ΣΩΚΡΑΤΗΣ: (469-399 π.Χ).

Έλληνα φιλόσοφο τουοποίου ο τρόπο ζωή, τοήθο και η σκέψη επηρέασανκαίρια την αρχαία και την µον-τέρνα φιλοσοφία.

Ιδιωτικό βίο:Ήταν γιο του Σωφρονί-

σκου και τη Φαναρέτη απότον δήµο τη Αλωπεκή. Είχεταπεινή καταγωγή. Αρχικάασχολήθηκε µε το επάγγελµατου πατέρα του, που ήταν λι-θοξόο και εν συνεχεία µε τηνφιλοσοφία. Συζυγό του ήτανη Ξανθίππη, ξακουστή για τονδύστροπο χαρακτήρα τη, µε

την οποία απέκτησε 3 γιου.Χαρακτηριστικά έλεγε για εκεί-νη: Με µια σκληρή γυναίκα,πρέπει να ζει κανεί όπω οιιππεί µε τα ατίθασα άλογα.«Όπω εκείνοι» έλεγε, «αν ταδαµάσουν, δεν έχουν πρόβλη-µα µε τα υπόλοιπα, έτσι και γωζώντα µε την Ξανθίππη θαµάθω να συµπεριφέροµαιστου άλλου ανθρώπου».—Σωκράτη, ∆ιογένη ΛαέρτιουΑΠΑΝΤΑ, Βιβλίο Β.

∆ηµόσιο Βίο:Ήταν φιλόπατρι, διακρινό-

ταν για την τιµιότητα και τηνηθική ακεραιότητα του χαρα-κτήρα του. Σε αντίθεση µετου σοφιστέ δεν έπαιρνεχρήµατα από του µαθητέτου, µη έχοντα χρησιµοθηρι-κού σκοπού. Έλαβε µέροσε 3 Αθηνακέ εκστρατείεκατά τον Πελοποννησιακό πό-λεµο, έδειξε µεγάλη αντοχήστι κακουχίε και έσωσε τηνζωή του Αλκιβιάδη στην µάχητη Αµφίπολη. Όπω ελέχθη:«αν όλοι ήταν σαν τον Σωκρά-τη, η πόλη µα [Αθήνα] ποτέδεν θα πάθαινε εκείνη τηνσυµφορά». Ήταν απλό, τα-πεινό, εξαιρετικά δηµοφιλήµε δυνατέ φιλίε σε όλα τακοινωνικά στρώµατα. Μεταξύτων µαθητών του συγκαταλέ-γονταν ο

Πλάτων, ο Αντισθένη, ο Ευ-κλείδη ο Μεγαρικό και οΦαίδων. Το 399 π.Χ. κατηγο-ρήθηκε από του αντιπάλουτου για ασέβεια προ του θε-ού, ότι εισήγαγε καινά δαιµό-νια κι ότι διέφθειρε του νέουκαι καταδικάστηκε σε θάνατοµετά από δίκη. Η θεκή τουαταραξία ήταν χαρακτηριστικήόπω διαφαίνεται και από την«Απολογία». Αν και µπορούσενα δραπετεύσει και να σωθεί,όπω του πρότειναν οι µαθη-τέ του, ο Σωκράτη προτίµη-σε ω νοµοταγή πολίτη ναπιει το κώνειο, όπω όριζε ονόµο.

Φιλοσοφία: Ο Σωκράτη δεν άφησε ο

ίδιο κανένα γραπτό έργο. Θε-ωρούσε την ενασχόλησή τουµε την φιλοσοφία ω θεία εν-τολή. Ονόµαζε την εσωτερικήαυτή φωνή, τι επιταγέ τησυνειδήσεώ του, «δαιµόνιο»,και προσπαθούσε να διάγειτον βίο του σύµφωνα µε αυτή.Κατά τον Σωκράτη ο Θεό δενφιλοσοφεί, γιατί κατέχει τη σο-φία, φιλοσοφεί όµω ο άνθρω-πο, που η ύπαρξή του είναιπεπερασµένη. Αναζήτησε τοαπόλυτο, µελέτησε την ηθικήουσία, απέρριψε το σχετικό.Κέντρο τη φιλοσοφία τουήταν ο άνθρωπο και η κοι-νωνία, οι έννοιε του καλού,τη αρετή και τη σοφία.Μέσω τη περίφηµη «µαιευτι-κή µεθόδου» µε την χρήση ει-

ρωνεία και προσποιούµενοπλήρη άγνοια, επιχειρούσε ναεκµαιεύσει την αλήθεια απότον συνοµιλητή του µε εύστο-χε ερωταποκρίσει προκειµέ-νου να προσεγγίσει εκ νέουτην αλήθεια µέσω νέων συµ-περασµάτων. Η διαλεκτική αυ-τή µέθοδο, δηλαδή το πνεύ-µα του διαλόγου στι συζητή-σει του, βασιζόταν στην επα-γωγική συλλογιστική µέθοδο.Με την άσκηση του «ελέγχου»προσπαθούσε να αποδείξει ότιοι πολιτικοί και όσοι ισχυρίζον-ταν ότι κατείχαν την «σοφία»στην ουσία έσφαλαν και τουενθάρρυνε να επανεξετάσουνκαι να βελτιώσουν τι ιδέετου σχετικά µε την αρετή διά-γοντα ηθικά τον βίο του.Επειδή για τον Σωκράτη ηαρετή ταυτίζεται µε την γνώ-ση, υποστήριξε ότι κανεί άν-θρωπο µε ορθή αντίληψη δενείναι δυνατόν να πράττει αντί-θετα προ ότι υπάρχει καλύτε-ρο παρά µόνο από άγνοια.

Αποφθέγµατα: «Εν οίδα ότι ουδέν οίδα»,

«ουδεί εκών κακό», «γηρά-σκω αεί διδασκόµενο», «ο δεανεξέταστο βίο ου βιωτόανθρώπω» [Η ζωή που δενεξετάζεται δεν αρµόζει σε άν-θρωπο].

Μαρτυρίε: Η ∆ίκη του Σωκράτη επανα-

λήφθηκε στι 25/5/2012 στηνΣτέγη Γραµµάτων και Τεχνώντου Ιδρύµατο Ωνάση. Αντί-στοιχη εκδήλωση είχε διοργα-νωθεί από το ίδιο Ίδρυµα καιπριν από ένα χρόνο στο Οµο-σπονδιακό ∆ικαστήριο τη Νέ-α Υόρκη. Και στι δύο αυτέαναπαραστάσει ο µεγάλοαρχαίο στοχαστή αθωώθη-κε. Όπω υπογράµµισε οΦρανσουά Τερέ, µέλο τηΑκαδηµία Ηθικών και Πολιτι-κών Επιστηµών τη Γαλλία,που ψήφισε υπέρ τη αθώω-ση του Σωκράτη: «Ο Σωκρά-τη ήταν φιλόσοφο και έναφιλόσοφο είναι εύκολο στό-χο. Ωστόσο, µα έδωσε τοµεγαλύτερο δώρο του κό-σµου, το δικαίωµα στην αµφι-βολία».

1818 ΑΡΘΡΑ ∆ΕΥΤΕΡΑ 27 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2012

Μια κοινή µέρα… καιόµω τόσο ξεχωριστή!!!Γράφει η Χαρµπέα Ιωάννα κοινωνιολόγο/εγκληµατολόγο,εργαζόµενη σε βοήθεια στο σπίτι, αρθρογράφο.(Γράφτηκε σε ηλικία 14 ετών)

Η ζωή είναι γεµάτη εκπλήξει! Άλ-λοτε οι εκπλήξει αυτέ είναι ευχάρι-στε και άλλοτε δυσάρεστε. Αυτό εί-ναι αναπόφευκτο. Εκείνο που πρέπεινα ελπίζει κανεί είναι τα ευχάριστααπρόοπτα περιστατικά να υπερβαί-νουν στο πλήθο τα δυσάρεστα.

Ήταν µια κοινή µέρα σαν όλε τιάλλε και όµω ήταν τόσο ξεχωρι-στή! Η επιθυµία για ένα σύντοµο τα-ξιδάκι αναψυχή στην εξοχή γινότανεντονότερη καθώ οι χρυσαφένιε

αχτίδε του ήλιου πρόσκρουαν στο πρόσωπό σου και σουγεννούσαν την ιδέα ότι όλα πάνε καλά. Και η έντονη αυτήεπιθυµία για µια επίσκεψη στην κυρία – φύση δεν άργησενα εξελιχθεί σε πραγµατικό γεγονό. Η ραγδαία ανάπτυξητη τεχνολογία και τα πρωτοφανή – και τόσο απρόσιτα γιαάλλε εποχέ επιτεύγµατά τη συνέβαλαν σε ένα µεγάλοβαθµό να πραγµατοποιηθεί όσο το δυνατόν ταχύτερα αυτήη ψυχική ανάγκη, (αν θα µπορούσαµε να την ονοµάσουµεέτσι) για επαφή µε το φυσικό περιβάλλον.

Σε πολύ µικρό λοιπόν χρονικό διάστηµα το όνειρό σου γι-νόταν πραγµατικότητα. Αυτά που πριν λίγο βρισκόταν στονεγκέφαλό σου ω στοιχεία παλιότερων παραστάσεων και ει-κόνων ή ακόµα και ω δηµιούργηµα τη φαντασία τώρα αυ-τή τη στιγµή βρισκόταν εδώ, µπροστά σου ,ολοζώντανα καιέτοιµα να ανταποκριθούν στι αισθήσει σου. Το θρόισµα τωνφύλλων των δέντρων, το µελωδικό κελάηδηµα των πουλιών,ο ανεπανάληπτο ήχο του γάργαρου νερού που κυλά αργά-αργά και ήσυχα σε κάποιο ρέµα και µετά από µια διαδροµήµικρή ή µεγάλη καταλήγει σε ένα απότοµο καταρράκτη καιτρέχει µε ορµή, χύνεται σε κάποιο ποτάµι παρασύροντα µα-ζί του οτιδήποτε έτυχε να ακολουθήσει την πορεία του.

Aκόµη οι φωνέ ή καλύτερα το µούγκρισµα των άγριωνζώων προσδίδουν στην όλη εικόνα µια µυστηριώδη ελκυ-στικότητα και αφήνουν τον επισκέπτη άναυδο, ενώ ταυτό-χρονα τον παροτρύνουν να επιδοθεί στην περιπέτεια και τοµυστήριο που σκεπάζει την όλη περιοχή .Και ενώ απολαµ-βάνει µε τόση χαρά τα όσα ξετυλίγονται γύρω σου και ενώείσαι γοητευµένη και ονειροπολεί και ενώ αρχίζει τώραγια πρώτη φορά να νιώθει τη ζωή βλέποντα τη δυναµικό-τητα τη φύση, ωστόσο το ρολόι του χρόνου δε σταµατά!

Οι λίγε στιγµέ χαρά και εκτόνωση για σένα, τον πάν-τα ευπρόσδεκτο επισκέπτη στη ρουτίνα τη καθηµερινήζωή αντιστοιχούν σε πλειάδα ωρών. Η µαγεία τη φύσηδε σε αφήνει να ξεφύγει και να κοιτάξει το ρολόι σου.Όµω το σκοτάδι που αρχίζει να απλώνεται απειλητικάµπροστά σου καταµαρτυρεί ότι µια άλλη µέρα τελειώνει γιατον ίδιο πάλι σκοπό δηλαδή για να αρχίσει µια καινούρια.Έτσι µε λύπη αποφασίζει να ρίξει κάποιε κλεφτέ µατιέστο µεγαλείο τη φύση για να σου µείνει κάτι…. Μια µικρήανάµνηση από την τόσο µεγάλη ψυχική ηδονή.

Η τεχνολογία πιστή στο λειτούργηµά τη σε εξυπηρετείκαι πάλι. Το αυτοκίνητο ανυπόµονο σε περιµένει να το χει-ριστεί και να επιστρέψει έτσι στη µηχανοποιηµένη και µο-νότονη ζωή σου. Και ενώ η ώρα τη επιστροφή έχει ήδηαρχίσει και το αυτοκίνητο µε ολοένα αυξανόµενο ρυθµό ξε-µακραίνει η µνήµη ανακαλεί για µια φορά τα όσα έζησεεκεί, έτσι για να σου δώσει µια περιληπτική εικόνα τη ψυ-χική πληρότητα που ένιωσε πριν λίγο.

Με αυτό τον τρόπο αποκτά την αυτοπεποίθηση ότι οιγενικέ εντυπώσει που θα µείνουν στο µυαλό σου θα είναιικανέ να επαναφέρουν στη µνήµη σου κάθε µικρή και ασή-µαντη λεπτοµέρεια. Για σένα όµω αυτή η λεπτοµέρεια θαµεταφράζεται σε πηγή χαρά και προσδοκία ότι θα σουδοθεί η δυνατότητα να φρεσκάρει κάποτε τι γλυκέ ανα-µνήσει του παρελθόντο.

ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΠΟΡΤΡΕΤΑΠΟΡΤΡΕΤΑ

(Προσωπικότητε που άφησαν έντονα ταίχνη του στην ιστορία τη ανθρωπότητα)

«Το παρελθόν» λέει ένα γνωµικό, «είναι µια λάµπα βαλµένηστην είσοδο του µέλλοντο». Υπό αυτό το πρίσµα και δεδοµένουτου γεγονότο ότι διανύουµε µια περίοδο έντονωνθρησκευτικών αναζητήσεων, ζυµώσεων και ιδεολογικώναντιπαραθέσεων και αµφισβητήσεων, εγκαινιάζουµε την στήλη«ΠΟΡΤΡΕΤΑ» όπου θα παρουσιάζουµε προσωπικότητεδιεθνού ακτινοβολία κατά το διάβα τη ανθρώπινη ιστορία,ώστε να αποτελούν πνευµατικού φάρου και δείκτε σοφίαστου χαλεπού καιρού που ζούµε. Εξάλλου, µια και τακατορθώµατα κι οι επιτυχίε καθώ και τα σφάλµατα και οιαποτυχίε αποτελούν για κάθε λαό πηγή υψηλού αγωνιστικούήθου, φρονήµατο αντίσταση και ιστορική παρακαταθήκη γιατην µετέπειτα πορεία του ω έθνο, η φωτεινή αυτή µατιά στοπαρελθόν είναι επιβεβληµένη.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Ρίτσα K. Κρούπη ark.kroupi@gmail.com