2018 оны 12 сарын 31 ний өдрөөр тасалбар болсон жилийн

0

2018 оны 12 сарын 31-ний өдрөөр тасалбар болсон жилийн

НЭГТГЭСЭН САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАН

“ШАРЫН ГОЛ” ХК БОЛОН ОХИН КОМПАНИУД

1

Агуулга

Хуудасны №

Нэгтгэсэн санхүүгийн тайланд хүлээх Удирдлагын Хариуцлагын Мэдэгдэл

2

Байгууллагын талаарх мэдээлэл 3

Хараат Бус Аудиторын тайлан 4-8

Нэгтгэсэн Санхүүгийн Тайлангууд 9-15 Нэгтгэсэн Ашиг, алдагдал болон бусад дэлгэрэнгүй орлогын тайлан 9 Нэгтгэсэн Санхүүгийн байдлын тайлан 10-11 Нэгтгэсэн Мөнгөн гүйлгээний тайлан 12-13 Нэгтгэсэн Өмчийн өөрчлөлтийн тайлан 14-15

Нэгтгэсэн санхүүгийн тайлангийн тэмдэглэлүүд 16-77 Тайлагнагч аж ахуй нэгж 16 Өөдрөг төсөөлөл 17 Нэгтгэсэн тайлан бэлтгэсэн үндэслэл 17-18 Шинэ стандарт, тайлбар ба нэмэлт өөрчлөлтүүд 18-19 Нягтлан бодох бүртгэлийн чухал тооцоолол ба шийдэл 20-23 Санхүүгийн хэрэгслүүд –Эрсдэлийн Удирдлага 24-28 Нэгтгэсэн санхүүгийн тайлангийн тодруулгууд 29-58 Нягтлан бодох бүртгэлийн гол бодлогуудын хураангуй 59-71 Сегментийн тайлагнал 72-72 Нягтлан бодох бүртгэлийн бодлогын өөрчлөлтийн нөлөө 73-74 Холбоотой талууд 75-76 Нэгтгэсэн санхүүгийн Тайлангийн нэмэлт тодруулгууд 77

3

“Шарын Гол” ХК болон охин компани Байгууллагын талаарх мэдээлэл

Төлөөлөн Удирдах Зөвлөл

Г.Хулан (ТУЗ-ийн дарга)-Хараат бус Б.Батбаатар (ТУЗ-ийн гишүүн)-Хараат Ж.Эрдэмбилэг( ТУЗ-ийн гишүүн)-Хараат Ө.Хишигсүх (ТУЗ-ийн гишүүн)-Хараат Б.Итгэлт (ТУЗ-ийн гишүүн)-Хараат Б.Батмөнх (ТУЗ-ийн гишүүн)-Хараат Жеймс Пассин (ТУЗ-ийн гишүүн)-Хараат М.Батсүрэн (ТУЗ-ийн гишүүн)-Хараат бус О.Цэндсүрэн (ТУЗ-ийн гишүүн)-Хараат бус Ж.Батсуурь (ТУЗ-ийн нарийн бичиг)

Гүйцэтгэх Удирдлага

Б.Батбаатар (Гүйцэтгэх Захирал) Ө.Хишигсүх (Ерөнхий Захирал)

Нэгтгэгдсэн охин компани

“Нагай” ХХК 100%

Байнгын хаяг “Шарын Гол” ХК “Шарын гол” ХК-ийн байр, 3-р баг, Санжит Шарын гол сум, Дархан-Уул аймаг, Монгол улс

Аудитор “БДО Аудит” ХХК

Юнион Бюлдинг, 15-р давхар, 1502 тоот Юнескогийн гудамж, Нарын зам-62 Сүхбаатар дүүрэг, 1-р хороо Улаанбаатар хот, Монгол Улс

4

ХАРААТ БУС АУДИТОРЫН ТАЙЛАН

“Шарын Гол” ХК-ийн Хувьцаа эзэмшигчид

Нэгтгэсэн санхүүгийн тайлангийн аудитын талаарх тайлан

Санал дүгнэлт

Бид “Шарын гол” ХК болон түүний охин компаниудын (нийтэд нь ‘Групп’ гэх)-ийн дараах тайлангуудаас бүрдсэн нэгтгэсэн санхүүгийн тайлангуудад аудит хийлээ:

2018 оны 12 сарын 31-нээрх нэгтгэсэн санхүүгийн байдлын тайлан;

Энэ өдрөөр тасалбар болсон жилийн нэгтгэсэн дэлгэрэнгүй орлогын тайлан, өмчийн өөрчлөлтийн тайлан, мөнгөн гүйлгээний тайлангууд; болон

Нягтлан бодох бүртгэлийг томоохон бодлогуудын хураангуйг агуулсан санхүүгийн тайлангийн тэмдэглэлүүд.

Бидний дүгнэлтээр, хавсаргасан санхүүгийн тайлангууд нь группийн 2018 оны 12-р сарын 31-ний өдрийн нэгтгэсэн санхүүгийн байдал, санхүүгийн гүйцэтгэл болон мөнгөн гүйлгээг бүх материаллаг талаараа Санхүүгийн Тайлагналын Олон Улсын Стандарт (“СТОУС”)-ын дагуу үнэн зөв илэрхийлсэн байна.

Санал дүгнэлтийн үндэслэл

Бид аудитаа Аудитын Олон Улсын Стандарт (‘АОУС’)-ын дагуу хийсэн. Эдгээр стандартын дагуу хүлээх үүрэг хариуцлагаа энэ тайлангийнхаа Санхүүгийн тайлангийн аудитад Аудиторын хүлээх үүрэг хариуцлага гэсэн хэсэгт харуулсан. Бид Нягтлан Бодогчдын Ёс Зүйн Олон Улсын Стандартын Зөвлөл (‘НБЁЗОУСЗ’)-ийн Мэргэжлийн Нягтлан Бодогчдын Ёс Зүйн Дүрэм болон Монгол улсад мөрдүүлэхээр шаарддаг санхүүгийн тайлангийн аудиттай холбоотой ёс зүйн шаардлагуудын дагуу Компаниас хараат бус байсан бөгөөд НБЁЗОУСЗ-ийн дүрэм болон эдгээр ёс зүйн шаардлагын дагуу бусад ёс зүйн үүрэг хариуцлагаа бүрэн биелүүлсэн болно. Бидний олж авсан аудитын нотолгоо нь бидний гаргасан санал дүгнэлтийн үндэслэл болоход хангалттай бөгөөд зохистой гэж бид найдаж байна.

Өөдрөг төсөөлөлтэй холбоотой материаллаг тодорхой бус байдал Групп нь Тэмдэглэл 2-д дурдсанчлан өөдрөг (тасралтгүй ажиллагааны) төсөөлөлд суурилан нэгтгэсэн санхүүгийн тайлангаа бэлтгэсэн. Удирдлага үйл ажиллагааг зогсоох бодитой төлөвлөгөөтэй, эсвэл үүнээс өөр аргагүй бодитой нөхцөл үүсэхээс бусад тохиолдолд нягтлан бодох бүртгэлийн энэхүү суурийг ашигладаг. Нэгтгэсэн санхүүгийн тайлангийн аудитын явцад бид удирдлагын тасралтгүй ажиллагааны суурь ашигласан нь буруу биш гэж дүгнэсэн. Санхүүгийн тайлангийн Тэмдэглэл 2-д дурьдсан 2018 оны 12 дугаар сарын 31-ний байдлаар Группын эргэлтийн өр төлбөр нь эргэлтийн хөрөнгөөс 14 тэрбум төгрөгөөр давсан асуудлыг удирдлагын анхааралд хүргэж байна. Эдгээр үйл явдал, нөхцөл байдал болон Тэмдэглэл 2-д тусгагдсан бусад асуудлууд нь компанийн тасралтгүй үйл ажиллагаа үргэлжлэх эсэхэд эргэлзээ төрүүлж болзошгүй материаллаг тодорхой бус байдлыг үүсгэж байна. Энэ асуудлаар бид дүгнэлтээ өөрчлөөөгүй болно.

5


Асуудлыг онцлох нь

Тэмдэглэл 38 Хүлээж болзошгүй үүрэг хариуцлага хэсгийг нэгтгэсэн санхүүгийн тайлан хэрэглэгчид анхааралтай авч үзвэл зохино. Бид Группийн Хүлээж болзошгүй үүрэг хариуцлага холбоотой асуудлаар дүгнэлтээ өөрчлөөгүй болно.

Аудитын гол асуудлууд

1. Уурхайн хөрөнгийн дансны үнэ ба олборлолтын өртөг

Группийн нэгтгэсэн санхүүгийн тайланд 17,689,834 мянган төгрөгийн дансны үнэ бүхий уурхайн хөрөнгийн хүлээн зөвшөөрөлт болон хэмжилт нь Тэмдэглэл 5(h)- д тодорхойлсон шийдлийг удирдлагаас шаарддаг. Групп нь бүтээгдэхүүний нэгжид ногдуулах аргыг ашигладаг бөгөөд уурхайн нийт нөөцийг тодорхойлох болон уурхайн хөрөнгийг үйлдвэрлэлийн нэгжид хуваарилахтай холбоотой шийдлүүд гаргадаг.

Аудитын хариу Бид 2018 оны 12 дугаар сарын 31-нээрх хүдрийн агууламж, түвшин болон нягтралын талаарх мэдээллийг ТЭЗҮ дэх мэдээлэлтэй тулгаж шалгасан. ТЭЗҮ боловсруулахад удирдлагын ашигласан өгөгдлүүд, мэргэжлийн ур чадвар болон бодитой байдлыг үнэлсэн. Тайлант жилийн турш капиталжуулсан зарцуулалтуудын дэлгэрэнгүй тест гүйцэтгэж, тухайн зарцуулалтуудын үнэн зөв, иж бүрэн байдлыг үнэлсэн. Мөн бид цэвэр боломжит үнэ цэнийн тесттэй холбоотойгоор ирээдүйн нүүрсний үнэ болон одоогийн нүүрсний үнийг харьцуулж, зах зээлийн хандлагыг харгалзан үзсэн. Мөн уурхайн хөрөнгөтэй холбоотой үнэ цэнийн бууралтын шинж тэмдэг илэрхийлсэн аливаа зүйл байхгүй талаарх удирдлагын үнэлгээг чухалчлан авч үзсэн.

2. Нөхөн сэргээлтийн сангийн нөөц 2018 оны 12 дугаар сарын 31-ний байдлаар Группийн нөхөн сэргээлтийн сангийн үлдэгдэл нь 10,513,072 мян.төгрөг байсан. Группийн нөхөн сэргээлтийн нөөц нь Тэмдэглэл 30(a)-д тусгагдсан. Түүнчлэн 4(h)- д тодорхойлсон шийдлийг удирдлагаас шаарддаг. Нөөцийг тодорхойлоход мөнгөний урсгал, зохистой дискаунтын түвшин зэрэг шаардлагатай ажлыг гүйцэтгэхэд удирдлагын үнэлэмж хэрэгтэй байдаг.

3. Ажилчдын тэтгэвэрийн сангийн нөөц Группийн нэгтгэсэн санхүүгийн тайланд 2,277,834 мянган төгрөгийн тэтгэмжийн сангийн нөөц үлдэгдэлтэй байсан. Группийн Ажилчдын тэтгэвэрийн нөөц нь Тэмдэглэл 30(b)-д тусгагдсан. Нөөцийг тодорхойлоход хүлээгдэж буй мөнгөн урсгал, хүлээгдэж буй мөнгөн урсгалын зохистой дискаунтын түвшин зэрэг шаардлагатай нарийн төвөгтэй ажлыг гүйцэтгэхэд удирдлагын шийдэл шаардагдах учраас бид энэ асуудлыг аудитын гол асуудалд оруулсан.

Аудитын хариу Бид ирээдүйн зардлын төлөвлөгөө, өртгийн загварыг бэлтгэхэд удирдлагын ашигласан мэргэжлийн ур чадвар, бодитой байдлыг үнэлсэн. Бид уурхайн зардлын төлөвлөгөө, зардлын загварчлалыг үнэлсэн бөгөөд уг загварчлал дахь гол тооцоолол болон төсөөллийг үнэлсэн. Түүнчлэн бид нөхөн сэргээлтийн хүлээгдэж буй хугацааг уурхайн ашиглалтын хугацаанд тооцоолж, хүлээгдэж байгаа мөнгөн урсгалд ашигласан дискаунтын түвшинг үнэлсэн.

Аудитын хариу Бид аудитын явцад хөндлөнгийн актуарчийг аудиторын шинжээчээр ажиллуулж, тэтгэмжийн сангийн тооцоололтой холбоотойгоор удирдлагын ашигласан мэргэжлийн ур чадвар, тооцооллын бодитой байдлыг үнэлсэн. Үүнд хүлээгдэж буй мөнгөн урсгал, хүлээгдэж буй мөнгөн урсгалын хуваарилалт, зохистой дискаунтын түвшин зэргийг үнэлсэн. Энэхүү аудиторын шинжээчийн ажилд суурилан бид удирдлагын тооцооллыг ул үндэслэлтэй гэж үнэлсэн.

6


Бусад мэдээлэл

Удирдлага нь бусад мэдээлэлд үүрэг хариуцлага хүлээдэг. Бусад мэдээлэл нь жилийн тайланд орсон мэдээллээс бүрддэг боловч түүнд санхүүгийн тайлан болон бидний аудиторын тайлан ордоггүй. Нэгтгэсэн санхүүгийн тайланд гаргасан бидний дүгнэлт нь бусад мэдээллийг хамардаггүй бөгөөд бид бусад мэдээллийн талаар аливаа баталгаажилтын дүгнэлт гаргахгүй.

Нэгтгэсэн санхүүгийн тайлангийн аудиттайгаа холбогдуулан бидний хүлээх үүрэг хариуцлага бол бусад мэдээллийг уншиж, ингэснээр бусад мэдээлэл нь санхүүгийн тайлан эсвэл аудитаар олж авсан бидний мэдлэг эсвэл өөр хэлбэрээр материаллагаар буруу илэрхийлэгдсэн байж болох эсэх тухай материаллаг үл нийцэлтийг авч үзэхэд оршдог. Бид өөрсдийн гүйцэтгэсэн ажил дээрээ суурилан энэхүү бусад мэдээлэл нь материаллаг буруу илэрхийлэлтэй байна гэж дүгнэвэл тухайн бодит байдлыг тайлагнахыг биднээс шаарддаг. Бидэнд ингэж тайлагнах зүйл байхгүй болно.

Санхүүгийн тайланд Удирдлага ба Засаглах удирдлагын хүлээх үүрэг хариуцлага

Санхүүгийн тайлангуудыг СТОУС-ын дагуу бэлтгэж, үнэн зөв толилуулах, болон алдаа юм уу заль мэхнээс үүдэлтэй материаллаг буруу илэрхийллээс ангид санхүүгийн тайлан бэлтгэх боломж бүрдүүлэхэд зайлшгүй шаардлагатай тийм дотоод хяналтыг тодорхойлох нь удирдлагын үүрэг хариуцлага юм.

Санхүүгийн тайланг бэлтгэж байхдаа удирдлага нь компанийг татан буулгах юм уу үйл ажиллагааг нь зогсоох эсвэл ингэхээс өөр бодит сонголт байхгүй байхаас бусад тохиолдолд удирдлага өөдрөг төсөөллөөр үйл ажиллагаагаа үргэлжлүүлэх компанийн чадамжийг үнэлж, шаардлагатай бол өөдрөг төсөөлөлтэй холбоотой асуудлуудын талаар тодруулга хийх, нягтлан болох бүртгэлийн өөдрөг төсөөллийн суурийг ашиглах үүрэг хариуцлага хүлээнэ.

Засаглах удирдлага нь компанийн санхүүгийн тайлагналын үйл явцад хяналт тавих үүрэг хариуцлагатай байна.

Санхүүгийн тайлангийн аудитад Аудиторын хүлээх үүрэг хариуцлага

Заль мэх эсвэл алдаанаас үүдсэн материаллаг буруу илэрхийллээс санхүүгийн тайлангууд нь бүхэлдээ ангид эсэх талаарх ул үндэслэлтэй баталгаажилтыг олж авч, өөрийн санал дүгнэлтийг багтаасан аудиторын тайлан гаргах нь бидний зорилго юм. Ул үндэслэлтэй баталгаажилт нь баталгаажилтын өндөр түвшин боловч АОУС-ын дагуу хийгдсэн аудитаар оршин байгаа материаллаг алдаа зөрчлийг цаг ямагт илрүүлж байна гэж амласан баталгаа гаргадаггүй. Алдаа зөрчил нь заль мэхнээс эсвэл алдаанаас үүсэж болох бөгөөд хэрэв тэр нь дангаараа эсвэл нийлэхээрээ санхүүгийн тайланд үндэслэн түүнийг хэрэглэгчдийн гаргах эдийн засгийн шийдвэрт нөлөөлөх магадлалтай бол материаллагт тооцогддог.

7


Санхүүгийн тайлангийн аудитад Аудиторын хүлээх үүрэг хариуцлага(үргэлжлэл)

АОУС-ын дагуу хийсэн аудитын нэг хэсэг байдлаар бид мэргэжлийн шийдэл гарган, аудитын туршид мэргэжлийн үл итгэх үзлийг баримтлан ажилладаг. Бид мөн:

Заль мэх эсвэл алдааны улмаас санхүүгийн тайлан материаллаг алдаатай илэрхийлэгдэх эрсдэлийг тодорхойлж, түүнийг үнэлэн уг эрсдэлд тохирох аудитын горимыг боловсруулан хэрэгжүүлж, өөрсдийн санал дүгнэлтийн үндэслэл болохуйц хангалттай бөгөөд зохистой аудитын нотолгоог олж авдаг. Заль мэхнээс үүссэн материаллаг алдааг илрүүлэхгүй байх эрсдэл нь алдаанаас үүссэн материаллаг алдааг илрүүлэхгүй байх эрсдэлээс харьцангуй их байдаг. Учир нь заль мэхэнд хуйвалдаан, баримт бичгийг хуурамчаар үйлдэх, санаатайгаар орхигдуулах, буруу тайлагнах, дотоод хяналтыг үл ойшоох явдлууд орсон байж болно.

Компанийн дотоод хяналтын үр ашигт байдлын талаар санал дүгнэлт гаргах зорилгоор биш харин тухайн нөхцөл байдалд тохирох аудитын горимыг боловсруулах зорилгоор аудитад хамаарах дотоод хяналтын талаар ойлголт олж авдаг.

Удирдлагын ашигласан нягтлан бодох бүртгэлийн бодлогын тохиромжтой байдал, хийсэн нягтлан бодох бүртгэлийн тооцоолол болон холбогдох тодруулгын ул үндэслэлтэй байдлыг үнэлдэг.

Мөн олж авсан аудитын нотолгоо дээр үндэслэн компанийн тасралтгүйгээр үйл ажиллагаагаа үргэлжлүүлэх чадамжид мэдэгдэхүйц эргэлзээ төрүүлэхүйц үйл явдал, нөхцөл байдалтай холбоотой материаллаг тодорхой бус байдал байгаа эсэхийг тодорхойлж, нягтлан бодох бүртгэлийн өөдрөг төсөөллийн суурийг удирдлага зохистойгоор хэрэглэсэн эсэхийг дүгнэдэг. Хэрэв бид материаллаг хэмжээний тодорхой бус байдал оршин байна гэж үзвэл аудиторын тайландаа түүнтэй холбоотой санхүүгийн тайлангийн тодруулгад анхаарал хандуулах эсвэл хийсэн тодруулга нь хангалтгүй байна гэж үзвэл аудитын санал дүгнэлтээ өөрчилдөг. Бидний дүгнэлт нь аудиторын тайлан гаргах өдөр хүртэлх олж авсан аудитын нотолгоонд суурилдаг. Гэхдээ ирээдүйн үйл явдал эсвэл нөхцөлүүд нь компанийг өөдрөг төсөөллөө үргэлжлүүлэхээ зогсооход хүргэх нөлөө үзүүлж болно.

Тодруулгыг багтаагаад санхүүгийн тайлангийн ерөнхий толилуулга, бүтэц, агуулга ба санхүүгийн тайлангууд нь үнэн зөв толилуулгын шаардлагыг хангахуйц хэмжээнд гол гол ажил гүйлгээ ба үйл явдлыг илэрхийлсэн эсэхийг үнэлдэг.

Бид аудитын төлөвлөсөн цар хүрээ ба хугацаа, аудитынхаа явцад олж илрүүлсэн дотоод хяналт дахь томоохон зөрчил дутагдлыг оруулаад нөлөө бүхий аудитын илрүүлэлтүүд, бусад асуудлуудаар засаглах эрх бүхий удирдлагатай харилцдаг.

“ШАРЫН ГОЛ” ХК БОЛОН ТҮҮНИЙ ОХИН КОМПАНИУД

2018 оны 12 сарын 31-ний өдрөөр тасалбар болсон жилийн НЭГТГЭСЭН АШИГ, АЛДАГДАЛ БОЛОН БУСАД ДЭЛГЭРЭНГҮЙ ОРЛОГЫН ТАЙЛАН

16-77-р хуудсан дахь тэмдэглэлүүд нь эдгээр санхүүгийн тайлангуудын салшгүй хэсэг болно.

9

Тэм

Групп Компани 2018 он 2017 он 2018 он 2017 он

мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг

Борлуулалтын орлого 8 48,687,562 48,875,033 48,687,562 48,847,101 Борлуулалтын өртөг 9 (40,674,974) (39,184,502) (41,564,233) (38,954,315)

Нийт ашиг 8,012,588 9,690,531 7,123,329 9,892,786

Ерөнхий ба удирдлагын зардал 10 (3,223,697) (2,965,659) (2,800,812) (2,626,409) Борлуулалт, маркетингийн зардал

11 (252,587) (404,138) (252,587) (404,138)

Үйл ажиллагааны ашиг 4,536,304 6,320,734 4,069,930 6,862,238

Санхүүгийн орлого 12 336,383 2,463,497 315,718 2,454,759 Санхүүгийн зардал 13 (5,278,077) (4,408,628) (4,899,927) (4,178,902) Бусад орлого 14 208,586 130,608 208,461 130,608 Бусад зардал 15 (4,183,824) (1,262,158) (4,177,637) (1,239,526) Бусад олз/(гарз) 16 4,298,447 (11,956) 40,686 (11,956)

Татварын өмнөх ашиг(алдагдал)

(82,181) 3,232,097 (4,442,769) 4,017,221

Орлогын албан татварын (зардал)/өгөөж

17 121,143 (886,735) 190,148 (886,432)

Татварын дараах цэвэр ашиг/(алдагдал)

38,962 2,345,362 (4,252,621) 3,130,789

Татварын жилийн ашиг/(алдагдал) Хувьцаа эзэмшигчдэд ногдох (101,325) 2,415,791 (4,252,620) 3,130,789 Хяналтын бус багц эзэмшигчид ногдох

140,287 (70,429) - -

38,962 2,345,362 (4,252,620) 3,130,789

Бусад дэлгэрэнгүй орлогын тайлан: Дахин үнэлгээний нэмэгдэл - 31,012 - 31,012 Дахин үнэлгээний нөөцийн бууралт

413,769 (17,476) 413,769 (17,476)

Тайлант жилийн нийт дэлгэрэнгүй

452,731 2,358,898 (3,838,851) 3,144,325

Хувьцаа эзэмшигчид 312,444 2,429,327 (3,838,852) 3,144,325 Хяналтын бус багц эзэмшигчид 140,287 (70,429) - -

452,731 2,358,898 (3,838,852) 3,144,325

Нэгж энгийн хувьцаанд ногдох үндсэн болон хорогдуулсан ашиг(алдагдал) төгрөг

18 (9.96) 237.54 (418.14) 307.84


2018 оны 12 сарын 31-ний өдрөөрх НЭГТГЭСЭН САНХҮҮГИЙН БАЙДЛЫН ТАЙЛАН


10

Тэм


ХӨРӨНГӨ мян.төг мян.төг мян.төг мян.төгс Эргэлтийн бус хөрөнгө Өмч, Барилга, Тоног төхөөрөмж 19 41,391,465 38,202,509 40,693,312 35,763,345 Биет бус хөрөнгө 20 89,185 23,676 88,879 22,214 Уурхайн хөрөнгө 21 17,689,834 19,210,960 17,689,834 19,210,960 Урт хугацаат хөрөнгө оруулалт 7, 22 453,644 - 878,644 2,209,830 Хойшлогдсон татварын хөрөнгө 17 537,521 73,062 537,521 62,957 Гүүдвилл 7 424,990 424,990 - -

Нийт эргэлтийн бус хөрөнгө 60,586,639 57,935,197 59,888,190 57,269,306

Эргэлтийн хөрөнгө Бараа материал 23 2,698,644 2,454,417 2,698,644 2,424,576 Урьдчилж төлсөн зардал ба бусад эргэлтийн хөрөнгө

24 386,665 1,133,409 386,665 1,023,542

Худалдааны ба бусад авлага 25 2,150,356 6,011,414 1,899,848 8,198,376 Мөнгөн хөрөнгө 26 3,164,364 900,181 3,161,849 849,614

Нийт эргэлтийн хөрөнгө 8,400,029 10,499,421 8,147,006 12,496,108

НИЙТ ХӨРӨНГӨ 68,986,668 68,434,618 68,035,196 69,765,414

ӨМЧ БА ӨР ТӨЛБӨР Өмч Хувьцаат капитал 27 1,017,024 1,017,024 1,017,024 1,017,024 Нэмж төлөгдсөн капитал 27 23,145,158 23,145,158 23,145,158 23,145,158 Дахин үнэлгээний нэмэгдэл 27 9,632,468 10,046,237 9,632,468 10,046,237 Хуримтлагдсан алдагдал (12,686,876) (12,999,320) (13,169,405) (9,330,553)

Нийт өмч 21,107,774 21,209,099 20,625,245 24,877,866

Хяналтын бус багц эзэмшигчид - (140,287) - -

НИЙТ ӨМЧ 21,107,774 21,068,812 20,625,245 24,877,866

Өр төлбөр Эргэлтийн бус өр төлбөр Урт хугацаат зээл 28 8,398,477 12,135,650 8,398,477 12,135,650 Урт хугацаат санхүүгийн түрээсийн өглөг

29 1,808,277 - 1,808,277 -

Урт хугацаат зээлийн хүүгийн өглөг

28 1,882,795 - 1,882,795 -

Сангууд 30 12,790,783 12,564,883 12,790,783 12,564,883

Нийт урт хугацаат өр 24,880,332 24,700,533 24,880,332 24,700,533


2018 оны 12 сарын 31-ний өдрөөрх НЭГТГЭСЭН САНХҮҮГИЙН БАЙДЛЫН ТАЙЛАН (үргэлжлэл)


11

Тэм



Эргэлтийн өр төлбөр Урт хугацаат зээлийн богино хугацаанд хамаарагдах хэсэг

28 - 338,359 - -

Богино хугацаат зээл 28 5,838,593 4,243,461 5,838,593 3,151,628 Богино хугацаат санхүүгийн түрээсийн өглөг

29 3,890,306 3,506,862 3,890,306 3,506,862

Хүүгийн өглөг 28, 29 817,431 5,542,227 817,431 4,892,030 Хураамжийн өглөг 28 120,742 146,616 120,742 146,616 Санхүүгийн үүсмэл хэрэглүүрийн өглөг

28 - 33,987 - -

Худалдааны ба бусад өглөг 31 9,143,592 8,152,051 8,734,774 7,789,599 Гэрээний өр төлбөр 32 2,356,410 20,560 2,356,410 20,560 Татварын өглөг 33 831,488 681,151 771,363 679,720

Нийт эргэлтийн өр төлбөр 22,998,562 22,665,273 22,529,619 20,187,015

Нийт өр төлбөр 47,878,894 47,365,806 47,409,951 44,887,547

НИЙТ ӨМЧ БА ӨР ТӨЛБӨР 68,986,668 68,434,618 68,035,196 69,765,414


2018 оны 12 сарын 31-ний өдрөөр тасалбар болсон жилийн НЭГТГЭСЭН МӨНГӨН ГҮЙЛГЭЭНИЙ ТАЙЛАН


12

Тэм

Групп Компани 2018 он 2017 он 2018 он 2017 он төгрөг төгрөг мян.төг мян.төг

ҮНДСЭН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ МӨНГӨН ГҮЙЛГЭЭ

Татварын өмнөх ашиг/(алдагдал) (82,182) 3,232,097 (4,442,769) 4,017,222

Тохируулга:

Үндсэн хөрөнгийн элэгдэл, хорогдол болон шавхагдал

19,20, 21

7,690,567 6,998,182 7,518,673 6,896,176

Өмч, барилга, тоног төхөөрөмж данснаас хассаны гарз

19 284,097 11,956 284,097 11,956

Бараа материалын үнэ цэнийн бууралт гарз

16 (953,708) - (953,708) -

Өмч, барилга, тоног төхөөрөмж борлуулалтын (олз)/гарз

16 322,800 - 322,800 -

Охин компанийн хувьцаа борлуулсны гарз

16 115,956 - 115,956 -

Өмч, барилга, тоног төхөөрөмж үнэ цэнийн бууралтын гарз

16 175,906 - 175,906 -

Хөрөнгө оруулалтын үнэ цэнийн бууралт

16 14,263 - 14,263 -

Хөрс хуулалтын хөрөнгийн хэрэгжилт

21 - 2,704,117 - 2,704,117

Уурхайн нөхөн сэргээлтийн сангийн нэмэгдэл

13 14,005 755,162 14,005 755,162

Ажилчдын тэтгэврийн сангийн зардал

9, 10, 11

921,234 186,363 921,234 186,363

Санхүүгийн үүсмэл хэрэглүүрийн өр 12, 13 - (1,185,867) - (1,185,867) Найдваргүй авлагын зардал 15 2,721,454 49,452 2,721,454 49,452 Хүү болон зээлийн хураамжийн зардал

13 3,123,460 2,750,398 2,916,423 2,550,284

Хүүгийн орлого 12 (51,905) (18,384) (43,237) (18,384) Валютын ханшийн бодит бус гарз(олз)

12, 13 1,962,912 (658,180) 1,819,084 (686,267)

Ажлын капиталын өөрчлөлтөөс өмнөх үйл ажиллагааны ашиг

16,258,859 14,825,295 11,384,181 15,280,214

Ажлын капиталын өөрчлөлт: Бараа материалын (өсөлт)/бууралт 23 (4,546,093) (117,384) (288,331) (264,496) Худалдааны болон бусад авлагын (өсөлт)/бууралт

24, 25 1,756,548 (73,742) 4,252,577 (399,995)

Худалдааны болон бусад өглөгийн өсөлт/(бууралт)

31 3,179,802 82,292 581,984 62,465

Гэрээний хөрөнгийн (өсөлт)/бууралт

32 2,335,851 - 2,335,851 -

Үндсэн үйл ажиллагаанаас бий болсон мөнгөн урсгал

18,984,967 14,716,461 18,266,262 14,678,188

Төлсөн орлогын татвар 33 (500,000) (100,000) (500,000) (100,000) Хүүгийн төлөлт 28 (4,476,907) (1,500,686) (4,476,907) (1,500,686) Хүлээн авсан хүү 13 51,905 18,384 43,237 18,384

Үндсэн үйл ажиллагааны цэвэр мөнгөн гүйлгээ

14,059,965 13,134,159 13,332,592 13,095,886


2018 оны 12 сарын 31-ний өдрөөр тасалбар болсон жилийн НЭГТГЭСЭН МӨНГӨН ГҮЙЛГЭЭНИЙ ТАЙЛАН (үргэлжлэл)


13

Тэм


төгрөг төгрөг мян.төг мян.төг

ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ МӨНГӨН ГҮЙЛГЭЭ

Охин компанид оруулсан хөрөнгө оруулалт

22 832,480 - 832,480 -

Дуусаагүй барилгын нэмэгдсэн өртөг 19 (13,636) (1,286) (13,636) (1,286) Өмч, барилга, тоног төхөөрөмжийн худалдан авалт

19 (6,879,863) (4,106,738) (6,108,038) (4,116,161)

Биет бус хөрөнгийн худалдан авалт 20 (89,617) (660) (89,617) -

Хөрөнгө оруулалтын үйл ажиллагааны цэвэр мөнгөн гүйлгээ

(6,150,636) (4,108,684) (5,378,811) (4,117,447)

САНХҮҮЖИЛТИЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ МӨНГӨН ГҮЙЛГЭЭ Хүлээн авсан зээл 28 8,253,869 - 8,253,869 - Эргэн төлсөн зээл 28 (10,499,172) (6,067,725) (10,499,172) (6,067,725) Санхүүгийн түрээсийн буцаалт орж ирсэн мөнгө

622,686 - 622,686 -

Санхүүгийн түрээсийн төлбөр 29 (3,925,753) (2,839,571) (3,925,753) (2,839,571)

Санхүүжилтийн үйл ажиллагааны цэвэр мөнгөн гүйлгээ

(5,548,370) (8,907,296) (5,548,370) (8,907,296)

Мөнгө, түүнтэй адилтгах хөрөнгийн цэвэр(бууралт)/өсөлт

2,264,650 112,673 2,312,235 65,643

Гадаад валютын ханшийн зөрүү (96,309) (5,507) (93,176) (5,501) Мөнгө, түүнтэй адилтгах хөрөнгийн эхний үлдэгдэл

26 900,181 787,508 849,614 397,686

Мөнгө, түүнтэй адилтгах хөрөнгийн эцсийн үлдэгдэл

26 3,164,831 900,181 3,161,849 783,972

Хөрөнгө оруулалт ба санхүүгийн үйл ажиллагааны мөнгөн бус гүйлгээний нэмэлт тодруулга Охин компанийг борлуулсны гарз(олз)

(4,257,761) - - -

Санхүүгийн түрээсээр авсан Өмч, барилга, тоног төхөөрөмж

(7,583,433) 2,844,953 (7,583,433) 2,844,953

Санхүүгийн түрээсийн тоног төхөөрөмжийн худалдан авалтын буцаалт

(1,995,480) - (1,995,480) -

Хөрс хуулалтын хөрөнгийн буцаалт - 2,704,117 - 2,704,117 Уурхайн хөрөнгөнд капиталжуулсан нөхөн сэргээлтийн сангийн өөрчлөлт

30 994,856 (2,504,872) 994,856 (2,504,872)

Дахин үнэлгээний нэмэгдэл 19, 27 - 31,012 - 31,012 Дахин үнэлгээний хэрэгжилт 19, 27 (413,769) (17,476) (413,769) (17,476)


2018 оны 12 сарын 31-ний өдрөөр тасалбар болсон жилийн НЭГТГЭСЭН ӨМЧИЙН ӨӨРЧЛӨЛТИЙН ТАЙЛАН


14

Группийн түвшинд Тэм

Хувьцаат капитал

Хувьцааны урамшуулал

Дахин үнэлгээний нэмэгдэл

Хуримтлагдсан ашиг/(алдагдал)

Нийт Хяналтын бус багц

Нийт

мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг

2017 оны 01 сарын 01-ний өдрөөрх үлдэгдэл

1,017,024 23,145,158 10,032,702 (15,432,588) 18,762,296 (69,859) 18,692,437

Тайлант жилийн цэвэр ашиг/(алдагдал)

- - - 2,415,791 2,415,791 (70,429) 2,345,362

Бусад дэлгэрэнгүй орлого, татварын дараах байдлаар

27 - - 13,535 17,477 31,012 - 31,013


1,017,024 23,145,158 10,046,237 (12,999,320) 21,209,099 (140,288) 21,068,811

Тайлант жилийн цэвэр ашиг/(алдагдал)

- - - (101,325) (101,325) 140,287 38,962


27 - - (413,769) 413,769 - - -


1,017,024 23,145,158 9,632,468 (12,686,876) 21,107,774 - 21,107,774


2018 оны 12 сарын 31-ний өдрөөр тасалбар болсон жилийн НЭГТГЭСЭН ӨМЧИЙН ӨӨРЧЛӨЛТИЙН ТАЙЛАН (үргэлжлэл)


15

Компанийн түвшинд Тэм

Хувьцаат капитал

Хувьцааны урамшуулал


Хуримтлагдсан ашиг/(алдагдал)

Нийт

мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг

2017 оны 01 сарын 01-ний өдрөөрх үлдэгдэл 1,017,024 23,145,158 10,032,701 (12,478,818) 21,716,065

Тайлант жилийн цэвэр ашиг/(алдагдал) - - - 3,130,789 3,130,789


27 - - 13,536 17,476 31,012


Тайлант жилийн цэвэр ашиг/(алдагдал) - - - (4,252,620) (4,252,620) Бусад дэлгэрэнгүй орлого, татварын дараах байдлаар

27 - - (413,769) 413,769 -


“ШАРЫН ГОЛ” ХК болон охин компаниуд

2018 оны 12 сарын 31-ний өдрөөр тасалбар болсон жилийн НЭГТГЭСЭН САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГИЙН ТЭМДЭГЛЭЛ

16

1. ТАЙЛАГНАГЧ АЖ АХУЙН НЭГЖ

“Шарын гол” ХК (“Компани”) нь Монгол улсад нүүрсний хайгуул, хөгжүүлэлт болон үйлдвэрлэлийн үндсэн үйл ажиллагаа эрхэлдэг.

Компани нь Монголын Хөрөнгийн Бирж дээр бүртгэлтэй, Монгол Улсад байгуулагдсан, тус улсын нутаг дэвсгэр дээр үйл ажиллагаа явуулдаг хувьцаат компани юм. Компанийн албан хаяг Монгол Улс, Дархан- Уул аймаг, Шарын гол сум, Санжит баг бөгөөд өөрийн байранд байрладаг. “Шарын Гол” ХК нь 2006 оны 12 дугаар сарын 27-ны өдөр Монгол улсын Улсын бүртгэлийн албанд шинэчлэн бүртгүүлж, 2050374 регистр бүхий 1910010009 тоот улсын бүртгэлийн гэрчилгээ авсан.

10-н том хувьцаа эзэмшигчид Хувь Тоо 1. Эс Эйч Жи Холдингс 3 С.а.р.л. 22.80% 2,318,451 2. Эс Эйч Жи Холдингс 2 С.а.р.л. 19.95% 2,028,906 3. Нихан Холдингс С.а.р.л. 15.72% 1,598,889 4. Үндэсний Хөрөнгө Оруулалтын Банк 11.39% 1,158,520 5. Эс Эйч Жи Холдингс С.а.р.л. 11.24% 1,142,674 6. Могул Ресурсес Инк. 9.83% 1,000,000 Бусад 9.07% 922,802

Нийт 100% 10,170,242

2016 оны 09 дүгээр сарын 13-нд компани “Нагай" ХХК (“Охин компани”)-ийг 425 сая төгрөгөөр худалдан авсан. “Нагай” ХХК нь 2016 оны 01 дүгээр сарын 20-ны өдөр Монгол улсын Улсын бүртгэлийн албанд шинэчлэн бүртгүүлж, 6039146 регистр бүхий 9011590138 тоот улсын бүртгэлийн гэрчилгээ авсан. 2013 оны 9 дүгээр сарын 23-нд компани “Нако Түлш” ХК (“Охин компани”)-ийн 92.93% буюу 11,723,989 хувьцааг 2.5 тэрбум төгрөгөөр худалдан авсан. “Нако Түлш” ХК нь 2007 оны 05 дугаар сарын 15-ны өдөр Монгол улсын Улсын бүртгэлийн албанд шинэчлэн бүртгүүлж, 4489969 регистр бүхий 1910001019 тоот улсын бүртгэлийн гэрчилгээ авсан. 2018 оны 12-р сарын 19-ний өдөр эзэмшиж буй хувьцааныхаа 7,588,671 ширхгийг борлуулж нийт хувьцааны 32.779%-ийг эзэмшдэг болж уг өдрөөр охин компани дах хяналтаа алдсан. Групп нь 2018 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдрөөр нийт 507 ажиллагсадтай байсан.


2018 оны 12 сарын 31-ний өдрөөр тасалбар болсон жилийн НЭГТГЭСЭН САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГИЙН ТЭМДЭГЛЭЛ(үргэлжлэл)

17

2. ӨӨДРӨГ ТӨСӨӨЛӨЛТЭЙ ХОЛБООТОЙ МАТЕРИАЛЛАГ ТОДОРХОЙ БУС БАЙДАЛ

Групп Тэмдэглэл 2-д дурдсанчлан тасралтгүй ажиллагааны төсөөлөлд суурилан нэгтгэсэн санхүүгийн тайлангаа бэлтгэсэн. Групп нь 2018 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдрөөр дуусгавар болсон жилд групп нь 12,686,876 мянган төгрөгийн хуримтлагдсан алдагдалтай, тухайн өдрөөр дуусгавар болсон тайлант жилд группийн эргэлтийн өр төлбөр нь эргэлтийн хөрөнгөөс 14,598,533(2017: 12,165,852)мянган төгрөгөөр давсан байна. Групп нь тайлант жилд 14,059,965 (2017: 13,134,159) мянган төгрөгийн үйл ажиллагааны цэвэр мөнгөн урсгалтай ажилласан боловч тайлант жилд 6,150,636 (2017: 4,108,684)мянган төгрөгийн капитал зарцуулалт хийж, мөн санхүүгийн өр төлбөрийн эргэн төлөлтөд 5,548,370(2017:8,907,296) мянган төгрөг, эдгээрийн нийлбэрээр санхүүжилтийн болон хөрөнгө оруулалтын үйл ажиллагаандаа 11,699,006 (2017:13,015,980) мянган төгрөг зарцуулж, тайлант жилд 2,264,650(2017:112,673) мянган төгрөгийн эерэг мөнгөн урсгалтай ажилласан байна. Гэсэн хэдий ч Санхүүгийн тайлангийн тэмдэглэл 6(c)-д харуулсанчлан, ирэх 12 сарын хугацаанд 10,667,071 мянган төгрөгийн санхүүгийн өр төлбөр төлөх хүлээлттэй байгаа нь тайлант жил болон өмнөх тайлант жилийн санхүүгийн өр төлөлтийн түүхэн дунджаас давсан төлбөрийн чадварын хүндрэл үүсгэж болзошгүйг илтгэж байна. Компанийн удирдлагаас бэлтгэсэн 2019 оны бизнес төлөвлөгөө дэх нийт цэвэр мөнгөн урсгал нь 3,579,065 мянган төгрөг, ХТЭӨА нь 11,630,523 мянган төгрөг байна. Шарын Гол ХК нь Эрдэнэт үйлдвэр, Эрдэнэтийн Дулааны Цахилгаан Станц ТӨХК, Дарханы Дулааны Цахилгаан Станц ТӨХК зэрэг томоохон төрийн өмчит компаниудад Эрчим Хүчний Зохицуулах хорооны тогтоолоор баталсан зохицуулалттай үнээр нүүрсээ борлуулдаг. Мөн групп нь Дархан-Уул аймгийн Шарын Гол сумын нутагт орших Буянтын хөндийн адаг хэсгийн алтны шороон ордын MV-001498 тоот тусгай зөвшөөрөл бүхий талбайд алт олборлолтын үйл ажиллагаа явуулж байгаа бөгөөд алт олборлолтын орлогоор ирээдүйд ихээхэн хэмжээний мөнгөн урсгалыг бий болгохоор төлөвлөж байна. 2019 онд батлагдсан ТЭЗҮ-ээр цаашид олборлох боломжтой алтны цэвэр нөөцийн хэмжээ 121 кг байна. Мөн 2013 онд батлагдсан ТЭЗҮ-ээр нүүрсний цаашид ашиглах нөөцийн хэмжээ нь ойролцоогоор 26 сая тонн гэж тогтоосон байна. Иймд группийн удирдлагууд цаашид олборлох нүүрсний нийлүүлэлтийн найдвартай худалдан авагчид, олборлох боломжтой алтны нөөцийн ул үндэслэлтэй тооцоолол зэрэгт суурилан группийн тасралтгүй үйл ажиллагаанд ямар нэгэн тодорхой бус байдал үүсэхгүй гэдэгт итгэлтэй байгаа болно.

3. НЭГТГЭСЭН ТАЙЛАН БЭЛТГЭСЭН ҮНДЭСЛЭЛ

Эдгээр нэгтгэсэн санхүүгийн тайлангууд нь СТОУС 10 Нэгтгэсэн санхүүгийн тайлан-ийн дагуу нэгтгэгч компани болох “Шарын Гол” ХК болон түүний охин компани болох “Нако Түлш” ХК, “Нагай” ХХК-ийн бие даасан санхүүгийн тайлангуудыг нэгтгэсэн дүнг илэрхийлж байгаа бөгөөд нэгтгэлд хамрагдаж буй санхүүгийн тайлангууд нь ижил хугацаагаар тасалбар болж, нягтлан бодох бүртгэлийн нэгдсэн нэг ижил бодлого баримтлан бэлтгэгдсэн.

Нэгтгэсэн санхүүгийн тайлангуудыг бэлтгэхэд хэрэглэгдсэн нягтлан бодох бүртгэлийн үндсэн бодлогуудын тухай мэдээллийг 34 дүгээр тэмдэглэлд оруулсан. Холбогдох хэсэгт тусгайлан зааснаас бусад тохиолдолд тэмдэглэл 34-д заасан бодлогуудыг хэрэглэсээр ирсэн.

Группийн үйл ажиллагааны болон тайлагнагч валют нь Монгол улсын Төгрөг болно. Эдгээр санхүүгийн тайлангууд нь Төгрөгөөр илэрхийлэгдсэн бөгөөд мянган төгрөгөөр нарийвчлан харуулж тайлагнагдсан.



18

3. НЭГТГЭСЭН ТАЙЛАН БЭЛТГЭСЭН ҮНДЭСЛЭЛ (үргэлжлэл) Компани нь санхүүжигч талд хяналттай бол тухайн санхүүжигч талыг охин компани гэж ангилна. Дараах хяналтын гурван шалгуурыг бүгдийг нь хангасан тохиолдолд компанийг санхүүжигч талд хяналттай гэж үзнэ. Үүнд:

- Санхүүжигч талыг зохицуулах эрх мэдэлтэй; - Санхүүжигч талын үйл ажиллагаанаас төрөл бүрийн өгөөж хүртдэг; бөгөөд - Өөрт буй эрх мэдлээ тухайн өгөөжид нөлөөлөхүйц байдлаар ашиглах чадвартай.

Эдгээр хяналтын шалгуур өөрчлөгдсөн байж болзошгүй гэж үзэхэд хүргэсэн баримт, нөхцөл байдал үүссэн тохиолдолд хяналтыг дахин үнэлнэ.

Нэгтгэсэн санхүүгийн тайлангууд нь Компанийн болон түүний охин компаниудын (“Групп”) үр дүнг нэг аж ахуйн нэгж мэтээр тайлагнадаг. Иймд толгой компани болон охин компанийн хооронд хийгдсэн ажил гүйлгээнүүд болон үлдэгдлийг бүрэн цэвэрлэдэг.

Нэгтгэсэн санхүүгийн тайланг бэлтгэхдээ, толгой болон охин компаниудын санхүүгийн тайлан дах хөрөнгө, өр төлбөр, өмч, орлого болон зардлын ижил төстэй зүйл тус бүрийн дүнг мөр мөрөөр нь нэмж нэгтгэсэн.

Дараах зүйлсийг нэгтгэлээс цэвэрлэж тайлагнасан. Үүнд:

a) Бүлэг доторх компаниудын хоорондын - Хөрөнгө, өр төлбөрийн данснуудын үлдэгдэл; - Орлого болон зардлын дүн;

b) Охин компанид оруулсан хөрөнгө оруулалтын дансны үнэ болон өмчийн дүн.

4. ШИНЭ СТАНДАРТ, ТАЙЛБАР БА НЭМЭЛТ ӨӨРЧЛӨЛТҮҮД

(а) 2018 оны 01 сарын 01-ний өдрөөс хүчин төгөлдөр мөрдөгдөх шинэ стандартууд, түүний тайлбарууд болон нэмэлт өөрчлөлтүүд

2018 оны 12 сарын 31-нээр тасалбар болсон жилийн санхүүгийн тайланд мөрдөгдөх, Компанид нөлөө үзүүлэх дараах шинэ стандартууд нь Компанийн нягтлан бодох бүртгэлийн бодлогод өөрчлөлт оруулсан:

• СТОУС 9 Санхүүгийн хэрэглүүр; болон • СТОУС 15 Харилцагчтай байгуулсан гэрээний орлого

Эдгээр хоёр стандартын нөлөөний дэлгэрэнгүйг Тэмдэглэл 36, Нягтлан бодох бүртгэлийн бодлогын өөрчлөлтийн нөлөө-д оруулсан. Дараагийн санхүүгийн жилд анх удаа мөрдөгдөж эхлэх НББОУСЗ-өөс гаргасан бусад шинэ болон нэмэлт өөрчлөлт оруулсан стандарт болон тайлбарууд нь Компанид нөлөө үзүүлэхгүй гэж үзэж байна. Мөн түүнчлэн эдгээр нь Компанийн үйл ажиллагаа эсвэл Компанийн одоогийн нягтлан бодох бүртгэлийн бодлоготой нийцсэн нягтлан бодох бүртгэлийн хэрэгцээ шаардлагатай хамааралгүй болно.



19

4. ШИНЭ СТАНДАРТ, ТАЙЛБАР БА НЭМЭЛТ ӨӨРЧЛӨЛТҮҮД (үргэлжлэл)

(б) Хараахан мөрдөгдөж эхлээгүй байгаа шинэ стандартууд, түүний тайлбарууд болон нэмэлт өөрчлөлтүүд

Компани хугацаанаас нь өмнө хэрэгжүүлэхээр шийдээгүй буюу ирээдүйн нягтлан бодох бүртгэлийн үеүдэд хэрэгжих НББОУСЗ-өөс батлан гаргасан хэд хэдэн стандартууд болон тайлбарууд байна. Тэдгээрээс гол нөлөө бүхий стандартууд нь:

СТОУС 16 Түрээс СТОУТХ 23 Орлогын татварын байр суурьтай холбоотой тодорхой бус байдал

СТОУС Шинэ стандартууд болон нэмэлт

өөрчлөлтүүд Хэрэгжих огноо

СТОУС 16 2016 оны 01 дугаар сард гаргасан

СТОУС 16 нь НББОУС 17, Түрээс, СТСБХ 4, түрээс агуулсан хэлцэл эсэхийг тодорхойлох, ТБХ 15, Үйл ажиллагааны түрээс – Урамшуулал, ТБХ 27, Түрээсийн эрх зүйн хэлбэртэй холбоотой ажил гүйлгээний мөн чанарыг үнэлэх зэрэг стандарт, тайлбаруудыг орлоно. СТОУС 16-ын гол томоохон өөрчлөлт нь үйл ажиллагааны болон санхүүгийн түрээсийн хоорондын ялгааг арилгах мөн санхүүгийн байдлын тайланд хөрөнгийн "ашиглах эрхийг" болон түрээсийн гэрээний өр төлбөрийг тусгах цор ганц загварыг тодорхойлсон.

2019 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдөр буюу түүнээс хойших хугацаанд заавал мөрдөнө. СТОУС 15 нь хүлээн зөвшөөрөгдсөн тохиолдолд хугацаанаас өмнө мөрдөхийг зөвшөөрнө.

СТОУТХ 23 2017 оны 06 дугаар сард гаргасан

СТОУТХ 23 нь орлогын татвартай холбоотой тодорхой бус байдал байгаа үед тайлант жилийн болон хойшлогдсон орлогын албан татварын хөрөнгө ба өр төлбөрийг хэрхэн хэмжиж хүлээн зөвшөөрөхийг илүү тодорхой болгож өгсөн.

2019 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдөр буюу түүнээс хойших хугацаанд мөрдөнө

Бусад Компани Нягтлан Бодох Бүртгэлийн Олон Улсын Стандартын Зөвлөлөөс батлан гаргасан боловч хараахан мөрдөгдөж эхлээгүй байгаа дараах стандартууд нь компанид материаллаг нөлөө үзүүлэхгүй гэж үзэж байна.

СТОУС 9 Сөрөг нөхөн төлбөр бүхий урьдчилгаа төлбөрийн онцлог дах нэмэлт өөрчлөлт (2019 оны 01 сарын 01-нээс мөрдөнө)

НББОУС 28: Хараат болон хамтарсан үйлдвэр дэх урт хугацаат хувь оролцоо дах нэмэлт өөрчлөлт (2019 оны 01 сарын 01-нээс мөрдөнө)

СТОУС-ын жилийн сайжруулалтууд – 2015-2017 оны цикл (СТОУС 3 Бизнесийн нэгдэл, СТОУС 11 Хамтын хэлэлцээр, НББОУС 12 Орлогын албан татвар болон НББОУС 23 Зээлийн өртөг) (2019 оны 01 сарын 01-нээс мөрдөнө)

СТОУС 17 Даатгалын гэрээ (2021 оны 01 сарын 01-нээс мөрдөнө)



20

5. НЯГТЛАН БОДОХ БҮРТГЭЛИЙН ЧУХАЛ ТООЦООЛОЛ БА ШИЙДЭЛ

Групп нь ирээдүйн үйл ажиллагаатай холбоотой тодорхой тооцоолол ба төсөөлөл ашигладаг. Түүхэн туршлага болон үүссэн нөхцөл байдалд тохиромжтой гэж үзсэн ирээдүйн үйл ажиллагааны тухай таамаглал гэх мэт бусад хүчин зүйлсэд үндэслэн тооцоолол ба шийдлийг тогтмол үнэлдэг. Бодит үр дүн нь тооцоолол ба төсөөллөөс ялгаатай байж болно. a) Үнэ цэнийн бууралт Хөрөнгө эсвэл хөрөнгийн мөнгө бий болгогч нэгжийн дансны үнэ нь эргэн нөхөгдөх дүнгээсээ давбал үнийн бууралтын алдагдлыг хүлээн зөвшөөрнө. Эргэн төлөгдөх дүнг тогтоохдоо удирдлага нь группийн хэмжээний хөрөнгө тус бүрийн эсвэл мөнгө бий болгогч нэгжийн ирээдүйн хүлээгдэж буй мөнгөн урсгалыг тооцоолж, эдгээр мөнгөн урсгалын өнөөгийн үнэ цэнийг тодорхойлохын тулд тохирох хүүг сонгож ашигладаг. Ирээдүйн хүлээгдэж буй мөнгөн урсгалыг хэмжихдээ удирдлага нь группийн удирдлагын шийдвэрийг ашигладаг. Группийн удирдлагын ашигласан төсөөлөл нь ирээдүйд болох тодорхой нөхцөл байдал болон үйл явдлуудтай холбоотой байдаг. Бодит үр дүн нь өөр байж болох ба энэ нь дараагийн санхүүгийн жилд багтаж Группийн хөрөнгүүдэд хийгдэх томоохон залруулгуудын шалтгаан байж болно. Группийн удирдлага нь тохирох хөнгөлөлтийн түвшнийг тодорхойлохдоо зах зээлийн эрсдэл болон хөрөнгөтэй холбоотой эрсдэлийн хүчин зүйлийн тохируулгыг хийдэг. Ихэнх тохиолдолд группийн удирдлага нь группийн хэмжээний үнэ цэнийн бууралтын шалгалтыг хийхдээ мэргэжлийн хараат бус үнэлгээчдийн тооцооллыг ашигладаг. b) Бодит үнэ цэнийн хэмжилт Групп үүсмэл санхүүгийн өр төлбөр болон бодит үнэ цэнээр хэмжигдэх үндсэн хөрөнгийг санхүүгийн байдлын тайлангийн өдөр бүр хэмждэг. Бодит үнэ цэнийг нь хэмждэг бүх хөрөнгө, өр төлбөрүүдийг санхүүгийн тайланд бодит үнэ цэнийн түвшнээр ангилсан ба доор дурдсанчлан, бүхлээрээ бодит үнэ цэнийн хэмжилтэд томоохон нөлөөтэй хамгийн бага түвшний орцод үндэслэсэн:

Түвшин 1: ижил хөрөнгө, өр төлбөрийн хөрөнгийн бирж дээр бүртгэлтэй (залруулаагүй), идэвхтэй зах зээл дээрх үнэ;

Түвшин 2: шууд болон шууд бусаар ажиглах боломжтой бүртгэсэн бодит үнэ цэнэд томоохон нөлөөтэй орцуудыг ашигладаг техникүүд

Түвшин 3: ажиглах боломжтой зах зээлийн тоо баримтад үндэслээгүй бүртгэсэн бодит үнэ цэнэд томоохон нөлөөтэй орцуудыг ашигладаг техникүүд. Үүсмэл санхүүгийн өр төлбөр болон үндсэн хөрөнгийн аль алиныг 3 түвшний хэмжилтэд авч үзсэн.

Бодит үнэ цэнэ нь хэмжилтийн өдөр зах зээлийн оролцогчдын хооронд гарч буй гүйлгээнд хөрөнгийг борлуулахад хүлээн авч буй эсвэл өр төлбөрийг шилжүүлэхэд төлж буй дүн юм. Бодит үнэ цэнийн хэмжилт нь хөрөнгийг борлуулж буй эсвэл өр төлбөрийг шилжүүлж буй гүйлгээний дараах таамаглалд үндэслэдэг:

- Тухайн хөрөнгө, өр төлбөрийн үндсэн зах зээлд болж буй, эсвэл - Үндсэн зах зээл байхгүй үед, тухайн хөрөнгө, өр төлбөрийн хамгийн давуу зах зээлд болж буй - Үндсэн болон хамгийн давуу зах зээлд Групп нь оролцох боломжтой байх ёстой.



21

5. НЯГТЛАН БОДОХ БҮРТГЭЛИЙН ЧУХАЛ ТООЦООЛОЛ БА ШИЙДЭЛ (үргэлжлэл)

(b) Бодит үнэ цэнийн хэмжилт(үргэлжлэл) Санхүүгийн үүсмэл өр төлбөр

Үүсмэл өр төлбөрийг давамгайлах эрсдэлгүй хүү, Монгол улс дах хамгийн сайн харьцуулалт болж чадах компаниудын хувьцааны үнийн тогтворгүй байдал, гадаад валютын ханшийн тогтворгүй байдал, тооцсон үнэ болон дуусгавар хугацаа хүртэлх хугацаа гэх мэтийг харгалзан үзсэн стандарт опцион үнэ тогтоох загварыг ашиглан үнэлсэн. Энэ нь 3-р түвшний хэмжилт болно.

Үндсэн хөрөнгө

Групп барилга, машин, тоног төхөөрөмж, тээврийн хэрэгслийн бодит үнэ цэнийг элэгдүүлсэн орлуулах өртөгт үндэслэн тодорхойлсон бөгөөд харин тавилга, тоног төхөөрөмж, компьютерын бодит үнэ цэнийг зах зээлийн үнэд үндэслэн тодорхойлсон.

Санхүүгийн тайланд байнгын сууриар хүлээн зөвшөөрдөг хөрөнгө, өр төлбөрүүдийн хувьд, Групп нь тайлант хугацаа бүрийн эцэст түвшнүүдийн хооронд шилжилт гарсан эсэхийг шинжлэхээр ангиллыг (бүхлээрээ бодит үнэ цэнийн хэмжилтэд томоохон нөлөөтэй хамгийн бага түвшний орцод суурилсан) дахин үнэлж үздэг.

Түвшнүүдийн хоорондох шилжилт

Бодит үнэ цэнээрээ бүртгэгдсэн хөрөнгө, өр төлбөрүүдийн хувьд бодит үнэ цэнийн 1-ээс 3 түвшний хооронд ямар нэг шилжилт байхгүй.

Бодит үнэ цэнээрээ бүртгэгдээгүй санхүүгийн хөрөнгө болон өр төлбөрийн бодит үнэ цэнэ

Санхүүгийн хэрэглүүрт бодит үнэ цэнээрээ хараахан бүртгэгдээгүй байгаа санхүүгийн хөрөнгө болон өр төлбөрийн бодит үнэ цэнийг тодорхойлоход ашигласан аргачлал болон төсөөллийг доор дурдав:

Бүртгэлийн дүнтэйгээ ойролцоо бодит үнэ цэнэтэй санхүүгийн хэрэглүүр

Урт хугацааны хүүтэй зээл болон санхүүгийн түрээсийг эс тооцвол Группийн санхүүгийн хөрөнгө болон өр төлбөрүүд нь бүгд нэг жилээс бага дуусгавар хугацаатай, богино хугацаатай. Дээр дурдсан бодит үнэ цэнийн үнэлгээнд үндэслэсэн, эдгээр богино хугацаат санхүүгийн хөрөнгө болон өр төлбөрүүдийн санхүүгийн байдлын тайлангийн өдрөөрх тооцоолсон бодит үнэ цэнэ нь санхүүгийн байдлын тайланд үзүүлсэн бүртгэлийн дүнтэйгээ ойролцоо байна.

Урт хугацаат, хүүтэй зээл болон санхүүгийн түрээсийн бүртгэлийн дүн нь бодит үнэ цэнэтэйгээ ойролцоо байна. Учир нь тэдгээр нь зах зээлийн харьцуулагдахуйц хэрэглүүрийн хүүтэй ойролцоо хүүтэй юм.

c) Элэгдэх хөрөнгийн ашиглалтын хугацаа

Группийн удирдлага нь хүлээгдэж буй хөрөнгийн ашиглалтад суурилан тайлант үе бүрийн эцэст биет бус хөрөнгө болон өмч, барилга, тоног төхөөрөмж гэх мэт элэгдэх хөрөнгийн ашиглалтын хугацааг шалгадаг. Гарсан үр дүн нь магадгүй техникийн хуучралтын улмаас тооцоолол ба төсөөллөөс ялгаатай байж болно. Тэмдэглэл 34(k) болон 34(l)-д биет бус хөрөнгө, өмч, барилга, тоног төхөөрөмжийн ашиглалтын хугацааны талаар дэлгэрэнгүй тусгасан.



22


d) Хөрс хуулалтын зардал Группт ил уурхайн үйл ажиллагааны хөгжүүлэлт болон үйлдвэрлэлийн үе шатанд хаягдлыг зайлуулах зардал (хөрс хуулалтын зардал) гардаг. Үйлдвэрлэлийн үе шатанд, хөрс хуулалтын зардал (үйлдвэрлэлийн хөрс хуулалтын зардал) нь тайлант хугацааны бараа материалын үйлдвэрлэл болон ирээдүйд олборлох хүдэрт нэвтрэх боломж болон уурхайн уян хатан байдлыг сайжруулж буйтай аль алинтай холбогдон гардаг. Эхний хэсэг нь бараа материалын өртөгт шингэдэг бол сүүлийн хэсгийг тодорхой шалгуурыг хангасан үед хөрс хуулалтын хөрөнгөөр капиталжуулдаг. Хөгжүүлэлтийн хөрс хуулалт болон үйлдвэрлэлийн хөрс хуулалтыг ялгахад томоохон үнэлэмж шаардагддаг бөгөөд үйлдвэрлэлийн хөрс хуулалт нь бараа материалыг гарган авах болон хөрс хуулалтын хөрөнгийг бий болгоход холбогдоно.

Групп хөрс хуулалтын үйл ажиллагаатай холбогдож буй уурхайн үйл ажиллагаа бүрийн хувьд төмрийн хүдрийн салангид бүрдэл хэсгүүдийг тодорхойлдог. Хөрс хуулалтын үйл ажиллагааны үр дүнд илүү нэвтрэх боломжтой болсон төмрийн хүдрийн тодорхой хэмжээ нь тодорхойлох боломжтой бүрэлдэхүүн хэсэг болно. Эдгээр бүрэлдэхүүн хэсгүүдийг таньж, тодорхойлоход томоохон үнэлэмж шаардана. Уурхайн төлөвлөгөөний боломжтой мэдээлэлд үндэслэн уурхайн үйл ажиллагаа тус бүрийн хувьд эдгээр үнэлгээг хийнэ. Тиймээс уурхайн төлөвлөгөөнд бүрэлдэхүүн хэсгүүдийг тодорхойлох нь уурхай бүрийн хувьд олон шалтгааны улмаас янз бүр байна. Үүнд түүхий эдийн төрөл, хүдрийн их биеийн геологийн онцлог, газарзүйн байршил болон санхүүгийн хүчин зүйлүүд гэх мэт орно. Ойролцоолон тооцоолсон хөрс хуулалтын хөрөнгийг Тэмдэглэл 20-д толилуулсан. e) Хайгуул, үнэлгээний зардал

Группийн хайгуул, үнэлгээний зардлын нягтлан бодох бүртгэлийн бодлогын хэрэглээ нь ирээдүйн эдийн засгийн үр ашгийг тодорхойлоход үнэлэмжийг шаардах ба энэ нь магадгүй ирээдүйн үйл явдал, нөхцөл байдлын талаарх төсөөлөлд үндэслэнэ. Шинэ мэдээлэл олдвол, хийсэн тооцоолол, төсөөллүүд өөрчлөгдөж болно. Хэрэв зардлыг капиталжуулсны дараа тухайн зардлыг нөхөж олж авах нь эргэлзээтэй байж болох талаарх мэдээллийг олж авсан бол, капиталжуулсан зардлыг уг шинэ мэдээллийг олж авсан хугацааны дэлгэрэнгүй орлогын тайланд зардлаар хүлээн зөвшөөрнө. f) Уурхайн хөгжүүлэлтийн зардал Уурхайн хөрөнгийг түүний бодит насжилтын хязгаар болон эдийн засгийн чадвар хоёрыг харгалзан жил бүр үнэлдэг. Энэ нь нөхөн төлөгдөх нөөц болон ирээдүйн хөрөнгийн зардлуудын тооцооллуудыг үнэлж үзэхийг шаарддаг. Хэрэв шинэ мэдээлэл олдвол, хийсэн тооцоолол, төсөөллүүд өөрчлөгдөж болно. Үйл ажиллагаа нь зогссон уурхайн хөгжүүлэлтийн хөрөнгө нь данснаас хасагддаг ба тухайн хугацааны дэлгэрэнгүй орлогын тайланд бусад зардлаар тайлагнана g) Бараа материал Бараа материалыг өртөг, цэвэр боломжит үнийн аль багаар нь тусгана. Цэвэр боломжит үнэ цэнийг тооцохдоо тооцоолол хийх үеийн хамгийн найдвартай бэлэн байгаа нотолгоог авч үздэг. Группийн бизнес нь технологийн өөрчлөлттэй нягт уялдаатай бол борлуулалтын үнэ нь хурдан өөрчлөгдөхөд хүргэнэ. Бараа материалын дансны үнийн ирээдүйд гарах өөрчлөлт нь зах зээлийн сегмент бүр дэх үнийн өөрчлөлтөөс шалтгаална.



23


h) Нөхөн сэргээлтийн нөөцийн тооцоолол Групп нь уурхайн нөхөн сэргээлтийн нөөцийн тооцооллыг жил бүрийн балансын өдрөөр үнэлдэг. Холбогдох нөөц буюу үүрэг хариуцлагад нөлөөлөх олон хүчин зүйл байдаг учраас нөхөн сэргээлтийн нөөцийг тодорхойлохдоо томоохон ач холбогдол бүхий тооцоолол ба үнэлгээг гүйцэтгэдэг. Эдгээр хүчин зүйлс нь нөхөн сэргээлтийн үйл ажиллагааны цар хүрээ ба зардал, эрх зүйн зохицуулалтын өөрчлөлт, инфляцын болон дискаунтын түвшний өсөлт гэх мэт зүйлсийн тооцооллыг багтаадаг. Ирээдүйн бодит зарцуулалт нь тухайн үед хуримтлуулсан нөөцөөс ялгаатай байх нөхцөлийг эдгээр тодорхойгүй байдлууд нь үүсгэдэг. Балансын өдрөөрх нөөц нь ирээдүйд шаардлагатай нөхөн сэргээлтийн нөөцийн өнөөгийн үнэ цэнийн талаарх удирдлагын хамгийн сайн тооцооллыг илэрхийлнэ. Тооцоолсон нөхөн сэргээлтийн зардалд орсон өөрчлөлт нь нөхөн сэргээлтийн нөөц болон хөрөнгийг бууруулах эсвэл нэмэгдүүлэх замаар балансад хүлээн зөвшөөрөгддөг. i) Уурхайн нөөцийн тооцоолол Уурхайн нөөц нь Группийн эзэмшлийн нийт олборлох өмчөөс хуулийн болон эдийн засгийн хувьд олборлож болохуйц уурхайн байгалийн нөөцийн дүнгийн тооцооллын дүнг илэрхийлдэг. Групп нь олборлох нөөцийн хэмжээ, гүн, хэлбэр зэргийн талаарх геологийн мэдээлэлд үндэслэн тусгай мэргэшсэн хөндлөнгийн этгээдээр гүйцэтгүүлсэн судалгааны тайланд үндэслэн уурхайн нөөцийг тооцоолдог. Байгалийн нөөцийн тооцоололд орсон өөрчлөлт нь хайгуул, үнэлгээний хөрөнгө, уурхайн байгууламж, өмч, барилга, тоног төхөөрөмж, гүүдвилл, нөхөн сэргээлтийн нөөц зэргийн дансны үнэ болон хойшлогдсон татвар, элэгдэл, хорогдлын зардал зэрэгт нөлөөлдөг. Эргэн нөхөгдөхөөр тооцоолсон нөөц нь олборлолттой холбоотой хөрөнгийн элэгдэл, шавхагдлыг тодорхойлоход ашиглагддаг. Энэ нь уурхайн үйлдвэрлэлийн таамаглаж буй үлдэх хугацаанд тэнцүү хэмжээгээр хорогдох нөөцийн хэмжээнд нөлөөлдөг. Эдийн засгийн хувьд болон биет байдлаар ашиглах боломжит нөөцийн хэмжээг жил бүр үнэлдэг. Энэхүү тооцоолол нь эргэн нөхөгдөх нөөцийн хэмжээ болон ирээдүйн капитал зарцуулалтын тооцоолол, таамаглалд суурилдаг.

j) Хойшлогдсон орлогын татварын хөрөнгө

Хойшлогдсон татварын хөрөнгийг тайлант үе бүрийн эцэст шалгадаг бөгөөд үүнийг ирээдүйд хангалттай татварын өгөөж хүртэх боломжгүй болсон үед бүхлээр нь эсвэл хэсэгчлэн бууруулдаг. Үүнийг хэмжих магадлал нь хүлээгдэж буй ирээдүйн гүйцэтгэлд суурилан үнэлэгддэг. Хойшлогдсон татварын хөрөнгийн ирээдүйн ашиглалтын магадлалыг үнэлэхэд олон төрлийн хүчин зүйлсийг авч үзэх шаардлагатай. Үүнд: өмнөх үеийн үйл ажиллагааны үр дүн, үйл ажиллагааны төлөвлөгөө, татварын стратеги төлөвлөлт болон цаашид шилжүүлэн тооцох татварын алдагдлын дуусгавар хугацаа зэрэг болно. Хэрвээ бодит үр дүн нь тооцоологдсон дүн эсвэл тооцооллоос өөр байвал энэ нь ирээдүйн үеүдэд санхүүгийн байдлын тайланд залруулагдах бөгөөд мөнгөн гүйлгээ болон үйл ажиллагааны үр дүнд нөлөөлнө. Хойшлогдсон татварын хөрөнгө нь хойшлогдсон татварын хөрөнгийг ирээдүйд шилжүүлэх үнэлгээ буурах бөгөөд энэхүү бууралтыг орлогын тайланд хүлээн зөвшөөрнө.



24

6. САНХҮҮГИЙН ХЭРЭГЛҮҮР - ЭРСДЭЛИЙН УДИРДЛАГА

Групп нь үйл ажиллагаагаараа дамжуулж дараах эрсдэлүүдэд өртөх магадлалтай:

a) Зээлийн эрсдэл b) Зах зээлийн эрсдэл

i) Бодит үнэ цэнийн болон хүүгийн түвшний эрсдэл ii) Гадаад валютын эрсдэл

c) Төлбөрийн чадварын эрсдэл. Бусад бүх бизнесийн нэгэн адил Групп нь санхүүгийн хэрэглүүр хэрэглэснээс үүдэлтэй эрсдэлд өртдөг. Энэ тэмдэглэлд Группийн эрсдэлийн удирдлагын бодлого, энэхүү эрсдэлийг зохицуулах процесс ба түүнийг хэмжих аргуудыг тайлбарлана. Эдгээр эрсдэлтэй холбоотой нэмэлт тоон мэдээллийг нэгтгэсэн санхүүгийн тайланд зохих ёсоор толилуулсан. Энэхүү тэмдэглэлд өөрөөр дурдаагүй л бол Группийн санхүүгийн хэрэглүүрийн эрсдэлд өртөмхий байдал, эдгээр эрсдэлийг зохицуулахад чиглэсэн зорилт, бодлого ба процесс болон түүнийг хэмжихэд хэрэглэгдсэн бодлогод өмнөх жилүүдтэй харьцуулахад ямар нэгэн биет өөрчлөлт ороогүй гэж үзнэ.

(i) Санхүүгийн Үндсэн Хэрэглүүрүүд Группийн хэрэглэдэг дараах санхүүгийн үндсэн хэрэглүүрүүдээс эрсдэл үүсдэг:

Мөнгө түүнтэй адилтгах хөрөнгө

Худалдааны ба бусад авлага

Худалдааны ба бусад өглөг

Урт болон богино хугацаат зээл

(ii) Санхүүгийн Хэрэглүүрийн Төрөл


Санхүүгийн хөрөнгө мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг

Мөнгө түүнтэй адилтгах хөрөнгө 3,164,364 900,181 3,161,849 849,614 Худалдааны ба бусад авлага 2,150,356 6,011,414 1,899,848 8,198,376

Нийт санхүүгийн хөрөнгө 5,314,720 6,911,595 5,061,697 9,047,990

Санхүүгийн өр төлбөр Богино хугацаат зээл 5,838,593 4,581,820 14,237,070 3,151,628 Урт хугацаат зээл 8,398,477 12,135,650 - 12,135,650 Санхүүгийн түрээс 5,698,583 3,506,862 5,698,583 3,506,862 Хүүгийн өглөг 2,820,967 5,688,843 2,820,967 5,038,646 Санхүүгийн үүсмэл хэрэглүүрийн өглөг - 33,987 - - Худалдааны ба бусад өглөг 9,143,593 8,152,051 8,734,775 7,789,599

Нийт санхүүгийн өр төлбөр 31,900,213 34,099,213 31,491,395 31,622,385



25

6. САНХҮҮГИЙН ХЭРЭГЛҮҮР - ЭРСДЭЛИЙН УДИРДЛАГА (үргэлжлэл)

Ерөнхий Зорилго, Бодлого ба Процесс Удирдлага нь Группийн эрсдэлийн удирдлагын бодлогод гол үүрэг хариуцлага хүлээхийн зэрэгцээ түүнийг тодорхойлж бэлтгэх үүрэгтэй байдаг.

Удирдлагын гол зорилго нь Группийн өрсөлдөх чадвар, уян хатан байдалд хэт нөлөөлөхгүйгээр эрсдэлийг аль болох бууруулах бодлого тогтоох явдал юм.

a) Зээлийн эрсдэл Зээлийн эрсдэл гэдэг нь үйлчлүүлэгч эсвэл санхүүгийн хэрэглүүр дэх бизнесийн түнш нь гэрээгээр заасан өр төлбөр төлөх үүргээ гүйцэтгээгүй тохиолдолд Группт санхүүгийн гарз учруулах эрсдэл юм. Балансын өдрөөр Групп зээлийн эрсдэлд өртөөгүй байна. Компани зээлийн эрсдэлд өртөж болох хамгийн их хэмжээ нь Худалдааны болон бусад авлага (Тэмдэглэл 25) нийт 2,150,356 мянган төгрөг (2017 онд: 6,011,414 мянган төгрөг)-ийн үлдэгдэлд төвлөрч байна.

b) Зах зээлийн эрсдэл Зах зээлийн эрсдэл нь Групп хүүтэй, худалдагдах, гадаад валютаарх санхүүгийн хэрэглүүрийн хэрэглээнээс үүсдэг. Энэ нь санхүүгийн хэрэглүүрийн бодит үнэ цэнэ эсвэл ирээдүйн мөнгөн гүйлгээ нь хүүгийн хувь (хүүгийн түвшний эрсдэл), гадаад валютын ханш (валютын эрсдэл) эсвэл зах зээлийн бусад хүчин зүйлс (бусад үнийн эрсдэл)-ийн улмаас хэлбэлзэх эрсдэл юм.

i) Бодит үнэ цэнийн болон хүүгийн түвшний эрсдэл

Хүүгийн түвшний эрсдэл гэдэг нь зах зээл дэх зээлийн хүүгийн түвшний өөрчлөлтийн улмаас санхүүгийн хэрэглүүрийн бодит үнэ цэнэ эсвэл ирээдүйн мөнгөн гүйлгээ хэлбэлзэх эрсдэл юм. Групп нь томоохон дүн бүхий урт хугацаат зээлтэй. Группийн хүүгийн эрсдэлд өртөх магадлал нь зах зээл дээрх хүүгийн түвшний хэлбэлзлээр илэрхийлэгдэнэ. Хүү бүхий зээлийн хүүгийн түвшин нь дараах байдалтай байна. Үүнд:

Жилийн хүүгийн түвшин хувь

2018 оны 12 сарын 31


мян.төг мян.төг

Европын сэргээн босголт хөгжлийн банк 7+1 сарын ЛИБОР - 12,135,650 “Хэрлэн Онон Туул ББСБ” ХХК 7+1 сарын ЛИБОР 6,642,257 - Могул Көүл Холдингс Пте Лтд 10% - 728,139 Эс Эйч Жи Холдингс 2 с.а.р.л 15% 810,661 “Хай Би ойл” ХК 6% 1,756,220 1,612,828 ХОТ Холдинг с.а.р.л 15% - 1,091,833 Ж.Бат 0% - 338,359 Ч.Оргилболд 0% 1,518,878 - Монгол Улсын Хөгжлийн банк 7.05% 4,319,715 -

14,237,070 16,717,470



26

САНХҮҮГИЙН ХЭРЭГЛҮҮР/ - ЭРСДЭЛИЙН УДИРДЛАГА (үргэлжлэл)

ii) Гадаад валютын ханшийн өөрчлөлтийн эрсдэл

Валютын эрсдэл гэдэг нь гадаад валютын ханшийн өөрчлөлтийн улмаас санхүүгийн хэрэглүүрийн үнэ цэнэ хэлбэлзэх эрсдэл юм. Ирээдүйн ажил гүйлгээ, хүлээн зөвшөөрөгдсөн хөрөнгө, өр төлбөр Монгол Төгрөгөөс өөр валютаар илэрхийлэгдсэн тохиолдолд валютын эрсдэл үүсдэг. Групп нь ханшийн өөрчлөлтийн эрсдэлд чиглэсэн тусгайлсан бодлого байхгүй.

Mонгол төгрөгөөрх Хэрэгсэл- мян.төг

Ам.доллараарх Хэрэгсэл- мян.төг

Иенээрх хэрэгсэл- мян.төг

Нийт Хэрэгсэл- мян.төг

Санхүүгийн хэрэгсэл 2018 2017 2018 2017 2018 2017 2018 2017

Санхүүгийн хөрөнгө Мөнгөн хөрөнгө 1,739,534 413,337 675,463 454,172 749,367 32,672 3,164,364 900,181 Худалдааны ба бусад авлага 1,598,852 4,974,138 551,504 1,037,276 - - 2,150,356 6,011,414

Нийт санхүүгийн хөрөнгө 3,338,386 5,387,475 1,226,967 1,491,448 749,367 32,672 5,314,720 6,911,595

Санхүүгийн өр төлбөр Богино хугацаат зээл - 338,359 1,518,878 4,243,461 4,319,715 - 5,838,593 4,581,820 Урт хугацаат зээл - - 8,398,477 12,135,650 - - 8,398,477 12,135,650 Санхүүгийн түрээс - 1,794,734 558,850 1,712,128 5,139,733 - 5,698,583 3,506,862 Хүүгийн өглөг - 200,745 2,794,436 5,488,098 26,531 - 2,820,967 5,688,843 Санхүүгийн үүсмэл хэрэглүүрийн өглөг - - - 33,987 - - - 33,987 Худалдааны ба бусад өглөг 9,020,937 8,030,695 122,655 121,357 - - 9,143,593 8,152,051

Нийт санхүүгийн өр төлбөр 9,020,937 10,364,532 13,393,296 23,734,680 9,485,980 - 31,900,213 34,099,213

Цэвэр санхүүгийн хөрөнгө(өр төлбөр) (5,682,552) (4,977,059) (12,166,328) (22,243,232) (8,736,613) 32,672 (26,585,493) (27,187,619)



27


ii) Гадаад валютын ханшийн өөрчлөлтийн эрсдэл (үргэлжлэл)

Групп нь гадаад валютын ханшийн өөрчлөлтийн улмаас гадаад валютаар бүртгэгддэг санхүүгийн хэрэглүүр нь гол төлөв ханшийн эрсдэл хүлээдэг. Ирээдүйн худалдааны гүйлгээ болон хөрөнгө, өр төлбөрийг Группийн үйл ажиллагааны бус валютаар бүртгэх үед гадаад валютын эрсдэл үүсдэг. Группийн өртөж болох валютын ханшийн эрсдэлийн ихэнх нь ам. долларын ханшийн эрсдэл байна. Групп нь үүнээс өөр гадаад валютаар гүйлгээ хийдэггүй тул бусад гадаад валютын ханшийн эрсдэлд өртөхгүй. Компани өөрийн гадаад валютаар илэрхийлэгдсэн санхүүгийн хөрөнгө ба өр төлбөрийг хамгийн сайн, боломжит ханшийг хэрэглэн удирдах бодлогыг барьдаг. Группийн түвшинд

Гадаад валютын эрсдэл

2018 2017

мян.төг мян.төг

Ашиг Ашиг

(Алдагдал) (Алдагдал)

Ам.доллар 10%-иар чангарсан үед (2017: 20%) (1,216,633) (2,224,323)

Ам.доллар 10%-иар суларсан үед (2017:20%) 1,216,633 2,224,323

Иен 10%-иар чангарсан үед (2017: 20%) (873,661) 3,267

Иен 10%-иар суларсан үед (2017: 20%) 873,661 (3,267)



28


c) Төлбөрийн чадварын эрсдэл

Төлбөрийн чадварын эрсдэл нь ажлын капитал, зээлийн хэрэглүүр дэх санхүүгийн төлбөр, үндсэн өрийг төлж барагдуулахтай холбоотой Группийн удирдлагаас үүсдэг. Энэ нь Групп санхүүгийн өр төлбөрөө хугацаанд нь төлж барагдуулахад хүндрэлтэй тулгарах эрсдэл юм. Групп өр төлбөр төлөх хугацаа болоход хангалттай бэлэн мөнгөтэй байх бодлого баримталдаг. Энэ зорилгод хүрэхийн тулд Групп нь хүлээгдэж буй шаардлагыг биелүүлэхийн тулд тогтмол бэлэн мөнгөний үлдэгдэлтэй (эсвэл харилцан тохиролцсон хэрэглүүр) байхыг зорьдог. Төлбөрийн чадварын эрсдэл нь Группийн мөнгөн урсгалыг удирдах чадвараас үүсдэг. Групп тухайн жилийн төсвийг мөнгөн урсгалын хэрэгцээ шаардлагыг үнэлсний үндсэн дээр бэлтгэдэг. Дараах хүснэгтэн мэдээлэл нь Группийн санхүүгийн хөрөнгийн төлбөр төлөхөд бэлэн байдал болон санхүүгийн өр төлбөрийн төлбөр хийх насжилтыг харуулна:


Санхүүгийн хөрөнгө мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг

Мөнгө түүнтэй адилтгах хөрөнгө 3,164,364 900,181 3,161,849 849,614 Худалдааны ба бусад авлага 2,150,356 6,011,414 1,899,848 8,198,376

Нийт санхүүгийн хөрөнгө 5,314,720 6,911,595 5,061,697 9,047,990

Групп Компани

Санхүүгийн өр төлбөр 2018 он 2017 он 2018 он 2017 он

Төлөгдөхөөр хүлээгдэж буй Зээл 1,518,878 1,951,187 1,518,878 1,612,828 Зээлийн хүү 910,527 1,447,893 910,527 1,447,893 Санхүүгийн түрээс - 1,794,734 - 1,794,734 Санхүүгийн түрээс хүү - 200,745 - 200,745

Дүн 2,429,405 5,394,559 2,429,405 5,056,200 1 жил хүртэлх Зээл 4,319,715 2,630,633 4,319,715 1,538,800 Зээлийн хүү 15,853 4,037,058 15,853 3,386,860 Санхүүгийн түрээс 3,890,306 1,712,128 3,890,306 1,712,128 Санхүүгийн түрээс хүү 11,792 3,148 11,792 3,148 Санхүүгийн үүсмэл өглөг - 33,987 - - Худалдааны ба бусад өглөг 9,143,593 8,152,051 8,734,775 7,789,599 Дүн 17,381,259 16,569,005 16,972,441 14,430,535 1 жилээс дээших Зээл 8,398,477 12,135,650 8,398,477 12,135,650 Зээлийн хүү 1,882,795 - 1,882,795 - Санхүүгийн түрээс 1,808,277 - 1,808,277 - Дүн 12,089,549 12,135,650 12,089,549 12,135,650

Нийт санхүүгийн өр төлбөр 31,900,213 34,099,213 31,491,395 31,622,385

Цэвэр санхүүгийн хөрөнгө (өр төлбөр)

(26,585,493) (27,187,619) (26,429,698) (22,574,395)



29

7. БИЗНЕСИЙН НЭГДЭЛ БА ГҮҮДВИЛЛ

2013 оны 9 дүгээр сарын 23-нд компани “Нако Түлш” ХК-ийн 11,723,989 ширхэг хувьцаа буюу 92.93 хувийг 2.5 тэрбум төгрөгөөр худалдан авсан. “Нако Түлш” ХК нь Монголын Хөрөнгийн Биржид бүртгэлтэй компани бөгөөд брикет болон хагас коксжих нүүрсний үйлдвэрлэл эрхэлдэг. “Нако Түлш” ХК нь Дархан хотод коксжих нүүрс болон брикетийн үйлдвэртэй. Уг худалдан авалт нь Компанийн стратегийн нэг хэсэг байсан бөгөөд Охин компанийн үйлдвэрийг ашиглан Компанийн нүүрсийг цэвэр шаталттай нүүрс, утаагүй брикет болгон сайжруулж, өөрийн бүтээгдэхүүний үнэ цэнийг нэмэгдүүлэх явдал юм. “Шарын гол” ХК-ийн ТУЗ-ийн 2016 оны 9 дүгээр сарын 13-ны өдрийн 13-р тогтоолоор “Буянтын хөндийн алтны шороон орд”-ын хил залгаа байршилтай, ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл эзэмшдэг “Нагай” ХХК-ийн хувьцааг худалдан авах гэрээг баталсан. Уг худалдан авалт нь Компанийн стратегийн нэг хэсэг байсан ба “Нагай” ХХК нь Дархан-Уул аймгийн Шарын Гол сумын “Буянтын хөндий” нэртэй газар орших 354,4 болон 104.08 гектар талбайд хайгуул явуулах ДА-0004Х, ДА-0005Х дугаартай хайгуулын тусгай зөвшөөрөл эзэмшдэг. Компани нь Нагай ХХК-ний хувьцааны 100 хувийг 425 сая төгрөгөөр худалдан авсан. Худалдан авалтын өдөр худалдан авсан хөрөнгө болон өр төлбөрийн бодит үнэ цэнийг дараах хүснэгтэд харуулав.

2016 оны 09

сарын 13 мян.төг Хөрөнгө Бэлэн мөнгө ба банкин дах харилцах данс 10 10 Эздийн өмч Хувийн өмч 10 10 Цэвэр хөрөнгийн хуваарилалт: Шарын Гол ХК 100% 10 Хяналтын бус багц 0% - 10 Гүүдвилл Худалдан авалтын төлбөр 425,000 Худалдан авсан цэвэр хөрөнгийн бодит үнэ цэнэ 10 424,990



30

8. БОРЛУУЛАЛТЫН ОРЛОГО



Нүүрсний борлуулалт 41,845,652 37,821,133 41,845,652 37,782,232 Алтны борлуулалт 7,893,293 12,018,131 7,893,293 12,018,131

Нийт борлуулалт 49,738,945 49,839,264 49,738,945 49,800,363

Борлуулалтын хорогдол ба буцаалт (1,051,383) (964,031) (1,051,383) (953,262)

Цэвэр борлуулалт 48,687,562 48,875,033 48,687,562 48,847,101

Орлогын задаргаа

Компани нь орлогын задаргаанд дараах зүйлсийг багтаахыг зорьсон ба орлогоо доорх хүснэгтэн дэх төрлүүдээр задалж тодруулсан. Үүнд:

Орлогын шинж чанар, дүн, хугацаа болон орлого, мөнгөн урсгалын тодорхой бус байдал нь эдийн засгийн өдрөөр хэрхэн нөлөө үзүүлж байгааг харуулах; мөн

Тэмдэглэл 35, Сегментийн мэдээлэл-д дурдсан орлогын сегментийн мэдээллийн уялдаа холбоог санхүүгийн тайлангийн хэрэглэгчдэд ойлгох боломжийг олгох;

2018 он Нүүрс Алт Нийт

мян.төг мян.төг мян.төг Бүтээгдэхүүний төрлөөр Нүүрс 40,794,269 - 40,794,269 Алт - 7,893,293 7,893,293

40,794,269 7,893,293 48,687,562

Гэрээнд оролцогч талуудаар Эрдэнэт Үйлдвэр ХХК 14,441,541 - 14,441,541 Дарханы Дулааны Цахилгаан Станц ТӨХК 10,581,149 - 10,581,149 Эрдэнэтийн Дулааны Цахилгаан Станц ТӨХК 10,846,089 - 10,846,089 Бусад Харилцагч 4,925,490 - 4,925,490 Дотоодын банкинд тушаасан алтны орлого - 7,893,293 7,893,293

40,794,269 7,893,293 48,687,562

Бараа, ажил үйлчилгээг шилжүүлэх хугацаагаар Тодорхой нэг хугацаанд 40,794,269 7,893,293 48,687,562 Тодорхой хугацааны турш - - -

40,794,269 7,893,293 48,687,562



НЭГТГЭСЭН САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГИЙН ТЭМДЭГЛЭЛ(үргэлжлэл)

31

8. БОРЛУУЛАЛТЫН ОРЛОГО (үргэлжлэл)

2017 он Нүүрс Алт Нийт

мян.төг мян.төг мян.төг Бүтээгдэхүүний төрлөөр Нүүрс 36,856,903 - 36,856,903 Алт - 12,018,131 12,018,131

36,856,903 12,018,131 48,875,034

Гэрээнд оролцогч талуудаар Эрдэнэт Үйлдвэр ХХК 10,378,864 - 10,378,864 Дарханы Дулааны Цахилгаан Станц ТӨХК 10,030,536 - 10,030,536 Эрдэнэтийн Дулааны Цахилгаан Станц ТӨХК 11,698,847 - 11,698,847 Бусад Харилцагч 4,748,656 - 4,748,656 Дотоодын банканд тушаасан алтны орлого - 12,018,131 12,018,131

36,856,902 12,018,131 48,875,034

9. БОРЛУУЛАЛТЫН ӨРТӨГ



Цалин, хөлс урамшуулал (6,324,143) (6,630,488) (6,509,278) (6,598,675) Шатахуун болон түлш (10,829,124) (6,796,386) (10,830,059) (6,796,386) Элэгдэл болон хорогдол (6,466,499) (6,286,196) (6,564,790) (6,280,777) Сэлбэг, материал (6,593,497) (3,829,566) (6,580,474) (3,710,045) Ашиглалтын зардлууд (1,724,483) (1,822,745) (1,729,459) (1,822,745) Хөрс хуулалтын хөрөнгийн шавхагдал

- (2,768,851) - (2,768,851)

Уурхайн бүтээн байгуулалтын шавхагдал

- (164,817) - (164,817)

Уурхайн үйлдвэрлэлийн шавхагдал

(166,650) (317,150) (166,650) (317,150)

Нөөцийн болон бусад татварууд (1,454,947) (1,721,570) (1,609,071) (1,721,570) Тэтгэврийн сангийн зардал (825,051) (179,778) (825,051) (179,778) НДШ-ийн зардалд (884,371) (869,550) (908,468) (869,550) Бусад (5,406,209) (7,797,405) (5,840,933) (7,723,971)

(40,674,974) (39,184,502) (41,564,233) (38,954,315)


2018 оны 12 сарын 31-ний өдрөөр тасалбар болсон жилийн НЭГТГЭСЭН САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГИЙН ТЭМДЭГЛЭЛ (үргэлжлэл)

32

10. ЕРӨНХИЙ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ЗАРДАЛ

Тэм



Цалин хөлс болон урамшуулал (1,910,064) (1,960,029) (1,665,315) (1,810,225) Сэлбэг, материал (9,797) (14,655) (9,797) (14,655) Бусдаас авсан ажил үйлчилгээ (227,591) (117,248) (226,457) (114,031) Түрээсийн зардал (123,703) (93,960) (118,893) (87,716) Нийгмийн даатгалын зардал (264,574) (252,375) (232,254) (234,094) Элэгдэл хорогдлын зардал 19,20 (274,868) (247,148) (156,704) (152,965) Тээвэр болон томилолтын зардлууд

(8,651) (32,257) (8,651) (22,652)

Бусад зардал (404,449) (247,987) (382,741) (190,071)

(3,223,697) (2,965,659) (2,800,812) (2,626,409)

11. БОРЛУУЛАЛТ, МАРКЕТИНГИЙН ЗАРДАЛ

Тэм



Цалин хөлс болон урамшуулал (142,548) (215,366) (142,548) (215,366) Сэлбэг, материал (1,650) (83,793) (1,650) (83,793) Бусдаас авсан ажил үйлчилгээ (18,387) (17,790) (18,387) (17,790) Түрээсийн зардал - (3,794) - (3,794) Нийгмийн даатгалын зардал (20,259) (28,104) (20,259) (28,104) Элэгдэл хорогдлын зардал 19,20 (28,369) (30,791) (28,369) (30,791) Тээвэр болон томилолтын зардлууд

(1,304) (3,091) (1,304) (3,091)

Бусад зардал (40,070) (21,409) (40,070) (21,409)

(252,587) (404,138) (252,587) (404,138)

12. САНХҮҮГИЙН ОРЛОГО



Хүүгийн орлого 51,905 22,176 43,237 18,384 Гадаад валютын ханшийн зөрүүний хэрэгжсэн олз

4,486 4,237 4,470 4,237

Гадаад валютын ханшийн зөрүүний хэрэгжээгүй олз

274,120 1,251,216 268,011 1,246,271

Санхүүгийн үүсмэл хэрэглүүрийн бодит үнэ цэнийн өөрчлөлт

5,872 1,185,868 - 1,185,867

336,383 2,463,497 315,718 2,454,759



33

13. САНХҮҮГИЙН ЗАРДАЛ

Тэм



Зээлийн хүүгийн зардал 28 (1,545,791) (1,763,101) (1,338,754) (1,562,986) Гүйцэтгэлд сууриласан хүүгийн зардал (-*)

28 (1,214,971) - (1,214,971) -

Санхүүгийн түрээсийн хүүгийн зардал

29 (240,632) (153,749) (240,632) (153,749)

Санхүүгийн үүсмэл хэрэглүүрийн нэмэгдэл

28 (368,980) (59,340) (368,921) (59,340)

Гадаад валютын ханшийн зөрүүний бус бодит гарз (олз)-цэвэр

(1,893,698) (534,512) (1,722,644) (504,901)

Гадаад валютын ханшийн зөрүүний бодит гарз (олз), цэвэр

- - - -

Нөхөн сэргээлтийн сангийн өөрчлөлт

30 (14,005) (755,162) (14,005) (755,162)

Зээлийн хураамж 28 - (5,057) - (5,057) Зээлийн хүүгийн төлөлтийн хугацаа хэтрүүлсний торгууль

- (1,137,707) - (1,137,707)

(5,278,077) (4,408,628) (4,899,927) (4,178,902)

(-*) Тайлант хугацаанд Компани нь Европын Сэргээн Босголт Хөгжлийн банкны зээлийн гэрээний 2.06 хэсэгт заасны дагуу гүйцэтгэлд суурилсан хүүг тооцож бүртгэсэн. Дээрх дүн гэрээний дагуу 2016 болон 2017 оны ХТЭХӨА-ийн суураас давсан хэсэгт ногдох дүнг илэрхийлнэ.

14. БУСАД ОРЛОГО



Түрээсийн орлого 36,554 23,461 36,554 23,461 Торгуулийн орлого - 682 - 682 Бараа материал борлуулсны орлого

63,672 18,724 63,672 18,724

Үйл ажиллагааны бус бусад орлого 108,360 87,741 108,235 87,741

208,586 130,608 208,461 130,608

15. БУСАД ЗАРДАЛ

Тэм



Хандив, тусламжийн зардал (937,235) (810,364) (937,235) (810,364) Найдваргүй авлагын зардал 25 (2,721,454) (49,452) (2,721,454) (49,452) Бусад зардал (525,135) (402,342) (518,948) (379,710)

(4,183,824) (1,262,158) (4,177,637) (1,239,526)



34

16. БУСАД ОЛЗ(ГАРЗ)

Тэм



Үндсэн хөрөнгө борлуулсны олз гарз

953,708 - 953,708 -

Үндсэн хөрөнгө данснаас хассаны олз/(гарз)

(284,097) (11,956) (284,097) (11,956)

Үндсэн хөрөнгийн үнэ цэнийн бууралтын гарз

(115,956) - (115,956) -

Бараа материалын үнэ цэнийн бууралтын гарз

(14,263) - (14,263) -

Хувьцаа борлуулсны гарз гарз

(i) (322,800) - (322,800) -

Хөрөнгө оруулалтын үнэ цэнийн бууралтын гарз

(i) (175,906) - (175,906) -

Хувьцаа борлуулсны олз

(i) 4,257,761 - - -

4,298,447 (11,956) 40,686 (11,956)

(i) “Шарын Гол” ХК нь “Нако Түлш” ХК-ийн 11,723,989ширхэг хувьцаа буюу нийт хувьцааны 92.93%-ийг эзэмшдэг байсан. ТУЗ-ийн 35/1 дугаар тогтоолоор 2018 оны 12-р сарын 19-ний өдөр нийт эзэмшиж буй хувьцааныхаа 7,588,671 ширхгийг нь нэгжийг нь 109.7 төгрөгөөр борлуулж нийт хувьцааны 32.779%-ийг эзэмшдэг болж өдрөөр охин компани дах хяналтаа алдсан.

2018 он 12 сарын 19

мян.төг

Хүлээн авсан төлбөрийн бодит үнэ цэнэ 824,154 Хяналтаа алдах үеийн охин компанийн цэвэр хөрөнгийн дансны үнэ 2,472,932

Хяналтын эрхгүй хувь оролцооны дансны үнэ 140,287

Үлдэх хувь оролцооны бодит үнэ цэнэ 453,644

Өмнөх Хөрөнгө оруулалтын дансны үнэ (1,784,830) Өмнөх охин компанийн дэлгэрэнгүй орлогод хүлээн зөвшөөрсөн дүн 1,644,542

Хувьцаа борлуулсны шимтгэлийн зардал 8,326 Хувьцаа борлуулсны гарз 322,800 Хөрөнгө оруулалтын үнэ цэнийн бууралтын гарз 175,906

Охин компани борлуулсны олз 4,257,761

Групп нь охин компанийн хөрөнгө (үүнд гүүдвил орно) ба өр төлбөрийн дансны үнэ болон хяналтаа алдах үеийн өдрөөрх өмнөх охин компани дахь аливаа хяналтын бус хувь оролцооны дансны үнийг үл хүлээн зөвшөөрсөн. Хяналтаа алдсанаас болж үүссэн аливаа ажил гүйлгээ, үйл явдал, нөхцөл байдлаас хүлээн авсан нөхөн төлбөрийн бодит үнэ цэнээр нь хэмжиж бүртгэсэн. Мөн өмнөх охин компанид хэвээр үлдсэн аливаа хөрөнгө оруулалтыг хяналтаа алдах үеийн өдрөөрх бодит үнэ цэнэ хүртэл нь тохируулж, бодит үнэ цэнийн өөрчлөлтийг ашиг алдагдлаар хүлээн зөвшөөрсөн.



35

17. ОРЛОГЫН АЛБАН ТАТВАРЫН ЗАРДАЛ

Групп нь Монгол Улсын Татварын хуулийн дагуу татварын зорилгоор татвар ногдуулахгүй орлого болон татвар ногдуулах орлогоос хасагдахгүй зардлуудын нөлөөг тооцсоны үндсэн дээр орлогын татвараа мэдүүлдэг ба 3 тэрбум төгрөг хүртэлх татвар ногдох орлогод 10 хувь (2017: 10%), 3 тэрбум төгрөгөөс давсан татвар ногдох орлогод 25 хувь (2017: 25%)-ийн ААНОАТ төлөх үүрэгтэй.



Орлогын татварын зардал (343,317) (720,326) (284,417) (720,024) Хойшлогдсон татварын өгөөж (зардал) 464,460 (166,409) 474,565 (166,408) 121,143 (886,735) 190,148 (886,432)

Татварын өмнөх алдагдал (82,181) 3,232,097 (4,442,768) 4,017,221

25 хувьд ногдох орлогын татвар (2017: 25%)

965,344 (1,004,305) 1,110,692 (1,004,305)

3 тэрбум төгрөг хүртэлх татвар ногдох орлогод татварын нөлөө

(579,206) 450,000 (666,415) 450,000

Татвар ногдохгүй орлогын нөлөө (506,874) (280,902) (506,874) (280,902) Түр зөрүүний нөлөө 8,347 364,663 7,480 364,663 Компани хоорондын гүйлгээний татварын нөлөө

(235,842) (247,641) (224,976) (247,641)

Нийтлэг хувь хэмжээгээр ногдуулах татвар (348,231) (718,185) (280,093) (718,185)

Тусгайлсан хувь хэмжээгээр ногдох татвар (5,191) (2,141) (4,324) (1,838) Хойшлогдсон татварын өгөөж 474,565 (166,409) 474,565 (166,409)

Орлогын тайланд хүлээн зөвшөөрөгдсөн татварын зардал

121,143 (886,735) 190,148 (886,432)

Дараах хүснэгтэд нэгтгэсэн санхүүгийн байдлын тайланд тусгагдсан хойшлогдсон татварын хөрөнгө болон орлогын албан татварын зардалд гарсан өөрчлөлтийг харууллаа:

Группийн түвшинд Санхүүгийн байдлын тайлан Дэлгэрэнгүй орлогын тайлан

2018 он 2017 он 2018 он 2017 он


Хойшлогдсон татварын хөрөнгө: Уурхайн нөхөн сэргээлтийн нөөц 1,051,307 1,133,047 (81,740) 326,003 Ажилчдын тэтгэврийн сан 227,771 123,441 104,330 28,648 Валютын ханшийн зөрүүний бодит бус гарз

340,953 437,432 (86,373) (203,975)

Хойшлогдсон татварын өр төлбөр: Уурхайн хөрөнгө (446,396) (570,524) 124,128 (234,358) Биет бус хөрөнгийн нягтлан бодох бүртгэлийн хурдавчилсан элэгдэл

253 (2,166) 2,418 573

Үндсэн хөрөнгийн нягтлан бодох бүртгэлийн хурдавчилсан элэгдэл

(636,366) (1,048,168) 411,801 (83,299)

537,521 73,062 474,565 (166,408)



36

17. ОРЛОГЫН АЛБАН ТАТВАРЫН ЗАРДАЛ (үргэлжлэл)

Компанийн түвшинд Санхүүгийн байдлын тайлан Дэлгэрэнгүй орлогын тайлан

2018 он 2017 он 2018 он 2017 он мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг

Хойшлогдсон татварын хөрөнгө: Уурхайн нөхөн сэргээлтийн нөөц 1,051,307 1,133,047 (81,740) 326,003 Ажилчдын тэтгэврийн сан 227,771 123,441 104,330 28,648 Валютын ханшийн зөрүүний бодит бус гарз

340,953 427,326 (86,373) (203,975)

Хойшлогдсон татварын өр төлбөр: Уурхайн хөрөнгө (446,396) (570,524) 124,128 (234,358) Биет бус хөрөнгийн нягтлан бодох бүртгэлийн хурдавчилсан элэгдэл

253 (2,166) 2,418 573

Үндсэн хөрөнгийн нягтлан бодох бүртгэлийн хурдавчилсан элэгдэл

(636,366) (1,048,168) 411,801 (83,299)

537,522 62,956 474,564 (166,408)

18. НЭГЖ ХУВЬЦААНД НОГДОХ АШИГ

Нэгж хувьцаанд ногдох суурь ашгийг тооцоолохдоо тухайн жилийн цэвэр ашгийн Компанийн хувь хэмжээний дүнг тухайн жилийн энгийн хувьцааны жигнэсэн дундаж тоонд хувааж тооцно.


Толгой компанийн энгийн хувьцаа эзэмшигчдэд хуваарилагдах цэвэр ашиг(алдагдал) мян.төг

(101,325) 2,415,791 (4,252,620) 3,130,789

Энгийн хувьцааны жигнэсэн дундаж тоо 10,170,242 10,170,242 10,170,242 10,170,242

Нэгж энгийн хувьцаанд ногдох үндсэн болон хорогдуулсан ашиг(алдагдал) төгрөг

(9.96) 237.54 (418.14) 307.84




37

19. ӨМЧ, БАРИЛГА, ТОНОГ ТӨХӨӨРӨМЖ-ЦЭВЭР

Группийн түвшинд

Барилга, байгууламж

Машин, тоног төхөөрөмж ,

тээврийн хэрэгсэл

Тавилга, эд хогшил

Компьютер

тоног төхөөрөмж

Дуусаагүй

барилга Нийт дүн

Өртөг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг 2017 оны 01 сарын 01-ний үлдэгдэл 6,098,922 31,613,111 131,458 87,475 74,132 38,005,098

Худалдаж авсан - 6,955,430 - 5,684 - 6,961,114 Капиталжуулсан 66 - - - 1,269 1,335 Данснаас хассан (29,533) - - - - (29,533) Дахин ангилал (5,246) 6,799 (1,254) (283) - 16

2017 оны 12 сарын 31-ний үлдэгдэл 6,064,209 38,575,340 130,204 92,876 75,401 44,938,031

Худалдаж авсан 1,128,802 13,254,609 34,860 45,025 - 14,463,297 Капиталжуулсан - - - - 13,636 13,636 Данснаас хассан (28,134) (2,218,783) (3,825) (2,965) - (2,253,707) Охин компани дах хяналтаа алдах үеийн устгах бичилт

(312,560) (2,495,806) (2,187) (1,947) - (2,812,500)


Хуримтлагдсан элэгдэл 2017 оны 01 сарын 01-ний үлдэгдэл 35,293 235,249 642 1,667 - 272,850 Тайлант жилд байгуулсан элэгдэл 1,057,949 5,362,680 18,277 31,854 - 6,470,760 Данснаас хассан (8,088) - - - - (8,088) Дахин үнэлсэн (1,058) (400) 1,458 - - - 2017 оны 12 сарын 31-ний үлдэгдэл 1,084,095 5,597,529 20,377 33,521 - 6,735,522 Тайлант жилд байгуулсан элэгдэл 982,300 5,928,219 30,722 35,566 - 6,976,807 Данснаас хассан (9,944) (386,659) (1,265) (2,655) - (400,524) Үнэ цэнийн бууралт(Тодруулга-16) - 115,956 - - - 115,956 Охин компани дах хяналтаа алдах үеийн устгах бичилт

(74,489) (392,711) (1,435) (1,834) - (470,470)

2018 оны 12 сарын 31-ний үлдэгдэл 1,981,962 10,862,333 48,399 64,598 - 12,957,292

Дансны цэвэр үнэ 2017 оны 01 сарын 01-ний үлдэгдэл 6,063,629 31,377,862 130,816 85,808 74,132 37,732,248





38

19. ӨМЧ, БАРИЛГА, ТОНОГ ТӨХӨӨРӨМЖ-ЦЭВЭР (үргэлжлэл)

Компанийн түвшинд

Барилга, байгууламж

Машин, тоног төхөөрөмж ,

тээврийн хэрэгсэл

Тавилга, эд хогшил

Компьютер

тоног төхөөрөмж

Дуусаагүй

барилга Нийт дүн

Өртөг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг


Худалдаж авсан - 6,955,430 - 5,684 - 6,961,114 Капиталжуулсан - - - - 1,269 1,269 Данснаас хассан (20,044) - - - - (20,044) Дахин ангилал (5,246) 6,799 (1,254) (283) - 16


Худалдаж авсан 1,115,374 12,552,529 10,125 13,443 - 13,691,471 Капиталжуулсан - - - - 13,636 13,636 Данснаас хассан-акталсан (28,134) (388,301) (3,825) (2,965) - (423,226) Санхүүгийн түрээсийн буцаалт - (1,830,482) - - - (1,830,482)


Хуримтлагдсан элэгдэл 2017 оны 01 сарын 01-ний үлдэгдэл - - - - - - Тайлант жилд байгуулсан элэгдэл 1,038,008 5,282,633 17,874 31,759 - 6,370,274 Данснаас хассан (8,088) - - - - (8,088) Дахин үнэлсэн 1,058 400 (1,458) - - - 2017 оны 12 сарын 31-ний үлдэгдэл 1,030,978 5,283,033 16,416 31,759 - 6,362,186 Тайлант жилд байгуулсан элэгдэл 961,846 5,793,148 19,593 31,413 6,806,000 Данснаас хассан-акталсан (9,944) (125,264) (1,265) (2,655) - (139,128) Санхүүгийн түрээсийн буцаалт - (261,395) - - - (261,395) Үнэ цэнийн бууралт(Тодруулга-16) - 115,956 - - - 115,956

2018 оны 12 сарын 31-ний үлдэгдэл 1,980,764 10,804,678 37,660 60,517 - 12,883,619

Дансны цэвэр үнэ 2017 оны 01 сарын 01-ний үлдэгдэл 5,776,939 29,117,305 129,271 85,528 74,132 35,183,175






39

20. БИЕТ БУС ХӨРӨНГӨ


мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг Өртөг

1 сарын 1 302,567 301,907 296,917 296,917

Нэмэгдсэн 89,617 660 89,617 - Охин компани дах хяналтаа алдах үеийн устгах бичилт

(4,490) - - -

12 сарын 31 387,694 302,567 386,534 296,917

Хорогдол

1 сарын 1 278,891 223,121 274,705 220,453

Нэмэгдсэн 24,039 55,770 22,951 54,250 Охин компани дах хяналтаа алдах үеийн устгах бичилт

(4,421) - - -

12 сарын 31 298,509 278,891 297,656 274,704

Цэвэр дансны дүн 89,185 23,676 88,878 22,213



40

21. УУРХАЙН ХӨРӨНГӨ

Уурхайн бүтээн

байгуулалт

Уурхайн үйлдвэрлэл

Хөрс

хуулалтын хөрөнгө

Нийт

мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг Өртөг

2017 оны 01 сарын 01-ний үлдэгдэл 14,188,942 3,971,596 7,596,171 25,756,709

Уурхайн нөхөн сэргээлтийн сангийн өөрчлөлт

- 2,504,872 - 2,504,872

Хойшлуулсан хайгуул ба үнэлгээний хөрөнгөнөөс шилжиж ирсэн

- - (7,596,171) (7,596,171)

2017 оны 12 сарын 31-ний үлдэгдэл 14,188,942 6,476,468 - 20,665,410

Нэмэгдсэн - 163,451.48 - 163,451 Уурхайн нөхөн сэргээлтийн сангийн өөрчлөлт

- (994,856) - (994,856)


Хуримтлагдсан элэгдэл

2017 оны 01 сарын 01-ний үлдэгдэл 372,865 609,934 4,892,054 5,874,853

Тайлант жилд байгуулсан элэгдэл, ашиг алдагдалд

310,362 161,290 (4,892,054) (4,420,402)

2017 оны 12 сарын 31-ний үлдэгдэл 683,227 771,223 - 1,454,450

Тайлант жилд байгуулсан элэгдэл, ашиг алдагдалд

279,841 409,880 - 689,722

2018 оны 12 сарын 31-ний үлдэгдэл 963,068 1,181,104 - 2,144,172

Дансны цэвэр үнэ





41

22. УРТ ХУГАЦААТ ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТ

a) Охин компаниуд

Охин компанийн

нэр Үндсэн үйл ажиллагаа

Эзэмшлийн хувь Хөрөнгө оруулалтын

дансны дүн

2018 2017 2018 2017

“Нако Түлш” ХК

Брикет болон хагас коксжих нүүрсний үйлдвэрлэл

- 92.93% - 1,784,830

“Нагай” ХХК Гадаад худалдаа 100% 100% 425,000 425,000

Нийт 425,000 2,209,830

b) Хараат компаниуд

Хараат компанийн нэр

Үндсэн үйл ажиллагаа Эзэмшлийн хувь

Хөрөнгө оруулалтын дансны дүн

2018 2017 2018 2017

“Нако Түлш” ХК Брикет болон хагас коксжих нүүрсний үйлдвэрлэл

32% - 453,644 -

“Шарын Гол Энерго” ХХК

Нүүрс боловсруулах үйлдвэрлэл 30% 30% - -

Нийт 453,644 -

“Шарын Гол” ХК нь “Нако Түлш” ХК-ийн 11,723,989ширхэг хувьцааг буюу нийт хувьцааны 92.93%-ийг эзэмшдэг байсан. ТУЗ-ийн 35/1 дугаар тогтоолоор нийт эзэмшиж буй хувьцааныхаа 7,588,671 ширхэгийг борлуулж нийт хувьцааны 32.779%-ийг эзэмшдэг болж 2018 оны 12-р сарын 19-ний өдрөөр охин компани дах хяналтаа алдсан. 2018/12/31 нд “Нако Түлш” ХК дахь үлдэх хөрөнгө оруулалтын бодит үнэ цэнэ нь 453,644 мянган төгрөг байсан.

Компани нь 2011 оны 03-р сарын 13-ны өдөр Монгол улсад бүртгэлтэй нүүрс боловсруулах үйл ажиллагаа явуулдаг “Шарын Гол Энерго” ХХК-ийн 30%-ийг эзэмшсэн. 2018 оны 12-р сарын 31-нд “Шарын Гол Энерго” ХХК-ийн бүртгэлийн дүн нь доор хүснэгтэд харуулсны дагуу тэг төгрөг (2017: тэг төгрөг) байсан:

Хараат компани дахь хөрөнгө Групп Компани

2018 он 2017 он 2018 он 2017 он мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг Хөрөнгө оруулалтын өртөг (“Шарын Гол Энерго” ХХК)

363,205 363,205 363,205 363,205

Хуримтлагдсан цэвэр алдагдлын хувь

1 сарын 1 363,205 363,205 363,205 363,205

Цэвэр алдагдлын хувь - - - -

12 сарын 31 363,205 363,205 363,205 363,205

Цэвэр дансны үнэ - - - -



42

23. БАРАА МАТЕРИАЛ



Нүүрс 428,754 238,505 428,754 349,178 Сэлбэг хэрэгсэл 1,778,525 1,708,870 1,778,525 1,708,337 Хангамжийн материал 498,881 401,824 498,881 372,515 Түүхий эд материал 101,816 200,093 101,816 89,421 Бусад 45 239 45 239

2,808,021 2,549,531 2,808,021 2,519,690 Бараа материалын үнэ цэнийн бууралтын хасагдуулга

(109,377) (95,114) (109,377) (95,114)

2,698,644 2,454,417 2,698,644 2,424,576

24. УРЬДЧИЛЖ ТӨЛСӨН ЗАРДАЛ БА БУСАД ЭРГЭЛТИЙН ХӨРӨНГӨ



Урьдчилж гарсан зардал 307,849 911,685 307,849 911,685 Бусад 78,816 221,724 78,816 111,857

386,665 1,133,409 386,665 1,023,542

25. ХУДАЛДААНЫ БА БУСАД АВЛАГА

Тэм



Гуравдагч этгээд 2,174,589 2,362,298 2,174,589 2,294,371 Холбоотой талаас авах авлага 37 2,629,410 3,177,454 2,423,204 5,475,124 Бусад 341,184 745,035 296,882 702,254

5,145,183 6,284,787 4,894,675 8,471,749

Худалдааны авлагын үнэ цэнийн бууралтын хасагдуулга

(2,994,827) (273,373) (2,994,827) (273,373)

2,150,356 6,011,414 1,899,848 8,198,376

Групп төрийн өмчийн байгууллагуудаас томоохон хэмжээний авлагуудтай бөгөөд удирдлагын зүгээс эдгээр нь эрсдэлгүй гэж үзэж байна.



43

26. МӨНГӨ ТҮҮНТЭЙ АДИЛТГАХ ХӨРӨНГӨ



Касс дах бэлэн мөнгө 1,628 3,032 1,612 2,689 Банкны харилцах дахь мөнгөн хөрөнгө

3,162,736 897,149 3,160,237 846,925

3,164,364 900,181 3,161,849 849,614

Групп Компани

2018 он 2017 он 2018 он 2017 он мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг

Төгрөг 1,739,534 413,326 1,738,892 409,624 Ам.Доллар 675,463 454,183 673,590 407,318 Иен 749,367 32,672 749,367 32,672

3,164,364 900,181 3,161,849 849,614

27. ХУВЬЦААТ КАПИТАЛ БА НӨӨЦҮҮД



Зөвшөөрөгдсөн хувьцаа: Гаргасан болон бүрэн төлөгдсөн 10,170,242 хувьцаа

1,017,024 1,017,024

1,017,024

1,017,024

Хувьцааны урамшуулал 23,145,158 23,145,158 23,145,158 23,145,158 Дахин үнэлгээний нөөц 9,632,468 10,046,237 9,632,468 10,046,237 Хяналтын бус багц - (140,287) - -

12 сарын 31-ний өдрөөр 33,794,650 34,068,132 33,794,650 34,208,419

Энгийн хувьцаа эзэмшигчид нь ногдол ашиг зарласан үед түүнийг авах болон компанийн хувь нийлүүлэгчдийн хуралд эзэмшиж буй хувьцааныхаа тоотой тэнцүү саналын эрхтэй оролцоно. Бүх энгийн хувьцаа нь компанийн үлдэх хөрөнгөнд хувь тэнцүүлэн тэгш байна. Дахин үнэлгээний нөөц нь барилга, тоног төхөөрөмж, тавилга эд хогшил болон компьютерын дахин үнэлгээнээс үүссэн болно. Группийн дахин үнэлгээний нөөцийн өөрчлөлт дараах байдалтай байна:



1 сарын 1 10,046,237 10,032,701 10,046,237 10,032,701

Нэмэгдсэн - 31,012 - 31,012 Хасагдсан (413,769) (17,476) (413,769) (17,476)

12 сарын 31 9,632,468 10,046,237 9,632,468 10,046,237




44

28. УРТ ХУГАЦААТ ЗЭЭЛ

Группийн түвшинд Тэм Үр ашигт хүүний

хувь

Үндсэн төлбөр Хуримтлагдсан хүү,

хураамж Санхүүгийн үүсмэл

хэрэглүүр Нийт дүн

2018 он 2017 он 2018 он 2017 он 2018 он 2017 он 2018 он 2017 он Урт хугацаат зээл мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг

Европын сэргээн босголт хөгжлийн банк (i) 7+1 сарын

ЛИБОР

- 12,135,650 - 2,642,671 - - - 14,778,321 Хэрлэн Онон Туул ББСБ ХХК 6,642,257 - 1,452,297 - - - 8,094,554 - Фаярбөрд Эс Эйч Жи Инвестмэнт Лтд (ii) - - 910,527 1,149,314 - - 910,527 1,149,314 Ж.Бат (iii) 10% - 338,359 - - - - - 338,359 Хай Би ойл ХХК (iv) 6% 1,756,220 - 430,498 - - - 2,186,718 -

Нийт зээл 8,398,477 12,474,009 2,793,322 3,791,985 - - 11,191,799 16,265,994

Хасах нь: Урт хугацаат зээлийн богино хугацаат хэсэг

Европын сэргээн босголт хөгжлийн банк

(i) 7+1 сарын

ЛИБОР - - - 2,642,671 - - - 2,642,671

Фаярбөрд Эс Эйч Жи Инвестмэнт Лимитед Лтд

(ii) 7+6 сарын

ЛИБОР - - 910,527 1,149,314 - - 910,527 1,149,314

Ж.Бат (iii) 10% - 338,359 - - - - - 338,359

Урт хугацаат зээлийн богино хугацаанд хамаарагдах хэсэг

- 338,359 910,527 3,791,985 - - 910,527 4,130,344

Нийт урт хугацаат зээл 8,398,477 12,135,650 1,882,795 - - - 10,281,272 12,135,650



45

28. УРТ ХУГАЦААТ ЗЭЭЛ (үргэлжлэл)

Группийн түвшинд Тэм Үр ашигт хүүний

хувь


хураамж Санхүүгийн үүсмэл

хэрэглүүр Нийт дүн

2018 он 2017 он 2018 он 2017 он 2018 он 2017 он 2018 он 2017 он Богино хугацаат зээл мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг

Могул Көүл Холдингс Пте Лтд (iv) 10% - 728,139 - 213,342 - - - 941,481 Эс Эйч Жи Холдингс 2 С.а.р.л (v) 15% - 810,661 - 530,847 - - - 1,341,508 Хай Би Ойл ХК (vi) 6% - 1,612,828 - 298,579 - - - 1,911,407 ХОТ Холдингс С.а.р.л. (vii) 15% - 1,091,833 - 650,197 - 33,987 - 1,776,017 Ч.Оргилболд (viii) - 1,518,878 - - - - - 1,518,878 - Монгол Улсын Хөгжлийн банк (ix) 7.05% 4,319,715 - 15,853 - - - 4,335,568 -

Богино хугацаат зээл 5,838,593 4,243,461 15,853 1,692,965 - 33,987 5,854,446 5,970,413

Нэмэх нь: Урт хугацаат зээлийн богино хугацаат хэсэг


(i) 7+1 сарын

ЛИБОР - - - 2,642,671 - - - 2,642,671

Фаярбөрд Эс Эйч Жи Инвестмэнт Лтд

(ii) 7+6 сарын

ЛИБОР - - 910,528 1,149,314 - - 910,528 1,149,314

Ж.Бат (iii) - 338,359 - - - - - 338,359


- 338,359 910,528 3,791,985 - - 910,528 4,130,344

Нийт богино хугацаат зээл 5,838,593 3,905,102 (894,675) (2,099,020) - 33,987 4,943,918 1,840,069



46


Компанийн түвшинд Тэм Үр ашигт хүүний хувь


хураамж Нийт дүн

2018 он 2017 он 2018 он 2017 он 2018 он 2017 он Урт хугацаат зээл мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг

Европын сэргээн босголт хөгжлийн банк (i)

7+1 сарын ЛИБОР

- 12,135,650 - 2,642,671 - 14,778,321 Хэрлэн Онон Туул ББСБ ХХК 6,642,257 - 1,452,297 - 8,094,554 -

Фаярбөрд Эс Эйч Жи Инвестмэнт Лтд (ii) 7+6 сарын

ЛИБОР - - 910,527 1,149,314 910,527 1,149,314

Хай Би ойл ХХК (iv) 6% 1,756,220 - 430,498 - 2,186,718 -

Нийт зээл 8,398,477 12,135,650 2,793,322 3,791,985 11,191,799 15,927,635

Хасах нь: Урт хугацаат зээлийн богино хугацаат хэсэг

Европын сэргээн босголт хөгжлийн банк (i) 7+1 сарын

ЛИБОР - - - 2,642,671 - 2,642,671

Хэрлэн Онон Туул ББСБ ХХК (i) 7+1 сарын

ЛИБОР - 1,452,297 1,452,297 -

Фаярбөрд Эс Эйч Жи Инвестмэнт Лтд (ii) 7+6 сарын

ЛИБОР - - 910,527 1,149,314 910,527 1,149,314


- - 2,362,824 3,791,985 2,362,824 3,791,985

Нийт урт хугацаат зээл 8,398,477 12,135,650 430,498 - 8,828,975 12,135,650



47


Компанийн түвшинд

Үр ашигт хүүний хувь


хураамж Нийт дүн

2018 он 2017 он 2018 он 2017 он 2018 он 2017 он

Богино хугацаат зээл мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг

Могул Көүл Холдингс Пте Лтд (iv) 10% - 728,139 - 213,342 - 941,481 Эс Эйч Жи Холдингс 2 С.а.р.л (v) 15% - 810,661 - 530,847 - 1,341,508 Хай Би Ойл ХК (vi) 6% - 1,612,828 - 298,579 - 1,911,407 Ч.Оргилболд (viii) - 1,518,878 - - - 1,518,878 - Монгол Улсын Хөгжлийн банк (ix) 7.05% 4,319,715 - 15,853 - 4,335,568 -

Богино хугацаат зээл 5,838,593 3,151,628 15,853 1,042,768 5,854,446 4,194,396

Нэмэх нь: Урт хугацаат зээлийн богино хугацаат хэсэг


(i) 7+1 сарын

ЛИБОР - - - 2,642,671 - 2,642,671

Фаярбөрд Эс Эйч Жи Инвестмэнт Лимитед Лтд

(ii) 7+6 сарын

ЛИБОР - - 910,527 1,149,314 910,527 1,149,314


- - 910,527 3,791,985 910,527 3,791,985

Нийт богино хугацаат зээл 5,838,593 3,151,628 926,380 4,834,752 6,764,973 7,986,381



48

28. УРТ ХУГАЦААТ ЗЭЭЛ (үргэлжлэл) Тайлант хугацааны зээлийн хөдөлгөөн

Үндсэн төлбөр, Санхүүгийн үүсмэл хэрэглүүр

Тэм 2018 оны 01

сарын 01 Зээлийн

эргэн төлөлт Валютын

Ханш Шилжүүлсэн

зээл Авсан зээл Бусад


мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг


(i) 12,135,650 - (171,800) (11,963,850) - - -

“Хэрлэн Онон Туул ББСБ” ХХК (i) - (6,117,637) 796,044 11,963,850 - 6,642,257 Ж.Бат (iii) 338,359 - - - - (338,359) - Могул Көүл Холдинг Пте Лтд (iv) 728,139 (765,639) 37,500 - - - - Эс Эйч Жи Холдингс 2 С.а.р.л (v) 810,661 (852,411) 41,750 - - - - “Хай Би Ойл” ХК (vi) 1,612,828 143,392 - - - 1,756,220 ХОТ Холдингс С.а.р.л. (vii) 1,091,833 - - - - (1,091,833) - Ч.Оргилболд (viii) - (911,153) 45,102 - 2,384,929 1,518,878 Монгол Улсын Хөгжлийн банк (ix) - (1,852,332) 303,107 - 5,868,940 - 4,319,715

Зээлийн үндсэн төлбөрийн дүн 16,717,470 (10,499,172) 1,195,095 - 8,253,869 (1,430,192) 14,237,070

ХОТ Холдингс С.а.р.л. (vii) 33,987 - - - - (33,987) -

Санхүүгийн үүсмэл хэрэглүүрийн дүн 33,987 - - - - (33,987) -

Үндсэн төлбөр, Санхүүгийн үүсмэл хэрэглүүр нийт дүн

16,751,457 (10,499,172) 1,195,095 - 8,253,869 (1,464,179) 14,237,070



49

28. УРТ ХУГАЦААТ ЗЭЭЛ (үргэлжлэл) Тайлант хугацааны зээлийн хүү, хураамжийн хөдөлгөөн

Хуримтлагдсан хүү, хураамж 2018 оны 01 сарын 01

Төлсөн Хүү

Шилжүүлсэн Тайлагнасан

татвар Валютын

Ханш Хүүгийн зардал

Бусад Суутган татвар


мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг

Европын сэргээн босголт хөгжлийн банк (i) 2,606,938 - (2,606,938) - - - (0)

Хэрлэн Онон Туул ББСБ ХХК (i) - (3,344,990) 2,606,938 - 51,800 2,099,923 38,626 - 1,452,297 Фаярбөрд Эс Эйч Жи Инвестмэнт Лтд (ii) 1,038,431 (138,550) - (185,800) 75,705 - - 789,786 Могул Көүл Холдинг Пте Лтд (iv) 213,342 - - - - - (213,342) - - Эс Эйч Жи Холдингс 2 С.а.р.л (v) 530,847 (365,344) - (331,161) 22,499 102,054 - 41,105 - Хай Би Ойл ХК (vi) 298,579 - - - 31,708 100,211 - - 430,498 ХОТ Холдингс С.а.р.л. (vii) 650,197 - - - 31,708 100,211 (782,116) - - Монгол Улсын Хөгжлийн банк (ix) - (115,236) - - 5 131,084 - - 15,853

Санхүүгийн түрээс 203,893 (231,988) (200,745) - - 240,632 - - 11,792

Хуримтлагдсан хүүгийн дүн 5,542,227 (4,196,108) (200,745) (516,960) 213,425 2,774,115 (956,832) 41,105 2,700,226

Европын сэргээн босголт хөгжлийн банк (i) 35,733 - (35,733) - - - - - - Хэрлэн Онон Туул ББСБ ХХК (i) - (36,218) 35,733 - 485 - - - - Фаярбөрд Эс Эйч Жи Инвестмэнт Лимитед Лтд

(ii) 110,883 - - - 9,859 - - - 120,742

Хураамжийн дүн 146,616 (36,218) - - 10,344 - - - 120,742

Хуримтлагдсан хүү, хураамж 5,688,843 (4,232,326) (200,745) (516,960) 223,769 2,774,115 (956,832) 41,105 2,820,968




50


(i) Европын Сэргээн Босголт Хөгжлийн банкнаас авсан зээл 2014 оны 1 сарын 15-нд Компани нь Европын Сэргээн Босголт Хөгжлийн банктай (ЕСБХБ) урт хугацаатай, барьцаагүй, 10.0 сая ам.долларын нийт дүнтэй хөрөнгө оруулалтын зээлийн гэрээг Хаан банкнаас авсан зээлийг төлөх болон нүүрс угаах үйлдвэрийн барилгын ажлыг санхүүжүүлэхээр байгуулсан. Зээлийг 2016 оны 1 сарын 15-наас эхлэн зургаа (6) хувааж (хагас жил тутамд 1.6 сая ам.доллар) төлөх нөхцөлтэй. Зээлийг гэрээ байгуулснаас хойш 2 жилийн дотор хэсэгчлэн авах боломжтой. Энэхүү зээл нь жилийн 7% дээр нэмэх нь 1 сарын ЛИБОР хүү нэмэгдэх ба мөн хугацаа хэтэрсэн боловч төлөгдөөгүй байгаа дүнгээс тооцсон 2% -ийн нэмэгдүүлсэн хүү нэмэгдэнэ. Компани нь зээлийн эхний хэсэг болох 5.0 сая ам.долларыг 2014 оны 5 сарын 16-нд авсан бөгөөд зээлийг Хаан банкнаас авсан зээлийг төлөхөд болон нүүрс угаах үйлдвэрийн барилгын ажлыг санхүүжүүлэхэд зарцуулсан. Зээлийн гэрээний дагуу, компани нь гэрээнд заасан нөхцөлүүдийг биелүүлэх ёстой. Компани нь зээлийн гэрээгээр шаардсан дараах зүйлсийг зөрчсөн байна. Үүнд:

- Зээлдүүлэгчээс бичгээр зөвшөөрөл авалгүйгээс өөр зээлдэгчээс зээл авах; - Зээлийг гэрээнд заасан хугацааны дагуу хугацаанд нь төлөх; - Санхүүгийн харьцааны шалгуурыг ханган ажиллах;

2017 оны 12 сарын 22-ний өдөр ЕСБХБ болон Монголын Голд Минт ХХК нарын хооронд байгуулсан Даатгаварын гэрээний дагуу ЕСБХС нь гэрээгээрх бүх үүрэг, эрхээ Монголын Голд Минт ХХК-д шилжүүлсэн. 2018 оны 07 сарын 25-ны өдөр Монгол Голд Минт ХХК болон Хэрлэн Онон Туул ББСБ ХХК нарын хооронд Даатгаварын гэрээ байгуулан зээлийн бүх үүрэг, эрхээ Хэрлэн Онон Туул ББСБ ХХК-д шилжүүлсэн. Групптэй байгуулсан зээлийн хугацаа 2018 оны 12 сарын 15-ний өдөр дуссан боловч боловч Хэрлэн Онон Туул ББСБ ХХК нь зээлийг урт хугацаанд эргэн төлүүлэхээр тохиролцсон бөгөөд зээлийн гэрээг шинэчлэх үйл ажиллагаа хийгдэж байгаа. 2018 оны 12 сарын 31-ний байдлаар үндсэн зээлийн үлдэгдэл 6,642,257 мян.төг (2017: 12,135,650 мян.төг) түүний хүү болон бусад үүргийн төлөгдөөгүй үлдэгдэл 1,452,298 мян.төг (2017: 2,642,671 мян.төг) байна. Тайлант хугацаанд Компани нь Европын Сэргээн Босголт Хөгжлийн банк нарын хооронд байгуулсан зээлийн гэрээний 2.06 хэсэгт заасны дагуу компани нь гүйцэтгэлд суурилсан хүүг тооцож бүртгэсэн. Энэхүү гэрээний 2.06-д заасан гүйцэтгэлд суурилсан хүү гэдэг нь өмнөх жилийн хүү татвар элэгдэл хорогдлын өмнөх ашиг (ХТЭХӨА)-ийн суурь ХТЭХӨА-аас давсан хэсэгт 10%-аар ногдуулна. Энэхүү зээлийн эрхийг Европын Сэргээн Босголт Хөгжлийн банк нь Монгол Голд Минт ХХК руу шилжүүлэхдээ эх гэрээний бүх эрх, үүргийн хамт шилжүүлсэн бөгөөд Монгол Голд Минт ХХК нь мөн эх гэрээний эрх, үүргийн хамт Хэрлэн Онон Туул ББСБ ХХК руу шилжүүлсэн. Компани гэрээний дээрх заалтын дагуу 2016 болон 2017 оны ХТЭХӨА-ийн суурь ХТЭХӨА-аас давсан хэсэгт ногдох нийт 1,214,971 мян.төгрөгийн хүүгийн зардлаар хүлээн зөвшөөрч бүртгэсэн. (ii) Фаярбөрд Эс Эйч Жи Инвестмэнт Лимитед Лтд-н хөрвөх зээл 2014 оны 3 сарын 31-нд Компани нь Фаярбөрд Эс Эйч Жи Инвестмэнт Лтд-тэй барьцаагүй, хөрвөх нөхцөлтэй, урт хугацаатай, 5.0 сая ам.долларын нийт дүнтэй хөрөнгө оруулалтын зээлийн гэрээг байгуулсан. Зээлийг гэрээний хугацаа дуусахаас 30 өдрийн өмнөх хугацаанд хэсэгчлэн авах боломжтой ба гэрээ байгуулагдсанаас 5 жилийн дараа төлөх нөхцөлтэй. Жилийн 7% -ийн хүүтэй ба 6 сарын ЛИБОР хүү нэмэгдэнэ. Компани нь зээлийн эхний хэсэг болох 2.5 сая ам.долларыг 2014 оны 5 сарын 5-нд авсан бөгөөд зээлийг нүүрс угаах үйлдвэрийн барилгын ажлыг санхүүжүүлэхэд зарцуулсан. 2017 онд зээлдүүлэгч нь зээлийг мөнгөөр төлүүлэхээр шийдвэрлэн нэхэмжилснээр үндсэн зээлийг 2017 онд бүрэн барагдуулсан. 2018 оны 12 сарын 31-ний өдрөөр хуримтлагдсан хүүгийн үлдэгдэл 910,528 мян.төг (2017: 1,149,314 мян.төг) байна.




51

28. УРТ ХУГАЦААТ ЗЭЭЛ (үргэлжлэл) (iii) Монгол улсын иргэн Ж.Батаас авсан зээл “Нако Түлш” ХК-ийн гүйцэтгэх удирдлага асан Ж.Бат нь компанийн эргэлтийн хөрөнгийг санхүүжүүлэх зорилгоор зээл өгсөн. Тус зээлийг барагдуулуулахаар зээлдүүлэгч нь шүүхийн байгууллагад хандаж төлбөрийг барагдуул гэсэн шүүхийн шийдвэр гарсан. Тус төлбөрийг 2016 онд барагдуулж дуусах байсан ч барагдуулаагүй байна. 2018 оны 12 сарын 31-ний байдлаар зээлийн үндсэн төлөгдөөгүй үлдэгдэл нь 0 (2016: 338,359 мян.төг) мянган төгрөг байна. (iv) Могул Көүл Холдинг Пте Лтд-н хөрвөх зээл 2014 оны 3 сарын 31-нд Компани нь Могул Көүл Холдинг Пте Лтд -тэй барьцаагүй, хөрвөх нөхцөлтэй, урт хугацаатай, 1.0 сая ам.долларын нийт дүнтэй хөрөнгө оруулалтын зээлийн гэрээг байгуулсан. Зээлийг гэрээний хугацаа дуусахаас 30 өдрийн өмнөх хугацаанд хэсэгчлэн авах боломжтой ба гэрээ байгуулагдсанаас 18 сарын дараа төлөх нөхцөлтэй, жилийн 10.0%-ийн хүүтэй бөгөөд хүү нь үндсэн төлбөрийн хамт хугацаа дуусах өдөр төлөгдөнө. Компани нь зээлийн эхний хэсэг болох 300 мянган ам.долларыг 2015 оны 8 сарын 21-нд авсан бөгөөд зээлийг компанийн өдөр тутмын үйл ажиллагааны зардлыг санхүүжүүлэхэд зарцуулсан. Зээлдүүлэгч нь үлдэгдэл зээлийн үндсэн төлбөр болон хүүгийн өглөгийн бүх эсвэл тодорхой хувийг зээлд заасны дагуу компанийн бүрэн төлөгдсөн энгийн хувьцаанд хөрвүүлэх боломжтой. Зээлийн өглөгийг хөрвүүлэлтийн өдрөөс хойш 6 сарын хугацааны жигнэсэн дундаж хувьцааны үнээр хөрвүүлнэ. Эргэлзээ үүсгэхээс зайлсхийх үүднээс хөрвүүлэх өдрийн Монгол Банкнаас зарласан Америк Долларын ханшийг ашиглан хөрвүүлнэ гэж зээлийн гэрээгээр заасан. Зээлийн гэрээний хугацаа 2017 оны 6 сарын 30-нд дууссан ба 2018 оны 3 сарын 28-ны өдөр зээлийн хугацааг 2018 оны 12 сарын 31 хүртэл сунгасан ба энэ нэмэлт өөрчлөлтөөр зээлийг хугацааны эцэст энгийн хувьцаа руу хөрвүүлэхгүй байхаар тохиролцсон. Зээлийн гэрээний дагуу компани нь тайлант онд зээлийн гэрээгээр хүлээсэн үүргээ бүрэн барагдуулсан (2017: үндсэн зээл 728,139 мян.төг, хүү болон бусад үүрэг 213,342 мян.төг). (v) Эс Эйч Жи Холдингс 2 С.а.р.л-с авсан зээл 2014 оны 10 сарын 20-нд Компани нь Эс Эйч Жи Холдингс 2 С.а.р.л.-тэй барьцаагүй, богино хугацаатай, 334 мянган ам.долларын нийт дүнтэй, 3 сарын хугацаатай хөрөнгө оруулалтын зээлийн гэрээг байгуулсан. Жилийн 15% -ийн хүүтэй. Компани нь зээлийг 2014 оны 10 сарын 30-нд авсан бөгөөд зээлийг компанийн өдөр тутмын үйл ажиллагаанд санхүүжүүлэхэд зарцуулсан. Зээлийн гэрээг 2015 оны 11 сарын 13-ний нэмэлт өөрчлөлтөөр хугацааг 2016 оны 6 сарын 30 хүртэл, 2017 оны 01 сарын 24-ний нэмэлт өөрчлөлтөөр хугацааг 2017 оны 6 сарын 30 хүртэл сунгасан. 2018 оны 3 сарын 28- ний өдөр Гэрээний нэмэлт өөрчлөлт №4-өөр гэрээний хугацааг 2018 оны 12 сарын 31 хүртэл сунгасан. Хуримтлагдсан хүүг болон үндсэн зээлийг хугацааны эцэст төлөх үүрэгтэй. 2018 оны 4 сарын 19-ний өдөр зээлийн гэрээнд нэмэлт өөрчлөлт хийн зээлдэгчийн нэрийг Фаярбөрд Глобал Мастер Фанд болгон өөрчилсөн. Компани нь тайлант онд үндсэн зээлийг түүний хуримтлагдсан хүүгийн хамт бүрэн барагдуулсан (2017: зээлийн үндсэн болон хүүгийн өглөгүүд нь харгалзан 810,661 болон 530,847 мян.төг тус байсан).




52

28. УРТ ХУГАЦААТ ЗЭЭЛ (үргэлжлэл) (vi) “Хай Би Ойл” ХК-с авсан зээл 2014 оны 6 сарын 30-нд Компани нь “Хай Би Ойл” ХК-тай барьцаагүй, богино хугацаатай, 500 мянган ам.долларын нийт дүнтэй, 3 сарын хугацаатай хөрөнгө оруулалтын зээлийн гэрээг байгуулсан. Жилийн 6% -ийн хүүтэй. Компани нь зээлийн эхний хэсэг болох 300 мянган ам.долларыг 2014 оны 7 сарын 31-нд авсан. Үлдсэн 200 мянган ам.долларыг 2014 оны 9 сарын 29-нд авсан ба зээлийг компанийн өдөр тутмын үйл ажиллагааны зардлыг санхүүжүүлэхэд зарцуулсан. 2016 оны 1 сарын 29-ний өдөр Зээлийн гэрээний хугацааг 2016 сарын 12 сарын 31 хүртэл дахин сунгасан. 2015 оны 07 сарын 01-ний өдөр Компани нь “Хай Би Ойл” ХК-тай барьцаагүй, богино хугацаатай, 250 мянган ам.долларын нийт дүнтэй, 12 сарын хугацаатай, жилийн 6%-ийн хүүтэй хөрөнгө оруулалтын зээлийн гэрээг байгуулсан. Компани нь зээлийн хөрөнгийг Могул Поверт төлөх өрөө төлөхөд ашигласан. Хай Би Ойл ХК нь 2019 оны 03 сарын 28-ны өдөр энэхүү зээлийг хуримтлагдсан хүүгийн хамт компанийн энгийн хувьцаанд хөрвүүлэхээр шийдвэрлэсэн (Тэмдэглэл 40-ийг харна уу). Эдгээр зээлүүдийн гэрээний хугацаа дууссан ба 2018 оны 12 сарын 31-ний байдлаар зээлийн үндсэн болон хүүгийн өглөгүүд нь 1,756,220 болон 430,498 мян.төг (2017: 1,612,828 болон 298,579 мян.төг) тус тус байсан. (vii) ХОТ Холдинг С.а.р.л (хуучин 2-Пак Ресурсэс Инвестмэнт С.а.р.л)-н хөрвөх зээл 2012 оны 11 сарын 12-нд Нако Түлш ХК болон 2-Пак Ресурсэс Инвестмэнт С.а.р.л нар нь 500 мянган ам доллар хүртэлх зээлийг, жилийн 10%-ийн хүүтэй, хугацааны эцэст хэсэгчлэн болон бүхэлдээ хувьцаанд хөрвөх нөхцөлтэй зээлийн гэрээг хоёр жилийн хугацаатай байгуулсан. Хөрвөх зээлээс Охин компанийн ашигласан нийт үндсэн зээлийн дүн нь 2013 оны 12 сарын 31-ний байдлаар 400 мянган ам.доллар. 2014 оны 8 сарын 15-нд Охин компани нь нэмж 50 мянган ам.долларын зээл авснаар нийт зээлийн үлдэгдэл 450 мянган ам.доллар болсон. Зээлийн хугацаа 2014 оны 11 сарын 12-нд дууссан боловч 1-р Нэмэлт өөрчлөлтөөр зээлийн хугацааг ижил нөхцөлтэйгөөр 1 жилээр сунгасан. Өмнөх сунгасан хугацаа нь 2015 оны 11 сарын 12-нд дууссан боловч 2-р болон 3-р Нэмэлт өөрчлөлтөөр тус бүр 1 жилээр сунгасан. Харин нэмэлт өөрчлөлтөөр зээлийн хүүг жилийн 15% болгосон ба зээлдүүлэгчийн нэр нь ХОТ Холдинг С.а.р.л болон өөрчлөгдсөн. Энэ нь мөн Охин компанийн холбоотой тал болно. 2-р Нэмэлт өөрчлөлтөөр шинэчлэгдсэнээс бусад зээлийн нөхцөлүүд хүчин төгөлдөр хэвээр үлдсэн. Өмнөх сунгасан хугацаа нь 2016 оны 11 сарын 12-нд дууссан боловч 3-р Нэмэлт өөрчлөлтөөр дахин төсөл 6 сараар сунгасан. 3-р Нэмэлт өөрчлөлтөөр шинэчлэгдсэнээс бусад зээлийн нөхцөлүүд хүчин төгөлдөр хэвээр үлдсэн. 4 болон 5-р нэмэлт өөрчлөлтөөр зээлийн хугацааг 2018 оны 12 сарын 31 хүртэл сунгасан ба зээлдэгчийн нэрийг Говь Караван ХХК болгон өөрчилсөн. (viii) МУ-ын иргэн Ч.Оргилболдоос авсан зээл

2018 оны 11 сарын 07-ны өдөр компанийн холбоотой тал болох МУ-ын иргэн Ч.Оргилболдоос 930,000 ам.долларын барьцаагүй, хугацаагүй, хүүгүй зээлсэн. Зээлийн хөрөнгийг компанийн өдөр тутмын үйл ажиллагааны зардлыг санхүүжүүлэхэд зарцуулсан. 2018 оны 12 сарын 31-ний өдрөөр зээлийн үлдэгдэл 1,518,878 мян.төг (2017: 0 төг) байна.




53


(ix) МУ-ын Хөгжлийн банкнаас авсан зээл 2018 оны 08 сарын 07-ны өдөр Компани нь Монгол Улсын Хөгжлийн Банктай 6 сарын хугацаатай, 7.05%-ийн хүүтэй, 264 сая иений ЗГ-ШГ-З 2018-128 тоот зээлийн гэрээ байгуулсан. Зээлийн гэрээний дагуу зээл нь алт олборлолтын үйл ажиллагааг санхүүжүүлэх зорилготой. 2018 оны 11 сарын 30-ны зээлийн гэрээнд нэмэлт өөрчлөлт хийн зээлийн хугацааг 2019 оны 11 сарын 13-ны өдөр хүртэл сунгасан. Зээлийн барьцаанд дараах хөрөнгүүдийг барьцаалсан.

№ Барьцааны зүйл Барьцаа хөрөнгийн

Байршил

Улсын бүртгэлийн

дугаар

Хөрөнгийн үнэлгээ

1 Бульдозер D-9

Дархан Уул аймаг, Шарын гол сум,

Шарын гол ХК-ийн нүүрсний уурхайд

ажилладаг техникүүд

1821 УН 205,830 2 Комацу HD-465 гр№38 0303 ТТА 229,812

3 Комацу HD-465 гр№39 0301 ТТА 229,812 4 Комацу HD-465 гр№40 0304 ТТА 229,812 5 Комацу HD-465 гр№41 0322 TTA 229,812

6 Комацу HD-465 гр№42 0321 TTA 229,812 7 Комацу HD-465 гр№43 0320 TTA 229,812

8 Комацу HD-465 гр№44 0323 TTA 229,812 9 Комацу HD-465 гр№37 0302 TTA 229,812

10 Өрөм Di-550 7119 УН 215,657

11 Белаз 7555B Гр№57 0149 TTA 150,480 12 Белаз 7555B Гр№54 0140 TTA 150,480


15 Белаз 7555B Гр№52 0096 TTA 150,480


18 Белаз 7555B Гр№58 0151 TTA 150,480

19 Грейдер G-655 5327 УН 133,392 20 Komatsu-D375 9025 УН 182,419

Хөдлөх хөрөнгийн нийт үнэлгээ 3,779,635

1 Нэгдсэн засварын газрын барилга 12,700м2 талбайтай

Дархан уул аймаг Шарын гол сум,

Шарын гол ХК-ийн нүүрсний уурхай болон Шарын гол суманд байрладаг

үл хөдлөх эд хөрөнгүүд.

Y-2001000934 474,275

2 Дархан Уул аймаг, Шарын гол сум, Хайрхан баг Тосгон 1-42тоот 457 м2 талбайтай

Y-2001001162 154,855

3 Авто граж хэсгийн барилга 5616 м2 талбайтай Y-2001000938 128,061

4 Төмөр замын хэсэг граж, засвар дохиолол байр, диспечер 4374 м2 талбайтай

Y-2001000939 102,087

5 Нүүрс ангиллын ачих дамжлагын байр 4223м2 талбайтай

Y-2001000935 126,583

6 Конторын барилга 2592 м2 талбайтай Y-2001000940 526,477

7 Лаборатор буюу үйлчлэх комбинатын хэсгийн барилга 4711 м2 талбайтай

Y-2001000936 446,873

8 Амины орон сууц Дархан Уул аймаг, Дархан сум, 14-р баг 2-р хороолол, 12-6 тоот 106м2 талбайтай

Дархан уул аймаг, Дархан сум

Y-2003014007 118,077

Үл хөдлөх эд хөрөнгийн нийт үнэлгээ 2,077,289

Барьцаа хөрөнгийн нийт үнэлгээ 5,856,923




54

29. САНХҮҮГИЙН ТҮРЭЭСИЙН ӨГЛӨГ

“Ти Ди Би Лизинг” ХХК – Санхүүгийн түрээс

2017 оны 7 сарын 06-нд экскаваторыг үйл ажиллагаандаа ашиглахаар Групп нь санхүүгийн түрээсийн гэрээг “ТДБ Лизинг” ХХК-тай байгуулсан. Групп нь 55.6 мянган долларыг сар бүр төлөх бөгөөд түрээсийн хугацааны эцэст түрээсийн хөрөнгийн үнийн 30% буюу 353,1 мянган долларыг төлөх эсвэл тухайн үнийг 12 сарын хугацаанд тэнцүү төлөх гэсэн нөхцөлтэйгөөр хөрөнгийн эзэмшил шилжих сонголттой байсан ба групп нь нэг жилийн хугацаагаар сунгаж, сар бүр 31,3 мянган долларыг төлөхөөр болсон.

2018 оны 12 сарын 31-ний байдлаар санхүүгийн түрээсийн үндсэн болон хүүгийн өглөгүүд нь 558,850 мян.төг болон 1,047 мян.төг (2017: 1,712,127 болон 3,148 мян.төг) байсан. “Ти Ди Би Лизинг” ХХК – Санхүүгийн түрээс

2018 оны 08 сарын 01-нд HITACHI ЭКСКАВАТОР ZX870-ыг үйл ажиллагаандаа ашиглахаар групп нь санхүүгийн түрээсийн гэрээг “ТДБ Лизинг” ХХК-тай байгуулсан. Групп нь сар бүр гэрээнд заагдсан төлбөрийг төлөх ба санхүүгийн түрээс нь 2020 оны 08-р сарын 10 нь хүртэл төлөгдөх нөхцөлтэй. 2018 оны 12 сарын 31-ний байдлаар санхүүгийн түрээсийн үндсэн болон хүүгийн өглөгүүд нь 1,424,434 мян.төг болон 2,348 мян.төг байсан. “Ди Би Эм Лизинг” ХХК – Санхүүгийн түрээс

2018 оны 10 сарын 19-нд ЭКСКАВАТОР 1900-6-ыг үйл ажиллагаандаа ашиглахаар групп нь санхүүгийн түрээсийн гэрээг “Ди Би Эм” ХХК-тай байгуулсан. Групп нь сар бүр гэрээнд заагдсан төлбөрийг төлөх ба санхүүгийн түрээс нь 2020 оны 05-р сарын 20 нь хүртэл төлөгдөх нөхцөлтэй. 2018 оны 12 сарын 31-ний байдлаар санхүүгийн түрээсийн үндсэн болон хүүгийн өглөгүүд нь 3,715,299 мян.төг болон 8,397 мян.төг байсан. 2013 “Эбердигм” ХХК – Санхүүгийн түрээс

2013 оны 12 сарын 15-нд Групп нь “Эбердигм” ХХК-тай Группийн одоогийн үйл ажиллагаанд ашиглахаар гурван (3) автосамосвал түрээслэхээр хоёр (2) жилийн, үл цуцлах санхүүгийн түрээсийн гэрээ байгуулсан. Уг түрээсийн гэрээ нь тоног төхөөрөмжийг үйл ажиллагаанд оруулсан өдрөөс эхэлнэ. Дээр дурдсан санхүүгийн түрээсийн нөхцөл дараах байдалтай байна:

a) Эхний гурван (3) сарын түрээсийн төлбөр нь 111.9 сая төгрөг. b) 7 дэх сараас 10 дахь сар хүртэлх хугацаанд төлбөрийн уян хатан нөхцөлтэй c) 11 дэх сараас 16 дахь сар хүртэлх хугацааны сарын түрээсийн төлбөр нь дунджаар 242.5 сая

төгрөг. d) 17 дахь сараас 24 дэх сар хүртэлх хугацааны сарын түрээсийн төлбөр нь 123.3 сая төгрөг байна. e) Мөн санхүүгийн түрээсийн гэрээнд заасны дагуу түрээсийн хугацаа дуусгавар болсноор

түрээсийн хөрөнгийг өмчлөх эрх Группт шилжинэ.

Тус санхүүгийн түрээсийн хөрөнгийн зориулалт, ашиглалттай холбоотойгоор хөрөнгийг буцааж, өмнөх онуудад төлсөн түрээсийн үндсэн төлбөрүүдийн 50%-ийг буюу 622,686 мян.төг-г групп нь буцаан авсан. 2018 оны 12 сарын 31-ний байдлаар санхүүгийн түрээсийн үндсэн болон хүүгийн өглөгүүд нь 0 (2017: 1,794,734 болон 200,745 мян.төг) байсан.




55

29. САНХҮҮГИЙН ТҮРЭЭСИЙН ӨГЛӨГ (үргэлжлэл) Тайлант хугацааны санхүүгийн түрээсийн хөдөлгөөн


Төлсөн Цуцалсан Нэмж авсан

Валютын Ханш


мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг

“Ти Ди Би Лизинг” ХХК 1,712,127 (1,210,500) - 57,222 558,849 “Ти Ди Би Лизинг” ХХК - (677,467) 2,005,715 96,187 1,424,435 “Ди Би Эм” ХХК - (2,042,926) 5,582,858 175,367 3,715,299 “Эбердигм” ХХК 1,794,735 - (1,794,735) - - -

Санхүүгийн түрээсийн дүн

3,506,862 (3,925,753) (1,794,735) 7,583,433 328,776 5,698,583

Тайлант хугацааны санхүүгийн түрээсийн хүүгийн хөдөлгөөн


Төлсөн Цуцалсан Хүү 2018 оны 12

сарын 31 мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг

“Ти Ди Би Лизинг” ХХК 3,148 (127,134) - 125,033 1,047 “Ти Ди Би Лизинг” ХХК - (57,463) - 59,811 2,348 “Ди Би Эм” ХХК - (47,391) - 55,789 8,398 “Эбердигм” ХХК 200,745 (200,745) - -

Санхүүгийн түрээсийн хүүгийн дүн

203,893 (231,988) (200,745) 240,632 11,792

30. САНГУУД

a) Уурхайн нөхөн сэргээлтийн сан Групп нь уурхайн талбайн нөхөн сэргээлтийн ирээдүйн зардалд хямдруулсан сууриар бүрэн нөөц байгуулсан. Дахин сэргээлтийн нөөц нь 2035 он хүртэл гарахаар хүлээгдэж буй холбогдох нөхөн сэргээлтийн зардлын өнөөгийн үнэ цэнийг илэрхийлдэг. Одоогийн эдийн засгийн орчинд үндэслэсэн төсөөллийг ашиглан ирээдүйн өр төлбөрийг тооцоолсон. Эдгээр төсөөллийг санг материаллаг байдлаар өөрчлөхөд үед тогтмол хянаж байдаг. Гэсэн хэдий ч, бодит нөхөн сэргээлтийн зардал нь шаардлагатай сэргээх ажлын ирээдүйн зах зээлийн үнээс хамаарах бөгөөд үүнд тухайн хугацааны зах зээлийн нөхцөл байдал нөлөөлнө. Мөн, нөхөн сэргээлтийн хугацаа нь эдийн засгийн боломжит түвшнүүдэд уурхайн үйлдвэрлэл зогсох үеэс шалтгаалах магадлалтай. Энэ нь угийн тодорхойгүй байдаг ирээдүйн нүүрсний үнээс шалтгаална.



1 сарын 1 11,330,472 8,070,438 11,330,472 8,070,438

Өөрчлөлт 14,005 755,162 14,005 755,162 Капиталжуулалт (831,405) 2,504,872 (831,405) 2,504,872

12 сарын 31 10,513,072 11,330,472 10,513,072 11,330,472

2018 оны 12 сарын 31-нээрх нөөцийн тооцоололд ашигласан хөнгөлөлтийн түвшин нь 10.21% (2017: 6.3%).




56

30. САНГУУД (үргэлжлэл) b) Ажилчдын тэтгэврийн сан

2018 оны 11-н сард хамтын хэлэлцээрийн дагуу тэтгэмж олгох журам өөрчлөгдсөн ба Шарын Гол ХК-ийн үйлдвэрчний эвлэлийн хамтын хэлэлцээрийн 6.2.1-д зааснаар компанид ажиллаж байгаад өндөр насны тэтгэвэр тогтоолгохоор хөдөлмөрийн гэрээг дуусгавар болгож байгаа ажилтанд тухайн компанид ажилласан жил тутамд салбарын хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээгээр тогтоон тэтгэмжийг нэг удаа компаниас олгодог болж өөрчлөгдсөн. Групп нь ажилчдыг төлөөлөн үйлдвэрчний эвлэлийн хороотой тэтгэврийн дараах хөтөлбөрийн нөхцөлийг тохиролцон тогтмол хугацаанд хэлэлцдэг. Ажилчдын тэтгэврийн сангийн цэвэр өнөөгийн үнэ цэнийг тодорхойлоход 6.068%-ийн хорогдуулсан хувь хэмжээ ашигласан. Энэхүү хөтөлбөр нь санхүүжигдээгүй болно.



01 сарын 01 1,234,411 947,935 1,234,411 947,935

Одоогийн үйлчилгээний өртөг-Удирдлага 94,366 34,055 94,366 34,055 Одоогийн үйлчилгээний өртөг-Уурхайн ажилчид

915,764 215,580 915,764 215,580

Хүүгийн зардал 122,066 100,113 122,066 100,113 Тэтгэврийн төлөлт (88,896) (63,272) (88,896) (63,272)

12 сарын 31 2,277,711 1,234,411 2,277,711 1,234,411




57

31. ХУДАЛДААНЫ БОЛОН БУСАД ӨГЛӨГ

Тэм



Гуравдагч талд өгөх худалдааны өглөг

2,044,684 3,119,784 2,044,684 3,071,373

Холбоотой талд өгөх худалдааны өглөг

37 918,324 315,190 959,414 186,419

Бусад татварын өглөг 4,607,472 3,648,825 4,212,358 3,590,669 ЭМНДШ-ийн өглөг 386,575 426,201 331,781 370,581 Цалингийн өглөг 597,889 549,734 597,889 494,198 Бусад 588,648 92,317 588,648 76,359

9,143,592 8,152,051 8,734,774 7,789,599

32. ГЭРЭЭНИЙ ӨР ТӨЛБӨР



Гэрээний өр төлбөр 2,356,410 20,560 2,356,410 20,560

12 сарын 31 2,356,410 20,560 2,356,410 20,560

Гэрээний өр төлбөр Групп Компани 2018 он 2017 он 2018 он 2017 он

Гэрээний үлдэгдэл мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг

1 сарын 1 20,560 36,083 20,560 36,083

Тайлант хугацаанд гэрээний өр төлбөрөөс хүлээн зөвшөөрсөн орлого

(13,801,495) (561,082) (13,801,495) (561,082)

Тайлант хугацаанд мөнгөөр хүлээн зөвшөөрсөн орлогоос хэтэрсэн орлого

(499,469) (33,946) (499,469) (33,946)

Тайлант хугацаанд орлогоор хүлээн зөвшөөрөөгүй гүйцэтгэлд урьдчилж авсан мөнгө

16,636,816 579,504 16,636,816 579,504

12 сарын 31 2,356,410 20,560 2,356,410 20,560




58

32. ГЭРЭЭНИЙ ӨР ТӨЛБӨР (үргэлжлэл) Дээрх гэрээнүүдэд заасан эдгээр биелүүлээгүй байгаа гүйцэтгэлийн үүргүүд хангагдах үед буюу ирээдүйн тайлант хугацаанд орлогоор хүлээн зөвшөөрч бүртгэгдэх орлогын шинжилгээ нь дараах байдалтай байна.

2018 оны 12 сарын 31 2019

2019 оноос хойш

Нийт

мян.төг мян.төг мян.төг

Эрдэнэт үйлдвэр ХХК-ийн гэрээ 2,327,690 - 2,327,690

Дарханы төмөрлөрийн үйлдвэр ХК-ийн гэрээ 9,541 - 9,541

Бусад харилцагчдын гэрээ 19,179 - 19,179

2,356,410 - 2,356,410

2017 оны 12 сарын 31 2018

2018 оноос хойш

Нийт

мян.төг мян.төг мян.төг

Л.Батсайхан 2,179 - 2,179

УБ Сигнэт ХХК 2,640 - 2,640

Бусад харилцагчдын гэрээ 15,741 - 15,741

20,560 - 20,560

33. ОРЛОГЫН ТАТВАРЫН ӨГЛӨГ



1 сарын 1 681,151 (82,019) 679,720 (83,147)

Нэмж ногдуулсан-ААНОАТ 338,126 720,024 280,093 720,024 Нэмж ногдуулсан-Суутган татвар 307,226 - 307,226 - Нэмж ногдуулсан-Хүүгийн орлогод 5,190 303 4,324 - Төлөгдсөн татвар (500,000) (100,000) (500,000) (100,000) Охин компани дах хяналтаа алдах үеийн устгах бичилт

(205) 142,843 - 142,843

12 сарын 31 831,488 681,151 771,365 679,720




59

34. НЯГТЛАН БОДОХ БҮРТГЭЛИЙН ГОЛ БОДЛОГУУДЫН ХУРААНГУЙ a. Гадаад валютаарх ажил гүйлгээ Группийн тайлагнагч валют нь Монгол улсын Төгрөг юм. Группийн үйл ажиллагааны үндсэн валют нь Монгол Улсын Төгрөг болно. Гадаад валютаар илэрхийлэгдсэн мөнгөөрх хөрөнгө, өр төлбөрийг тайлагнах валют (Төгрөг) руу хөрвүүлэхдээ балансын өдрийн албан ханшаар, гадаад валютаар илэрхийлэгдсэн орлого, зарлагуудыг гүйлгээ гарсан өдрийн албан ханшаар хөрвүүлсэн. Эдгээр хөрвүүлэлтээс үүссэн ханшийн зөрүүний олз ба гарзыг орлогын тайланд тусгасан. Гадаад валютаар илэрхийлэгдсэн мөнгөн бус хөрөнгө, өр төлбөрийг түүхэн өртгөөр нь илэрхийлж гүйлгээ гарсан өдрийн албан ханшаар төгрөгт хөрвүүлсэн. Тайлант жилийн явцад хэрэглэж байсан ханш дараах байдалтай байна:

Дундаж ханш Хаалтын ханш 2018 он 2017 он 2018 он 2017 он

Ам.доллар ба төгрөг 2,472.13 2,439.38 2,642.92 2,427.13 Евро ба төгрөг 2,919.65 2,754.03 3,024.65 2,897.87 Иен ба төгрөг 22.39 21.75 23.98 21.53

b. Бизнесийн нэгдэл ба гүүдвилл Бизнесийн нэгдлийг бүртгэхдээ худалдан авалтын нягтлан бодох бүртгэлийн аргыг ашиглана. Худалдан авалт хийхэд зарцуулж буй өртөг нь хүлээн авсан зүйлийн худалдан авалтын өдрийн бодит үнэ, худалдагдаж буй компани дахь хяналтын багцын ашиг сонирхол ороогүй дүнгийн нийлбэр байна. Бизнесийн нэгдлийн үед Групп нь худалдагдаж буй компани дахь хяналтын бус багцын дүнг бодит үнээр нь үнэлэх, эсвэл худалдагдаж буй талын тодорхойлох боломжтой цэвэр хөрөнгийн дүнтэй хувь тэнцүүлэн үнэлэх эсэхээ сонгодог. Бизнесийн нэгдэл хэрэгжих үед, худалдан авагч компанид худалдагдаж буй компани дахь өөрийн хөрөнгийн ашиг сонирхол нь худалдан авалтын өдрөөр, бодит үнээр дахин үнэлэгдэж, орлого эсвэл зарлагаар хүлээн зөвшөөрөгдөнө. Үүнийг гүүдвиллыг тодорхойлоход харгалзаж үзнэ. Худалдан авагч компанийн шилжүүлэх аливаа болзошгүй төлбөрийг худалдан авалтын өдрөөр бодит үнээр хүлээн зөвшөөрнө. Хөрөнгө эсвэл өр төлбөрөөр ангилсан болзошгүй төлбөр нь санхүүгийн хэрэглүүр бөгөөд НББОУС 39 Санхүүгийн хэрэглүүр: Хүлээн зөвшөөрөлт ба Хэмжилтийн хүрээнд хамаарах бөгөөд бодит үнэ цэнээр үнэлэх ба бодит үнэ цэнийн өөрчлөлтийг орлого, зардлын дансанд эсвэл бусад дэлгэрэнгүй орлогын өөрчлөлтөөр хүлээн зөвшөөрнө. Хэрэв болзошгүй төлбөр нь НББОУС 39 - хамаарахгүй тохиолдолд зохих СТОУС-ийн дагуу үнэлнэ. Болзошгүй төлбөрийг өөрийн хөрөнгөнд ангилсан бол дахин үнэлэхгүй бөгөөд дараа хийгдэх тооцоог өөрийн хөрөнгөнд хамаарна.




60

34. НЯГТЛАН БОДОХ БҮРТГЭЛИЙН ГОЛ БОДЛОГУУДЫН ХУРААНГУЙ (үргэлжлэл)

b. Бизнесийн нэгдэл ба гүүдвилл (үргэлжлэл) Гүүдвиллыг анхлан хүлээн зөвшөөрөхдөө өртгөөр нь буюу, тодорхойлогдох боломжтой хөрөнгө ба тооцоолсон өр төлбөрийн цэвэр дүнгээс шилжүүлсэн төлбөр, хяналтын бус багцын хувь оролцоонд хүлээн зөвшөөрсөн дүн ба өмнө нь эзэмшсэн хувь оролцооны нийлбэрийн илүү гарсан хэсгээр хүлээн зөвшөөрнө. Хэрвээ төлбөрийн дүн нь цэвэр хөрөнгийн бодит үнээс илүү байвал Групп нь олж эзэмшиж буй бүх хөрөнгө болон тооцсон бүх өр төлбөрийг зөв тодорхойлсон эсэхийг дахин үнэлж, худалдан авалтын өдөр хүлээн зөвшөөрөх дүнг хэмжих процедуруудыг шалгана. Дахин үнэлсний эцэст цэвэр хөрөнгийн бодит үнэ цэнийн дүн нь шилжүүлсэн төлбөрүүдийн нийт дүнгээс илүү хэвээр байвал олзыг ашиг, алдагдлын дансанд хүлээн зөвшөөрнө.

Анхлан хүлээн зөвшөөрсний дараа гүүдвиллийг, өртгөөс хуримтлагдсан үнэ цэнийн бууралтын алдагдлыг хассан дүнгээр бүртгэнэ.

Гүүдвилл нь мөнгөн урсгал үүсгэгч нэгжийн нэг хэсгийг бүрдүүлж байгаа ба уг нэгжийн үйл ажиллагааны нэг хэсгийг борлуулсан тохиолдолд, энэ үйл ажиллагааны борлуулалтын олз, гарзыг тодорхойлохдоо борлуулсан үйл ажиллагаатай холбогдох гүүдвиллийг борлуулсан үйл ажиллагааны бүртгэлийн дүнд оруулж тооцно. Энэ нөхцөлд борлуулсан гүүдвиллийг борлуулсан үйл ажиллагаа, мөнгөн урсгал үүсгэгч нэгжийн борлуулалтыг авч үлдсэн хэсгийн үнэд хувь тэнцүүлэн хэмжинэ. c. Орлого хүлээн зөвшөөрөлт

i) Нүүрсний борлуулалт

Нүүрсний борлуулалтыг өмчлөх эрхийг худалдан авагчид нь шилжсэн үед үүсэж байгаа өмчлөлтэй холбоотой томоохон эрсдэл, өгөөж нь шилжсэн үед хүлээн зөвшөөрнө. Энэ нь ихэнхдээ бүтээгдэхүүн биетээр галт тэрэг, конвейэр эсвэл өөр бусад тээвэрлэгч механизмд ачигдах үед үүснэ.

ii) Алтны орлого

Алтыг борлуулалтыг олборлосон алтаа Монгол банкинд цэвэр хүндийн жингээр нь тушаасан үед орлогоор хүлээн зөвшөөрнө.

iii) Хүүгийн орлого

Хорогдуулсан өртгөөр хэмждэг санхүүгийн бүх хэрэглүүр болон борлуулахад бэлэн гэж ангилсан хүү тооцдог санхүүгийн хөрөнгийн хувьд, хүүгийн орлогыг шаардлагатай үед санхүүгийн хөрөнгө эсвэл өр төлбөрийн бүртгэлийн дүнтэй цэвэршүүлсэн богино хугацааны буюу санхүүгийн хэрэглүүрийн таамагласан хугацаанд тооцоолсон, ирээдүйд хүлээж авах буюу төлөх мөнгөн урсгалын бууруулсан хүүгийн түвшнийг ашигласан үр ашигт хүүгийн аргад үндэслэн хүлээн зөвшөөрнө. Хүүгийн орлогыг нэгтгэсэн орлогын тайлангийн санхүүгийн орлогод бүртгэнэ.

iv) Түрээсийн орлого

Үйл ажиллагааны түрээс гэж ангилсан түрээсээс олсон орлогыг түрээсийн хугацааны туршид шулуун шугамын аргаар хүлээн зөвшөөрнө.

v) Үзүүлсэн үйлчилгээ, кафе болон туслах эх үүсвэрийн орлого

Үйлчилгээ үзүүлэхтэй холбоотой болон бусад үйл ажиллагаанаас олсон орлогыг бараа, ажил үйлчилгээг харилцагчид шилжүүлсэн үед хүлээн зөвшөөрнө.




61


d. Өртөг/ Зардал хүлээн зөвшөөрөлт Борлуулсан бүтээгдэхүүний өртөг ба зардал нь тайлант хугацааны үед өөрийн хөрөнгийг бууруулж буй хөрөнгө оруулагчдад олгосон хуваарилалтаас бусад эдийн засгийн өгөөжийн гадагшлах урсгал, хөрөнгийн бууралт, мөн өр төлбөрийн нэмэгдэл зэрэг болно. Борлуулсан бүтээгдэхүүний өртөг ба зардлыг гарсан үед нь нэгтгэсэн орлогын тайланд хүлээн зөвшөөрнө. e. Санхүүгийн орлого/(зардал) Санхүүгийн орлогод хөрөнгө оруулалтад бодогдсон хүүгийн орлогыг хамааруулна. Хүүгийн орлогыг үр ашигт хүүгийн аргыг хэрэглэн орлого олсон тайлант үеийнх нь нэгтгэсэн орлогын тайланд тусгана. Санхүүгийн зардалд зээлийн хүүгийн зардал хамааруулна. Капиталжуулах шаардлагыг хангасан хөрөнгийн худалдан авалт, барилгын ажил эсвэл үйлдвэрлэлтэй шууд хамааралтай капиталжуулагдсан зээлийн өртгөөс бусад бүх зээлийн хүүгийн зардлыг үр ашигт хүүгийн аргыг хэрэглэн гарсан тайлант үеийнх нь орлогын тайланд тусгана. f. Зээлийн өртөг Хугацаа шаардсан хөрөнгийн худалдаж авах, барьж байгуулах, үйлдвэрлэхтэй шууд холбоотой зээлийн зардлыг тухайн хөрөнгө иж бүрэн, ашиглахад бэлэн болох хүртэлх хугацаанд капиталжуулдаг. Тухайн зорилгоор авсан зээлтэй холбоотой хүүгийн түвшин эсвэл Группийн зээлийн ерөнхий эх үүсвэр нь ашиглагдаж буй бол жигнэсэн дундаж хүүгийн түвшнээр санхүүгийн зардлыг капиталжуулдаг. Зээлийн өртгийн капиталжуулалт нь хөрөнгийн барьж босгох үйл явц зогссон үед дуусдаг. Бусад зээлийн өртөг нь тухайн зардал гарсан үеийн хугацаандаа “Санхүүгийн зардал”-д тайлагнагддаг. g. Түрээс Тухайн гэрээ нь түрээсийн гэрээ эсвэл түрээс агуулж байгаа эсэхийг тодорхойлохдоо анхны өдрийн гэрээний агуулга дээр үндэслэнэ. Гэрээг гүйцэтгэхэд тусгай хөрөнгийг ашиглах шаардлагатай эсэх ба гэрээ нь хөрөнгийг ашиглах эрхийг шилжүүлж байгаа эсэх зэргийг, хэдийгээр уг эрхийг гэрээнд тодорхой заагаагүй байсан ч, үнэлж үзэх шаардлагатай.

i) Групп түрээслэгч Үйл ажиллагааны түрээсийн төлбөрийг дэлгэрэнгүй орлогын нэгтгэсэн тайланд түрээсийн хугацааны туршид шулуун шугамын аргаар үйл ажиллагааны зардлаар хүлээн зөвшөөрнө. Санхүүгийн түрээс нь Группийн түрээсэлж байгаа хөрөнгийн өмчлөх эрхтэй холбоотой бараг бүх эрсдэл, өгөөжийг түрээслэгч олж авсныг нэгтгэсэн санхүүгийн байдлын тайланд түрээсийн хамгийн бага төлбөрүүдийн өнөөгийн үнэ цэнэтэй тэнцүү хэмжээгээр хөрөнгө ба өр төлбөрөөр хүлээн зөвшөөрсөн дүн юм. Түрээсийн хамгийн бага төлбөрийг санхүүгийн зардал болон өр төлбөрийн үлдэгдлийг бууруулах дүнд хуваарилна. Санхүүгийн зардлыг өр төлбөрийн үлдэгдэл дүнд тогтмол хуваарь бүхий хүүгийн түвшнийг тогтоохын тулд түрээсийн хугацаа бүрд хуваарилдаг. Болзошгүй түрээс нь тухайн гарсан тайлант хугацаанд зардлаар бүртгэнэ.




62


g. Түрээс (үргэлжлэл)

ii) Групп түрээслүүлэгч Түрээслүүлэгч нь хөрөнгийн эзэмшилтэй холбоотой бараг бүх эрсдэлийг хүлээж, өгөөжийг хүртэж байгаа түрээсийг үйл ажиллагааны түрээс гэж ангилна. Үйл ажиллагааны түрээсийн гэрээг анх байгуулахад гарсан шууд зардлуудыг түрээсэлсэн хөрөнгийн бүртгэлийн дүн дээр нэмэх ба түрээсийн хугацаанд түрээсийн орлогыг зөвшөөрөхтэй адил аргаар хүлээн зөвшөөрнө. h. Татварын зардал

i) Тайлант хугацааны орлогын албан татвар Тайлант жилийн болон өмнөх хугацааны албан татварын хөрөнгө ба өр төлбөрийг татварын байгууллагаас буцаан авахаар хүлээж байгаа эсвэл татварын байгууллагад төлөх дүнгээр хэмжинэ. Энэ дүнг тооцоолоход хэрэглэсэн татварын хувь хэмжээ, татварын хуулиуд нь санхүүгийн байдлын тайлангийн өдрийн байдлаар хүчин төгөлдөр үйлчилж байсан болно.

Цэвэршүүлэх хууль ёсны эрхтэй бөгөөд Групп нь цэвэр дүнгээр нь барагдуулах хандлагатай байгаа эсвэл хөрөнгийг борлуулсан даруйдаа өр төлбөрийг барагдуулах гэж байгаа тохиолдолд л одоо байгаа татварын хөрөнгө, өр төлбөрүүдийг хооронд нь цэвэршүүлэн тайлагнаж болно.

Эдгээр зүйлд холбоотой тайлант жилийн орлогын албан татварыг орлого үр дүнгийн тайланд биш шууд өөрийн хөрөнгөнд хүлээн зөвшөөрнө. Удирдлага нь НББ-ийг яаж хөтлөхийг холбогдох татварын хууль, журмуудад тодорхой зааж өгөөгүй, нэмэлт тайлбар тодруулга шаардлагатай тийм шинэ нөхцөл байдал үүссэн эсэхийг тодруулахаар тодорхой хугацаа тутамд татварын тайлангаа хянаж үздэг ба шаардлагатай бол сан байгуулдаг.

ii) Хойшлогдсон орлогын албан татвар Санхүүгийн байдлын тайлангийн өдрийн байдлаарх хөрөнгө, өр төлбөрийн татвар ногдох дүн ба тэдгээрийн санхүүгийн тайлан дээрх бүртгэлийн хооронд гарах түр зөрүүнд “Тайлан тэнцлийн арга”-ыг ашиглан хойшлогдсон орлогын албан татварыг хүлээн зөвшөөрнө.

Хойшлогдсон орлогын албан татварын өр төлбөрийг дор дурдсанаас бусад бүх түр зөрүүнд хүлээн зөвшөөрнө. Үүнд:

- Хойшлогдсон орлогын албан татварын өр төлбөр нь гүүдвиллийг анх хүлээн зөвшөөрөх үед эсвэл бизнесийн нэгдлийн бус хөрөнгө, өр төлбөрийн гүйлгээнээс үүссэн, уг гүйлгээ нь НББ-ийн ашиг (алдагдал), татвар ногдох ашиг (алдагдал) - ийн аль алинд нөлөө үзүүлэхгүй байгаа үед,

- Түр зөрүү нь охин болон холбоотой компаниудад оруулсан хөрөнгө оруулалт ба хамтарсан компани дахь ашиг сонирхол зэрэгтэй холбоотойгоор үүссэн, түр зөрүүг хэзээ арилгахыг толгой компани, хөрөнгө оруулагч эсвэл хамтрагч тал хянаж байгаа, түр зөрүү нь ойрын хугацаанд арилахгүй байх магадлалтай байгаа үед.




63


h. Татварын зардал (үргэлжлэл)

ii) Хойшлогдсон орлогын албан татвар Дор дурдсанаас бусад тохиолдолд хойшлогдсон орлогын албан татварын хөрөнгийг татвар ногдох орлогоос хасагдах бүх түр зөрүүнүүд, ирээдүйд шилжүүлэн тооцох, ашиглаагүй татварын бүх хөнгөлөлт ба алдагдлуудад (эдгээр түр зөрүү, хөнгөлөлт, алдагдлуудыг хасаж болох татвар ногдох орлогын ирээдүйд орж ирэх нь тодорхой болсон үед) хүлээн зөвшөөрнө. Үүнд: - Татвар ногдох орлогоос хасагдах түр зөрүүтэй холбоотой хойшлогдсон орлогын албан татварын хөрөнгө нь бизнесийн нэгдлийн бус хөрөнгө, өр төлбөрийн гүйлгээг анх хүлээн зөвшөөрөх үед үүссэн ба гүйлгээ гарах үед, НББ-ийн болоод татварын ашиг (алдагдал) - ийн аль алинд нөлөө үзүүлэхгүй байгаа үед; - Татвар ногдох орлогоос хасагдах түр зөрүү нь охин болон холбоотой компаниудад оруулсан хөрөнгө оруулалт ба хамтарсан компани дахь ашиг сонирхолтой холбоотойгоор үүссэн бол хойшлогдсон орлогын албан татварын хөрөнгийг, түр зөрүү нь ойрын хугацаанд арилах магадлалтай, түр зөрүүг хасаж болох татвар ногдох орлого орж ирэх нь тодорхой болсон үед зөвхөн хүлээн зөвшөөрнө. Хойшлогдсон татварын хөрөнгийн бүртгэлийн дүнг тайлант хугацаа бүрийн эцэст хянаж үзэх ба хойшлогдсон татварын хөрөнгийг хэсэгчлэн эсвэл бүхлээр нь нөхөн олж авахад хүрэлцэхүйц хэмжээний татвар ногдох орлого цаашид орж ирэх нь тодорхойгүй болсон үед харгалзах хэмжээгээр хөрөнгийн дүнг бууруулна. Хүлээн зөвшөөрөөгүй, хойшлогдсон татварын хөрөнгийг тайлант хугацаа бүрийн эцэст дахин үнэлж үзэх ба хойшлогдсон татварын хөрөнгийг нөхөн олж авахад хүрэлцэхүйц хэмжээний татвар ногдох орлого цаашид орж ирэх нь тодорхой болсон үед харгалзах хэмжээгээр хойшлогдсон татварын хөрөнгийг хүлээн зөвшөөрнө. Хойшлогдсон татварын хөрөнгө, өр төлбөрийн тайлант хугацааны эцсийн өдрийн байдлаар хүчин төгөлдөр үйлчилж буй татварын хувь хэмжээнүүд дээр үндэслэн хөрөнгийг борлуулах, өр төлбөрийг барагдуулах тайлант хугацаанд хэрэглэгдэхээр хүлээгдэж буй татварын хэмжээгээр хойшлогдсон татварыг тооцно. Хэрэв өнөөгийн татварын хөрөнгийг татварын өр төлбөрт суутгуулах хууль ёсны эрхтэй бөгөөд хойшлогдсон татварууд нь нэг татвар төлөгч аж ахуйн нэгж ба нэг татварын байгууллагатай холбоотой байгаа бол хойшлогдсон орлогын албан татварын хөрөнгө ба өр төлбөрийг хооронд нь цэвэршүүлж болно.

iii) Ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөр Ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөр, орлогод суурилсан татварууд нь орлогын албан татварын шинж чанартай үед НББОУС 12-д заасны дагуу бүртгэнэ. Засгийн газрын агентлагаас ногдуулсан ба төлөх дүн нь үйлдвэрлэсэн тоо хэмжээ эсвэл орлогын хувь хэмжээ дээр суурилсан бус харин түр зөрүүнүүдийг тохируулсны дараах татвар ногдох орлого дээр суурилсан үед НББОУС 12-ын дагуу бүртгэнэ. Ийм зохицуулалтуудын үед өөр татварын хэлбэрүүдийн хувьд өнөөгийн ба хойшлогдсон татваруудыг дээр дурдсаны дагуу бүртгэнэ. Эдгээр шаардлагуудыг хангахгүй байгаа, ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөрийн зохицуулалтаас үүссэн үүргүүдэд тайлант хугацаанд сан байгуулж, борлуулсан бүтээгдэхүүний өртөгт оруулна. Группт ногдсон ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөр нь эдгээр шаардлагуудыг хангахгүй байгаа учраас орлогын албан татварын нэг хэсэг гэж авч үзэхгүй.




64


i. Ажилчдын тэтгэмж

i) Түр хугацааны ажилчдын тэтгэмж

Богино хугацаат ажилчдын тэтгэмж нь хөнгөлөлтгүй сууриар хэмжигддэг бөгөөд ажилчдын ажил гүйцэтгэсэн тайлант үед нь зардлаар бүртгэдэг. Хэрэв ажилчдын гүйцэтгэсэн ажлын үр дүнгээс үүдэн компани хуулийн дагуу бонус өгөх хариуцлага хүлээх болон бонусын дүнг үндэслэлтэй тооцоолох боломжтой үед тооцоолсон дүнгээр богино хугацаат бонусын өр төлбөрийг хүлээн зөвшөөрнө.

ii) Нийгмийн болон эрүүл мэндийн даатгал

Монгол улсын хуулийн дагуу Монгол улсад үйл ажиллагаагаа явуулж байгаа компаниуд нь нийгмийн болон эрүүл мэндийн даатгалыг зохих ёсоор төлөх ёстой бөгөөд уг зардлыг гарсан тухайн үед нь орлогын тайланд зардлаар хүлээн зөвшөөрч бүртгэдэг.

iii) Урт хугацааны ажилчдын тэтгэмж

Тайлант ба өмнөх үеүд дэх өөрсдийн үйлчилгээнийхээ хариуд ажилчдын олсон тэтгэмжийн дүнгийн талаар найдвартай тооцоолол хийхийн тулд актуар арга зүйг ашигладаг. Энэ нь тайлант ба өмнөх үеүдэд хэдий хэмжээний тэтгэмж хамаарахыг тодорхойлох, тэтгэмжийн зардалд нөлөөлөх хүн ам зүйн болон санхүүгийн хувьсагчдын талаар тооцоолол хийдэг. Тогтоосон тэтгэмжийн үүрэг болон одоогийн үйлчилгээний өртгийн өнөөгийн үнэ цэнийг тодорхойлохын тулд Төсөвлөсөн Нэгжийн Кредит аргыг ашиглан тэтгэмжийг дискаунчладаг. j. Охин компанид оруулсан хөрөнгө оруулалт Компани нь санхүүжигч талд хяналттай бол тухайн санхүүжигч талыг охин компани гэж ангилна. Дараах хяналтын гурван шалгуурыг бүгдийг нь хангасан тохиолдолд компанийг санхүүжигч талд хяналттай гэж үзнэ. Санхүүжигч талыг зохицуулах эрх мэдэлтэй, санхүүжигч талын үйл ажиллагаанаас төрөл бүрийн өгөөж хүртдэг бөгөөд өөрт буй эрх мэдлээ тухайн өгөөжид нөлөөлөхүйц байдлаар ашиглах чадвартай. Эдгээр хяналтын шалгуур өөрчлөгдсөн байж болзошгүй гэж үзэхэд хүргэсэн баримт, нөхцөл байдал үүссэн тохиолдолд хяналтыг дахин үнэлнэ. Компани нь санхүүжигч талын саналын эрхийн дийлэнх хувийг эзэмшдэггүй хэдий ч түүний үйл ажиллагааг зохицуулах эрх мэдэлтэй байх тохиолдолд де-факто хяналт оршин байдаг. Де-факто хяналттай эсэхээ тодорхойлохдоо компани дараах зүйлсийг хамарсан бүх баримт, нөхцөл байдлыг авч үзнэ:

Компанийн эзэмшилд буй саналын эрхийг санхүүжигч байгууллагад саналын эрх эзэмшдэг бусад этгээдүүдийн хэмжээ болон тархалттай харьцуулна

Компани болон бусад этгээдүүдийн эзэмшдэг боломжит саналын эрх Бусад гэрээт хэлэлцээр Саналын ирцийн түүхэн хэв маяг.

Нэгтгэсэн санхүүгийн тайланд охин компанид оруулсан хөрөнгө оруулалт нь охин компаниудын хувьцаат капиталтай цэвэрлэгдэн тайлагнагдана.




65


k. Өмч, барилга, тоног төхөөрөмж Хүлээн зөвшөөрөлт ба хэмжилт Өмч, барилга, тоног төхөөрөмжийг анх өртгөөр нь хүлээн зөвшөөрөх бөгөөд анхны өртөгт худалдан авсан үнэ, тухайн хөрөнгийг Компанийн зориулалтын ажлын байршил, нөхцөлд бэлэн болгоход шаардагдах худалдан авалттай холбоотой зардлууд багтах бөгөөд үүнд мөн холбогдох зээлийн зардлыг оруулдаг. Өмч, барилга, тоног төхөөрөмжийг анх өртгөөр нь хүлээн зөвшөөрсний дараа үеэс газар ба үл хөдлөх хөрөнгөөс бусад үндсэн хөрөнгийн ангийг анхны өртгөөс хуримтлагдсан элэгдэл болон хуримтлагдсан үнийн бууралтын алдагдлыг хассан дүнгээр нь хэмжинэ. Өмч, барилга, тоног төхөөрөмжийн зүйлс нь ашиглалтын ялгаатай хугацаатай томоохон бүрэлдэхүүнээс бүрдэж буй тохиолдолд бүрэлдэхүүн хэсгүүдийг барилга, тоног төхөөрөмжийн тусдаа зүйл болгон бүртгэдэг. Үндсэн хөрөнгийн бүлгийг анх өртгөөр нь хүлээн зөвшөөрсний дараа дахин үнэлгээний загвараар хэмжиж, дахин үнэлгээний нэмэгдлийг бусад дэлгэрэнгүй орлогын тайланд хүлээн зөвшөөрсөн. Дараа үеийн зардал Сольж тавьсан эд анги, хэсэг нь ирээдүйд эдийн засгийн үр өгөөж компанид өгөх болон өртгийг найдвартай хэмжих боломжтой үед Өмч, барилга, тоног төхөөрөмжийн эд ангийг дахин солих, орлуулахтай холбоотой өртгийг тайланд хөрөнгийн дансны үнэнд нэмж хүлээн зөвшөөрнө. Солигдсон эд ангийн дансны үнээр хөрөнгийн дансны үнийг бууруулна. Өмч, барилга, тоног төхөөрөмжийн өдөр тутмын үйлчилгээний зардлыг тухайн зардал гарсан тайлант үеийн орлогын тайланд зардлаар хүлээн зөвшөөрнө. Томоохон урсгал засвар үйлчилгээнүүд Тухайн эд ангитай холбоотой ирээдүйн эдийн засгийн үр өгөөжийг компанид авчрах болон өртгийн найдвартай хэмжих боломжтой байх үед дараа үеийн зардлыг хөрөнгийн дансны үнэнд нэмж эсвэл тусдаа хөрөнгөөр хүлээн зөвшөөрнө. Тухайн тайлант хугацаанд гарсан бусад бүх засвар үйлчилгээний зардлуудыг тухайн зардлыг гарсан тайлант хугацаанд нь орлого үр дүнгийн тайланд зардлаар хүлээн зөвшөөрч, бүртгэнэ. Олз болон гарз Өмч, барилга, тоног төхөөрөмжийн зүйлсийг худалдан борлуулснаас үүсэх олз буюу гарз нь дансны үнийг борлуулсан үнэтэй харьцуулж тодорхойлох бөгөөд орлого, үр дүнгийн тайланд өмч, барилга, тоног төхөөрөмж борлуулсны олз, гарзаар бүртгэгдэнэ. Дуусаагүй барилга Дуусаагүй барилга нь хараахан дуусгаагүй буюу суурилуулаагүй байгаа барилгын ажлын өртгөөр илэрхийлэгдэнэ. Барилгын ажлын дууссан хэсэг нь Группийн үйл ажиллагаанд ашиглагдах бөгөөд ашиглалтад орсон хэсгээс бусад дуусаагүй барилгад барилгын болон суурилуулалтын ажлын явцад элэгдэл байгуулдаггүй.




66

34. НЯГТЛАН БОДОХ БҮРТГЭЛИЙН ГОЛ БОДЛОГУУДЫН ХУРААНГУЙ (үргэлжлэл) k. Өмч, барилга, тоног төхөөрөмж (үргэлжлэл) Элэгдэл Элэгдэл нь орлогын тайланд хүлээн зөвшөөрөгдөх бөгөөд тухайн хөрөнгийг зориулалтын ажлын байршил, нөхцөлд авчирсан буюу ашиглахад бэлэн болсон үеэс эхлэн бүртгэж эхэлнэ. Элэгдлийг шулуун шугамын аргаар, доорх тогтоосон ашиглалтын хугацааны турш байгуулдаг:

Барилга болон бусад байгууламж 10-60 жил Машин, Тоног төхөөрөмж 5-15 жил Тавилга эд хогшил 10 жил Компьютер тоног төхөөрөмж 5 жил

Дахин үнэлгээ Анх хүлээн зөвшөөрч бүртгэсний дараа компани өөрийн хэрэгцээнд ашигладаг барилга байгууламжийг дахин үнэлсэн дүнгээр буюу дахин үнэлгээ хийгдсэн өдрөөрх бодит үнэ цэнээс аливаа хуримтлагдсан элэгдэл болон хуримтлагдсан үнэ цэнийн бууралтын гарзыг хассан дүнгээр бүртгэнэ. Үндсэн хөрөнгийн бусад ангиллуудын хувьд өртгөөс хуримтлагдсан элэгдэл болон хуримтлагдсан үнэ цэнийн бууралтын гарзыг хассан дүнгээр бүртгэнэ. Хэрэв барилга байгууламжийн дансны дүн нь дахин үнэлгээний үр дүнд өссөн бол, дансны дүнгийн өөрчлөлтийг бусад дэлгэрэнгүй орлогын хэсэгт хүлээн зөвшөөрч, өмчийн хэсэгт дахин үнэлгээний нөөцөөр хуримтлуулан бүртгэнэ. Хэрэв тухайн барилга байгууламжийн дансны дүн нь дахин үнэлгээний үр дүнд буурсан бол дахин үнэлгээний бууралтыг зардлаар бүртгэнэ. Дахин үнэлгээний нэмэгдэл нь дахин үнэлэгдсэн үндсэн хөрөнгийг худалдан борлуулах эсвэл данснаас хасах үед дахин үнэлгээний нэмэгдлийг хэрэгжсэнд тооцож хуримтлагдсан ашигт хаана. l. Биет бус хөрөнгө Олж бэлтгэсэн болон дотооддоо хөгжүүлсэн, үйлдвэрлэл болон удирдлагын түвшинд ашиглагдах програм хангамж нь Биет бус хөрөнгөнд багтана. Биет бус хөрөнгүүдийг өртгийн загвараар бүртгэх бөгөөд ашиглалтын хугацаа нь тодорхой хөрөнгүүдийн тогтоосон ашиглалтын хугацааны турш шулуун шугамын аргаар хорогдуулна. Үлдэгдэл өртөг болон ашиглалтын хугацааг санхүүгийн тайлангийн үе бүрд шалгадаг. Биет бус хөрөнгийн тогтоосон ашиглалтын хугацаа нь дараах байдалтай байна. Үүнд:

Ашиглалтын хугацаа Программ хангамж: 5 жил




67


m. Хойшлуулсан хайгуул ба үнэлгээний хөрөнгө

i) Лицензийг олж эзэмшихээс өмнөх үеийн зардлууд

Лицензийг олж эзэмшихээс өмнөх үеийн зардал нь Групп тухайн газарт хайгуул хийх хуулийн дагуу эрхийг олж авахаас өмнөх зардлуудыг хамрана. Эдгээр зардлуудад хайгуулын мэдээллийг олж эзэмших болон уг мэдээллийг шинжлэхтэй холбоотой зардлууд орж болно. Эдгээр зардлуудыг гарсан үед нь зардлаар хүлээн зөвшөөрнө.

ii) Хайгуул болон үнэлгээний зардлууд Хайгуул болон үнэлгээний үйл ажиллагаанд ашигт малтмалын нөөцийг хайх, техникийн үндэслэлийг тодорхойлох, тогтоосон нөөц борлогдох чадварын үнэлгээ багтана.

Хайгуул, үнэлгээний үйл ажиллагаанд: - Хайгуулын түүхэн мэдээллийг судлах, шинжлэх - Геофизикийн судалгаагаар хайгуулын мэдээллийг цуглуулах - Хайгуулын өрөмдлөг болон дээж авах - Нөөцийн хэмжээ болон түвшинг тодорхойлох, шинжлэх - Тээврийн болон дэд бүтцийн хэмжилт хийх - Зах зээл болон санхүүгийн судалгааг явуулах

Одоо байгаа хайгуулын талбайн хайгуулын эрхтэй холбоотойгоор төлсөн лицензийн зардлуудыг капиталжуулах ба зөвшөөрлийн хугацаанд хорогдуулна. Хайгуул хийх хууль ёсны эрхтэй болсны дараа Захирлууд ирээдүйн эдийн засгийн өгөөжийг хүлээн зөвшөөрөхгүй гэж үзэхээс бусад тохиолдолд хайгуул, үнэлгээний зардлыг капиталжуулна. Эдгээр зардалд шууд хамааралтай ажилчдын цалин тэтгэмж, ашигласан материал, шатахуун, судалгаа болон өрөмдлөгийн зардал, гэрээт талуудад төлсөн төлбөр, хайгуулын талбайн нөхөн сэргээлт болон сэргээлтийн капиталжуулсан зардлууд орно. Тухайн сонирхол бүхий газар дээр гарсан ирээдүйд шилжүүлэн тооцох зардал нь хүчингүй болж төсөл зогсох үед тухайн зардал орлогын тайланд тухайн жилийн бусад зардал хэсэгт бүртгэгдэнэ.

Хайгуул ба үнэлгээний үйл ажиллагаанаас капиталжуулагдсан зардлууд нь үндсэн хөрөнгө дэх уурхай хөгжүүлэлтийн хөрөнгөөр уурхайг арилжааны зорилгоор ашиглах шийдвэр гарсан үед шилжүүлэн бүртгэнэ. n. Бараа материал Бараа материалыг анх өртгөөр нь хүлээн зөвшөөрч дараа үеүдэд өртөг ба цэвэр боломжит үнэ цэнийн аль багаар нь хэмжинэ. Бараа материалын өртөгт худалдан авалттай холбоотой бүх зардал, хөрвүүлэлтийн зардал болон бараа материалыг өнөөгийн байршил ба нөхцөлд нь авч ирэхэд гарсан бусад бүх зардал багтана. Хэвийн харилцан сольж болохуйц зүйлсийн өртгийг тодорхойлоход жигнэсэн дундаж өртгийг хэрэглэдэг. o. Худалдааны болон бусад авлага Бэлэн мөнгө хүлээн авах гэрээт эрх үүсэх буюу өөр нэг аж ахуйн нэгжээс санхүүгийн хөрөнгийг авах эрх үүссэн тохиолдолд худалдааны болон бусад авлагуудыг анх өртгөөр нь бүртгэдэг. Дараа үеүдэд худалдааны болон бусад авлага нь найдваргүй авлагын нөөцийг хассан цэвэр боломжит үнэ цэнээрээ тусгагддаг.




68


p. Худалдан авагчаас нэхэмжлэх дүн Худалдан авагчаас нэхэмжлэх дүн нь худалдан авагчаас хараахан нэхэмжлээгүй боловч тухайн өдрөөрх гэрээт ажлын гүйцэтгэл бөгөөд худалдан авагчаас авахаар хүлээгдэж буй нийт дүнг илэрхийлнэ. Энэ нь нийт гарсан зардал дээр нэмэх нь тухайн өдрөөрх хүлээн зөвшөөрөгдсөн ашиг, хасах нь гүйцэтгэлийн нэхэмжлэлүүд болон тухайн өдрөөрх хүлээн зөвшөөрөгдсөн алдагдал гэж хэмжигдэнэ. Нийт гарсан зардалд тухайн төсөлд шууд хамааралтай гарсан бүх зардал мөн үйл ажиллагааны хэвийн хүчин чадалд суурилан тооцож, хуваарилсан Группийн үйл ажиллагааны тогтмол ба хувьсах нэмэлт зардлуудыг багтаана. Худалдан авагчаас нэхэмжлэх дүн нь балансад дансны болон бусад авлагын хэсэгт тайлагнагдана. Хэрэв харилцагчдаас хүлээн авсан төлбөр нь орлогын тайланд хүлээн зөвшөөрснөөс илүү байвал зөрүү нь худалдан авагчид өгөх өглөг болох ба балансад дансны болон бусад өглөг хэсэгт урьдчилж олсон орлогын адил тайлагнагдана. q. Мөнгө болон түүнтэй адилтгах хөрөнгө Мөнгө болон түүнтэй адилтгах хөрөнгүүд нь бэлэн мөнгө болон бусад банкны байгууллагад байршуулсан мөнгөн хөрөнгөөс бүрдэнэ. r. Санхүүгийн хөрөнгө Хөрөнгө худалдан авсан зорилгоос хамаарч Компани нь санхүүгийн хөрөнгөө доор дурдсан байдлаар ангилдаг. Компани дуусах хугацаа хүртэл нь эзэмшсэн санхүүгийн хөрөнгөө ангилаагүй. Хеджийн харилцааны шаардлага хангасан санхүүгийн хөрөнгөөс бусад санхүүгийн хөрөнгийг Компани нь дараах нягтлан бодох бүртгэлийн бодлогуудын дагуу ангилна: Бодит Үнэ Цэнэ нь Ашиг, Алдагдлаар Хэмжигдэх Бодит үнэ цэнэ нь ашиг алдагдлаар хэмжигдэх санхүүгийн хөрөнгөд зөвхөн ашигтай үүсмэл хэрэглүүр багтана (алдагдалтай үүсмэл хэрэглүүрийн тухай “Санхүүгийн Өр Төлбөр” хэсгээс харна уу). Энэхүү ангилалд багтсан санхүүгийн хөрөнгийг Санхүүгийн Байдлын Тайланд бодит үнэ цэнээр нь тусгаж, бодит үнэ цэнийн өөрчлөлтийг Дэлгэрэнгүй Орлогын Тайлангийн санхүүгийн орлого эсвэл зардлын мөрөнд тусгана. Хеджийн хэрэгслийн зориулалтгүй үүсмэл санхүүгийн хэрэгслээс гадна арилжаалах зорилготой санхүүгийн хөрөнгө Компанид байхгүй бөгөөд Компани санхүүгийн хөрөнгийн бодит үнэ цэнийг сайн дураараа ашиг, алдагдлаар хэмжигдэх ангилалд оруулдаггүй.




69


r. Санхүүгийн хөрөнгө (үргэлжлэл) Зээл ба Авлага Зээл ба авлага гэсэн ангилалд багтах санхүүгийн хөрөнгө нь идэвхтэй зах зээлд арилжаалагддаггүй, тогтмол эсвэл тодорхойлж болох төлбөртэй үүсмэл бус санхүүгийн хөрөнгө байдаг. Ийм төрлийн санхүүгийн хөрөнгө нь ихэвчлэн харилцагчдад өгсөн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний нөөцөөр (дансны авлага) дамжиж үүсэх бөгөөд мөн бусад төрлийн гэрээгээр хүлээсэн мөнгөөрх хөрөнгөөс бүрддэг байна. Зээл ба авлагыг бодит үнэ цэнэ дээр нь худалдан авалттай шууд хамааралтай ажил гүйлгээний зардлыг нэмсэн дүнгээр анх хүлээн зөвшөөрөх ба дараа үеүдэд үр ашигт хүүгийн түвшин ашиглан хорогдуулсан өртгөөс үнэ цэнийн бууралтын нөөцийг хассан дүнгээр бүртгэнэ. Компани авлагаа бүгдийг нь цуглуулж чадахгүй гэсэн бодит нотолгоотой (харилцагч санхүүгийн хүндрэлд орох, дампуурах, урт хугацаагаар хойшлуулах) бол үнэ цэнийн бууралтын нөөц үүсгэх ба тухайн нөөцийн үнийн дүнг үнэ цэнийн бууралт үүсгэж буй авлагын дансны цэвэр үнэ болон ирээдүйн таамагласан мөнгөн гүйлгээний өнөөгийн үнэ цэнийн зөрүүгээр тооцно. Цэвэр дүнгээр тайлагнагддаг дансны авлагын үнэ цэнийн бууралтыг тусад нь нөөцийн данс үүсгэж, гарзыг нь Орлогын Тайлангийн удирдлагын зардалд тусгана. Дансны авлагыг цуглуулж чадахгүй гэдгийг баталгаажуулснаар хөрөнгийн нийт дансны үнэ цэнийг холбогдох нөөцтэй нь цэвэрлэж данснаас хасна. Группийн зээл ба авлага нь Санхүүгийн Байдлын Тайлан дахь дансны ба бусад авлагаас бүрддэг. Мөнгөн хөрөнгө Кассын үлдэгдэл, банкны хадгаламж, гурван сар ба түүнээс доош дуусах хугацаатай бусад богино хугацаат хөрвөгч хөрөнгө оруулалт болон банкны овердрафт (мөнгөн гүйлгээний тайлангийн зорилготой)-аас мөнгө, түүнтэй адилтгах хөрөнгө бүрдэнэ. Банкны овердрафтыг Санхүүгийн Байдлын Тайлангийн богино хугацаат өр төлбөрийн зээл ба зээллэгт тусгасан. Борлуулахад Бэлэн санхүүгийн хөрөнгө

Өмнөх ангиллуудад багтаагүй үүсмэл бус хөрөнгийг борлуулахад бэлэн гэсэн ангилалд оруулах ба үүнд ихэвчлэн охин компани, хараат компани, хамтарсан хяналттай аж ахуйн нэгжүүдийн шалгуурыг хангаагүй байгууллагуудад Группийн оруулсан хөрөнгө оруулалт багтдаг. Эдгээр хөрөнгийг бодит үнэ цэнээр нь хэмжинэ. Валютын ханшийн хэлбэлзэл болон үр ашигт хүүгийн түвшин хэрэглэн тооцсон хүүгээс үүссэн өөрчлөлтөөс бусад бодит үнэ цэнийн өөрчлөлтийг бусад дэлгэрэнгүй орлогод тусгаж, борлуулахад бэлэн нөөцөд хуримтлуулна. Гадаад валютаар илэрхийлэгдсэн бөгөөд хүүг нь үр ашигт хүүгийн түвшин ашиглан тооцдог хөрөнгө оруулалтын ханшийн зөрүүг ашиг, алдагдалд тусгана.

Борлуулахад бэлэн санхүүгийн хөрөнгийн бодит үнэ цэнэ их хэмжээгээр эсвэл удаан хугацааны турш буурсан бол (үнэ цэнийн бууралт үүссэн гэсэн бодит нотолгоо болно) тухайн үнэ цэнийн бууралтын нийт дүнг өмнө нь бусад дэлгэрэнгүй орлогоор хүлээн зөвшөөрсөн үнийн дүнгийн хамт ашиг, алдагдалд тусгана.

Борлуулахад бэлэн санхүүгийн хөрөнгийн худалдан авалт, борлуулалтыг төлбөр төлөгдөх өдрөөр хүлээн зөвшөөрнө. Арилжааны өдөр ба төлбөр хийгдэх өдрийн хооронд гарсан үнэ цэнийн бууралтын өөрчлөлтийг борлуулахад бэлэн нөөцөд бүртгэнэ.

Санхүүгийн хөрөнгө борлуулах үед борлуулахад бэлэн нөөцөд хуримтлагдсан олз, гарзыг ашиг, алдагдлаар дахин ангилна.




70


s. Санхүүгийн Өр төлбөр Групп өр төлбөрийн зорилгоос хамаарч санхүүгийн өр төлбөрөө дараах хоёр ангиллын аль нэгээр нь ангилдаг. Хеджийн харилцааны шаардлага хангасан санхүүгийн өр төлбөрөөс бусад санхүүгийн өр төлбөрийг Групп нь дараах нягтлан бодох бүртгэлийн бодлогуудын дагуу ангилна: Бодит Үнэ Цэнэ нь Ашиг, Алдагдлаар Хэмжигдэх санхүүгийн өр төлбөр Бодит үнэ цэнэ нь ашиг алдагдлаар хэмжигдэх санхүүгийн өр төлбөрт зөвхөн алдагдалтай үүсмэл хэрэглүүр багтана (ашигтай үүсмэл хэрэглүүрийн тухай “Санхүүгийн Хөрөнгө” хэсгээс хар). Энэхүү ангилалд багтсан санхүүгийн өр төлбөрийг Санхүүгийн Байдлын Тайланд бодит үнэ цэнээр нь тусгаж, бодит үнэ цэнийн өөрчлөлтийг Дэлгэрэнгүй Орлогын Тайланд тусгана. Групп ашиг олох зорилгоор бус харин эрсдэлээс хамгаалах (хедж) зорилгоор үүсмэл хэрэглүүр эзэмшиж, гаргадаг. Эдгээр үүсмэл санхүүгийн хэрэглүүрээс бусад тохиолдолд Компанид арилжаалагдах зорилготой эсвэл бодит үнэ цэнийг нь ашиг, алдагдлаар нь хэмжих зорилготой санхүүгийн өр төлбөр байхгүй болно. Бусад Санхүүгийн Өр Төлбөр Бусад санхүүгийн өр төлбөрт дараах зүйлс багтана:

Банкны зээл болон Группийн хугацаагүй давуу эрхтэй хувьцааг анх хүлээн зөвшөөрөхдөө тухайн хэрэглүүрийг гаргахтай шууд холбоотой гүйлгээний зардлыг бодит үнэ цэнээс хассан дүнгээр бүртгэнэ. Ийм төрлийн хүүтэй өр төлбөрийг дараа үеүдэд бүртгэхдээ үр ашигт хүүний түвшин хэрэглэн хорогдуулсан өртгөөр хэмждэг. Ингэснээр Санхүүгийн Байдлын Тайлангаарх өр төлбөрийн үлдэгдэлд хүүгийн зардлыг эргэн төлөлтийн хугацаанд тогтмол хувиар тооцоолох боломжийг олгодог. Санхүүгийн өр төлбөрийн хүүгийн зардалд анхны ажил гүйлгээний зардал, эргэлтээс гаргах өдөр төлөгдөх аливаа нэмүү өртөг болон төлөгдөөгүй өрийн хүү эсвэл купон багтана.

Анх бодит үнэ цэнээр нь хүлээн зөвшөөрсөн дансны өглөг ба бусад богино хугацаат мөнгөөрх өр төлбөрийг дараа үеүдэд үр ашигт хүүгийн түвшин хэрэглэн хорогдуулсан өртгөөр нь хэмжинэ. t. Үнэ цэнийн бууралт Өмч, барилга, тоног төхөөрөмж, биет бус хөрөнгө зэрэг бусад санхүүгийн бус хөрөнгүүдийн дансны үнэ нь эргэн нөхөгдөхгүй байж болохыг илэрхийлсэн үйл явдал буюу өөрчлөлт тухайн нөхцөлд байгаа эсэхийг шалгаж үзэх ёстой. Хөрөнгийн дансны үнэ нь эргэн нөхөгдөх дүнгээс (ашиглалтын үнэ ба бодит үнээс борлуулахтай холбоотой зардлыг хассан дүнгээс их) давсан үед хөрөнгийг бууруулах бичилт хийдэг. Тухайлсан хөрөнгийн эргэн нөхөгдөх үнийг тооцоолох боломжгүй байх тохиолдолд хөрөнгүүдийг бие даан тодорхой мөнгөн урсгал бий болгохгүй хөрөнгийн бүлгийн хамгийн бага нэгж болох хөрөнгийн мөнгө бий болгогч нэгжийн хувьд үнийн бууралтыг шалгана. Гүүдвиллийг холбогдох бизнесийн нэгдлээс өгөөж хүртэхээр хүлээгдэж буй мөнгө бий болгогч нэгжид хуваарилах бөгөөд гүүдвиллийг хянаж удирдах хамгийн доод түвшнийг илэрхийлнэ. Гүүдвиллийн хуваарилагдсан мөнгө бий болгогч нэгжүүдийн хувьд жил бүр үнийн бууралтын тест гүйцэтгэнэ.




71


t. Үнэ цэнийн бууралт (үргэлжлэл) Мөнгө бий болгогч нэгжийн үнийн бууралтын алдагдал нь мөнгө бий болгогч нэгжүүдэд хуваарилагдсан анхны дансны нийт үнийн дүнг бууруулна. Үнэ цэнийн бууралтын алдагдлын үлдэгдэл хэсэг нь бусад хөрөнгийн хамрах мөнгө бий болгогч нэгжүүдэд хувь тэнцүүлэн тооцоологдоно. Дараа үеүдэд бүх хөрөнгийн өмнө нь бүртгэгдсэн үнийн бууралтын гарз байгаа эсэхийг дахин шалгах бөгөөд энэ нь магадгүй удаан хугацаанд оршин тогтнохгүй байж болно. Үнийн бууралтын төлбөрийг хэрвээ мөнгө бий болгогч нэгжийн нөхөгдөх дүн нь үүний дансны үнээс давсан бол дахин өөрчлөгдөнө. Үнэ цэнийн бууралтын зардлыг нэгтгэсэн орлого, үр дүнгийн тайлангийн ерөнхий удирдлагын зардалд багтаадаг. u. Хувьцаат капитал Хувьцаат капитал нь Группийн гаргасан хувьцааг илэрхийлэх бөгөөд хүлээн авсан дүнгээс хувьцаа гаргахтай холбоотой шууд зардлыг хассан цэвэр дүнгээр хэмжигддэг. Санхүүгийн хөрөнгө эсвэл санхүүгийн өр төлбөрийн тодорхойлолтыг хангаагүй тохиолдолд Группийн гаргасан санхүүгийн хэрэгслүүдийг өмчөөр ангилж бүртгэнэ. Группийн энгийн хувьцаа нь өмчийн хэрэгслээр ангилагддаг. v. Дахин үнэлгээний нөөц Дахин үнэлгээний нөөц нь бүртгэлийн бодлогын дагуу үүссэн, өөрийн хэрэгцээнд ашигладаг барилга байгууламжийн дахин үнэлгээний нөөцөөс бүрдэнэ. w. Ногдол ашиг Ногдол ашгийг түүнийг зарласан тайлангийн хугацаанд өр төлбөр гэж хүлээн зөвшөөрнө. x. Худалдааны болон бусад өглөг Худалдааны болон бусад өглөгүүдийг өртгөөр нь хэмждэг. Бэлэн мөнгө өгөх гэрээт эрх үүсэх буюу өөр аж ахуйн нэгжид санхүүгийн хөрөнгийг хүргэх эрх үүссэн тохиолдолд өглөгийг хүлээн зөвшөөрнө.




72

35. СЕГМЕНТИЙН ТАЙЛАГНАЛ Нэгтгэсэн санхүүгийн тайланд дараах үндсэн 2 сегментүүд багтсан. Үүнд:

- Нүүрс - Шарын Гол ХК-ийн үндсэн үйл ажиллагаа нь нүүрс олборлон борлуулах үйл ажиллагаа бөгөөд группийн нийт орлогын 83.8%-ийг (2017: 75.449%) бүрдүүлдэг тул Компанийн бизнесийн томоохон хувийг эзэлдэг.

- Алт - Алтны сегмент нь тайлант хугацаанд нийт 80 тн алт олборлосон, борлуулсан ба алтны олборлолтыг охин компани болох Нагай ХХК хийсэн. Алтны сегмент нь группийн нийт орлогын 16.2%-ийг (2017: 24.551%).

Доорх хүснэгтэд сегмент тус бүрийн 2018 оны гол санхүүгийн гүйцэтгэлийг үзүүлэв:

Нүүрс Алт Нийт мян.төг мян.төг мян.төг

Борлуулалтын орлого 40,794,269 10,358,867 51,153,136

Хасах нь: Сегмент хоорондын орлого - (2,465,574)-* (2,465,574)

Борлуулалтын өртөг (35,111,646) (8,028,902) (43,140,548)

Хасах нь: Сегмент хоорондын орлого 2,465,574-* 2,465,574

Нийт ашиг 5,682,623 2,329,965 8,012,588

Ерөнхий ба удирдлагын зардал (3,223,697) Борлуулалт, маркетингийн зардал (252,587) Үйл ажиллагааны бус орлого 208,586 Үйл ажиллагааны бус зардал (4,183,824)

Сегментийн ашиг 561,066

Санхүүгийн орлого 336,383

Санхүүгийн зардал (5,278,077)

Бусад олз (гарз) 4,298,447

Татварын өмнөх ашиг (82,181)

-* 2018 оны 04 сарын 01-нээс Нагай ХХК нь алт олборлолтын үйл ажиллагаа явуулж, уг алт олборлолттой холбоотой гарсан бүх зардлыг Шарын Гол ХК-аас нэхэмжилдэг бөгөөд энэхүү дүнд цалин, элэгдэл, машин тоног төхөөрөмжийн түрээс гэх мэт бүх зардлуудыг нэхэмжилсэн болно. Доорх хүснэгтэд сегмент тус бүрийн 2017 оны гол санхүүгийн гүйцэтгэлийг үзүүлэв:

Нүүрс Алт Нийт мян.төг мян.төг мян.төг

Борлуулалтын орлого 36,856,901 12,018,131 48,875,033

Борлуулалтын өртөг (34,202,514) (4,981,989) (39,184,502)

Нийт ашиг 2,654,387 7,036,143 9,690,530

Ерөнхий ба удирдлагын зардал - - (2,965,659) Борлуулалт, маркетингийн зардал (404,138) Үйл ажиллагааны бус орлого 130,608 Үйл ажиллагааны бус зардал (1,262,158) Бусад олз (гарз) (11,956) Санхүүгийн зардал (4,408,628) Санхүүгийн орлого 2,463,497

Татварын өмнөх ашиг 3,232,097




73

36. НЯГТЛАН БОДОХ БҮРТГЭЛИЙН БОДЛОГЫН ӨӨРЧЛӨЛТИЙН НӨЛӨӨ

Компани 2018 оны 01 сарын 01-нээс эхлэн СТОУС 9, Санхүүгийн хэрэглүүр болон СТОУС 15, Харилцагчтай байгуулсан гэрээний орлого-г мөрдөж эхэлсэн. СТОУС 15-г хэрэгжүүлж орлогын нягтлан бодох бүртгэлийн бодлогодоо өөрчлөлт оруулснаар Компани өмнөх жилийн санхүүгийн тайлангаа дахин тайлагнасан. Компани СТОУС 9-г хэрэгжүүлэхдээ зэрэгцүүлсэн үзүүлэлтийг дахин тайлагнахгүй байхаар сонгосон ба ингэснээр өмнөх жилийн дахин тайлагнасан санхүүгийн тайландаа тусгаагүй болно. Харин эдгээр өөрчлөлтүүдийг анх удаа хэрэгжүүлсэн өдрөөр (2018 оны 01 сарын 01) тусгаж өмчийн эхний үлдэгдэлд хүлээн зөвшөөрч бүртгэсэн.

Дараах хүснэгтэд санхүүгийн тайланд нөлөө үзүүлж буй санхүүгийн тайлангийн үзүүлэлт тус бүрээр хүлээн зөвшөөрсөн залруулгыг харууллаа:

Залруулга


СТОУС

15


СТОУС 9


Анх

Дахин тайлагнасан


тайлагнасан

мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг

Борлуулалтын орлого xx 48,950,778 (75,745) 48,875,033 - 48,875,033

Борлуулалтын өртөг (39,184,502) - (39,184,502) - (39,184,502)

Нийт ашиг xx 9,766,276 (75,745) 9,690,531 - 9,690,531

Ерөнхий удирдлагын зардал

(2,965,659) (2,965,659) - (2,965,659)

Борлуулалт, маркетингийн зардал

xx (479,883) 75,745 (404,138) - (404,138)

Үйл ажиллагааны ашиг 6,320,734 - 6,320,734 - 6,320,734

Санхүүгийн орлого 2,463,497 2,463,497 - 2,463,497

Санхүүгийн зардал (4,408,628) (4,408,628) - (4,408,628)

Үйл ажиллагааны бус орлого

130,608 130,608 - 130,608

Үйл ажиллагааны бус зардал

(1,262,158) (1,262,158) - (1,262,158)

Бусад олз (гарз) (11,956) (11,956) - (11,956)

Татварын өмнөх ашиг 3,232,097 - 3,232,097 - 3,232,097

Орлогын татварын зардал

(886,734) (886,734) - (886,734)

Тайлант хугацааны цэвэр ашиг/(алдагдал)

2,345,363 - 2,345,363 - 2,345,363

Хувьцаа эзэмшигчид 2,415,791 2,415,791 - 2,415,791 Хяналтын бус багц эзэмшигчид

(70,429) (70,429) - (70,429)

Бусад дэлгэрэнгүй орлого

- - -


31,012 31,012 - 31,012

Дахин үнэлгээний хэрэгжилт

(17,476) (17,476) - (17,476)

Тайлант хугацааны нийт дэлгэрэнгүй орлого

4,704,261 - 4,704,261 - 4,704,261

Хувьцаа эзэмшигчид 2,429,327 2,429,327 - 2,429,327

Хяналтын бус багц эзэмшигчид

(70,429) (70,429) - (70,429)

2,358,898 - 2,358,898 - 2,358,898




74

36. НЯГТЛАН БОДОХ БҮРТГЭЛИЙН БОДЛОГЫН ӨӨРЧЛӨЛТИЙН НӨЛӨӨ (үргэлжлэл)

Залруу-

лга


СТОУС 15


СТОУС 9


Анх



тайлагнасан

Хөрөнгө мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг

Эргэлтийн бус хөрөнгө

Өмч, барилга, тоног төхөөрөмж 38,202,509 - 38,202,509 - 38,202,509

Биет бус хөрөнгө 23,676 - 23,676 - 23,676 Уурхайн хөрөнгө 19,210,960 - 19,210,960 - 19,210,960

Хойшлогдсон татварын хөрөнгө 73,062 - 73,062 - 73,062

Гудвилл 424,990 - 424,990 - 424,990

Эргэлтийн бус хөрөнгийн нийт дүн 57,935,197 - 57,935,197 - 57,935,197

Эргэлтийн хөрөнгө

Бараа материал 2,454,418 - 2,454,418 - 2,454,418

Урьдчилж төлсөн зардал ба бусад эргэлтийн хөрөнгө

1,133,409 - 1,133,409 - 1,133,409

Худалдааны болон бусад авлага 6,011,414 - 6,011,414 - 6,011,414 Мөнгөн хөрөнгө 900,181 - 900,181 - 900,181

Эргэлтийн хөрөнгийн нийт дүн 10,499,422 - 10,499,422 - 10,499,422

Нийт хөрөнгийн дүн 68,434,619 - 68,434,619 - 68,434,619

Өр төлбөр ба эздийн өмч

Өр төлбөр

Урт хугацаат өр төлбөр

Урт хугацаат зээл 12,135,650 - 12,135,650 - 12,135,650 Сангууд 12,564,883 - 12,564,883 - 12,564,883

Урт хугацаат өр төлбөрийн нийт дүн 24,700,533 - 24,700,533 - 24,700,533

Богино хугацаат өр төлбөр


338,359 - 338,359 - 338,359

Богино хугацаат зээл 4,243,461 - 4,243,461 - 4,243,461 Богино хугацаат санхүүгийн түрээсийн өглөг

3,506,862 - 3,506,862 - 3,506,862

Хүүгийн өглөг 5,542,227 - 5,542,227 - 5,542,227 Хураамж 146,616 - 146,616 - 146,616 Санхүүгийн үүсмэл хэрэглүүрийн өглөг

33,987 - 33,987 - 33,987

Худалдааны ба бусад өглөг 8,152,051 - 8,152,051 - 8,152,051 Гэрээний өр төлбөр хх - 20,560 20,560 - 20,560 Орлогын татварын өглөг 701,711 - 701,711 - 701,711 Богино хугацаат өр төлбөрийн нийт дүн

22,665,274 - 22,665,274 - 22,665,274

Эздийн өмч

Хувь нийлүүлсэн хөрөнгө 1,017,024 - 1,017,024 - 1,017,024 Нэмж төлөгдсөн капитал 23,145,158 - 23,145,158 - 23,145,158 Дахин үнэлгээний нэмэгдэл 10,046,237 - 10,046,237 - 10,046,237 Хуримтлагдсан ашиг (12,999,320) - (12,999,320) - (12,999,320) Цөөнхийн хувь оролцоо (140,287) - (140,287) - (140,287)

Эздийн өмчийн нийт дүн 21,068,812 - 21,068,812 - 21,068,812

Өр төлбөр ба эздийн өмчийн нийт дүн

68,434,619 - 68,434,619 - 68,434,619




75

37. ХОЛБООТОЙ ТАЛУУД Холбоотой талуудыг тодорхойлох Хэрвээ тухайн компани нь нөгөө этгээдийн санхүүгийн болон бусад үйл ажиллагаатай холбоотой шийдвэр гаргалтад шууд ба шууд бусаар нөлөө үзүүлэх буюу хянах чадвартай бол тухайн этгээд нь тухайн Группийн хувьд холбоотой тал болох ба хэрвээ тухайн компани өөр этгээдийн удирдлага хяналт дор байдаг эсвэл дээр дурдсан харьцаа нь эсрэгээрээ байх тохиолдолд санхүүгийн тайлан бэлтгэх зорилгоор холбоотой талууд гэж тодорхойлдог. Холбоотой талууд нь хувь хүмүүс болон бусад аж ахуйн нэгжүүд байж болно. Тус Групп нь доор дурдсан аж ахуйн нэгж, хувь хүмүүстэй холбоотой талууд юм:

Толгой компани “Шарын Гол”ХК

Охин компани “Нагай” ХХК

Хувь эзэмшигчид Томоохон Хувь эзэмшигчдийг Тэмдэглэл 1-ээс харна

Хараат компани “Нако Түлш” ХК(2018 онд хараат компаниар орж ирсэн.)

Шарын Гол Энэрко ХХК

Холбоотой тал

Фаярбөрд Монголиа Холдингс С.а.р.л, Си Би Эм ХХК, Буман Сарт ХХК, Говь Кораван ХХК, Говь Караван Холдинг ХХК

Эс Эйч Жи Холдингс 2 С.а.р.л., Хай Би Ойл ХК, Монгол Алтан Минт ХХК, Хэрлэн Онон Туул ББСБ ХХК

Төлөөлөн Удирдах Зөвлөлийн гишүүд

Г. Хулан (ТУЗ-ийн дарга), Б. Батбаатар, Ж.Эрдэмбилэг, Ө. Хишигсүх, Б.Итгэлт, Б.Батмөнх, Жеймс Пассин, М.Батсүрэн, О.Цэндсүрэн

Гүйцэтгэх удирдлага Гүйцэтгэх Захирал-( Шарын Гол ХК) Б. Батбаатар

Гүйцэтгэх Захирал-( Нагай ХХК) Ж.Эрдэмбилэг

Холбоотой талд төлөх өглөг болон авах авлага, зээлийн нөхцөлүүд нь Тэмдэглэл 25, 28, 31-т тус тус тайлбарлагдсан болно. Холбоотой талуудад борлуулсан нүүрс болон тэднээс худалдан авсан сэлбэг хэрэгсэл ба шатахууны худалдан авалт нь танил талуудын нөхцөл дээр давамгайлан хийгддэг болно. Холбоотой талуудаас авах авлага эсхүл төлөх өглөгүүдэд ямарваа нэг батлан даалт хийгдээгүй болно. Холбоотой талуудаас авах авлагын үнэ цэнийн бууралт болгон бүртгэсэн. Энэхүү үнэ цэнийн бууралтын үнэлгээ нь жил бүр холбоотой талуудын санхүүгийн байдал болон тэдгээрийн үйл ажиллагаагаа явуулж буй зах зээлийг үнэлэх байдлаар хийгддэг. Гол удирдах боловсон хүчинтэй хийсэн ажил гүйлгээ

Үндсэн цалин

Нийгмийн даатгал

мян.төг мян.төг Ерөнхий удирдлага 286,400 37,232 Гүйцэтгэх Удирдлагууд 575,323 74,792

861,723 112,024




76

37. ХОЛБООТОЙ ТАЛУУД (үргэлжлэл)

Холбоотой талуудтай хийсэн томоохон хэмжээний ажил гүйлгээ нь дараах байдалтай байна:

Борлуулалт болон хүлээн авсан мөнгө

Худалдан авалт болон төлсөн мөнгө

Зээл, зээлийн хүүгийн үлдэгдэл

Авлагын үлдэгдэл Өглөгийн үлдэгдэл

2018 2017 2018 2017 2018 2017 2018 2017 2018 2017 Холбоотой компани: Тэм мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг мян.төг Фаярбөрд Эс Эйч Жи Инвестмэнт Лимитед (Лтд)

- - - - 910,528 1,149,313 - - - -

Си Би Эм ХХК - - - (7,000) - - - - 155,908 71,085 Буман Сарт ХХК - - (308,980) (16,000) - - 29,652 338,632 - 546 Говь Кораван ХХК -* - (3,494,708) (2,952,236) - - 237,285 1,137,204 2,973 4,099 Говь Караван Холдинг ХХК - - (22,920) - - - 22,920 - - Эс Эйч Жи Холдингс 2 С.а.р.л. - - - - - 1,341,508 - - - - Хай Би Ойл ХК 28 275,311 - (7,149) - 2,186,718 1,911,407 - - 113,376 106,227 Монгол Алтан Минт ХХК 7,300,000 - (7,300,000)

(9,462,628) - -

- - - - 35,930 - Хэрлэн Онон Туул ББСБ ХХК 28 17,557,182 - 8,094,554 - - - - - Ч.Оргилболд 28 2,433,091 - (914,213) - 1,518,878 - - - - - Могул Паур ХХК -** - - - - - - - 41,581 - - Могул Көүл Холдинг Пте(Лтд) -** - - - - - - - - - 9,108 ХОТ Холдинг С.а.р.л -** - - - - - - - 982,565 - - Бэрх уул ХК -** - - - - - 941,481 - - - - Нако Түлш ХК - - - - - - 2,335,023 - - Шарын Гол Энерко ХХК - - - - - - - 9,875 - - Засаглах удирдлага - - - - - - 4,530 477,926 65,997 2,768 Гүйцэтгэх удирдлага - - - - - - - 153,775 544,141 121,357

12,710,678 7,119,727 2,629,410 3,219,035 918,323 315,190 Охин компани: Нако Түлш ХК - 181,169 26,017 - - - - 2,318,446 - - Нагай ХХК - - 1,424,386 - - - - 1,930 337,219 -

-* Тайлант хугацаанд Говь Кораван ХХК-аас шатахууны худалдан авалт, үндсэн хөрөнгө, алтны олборлолтын үйл ажиллагааны өртөг гэх мэт ажил гүйлгээ хийгдсэн болно. -** Дээрх холбоотой талууд нь тайлант хугацаанд холбоо хамраалгүй болсон.




77

38. БОЛЗОШГҮЙ ҮҮРЭГ ХАРИУЦЛАГА Компанид ажиллаж байсан Жеймс Флорисын цалин хөлстэй холбоотой 465,331 мянган төгрөгийн нэхэмжилсэн. Анхан болон давж заалдах шатны шүүхээс нэхэмжлэлийг 249,183 мянган төгрөгөөр хангаж шийдвэрлэсэн. Гэхдээ нэхэмжлэгч нь Улсын дээд шүүхэд гомдол гарсан ба шүүхийн эцсийн шийдвэр хараахан гараагүй байна.

39. ЗЭРЭГЦҮҮЛЭХ ҮЗҮҮЛЭЛТ Тайлант жилийн тайлагналтай нийцүүлэх үүднээс тодорхой зарим зэрэгцүүлсэн үзүүлэлтүүдийг дахин ангилсан болно.

40. БАЛАНСЫН ДАРААХ ҮЙЛ ЯВДАЛ ТУЗ-ийн 2019 оны №9 тоот тогтоолоор "Хай Би Ойл" ХХК-д төлөх 664,500 ам. долларын зээлийн үлдэгдэл, 2019 оны 03 дугаар сарын 13-ны өдөр хүртэлх хуримтлуулсан хүүгийн өглөг 170,642.79 ам.доллар нийт 835,142.79 ам.доллар буюу 2,198,705 мянган төгрөгийн өр төлбөрийг Компанийн хувьцааны арилжааны албан ёсны мэдээний сүүлийн зургаан сарын жигнэсэн дундаж ханш болох 1,929.32 төгрөгөөр тогтоон нийт 1,139,627 ширхэг энгийн хувьцаанд хөрвүүлж нэмж хувьцаа гаргах тухай шийдвэр гаргасан. Уг асуудлыг 2019 оны Хувьцаа эзэмшигчдийн ээлжит хуралд хэлэлцүүлэхээр шийдвэрлэсэн. Нэгтгэсэн санхүүгийн тайлангийн өдөр болон санхүүгийн тайланг бэлтгэсэн өдрийн хооронд тохиолдсон, томоохон өөр бусад өөрчлөлт, үйл явдал гараагүй болно.

41. ТАЙЛАНГИЙН ОРЧУУЛГА

Эдгээр санхүүгийн тайлангууд нь Монгол болон Англи хэл дээр бэлтгэсэн болно. Монгол, Англи хувилбаруудын хооронд утга агуулгын зөрүү гарах тохиолдолд Монгол хэл дээрх хувилбарыг баримтална.

2018 оны 12 сарын 31 ний өдрөөр тасалбар болсон жилийн

Documents