ATATÜRK KÜLTÜR, DiL VE TARİH YÜKSEK KURUMU TÜRK TA R İH KURUMU YAYI N LARI

Vll. Dizi - Sayı: 2

60. Doğum Yılı Münasebetiyle

FUAD KÖPRÜLÜ ARMAGANI

MELANGES FUAD KÖPRÜLÜ

(Doğumunun 120. Yılı Münasebetiyle Tıplubasım)

TÜRK TARİH KURUMU BASlMEVi- ANKARA 2 o ı o

YESEVlLİGE DAIR BAZI YEN! MALÜMAT·

Zelci Velid~ Togan, İs~anbol

1 - Fuad Köprülü'nün dik Mutasavvıflar • ı için baŞlıca kaynak olan ·H~ zin i 'nin Cavlihir-"ii l-ebrlir min em-vlic-i 'l-bil].'ır artik Halis Efendi kitaptan arasında bulunmamaktadır. Yes~vilik .. · tarihi için Hazi­ni'den daha mühim.bir kaynak olan, fakat Köprülü tarafından iştifade edilmiyen, Bayezid Umumt Kütüpha~esindeki Halis Efendi kitapları me­yanında 199 nurnarada kayıtlı bulunan ve tarafıından 19~6-32 senele­rinde intişar eden eserierirnde müteaddit defa . istifade eqilen t diğer

bir eser de bug-ün ortadan kaybolmuş görünüyor: Fergan~li S ey yi d Ahmed Naşired·din ai-Mcaginani tarafından h.1229fm. 1814 tarihinde telif olunan Tarzi:J.-i me$ligii:J.-i 'i -türk. Cem'an 300 sayfa tu­tan ve·bir Yesevi şeyhi tarafından farsça olarak' yazılmış .olan "bu eser­de bize kadar gelmiyen bir çok eserlerden istifade: edilrriiş, ayni za-. manda Yeseviliğin çok canlı .olarak yaşadığı Sırd~rya· havzasındaki halk rivayetlerini de geniş mikyasta a,ksettirmiştir. Tetkik ettiği me-..zzula­nna dair hiç bir kaynağı kaçırmıyan Köprülünün bu mühiriı eseri nasıl görmemiş olduğunu merhum fsmait Saib Beye sorduğurri .da <bu ese­rin buı'acta bulunduğunu belki de işitrİıiştir, amma gÖstermedim> ceva­bını vermişti. Bugün Bayezid Umumi KütüphanesindeRi Halis Efendi ki­tapları meyanında bulunınıyan bu eser, İsmail Saib Bey merhumun An­kara Dil ve ·Tarih-Coğrafya Fakültesi _Kütüphanesine intikal etmiş olim yazmalan arasında da bulunmuyor. ·Daha 1932 senesine kadar Bayezid Kütüphanesinde bulunan bu eserin kaybolmamış, oradaki tasnif esna­smda · başka· bir isim altında kaydedilmiş olması ' muhtemeldir.

· İçerisindeki malümatı kamilen, fakat kısaltaraR: not ettiğim · bu e·ser dört risaleden ibarettir. · ·

Vr-1 a-30b: Yesevi şeyhlerinden Seyyid Ata,' ·fsmail Ata, · zengi Ata, ~uras~n ~~~· Mir . l:la,yderi, Mab.tum-i A '~~m, McıQtuiİı -i ljorezıiıi, AkeŞ"elik Seyyidl~r ve müellifin m.ensup olduğu Seyyid Nasiriler ismin-deki sülaİeleriiı silsiiesi. · · · ·

• • • • • • • ·~ • ı

ı Tür kiyat Mecmuası, II, 323· 4 ; Türkili (Türkistan) . Tar.ihi, : 1942·47, s. 197, 202. '• ·

Zeki Velidi Togan

Vr. 30 b-37: Hokand hanlarının şeceresi, Temür ve o~ullarına ve ecdadına dair rivayetler. .

Vr. 38 b-57 b: Ri sale-i cehrfye. Yesevi şeyhleri <l;ıal~a~~ar~nda mu­teber ·czikr-i ~rre>nin on nev'i, o cümleden cçapkni> zikri~

V~. 57 b -149 b: Seyyid Nasireddin'in, oğlu Seyyid Gurretullah için Yesevi meşayih silsile ve tarikat kolları hakkında yazdığı eseri. Bu· rada Ahmed Yesevi, I:lek!m Ata, Baba Maçin, Şer'ef Ata, Zengi · Ata, İsmail Ata, İsJ:ıak Ata, Seyyid Ata, Elmin Ata, İkanh Kemal Şeyh, .Ijadım Şeyh Azizan, · ljudaydad Azizan, Derviş· Şeyh Azizan, lj.oca Mevlana Nayl, Kıpçak ijafiz, ljoşmehmet Şeyh Azlzan Kanber Şeyh Azlzan, Bahşayiş Şeyh Az!zan, Kadı Azlzan, Kasım Şey.h Az!zan ve saire Yesevi şeyhlerinin, bilhassa 16-18,. asır şeyhlerini.n tam liste ve tercemei halleri ve şecereleri vardır.

Müellifin isimlerini tasrih edereK istifade ettiği Yesevi menakib ve zikir kitaplarından cA I i m. Ş ey h cA I iab ad }'nin evvelce tara­fıından da istifade edilmiş, ol~ın Leme!J.at kitabı ı ile M ev I ana Ş er 1 f B u har i 'nin ileride .. zil<redilecek eseri olan J:luccetü-'z.-Z.akir1n kitabı, M e vla na La! H i b n 'Ab d- u' I-f e tt a J:ı'ın Tezkiresi ile M ev Ian a Lutfull a h'ın bu kabilden bir eseri, Ah m e d Ye s evi'nin Ten-6l.h-u 't-talibl.n nam eseri gibi be~ce meçhul eserler ve yine Ş ey h

·.Ijudaydid, Kasim Şeyh Kermineg\, ljoca Sü.leyman O z ge n d I , lj o c a Ş e m s e d d 1 n Özgen d I gibi zevabn bence meçhul olan eserlerdir. Bu gibi kitaplardan istifade etmiş ve eserini farsça yazmış olmasına rağmen kültür itibariyle basit kalan müellif eserinde 17-18. asırlarda Fergane ve Sırderya vilayetlerind.eki. Türk .şeyhleri arasında yaşıyan h~rafelerin ve hadiselerin Türk milli tarih telakkilerine göre tahrif edilen şekillerini bolca akset~irmjştir. O, Çen­gizin ecdadından Buzenc~r ile Alanguvayı Temürün mezar taşında ve D ev 1 et şah 'da olduğu gibi Peygamber ve Ali neslinden getirmekle 11

· iktifa etmiyor, onlara «Muhammed Buzencer> ve (kadın olan ceddeye) "Muhammed Alanguva> isimlerini bile veriyor; Devletşah'da Gazneli Malımuda nisbet edilen Kaya şehri hükümdarlarının muhasara 8 edilmesi burada da H. Va m b er y'nin naklettiği gibi' · amiyine bir surette T~müre nisbet ediliyor. Ona göre Temürün an~esi. Karaha~lı~ar nes-

.• .. 1 Zapiski V,ostognago Otd'eleniya Russk. Arx. Obşı;. XXII.· 310. 2 E. B ı o c h et. Introduction a l'histoire des Mongols, 1910. p: 61; D ev­

ı et şah, Tezkire-i şuara, Bombay tab'ı, 1910 s. 60; Zeitselırilt d. Deutsch. Morg. Gescllschraft, Bd. LI. 215·232 •

. s Ayni eser, s. 60. 4 ZDMG Bd. LI. 215.

Yes')viliğe Dair B:1zı Yeni Malfi:mat 625-

lindendir ve Karahan'dan başlıyan bütün Karahanlı sülalesi İmam Ha· nife ibn c Ali nesiindendir; Çengizin Garb1 Türkistanı ljorezmşahlar­dan alması, Taşkent civarında Firkd'te yaşıyan Türk şeyhi Baba Ma­çin'in manevi yardımiyle husule gelmiştir. Bir çok Türk şeyhleri Ka­rahanlılar neslinden g~"liyor; ihtimal hiç de müslüman olmıyan Baba Tükles, Celaleddin Rüm !'nin oğlu; Mevlananın kendisi ise Halife Ebu­bekri 's-şiddll~,in oğludur.

Ancak bu eserden anlıyoruz, ki Yesevi tarikat merkezleri yalniz Yese (doğrusu Yası} şehri ve aşağı Ij.orezmdeki Bakırgan gibi yer­lere münhasır kalmamış, Sırderyanın .tekmil havzasında, Ferganede ve Ijorezm'in Özboy Türkmenleri arasında da bu tarikat kendisinin ha· kim kült merkezlerini kurmuş, her yerde ve her zaman Karahanlılar

ile sıkı bağlılık ·hatıralarını muhafaza etmiştir. Bilhassa Nasireddin'in naklettiği rivayetlerden anlaşılıyor~ ki Ahmed Yesevi ile sıkı temasta bulunan uruğlann mühim kısmı Oğuzlar olmuş.tur. Ezcümle Ahmed Yesevi'nin şiirlt!.rinde i.simleri geçen .rSuvar halkı> ile cAkmam ve cKaramanlaro zikrediliyor, ki buı'ilardan sonuncuları tarihte bir Türk­men uruğü olarak meşhurdur. Karahanlar, ljorezmşahlar devrinde Sırderya ve Amuderya havzalanndaki tekmil Oğuz ve Kıpçak kabi­leleri bu Türk şeyhlerinin tesiri altında bulunmuşlardır.

Ahmed Yese'.'i'nin damadı ve halifesi Hoca Sülyaman ibn Barman Ata hakkındaki rivayetler de çok şayanı dikk~ttır. Mahmud Kaşgaride Afrasyab (Ttinga Alp)ın oğlu sıfatiyle anlatılan Barman'a nisbet edil· miş olduğu anlaşılan bu şeyh'in derielerinden biri Oğuz Han imiş. ve han kızından doğmuş imiş' Bunun dördüncü babası Edhem Ata' nın lakabı da cljoca-i Rnşena'I ~ imiş. Bunun mezarı da Ferganenin llaq'a müttasıl olaıi Kaşan şehrinde imiş. Burada müellif aljoca·i' Rü­şena'i'nin kadeingahları bu vilayetlerin her yerinde çok bulunur>­

(..:-1 ;l:-! l:--v- ;.) ;_,}~ ~..;_bJJ ~\_,>. <>!:- i..ü) demektedir. Bu sebeple <ljÇ>ca-1. Rüşeiıa'i'nin islamlaştırılmış bir manihai azizi olduğqnu kabul etrrl~k ·g~rekir. İlaq ise daha Selçukhi· Melikşah'ıo zamanında . dahi is­yan ·.tertl'p"" .. edebilen bir Manihailer merkezi idi ı. İşte Yeseviliğin maııihaizm'le de bağdaştığını gösteren bir delil 2•

ILikinci mühim eser Molla · Şerif Butıari (hicri 1109 da ve­fat) nam meşhur Yesevi şeyhinin-ki tekkesi Buhara'da Medrese-i Zer­geran'a y~kın oh.ip kendi namını taşımaktadır- Millet Kütüphanesinde

ı W. B :ır t h o ı d, Turkestan down to ~he Mangol Invasian, Londoq, 1928, s. 200.

2 z. V. To g a ıı, Bugülcı'irılcü Türkili (Türkistan) ve yakın tarihi, I. 194'i. s. c5.

.'

.526' . Zeki Velidi Togan·

Raşid Efendi No. 372 de bulunan J:luccet-u'z.·z.akifzn nam, ·eseri farsl ve türki divanıdır. · Ahond Molla Muhammed Şerif, Astarhanlılardan Nedir Muhammed Han ve oğlu Abdühı.zlz Han asrındaki en mU:teber ulema ve meşaihden addolunmuştur. Bunun tercemei hali M ir z·a M u­ha m m e d E m i n B u har !'nin nüshası Paris Milli Kütüphanesinde bu-. lunan Tarih-i Türkistan'nında zikredilmiştir. Molla Serif, kitabında

Yesevi tarikatının adap · ve ayinlerine dair mufassal izahatıa birlikte Yesevi meşaihinin menakibine dair de pek kıyınetdar mainmat vermek­tedir. Gerek Merginani'nin ve ·gerek Molla Şerif'in bt.i· eserleri, Ahmed Yesevi'nin yaşadığı devir ve onun tarih! şahsiye~i hakkında iieri sü­ı·ülen şüphelere - ki · bunu bilhassa Telfzq-u ' l-a!Jbar. müellifi Ş ey h M ur ad Re m z i ileri sürmek te idi - hiç . mahal bırakmıyor: Bilhassa Mevlana Şerif mehazları cümlesinden meşhur fakibierden imam Hüsa­meddin Sıgnagi'nin ljoca Sofi Danişmend hakkındaki risalesinden nakli pek mühimdir. Hakkında Cami'den ve diğerlerinden mainmat aldığımız S of i Ij o ca · Da n i ş m e n d, İmam Sıgnagi'nin kayıtlarına göre, Yesevi'nin de piri olan cArslan Bab> ın müridi imiş. Merginani­de zikrolunan Sözü k yahut Süksük Ata ayni zamanda · Sofi Daniş­mend'den ve A.hmed , Yesev.i'den ·-nıezun imiş. Y~~i Ahmed Yesevi'nin behemehal Sofi .Danişmend gibi XII nci asır ori~sında yaşamış tarihi bir zat olduğu ~l}h.akka~tır; :Molla ŞerH'in Divan'in'da ve Merginimi'de J:Ioca Abrar da· di~er bir tarafı ile c Türk ·tarikati»ne mensup bir şeyh. · olarak zikrediliyor. İsmail Ata'nın .ı:Aşın berürüm, tab~lın (davulun) .qaqırım> cümlesi ljoca Abrar ağzından rivayet olunuyor. Molla Şe:·if'in Divanına ilave edilen Yesevi TGrk şairleri sırasında a:Temür"

·mahlasını taşıyanı Şibani Hanın oğlu Temür'e, <Ubeyd1> mahi'asım ta­.şıyar.lcırı ljoca U beydullah AÇ.rar'a, yahut Übaydullah Han'a ve ~Baha­eddin> ismini taşıyanları da maruf Hoca Bahaeddin Naqşbend'e ait. .oldugunu zanr:ediyorıım. Molla Şerif'in kitabında mehaz sıfal:iyle daha Jjazret-i I:;Ioca 1s(laq'ın J:ladzqat-ü'L-arifzrınameseri veMevlana. Lutfullalı ibn Mevlana Abdülfettah-ül Türkistaııi'nin

Tezk.ire'si zikrediliyor. Bu son eser Nasireddin Merginani'nin zikret­:tiği .ı:Tezkire-i Mevlana Lütfuilah>'ın aynı olsa gerektir.

III. Manzum Y esevi edebiyatı eserleri;· keza ihtiva eden eser­Jer de kütüphanelerimizde vardır. Bunlardan Türkiyat Entitüsü kütüp­hanesinde, Ali Emiri Efendi ve Raşid Efendi, Konya'da M~vlevi Kü­tüphanesinde mevcut yazma eserlerin ihtiva ettiği şiirlerle Paris ve .Berlin kütüphanelerindeki nüshalarda bulunan yazma kasideleri müte­veffa M u st afa Şah k u I i, Kazan, Taşkent ve İstanbul~,da taboiunan Ahmed Yesevi ve -Baqırgan mecmualan ile benim nezaretimde muka·

Yesevili~e Dair Bazı Yeni Maliimat 527 ·

bele ederek tekmil kasidelerin fihristini vücude getirdi. Bugün hususi' .kütüphanemde bulunan Yesevi şiirleri fihristi'nde şimdiye kadar ma­lum olan ve olmıyan 474 şiir ve kaside, müelliflerine ve kafiyelerine göre alfabe sırası ile tanzim edilmiştir.

Ahmed Y esevi 259, Bakırgani 42, Şemsi Özgen di 33, İqani ı9, ·<ubeydi 18, ljudayda:d 6, Şerif 34, 'Ubeyd 2, Qasim1 2, Sa'id 4, Faq1r1 3, Beyzavi 2, Meşreb ıs, Garibi 2, Meskime 2, Geda 2, I:Iur­.remi ı, ljatai1, Hatifl 1, Şeref ı, Tıfli ·ı, Behbud1 l, Şuhudi ı, Ra:d 1, Bahaeddin ı, Qasim 1, Tacabmed 1, I:Iafi~ ı, TernUr ı, Na:?irl ı, .kaili meçhul 20. ·

Muhtelif nüshaların mazmun itibariyle mukayesesİ < Yesevi Qul Ho­·Ca Ahnıed>e mensup kasidelerin pek çoğu, Malıtum Qüli ve dLğer bu _gibi maruf halk şairlerinin eserlerinde olduğu gibi. sonradan ilave ve Yeseviye atf edilivermiştir. Ahmed Yesevi Divanı'nın Paris Milli Kü­tüphanesi nüshasında 17 nci asır Kalmuq vekayiine ait şiirler bu -cümledendir. Bu gibi muahhar ilaveler Molla Şerif mecmuasında da mevcuttur. Yesevi'nin kendisine veyahut muasırlarına mensup olduğu­

.nun tayini kabil olan kasideler içinde bazı tarihi malilmat da münde­ric bulunmakt~dır. Bı.ırıunla beraber b.ütün nüslialarda Yesevi'ye atf -edilen kasideleri de < Yeseviye mensup> eserler addedebiliriz. Bu nevi k asidelerin li san iti.bariyle mukayesesİ, c Yesevi »nin lisa.nı. da~a bidayette bile, um.umen aşağı Sırderya'da yazılan eski ese;ler gibi, ·edebi c Hakani türkçesi>nin Oğuz lehçesi tesirine maruz kalan bir şekl i -olduğunu gösteriyor. Mesela muhtelif nüshalarda bilittifak cdostlarımga> yerine <dostlarıma> yazılmıştır ve vezin de ·bunu iktiza eder. Uma­.rniyetle vezin lisanın kontrol ve tetkiki için mühim bir vasıtadır. Bu dtle de, Taşkent'te matbu Sayram Şehri Tarihi nam risalede denildiği

_gibi, c Argu tili> diyebiliriz. Hununla beraber muahhar nüshalarda iyi -okunmıyan bazı mısral~rın, yahut tahrife uğrayan parçaların muhtelif nushalarda karşılaştırılarak doğru şeklini tesbft etmelde de Yeseviliğe -dair bazı tarihi kayıtlar elde edilebUmektedir. Mesela: ;~ ~ .:ılhL

.>-Lr_l .;l~ S.J. ;1_,.;. mısra'ı _,.....lr.l .:,l:... .;~. ..)~I..;J.! ı-ül- .:ılhl- yine diğ~r bu gibi sakat ve muharref olan bir bey~in de ;lA>'-'!" J\t.~ .f-"!"1;\;

_,.....l.r_l 1;5 ._:ı)LJ c.Sjlb r:_J./- ":"'""~ ._:ı\:,)t:._,l 0::!-':1 demek olduğu anlaşılıyor, .ki Ahmed Yesevinin büyük Karahanlr Satuk .Bugra Han (893-955) .- ve kendi muasırı olan Bugra Tekin Arslan Kara Hakan al-gazi (1034-1047) _ye bağlılığını göstermektedir. Bir de bu son parça bizi Müslüman Türklüğün en büyük hakanı olan bu Bugra Tekin Arslan Kara Ha­

_kan'ın orta Sırdıryada Ahme~ Yes~vil:ıin _menşup .. old~ğu Yası şeh:~i

528 Zeki Vetidi Togan

civarında · Qaraç.uq dağlarında doğan ve şahin kuşlariyle avcılık yap­tığını belirten bir tarihi kayıttır.

Kasidelerin ve rivayetlerin bir yP.re toplanması ve tetkiki sayesinde­Türk meşayihinde ziraat medeniyetirre hürmet telkini bulunduğuna, birçok şamani ananelere, Türk milli adetleri ve Türk yemekleri gibi: şeylere dair bazı yeni malumat elde edilmiştir. Ezcümle Bakırg·an'ın şiirlerinde bu şeyhlerin şehir aristokrasisine karşı köylü ve fukara sı­nıfı tarafını iltizam ettikleri görülmektedir.

Nefsim aytur: sadır yanında ultruban, Türlük türlük nimetlerini keltürüberı, Yeyip içip tün kün qarzn tolturuben, Yasluk üzre tekg.t: kılıp yafayın der. Ruhum aytur: tüni küni qatlanuben, J:laq Mevlam rizasım tilenüben, Qul Süleyman cişq atıga atlanuben, Uzak geçmiş erenlerge yeleyin der .

. şiiri elbette o zaman Buhara'da hükumet süren aristokrasİ sadırlara

mun'atıfdır, ki bunlara karşı miladi 1207 senesinde zuhiir eden de­mokratik isyan ~areketleri marultur (Bart h o 1 d. Türkistan II 349,. 379, 381, 386, 387; M. A vfi, Lübab al-albab II. 385, 393; Z c;Jiski Vostoçn . Otdelenya Russk. Arkheolog Ob~cestva XVII. 2). Burada ölen. azizierin arkasından ata binerek yetişrnek de bir şamani akidenin <aşk

. atı • şeklinde islami tasavvufda tecellisini gösteren tipik bir ifadesidir. IV. Bayezici'de Halis Efendi yazmaları meyanında Belh vilayetinde­

Devletabad'lı Ka d ı Ş i ha b e d d n'in ve başkalarının Yesevi zikirlerine­dair yazdıkları isimsiz bir eser vardır. Üzerinde kayıt numarası bulun­mıyan bu eserde müncieric <Zikr-i erre> risalesinde (varak 114 b) bu risaleyi nakieden müstensih H. 1262iM. 1846 da Hoca Zeyneddin tekye­~inde cereyan eden eZikr-i erre> sahnelerini anlatıyor ve buna ait te­ferruatta bu zikirle bağlı olarak «külçe>, <aştuk.i>, <qonaq», cqurutı> İstilahlarını zikrediyor.

V. Köprülü Fuad Beyin hususi kütüphanesinde Özbek Ş ay bak Ha n ı n. Türkistan kütüphanelerinde veya başka bir . yerde gör­mediğim, diğer kitaplarda da zikrine tesadüf etmediğim Risale-i ma' arif- i Şibani isminde 45 yapraktan ibaret bir risalesi vardır, ki Çağatay şivesinde H. 913/M. 1507 de Herat'i işgalinden sonra oğlu Muhammed Temür Balıadır için dini adab ve ibadet mesele­lerine ait bir el kitabı olarak kaleme almıştır. Yesevi tarikatının çok muhlis müntesiplerinden olan Şaybak Han burada Ahmed Y esevı ve Hekim Ata'nın şiirlerinden bazı parçalar nakletmiştir. Bize vasıl

Yeseviliğe Dair Dazı Yeni Maliımat .

·. -olan bu nüsha telitinden üç sene sonra H. 916/M. 1510 da yazılmış ol­makla Yesevı manzumelerini ihtiva eden en eski yazmalardan birini teşk~l etmektedir. Çünkü Ali Şir Nevayi'nin naklettiği . Yeseviliğe ait parçalar ve aşağıda zikrolunan ~Sirac-ül Qulüb» tercemesip.de münde­ric olanlarından başkaları hep yı:ni devirlerde 17-19. asırlarda yazıl­mıştır. Risale-i Ma'arif-i Şibani'de Hakim Ata'ya nisbet edilen şu parça nakledilmektedir: ·

l:fok dik qopar binamô.z + Yüzü anzii yaramaz Ornı uçtmalJ' da bulmaz + Utalmasa bfnamô.z Bfnamô.zda yoq iman + dininde bar şek gürnan Uluğ .künde bir Ogan + Quldin sorar beş namaz. BJnamazlzq q{lmagzl + f!eş nc.mô.zni qogmagıl, . Olmez men tip egtmegil + Tanuq turur ieş namaz.

Yine Ahmed Yesevi'ye mensup bir chikmet» sıfatİyle şu parça nakledilmiştir :

Bznamazfıi keltürüii + Haq fermcnzn bildirün: Oqumasa öltüriiii. + Külll imam qavlince. Bfn.amazga barmaii.lar+Üzre namaz qılmafi.la.r. Haqlar ara kömmeii.ler + İtke (otqa) salın köygnüçe. İ tk& eş ol binamaz + Tuii.guzga tüş bfnamô.z. · Kafir turur bfnamaz + Şafi'fler qavlince.

· VI. Konya'da Yusuf Ağa kütüphanesinee 1459 nurnarada kayıtlı .Sirö:cu 'l-qulüb kitabının farsçadan çağataycaya terceme edilen bir nüs­hası bulunmaktadır. Yazı ve kağıdına nazaran 16. asrın başında istin­sah edilmiş olduğu anlaşılan bu eserin sonunda bazı Yesevl şiirleri bulunmaktadır. Ezcümle:

Buraq qapugda turdi + Cebrô.'il kende kirdi. · Mustafani oygatzp + Alzban (dahi) kil di ya. .

VII. Ah m e d Ye s ev i, Divan-i IJ.i kmet'inin çok eski ve çok mu­·fassal bir nüshası annemin habası (dedem) Kafi Hazret Satlıkoğlu'n­dan miras olarak ailemize geçmişti. Nerede olduğunu bilmediğim . ve ailemizin en kıymetli bir mülkü sayılan bu yazma hakkında ne ya-

. zarsam beyhude olur: Emir Temür demiş, ki: isbati için elinde vesika ol .. mayınca inanılınayacak hakikatleri doğru olduğu halde yiı;ı.e söyleme!