№3 (65) май-июни 2016

Воќеан, ин санаи муборак ва муќаддаси миллї сол то сол нуфуз ва шукўњу шањомати хоса пайдо карда, дар њаёти сиёсиву иќтисодии мамлакатамон наќши хотирмон гузошта истодааст. Бале, ин рўз дар сањифаи таърих бо њарфњои заррин сабт хоњад гардид. Ин рўзи муборакро тамоми тољикистониён бесаброна интизор буданд. Дар паси њар ќадами сўи Созиш љонбозињои халќ, кўшишу ѓайрати фарзандони фарзонаи миллат, хоса Пешвои миллат Эмомалї Рањмон ва талошњои бузурги маънавї љилвагар буданд.

Оре, дар њассостарин лањзањое, ки таќдири давлати миллии тољикон, ќисмати халќ њал мешуд, ба арсаи сиёсат шахсе омад, ки дарди миллатро ба худ ќабул намуда, рисолати вазнину наљотбахшро бар дўш гирифт. «Ман барои Шумо сулњ меоварам», -гуфт бо боварии том, фарзанди содиќи халќу Ватан – Эмомалї Рањмон ва дар зулмати кинаву адоват ва мубо-ризањои бесарусомон чароѓи њамдигарбахши-ву сулњро фурўзон кард. Ў меъмори сулњи тољикон эътироф гашт. Мањз, бо кўшишу ѓайрат ва љоннисории ин марди Шариф њамаи гурезагони иљборї ба Ватани аљдодї баргаш-та, фазои беѓубори сулњу вањдат танинандоз гашт.

Мавриди зикр аст, ки Вањдати миллии тољикон истиќрори сулњу осоиштагии Ватани азизи мо барои мардуми олам намунаи ибрат аст. Вањдат чун дарахти навбари њамешабањор бо орзуњои нек барои ояндаи дурахшони ин сарзамин сарсабз гардид. Дар дили мардуми Тољикистон шўълаи мењру муњаббат, вафодо-рию бародарї ва њамдигарфањмиро фурўзон намуд.

Инак, аз ин санаи таќдирсоз чандон солњои тўлонї нагузаштааст. Вале дар ин муддати кўтоњ Тољикистон зери парчами сулњу субот, ягонагию якдигарфањмї сўи фардои дурахшон ќадам мегузорад. Дар муддати кўтоњ мардуми шарифи Тољикистон тавонист, аз ќалби хеш кинаву кудурат, хашму нотавонбиниро дур сохта, љои онро бо мењру муњаббат ва дўстиву рафоќат пур кунад.

Љумњурии Тољикистон бо сарварии фарзан-ди содиќу хирадманди хеш – Эмомалї Рањмон ва дастгирии миллати бонангу бомаърифаташ аз оѓози асри XXI ба шоњроњи бузурге ворид гардид, ки њадафи халќи он бунёди љомеаи озоди шањрвандї ва таъмини зиндагии осуда мебошад. Њамаи мо тўли ин солњо шоњиди онем, ки Президенти мо барои боз њам мустањ-кам намудани пояњои давлатдорї на танњо дар дохили мамлакат, балки дар арсаи байналмил-лалї азму талошњои зиёде карда истодаанд.

Њоло вазифаи њамаи мо аз он иборат аст, ки ин рисолатро њамаљониба дастгирї кунем. Аз љумла, боиси ифтихор аст, ки бо назардошти фаъолияти Агентї ба идораи мо салоњияти маќоми назди Њукумати Љумњурии Тољикис-тон дода шудааст. Ин салоњият ба мо имкон медињад, ки ба рушди бемайлони соњибкории хурду миёна, баланд бардоштани сифати мањсулот, њифзи бечунучарои бозори истеъ-молї ва ободонию ривољи давлатамон сањми босазое гузорем.

Бигузор, Вањдат дар хонадони њар фарди тољик сулњу амонї, файзу баракат ва шўълаи умед ато намояд!

27 июн – Рўзи Вањдати миллї

«Ñîçèøíîìàè óìóìї, êè 27 èþíè ñîëè 1997 äàð Ìàñêàâ áà èìçî ðàñèä, ñàíàäè ìóњèìè òàќäèðñîç âà äåðèíòèçîðè ìèëëàòè ìî áà њèñîá ìåðàâàä».

Ýìîìàëї Ðàњìîí.

АСОСГУЗОРИ СУЛЊУ ВАЊДАТИ МИЛЛЇ

Ì Ó Á Î Ð À Ê Ќ À Ä À Ì

ЉÀØÍÈ ÂÀЊÄÀÒÈ ÌÈËËЇ ÄÀÐ ÁÀÄÀÕØÎÍ

Воќеан, ин санаи муборак ва муќаддаси миллї сол то сол нуфуз ва шукўњу шањомати хоса пайдо карда, дар њаёти сиёсиву иќтисодии мамлакатамон наќши хотирмон гузошта истодааст. Бале, ин рўз дар сањифаи таърих бо њарфњои заррин сабт хоњад гардид. Ин рўзи муборакро тамоми тољикистониён бесаброна интизор буданд. Дар паси њар ќадами сўи Созиш љонбозињои халќ, кўшишу ѓайрати фарзандони фарзонаи миллат, хоса Пешвои миллат Эмомалї Рањмон ва талошњои бузурги маънавї љилвагар буданд.

Оре, дар њассостарин лањзањое, ки таќдири давлати миллии тољикон, ќисмати халќ њал мешуд, ба арсаи сиёсат шахсе омад, ки дарди миллатро ба худ ќабул намуда, рисолати вазнину наљотбахшро бар дўш гирифт. «Ман барои Шумо сулњ меоварам», -гуфт бо боварии том, фарзанди содиќи халќу Ватан – Эмомалї Рањмон ва дар зулмати кинаву адоват ва мубо-ризањои бесарусомон чароѓи њамдигарбахши-ву сулњро фурўзон кард. Ў меъмори сулњи тољикон эътироф гашт. Мањз, бо кўшишу ѓайрат ва љоннисории ин марди Шариф њамаи гурезагони иљборї ба Ватани аљдодї баргаш-та, фазои беѓубори сулњу вањдат танинандоз гашт.

Мавриди зикр аст, ки Вањдати миллии тољикон истиќрори сулњу осоиштагии Ватани азизи мо барои мардуми олам намунаи ибрат аст. Вањдат чун дарахти навбари њамешабањор бо орзуњои нек барои ояндаи дурахшони ин сарзамин сарсабз гардид. Дар дили мардуми Тољикистон шўълаи мењру муњаббат, вафодо-рию бародарї ва њамдигарфањмиро фурўзон намуд.

Инак, аз ин санаи таќдирсоз чандон солњои тўлонї нагузаштааст. Вале дар ин муддати кўтоњ Тољикистон зери парчами сулњу субот, ягонагию якдигарфањмї сўи фардои дурахшон ќадам мегузорад. Дар муддати кўтоњ мардуми шарифи Тољикистон тавонист, аз ќалби хеш кинаву кудурат, хашму нотавонбиниро дур сохта, љои онро бо мењру муњаббат ва дўстиву рафоќат пур кунад.

Љумњурии Тољикистон бо сарварии фарзан-ди содиќу хирадманди хеш – Эмомалї Рањмон ва дастгирии миллати бонангу бомаърифаташ аз оѓози асри XXI ба шоњроњи бузурге ворид гардид, ки њадафи халќи он бунёди љомеаи озоди шањрвандї ва таъмини зиндагии осуда мебошад. Њамаи мо тўли ин солњо шоњиди онем, ки Президенти мо барои боз њам мустањ-кам намудани пояњои давлатдорї на танњо дар дохили мамлакат, балки дар арсаи байналмил-лалї азму талошњои зиёде карда истодаанд.

Њоло вазифаи њамаи мо аз он иборат аст, ки ин рисолатро њамаљониба дастгирї кунем. Аз љумла, боиси ифтихор аст, ки бо назардошти фаъолияти Агентї ба идораи мо салоњияти маќоми назди Њукумати Љумњурии Тољикис-тон дода шудааст. Ин салоњият ба мо имкон медињад, ки ба рушди бемайлони соњибкории хурду миёна, баланд бардоштани сифати мањсулот, њифзи бечунучарои бозори истеъ-молї ва ободонию ривољи давлатамон сањми босазое гузорем.

Бигузор, Вањдат дар хонадони њар фарди тољик сулњу амонї, файзу баракат ва шўълаи умед ато намояд!

27 июн – Рўзи Вањдати миллї

«Ñîçèøíîìàè óìóìї, êè 27 èþíè ñîëè 1997 äàð Ìàñêàâ áà èìçî ðàñèä, ñàíàäè ìóњèìè òàќäèðñîç âà äåðèíòèçîðè ìèëëàòè ìî áà њèñîá ìåðàâàä».

Ýìîìàëї Ðàњìîí.

АСОСГУЗОРИ СУЛЊУ ВАЊДАТИ МИЛЛЇ

Ì Ó Á Î Ð À Ê Ќ À Ä À Ì

ЉÀØÍÈ ÂÀЊÄÀÒÈ ÌÈËËЇ ÄÀÐ ÁÀÄÀÕØÎÍ

54 №3 (65) май-июни 2016

Т а й и с о л њ о и И с т и ќ л о л и я т и давлатї Агентии Тољикстандарт бо дастгирии Њуку-мати Љумњурии Т о љ и к и с т о н б а д а с т о в а р д њ о и шоён ноил гардид

ва дар ин замина њамасола фаъолияти соњавиро такмил медињад.

Дар баробари густариши сохтори Агентии Тољикстандарт дар вилояту мано-тиќи гуногуни љумњурї фаъолияти соња ба роњ монда шуд ва Раёсати стандартизат-сия, метрология, сертификатсия ва нозиро-ти савдои ВМКБ низ мањз дар давраи Истиќ-лол рушд ёфтааст.

Раёсат дар соли 1971 таъсис ёфта, дар солњои 1991-1993 фаъолияти он ќариб ќатъ гардида буд ва дар замони Истиќлолият аз нав фаъолияташро эњё кард.

Дар соли 2004 Раёсат бо бинои нав таъмин гардид ва шумораи кормандон 7 нафарро ташкил медоданд. Њамчунин, дар ин давра 2 озмоишгоњ таъсис дода шуд. Дар солњои даврони Истиќлолият озмоишгоњ-њои ташхиси мањсулоти хўрокворї ва мањ-сулоти нафтии раёсат бо таљњизотњои зарурии замонавї љињозонида шуданд, ки њама намуди мањсулоти хўрокворї ва сўзишвориро метавонанд бо методњои ташхисии муосир аз санљиш гузаронида сифати онро муайян кунанд. Ин гуна озмо-ишгоњњо то даврони Истиќлолият вуљуд надоштанд. Ин буд, ки даромади умумї аз њисоби корњои иљрошуда дар муќоиса ба соли 2005 панљ маротиба афзуд.

Солњои охир бо назардошти зиёд шудани гардиши савдои хориљї ва наздисарњадї, ба фаъолият шурўъ намудани истењсолоти мањаллї фаъолияти Раёсат куллан бењтар гардида, шўъбањои бамеъёрдарории техникї ва стандартонї, сертификатсияку-нонї ва шањодатномадињии кору хизматра-сонї, сертификатсияи мањсулот, озмоиш-гоњњои мањсулоти хўрока ва нафтї таъсис дода шуда, барои пешбурди кор бо таљњи-зотњои зарурї ва реактивњои химиявї

мунтазам таъмин шуда истодаанд.Ќайд кардан ба маврид аст, ки дар ара-

фаи 14-солагии Рўзи Вањдати миллї ва 20-солагии Истиќлолияти давлатии миллии Тољикистон Раёсат соњиби бинои нави њозиразамон гардид, ки дорои 25 утоќи корї буда, дар маблаѓгузории он зиёда аз 600 њазор сомонї харљ гардидааст ва муњайё гардидани шароити солими корї ба фаъо-лияти пурсамари кормандон мусоидат менамояд.

Дар бинои нав, дар баробари утоќњои хушсохти кории кормандон, ки бо љињози зарурї таъмин шудаанд, инчунин як ќатор озмоишгоњњо, аз ќабили озмоишгоњи ташхи-си маводи хўрокворї дар се бахш- ташхиси микробиологї, мањсулоти ѓалладонагї, кимёї - физикї, озмоишгоњи ташхиси маво-ди сўзишворї ва се озмоишгоњи метрологї љойгир шудаанд. Айни њол дар Раёсат шумораи кормандон зиёда аз 50 нафарро ташкил медињад, ки 86 фоизи он мутахасси-сони соњавї буда, 7 нафари онњо барои баланд бардоштани савияи дониш ва иштирок дар санљишњои байниозмоишгоњї ба хориљи кишвар ва ба маркази Агентии Тољикстандарт равон карда шудаанд.

Солњои сипарї аз тарафи Агентии Тољик-стандарт барои Раёсати ВМКБ таљњизоти замонавї ва асбобњои ташхисї ба маблаѓи зиёда аз 470 њазор сомонї дастрас гарди-да, дар озмоишгоњ ва шўъбањои раёсат мавриди истифодабарї ќарор дода шуданд. Таљњизотњо аз ќабили октаномер барои муайян намудани сифати мањсулоти нафтї, дастгоњи махсус барои муайян кардани равѓаннокии мањсулот, асбоб барои муайян кардани ширешаки ѓалла ва орд, стерилизатор, микроскопи электронї, тарозуњои аналитикї, рефрактометр, РН-метр, асбоб барои муайян кардани омехта-њои металломагнитї, дистелятор, инкуба-тор, шкафи хушккунї, мебели лабораторї, дастгоњи сайёри санљишї, барќњисобкунак-њои электронї, компютерњо ва мебелњо иборатанд.

Агентии Тољикстандарт барои дар сатњи баланд фаъолият намудани озмоишгоњњо ва дар ин замина њимояи бозори истеъмолї

аз воридоти мањсулоти пастсифату ба саломатї хатарнок мунтазам тадбирњои амалї меандешад.

Аз љумла, баробари ба фаъолият шурўъ намудани бозорњои наздисарњадї дар мувофиќа бо Њукуматњои мањаллї дар ноњияњои Дарвоз ва Ишкошим ду озмоиш-гоњ ба истифода дода шуд.

Њамзамон, дар доираи татбиќ намудани Наќшаи чорабинињо оид ба иљрои дастуру супоришњои Президенти Љумњурии Тољи-кистон, ки дар љаласаи њукумати Љумњурии Тољикистон аз 26 феврали соли 2014 вобас-та ба анљом додани корњои ташкилї љињати ба тариќи расмї кушодани гузаргоњи Сарња-ди давлатии «Хумроѓї» дар ноњияи Ванљи Вилояти Мухтори Кўњистони Бадахшон баён дошта буданд, мутобиќи банди 5-и Низомномаи тартиби амалигардонии тиљорати наздисарњадї дар Љумњурии Тољикистон дар нуќтаи тиљорати наздисар-њадии «Хумроѓї» назорати дахлдор ташкил карда шуд.

Дар ин робита, дар баробари вазорату идорањои дахлдор аз љониби Агентии Тољикстандарт низ дар ин нуќта озмоишго-њи ташхисї таъсис дода шуд.

Озмоишгоњњои мазкур бо таљњизоти замонавии ташхисї љињозонида шуда, дар пешбурди кори он мутахассисони касбї љалб карда шуданд. Њамзамон, дар фаъо-

лияти озмоишгоњ методњои муосири ташхис ба роњ монда мешаванд.

Албатта, чунин иќдом имкон медињад, ки молу мањсулоти ба нуќтаи тиљоратї ворид-шаванда, сари ваќт ва дар муњлати кўтоњта-рин аз ташхис гузаронида шаванд.

Дар њудуди вилоят бозори байнисарња-дии ноњияи Ишкошим дар бандари Љумњу-рии Тољикистон ва Љумњурии Исломии Афѓонистон ва бозори наздисарњадии Тем дар наздикии шањри Хоруѓ фаъолият доранд, ва аз тарафи мутахассисони Раё-сат тибќи наќша назорат ба роњ монда шудааст.

Табиист, ки њамаи ин комёбињо мањз, туфайли тадбирњои пайгиронаи Њукумати Љумњурии Тољикистон, Асосгузори сулњу Вањдати миллї, Президенти мамлакат, муњтарам Эмомалї Рањмон ва дастгирии бевоситаи Њукумати Вилояти Мухтори Кўњистони Бадахшон ба даст омаданд.

Дар навбати худ мо кормандони Раёсати стандартизатсия, метрология, сертификат-сия ва нозироти савдои ВМКБ низ ба ќадри ин дастгирињо мерасем ва њамеша саъй менамоем, ки ба боварие, ки имрўз Њукума-ти Љумњурї ва Президенти мамлакат ба мо намудаанд, арзанда бошем ва вазифаю уњдадорињои худро дар самти њифзи бозори истеъмолї ва њимояи њуќуќњои истеъмолку-нандагон сарбаландона ба иљро расонем.

РУШДИ МАРКАЗИ ТОЉИКСТАНДАРТ ДАР БАДАХШОН - САМАРАИ ИСТИЌЛОЛИЯТ

Ќ.Ќиличбеков, Сардори РСМС ва НС-и ВМКБ

54 №3 (65) май-июни 2016

Т а й и с о л њ о и И с т и ќ л о л и я т и давлатї Агентии Тољикстандарт бо дастгирии Њуку-мати Љумњурии Т о љ и к и с т о н б а д а с т о в а р д њ о и шоён ноил гардид

ва дар ин замина њамасола фаъолияти соњавиро такмил медињад.

Дар баробари густариши сохтори Агентии Тољикстандарт дар вилояту мано-тиќи гуногуни љумњурї фаъолияти соња ба роњ монда шуд ва Раёсати стандартизат-сия, метрология, сертификатсия ва нозиро-ти савдои ВМКБ низ мањз дар давраи Истиќ-лол рушд ёфтааст.

Раёсат дар соли 1971 таъсис ёфта, дар солњои 1991-1993 фаъолияти он ќариб ќатъ гардида буд ва дар замони Истиќлолият аз нав фаъолияташро эњё кард.

Дар соли 2004 Раёсат бо бинои нав таъмин гардид ва шумораи кормандон 7 нафарро ташкил медоданд. Њамчунин, дар ин давра 2 озмоишгоњ таъсис дода шуд. Дар солњои даврони Истиќлолият озмоишгоњ-њои ташхиси мањсулоти хўрокворї ва мањ-сулоти нафтии раёсат бо таљњизотњои зарурии замонавї љињозонида шуданд, ки њама намуди мањсулоти хўрокворї ва сўзишвориро метавонанд бо методњои ташхисии муосир аз санљиш гузаронида сифати онро муайян кунанд. Ин гуна озмо-ишгоњњо то даврони Истиќлолият вуљуд надоштанд. Ин буд, ки даромади умумї аз њисоби корњои иљрошуда дар муќоиса ба соли 2005 панљ маротиба афзуд.

Солњои охир бо назардошти зиёд шудани гардиши савдои хориљї ва наздисарњадї, ба фаъолият шурўъ намудани истењсолоти мањаллї фаъолияти Раёсат куллан бењтар гардида, шўъбањои бамеъёрдарории техникї ва стандартонї, сертификатсияку-нонї ва шањодатномадињии кору хизматра-сонї, сертификатсияи мањсулот, озмоиш-гоњњои мањсулоти хўрока ва нафтї таъсис дода шуда, барои пешбурди кор бо таљњи-зотњои зарурї ва реактивњои химиявї

мунтазам таъмин шуда истодаанд.Ќайд кардан ба маврид аст, ки дар ара-

фаи 14-солагии Рўзи Вањдати миллї ва 20-солагии Истиќлолияти давлатии миллии Тољикистон Раёсат соњиби бинои нави њозиразамон гардид, ки дорои 25 утоќи корї буда, дар маблаѓгузории он зиёда аз 600 њазор сомонї харљ гардидааст ва муњайё гардидани шароити солими корї ба фаъо-лияти пурсамари кормандон мусоидат менамояд.

Дар бинои нав, дар баробари утоќњои хушсохти кории кормандон, ки бо љињози зарурї таъмин шудаанд, инчунин як ќатор озмоишгоњњо, аз ќабили озмоишгоњи ташхи-си маводи хўрокворї дар се бахш- ташхиси микробиологї, мањсулоти ѓалладонагї, кимёї - физикї, озмоишгоњи ташхиси маво-ди сўзишворї ва се озмоишгоњи метрологї љойгир шудаанд. Айни њол дар Раёсат шумораи кормандон зиёда аз 50 нафарро ташкил медињад, ки 86 фоизи он мутахасси-сони соњавї буда, 7 нафари онњо барои баланд бардоштани савияи дониш ва иштирок дар санљишњои байниозмоишгоњї ба хориљи кишвар ва ба маркази Агентии Тољикстандарт равон карда шудаанд.

Солњои сипарї аз тарафи Агентии Тољик-стандарт барои Раёсати ВМКБ таљњизоти замонавї ва асбобњои ташхисї ба маблаѓи зиёда аз 470 њазор сомонї дастрас гарди-да, дар озмоишгоњ ва шўъбањои раёсат мавриди истифодабарї ќарор дода шуданд. Таљњизотњо аз ќабили октаномер барои муайян намудани сифати мањсулоти нафтї, дастгоњи махсус барои муайян кардани равѓаннокии мањсулот, асбоб барои муайян кардани ширешаки ѓалла ва орд, стерилизатор, микроскопи электронї, тарозуњои аналитикї, рефрактометр, РН-метр, асбоб барои муайян кардани омехта-њои металломагнитї, дистелятор, инкуба-тор, шкафи хушккунї, мебели лабораторї, дастгоњи сайёри санљишї, барќњисобкунак-њои электронї, компютерњо ва мебелњо иборатанд.

Агентии Тољикстандарт барои дар сатњи баланд фаъолият намудани озмоишгоњњо ва дар ин замина њимояи бозори истеъмолї

аз воридоти мањсулоти пастсифату ба саломатї хатарнок мунтазам тадбирњои амалї меандешад.

Аз љумла, баробари ба фаъолият шурўъ намудани бозорњои наздисарњадї дар мувофиќа бо Њукуматњои мањаллї дар ноњияњои Дарвоз ва Ишкошим ду озмоиш-гоњ ба истифода дода шуд.

Њамзамон, дар доираи татбиќ намудани Наќшаи чорабинињо оид ба иљрои дастуру супоришњои Президенти Љумњурии Тољи-кистон, ки дар љаласаи њукумати Љумњурии Тољикистон аз 26 феврали соли 2014 вобас-та ба анљом додани корњои ташкилї љињати ба тариќи расмї кушодани гузаргоњи Сарња-ди давлатии «Хумроѓї» дар ноњияи Ванљи Вилояти Мухтори Кўњистони Бадахшон баён дошта буданд, мутобиќи банди 5-и Низомномаи тартиби амалигардонии тиљорати наздисарњадї дар Љумњурии Тољикистон дар нуќтаи тиљорати наздисар-њадии «Хумроѓї» назорати дахлдор ташкил карда шуд.

Дар ин робита, дар баробари вазорату идорањои дахлдор аз љониби Агентии Тољикстандарт низ дар ин нуќта озмоишго-њи ташхисї таъсис дода шуд.

Озмоишгоњњои мазкур бо таљњизоти замонавии ташхисї љињозонида шуда, дар пешбурди кори он мутахассисони касбї љалб карда шуданд. Њамзамон, дар фаъо-

лияти озмоишгоњ методњои муосири ташхис ба роњ монда мешаванд.

Албатта, чунин иќдом имкон медињад, ки молу мањсулоти ба нуќтаи тиљоратї ворид-шаванда, сари ваќт ва дар муњлати кўтоњта-рин аз ташхис гузаронида шаванд.

Дар њудуди вилоят бозори байнисарња-дии ноњияи Ишкошим дар бандари Љумњу-рии Тољикистон ва Љумњурии Исломии Афѓонистон ва бозори наздисарњадии Тем дар наздикии шањри Хоруѓ фаъолият доранд, ва аз тарафи мутахассисони Раё-сат тибќи наќша назорат ба роњ монда шудааст.

Табиист, ки њамаи ин комёбињо мањз, туфайли тадбирњои пайгиронаи Њукумати Љумњурии Тољикистон, Асосгузори сулњу Вањдати миллї, Президенти мамлакат, муњтарам Эмомалї Рањмон ва дастгирии бевоситаи Њукумати Вилояти Мухтори Кўњистони Бадахшон ба даст омаданд.

Дар навбати худ мо кормандони Раёсати стандартизатсия, метрология, сертификат-сия ва нозироти савдои ВМКБ низ ба ќадри ин дастгирињо мерасем ва њамеша саъй менамоем, ки ба боварие, ки имрўз Њукума-ти Љумњурї ва Президенти мамлакат ба мо намудаанд, арзанда бошем ва вазифаю уњдадорињои худро дар самти њифзи бозори истеъмолї ва њимояи њуќуќњои истеъмолку-нандагон сарбаландона ба иљро расонем.

РУШДИ МАРКАЗИ ТОЉИКСТАНДАРТ ДАР БАДАХШОН - САМАРАИ ИСТИЌЛОЛИЯТ

Ќ.Ќиличбеков, Сардори РСМС ва НС-и ВМКБ

76 №3 (65) май-июни 2016

Дар ин робита дар толори Агентї љамъо-мади хотирмон доир гардида, директори Агентї Ибодулло Ќурбониён њамаи корман-донро бо ин рўзи касбиашон табрик гуфта, аз љумла чунин зикр намуд.

Басо гуворо аст, ки дар натиљаи мењнати шоистаи кормандон имрўз маќомоти мо дар байни љомеа нуфузу мартабаи худро пайдо намудааст. Њукумати Љумњурии Тољикистон ва махсусан Пешвои миллат Љаноби Олї муњтарам Эмомалї Рањмон ба маќомоти мо таваљљуњи хоса доранд ва ин моро низ водор менамояд, ки минбаъд низ бањри рушди соња ва хизмат ба мардуми кишвар боз њам бо масъулияти дучанд адои вазифа намоем.

Тавре ки огоњед соли гузашта аввалин бор бо ќарори Њукумати Љумњурии Тољикистон дар Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар бораи рўзњои ид» таѓйирот ворид карда шуд ва 25 май дар љумњурї њамчун Рўзи корман-ди соњаи стандартизатсия ва метрология пазируфта шуд. Албатта ин омил то чї гуна муњим будани стандартониро барои тамоми иќтисоди љумњуриамон баён менамояд.

Ќайд гардид, ки имрўз њамаи мо бо амри таќдир дар ин маќомот кору фаъолият мена-моем ва албатта маќомоти мо аз љумлаи он маќомотњое, аст, ки бехатарии бозори истеъ-молї ва саломатии љомеаи кишварамон то

њадде аз кори босамару масъулиятшиносии мо вобастагї дорад. Бинобар ин дар кадом сатњу мансабе набошем, пеш аз њама инсо-фу адолатро аз даст надињему барои халќу Ватани азизи худ софдилона хизмат намо-ем, чун ки имрўз ин рисолат ба мо насиб гаштааст ва мардум албатта ба мо боварию умеди калон доранд.

Дар навбати худ роњбарият низ барои кору фаъолияти шумо шароитњои мусоидро фароњам меорад ва минбаъд низ боз чанд иќдомњои дигар ба наќша гирифта шудаанд, ки њамаи ин барои баланд бардоштани

руњияи корї ва фаъолияти бомароми шумо нигаронида шудаанд. Боварї дорам, ки мо њама якдилона рисолати касбиамонро бо дасту дили пок иљро намуда, сањми худро аз ин њам зиёдтар дар пешрафти кишварамон мерасо-нем.

Њамчунин дар раванди суханронии директор рољеъ ба ањамияти стандар-тонї ва метрология, сањми кормандони соња, нуфўзи имрўзаи маќомоти Тољик-стандарт, њамкорињои байналмилалї ва дигар пањлуњои фаъолият изњори назар намуд.

Дар охир таъкид оварда шуд, ки имрўз дар амалї намудани њадафњои стратегии мамлакат дар баробари дигар маќомотњо Агентии Тољикстан-дарт низ масъулияти калонро ба зимма дорад. Фаъолияти самарабахши њаррўзаи њар яки мо ва талошу зањмати њар кадомамон ба хотири ободонии Ватан ва њифзи манфиатњои мардум нигаронида шудааст. Ин амал аз мо талаб менамояд, ки бо дили гарму масъулияти дучанд кору фаъолият кунем ва кўшиш намоем, ки дар татбиќи амалии вазифаву маќсад-њое, ки Пешвои миллат, Прези-денти мамлакат Љаноби Олї Эмомалї Рањмон пеши ањли љомеа гузошта-анд, сањми арзанда в а н а з а р р а с д о ш т а б о-шем.

Яъне мо бояд, ки бозори истеъмо-лии мамлакатро аз мањсулоти пастси-фату ба талабот љавобгў набуда њимоя ва саноатро аз истифодаи ашёи хоми пастсифат ва истењсоли молњои ѓайристандартї эмин нигоњ дорем. Барои рањої ёфтан аз ин амалњои номатлуб ва баланд бар-доштани сифати мањсулоти истењсо-ли ватанї кўшиш менамоем, ки пеш аз њама, бо истењсолкунандагону соњибкорон њамкорињоро мустањ-кам намоем.

Њамаамон дастљамъона мета-вонем барои амалї намудани њадафњои стратегии мамлаката-мон собитќадамона талош вар-зем ва махсусан дар ин давраи њассос дар атрофи Президенти мамлакат зичтар муттањид гашта, Ватани ягонаамонро боз њам ободу зебо гардонем ва маќоми љумњуриро дар арсаи байналмилалї тањким бах-шем.

Пас аз анљоми сухан-ронї, директор ба корман-дони фаъолу собиќадор Ифтихорномаю Рањмат-н о м а њ о с у п о р и д а , инчунин Фармоишеро оиди њавасмандгар-донии њамаи корман-дон ироа намуд.

Иди касбї муборак, њамкорони гиромї!Соли гузашта аввалин бор бо ќарори Њукумати Љумњурии Тољикистон дар Ќонуни

Љумњурии Тољикистон «Дар бораи рўзњои ид» таѓйирот ворид карда шуд ва 25 май дар љумњурї њамчун Рўзи корманди соњаи стандартизатсия ва метрология пазируфта шуд.

... дар кадом сатњу мансабе набо-шем, пеш аз њама инсофу адолат-ро аз даст надињему барои халќу Ватани азизи худ софдилона хизмат намоем, чун ки имрўз ин рисолат ба мо насиб гаштааст ва мардум албатта ба мо боварию умеди калон доранд.

76 №3 (65) май-июни 2016

Дар ин робита дар толори Агентї љамъо-мади хотирмон доир гардида, директори Агентї Ибодулло Ќурбониён њамаи корман-донро бо ин рўзи касбиашон табрик гуфта, аз љумла чунин зикр намуд.

Басо гуворо аст, ки дар натиљаи мењнати шоистаи кормандон имрўз маќомоти мо дар байни љомеа нуфузу мартабаи худро пайдо намудааст. Њукумати Љумњурии Тољикистон ва махсусан Пешвои миллат Љаноби Олї муњтарам Эмомалї Рањмон ба маќомоти мо таваљљуњи хоса доранд ва ин моро низ водор менамояд, ки минбаъд низ бањри рушди соња ва хизмат ба мардуми кишвар боз њам бо масъулияти дучанд адои вазифа намоем.

Тавре ки огоњед соли гузашта аввалин бор бо ќарори Њукумати Љумњурии Тољикистон дар Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар бораи рўзњои ид» таѓйирот ворид карда шуд ва 25 май дар љумњурї њамчун Рўзи корман-ди соњаи стандартизатсия ва метрология пазируфта шуд. Албатта ин омил то чї гуна муњим будани стандартониро барои тамоми иќтисоди љумњуриамон баён менамояд.

Ќайд гардид, ки имрўз њамаи мо бо амри таќдир дар ин маќомот кору фаъолият мена-моем ва албатта маќомоти мо аз љумлаи он маќомотњое, аст, ки бехатарии бозори истеъ-молї ва саломатии љомеаи кишварамон то

њадде аз кори босамару масъулиятшиносии мо вобастагї дорад. Бинобар ин дар кадом сатњу мансабе набошем, пеш аз њама инсо-фу адолатро аз даст надињему барои халќу Ватани азизи худ софдилона хизмат намо-ем, чун ки имрўз ин рисолат ба мо насиб гаштааст ва мардум албатта ба мо боварию умеди калон доранд.

Дар навбати худ роњбарият низ барои кору фаъолияти шумо шароитњои мусоидро фароњам меорад ва минбаъд низ боз чанд иќдомњои дигар ба наќша гирифта шудаанд, ки њамаи ин барои баланд бардоштани

руњияи корї ва фаъолияти бомароми шумо нигаронида шудаанд. Боварї дорам, ки мо њама якдилона рисолати касбиамонро бо дасту дили пок иљро намуда, сањми худро аз ин њам зиёдтар дар пешрафти кишварамон мерасо-нем.

Њамчунин дар раванди суханронии директор рољеъ ба ањамияти стандар-тонї ва метрология, сањми кормандони соња, нуфўзи имрўзаи маќомоти Тољик-стандарт, њамкорињои байналмилалї ва дигар пањлуњои фаъолият изњори назар намуд.

Дар охир таъкид оварда шуд, ки имрўз дар амалї намудани њадафњои стратегии мамлакат дар баробари дигар маќомотњо Агентии Тољикстан-дарт низ масъулияти калонро ба зимма дорад. Фаъолияти самарабахши њаррўзаи њар яки мо ва талошу зањмати њар кадомамон ба хотири ободонии Ватан ва њифзи манфиатњои мардум нигаронида шудааст. Ин амал аз мо талаб менамояд, ки бо дили гарму масъулияти дучанд кору фаъолият кунем ва кўшиш намоем, ки дар татбиќи амалии вазифаву маќсад-њое, ки Пешвои миллат, Прези-денти мамлакат Љаноби Олї Эмомалї Рањмон пеши ањли љомеа гузошта-анд, сањми арзанда в а н а з а р р а с д о ш т а б о-шем.

Яъне мо бояд, ки бозори истеъмо-лии мамлакатро аз мањсулоти пастси-фату ба талабот љавобгў набуда њимоя ва саноатро аз истифодаи ашёи хоми пастсифат ва истењсоли молњои ѓайристандартї эмин нигоњ дорем. Барои рањої ёфтан аз ин амалњои номатлуб ва баланд бар-доштани сифати мањсулоти истењсо-ли ватанї кўшиш менамоем, ки пеш аз њама, бо истењсолкунандагону соњибкорон њамкорињоро мустањ-кам намоем.

Њамаамон дастљамъона мета-вонем барои амалї намудани њадафњои стратегии мамлаката-мон собитќадамона талош вар-зем ва махсусан дар ин давраи њассос дар атрофи Президенти мамлакат зичтар муттањид гашта, Ватани ягонаамонро боз њам ободу зебо гардонем ва маќоми љумњуриро дар арсаи байналмилалї тањким бах-шем.

Пас аз анљоми сухан-ронї, директор ба корман-дони фаъолу собиќадор Ифтихорномаю Рањмат-н о м а њ о с у п о р и д а , инчунин Фармоишеро оиди њавасмандгар-донии њамаи корман-дон ироа намуд.

Иди касбї муборак, њамкорони гиромї!Соли гузашта аввалин бор бо ќарори Њукумати Љумњурии Тољикистон дар Ќонуни

Љумњурии Тољикистон «Дар бораи рўзњои ид» таѓйирот ворид карда шуд ва 25 май дар љумњурї њамчун Рўзи корманди соњаи стандартизатсия ва метрология пазируфта шуд.

... дар кадом сатњу мансабе набо-шем, пеш аз њама инсофу адолат-ро аз даст надињему барои халќу Ватани азизи худ софдилона хизмат намоем, чун ки имрўз ин рисолат ба мо насиб гаштааст ва мардум албатта ба мо боварию умеди калон доранд.

98 №3 (65) май-июни 2016

Андозагирї ё худ ченкунї муќоисаи объек-тивии субъект ва ё амалиёт бо мањак аст.

Бо андозагирї ба воќеият мерасем, пас дар асоси воќеият тањлил мегузаронему дар асоси тањлил ќарор ќабул менамоем.

Њамчунин тахмин намуда тасмим мегирем, тасмими гирифтаро асос карда ба мулоњизаи субъективї ноил мешавем ва дар асоси мулоњизаи субъективї ба натиљањои номуа-йян ноил мегардем.

Кубити шоњонаи Миср нахустин воњиди ченак ба њисоб мерафт, ки њанўз зимни сохтмони ањромњои Миср дар соли 2750 то милод мавриди истифода ќарор дошт. Даро-зии кубит таќрибан 20,62 дюйм (1 дюйм = 25,4 мм)-ро медод, ки бо фармони шоњи Миср ба њукми ќонун даромад. О н р о д а р ш а к л и а с б о б и физикї омода намуда буданд. Ин мањак аз ашёи мустањкам тањия шуда, ба воситаи он нишондињандањои даќиќро натиљагирї мекарданд.

Кубити шоњонаи Миср, яъне воситаи ченак, дарозиаш ба бозу ё худ аз ќатшавии оринљ то нўги ангушти мобайн ва бари он ба андозаи пањнои

кафи дасти Фиръавн ё шоњи њамон-давраи Миср баробар буд. Онро дар оѓоз аз санги хоро тарошиданд, то ки пайдор бимонад.

Дар сохтмони маќбара, ибодат-гоњ, ањромњо ва ѓайра аз кубитњои чўбї низ истифода мегардид.

Меъморони хоси шоњї ё устоњои масъули дарбор барои њифозати воњиди дарозї ва мутобиќати асбобњои дар сохтмонњо истифода-шаванда масъул буданд. Аз ин рў, дар мўњлати муайян, яъне дар ваќти пуррашавии моњ, онњо бояд кубит-њои худро бо мањаки шоњї муќоиса мекарданд. Шахсоне, ки чунин

талаботро риоя намекарданд, њатман ба марг мањкум мешуданд.

Новобаста аз сахтии муљозот, мисрињо ба ѓояи навини системаи ќонунии метрология, стандартизатсия, назорат ва калибровкаро пештар сарфањм рафтанд.

Бо ёрии чунин раванди стандартикунонї ва ягонагии дарозї онњо сањењияти њайрато-варро ба даст оварданд. Дар сохтмони Ањромњои бузурги Љиза њазорњо коргарон ширкат намуданд ва мањз ба воситаи чунин кубитњо онњо корњоро бо сањењияти 0,05% ба сомон расонидаанд. Яъне ин дар 756 фут ё

9069,4 дюйм таќрибан 4,5 дюймро ташкил медињад. 1 фут баробари 12 дюйм ё худ 304,8 мм аст.

Юнонињо ба ќабул ва таъси-ри фарњанги мисрињо кубите-ро ихтироъ карданд. Он ба кубити мисрињо монандї дошт.

Римињо бошанд, фарњанги юнонињоро пазируфтанд. Кубити юнонињо ба пайдоиши фут ибтидо гузошт. Он чун мањаки асосї дар кишвар ќабул гардид.

Юнонињо ва римињо њамчу-

20 май – рўзи умумиљањонии метрология

Назаре ба таърихи воситањои ченак«Акнун агар муњандис бошї ва массоњ дар њисоб ќодир бош, зинњор, ки як соат бе такрори

њисоб набошї, ки илми њисоб илми вањшї аст. Пас агар замине паймої, … нагўї, ки инро бар як масоњат бикунам ва боќї ба тахмин, ки њисоби масоњат тафовути бисёр оварад».

(Унсурулмаолии Кайковус)

нин кронпаргор ва паргор-ченкунаки мутаво-зеъ (баробар)-ро ихтироъ карданд, ки авва-лин мањакњои муќоиса ба њисоб мерафтанд.

Дар робита бо ин амал, дар солњои 600-1790 милодї як ќатор ќонунњо оид ба муќарар намудани меъёрњои андоза ќабул карда шуданд.

Масалан, «се донаи љав», ки пайињам мегузоштанд, «як дюйм» = 1 дюйм њисоб мекарданд.

Инчунин дар ин давра бори нахуст мафњу-ми ярд (андозаи англисии дарозї, ки ба 91,44 см баробар аст) њамчун меъёри воњиди дарозї исифода гардид, ки дарозии он «масо-фаи аз нўги бинии шоњ Њенрии I (1068-1135) то сари ангушти калонии дасти ёзондашудаи ў»-ро ташкил медод.

Умуман, мањакњо гуногун буданд.Дар охири ќарни XVIII, даќиќтараш соли

1799 ду рўйдоди бузург ба рушди саноату метрология таккони љиддї бахшид. Аввалан фарзияи Илай Уитни дар бораи мубодилаи њамдигарии љузъњо, ки ба зиёдшавии истењсо-лот имкониятњо фароњам меовард. Сониян, ќабул намудани мањакњои байналмилалии Системаи метрї.

Илай Уитни бо ихтирои асбоби нахљудо-кунї, аввалин бор дар ИМА истењсоли силоњ-њои њарбиро ба роњ монд. Норасоии мутахас-сисон ва ќувваи корї олимро водор намуд, ки мањакњои ягонаи фабрикї ва дастгоњњоро таъсис дињад. Ва ў бо ин амал истењсоли маводњои устувору мустањкамро ба роњ монд.

Зарурияти ќабул намудани мањакњои универсалї аз тарафи олимони дунё, эъти-роф гардид.

Мањаки дарозї - метр соли 1799 таъсис ёфт. Дар њамин сол Фаронса онро ба расмият даровард ва пас аз ду сол истифодаи ин системаи метрї дар кишвар њатмї гардид.

20 майи соли 1875 дар конфронси дипло-матї намояндагони 17 давлат Созишномаи метриро ба имзо расониданд. Ин аввалин созишномаи байнидавлатї дар соњаи метро-логия буд. Айни замон ба созишномаи мазкур 70 давлат њамроњ шудааст.

Созишномаи метрї ба пешрафти илмї-техникии њамаи давлатњо таъсири неки худро гузошт, чунки мањз, тавассути он системаи метрии андозањо ва баъдтар системаи бай-налмилалии воњидњо созмон ёфт, ки дар асоси он системаи байналмилалии ченак таъсис гардида, амал мекунад.

Љ. Рањимзода

98 №3 (65) май-июни 2016

Андозагирї ё худ ченкунї муќоисаи объек-тивии субъект ва ё амалиёт бо мањак аст.

Бо андозагирї ба воќеият мерасем, пас дар асоси воќеият тањлил мегузаронему дар асоси тањлил ќарор ќабул менамоем.

Њамчунин тахмин намуда тасмим мегирем, тасмими гирифтаро асос карда ба мулоњизаи субъективї ноил мешавем ва дар асоси мулоњизаи субъективї ба натиљањои номуа-йян ноил мегардем.

Кубити шоњонаи Миср нахустин воњиди ченак ба њисоб мерафт, ки њанўз зимни сохтмони ањромњои Миср дар соли 2750 то милод мавриди истифода ќарор дошт. Даро-зии кубит таќрибан 20,62 дюйм (1 дюйм = 25,4 мм)-ро медод, ки бо фармони шоњи Миср ба њукми ќонун даромад. О н р о д а р ш а к л и а с б о б и физикї омода намуда буданд. Ин мањак аз ашёи мустањкам тањия шуда, ба воситаи он нишондињандањои даќиќро натиљагирї мекарданд.

Кубити шоњонаи Миср, яъне воситаи ченак, дарозиаш ба бозу ё худ аз ќатшавии оринљ то нўги ангушти мобайн ва бари он ба андозаи пањнои

кафи дасти Фиръавн ё шоњи њамон-давраи Миср баробар буд. Онро дар оѓоз аз санги хоро тарошиданд, то ки пайдор бимонад.

Дар сохтмони маќбара, ибодат-гоњ, ањромњо ва ѓайра аз кубитњои чўбї низ истифода мегардид.

Меъморони хоси шоњї ё устоњои масъули дарбор барои њифозати воњиди дарозї ва мутобиќати асбобњои дар сохтмонњо истифода-шаванда масъул буданд. Аз ин рў, дар мўњлати муайян, яъне дар ваќти пуррашавии моњ, онњо бояд кубит-њои худро бо мањаки шоњї муќоиса мекарданд. Шахсоне, ки чунин

талаботро риоя намекарданд, њатман ба марг мањкум мешуданд.

Новобаста аз сахтии муљозот, мисрињо ба ѓояи навини системаи ќонунии метрология, стандартизатсия, назорат ва калибровкаро пештар сарфањм рафтанд.

Бо ёрии чунин раванди стандартикунонї ва ягонагии дарозї онњо сањењияти њайрато-варро ба даст оварданд. Дар сохтмони Ањромњои бузурги Љиза њазорњо коргарон ширкат намуданд ва мањз ба воситаи чунин кубитњо онњо корњоро бо сањењияти 0,05% ба сомон расонидаанд. Яъне ин дар 756 фут ё

9069,4 дюйм таќрибан 4,5 дюймро ташкил медињад. 1 фут баробари 12 дюйм ё худ 304,8 мм аст.

Юнонињо ба ќабул ва таъси-ри фарњанги мисрињо кубите-ро ихтироъ карданд. Он ба кубити мисрињо монандї дошт.

Римињо бошанд, фарњанги юнонињоро пазируфтанд. Кубити юнонињо ба пайдоиши фут ибтидо гузошт. Он чун мањаки асосї дар кишвар ќабул гардид.

Юнонињо ва римињо њамчу-

20 май – рўзи умумиљањонии метрология

Назаре ба таърихи воситањои ченак«Акнун агар муњандис бошї ва массоњ дар њисоб ќодир бош, зинњор, ки як соат бе такрори

њисоб набошї, ки илми њисоб илми вањшї аст. Пас агар замине паймої, … нагўї, ки инро бар як масоњат бикунам ва боќї ба тахмин, ки њисоби масоњат тафовути бисёр оварад».

(Унсурулмаолии Кайковус)

нин кронпаргор ва паргор-ченкунаки мутаво-зеъ (баробар)-ро ихтироъ карданд, ки авва-лин мањакњои муќоиса ба њисоб мерафтанд.

Дар робита бо ин амал, дар солњои 600-1790 милодї як ќатор ќонунњо оид ба муќарар намудани меъёрњои андоза ќабул карда шуданд.

Масалан, «се донаи љав», ки пайињам мегузоштанд, «як дюйм» = 1 дюйм њисоб мекарданд.

Инчунин дар ин давра бори нахуст мафњу-ми ярд (андозаи англисии дарозї, ки ба 91,44 см баробар аст) њамчун меъёри воњиди дарозї исифода гардид, ки дарозии он «масо-фаи аз нўги бинии шоњ Њенрии I (1068-1135) то сари ангушти калонии дасти ёзондашудаи ў»-ро ташкил медод.

Умуман, мањакњо гуногун буданд.Дар охири ќарни XVIII, даќиќтараш соли

1799 ду рўйдоди бузург ба рушди саноату метрология таккони љиддї бахшид. Аввалан фарзияи Илай Уитни дар бораи мубодилаи њамдигарии љузъњо, ки ба зиёдшавии истењсо-лот имкониятњо фароњам меовард. Сониян, ќабул намудани мањакњои байналмилалии Системаи метрї.

Илай Уитни бо ихтирои асбоби нахљудо-кунї, аввалин бор дар ИМА истењсоли силоњ-њои њарбиро ба роњ монд. Норасоии мутахас-сисон ва ќувваи корї олимро водор намуд, ки мањакњои ягонаи фабрикї ва дастгоњњоро таъсис дињад. Ва ў бо ин амал истењсоли маводњои устувору мустањкамро ба роњ монд.

Зарурияти ќабул намудани мањакњои универсалї аз тарафи олимони дунё, эъти-роф гардид.

Мањаки дарозї - метр соли 1799 таъсис ёфт. Дар њамин сол Фаронса онро ба расмият даровард ва пас аз ду сол истифодаи ин системаи метрї дар кишвар њатмї гардид.

20 майи соли 1875 дар конфронси дипло-матї намояндагони 17 давлат Созишномаи метриро ба имзо расониданд. Ин аввалин созишномаи байнидавлатї дар соњаи метро-логия буд. Айни замон ба созишномаи мазкур 70 давлат њамроњ шудааст.

Созишномаи метрї ба пешрафти илмї-техникии њамаи давлатњо таъсири неки худро гузошт, чунки мањз, тавассути он системаи метрии андозањо ва баъдтар системаи бай-налмилалии воњидњо созмон ёфт, ки дар асоси он системаи байналмилалии ченак таъсис гардида, амал мекунад.

Љ. Рањимзода

1110 №3 (65) май-июни 2016

Агентии стандартизатсия, метрология, серти-фикатсия ва нозироти савдои назди Њукумати Љумњурии Тољикистон оид ба рафти иљрои сари-ваќтии «Стратегияи муќовимат ба коррупсия дар Љумњурии Тољикистон барои солњои 2013-2020», ки бо Фармони Президенти Љумњурии Тољикистон аз 30 августи соли 2013, № 1504 тасдиќ шудааст, як ќатор корњоро ба сомон расонид.

Љињати амалї намудани талаботи моддаи 19 Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар бораи низоми маќомоти идоракунии давлатии Љумњурии Тољи-кистон» дар Агентии Тољикстандарт шахси масъул вобаста карда шудааст.

Њамзамон «Барномаи соњавии зиддикоррупси-онї барои солњои 2015-2016» мавриди тасдиќ ќарор дода шудааст, ки он мавзуъњои омўзиши талаботи Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар бораи мубориза бар зидди коррупсия», мањдудият-њо вобаста ба мансаби давлатї ва мансаби ба он баробаркардашуда, омилњои бавуљудоварандаи коррупсия, принсипњои асосии хизмати давлатї ва ўњдадорињои асосии хизматчии давлатиро дар бар мегирад. Барномаи мазкур дар Дастгоњи марказии Агентии Тољикстандарт ва марказњои зертобеи он дар мўњлатњои муќарраргардида, мавриди омўзиш ќарор дода шудааст.

Доир ба иљрои Наќшаи чорабинињои татбиќи «Стратегияи муќовимат ба коррупсия дар Љумњу-рии Тољикистон барои солњои 2013-2020» Агентии Тољикстандарт тасмим гирифтааст, ки дар њолат-њои зарурї бо маќсади пешбурди фаъолияти соњањои стандартизатсия, метрология, сертифи-катсия ва нозироти савдо мутахассисони собиќадо-рони ба синни нафаќа расидаи соњањои хизмати давлатиро њамчун мутахассис-машваратчї љалб намояд.

Вобаста ба иљрои Наќшаи чорабинињои мазкур гузаронидани экспертизаи зиддикоррупсионии санадњои меъёрии њуќуќї ба наќша гирифта шудааст ва дар њолатњои пешнињод гардидани лоињањои санадњои меъёрии њуќуќї њатман экспер-тизаи зиддикоррупсионї гузаронида мешавад. Дар

ин раванд дар фаъолияти Агентии Тољикстандарт фармоишњои директор «Љињати таъмин намудани талабот оид ба гузаронидани экспертизаи зидди-коррупсионии санадњои меъёрии хуќуќии хусусия-ти умумињатмидошта» ва « Дар бораи таъсис додани гурўњи корї бо маќсади гузаронидани арзёбии дохилиидоравии зиддикоррупсионии лоињањои санадњои меъёрии њуќуќї» мавриди тасдиќ ќарор дода шудааст. Њамчунин дар фармо-ишњои мазкур ќайд карда шудааст, ки баъд аз гузаронидани арзёбии дохилиидоравии зиддикор-рупсионї лоињањои санадњои меъёрии њуќуќї барои гузаронидани экспертизаи зиддикоррупси-онї ба Агентии назорати давлатии молиявї ва мубориза бо коррупсияи Љумњурии Тољикистон пешнињод карда шаванд.

Дар Агентии Тољикстандарт омўзиши иловагии ќонунњои амалкунандаи Љумњурии Тољикистон, аз љумла ќонунгузории зиддикоррупсионї, ташкили курсњои таълимї барои хизматчиёни давлатї оид ба риояи одоби хизматї, бартараф намудани бархўрди манфиатњо ва таќвият бахшидан ба раванди муќовимат ба коррупсия ба роњ монда шудааст, ки барои пешбурди боманфиати кор мусоидат менамояд.

Ќайд кардан ба маврид аст, ки дар ин робита Кодекси касбии одоби корманди Агентии Тољик-стандарт тањия гардида, бо фармоиши директор тасдиќ карда шудааст. Кодекси мазкур ин маљмўи рафтори корманди Агентии Тољикстандарт мебошад, ки хислати ахлоќии фаъолияти хизматї ва рафтори ѓайрихизматии онњоро танзим намуда, аз меъёрњои њуќуќї ва ахлоќї, ки дар асоси он фаъолияти хизматї ва ѓайрихизматии кормандони Агентии Тољикстандарт ба роњ монда мешавад, иборат мебошад. Њамзамон Кодекси мазкур бо маќсади пешгирї ва аз байн бурдани омилњои ба коррупсия мусоидаткунанда ќабул гардидааст. М а т н и К о д е к с и м а з к у р д а р с о м о н а и www.standard.tj љойгир карда шудааст.

Мутобиќи банди 3 Фармони Президенти Љумњурии Тољикистон аз 30 августи соли 2013, № 1504 “Дар бораи Стратегияи муќовимат ба корруп-сия дар Љумњурии Тољикистон барои солњои 2013-2020” Агентии Тољикстандарт оид ба иљрои «Наќшаи чорабинињои татбиќи Стратегияи муќовимат ба коррупсия дар Љумњурии Тољикис-тон барои солњои 2013-2020» бо натиљаи љамъбасти њар сол ба Шўрои миллии муќовимат ба коррупси-яи Љумњурии Тољикистон ахборот ирсол менамояд.

Агентии Тољикстандарт мунтазам иљроиши «Наќшаи чорабинињои Стратегияи муќовимат ба коррупсия дар Љумњурии Тољикистон барои солњои 2013-2020»-ро тањти назорати ќатъї ќарор дода, барои амалї намудани он дар даврањои муќарраргардида чорањои зарурї меандешад.

Д. Рузметова, сардори шуъбаи њуќуќ

Вазифањои Агентии Тољикстандарт – фаъоли-яти босамар оиди њимояи манфиатњои давлат ва истеъмолкунандагон; баланд бардоштани бехатарї, сифат ва раќобатпазирии мањсулот (хизматрасонї); истифодаи дурусти (оќилонаи) захирањои сўзишворию энергетикї; бартараф намудани монеањои техникї дар савдо.

Сиёсати Агентии Тољикстандарт дар доираи сифат бо пешнињоди хадамоти давлатї ва татби-

ќи вазифањои давлатї дар солњои 2016-2017 ба талабо-ти стандартњои байналми-л а л ї , б а й н и д а в л а т ї в а д а в л а т ї о и д б а с и ф а т , њ а м ч у н и н ч а ш м д о ш т и и с т е ъ м о л к у н а н д а г о н и дохилию беруна љавобгўй мебошад.

Сиёсат ќисми људонопа-зири вазифањои Агентии Тољикстандарт ба њисоб рафта, барои ташаккули сохтори идоракунии сифат бо пешнињоди хадамоти давлатї ва татбиќи вазифа-њои давлатї мутобиќ ба талаботи истеъмолкунанда-гон нигаронида шудааст.

Њадафи сиёсат:– ташкил намудани сохтори идоракунии

сифат дар њамаи доирањо ва самтњои фаъолияти Агентии Тољикстандарт;

– ташкил намудани сохтори мониторинги ќонеъсозии талаботи истеъмолкунандагон оид ба натиљањои фаъолияти Агентии Тољикстан-дарт;

– ташкил намудани сохтори маќсадноки фаъолияти кормандон дар доираи сифат.

Сиёсат ќоидањои зерини идоракунии сифатро дар фаъолияти Агентии Тољикстандарт муќар-рар менамояд:

– роњбарияти Агентии Тољикстандарт бевоси-та сохтори сифатро идора намуда, татбиќи њадафњоро дар доираи сифат таъмин месозад;

– кормандон ба сохтори идоракунии сифат љалб гардида, ташаббуси баланд бардоштани сифатро дар њамаи доира ва самтњои фаъолияти Агентии Тољикстандарт ташкил менамоянд;

– Агентии Тољикстандарт хоњиши истеъмол-кунандагонро ќабул ва баррасї намуда, дар

раванди ба амал бароварда-ни фаъолияти худ кушиш месозад, ки чашмдошти онњоро омўзад;

– Агентии Тољикстандарт равандњои фаъолияти худро тањлил ва шаклсозї карда, истифодаи мувофиќи захи-р а њ о р о б а р о и б а а м а л баровардани ин равандњо дастгирї менамояд;

– Агентии Тољикстандарт сохтори идоракунии раван-дњои фаъолияти худро ба роњ монда, сањми синергети-к и р о ( с а њ м и у н с у р њ о и гуногуни сохторро) дар натиљабахшї ва самарано-

кии он таъмин месозад;– Агентии Тољикстандарт бо назардошти

таѓйири талаботи истеъмолкунандагон дар њолати актуалї (мубрамият) стандартњои фаъо-лияти худро дастгирї мекунад;

– Агентии Тољикстандарт сабабњои номуто-биќатии фаъолияти худро нисбат ба талаботи истеъмолкунандагон ошкор, тањлил ва барњам сохта, ќарорњои асоснок ќабул менамояд;

– Агентии Тољикстандарт ва истеъмолкунан-дагон аз њамдигар вобаста буда, равандњои фаъолияти худро бо таъсири байнињамдигарї ба амал мебароранд.

Барои татбиќ намудани Сиёсат роњбарияти Агентии Тољикстандарт ўњдадорињои зеринро ба худ мегирад:

– ќарор ќабул накардан ва амал накардан мухолифи Сиёсат;

– таъминсозии сарчашмањои татбиќи Сиёсат ва дар њолати корї дастгирии сохтори сифат, њамчунин мунтазам дар амал татбиќсозии он;

– ба маълумоти кормандон расонидани Сиёсат ва њуљљатњои сохтори идоракунии сифат, мусоидат намудан ба баланд бардоштани дара-љаи тахассусии кормандон дар доираи сифат.

Г. Давлатмамадова, коршинос

Сиёсати Агентии Тољикстандарт дар доираи сифат бо пешнињодихадамоти давлатї ва татбиќи вазифањои давлатї дар солњои 2016-2017

Иљрои сариваќтии «Стратегияи муќовимат ба коррупсиядар Љумњурии Тољикистон барои солњои 2013-2020»

1110 №3 (65) май-июни 2016

Агентии стандартизатсия, метрология, серти-фикатсия ва нозироти савдои назди Њукумати Љумњурии Тољикистон оид ба рафти иљрои сари-ваќтии «Стратегияи муќовимат ба коррупсия дар Љумњурии Тољикистон барои солњои 2013-2020», ки бо Фармони Президенти Љумњурии Тољикистон аз 30 августи соли 2013, № 1504 тасдиќ шудааст, як ќатор корњоро ба сомон расонид.

Љињати амалї намудани талаботи моддаи 19 Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар бораи низоми маќомоти идоракунии давлатии Љумњурии Тољи-кистон» дар Агентии Тољикстандарт шахси масъул вобаста карда шудааст.

Њамзамон «Барномаи соњавии зиддикоррупси-онї барои солњои 2015-2016» мавриди тасдиќ ќарор дода шудааст, ки он мавзуъњои омўзиши талаботи Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар бораи мубориза бар зидди коррупсия», мањдудият-њо вобаста ба мансаби давлатї ва мансаби ба он баробаркардашуда, омилњои бавуљудоварандаи коррупсия, принсипњои асосии хизмати давлатї ва ўњдадорињои асосии хизматчии давлатиро дар бар мегирад. Барномаи мазкур дар Дастгоњи марказии Агентии Тољикстандарт ва марказњои зертобеи он дар мўњлатњои муќарраргардида, мавриди омўзиш ќарор дода шудааст.

Доир ба иљрои Наќшаи чорабинињои татбиќи «Стратегияи муќовимат ба коррупсия дар Љумњу-рии Тољикистон барои солњои 2013-2020» Агентии Тољикстандарт тасмим гирифтааст, ки дар њолат-њои зарурї бо маќсади пешбурди фаъолияти соњањои стандартизатсия, метрология, сертифи-катсия ва нозироти савдо мутахассисони собиќадо-рони ба синни нафаќа расидаи соњањои хизмати давлатиро њамчун мутахассис-машваратчї љалб намояд.

Вобаста ба иљрои Наќшаи чорабинињои мазкур гузаронидани экспертизаи зиддикоррупсионии санадњои меъёрии њуќуќї ба наќша гирифта шудааст ва дар њолатњои пешнињод гардидани лоињањои санадњои меъёрии њуќуќї њатман экспер-тизаи зиддикоррупсионї гузаронида мешавад. Дар

ин раванд дар фаъолияти Агентии Тољикстандарт фармоишњои директор «Љињати таъмин намудани талабот оид ба гузаронидани экспертизаи зидди-коррупсионии санадњои меъёрии хуќуќии хусусия-ти умумињатмидошта» ва « Дар бораи таъсис додани гурўњи корї бо маќсади гузаронидани арзёбии дохилиидоравии зиддикоррупсионии лоињањои санадњои меъёрии њуќуќї» мавриди тасдиќ ќарор дода шудааст. Њамчунин дар фармо-ишњои мазкур ќайд карда шудааст, ки баъд аз гузаронидани арзёбии дохилиидоравии зиддикор-рупсионї лоињањои санадњои меъёрии њуќуќї барои гузаронидани экспертизаи зиддикоррупси-онї ба Агентии назорати давлатии молиявї ва мубориза бо коррупсияи Љумњурии Тољикистон пешнињод карда шаванд.

Дар Агентии Тољикстандарт омўзиши иловагии ќонунњои амалкунандаи Љумњурии Тољикистон, аз љумла ќонунгузории зиддикоррупсионї, ташкили курсњои таълимї барои хизматчиёни давлатї оид ба риояи одоби хизматї, бартараф намудани бархўрди манфиатњо ва таќвият бахшидан ба раванди муќовимат ба коррупсия ба роњ монда шудааст, ки барои пешбурди боманфиати кор мусоидат менамояд.

Ќайд кардан ба маврид аст, ки дар ин робита Кодекси касбии одоби корманди Агентии Тољик-стандарт тањия гардида, бо фармоиши директор тасдиќ карда шудааст. Кодекси мазкур ин маљмўи рафтори корманди Агентии Тољикстандарт мебошад, ки хислати ахлоќии фаъолияти хизматї ва рафтори ѓайрихизматии онњоро танзим намуда, аз меъёрњои њуќуќї ва ахлоќї, ки дар асоси он фаъолияти хизматї ва ѓайрихизматии кормандони Агентии Тољикстандарт ба роњ монда мешавад, иборат мебошад. Њамзамон Кодекси мазкур бо маќсади пешгирї ва аз байн бурдани омилњои ба коррупсия мусоидаткунанда ќабул гардидааст. М а т н и К о д е к с и м а з к у р д а р с о м о н а и www.standard.tj љойгир карда шудааст.

Мутобиќи банди 3 Фармони Президенти Љумњурии Тољикистон аз 30 августи соли 2013, № 1504 “Дар бораи Стратегияи муќовимат ба корруп-сия дар Љумњурии Тољикистон барои солњои 2013-2020” Агентии Тољикстандарт оид ба иљрои «Наќшаи чорабинињои татбиќи Стратегияи муќовимат ба коррупсия дар Љумњурии Тољикис-тон барои солњои 2013-2020» бо натиљаи љамъбасти њар сол ба Шўрои миллии муќовимат ба коррупси-яи Љумњурии Тољикистон ахборот ирсол менамояд.

Агентии Тољикстандарт мунтазам иљроиши «Наќшаи чорабинињои Стратегияи муќовимат ба коррупсия дар Љумњурии Тољикистон барои солњои 2013-2020»-ро тањти назорати ќатъї ќарор дода, барои амалї намудани он дар даврањои муќарраргардида чорањои зарурї меандешад.

Д. Рузметова, сардори шуъбаи њуќуќ

Вазифањои Агентии Тољикстандарт – фаъоли-яти босамар оиди њимояи манфиатњои давлат ва истеъмолкунандагон; баланд бардоштани бехатарї, сифат ва раќобатпазирии мањсулот (хизматрасонї); истифодаи дурусти (оќилонаи) захирањои сўзишворию энергетикї; бартараф намудани монеањои техникї дар савдо.

Сиёсати Агентии Тољикстандарт дар доираи сифат бо пешнињоди хадамоти давлатї ва татби-

ќи вазифањои давлатї дар солњои 2016-2017 ба талабо-ти стандартњои байналми-л а л ї , б а й н и д а в л а т ї в а д а в л а т ї о и д б а с и ф а т , њ а м ч у н и н ч а ш м д о ш т и и с т е ъ м о л к у н а н д а г о н и дохилию беруна љавобгўй мебошад.

Сиёсат ќисми људонопа-зири вазифањои Агентии Тољикстандарт ба њисоб рафта, барои ташаккули сохтори идоракунии сифат бо пешнињоди хадамоти давлатї ва татбиќи вазифа-њои давлатї мутобиќ ба талаботи истеъмолкунанда-гон нигаронида шудааст.

Њадафи сиёсат:– ташкил намудани сохтори идоракунии

сифат дар њамаи доирањо ва самтњои фаъолияти Агентии Тољикстандарт;

– ташкил намудани сохтори мониторинги ќонеъсозии талаботи истеъмолкунандагон оид ба натиљањои фаъолияти Агентии Тољикстан-дарт;

– ташкил намудани сохтори маќсадноки фаъолияти кормандон дар доираи сифат.

Сиёсат ќоидањои зерини идоракунии сифатро дар фаъолияти Агентии Тољикстандарт муќар-рар менамояд:

– роњбарияти Агентии Тољикстандарт бевоси-та сохтори сифатро идора намуда, татбиќи њадафњоро дар доираи сифат таъмин месозад;

– кормандон ба сохтори идоракунии сифат љалб гардида, ташаббуси баланд бардоштани сифатро дар њамаи доира ва самтњои фаъолияти Агентии Тољикстандарт ташкил менамоянд;

– Агентии Тољикстандарт хоњиши истеъмол-кунандагонро ќабул ва баррасї намуда, дар

раванди ба амал бароварда-ни фаъолияти худ кушиш месозад, ки чашмдошти онњоро омўзад;

– Агентии Тољикстандарт равандњои фаъолияти худро тањлил ва шаклсозї карда, истифодаи мувофиќи захи-р а њ о р о б а р о и б а а м а л баровардани ин равандњо дастгирї менамояд;

– Агентии Тољикстандарт сохтори идоракунии раван-дњои фаъолияти худро ба роњ монда, сањми синергети-к и р о ( с а њ м и у н с у р њ о и гуногуни сохторро) дар натиљабахшї ва самарано-

кии он таъмин месозад;– Агентии Тољикстандарт бо назардошти

таѓйири талаботи истеъмолкунандагон дар њолати актуалї (мубрамият) стандартњои фаъо-лияти худро дастгирї мекунад;

– Агентии Тољикстандарт сабабњои номуто-биќатии фаъолияти худро нисбат ба талаботи истеъмолкунандагон ошкор, тањлил ва барњам сохта, ќарорњои асоснок ќабул менамояд;

– Агентии Тољикстандарт ва истеъмолкунан-дагон аз њамдигар вобаста буда, равандњои фаъолияти худро бо таъсири байнињамдигарї ба амал мебароранд.

Барои татбиќ намудани Сиёсат роњбарияти Агентии Тољикстандарт ўњдадорињои зеринро ба худ мегирад:

– ќарор ќабул накардан ва амал накардан мухолифи Сиёсат;

– таъминсозии сарчашмањои татбиќи Сиёсат ва дар њолати корї дастгирии сохтори сифат, њамчунин мунтазам дар амал татбиќсозии он;

– ба маълумоти кормандон расонидани Сиёсат ва њуљљатњои сохтори идоракунии сифат, мусоидат намудан ба баланд бардоштани дара-љаи тахассусии кормандон дар доираи сифат.

Г. Давлатмамадова, коршинос

Сиёсати Агентии Тољикстандарт дар доираи сифат бо пешнињодихадамоти давлатї ва татбиќи вазифањои давлатї дар солњои 2016-2017

Иљрои сариваќтии «Стратегияи муќовимат ба коррупсиядар Љумњурии Тољикистон барои солњои 2013-2020»

1312 №3 (65) май-июни 2016

М у т о б и ќ и б а н д и 5 - и Низомномаи Агентии стан-дартизатсия, метрология, сертификатсия ва нозироти с а в д о и н а з д и Њ у к у м а т и Љумњурии Тољикистон, ки бо Ќарори Њукумати Љумњурии Тољикистон аз 28 декабри

соли 2006 № 615 тасдиќ карда шудааст, инчунин бо маќсади љалб намудани институтњои љамъиятии шањрвандї барои тартиб додан ва амалї намудани сиёсати давлатї дар соњаи стандартизатсия, бањоди-њии мутобиќат ва дигар масъалањои танзими техникї тибќи фармони Агентии Тољикстандарт № 210ф/а аз 22 декабри соли 2011 дар назди Агентии Тољикстан-дарт Шўрои љамъиятии машваратї оид ба стандар-тонї ва бањодињии мутобиќат таъсис дода шуд.

Шўрои љамъиятии машваратї оид ба стандартонї ва бањодињии мутобиќати назди Агентии стандарти-затсия, метрология, сертификатсия ва нозироти савдои назди Њукумати Љумњурии Тољикистон (Шўро) маќомоти машваратии доимамалкунанда буда, дар асосњои љамъиятї фаъолият менамояд.

Ба њайати Шўро мутахссисони варзидаи соњаи танзими техникї ва сифати мањсулот, олимон, намояндагони иттињодияњои љамъиятї ва ассотсиат-сияњо шомил мебошанд. Аз љумла намояндаи Маљли-си намояндагон, Палатаи савдо ва саноати Љумњурии Тољикистон, Вазорати энергетика ва саноат, Вазора-ти кишоварзї, Академияи илмњои Љумњурии Тољи-кистон, Ассотсиатсияи миллии занони соњибкори Тољикистон, Шўрои њамоњангсозии бизнес-ассотсиасияњои Тољикистон, Иттињоди истењсолку-нандагон ва содироткунандагони Тољикистон, Ассотсиатсияи миллии воситањои ахбори мустаќили Тољикистон, НАНСМИТ, Ассотсиатсияи дастраску-нандагони Интернет, Тољикистон, Иттињоди истеъ-молкунандагони Љумњурии Тољикистон, Маркази дастгирї ва рушди соњибкории ш. Душанбе, Ассотсиатсияи соњибкорони хурд ва миёнаи Љумњу-рии Тољикистон ва Агентии Тољикстандарт мебо-шанд.

Шўро фаъолияти худро дар асоси Конститутсияи Љумњурии Тољикистон, ќонунњо ва санадњои дигари меъёрии њуќуќии Љумњурии Тољикистон, Низомно-маи Агении Тољикстандарт ва Низомномаи Шўро, инчунин ќарору њуљљатњои бевоситаи Шўро, ки аз тарафи он тасдиќ гардидаанд, амалї менамояд. Ќарорњои Шўро хусусияти тавсиявї доранд.

Маќсади фаъолияти Шўро ин дастљамъона тартиб додани тавсияњое, ки иљрои ќарорњои ќабул-гардидаро оид ба такмилдињии системаи танзими техникї таъмин менамояд.

Вазифањои Шўро инњоянд:– љалб намудани институтњои љамъиятии шањр-

вандї барои тартиб додан ва амалї намудани сиёсати давлат дар соњаи танзими техникї;

– мусоидат ба ташаккули афкори љомеа дар љодаи танзими техникї ва таъмини сифати мањсулоти истењсолшаванда;

– баланд бардоштани сатњи фањмиши љомеа оид ба равандњои асосии фаъолияти Тољикстандарт дар соњаи танзими техникї ва баланд бардоштани сифати мањсулот;

– такмил додани њамкорињои Тољикстандарт бо иттињодияњои љамъияти ва шањрвандон.

Љаласањои навбатии Шўро мутобиќи наќшаи солонаи тасдиќгардидаи корї на кам аз як бор дар ним сол гузаронида мешавад.

Шўро аз рўзи аввали фаъолияти худ яъне аз соли 2011 то ин љониб тибќи наќшањои солонаи тасдиќгар-дида зиёда аз 45 масъалањоро мавриди баррасї ва муњокима ќарор дода, нисбати њалли ин масъалањо ќарорњои дахлдор баровард.

Масъалањое, ки тайи ин солњо яъне тули панљ сол аз тарафи аъзоёни Шўро мавриди баррасї ва муњоки-ма ќарор гирифтанд аз мавзўъњои зерин иборат буданд, аз љумла:

– дар бораи «Самтњои асосии фаъолияти Тољик-стандарт»;

– дар бораи фаъолияти Кумитаи техникї оид ба стандартикунонии мањсулоти хўрокворї;

– кор бо мурољиати шањрвандон ва ташкилотњо;– оид ба барномаи тањияи стандартњои давлатї;– љорї намудани стандартњои минтаќавї ва

байналмилалї доир ба энергоменељмент ва сарфаљ-ўии энергия;

– љорї намудан ва сертификатсияи системањои сифат дар корхонањои ватанї;

– баррасии лоињањои Ќарори Њукумати ЉТ «Дар бораи ворид намудани таѓйироту иловањо ба Ќонуни ЉТ «Дар бораи њимояи њуќуќи истеъмолкунанда-гон»;

– дар бораи амалї намудани Стратегияи инфра-сохтори сифат;

– дида баромадани масъалањои љорї намудани соатњои дарсї доир ба стандартонї дар донишкада-њои макотиби олї;

– дар сомонаи Агентии Тољикстандарт љорї намудани номгўи њуљљатњои меъёрии техникї дар шакли электронї;

– тибќи консепсияи давлатї ба таври электронї ба роњ мондани наќшаи коргузорї;

– љорї намудани технологияи иттилоотї-коммуникатсионї дар фаъолияти Агентии Тољик-стандарт;

– барномаи тањия намудани регламентњои техникї;

– дар сомонаи интернетии Агентии Тољикстандарт љой намудани фењристи корхонањои ватание, ки дар озмуни «Мањсу-лот ва хизматрасонии бењтари-ни ЉТ» ѓолиб дониста шудаанд;

– ба роњ мондани санадњои меъёрї, њуќуќї ва техникї дар доираи бамеъёрдарории тех-никї ва стандартизатсия;

– гузаронидани раванди сертификаткунонии мањсулот, системаи идоракунии сифат бо маќсади тасдиќи мутобиќати онњо ба талаботи давлатї ва байналмилалї;

– дар амал љорї намудани тарњу усулњои идораку-нии сифат дар њама намудњои идоракунии истењсо-лот;

– мустањакам намудани њамкорї бо истеъмолку-нандагон ва дар ин замина љалб намудани онњо бо омўзиш (дар мисоли гузаронидани озмунњои мактабї дар мавзўи сифатгарої);

– тањия ва мутобиќ намудани стандартњои давлатї ба стандартњои байналмилалї дар соњаи энергетика (барќ ва газ);

– тањия ва љорї намудани маљмўи стандартњо оид ба хизматрасонї;

– гузаронидани корњо оид ба љорї намудан ва сертификатсияи низоми идоракунии сифат дар корхонањои љумњурї тибќи стандартњои байналми-лалї;

– гузаронидани корњо оид ба љорї намудан ва сертификатсияи низоми менељменти бехатарии мањсулоти хўрокворї дар корхонањои љумњурї тибќи талаботи ИСО 22000;

– ташкил ва гузаронидани корњо ои ба тасдиќи мутобиќати мањсулоти ватанї ба талаботи меъёрњои байналмилалї ва аврупої;

– ташкили иштироки корхонањои љумњурї дар озмунњо барои дарёфти Љоизаи ИДМ оид ба дасто-вардњо дар соњаи сифати мањсулот ва хизматрасони-њо;

– ташкил ва гузаронидани семинарњои илмї-амалии вилоятию љумњуриявї, конфронсу симпози-умњо дар соњаи бамеъёрдарории техникї ва стандар-тонї, идоракунии сифат ва таъминоти иттилоотї;

– тањия ва ќабули санадњои меъёриву њуќуќї ба маќсади татбиќи ќонуни ЉТ «Дар бораи бамеъёрда-рории техникї»;

– тартиби таъсис ва пешбурди фонди регламен-тњои техникї;

– тартиби аз нав баррасї кардан, аз эътибор соќит кардан ва ба ќайд гирифтани регламентњои техникї ва тартиби ќабули нишони мутобиќати регламентњои техникї;

– тањия ва ќабул кардани санади меъёриву њуќуќї тибќи талаботи ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар бораи бањодињии мутобиќат»;

– тартиби ба њудуди гумрукии Љумњурии Тољикис-тон ворид намудани мањсулоти њатман сертификат-сияшаванда;

– тањияи регламентњои техникї тибќи барномањои давлатї;

– љорї намудани усулњои нави ташхис ва озмоиш-гоњњои нави замонавї дар соњаи сарфаљўии энерге-тикї;

– гузаронидани корњо оиди дар корхонањои соњаи телекоммуникатсия ташкил намудани низоми идоракунии сифат аз рўи стандарти байналмилалии ИСО 9001;

– баланд бардоштани сатњи бехатарии њаёт, њифзи саломатии мардум, муњити зист ва њамкорї дар истифодабарии ќоида ва тартиботи стандартњои байналмилалї (стандартњои ИСО 9000, 14000, 18000, 22000, 17024);

– тањияи стандартњои давлатї ва меъёрњои сохтмонї ва њуќуќї, ки талаботро њангоми банаќша-гирї, сохтмон ва таљдиди биноњо ва иморатњо дар ќисми сарфаљўии энергетикї ва њифзи гармї энергия-самараноки муќаррар мекунад;

– омилњои пешгирї ва муќовимат ба амалњои коррупсионї дар фаъолияти Агентии Тољикстан-дарт.

Масъалањое, ки таи ин солњо аз тарафи аъзоёни Шўро мавриди баррасї ва муњокима ќарор гириф-танд тамоми пањлуњои љомеаро дар бар мегирад ва масъалањое мебошанд, ки мањрами имрўз ва фардои љомеа мебошанд.

Ќайд кардан ба маврид аст, ки бањри баррасї ва муњокимаронии масъалањои мазкур сањми аъзоёни Шўро аз љумла; марњум Амир Њабибович Катаев, Кислякова Л. П., Њакимов Ѓ. Ќ., Солиев У., Улљабое-ва М. Т., Нозимова М., Нуриддин Ќаршибоев, Асомиддин Атоев, Абидов И., Рањматзода А. П. ва Рањматов А. С. назаррас мебошад.

Айни њол Шўро фаъолияти худро тибќи наќшаи зерин ба роњ мондааст, аз љумла:

– безараркунонии лампањои каммасраф дар ќаламрави Љумњурии Тољикистон;

– баланд бардоштани сифати мањсулот ва мавод-њои доруворї дар ќаламрави Љумњурии Тољикистон;

– сохтмони хонањои истиќоматї ва биноњои маъмурї тибќи талаботи стандартњои давлатї ва меъёрњои сохтмонї ва њуќуќї;

– масъалаи бозори сохтмон дар кишвар;– баландбардории тавонмандии экспортии

мањсулоти сохтмонї;– кашонидани мањсулотњои тез вайроншаванда, аз

љумла мањсулотњои ќанодї ва ширї дар њолати гармї;

– лоињаи «Стандарти истифодабарии антенањои параболї аз тарафи шањрвадон ва муассисањо»;

– лоињаи «Стандарт ва меъёри истифодабарии системањои гармкунанда дар хонањои истиќоматї ва биноњои маъмурї».

Шўро масъалањои муфидро баррасї менамоядШўро масъалањои муфидро баррасї менамоядШўро масъалањои муфидро баррасї менамоядАбдурањмонзода Абдулвосид, Котиби Шўрои љамъиятиимашваратї оид ба стандартонї ва бањодињиимутобиќати назди Агентии Тољикстандарт

1312 №3 (65) май-июни 2016

М у т о б и ќ и б а н д и 5 - и Низомномаи Агентии стан-дартизатсия, метрология, сертификатсия ва нозироти с а в д о и н а з д и Њ у к у м а т и Љумњурии Тољикистон, ки бо Ќарори Њукумати Љумњурии Тољикистон аз 28 декабри

соли 2006 № 615 тасдиќ карда шудааст, инчунин бо маќсади љалб намудани институтњои љамъиятии шањрвандї барои тартиб додан ва амалї намудани сиёсати давлатї дар соњаи стандартизатсия, бањоди-њии мутобиќат ва дигар масъалањои танзими техникї тибќи фармони Агентии Тољикстандарт № 210ф/а аз 22 декабри соли 2011 дар назди Агентии Тољикстан-дарт Шўрои љамъиятии машваратї оид ба стандар-тонї ва бањодињии мутобиќат таъсис дода шуд.

Шўрои љамъиятии машваратї оид ба стандартонї ва бањодињии мутобиќати назди Агентии стандарти-затсия, метрология, сертификатсия ва нозироти савдои назди Њукумати Љумњурии Тољикистон (Шўро) маќомоти машваратии доимамалкунанда буда, дар асосњои љамъиятї фаъолият менамояд.

Ба њайати Шўро мутахссисони варзидаи соњаи танзими техникї ва сифати мањсулот, олимон, намояндагони иттињодияњои љамъиятї ва ассотсиат-сияњо шомил мебошанд. Аз љумла намояндаи Маљли-си намояндагон, Палатаи савдо ва саноати Љумњурии Тољикистон, Вазорати энергетика ва саноат, Вазора-ти кишоварзї, Академияи илмњои Љумњурии Тољи-кистон, Ассотсиатсияи миллии занони соњибкори Тољикистон, Шўрои њамоњангсозии бизнес-ассотсиасияњои Тољикистон, Иттињоди истењсолку-нандагон ва содироткунандагони Тољикистон, Ассотсиатсияи миллии воситањои ахбори мустаќили Тољикистон, НАНСМИТ, Ассотсиатсияи дастраску-нандагони Интернет, Тољикистон, Иттињоди истеъ-молкунандагони Љумњурии Тољикистон, Маркази дастгирї ва рушди соњибкории ш. Душанбе, Ассотсиатсияи соњибкорони хурд ва миёнаи Љумњу-рии Тољикистон ва Агентии Тољикстандарт мебо-шанд.

Шўро фаъолияти худро дар асоси Конститутсияи Љумњурии Тољикистон, ќонунњо ва санадњои дигари меъёрии њуќуќии Љумњурии Тољикистон, Низомно-маи Агении Тољикстандарт ва Низомномаи Шўро, инчунин ќарору њуљљатњои бевоситаи Шўро, ки аз тарафи он тасдиќ гардидаанд, амалї менамояд. Ќарорњои Шўро хусусияти тавсиявї доранд.

Маќсади фаъолияти Шўро ин дастљамъона тартиб додани тавсияњое, ки иљрои ќарорњои ќабул-гардидаро оид ба такмилдињии системаи танзими техникї таъмин менамояд.

Вазифањои Шўро инњоянд:– љалб намудани институтњои љамъиятии шањр-

вандї барои тартиб додан ва амалї намудани сиёсати давлат дар соњаи танзими техникї;

– мусоидат ба ташаккули афкори љомеа дар љодаи танзими техникї ва таъмини сифати мањсулоти истењсолшаванда;

– баланд бардоштани сатњи фањмиши љомеа оид ба равандњои асосии фаъолияти Тољикстандарт дар соњаи танзими техникї ва баланд бардоштани сифати мањсулот;

– такмил додани њамкорињои Тољикстандарт бо иттињодияњои љамъияти ва шањрвандон.

Љаласањои навбатии Шўро мутобиќи наќшаи солонаи тасдиќгардидаи корї на кам аз як бор дар ним сол гузаронида мешавад.

Шўро аз рўзи аввали фаъолияти худ яъне аз соли 2011 то ин љониб тибќи наќшањои солонаи тасдиќгар-дида зиёда аз 45 масъалањоро мавриди баррасї ва муњокима ќарор дода, нисбати њалли ин масъалањо ќарорњои дахлдор баровард.

Масъалањое, ки тайи ин солњо яъне тули панљ сол аз тарафи аъзоёни Шўро мавриди баррасї ва муњоки-ма ќарор гирифтанд аз мавзўъњои зерин иборат буданд, аз љумла:

– дар бораи «Самтњои асосии фаъолияти Тољик-стандарт»;

– дар бораи фаъолияти Кумитаи техникї оид ба стандартикунонии мањсулоти хўрокворї;

– кор бо мурољиати шањрвандон ва ташкилотњо;– оид ба барномаи тањияи стандартњои давлатї;– љорї намудани стандартњои минтаќавї ва

байналмилалї доир ба энергоменељмент ва сарфаљ-ўии энергия;

– љорї намудан ва сертификатсияи системањои сифат дар корхонањои ватанї;

– баррасии лоињањои Ќарори Њукумати ЉТ «Дар бораи ворид намудани таѓйироту иловањо ба Ќонуни ЉТ «Дар бораи њимояи њуќуќи истеъмолкунанда-гон»;

– дар бораи амалї намудани Стратегияи инфра-сохтори сифат;

– дида баромадани масъалањои љорї намудани соатњои дарсї доир ба стандартонї дар донишкада-њои макотиби олї;

– дар сомонаи Агентии Тољикстандарт љорї намудани номгўи њуљљатњои меъёрии техникї дар шакли электронї;

– тибќи консепсияи давлатї ба таври электронї ба роњ мондани наќшаи коргузорї;

– љорї намудани технологияи иттилоотї-коммуникатсионї дар фаъолияти Агентии Тољик-стандарт;

– барномаи тањия намудани регламентњои техникї;

– дар сомонаи интернетии Агентии Тољикстандарт љой намудани фењристи корхонањои ватание, ки дар озмуни «Мањсу-лот ва хизматрасонии бењтари-ни ЉТ» ѓолиб дониста шудаанд;

– ба роњ мондани санадњои меъёрї, њуќуќї ва техникї дар доираи бамеъёрдарории тех-никї ва стандартизатсия;

– гузаронидани раванди сертификаткунонии мањсулот, системаи идоракунии сифат бо маќсади тасдиќи мутобиќати онњо ба талаботи давлатї ва байналмилалї;

– дар амал љорї намудани тарњу усулњои идораку-нии сифат дар њама намудњои идоракунии истењсо-лот;

– мустањакам намудани њамкорї бо истеъмолку-нандагон ва дар ин замина љалб намудани онњо бо омўзиш (дар мисоли гузаронидани озмунњои мактабї дар мавзўи сифатгарої);

– тањия ва мутобиќ намудани стандартњои давлатї ба стандартњои байналмилалї дар соњаи энергетика (барќ ва газ);

– тањия ва љорї намудани маљмўи стандартњо оид ба хизматрасонї;

– гузаронидани корњо оид ба љорї намудан ва сертификатсияи низоми идоракунии сифат дар корхонањои љумњурї тибќи стандартњои байналми-лалї;

– гузаронидани корњо оид ба љорї намудан ва сертификатсияи низоми менељменти бехатарии мањсулоти хўрокворї дар корхонањои љумњурї тибќи талаботи ИСО 22000;

– ташкил ва гузаронидани корњо ои ба тасдиќи мутобиќати мањсулоти ватанї ба талаботи меъёрњои байналмилалї ва аврупої;

– ташкили иштироки корхонањои љумњурї дар озмунњо барои дарёфти Љоизаи ИДМ оид ба дасто-вардњо дар соњаи сифати мањсулот ва хизматрасони-њо;

– ташкил ва гузаронидани семинарњои илмї-амалии вилоятию љумњуриявї, конфронсу симпози-умњо дар соњаи бамеъёрдарории техникї ва стандар-тонї, идоракунии сифат ва таъминоти иттилоотї;

– тањия ва ќабули санадњои меъёриву њуќуќї ба маќсади татбиќи ќонуни ЉТ «Дар бораи бамеъёрда-рории техникї»;

– тартиби таъсис ва пешбурди фонди регламен-тњои техникї;

– тартиби аз нав баррасї кардан, аз эътибор соќит кардан ва ба ќайд гирифтани регламентњои техникї ва тартиби ќабули нишони мутобиќати регламентњои техникї;

– тањия ва ќабул кардани санади меъёриву њуќуќї тибќи талаботи ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар бораи бањодињии мутобиќат»;

– тартиби ба њудуди гумрукии Љумњурии Тољикис-тон ворид намудани мањсулоти њатман сертификат-сияшаванда;

– тањияи регламентњои техникї тибќи барномањои давлатї;

– љорї намудани усулњои нави ташхис ва озмоиш-гоњњои нави замонавї дар соњаи сарфаљўии энерге-тикї;

– гузаронидани корњо оиди дар корхонањои соњаи телекоммуникатсия ташкил намудани низоми идоракунии сифат аз рўи стандарти байналмилалии ИСО 9001;

– баланд бардоштани сатњи бехатарии њаёт, њифзи саломатии мардум, муњити зист ва њамкорї дар истифодабарии ќоида ва тартиботи стандартњои байналмилалї (стандартњои ИСО 9000, 14000, 18000, 22000, 17024);

– тањияи стандартњои давлатї ва меъёрњои сохтмонї ва њуќуќї, ки талаботро њангоми банаќша-гирї, сохтмон ва таљдиди биноњо ва иморатњо дар ќисми сарфаљўии энергетикї ва њифзи гармї энергия-самараноки муќаррар мекунад;

– омилњои пешгирї ва муќовимат ба амалњои коррупсионї дар фаъолияти Агентии Тољикстан-дарт.

Масъалањое, ки таи ин солњо аз тарафи аъзоёни Шўро мавриди баррасї ва муњокима ќарор гириф-танд тамоми пањлуњои љомеаро дар бар мегирад ва масъалањое мебошанд, ки мањрами имрўз ва фардои љомеа мебошанд.

Ќайд кардан ба маврид аст, ки бањри баррасї ва муњокимаронии масъалањои мазкур сањми аъзоёни Шўро аз љумла; марњум Амир Њабибович Катаев, Кислякова Л. П., Њакимов Ѓ. Ќ., Солиев У., Улљабое-ва М. Т., Нозимова М., Нуриддин Ќаршибоев, Асомиддин Атоев, Абидов И., Рањматзода А. П. ва Рањматов А. С. назаррас мебошад.

Айни њол Шўро фаъолияти худро тибќи наќшаи зерин ба роњ мондааст, аз љумла:

– безараркунонии лампањои каммасраф дар ќаламрави Љумњурии Тољикистон;

– баланд бардоштани сифати мањсулот ва мавод-њои доруворї дар ќаламрави Љумњурии Тољикистон;

– сохтмони хонањои истиќоматї ва биноњои маъмурї тибќи талаботи стандартњои давлатї ва меъёрњои сохтмонї ва њуќуќї;

– масъалаи бозори сохтмон дар кишвар;– баландбардории тавонмандии экспортии

мањсулоти сохтмонї;– кашонидани мањсулотњои тез вайроншаванда, аз

љумла мањсулотњои ќанодї ва ширї дар њолати гармї;

– лоињаи «Стандарти истифодабарии антенањои параболї аз тарафи шањрвадон ва муассисањо»;

– лоињаи «Стандарт ва меъёри истифодабарии системањои гармкунанда дар хонањои истиќоматї ва биноњои маъмурї».

Шўро масъалањои муфидро баррасї менамоядШўро масъалањои муфидро баррасї менамоядШўро масъалањои муфидро баррасї менамоядАбдурањмонзода Абдулвосид, Котиби Шўрои љамъиятиимашваратї оид ба стандартонї ва бањодињиимутобиќати назди Агентии Тољикстандарт

14 15 №3 (65) май-июни 2016

В марте 2012 года Респуб-лика Таджикистан стала п о л н о п р а в н ы м ч л е н о м Всемирной торговой органи-зации (ВТО).

О д н и м и з т р е б о в а н и й членства ВТО было устранение технических барьеров в торговле и признание работ Органа по оценке соответствий (ООС).

Для достижения этой цели, в соответствии с Постановлением Правительства Республики Таджикистан от 2 ноября 2015 года № 626 о создании независимого органа Государственно-го учреждения был создан «Национальный центр по аккредитации», а также в соответствии с Постановлением Правительства Республики Таджикистан от 18 ноября 2015 года № 674 О вопросах Государственного учреждения «Наци-ональный центр по аккредитации» был утвер-жден Устав Центра.

В этом же году 27-ноября 2015 года создан Совет по аккредитации из числа заинтересован-ных министерств и ведомств, на котором была представлена кандидатура для назначения на должность директора Национального центра по аккредитации.

Государственное учреждение «Националь-ный центр по аккредитации» (ГУ «НЦА») создано на базе отдела аккредитации Агенства по стан-дартизации, метрологии, сертификации и торговой инспекции при Правительстве Респуб-лики Таджикистан начало свою деятельность с 1 января 2016 года.

За период создания Центра была проведена большая организационная работа, в частности, открыты расчетный и валютный счета в банке, подготовлены печати и фирменные бланки, бланки Аттестата аккредитации, разработаны нормативно правовая и методическая база, делопроизводство. Создана структура центра в которую входят:

– отдел аккредитации, в котором функциони-руют два сектора.

Сектор по аккредитации испытательных и калибровочных лабораторий, а так же сектор по аккредитации органов по оценке соответствия и системы менеджмента качества.

– отдел по организационному развитию, юридическим и финансовым вопросам.

О внедрении новых форматов заявок и анкет, а так же о готовности лаборатории для проведе-ния аккредитации для клиентов других заинтере-сованных лиц, Центром размещен информаци-

онный блок на сайте Агентства Таджикстандарт.Для эффективного внедрения новых техноло-

гий Центром разработан план перехода по внедрению международного стандарта ИСО/МЭК 17025 и ИСО/МЭК 17065. В соотве-тствии с планом были организованны и проведе-ны семинары под наблюдением международных экспертов Биатрис Паниагуа и Манфредом Киндлером. В Центре созданы рабочие условия для деятельности персонала. В частности, выделено и отремонтировано помещение и приобретена орг-техника и мебель.

Для повышение квалификации и потенциала персонала Центра по развитию в области аккре-дитации проводились семинары и практическое обучение как в Республике так и за её предела-ми, по применению международных стандартов ИСО/МЭК 17011 и ИСО/МЭК 17025-2009г с участием международных экспертов.

При поддержке Проекта «Поддержка разви-тия инфраструктуры качества в странах Цен-тральной Азии» Физико-технического Института

Германии (РТВ) в городе Бишкеке Республики Кыргызстан в апреле и в июне месяце текущего года 4- специалиста нашего Центра проходили стажировки и курс обучения по международным стандартам ИСО/МЭК 17025 в Киргизском Центре по Аккредитации.

Так же при поддержке Межрегиональной Ассоциации по стандартизации (МАС) и Проекта «Поддержка развития инфраструктуры качества в с т р а н а х Ц е н т р а л ь н о й А з и и » Ф и з и к о -технического Института Германии (РТВ) двое наших сотрудников проходили обучающие курсы в города Анталья и Измир, Республики Турция.

С 27-29 июня 2016 года в городе Астана республики Казахстан, при поддержке Програм-мы GIZ «Содействие региональной торговле в Центральной Азии» наши сотрудники участвова-ли на обучающем семинаре «Опыт Националь-ного центра аккредитации Казахстана для стран Центральной Азии».

На семинаре были проведены различные презентации на темы «Состояние и перспективы системы аккредитации в Республики Казах-стан», Законодательство Республики Казахстан «Об аккредитации в области оценки соответствия» со стороны генерального директора Национального центра аккредитации Казахстана Курманга-л и е в а С . Ш и е г о заместителя Кусаи-нова С.К.

В апреле месяце мы дали заявку для в с т у п л е н и я в Межрегиональную а с с о ц и а ц и ю п о стандартизации (МАС). Наша заявка была рассмотрена н а 2 5 - з а с е д а н и и Г е н е р а л ь н о й А с с а м б л е и М А С , которое проходило 1- июня 2016 года в городе Бишкек, и все члены МАС единогласно проголосовали за принятие Государственного учрежде-ния «Национальный центр по аккредитации» Республики Таджикистан в качестве полноправ-ного члена МАС.

В этом году 9- июня, в Республике, впервые торжественно отмечали Международный день Аккредитации. В этой связи, Центром был организован круглый стол с участием органов оценки соответствий и местных СМИ. В рамках чествования международного дня аккредитации с 27 мая до 8 июня с 27 были организованы спортивные мероприятия (Волейбол) между

структурными подразделениями Таджикстан-дарта.

В течение истекших 6 месяцев были проведе-ны два неофициальных Совета по Аккредитации с участием международного эксперта ПТБ г. Манфреда Киндлера. В течении ближайшего времени ожидается проведение первого офици-

ального Совета по Аккредитации на котором Центр планирует отчи-

таться за итоги первого полу-годья 2016года.

Работы по организаци-о н н о м у р а з в и т и ю

нашего Центра про-д о л ж а е т с я . Н а д а н н ы й м о м е н т Центр планирует создание Техничес-к и х к о м и т е т о в , подкомитетов, а так же создание е д и н о й б а з ы п о учету технических экспертов по рес-

публике, на втором этапе планируется

укрепление потенциа-ла кадров . Одним из

стратегических направле-ний развития Национального

Центра по Аккредитации Рес-публики Таджикистан является

вступление и полноправное членство в ILAC и получение международного признания.

На данном этапе Центр находится в переход-ном периоде определенном Постановлением Правительства Республики Таджикистан с 1 января 2016 года до 1 января 2017 года.

Национальный центр по аккредитации прило-жит все усилия для создания современной эффективной, отвечающей всем требованиям структуры и его дальнейшего самостоятельного функционирования.

Ñîçäàíî Ãîñóäàðñòâåííîå ó÷ðåæäåíèå «Íàöèîíàëüíûé öåíòð ïî àêêðåäèòàöèè»

Бахром Джумазода, директор Государственного учреждения«Национальный центр по аккредитации»

14 15 №3 (65) май-июни 2016

В марте 2012 года Респуб-лика Таджикистан стала п о л н о п р а в н ы м ч л е н о м Всемирной торговой органи-зации (ВТО).

О д н и м и з т р е б о в а н и й членства ВТО было устранение технических барьеров в торговле и признание работ Органа по оценке соответствий (ООС).

Для достижения этой цели, в соответствии с Постановлением Правительства Республики Таджикистан от 2 ноября 2015 года № 626 о создании независимого органа Государственно-го учреждения был создан «Национальный центр по аккредитации», а также в соответствии с Постановлением Правительства Республики Таджикистан от 18 ноября 2015 года № 674 О вопросах Государственного учреждения «Наци-ональный центр по аккредитации» был утвер-жден Устав Центра.

В этом же году 27-ноября 2015 года создан Совет по аккредитации из числа заинтересован-ных министерств и ведомств, на котором была представлена кандидатура для назначения на должность директора Национального центра по аккредитации.

Государственное учреждение «Националь-ный центр по аккредитации» (ГУ «НЦА») создано на базе отдела аккредитации Агенства по стан-дартизации, метрологии, сертификации и торговой инспекции при Правительстве Респуб-лики Таджикистан начало свою деятельность с 1 января 2016 года.

За период создания Центра была проведена большая организационная работа, в частности, открыты расчетный и валютный счета в банке, подготовлены печати и фирменные бланки, бланки Аттестата аккредитации, разработаны нормативно правовая и методическая база, делопроизводство. Создана структура центра в которую входят:

– отдел аккредитации, в котором функциони-руют два сектора.

Сектор по аккредитации испытательных и калибровочных лабораторий, а так же сектор по аккредитации органов по оценке соответствия и системы менеджмента качества.

– отдел по организационному развитию, юридическим и финансовым вопросам.

О внедрении новых форматов заявок и анкет, а так же о готовности лаборатории для проведе-ния аккредитации для клиентов других заинтере-сованных лиц, Центром размещен информаци-

онный блок на сайте Агентства Таджикстандарт.Для эффективного внедрения новых техноло-

гий Центром разработан план перехода по внедрению международного стандарта ИСО/МЭК 17025 и ИСО/МЭК 17065. В соотве-тствии с планом были организованны и проведе-ны семинары под наблюдением международных экспертов Биатрис Паниагуа и Манфредом Киндлером. В Центре созданы рабочие условия для деятельности персонала. В частности, выделено и отремонтировано помещение и приобретена орг-техника и мебель.

Для повышение квалификации и потенциала персонала Центра по развитию в области аккре-дитации проводились семинары и практическое обучение как в Республике так и за её предела-ми, по применению международных стандартов ИСО/МЭК 17011 и ИСО/МЭК 17025-2009г с участием международных экспертов.

При поддержке Проекта «Поддержка разви-тия инфраструктуры качества в странах Цен-тральной Азии» Физико-технического Института

Германии (РТВ) в городе Бишкеке Республики Кыргызстан в апреле и в июне месяце текущего года 4- специалиста нашего Центра проходили стажировки и курс обучения по международным стандартам ИСО/МЭК 17025 в Киргизском Центре по Аккредитации.

Так же при поддержке Межрегиональной Ассоциации по стандартизации (МАС) и Проекта «Поддержка развития инфраструктуры качества в с т р а н а х Ц е н т р а л ь н о й А з и и » Ф и з и к о -технического Института Германии (РТВ) двое наших сотрудников проходили обучающие курсы в города Анталья и Измир, Республики Турция.

С 27-29 июня 2016 года в городе Астана республики Казахстан, при поддержке Програм-мы GIZ «Содействие региональной торговле в Центральной Азии» наши сотрудники участвова-ли на обучающем семинаре «Опыт Националь-ного центра аккредитации Казахстана для стран Центральной Азии».

На семинаре были проведены различные презентации на темы «Состояние и перспективы системы аккредитации в Республики Казах-стан», Законодательство Республики Казахстан «Об аккредитации в области оценки соответствия» со стороны генерального директора Национального центра аккредитации Казахстана Курманга-л и е в а С . Ш и е г о заместителя Кусаи-нова С.К.

В апреле месяце мы дали заявку для в с т у п л е н и я в Межрегиональную а с с о ц и а ц и ю п о стандартизации (МАС). Наша заявка была рассмотрена н а 2 5 - з а с е д а н и и Г е н е р а л ь н о й А с с а м б л е и М А С , которое проходило 1- июня 2016 года в городе Бишкек, и все члены МАС единогласно проголосовали за принятие Государственного учрежде-ния «Национальный центр по аккредитации» Республики Таджикистан в качестве полноправ-ного члена МАС.

В этом году 9- июня, в Республике, впервые торжественно отмечали Международный день Аккредитации. В этой связи, Центром был организован круглый стол с участием органов оценки соответствий и местных СМИ. В рамках чествования международного дня аккредитации с 27 мая до 8 июня с 27 были организованы спортивные мероприятия (Волейбол) между

структурными подразделениями Таджикстан-дарта.

В течение истекших 6 месяцев были проведе-ны два неофициальных Совета по Аккредитации с участием международного эксперта ПТБ г. Манфреда Киндлера. В течении ближайшего времени ожидается проведение первого офици-

ального Совета по Аккредитации на котором Центр планирует отчи-

таться за итоги первого полу-годья 2016года.

Работы по организаци-о н н о м у р а з в и т и ю

нашего Центра про-д о л ж а е т с я . Н а д а н н ы й м о м е н т Центр планирует создание Техничес-к и х к о м и т е т о в , подкомитетов, а так же создание е д и н о й б а з ы п о учету технических экспертов по рес-

публике, на втором этапе планируется

укрепление потенциа-ла кадров . Одним из

стратегических направле-ний развития Национального

Центра по Аккредитации Рес-публики Таджикистан является

вступление и полноправное членство в ILAC и получение международного признания.

На данном этапе Центр находится в переход-ном периоде определенном Постановлением Правительства Республики Таджикистан с 1 января 2016 года до 1 января 2017 года.

Национальный центр по аккредитации прило-жит все усилия для создания современной эффективной, отвечающей всем требованиям структуры и его дальнейшего самостоятельного функционирования.

Ñîçäàíî Ãîñóäàðñòâåííîå ó÷ðåæäåíèå «Íàöèîíàëüíûé öåíòð ïî àêêðåäèòàöèè»

Бахром Джумазода, директор Государственного учреждения«Национальный центр по аккредитации»

16 17 №3 (65) май-июни 2016

Воќеан Тољикистон кишвари бињиштосое аст, ки иќлими мусоидаш барои нашъунамои дарахто-ни мевадињанда ва кишту кори сабзавоти полезї басо мувофиќ аст. Афзоиш додани соњаи боѓдорї ва ба роњ мондани содироти мевањои шакарбори Тољикистон барои баланд бардоштани иќтисоди кишвар заминањои воќеї мегузоранд.

Бояд ќайд кард, ки Љумњурии Тољикистон аз соли 1994 аъзои Комиссияи аврупогии иќтисодии СММ мањсуб меёбад ва стандартњои он барои меваю сабзавоти тару тоза ва мањсулоти хушки онњо дар савдои байналмилалии байни давлатњои аъзо татбиќ карда мешаванд. Бо назардошти рушди истењсол ва содироти меваю сабзавот дар Љумњурии Тољикистон имрўз зарурияти љорї намудани стандартњои байналмилалї ва минта-ќавї пеш омадааст.

Давоми чанд сол аст, ки Агентии Тољикстан-дарт бо Комиссияи аврупогии иќтисодии Созмони Миллали Муттањид (UNECE) љињати истифодаба-рии стандартњои кишоварзии сифат дар регламен-тњои техникї ва истифодаи стандартњо дар савдои байналмилалї њамкорї дорад.

Њамкорињо бо КАИ СММ љињати љорї намуда-ни низоми нави назорати сифати мањсулот дар корхонањои истењсолї тибќи меъёрњои байналми-лалї, истењсоли мањсулоти босифату раќобатпа-зир ва баланд бардоштани имконоти содиротии мамлакат мусоидат мекунанд. Инчунин ба ин восита њамоњангсозии стандартњои Тољикистон ба стандартњои байналмилалї мутобиќи талаботи Созмони умумиљањонии савдо рушд меёбад.

Њамзамон, дар ин робита тибќи Ќонуни Љумњу-рии Тољикистон «Дар бораи бамеъёрдарории техникї» дар љумњурї Барномаи тањияи регламен-тњои техникї барои солњои 2013-2014, тањия ва бо Фармоиши Њукумати Љумњурии Тољикистон аз 2 майи соли љорї тањти № 42-ф тасдиќ карда шуда-аст. Тибќи Барномаи мазкур Регламенти техникии Бехатарии шарбати меваю сабзавот ќабул гардид. Регламенти техникии мазкур бо назардошти низомњои муќаррарнамудаи созишномаи монеаи техникї дар савдои СУС тањия гашта, дар навбати худ барои содироти мањсулоти аз меваю сабзавот истењсолгардида ба хориљи кишвар мусоидат менамояд.

Асосгузори сулњу Вањдати миллї – Пешвои миллат, Президенти кишвар Эмомалї Рањмон ба шањри Исфара дар соли 2013, зимни вохурии худ

бо фаъолони шањр истењсолотчиёну содиркунан-дагони минтаќаро вазифадор намуда буданд, ки мањсулотњои ватаниро на њамчун ашёи хом балки њамчун мањсулоти тайёр ва коркардкардашуда ба хориљи кишвар содир намоянд, ки аз љињати иќтисодї нафъи бештар, дошта њам љойњои иловагии корї пайдо мешавад ва маќомотњои давлатиро зарур аст, ки ба соњибкорон оиди масъалаи мазкур њамаљониба мусоидат намоянд.

Дар љаласаи мушовараи љамъбастии Агентї низ аз тарафи роњбарият таъкид ба амал оварда шуд, ки раванди фаъолияти мо бояд њаммароми истењсолотчиён бошад. Онњо на аз мутахассисону нозирони мо дурї биљўянд, балки бо мо њамкори-њоро ба роњ бимонанд. Маќсади асосї ин аст, ки ба фаъолияти мо на ба сифати нозиру тафтишотчї, балки ба сифати њамкор бањо дињанд. Ин пеш аз њама ба мањорату малакаи касбиамон вобаста аст.

Яке аз самтњои афзалиятноки фаъолияти шўъбаи назорати давлатии риояи талаботи регламентњои техникї ва стандартонї ин таъмин

намудани раќобатпазирии мањсулоти истењсоли ватанї дар дохил ва хориљи кишвар мебошад. Бо маќсади иљрои дастуру супоришњои Пешвои миллат дар шањри Исфара, ки асоси содироташро меваљоти хушк ташкил медињад, то ин дам аз тарафи соњибкорони мањаллї 12 адад кохонаи коркард ва банду басти меваљоти хушк сохта шудаанд, ки бо хатњои технологии истењсоли давлатњои Аврупо таљњизонида шуда, хатњои технологии дар корхонањои мазкур аз технология-њои навтарин сохта шуда барои истењсоли мањсу-

Тољикстандарт ба рушдисодироти меваю сабзавотсањм мегузорад

лоти хушсифати ба талабот љавобгў ва сарфаи захирањои энергетикї мусоидат менамояд. Бо маќсади баланд бардоштани сифат ва раќобатпа-зирии мањсулот ва васеъ намудани бозори фурўш ва содироти мањсулот ба бозорњои кишварњои х о р и љ а ( А в р у п о ) д а р ш а њ р и И с ф а р а Ассотсиатсияи байналхалќии истењсолкунанда-гон ва содиркунандагони мањсулоти хољагии ќишлоќи Тољикистон ташкил карда шуд, ки дар худ 15 адад корхонањои коркард ва бандубастку-нандаи меваљоти хушк, истењсолкунандагони мањсулотњои кишоварзиро мутањид менамояд, ки бо супоришу тавсияњои Сарвари мамлакат фаъо-лиятро ба роњ монда, њамчунин пешнињодњои семинари байналмилалии Комиссияи Аврупои Иќтисодии СММ-ро дастур ќарор додаст, ки бо ташаббуси њамин созмон ва дастгирии маќомоти Тољикстандарт моњи сентябри соли 2011 бо иштироки мутахассисони 11 давлати дунё дар мавзўи «Истифодабарии стандартњои кишовар-зии сифат дар регламентњои техникї ва истифодаи стандартњо дар савдои байналмилалї» баргузор гардида буд. Иштирокчиёни машварат баъди мубодилаи афкор тавсияро пеш гузоштанд, ки истењсолкунандагони меваљоти хушки Тољикис-тон дар якљоягї метавонанд дар бозори истеъмо-лии Аврупо мавќеъ пайдо карда, содироти мањсу-лоти кишоварзии аз љињати экологї тозаи Тољи-кистонро ки дар Аврупо ба он ниёз доранд содир намоянд. Барои ин бояд истењсоли мањсулот дар асоси стандартњои савдои КАИ СММ ба роњ монда шавад. Аз тарафи КАИ СММ пешнињод

шуд, ки маљмуи талаботњоро нисбати сифати мањсулот- зардолуи хушки бедонак, ки ба мањсуло-ти дар минтаќаи водии Фарѓона парваришшаван-да хос аст, тањия намуда барои дохил намудан њамчун таѓироту иловањо ба стандарти амалку-нандаи КАИ СММ пешнињод намоянд, чунки стандарти мазкур бо назардошти хусусиятњои мањсулотњои дар минтаќаи Осиёи љанубї парва-ришшаванда тањия карда шудааст. Мањсулоти дар ин минтаќањо парвариш карда мешуда аз њамди-гар бо хусусиятњои хоси худ фарќ мекунанд. Дар

сурати аз тарафи ташкилоти мазкур ќабул гарди-дани тайироту иловањо мањсулоти истењсоли ватанї метавонад бе мамоният ба кишварњои Аврупо содир карда шавад.

Мањз њамин љињатњоро ба эътибор гирифта истењсолотчиёну интиќолдињандагон барои устувор намудани мавќеи худ ба МСМ-и шањри Исфара робитањои кориро ба роњ мондаанд. Мутахассисони Марказ дар маљлису машваррат-њои Ассотсиатсия бевосита иштирок намуда маслињатњои худро дареѓ намедоранд ва дар тањияи њуљљатњои меъёри ќутбнамои онњо мебо-шанд. Аллакай 2 адад стандарти КАИ СММ «Себи хушк» (стандарт ЕЭК ООН DDP-16), «Олуи хушк» (стандарт ЕЭК ООН DDP-07), бо дархости ЉДММ «Баракат Исфара» аз тарафи Агентї ба сифати стандарти миллї ќабул шуданд ва корхо-

наи мазкур дар асоси онњо мањсулот истењсол карда истодааст. Инчунин натиљањои ин њамкорї дар дигар самтњои истењсолї самар дода истодаанд, аз тарафи ассотсиатсия барои ќабули стандарти КАИ СММ «Зардолуи хушк» (стандарт ЕЭК ООН DDP-15), (бо дар назардошти баъзе таѓийроту иловањо) њамчун стандар-ти миллї эътироф намудан бо маќсади содироти минбаъдаи он ба давлатњои Аврупо ба Агентии Тољикстандарт дар-хост пешнињод карда шуда, намояндаи Ассотсиатсия дар семинарњои машваратии ташкилоти мазкур бо дастгирии бевоситаи Агентии Точикстандарт иштирок намуда таѓйироту иловањоро вобаста ба мутобиќ намудани талаботњои стандарти мазкур ба

нишондодњои сифатии зардолуи вилояти Суѓд ва водии Фарѓона, ки дар якљоягї бо мутахассисони Марказ тањия карда шуда буданд, пешнињод намуд. Айни замон пешнињоди мазкур мавриди баррасии комиссияи мазкур ќарор дорад.

Марказ минбаъд низ њамкорињоро бо истењсо-лотчиён, бо маќсди дастгирии рушди соњибкорї, зич ба роњ хоњад монд.

Мирзоев М., сардори шуъбаи назорати давлатии МСМ-и ш.Исфара

Содирот

16 17 №3 (65) май-июни 2016

Воќеан Тољикистон кишвари бињиштосое аст, ки иќлими мусоидаш барои нашъунамои дарахто-ни мевадињанда ва кишту кори сабзавоти полезї басо мувофиќ аст. Афзоиш додани соњаи боѓдорї ва ба роњ мондани содироти мевањои шакарбори Тољикистон барои баланд бардоштани иќтисоди кишвар заминањои воќеї мегузоранд.

Бояд ќайд кард, ки Љумњурии Тољикистон аз соли 1994 аъзои Комиссияи аврупогии иќтисодии СММ мањсуб меёбад ва стандартњои он барои меваю сабзавоти тару тоза ва мањсулоти хушки онњо дар савдои байналмилалии байни давлатњои аъзо татбиќ карда мешаванд. Бо назардошти рушди истењсол ва содироти меваю сабзавот дар Љумњурии Тољикистон имрўз зарурияти љорї намудани стандартњои байналмилалї ва минта-ќавї пеш омадааст.

Давоми чанд сол аст, ки Агентии Тољикстан-дарт бо Комиссияи аврупогии иќтисодии Созмони Миллали Муттањид (UNECE) љињати истифодаба-рии стандартњои кишоварзии сифат дар регламен-тњои техникї ва истифодаи стандартњо дар савдои байналмилалї њамкорї дорад.

Њамкорињо бо КАИ СММ љињати љорї намуда-ни низоми нави назорати сифати мањсулот дар корхонањои истењсолї тибќи меъёрњои байналми-лалї, истењсоли мањсулоти босифату раќобатпа-зир ва баланд бардоштани имконоти содиротии мамлакат мусоидат мекунанд. Инчунин ба ин восита њамоњангсозии стандартњои Тољикистон ба стандартњои байналмилалї мутобиќи талаботи Созмони умумиљањонии савдо рушд меёбад.

Њамзамон, дар ин робита тибќи Ќонуни Љумњу-рии Тољикистон «Дар бораи бамеъёрдарории техникї» дар љумњурї Барномаи тањияи регламен-тњои техникї барои солњои 2013-2014, тањия ва бо Фармоиши Њукумати Љумњурии Тољикистон аз 2 майи соли љорї тањти № 42-ф тасдиќ карда шуда-аст. Тибќи Барномаи мазкур Регламенти техникии Бехатарии шарбати меваю сабзавот ќабул гардид. Регламенти техникии мазкур бо назардошти низомњои муќаррарнамудаи созишномаи монеаи техникї дар савдои СУС тањия гашта, дар навбати худ барои содироти мањсулоти аз меваю сабзавот истењсолгардида ба хориљи кишвар мусоидат менамояд.

Асосгузори сулњу Вањдати миллї – Пешвои миллат, Президенти кишвар Эмомалї Рањмон ба шањри Исфара дар соли 2013, зимни вохурии худ

бо фаъолони шањр истењсолотчиёну содиркунан-дагони минтаќаро вазифадор намуда буданд, ки мањсулотњои ватаниро на њамчун ашёи хом балки њамчун мањсулоти тайёр ва коркардкардашуда ба хориљи кишвар содир намоянд, ки аз љињати иќтисодї нафъи бештар, дошта њам љойњои иловагии корї пайдо мешавад ва маќомотњои давлатиро зарур аст, ки ба соњибкорон оиди масъалаи мазкур њамаљониба мусоидат намоянд.

Дар љаласаи мушовараи љамъбастии Агентї низ аз тарафи роњбарият таъкид ба амал оварда шуд, ки раванди фаъолияти мо бояд њаммароми истењсолотчиён бошад. Онњо на аз мутахассисону нозирони мо дурї биљўянд, балки бо мо њамкори-њоро ба роњ бимонанд. Маќсади асосї ин аст, ки ба фаъолияти мо на ба сифати нозиру тафтишотчї, балки ба сифати њамкор бањо дињанд. Ин пеш аз њама ба мањорату малакаи касбиамон вобаста аст.

Яке аз самтњои афзалиятноки фаъолияти шўъбаи назорати давлатии риояи талаботи регламентњои техникї ва стандартонї ин таъмин

намудани раќобатпазирии мањсулоти истењсоли ватанї дар дохил ва хориљи кишвар мебошад. Бо маќсади иљрои дастуру супоришњои Пешвои миллат дар шањри Исфара, ки асоси содироташро меваљоти хушк ташкил медињад, то ин дам аз тарафи соњибкорони мањаллї 12 адад кохонаи коркард ва банду басти меваљоти хушк сохта шудаанд, ки бо хатњои технологии истењсоли давлатњои Аврупо таљњизонида шуда, хатњои технологии дар корхонањои мазкур аз технология-њои навтарин сохта шуда барои истењсоли мањсу-

Тољикстандарт ба рушдисодироти меваю сабзавотсањм мегузорад

лоти хушсифати ба талабот љавобгў ва сарфаи захирањои энергетикї мусоидат менамояд. Бо маќсади баланд бардоштани сифат ва раќобатпа-зирии мањсулот ва васеъ намудани бозори фурўш ва содироти мањсулот ба бозорњои кишварњои х о р и љ а ( А в р у п о ) д а р ш а њ р и И с ф а р а Ассотсиатсияи байналхалќии истењсолкунанда-гон ва содиркунандагони мањсулоти хољагии ќишлоќи Тољикистон ташкил карда шуд, ки дар худ 15 адад корхонањои коркард ва бандубастку-нандаи меваљоти хушк, истењсолкунандагони мањсулотњои кишоварзиро мутањид менамояд, ки бо супоришу тавсияњои Сарвари мамлакат фаъо-лиятро ба роњ монда, њамчунин пешнињодњои семинари байналмилалии Комиссияи Аврупои Иќтисодии СММ-ро дастур ќарор додаст, ки бо ташаббуси њамин созмон ва дастгирии маќомоти Тољикстандарт моњи сентябри соли 2011 бо иштироки мутахассисони 11 давлати дунё дар мавзўи «Истифодабарии стандартњои кишовар-зии сифат дар регламентњои техникї ва истифодаи стандартњо дар савдои байналмилалї» баргузор гардида буд. Иштирокчиёни машварат баъди мубодилаи афкор тавсияро пеш гузоштанд, ки истењсолкунандагони меваљоти хушки Тољикис-тон дар якљоягї метавонанд дар бозори истеъмо-лии Аврупо мавќеъ пайдо карда, содироти мањсу-лоти кишоварзии аз љињати экологї тозаи Тољи-кистонро ки дар Аврупо ба он ниёз доранд содир намоянд. Барои ин бояд истењсоли мањсулот дар асоси стандартњои савдои КАИ СММ ба роњ монда шавад. Аз тарафи КАИ СММ пешнињод

шуд, ки маљмуи талаботњоро нисбати сифати мањсулот- зардолуи хушки бедонак, ки ба мањсуло-ти дар минтаќаи водии Фарѓона парваришшаван-да хос аст, тањия намуда барои дохил намудан њамчун таѓироту иловањо ба стандарти амалку-нандаи КАИ СММ пешнињод намоянд, чунки стандарти мазкур бо назардошти хусусиятњои мањсулотњои дар минтаќаи Осиёи љанубї парва-ришшаванда тањия карда шудааст. Мањсулоти дар ин минтаќањо парвариш карда мешуда аз њамди-гар бо хусусиятњои хоси худ фарќ мекунанд. Дар

сурати аз тарафи ташкилоти мазкур ќабул гарди-дани тайироту иловањо мањсулоти истењсоли ватанї метавонад бе мамоният ба кишварњои Аврупо содир карда шавад.

Мањз њамин љињатњоро ба эътибор гирифта истењсолотчиёну интиќолдињандагон барои устувор намудани мавќеи худ ба МСМ-и шањри Исфара робитањои кориро ба роњ мондаанд. Мутахассисони Марказ дар маљлису машваррат-њои Ассотсиатсия бевосита иштирок намуда маслињатњои худро дареѓ намедоранд ва дар тањияи њуљљатњои меъёри ќутбнамои онњо мебо-шанд. Аллакай 2 адад стандарти КАИ СММ «Себи хушк» (стандарт ЕЭК ООН DDP-16), «Олуи хушк» (стандарт ЕЭК ООН DDP-07), бо дархости ЉДММ «Баракат Исфара» аз тарафи Агентї ба сифати стандарти миллї ќабул шуданд ва корхо-

наи мазкур дар асоси онњо мањсулот истењсол карда истодааст. Инчунин натиљањои ин њамкорї дар дигар самтњои истењсолї самар дода истодаанд, аз тарафи ассотсиатсия барои ќабули стандарти КАИ СММ «Зардолуи хушк» (стандарт ЕЭК ООН DDP-15), (бо дар назардошти баъзе таѓийроту иловањо) њамчун стандар-ти миллї эътироф намудан бо маќсади содироти минбаъдаи он ба давлатњои Аврупо ба Агентии Тољикстандарт дар-хост пешнињод карда шуда, намояндаи Ассотсиатсия дар семинарњои машваратии ташкилоти мазкур бо дастгирии бевоситаи Агентии Точикстандарт иштирок намуда таѓйироту иловањоро вобаста ба мутобиќ намудани талаботњои стандарти мазкур ба

нишондодњои сифатии зардолуи вилояти Суѓд ва водии Фарѓона, ки дар якљоягї бо мутахассисони Марказ тањия карда шуда буданд, пешнињод намуд. Айни замон пешнињоди мазкур мавриди баррасии комиссияи мазкур ќарор дорад.

Марказ минбаъд низ њамкорињоро бо истењсо-лотчиён, бо маќсди дастгирии рушди соњибкорї, зич ба роњ хоњад монд.

Мирзоев М., сардори шуъбаи назорати давлатии МСМ-и ш.Исфара

Содирот

1918 №3 (65) май-июни 2016

17 июн дар Агентии Тољикстандарт мутобиќи Наќша чорабинињо оид ба баргузории озмуни «Мањсулот ва хизматрасонии бењтарин дар Љумњурии Тољикистон» љаласаи навбатии комиссияи љумњуриявї ва вилояти (минтаќавї)-и озмун доир гардид.

Дар љаласаи навбатї роњбарият, кормандони Агентї ва маќомотњои дахлдор, аз љумла Кумитаи давлатии сармоягузорї ва давлатии Љумњурии Тољикистон, Иттифоќи Тољикматлубот, Ассотсиатсияи миллии соњибкории хурд ва миёнаи Љумњурии Тољикистон, Вазорати кишоварзии Љумњурии Тољикистон, Вазорати саноат ва технологияњои нави Љумњурии Тољикистон, Палатаи савдо ва саноати Љумњурии Тољикистон, Маќомоти иљроияи њокимияти давлатї дар ноњияи Фирдавсї, Маќомоти иљроияи њокимияти давлатї дар ноњияи Шоњмансур, Маќомоти иљроияи њокимияти давлатї дар ноњияи И. Сомонї ва Маќомоти иљроияи њокимияти давлатї дар ноњияи Сино иштирок намуданд.

Доир ба Наќша чорабинињои даври якуми озмун, аз љумла ќабул ва санљиши дархостњо ва дигар њуљљатњои лозимї оид ба иштирок дар озмун муовини директори Агентии Тољикстан-дарт Саидзода Каромат Назарї сухан намуда, ќайд намуд, ки дар Љумњурии Тољикистон инак бори панљум мешавад, ки мо чунин озмунро мегузаронем ва маќсади мо аз гузаронидани чунин чорабинињо ин муарифи намудани мањсулот ва хизматрасонии бењтарин дар Љумњурии Тољикистон мебошад.

Мавсуф ќайд намуд, ки барои тањлил ва бањодињии иштирокчиёни озмун, яъне санљиши дархостњо ва дигар њуљљатњои лозимї гуруњњои корї вобаста ба номгўи мањсулот ва хизматра-сонињоро ташкил намоем. Бинобар ин дар рафти љаласа аз мумайизони озмуни мазкур аз љумла аз Агентии Тољикстандарт ва дигар маќомотњои марбута 10-гуруњи корї ташкил карда шуд, аз љумла номинатсияи «Мањсулоти хурокворї» (гуруњњои 1-4), номинатсияи «Молњои саноатї барои ањолї» (гуруњњои 5 ва 6), номинатсияи «Мањсулоти таъиноти истењсолї-техникї» (гуруњњои 7 ва 8), номинатсияи «Хизматрасо-нии мањсулотњо» (гуруњи 9) ва номинатсияи «Хизматра-сонии НФС» (гуруњи 10). Ба гуруњњои корї супориш дода шуд, ки то таърихи 24 июн бояд њама њуљљатњо омода карда шаванд.

Зикр кардан ба маврид аст, ки мутахассисоне, ки ба њайси мумайиз дар озмуни мазкур љалб карда шудаанд, њаммаи онњо дар тарихи 18 маи соли равон дар Агентии Тољикстандарт машѓулиятњои назариявии оид ба тайёрии махсуси мумаизони озмуни «Мањсулот ва хизматрасонии бењтарин дар Љумњурии Тољикистон»-ро гузашта, соњиби шањодатнома гардида ба Рўйхати мумайизони озмуни «Мањсулот ва хизматрасонии бењтарин дар Љумњурии Тољикистон» дохил карда шудаанд.

Њамзамон мехоњам дар бораи тартиби гузаронидани озмуни «Мањсулот ва хизматрасонии бењтарини Љумњу-рии Тољикистон» каме маълумот дињам.

Озмун тибќи Низомномаи «Мањсулот ва хизматрасо-нии бењтарин дар Љумњурии Тољикистон», ки аз тарафи аъзоёни комиссияи љумњуриявї мувофиќа бо ќарори Агентии стандартизатсия, метрология, сертификатсия

ва нозироти савдои назди Њукумати Љумњурии Тољикис-тон тасдиќ гардидааст, гузаронида мешавад.

Лауреатњои озмун бо љоизањо ва дипломњои озмун мукофотонида мешаванд. Њуќуќи сабти нишонаи озмун дар мањсулот ва бандубасти он, инчунин њуќуќи истифо-даи он дар њуљљатњо ва маводњои рекламавї дар давоми ду сол пас аз гирифтани унвон дода мешавад.

Ба ташкилотњое, ки мањсулоташон дипломанти озмун гардидааст дипломњои озмун дода мешавад.

Ба финалистони озмун шањодатномањои шакли муќарраргардида дода мешаванд.

Иттилоот оиди лауреатњо ва дипломантњои озмун дар маљаллаи «Стандарт ва сифат» ва дигар ВАО љойгир карда мешавад.

Иштирокчиёни озмун метавонанд шахсони њуќуќї ва воќеїи шакли моликияташон гуногун, ки ба истењсоли мањсулоти озуќаворї, молњои саноатї барои ањолї, маснуоти њунарњои халќї, мањсулоти таъиноти истењсо-

лию-техникї (ѓайр аз яроќу аслиња ва техникаи њарбї) ва њаргуна хизматрасонињо машѓуланд, бошанд.

Ба озмуни мањсулот аз рўйи чунин номгўњо пешнињод карда мешавад:

– мањсулоти озуќаворї;– мањсулоти саноатї ва маснуоти њунарњои

халќї;– мањсулоти таъиноти истењсолию-техникї;Њамасола дар озмун аз хизматрасонињои

дар поён зикршуда танњо ду номгу пешбарї карда мешавад;

– хизматрасонии хўроки умумї– нуќтањои таъминоти сўзишворї– савдо ва бозорњо– сартарошхонањо– мењмонхонањо, туризм ва саёњат– хушкашў– таъмири техникї ва хизматрасонї– телекомуникатсия, алоќа ва Интернет– фароѓатї– табъу нашр

Мањсулоти ба озмун пешнињодшуда бо назардошти тасдиќи босаботии сифати он дар давраи на камтар аз як сол ќабул карда мешавад.

Барои иштирок дар озмун мањсулоти зерин роњ дода намешавад;

– эрод нисбати сифати онњо аз тарафи намояндагони маќомоти назорати давлатї

– эътироз нисбати сифати онњо аз тарафи истеъмол-кунандагон.

Тибќи низомнома оиди баргузории озмуни «Мањсу-лот ва хизматрасонии бењтарин дар Љумњурии Тољикис-тон», ки аз љониби комиссияњои вилоятию љумњуриявии озмун амалї мегардад, интихоби довталабон ва муайян-кунии ѓолибони озмун аз рўи њар як номгў сурат меги-рад.

Тартиби муайян кардани ѓолибони озмун аз шумо-раи довталабон аз рўи њар як номгўй, дар асоси маљмўи бањогузорињои зерин сурат мегирад:

– њуљљатњои бо дархост пешнињодшуда;– бањои мумайизии сифати мањсулот;– бањои муќоисавии сифати мањсулоти навъњои

шабењ.Њуљљатњои дастурамалии даври вилоятии озмун дар

асоси њуљљати мазкур тартиб дода мешаванд ва аз тарафи комиссияи вилоятии озмун тасдиќ карда мешаванд. Комиссияњои вилоятии озмун чораби-нињои заруриро доир ба ташкил ва гузаронидани даври вилоятии озмун мустаќилона њаллу фасл менамояд. Аз љумла:

– оиди баргузории озмун ва натиља-њои он дар минтаќа ба роњбарияти ташкилотњо ва ба љамъият тавассути воситањои ахбори омма тибќи мълумоти комиссияи Љумњуриявии озмун маълу-мот медињанд;

– маводњои ба озмун пешнињодшуда-ро ќабул ва бањогузорї менамоянд;

– бањодињии мумайзии сифати мањсулоти ба озмун пешнињодшударо ташкил мекунанд;

– экспертизаи сифати мањсулоти пешнињодшударо дар мањалњо ташкил мекунанд;

– бањодињии муќоисавии сифати мањсулотњои намудњои шабењро амалї мегардонанд.

Њамчунин Озмун аз тарафи комиссияи Љумњуриявии озмун њар сол моњи апрел тавассути ВАО эълон карда мешавад. Њамзамон нишонањои комиссияњои вилоятии озмун барои пешнињод намудани дархостњо оиди иштирок дар озмун ба табъ мерасанд.

Маводњое, ки ба озмун пешнињод мегарданд, бояд чунин навиштаљот дошта бошанд: «Ба озмуни «Мањсу-лот ва хизматрасонии бењтарин дар Љумњурии Тољикис-тон».

Озмун дар ду давр баргузор мегардад.Дар даври аввал гузаронидани озмунњои вилоятии

мањсулотњои бењтарин ва муайян кардани финалистон барои пешнињод намудан ба комиссияи Љумњуриявии озмун амалї мешавад.

Дар даври дуюм аз љониби комиссияи љумњуриявии озмун дар асоси хулосањои мумайизон ва дигар мавод-њои аз тарафи комиссияњои вилоятии озмун пешнињод-

шуда, љамбасти нињої гузаронидашуда лауреатњо ва дипломантњо тибќи њар як номгўй муайян карда меша-ванд ва рўйхати лауреатњо ва дипломантњо тасдиќ карда мешавад.

Ташкилотњое, ки мањсулоташон лауреати озмун гардидааст:

– бо љоизањо ва дипломњои озмун мукофотонида мешаванд;

– њуќуќи сабти нишонаи озмун дар мањсулот ва бандубасти он, инчунин њуќуќи истифодаи он дар њуљљатњо ва маводњои рекламавї дар давоми ду сол пас аз гирифтани унвон дода мешавад;

Ба ташкилотњое, ки мањсулот ва хизматрасониашон дипломанти озмун гардидааст дипломњои озмун дода мешавад.

Ба финалистони озмун шањодатномањои шакли муќарраргардида дода мешаванд.

Иттилоот оиди лауреатњо ва дипломантњои озмун дар маљаллаи «Стандарт ва сифат» ва дигар ВАО љойгир карда мешавад.

Абдурањмонзода Абдулвосид, Котиби озмуни «Мањсулот ва хизматрасонии

бењтарин дар Љумњурии Тољикистон»

Озмуни «Мањсулот ва хизматрасонии бењтариндар Љумњурии Тољикистон» оѓоз шуд

Тибќи Фармоиши директори Агентии стандартизат-сия, метрология, сертификатсия ва нозироти савдои назди Њукумати Љумњурии Тољикистон Ибодулло Ќурбониён дар бораи озмуни «Мањсулот ва хизматрасонии бењтарин дар Љумњурии Тољикстон» дар маркази Тољикстандарт дар вилояти Хатлон комиссияи озмуни вилоятї таъсис дода шуд,ки имрўз фаъолияти густурда дорад.

Комиссияи озмуни «Мањсулот ва хизматрасонии бењтарин дар Љумњурии Тољикистон» дар њайати 24 нафар ташкил шуд,ки роњбарии онро директори Маркази стандартизатсия, метрология, сертификатсия ва нозироти савдои вилояти Хатлон Пирназарзода Диловар Мањмад-назар ба уњда дорад. Ба њайати комиссия намояндагони масъули маќомоти иљроияи њокимияти давлатии вилоят-,маркази назорати давлатии санитарї - эпидемиологї, раёсати назорати давлатии байторї, палатаи савдо ва саноати вилоят, мудирони шуъба ва бахшњои маркази вилоятии Тољикстандарт шомиланд.

Чун мутахассисони маќомоти Тољикстандарт дар вилояти Хатлон бо соњибкорони ватанї, истењсолотчиён, роњбарони корхонањо њамкории зичро ба роњ мондаанд, онњо моњияти гузаронидани озмуни «Мањсулот ва хизматрасонии бењтарин дар Љумњурии Тољикистон»-ро ба хубї дарк намуда, нисбати солњои гузашта барои иштирок дар озмун љањду талош доранд. Аллакай аз

љониби 48 корхонањоЉСП, ЉСК, ЉДММ, соњибкорони инфиродї, сехњои истењсолї ва корхонањои фаръї бо дархост ба маќомоти Тољикстандарт барои иштирок дар озмуни «Мањсулот ва хизматрасонии бењтарин дар Љумњурии Тољикистон» мурољиат кардаанд, ки њама њуљљатгузорињо дар сатњи хуб омода мебошад.

Њадафи асосии баргузор кардани озмун тибќи талабо-ти Низомнома дастгирии ташаббусњои минтакавї, соњибкорони ватанї, баланд бардоштани сифати кору хизматрасонї мусоидат дар истењсоли мањсулоти раќобат-пазир ва бозгў ба талаботи бозори љањонї ва меъёрњои муќарраркардаи Созмони умумиљањонии савдо мебошад, ки аз Паёми роњнамои Президенти мамлакат, Асосгузори сулњу Вањдати миллї - Пешвои миллат, муњтарам Эмо-малї Рањмон ба Маљлиси Олии Љумњурии Тољикистон бармеояд.

Аз ин нигоњ омодагињо барои дар сатњи баланди ташкилї, шаффоф гузаронидани озмуни «Мањсулот ва хизматрасонии бењтарин дар Љумњурии Тољикистон» дар вилояти Хатлон хуб љараён дорад. Набояд фаромўш кард, ки мо бояд Тољикистонро дар дунё бо молу мањсулоти раќобатпазир муаррифї карда тавонем.

Мўъминшоњ Шарифов, узви котиботи озмуни «Мањсулот ва хизматрасонии бењтарин

дар Љумњурии Тољикистон»

Тайёрї ба озмуни «Мањсулот ва хизматрасонии бењтарин дар Љумњурии Тољикстон»

Муаррифии мањсулоти ватанї

1918 №3 (65) май-июни 2016

17 июн дар Агентии Тољикстандарт мутобиќи Наќша чорабинињо оид ба баргузории озмуни «Мањсулот ва хизматрасонии бењтарин дар Љумњурии Тољикистон» љаласаи навбатии комиссияи љумњуриявї ва вилояти (минтаќавї)-и озмун доир гардид.

Дар љаласаи навбатї роњбарият, кормандони Агентї ва маќомотњои дахлдор, аз љумла Кумитаи давлатии сармоягузорї ва давлатии Љумњурии Тољикистон, Иттифоќи Тољикматлубот, Ассотсиатсияи миллии соњибкории хурд ва миёнаи Љумњурии Тољикистон, Вазорати кишоварзии Љумњурии Тољикистон, Вазорати саноат ва технологияњои нави Љумњурии Тољикистон, Палатаи савдо ва саноати Љумњурии Тољикистон, Маќомоти иљроияи њокимияти давлатї дар ноњияи Фирдавсї, Маќомоти иљроияи њокимияти давлатї дар ноњияи Шоњмансур, Маќомоти иљроияи њокимияти давлатї дар ноњияи И. Сомонї ва Маќомоти иљроияи њокимияти давлатї дар ноњияи Сино иштирок намуданд.

Доир ба Наќша чорабинињои даври якуми озмун, аз љумла ќабул ва санљиши дархостњо ва дигар њуљљатњои лозимї оид ба иштирок дар озмун муовини директори Агентии Тољикстан-дарт Саидзода Каромат Назарї сухан намуда, ќайд намуд, ки дар Љумњурии Тољикистон инак бори панљум мешавад, ки мо чунин озмунро мегузаронем ва маќсади мо аз гузаронидани чунин чорабинињо ин муарифи намудани мањсулот ва хизматрасонии бењтарин дар Љумњурии Тољикистон мебошад.

Мавсуф ќайд намуд, ки барои тањлил ва бањодињии иштирокчиёни озмун, яъне санљиши дархостњо ва дигар њуљљатњои лозимї гуруњњои корї вобаста ба номгўи мањсулот ва хизматра-сонињоро ташкил намоем. Бинобар ин дар рафти љаласа аз мумайизони озмуни мазкур аз љумла аз Агентии Тољикстандарт ва дигар маќомотњои марбута 10-гуруњи корї ташкил карда шуд, аз љумла номинатсияи «Мањсулоти хурокворї» (гуруњњои 1-4), номинатсияи «Молњои саноатї барои ањолї» (гуруњњои 5 ва 6), номинатсияи «Мањсулоти таъиноти истењсолї-техникї» (гуруњњои 7 ва 8), номинатсияи «Хизматрасо-нии мањсулотњо» (гуруњи 9) ва номинатсияи «Хизматра-сонии НФС» (гуруњи 10). Ба гуруњњои корї супориш дода шуд, ки то таърихи 24 июн бояд њама њуљљатњо омода карда шаванд.

Зикр кардан ба маврид аст, ки мутахассисоне, ки ба њайси мумайиз дар озмуни мазкур љалб карда шудаанд, њаммаи онњо дар тарихи 18 маи соли равон дар Агентии Тољикстандарт машѓулиятњои назариявии оид ба тайёрии махсуси мумаизони озмуни «Мањсулот ва хизматрасонии бењтарин дар Љумњурии Тољикистон»-ро гузашта, соњиби шањодатнома гардида ба Рўйхати мумайизони озмуни «Мањсулот ва хизматрасонии бењтарин дар Љумњурии Тољикистон» дохил карда шудаанд.

Њамзамон мехоњам дар бораи тартиби гузаронидани озмуни «Мањсулот ва хизматрасонии бењтарини Љумњу-рии Тољикистон» каме маълумот дињам.

Озмун тибќи Низомномаи «Мањсулот ва хизматрасо-нии бењтарин дар Љумњурии Тољикистон», ки аз тарафи аъзоёни комиссияи љумњуриявї мувофиќа бо ќарори Агентии стандартизатсия, метрология, сертификатсия

ва нозироти савдои назди Њукумати Љумњурии Тољикис-тон тасдиќ гардидааст, гузаронида мешавад.

Лауреатњои озмун бо љоизањо ва дипломњои озмун мукофотонида мешаванд. Њуќуќи сабти нишонаи озмун дар мањсулот ва бандубасти он, инчунин њуќуќи истифо-даи он дар њуљљатњо ва маводњои рекламавї дар давоми ду сол пас аз гирифтани унвон дода мешавад.

Ба ташкилотњое, ки мањсулоташон дипломанти озмун гардидааст дипломњои озмун дода мешавад.

Ба финалистони озмун шањодатномањои шакли муќарраргардида дода мешаванд.

Иттилоот оиди лауреатњо ва дипломантњои озмун дар маљаллаи «Стандарт ва сифат» ва дигар ВАО љойгир карда мешавад.

Иштирокчиёни озмун метавонанд шахсони њуќуќї ва воќеїи шакли моликияташон гуногун, ки ба истењсоли мањсулоти озуќаворї, молњои саноатї барои ањолї, маснуоти њунарњои халќї, мањсулоти таъиноти истењсо-

лию-техникї (ѓайр аз яроќу аслиња ва техникаи њарбї) ва њаргуна хизматрасонињо машѓуланд, бошанд.

Ба озмуни мањсулот аз рўйи чунин номгўњо пешнињод карда мешавад:

– мањсулоти озуќаворї;– мањсулоти саноатї ва маснуоти њунарњои

халќї;– мањсулоти таъиноти истењсолию-техникї;Њамасола дар озмун аз хизматрасонињои

дар поён зикршуда танњо ду номгу пешбарї карда мешавад;

– хизматрасонии хўроки умумї– нуќтањои таъминоти сўзишворї– савдо ва бозорњо– сартарошхонањо– мењмонхонањо, туризм ва саёњат– хушкашў– таъмири техникї ва хизматрасонї– телекомуникатсия, алоќа ва Интернет– фароѓатї– табъу нашр

Мањсулоти ба озмун пешнињодшуда бо назардошти тасдиќи босаботии сифати он дар давраи на камтар аз як сол ќабул карда мешавад.

Барои иштирок дар озмун мањсулоти зерин роњ дода намешавад;

– эрод нисбати сифати онњо аз тарафи намояндагони маќомоти назорати давлатї

– эътироз нисбати сифати онњо аз тарафи истеъмол-кунандагон.

Тибќи низомнома оиди баргузории озмуни «Мањсу-лот ва хизматрасонии бењтарин дар Љумњурии Тољикис-тон», ки аз љониби комиссияњои вилоятию љумњуриявии озмун амалї мегардад, интихоби довталабон ва муайян-кунии ѓолибони озмун аз рўи њар як номгў сурат меги-рад.

Тартиби муайян кардани ѓолибони озмун аз шумо-раи довталабон аз рўи њар як номгўй, дар асоси маљмўи бањогузорињои зерин сурат мегирад:

– њуљљатњои бо дархост пешнињодшуда;– бањои мумайизии сифати мањсулот;– бањои муќоисавии сифати мањсулоти навъњои

шабењ.Њуљљатњои дастурамалии даври вилоятии озмун дар

асоси њуљљати мазкур тартиб дода мешаванд ва аз тарафи комиссияи вилоятии озмун тасдиќ карда мешаванд. Комиссияњои вилоятии озмун чораби-нињои заруриро доир ба ташкил ва гузаронидани даври вилоятии озмун мустаќилона њаллу фасл менамояд. Аз љумла:

– оиди баргузории озмун ва натиља-њои он дар минтаќа ба роњбарияти ташкилотњо ва ба љамъият тавассути воситањои ахбори омма тибќи мълумоти комиссияи Љумњуриявии озмун маълу-мот медињанд;

– маводњои ба озмун пешнињодшуда-ро ќабул ва бањогузорї менамоянд;

– бањодињии мумайзии сифати мањсулоти ба озмун пешнињодшударо ташкил мекунанд;

– экспертизаи сифати мањсулоти пешнињодшударо дар мањалњо ташкил мекунанд;

– бањодињии муќоисавии сифати мањсулотњои намудњои шабењро амалї мегардонанд.

Њамчунин Озмун аз тарафи комиссияи Љумњуриявии озмун њар сол моњи апрел тавассути ВАО эълон карда мешавад. Њамзамон нишонањои комиссияњои вилоятии озмун барои пешнињод намудани дархостњо оиди иштирок дар озмун ба табъ мерасанд.

Маводњое, ки ба озмун пешнињод мегарданд, бояд чунин навиштаљот дошта бошанд: «Ба озмуни «Мањсу-лот ва хизматрасонии бењтарин дар Љумњурии Тољикис-тон».

Озмун дар ду давр баргузор мегардад.Дар даври аввал гузаронидани озмунњои вилоятии

мањсулотњои бењтарин ва муайян кардани финалистон барои пешнињод намудан ба комиссияи Љумњуриявии озмун амалї мешавад.

Дар даври дуюм аз љониби комиссияи љумњуриявии озмун дар асоси хулосањои мумайизон ва дигар мавод-њои аз тарафи комиссияњои вилоятии озмун пешнињод-

шуда, љамбасти нињої гузаронидашуда лауреатњо ва дипломантњо тибќи њар як номгўй муайян карда меша-ванд ва рўйхати лауреатњо ва дипломантњо тасдиќ карда мешавад.

Ташкилотњое, ки мањсулоташон лауреати озмун гардидааст:

– бо љоизањо ва дипломњои озмун мукофотонида мешаванд;

– њуќуќи сабти нишонаи озмун дар мањсулот ва бандубасти он, инчунин њуќуќи истифодаи он дар њуљљатњо ва маводњои рекламавї дар давоми ду сол пас аз гирифтани унвон дода мешавад;

Ба ташкилотњое, ки мањсулот ва хизматрасониашон дипломанти озмун гардидааст дипломњои озмун дода мешавад.

Ба финалистони озмун шањодатномањои шакли муќарраргардида дода мешаванд.

Иттилоот оиди лауреатњо ва дипломантњои озмун дар маљаллаи «Стандарт ва сифат» ва дигар ВАО љойгир карда мешавад.

Абдурањмонзода Абдулвосид, Котиби озмуни «Мањсулот ва хизматрасонии

бењтарин дар Љумњурии Тољикистон»

Озмуни «Мањсулот ва хизматрасонии бењтариндар Љумњурии Тољикистон» оѓоз шуд

Тибќи Фармоиши директори Агентии стандартизат-сия, метрология, сертификатсия ва нозироти савдои назди Њукумати Љумњурии Тољикистон Ибодулло Ќурбониён дар бораи озмуни «Мањсулот ва хизматрасонии бењтарин дар Љумњурии Тољикстон» дар маркази Тољикстандарт дар вилояти Хатлон комиссияи озмуни вилоятї таъсис дода шуд,ки имрўз фаъолияти густурда дорад.

Комиссияи озмуни «Мањсулот ва хизматрасонии бењтарин дар Љумњурии Тољикистон» дар њайати 24 нафар ташкил шуд,ки роњбарии онро директори Маркази стандартизатсия, метрология, сертификатсия ва нозироти савдои вилояти Хатлон Пирназарзода Диловар Мањмад-назар ба уњда дорад. Ба њайати комиссия намояндагони масъули маќомоти иљроияи њокимияти давлатии вилоят-,маркази назорати давлатии санитарї - эпидемиологї, раёсати назорати давлатии байторї, палатаи савдо ва саноати вилоят, мудирони шуъба ва бахшњои маркази вилоятии Тољикстандарт шомиланд.

Чун мутахассисони маќомоти Тољикстандарт дар вилояти Хатлон бо соњибкорони ватанї, истењсолотчиён, роњбарони корхонањо њамкории зичро ба роњ мондаанд, онњо моњияти гузаронидани озмуни «Мањсулот ва хизматрасонии бењтарин дар Љумњурии Тољикистон»-ро ба хубї дарк намуда, нисбати солњои гузашта барои иштирок дар озмун љањду талош доранд. Аллакай аз

љониби 48 корхонањоЉСП, ЉСК, ЉДММ, соњибкорони инфиродї, сехњои истењсолї ва корхонањои фаръї бо дархост ба маќомоти Тољикстандарт барои иштирок дар озмуни «Мањсулот ва хизматрасонии бењтарин дар Љумњурии Тољикистон» мурољиат кардаанд, ки њама њуљљатгузорињо дар сатњи хуб омода мебошад.

Њадафи асосии баргузор кардани озмун тибќи талабо-ти Низомнома дастгирии ташаббусњои минтакавї, соњибкорони ватанї, баланд бардоштани сифати кору хизматрасонї мусоидат дар истењсоли мањсулоти раќобат-пазир ва бозгў ба талаботи бозори љањонї ва меъёрњои муќарраркардаи Созмони умумиљањонии савдо мебошад, ки аз Паёми роњнамои Президенти мамлакат, Асосгузори сулњу Вањдати миллї - Пешвои миллат, муњтарам Эмо-малї Рањмон ба Маљлиси Олии Љумњурии Тољикистон бармеояд.

Аз ин нигоњ омодагињо барои дар сатњи баланди ташкилї, шаффоф гузаронидани озмуни «Мањсулот ва хизматрасонии бењтарин дар Љумњурии Тољикистон» дар вилояти Хатлон хуб љараён дорад. Набояд фаромўш кард, ки мо бояд Тољикистонро дар дунё бо молу мањсулоти раќобатпазир муаррифї карда тавонем.

Мўъминшоњ Шарифов, узви котиботи озмуни «Мањсулот ва хизматрасонии бењтарин

дар Љумњурии Тољикистон»

Тайёрї ба озмуни «Мањсулот ва хизматрасонии бењтарин дар Љумњурии Тољикстон»

Муаррифии мањсулоти ватанї

2120 №3 (65) май-июни 2016

Ба туфайли сиёсати созандаву бунёдкоронаи Асосгузори сулњу Вањдати миллї, Пешвои миллат, Президенти кишвар, мўњтарам Эмомалї Рањмон Тољикистони соњибистиќлоли мо дар фазои орому осоишта барои татбиќи њадафњои

стратегии мамлакат устуворона гом мезанад. Яке аз њадафњои муњим, ки Президенти кишвар доимо таъкид менамоянд, ин таъмин намудани амнияти озуќавориву дастрасии ањолї ба ѓизои хушсифат мебошад. Бањри иљрои ин њадафи стратегии мамлакат солњои охир аз љониби роњбарияти Агентии Тољикстандарти наздиЊу-кумати Љумњурии Тољикистон ташкил ва баргу-зор намудани озмунњои гуногуни соњавї барои дастгирии соњибкорон ва рушди соњибкории хурду миёна ба роњ монда шуда, сол то сол њавасмандии корхонаву муассисањо барои иштирок дар чунин озмунњо зиёд мегардад.

Дар асоси фармони директори Агентии Тољикстандарти наздиЊукумати Љумњурии Тољикистон аз 25 марти соли равон озмуни навбатии «Мањсулот ва хизматрасонии бењтарин дар Љумњурии Тољикистон» аз рўи панљ номинат-сия: мањсулоти хўрокворї, саноатї, њунарњои халќї, мањсулоти таиноти истењсолию техникї ва соњаи хизматрасонї эълон гардид, ки њадафи асосии баргузории он дастгирии соњибкорон ва истењсолкунандагони ватанї, таъмин намудани бозори истеъмолї бо мањсулот ва кору хизматра-сонии хушсифат ва зиёд намудани иќтидори содиротии кишвар ва таќвияти мањсулоти воридотивазкунанда, инчунин муаррифии молу мањсулот ва хизматрасонии корхонаву ташки-лотњо мебошад.

Мавриди зикр аст, ки бо дастгирии Маќомоти иљроияи њокимияти давлатии вилояти Суѓд

даври вилоятии озмуни љумњурия-вии «Мањсулот ва хизматрасонии бењтарин дар Љумњурии Тољикис-тон» санаи 16 июли соли равон соати 9-00 дар назди маљмааи ф а р њ а н г и ф а р о ѓ а т и и К а м о л и Хуљандї баргузор мегардад ва дар як ваќт намоиш-фурўши мањсулот-њои корхонаву муассисањои дар озмун ширкаткунанда ба роњ монда хоњад шуд. Барои дар сатњи баланд баргузор гардидани озмуни мазкур корњои ташкилї ва тарѓиботию ташвиќотї аз љониби гурўњи корї њамарўза ба роњ монда шудааст.

Доир ба гузаронидани озмуни мазкур «Дастурамал» ва «Низомнома»-и дах-лдор тасдиќ карда шуда, дар доираи чорабини-њои ба наќша гирифташуда дар толори Маркази Тољикстандарт семинари омўзишї барои мума-йизон (экспертњо) гузаронида шуда, талаботњои

озмун, инчунин ќоидањои бањогузории он барра-си гардида, ба мумайизон шањодатнома супори-да шуд.

Дар машварат-машѓулияти омўзишии аъзоё-ни комиссияи вилоятї ва мумайизон Директори Маркази Тољикстандарт дар вилояти Суѓд Абдумавлон Рањимзода зикр намуд, ки ба даври вилоятии озмун 61 корхонаву ташкилотњо, аз љумла, 23 корхонаи истењсоли маводњои ѓизої бо 28 номгўи мањсулот, 5 корхонаи саноатї, 16 нафар њунармандони халќї, 7 корхонаи истењ-солкунандаи мањсулотњои таъиноти истењсолию техникї, 6 мењмонхона ва 4 нуќтаи хизматрасо-нии таъминоти сўзишворї барои иштирок дархост пешнињод намуданд. Таъкид гардид, ки бањодињии мањсулот ва кору хизматрасонї аз љониби мумайизон одилона тибќи дастури «Тартиби гузаронидани экспертиза ва бањодињї ба маводњои иштирокчиёни озмун» амалї карда мешавад. Мумайизон инчунин метавонанд зимни бањодињї маълумотњои анкета, яъне худбањодињии ташкилотро истифода бурда, њангоми зарурият аз иштирокчиёни озмун маълумоти иловагиро оид ба сифати мањсулот дархост намоянд.

Хулоса барои дар сатњи баланд ва бомуваффа-ќият баргузор шудани даври вилоятии озмун омодагињо хуб ба роњ монда шудааст.

Наргиса Мирбобоева,сардори шўъбаи баќайдгириињуљљатњои меъёрии техникї

Љињати њимояи бозори истеъмолї аз воридоти молњои пастсифат ва хатарнок, аз љумла бозичањои пластикии воридотї, ки асосан аз Љумњурии Халќии Хитой ворид карда мешаванд, нозирони Агентї дар бозорњо ва нуќтањои савдо санљиш гузаронида, ба миќдори зиёда аз 9 њазор дона бозичањои ба тариќи ќочоќ ба ќаламрави кишвар воридшударо ошкор намуда аз муомилот гириф-танд. Нисбат ба воридкунандагон ва соњибкороне, ки ин бозичањоро бе њуљљати тасдиќкунандаи сифат ва бехатарї ба муомилот баровардаанд, тибќи Кодекси њуќуќвайронкунии маъмурї тадбирњои мушаххас андешида шуданд ва айни замон корњо дар ин самт идома доранд.

Илова бар ин љињати муќаррар намудани талаботи њатмї ба бозичањо бо маќсади њифзи њаёт ва саломатии кўдакон, њамчунин огоњ намудани амалњое, ки истифодабарандагони (истеъмолку-нандагони) бозичањоро нисбат ба таъинот ва бехатарии онњо ва њифзи муњити зист, ба иштибоњ мебаранд, дар асоси Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар бораи бамеъёрдарории техникї» аз тарафи Агентии Тољикстандарт Регламенти техникии Љумњурии Тољикистон “Бехатарии бозичањо” тањия гардида, баъд аз мувофиќа бо вазорату идорањо барои баррасї ба Њукумати Љумњурии Тољикистон пешнињод шудааст.

Ќайд кардан ба маврид аст, ки бо вуљуди таќвият додани корњои назоратї дар бозору нуќтањои савдо, мутаассифона ќисми зиёди бозичањо аз Љумњурии Халќии Хитой ба таврї ќочоќ ворид шуда истодаанд ва дар ин самт Агентї дар њамкорї бо маќомоти марбута ва њифзи њуќуќ корњоро таќвият медињад.

Њамчунин, бо назардошти ба танзим дароварда-ни муомилоти бозичањо дар бозори дохилї љињати истењсоли бозичањои кўдакона дар дохили кишвар ва љалби соњибкорони ватанї аз тарафи вазорату идорањои дахлдор андешидани тадбирњои мушах-хас мувофиќи маќсад аст.

Нозироти савдо

Бозичањои ѓайристандартї аз муомилот гирифта мешаванд

Даврони кўдакиро бе бозичањо тасаввур кардан ѓайриимкон аст. Аксарияти коршиносон бар он аќидаанд, ки бозичањои бачагона дар њаёти кўдакон ва љањонбинии онњо наќши муњим дорад. Аз ин хотир туњфаи бењтарин барои њар як кўдак ин бозичаи дўстдоштаи ўст. Кудакон тавассути бозї бо бозичањои шаклан ва њаљман гуногун ва шунидану таќлид кардани овози он завќ мебаранду хушњолї мекунанд ва оламро шинохта, нутќ ва љањобинии худро ташаккул медињанд.

Аз њама саволи муњиме, ки дар ваќти интихоб ва харидории бозичањои бачагона пайдо мешавад ин бехатарии он аст. Оё овоз ранг ва бўйи бозича бехатарии онро муайян мекунад?. Кадом талабот-њои бехатарии бозичањои бачагона бояд риоя карда шавад? Бозичањои бачагона бештар аз кадом кишварњо ба Тољикистон ворид карда мешавад? Оё истењсолкунанда ва воридкунанда ба сифат ва бехатарии он эътибор медињанд? Оё дар бозорњо ва нуќтањои фурўш ба бехатарии бозичањои бачагона риоя карда мешавад? Оё истеъмолкунандагон дар ваќти харидорї намудан ба сифат ва бехатарии он

ањамият медињанд? Ба ин суолњо њар як падару модар ва истеъмолкунандагон посух мељўянд.

Имрўз дар њамаи бозорњо ва нуќтањои фурўш дањњо намуди бозичањои истењсоли Љумњурии Халќии Хитой ва дигар мамлакатњо фурўхта мешаванд. Интихоб ва харидорї

намудани бозичањо аз худи харидор вобастагї дорад. Дар ваќти харидорї намудан мо бояд боварї њосил кунем, ки он ба њаёту саломатии фарзандон хатар надорад. Кадом санадњои меъёрї-њуќуќї талаботњоро нисбати истењсол ва ташхису истифодабарии бозичањои бачагона танзим мекунад?

Њар як мамлакат дар истењсол, назорат ва истифодаи бозичањо талаботњои умумї ё стандар-тњои худро дорад. Дар Тољикистон стандарти байнидавлатии ГОСТ 25779-90 «Талаботњои умумии бехатарї ва тарзи назорати бозичањои бачагона» амал мекунад, ки дар асоси он бехата-рии мањсулоти номбурда танзим карда мешавад.

Стандарти мазкур талаботњои бехатарї ва тарзу усулњои ташхиси њамаи намудњои бозичањои бачагонаро то синни 14 солагї муќаррар менамо-яд. Дар санади номбурда тарзи сохтан, истифодаи

Омодагињо ба даври вилоятии озмуни љумњуриявии«Мањсулот ва хизматрасонии бењтарини Љумњурии Тољикистон»

Озмун Назорат

Áåõàòàðèè á çè÷àњîè áà÷àãîíà

>>

2120 №3 (65) май-июни 2016

Ба туфайли сиёсати созандаву бунёдкоронаи Асосгузори сулњу Вањдати миллї, Пешвои миллат, Президенти кишвар, мўњтарам Эмомалї Рањмон Тољикистони соњибистиќлоли мо дар фазои орому осоишта барои татбиќи њадафњои

стратегии мамлакат устуворона гом мезанад. Яке аз њадафњои муњим, ки Президенти кишвар доимо таъкид менамоянд, ин таъмин намудани амнияти озуќавориву дастрасии ањолї ба ѓизои хушсифат мебошад. Бањри иљрои ин њадафи стратегии мамлакат солњои охир аз љониби роњбарияти Агентии Тољикстандарти наздиЊу-кумати Љумњурии Тољикистон ташкил ва баргу-зор намудани озмунњои гуногуни соњавї барои дастгирии соњибкорон ва рушди соњибкории хурду миёна ба роњ монда шуда, сол то сол њавасмандии корхонаву муассисањо барои иштирок дар чунин озмунњо зиёд мегардад.

Дар асоси фармони директори Агентии Тољикстандарти наздиЊукумати Љумњурии Тољикистон аз 25 марти соли равон озмуни навбатии «Мањсулот ва хизматрасонии бењтарин дар Љумњурии Тољикистон» аз рўи панљ номинат-сия: мањсулоти хўрокворї, саноатї, њунарњои халќї, мањсулоти таиноти истењсолию техникї ва соњаи хизматрасонї эълон гардид, ки њадафи асосии баргузории он дастгирии соњибкорон ва истењсолкунандагони ватанї, таъмин намудани бозори истеъмолї бо мањсулот ва кору хизматра-сонии хушсифат ва зиёд намудани иќтидори содиротии кишвар ва таќвияти мањсулоти воридотивазкунанда, инчунин муаррифии молу мањсулот ва хизматрасонии корхонаву ташки-лотњо мебошад.

Мавриди зикр аст, ки бо дастгирии Маќомоти иљроияи њокимияти давлатии вилояти Суѓд

даври вилоятии озмуни љумњурия-вии «Мањсулот ва хизматрасонии бењтарин дар Љумњурии Тољикис-тон» санаи 16 июли соли равон соати 9-00 дар назди маљмааи ф а р њ а н г и ф а р о ѓ а т и и К а м о л и Хуљандї баргузор мегардад ва дар як ваќт намоиш-фурўши мањсулот-њои корхонаву муассисањои дар озмун ширкаткунанда ба роњ монда хоњад шуд. Барои дар сатњи баланд баргузор гардидани озмуни мазкур корњои ташкилї ва тарѓиботию ташвиќотї аз љониби гурўњи корї њамарўза ба роњ монда шудааст.

Доир ба гузаронидани озмуни мазкур «Дастурамал» ва «Низомнома»-и дах-лдор тасдиќ карда шуда, дар доираи чорабини-њои ба наќша гирифташуда дар толори Маркази Тољикстандарт семинари омўзишї барои мума-йизон (экспертњо) гузаронида шуда, талаботњои

озмун, инчунин ќоидањои бањогузории он барра-си гардида, ба мумайизон шањодатнома супори-да шуд.

Дар машварат-машѓулияти омўзишии аъзоё-ни комиссияи вилоятї ва мумайизон Директори Маркази Тољикстандарт дар вилояти Суѓд Абдумавлон Рањимзода зикр намуд, ки ба даври вилоятии озмун 61 корхонаву ташкилотњо, аз љумла, 23 корхонаи истењсоли маводњои ѓизої бо 28 номгўи мањсулот, 5 корхонаи саноатї, 16 нафар њунармандони халќї, 7 корхонаи истењ-солкунандаи мањсулотњои таъиноти истењсолию техникї, 6 мењмонхона ва 4 нуќтаи хизматрасо-нии таъминоти сўзишворї барои иштирок дархост пешнињод намуданд. Таъкид гардид, ки бањодињии мањсулот ва кору хизматрасонї аз љониби мумайизон одилона тибќи дастури «Тартиби гузаронидани экспертиза ва бањодињї ба маводњои иштирокчиёни озмун» амалї карда мешавад. Мумайизон инчунин метавонанд зимни бањодињї маълумотњои анкета, яъне худбањодињии ташкилотро истифода бурда, њангоми зарурият аз иштирокчиёни озмун маълумоти иловагиро оид ба сифати мањсулот дархост намоянд.

Хулоса барои дар сатњи баланд ва бомуваффа-ќият баргузор шудани даври вилоятии озмун омодагињо хуб ба роњ монда шудааст.

Наргиса Мирбобоева,сардори шўъбаи баќайдгириињуљљатњои меъёрии техникї

Љињати њимояи бозори истеъмолї аз воридоти молњои пастсифат ва хатарнок, аз љумла бозичањои пластикии воридотї, ки асосан аз Љумњурии Халќии Хитой ворид карда мешаванд, нозирони Агентї дар бозорњо ва нуќтањои савдо санљиш гузаронида, ба миќдори зиёда аз 9 њазор дона бозичањои ба тариќи ќочоќ ба ќаламрави кишвар воридшударо ошкор намуда аз муомилот гириф-танд. Нисбат ба воридкунандагон ва соњибкороне, ки ин бозичањоро бе њуљљати тасдиќкунандаи сифат ва бехатарї ба муомилот баровардаанд, тибќи Кодекси њуќуќвайронкунии маъмурї тадбирњои мушаххас андешида шуданд ва айни замон корњо дар ин самт идома доранд.

Илова бар ин љињати муќаррар намудани талаботи њатмї ба бозичањо бо маќсади њифзи њаёт ва саломатии кўдакон, њамчунин огоњ намудани амалњое, ки истифодабарандагони (истеъмолку-нандагони) бозичањоро нисбат ба таъинот ва бехатарии онњо ва њифзи муњити зист, ба иштибоњ мебаранд, дар асоси Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар бораи бамеъёрдарории техникї» аз тарафи Агентии Тољикстандарт Регламенти техникии Љумњурии Тољикистон “Бехатарии бозичањо” тањия гардида, баъд аз мувофиќа бо вазорату идорањо барои баррасї ба Њукумати Љумњурии Тољикистон пешнињод шудааст.

Ќайд кардан ба маврид аст, ки бо вуљуди таќвият додани корњои назоратї дар бозору нуќтањои савдо, мутаассифона ќисми зиёди бозичањо аз Љумњурии Халќии Хитой ба таврї ќочоќ ворид шуда истодаанд ва дар ин самт Агентї дар њамкорї бо маќомоти марбута ва њифзи њуќуќ корњоро таќвият медињад.

Њамчунин, бо назардошти ба танзим дароварда-ни муомилоти бозичањо дар бозори дохилї љињати истењсоли бозичањои кўдакона дар дохили кишвар ва љалби соњибкорони ватанї аз тарафи вазорату идорањои дахлдор андешидани тадбирњои мушах-хас мувофиќи маќсад аст.

Нозироти савдо

Бозичањои ѓайристандартї аз муомилот гирифта мешаванд

Даврони кўдакиро бе бозичањо тасаввур кардан ѓайриимкон аст. Аксарияти коршиносон бар он аќидаанд, ки бозичањои бачагона дар њаёти кўдакон ва љањонбинии онњо наќши муњим дорад. Аз ин хотир туњфаи бењтарин барои њар як кўдак ин бозичаи дўстдоштаи ўст. Кудакон тавассути бозї бо бозичањои шаклан ва њаљман гуногун ва шунидану таќлид кардани овози он завќ мебаранду хушњолї мекунанд ва оламро шинохта, нутќ ва љањобинии худро ташаккул медињанд.

Аз њама саволи муњиме, ки дар ваќти интихоб ва харидории бозичањои бачагона пайдо мешавад ин бехатарии он аст. Оё овоз ранг ва бўйи бозича бехатарии онро муайян мекунад?. Кадом талабот-њои бехатарии бозичањои бачагона бояд риоя карда шавад? Бозичањои бачагона бештар аз кадом кишварњо ба Тољикистон ворид карда мешавад? Оё истењсолкунанда ва воридкунанда ба сифат ва бехатарии он эътибор медињанд? Оё дар бозорњо ва нуќтањои фурўш ба бехатарии бозичањои бачагона риоя карда мешавад? Оё истеъмолкунандагон дар ваќти харидорї намудан ба сифат ва бехатарии он

ањамият медињанд? Ба ин суолњо њар як падару модар ва истеъмолкунандагон посух мељўянд.

Имрўз дар њамаи бозорњо ва нуќтањои фурўш дањњо намуди бозичањои истењсоли Љумњурии Халќии Хитой ва дигар мамлакатњо фурўхта мешаванд. Интихоб ва харидорї

намудани бозичањо аз худи харидор вобастагї дорад. Дар ваќти харидорї намудан мо бояд боварї њосил кунем, ки он ба њаёту саломатии фарзандон хатар надорад. Кадом санадњои меъёрї-њуќуќї талаботњоро нисбати истењсол ва ташхису истифодабарии бозичањои бачагона танзим мекунад?

Њар як мамлакат дар истењсол, назорат ва истифодаи бозичањо талаботњои умумї ё стандар-тњои худро дорад. Дар Тољикистон стандарти байнидавлатии ГОСТ 25779-90 «Талаботњои умумии бехатарї ва тарзи назорати бозичањои бачагона» амал мекунад, ки дар асоси он бехата-рии мањсулоти номбурда танзим карда мешавад.

Стандарти мазкур талаботњои бехатарї ва тарзу усулњои ташхиси њамаи намудњои бозичањои бачагонаро то синни 14 солагї муќаррар менамо-яд. Дар санади номбурда тарзи сохтан, истифодаи

Омодагињо ба даври вилоятии озмуни љумњуриявии«Мањсулот ва хизматрасонии бењтарини Љумњурии Тољикистон»

Озмун Назорат

Áåõàòàðèè á çè÷àњîè áà÷àãîíà

>>

22 23 №3 (65) май-июни 2016

маводњои рангкунанда ва миќдори он, њаљму андоза, овоз, бўй, бехартарии барќї ва тобоварї ба оташ, тамѓагузорї бо нишондоди номи мамла-кат ва корхонаи истењсолкунанда, суроѓа, инчу-нин тарзу усулњои гузаронидани ташхиси он, муайян кардани элементњои ба саломатии кўдак зараровару хатарнок нишон дода шудааст.

Лекин боиси таассуф њаст, ки аз љониби истењ-солкунандагони бозичањои бачагона ва воридку-нандагону фурўшандагон дар бисёр мавридњо талаботи стандарти байнидавлатї риоя карда намешавад. Дар натиљаи гузаронидани санљиши навбатии мутахассисони шўъбаи нозироти савдои Маркази Тољикстандарт дар вилояти Суѓд дар бозорњо ва нуќтањои фурўш миќдори зиёди бози-чањои бачагонаи ѓайристандартї ошкор карда шуд. Аз љумла дар якчанд нуќтањои савдои бозори ЉДММ «700-солагии Њамадони»-и шањри Бўстон

ва нуќтањои фурўши бозорњои шањри Хуљанд номгўи зиёди бозичањои бачагонаи шаклу намуда-шон гуногуни лўхтакњо, хирсак, палангча, аспак, тубчањо ва ѓайра ба миќдори 308 адад ошкор карда шуд.

Маълум гардид, ки аксарияти бозичањо аз Љумњурии Халќии Хитой ворид карда шуда, ягон њуљљати тасдиќкунандаи бехатарї надоранд ва тамѓагузории онњо ба талаботи санадњои меъёрї-њуќуќї мутобиќат намекунад. Аз мањсулоти мазкур намунањо ба озмоишгоњи Марказ барои ташхис супорида шуд. Ба андешаи мутахассисон аз рўи якчанд нишондињандањо бозичањои мазкур ба талаботњои стандартї номутобиќ дониста шуданд. Аз рўи маълумоти сардори озмоишгоњи Маркази Тољикстандарт дар вилояти Суѓд Рав-шан Баќоев натиљаи ташхис нишон дод, ки аз рўи нишондињандањои ноустувории сохти бозичањо, људошавии рангњо, овози баланд ва бўйи номгўи зиёди бозичањо ба талаботи стандарти байнидав-латии СБД 25779-90 номутобиќ дониста шуд.

Нисбати соњибкороне, ки ба фурўши бозичањои ѓайристандартии бачагона машѓул буданд, мутобиќи моддаи 625-и Кодекси њуќуќвайронку-нии маъмурии Љумњурии Тољикистон «Барои

истењсол, фурўш, барориш, тањвил, истифодаи мањсулот, иљрои кор ва хизматрасоние, ки љаво-бгўйи талаботи стандартњои давлатї ва шартњои техникї нестанд» чорањои ќонунї андешида шуданд.

Дар ваќти харидорї намудани бозичањои бачагона кадом талаботњои бехатарии онро бояд риоя кард?

Пеш аз њама харидор ба бехатарии мањсулоте, ки аз он бозича тайёр карда мешавад бояд эътибор дињад. Сониян ба бехатарии болопўши он, яъне ба устувории рангњои истифодашуда ањамият бояд дод. Гузашта аз ин бозичањои бачагона бояд шиносномаи махсусе дошта бошад, ки дар он маълумот оиди бехатарии мањсулоти истифода-шуда, инчунин дар таркибаш моддањои зањрнок ва ангезандањои ѓайритабии яъне аллергияоваранда надошта бошад. Чунки њамаи кўдакон бозичаро

њатман ба дањон мекунанд ва аз ин хотир ранги он бояд устувор бошад.

Аз љониби дигар бозича бояд бўйи тези нохуш надошта бошад. Яке аз талаботњои дигари бехатарии бозичањо ин мустањкамї ё устувории он мебошад. Бозичањои ноустувор бо шикастани ягон пораи он метавонад ба кўдак зарар расонад ё ўро захмдор намояд. Аз ин љост, ки дар ваќти харидорї намудан мустањкамии њамаи ќисмњо ва пайвастагињои бозичањоро аз назар гузаронидан зарур аст.

Дар ваќти интихоби бозичањо бехатарии ранг низ хеле муњим мебошад. Чунки ранги аз њад зиёд баланд ё дурахшони ба чашмрасанда, метавонад ба узвњои биної ва њолати асабию равонии кўдак таъсири манфї расонад. Бехата-рии овози бозичањо низ манфиати зиёд дорад. Аз харидории бозичањои овозаш баланд ва тез

бояд худдорї намуд, то ки узви шунавоии кўдак зарар набинад. Инчунин дар риояи талаботњои стандарт оиди андоза ва вазни бозичањо вобаста ба синну соли кўдак муњим мебошад.

Яке аз талаботњои муњими бехатарии бозичањо ин кафолати сифат мебошад. Бозичањо бояд сертификати мутобиќат дошта бошанд. Дар тамѓаќоѓази бозичањои бачагона нишон додани маълумот оиди номи бозича, мамлакати истењсол-кунанда, номи ширкати истењсолкунанда, иќтибос аз регламенти техникї ё стандарт, ки сифати молро тасдиќ мекунад, маълумот дар бораи хусусиятњои асосии бозича, шароити нигоњдорї ва истифодабарї инчунин нишон додани санаи истењсол ва мўњлати истифодаи он њатмист.Њар истењсолкунанда бояд талаботњои зикршударо њатман риоя намояд. Набояд фаромўш кард, ки пеш аз бозичаи навро ба дасти кўдак додан онро шустан лозим аст.

Дар хотир дошта бошед, ки риояи назорати бехатарии бозичањои бачагона хеле муњим аст, чунки бо он кудак ваќти зиёди худро мегузаронад.

Мањкамбой Каримов, сардоридафтари матбуоти Маркази

Тољикстандарт дар вилояти Суѓд

Дар Паёми имсолаи Асосгузори сулњу Вањдати миллї, Пешвои миллат, Президенти кишвар Эмо-малї Рањмон ба Маљлиси Олии Љумњурии Тољикис-тон оиди баланд бардоштани маданияти заминдорї, истифодаи самараноки обу замин, зиёд намудани истењсоли мањсулоти кишоварзии ивазкунандаи воридот, дар ин замина таќвият бахшидан ба иќтидо-ри содиротии кишвар, таъмин намудани ањолии мамлакат бо мањсулоти ѓизої ба хусус меваю сабзаво-ти тару тоза ва роњњои амалї намудани яке аз њадаф-њои стратегии давлат, яъне таъмини амнияти озуќаво-рии мамлакат таъкид намудаанд. Дар њамин маврид Пешвои миллат дар Паёми имсолаи хеш изњор намуданд, ки «Дар сурати истифодаи пурра ва самараноки замин кишоварзон метавонанд ањолии кишварро бо мањсулоти ѓизої ба хусус меваю сабзавоти тару тоза таъмин намуда ба ин васила яке аз њадаф-њои стартегии мамлакатамон яъне масъалаи амнияти озуќавориро њал намоем».

Татбиќи ин самти сиёсати давлату њукмати кишвар дар вилояти Суѓд хеле хуб ба роњ монда шуда, сохторњои марбутаи Маќомоти иљроияи њокимияти давлатї ва шахсан раиси вилоят Абдурањмон Ќодирї нисбати таљдиди хољагињо ва дастгирии кишоварзон таваљљуњи хоса зоњир менамо-яд.

Зикр кардан ба маврид аст, ки ислоњоти соњаи хољагии кишлок ва таљдиди хољагињои калонњаљм ба ташкили њазорњо хољагињои инфиродї ва дењќонї мусоидат намуда, имконият фароњам овард, ки замин соњиби аслии худро ёбад ва дењќонон бо парваришу истењсоли мањсулотњои гуногуни кишоварзї, ба хусус меваю сабзавоти тару тозаи ивазкунандаи воридот бозори истеъмолиро фаровон намуда, бањри иљроиши яке аз њадафњои стратегии миллиамон, яъне таъмини амнияти озуќвории кишвар сањми назаррас гузоранд.

Бо маќсади амалї намудани нуктањои Паёми Сарвари давлат ва дастгирии кишоварзон гуруњи кории мутахассисони Маркази Тољикстандарт дар вилояти Суѓд тавассути озмоишгоњи сайёр ташхиси мањсулотњои кишоварзиро дар сари замин ва нуќта-њои фурўши шоњроњи Хуљанд Душанбе дар њудуди ноњияњои Љаббор Расулов, Сипитамен ва Бобољон Ѓафуров ройгон ба роњ монданд. Ташхис бо таљњизо-ти замонавии нитрат тестер ба роњ монда шуда, ба мањсулотњои аз ташхис гузаронидашуда хулосањои озмоишгоњи сайёр ба фурушандагон дода шуд.

Дар рафти санљиш зиёда аз 20 ташхиси мањсулот-њои кишоварзии пиёз, картошка, помидор, бодаринг, себ, олу, шафтолу ва ѓайрањо гузаронида шуд. Ташхис асосан аз рўи нишондињандањои намуди зоњирї, мазза ва бўйи мањсулот, инчунин зарарбинии мањсулот аз њашароти зараррасон ва мављудияти миќдори нитратњо гузаронида шуда, натиљаи ташхис нишон дод, ки њамаи мањсулотњо аз рўи нишондињандањои

мазкур ба талаботи стандартњои амалкунанда мутобиќ мебошад.

Илова бар ин дар рафти санљиш корњои фањмонда-дињї оиди бехатарии мањсулотњои кишоварзї тавас-сути пањн намудани вараќањо ба роњ монда шуда, дењќонон ва фурўшандагон аз ќоидањои савдо ва хизматрасонї, муоширати хуб бо мизољон, тару тоза нигоњ доштани мањсулот, риоя намудан ба ќоидањои тозагї ва ѓайрањо шинос карда шуданд.

Кишоварзоне, ки кисми аз мањсулотњои истењсол-намудаи худро дар сари роњ ба фурўш гузоштаанд хушнудии худро аз иќдомњои давлату њукумат иброз намуданд.Њамин андешаро чандин нафари дигар, ки дар минтаќањои гуногун аз заминњои худ номгўи

зиёди мањсулотњои кишоварзиро истењсол мекунанд иброз дош-танд.

Аз рўи маълумоти расмї фаќат дар давоми 5 моњи соли равон дар вилояти Суѓд 65 њазор тонна меваи тару тоза ва хушк ба хориљи кишвар содирот карда шудааст, ки натиљаи амалишавии барнома-њои давлатии рушди боѓдорї ва ангурпарвариро нишон медињад.

Ба ин восита њазорњо нафар муњољирони мењнати соњиби љои к о р г а р д и д а , н о м г ў и з и ё д и

мањсулотњои кишоварзии ивазкунандаи воридот аз ќабили помидору бодиринг, олуву зардолу, сабзиву пиёз ва дигар номгўи меваю сабзавоти тару тозаи пухтарасида ба истеъмолкунандагон пешкаш карда мешавад.

Аз љониби дигар ин иќдом њиссаи воридшавии чунин мањсулотњоро ба кишвари мо хеле коњиш медињад. Идомаи санљиш ва ташхиси сайёр бо дастго-њи нитрат тестер дар бозори Панљшанбе нишон дод, ки дар таркиби мевањои аз хориљи кишвар воридшу-да, миќдори мављудияти нитратњо 1.5 баробар нисбат ба мевањои ватанї зиёд буда, истеъмоли он ба салома-тии инсон таъсири манфї мерасонад.

Сабзавоту мевањои истењсоли Тољикистон аз бисёр љињат барои истеъмолкунандагон манфиатовар ва бехатар буда, микроэлементњои фоидаовари меваву сабзавотњои кишвари мо нисбат ба мањсулотњои хориљи фаровон мебошад ва дар кишварњои хориљи дуру наздик харидорони зиёдро дорад. Ба шарофати Истиќлолияти давлатї ва татбиќи барномањоиЊуку-мати Љумњурии Тољикистон сол то сол захирањои бозори истеъмолии кишвар аз њисоби истењсоли мањсулоти кишоварзии ватанї ташаккул ёфта, ин раванд ба фаровонии бозори истеъмолї ва нархи мањсулот таъсири мусбат расонида истодааст. Аз ин хотир кишвари мо эњтиёљ ба мевањои хориљи надорад. Баръакс имрўз барои дењќонони кишвари мо шарои-ти мусоид љињати васеъ ба роњ мондани истењсол, коркард ва фуруши мањсулотњои ивазкунандаи воридотї ва таќвият бахшидани иќтидори содиротии кишвар фароњам оварда шудааст.

Абдумавлон Рањимзода, директориМаркази Тољикстандарт дар вилояти Суѓд

Амнияти озуќаворї

Èќäîìè íàâ áàњðè äàñòãèðèè êèøîâàðçîí

>>

22 23 №3 (65) май-июни 2016

маводњои рангкунанда ва миќдори он, њаљму андоза, овоз, бўй, бехартарии барќї ва тобоварї ба оташ, тамѓагузорї бо нишондоди номи мамла-кат ва корхонаи истењсолкунанда, суроѓа, инчу-нин тарзу усулњои гузаронидани ташхиси он, муайян кардани элементњои ба саломатии кўдак зараровару хатарнок нишон дода шудааст.

Лекин боиси таассуф њаст, ки аз љониби истењ-солкунандагони бозичањои бачагона ва воридку-нандагону фурўшандагон дар бисёр мавридњо талаботи стандарти байнидавлатї риоя карда намешавад. Дар натиљаи гузаронидани санљиши навбатии мутахассисони шўъбаи нозироти савдои Маркази Тољикстандарт дар вилояти Суѓд дар бозорњо ва нуќтањои фурўш миќдори зиёди бози-чањои бачагонаи ѓайристандартї ошкор карда шуд. Аз љумла дар якчанд нуќтањои савдои бозори ЉДММ «700-солагии Њамадони»-и шањри Бўстон

ва нуќтањои фурўши бозорњои шањри Хуљанд номгўи зиёди бозичањои бачагонаи шаклу намуда-шон гуногуни лўхтакњо, хирсак, палангча, аспак, тубчањо ва ѓайра ба миќдори 308 адад ошкор карда шуд.

Маълум гардид, ки аксарияти бозичањо аз Љумњурии Халќии Хитой ворид карда шуда, ягон њуљљати тасдиќкунандаи бехатарї надоранд ва тамѓагузории онњо ба талаботи санадњои меъёрї-њуќуќї мутобиќат намекунад. Аз мањсулоти мазкур намунањо ба озмоишгоњи Марказ барои ташхис супорида шуд. Ба андешаи мутахассисон аз рўи якчанд нишондињандањо бозичањои мазкур ба талаботњои стандартї номутобиќ дониста шуданд. Аз рўи маълумоти сардори озмоишгоњи Маркази Тољикстандарт дар вилояти Суѓд Рав-шан Баќоев натиљаи ташхис нишон дод, ки аз рўи нишондињандањои ноустувории сохти бозичањо, људошавии рангњо, овози баланд ва бўйи номгўи зиёди бозичањо ба талаботи стандарти байнидав-латии СБД 25779-90 номутобиќ дониста шуд.

Нисбати соњибкороне, ки ба фурўши бозичањои ѓайристандартии бачагона машѓул буданд, мутобиќи моддаи 625-и Кодекси њуќуќвайронку-нии маъмурии Љумњурии Тољикистон «Барои

истењсол, фурўш, барориш, тањвил, истифодаи мањсулот, иљрои кор ва хизматрасоние, ки љаво-бгўйи талаботи стандартњои давлатї ва шартњои техникї нестанд» чорањои ќонунї андешида шуданд.

Дар ваќти харидорї намудани бозичањои бачагона кадом талаботњои бехатарии онро бояд риоя кард?

Пеш аз њама харидор ба бехатарии мањсулоте, ки аз он бозича тайёр карда мешавад бояд эътибор дињад. Сониян ба бехатарии болопўши он, яъне ба устувории рангњои истифодашуда ањамият бояд дод. Гузашта аз ин бозичањои бачагона бояд шиносномаи махсусе дошта бошад, ки дар он маълумот оиди бехатарии мањсулоти истифода-шуда, инчунин дар таркибаш моддањои зањрнок ва ангезандањои ѓайритабии яъне аллергияоваранда надошта бошад. Чунки њамаи кўдакон бозичаро

њатман ба дањон мекунанд ва аз ин хотир ранги он бояд устувор бошад.

Аз љониби дигар бозича бояд бўйи тези нохуш надошта бошад. Яке аз талаботњои дигари бехатарии бозичањо ин мустањкамї ё устувории он мебошад. Бозичањои ноустувор бо шикастани ягон пораи он метавонад ба кўдак зарар расонад ё ўро захмдор намояд. Аз ин љост, ки дар ваќти харидорї намудан мустањкамии њамаи ќисмњо ва пайвастагињои бозичањоро аз назар гузаронидан зарур аст.

Дар ваќти интихоби бозичањо бехатарии ранг низ хеле муњим мебошад. Чунки ранги аз њад зиёд баланд ё дурахшони ба чашмрасанда, метавонад ба узвњои биної ва њолати асабию равонии кўдак таъсири манфї расонад. Бехата-рии овози бозичањо низ манфиати зиёд дорад. Аз харидории бозичањои овозаш баланд ва тез

бояд худдорї намуд, то ки узви шунавоии кўдак зарар набинад. Инчунин дар риояи талаботњои стандарт оиди андоза ва вазни бозичањо вобаста ба синну соли кўдак муњим мебошад.

Яке аз талаботњои муњими бехатарии бозичањо ин кафолати сифат мебошад. Бозичањо бояд сертификати мутобиќат дошта бошанд. Дар тамѓаќоѓази бозичањои бачагона нишон додани маълумот оиди номи бозича, мамлакати истењсол-кунанда, номи ширкати истењсолкунанда, иќтибос аз регламенти техникї ё стандарт, ки сифати молро тасдиќ мекунад, маълумот дар бораи хусусиятњои асосии бозича, шароити нигоњдорї ва истифодабарї инчунин нишон додани санаи истењсол ва мўњлати истифодаи он њатмист.Њар истењсолкунанда бояд талаботњои зикршударо њатман риоя намояд. Набояд фаромўш кард, ки пеш аз бозичаи навро ба дасти кўдак додан онро шустан лозим аст.

Дар хотир дошта бошед, ки риояи назорати бехатарии бозичањои бачагона хеле муњим аст, чунки бо он кудак ваќти зиёди худро мегузаронад.

Мањкамбой Каримов, сардоридафтари матбуоти Маркази

Тољикстандарт дар вилояти Суѓд

Дар Паёми имсолаи Асосгузори сулњу Вањдати миллї, Пешвои миллат, Президенти кишвар Эмо-малї Рањмон ба Маљлиси Олии Љумњурии Тољикис-тон оиди баланд бардоштани маданияти заминдорї, истифодаи самараноки обу замин, зиёд намудани истењсоли мањсулоти кишоварзии ивазкунандаи воридот, дар ин замина таќвият бахшидан ба иќтидо-ри содиротии кишвар, таъмин намудани ањолии мамлакат бо мањсулоти ѓизої ба хусус меваю сабзаво-ти тару тоза ва роњњои амалї намудани яке аз њадаф-њои стратегии давлат, яъне таъмини амнияти озуќаво-рии мамлакат таъкид намудаанд. Дар њамин маврид Пешвои миллат дар Паёми имсолаи хеш изњор намуданд, ки «Дар сурати истифодаи пурра ва самараноки замин кишоварзон метавонанд ањолии кишварро бо мањсулоти ѓизої ба хусус меваю сабзавоти тару тоза таъмин намуда ба ин васила яке аз њадаф-њои стартегии мамлакатамон яъне масъалаи амнияти озуќавориро њал намоем».

Татбиќи ин самти сиёсати давлату њукмати кишвар дар вилояти Суѓд хеле хуб ба роњ монда шуда, сохторњои марбутаи Маќомоти иљроияи њокимияти давлатї ва шахсан раиси вилоят Абдурањмон Ќодирї нисбати таљдиди хољагињо ва дастгирии кишоварзон таваљљуњи хоса зоњир менамо-яд.

Зикр кардан ба маврид аст, ки ислоњоти соњаи хољагии кишлок ва таљдиди хољагињои калонњаљм ба ташкили њазорњо хољагињои инфиродї ва дењќонї мусоидат намуда, имконият фароњам овард, ки замин соњиби аслии худро ёбад ва дењќонон бо парваришу истењсоли мањсулотњои гуногуни кишоварзї, ба хусус меваю сабзавоти тару тозаи ивазкунандаи воридот бозори истеъмолиро фаровон намуда, бањри иљроиши яке аз њадафњои стратегии миллиамон, яъне таъмини амнияти озуќвории кишвар сањми назаррас гузоранд.

Бо маќсади амалї намудани нуктањои Паёми Сарвари давлат ва дастгирии кишоварзон гуруњи кории мутахассисони Маркази Тољикстандарт дар вилояти Суѓд тавассути озмоишгоњи сайёр ташхиси мањсулотњои кишоварзиро дар сари замин ва нуќта-њои фурўши шоњроњи Хуљанд Душанбе дар њудуди ноњияњои Љаббор Расулов, Сипитамен ва Бобољон Ѓафуров ройгон ба роњ монданд. Ташхис бо таљњизо-ти замонавии нитрат тестер ба роњ монда шуда, ба мањсулотњои аз ташхис гузаронидашуда хулосањои озмоишгоњи сайёр ба фурушандагон дода шуд.

Дар рафти санљиш зиёда аз 20 ташхиси мањсулот-њои кишоварзии пиёз, картошка, помидор, бодаринг, себ, олу, шафтолу ва ѓайрањо гузаронида шуд. Ташхис асосан аз рўи нишондињандањои намуди зоњирї, мазза ва бўйи мањсулот, инчунин зарарбинии мањсулот аз њашароти зараррасон ва мављудияти миќдори нитратњо гузаронида шуда, натиљаи ташхис нишон дод, ки њамаи мањсулотњо аз рўи нишондињандањои

мазкур ба талаботи стандартњои амалкунанда мутобиќ мебошад.

Илова бар ин дар рафти санљиш корњои фањмонда-дињї оиди бехатарии мањсулотњои кишоварзї тавас-сути пањн намудани вараќањо ба роњ монда шуда, дењќонон ва фурўшандагон аз ќоидањои савдо ва хизматрасонї, муоширати хуб бо мизољон, тару тоза нигоњ доштани мањсулот, риоя намудан ба ќоидањои тозагї ва ѓайрањо шинос карда шуданд.

Кишоварзоне, ки кисми аз мањсулотњои истењсол-намудаи худро дар сари роњ ба фурўш гузоштаанд хушнудии худро аз иќдомњои давлату њукумат иброз намуданд.Њамин андешаро чандин нафари дигар, ки дар минтаќањои гуногун аз заминњои худ номгўи

зиёди мањсулотњои кишоварзиро истењсол мекунанд иброз дош-танд.

Аз рўи маълумоти расмї фаќат дар давоми 5 моњи соли равон дар вилояти Суѓд 65 њазор тонна меваи тару тоза ва хушк ба хориљи кишвар содирот карда шудааст, ки натиљаи амалишавии барнома-њои давлатии рушди боѓдорї ва ангурпарвариро нишон медињад.

Ба ин восита њазорњо нафар муњољирони мењнати соњиби љои к о р г а р д и д а , н о м г ў и з и ё д и

мањсулотњои кишоварзии ивазкунандаи воридот аз ќабили помидору бодиринг, олуву зардолу, сабзиву пиёз ва дигар номгўи меваю сабзавоти тару тозаи пухтарасида ба истеъмолкунандагон пешкаш карда мешавад.

Аз љониби дигар ин иќдом њиссаи воридшавии чунин мањсулотњоро ба кишвари мо хеле коњиш медињад. Идомаи санљиш ва ташхиси сайёр бо дастго-њи нитрат тестер дар бозори Панљшанбе нишон дод, ки дар таркиби мевањои аз хориљи кишвар воридшу-да, миќдори мављудияти нитратњо 1.5 баробар нисбат ба мевањои ватанї зиёд буда, истеъмоли он ба салома-тии инсон таъсири манфї мерасонад.

Сабзавоту мевањои истењсоли Тољикистон аз бисёр љињат барои истеъмолкунандагон манфиатовар ва бехатар буда, микроэлементњои фоидаовари меваву сабзавотњои кишвари мо нисбат ба мањсулотњои хориљи фаровон мебошад ва дар кишварњои хориљи дуру наздик харидорони зиёдро дорад. Ба шарофати Истиќлолияти давлатї ва татбиќи барномањоиЊуку-мати Љумњурии Тољикистон сол то сол захирањои бозори истеъмолии кишвар аз њисоби истењсоли мањсулоти кишоварзии ватанї ташаккул ёфта, ин раванд ба фаровонии бозори истеъмолї ва нархи мањсулот таъсири мусбат расонида истодааст. Аз ин хотир кишвари мо эњтиёљ ба мевањои хориљи надорад. Баръакс имрўз барои дењќонони кишвари мо шарои-ти мусоид љињати васеъ ба роњ мондани истењсол, коркард ва фуруши мањсулотњои ивазкунандаи воридотї ва таќвият бахшидани иќтидори содиротии кишвар фароњам оварда шудааст.

Абдумавлон Рањимзода, директориМаркази Тољикстандарт дар вилояти Суѓд

Амнияти озуќаворї

Èќäîìè íàâ áàњðè äàñòãèðèè êèøîâàðçîí

>>

2524 №3 (65) май-июни 2016

Бањри њимояи бозори дохилї аз молу мањсулоти пастсифат

ва ба саломатии истеъмолкунандагон зараровар њамкории маќомоту идорањои давлатї самарбахш арзёбї мегардад. Дар рафти гузаронидани санљиши якљояи кормандони Прокуратураи вилояти Суѓд бо мутахассисони Маркази Тољикстандарт дар вилояти Суѓд ба миќдори зиёд мањсулотњои ѓайристандартии нўшокии спиртї ва дигар номгўи маводњои хўрокаи ба талаботњои стандарт ва регламентњои техникї номутобиќ дар даромадгоњи шањри Истаравшан ошкор карда шуд.

Муайян карда шуд, ки муассиси ЉДММ «Шароб» Осимов Фурќат бо маќсади минбаъд фурўхтани 3600 адад нўшокињои спиртї онро аз шањри Хуљанд ба шањри Истаравшан интиќол додааст. Мањсулотњои боздоштшуда дар озмоишгоњи мањсулоти хўрока ва кишоварзии Маркази Тољикстандарт дар вилояти Суѓд ташхис карда шуда, натиљаи он нишон дод, ки машруботи спиртии мазкур бо номи «Чистый разлив», дар зарфњои 1 литраи ПЭТ (полиэтилентерефталат) рехта шуда, аз рўи нишондињандањои миќдоран кам будани мањсулот дар дохили зарфњо, паст будани фоизи ќувватнокї, маълум набудани истењсолкунанда ва санаи истењсол ба талаботњои стандарт номутобиќ дониста шудааст. Инчунин дар натиљаи гузаронидани санљиш аз сехи истењсолии ЉДММ «Шароб»-и шањри Хуљанд 2300 адад тамѓаќоѓазњо бо навиштаљоти «Чистый разлив» ва якчанд адад нушокии спиртии зикргардида дарёфт карда шуд. Бинобар ин нисбати муассиси ЉДММ «Шароб» Осимов Фурќат аз љониби прокуратураи вилояти Суѓд парвандаи љиноятї оѓоз карда шуда тафтишоти пешаки идома дорад.

Инчунин бањри њимояи њуќуќи истеъмолкунанда-гон ва пешгирии фурўши мањсулоти ѓизоии пастсифат кормандони прокуратураи вилояти Суѓд дар њамкорї бо мутахассисони Маркази Тољикстандарт ва Марка-зи назорати давлатии санитарї эпидемологии вилоят дар якчанд нуќтањои фурўш ва марказњои савдои ноњияи Б.Ѓафуров санљиши муштарак доир намуданд. Зимни гузаронидани санљиш дар марказњои савдо як ќатор камбудињо ва конунвайронкунињо ошкор карда шуд, ки соњибкорон маводи ѓизоии муњлати истеъмо-лаш гузашта ва ба талаботњои стандарт ва регламен-тњои техникї номутобиќро ба фурўш гузоштаанд.

Натиљаи санљиши муштарак нишон дод, ки ин гуна ќонунвайронкунињо бештар дар фурўши мањсулоти ѓизоии ќаннодї ва ширинињои гуногун ба назар мерасад. Масалан њалво дар борхалтањои полиэте-линї дар њолати ѓайрисанитарї нигоњ дошта шудаас-ту мўњлати истифодааш кайњо гузаштааст. Ширини-њои истењсоли давлатњои хориљї ба монанди сникерс, боунти, марс, ёгурт ва якчанд намуди ќаннодињо низ дар њамин њолат аз фурўш боздошта шуданд.

Илова бар ин мутахассисони Марказ дар њамкорї бо кормандони Кумитаи давлатии амнияти миллии Љумњурии Тољикистон дар вилояти Суѓд барои

п е ш г и р и и в о р и д ш а в ї в а фурўши мањсулотњои гуногуни

ширинињо ба монанди саќичњо ва ќандчањои рангкардашудаи истењсоли

Љумњурии Халќии Хитой аз нуќтаи фурўши раќами 7-и бозори ЉДММ «Нури

њидоят» ба миќдори зиёд яъне 19 номгўи чунин мањсулотњоро, ки асосан кўдакон истифода мебаранд ошкор намуданд,

Мањсулотњои ќанди карамел ва ќандчањои рангаи ба таблетка монанд, ки истењсоли Хитой мебошанд, аз рўи нишондињандањои ташхиси Озмоишгоњи мањсуло-ти хўрокаи Маркази Тољикстандарт дар аксарияти онњо микроорганизмњо яъне бактерияњои калиформ

аз меъёр зиёд буда, дар ваќти истењсоли ин мањсулотњо рангкунандањои кимиёвї истифода шудааст, ки истеъмоли он ба беморињои шадиди меъдаю рўда ва зањролудшавии организми инсон ба хусус кўдакон оварда мерасонад. Мањсулотњои зикргардида ба талаботи меъёрњои муќарарнамудаи стандартњо ва регламетњои техникї номутобиќ дониста шуда, дар партовгоњи расмии шањри Хуљанд бо иштироки комиссия бо роњи бо хок омехта намудан нобуд карда шуд. Инчунин дар рафти санљиши якљояи мутахасси-сони Маркази Тољикстандарт бо кормандони Куми-таи давлатии амнияти миллии вилояти Суѓд дар сехи истењсоли ширинињои Сафина воќеъ дар мањаллаи 34-и шањри Хуљанд ба миќдори 990 адад ширќиёми истењсоли Росия 555 килограм ќаймоќи истењсоли Эрон ва дигар мањсулотњои, ки мўњлати истеъмолаш гузашта буд, ошкор карда шуда, тибќи ќоидањои муайяннамудаи ќонун кулчаќандњои гуногун, нону булкањои ширмол, пиченињо ва ширинињои дигар барои хўроки чорво супорида шуд.

Дар асоси мурољиати роњбарияти корхонаи ЉДММ «Биотех» ба миќдори зиёда аз 40 тонна нурињои комплекси микробиологии муассисаи мазкур аз сабаби ба регламентњои техникї мутобиќ набудан ба таври рехтан нобуд карда шуд.

Мавриди зикр аст, ки давоми панљ моњи соли равон аз љониби мутахассисони Маркази Тољикстандарт дар вилояти Суѓд ба миќдори зиёда аз 20 тонна мањсулоти пастсифат аз муомилот гирифта шуда, дар асоси ќоидањои муайяннамудаи ќонун бо иштироки комис-сия нобуд карда шуд.

М. Каримов, Аълочии матбуот ва фарњанги Љумњурии Тољикистон

Самараи њамкорї

Њифзи бозори истеъмолии мамлакат аз молњои пастсифат, ба ин васила эмин нигоњ доштани саломатии сокинон, хусусан аз мањсулоти ѓизої ва таъмини њимояи њуќуќи истеъмолкунандагон рисолати аслии кормандони Агентии стандартизат-сия, метрология, сертификатсия ва нозироти савдо мебошад. Дар ин самт аз љониби Маркази стандар-тизатсия, метрология, сертификатсия ва нозироти савдои Тољикстандарт дар вилояти Хатлон чї тадбирњо роњандозї мешавад ва кадом натиљањо ба даст омадаанд? Дар љавоб ба ин ва дигар саволњои мо директори марказ Пирназарзода Диловар Мањмад-назар чунин посух дод:

– Агентии стандартизатсия, метрология, серти-фикатсия ва нозироти савдои назди Њукумати

Љумњурии Тољикистон сиёсати давлатиро дар њифзи бозори истеъмолї аз молу мањсулоти пастси-фат ва ѓайристандартї, инчунин њимояи њуќуќи истеъмолкунандагон амалї менамояд.

Дар давоми шаш моњи соли 2016 бањри иљрои талаботи ќонунгузории љорї дар самти њимояи њуќуќи истеъмолкунандагон корњои муайян ба сомон расонида шуданд.

Дар ин замина бо маќсади роњ надодан ба воридоти мањсулоти пастсифати гўшт ва тухми мурѓ аз хориљи кишвар, бо воридкунандагони ин навъи мањсулот вохўрї доир гардид ва љињати минбаъд манъ гардидани воридоти тухм таъкид ба амал оварда шуд. Айни замон аз тарафи Агентии Тољикстандарт воридоти тухм ва пўсти мурѓ ва њамчунин чарбуи чорво аз хориљи кишвар пурра манъ карда шуда, илова бар ин, барои манъ намуда-ни воридоти равѓани нахл тадбирњо андешида шуда истодаанд.

Бояд зикр намуд, ки љињати ба танзим даровар-дани истењсол, фурўш, барориш, тањвил ва истифо-даи молу мањсулот то имрўз аз тарафи Агентии Тољикстандарт 13 регламенти техникї тањия гардида ва аз љониби Њукумти Љумњурии Тољикис-тон ќабул карда шудаанд,ки айни њол мавриди амал ќарор доранд ва мутахассисони Маркази Тољикстандарт дар вилояти Хатлон иљрои талабо-ти регламентњои техникиро дар амал татбиќ намуда истодаанд.

Оид ба њимояи бозори истеъмолї аз воридоти мањсулоти зарарнок, аз љумла бозичањои пластикї ва ќандакњои чинии воридотї нозирони марказ дар бозорњо ва нуќтањои савдо санљиш гузаронида, ба миќдори зиёда аз 1300 дона бозичањои кўдакона, 500 кг ќандакњои чинї, ки ба тариќи ќочоќ ба ќаламрави кишвар ворид шудаанд,ошкор ва аз муомилот гирифта шуданд. Баъди гузаронидани ташхис маълум кардем,ки њамаи он ѓайристан-дартї ва ба саломатии кўдакон зарароваранд. Ин ќандакњо дар борљомањое гирифта шудаанд, ки

барои кўдакон диќќатљалбкунанда, вале зарарова-ранд. Азбаски нархаш арзон аст, волидайн барои кўдак онро бештар мехаранд. Аз фурсат истифода карда, аз падару модарон хоњиш менамоям, ки аз харидории ин гуна мањсулот худдорї намоянд, чунки онњо метавонанд боиси пайдо шудани њар гуна беморињо дар бадани кўдакон шаванд. Марказ нисбат ба воридкунандагон ва соњибкороне, ки ин мањсулотро бе хуљљати тасдиќкунандаи сифат ва бехатарї ба муомилот баровардаанд, тибќи Кодекси њуќуќвайронкунии маъмурї тадбирњои мушаххас меандешад ва айни замон корњо дар ин самт идома доранд.

– Дар фасли тобистон њаво хеле гарм мешавад. Њарчанд, ки дар борљома муњлати истеъмоли баъзе мањсулот то моњи декабри соли љорист, бо сабаби риоя нагардидани талаботи нигоњдорї дар сардхона, яъне номутобиќатии њарорати муќарраршуда мањсулот вайрон ва истифодаи он хатарнок мегар-дад. Кормандони марказ дар ин самт чї тадбирњо андешида истодаанд?

Ќабл аз њама корњои фањмондадињї ба роњ монда шудаанд ва дар баробари ин аз тарафи мутахассисони марказ санљишњо гузаронида шуданд. Дар ин раванд ба якчанд фурўшандагон амрияњои манъи фурўш ва чорањои маъмурї дода шуданд. Аз љумла дар давоми моњи майи соли равон ба миќдори 1000 дал нўшокињои ѓайриспир-тии ширкати «Соса Соlа» бинобар сабаби муњлати истеъмолияшон гузаштан тибќи тартиби муќар-раргардида нобуд карда шуданд.Он обњои ташна-шиканеро, ки дар атрофи кўчаю бозорњо,дар љойњои гарм бе риояи талаботи риояи меъёрњои стандарти давлатї ба фурўш гузошта шудааст, аз муомилот гирифта,нобуд мекунем,вале то њол ин мушкилот дар бозори истеъмолї љой дорад.

– Чандин маротиба Президенти мамлакат, Пешвои миллат дар минбарњои баланди СММ аз захирањо ва обњои ташнашикани шифобахш,ки дар њудуди Тољикистон фаровонанд, суханронї кар-

Мусоњибаи мо

Œèôçè áîçîðè èñòåúìîë¿, ìàðîìè ìî!

Œàçàð àç ìàœñóëîòèáåñèôàò âà õàòàðíîê

>>

2524 №3 (65) май-июни 2016

Бањри њимояи бозори дохилї аз молу мањсулоти пастсифат

ва ба саломатии истеъмолкунандагон зараровар њамкории маќомоту идорањои давлатї самарбахш арзёбї мегардад. Дар рафти гузаронидани санљиши якљояи кормандони Прокуратураи вилояти Суѓд бо мутахассисони Маркази Тољикстандарт дар вилояти Суѓд ба миќдори зиёд мањсулотњои ѓайристандартии нўшокии спиртї ва дигар номгўи маводњои хўрокаи ба талаботњои стандарт ва регламентњои техникї номутобиќ дар даромадгоњи шањри Истаравшан ошкор карда шуд.

Муайян карда шуд, ки муассиси ЉДММ «Шароб» Осимов Фурќат бо маќсади минбаъд фурўхтани 3600 адад нўшокињои спиртї онро аз шањри Хуљанд ба шањри Истаравшан интиќол додааст. Мањсулотњои боздоштшуда дар озмоишгоњи мањсулоти хўрока ва кишоварзии Маркази Тољикстандарт дар вилояти Суѓд ташхис карда шуда, натиљаи он нишон дод, ки машруботи спиртии мазкур бо номи «Чистый разлив», дар зарфњои 1 литраи ПЭТ (полиэтилентерефталат) рехта шуда, аз рўи нишондињандањои миќдоран кам будани мањсулот дар дохили зарфњо, паст будани фоизи ќувватнокї, маълум набудани истењсолкунанда ва санаи истењсол ба талаботњои стандарт номутобиќ дониста шудааст. Инчунин дар натиљаи гузаронидани санљиш аз сехи истењсолии ЉДММ «Шароб»-и шањри Хуљанд 2300 адад тамѓаќоѓазњо бо навиштаљоти «Чистый разлив» ва якчанд адад нушокии спиртии зикргардида дарёфт карда шуд. Бинобар ин нисбати муассиси ЉДММ «Шароб» Осимов Фурќат аз љониби прокуратураи вилояти Суѓд парвандаи љиноятї оѓоз карда шуда тафтишоти пешаки идома дорад.

Инчунин бањри њимояи њуќуќи истеъмолкунанда-гон ва пешгирии фурўши мањсулоти ѓизоии пастсифат кормандони прокуратураи вилояти Суѓд дар њамкорї бо мутахассисони Маркази Тољикстандарт ва Марка-зи назорати давлатии санитарї эпидемологии вилоят дар якчанд нуќтањои фурўш ва марказњои савдои ноњияи Б.Ѓафуров санљиши муштарак доир намуданд. Зимни гузаронидани санљиш дар марказњои савдо як ќатор камбудињо ва конунвайронкунињо ошкор карда шуд, ки соњибкорон маводи ѓизоии муњлати истеъмо-лаш гузашта ва ба талаботњои стандарт ва регламен-тњои техникї номутобиќро ба фурўш гузоштаанд.

Натиљаи санљиши муштарак нишон дод, ки ин гуна ќонунвайронкунињо бештар дар фурўши мањсулоти ѓизоии ќаннодї ва ширинињои гуногун ба назар мерасад. Масалан њалво дар борхалтањои полиэте-линї дар њолати ѓайрисанитарї нигоњ дошта шудаас-ту мўњлати истифодааш кайњо гузаштааст. Ширини-њои истењсоли давлатњои хориљї ба монанди сникерс, боунти, марс, ёгурт ва якчанд намуди ќаннодињо низ дар њамин њолат аз фурўш боздошта шуданд.

Илова бар ин мутахассисони Марказ дар њамкорї бо кормандони Кумитаи давлатии амнияти миллии Љумњурии Тољикистон дар вилояти Суѓд барои

п е ш г и р и и в о р и д ш а в ї в а фурўши мањсулотњои гуногуни

ширинињо ба монанди саќичњо ва ќандчањои рангкардашудаи истењсоли

Љумњурии Халќии Хитой аз нуќтаи фурўши раќами 7-и бозори ЉДММ «Нури

њидоят» ба миќдори зиёд яъне 19 номгўи чунин мањсулотњоро, ки асосан кўдакон истифода мебаранд ошкор намуданд,

Мањсулотњои ќанди карамел ва ќандчањои рангаи ба таблетка монанд, ки истењсоли Хитой мебошанд, аз рўи нишондињандањои ташхиси Озмоишгоњи мањсуло-ти хўрокаи Маркази Тољикстандарт дар аксарияти онњо микроорганизмњо яъне бактерияњои калиформ

аз меъёр зиёд буда, дар ваќти истењсоли ин мањсулотњо рангкунандањои кимиёвї истифода шудааст, ки истеъмоли он ба беморињои шадиди меъдаю рўда ва зањролудшавии организми инсон ба хусус кўдакон оварда мерасонад. Мањсулотњои зикргардида ба талаботи меъёрњои муќарарнамудаи стандартњо ва регламетњои техникї номутобиќ дониста шуда, дар партовгоњи расмии шањри Хуљанд бо иштироки комиссия бо роњи бо хок омехта намудан нобуд карда шуд. Инчунин дар рафти санљиши якљояи мутахасси-сони Маркази Тољикстандарт бо кормандони Куми-таи давлатии амнияти миллии вилояти Суѓд дар сехи истењсоли ширинињои Сафина воќеъ дар мањаллаи 34-и шањри Хуљанд ба миќдори 990 адад ширќиёми истењсоли Росия 555 килограм ќаймоќи истењсоли Эрон ва дигар мањсулотњои, ки мўњлати истеъмолаш гузашта буд, ошкор карда шуда, тибќи ќоидањои муайяннамудаи ќонун кулчаќандњои гуногун, нону булкањои ширмол, пиченињо ва ширинињои дигар барои хўроки чорво супорида шуд.

Дар асоси мурољиати роњбарияти корхонаи ЉДММ «Биотех» ба миќдори зиёда аз 40 тонна нурињои комплекси микробиологии муассисаи мазкур аз сабаби ба регламентњои техникї мутобиќ набудан ба таври рехтан нобуд карда шуд.

Мавриди зикр аст, ки давоми панљ моњи соли равон аз љониби мутахассисони Маркази Тољикстандарт дар вилояти Суѓд ба миќдори зиёда аз 20 тонна мањсулоти пастсифат аз муомилот гирифта шуда, дар асоси ќоидањои муайяннамудаи ќонун бо иштироки комис-сия нобуд карда шуд.

М. Каримов, Аълочии матбуот ва фарњанги Љумњурии Тољикистон

Самараи њамкорї

Њифзи бозори истеъмолии мамлакат аз молњои пастсифат, ба ин васила эмин нигоњ доштани саломатии сокинон, хусусан аз мањсулоти ѓизої ва таъмини њимояи њуќуќи истеъмолкунандагон рисолати аслии кормандони Агентии стандартизат-сия, метрология, сертификатсия ва нозироти савдо мебошад. Дар ин самт аз љониби Маркази стандар-тизатсия, метрология, сертификатсия ва нозироти савдои Тољикстандарт дар вилояти Хатлон чї тадбирњо роњандозї мешавад ва кадом натиљањо ба даст омадаанд? Дар љавоб ба ин ва дигар саволњои мо директори марказ Пирназарзода Диловар Мањмад-назар чунин посух дод:

– Агентии стандартизатсия, метрология, серти-фикатсия ва нозироти савдои назди Њукумати

Љумњурии Тољикистон сиёсати давлатиро дар њифзи бозори истеъмолї аз молу мањсулоти пастси-фат ва ѓайристандартї, инчунин њимояи њуќуќи истеъмолкунандагон амалї менамояд.

Дар давоми шаш моњи соли 2016 бањри иљрои талаботи ќонунгузории љорї дар самти њимояи њуќуќи истеъмолкунандагон корњои муайян ба сомон расонида шуданд.

Дар ин замина бо маќсади роњ надодан ба воридоти мањсулоти пастсифати гўшт ва тухми мурѓ аз хориљи кишвар, бо воридкунандагони ин навъи мањсулот вохўрї доир гардид ва љињати минбаъд манъ гардидани воридоти тухм таъкид ба амал оварда шуд. Айни замон аз тарафи Агентии Тољикстандарт воридоти тухм ва пўсти мурѓ ва њамчунин чарбуи чорво аз хориљи кишвар пурра манъ карда шуда, илова бар ин, барои манъ намуда-ни воридоти равѓани нахл тадбирњо андешида шуда истодаанд.

Бояд зикр намуд, ки љињати ба танзим даровар-дани истењсол, фурўш, барориш, тањвил ва истифо-даи молу мањсулот то имрўз аз тарафи Агентии Тољикстандарт 13 регламенти техникї тањия гардида ва аз љониби Њукумти Љумњурии Тољикис-тон ќабул карда шудаанд,ки айни њол мавриди амал ќарор доранд ва мутахассисони Маркази Тољикстандарт дар вилояти Хатлон иљрои талабо-ти регламентњои техникиро дар амал татбиќ намуда истодаанд.

Оид ба њимояи бозори истеъмолї аз воридоти мањсулоти зарарнок, аз љумла бозичањои пластикї ва ќандакњои чинии воридотї нозирони марказ дар бозорњо ва нуќтањои савдо санљиш гузаронида, ба миќдори зиёда аз 1300 дона бозичањои кўдакона, 500 кг ќандакњои чинї, ки ба тариќи ќочоќ ба ќаламрави кишвар ворид шудаанд,ошкор ва аз муомилот гирифта шуданд. Баъди гузаронидани ташхис маълум кардем,ки њамаи он ѓайристан-дартї ва ба саломатии кўдакон зарароваранд. Ин ќандакњо дар борљомањое гирифта шудаанд, ки

барои кўдакон диќќатљалбкунанда, вале зарарова-ранд. Азбаски нархаш арзон аст, волидайн барои кўдак онро бештар мехаранд. Аз фурсат истифода карда, аз падару модарон хоњиш менамоям, ки аз харидории ин гуна мањсулот худдорї намоянд, чунки онњо метавонанд боиси пайдо шудани њар гуна беморињо дар бадани кўдакон шаванд. Марказ нисбат ба воридкунандагон ва соњибкороне, ки ин мањсулотро бе хуљљати тасдиќкунандаи сифат ва бехатарї ба муомилот баровардаанд, тибќи Кодекси њуќуќвайронкунии маъмурї тадбирњои мушаххас меандешад ва айни замон корњо дар ин самт идома доранд.

– Дар фасли тобистон њаво хеле гарм мешавад. Њарчанд, ки дар борљома муњлати истеъмоли баъзе мањсулот то моњи декабри соли љорист, бо сабаби риоя нагардидани талаботи нигоњдорї дар сардхона, яъне номутобиќатии њарорати муќарраршуда мањсулот вайрон ва истифодаи он хатарнок мегар-дад. Кормандони марказ дар ин самт чї тадбирњо андешида истодаанд?

Ќабл аз њама корњои фањмондадињї ба роњ монда шудаанд ва дар баробари ин аз тарафи мутахассисони марказ санљишњо гузаронида шуданд. Дар ин раванд ба якчанд фурўшандагон амрияњои манъи фурўш ва чорањои маъмурї дода шуданд. Аз љумла дар давоми моњи майи соли равон ба миќдори 1000 дал нўшокињои ѓайриспир-тии ширкати «Соса Соlа» бинобар сабаби муњлати истеъмолияшон гузаштан тибќи тартиби муќар-раргардида нобуд карда шуданд.Он обњои ташна-шиканеро, ки дар атрофи кўчаю бозорњо,дар љойњои гарм бе риояи талаботи риояи меъёрњои стандарти давлатї ба фурўш гузошта шудааст, аз муомилот гирифта,нобуд мекунем,вале то њол ин мушкилот дар бозори истеъмолї љой дорад.

– Чандин маротиба Президенти мамлакат, Пешвои миллат дар минбарњои баланди СММ аз захирањо ва обњои ташнашикани шифобахш,ки дар њудуди Тољикистон фаровонанд, суханронї кар-

Мусоњибаи мо

Œèôçè áîçîðè èñòåúìîë¿, ìàðîìè ìî!

Œàçàð àç ìàœñóëîòèáåñèôàò âà õàòàðíîê

>>

2726 №3 (65) май-июни 2016

данд. Вале чаро мо боз пойбанди воридоти об аз хориљи кишвар њастем? Магар обњои мо аз обњои дигар давлатњо камї доранд?

Тибќи маълумоти дастрасшуда, њоло дар њудуди Тољикистон беш аз 800 чашмаи шифобахш мављуд аст, вале бозори беруна дар дохили кишвар гарм аст.Тољикистон аз лињози захирањои об дар миќёси љањон мавќеи намоёнро касб мекунад. Махсусан, обњои сарду ташнашикан ва шифобахш, ки дар минтаќањои гуногуни кишвар хеле фаровонанд. Мардуми мањаллї дар бораи сарчашмањои табоба-тии он маълумот њам доранд. Ман ба истеъмолку-нандагон тавсия медињам, ки аз обњои сарду ташна-шикан ва шифобахши кишвар истеъмол намоянд, то саломатии онњо эмин нигоњ дошта шавад.

– Тамоюли ошкор намудани мањсулоти ѓайрис-тандартї нисбат ба солњои ќаблї дар кишвар афзоиш ёфт, сабаб дар чист ва аз аввали соли равон то кунун чї миќдор мањсулоти пастсифат ошкор гардид?

– Новобаста ба санљишу чорабинињои тарѓибо-тию фањмондадињии мутахассисони марказ њоло њам дар марказњои савдо, нуќтањои фурўш, бозорњо ва анборњои нигоњдории мањсулот баъзе аз соњиб-корону тољирон бемасъулиятию хунукназарї зоњир менамоянд, манфиати шахсии хешро боло-тар аз манфиати љомеа медонанд, дидаю дониста ба воридоту истењсол ва фурўши мањсулоти ѓайрис-тандартї машѓуланд,ки ислоњи онњо, пеш аз њама, ба њисси миллатдўстї, масъулият ва виљдони соњибкорону фурўшандагон вобаста аст.

Дар ин давра бањри таъмини њимояи њуќуќи истеъмолкунандагон 11 аризаи шифоњию хаттии шикоятии шањрвандон, ки мазмуни аксарияти онњо аз паст будани сифати мањсулот ва фиреби харидо-рон иборат мебошад, ба таври мусбат њалли худро ёфтанд. Бо назардошти пешгирии воридоти мањсулоти озуќавории бесифат ба бозори истеъ-молї ва њимояи њуќуќи истеъмолкунандагон дар натиљаи гузаронидани назорати давлатї миќдори калони мањсулоти гуногуни мўњлати истеъмолиа-шон гузашта ошкор шудааст. Дар ин давра дар озмоишгоњи ташхисии мањсулоти ѓизоии марказ аз рўи сифату бехатарї ва тамѓагузорї 8012 кг мањсу-лоти гуштї, 54 100 кг равѓани растанї, 300 кг мањсулоти макаронї, 121 дал нўшокињои спиртї,

1600 дал нўшокињои ѓайриспиртї, 321 кг мањсулоти ќаннодї, 100 кг мањсулоти ширї, 150 кг консервањо, 76 745 кг чой, 181 кг хамиртуруш (дрож), 34 кг моеи шустушўї ва дигар мањсулот, ки ќисми зиёдашон мањсулоти воридотї ба њисоб мераванд, ѓайристан-дартї дониста шуда, тибќи тартиби муќарраргар-дида нисбат ба соњибкорони воридкунандаи ин мањсулот тадбирњои маъмурї андешида шуданд.

– Боиси таассуф аст,ки њоло њам баъзе аз соњиб-корон барои фоидаи муфт ба даст овардан молу мањсулоти хатарнок ва ѓайристандартї ворид менамоянд. Дар марказњои савдо, нуќтањои фурўш, бозорњо ва анборњои нигоњдории мањсулот камбу-дию норасоињо ба чашм мерасанд. Дар мавриди мушоњида намудани чунин камбудињо мардум ба куљо мурољиат кунанд. Оё шумо телефони боварї доред?

– Имрўз баъзе аз соњибкорон барои фоидаи муфт ба даст овардан бемасъулиятї зоњир намуда, ба бозори истеъмолї молу мањсулоти хатарнок ва

ѓайристандартї ворид менамоянд. Маќомоти «Тољикстандарт» тариќи ВАО бо истеъмолку-нандагон корњои фањмондадињиро ба роњ монда-аст.

И л о в а б а р и н , с о м о н а и и н т е р н е т и и (www.standard.tj, e-mail: hatlonstandart@mail.ru) ва телефони боварии (83222) 3-61-71, 361-72, 2-83-16 доимо фаъоланд ва арзу шикояти шањрвандон-ро ќабул менамоянд.

Инчунин дар маљаллаи соњавии «Стандарт ва сифат» низ телефони боварии мо дарљ гардидааст ва гўшаи махсус барои истеъмолкунандагон мављуд аст.

Дар бозорњои минтаќа ва марказњои савдо овезањои «Тољикстандарт огоњ мекунад» насб карда шудаанд, ки њангоми харидории молу

мањсулот ва пайдо гардидани њолатњои бањсталаб ба маќомоти Агентии Тољикстандарт мурољиат намудани истеъмолкунандагон сабт шудааст.

– Дар ваќти харидани мањсулот ба истеъмолку-надагон чї тавсия медињед?

– Зикр кардан ба маврид аст,ки яке аз роњњои пешгирии вуруди молу мањсулоти ѓайристандартї ва њимояи бозори истеъмолї ин дар дасти худи истеъмолкунандагон мебошад. Вобаста ба ин, аз љониби мутахассисони ботаљрибаи марказ мунта-зам дар муассисањои тањсилоти олию миёнаи вилоят бањри баланд бардоштани савияи њуќуќњои истеъмолкунандагон ва интихоби молу мањсулот вохўрињо гузаронида мешаванд.

Аз ин лињоз ба истеъмолкунандагон тавсия дода мешавад,ки дар ваќти харидорї намудани ин ё он намуди мањсулот, пеш аз њама, ба санаи истењсол, муњлати истеъмолї ва тарзи нигоњдории он эъти-бор дода, њамзамон аз фурўшандагон њуљљатњои тасдиќкунандаи сифат ва бехатарии мањсулотро талаб намуда, гирифтани чиптаи хазинавиро фаромўш насозанд. Ногуфта намонад, ки салома-тии њар як шахс дар дасти худи ўст.

Шералї Саид, котиби матбуотии МСМС ва НС-и виллояти Хатлон.

Ч а н д е п е ш м у о в и н и а в в а л и

котиби Палатаи љамъиятии Федератсияи Россия Владис-лав Гриб пешнињод намуд, ки фурўши нўшобањои ширини газдор ба кўдакони то 14 - сола манъ карда шавад. Ў дар як нома аз Сарвазири Федератсияи Руссия Дмитрий Медве-дев хоњиш намудааст,ки илова ба манъи фурўш дар рўи зарфњо огоњї аз хатари гирифторшавї ба бемории диабети ќанд, фарбењшавї ва дигар беморињоро таъкид намоянд.

Владислав Гриб мазмуни номаашро чунин шарњ додааст: «Ба фикри ман фурўши ин нўшокињоро дар мактабњо, ќањвахонањои кўдакона, шифохонањо ва муассисањои дигар, ки кўдакон онњоро дар ин љойњо бе назорати волидайн харида метавонанд, хеле мањдуд ё бењтараш тамоман манъ кардан лозим аст. Агар нўшокии ширини газдорро тез-тез ва ба миќдори зиёд истеъмол кунед, ба саломатиатон зарар мерасонад ва ба бемории фарбењшавї, диабети ќанд ва беморињои гуногуни меъда гирифтор мешавед.»

Ба гуфти Гриб чораи мазкур мањз ба муќобили ин ё он ширкат нигаронида нашудааст.

Њадаф аз ин чора пешгирии истеъмоли мањсулоти зарарнокест, ки дар кўдакон вобастагї (мўътод шудан, к а й ф ї ш у д а н ) - р о э љ о д к а р д а , билохира ба беморињои вазнин дучор месозанд.

Дар бораи зарари нўшобањои ш и р и н е , к и к а с р о б а х у д љ а л б месозанд, чанд сол боз муњаќќиќони соњаи тиб бонги изтироб мезананд. Чунончи, як гурўњ олимони соња аз чанд кишвари Аврупо тайи солиёни зиёд хосияти нўшобањои машњури тамѓаи Кола (пепси - кола, кока - к о л а ) - р о о м ў х т а , б а х у л о с а е омаданд,ки бардавом нўшидани ин нўшокињои ширин оќибати талх меорад.

Масалан, дуру дароз истеъмол намудани ин нўшокињо боиси суст шудани нерўи љинсии мардњо ва безурёт гаштани занњо мешудааст. Зеро дар замонњои ќадим «чормаѓзак кола» - ро ба љанговарони ќабилањои њиндуи Амрико медоданд. Хоидани кола ном чормаѓзак нерўи љинсиро суст карда, ба љанговарон имкон намедод,ки дар бораи шањватронї фикр кунанд.

Пас аз нўшидани Кола ширинии баробар ба 10 ќошуќ шакар фавран ба љисми инсон зарба мезанад. Танњо кислотаи фосфати таркиби нўшоба дар чунин њол пеши ќайќуниро мегирад. Вагарна дар њолати муќаррарї 10 ќошуќ шакар метавонад боиси ќайкунї гардад. Баъди 20 даќиќаи нўшидани кола миќдори инсулин дар хун баланд мешавад. Љигар ќандро ба чарб табдил медињад. Пас аз 40 даќиќа организм кофеини таркиби нўшобаи коларо ба худ љазб мекунад. Фишори хун баландтар мешавад, зеро љигар ќанди бештарро ба худ мегирад. Хоби кас парида, гавњара-ки чашм васеъ мешавад. Пас аз 45 даќиќа истењсоли њормони (гормони) «донамин», ки маркази кайфиятбарии майнаро бармеангезад, меафзояд. Ин гуна таъсиррасони-ро баъзе аз маводи мухаддир, аз љумла «њероин» њам доранд.

Баъди як соати истеъмоли нўшобаи кола кислотаи фосфор мубодилаи моддањоро бо роњи пайвастшавии калтсий, рўњ ва магний кофеин ба кор медарорад. Калтсий

аз устухон шуста шуда, онро заиф намуда, њамзамон элементњои зарурии калтсий, магний, рўњ ва натрий бо пешоб хориљ мегарданд.

Баробари бо охир расидани таъсири нўшобаи «кола» кас нороњатї њис мекунад. Лекин њамаи ин мегузарад, ба шарте, ки боз як истакони дигар нўшед. Аммо раванди дар боло зикршуда дубора такрор меёбад. Бо њамин сабаб њангоми як пиёла нўшидани нўшобаи кола майли нўшида-ни пиёлањои дигар бедор мешавад, ки маънии дилбастагї пайдо карданро дорад.

Мутахассисони Маркази тибби Њарварди Бостон (ИМА) чунин аќида доранд, ки нўшобањои ширини газдор (кола, фанта) хатари инкишофи беморињои музмин, аз ќабили диабети ќанд, беморињои дил ва саратонро зиёд менамоянд. Дар маљмўъ, нўшобањои ширини газдор њар сол сабаби марги 180000 нафар мегарданд.

Нўшобањои ширини газдор, махсусан, барои занони њомила зарари бештар доранд. Бо сабаби дар таркиби ин нўшобањо мављуд будани гази ангидриди карбон дар рўдањо бод љамъ шуда, метеоризм (дамиши шикам) пайдо мешавад. Дар шикам дард ва майли ќайќунї эњсос мегардад. Чунин таѓйирот дар љанин низ ба назар мерасад. Тавре дар боло таъкид намудем, истеъмоли нўшокињои ширини газдор боиси аз љисм берун шудани калтсий

мегардад. Њол он ки дар љисми зани њомиладор талабот нисбат ба калтсий рўз то рўз зиёд мешавад, чунки калтсий барои шаклгирии устухон ва системаи дилу рагњои љанин минерали муњим ба шумор меравад. Бо ин сабаб дар занони њомиладор зиёд масраф шудани калтсий ба инкишофи бемории «остеопороз» оварда мерасонад. Яъне дар њомиладорон хосияти з у д ш и к а н ш у д а н и у с т у х о н њ о

(стеклянная кость) пайдо мешавад.Њамчунин дар таркиби нўшобаи кола моддањое

мављуданд, ки фаъолнокии ферментњои меъдаю рўдаро суст мекунанд. Ин ферментњо барои њал кардани равѓан (чарб)-у крахмалњо, ки сабаби асосии фарбењшавианд, нињоят заруранд.

Фаъолона ва бидуни назорат истеъмол намудани обњои ширини газдор, ки дар таркибашон ба миќдори зиёд ќанд, рангкунандањои сунъї ва консервантњои хушбуйку-нанда доранд, аъзои палатаи љамъиятиро аз нуќтаи назари таъсири онњо ба саломатии ањолї нигарон кардааст.

Мо бояд он нўшокињоеро тарѓиб кунем, ки њадди аќал ба саломатї зарар нарасонад - омадааст дар мурољиати Владислав Гриб.

Зимни мусоњибањо духтурони экдокринологи љумњурї борњо таъкид кардаанд, ки барои пешгирии ављгирии бемории диабети ќанд аз истеъмоли нўшобањои ширини газдор бояд даст кашид. Барои шикастани ташнагї бењтараш аз нўшобањо, чолоб, шарбати зардолу, шафтолу, себу олуболу, хулул (хуч) ва ѓайра истифода бояд бурд. Ин шарбатњо, ки дар корхонањои љумњуриямон истењсол мешаванд манбаи витамину элементњои зарурї буда, ташнагиро хубтар мешикананд.

Сардори бахши НД дар МНМ Маркази Тољикстан-дарт дар вилояти Хатлон Љомањмад Элбегиев,

Директори Маркази ташаккули тарзи њаёти солими ноњияи Ёвон Абдузоир Холов.

Истеъмоли аз меъёр зиёди нўшобањои газдорба солимии инсон хатар эљод мекунад

Маслињати мутахассис>>

2726 №3 (65) май-июни 2016

данд. Вале чаро мо боз пойбанди воридоти об аз хориљи кишвар њастем? Магар обњои мо аз обњои дигар давлатњо камї доранд?

Тибќи маълумоти дастрасшуда, њоло дар њудуди Тољикистон беш аз 800 чашмаи шифобахш мављуд аст, вале бозори беруна дар дохили кишвар гарм аст.Тољикистон аз лињози захирањои об дар миќёси љањон мавќеи намоёнро касб мекунад. Махсусан, обњои сарду ташнашикан ва шифобахш, ки дар минтаќањои гуногуни кишвар хеле фаровонанд. Мардуми мањаллї дар бораи сарчашмањои табоба-тии он маълумот њам доранд. Ман ба истеъмолку-нандагон тавсия медињам, ки аз обњои сарду ташна-шикан ва шифобахши кишвар истеъмол намоянд, то саломатии онњо эмин нигоњ дошта шавад.

– Тамоюли ошкор намудани мањсулоти ѓайрис-тандартї нисбат ба солњои ќаблї дар кишвар афзоиш ёфт, сабаб дар чист ва аз аввали соли равон то кунун чї миќдор мањсулоти пастсифат ошкор гардид?

– Новобаста ба санљишу чорабинињои тарѓибо-тию фањмондадињии мутахассисони марказ њоло њам дар марказњои савдо, нуќтањои фурўш, бозорњо ва анборњои нигоњдории мањсулот баъзе аз соњиб-корону тољирон бемасъулиятию хунукназарї зоњир менамоянд, манфиати шахсии хешро боло-тар аз манфиати љомеа медонанд, дидаю дониста ба воридоту истењсол ва фурўши мањсулоти ѓайрис-тандартї машѓуланд,ки ислоњи онњо, пеш аз њама, ба њисси миллатдўстї, масъулият ва виљдони соњибкорону фурўшандагон вобаста аст.

Дар ин давра бањри таъмини њимояи њуќуќи истеъмолкунандагон 11 аризаи шифоњию хаттии шикоятии шањрвандон, ки мазмуни аксарияти онњо аз паст будани сифати мањсулот ва фиреби харидо-рон иборат мебошад, ба таври мусбат њалли худро ёфтанд. Бо назардошти пешгирии воридоти мањсулоти озуќавории бесифат ба бозори истеъ-молї ва њимояи њуќуќи истеъмолкунандагон дар натиљаи гузаронидани назорати давлатї миќдори калони мањсулоти гуногуни мўњлати истеъмолиа-шон гузашта ошкор шудааст. Дар ин давра дар озмоишгоњи ташхисии мањсулоти ѓизоии марказ аз рўи сифату бехатарї ва тамѓагузорї 8012 кг мањсу-лоти гуштї, 54 100 кг равѓани растанї, 300 кг мањсулоти макаронї, 121 дал нўшокињои спиртї,

1600 дал нўшокињои ѓайриспиртї, 321 кг мањсулоти ќаннодї, 100 кг мањсулоти ширї, 150 кг консервањо, 76 745 кг чой, 181 кг хамиртуруш (дрож), 34 кг моеи шустушўї ва дигар мањсулот, ки ќисми зиёдашон мањсулоти воридотї ба њисоб мераванд, ѓайристан-дартї дониста шуда, тибќи тартиби муќарраргар-дида нисбат ба соњибкорони воридкунандаи ин мањсулот тадбирњои маъмурї андешида шуданд.

– Боиси таассуф аст,ки њоло њам баъзе аз соњиб-корон барои фоидаи муфт ба даст овардан молу мањсулоти хатарнок ва ѓайристандартї ворид менамоянд. Дар марказњои савдо, нуќтањои фурўш, бозорњо ва анборњои нигоњдории мањсулот камбу-дию норасоињо ба чашм мерасанд. Дар мавриди мушоњида намудани чунин камбудињо мардум ба куљо мурољиат кунанд. Оё шумо телефони боварї доред?

– Имрўз баъзе аз соњибкорон барои фоидаи муфт ба даст овардан бемасъулиятї зоњир намуда, ба бозори истеъмолї молу мањсулоти хатарнок ва

ѓайристандартї ворид менамоянд. Маќомоти «Тољикстандарт» тариќи ВАО бо истеъмолку-нандагон корњои фањмондадињиро ба роњ монда-аст.

И л о в а б а р и н , с о м о н а и и н т е р н е т и и (www.standard.tj, e-mail: hatlonstandart@mail.ru) ва телефони боварии (83222) 3-61-71, 361-72, 2-83-16 доимо фаъоланд ва арзу шикояти шањрвандон-ро ќабул менамоянд.

Инчунин дар маљаллаи соњавии «Стандарт ва сифат» низ телефони боварии мо дарљ гардидааст ва гўшаи махсус барои истеъмолкунандагон мављуд аст.

Дар бозорњои минтаќа ва марказњои савдо овезањои «Тољикстандарт огоњ мекунад» насб карда шудаанд, ки њангоми харидории молу

мањсулот ва пайдо гардидани њолатњои бањсталаб ба маќомоти Агентии Тољикстандарт мурољиат намудани истеъмолкунандагон сабт шудааст.

– Дар ваќти харидани мањсулот ба истеъмолку-надагон чї тавсия медињед?

– Зикр кардан ба маврид аст,ки яке аз роњњои пешгирии вуруди молу мањсулоти ѓайристандартї ва њимояи бозори истеъмолї ин дар дасти худи истеъмолкунандагон мебошад. Вобаста ба ин, аз љониби мутахассисони ботаљрибаи марказ мунта-зам дар муассисањои тањсилоти олию миёнаи вилоят бањри баланд бардоштани савияи њуќуќњои истеъмолкунандагон ва интихоби молу мањсулот вохўрињо гузаронида мешаванд.

Аз ин лињоз ба истеъмолкунандагон тавсия дода мешавад,ки дар ваќти харидорї намудани ин ё он намуди мањсулот, пеш аз њама, ба санаи истењсол, муњлати истеъмолї ва тарзи нигоњдории он эъти-бор дода, њамзамон аз фурўшандагон њуљљатњои тасдиќкунандаи сифат ва бехатарии мањсулотро талаб намуда, гирифтани чиптаи хазинавиро фаромўш насозанд. Ногуфта намонад, ки салома-тии њар як шахс дар дасти худи ўст.

Шералї Саид, котиби матбуотии МСМС ва НС-и виллояти Хатлон.

Ч а н д е п е ш м у о в и н и а в в а л и

котиби Палатаи љамъиятии Федератсияи Россия Владис-лав Гриб пешнињод намуд, ки фурўши нўшобањои ширини газдор ба кўдакони то 14 - сола манъ карда шавад. Ў дар як нома аз Сарвазири Федератсияи Руссия Дмитрий Медве-дев хоњиш намудааст,ки илова ба манъи фурўш дар рўи зарфњо огоњї аз хатари гирифторшавї ба бемории диабети ќанд, фарбењшавї ва дигар беморињоро таъкид намоянд.

Владислав Гриб мазмуни номаашро чунин шарњ додааст: «Ба фикри ман фурўши ин нўшокињоро дар мактабњо, ќањвахонањои кўдакона, шифохонањо ва муассисањои дигар, ки кўдакон онњоро дар ин љойњо бе назорати волидайн харида метавонанд, хеле мањдуд ё бењтараш тамоман манъ кардан лозим аст. Агар нўшокии ширини газдорро тез-тез ва ба миќдори зиёд истеъмол кунед, ба саломатиатон зарар мерасонад ва ба бемории фарбењшавї, диабети ќанд ва беморињои гуногуни меъда гирифтор мешавед.»

Ба гуфти Гриб чораи мазкур мањз ба муќобили ин ё он ширкат нигаронида нашудааст.

Њадаф аз ин чора пешгирии истеъмоли мањсулоти зарарнокест, ки дар кўдакон вобастагї (мўътод шудан, к а й ф ї ш у д а н ) - р о э љ о д к а р д а , билохира ба беморињои вазнин дучор месозанд.

Дар бораи зарари нўшобањои ш и р и н е , к и к а с р о б а х у д љ а л б месозанд, чанд сол боз муњаќќиќони соњаи тиб бонги изтироб мезананд. Чунончи, як гурўњ олимони соња аз чанд кишвари Аврупо тайи солиёни зиёд хосияти нўшобањои машњури тамѓаи Кола (пепси - кола, кока - к о л а ) - р о о м ў х т а , б а х у л о с а е омаданд,ки бардавом нўшидани ин нўшокињои ширин оќибати талх меорад.

Масалан, дуру дароз истеъмол намудани ин нўшокињо боиси суст шудани нерўи љинсии мардњо ва безурёт гаштани занњо мешудааст. Зеро дар замонњои ќадим «чормаѓзак кола» - ро ба љанговарони ќабилањои њиндуи Амрико медоданд. Хоидани кола ном чормаѓзак нерўи љинсиро суст карда, ба љанговарон имкон намедод,ки дар бораи шањватронї фикр кунанд.

Пас аз нўшидани Кола ширинии баробар ба 10 ќошуќ шакар фавран ба љисми инсон зарба мезанад. Танњо кислотаи фосфати таркиби нўшоба дар чунин њол пеши ќайќуниро мегирад. Вагарна дар њолати муќаррарї 10 ќошуќ шакар метавонад боиси ќайкунї гардад. Баъди 20 даќиќаи нўшидани кола миќдори инсулин дар хун баланд мешавад. Љигар ќандро ба чарб табдил медињад. Пас аз 40 даќиќа организм кофеини таркиби нўшобаи коларо ба худ љазб мекунад. Фишори хун баландтар мешавад, зеро љигар ќанди бештарро ба худ мегирад. Хоби кас парида, гавњара-ки чашм васеъ мешавад. Пас аз 45 даќиќа истењсоли њормони (гормони) «донамин», ки маркази кайфиятбарии майнаро бармеангезад, меафзояд. Ин гуна таъсиррасони-ро баъзе аз маводи мухаддир, аз љумла «њероин» њам доранд.

Баъди як соати истеъмоли нўшобаи кола кислотаи фосфор мубодилаи моддањоро бо роњи пайвастшавии калтсий, рўњ ва магний кофеин ба кор медарорад. Калтсий

аз устухон шуста шуда, онро заиф намуда, њамзамон элементњои зарурии калтсий, магний, рўњ ва натрий бо пешоб хориљ мегарданд.

Баробари бо охир расидани таъсири нўшобаи «кола» кас нороњатї њис мекунад. Лекин њамаи ин мегузарад, ба шарте, ки боз як истакони дигар нўшед. Аммо раванди дар боло зикршуда дубора такрор меёбад. Бо њамин сабаб њангоми як пиёла нўшидани нўшобаи кола майли нўшида-ни пиёлањои дигар бедор мешавад, ки маънии дилбастагї пайдо карданро дорад.

Мутахассисони Маркази тибби Њарварди Бостон (ИМА) чунин аќида доранд, ки нўшобањои ширини газдор (кола, фанта) хатари инкишофи беморињои музмин, аз ќабили диабети ќанд, беморињои дил ва саратонро зиёд менамоянд. Дар маљмўъ, нўшобањои ширини газдор њар сол сабаби марги 180000 нафар мегарданд.

Нўшобањои ширини газдор, махсусан, барои занони њомила зарари бештар доранд. Бо сабаби дар таркиби ин нўшобањо мављуд будани гази ангидриди карбон дар рўдањо бод љамъ шуда, метеоризм (дамиши шикам) пайдо мешавад. Дар шикам дард ва майли ќайќунї эњсос мегардад. Чунин таѓйирот дар љанин низ ба назар мерасад. Тавре дар боло таъкид намудем, истеъмоли нўшокињои ширини газдор боиси аз љисм берун шудани калтсий

мегардад. Њол он ки дар љисми зани њомиладор талабот нисбат ба калтсий рўз то рўз зиёд мешавад, чунки калтсий барои шаклгирии устухон ва системаи дилу рагњои љанин минерали муњим ба шумор меравад. Бо ин сабаб дар занони њомиладор зиёд масраф шудани калтсий ба инкишофи бемории «остеопороз» оварда мерасонад. Яъне дар њомиладорон хосияти з у д ш и к а н ш у д а н и у с т у х о н њ о

(стеклянная кость) пайдо мешавад.Њамчунин дар таркиби нўшобаи кола моддањое

мављуданд, ки фаъолнокии ферментњои меъдаю рўдаро суст мекунанд. Ин ферментњо барои њал кардани равѓан (чарб)-у крахмалњо, ки сабаби асосии фарбењшавианд, нињоят заруранд.

Фаъолона ва бидуни назорат истеъмол намудани обњои ширини газдор, ки дар таркибашон ба миќдори зиёд ќанд, рангкунандањои сунъї ва консервантњои хушбуйку-нанда доранд, аъзои палатаи љамъиятиро аз нуќтаи назари таъсири онњо ба саломатии ањолї нигарон кардааст.

Мо бояд он нўшокињоеро тарѓиб кунем, ки њадди аќал ба саломатї зарар нарасонад - омадааст дар мурољиати Владислав Гриб.

Зимни мусоњибањо духтурони экдокринологи љумњурї борњо таъкид кардаанд, ки барои пешгирии ављгирии бемории диабети ќанд аз истеъмоли нўшобањои ширини газдор бояд даст кашид. Барои шикастани ташнагї бењтараш аз нўшобањо, чолоб, шарбати зардолу, шафтолу, себу олуболу, хулул (хуч) ва ѓайра истифода бояд бурд. Ин шарбатњо, ки дар корхонањои љумњуриямон истењсол мешаванд манбаи витамину элементњои зарурї буда, ташнагиро хубтар мешикананд.

Сардори бахши НД дар МНМ Маркази Тољикстан-дарт дар вилояти Хатлон Љомањмад Элбегиев,

Директори Маркази ташаккули тарзи њаёти солими ноњияи Ёвон Абдузоир Холов.

Истеъмоли аз меъёр зиёди нўшобањои газдорба солимии инсон хатар эљод мекунад

Маслињати мутахассис>>

2928 №3 (65) май-июни 2016

Аз ќадимулайём, аз даври куњан гањвораи илму маърифат, фарњанг, санъат ва дин дар сарзамини Мовароуннањр таљлил ёфта ба камолот расида, инкишоф ёфтааст.

Дар давраи давлатдории сулолаи Сомониён асри 1Х, Темуридњо асри Х1V–ХV ва баъдан то инкилоби Октябр дар ин сарзамин ва Осиёи Маркази тараќкиё-ти илму маърифат, фарњанг, санъат ва дин бараъло бачашм намоён аст. Алалхусус ривољ ва равнаќи санъати меъморї ва шањрсозї дар ин минтаќа бењамто мебошад.

Санъати бебањо ва нотакрор дар ёдгорињои меъмории таърихии шањрњои Самарќанд, Бухоро, Хива, Панљакент, Хўљанд, Истаравшан, ки таърихи, њазорсолањоро дорост то даври мо боќї мондааст ва то њол бинандаро мафтун месозад.

Завќи баланди эљодии бунёдкорони ин муљассама-њои таърих моро мафтун месозанд.

Бале дуруст аст, ки мањорати санъати меъмории њазорсола, њоло њамчун мањорат ва истеъдоди нотакрори халќи тољик мањсулоти дастии халќї муаррифї мегардад. Бешак рост аст, зеро устоњои моњир ва машњури замони худ њазорсолањо касби устодони худро посдошта ба он чизи нав ё навоварие аз мањорати худ зам намуда, онро сайќал дода, боз ба шогирдони худ омўзондаанд. Њамин аст, ки мањорат ва мактаби бузурги санъати меъмории тољикон муддати тўлонии њазорсолањо барабас, ба ќаъри таърих фурў нарафт ва он то замони мо бо шакли аслии худ боќї мондааст. Хусусан санъати кандакорї ва наќќошї дар чўб сангтарошї, хаттотї, меъморї,

шањрсозї, њаккоќї, ороишкорї, косибї, кулолгарї тољиконро аз он давр то њозир дар тамоми љањон машњур намудааст. Устоњои кандакор, наќќош ва меъмори халќи тољик асрњои Х111-Х1V дар сохтмон-њои иншоотњои Осиёи Миёна ва Марказї ширкат варзидаанд.

Мутаассифона солњои 1866-1917 давраи истилои Осиёи Миёна аз тарафи ќўшунњои подшоњии Русия, давраи мустамликадории Руссия ва баъдан, давраи инќилоби Октябр, таъсиси давлати абарќудрати СССР, то солњои 30-и асри Х1Х, то ташкилёбии љумњурии АССР Тољикистон, соли 1924 ва баъдан РСС Тољикистон соли 1929 - то солњои 1930 фарњанги ѓании њалќи тољик, санъати кандакорї ва наќќошї дар чўб сангтарошї, хаттотї, меъморї, шањрсозї, њаккоќї, ороишкорї, косибї, кулолгарї тољикон, олимон, шоирон ва нависандагони шинохта ва бузурги тољикон, ба фаромўшї дода шуда, санъати баланди меъморї ва шањрсозии тољикон ба биноњои «похса», «гилї», «похсадевор» ташбењ дода шуданд.

Њол он, ки ин устоњо бо маърифат ва илми масо-лењшиносї (материаловидение), истифодаи масолењи чўбї ва хелњои дарахт, оњангарї, истифодаи хелњои гуногуни гил, сохтан ва пухтани хишт, истифодаи семент, геометрия, математика, наќќошї, санъати меъморї, шањрсозї хело хуб шинос ва бархурдор буданд. Ќолаб, раванди муайяни сохтмонсозиро доштанд ва онро ба пуррагї риоя мекарданд- яъне он давр стандарти сохтмонро, ки дар ин минтаќа љорї буд риоя мекарданд.

Њазорњо сол пеш халќи тољик, устоњои варзидаи он замон айнан бо ин раванд бино месохтанд ва аз масолењи сохтмонии дар даст дошта оќилона ва сарфакорона истифода мебурданд. Масолењи сохтмоние, ки дар сарзамини тољикон он замон фаровон буд дарахт, гил ва ганљ бањисоб мерафт, ба ин нигоњ накарда њазорсолањо пеш дар ин сарзамин хишт ва хокаи семент дар сохтмон васеъ истифода мешуд. Аз њама аљоиб он аст, ки сифати сохтмон мустањкамии бино ва иншоот, ки чандин њазорсолањо пеш сохта шудаанд, то њол ба талаботњои техникї, ё чї тавре, ки дар замони њозира мегўянд ба талаботи стандартњои љањонї мутобиќат мекунанд ва то њол арзи вуљуд доранд.

Њангоми сохтмони бино усто аввал майдони сохтмонро омода месохт ва онро дар мавзеъ ќайд намуда, баъдан майдонро њамвор ва дар он (котло-ван) кофта онро бо об пур мекард. Пас аз муайян намудани шоридан ва мустањкамии (фуруравии) замини бино, барои пойдевор хандаќ кофта бо санг пойдевори биноро мебардошт, боистифода аз обтарозу шоќил хамвории пойдевор санљида мешуд. Баъдан ба болои пойдевор аз дарахтсанљи чорпањлу устувор ва мустањкам гузошта мешуд, ки онњо боњам бо воситаи њалќаи (скоба) оњанин ба њам пайваст ва мустањкам ќайд карда мешудааст.

Асоси каркаси бино бо воситаи сутунњои чубии чорпањлў бардошташуда ба болои сутун синчина яъне элементи синчи бом мустањкам гузошта мешуд он низ боњалќа (скоба) мустањкам ба њам пайваст карда мешуд.

Санъат, фарњанг ва мањорати меъмории тољиконЉойи холигии, дару тиреза, шумораи њуљрањо,

долон бо розигии соњиби бино муайян мегардид ва дар наќшаи хона дароварда мешуд, дар ва тирезањо симметри љойгир кардашуда, сутунњои иловагї бо риояи њаммаи талаботњои техникии сохтмон, барои таъмини мустањкамии бино гузошта мешуданд.

Њамин тавр тамоми элементњои асосї ва хурдта-рини бино босутун, синчќайд карда мешуд, санъат ва техникаи сохтмон ба дараљае таракќї дошт, ки њатто тоќчањои дохили њуљра, ки барои гузоштани китоб, асбобњои рўзгор, љойи љевон (шкаф) барои сару либос ва кўрпаю кўрпачањо босутун ва синљњо мустањкам ва ќайд карда мешуданд.

Дар сохтмон барои пайвасти синљ ва сутунњо мех ќариб истифода карда намешуд элементњои пайвас-ткунанда скоба ва шифти чўбї буданд, њол он, ки асбоби асосии сохтмон ин табар, арра, теша, ранда, искана, обтарозу, кунљченкунанда, метр ва арѓамчин ба шумор мерафтанд.

Њангоми кофтукови археологї дар Юнони Ќадим (амфитеатр, одеон ва ѓайра) таърихшиносон чунин пайвасти сутуни сангї ва синљи сангинро муайян намуданд.

Пас барои пешгирии пўсидани сутун ва синчњо каркаси чубии бино бо мањлулњои муњофизаткунанда ранг карда мешуданд, шифти боми хона бо элемен-тњои кандакорї оро дода мешуд, ки он њам симметрї буда њар як элемент ченаки якхела дошт.

Пас аз он девори бино, иншоот бо њудуди сутун ва синљњо бардошта мешуд. Барои девор хишти гилин ё кулўхи гилин,ки онњо њам боталабот ва риояи раванди технологии махсус ва муайян сохта мешу-данд, истифода мешуд. Лой барои рехтани хишт ва кулўх ботехнологияи муайян бо истифода ва илова намудани ба хамираи лой пашми буз гўсфанд, буз ва кањ то тайёршавии гил аз ду то як моњ омода карда мешуд. Хамираи гил то ин муддат чандин маротиба ошурда ва бо пой сум зада мешуд, то он њолате ки усто ба тайёрии он боварї њосил намуда ва барои рехтани хишт ё кулўх иљозат медод.

Девори биноро бо гил андова мекарданд. Барои тайёр намудани хамираи гилин, ки бо он девори биноро андова мекарданд чунин технология омода-созї бо истифода аз гил, гаљ ва гулњои рангоранг, дар баъзе њолатњои махсус, њангоми сохтани бино ё иншоот, ки талаботи сифат ва мустањкамиаш баланд буд, тухм низ истифода мешуд.

Дар ин хусус академик, шодравон Ањрор Мухто-ров, доктори илмњои таърих дар асари худ «Таърихи Уро-теппа» чунин овардаанд:

Дар давраи њукмронии Темурињо, дар ОсиёиМиё-на тахмин моњи сафар соли 900 њиљрї (1-29 ноябри соли 1494) аз асри IХ то ХVIII, дар шањрњои калонта-рини ин минтаќа ба монанди Панљакент, Ўро-Теппа, Хўљанд, Тошкент, Кўќанд, Фалѓар, инчунин шањ-рњои дар роњи абрешим љойгардида, Њокими минта-ќа Њокимияти маъмурии идоракунии худро дошта-аст. Аз даври њукмронии Султон Мањмуд сулолаи Темурињо дар идораи ќозиёт барои таъмини назора-ти сифати сохтмон, мўњлати иљрои сохтмон, мустањ-ками ва зебоии он, таъмири мадраса, масљид, маќба-ра ва инчунин назорат оиди риоя ва дуруст истифода-барии воситањо ченак дар сохтмон ва бозор шахсони мутассадї арбобон ва муњтасибон таъин мешуданд, ки назорати фаъолияти онњоро идораи ќозиёт ё ќозикалон ба ўњда доштааст.

Раванди технологии сохтмони бино ва иншоот,

тибќи талаботи меъёрњои техникии сохтмон аз якчанд марњила иборат мебошад, ба монанди: интихоби минтаќа ва мавзеъ, омодасозии лоињаи сохтмон ва наќша, интихоби масолењи сохтмон, таъмини сохтмон бо масолењ, њисоби нишондињанда-њои техникї – иќтисодии сохтмон ва иљрои наќша ва мўњлати худи сохтмон.

Дар давраи шуравї стандарти сохтмони бино ва иншоот аз сохтмони мамлакатњои капиталистї фарќият дошт. Њамаи мањсулот ва маводи сохтмон дар заводњои алоњидаи махсус гардонидашуда - (ДСК) комбинати масолењи хонасозї тайёр карда мешуд ва баъдан он дар майдони сохтмон ба њам васл мегардид. Дар мамлакатњои системаи капиталистї, мисли сохтмонњои замони њозира њамаи равандњои технологии сохтмон, дар майдони сохтмон сурат гирифта иљро мегардид.

Сохтмон зина ба зина: аз тайёр намудани пойдево-ри бино (фундамент) то сохтани ошёнаи нињоии бино, дар майдони сохтмон сурат мегирад, аммо асоси он истифодаи масолењи сохтмонї - арматура ва мањлули сохтмон (бетон) бетаѓйир мондааст – яъне каркаси бино бо арматура зина ба зина бардошта мешавад ва бо бетон рўйпуш мегардад, холигии байни сутунде-ворњои сохташуда бо хишт ё дигар масолењи бетони пўшида мешавад.

Бобоев Д.М. - муаллими калони Донишгоњи техникии Тољикистон, Боймадзода А. - мудири

шуъбаи СВ, Агентии Тољикстандарт, Азимов Х.Њ. - муаллими калони Донишгоњи техникии Тољикистон, Мирзоалиев А.М. –

ассистенти Донишгоњи техникии Тољикистон.

Гувоњи таърих

2928 №3 (65) май-июни 2016

Аз ќадимулайём, аз даври куњан гањвораи илму маърифат, фарњанг, санъат ва дин дар сарзамини Мовароуннањр таљлил ёфта ба камолот расида, инкишоф ёфтааст.

Дар давраи давлатдории сулолаи Сомониён асри 1Х, Темуридњо асри Х1V–ХV ва баъдан то инкилоби Октябр дар ин сарзамин ва Осиёи Маркази тараќкиё-ти илму маърифат, фарњанг, санъат ва дин бараъло бачашм намоён аст. Алалхусус ривољ ва равнаќи санъати меъморї ва шањрсозї дар ин минтаќа бењамто мебошад.

Санъати бебањо ва нотакрор дар ёдгорињои меъмории таърихии шањрњои Самарќанд, Бухоро, Хива, Панљакент, Хўљанд, Истаравшан, ки таърихи, њазорсолањоро дорост то даври мо боќї мондааст ва то њол бинандаро мафтун месозад.

Завќи баланди эљодии бунёдкорони ин муљассама-њои таърих моро мафтун месозанд.

Бале дуруст аст, ки мањорати санъати меъмории њазорсола, њоло њамчун мањорат ва истеъдоди нотакрори халќи тољик мањсулоти дастии халќї муаррифї мегардад. Бешак рост аст, зеро устоњои моњир ва машњури замони худ њазорсолањо касби устодони худро посдошта ба он чизи нав ё навоварие аз мањорати худ зам намуда, онро сайќал дода, боз ба шогирдони худ омўзондаанд. Њамин аст, ки мањорат ва мактаби бузурги санъати меъмории тољикон муддати тўлонии њазорсолањо барабас, ба ќаъри таърих фурў нарафт ва он то замони мо бо шакли аслии худ боќї мондааст. Хусусан санъати кандакорї ва наќќошї дар чўб сангтарошї, хаттотї, меъморї,

шањрсозї, њаккоќї, ороишкорї, косибї, кулолгарї тољиконро аз он давр то њозир дар тамоми љањон машњур намудааст. Устоњои кандакор, наќќош ва меъмори халќи тољик асрњои Х111-Х1V дар сохтмон-њои иншоотњои Осиёи Миёна ва Марказї ширкат варзидаанд.

Мутаассифона солњои 1866-1917 давраи истилои Осиёи Миёна аз тарафи ќўшунњои подшоњии Русия, давраи мустамликадории Руссия ва баъдан, давраи инќилоби Октябр, таъсиси давлати абарќудрати СССР, то солњои 30-и асри Х1Х, то ташкилёбии љумњурии АССР Тољикистон, соли 1924 ва баъдан РСС Тољикистон соли 1929 - то солњои 1930 фарњанги ѓании њалќи тољик, санъати кандакорї ва наќќошї дар чўб сангтарошї, хаттотї, меъморї, шањрсозї, њаккоќї, ороишкорї, косибї, кулолгарї тољикон, олимон, шоирон ва нависандагони шинохта ва бузурги тољикон, ба фаромўшї дода шуда, санъати баланди меъморї ва шањрсозии тољикон ба биноњои «похса», «гилї», «похсадевор» ташбењ дода шуданд.

Њол он, ки ин устоњо бо маърифат ва илми масо-лењшиносї (материаловидение), истифодаи масолењи чўбї ва хелњои дарахт, оњангарї, истифодаи хелњои гуногуни гил, сохтан ва пухтани хишт, истифодаи семент, геометрия, математика, наќќошї, санъати меъморї, шањрсозї хело хуб шинос ва бархурдор буданд. Ќолаб, раванди муайяни сохтмонсозиро доштанд ва онро ба пуррагї риоя мекарданд- яъне он давр стандарти сохтмонро, ки дар ин минтаќа љорї буд риоя мекарданд.

Њазорњо сол пеш халќи тољик, устоњои варзидаи он замон айнан бо ин раванд бино месохтанд ва аз масолењи сохтмонии дар даст дошта оќилона ва сарфакорона истифода мебурданд. Масолењи сохтмоние, ки дар сарзамини тољикон он замон фаровон буд дарахт, гил ва ганљ бањисоб мерафт, ба ин нигоњ накарда њазорсолањо пеш дар ин сарзамин хишт ва хокаи семент дар сохтмон васеъ истифода мешуд. Аз њама аљоиб он аст, ки сифати сохтмон мустањкамии бино ва иншоот, ки чандин њазорсолањо пеш сохта шудаанд, то њол ба талаботњои техникї, ё чї тавре, ки дар замони њозира мегўянд ба талаботи стандартњои љањонї мутобиќат мекунанд ва то њол арзи вуљуд доранд.

Њангоми сохтмони бино усто аввал майдони сохтмонро омода месохт ва онро дар мавзеъ ќайд намуда, баъдан майдонро њамвор ва дар он (котло-ван) кофта онро бо об пур мекард. Пас аз муайян намудани шоридан ва мустањкамии (фуруравии) замини бино, барои пойдевор хандаќ кофта бо санг пойдевори биноро мебардошт, боистифода аз обтарозу шоќил хамвории пойдевор санљида мешуд. Баъдан ба болои пойдевор аз дарахтсанљи чорпањлу устувор ва мустањкам гузошта мешуд, ки онњо боњам бо воситаи њалќаи (скоба) оњанин ба њам пайваст ва мустањкам ќайд карда мешудааст.

Асоси каркаси бино бо воситаи сутунњои чубии чорпањлў бардошташуда ба болои сутун синчина яъне элементи синчи бом мустањкам гузошта мешуд он низ боњалќа (скоба) мустањкам ба њам пайваст карда мешуд.

Санъат, фарњанг ва мањорати меъмории тољиконЉойи холигии, дару тиреза, шумораи њуљрањо,

долон бо розигии соњиби бино муайян мегардид ва дар наќшаи хона дароварда мешуд, дар ва тирезањо симметри љойгир кардашуда, сутунњои иловагї бо риояи њаммаи талаботњои техникии сохтмон, барои таъмини мустањкамии бино гузошта мешуданд.

Њамин тавр тамоми элементњои асосї ва хурдта-рини бино босутун, синчќайд карда мешуд, санъат ва техникаи сохтмон ба дараљае таракќї дошт, ки њатто тоќчањои дохили њуљра, ки барои гузоштани китоб, асбобњои рўзгор, љойи љевон (шкаф) барои сару либос ва кўрпаю кўрпачањо босутун ва синљњо мустањкам ва ќайд карда мешуданд.

Дар сохтмон барои пайвасти синљ ва сутунњо мех ќариб истифода карда намешуд элементњои пайвас-ткунанда скоба ва шифти чўбї буданд, њол он, ки асбоби асосии сохтмон ин табар, арра, теша, ранда, искана, обтарозу, кунљченкунанда, метр ва арѓамчин ба шумор мерафтанд.

Њангоми кофтукови археологї дар Юнони Ќадим (амфитеатр, одеон ва ѓайра) таърихшиносон чунин пайвасти сутуни сангї ва синљи сангинро муайян намуданд.

Пас барои пешгирии пўсидани сутун ва синчњо каркаси чубии бино бо мањлулњои муњофизаткунанда ранг карда мешуданд, шифти боми хона бо элемен-тњои кандакорї оро дода мешуд, ки он њам симметрї буда њар як элемент ченаки якхела дошт.

Пас аз он девори бино, иншоот бо њудуди сутун ва синљњо бардошта мешуд. Барои девор хишти гилин ё кулўхи гилин,ки онњо њам боталабот ва риояи раванди технологии махсус ва муайян сохта мешу-данд, истифода мешуд. Лой барои рехтани хишт ва кулўх ботехнологияи муайян бо истифода ва илова намудани ба хамираи лой пашми буз гўсфанд, буз ва кањ то тайёршавии гил аз ду то як моњ омода карда мешуд. Хамираи гил то ин муддат чандин маротиба ошурда ва бо пой сум зада мешуд, то он њолате ки усто ба тайёрии он боварї њосил намуда ва барои рехтани хишт ё кулўх иљозат медод.

Девори биноро бо гил андова мекарданд. Барои тайёр намудани хамираи гилин, ки бо он девори биноро андова мекарданд чунин технология омода-созї бо истифода аз гил, гаљ ва гулњои рангоранг, дар баъзе њолатњои махсус, њангоми сохтани бино ё иншоот, ки талаботи сифат ва мустањкамиаш баланд буд, тухм низ истифода мешуд.

Дар ин хусус академик, шодравон Ањрор Мухто-ров, доктори илмњои таърих дар асари худ «Таърихи Уро-теппа» чунин овардаанд:

Дар давраи њукмронии Темурињо, дар ОсиёиМиё-на тахмин моњи сафар соли 900 њиљрї (1-29 ноябри соли 1494) аз асри IХ то ХVIII, дар шањрњои калонта-рини ин минтаќа ба монанди Панљакент, Ўро-Теппа, Хўљанд, Тошкент, Кўќанд, Фалѓар, инчунин шањ-рњои дар роњи абрешим љойгардида, Њокими минта-ќа Њокимияти маъмурии идоракунии худро дошта-аст. Аз даври њукмронии Султон Мањмуд сулолаи Темурињо дар идораи ќозиёт барои таъмини назора-ти сифати сохтмон, мўњлати иљрои сохтмон, мустањ-ками ва зебоии он, таъмири мадраса, масљид, маќба-ра ва инчунин назорат оиди риоя ва дуруст истифода-барии воситањо ченак дар сохтмон ва бозор шахсони мутассадї арбобон ва муњтасибон таъин мешуданд, ки назорати фаъолияти онњоро идораи ќозиёт ё ќозикалон ба ўњда доштааст.

Раванди технологии сохтмони бино ва иншоот,

тибќи талаботи меъёрњои техникии сохтмон аз якчанд марњила иборат мебошад, ба монанди: интихоби минтаќа ва мавзеъ, омодасозии лоињаи сохтмон ва наќша, интихоби масолењи сохтмон, таъмини сохтмон бо масолењ, њисоби нишондињанда-њои техникї – иќтисодии сохтмон ва иљрои наќша ва мўњлати худи сохтмон.

Дар давраи шуравї стандарти сохтмони бино ва иншоот аз сохтмони мамлакатњои капиталистї фарќият дошт. Њамаи мањсулот ва маводи сохтмон дар заводњои алоњидаи махсус гардонидашуда - (ДСК) комбинати масолењи хонасозї тайёр карда мешуд ва баъдан он дар майдони сохтмон ба њам васл мегардид. Дар мамлакатњои системаи капиталистї, мисли сохтмонњои замони њозира њамаи равандњои технологии сохтмон, дар майдони сохтмон сурат гирифта иљро мегардид.

Сохтмон зина ба зина: аз тайёр намудани пойдево-ри бино (фундамент) то сохтани ошёнаи нињоии бино, дар майдони сохтмон сурат мегирад, аммо асоси он истифодаи масолењи сохтмонї - арматура ва мањлули сохтмон (бетон) бетаѓйир мондааст – яъне каркаси бино бо арматура зина ба зина бардошта мешавад ва бо бетон рўйпуш мегардад, холигии байни сутунде-ворњои сохташуда бо хишт ё дигар масолењи бетони пўшида мешавад.

Бобоев Д.М. - муаллими калони Донишгоњи техникии Тољикистон, Боймадзода А. - мудири

шуъбаи СВ, Агентии Тољикстандарт, Азимов Х.Њ. - муаллими калони Донишгоњи техникии Тољикистон, Мирзоалиев А.М. –

ассистенти Донишгоњи техникии Тољикистон.

Гувоњи таърих

30

Маљаллаи илмию истењсолї ва иттилоотии

Тољикстандарт аз моњи декабри соли 2003-юм

нашр мешавад.

Муассис:ТОЉИКСТАНДАРТ

Сармуњаррир:

Мурод Ашўров

Њайати мушовара:И. Ќурбониён,

Н. Шоев, М. Олимзода,И. Вализода, К. Саидзода,Љ. Рањимзода, А. Рањимзода,

Д. Пирназарзода, Ќ. Ќиличбеков.

Њайати тањрир:Улуѓбек Абдуллоев,

Саидтољиддин Мавлонов,Њабиба МањкамоваФирдавс Назаров,Фарњод Рањимов

Маљалла дар Вазорати фарњанги Љумњурии Тољикистон тањти №629 аз 14 ноябри соли 2003 номнавис шуда, бо забонњои тољикї ва русї дар ду моњ як маротиба чоп мешавад.

Нашри маводи маљалла бе иљозати Идора манъ аст.

Нишонаи идора: 734018, ш. Душан-бе, кўч. Н. Ќарабоев 42/2, тел: 233-68-69, 233-90-47.

МСМС ва НС Суѓд Суроѓа: ш.Хуљанд, кўчаи Ленин 47.Телефони боварї: 8-34-22-408-73

E-mail: sugdstandard@mail.ru

МСМС ва НС ХатлонСуроѓа: ш.Ќўрѓонтеппа, кўчаи Вањдат 23.Телефони боварї: 361-71, 361-68, 283-16

E-mail: hatlonstandard@mail.ru

РСМС ва НС ВМКБСуроѓа: ш.Хоруѓ

Телефони боварї: 900-55-04-99

РСМС ва НС КўлобСуроѓа: ш. Кўлоб

Телефони боварї: 98-888-17-70

Ба чопаш 04.07.2016 имзо шуд. Андозаи 160х84 / . Чопи офсет. Коѓази љилодор. 8

Теъдод 2240 нусха. Супориши №59.

Маљалла дар матбааиЉДММ “Андалеб Р” нашр шудааст.

734036, ш. Душанбе, кўчаи Р. Набиев, 218.Тел: (+992 37) 233-17-17.E-mail: andaleb.r@mail.ru

Забон донї – љањон донї(Давомаш. Аввалаш дар шуморањои № 1, 2, 2016 с.)

Дарси 3.Овоз ва њарфи H h

Њарфи H h эйч њангоми талаффуз овози њ-ро медињад. Њам навишт ва њам хондани он дар матн нисбатан осон аст.

Hammer ['hæmə] – њама – болѓача – молотокHot [hدt] – њот – сўзан – горячий

House [haus] – њаус – хона – домHunter [hλntə] – њанта

– шикорчї - охотник

Овоз ва њарфи I iЊарчанд номи маъму-

ли ин њарф I i – ай бошад њам, на њамеша бо чунин ном талаффуз меёбад. Мавридњои истифодаба-рии њарфи «Ай» чуни-нанд:

А г а р п а c а з њ а р ф и «Ай» як њарфи њамсадо ва як садонок ояд, ин њарф њамчун «Ай» талаффуз мешавад.

Hid [haid] – њайд – руст кардан - прятатьFine [fain] – файн – хушрўй - прекрасныйLike [ləik] – лайк – наѓз дидан – нравитьсяЊамчунин њарфи I пеш аз таркиби њарфњои “LD”, “ND”, “GH”

низ њамчун «ай» талаффуз меёбад.Child [tςaild] – чайлд – кўдак - ребёнокWild [wəild] – вайлд – вањшї - дикийKind [kaind] – кайнд – мењрубон – добрыйДар мавриди дигар агар пас аз њарфи I як њарфи њамсадо ва ё ду

њарфи њамсадо паи њам оянд, њарфи «ай» њамчун «и» талаффуз мешавад.

Is [iz] – из – аст - естьIll [il]ил – касал - больнойMilk [milk] – милк – шир – молокоАгар њарфи I баъди њамсадо ва пеш аз њарфи “R” (р) ояд, дар

якљоягї бо он (яъне бо њарфи R) «йў» талаффуз мешавад.Bird [bə:d] – бйў:д – парранда - птицаGirl [gə:l] – чйў:л – духтар - девочкаShirt [ς ə:t] – шйў:т – курта – рубашкаСупориш: чор лањзаи истифодабарии њарфи «Ай» I i-ро аз ёд

кунед.

Овоз ва њарфи J jНоми њарфи “Љей” буда, њангоми хондан як тарзи талаффуз –

“Љ” дорад.Jam [dæm] – љэм – мураббо - вареньеJob [dدb] – љоб – кор - работаJump [dλmp] – љамп – љањидан – прыгать

Овоз ва њарфи K kЊарфи “Кей” як мавриди талаффуз дошта “К” хонда мешавад.Kid [kid] - кид – бўзича - козлёнокBook [buk] – бук – китоб – книгаRake [reik] – рейк – хаскашак – грабли

1. АЛИФБО ТАРТИБ ВА НОМИ ЊАРФЊО1) Алифбои забони тољикї 35 њарф дорад:

Аа Бб Вв Гг Ѓѓ Дд Ее Ёё Жж Зз Ии Їїа бэ вэ гэ ѓэ дэ йэ йо жэ зэ и (и-и

дароз)Йй Кк Ќќ Лл Мм Нн Оо Пп Рр Сс Тт Ууйот ка ќэ эл эм эн о пэ эр эс тэ уЎў Фф Хх Њњ Чч Љљ Шш Ъъ Ээ Юю Яя(у-и эф ха њэ чэ љэ ша сакта э йу йадароз)

2. ИМЛОИ САДОНОКЊО2) Њарфњои а, о, у дар оѓоз, байн ва анљоми

калима навишта мешаванд: абр, бањор, замон, хона, дара; об, овоз, бол, бод, доро, тавоно; умед, усто, бузург, суруд, бозу, гесу, неру, абру ва ѓ.

Эзоњ. Дар анљоми калимањои решагии зерин бо риояи меъёри таърихї у навишта мешавад: бону, зону, неку, пањлу, олу, орзу, дору, оњу, аду ва ѓ.

3) Њарфи и дар оѓоз ва байни калима навишта мешавад: истгоњ, иншо, дил, нигоњва ѓ.

4) Њарфи и дар анљоми калима дар мавридњои зерин навишта мешавад:

а) њамчун изофат: кишвари сарсабз, шањрванди Тољикистон, сари кўњи баланд ва ѓ.;

б) дар пешояндњои барои, баъди, дар бораи, бо маќсади ва ѓ.;

в) дар пайвандакњои ки, чи, чунки, агарчи, ё ин ки, ба сабаби он кива ѓ.;

г) дар исмњои хоси иќтибосї: Леонардо да Винчи, Ганди, Паганини, Ибарури, Сочи, Тбилиси, Миссисипи ва ѓ.;

ѓ) дар исмњои љинси иќтибосии такси, туфли ва ѓ.5) Њарфи ў(у-и дароз) дар байн ва анљоми калима

навишта мешавад: рўз, гўш, зўр, дўст, бў (й), рў (й), мў (й) ва ѓ.

Њарфи ў маъмулан пеш аз њарфи й навишта мешавад.

Эзоњ. Њарфи ў дар оѓози калима дар иќтибосњои туркї навишта мешавад: ўгай, ўрда, ўѓур, ўмоч ва ѓ.

6) Њарфи ї дар анљоми калима навишта меша-вад:

а) дар калимањои решагии навъи моњї, њавлї, шолї, бињї, холї ва ѓ.;

б) њамчун пасванди калимасоз: дўстї, бародарї,

далерї ва ѓ.;в) дар бандакњои феълї ва хабарї: омадї, гуфтї,

њунармандї, ту њунарманд њастї ва ѓ.;г) дар љонишинњои саволии кї? ва чї?: кї омад?,

чї шуд? ва ѓ.7) Њарфи э тибќи ќоидаи маъмул дар оѓози як

теъдод калимањои иќтибосї навишта мешавад: эљод, эзоњ, эњсон, эњтиром, эњтимол, элак, эрка, эстрада, экватор, экспертиза, экскватор ва ѓ.

а) дар оѓози чанд калимаи тољикї дар асоси имлои таърихїњарфи э навишта мешавад: Эрон, Эраљ, эдун, эзид, эдар, эшон ва ѓ.;

б) агар калима бо њарфи э оѓоз шавад, ин навишт њангоми калимасозї низ риоя мешавад: тозаэљод, соњибэњсон, боэњтиром ва ѓ.;

в) дар байн ва анљоми калима ба љойи њарфи э њарфи е навишта мешавад: мењр, себ, шанбе, се ва ѓ.

3. ИМЛОИ ЊАМСАДОЊО8) Њарфи ж дар се мавќеъ навишта мешавад:

жола, жарф, жўлида, лаѓжидан, нажод, пажўњиш, аждањо, жож ва ѓ.

9) Њарфи й (йот) дар мавридњои зерин навишта мешавад:

а) дар оѓози калимањои иќтибосї: йод, йог(а), йот, йўрѓа ва ѓ.;

б) дар байн ва анљоми калима: кайњон, майдон, айвон, май, най, љой, пой ва ѓ.;

в) њарфи й пеш аз садонокњои а, о, у, э(е) дар якљоягї бо ин садонокњо бо як њарф навишта мешавад: й+а=я, й+о=ё, й+у=ю, й+э=е: поя, соя, ёр, ёд, дарё, бурё, юнонї, юѓ, ем, елим ва ѓ.

Эзоњ. Калимањое, ки таърихан дар таркиби худ њамсадои й доранд, аз ин ќоида истисно мебошанд: чой (чойи сиёњ), љой (љойи муносиб), лой (лойи нарм), пой (пойи чап); дар калима ва таркибњои навъи найистон, оройиш, осойиш, чораљўйї, рўйи хотир, ба рўйи, ба сўйи, ба љойи ва ѓ.

10) Њамсадои н пеш аз б ба сурати м талаффуз шуда, аммо тибќи меъёр н навишта мешавад: анбор, анбўр, занбар, занбўр, пунба, сунбул, танбал, танбўр, шанбе ва ѓ.

11) Дар калимањои иќтибосии русї ба љойи њарфи ц њарфи с (пеш аз садонок ва дар дохили калима пас аз њамсадо) ва њарфњои тс (дар байни ду садонок) навишта мешавад: семент, сирк, консерт, конститутсия, дотсент, милитсия ва ѓ.

12) Њарфи ъ дар байн ва анљоми иќтибосњои арабї ба љойи айн ва њамза навишта мешавад: аъло, баъзе, љамъ, мавзўъ, навъ, матбўъ, масъул, масъала, таърих ва ѓ.

Эзоњ. Агар ба калимањои иќтибосии бо ъ анљо-мёфта изофат ва ё пайвандаки у илова гардад, њарфи ъ навишта мешавад: љамъи мардум, рафъи мушкилот, навъи ангур, табъу нашр, шамъу парво-на ва ѓ. (Давом дорад)

Ќîèäàњîè èìëîè çàáîíè òîљèêї(Бо Ќарори Њукумати Љумњурии Тољикистон аз 4 октябри соли 2011, № 458 тасдиќ шудааст)

30

Маљаллаи илмию истењсолї ва иттилоотии

Тољикстандарт аз моњи декабри соли 2003-юм

нашр мешавад.

Муассис:ТОЉИКСТАНДАРТ

Сармуњаррир:

Мурод Ашўров

Њайати мушовара:И. Ќурбониён,

Н. Шоев, М. Олимзода,И. Вализода, К. Саидзода,Љ. Рањимзода, А. Рањимзода,

Д. Пирназарзода, Ќ. Ќиличбеков.

Њайати тањрир:Улуѓбек Абдуллоев,

Саидтољиддин Мавлонов,Њабиба МањкамоваФирдавс Назаров,Фарњод Рањимов

Маљалла дар Вазорати фарњанги Љумњурии Тољикистон тањти №629 аз 14 ноябри соли 2003 номнавис шуда, бо забонњои тољикї ва русї дар ду моњ як маротиба чоп мешавад.

Нашри маводи маљалла бе иљозати Идора манъ аст.

Нишонаи идора: 734018, ш. Душан-бе, кўч. Н. Ќарабоев 42/2, тел: 233-68-69, 233-90-47.

МСМС ва НС Суѓд Суроѓа: ш.Хуљанд, кўчаи Ленин 47.Телефони боварї: 8-34-22-408-73

E-mail: sugdstandard@mail.ru

МСМС ва НС ХатлонСуроѓа: ш.Ќўрѓонтеппа, кўчаи Вањдат 23.Телефони боварї: 361-71, 361-68, 283-16

E-mail: hatlonstandard@mail.ru

РСМС ва НС ВМКБСуроѓа: ш.Хоруѓ

Телефони боварї: 900-55-04-99

РСМС ва НС КўлобСуроѓа: ш. Кўлоб

Телефони боварї: 98-888-17-70

Ба чопаш 04.07.2016 имзо шуд. Андозаи 160х84 / . Чопи офсет. Коѓази љилодор. 8

Теъдод 2240 нусха. Супориши №59.

Маљалла дар матбааиЉДММ “Андалеб Р” нашр шудааст.

734036, ш. Душанбе, кўчаи Р. Набиев, 218.Тел: (+992 37) 233-17-17.E-mail: andaleb.r@mail.ru

Забон донї – љањон донї(Давомаш. Аввалаш дар шуморањои № 1, 2, 2016 с.)

Дарси 3.Овоз ва њарфи H h

Њарфи H h эйч њангоми талаффуз овози њ-ро медињад. Њам навишт ва њам хондани он дар матн нисбатан осон аст.

Hammer ['hæmə] – њама – болѓача – молотокHot [hدt] – њот – сўзан – горячий

House [haus] – њаус – хона – домHunter [hλntə] – њанта

– шикорчї - охотник

Овоз ва њарфи I iЊарчанд номи маъму-

ли ин њарф I i – ай бошад њам, на њамеша бо чунин ном талаффуз меёбад. Мавридњои истифодаба-рии њарфи «Ай» чуни-нанд:

А г а р п а c а з њ а р ф и «Ай» як њарфи њамсадо ва як садонок ояд, ин њарф њамчун «Ай» талаффуз мешавад.

Hid [haid] – њайд – руст кардан - прятатьFine [fain] – файн – хушрўй - прекрасныйLike [ləik] – лайк – наѓз дидан – нравитьсяЊамчунин њарфи I пеш аз таркиби њарфњои “LD”, “ND”, “GH”

низ њамчун «ай» талаффуз меёбад.Child [tςaild] – чайлд – кўдак - ребёнокWild [wəild] – вайлд – вањшї - дикийKind [kaind] – кайнд – мењрубон – добрыйДар мавриди дигар агар пас аз њарфи I як њарфи њамсадо ва ё ду

њарфи њамсадо паи њам оянд, њарфи «ай» њамчун «и» талаффуз мешавад.

Is [iz] – из – аст - естьIll [il]ил – касал - больнойMilk [milk] – милк – шир – молокоАгар њарфи I баъди њамсадо ва пеш аз њарфи “R” (р) ояд, дар

якљоягї бо он (яъне бо њарфи R) «йў» талаффуз мешавад.Bird [bə:d] – бйў:д – парранда - птицаGirl [gə:l] – чйў:л – духтар - девочкаShirt [ς ə:t] – шйў:т – курта – рубашкаСупориш: чор лањзаи истифодабарии њарфи «Ай» I i-ро аз ёд

кунед.

Овоз ва њарфи J jНоми њарфи “Љей” буда, њангоми хондан як тарзи талаффуз –

“Љ” дорад.Jam [dæm] – љэм – мураббо - вареньеJob [dدb] – љоб – кор - работаJump [dλmp] – љамп – љањидан – прыгать

Овоз ва њарфи K kЊарфи “Кей” як мавриди талаффуз дошта “К” хонда мешавад.Kid [kid] - кид – бўзича - козлёнокBook [buk] – бук – китоб – книгаRake [reik] – рейк – хаскашак – грабли

1. АЛИФБО ТАРТИБ ВА НОМИ ЊАРФЊО1) Алифбои забони тољикї 35 њарф дорад:

Аа Бб Вв Гг Ѓѓ Дд Ее Ёё Жж Зз Ии Їїа бэ вэ гэ ѓэ дэ йэ йо жэ зэ и (и-и

дароз)Йй Кк Ќќ Лл Мм Нн Оо Пп Рр Сс Тт Ууйот ка ќэ эл эм эн о пэ эр эс тэ уЎў Фф Хх Њњ Чч Љљ Шш Ъъ Ээ Юю Яя(у-и эф ха њэ чэ љэ ша сакта э йу йадароз)

2. ИМЛОИ САДОНОКЊО2) Њарфњои а, о, у дар оѓоз, байн ва анљоми

калима навишта мешаванд: абр, бањор, замон, хона, дара; об, овоз, бол, бод, доро, тавоно; умед, усто, бузург, суруд, бозу, гесу, неру, абру ва ѓ.

Эзоњ. Дар анљоми калимањои решагии зерин бо риояи меъёри таърихї у навишта мешавад: бону, зону, неку, пањлу, олу, орзу, дору, оњу, аду ва ѓ.

3) Њарфи и дар оѓоз ва байни калима навишта мешавад: истгоњ, иншо, дил, нигоњва ѓ.

4) Њарфи и дар анљоми калима дар мавридњои зерин навишта мешавад:

а) њамчун изофат: кишвари сарсабз, шањрванди Тољикистон, сари кўњи баланд ва ѓ.;

б) дар пешояндњои барои, баъди, дар бораи, бо маќсади ва ѓ.;

в) дар пайвандакњои ки, чи, чунки, агарчи, ё ин ки, ба сабаби он кива ѓ.;

г) дар исмњои хоси иќтибосї: Леонардо да Винчи, Ганди, Паганини, Ибарури, Сочи, Тбилиси, Миссисипи ва ѓ.;

ѓ) дар исмњои љинси иќтибосии такси, туфли ва ѓ.5) Њарфи ў(у-и дароз) дар байн ва анљоми калима

навишта мешавад: рўз, гўш, зўр, дўст, бў (й), рў (й), мў (й) ва ѓ.

Њарфи ў маъмулан пеш аз њарфи й навишта мешавад.

Эзоњ. Њарфи ў дар оѓози калима дар иќтибосњои туркї навишта мешавад: ўгай, ўрда, ўѓур, ўмоч ва ѓ.

6) Њарфи ї дар анљоми калима навишта меша-вад:

а) дар калимањои решагии навъи моњї, њавлї, шолї, бињї, холї ва ѓ.;

б) њамчун пасванди калимасоз: дўстї, бародарї,

далерї ва ѓ.;в) дар бандакњои феълї ва хабарї: омадї, гуфтї,

њунармандї, ту њунарманд њастї ва ѓ.;г) дар љонишинњои саволии кї? ва чї?: кї омад?,

чї шуд? ва ѓ.7) Њарфи э тибќи ќоидаи маъмул дар оѓози як

теъдод калимањои иќтибосї навишта мешавад: эљод, эзоњ, эњсон, эњтиром, эњтимол, элак, эрка, эстрада, экватор, экспертиза, экскватор ва ѓ.

а) дар оѓози чанд калимаи тољикї дар асоси имлои таърихїњарфи э навишта мешавад: Эрон, Эраљ, эдун, эзид, эдар, эшон ва ѓ.;

б) агар калима бо њарфи э оѓоз шавад, ин навишт њангоми калимасозї низ риоя мешавад: тозаэљод, соњибэњсон, боэњтиром ва ѓ.;

в) дар байн ва анљоми калима ба љойи њарфи э њарфи е навишта мешавад: мењр, себ, шанбе, се ва ѓ.

3. ИМЛОИ ЊАМСАДОЊО8) Њарфи ж дар се мавќеъ навишта мешавад:

жола, жарф, жўлида, лаѓжидан, нажод, пажўњиш, аждањо, жож ва ѓ.

9) Њарфи й (йот) дар мавридњои зерин навишта мешавад:

а) дар оѓози калимањои иќтибосї: йод, йог(а), йот, йўрѓа ва ѓ.;

б) дар байн ва анљоми калима: кайњон, майдон, айвон, май, най, љой, пой ва ѓ.;

в) њарфи й пеш аз садонокњои а, о, у, э(е) дар якљоягї бо ин садонокњо бо як њарф навишта мешавад: й+а=я, й+о=ё, й+у=ю, й+э=е: поя, соя, ёр, ёд, дарё, бурё, юнонї, юѓ, ем, елим ва ѓ.

Эзоњ. Калимањое, ки таърихан дар таркиби худ њамсадои й доранд, аз ин ќоида истисно мебошанд: чой (чойи сиёњ), љой (љойи муносиб), лой (лойи нарм), пой (пойи чап); дар калима ва таркибњои навъи найистон, оройиш, осойиш, чораљўйї, рўйи хотир, ба рўйи, ба сўйи, ба љойи ва ѓ.

10) Њамсадои н пеш аз б ба сурати м талаффуз шуда, аммо тибќи меъёр н навишта мешавад: анбор, анбўр, занбар, занбўр, пунба, сунбул, танбал, танбўр, шанбе ва ѓ.

11) Дар калимањои иќтибосии русї ба љойи њарфи ц њарфи с (пеш аз садонок ва дар дохили калима пас аз њамсадо) ва њарфњои тс (дар байни ду садонок) навишта мешавад: семент, сирк, консерт, конститутсия, дотсент, милитсия ва ѓ.

12) Њарфи ъ дар байн ва анљоми иќтибосњои арабї ба љойи айн ва њамза навишта мешавад: аъло, баъзе, љамъ, мавзўъ, навъ, матбўъ, масъул, масъала, таърих ва ѓ.

Эзоњ. Агар ба калимањои иќтибосии бо ъ анљо-мёфта изофат ва ё пайвандаки у илова гардад, њарфи ъ навишта мешавад: љамъи мардум, рафъи мушкилот, навъи ангур, табъу нашр, шамъу парво-на ва ѓ. (Давом дорад)

Ќîèäàњîè èìëîè çàáîíè òîљèêї(Бо Ќарори Њукумати Љумњурии Тољикистон аз 4 октябри соли 2011, № 458 тасдиќ шудааст)

Made inTajikistan