291320Business

Information System

บทท�� 2ความรู้��ด้�านธุ�รู้กิ�จ

อ.ธาราร�ตน์� พวงสุ�วรรณthararat@buu.ac.th

Outline• น์�ยามของธ�รกิ�จ• ร�ปแบบขององค์�กิารธ�รกิ�จ• ประเภทของธ�รกิ�จ• กิระบวน์กิารธ�รกิ�จ• หน์ าท!"ทางธ�รกิ�จ• เป#าหมายใน์กิารประกิอบธ�รกิ�จ• เทค์โน์โลย!สุารสุน์เทศกิ�บกิารดำ)าเน์�น์ธ�รกิ�จ

น�ยามของธุ�รู้กิ�จ• Albright and Ingram(2004, p.3) น์�ยาม

ไว ว+า ธ�รกิ�จ(Business Entity) ค์,อองค�กิารู้(Organization) หน��ง ซึ่��งเสนอขายส�นค�าหรู้�อบรู้�กิารู้ต่ อลู�กิค�าต่ามเป้#าหมายของธุ�รู้กิ�จน$%น โด้ยม�ว$ต่ถุ�ป้รู้ะสงค�เพื่��อแสวงหาผลูกิ,าไรู้ทางธุ�รู้กิ�จหรู้�อกิารู้ท,ารู้ายได้�ให�กิ$บองค�กิารู้

รู้�ป้แบบขององค�กิรู้ธุ�รู้กิ�จ1 .เจ าของค์น์เดำ!ยว 2. ห างห� น์สุ+วน์

2.1 ห างห� น์สุ+วน์สุาม�ญ2.2 ห างห� น์สุ+วน์จ)ากิ�ดำ

3. บร�ษั�ทจ)ากิ�ดำ4. ร�ฐว�สุาหกิ�จ

อ างอ�งจากิ : ฉว!วรรณ โสุภาจาร!ย�(2547, หน์ า 10)

ป้รู้ะเภทของธุ�รู้กิ�จ• Perry and Schneider(2005, p. 114) ไดำ

แบ+งประเภทของตลาดำธ�รกิ�จ ออกิเป1น์ 3 ประเภท1 .หน์+วยบร�กิาร (Service Firm)2. หน์+วยค์ าสุ�น์ค์ า (Merchandising Firm)3. หน์+วยผล�ตสุ�น์ค์ า (Manufacturing Firm)

1. กิ�จกิารู้ใหบรู้�กิารู้ (Service Firm)• กิ�จกิารใหบร�กิารจะม!รายไดำหล�กิ ค์,อ ค์าธรรมเน์!ยม หร,อ ค์าบร�กิาร• รายจายหล�กิ ค์,อ เง�น์เดำ,อน์พน์�กิงาน์ ค์าว�สุดำ�สุ�4น์เปล,อง ค์าเชา ค์าสุาธารณ�ปโภค์ และอ,"น์ๆ • รายจายใน์กิ�จกิารใหบร�กิารถื,อวาเปน์ค์าใชจายใน์กิารดำ)าเน์�น์งาน์ • ปญหาท!"เกิ�ดำข84น์ใน์กิ�จกิารใหบร�กิาร ค์,อ กิารว�ดำผลกิารดำ)าเน์�น์งาน์ • ล�กิษัณะของผล�ตภ�ณฑจะไมเห:น์เปน์ต�วตน์ท!"ช�ดำเจน์• ต�วอยางของธ�รกิ�จประเภทน์!4 เชน์ โรงพยาบาล สุ)าน์�กิงาน์กิฎหมาย บร�ษั�ทท!"ปร8กิษัา เปน์ตน์

รู้�ป้แบบของธุ�รู้กิ�จ

2. กิ�จกิารู้ซึ่�%อมาขายไป้(Merchandising Firm)• หมายถื8ง กิ�จกิารท!"ซื้,4อขายสุ�น์ค์าท�4งขายสุงและขายปล!กิโดำยไมใชผ� ผล�ต• รายไดำหล�กิของกิ�จกิาร ค์,อ เง�น์ท!" ขายสุ�น์ค์าไดำ • ค์าใชจ+ายจ)าแน์กิเปน์ 2 สุวน์ ค์,อ ตน์ท�น์สุ�น์ค์าขาย และค์าใชจายใน์กิารขายและบร�หาร • ต�วอยางของธ�รกิ�จประเภทน์!4 เชน์ หางสุรรพสุ�น์ค์า ราน์ขายยา ราน์ขายของช)า เปน์ตน์

รู้�ป้แบบของธุ�รู้กิ�จ

3. กิ�จกิารู้ผลู�ต่ (Manufacturing Firm)• กิ�จกิารผล�ตสุวน์ใหญจะม!โรงงาน์สุ)าหร�บผล�ต• สุ�น์ค์า รายไดำหล�กิ ค์,อ เง�น์ท!" ไดำจากิกิารขายสุ�น์ค์า • ค์+าใชจ+าย ค์,อ ตน์ท�น์ใน์กิารซื้,4อว�ตถื�ดำ�บ ค์าจางค์น์งาน์ และค์าใชจายใน์ขบวน์กิารผล�ต • ค์าใชจ+ายท�4งสุามสุวน์น์!4 จะรวมเปน์ตน์ท�น์สุ�น์ค์า • สุวน์ค์าใชจายท!" เกิ�ดำข84น์ใน์สุ)าน์�กิงาน์จะถื,อเปน์ค์าใชจายใน์กิารขายและบร�หาร

รู้�ป้แบบของธุ�รู้กิ�จ

กิารู้ด้,าเน�นงานทางธุ�รู้กิ�จ• กิารดำ)าเน์�น์งาน์ทางธ�รกิ�จ จะเร�"มต น์จากิกิารลงท�น์

เพ,"อจ�ดำต�4งหน์+วยธ�รกิ�จข84น์ตามว�ตถื�ประสุงค์�และร�ปแบบกิารลงท�น์ของธ�รกิ�จ

• กิารดำ)าเน์�น์งาน์ทางธ�รกิ�จต องเป1น์ไปเพ,"อหารายไดำ เข าสุ�+องค์�กิาร

• กิารดำ)าเน์�น์งาน์ทางธ�รกิ�จจะม!กิารสุร างม�ลค์+าทางธ�รกิ�จให กิ�บล�กิค์ าและผ� ม!สุ+วน์ไดำ สุ+วน์เสุ!ยอ,"น์ ๆ ท!"เกิ!"ยวข อง

• กิารดำ)าเน์�น์งาน์ทางธ�รกิ�จสุ+วน์ใหญ+จะดำ)าเน์�น์ตามโค์รงสุร างองค์�กิารของธ�รกิ�จ โดำยปฏิ�บ�ต�ตามกิ�จกิรรมกิารดำ)าเน์�น์งาน์ของแต+ละหน์+วยงาน์

กิรู้ะบวนกิารู้ธุ�รู้กิ�จ• กิารดำ)าเน์�น์งาน์ทางธ�รกิ�จภายใต หน์ าท!"งาน์ต+าง ๆ ของ

ธ�รกิ�จ จ)าเป1น์ต องม!กิารดำ)าเน์�น์งาน์ตาม กิรู้ะบวนกิารู้ธุ�รู้กิ�จ“ ”

• ถื,อเป1น์ระบบกิารท)างาน์ท!"มน์�ษัย�สุร างข84น์เพ,"อให หน์+วยงาน์ธ�รกิ�จม!กิารปฏิ�บ�ต�งาน์ตามร�ปแบบมาตรฐาน์

ความหมายของกิรู้ะบวนกิารู้ทางธุ�รู้กิ�จ

• Laudon and Laudon(2005, p.7) น์�ยามไว ว+า กิระบวน์กิารทางธ�รกิ�จ ค์,อ ว�ธ!กิารท)างาน์ท!"ม!ล�กิษัณะเฉพาะของกิารจ�ดำระบบงาน์และกิารประสุาน์งาน์ทางธ�รกิ�จ โดำยม�+งเน์ น์กิารผล�ตสุ�น์ค์ าและบร�กิารท!"ม!ม�ลค์+าสุ)าหร�บกิารสุ+งมอบให ล�กิค์ า กิารพ�ฒน์าผล�ตภ�ณฑ�ใหม+ กิารท)าค์)าสุ�"งซื้,4อตลอดำจน์กิารว+าจ างแรงงาน์ เป1น์ต น์

• องค์�กิารท!"ม!กิารจ�ดำกิระบวน์กิารธ�รกิ�จท!"ดำ! ถื,อเป1น์จ�ดำแข:งใน์กิารแข+งข�น์กิ�บธ�รกิ�จอ,"น์

บทบาทของกิรู้ะบวนกิารู้ธุ�รู้กิ�จ• กิารดำ)าเน์�น์ธ�รกิ�จเกิ�ดำข84น์มาต�4งแตสุม�ยโบราณ ต�4ง

แตย�ค์ท!" เราย�งไมม!เง�น์ เปน์สุ,"อกิลาง• ปจจ�บ�น์กิระบวน์กิารทางธ�รกิ�จถื�กิจ�ดำท)าใหม!ร�ป

แบบท!"ช�ดำเจน์และถื�กิตอง• โดำยใชกิฎหมายเปน์เค์ร,"องบ�งค์�บใหกิารท)า

ธ�รกิ�จดำ)าเน์�น์ไปใน์ทางท!"ถื�กิท!" ค์วร• กิระบวน์กิารทางธ�รกิ�จจะย�+งยากิซื้�บซื้อน์มา

กิน์อยเพ!ยงใดำ ข84น์อย�กิ�บประเภทและขน์าดำของธ�รกิ�จท!"ดำ)าเน์�น์กิาร

องค�ป้รู้ะกิอบของกิรู้ะบวนกิารู้ธุ�รู้กิ�จ

1 )กิ�จกิรรม (Activities) 2) ทร�พยากิร (Resource)3) สุ�"งอ)าน์วยค์วามสุะดำวกิ (Facility)4) สุารสุน์เทศ (Information)

องค�ป้รู้ะกิอบของกิรู้ะบวนกิารู้ธุ�รู้กิ�จ1 )กิ�จกิรู้รู้ม (Activities)• เป1น์กิระบวน์กิารท!"เกิ�ดำข84น์ใน์ระบบธ�รกิ�จ• ท!"เปล!"ยน์ทร�พยากิรจากิข�4น์ตอน์หน์8"งไปสุ� +อ!กิข�4น์

ตอน์หน์8"ง • รวมท�4งเปล!"ยน์สุารสุน์เทศจากิร�ปแบบหน์8"งไปย�ง

อ!กิร�ปแบบหน์8"ง• เช+น์ กิ�จกิรรมกิารสุ�"งซื้,4อสุ�น์ค์ าท!"เร�"มจากิกิารระบ�จ)า

น์วน์สุ�น์ค์ าและข อม�ลใน์ใบสุ�"งซื้,4อให กิลายเป1น์จ)าน์วน์สุ�น์ค์ าท!"สุ+งไปย�งฝ่@ายสุ�น์ค์ าค์งค์ล�ง

• พร อมท�4งน์)าข อม�ลใน์ใบสุ�"งซื้,4อสุ+งไปย�งฝ่@ายกิารเง�น์เพ,"อสุร างใบแจ งหน์!4

• และท)ากิารค์�ดำเง�น์กิ�บล�กิค์ า

องค�ป้รู้ะกิอบของกิรู้ะบวนกิารู้ธุ�รู้กิ�จ2) ทรู้$พื่ยากิรู้ (Resource)• ค์,อ สุ�"งท!"จ)าเป1น์ท!"ต องน์)ามาร+วมประมวลผล

ใน์กิ�จกิรรม• เช+น์ เง�น์สุดำของล�กิค์ า

องค�ป้รู้ะกิอบของกิรู้ะบวนกิารู้ธุ�รู้กิ�จ3) ส��งอ,านวยความสะด้วกิ (Facility)• เป1น์โค์รงสุร างพ,4น์ฐาน์ท!"ค์อยสุน์�บสุน์�น์ให กิ�จ

กิรรมดำ)าเน์�น์ไป ดำ วยค์วามสุะดำวกิ• เช+น์ เค์ร,"องจ�กิร ระบบค์อมพ�วเตอร� โกิดำ�ง

เกิ:บสุ�น์ค์ า เป1น์ต น์

องค�ป้รู้ะกิอบของกิรู้ะบวนกิารู้ธุ�รู้กิ�จ4) สารู้สนเทศ (Information)• กิ�จกิรรมต+างๆ ม�กิท)าหน์ าท!"เป1น์ท�4งผ� ร �บ

สุารสุน์เทศและผ� ผล�ต สุารสุน์เทศ • ว�ตถื�ประสุงค์� ของกิ�จกิรรมจะเป1น์ต�วช!4น์)าว+า

กิ�จกิรรมน์�4น์ต องร�บสุารสุน์เทศหร,อผล�ตสุารสุน์เทศอะไร ม!ล�กิษัณะอย+างไร

ต่$วอย างกิรู้ะบวนกิารู้ธุ�รู้กิ�จ

ร�ปแสุดำงกิระบวน์กิารธ�รกิ�จสุ+งสุ�น์ค์ าให ล�กิค์ า ท!"มา[ Laudon and Laudon, 2010 ]

หน�าท��ทางธุ�รู้กิ�จ• กิารประกิอบธ�รกิ�จโดำยท�"วไป ประกิอบไป

ดำ วยหน์ าท!"ทางธ�รกิ�จ ดำ�งต+อไปน์!4– กิารผล�ต (Production)– กิารตลาดำ (Marketing)– กิารบ�ญช! (Accounting)– กิารเง�น์ (Financial)– กิารจ�ดำกิารทร�พยากิรมน์�ษัย� (Human

Resource Management)

หน�าท��ทางธุ�รู้กิ�จ

กิารู้ผลู�ต่ (Production)– กิ�จกิรรมท!"กิ+อให เกิ�ดำกิารม!สุ�น์ค์ าและ

บร�กิาร

หน�าท��ทางธุ�รู้กิ�จ

กิารู้ต่ลูาด้ (Marketing)– กิ�จกิรรมกิารเค์ล,"อน์ย ายสุ�น์ค์ าจากิผ� ผล�ต

ไปย�งผ� บร�โภค์

หน�าท��ทางธุ�รู้กิ�จกิารู้บ$ญชี� (Accounting)– กิ�จกิรรมใน์กิารรวบรวม ว�เค์ราะห� จ�ดำ

ประเภท และสุร�ปข อม�ลรายกิารต+าง ๆ ให อย�+ใน์ร�ปของต�วเลข

หน�าท��ทางธุ�รู้กิ�จกิารู้เง�น (Financial)– กิ�จกิรรมทางกิารจ�ดำกิารดำ าน์กิารเง�น์

หน�าท��ทางธุ�รู้กิ�จ

กิารู้จ$ด้กิารู้ทรู้$พื่ยากิรู้มน�ษย� (Human Resource Management)

– กิ�จกิรรมทางดำ าน์กิารจ�ดำหาบ�ค์ลากิร– จ�ดำเป1น์หน์ าท!"ท!"สุ)าค์�ญมากิท!"สุ�ดำใน์หน์ าท!"

ทางธ�รกิ�จท�4งหมดำ

หน�าท��ทางธุ�รู้กิ�จป้5จจ$ยในกิารู้

ป้รู้ะกิอบธุ�รู้กิ�จ- ว�ตถื�ดำ�บ- แรงงาน์- ท�น์- กิารจ�ดำกิาร

หน�าท��ทางธุ�รู้กิ�จ- กิารู้ผลู�ต่- กิารู้ต่ลูาด้- กิารู้บ$ญชี�- กิารู้เง�น- กิารู้จ$ด้กิารู้

ทรู้$พื่ยากิรู้มน�ษย�

ผลูผลู�ต่ส�นค�าแลูะบรู้�กิารู้

ภาพแสุดำงกิารประกิอบธ�รกิ�จ

เป้#าหมายในกิารู้ป้รู้ะกิอบธุ�รู้กิ�จ• ค์,อ ค์วามต องกิารให ไดำ มาซื้8"ง กิ)าไรสุ�งสุ�ดำ “ ”

ท�4งใน์ระยะสุ�4น์และระยะยาว• ค์วรค์)าน์8งถื8งผลตอบแทน์ท!"ผ� บร�โภค์จะไดำ ร�บ

จากิสุ�น์ค์ าและบร�กิาร• หากิม�+งหว�งแต+กิ)าไรอย+างเดำ!ยว ผ� บร�โภค์อาจ

เกิ�ดำค์วามอ+อน์แอทางเศรษัฐกิ�จ• ดำ�งน์�4น์ เป#าหมายใน์กิารประกิอบธ�รกิ�จใน์

ปAจจ�บ�น์ จ8งต องกิารให ไดำ มาซื้8"ง ความ“ม$�งค$�งส�งส�ด้ (Maximized Wealth)”

เป้#าหมายในกิารู้ป้รู้ะกิอบธุ�รู้กิ�จ• “ความม$�งค$�งส�งส�ด้ (Maximized

Wealth)”• หมายถื8ง กิารท)าให ผ� บร�โภค์ไดำ ร�บผล

ตอบแทน์จากิสุ�น์ค์ าและบร�กิารสุ�งสุ�ดำ• จน์ท)าให เกิ�ดำค์วามม�"งค์�"งทางเศรษัฐกิ�จ• ซื้8"งจะสุ+งผลให เกิ�ดำค์วามม�"งค์�"งใน์กิาร

ประกิอบธ�รกิ�จดำ วย

เป้#าหมายในกิารู้ป้รู้ะกิอบธุ�รู้กิ�จ• กิารจะท)าให ธ�รกิ�จประสุบค์วามสุ)าเร:จไดำ ต อง

ม�+งค์วามสุ)าค์�ญไปท!"กิล�+มเป#าหมายว+าผ� บร�โภค์ค์,อใค์ร

• โดำยจะเน์ น์ถื8งกิารผล�ตสุ�น์ค์ าและบร�กิารท!"จะท)าให เกิ�ดำค์วามพ8งพอใจสุ�งสุ�ดำ

• ต องตอบค์)าถืามพ,4น์ฐาน์ของธ�รกิ�จให ไดำ

เทคโนโลูย�สารู้สนเทศกิ$บกิารู้ด้,าเน�นธุ�รู้กิ�จ

– ผ� บร�หารต องค์)าน์8งถื8งค์วามสุอดำค์ล องระหว+างกิารดำ)าเน์�น์ธ�รกิ�จ เทค์โน์โลย! และกิารต�ดำสุ�น์ใจท!"ต องกิระท)าอย+างสุอดำค์ล องกิ�น์

– ปAจจ�บ�น์ผ� บร�หารต องประย�กิต�เทค์โน์โลย!สุารสุน์เทศและ กิารต�ดำสุ�น์ใจทางธ�รกิ�จขององค์�กิารอย+างม!ประสุ�ทธ�ภาพ

– เพ,"อให เกิ�ดำว�สุ�ยท�ศน์�และสุร างโอกิาสุใน์กิารประย�กิต�ให เกิ�ดำประโยชน์�สุ�งสุ�ดำแกิ+องค์�กิาร

– ผ� บร�หารต องสุามารถืจ�ดำกิารกิ�บเทค์โน์โลย!อย+างม!ประสุ�ทธ�ภาพ

ข$%นต่อนกิารู้จ$ด้กิารู้เทคโนโลูย�สารู้สนเทศ

กิ$บกิารู้ด้,าเน�นธุ�รู้กิ�จ1.  กิ)าหน์ดำกิลย�ทธ�องค์�กิารท!"ให ค์วามสุ)าค์�ญกิ�บ

เทค์โน์โลย!สุารสุน์เทศ2. กิ)าหน์ดำแผน์งาน์สุารสุน์เทศระดำ�บองค์�กิารและกิาร

ดำ)าเน์�น์งาน์รวมถื8ง กิ)าหน์ดำโค์รงสุร างหน์+วยงาน์สุารสุน์เทศ

3. พ�ฒน์าโค์รงสุร างพ,4น์ฐาน์ดำ าน์สุารสุน์เทศขององค์�กิาร (information system infrastructure) เช+น์ อ�ปกิรณ� ช�ดำค์)าสุ�"ง ระบบสุ,"อสุารและจ�ดำกิารข อม�ล ระบบสุ)าน์�กิงาน์อ�ตโน์ม�ต�

4.  กิ)าหน์ดำรายละเอ!ยดำกิารดำ)าเน์�น์งาน์ภายใน์องค์�กิาร พร อมท�4งพ�ฒน์าทร�พยากิรบ�ค์ค์ลให ม!ค์วามพร อมต+อกิารประย�กิต�เทค์โน์โลย!สุารสุน์เทศ ให เกิ�ดำประสุ�ทธ�ภาพและประสุ�ทธ�ผลสุ�งสุ�ดำแกิ+องค์�กิาร