5 Element5 Element’le teşhis’le teşhis

Porf. Dr. Cemal Çevik

Special Thanks to Dr. Cheryl Special Thanks to Dr. Cheryl Chrisman for the use of her Chrisman for the use of her slides.slides.

Elementlerin Oluşumu

• Tao, Çiy’i oluşturdu• Çiy’den Yin Yang meydana geldi • Yin ve Yang’tan elementler oluştu• Elementlerden evren oluştu• Evrendeki her şey şekil, hareket ve

değişim beş elemnten oluştu ve oluşuyor.

Elementler ve Çiy

• Her element Çiy taşır• Her elemnt bir diğerinin etkiler.• Bu etkileme Çiy akışı şeklindedir.• Elementler arasında çiy akışından

dolayı sürekli bir değişim, etkilşeşim ve dönüşüm vardır.

• Evrende herşey bir diğeri ile ilişkilidir.

Vücudumuz

• Vücut bir makine gibi değil, bir bahçe gibidir ve akupunkturist’te bahçıvandır.

• Bir organizmayı kendi ortamından ayırmazsınız.

• Çiy, canlıların içlerinde ve aralarında akar. – Çiy, her yerdedir

– ”İçerde, dışarda , dört bir yanda”

Akupunkturist

• Akupunkturist, Çiy’nin(=enerjinin) içimizde ki akışını ve çevreyle olan dengesini sağlar.

• Akupunkturist’in Çiy’si dengeleme işlevinin bir parçasıdır.

Denge • Denge üç ilişkiye bağlıdır:

– Evren(Çevre) ve bireyler arasında

– Bireylerle diğer bireyler arasında

– Bireyin organları arasında denge

– Ref: Xie H, Priest V. Yin Yang Theory; TCVM Fundamental Principles pg 10

Çiy siz ve diğerler arasında akar mı?

• Şayet bu kavramı kabul etmekte zorlanıyorsanız etrafınızda bulunan hoşlanmadıklarınıza veya sizi yorduklarından dolayı az temasta olduklarınıza bakınız. Onlar sizin enerjinizi emerler

“Enerji Emiciler”Siz

Enerji Akışı

“Düşük dozdaki arkadaşlar

Diğer insanlar• Enerjinizi karşılıklı değişirsiniz ve etrafınızla

beraber mutlusunuzdur• Alınan ve verilen enerji de denge vardır

“Yüksek dozlu arkadaşlıklar

Çiy veterinerler ve hayvanlar arasında da akar

• Çoğumuz hayvanlarla enerji seviyesinde derin ilgi kurarız

• Onların enerjileri bizimkileri, bizim enerjimizde onların enerjilerini dengeler

• Çoğumuz bu doğal enerji alışverişinin farkındayız

• Sezgilerimizle biz bu enerji değişiminin her iki tarafa da iyileştirici etkisi olduğunu biliriz.

Doktor ve hasta arasındaki Çiy akışı sonucu etkiler mi?

• Aynı hastada aynı ilacı kullanan iki doktorun etkiler farklı olabilir mi?

• Şayet doktor ve hasta arasında enerji akışı varsa etkinlik gözükür.Aksi halde gözükmez.

Eksikliği olan insanDoctor 1 Doctor 2

İyi dengeli doktor Eksikliği olan Dr

ÇİY ÇİY

Çinlilerin bakışı ile akupunkturist tedavinin bir parçasıdır

• Yani hastanızın bedenini dengeye sokmak istiyorsanız kendinizin de dengede olmanız gerekir.

Etkin bir akupunkturist olmak için…

• Kendinizi biliniz• Günlük olarak kendinizi dengeleyiniz• Tedavi esnasında• O anki İşinizle ilgileniniz

– Ön yargılarınızı bırakınız– En iyi niyetle hastanıza yaklaşınız

• Sonra tekrar kendinizi dengeleyiniz

TCM• 5 Element Teorisi

– Ateş– Toprak– Metal– Su– Tahta

• Hastalıkların 8 Prensibi– Yin & Yang– Interior & Exterior– Soğuk & Sıcak– Eksiklik& Fazlalık

• Zang-Fu Organlar– HT/SI -- PC/TH– SP/ST– LU/LI– KID/BL– LIV/GB

Ağaç

• Ses– Bağırtılı(shout)

• Duygulanım(Emotion)– Kızgınlık(anger)

• İklim Özelliği(Climate)– rüzgarlı-ılık

• Mevsim– bahar

• Yön– doğu

• Açıldığı yer– gözler

• Vücut Parçası– ligamentler

• Zang/Fu– LIV/GB

Ağaç

Ağaç Yapısı“The Pioneer”

• Liderlik rollerinden hoşlanır ve görev alır• Kendinden emindir, kendine güvenir• Yarışmacı,başarılı olmak ister, atletiktir• Duyguları güçlüdür, çabuk kırılmaz• Kabiliyetlerini ve başarılarını açıkça tartışır• En ileride, en iyi ve tek olmayı ister• Diğerleri kabul etmese de daima haklı olduğunu düşünür• Risk almaktan korkmaz , karar vermekte zorlanmaz• Halk tarafından bilinmekten zevk alır • Mücadele etmekten hoşlanır• Başkalrını kendisini tenkid etmelerinden değrlendirmelerinden

hoşlanmaz, reddeder

Ateş

• Ses– alaycı

• Duygulanım durumu– eğlenceli

• İklim şartı– sıcak

• Mevsim– yaz

• Yön– güney

• Açıklık– dil

• Vücut Parçası– dil

• Zang/Fu– HT/SI - PC/TH

Ateş

Ateş kişilik yapısı“The Wizard-Büyücü, usta”

• Yüksek enerjili, canlı, heyecanlı• Hislerinin zevklerinde hoşlanır• Empati yapar, diğerlerinin ne hissettiklerini ve

düşündüklerini kolayca bilir• Fiziksel temastan ve duygusal yakınlıktan hoşlanır• Duygularına göre hareket etmekten hoşlanır• Uyarıcı ortamlarda bulunmaktan hoşlanır• Hissettiklerini paylaşır, içini döker• Anı yaşar• Hayatı gırgır gibi görür• Emosyonel olarak hassastır, sorumluluk sahibi ve sezgilidir• Çekici ve büyüleyici olmaktan hoşlanır

Toprak

• Ses– Şarkı söyler gibidir

• Duygu durumu– sempati

• İklim şart– nemli

• Mevsim– Yaz sonu

• Yön– merkez

• Açıklık– dudaklar/diş etleri

• Vücut Parçası– kaslar

• Zang/Fu– SP/ST

Toprak

Toprak tipi kişilik“The Peacemaker”Barışçı

• Cesaretlendirici, destekleyici, sempatetik• Diğerlerini seven ve destekleyen, diğerlerine

açık, kabul eder • Diğerlerinin ihtiyaçlarını kendi ihtiyaçlarından

önce karşılamak ister• Yardım etmekten hoşlanır• Ailesi ve arkadaşlarıyla beraberlikten hoşlanır • Analşılabilir, uyumlu, kolaylaştırıcı• Diplomatik ve sır tutucu• Diğer insanların hayatlarına girebilen• Diğer çalışanlarla Uyum içersinde çalışan• Diğerlerinin görüşlerine inanan• Zıt ve çatışmalı ilişkilerin devamından hoşlanan

Metal

• Ses– ağlamaklı

• Duygu durumu– Mateme varan

üzüntü

• İklim şartı– Kuru-soğuk

• Mevsim– sonbahar

• Yön– batı

• Açıklık– burun

• Vücut Parçası– deri

• Zang/Fu– LU/LI

Metal

Metal constitution“The Alchemist”

• Soğuk, Gururlu, içine kapanık• Kendini kontrol eder,kendilerini kolayca

durdurabilirler• Diğerlerinin işlerine karışmazlar• Temiz, titiz, düzenli,markaya önem veren, ayırımcı• Akılcı, analitik, problemlerin çözümüne sistematik

yaklaşır• Objektif kriterlere göre karar verir.• Prensipleri zevklerinden önce gelir• Daha yetkili olan otoriteleri kabul eder.• Puzzle ve sırları çözmeyi sever• Hedefleri belli olan işlerde iyi çalışır.

Su

• Ses– homurdanma

• Duygu durumu– korku

• İklim– soğuk

• Mevsim• Kış

• Yön– kuzey

• Açıklık– kulaklar

• Vücut Parça– Kemikler

• Zang/Fu– KID/BL

SU

Su Kişiliği“The Philosopher” Filozof

• Sıra dışı, ekzantirik• İntellektüel uğraşlarda bulunurlar• Gizli kalmayı severler• Hislerini paylaşmazlar, düşünceleri ve görüşleri

kendileri içindir self• Hayalerindekileri yapamayı severlern and curiosity• Yakınlık yerine kendi başlarına olmaktan hoşlanırlar• Dikkatli ve hassastırlar• Sosyal statülerde periferde bulunur • İnsanları ve olayları incelerkenCritical and skeptical

Her şahıs her elementi taşır

ToprakAGADWOOD

ATEŞ

Metal Su

YOU

Siz bütün elementlere

sahipsiniz,,Siz de bu

elementlerden bir tanes1 Siz de

WOODFIRE

Earth

MetalWater

Yang –dışa yönelik, extroverted, dışa yönlenmiş, konuşkan

Yin –içe yönelik, içe bağlı, sessiz

Sizin en fazla beş elementiniz hangisi?

AĞAÇ ELEMENTİ MİSİNİZ?

Kendine güvenir

Israrlı

cesur

ihtiraslı

yarışmacı

güçlü

direkt

Kararlı

kibirli

Agresif

huzursuz

dinlenemez

zıtlaşır

Sabit fikirli

dürtüsel

değişken

Ambivalan

dengede dengesiz bozukluklar

Yüksek tansiyon

Aşırı hassas barsak sendromu

Düzensiz solunum

Migren

TMJ problems

Seksüel disfonksiyon

Madde bağımlılığı

Kas krampları

AĞAÇ’ın hayat dersleri…

• Aşırılıkları dengeleme• Kendini zaptetmeyi

öğrenme• Kararsızlıkla başa çıkma• Siniri kontrol etme• Pylaşmayı öğrenme• Ortak çalışmayı öğrenme

Metal ve Toprak özelliklerinizi kendinizi dengelemekte kullanın

“He whom others fear likewise cannot but fear others” Lao Tzu

Ağaç ve toprak dengesi

Toprak benliğinizi nezaket, takım ruhu, paylaşma ve diğerlerinin düşüncelerine saygı göstermek için besleyin

Ağaç ve metal dengesi

Kendinizi kontrol etmek, sakin olmak ve aşırılıklarınızı baskılamak için metal benliğinizi besleyin

“fazlalıkta büyükanneyi besleyin”

ATEŞ ELEMENTİ MİSİNİZ?

canlı

Iletişimi seven

karizmatik

Olumlu düşünen

farkındalıklı

nazik

Empatik

heyecanlı

Kendini adayan

Kolay heyecanlanan

endişeli

Baştan çıkarıcı

Pollyanna

Kafası karışık

Aşırı duyarlı

duygusal

doyumsuz

bencil

DENGEDE DENGESİZ BOZUKLUKLARI

Aritmi

Sinirsel yorgunluk

uykusuzluk

Ağrılı işeme

hiperseksüel

Kolay yorulma

egzema

Thermoregulation

Uyarıcı madde bağımlısı

ATEŞ’in hayat dersleri

• Sınır koymak• Kişisel alanlara saygı• şunlarla başa çıkmak:• Ayrılık• Aşırı uyarıma ihtiyaç• Gündüz düşleri• uykusuzluk• Dram yaratma isteği

Su ve Metal özelliklerinizi kullanarak kendinizi dengelemek

“Striving for an excess of praise, one ends up without praise” Lao Tzu

Ataş ve su dengesi

Su benliğinizi güçlendirerek yanlızlığınızın ve içe dönük değerlendirmeler yapmanın tadını çıkarın (büyükanneyi güçlendirin)

Ateş ve metal dengesi

Bağımsızlık, duygusal kontrol ve öz-disiplin için metal benliğinizi besleyin.

TOPRAK ELEMENTİ MİSİNİZ?

besleyici

Destek verici

rahat

yönlenmiş

sosyal

sempatik

düşünceli

Anlaşması kolay

özgüvenli

ilgili

Aşırı koruyucu

Herşeye karışan

endişeli

dağınık

biriktirici

bağımlı

kişiliksiz

Herşeye uyan

istikrarsız

aşırı

DENGEDE DENGESİZ BOZUKLUKLARI

Fazla yeme

Su tutulumu

Kilo verememe

Yapışkan tükrük ve ter

Şiş göz kapakları

varis

Geç iyileşme

PMS

Diş çürükleri

TOPRAK’ın hayat dersleri

• Değişimle başa çıkmak• Yolunu kaybetmek• Kendinden fazla ödün vermek• yetersizlik• dengesizlik• Bireyselliğini korumak• Bağımsızlığı öğrenmek• Konsantrasyonunu korumak

Dried up Earth can no longer sustain life

How can your Wood and Earth Selves help you achieve balance?

“A terrace nine layers high starts from a basketful of earth” Lao Tzu

Toprak ve ağaç dengesi

Ağaç benlğinizi besleyerek köklerinizi güçlendirip kendi bireyselliğinizi, gücünüzü, kararlılığınızı geliştirin ve paspas olmayın”

Toprak ve su dengesi

Su benliğinizi geliştirerek kendinizle birlikte olmayı, kendinize güvenmeyi ve odaklanmayı öğrenin

METAL ELEMENTİ MİSİNİZ ?

metodik

anlayışlı

dikkatli

kabullenici

düzenli

sakin

Disiplinli

kesin

Içine kapanık

takıntılı

Esneklikten yoksun

mükemmelist

önyargılı

dikkatsiz

umursamaz

katı

Çok bilmiş

Dogmatik

DENGEDE DENGESİZ BOZUKLUK

kabızlık

Sırt ve omurga katılığı

Kuru öksürük

Kuru çilt, çatlayan dudaklar

depresyon

Sinuzal başağrısı

Solunum yolu bozuklukları

siğiller

Yakınlaşmaktan korkmak

METAL’in hayat dersleri..

• Duygusal olarak kendini ifade etmeyi öğrenme

• Rijidite• Yakınlaşmayı öğrenmek• Otorite figürlerini

kabullenme• Düzensizlik anksiyetesi

How can your Fire and Wood Selves help you achieve balance?

“A tree that is inflexible will snap” Lao Tzu

Metal ve ateş dengesi

Yakınlaşma, duygusal ifade ve spontanlık için ateş enerjisini besleyin.

Metal ve ağaç dengesi

Katılık ve kararlılık için ağaç enerjisini besleyin

SU ELEMENTİ MİSİNİZ?

İÇTEN

Iç gözlemci

alçakgönüllü

dikkatli

objektif

meraklı

Mantıklı

Ayrıntıya özenli

tutumlu

korkulu

Çekingen

gözetlemeci

kopuk

eleştirel

olumsuz

fobik

dikkatsiz

pinti

DENGEDE DENGESİZ BOZUKLUK

Böbrek ve mesane taşları

Osteoporoz

Frigidite/Impotans

IVDD

Soğuk el ve ayak

Anorexia

Sindirim bozukluğu

kabızlık

Hipertension

SUyun hayat dersleri…

• sosyalleşememe• Içe kapanıklık• Kural tanımazlık• eliaçıklık• Hipokondriak• Izolasyon• iletişim• Güven

How can your Water and Earth Selves help you achieve balance?

“The sage does not hoard, the more he does for others the more he has himself” Lao Tzu

Su ve toprak dengesi

Izolsayondan kurtulmak ve güvenebilmek için toprak elementini güçlendirin

Su ve ateş dengesi

Hayatınıza anlam katmak için ateşi körükleyin. (Dışa dönük, sosyal, iletişimi seven)

Shen (yaratma) döngüsü

• ateş ağacı yakar ve toprağı oluşturur. Toprak dağların oluşturduğu Metalleri yapar ve suyu biriktirir. the Su agacı besler

Ke (control) Cycle

• The Earth can dam up the Waters which can dowse the Fire which can melt the Metal which can be formed into axes to chop the Wood which sends its roots to hold the Earth.

TCM 24-hour Clock

GB 11- 1AM

TH 9- 11 PM

PC 7- 9 PM

KID 5- 7 PM

BL 3- 5 PM SI 1- 3 PM

HT 11- 1 PM

SP 9- 11 AM

ST 7- 9 AM

LI 5- 7 AM

LU 3- 5 AMLIV 1- 3 AM

TCM 8 Principles

• Hastalığın derinliği– Exterior -- Interior

• Hastalığın doğası– Hot -- Cold

• Hastalık ve bedenin birbirine olan güç dengesi– Excess -- Deficiency

• Tümüyle karekteri– Yang -- Yin

Zang/Fu (yin organ/yang organ)

• Karı/koca çiftleri• Dahiliye ile ilgili• anne çocuk

– Agaç ateşin annesidir

– Toprak ateşin çocuğudur

• büyükanne torun– Su ateşin

büyükannesidir

TCM Teorisi

• Dengeyi esas al• Yapısal gerekleri

destekle• Özel durum için özel

tedaviler ekle• Ana noktaları tedavi

et

• Eksiklik için—anayı tedavi et

• Fazlalık için—büyükanneyi tedavi et

• Önlemek için- - torunu tedavi et

6 Patojen

• rüzgar

• sıcak

• Yaz sıcağı

• soğuk

• nem

• kuruluk