik Projeksiyonlar ve Frsatlar Raporu - htiya Tespiti ve neriler Raporu - Proje ve Katlmclk Portal

- Odak Grup almalar ve Raporlar - Atlye almalar ve Raporlar - lerleme Raporlar

18. Hizmet alm erevesinde Trkiyenin bilgi toplumu aktrlerinin hazrlk srecine katlmlarn salamak ve tevik etmek adna ynl bir katlm sreci iletilmitir. ncelikle, alma

boyunca dzenlenen 24 adet odak grup ve 20 adet atlye almas ile kamu kesimi, zel kesim,

STKlar ve niversitelerden ok sayda katlmc gerek serbest biimde gerekse oluturulan

dokmanlara gr beyan etmek suretiyle sre boyunca birikimlerini, gr, deerlendirme


ve yorumlarn ifade etme frsat bulmutur. kinci olarak, hizmet alm sresince ihtiya

duyulan konularda ilgili kesim ve kiilerle ilave grme ve toplantlar yaplmak suretiyle

almada ihtiya duyulan katk szlm ve ktlara yanstlmtr.

ekil 3 - Hizmet Alm Sresince Grlen Kii/Kurulu Says ve Kiilerin Kurulu Trne Gre Dalm

* Hizmet alm srecinde gerekletirilen odak grup ve atlye almalar ile birebir yaplan grmelerin

toplamn iermektedir.

19. Ayrca, hem retilen her trl ktnn kamuoyuyla paylalmas hem de isteyen kesimlerin katklarn almaya yanstabilmesi iin almann balamasndan bir ay sonra bir Proje ve

Katlmclk Portal oluturulmutur. Bilgitoplumustratejisi.org adresinden yayn yapan bu

portalda ktlar yaymlanm, ilgili kesim ve kiilerin grlerini ortaya koyabilecekleri, bilgi ve

belge paylaabilecekleri katlmc ve ak bir platform srekli hazr tutulmutur. Bu suretle,

sadece sonu belgeleri deil, ayn zamanda bu strateji belgesi hazrlanrken oluturulan arka

plan dokmanlarnn oluturulmas aamasnda da ilgili kesimlerin katklarn almaya

yanstmas salanmtr.

745

301

Grlen kii says

Grlen kurulu says

Kamu kesimi% 48

zel kesim % 29

Sivil Toplum

Kuruluu% 17

niversite% 6


ekil 4 - Proje ve Katlmclk Portal Ziyareti ve Ziyaret Says, 2013

20. kinci aamada ise Kalknma Bakanlnn nclnde ve koordinasyonunda, hizmet alm kapsamnda yaplan almalar ve retilen ktlar da gz nnde bulundurularak Strateji ve

Eylem Plan tasla oluturulmu; 2014 yl ierisinde ilgili kesimlerin taslak belge zerindeki

grleri alnarak deerlendirilmi ve Strateji ve Eylem Planna nihai hali verilmitir.

2015-2018 Dnemi Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Plan

21. 2015-2018 Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Plan byme ve istihdam odanda ve sekiz ana eksende hazrlanmtr. Odak ve kapsamn belirlenmesinde be ana unsur belirleyici olmutur.

Bunlar; Trkiyenin bilgi toplumu alannda geldii aama ve devam eden ihtiyalar, Trkiyenin

temel sorunlar ve nndeki frsatlar, Onuncu Kalknma Plan bata olmak zere ulusal, tematik

ve blgesel politika belgeleri ve Avrupa Birliinin Avrupa in Saysal Gndem giriimi bata

olmak zere uluslararas arenadaki politika tercihleridir.

22. Bu erevede, 2015-2018 Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Plan eksenleri aadaki ekildedir:

1) Bilgi Teknolojileri Sektr

2) Genibant Altyaps ve Sektrel Rekabet

3) Nitelikli nsan Kayna ve stihdam

4) Bilgi ve letiim Teknolojilerinin Topluma Nfuzu

5) Bilgi Gvenlii ve Kullanc Gveni

6) Bilgi ve letiim Teknolojileri Destekli Yeniliki zmler

7) nternet Giriimcilii ve e-Ticaret

8) Kamu Hizmetlerinde Kullanc Odakllk ve Etkinlik

813

19.139

1.458

27.450

0

5

10

15

20

25

30

Tekil ziyareti says Toplam ziyaret says


23. 2015-2018 Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Plan, bu yapsyla, Onuncu Kalknma Plannda tanmlanan bilgi toplumu politikalar ve hedeflerinin detaylandrld; bu politikalarn hayata

geirilmesine ynelik strateji ve eylemlerin belirlendii bir politika arac olarak tasarlanmtr.

Sonu olarak, 2015-2018 Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Plan ile Onuncu Kalknma Plannn

lkemizin 2023 hedeflerinin gerekletirilmesine ynelik kurgusuna, byme ve istihdam

odanda, bilgi toplumu politikalar ile salanacak katk resmedilmektedir.

24. Strateji ve Eylem Plan yedi ana blmden olumaktadr. Giri blmnde bilgi toplumu dnmnn ana hatlar ifade edildikten sonra Trkiyenin bu alanda gemite yrtt

almalar ile bunlarn sonularna ve stratejinin hazrlk srecine yer verilmitir. kinci blmde

Stratejinin Trkiyenin byme ve istihdam hedefleri ile balantsna ve bu hedeflere nasl

hizmet edeceine deinilmitir. nc blmde dnyada bilgi toplumuna dnm

erevesinde mevcut durum ve ynelimlere yer verilirken drdnc blmde Trkiyenin bu

alanda mevcut durumu tespit edilmi ve nndeki frsatlar ortaya konmutur. Beinci blmde

Trkiyenin 2018 ylna kadar uygulamay ngrd politika ve strateji tercihleri ile

hedeflerine yer verilmi, altnc blmde de bu hedeflere ulalmas iin hayata geirilecek

eylemler tanmlanmtr. Yedinci blmde ise Stratejinin uygulanmasnn takibi ve

koordinasyonuna ilikin yaklam ortaya konmutur.


II. BLG TOPLUMU STRATEJSNN ODAI: BYME VE STHDAM

25. Bilgi ve iletiim teknolojileri ekonomik, sosyal ve bireysel yaam youn olarak etkilemektedir. Says milyar bulan internet kullancs, internet ortamnda giderek daha fazla zaman

geirmekte, renme, elenme, alveri ve sosyal faaliyet ihtiyalarn burada karlamakta,

hayat dijitallemektedir. Ekonomilerde mevcut retim, tketim, birikim ve blm sreleri

dnmekte; yeni rn ve hizmetlerin pay ve etkisi artmakta; i dnyasnn rekabet gc

asndan bu teknolojilere sahip olma ve bu teknolojileri etkin biimde kullanabilme yetenei

daha belirgin hale gelmekte; i modelleri ve igc piyasas deiime uramaktadr. Bilgi ve

iletiim teknolojilerini ve bilgiyi etkin kullanan lkeler uluslararas rekabet avantaj kazanmakta,

kresel rekabet koullarnda bu aratan etkin olarak yararlanamayan lkeler ise yarn dnda

kalmaktadr.

26. OECD lkelerinde, 2012 yl itibaryla toplam katma deerin yzde 5,85ini, istihdamn ise yzde 3,68ini oluturan BT sektr, katma deeri yksek, dinamik ve nitelikli istihdam oluturan bir

sektrdr. BT sektrnn geliimi bu sektrn GSYHye yapaca dorudan katknn yan sra,

dier sektrlerin geliimi iin de kritiktir. BT rn ve hizmetlerinin dier sektrlere nfuzu;

ekonominin geneli ve tm sektrler iin yenilik sistemlerinin etkinlemesi, yeni

rn/hizmetlerin retilmesi, tedarik, retim, sat gibi tm srelerde maliyet avantaj,

verimlilik art elde edilmesi ve yeni pazarlara eriimi mmkn klmaktadr.

27. BTin geleneksel sektrlere nfuzu ile bu sektrlerdeki mevcut rn ve hizmetlerin iinde BT pay artmaktadr. rnein, geleneksel imalat sanayi alanlarndan otomotiv sektrnde yazlm

giderek daha nemli bir girdi ve maliyet kalemi haline gelmekte, st seviye hibrit aralarda

milyonlarca satr yazlm kodu yer almaktadr. Finans, lojistik, ulatrma, enerji, salk, afet

ynetimi gibi alanlarda internet ve BT uygulamalar hizmet retimi ve sunumunun asli unsuru

haline gelmitir.

28. Hayatn dijitallemesi eiliminin bir sonucu olarak saysal ierik hzla bymektedir. Geleneksel endstrilerin bilgi teknolojileri ile dnm ve hayatn saysal ortama kaymas ile birlikte artan

veri hacminin, verimlilik, maliyet, hizmet sunumu ve rn gelitirme gibi alanlarda yenilikiliin

yeni kaynaklarndan biri olaca ngrlmektedir.

29. Bilgi ve iletiim teknolojileri ile i yap biimlerinin kkl bir ekilde deiime uramasyla birlikte, meslek tanmlar deimekte, bir yandan baz meslekler ortadan kalkarken, dier

yandan nitelikli insan gc a ortaya kmaktadr. zellikle otomasyon sistemlerinin

yaygnlamas ve bireylerin elence, alveri, tketim, haber alma gibi konularda

alkanlklarnn deimesi baz sektr ve mesleklerde i kaybna yol amaktadr. Buna karn,

BTi youn olarak kullanan, bilgiye dayal sektrlerin ve i kollarnn domas ve yeni pazarlara

eriim imkn, yeni istihdam olanaklar yaratmaktadr.

30. BTteki gelimeler siber gvenlik uzman, veri analisti, sosyal medya uzman gibi pek ok yeni meslein ortaya kmasna yol amaktadr. BT sektr yannda, dier sektrlerde de BT

uzman istihdamnn toplam istihdam ierisindeki paynn giderek artt grlmektedir. te

yandan, pek ok meslek de byk bir dnm geirmekte ve neredeyse BTi etkin biimde

kullanmadan icra edilemez hale gelmektedir. Benzer ekilde, temel BT becerileri pek ok

meslek iin nemli bir tercih nedeni haline gelmekte, bu durum bireylerin BT becerilerini

kazanmasn zorunlu klmakta, BT ile ilikili istihdamn toplam istihdam iindeki pay nemli

lde artmaktadr.


31. BT uzmanlarna ve BT ile ilikili yeteneklerin varlna duyulan ihtiya giderek artmaktadr. rnein, ABde 2010-2015 dnemi iin yaplan senaryo bazl tahminlerde BT tabanl

yeniliklerin sektrlere hzl nfuz ettii senaryoda 669 bin nitelikli eleman a olaca

ngrlmektedir.

32. Verimlilik, lkelerin rekabet gc ve kii bana gelirdeki artn nemli bir gstergesi konumundadr. BT kullanmnn verimlilik zerindeki etkisi son 20 ylda ok sayda almaya

konu olmutur. Bu kapsamda Avrupa Komisyonu tarafndan 2010 ylnda yaplan bir almada,

2003-2007 yllar arasnda, Amerika Birleik Devletlerinde (ABD) emek verimliliindeki yzde

1,8lik yllk ortalama bymenin 0,50 puanlk ksmnn BT sermayesindeki derinlemeden, 0,56

puanlk ksmnn ise BT kaynakl toplam faktr verimliliinden geldii ortaya konulmutur. Ayn

dnemde, AB yllk yzde 1,85lik benzer bir emek verimlilii bymesi gstermesine ramen,

bu bymeye BT sermayesindeki derinleme 0,27 puanlk, BT kaynakl toplam faktr

verimlilii ise 0,31 puanlk katk salayabilmitir.

ekil 5 - ABD ve ABde Ortalama Emek Verimlilii Bymesi ve Kaynaklar, Yzde, 2003-2007

Kaynak: Avrupa Komisyonu, Avrupann Saysal Rekabetilii Raporu, 2010

33. lkemizde de BTin ekonomiye olan etkilerini ortaya koyan almalar bulunmaktadr. TBSAD tarafndan 2012 ylnda yaptrlan bir almada, BT yatrmlarnn GSYHdeki paynda yzde

1lik artn kii ba geliri yzde 1,6-1,8 civarnda artrd ifade edilmektedir. 2012 ylnda

YASED tarafndan hazrlatlan baka bir almada ise BT sektr byklnn GSYH iindeki

paynn gelimi lkeler ortalamasna gelebilmesi iin 2011 yl itibaryla 15,2 milyar dolar daha

byk olmas gerektii ifade edilmektedir. Sektrn bu bykle ulamas halinde BTin

salad verimlilik art nedeniyle ekonominin genelinde 12,2 milyar dolar dzeyinde ek

byme salanaca belirtilmitir.

34. Bilgi Toplumu Stratejisi hazrlklar kapsamnda ayr bir almayla, belli alanlarda BT sektrnn geliimine ve bu teknolojilerin nfuzuna ynelik politikalarn ekonomik byme ve

istihdama olan katks ele alnmtr. Bu kapsamda, yrtlecek baz programlarn ekonomi

zerindeki etkisi, yatrm, tketim, ihracat ve ithalat zerindeki dorudan etkilerini girdi olarak

alan bir kresel makroekonomik model vastasyla incelenmitir. Bu dorudan etkiler, dnya

0,50,27

0,56

0,31

0,19

0,13

0,09

0,21

0,46

0,93

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

ABD AB

BT Kaynakl Olmayan TFV

BT D Sermaye

nsan Sermayesi

BiT Kaynakl TFV

BT Sermayesi


rnekleri, hedef pazarlar, mevcut uygulamalar erevesinde yaplan analizlerle hesaplanmtr.

(Kutu 1)

Kutu 1 - Makroekonomik Projeksiyonlar ve Frsatlar Raporu Sonular

Bilgi Toplumu Stratejisinin Yenilenmesi Projesi kapsamnda hazrlanan almalardan biri

Makroekonomik Projeksiyonlar ve Frsatlar Raporudur. Raporun amac Trkiyenin mevcut durumu,

kresel eilimler ve lkeye zel durumlarn ortaya kard frsatlarn belirlenmesi ve bunlarla ilgili

senaryolarn oluturularak makroekonomik etkilerinin hesaplanmasdr. Raporda Oxford Ekonomik

Modelinden istifade edilmitir. Analizler, BTin ekonominin genelinde yaratt retkenlik etkisinin

olmad, dk retkenlik etkisinin olduu veya yksek retkenlik etkisinin olduu varsaymlar

altnda yaplmtr.

Raporda 5 senaryo ngrlmtr:

1- Trkiyenin blgesel veri merkezi olmas ve bulut biliimin yaygnlatrlmas,

2- Trkiyenin geni apl yeni nesil genibant yatrmlar yapmas

3- Frsatlar Artrma ve Teknolojiyi yiletirme Hareketi (FATH) Projesinin yerli BT sektrnn

geliimine destek vermesi

4- Trkiyenin blgesel e-ticaret merkezi olmas

5- ncelikli yazlm alanlar etrafnda kmelenme salanmas (savunma, salk, mobil

uygulamalar/oyun)

Bu 5 senaryonun sonular aadaki grafikte zetlenmektedir:

ekil - Senaryo Baznda Yatrm-Getiri Oran

* Senaryo 3te retkenlik varsaymlar yerine dk ve yksek katma deer varsaymlar yaplmtr.

Bu almann sonularna bakldnda, birim yatrm bana salanacak GSYH art itibaryla en

yksek getirinin blgesel e-ticaret merkezi olma ve ncelikli yazlm alanlar etrafnda kmelenme

senaryolar ile birlikte salanaca grlmektedir. FATH Projesinin ise eitime yaplan uzun dnemli

bir yatrm olmas dolaysyla, nmzdeki 10 ylda ekonomi zerindeki etkilerinin snrl olaca

deerlendirilmektedir. Dier yandan elde edilen sonularda, FATH Projesi yatrmlarnn geri

dnnn artrlmas amacyla yerli katma deerin ykseltilmesine ynelik tedbirlerin alnmas

4,3

5,55,9

2,2

2,83,1

0,5

1,3

5,8

77,4

7,88,3

8,7

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

retkenlik Etkisi Olmadan Dk retkenlik Etkisi Yksek retkenlik Etkisi

Senaryo 1

Senaryo 2

Senaryo 3 *

Senaryo 4

Senaryo 5


35. 2015-2018 Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Plan ile hayata geirilecek eylemlerin; biliim sektrnn gl ve rekabet gc yksek bir yapya kavuturulmas, BTin dier sektrlere

nfuzunun artrlmas ve internet giriimlerinin geliimlerine uygun bir ekosistemin

oluturulmas suretiyle ekonomide byme ve istihdam artn desteklemesi ngrlmektedir.

Dier yandan; genibant altyaplarnn tesisi, yetkin biliim personelinin teminine ynelik

almalar, bilgi toplumuna dnm srecinin gerektirdii hukuki altyapnn hayata geirilmesi

suretiyle bilgi gvenlii ve kullanc gveninin tesisi, yeniliki biliim zmlerinin kent hayat,

yeil biliim, e-salk, bilginin etkin kullanm gibi alanlarda hayata geirilmesi ve kamu

hizmetlerinde kullanc odakllk ve etkinliin salanmas gibi destekleyici almalar ile biliim

sektrnn ekonomiye katksnn etkin biimde aa karlmas salanacaktr.

gerektii grlmektedir.

5 senaryo dhilinde, 2013 yl fiyatlaryla 10 yllk sre zarfnda (2014-2023) yaplacak 24 Milyar

TLlik yatrmn 52-86 milyar TLlik GSYH art getirecei hesaplanmtr. Dolaysyla bu senaryolar

dhilinde yaplacak 1 TLlik yatrm 2,2-3,6 TLlik GSYH art salayabilecektir. 2010 yl itibaryla 183

bin kii olan BT sektr istihdamnn, sadece ngrlen 5 senaryonun yrtlmesi durumunda

dahi, yzde 27lik art ile 233 bin kiiye ulaabilecei ngrlmektedir.


ekil 6 - 2015-2018 Bilgi Toplumu Stratejisinde Eksenler ve Odak

Bilgi Toplumu Stratejisi (2015-2018)

Genibant Altyaps ve Sektrel Rekabet

Bilgi Teknolojileri Sektr

BTin Topluma Nfuzu Nitelikli nsan Kayna ve stihdam

BT Destekli Yeniliki zmler

Bilgi Gvenlii ve Kullanc Gveni

Kamu Hizmetlerinde Kullanc Odakllk-Etkinlik nternet Giriimcilii ve

e-Ticaret

Eksenler

Byme ve stihdam

8 Ek

sen

72 E

ylem

26 S

orum

lu K

urum

30

Gs

terg

e


III. KRESEL DURUM VE YNELMLER

Bilgi Teknolojileri Sektr

36. BT sektr ekonomik ve sosyal hayatn tm alanlarn etkileyen yatay bir sektr haline gelmitir. Hayatn dijitallemesi ile birlikte BT rn ve hizmetlerine olan bamllk artmaktadr.

Sektr, dier sektrlerde yeni rn ve hizmetlerin ortaya kmasna, yeni ve daha etkin i yap

yntemlerinin gelitirilmesine ve retkenliin artmasna imkn salamaktadr. BT sektrnde

ortaya kan katma deerin paylamnda lek ekonomisi ve teknolojiye dayal rekabet

faktrleri belirleyicidir. BT sektr en fazla Ar-Ge yatrm yaplan ve giriim sermayesi eken

sektr konumundadr.

37. BT sektrnn dnya ekonomisindeki pay 2007 ylnda yaklak 1,5 trilyon dolar iken 2011 yl itibaryla bu rakam yaklak 1,7 trilyon dolar olarak gereklemitir. Bu byklk dnya

ekonomisinin yzde 2,5ine karlk gelmektedir. Pazar ierisinde BT hizmetlerinin pay yzde

33, paket yazlmn pay yzde 18 ve iletiim ekipmanlarn da ierecek ekilde donanmn pay

yzde 49dur.

38. Yksek gelitirme maliyetlerinden dolay lek ekonomisine dayal kresel paket yazlm pazar kresel oyuncularn hkimiyetindedir. Paket yazlm pazarnda yerel oyuncularn faaliyetleri

zel yazlm gerektiren ya da mteriye yaknln nemli olduu alanlarla snrl kalmaktadr.

39. Kresel BT hizmet ihracatnn toplam hizmet ihracat ierisindeki pay, UNCTAD verilerine gre on ylda iki kata yakn artarak, 2011 yl itibaryla yzde 5,7ye ulamtr. Gelimekte olan

lkeler, paket yazlm sektrnden farkl olarak, BT hizmetleri sektrnde dnya ticaretinden

nemli paylar alabilmektedir. Bu pay, zellikle dnyada lider konumda olan Hindistann

etkisiyle, 2000 ylnda yzde 14,2 iken 2011 yl itibaryla yzde 30,4 olmutur. BT hizmet

ihracatnda Hindistann yan sra in ve srail gibi lkeler de nemli gelimeler kaydetmektedir.

40. Donanma olan kresel talep artyor olmasna ramen, verimlilik art ve artan rekabetle birlikte fiyatlar dmekte ve donanm sektrnn dnya ekonomisindeki pay azalmaktadr.

Donanm retiminde in ak ara liderliini srdrmekte olup, Asya lkeleri kresel donanm

retimini domine etmektedir. Bununla birlikte Trkiyenin yakn corafyasnda, donanm

pazarndaki payn artran lkeler de mevcuttur. Dou Avrupa lkelerindeki donanm retimi,

toplam retimin yzde 5'ini amasa da nemli gelime gstermi, 1996-2008 yllar arasnda

Macaristan, ek Cumhuriyeti, Polonya ve Slovakya gibi lkelerin donanm ihracat yllk yzde

30 civarnda artmtr. Bu lkelerin ihracatlar, ihracat kmelenmeleri oluturma politikalarnn

bir sonucu olarak, Macaristan'da iletiim, ek Cumhuriyetinde bilgisayar ekipmanlar, Polonya

ve Slovakyada tketici elektronii gibi alt sektrlerde younlamtr.

41. Geleneksel endstrilerin BT ile dnm ve hayatn saysal ortama kaymas BTye olan talebi artrmaktadr. Artan talep ve deien ihtiyalara bal olarak BT sektr ierisinde bulut biliim,

byk veri, oyun, mobil uygulamalar ve gvenlik gibi alanlar ne kmaktadr.

42. Bulut biliim, BTin kullanmnda etkinliin ve kullanm younluunun artmasna ve zellikle yeni giriimlerin yksek miktarda BT yatrmlar gerekmeksizin hayata geirilmesine imkn

tanmaktadr. Dier taraftan, sunulan bulut biliim hizmetleri kalitesinin tanmlanabilir ve

llebilir olmas ve yasalarla gvence altna alnmasna ynelik araylar devam etmektedir.

Gelimi lkeler, kamuya zel bir bulut hizmeti gelitirmekte ya da zel sektrden hizmet

alarak kamu bilgi sistemlerini buluta tamaktadr. Kamuda bulut biliim hizmetleri kullanmnn

yaygnlamas, KOBlere ynelik bulut biliim pazarnn olgunlamas asndan da kritik bir


nem tamaktadr. Kresel BT hizmetleri pazar ierisinde en fazla gelimesi beklenen alan

bulut biliim hizmetleri pazardr. 2012 yl itibaryla 40 milyar dolar byklnde olan pazarn,

yllk ortalama yzde 24 byme ile 2016 ylnda 98 milyar dolara ulamas beklenmektedir.

43. Sosyal hayatn dijital ortama kaymas ve yeni nesil mobil cihazlarla birlikte oyun sektrnn bymesi ve bu kapsamda evrimii konsol oyunlar, mobil/tablet oyunlar ve sosyal oyunlarn

paynn artmas beklenmektedir. Sosyal ve mobil oyunlar, pazara giri bariyerinin dk olduu

alanlar olup, byk irketler yannda bireysel gelitiriciler de bu pazardan pay alabilmektedir.

44. Akll cihaz kullanmndaki arta paralel ekilde, 2008-2011 yllar arasnda yllk yzde 48 byyen mobil uygulama pazarnn nmzdeki dnemde de hzl bymesini srdrecei ve

2016ya kadar tketici yazlm harcamalarnn yarsnn mobil uygulamalardan oluaca tahmin

edilmektedir. Mobil uygulama pazar, reklam sektr ve e-ticaret iin de giderek nemi artan

bir platform sunmaktadr.

45. nmzdeki on yl iinde saysal ortamdaki veri hacminin 44 kat artmas beklenmektedir. Bu byk hacimli veri verimlilik, maliyet, hizmet sunumu ve rn gelitirme gibi alanlarda nemli

potansiyel barndrmaktadr. Nitekim OECD byk veriye dayal yenilikilii bymenin yeni

kaynaklarndan biri olarak nitelendirmektedir. Byk veri pazarnn nmzdeki senelerde

ylda yaklak yzde 60 byyerek 2016 ylnda 53,4 milyar dolar seviyesine ulaaca

ngrlmektedir. zellikle ilikisel olmayan veri taban sistemleri ile i zeks ve veri analitii

uygulamalarna olan talep artacaktr. Gelimi lkeler, eitim ve istihdam politikalarnda byk

verinin beraberinde getirdii nitelikli insan gc ana zm aramakta, bu alana ynelik Ar-

Ge programlarna nemli kaynaklar ayrmaktadr.

46. nternet ortamnda gven, gvenlik ve mahremiyetin salanmas ihtiyac ve gittike gelien siber gvenlik tehditleri, bu alana ayrlan kaynaklar artrmakta; yeni teknoloji, sre ve i

modellerini tetiklemektedir. Siber gvenlik alannda giderek artan sayda firma mobil risk

ynetimi, gvenlik aklarnn denetimi, saysal kimlik ve yetkilendirme ynetimi gibi farkl

alanlarda yeni rn ve hizmetler sunmaktadr. Ayrca, kiilerin ve irketlerin saysal ortamdaki

verilerini kontrol edebilmesi ve bu verilerden fayda salayabilmesine ynelik yeni firmalar

ortaya kmaktadr. 2012 ylnda 38,3 milyar dolar seviyesinde olan bilgi gvenlii hizmetlerine

ynelik kresel harcamalarn 2015 ylnda 49 milyar dolar aaca tahmin edilmektedir.

47. BT son on yldr tm patent bavurular ierisindeki yzde 35-40lk payn korumaktadr. BT sektr Ar-Ge faaliyetlerine ayrlan kaynak itibaryla da dier sektrlerin nnde yer almakta

olup, bu sektrn 300 milyar dolara yakn Ar-Ge harcamalar tm dnyada yaplan zel sektr

Ar-Ge harcamalarnn yaklak bete birini oluturmaktadr. Kresel BT Ar-Ge harcamalarnn

yarsndan fazlas, yaklak bete birini lke dnda olmak zere, ABD firmalar tarafndan

yaplmaktadr. Dier yandan, Asyann BT Ar-Ge harcamalar ierisinde paynda art

gzlenmektedir. BT, giriim sermayesi yatrmlarnn yarsndan fazlasn eken ana odak

olmaya devam etmektedir.

Genibant Altyaps ve Sektrel Rekabet

48. nternetin hayatn her alanna nfuz ettii gnmzde internete olan talep artmtr. nternet kullanm oranlarndaki art, video ierik orannn ykselmesi, yeni teknolojilere gre deien

ihtiyalar ve yaknsamann da etkisiyle artan veri trafii, daha yksek bant genilii ihtiyac ve

talebini dourmu olup bu talep srekli olarak artmaktadr. Hem kullanc saysnn artmas hem

de internetin her alanda var olmas zellikle de mobilitenin etkisiyle dnya genelinde veri


trafiini artrmtr. 2012-2017 dneminde dnya genelindeki veri trafiinin yaklak kat

artmas beklenmektedir. Dier yandan dnya genelinde internet veri trafiinin ierisindeki

mobil internet veri trafiinin pay giderek artmaktadr. 2012-2017 dneminde mobil internet

veri trafiinin 13 kat artmas beklenmektedir. Bu durum yksek hz ve kalite salayan yeni nesil

eriim ebekelerinin gerekliliini ortaya karmtr.

49. Mevcut genibant ebekelerinde kullanlan bakr kablo altyaps yerini IP tabanl yeni nesil eriim ebekelerine brakmaktadr. Yeni nesil eriim ebekelerinde sabit altyapda fiber

teknoloji; mobil altyapda ise LTE ne kan ve yaygnl artan teknolojiler olarak

grlmektedir.

50. Artan bant genilii ihtiyacn karlamak iin fiber altyapya gei bariz bir eilim olarak ortaya kmtr. Yksek maliyetine ramen salad hz ve kalite avantajlarndan dolay fiber teknoloji

sabit genibant hizmetleri ierisindeki payn giderek artrmaktadr. Temmuz 2012 itibaryla

dnya apnda 100 milyon fiber internet abonesi bulunmaktadr. zellikle Uzakdou lkeleri,

ulusal genibant stratejileri dorultusunda belirledikleri hedeflere ulaabilmek iin fiber

altyapya arlk vermitir. Tm genibant balantlar ierisindeki fiber balant oranlarna gre

2013 yl itibaryla Japonya yzde 69,7, Gney Kore ise yzde 64,5 ile bu alanda dnya lideri

konumundadr.

51. Genibant altyaplarndaki yaygnlk ve artan hz sayesinde, eitli iletmeciler tarafndan sunulan telefon, internet ve yayn ieriinin bir arada sunulduu oklu hizmetler

yaygnlamakta; piyasalar arasndaki geiler sebebiyle rekabet artmaktadr.

52. Mobil veri trafiindeki byk art mobil pazarda da yeni nesil eriim ebekelerine olan ihtiyac gndeme getirmi ve 4N haberleme teknolojilerinden LTEyi ne karmtr. Dnya genelinde

Mart 2014 itibaryla yaklak 250 milyon LTE abonesi mevcut olup bunlarn yzde 80i ABD,

Japonya ve Gney Korededir. Ayn dnem itibaryla yzn zerinde lkede LTE hizmeti aktif

olarak verilmektedir. LTEdeki bu geliim hz 3N-4N arasndaki geiin 2000li yllarda yaanan

2N-3N arasndaki geiten daha hzl gerekletiini gstermektedir. Bu saynn 2017 ylnda

dnya genelinde 1 milyara ulamas beklenmektedir. zellikle artan akll cihaz sahipliinin bu

sonuta etkisi bulunmaktadr. Gelimi lkelerde 2012 yl itibaryla akll telefon sahiplii yzde

56,3 gibi yksek bir orandayken gelimekte olan lkelerde bu oran yzde 14,5te kalmtr.

53. Elektronik haberleme sektrnde sunulan hizmetlerin yksek maliyetinden kaynaklanan sorunlarn almas, tketicilerin eriim maliyetlerinin drlmesi ve sektrn bymesi iin

kalc ve etkin rekabet ortamnn salanmasnda altyapya dayal rekabet n plana kmaktadr.

Hizmete dayal rekabet baz avantajlar salamasna ramen, altyapya dayal rekabet,

iletmecilere ebeke ve maliyet kontrol salamas, sermaye yaratmas ve ngrlebilir bir

gelecek sunmas bakmndan tercih edilmektedir. Dnya genelinde dzenleyici kurulularn da

altyapya dayal rekabeti salamaya ynelik dzenlemeler yaptklar grlmektedir.


ekil 7 - OECD lkelerinde Sabit Genibant Abone Penetrasyonu, Aralk 2013 ve Mbps Bana

Ortalama Genibant Maliyeti, Eyll 2012

Kaynak: OECD Genibant Portal

54. Yeni nesil eriim ebeke altyap maliyetlerinin yksek olmas ve yatrm yapan iletmeci asndan yatrmn geri dnnn uzun yllar almas, bu altyaplara ynelik devlet desteini

gndeme getirmektedir. Dorudan devlet desteiyle altyapnn yapld (Avustralya, Katar,

Singapur ve Brezilya vb.) lkeler olduu gibi, ksmi yatrm desteinin olduu (Gney Kore,

Fransa ve Malezya vb.) lkeler de bulunmaktadr. Yaygn ve yksek kaliteli genibant eriiminde

dnya lideri konumunda olan Gney Korede 2012 sonu itibaryla sabit genibant abonelerinin

toplam hane saysna oran yzde 96, mobil genibant abonelerinin toplam nfusa oran ise

yzde 100dr. Toplam nfusu 50 milyon olan Gney Korede 2012 sonu itibaryla 13,2 milyon

fiber internet abonesi bulunmaktadr. Gney Kore hkmeti 2008-2012 dneminde gelitirdii

bir politika kapsamnda Ar-Ge giriimlerine fon salayarak ve Ar-Ge almalar, pilot hizmetler

ve teknolojiler, pilot proje uygulamalar, ekirdek teknoloji gelitirme ve evre

koordinasyonuna ynelik almalara dhil olarak altyap kurma almalarna destek olmutur.

Bu dnemde verilen 2,3 milyar dolarlk destek yaklak 69 milyar dolar yatrm yaplmasn

salamtr. Dorudan veya ksmi devlet destei uygulanan lkelerde ayrca yatrmcnn nn

amak iin mkerrer yatrmlarn nlenmesi, dzenleme muafiyetlerinin getirilmesi, kaz

maliyetlerinin drlmesi ve spektrum politikalarnda yenilik gibi mevcut dzenlemelerde

deiikliklere gidilmitir.

55. Birok lke ulusal genibant stratejileri dorultusunda iddial hedefler belirlemektedir. Bunlar arasnda ne kan rnekler aada gsterilmektedir:

0

0,2

0,4

0,6

0,8

1

1,2

1,4

1,6

1,8

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

Dier Fiber Kablo DSL Maliyet

Sabi

t G

eni

bant

Abo

ne P

enet

rasy

onu,

Yz

de

Mbp

s Ba

na

Ort

alam

a G

eni

bant

Mal

iyet

, A

BD D

olar


Tablo 2 - Seili lkelerin Genibant Hedefleri

lkeler Hedef Yl Hz Aklama

ABD 2020 100 Mbps (ndirme Hz), 50 Mbps (Ykleme Hz)

En az 100 milyon nfus iin hedeflenmektedir.

AB 2020 100 Mbps Hanelerin en az yzde 50si iin hedeflenmektedir.

Avustralya 2016 100 Mbps 2020 itibaryla yzde 93lk kapsama oran hedeflenmektedir.

Gney Kore 2020 10 Gbps Tm haneler iin hedeflenmektedir.

Brezilya 2014 5 Mbps

30 bin 803 km uzatma ieren altyapyla 2014te 40 milyon hane halk ve 4283 belediye kapsanmaldr.

Katar - 100 Mbps

Hanelerin yzde 95inin, iyerleri ve resmi dairelerin ise yzde 100nn kapsanmas hedeflenmektedir.

56. Mobil iletiimin temel kayna olan spektrumun etkin ve dengeli kullanmna ihtiya duyulmaktadr. Spektrum politikalar mobil iletiim sektrndeki rekabeti etkileyebilecek

nemdedir. AB, lkelerin spektrum politikalarna ilikin kararlarnda rekabetin zarar grmemesi

ynnde bir yaklam vurgulamaktadr. ABDde ise FCC, hazrlad Ulusal Genibant Plannda

spektrumun bir ksmnn teknoloji tarafsz olarak kullanma almasn nermitir.

57. erik datmn internet zerinden yaparak son kullancya ulaan hizmet salayclar (OTT) hem yaygn kullanlan hizmetleri sunmakta hem de veri trafiinin byk ounluunu

oluturmaktadr. Deien telekomnikasyon pazar yapsnn etkisiyle de herhangi bir

yetkilendirme ve ykmlle tabi olmadan hizmet veren OTTler, dnya telekomnikasyon

sektrnden ald pay giderek artrmakta, sektrde altyap ileten ve iletmek isteyen

yatrmclar finansal adan zor durumda brakmaktadr. Dnya genelinde hzla artan veri

trafiine ramen gelirler ayn oranda artmamaktadr. Bu durumun olumasnda sektrdeki kr

marjnn giderek dmesinin ve lisans creti, vergi, vb. maliyetleri olmayan OTTlerin sektrden

giderek artan oranda pay almasnn etkisi vardr. Gelirlerde, veri trafiindeki arta paralel

olacak ekilde bir art olmamas, altyap yatrm yapan telekomnikasyon firmalarnn yeni ve

maliyet gerektiren yatrmlarn engellemekte, altyap yaygnlndaki ilerlemeyi

yavalatmaktadr.

Nitelikli nsan Kayna ve stihdam

58. BT ile ekonomilerin ihtiya duyduu insan kayna ve istihdam arasnda dorudan ve dolayl ilikiler bulunmaktadr. BT baz i alanlarnn ortadan kalkmasna neden olurken yeni i

alanlarnn ortaya kmasna imkn tanmaktadr. BT uzaktan alma ve esnek alma

biimlerinin gelimesini salamtr. Bu sayede igcnde verimlilik artlar grlrken

engelliler, ev kadnlar ve renciler gibi kesimler iin daha iyi bir yaam dengesi ve iletmeler

iin de dk maliyetler salanabilmektedir. Dier yandan, BT destekli otomasyon sistemleri


ve yeni i modellerinin ortaya kmas mevcut insan kaynann yetkinliklerinin gelimesini

zorunlu klmaktadr.

59. BT, otomasyonu yaygnlatrmasyla dk eitimli igcnn istihdamnda ve rutin ilemler gerekletiren orta seviyede eitimli kii istihdamnda azalmaya sebep olmakla birlikte, eitimli

igc asndan yeni i kollarnn ortaya kmasna neden olmutur. 2012 ylnda 30 lke

dikkate alnarak yaplan bir aratrmaya gre internetin geliimiyle beraber kaybolan 1 iin

karl olarak 3,1 yeni iin ortaya kt grlmtr. Trkiyenin de iinde bulunduu 8 lke

(Trkiye, Arjantin, Macaristan, Malezya, Meksika, Fas, Tayvan, Vietnam) iin bu oran 3,2 iken

Rusya, Hindistan ve inde 3,5tir.

60. BT sektrnde nitelikli insan gc talebi dnya genelinde artmaktadr. Buna paralel olarak BT sektrndeki istihdam art dier sektrlere oranla daha yksek gereklemektedir. 2009-2011

dneminde AB lkelerinde istihdam edilen toplam kii says yzde 0,2 azalrken, BT

sektrnde yzde 2,1lik istihdam art meydana geldii grlmektedir. OECD lkelerinde ise

2009 yl itibaryla zel kesim istihdamnn yzde 6sn oluturan BT sektrnde 1995-2009

dneminde yllk yzde 0,8 istihdam art gereklemi olup bu rakamn toplam zel kesim

istihdam artndan yksek olduu grlmektedir.

61. BT sektrnde salanan bu artn kaynann yazlm ve BT hizmetleri olduu grlmektedir. OECD lkelerinde, donanm istihdam giderek azalan bir eilim gstermekte, yazlm ve BT

hizmetlerinin istihdam giderek artmaktadr. 1995-2009 yllar arasnda OECD lkeleri genelinde

yazlm ve BT hizmetlerinde yzde 2lik bir istihdam art yaanrken ayn dnemde donanm

sektrnde yzde 1,9luk azalma olmutur. lke rneklerine bakldnda 2008-2011 yllar

arasnda ngilterede donanm sektr yzde 6,5 istihdam kayb yaanrken Almanyada yazlm

ve BT hizmetlerinde yzde 3lk istihdam art olmutur.

62. BT sektrndeki artan igc talebine karn arzn bu konuda nitelik ve nicelik olarak yetersiz kald grlmektedir. ABde 2010-2015 dnemi iin yaplan senaryo bazl tahminlerde BT

alannda ihtiya duyulan niteliklerde insan kayna arznn salanamayaca ngrlmtr.

2015 ylnda, dk ekonomik bymenin esas alnd senaryoda 86 bin 500 nitelikli eleman

a tahmin edilirken BT tabanl yeniliklerin sektrlere ok hzl nfuz ettii senaryoda bu

an 669 bin olmas beklenmektedir.

63. gc talebindeki artn nitelik ve nicelik olarak karlanabilmesi amacyla lkeler kendi koullarn dikkate alan stratejiler gelitirmektedir. Avrupa iin Saysal Gndem kapsamnda

nitelikli igc yetitirmeye ynelik eylemlere yer verilmekte, ye lkeler ise bu dorultuda

kendi stratejilerini belirlemektedir. rnein, Avusturya BT eitiminin kalitesini artrmay,

rencilere dijital yetkinlik kazandrmay, e-yetenekleri gelitirmeyi ve e-ierme faaliyetlerine

arlk vermeyi temel hedefler olarak belirlemitir. Ayrca, AB Dijital ler iin Byk Koalisyon

Program ile nitelikli BT uzmanlarnn arznn artmasn ve nitelik uyumazln en aza indirmeyi

hedeflemektedir. Program kapsamnda, BT alannda kariyerin cazibesinin artrlmas ve eitim

programlarnn oluturulmas, renci ve iverenlerin beklentileri dorultusunda mesleki

eitimdeki ve niversitelerdeki mfredatn gzden geirilmesi gibi faaliyetlere yer

verilmektedir. rlandada nitelikli BT uzman ve ynetici an gidermek amacyla kamu

kurumlar ve meslek birlikleri ibirlii ile bir eylem plan hazrlanmtr. Bu kapsamda, ksa

vadede, staj programlar, i arayan kiilere destek program oluturulmas, uzun vadede ise

lisans blmlerinde eitim grenlerin matematik yeteneinin gelitirilmesi, lisans eitimlerinin

zel sektr ibirlii ile glendirilmesi gibi eylemlere yer verilmitir.


64. BT alannda sektrn yapsn ve ileyiini deitiren yeni alanlardaki mesleklere olan talep artacaktr. Bu kapsamda byk veri alannda veri bilimcileri, bilgi gvenlii alannda siber

gvenlik uzmanlar ve eitli sektrlerdeki akll uygulamalar gelitirecek uzmanlar gibi talebin

yksek olaca alanlar gze arpmaktadr.

65. BT alanndaki eitimin gelitirilmesi yannda lkeler eitim politikalarnda biliim teknolojileri yetkinlikleri genel seviyesini artrmak amacyla farkl yaklamlar da benimseyebilmektedir.

Bunlardan en dikkat ekeni ABDde orta retim dzeyinde yazlm kodu gelitirmeyi

zendirmeye ynelik olarak balatlan programdr.

66. BTin istihdam piyasasna olan bir dier etkisi i bulma platformlar zerinden i arayanlarla iverenleri buluturmasdr. Bu sayede iin gerektirdii niteliklere uygun eleman hzl ve etkin

ekilde bulunabilmektedir. Bu platformlarn kullanm yaygnlnn dnya genelinde artmakta

olduu gzlenmektedir.

Bilgi ve letiim Teknolojilerinin Topluma Nfuzu

67. BTin kullanm dnya genelinde hzla yaygnlamaktadr. Ne var ki kullanm younluu ve nitelii asndan blgeler ve lkeler arasnda belirgin farkllklar bulunmaktadr. 2012 yl

itibaryla, internet kullanm oranlar Avrupada yzde 73,1, Amerika'da yzde 61,8, Asya-

Pasifik'te yzde 30,1, Afrika'da ise sadece yzde 16,8'dir. Dier yandan, dnya genelinde 3

milyarn zerinde insan henz internetle tanmamtr.

68. Pek ok lke BTin kullanmn yaygnlatrmak iin kapsaml politikalar yrtmektedir. Gelimekte olan lkeler eriim altyapsnn yaygnlatrlmasna, cihaz ve eriim fiyatlarnn

drlmesine, bireylere temel BT becerilerinin kazandrlmasna odaklanrken, gelimi

lkeler bireylerin saysal yetkinliklerinin gelitirilmesine, dezavantajl kesimlerin BT ile

tanmasna ve ierik ve uygulama ekosisteminin gelimesine ynelik almalar yrtmektedir.

69. Telemerkezler, bireylerin eriim imknlarnn artrlmasnda ve saysal becerilerinin gelitirilmesinde pek ok lkede etkili bir ara olarak kullanlmaktadr. ounluu gelimekte

olan lkelerde olmak zere farkl adlar altnda faaliyet gsteren yaklak 500 bin telemerkezden

ylda ortalama 1 milyar insan faydalanmaktadr. Bu merkezler zellikle eitim amacyla gelimi

lkelerde de kullanlmaktadr. rnein, ngilterede 2010-2012 dneminde 4 binin zerinde

telemerkezde eriim imkn sunulmu ve yaklak 1,2 milyon insana bu merkezlerde eitim

verilmitir.

70. lkelerde son dnemde internete eriimin yasal gvence altna alnmas ynnde bir eilim ortaya kmtr. AB, elektronik haberleme hizmetlerine iyi kalite ve makul fiyatlarda eriimin

yasal gvence altna alnmasn bir hedef olarak benimsemitir. Bu kapsamda, Finlandiya

genibant eriimini kanuni hak olarak tanyan ilk lke olmutur. 2009 ylnda karlan bir

kanunla en az 1 Mbps hznda makul fiyatlarla genibant eriim hizmeti sunulmas iletmeciler

asndan yasal bir zorunluluk haline getirilmiken bu hakka konu olan internet hznn 2015

ylnda 100 Mbpse karlmas gndemdedir.

71. Bireylerin hayatlarnn ak ierisinde BTten faydalanma istei mobil teknolojilerin cazibesini artrm; bu kapsamda mobil cihaz sahiplii yaygnlam ve internete eriim mobile kaymtr.

Pil ve ekran teknolojilerindeki gelimeler ile konum bazl akll uygulamalarn hzlandrd mobil

devrim akll telefon sahipliini Bat Avrupa ve Kuzey Amerika lkelerinde yzde 70 dzeyine

ulatrmtr. Akll telefon, tablet, e-kitap okuyucu gibi yeni nesil BT cihazlarnda rekabetin

artmas fiyatlarda azaltc bir etki yapmaktadr. rnein akll telefonlarn fiyatlarnda 2017


ylna kadar dnya genelinde yllk yaklak yzde 8 dzeyinde bir azalma beklenmektedir.

Fiyatlardaki bu de paralel olarak kii bana den BT cihaz saysnn 2015 itibaryla Kuzey

Amerika'da 5,8, Japonya'da 5,4, Bat Avrupa'da 4,4 olmas ngrlmektedir. 2010-2013

dneminde sabit genibant abone says dnya genelinde yllk ortalama yzde 10 artarken

mobil genibant abone says yllk ortalama yzde 40 art gstermitir.

72. Sosyal alar internet kullanmnda en ok ilgi eken ve en etkili kullanlan platform haline gelmitir. 2012 yl itibaryla internet kullanclarnn yzde 82'si sosyal alar kullanm ve

haftada ortalama 6 saatlik sreyi bu platformlarda geirmitir. Bireylerin iletiim, elence ve

sosyalleme gibi amalarla kulland bu kanallardan; irketler ve kamu idareleri iletiim,

reklam, tantm, hizmet sunumu, karar alma srelerine katlm gibi amalarla

yararlanmaktadr. Alternatif bir iletiim mecras haline gelerek bireylerin kendilerini ifade

imknlarn artran bu alar, dnya genelindeki pek ok toplumsal olayda nemli bir ilev

stlenmektedir.

Kutu 2 - Avrupa iin Saysal Gndem

Avrupa Birliinde, bilgi toplumuna ynelik politikalarn belirlenmesi ve ye lkeler arasnda

egdmn salanmas amacyla e-Avrupa Giriimi (1999), Lizbon Stratejisi (2000), e-Avrupa

2005 (2002) ve i2010: Byme ve stihdam iin Bilgi Toplumu (2005) giriimleri uygulanmtr.

Topluluk bnyesinde 2010 ylna kadar uygulanm olan bu giriimlere ramen, blnm saysal

pazar, genibant altyapda eksikler, yetersiz saysal okuryazarlk ve beceriler, birlikte alabilirlik

eksiklii, yetersiz Ar-Ge ve inovasyon faaliyetleri, sosyal sorunlarn zmnde BTten yeteri kadar

yararlanlmamas, siber sular ve artan gvensizlik riski gibi sorunlarn beklenen dzeyde

alamamas nedeniyle, bilgi toplumuna dnmde beklenen ilerlemeler gerekletirilememitir.

Sz konusu sorunlarn almas amacyla 2010 ylnda Avrupa Komisyonu tarafndan Avrupa iin

Saysal Gndem (Digital Agenda for Europe) Giriimi hayata geirilmitir. Avrupa iin Saysal

Gndem, ABnin akll, srdrlebilir ve kapsayc bymeyi hedefleyen Avrupa 2020 Stratejisinin

7 temel giriiminden birisidir.

Genibant internet hznn ABdeki hanelerin tamam iin en az 30 Mbps, yars iin ise 100 Mbps

olmas, dzenli internet kullanmnn tm bireylerde yzde 75e ve dezavantajl bireylerde ise

yzde 60a karlmas, bireylerin yzde 50sinden fazlasnn e-devlet hizmetlerini kullanmas, kamu

BT Ar-Ge yatrmlarnn iki katna karlmas, bireylerin yzde 50sinin evrimii alveri yapmas,

KOBlerin yzde 33nn evrimii satn almas/sat yapmas Giriimin 2020 yl iin ana hedefleri

arasndadr.

73. BTin eitim-retimin tm aamalarnda eriim ve verimlilii artrc bir unsur olarak kullanlmasna ilikin pek ok yaklam gelitirilmektedir. rgn eitim kapsamnda, okullarda

biliim altyaps kurulmakta, saysal ders ierikleri retilmekte, aralarnda Hindistan, Peru ve

Portekizin de bulunduu pek ok lke rencilere bilgisayar datmaktadr. BT destekli eitim,

eitimin kalitesini artrmasnn yannda rencilerin saysal becerilerinin geliimine de katk

salamaktadr. Yaygn eitim kapsamnda, diplomal ve BT destekli uzaktan eitim programlar

zellikle yksekretimde hzla yaygnlamaktadr. Dier yandan, milyonlarca insan bilgi ve

becerilerini gelitirmek amacyla niversiteler, bu alanda zellemi irketlerce yrtlen e-

renme platformlar veya sosyal paylam sitelerinden yararlanmaktadr.


74. BT, bireylerin gnlk yaamlarnda kkl deiikliklere yol amakta; bu dnmn yansmalar haber alma, elence, eitim, kltr, alveri, kamu hizmeti gibi alanlarda tketim

ve hizmet alma alkanlklarnda grlmektedir. Haber alma amacyla radyo, gazete, televizyon

gibi geleneksel medya kanallarn kullananlarn oran azalrken interneti ve sosyal medya

kanallarn kullananlarn oran hzla artmaktadr. Saysal mziin kresel mzik piyasasndaki

pay 2006 ylnda sadece yzde 10 iken, 2013 ylnda yzde 44'e ykselmi olup, ayn orann

2016 ylnda yzde 53 olmas beklenmektedir. Benzer ekilde e-kitap pazar hzla

bymektedir. 2017 itibaryla ABD'de e-kitap satlarnn basl kitap satlarn gemesi

beklenmektedir.

75. Hemen her alanda karlalan bu dnm bata ocuklar olmak zere bireyler asndan eitli riskleri de beraberinde getirmekte ve BTin topluma nfuzuna olumsuz etki

edebilmektedir. Uygunsuz ierik, oyun bamll, sanal zorbalk, nefret sylemi,

dezenformasyon gibi BTin bilinsiz veya ktye kullanmnn yol at riskler artmaktadr.

Dier yandan, bata sosyal alar ve oyunlar olmak zere youn BT kullanmnn yol at i

performansnn dmesi, zamann iyi deerlendirilememesi, aile ii iletiimin gerilemesi ve

beden salnn bozulmas gibi olumsuz yansmalar da grlmektedir. Bu durum bireylerin

bilinli BT kullanmna ynelik kapsaml politikalarn gelitirilmesi ihtiyacn dourmutur.

Bilgi Gvenlii ve Kullanc Gveni

76. Bilgi toplumu dnm bireysel ve toplumsal riskler yannda siber saldrlar, biliim sular, kiisel verilerin izinsiz kullanm, veri hrszl, kullanclarn istismar gibi nemli sorunlar da

beraberinde getirmitir. Bu sorunlar ekonomik kayp, kullanclarda gven eksiklii ve

hizmetlerde kesinti gibi sonular dourabilmekte; bilgi toplumuna dnm srecini

yavalatmaktadr.

77. Bu kapsamda lkeler, BT'in daha yaygn ve gvenli kullanmn temin edebilmek amacyla bilgi gvenlii, kiisel verilerin korunmas, biliim sularyla mcadele ve gvenli internet gibi

alanlarda ulusal stratejiler gelitirmektedir. Bu ulusal abalar yannda BTin yaygn kullanm ve

zellikle internetin kresel yaps gerei bahse konu alanlarda uluslararas ibirlii de

zorunluluk haline gelmitir. Dier taraftan uluslararas kurulular uluslararas ibirliinin temini,

saldrlara etkin ve annda mdahaleyi salayacak hukuki, kurumsal ve teknik altyap ile

koordinasyon mekanizmalarnn tekil edilmesine ynelik rehber ilke, strateji ve eylem planlar

hazrlamaktadr.

78. Son yllarda gerek lkeler gerekse irketler arasndaki kresel lekteki rekabet sanal dnyaya tanmtr. lkeler, istihbarat kurulular veya irketlerin kendilerine tehdit veya rakip olarak

grd muhataplarna ynelik kontrol altna alma, bilgi szdrma, zarar verme gibi faaliyetleri

sklkla gndeme gelmektedir. Wikileaks, Stuxnet, Prizma gibi ok boyutlu uluslararas etkileri

olan rnekler mevcuttur. Yaplan bir aratrmaya gre kresel dzeyde faaliyet gsteren

irketlerin siber saldrlar neticesinde 100 bin dolarn zerinde ekonomik zarara urama oran

2007 ylnda yzde 5 seviyelerinde iken bu oran 2013 ylnda yzde 40a ulamtr. Bunun

neticesinde lkeler ulusal gvenliin bir bileeni olarak bilgi gvenliini ele almakta, ellerindeki

bilgi varlklarn saldrlara kar korumak amacyla nlemler almakta, siber savunma ve saldr

ekipleri oluturmaktadr.

79. lkelerin korumas gereken bilgi varlklar arasnda kritik bilgi altyaplar giderek nem kazanmakta; lkeler bu altyaplara ilikin zel nlemler almaktadr. Kritik altyaplarn kapsam


ve tanm, BTin insan yaamnda daha fazla yer almasyla birlikte zel sektr elindeki bilgi

altyaplarn da kapsayacak ekilde genilemekte ve bu alanda kamu-zel ibirliini (K) esas

alan karar alma ve koordinasyon modelleri ortaya kmaktadr. ABD, 2013 ylnda kard

Ulusal Altyap Koruma Plan ile kritik bilgi altyaplarnn korunmasna ilikin kapsaml tedbirler

alm, bu alanda ilgili taraflarn ibirliine vurgu yapmtr.

80. Gnmzde kiisel verilerin korunmas, bilgi toplumuna dnmn salkl biimde gerekleebilmesi iin zlmesi gereken nemli bir mesele olarak grlmektedir. BT

hizmetlerinden faydalanan bireylere ait byk aptaki kiisel veri, hizmet sunum srecinde

kayt altna alnmakta, ilenmekte ve nc taraflarla paylalabilmektedir. nmzdeki

dnemde giderek gelien ve eitlenen hizmet ve teknolojiler yoluyla kiisel verilerin

ilenmesinin katlanarak artaca ngrlmektedir. Ancak bu durum kiisel verilerin izinsiz

kullanm ynndeki endielere ve kullanc gveninin azalmasna neden olmaktadr. Bu

kapsamda lkeler kiisel verilerin toplanmas, ilenmesi, kullanm ve paylamna ilikin

kurallar ieren ulusal veri koruma mevzuatlarn oluturmaktadr. Dier yandan uluslararas

kurulular lkelerin veri koruma mevzuatnn gelimesi amacyla rehber ilkeler hazrlamaktadr.

81. Kiisel verilerin korunmas, kresel BT hizmetlerinin yaygnlamas ve lkeler arasnda artan veri trafii nedeniyle sosyal ve iktisadi adan uluslararas nemi haiz bir konuma gelmektedir.

Bu erevede, lkelerin veri koruma hukuki altyaplarnn uyumlatrlmas abalarnn artt

dikkat ekmektedir. BT hizmetleri alannda korumac yaklam gden baz lkeler veri koruma

mevzuatlarn sklatrarak yabanc irketlerin yerel pazarlarna eriimini zorlatrmakta, bu

yolla yerel BT irketlerine avantaj salamaya almaktadr. BT hizmetleri ihracats lkeler ise

ilikide olduu pazarlarn veri koruma alanndaki gereksinimlerini karlamaya ynelik tedbirler

almaktadr. Youn kiisel veri kullanm olan salk, sigorta, finans gibi geleneksel hizmetlerde

de yurtd pazarlara eriim iin veri koruma mevzuat nem arz etmektedir.

82. AB Veri Koruma Direktifi kiisel verilerin korunmas alannda tm dnyada kabul gren bir ereve sunmaktadr. Sz konusu Direktif kiisel verilerin kazara kaybn, yetkisiz kiilerin eline

gemesini ve bu kiilerce yasad bir biimde imha edilmesini nlemek amacyla uygun teknik

ve kurumsal nlemlerin alnmasna ynelik hkmler iermektedir. Sosyal alar, bulut biliim,

lokasyon bazl hizmetler ve akll kart gibi teknolojik gelimeler ve kresellemenin getirdii

zorunluluklar dikkate alnarak sz konusu Direktifin gncellenmesi almalar srmektedir.

83. e-Salk, akll ebekeler, akll ulatrma gibi BT uygulamalarnn kullanmnn yaygnlamas ile bilgi gvenlii gnlk yaamn srdrlmesi iin vazgeilmez bir noktaya gelmektedir. Dier

yandan, nesnelerin interneti, byk veri, mobil teknolojiler, yaknsama, bulut biliim, d

kaynak kullanm gibi teknolojik gelime ve eilimlerin de etkisiyle BT gvenlii ve kullanc

gveninin salanmas daha da zorlamaktadr. Bu nedenle hizmetlerin kesintisiz ve kaliteli

sunumu ve hizmetten faydalananlarn veri mahremiyetinin temini iin lkelerin gl bir

hukuki, kurumsal ve teknik altyapya sahip olmalarnn nemi artmaktadr.

84. nternet zerindeki ilemlerin ekonomik deerinin artmas, internetin anonim yaps, saldr aralarnn ucuzlamas ve bunlara eriimin kolaylamas, sulular arasndaki ibirliinin

kolaylamas ve artmas gibi nedenlerle nmzdeki dnemde yeni su trlerinin ortaya

kmas ve siber sularda artn devam etmesi beklenmektedir. Dier yandan, biliim suu

haricindeki dier sularn ilenmesinde internet etkin bir haberleme kanal olarak giderek

artan oranda kullanlmaktadr. lkeler siber sularla mcadele kapsamnda adli ve kolluk

birimlerinin kapasitelerini glendirmekte, ceza hukuku sistemine biliim sularn dhil

etmekte ve bu sularn karmakl ve snr aan boyutlar nedeniyle uluslararas ibirlii


araylarn artrmaktadr. Bununla birlikte, lkelerin yaklam ve mevzuat farkllklar nedeniyle

uluslararas ibirliinde zorluklar yaanmaktadr.

85. nternetin gvenli kullanm kapsamnda lkeler genellikle kullanclar bilinlendirme, eitim verme, farkndalk kampanyalar dzenleme gibi yntemleri benimsemektedir. te yandan,

istenmeyen ieriin yayndan kaldrlmas ve internetin reglasyonu kapsamndaki karar alma

mekanizmalarna STKlar ve meslek birliklerinin dhil edilmesine ynelik rnekler dikkat

ekmektedir.

86. nternetin gvenli kullanmna ilikin almalarn dnya genelinde yaygnlk kazand gzlenmektedir. nternet zerinde zellikle ocuklarn maruz kald bir takm riskleri azaltmak

amacyla birok lke, gvenli internet programlarn uygulamaya koymaktadr. BTde yaanan

gelimeler, gnmzde eriim, ierik ve barndrma hizmet salayclarnn tanmlanmasnda

geleneksel yaklamlarn etkinliini azaltmaktadr. Snr tesi BT hizmetlerinin giderek

yaygnlamas ile bu alanda dzenleme yapmak ve yaptrm uygulamak zorlamaktadr. Bu

kapsamda devletler yaptrmlar hayata geirebilmek iin snr tesi ibirliklerine ihtiya

duymaktadr.

Bilgi ve letiim Teknolojileri Destekli Yeniliki zmler

87. BTin eitli alanlarda kullanlmas ve yaknsayan teknolojiler bu teknolojilere dayal yeniliki zmleri n plana karmtr. BT toplumun kent yaam, evre, eitim, salk, enerji vb.

alanlardaki temel sorunlarna zm bulunmasnda, odanda vatandalarn olduu bir

anlayla yeni hizmetlerin sunulmasnda ve bilgi tabanl dk karbon ekonomisine dnm

srecinde anahtar role sahiptir. Bu alanlarda sunulan yeniliki zmler, yalnzca bir

teknolojinin deil BTle ilgili pek ok ileri teknolojinin birlikte kullanld hizmetler olacaktr.

nmzdeki dnemde n plana kan nemli bir unsur da retilen byk miktardaki saysal

verinin nitelikli kullanm ve retilen nitelikli bilgiye eriimin kolaylatrlmasdr.

88. Gnmzde 7 milyar civarnda olan dnya nfusunun yzde 52si kentlerde yaamaktadr. Dnya genelindeki bu ehirleme oran ykselme eilimindedir. Bu hzl ehirleme konut,

altyap, ulam, eitim, salk, gvenlik gibi hizmetlerin kaliteli ve srdrlebilir biimde

sunulmasn giderek gletirmektedir. Gelimi lkeler ehirlerde sunulan pek ok hizmetin

sunumunu ve takibini kolaylatran, kalitesini artran ve gerek zamanl bilgiye dayal karar

almay mmkn klan CBS tabanl akll kent uygulamalarn hayata geirmektedir.

89. Vatandalarn ihtiyalarnn daha etkin kanallar araclyla tespit edildii, bu ihtiyalara uygun BT rn ve hizmetlerinin gelitirildii ve bunlarn gerek hayatta, ihtiya sahibi kesimler

tarafndan test edildii yaayan laboratuvarlar yaklam, akll kent uygulamalarnda yaygn

olarak kullanlmaktadr. Yaayan laboratuvar uygulamalar zerine bilgi ve tecrbe paylam

amacyla lkeler bir araya gelmektedir. rnein 2006 ylnda bu amala Avrupa Yaayan

Laboratuvarlar A (ENoLL) kurulmutur.

90. Akll kentler evre alannda da nemli kazanmlar salamaktadr. Avrupada nemli ehirlerin yesi olduu EUROCITIES tarafndan da akll kentler iin, en dk enerji kullanm ile en

yaanabilir evreyi sunabilme vurgusu n plana karlmaktadr. zellikle akll elektrik

ebekeleri ve akll binalar bu alandaki nemli gelimelerdir. ABde tketilen elektriin yzde

40dan fazlas binalarn aydnlatma, stma ve soutmasnda kullanlmaktadr. AB tarafndan

topluluk programlar kapsamnda desteklenen akll bina pilot projelerinden yzde 20 enerji

tasarrufu saland grlmtr. Akll kentler alannda gelimi ve gelimekte olan ok sayda


lke kamu bankalar, aratrma fonlar veya dorudan kamu yatrmlar yoluyla yksek miktarda

kamu kayna ayrmaktadr.

91. Kresel sera gaz salmnn 2010-2020 dneminde yzde 30 civarnda artmas ngrlmektedir. 2012 yl itibaryla BT sektrnn kresel karbon salmnn toplam salmn yzde 2-3lk ksmn

oluturduu tahmin edilmekte olup bu oran BT kullanmnn yaygnlamasyla beraber gn

getike ykselmektedir. Veri miktarnn artmas ve bulut biliim uygulamalarnn yaygnlamas

veri merkezlerine olan talebi artrmtr. Veri merkezlerinin BT sektrnn toplam karbon

emisyonu iindeki orannn 2007 ylndaki yzde 13 oranndan 2020 ylna kadar yzde 22ye

kmas beklenmektedir. Artan enerji maliyetlerini ve sera gaz salmn drmek amacyla veri

merkezleri alannda standartlar belirlenmektedir. Ayrca, kresel veri merkezi firmalar enerji

ihtiyalarn yenilenebilir enerji kaynaklarndan temin etmeye ynelmektedir.

92. Sera gaz salm konusundaki uluslararas gelimelerin yansmas olarak lkelerin bu alandaki hedefleri ve mevzuat dzenlemeleri, irketleri retim srelerini iyiletirme ve enerji

verimliliini artrma konusunda BT destekli zmlere yneltmitir. Yeil biliim iklim

deiiklii ile mcadele ve enerji verimlilii alannda kilit sektr konumunda olup Kresel e-

Srdrlebilirlik Giriiminin 2008 ylnda yapt almaya gre, BTin bata tamaclk, bina,

enerji gibi sektrler olmak zere tm sektrlerden kaynaklanan kresel sera gaz salmn yzde

15 azaltabilecei ngrlmektedir. BTin tm sektrlerde salayaca enerji verimlilii ile 2020

ylna kadar yaklak 600 milyar Avroluk tasarruf yaratlabilecei tahmin edilmektedir. Bunun

yannda, BT rnlerinin evreye duyarl bir ekilde retilmesine ve ekonomik mrn

tamamlam e-atklarn olumsuz evresel etkilerinin en aza indirilmesine ynelik almalar da

arlk kazanmaktadr.

93. Enerji verimliliinde BTin bir dier nemli rol yenilenebilir kaynaklardan retilen enerjinin elektrik ebekesine dhil edilmesidir. Datk halde bulunan ve kesintili enerji salayan bu

kaynaklardan elde edilen enerjinin planl ve sreklilik salayacak ekilde ebekeye dhil

edilmesinde akll ebeke uygulamalar nemli katk salamaktadr. Gelimi lkeler elektrik, su,

doalgaz gibi datm ebekelerinde verimli, srekli, gvenilir ve kaliteli hizmet iin akll

uygulamalar gelitirmektedir. AB 2003-2012 dneminde datm ebekelerine ynelik 300 akll

uygulamann gerekletirilmesi iin toplam 5,5 milyar Avro kaynak ayrmtr.

94. Hzla artan nfus ve ortalama yaam sresinin uzamasna paralel olarak lkelerin salk hizmetleri alanndaki harcamalar artmaktadr. Dnya genelinde salk harcamalarnn GSYHye

oran 1995 ylnda yzde 8,8 iken 2010 ylna gelindiinde yzde 10,4e kmtr. Bu oran Kuzey

Amerikada 2010 ylnda yzde 17,2 olarak gereklemitir. zellikle artan salk harcamalarn

kontrol altna almak, salk hizmetlerinde verimlilii ykseltmek, verilere ve analizlere dayal

kararlar vermek, vatandalara sunulan hizmetlerin kalitesini ve kapsamn artrmak amacyla e-

salk hizmetlerinin kullanlmas dnya genelinde nemli nceliklerden biri olarak

grlmektedir.

95. Gelimi lkelerde elektronik salk kaytlarnn retimi ve paylam ile teletp alannda nemli gelimeler kaydedilmitir. lkeler aras elektronik salk kaytlarnn ve elektronik reetelerin

paylam amacyla Trkiyenin de dhil olduu 23 Avrupa lkesinin katlmyla epSOS Projesi

hayata geirilmitir. Teletp uygulamalar kronik hastalarn uzaktan izlenmesi, nfus younluu

dk blgelere salk hizmetinin ulatrlmas ve takibi maliyetli vakalarda nemli frsatlar

sunmaktadr. Danimarka, sve, Norve ve Finlandiya ulusal dzeyde teletp uygulamalarn

gerekletirmi lkeler olarak ne kmaktadr. Ayrca ABde kronik hastalarn takibi amacyla

eitli teletp projeleri desteklenmektedir.


96. Mobil teknolojilerin gelimesiyle salk hizmetlerine ilikin sreler de dnme uramaktadr. Mobil cihazlardan alnan hasta verileri elektronik salk kaytlarna dntrlp

salk hizmetleri daha dk maliyetlerle daha etkin bir ekilde sunulabilmektedir. 2010-2012

dneminde mobil salk uygulamalar pazar 13 kat bymtr. 2015 ylnda akll telefon

kullanclarnn yzde 30unun mobil salk uygulamas kullanaca tahmin edilmektedir.

97. 2020 ylna kadar 50 milyar cihazn birbiri ile balantl olaca tahmin edilmektedir. Sensr ve gelien ip teknolojilerinin gnlk hayattaki pek ok canl ve cansz varla entegre edilmesi ve

bunlarn birbirleriyle olan iletiimi (makinalar aras iletiim - M2M) etrafmzdaki nesneleri

yaayan bir bilgi sisteminin unsuru haline getirmektedir. Nesnelerin interneti olarak

adlandrlan bu yap bilginin analizi ve otomasyon alanlarnda nemli frsatlar sunmaktadr.

Bilginin analizinde nesne veya verinin konum ve zaman bazl takibi ve sensr tabanl karar

destek sistemleri ne kmaktadr. rnein, cep telefonu sinyali ve aralardan alnan GPS

verisiyle insan hareketliliinin en youn olduu blgeler gerek zamanl olarak izlenebilmekte

ve bu verilere dayal olarak ticari kararlar alnabilmektedir.

98. Nesnelerin interneti uygulamalarnn olgunlamas ve her sektrde yaygnlamas byk hacimli saysal verinin retilmesine neden olmaktadr. Ayrca, zellikle perakende sektrnde

firmalarn mteri davranlar ile ilgili toplad veriler, her sektrde artan multimedya

kullanm ve sosyal alarda retilen verilerin ynetilmesi ve analiz edilmesi ihtiyac yeni

teknolojilerin gelimesine ve byk veri kavramnn ortaya kmasna yol amtr. Hzla artan

byk veriden ekonomik ve sosyal fayda retmek amacyla, lkeler ve irketler bu alana byk

ilgi gstermekte ve Ar-Ge almalar bata olmak zere, yksek miktarda kaynak ayrmaktadr.

Byk veri pazarnn nmzdeki senelerde ylda yaklak yzde 60 byyerek 2017 ylnda

53,4 milyar dolar seviyesine ulaaca ngrlmektedir. Bu byme beraberinde yeni i

kollarnn olumasna ve istihdama katk yapmaktadr. MGI tarafndan salk, kamu ynetimi,

perakende, imalat ve kiisel konum bilgisi alanlar byk verinin kullanlabilecei nemli

dnm alanlar olarak nitelendirilmektedir.

99. Veri toplama ve analizlerinde salad avantajlarla, tarm arazileri zerindeki bitki rtsnn ve sulanabilir alanlarn tespiti, arazi kullanmnn planlanmas, rekolte tahmini, lleme ve

erozyon etkisinin belirlenmesi gibi alanlarda CBS ve uzaktan alglama teknolojilerinden nemli

lde faydalanlmaktadr.

100. BTin nemli kullanm alanlarndan birisi de afet ynetimidir. Afet ncesi planlama, erken uyar sistemleri, afet sonras hasar tespiti ve yardm organizasyonu gibi temel konularda sensrler ve

mobil teknoloji tabanl byk veri uygulamalar ile CBS altyaplar yaygn olarak

kullanlmaktadr. Japonyada uydu haberlemesi ve sensr bazl olarak afet erken uyar sistemi

kurulmu; bunlara dayal olarak deprem, dev dalga gibi afetlerden ksa sre nce devreye giren

yangn nleme, bilgilendirme, tahliye gibi mekanizmalar oluturulmutur. Dnya genelinde,

afet annda kontrol salayacak etkin bir ynetim mekanizmasnn oluturulmas amacyla

almalar yrtlmekte, almalarn odan ise afet srasnda ve sonrasnda etkin bilgi

paylam oluturmaktadr.

101. BT, kltrel mirasa ve bilimsel bilgiye eriim konusunda nemli frsatlar sunmaktadr. ABDde 2007 ylnda ktphanelerin yzde 38i e-kitap hizmeti verirken bu oran 2011 ylnda yzde

67ye kmtr. Ayrca ktphaneler kullanclarn deien kullanm alkanlklarna uyum

salayarak internet ve sosyal alar zerinden daha fazla hizmet sunmaya balamlardr.

Bilimsel bilgiye ak eriim konusunda Avrupada Aratrma Sonularna Ak Eriim Platformu

kurulmu, bu platform ile akademisyenlerin cretsiz sunduu yaynlarn tek noktadan


sunulmas almas devam etmektedir. Ayrca, Avrupa Mevcut Aratrma Bilgi Sistemi

kapsamnda aratrmaclara, yrtlen bilimsel aratrmalarn knyeleri ile tamamlanan

projelerin sonular sunulmaktadr.

nternet Giriimcilii ve e-Ticaret

102. nternet araclyla gerekleen ekonomi, dier bir tabirle internet ekonomisi 2000li yllarn bandan bu yana nemli bir byme sergilemektedir. nternet, ncelikli olarak perakende,

finans, seyahat, eitim, elence ve ulatrma sektrlerinde internet tabanl yeni i modellerinin

ortaya kmasn salam; pek ok sektrdeki ekonomik bymeyi ve dnm nemli lde

etkiler hale gelmitir. rnein, internet

20152018 bilgi toplumu stratejisi ve eylem plani

Documents