2551 ัมหาวิทยาลัิยศลปากร - su · 2010. 2. 24. · magazine....

วิวัฒนาการภาพประกอบนติยสารไทย

โดย นายกรุญพนธ วิศรุตมมนตรี

วิทยานิพนธนีเ้ปนสวนหนึง่ของการศึกษาตามหลักสูตรปริญญาศิลปมหาบัณฑิต สาขาวิชาการออกแบบนิเทศศิลป ภาควชิาการออกแบบนิเทศศิลป

บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร ปการศึกษา 2551

ลิขสิทธ์ิของบณัฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร

วิวัฒนาการภาพประกอบนิตยสารไทย

โดย นายกรุญพนธ วิศรุตมมนตรี

วิทยานิพนธนีเ้ปนสวนหนึง่ของการศึกษาตามหลักสูตรปริญญาศิลปมหาบัณฑิต สาขาวิชาการออกแบบนิเทศศิลป ภาควชิาการออกแบบนิเทศศิลป

บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร ปการศึกษา 2551

ลิขสิทธ์ิของบณัฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร

THE DEVELOPMENT OF ILLUSTRATIONS IN THAI MAGAZINE

By Karunpol Wisarutmontri

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree MASTER OF FINE ARTS

Department of Visual Communication Design Graduate School

SILPAKORN UNIVERSITY 2008

บัณฑิตวิทยาลยั มหาวิทยาลัยศิลปากร อนุมัติใหวทิยานิพนธเร่ือง “วิวฒันาการภาพประกอบนิตยสารไทย” เสนอโดย นายกรุญพนธ วิศรุตมมนตรี เปนสวนหนึ่งของการศึกษาตามหลักสูตรปริญญาศิลปมหาบัณฑิต สาขาวิชาการออกแบบนิเทศศิลป

……........................................................... (รองศาสตราจารย ดร.ศิริชัย ชินะตังกูร)

คณบดีบัณฑติวิทยาลัย วันที่..........เดอืน.................... พ.ศ...........

อาจารยที่ปรึกษาวิทยานิพนธ 1. อาจารยธนาทร เจียรกุล 2. อาจารยยอดขวัญ สวัสด ี คณะกรรมการตรวจสอบวทิยานิพนธ .................................................... ประธานกรรมการ (ผูชวยศาสตราจารยวัฒนพนัธุ ครุฑะเสน) ............/......................../.............. .................................................... กรรมการ (รองศาสตราจารยชัยนันท ชะอุมงาม) ............/......................../.............. .................................................... กรรมการ .................................................... กรรมการ (อาจารยธนาทร เจียรกุล) (อาจารยยอดขวัญ สวัสด)ี ............/......................../.............. ............/......................../..............

ง

47151302 : สาขาวิชาการออกแบบนิเทศศิลป

คําสําคัญ : ววิัฒนาการ/ภาพประกอบนิตยสารไทย

กรุญพนธ วศิรุตมมนตรี : ววิัฒนาการภาพประกอบนติยสารไทย. อาจารยที่ปรึกษา

วิทยานิพนธ : อ.ธนาทร เจยีรกุล และ อ.ยอดขวัญ สวสัดี. 201 หนา.

การวิจยัในครัง้นี้ เปนการศึกษาประวัติและวิวัฒนาการของภาพประกอบในนิตยสาร

ไทยระหวางป พ.ศ. 2489-พ.ศ. 2550 จากกลุมตัวอยางจาํนวน 98 ภาพ โดยวิเคราะหจากปจจัย

ตางๆ ที่เกีย่วของ ไดแก ปจจัยดานแนวคิดและองคประกอบโดยรวมการวาดภาพประกอบ ปจจัย

ดานทีม่าของภาพประกอบและเนื้อหาของนิตยสารที่มสีวนสัมพนัธกบัภาพประกอบนั้นๆ ปจจัย

ดานประวัติศลิปนผูวาดภาพประกอบ ปจจัยดานประวัตินิตยสารไทย ปจจัยดานลทัธิศิลปะไทย

และศิลปะตะวันตก ตลอดจนปจจัยดานสภาวะสังคม เศรษฐกิจ และการเมืองในแตละยุคสมัย ซึ่ง

ผลของการศึกษา ไดแสดงใหเหน็ถงึการเชื่อมโยงปจจัยดังกลาวกับวิวฒันาการของภาพประกอบ

ในแตละชวงเวลา

ผลการวิจยัพบวา วิวัฒนาการของภาพประกอบนิตยสารไทยระหวางป พ.ศ. 2489-

พ.ศ. 2550 สามารถแบงออกเปน 3 ยคุสมัย ไดแก 1) ภาพประกอบนิตยสารไทยในยุคหลงั

สงครามโลกครั้งที่สอง (พ.ศ. 2489-พ.ศ. 2515) 2) ภาพประกอบนิตยสารไทยในยุคนิตยสารผูหญงิ

(พ.ศ. 2516-พ.ศ. 2536) และ 3) ภาพประกอบนิตยสารไทยในยุคทนุนยิม (พ.ศ. 2537-พ.ศ. 2550)

โดยปจจัยที่มผีลตอการแบงชวงเวลาของภาพประกอบนิตยสารไทยในแตละยุคสมยั ไดแก ยุคแรก

คือ ปจจัยดานการเมืองการปกครองโดยรัฐบาลมีนโยบายเนนในเรื่องรัฐนิยม ซึง่สงผลตอแนวทาง

ของภาพประกอบที่มกีารผสมผสานของศิลปะตะวันตกและศิลปะไทย, ยุคที่สอง คือ ปจจัยดาน

รูปแบบของนติยสารสตรี ซึง่สงผลตอแนวทางการเขียนภาพประกอบที่เนนภาพลายเสนบคุคล

นุมนวล และ ยุคที่สาม คือ ปจจัยดานพัฒนาการของธุรกิจนิตยสารในประเทศไทยทําใหเกิด

ความกาวหนาของเทคโนโลยีการพมิพและการออกแบบ สงผลตอแนวทางภาพประกอบที่มีความ

ทันสมยัและมหีลากหลายรปูแบบ อีกทั้งนักเขียนภาพประกอบแตละคนจะมีแนวทางการ

สรางสรรคงานภาพประกอบที่มีเอกลกัษณเฉพาะตวัและแตกตางกนัไป

ภาควิชาการออกแบบนิเทศศิลป บัณฑติวิทยาลัย มหาวทิยาลยัศิลปากร ปการศึกษา 2551

ลายมือช่ือนักศึกษา........................................

ลายมือช่ืออาจารยที่ปรึกษาวิทยานิพนธ 1. ........................... 2. .............................

จ

47151302 : MAJOR : VISUAL COMMUNICATION DESIGN KEY WORD : DEVELOPMENT/ ILLUSTRATIONS/THAI MAGAZINE WISARUTMONTRI : THE DEVELOPMENT OF ILLUSTRATIONS IN THAI MAGAZINE. THESIS ADVISORS : THANATORN JIARAKUN AND YODKWAN SAWASDEE . 201 pp. The purpose of this research was to study the history and development of

illustrations in Thai magazine during c.1946 – c.2007 with 98 representative samples of

illustrations. To analysis the data and information for all periods, there are relevant issues were

considered, including conceptual art and composition of illustrations, the relationship of illustrations

and stories in magazine, the biography of illustrators, the history of Thai magazine, the history of Thai

and western arts and, the history of Thai social, economic and political perspectives.

The findings of this research are summarized that the development of illustrations in

Thai magazine can be divided into three periods: 1) Aftermath World War II period (c.1946 –

c.1972) 2) Women magazine period (c.1973 – c.1993) and, 3) Capitalism period (c.1994 –

c.2007). For the first period, key issue leading to the development of illustrations was the

government policy of state convention. Art directions in this period were integrated art

combining Thai style and western style. For the second period, key issue leading to the

development of illustrations was women magazine style. Art directions in this period were softer

and lighter portrait sketch images. And, for the third period, key issues leading to the

development of illustrations was capitalism business of Thai magazine and advanced

technology of design and printing system. Art directions in this period were verity, modern and

uniqueness based on the individual creation for each illustrators.

Department of Visual Communication Design Graduate School, Silpakorn University Academic Year 2008 Student's signature ........................................ Thesis Advisors' signature 1. ........................... 2. ...........................

ฉ

กิตติกรรมประกาศ วิทยานิพนธฉบับนี้สําเร็จลุลวงไปไดดวยดี เพราะความรวมมือรวมใจของบุคคลหลายๆทาน ที่ไดใหความกรุณาชวยเหลือ และใหคําปรึกษาปญหาตางๆ ขอกราบขอบพระคุณผูเชี่ยวชาญ และทานคณาจารยตางๆ ที่ไดใหขอเสนอแนะในการทําวิทยานิพนธคร้ังนี้ ซ่ึง ไดแก อาจารยปยุต เงากระจาง อาจารยเกริกบุระ ยมนาค รศ.จารุพรรณ ทรัพยปรุง อาจารยอนุชา โสภาควิจิตร คุณรุงทิพย เตียวตระกูล คุณศิริสวัสดิ์ พันธุมสุต (นาแพ็ท ลลนา) คุณพัฒนพล จารุสมิต และเพื่อนรวมงานฝายส่ือสารการตลาดธนาคารกสิกรไทยทุกทานที่ไดใหกําลังใจในการคนควาขอมูลการทําวิทยานิพนธฉบับนี้ ขอกราบขอบพระคุณอาจารยวัฒนพันธุ ครุฑะเสน ประธานกรรมการสอบวิทยานิพนธ อาจารยธนาทร เจียรกุล อาจารยยอดขวัญ สวัสดี อาจารยที่ปรึกษา ที่ไดใหคําแนะนํา และแกไขใหวิทยานิพนธฉบับนี้สําเร็จลุลวงไปดวยดี รวมทั้งอาจารยทานอื่นๆ ที่ใหความชวยเหลือซ่ึงไมสามารถเอยนามมาไดทั้งหมด และขอขอบคุณครอบครัวของผูวิจัย และทุกๆ ทานที่คอยเปนกําลังใจอยางดีในการทําวิทยานิพนธคร้ังนี้ใหสําเร็จลุลวง

ช

สารบัญ หนา

บทคัดยอภาษาไทย ...................................................................................................... ง

บทคัดยอภาษาอังกฤษ.................................................................................................. จ

กิตติกรรมประกาศ ........................................................................................................ ฉ

สารบัญตาราง .............................................................................................................. ฌ

สารบัญภาพ................................................................................................................. ต

บทที ่

1 บทนํา .............................................................................................................. 1

ที่มาและความสําคัญของปญหา ................................................................ 1

ความมุงหมายและวัตถุประสงคการศึกษา .................................................. 2

สมมติฐานของการศึกษา ........................................................................... 2

ขอบเขตของการศึกษา .............................................................................. 2

นิยามคําศัพท ........................................................................................... 2

2 เอกสารและงานวิจยัที่เกีย่วของ .......................................................................... 3

แนวคิดและทฤษฎีที่เกีย่วกบัการวาดภาพประกอบ ....................................... 3

ความหมายของภาพประกอบ ............................................................ 3

ความสําคญัของภาพประกอบ............................................................. 4

จุดมุงหมายในการเขียนภาพประกอบ .................................................. 5

ประวัตกิารเขียนภาพประกอบของไทย ................................................. 5

ชนิดของภาพประกอบ ........................................................................ 6

องคประกอบสําคัญในการเขียนภาพประกอบ....................................... 8

ความรูพืน้ฐานสาํหรับนกัออกแบบ ...................................................... 13

ความรูเกีย่วกับลักษณะของภาพประกอบ ............................................ 14

การเขียนภาพประกอบเรื่องราวประเภทตางๆ ....................................... 16

หลกัการเขียนภาพประกอบ ................................................................ 18

ซ

บทที ่ หนา

แนวคิดและทฤษฎีที่เกี่ยวกับประวัตินิตยสารไทย............................................ 19

ความหมายของนิตยสาร ................................................................... 19

ประเภทของนิตยสาร......................................................................... 20

ประวัตินติยสารไทย .......................................................................... 24

แนวคิดและทฤษฎีที่เกีย่วกบัประวัติศิลปะไทยและศิลปะตะวนัตก ................. 36

ประวัติศิลปะไทย ............................................................................... 36

ประวัติศิลปะตะวนัตก ........................................................................ 42

3 ระเบยีบวิธีการวิจยั ........................................................................................... 67

ข้ันตอนการวิจยั ........................................................................................ 68

วิธีการดําเนนิการวิจยั................................................................................ 68

4 ผลการวิเคราะหขอมูล ....................................................................................... 74

ผลสรุปการวิเคราะหววิัฒนาการภาพประกอบนิตยสารไทย .......................... 75

5 สรุป อภิปรายผล และขอเสนอแนะ ..................................................................... 173

สรุปผลการวิจยั ........................................................................................ 173

อภิปรายผลการวิจัย .................................................................................. 182

ขอเสนอแนะในการศึกษา .......................................................................... 186

บรรณานุกรม ............................................................................................................... 187

ภาคผนวก.................................................................................................................... 189

ประวัติผูวิจัย ................................................................................................................ 201

ต

สารบัญภาพ ภาพที ่ หนา

1 โบวแดง ................................................................................................. 75

2 ภาพแทรกโบวแดง .................................................................................. 76

3 ปกหนังสือ.............................................................................................. 77 4 หลวิชัย-คาวี ........................................................................................... 78

5 เมยีรักอยูรวมหองอยาไววางใจ ................................................................ 79

6 เจด็วันเวนดีด ซอมดนตรี ......................................................................... 80

7 ชุมนุมนกัประพนัธ .................................................................................. 81

8 ราชาธิราช .............................................................................................. 82 9 นาครสนทนา.......................................................................................... 83 10 ศรีไพร ................................................................................................... 84 11 ฉลองวันเกดิ ........................................................................................... 85 12 องคุลีมาล .............................................................................................. 86 13 กัน้หยั่นอสรพิษ....................................................................................... 87 14 ภาพถายตนฉบับ .................................................................................... 88 15 จนิตนา-ธานินทร ควาแผนเสียงทองคํา ..................................................... 89 16 คนแกยอยวรรณกรรม ............................................................................. 90 17 ส.ค.ส. S.P. 2511 ................................................................................... 91 18 เบอรที่ไดโบว .......................................................................................... 92 19 นโยบายประชากรของจนีคอมมิวนิสต....................................................... 93 20 รถไฟไปกระบี่ ......................................................................................... 94 21 ศิลปวฒันธรรม ....................................................................................... 95 22 แลไปขางหลัง ......................................................................................... 96 23 เปลวสุริยา ............................................................................................. 97 24 Go Go Go............................................................................................. 98 25 อุตสาหกรรมปโตรเลียมในปจจุบนั............................................................ 99 26 เบื้องหลงัชวีิต ......................................................................................... 100 27 นาครสนทนา.......................................................................................... 101

ถ

ภาพที ่ หนา

28 ฉลองวันเกดิ ........................................................................................... 102 29 จนิตนา ธานินทร เฆีย่น สุเทพ-สวลี ชนะที ่1 .............................................. 103 30 วงเวียนดาว ............................................................................................ 104 31 ตํารวจแคน............................................................................................. 105 32 จัด......................................................................................................... 106 33 คุณนายชัน้เอก ....................................................................................... 107 34 ทัศนะแมเรือน ........................................................................................ 108 35 กฎแหงกรรม .......................................................................................... 109 36 ยุคแหงความรุนแรง................................................................................. 110 37 ทางหลวง ............................................................................................... 111 38 วรรณโรค ............................................................................................... 112 39 ชมรมนนิทาหลงัแกวค็อกเทล ................................................................... 113 40 อีแมวขโมย............................................................................................. 114 41 เขาเอาหวัใจของหลอนไป แลวก็เอามาคืน ................................................. 115 42 หลมิผูมีคณุธรรม .................................................................................... 116 43 พลอยพราวแสง ...................................................................................... 117 44 ชีวิตรักนักศกึษาญี่ปุน ............................................................................. 118 45 อยูรวมฟา .............................................................................................. 119 46 ซุมมาลี .................................................................................................. 120 47 บานแหงอนาคต ..................................................................................... 121 48 หนีรัก .................................................................................................... 122 49 พระยาพิชยั ............................................................................................ 123 50 พชิิตสนามกอลฟบางพระ ........................................................................ 124 51 ริมหาดรัก............................................................................................... 125 52 ยิง่กรนยิ่งตายไว ..................................................................................... 126 53 เพราะอมเหรียญ..................................................................................... 127 54 ฤดหูนาวนวิเคลียร .................................................................................. 128 55 ยอนรอยเลอืด......................................................................................... 129

ท


56 ไมดัด..................................................................................................... 130 57 ตุมเมง ................................................................................................... 131 58 นางมาร ................................................................................................. 132 59 เทพีสําปะหลัง ........................................................................................ 133 60 มิใชความรกัจากสรวงสวรรค.................................................................... 134 61 สวรรคหาย ............................................................................................. 135 62 เรือนมยุรา.............................................................................................. 136 63 อุทยานเครือ่งเทศ.................................................................................... 137 64 อาแปะ .................................................................................................. 138 65 ทพิยดุริยางค .......................................................................................... 139 66 ลอดลายหงส .......................................................................................... 140 67 ความรูสึกทีห่ลงเหลือ .............................................................................. 141 68 ความรื่นรมย .......................................................................................... 142 69 หงึและหวง ............................................................................................. 143 70 ดอกแกวกระบุหนิง.................................................................................. 144 71 ไมปรากฏชือ่ .......................................................................................... 145 72 ทาํอยางไรใหเด็กในชนบทมีหนงัสืออานอยางทั่วถงึ .................................... 146 73 แทง พ.ศ. 2520 กับกอน ค.ศ. 2000 ......................................................... 147 74 เด็กไทยในอดีต ....................................................................................... 148 75 แกวหนามา ............................................................................................ 149 76 วาไรตี้ไพยบิซี ......................................................................................... 150 77 Innovative Marketing หนาปกนิตยสาร BrandAge.................................. 151 78 Beauty and The Brand หนาปกนิตยสาร BrandAge ............................... 152 79 จะแตงงานทั้งที ก็ควรเขาใจหลักเศรษฐศาสตร .......................................... 153 80 ภาษาทานผูทรงเกยีรติ ............................................................................ 154 81 เร่ืองของโมรี ........................................................................................... 155 82 เพื่อน (ไม) รัก หักเหลีย่มโหด ................................................................... 156 83 สมหลนที่เมืองแขก.................................................................................. 157

ธ


84 ประวัติศาสตรส้ันๆ ของเวลาในเมืองไทย ................................................... 158 85 Trend Center เด็กแนว ........................................................................... 159 86 เก็บความรกัฉันไวในใจเธอ....................................................................... 160 87 พาแมไปตรวจสุขภาพ ............................................................................. 161 88 ความสุขแทจริงในชีวิต ............................................................................ 162 89 การตูนประกอบนิตยสาร a day ............................................................... 163 90 ขยับปาก................................................................................................ 164 91 นองหมาไมคาดเข็มขัด ............................................................................ 165 92 กอการรายดวยคุกกี้ ................................................................................ 166 93 RS เดินเกมรุก เชื่อมัน่ New Opportunity ................................................. 167 94 บริษทับําบดัการติดบุหร่ี .......................................................................... 168 95 ครับคลับ................................................................................................ 169 96 ปาฏหิาริยมีจริงมั๊ย .................................................................................. 170 97 เหตุเกิดในคืนสมรส ................................................................................. 171 98 หลอสวยงายๆ ดวยปลายเข็ม................................................................... 172

ฌ

สารบัญตาราง ตารางที่ หนา 1 แสดงประเภทนติยสารไทยของภาพประกอบ, ลักษณะการใชงานของภาพ

ประกอบในนติยสารไทย ความสัมพันธของลัทธิศิลปะกับภาพประกอบ,

แนวทางการเขียนภาพประกอบ และองคประกอบศิลปะและการใชสีของ

ภาพประกอบภาพที ่1 และ ภาพที ่2 ระหวางป พ.ศ. 2489 - พ.ศ. 2515…….75

2 แสดงประเภทนติยสารไทยของภาพประกอบ, ลักษณะการใชงานของภาพ

ประกอบในนิตยสารไทย ความสัมพนัธของลัทธิศิลปะกับภาพประกอบ,


ภาพประกอบภาพที ่3 และ ภาพที ่4 ระหวางป พ.ศ. 2489 - พ.ศ. 2515..….77



แนวทางการเขียนภาพประกอบและองคประกอบศิลปะและการใชสีของ

ภาพประกอบภาพที ่5 และ ภาพที ่6 ระหวางป พ.ศ. 2489 - พ.ศ. 2515…… 79

4 แสดงประเภทนิตยสารไทยของภาพประกอบ, ลักษณะการใชงานของภาพ


แนวทางการ เขยีนภาพประกอบและองคประกอบศิลปะและการใชสีของ

ภาพประกอบภาพที ่7 และ ภาพที ่8 ระหวางป พ.ศ. 2489 - พ.ศ. 2515…….81


ประกอบในนติยสารไทย ความสมัพนัธของลัทธิศิลปะกับภาพประกอบ,


ภาพประกอบภาพที ่9 และภาพที ่10 ระหวางป พ.ศ. 2489 - พ.ศ. 2515…...83

6 แสดงประเภทนิตยสารไทยของภาพประกอบ, ลักษณะการใชงานของภาพ ประกอบในนิตยสารไทย ความสมัพนัธของลัทธิศิลปะกับภาพประกอบ,

แนวทางการ เขยีนภาพประกอบ และองคประกอบศิลปะและการใชสีของ

ภาพประกอบภาพที่ 11 และภาพที ่12 ระหวางป พ.ศ. 2489 - พ.ศ. 2515…..85

ญ

ตารางที่ หนา 7 แสดงประเภทนิตยสารไทยของภาพประกอบ, ลักษณะการใชงานของภาพ



ภาพประกอบภาพที ่13 และภาพที่ 14 ระหวางป พ.ศ. 2489 - พ.ศ. 2515….87


ประกอบในนิตยสารไทย ความสัมพันธของลัทธิศิลปะกับภาพประกอบ,


ภาพประกอบภาพที ่15 และภาพที ่16 ระหวางป พ.ศ. 2489 - พ.ศ. 2515….89




ภาพประกอบภาพที1่7 และภาพที ่18 ระหวางป พ.ศ. 2489 - พ.ศ. 2515…..91






ประกอบในนติยสารไทย ความสัมพนัธของลัทธิศิลปะกับภาพประกอบ,


ภาพประกอบภาพที ่21 และภาพที ่22 ระหวางป พ.ศ. 2489 - พ.ศ. 2515.…95

12 แสดงประเภทนิตยสารไทยของภาพประกอบ, ลักษณะการใชงานของภาพ ประกอบในนติยสารไทย ความสัมพนัธของลัทธิศิลปะกบัภาพประกอบ,







ฎ




ภาพประกอบภาพที ่27 และภาพที่ 28 ระหวางป พ.ศ. 2489 - พ.ศ.2515….101




ภาพประกอบภาพที ่29 และภาพที ่30 ระหวางปพ.ศ. 2489 - พ.ศ. 2515….103




ภาพประกอบภาพที3่1 และภาพที ่32 ระหวางป พ.ศ. 2489 - พ.ศ. 2515….105




ภาพประกอบภาพที ่33 และภาพที่ 34 ระหวางป พ.ศ. 2516 - พ.ศ.2536….107




ภาพประกอบภาพที่ 35 และภาพที ่36 ระหวางป พ.ศ. 2516 - พ.ศ. 2536….109




ภาพประกอบภาพที่ 37 และภาพที ่38 ระหวางป พ.ศ. 2516 - พ.ศ. 2536.…111




ภาพประกอบภาพที่ 39 และภาพที ่40 ระหวางป พ.ศ. 2516 - พ.ศ. 2536….113

ฏ













24 แสดงประเภทนิตยสารไทยของภาพประกอบ, ลักษณะการใชงานของภาพ ประกอบในนติยสารไทย ความสัมพนัธของลัทธิศิลปะกับภาพประกอบ,









27 แสดงประเภทนิตยสารไทยของภาพประกอบ, ลักษณะการใชงานของภาพ ประกอบในนติยสารไทย ความสัมพันธของลัทธิศิลปะกับภาพประกอบ,



ฐ






ประกอบในนิตยสารไทย ความสมัพนัธของลัทธิศิลปะกับภาพประกอบ,

แนวทางการเขียนภาพประกอบ และองคประกอบศลิปะและการใชสีของ












33 แสดงประเภทนิตยสารไทยของภาพประกอบ, ลักษณะการใชงานของภาพ ประกอบในนติยสารไทย ความสมัพนัธของลัทธิศิลปะกับภาพประกอบ,



34 แสดงประเภทนิตยสารไทยของภาพประกอบ, ลักษณะการใชงานของภาพ ประกอบใน นติยสารไทย ความสัมพันธของลัทธิศิลปะกับภาพประกอบ,



ฑ




ภาพประกอบภาพที ่69 และภาพที่ 70 ระหวางป พ.ศ. 2537- พ.ศ. 2550….143















40 แสดงประเภทนิตยสารไทยของภาพประกอบ, ลักษณะการใชงานของภาพ ประกอบในนติยสารไทย ความสัมพนัธของลัทธิศลิปะกับภาพประกอบ,






ฒ




ภาพประกอบภาพที ่83 และภาพที่ 84 ระหวางป พ.ศ. 2537 - พ.ศ.2550....157















47 แสดงประเภทนิตยสารไทยของภาพประกอบ, ลักษณะการใชงานของภาพ ประกอบในนติยสารไทย ความสมัพันธของลัทธิศิลปะกับภาพประกอบ,






ณ




ภาพประกอบภาพที ่97 และภาพที่ 98 ระหวางป พ.ศ. 2537- พ.ศ. 2550.…171

1

บทที่ 1

บทนํา

ที่มาและความสําคัญของปญหา นติยสารไทยปจจุบัน ไดผลิตออกสูสายตาประชาชนมานานกวาครึ่งศตวรรษ นิตยสาร

ไทยแตละประเภทแตละแนวไดใหเนื้อหาสาระประโยชน แงคิดและความบันเทงิแกผูอาน

แตกตางกนัออกไป ข้ึนอยูกับความตองการของผูอาน อาทิเชนนิตยสารแนวสารคดี บันเทิง กฬีา

ทองเที่ยว ออกแบบตกแตง ไลฟสไตล (LIFESTYLE) ทัว่ไป ธุรกิจการตลาด และอ่ืนๆ

แตละประเภทของนิตยสารที่ไดกลาวถึงนั้น สวนสาํคัญสวนหนึง่ทีจ่ะขาดเสียมิไดคือ

สวนที่เปนภาพประกอบเรื่องที่แทรกอยูในคอลัมน (COLUMN) ตางๆ เพื่อสงเสริมเนื้อหาประกอบ

เร่ืองใหมีอรรถรสชวนติดตาม หากกลาวถึงคําวา “ภาพประกอบเรื่อง” หลายคนอาจนกึถึงภาพที่

วาดดวยหมกึสีตางๆ ที่ออกมาในรูปแบบภาพประกอบนวนิยาย หรือเร่ืองสัน้ ที่สอดแทรกใน

คอลัมน ของนติยสารนัน้ๆ

หากมองถึงหลักความจริงแลว คาํวาภาพประกอบเรื่องมิใชแคภาพประกอบเรื่องราว

เทานัน้ แตไดรวมไปถึงภาพถายหรือภาพเทคนิคสื่อผสมตางๆ สวนเปาหมายกม็ิใชแคประกอบ

นวนิยายหรือเร่ืองสั้นเทานั้น แตอาจรวมไปถึงคอลัมนสวนปลกียอยเลก็ๆ เชนคอลมันเกร็ดความรู

ตางๆ บทสัมภาษณแขกรับเชิญ หรือคอลัมนปกิณกะทั่วไป คอลัมนเหลานี้ลวนแลวแตมี

ภาพประกอบทั้งสิน้

เนื้อหาของภาพประกอบนั้นจะเปนลักษณะไหน ก็ข้ึนอยูกับเร่ืองราวที่ผูเขียนกลาวถึง

การใชเทคนิคและกรรมวิธีในการสรางสรรคภาพประกอบ หากมองยอนไปในอดีตจนถึงปจจุบันมี

วิวัฒนาการของรูปแบบที่แปลกใหมนาติดตามเกิดขึ้นเรื่อยๆ ข้ึนอยูกับยุคสมัย กาลเวลาหรือ

ความกาวหนาทางเทคโนโลยีที่พัฒนาไปอยางไมหยุดยั้ง ดวยเหตุนี้ทําใหวิวัฒนาการของรูปแบบ

นิตยสารไทยปจจุบัน มีความแตกตางจากอดีตอยางเห็นไดชัดทั้งเทคนิค วิธีการและฝมือของนัก

วาดภาพประกอบ (ILLUSTRATOR)

2

จากหลักฐานที่ปรากฏในชวงกวาทศวรรษ ขอมูลที่คิดคนยังไมมีผูรวบรวมและ

วิเคราะหในเชิงคนควาวิจัยในลักษณะนี้มากอน นอกจากนี้ผูคนควาไดใหความสนใจ และได

ติดตามผลงานของนักวาดภาพประกอบที่ชื่นชอบอยู เสมอ ตลอดจนผลงานของนักวาด

ภาพประกอบคนอื่นๆที่มีเทคนิคการสรางสรรคงานนาสนใจ ตามหนานิตยสารไทยทั่วไป ดวยเหตุ

นี้เอง ทําใหเกิดแรงบันดาลใจอยางยิ่งที่จะศึกษาคนควาวิเคราะหผลงานของนักวาดภาพประกอบ

ตั้งแตอดีตจนถึงปจจุบัน เพื่อวิเคราะหในสิ่งที่ขาพเจาสนใจอยางละเอียดลึกซึ้งและเพื่อเปน

ประโยชนแกผูอาน ผูสนใจที่จะศึกษาคนควาตอไป

ความมุงหมายและวัตถุประสงคของการศึกษา 1. ศึกษาววิัฒนาการของภาพประกอบนิตยสารไทยระหวางป พ.ศ. 2489 – พ.ศ 2550

2. วิเคราะหแนวความคิดสรางสรรคในงานภาพประกอบของนิตยสารไทย และสรปุเพือ่

เปนแนวทางในการเขียนภาพประกอบนิตยสารไทย

สมมติฐานของการศึกษา ววิัฒนาการของการเขียนภาพประกอบนิตยสารไทยระหวางป พ.ศ.2489 – พ.ศ. 2550

มีความแตกตางตามยุคสมยั

ขอบเขตของการศึกษา งานวิจยัชิ้นนีมุ้งวิเคราะหแนวความคิดในการสรางสรรคภาพประกอบนิตยสารไทยใน

ระหวางป พ.ศ. 2489 – พ.ศ. 2550

นิยามคําศัพท

ภาพประกอบ (Illustration) หมายถึง ผลงานที่ถูกสรางขึ้นใหเกิดเปนรูปภาพประกอบ

โดยใชเทคนิคตางๆ เพื่อขยายความตัวอักษรใหเกิดจินตนาการตามเนื้อหา

นติยสาร (Magazine) หมายถงึ ส่ิงพิมพหรือหนังสือที่ออกเผยแพรตอเนื่องตาม

กําหนดเวลา มีลักษณะรูปเลมที่อยูในรูปแบบเดียวกนั

3

บทที่ 2

เอกสารและงานวจิัยที่เกี่ยวของ

การวิจยัเรื่อง “วิวัฒนาการภาพประกอบนิตยสารไทย” เปนการศึกษาถงึความ

แตกตางและววิัฒนาการของภาพประกอบในประเทศไทย โดยมีการวิเคราะหรูปแบบ แนวคดิ

เทคนิคและวิธกีารวาดภาพประกอบ ไปจนถงึทฤษฎขีองแนวทางศลิปะไทยและศิลปะตะวันตกที่

แสดงความสมัพันธตอการวาดภาพประกอบในแตละยุคสมัย อันประกอบดวยเอกสารและงานวจิัย

ที่เกีย่วของดงัตอไปนี้

ตอนที่ 1 แนวคิดและทฤษฎีที่เกี่ยวกับการวาดภาพประกอบ

ตอนที่ 2 แนวคิดและทฤษฎีที่เกี่ยวกับประวัตินิตยสารไทย

ตอนที่ 3 แนวคิดและทฤษฎีที่เกี่ยวกับประวัติศิลปะไทยและศิลปะตะวันตก

ตอนที่ 1 แนวคิดและทฤษฎีที่เกี่ยวกบัการวาดภาพประกอบ 1.1 ความหมายของภาพประกอบ คําวา “ภาพประกอบ” ตรงกับภาษาอังกฤษวา “Illustration” ซึ่งมีผูใหคาํนยิาม

ของคําวา “ภาพประกอบ” หรือ “Illustration” ไวหลายความหมายดงันี ้

1.1.1 ภาพประกอบ หมายถึง รูปที่ลงคูกบัเร่ืองราวเพื่อใหเหน็ภาพที่ชดัเจนขึ้น

(มานิต มานติเจริญ 2520:994)

1.1.2 ภาพประกอบ หมายถึง ภาพทีว่าดขึ้นหรือนาํมาแสดงเพื่อประกอบเรื่อง

(ราชบัณฑิตยสถาน 2538:619 )

1.1.3 Illustration หมายถึง การแสดงใหเห็นการอธิบายประกอบดวยตัวอยาง

หรือภาพ การเขียนภาพประกอบ ภาพประกอบ(สอ เสถบุตร ม.ป.ป.:360)

1.1.4 Illustration หมายถงึ รูปภาพในหนงัสือ ฯลฯ การแสดงใหเหน็บางสิ่ง

อยางดวยรูปภาพ การยกตวัอยางดวยภาพ (Hawkins 1990:191)

1.1.5 Illustration หมายถงึ ภาพที่ใชเพิ่มเติมในหนังสือเพื่อใหเร่ืองราวชัดเจน

และตกแตงใหสวยงามมทีัง้ภาพขาวดาํ-ภาพสี (Landau(ed)1966:213)

4

คําวา ภาพประกอบหรือ Illustration จึงมคีวามหมายกวางมาก อาจเปนภาพลายเสน

ภาพเขียน ภาพถาย ภาพเทคนิคตางๆ ที่นาํมาประกอบนวนิยาย เร่ืองสั้น สารคดี บทความ

นิตยสาร โปสเตอร แผนพบั ปกแผนเสียง แถบบันทึกเสียง แถบบนัทึกภาพ และอื่นๆ ที่เกีย่วของ

กับงานประพนัธและงานโฆษณาตางๆ เพื่อขยายความตวัอักษรใหเกิดจนิตนาการตามคอลัมน

(Column) ของเนื้อเร่ือง กลาวไดวาภาพประกอบเปนผลงานทีถู่กสรางขึ้น เพื่อการคาหรือเงื่อนไข

ทางสังคมหรือเศรษฐกิจ ใหเกิดเปนภาพประกอบของเนือ้หาวิจิตรศิลป (Fine Art) เมื่อถูกเจาะจง

ใชเปนสื่อตามขอมูลที่กําหนด จะเรียกวาภาพประกอบ 1.2 ความสําคัญของภาพประกอบ

ภาพมีความสําคัญกับมนุษยมาตั้งแตสมัยโบราณ เพราะตัวหนังสือที่มนุษยใช

ทุกวนันี้ มวีิวฒันาการมาจากภาพเขียน ซึ่งมนุษยเขียนไวตามฝาผนงัถ้ําเพื่อบูชาพระเจา หรือเพือ่

บันทกึเรื่องราวเหตุการณสําคัญ ภาพเขียนโดยคนโบราณนี้เขียนดวยถานและสธีรรมชาติตางๆ

และใชกระดูกเปนเครื่องมือขูดขีดบนหิน

ภาพเขยีนยุคตนๆ เปนภาพสวนตางๆของสัตว เชน ภาพหัวสตัว ขาสัตว ตอมา

รูจักเขียนทั้งตวัและเขียนใหอยูในลักษณะมีกิริยาอาการ ยุคถัดมามนษุยรูจักเขยีนคนทัง้ตัวใน

ลักษณะที่อยูเฉยๆ กอน แลวจึงเขียนภาพคนในลกัษณะที่มีกิริยาอาการตางๆ และตอมาไดมีการ

เขียนภาพคนและสัตวปนกนั เปนเรื่องราวการเขียนภาพเหลานัน้เปนการเลาเหตุการณตางๆ และ

เปนการขยายความนึกคิดของบุคคลแสดงออกมาเปนภาพ หลงัจากนัน้จงึไดมีตัวหนังสือตางๆ

เกิดขึ้น โดยดดัแปลงมาจากการเขียนภาพนัน่เอง

เมื่อมนุษยมตีัวหนังสือใชส่ือความหมายแลว ก็เขียนหนังสือบันทกึความคิดและ

เหตุการณตางๆ ถายถอดใหคนอื่นๆ หรือเก็บไวใหคนรุนหลังไดอาน วสัดุที่ใชเขียนหนังสือมหีลาย

ชนิดเชน แผนดิน อิฐ ดนิเหนยีว แผนไมไผ ผาไหมกระดาษ ตอมามนษุยรูจักทาํหนังสือเปนเลม

ลักษ

2551 ัมหาวิทยาลัิยศลปากร - su · 2010. 2. 24. · magazine....

Documents