คมอการบรหารความเสยง สานกงานปลดกระทรวงมหาดไทย

หนวยตรวจสอบภายใน สานกงานปลดกระทรวงมหาดไทย

สารบญ หนา

บทท 1 บทนา

- หลกการและเหตผล 1

- วตถประสงค

- ขอบเขตและวธดาเนนการ 2

- ความหมายและคาจากดความของการบรหารความเสยง 3

บทท 2 แนวทางการบรหารความเสยง

- การกาหนดวตถประสงค 6

- การระบความเสยง 7

- การประเมนความเสยง 9

- การประเมนมาตรการการควบคม 12

- การบรหาร / จดการความเสยง 14

- การรายงาน 15

- การตดตามผลและทบทวน 16

บทท 3 การบรหารความเสยงของ สานกงานปลดกระทรวงมหาดไทย

- การปฏบตตามพระราชกฤษฎกา วาดวยหลกเกณฑและวธการบรหาร

กจการบานเมองทด 17

- การปฏบตตามระเบยบคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนวาดวยการกาหนด

มาตรฐานการควบคมภายใน พ.ศ.2544 18

- ภารกจและโครงสรางสวนราชการของสานกงานปลดกระทรวงมหาดไทย 20

- ผงมโนทศน 24

- บทสรป 38 ภาคผนวก ภาคผนวก 1 - การบรหารความเสยงในบรบทภาครฐ 1 - 29

( Damrong Rajanuphap Journal ( April – June , 2006 )

รศ. ดร.กองกต พสวสด และ ดร.พรเทพ อนสสรนตสาร

โครงการบณฑตศกษานานาชาต สาขาวศวกรรมอตสาหการ

คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ภาคผนวก 2 - หลกเกณฑการวเคราะหความเสยงตามหลกธรรมาภบาล

สถาบนสงเสรมการบรหารกจการบานเมองทด 1 - 7

ดร.อรญ โสตถพนธ ( http://www.Igpthai.org )

ภาคผนวก 3 - คณะทางานจดทาระบบบรหารความเสยง ตามคาสง สป.ท 24 / 2550

ลงวนท 23 มกราคม 2550 และรายชอผแทนสานก / ศนย / กอง และ

หนวยงานระดบกอง 1 - 3

****************************

1

บทท 1 บทนา

หลกการและเหตผล สานกงานปลดกระทรวงมหาดไทยไดทาคารบรองการปฏบตราชการ ประจาปงบประมาณ

พ.ศ. 2550 มตท 4 มตดานการพฒนาองคกร ตวชวดท 17 ระดบความสาเรจของการจดทาระบบ

บรหารความเสยงซงหมายถงระบบการบรหารปจจยและควบคมกจกรรมรวมทงกระบวนการ การ

ดาเนนการตาง ๆ โดยคานงถงการบรรลเปาหมายตามภารกจหลกตามกฎหมายจดตง สวนราชการ

และเปาหมายตามแผนปฏบตราชการ ประจาปงบประมาณ พ.ศ. 2550 ของสวนราชการเปนสาคญ

ยทธศาสตรการพฒนาระบบราชการไทยไดกาหนดใหมการปรบเปลยนกระบวนการและ

วธการทางาน เพอยกระดบขดความสามารถและมาตรฐานการทางานของหนวยงานราชการ ใหอย

ในระดบสงเทยบเทามาตรฐานสากล โดยยดหลกการปฏบตตามพระราชกฤษฎกา วาดวยหลกเกณฑ

และวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. 2546 ซงประกอบไปดวยเปาหมายสาคญ คอ เปนไปเพอ

ประโยชนสขของประชาชน เพอผลสมฤทธตอภารกจของรฐ มประสทธภาพและเกดความคมคาในเชง

ภารกจของรฐ ลดขนตอนการปฏบตงานทเกนความจาเปน รวมทงมการประเมนผลการปฏบตงาน

อยางสมาเสมอ

วตถประสงค 1. เพอใหผบรหารทกระดบ และเจาหนาทของหนวยงานในสงกดสานกงานปลดกระทรวง

มหาดไทย ไดมความร ความเขาใจเทคนคและวธการบรหารจดการสมยใหมในเรองการบรหารความ

เสยงของภารกจหลกตามกฎหมายจดตงสวนราชการ และโครงการตามแผนการปฏบตราชการประจาป

งบประมาณ ทเปนโครงการตามยทธศาสตร ของกระทรวงมหาดไทย

2. เพอใหผปฏบตงานไดรบทราบขนตอนและกระบวนการในการวางแผนบรหารความเสยงของ

กจกรรม /โครงการทหนวยงานรบผดชอบ และสามารถแกไขปญหาหรอผลกระทบจากปจจยความเสยง

ดานตาง ๆ ใหการดาเนนงานของกจกรรม / โครงการ นน เปนไปตามวตถประสงค และเปาหมายของ

องคกร

3. เพอใหหนวยงานมการนาระบบการบรหารความเสยงไปใชอยางเปนระบบและตอเนองในการ

ประเมนกจกรรม / โครงการ และการตดตามประเมนผลการปฏบตตามแผนการบรหารความเสยงเพอ

นาไปพฒนาระบบการทางานของหนวยงานใหมประสทธภาพ

2

ขอบเขตและวธดาเนนการ เอกสารชดน หนวยตรวจสอบภายใน สป. ซงรบผดชอบคารบรองการปฏบตราชการ สานก

งานปลดกระทรวงมหาดไทย ประจาปงบประมาณ พ.ศ. 2550 มตท 4 ดานการพฒนาองคกร ตวชวดท 17

“ ระดบความสาเรจของการจดทาระบบบรหารความเสยง “ และรวมดาเนนการตามตวชวดท 10.2 “ ระดบ

ความสาเรจของรอยละเฉลยถวงนาหนกในการดาเนนการตามขอเสนอการเปลยนแปลง ( Blueprint for

Change ) ดานขนตอนและวธการปฏบตงานของสวนราชการ” ตามประเดนยทธศาสตร การพฒนาระบบ

บรหารใหมความเปนเลศ ไดจดทาขนโดยศกษาจากเอกสารแนวทางการจดทาคมอการบรหารความเสยง

ของหนวยงานและสถาบนการศกษาตาง ๆ ทไดจดทาขนรวมทงจากเอกสารการจดอบรมโดยผทรงคณวฒ

หลายทาน ทสถาบนดารงราชานภาพไดเชญมาบรรยายใหความรกบเจาหนาทของหนวยงานในสงกด

สานกงานปลดกระทรวงมหาดไทย ในเรองเกยวกบการจดวางระบบควบคมภายใน และการบรหารความ

เสยง และเอกสารคาแนะนาการจดทารายงานการควบคมภายใน ตามระเบยบคณะกรรมการตรวจเงน

แผนดน วาดวยการกาหนดมาตรฐานการควบคมภายใน พ.ศ.2544 ขอ 6 ทกาหนดใหสวนราชการตองม

การประเมนความเสยงกจกรรม / โครงการ ตามภารกจหลกตามกฎหมายจดตงสวนราชการ และ

เปาหมายตามแผนปฏบตราชการประจาปงบประมาณ แลวรายงานผลจดออนการควบคมหรอความเสยง

ทยงมอย แผนการปรบปรง และการตดตามประเมนผลตามแบบรายงานทกาหนด ใหคณะกรรมการ

ตรวจเงนแผนดน ผกากบดแล และคณะกรรมการตรวจสอบภายใน 90 วน นบจากวนท 30 กนยายน

ของทกป

การจดทาคมอการบรหารความเสยงไดรบการเสนอแนะและปรบปรงแกไขจากคณะทางาน

จดทาระบบบรหารความเสยง ตามคาสง สป. ท 24 / 2550 ลงวนท 23 มกราคม 2550 ทหนวยงาน

ในสงกดสานกงานปลดกระทรวงมหาดไทย ไดมอบหมายใหเปนคณะทางานจดทาระบบบรหารความเสยง

ตามรายชอผแทนสานก / ศนย / กอง และหนวยงานระดบกอง ในภาคผนวกทายเอกสารน

คณะทางานจดทาระบบบรหารความเสยง หวงวาเอกสารชดนจะเปนประโยชนตอผบรหาร

เจาหนาทผปฏบตงานในหนวยงานของทาน เพอศกษาแนวทางการบรหารความเสยงในกจกรรมการ

ปฏบตงานตามภารกจหลกตามกฎหมายจดตงสวนราชการและโครงการตามแผนปฏบตราชการประจาป

ทมงบประมาณสง มการดาเนนงานทเกยงของกบหลายหนวยงาน สามารถบรหารความเสยงของเพอ

บรรลตามเปาหมายหรอความคาดหวงของผบรหารทงดานผลลพธและผลสมฤทธของโครงการ

*****************************

3

ความหมายและคาจากดความของการบรหารความเสยง

เพอใหเขาใจความหมายของการบรหารความเสยง ผอานควรทาความเขาใจกบ

ความหมายของคาทเกยวของตอไปน

ความเสยง (Risk) หมายถง โอกาสทจะเกดความผดพลาด ความเสยหาย การรวไหล ความสญเปลา หรอ

เหตการณทไมพงประสงค ซงอาจเกดขนในอนาคต และมผลกระทบ หรอทาใหการดาเนนงานไมประสบ

ความสาเรจตามวตถประสงคและเปาหมายขององคกร ทงในดาน ยทธศาสตร การปฏบตงาน

การเงน และการบรหาร ซงอาจเปนผลกระทบทางบวกดวยกได โดยวดจากผลกระทบ (Impact)

ทไดรบ และโอกาสทจะเกด (Likelihood) ของเหตการณ

ความเสยงจาแนกไดเปน 4 ลกษณะ ดงน

Strategic Risk – ความเสยงทเกยวของในระดบยทธศาสตร

Operational Risk – ความเสยงทเกยวของในระดบปฏบตการ

Financial Risk – ความเสยงทเกยวของกบดานการเงน

Hazard Risk – ความเสยงทเกยวของในดานความปลอดภย จากอนตรายตอ

ชวตและทรพยสน

ปจจยเสยง (Risk Factor) หมายถง ตนเหต หรอสาเหตทมาของความเสยง ทจะทาใหไมบรรลวตถประสงคทกาหนดไว

โดยตองระบไดดวยวาเหตการณนนจะเกดทไหน เมอใด และเกดขนไดอยางไร และทาไม ทงนสาเหตของ

ความเสยงทระบควรเปนสาเหตทแทจรง เพอจะไดวเคราะหและกาหนดมาตรการลดความเสยงใน

ภายหลงไดอยางถกตอง

การประเมนความเสยง (Risk Assessment) หมายถง กระบวนการระบความเสยง การวเคราะหความเสยง และจดลาดบความเสยง โดยการ

ประเมนจากโอกาสทจะเกด (Likelihood) และผลกระทบ (Impact) โอกาสทจะเกด (Likelihood)

หมายถง ความถหรอโอกาสทจะเกดเหตการณความเสยง

ผลกระทบ (Impact) หมายถง ขนาดความรนแรงของความเสยหายทจะเกดขนหากเกด

เหตการณความเสยง

ระดบของความเสยง (Degree of Risk) หมายถง สถานะของความเสยงทไดจากประเมนโอกาส

และผลกระทบของแตละปจจยเสยง แบงเปน 3 ระดบ คอ สง ปานกลาง และตา

4

การบรหารความเสยง (Risk Management) หมายถง กระบวนการทใชในการบรหารจดการใหโอกาสทจะเกดเหตการณความเสยงลดลง หรอ

ผลกระทบของความเสยหายจากเหตการณความเสยงลดลงอยในระดบทองคกรยอมรบได ซงการจดการ

ความเสยงมหลายวธ ดงน

- การยอมรบความเสยง (Risk Acceptance) เปนการยอมรบความเสยงทเกดขน

เนองจากไมคมคาในการจดการควบคมหรอปองกนความเสยง

- การลด/การควบคมความเสยง (Risk Reduction) เปนการปรบปรงระบบการทางาน

หรอการออกแบบวธการทางานใหม เพอลดโอกาสทจะเกด หรอลดผลกระทบ ใหอยใน

ระดบทองคกรยอมรบได

- การกระจายความเสยง หรอการโอนความเสยง (Risk Sharing) เปนการกระจายหรอ

ถายโอนความเสยงใหผอนชวยแบงความรบผดชอบไป

- การหลกเลยงความเสยง (Risk Avoidance) เปนการจดการกบความเสยงทอยใน

ระดบสง และหนวยงานไมอาจยอมรบได จงตองตดสนใจยกเลกโครงการ/ กจกรรม

นนไป

การบรหารความเสยงทวทงองคกร (Enterprise Risk Management) หมายถง การบรหารปจจย และควบคมกจกรรม รวมทงกระบวนการดาเนนงานตางๆ เพอลด

มลเหตของแตละโอกาสทองคกรจะเกดความเสยหาย ใหระดบของความเสยงและผลกระทบทจะเกดขน

ในอนาคตอยในระดบทองคกรยอมรบได ประเมนได ควบคมได และตรวจสอบไดอยางมระบบ โดย

คานงถงการบรรลเปาหมาย ทงในดานกลยทธ การปฏบตตามกฎระเบยบ การเงน และความไมแนนอน

จากปจจยภายนอก โดยไดรบการสนบสนนและการมสวนรวมในการบรหารความเสยงจากหนวยงานทก

ระดบทวทงองคกร

ความไมแนนอน หมายถง ความเปลยนแปลง ไมคงทดงเดมตลอดกาล หรอหมายถง ผลเหตการณและสงตาง ๆ

ทมโอกาสเกดขนไดทงทเปนไปตามความคาดหมาย หรอนอกเหนอความคาดหมาย เชน ภมอากาศ

อบตภยตาง ๆ

5 ปญหา

หมายถง สงทเกดขนและมกจะสงผลในทางลบ เปนอปสรรคตอเปาหมายการดาเนนการ จาเปน

ตองมการแกไข เพราะมเชนนนปญหาดงกลาวอาจกอใหเกดความเสยหายตามมาปญหาอาจมไดเกด

จากสาเหตของความเสยงเสมอไป หรออกนยหนง กคอ ผลใด ๆ กตามทเกดจากความเสยงอาจไมได

กลายเปนปญหาเสมอไป เพราะอาจมทงเชงบวก และเชงลบ หรอถาเปนเชงลบ กอาจมความเสยหาย

มาก – นอยแตกตางกน

การควบคม (Control) หมายถง นโยบาย แนวทาง หรอขนตอนปฏบตตางๆ ซงกระทาเพอลดความเสยง และทาใหการ

ดาเนนการบรรลวตถประสงค แบงได 4 ประเภท คอ

- การควบคมเพอการปองกน (Preventive Control) เปนวธการควบคมทกาหนดขนเพอปองกน

ไมใหเกดความเสยงและขอผดพลาดตงแตแรก

- การควบคมเพอใหตรวจพบ (Detective Control) เปนวธการควบคมทกาหนดขนเพอคนพบ

ขอผดพลาดทเกดขนแลว

- การควบคมโดยการชแนะ (Directive Control) เปนวธการควบคมทสงเสรมหรอกระตนใหเกด

ความสาเรจตามวตถประสงคทตองการ

- การควบคมเพอการแกไข (Corrective Control) เปนวธการควบคมทกาหนดขนเพอแกไข

ขอผดพลาดทเกดขนใหถกตอง หรอเพอหาวธการแกไขไมใหเกดขอผดพลาดซาอกในอนาคต

การตดตามประเมนผลระดบกจกรรม หมายถง ลกษณะ ขอบเขตและความถในการตดตามประเมนผลการควบคมภายในในระดบ

กจกรรมซงรวมทงวธการตดตามการควบคมระหวางการปฏบตงาน ( Ongoing Monitoring) และการ

ประเมนผลการควบคมเปนรายครงจะแตกตางกนไปของแตละกจกรรม ไมมวธใดวธหนงทจะใชไดกบทก

กจกรรม เนองจากแตละกจกรรมจะแตกตางกนในลกษณะการปฏบตงาน ความแตกตางของกฎหมาย

ระเบยบ ขอบงคบทเกยวของ วธการปฏบตงานและความสาคญของแตละกจกรรมตอการสนบสนน

การบรรลวตถประสงคของหนวยงานโดยรวม

**********************************

6

บทท 2 แนวทางการบรหารความเสยง

แนวทางการบรหารความเสยง เปนกระบวนการทใชในการระบ วเคราะห ประเมน และ

จดระดบความเสยงทมผลกระทบตอการบรรลวตถประสงคของกระบวนการทางานของหนวยงานหรอของ

องคกร รวมทงการบรหาร / จดการความเสยง โดยกาหนดแนวทางการควบคมเพอปองกนหรอลดความ

เสยงใหอยในระดบทยอมรบได ซงกระบวนการดงกลาวนจะสาเรจไดตองมการสอสารใหคนในองคกรม

ความรความเขาใจในเรองการบรหารความเสยงในทศทางเดยวกน ตลอดจนควรมการจดทาระบบ

สารสนเทศ เพอใชในการวเคราะหประเมนความเสยง กระบวนการและขนตอนการบรหารความเสยง

ประกอบดวย 7 ขนตอน ดงน

แผนผงภาพรวมของแนวการบรหารความเสยง

1. การกาหนดวตถประสงค เปนการกาหนดวตถประสงคและกลยทธทชดเจนของแผนงาน / งาน / โครงการ / กจกรรม ตาม

แผนการปฏบตราชการประจาป และแผนปฏบตราชการ 4 ป ของสานกงานปลดกระทรวงมหาดไทย

7. การตด

ตามผ

ล และ

ทบทว

น

3. การประเมนความเสยง

4. การประเมนมาตรการควบคม

5. การบรหาร /จดการความเสยง

6. การรายงาน

1. กาหนดวตถประสงค

2. การระบความเสยง

การสอสาร

ระบบสารสนเทศ

7

การกาหนดวตถประสงคทชดเจนชวยใหการระบ และวเคราะหความเสยงทจะเกดขนได

อยางครบถวน โดยเทคนคการกาหนดวตถประสงคมหลายเทคนควธ เชน อาจคานงถงหลก SMART

ไดแก

Specific : มการกาหนดเปาหมายทชดเจน

Measurable : สามารถวดผลหรอประเมนผลได

Achievable : สามารถปฏบตใหบรรลผลได

Reasonable : สมเหตผล มความเปนไปได

Time constrained : มกรอบเวลาทชดเจนและเหมาะสม 2. การระบความเสยง เปนการระบเหตการณใดๆ ทงทมผลด และผลเสยตอการบรรลวตถประสงค โดยตองระบไดดวย

วาเหตการณนนจะเกดทไหน เมอใด และเกดขนไดอยางไร และทาไม

สาหรบการระบความเสยงของสานกงานปลดกระทรวงมหาดไทย นนหมายถง เหตการณ หรอ

การกระทาใดๆ ทอาจเกดขนภายใตสถานการณทไมแนนอน และจะสงผลกระทบหรอสรางความเสยหาย

( อาจเปนตวเงนหรอไมเปนตวเงน ) หรอกอใหเกดความลมเหลว หรอลดโอกาสทจะบรรลเปาหมายตาม

แผนการปฏบตราชการ 4 ป ( พ.ศ.2548 – 2551 ) ของสานกงานปลดกระทรวงมหาดไทย ทงในระดบ

หนวยงาน โครงการ / กจกรรม และในระดบองคกร ทงนสามารถจาแนกความเสยงไดเปน 4 ลกษณะ

ดงน

1) Strategic Risk – ความเสยงทเกยวของในระดบยทธศาสตร เชน การเมอง เศรษฐกจ

กฎหมาย ตลาด ภาพลกษณ ผนา ชอเสยง ลกคา เปนตน

2) Operational Risk – ความเสยงทเกยวของในระดบปบตการ เชน กระบวนการ

เทคโนโลย และคนในองคกร เปนตน

3) Financial Risk – ความเสยงทเกยวของกบดานการเงน เชน ขอมลเอกสาร

หลกฐานทางการเงน และการรายงานทางการเงนบญช เปนตน

4) Hazard Risk – ความเสยงทเกยวของในดานความปลอดภยจากอนตรายตอชวต

และทรพยสน เชน การสญเสยทางชวตและทรพยสนจากภยพบตทางธรรมชาต การกอการราย

อบตเหต หรอสถานการณทอยนอกเหนอการควบคม เปนตน

ปจจยเสยง (Risk Factor) หมายถง ตนเหต หรอสาเหตทมาของความเสยง ทจะทาใหไมบรรลวตถประสงคทกาหนดไว โดยตองระบไดดวยวาเหตการณนนจะเกดทไหน เมอใด และเกดขนไดอยางไร และทาไมทงนสาเหตของความเสยงทระบควรเปนสาเหตทแทจรง เพอจะไดวเคราะหและกาหนดมาตรการลดความเสยงในภายหลงไดอยางถกตอง

8

ตวอยาง ปจจยเสยง / ตนเหต / สาเหตของความเสยง • บรรยากาศทางจรยธรรม • ความกดดนจากฝายบรหาร • ความร ความสามารถของบคลากร • ราคา / มลคาของทรพยสน • ปรมาณการบนทกรายการและจานวนเอกสาร • สภาพความเปนจรงทางการเงนและเศรษฐกจ • กจกรรมทซบซอนหรอมการเปลยนแปลงไดงาย • ระเบยบตางๆของทางราชการ • ระบบขอมลสารสนเทศทประมวลผลดวยคอมพวเตอร • ความเพยงพอและประสทธผลของการควบคมภายใน • นโยบายขององคกร / การปฏบตงาน/ เทคโนโลย • การตดสนใจของฝายบรหาร • การยอมรบสงทตรวจพบ • การดาเนนการแกไข ฯลฯ

การระบความเสยง เปนกระบวนการทผบรหารและผปฏบตงาน รวมกนระบ

ความเสยงและปจจยเสยง ทเกยวของกบ โครงการ/กจกรรม เพอใหทราบถงเหตการณทเปนความเสยง ท

อาจมผลกระทบตอการบรรลผลสาเรจตามวตถประสงค โดยตองคานงถง

1) สภาพแวดลอมภายนอกหนวยงานและกระทรวงมหาดไทย ซงเปนสงทไมอย

ในความรบผดชอบของหนวยงานและกระทรวงมหาดไทย เชน นโยบายภาครฐ กฎหมาย ระเบยบ

ขอบงคบ

2) สภาพแวดลอมภายในหนวยงานและกระทรวงมหาดไทย เชน รปแบบ

การบรหารสงการ การมอบหมายอานาจหนาทความรบผดชอบ โครงสรางองคกร ระเบยบขอบงคบ

ภายใน

วธการและเทคนคในการระบความเสยง มหลายวธซงแตละหนวยงานอาจ

เลอกใชไดตามความเหมาะสม ดงน

1) การระบความเสยงโดยการรวมกลมระดมสมอง เพอใหไดความเสยงท หลากหลาย

2) การระบความเสยงโดยการใช checklist ในกรณทมขอจากดดานงบประมาณ

และทรพยากร

9

3) การระบความเสยงโดยการวเคราะหสถานการณจากการตงคาถาม “ what-if ”

4) การระบความเสยงโดยการวเคราะหขนตอนการปฏบตงาน ในแตละขนตอนท

สาคญ

3. การประเมนความเสยง เปนการวเคราะห และจดลาดบความเสยง โดยพจารณาจากการประเมนโอกาสทจะเกด

ความเสยง (Likelihood) และความรนแรงของผลกระทบจาก เหตการณความเสยง (Impact) โดยอาศย

เกณฑมาตรฐานทไดกาหนดไว ทาใหการตดสนใจ จดการกบความเสยงเปนไปอยางเหมาะสม

การประเมนความเสยงเปนกระบวนการทประกอบดวย การวเคราะห การประเมน และการ

จดระดบความเสยง ทมผลกระทบตอการบรรลวตถประสงคของกระบวนการทางานของหนวยงานหรอ

ขององคกร ซงประกอบดวย 4 ขนตอน คอ (1) การกาหนดเกณฑการประเมนมาตรฐาน

เปนการกาหนดเกณฑทจะใชในการประเมนความเสยง ไดแก ระดบโอกาสทจะเกด

ความเสยง (Likelihood) ระดบความรนแรงของผลกระทบ (Impact) และระดบของความเสยง

(Degree of Risk)โดยแตละหนวยงานจะตองกาหนดเกณฑของหนวยงานขน ซงสามารถกาหนดเกณฑ

ไดทงเกณฑในเชงปรมาณและเชงคณภาพทงนขนอยกบขอมลสภาพแวดลอมในหนวยงานและดลยพนจ

การตดสนใจของฝายบรหารของหนวยงาน โดยเกณฑในเชงปรมาณจะเหมาะกบหนวยงานทมขอมล

ตวเลข หรอจานวนเงนมาใชในการวเคราะหอยางพอเพยง สาหรบหนวยงานทมขอมลเชงพรรณนาไม

สามารถระบเปนตวเลขหรอจานวนเงนทชดเจนไดกใหกาหนดเกณฑในเชงคณภาพ ตวอยาง ดงน

ระดบโอกาสในการเกดเหตการณตางๆ (Likelihood) กาหนดเกณฑไว 5 ระดบ ดงน

ตวอยาง ระดบโอกาสในการเกดเหตการณตางๆ (Likelihood) เชงปรมาณ

ระดบ โอกาสทจะเกด คาอธบาย 5 สงมาก 1 เดอนตอครงหรอมากกวา 4 สง 1-6 เดอนตอครงแตไมเกน 5 ครง 3 ปานกลาง 1 ปตอครง 2 นอย 2-3 ปตอครง 1 นอยมาก 5 ปตอครง

10

ตวอยาง ระดบโอกาสในการเกดเหตการณตางๆ (Likelihood) เชงคณภาพ

ระดบ โอกาสทจะเกด คาอธบาย 5 สงมาก มโอกาสในการเกดเกอบทกครง 4 สง มโอกาสในการเกดคอนขางสงหรอบอยๆ 3 ปานกลาง มโอกาสเกดบางครง 2 นอย อาจมโอกาสเกดแตนานๆ ครง 1 นอยมาก มโอกาสเกดในกรณยกเวน

ระดบความรนแรงของผลกระทบ (Impact) กาหนดเกณฑไว 5 ระดบ ดงน

ตวอยาง ระดบความรนแรงของผลกระทบของความเสยง (Impact) เชงปรมาณ ระดบ ผลกระทบ คาอธบาย

5 สงมาก > 10 ลานบาท

4 สง > 2.5 แสนบาท - 10 ลานบาท

3 ปานกลาง > 50,000 - 2.5 แสนบาท

2 นอย > 10,000 - 50,000 บาท

1 นอยมาก ไมเกน 10,000 บาท

ตวอยาง ระดบความรนแรงของผลกระทบของความเสยง (Impact) เชงคณภาพ

ระดบ ผลกระทบ คาอธบาย 5 รนแรงทสด มการสญเสยทรพยสนอยางมหนต มการบาดเจบถงชวต 4 คอนขางรนแรง มการสญเสยทรพยสนมาก มการบาดเจบสาหสถงขนพกงาน 3 ปานกลาง มการสญเสยทรพยสนมาก มการบาดเจบสาหสถงขนหยดงาน 2 นอย มการสญเสยทรพยสนพอสมควร มการบาดเจบรนแรง 1 นอยมาก มการสญเสยทรพยสนเลกนอย ไมมการบาดเจบรนแรง

11

ระดบของความเสยง (Degree of Risk) กาหนดเกณฑไว 4 ระดบ ไดแก สงมาก สง ปานกลาง และนอย

โอกาสทจะเกดความเสยง

ผลกระทบข

องความเสยง

ตวอยาง ตารางระดบของความเสยง (Degree of Risk)

นอย

ปานกลาง

สง

สงมาก

1 2 3 4 5

1

2

3

4

5

(2) การประเมนโอกาสและผลกระทบของความเสยง

เปนการนาความเสยงและปจจยเสยงแตละปจจยทระบไวมาประเมนโอกาส

(Likelihood) ทจะเกดเหตการณความเสยงตาง ๆ และประเมนระดบความรนแรงหรอมลคาความ

เสยหาย(Impact) จากความเสยง เพอใหเหนถงระดบของความเสยงทแตกตางกน ทาใหสามารถ

กาหนดการควบคมความเสยงไดอยางเหมาะสม ซงจะชวยใหหนวยงานสามารถวางแผนและจดสรร

ทรพยากรไดอยางถกตองภายใตงบประมาณ กาลงคน หรอเวลาทมจากด โดยอาศยเกณฑมาตรฐาน

ทกาหนดไว

ผประเมนกจกรรม / โครงการ ของหนวยงานควรเปนผมความร ความชานาญ และม

ประสบการณในเรองนนๆ สาหรบเทคนคการใหคะแนนระดบการประเมนโอกาสและผลกระทบของ

แตละปจจยความเสยงนน อาจใชคะแนนเสยงขางมากในทประชม หรอใหแตละคนเปนผใหคะแนน

แลวนาคะแนนนนมาหาคาเฉลย เปนตน ทงนมขนตอนดาเนนการ ดงน

- พจารณาโอกาส / ความถในการเกดเหตการณตางๆ (Likelihood) วามโอกาส /

ความถทจะเกดนนมากนอยเพยงใด ตามเกณฑมาตรฐานทกาหนด

- พจารณาความรนแรงของผลกระทบของความเสยง (Impact) ทมผลตอการ

ปฏบตงานของหนวยงาน วามระดบความรนแรง หรอมความเสยหายเพยงใด ตามเกณฑมาตรฐาน

ทกาหนด

12

(3) การวเคราะหความเสยง เมอหนวยงานพจารณาโอกาส / ความถทจะเกดเหตการณ (Likelihood) และความ

รนแรงของผลกระทบ (Impact) ของแตละปจจยเสยงแลว ใหนาผลทไดมาพจารณาความสมพนธ

ระหวางโอกาสทจะเกดความเสยง และผลกระทบของความเสยงตอกจกรรม / ภารกจของหนวยงาน วา

กอใหเกดระดบของความเสยงในระดบใดในตารางระดบความเสยง ซงจะทาใหหนวยงานทราบวาม

ความเสยงใดเปนความเสยงสงสดทจะตองบรหารจดการกอน (4) การจดลาดบความเสยง เมอไดคาระดบความเสยงแลว จะนามาจดลาดบความรนแรงของความเสยงทม

ผลตอการปฏบตงาน / โครงการ ทหนวยงานรบผดชอบ เพอพจารณากาหนดกจกรรมการควบคมในแต

ละสาเหตของความเสยงทสาคญใหเหมาะสม โดยพจารณาจากระดบของความเสยงทเกดจาก

ความสมพนธระหวางโอกาสทจะเกดความเสยง (Likelihood) และผลกระทบของความเสยง (Impact) ท

ประเมนไดตามตารางการวเคราะหความเสยง โดยจดเรยงตามลาดบ จากระดบสงมาก สง ปานกลาง

นอย และเลอกความเสยงทมระดบสงมาก และหรอสง มาจดทาแผนการบรหาร /จดการความเสยงใน

ขนตอนตอไป

4. การประเมนมาตรการการควบคม เปนการประเมนกจกรรมการควบคมทควรจะม หรอมอยแลว วาสามารถชวยควบคมความ

เสยง หรอปจจยเสยงไดอยางเพยงพอหรอไม หรอเกดประสทธผล ตามวตถประสงคของการควบคม

เพยงใด เพอใหมนใจไดวาจะสามารถควบคม ความเสยงทมผลกระทบตอการบรรลวตถประสงคของ

องคกรไดอยางมประสทธภาพ

การประเมนมาตรการควบคมเปนการประเมนกจกรรมทกาหนดขน เพอเปนเครองมอชวย

ควบคมความเสยง หรอปจจยเสยงทมผลกระทบตอการบรรลวตถประสงคขององคกร ซงกจกรรมการ

ควบคมดงกลาว หมายถง กระบวนการ วธการปฏบตงานตางๆ ทจะทาใหมนใจไดวาผรบผดชอบแต

ละกจกรรมไดดาเนนการสอดคลองกบทศทางทตองการ สามารถชวยปองกนและชใหเหนความเสยงทม

ผลกระทบตอวตถประสงคได

โดยทวไปการปฏบตงานจะตองมการควบคมโดยธรรมชาต เปนสวนหนงของการดาเนนงาน

อยแลว เชน การอนมต การลงความเหน การตรวจสอบ การทบทวนประสทธภาพของการดาเนนงาน

การจดการทรพยากร และการแบงหนาทของบคลากร เปนตน ทงนมการแบงประเภทการควบคมไว 4

ประเภท คอ

13

1) การควบคมเพอการปองกน (Preventive Control) เปนวธการควบคมทกาหนดขนเพอ

ปองกนไมใหเกดความเสยงและขอผดพลาดตงแตแรก เชน การอนมต การจดโครงสราง

องคกร การแบงแยกหนาท การควบคมการเขาถงเอกสาร ขอมล ทรพยสน ฯลฯ

2) การควบคมเพอใหตรวจพบ (Detective Control) เปนวธการควบคมทกาหนดขนเพอ

คนหาพบขอผดพลาดทเกดขนแลว เชน การสอบทาน การวเคราะห การยนยนยอด การ

ตรวจนบ การรายงานขอบกพรอง ฯลฯ

3) การควบคมโดยการชแนะ (Directive Control) เปนวธการควบคมทสงเสรมหรอกระตนให

เกดความสาเรจตามวตถประสงคทตองการ เชน การใหรางวลแกผมผลงานด เปนตน

4) การควบคมเพอการแกไข (Corrective Control) เปนวธการควบคมทกาหนดขนเพอแกไข

ขอผดพลาดทเกดขนใหถกตอง หรอเพอหาวธการแกไขไมใหเกดขอผดพลาดซาอกใน

อนาคต เชน การจดเตรยมเครองมอดบเพลงเพอชวยลดความรนแรงของความเสยหายให

นอยลงหากเกดเพลงไหม เปนตน สาหรบแนวทางการบรหารความเสยงตามคมอน หลงจากประเมนความเสยงแลว

หนวยงานจะทาการวเคราะหการควบคมทมอยเดมกอน ตามทไดมการจดวางระบบการควบคมภายใน

ของหนวยงาน วาไดมการจดการควบคม เพอลดความเสยงดงกลาวขางตนไวแลวหรอไม ซงโดยปกตจะ

มการกาหนดขนตอนการควบคมอยคอนขางมาก แตผปฏบตงานมกไมคอยปฏบตตามการควบคมท

กาหนด จงจาเปนทหนวยงานตองวเคราะหและประเมนผลระบบการควบคมเหลานนกอน โดยนาผล

จากการจดลาดบความเสยงในระดบสงมาก และสง มาประเมนมาตรการควบคมกอนเปนอนดบแรก

ตามขนตอน ดงน

1) นาเอาปจจยเสยงทอยในระดบความเสยงสงมาก และสง มากาหนดวธการควบคมท

ควรจะม เพอปองกนหรอลดความเสยง หรอปจจยเสยงเหลานน

2) พจารณา หรอประเมนวาในปจจบนความเสยง หรอปจจยเสยงเหลานน มการ

ควบคมอยแลวหรอไม

3) ถามการควบคมแลว ใหประเมนตอไปวาการควบคมนนไดผลตามความตองการอย

หรอไม

14

5. การบรหาร / จดการความเสยง

เปนการนากลยทธ มาตรการ หรอแผนงานมาใชปฏบตในสานก / ศนย / กอง /

หนวยงานระดบกอง เพอลดโอกาสทจะเกดความเสยง หรอลดความเสยหายของผลกระทบ ในการ

ดาเนนงานตามแผนงาน / งาน / โครงการ / กจกรรม ทยงไมมกจกรรมควบคมความเสยง หรอทมอยแต

ยงไมเพยงพอ

กระบวนการในการบรหารความเสยงนนไมใชกระบวนการทสรางขนและอยดวยตนเอง อยางเปนอสระเพยงลาพงได แตจะเปนกระบวนการทสรางขนโดยมขนตอนทชวยเสรมการทางานรวมกบ

โครงการ หรอภาระงานอนใดทปฏบตการอย ใหเปนไปดวยความราบรนหรอปองกนโอกาสทจะเกด

ความเสยงและเปนปญหาหรออาจจะกลาวไดวาเปนการมองไปขางหนา ปองกนเหตทอาจจะเกดขนใน

อนาคตอยางมเหตมผล มหลกการและหาทางลดหรอปองกนความเสยหายในการทางานในภารกจของ

หนวยงาน / โครงการทมการวางแผนการปฏบตงานไวแลวในแตละขนตอน

การบรหารความเสยงตองอาศยการผสมผสานระหวางประสบการณ ความเชยวชาญ

ทเรยนรจากอดตทผานมา ควบคกบการมนวตกรรมขององคกรทพฒนาบคลากรทกระดบใหมการนา

ความรดานการบรหารความเสยง ซงนบไดวาเปนกจกรรมหลกทสาคญอยางหนงในกระบวนการบรหาร

องคกร ทสามารถทาใหหนวยงานสามารถบรรลภารกจ พนธกจ ภายใตงบประมาณและทรพยากรให

เกดประโยชนสงสด

กจกรรมหลกในการบรหารความเสยงจาเปนตองประกอบไปดวย ( อางองจาก

Blanchard ,2004 )

(1) การประเมนระดบความเสยง ( Assessment )

(2) การวเคราะหเพอหาสาเหตของความเสยง( Analysis)

(3) การรองรบและควบคมความเสยง ( Abatement ) ขอบเขตและองคประกอบในการบรหารความเสยง

การประเมนความเสยง ( Risk Assessment)

การวเคราะหความเสยง ( Risk Analysis )

การรองรบความเสยง

คานยามความเสยง โอกาส และผลกระทบ ( Probability and Impacts)

ระดบความเสยง (Risk Level)

สาเหต - ปจจยทควบคมได - ปจจยทควบคมไมได

การควบคมความเสยง ( Risk Control)

แผนสารอง ( Emergency Plan)

รายงานความเสยง ( Risk Report)

การทบทวนความเสยง

( Risk Review)

ความถในการทบทวน ( Review Frequency)

15

เครองมอในการบรหารความเสยงในระดบการดาเนนการขององคกรภาครฐ การประยกตใชแนวทางการบรหารความเสยงภายใตบรบทของภาครฐ จะมงเนน

ความสาคญไปทระดบการดาเนนการเปนสวนใหญ แนวคด หลกการ และเทคนคตาง ๆ ซงสามารถ

นามาใชกบองคกรภาครฐ ในปจจบน ความพยายามในการนาหลกการ และแนวทางการบรหารความ

เสยงไดถกผลกดนและดาเนนการ โดยสานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (ก.พ .ร)

กรมบญชกลาง และสานกงบประมาณ ซงไดมการจดทาคมอมาตรฐาน รวมถงการจดทา Checklist

เพอใหการวางแผนไดคานงถงปจจยทสงผลตอการบรหารงาน กลยทธในการผลกดนแผนงาน การ

ทบทวนและตรวจสอบผลการดาเนนการโครงการ จงถอไดวาการบรหารความเสยงไดถกนามาแฝงให

เปนสวนหนงของกระบวนการบรหาร ( Management Processes) อยางแทจรง

6. การรายงาน การรายงานผลการบรหารจดการความเสยงทไดดาเนนการทงหมดตามลาดบใหฝายบรหาร

รบทราบและใหความเหนชอบดาเนนการตามแผนการบรหารความเสยง

เปนการรายงานผลการวเคราะห ประเมน และบรหารจดการความเสยง วามความเสยงทยง

เหลออยหรอไม ถายงมเหลออย มอยในระดบความเสยงสงมากเพยงใด และมวธจดการความเสยงนน

อยางไร เสนอตอผบรหาร เพอใหทราบและพจารณาสงการ รวมถงการจดสรรงบประมาณสนบสนน

ทงนการบรหารความเสยงจะเกดผลสาเรจไดตองไดรบการสนบสนนอยางจรงจงจากผบรหาร ซงหลงจาก

หนวยงานทราบผลการประเมนความเสยงและนาความเสยงทยงเหลออยในระดบสงมาก สง ปานกลาง

มากาหนดวธการจดการความเสยงแลว จะตองจดทารายงาน ดงน

การจดทารายงานผลการบรหารความเสยง ไดแก

- ระดบหนวยงานทไดมการดาเนนการจดวางระบบการควบคมภายในตามระเบยบ

คณะกรรมการตรวจเงนแผนดนวาดวยการกาหนดมาตรฐานการควบคมภายใน

พ.ศ.2544 ขอ 6 การประเมนความเสยง เปนองคประกอบหนงของการควบคมภายใน

การจดทารายงานเหนควรใชแบบรายงานตามระเบยบคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน ฯ

ดงกลาว สาหรบหนวยงานระดบสานก / ศนย / กอง / และหนวยงานระดบกอง

เนองจากกจกรรม / โครงการ จดออนการควบคม หรอ ความเสยงทยงมอย แผนการ

ปรบปรง เปนกระบวนการบรหารความเสยง

- ระดบกรมใหจดทารายงานผลการบรหารความเสยง เสนอขอความเหนชอบจาก

ผบรหารระดบกรมซงควรกาหนด ทก 6 เดอน 9 เดอน และทกสนปงบประมาณ

16

7. การตดตามและทบทวน

การตดตามผลเปนการตดตามผลของการดาเนนการตามแผนการบรหารความเสยงวาม

ความเหมาะสมกบสถานการณทมการเปลยนแปลงหรอไม รวมถงเปนการทบทวนประสทธภาพของแนว

การบรหารความเสยงในทกขนตอน เพอพฒนาระบบใหดยงขน

กระบวนการบรหารความเสยงทวทงองคกรของสานกงานปลดกระทรวงมหาดไทย ซง

ประกอบดวยการบรหารความเสยงระดบ สานก / ศนย / กอง / หนวยงานระดบกอง นน มงเนนใหเกดผล

สาเรจตามภารกจหลกตามกฎหมายจดตงสวนราชการ และแผนการบรหารราชการประจาปงบประมาณ

ดงนนโครงการหรอกจกรรมทตองดาเนนการวเคราะห ประเมน และบรหารจดการความเสยง จงเปน

โครงการ หรอกจกรรมทเปนอานาจหนาทของแตละหนวยงานซงไดรายงานไวในการจดวางระบบการ

ควบคมภายในของสานกงานปลดกระทรวงมหาดไทย และเปนโครงการตามยทธศาสตร ของ

กระทรวงมหาดไทยทมอบหมายใหหนวยงานในสงกดสานกงานปลดกระทรวงมหาดไทยรบผดชอบ

ดาเนนการ / ประสานงานกบสวนราชการทเกยวของในแตละปงบประมาณ ตวอยาง โครงการตามแผนการปฏบตราชการประจาปงบประมาณ พ.ศ. 2550 ของสานกงานปลดกระทรวงมหาดไทย

ตวอยาง โครงการตามแผนการปฏบตราชการประจาป

ประเดนยทธศาสตรของ สป.

เปาประสงค

ตวชวด

เปาหมาย (ตามผลผลต)

ป 2550

กลยทธ

โครงการ

หนวยงานท รบผดชอบ

การพฒนา

ระบบการ

บรหารงาน

ใหมความ

เปนเลศ

ปรบปรงโครงสราง

ระบบกระบวนการ

ทางาน / กฎ /

ระเบยบ ใหม

ความทนสมย

ระดบ

ความสาเรจ

ของรอยละ

เฉลยถวง

นาหนกของ

การ

ดาเนนงาน

ตาม

แผนพฒนา

กฎหมายของ

สวนราชการ

ไมนอยกวา

40 %

ดาเนนการ

ตามแผน

พฒนา

กฎหมายท

คณะรฐมนตร

เหนชอบ

โครงการแกไข

ปรบปรง

กฎหมายในความ

รบผดชอบของ

กระทรวงมหาดไทย

และสานกงาน

ปลดกระทรวง

มหาดไทย

สานกกฎหมาย

สป.มท.

ทมาของขอมล : 1. แผนการปฏบตราชการ 4 ป (พ.ศ.2548-2551)

2. โครงการและงบประมาณตามยทธศาสตรของสานกงานปลดกระทรวงมหาดไทย

3. เอกสารงบประมาณรายจายประจาปงบประมาณ พ.ศ.2549

17

บทท 3 การบรหารความเสยงของสานกงานปลดกระทรวงมหาดไทย

สานกงานปลดกระทรวงมหาดไทยไดทาคารบรองการปฏบตราชการ ประจาปงบประมาณ

พ.ศ. 2550 มตท 4 มตดานการพฒนาองคกร ตวชวดท 17 ระดบความสาเรจของการจดทาระบบบรหาร

ความเสยงซงหมายถงระบบการบรหารปจจยและควบคมกจกรรมรวมทงกระบวนการ การดาเนนการตางๆ

โดยคานงถงการบรรลเปาหมายตามภารกจหลก ตามกฎหมายจดตงสวนราชการ และเปาหมายตาม

แผนปฏบตราชการ ประจาปงบประมาณ พ.ศ. 2550 ของสวนราชการเปนสาคญ

ผบรหารทกระดบของสานกงานปลดกระทรวงมหาดไทย เจาหนาทผปฏบตงานของทกระดบ

ของหนวยงานตองเขาใจแนวทางการปฏบตทเกยวของดงตอไปน

1. การปฏบตตามพระราชกฤษฎกา วาดวยหลกเกณฑและวธการบรหาร กจการบานเมองทด

การบรหารราชแผนดนในปจจบนเปนการบรหารราชการแนวใหม ทมงเนนความสาเรจ

เชงยทธศาสตร แนวทางการบรหารความเสยงเปนการปฏบตตามพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑ

และวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ.2546 ในหมวดท 3 มาตรา 9 (1) กาหนดใหสวนราชการตอง

จดทาแผนปฏบตราชการไวเปนการลวงหนา สป.มท. ไดกาหนดแผนการปฏบตราชการในปงบประมาณ

พ.ศ.2550 ในมตท 4 ดานการพฒนาองคกร ไดเลอกประเดนการประเมนผล : การบรหารความเสยง

ตวชวด ระดบความสาเรจของการจดทาระบบบรหารความเสยง

การบรหารความเสยงถอไดวาเปนกลไกทสาคญอยางยงในการผลกดนองคกรภาครฐใหม

ผลการดาเนนงานทเปนเลศ (High Performance Public Organization) และเปนองคประกอบทสาคญ

ททาใหเกดการปรบเปลยนองคกร เพอใหเปนรปแบบองคกรแหงการเรยนร ( Learning Organization )

โดยทวไปแลว การบรหารความเสยงจะถกมองวาเปนแนวทางการจดการทตองอาศยเทคนคเฉพาะทาง

มความซบซอนไมคลองตว ในบางครงการสอความหมายของการบรหารความเสยงยงผกตดกบการเงน

เปนหลก ซงโดยความเปนจรงแลว การบรหารความเสยงเปนแนวทางการบรหารงานทควรนามาประยกต

ใชอยตลอดเวลา แมกระทงในชวตประจาวน

18

2. การปฏบตตามระเบยบคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนวาดวยการกาหนด มาตรฐานการควบคมภายใน พ.ศ. 2544 ระเบยบคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนวาดวยการกาหนดมาตรฐานการควบคมภายใน

พ.ศ.2544 ซงออกโดยอาศยอานาจตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการตรวจเงนแผนดน

พ.ศ. 2542 มาตรา 15 (3) (ก) (ค) ตามระเบยบ ฯ ขอ 5 กาหนดใหหวหนาหนวยงานภาครฐนามาตรฐาน

การควบคมภายในทออกตามระเบยบนไปใชเปนแนวทางในการจดวางระบบการควบคมภายในใหแลว

เสรจภายในหนงป นบแตวนทระเบยบ ฯ นมผลใชบงคบ

สานกงานปลดกระทรวงมหาดไทย โดยสานก / ศนย / กอง และหนวยงานระดบกองได

ดาเนนการจดวางระบบการควบคมภายใน และแผนการปรบปรงการควบคมภายใน และรายงานการจด

วางระบบการควบคมภายในตามระเบยบ ฯ ขอ 5 ตามแนวทางทคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนกาหนด

และไดดาเนนการจดทารายงานการควบคมภายใน ตามระเบยบ ฯ ขอ 6 เนองจากกจกรรม / โครงการ

ทมอยอาจเหมาะสมกบสถานการณหนง แตเมอระยะเวลาผานไปหรอมเหตการณ หรอปจจยเสยง

เปลยนไป การควบคมทมอยเดมอาจไมเหมาะสมและไมเปนปจจบน จงจาเปนตองมการตดตาม

ประเมนผลการปฏบตตามระบบการควบคมภายในทใชอยอยางตอเนองและสมาเสมอ และระเบยบ

ดงกลาวกาหนดใหหวหนาสวนราชการ หรอหวหนาหนวยงาน รบผดชอบเสนอรายงานตอคณะกรรมการ

ตรวจเงนแผนดน (คตง.) ผกากบดแล และคณะกรรมการตรวจสอบเกยวกบสถานะของการควบคม

ภายในในหนวยงานทตนรบผดชอบ อยางนอยปละหนงครงภายในเกาสบวนนบจากวนสนปงบประมาณ

มรายละเอยดดงน

- ทาความเหนวาระบบการควบคมภายในของหนวยงานทใชอยมมาตรฐานตามระเบยบฯ

นหรอไม

- รายงานผลการประเมนความเพยงพอและประสทธผลของระบบการควบคมภายใน

ในการบรรลวตถประสงคและเปาหมายทกาหนด

การประเมนผลระดบหนวยงาน จะตองใหขอมลเบองตนกบหวหนาหนวยงาน ในการ

สรปความเหนวาการควบคมภายในไดรบการออกแบบเพอปองกน หรอตรวจพบความเสยงทอาจเกดขน

หรอไม และทางานไดผลตามทออกแบบไวหรอไม ขอบกพรองหรอจดออนของการควบคมภายในทม

นยสาคญ โดยปกตมกเปนเรองเกยวกบการควบคมทไมเพยงพอทจะลดความเสยง ซงควรคานงถงกรณ

ตอไปน

- ผลทอาจเกดขอผดพลาด หรอความเสยหาย หรอการไมบรรลวตถประสงค ทม

ความสาคญเนองจากจดออนหรอขอบกพรองของการควบคมภายในนน ๆ

- ความเสยงตอการเกดขอผดพลาดหรอความเสยหาย ฯ ล ฯ และโอกาสทจะเกดขนได

- การฝาฝนไมปฏบตตามกฎหมาย ถงแมไมรายแรงแตถอวามนยสาคญ

19

- การทจรตถอวามนยสาคญเนองจากทาใหเกดความเสยหายอยางรายแรง นอกจาก

จะมการปองกนและจดวางระบบการควบคมภายในทด

- เกยวของกบจานวนเงนสง

- เกยวของกบกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ ฯลฯ

ระบบการควบคมภายในไมใชระบบทแบงแยกออกจากระบบการปฏบตงานใน

หนวยงาน แตระบบการควบคมภายในเปนกระบวนการทางานอยางตอเนองซงแทรกหรอแฝงอยใน

ระบบงานทหนวยงานใชในการดาเนนงานตาง ๆ เชน งานในลกษณะโครงการและในลกษณะกจกรรม

ตาง ๆ ซงอยในความรบผดชอบของการปฏบตงานในสายการบงคบบญชา

กจกรรมการควบคมทมในองคกรตาง ๆ อาจแตกตางกน ทงนเนองจาก

1) ความแตกตางของพนธกจ เปาหมาย และวตถประสงค

2) ความแตกตางของสภาพแวดลอม ขนาด และลกษณะการดาเนนงาน ตลอดจน

จานวนคาใชจายทยอมรบได

3) ความแตกตางของระดบความซบซอนขององคกร 4) ความแตกตางของความเปนมาและวฒนธรรมขององคกร 5) ความแตกตางของความเสยงซงองคกรเผชญอยและพยายามลดความเสยงนน

ปจจยตาง ๆ ดงกลาวมผลตอกจกรรมการควบคมภายในขององคกร แมสององคกรจะม

ภารกจ เปาหมายและวตถประสงค และโครงสรางองคกรทเหมอนกน แตอาจมกจกรรมการควบคมท

แตกตางกน เนองจากการใชดลยพนจ การปฏบตงาน และการบรหารจดการทแตกตางกนของแตละ

หนวยงาน ดงนนรปแบบการควบคมภายในจงมความแตกตางหลากหลายเปนพน ๆ รปแบบ การออกแบบ

กจกรรมการควบคมจงควรสอดคลองกบพนธกจ เปาหมาย หรอเปาประสงคและวตถประสงคขององคกร

เพอใหบรรลผลสาเรจตามวตถประสงค

การแบงหนวยงานออกเปนกจกรรมตาง ๆ มประโยชนชวยใหการมอบหมายความ

รบผดชอบในการดารงไวซงประสทธผลของการควบคมภายในสามารถทาไดทวทงองคกร

ประโยชนของการแบงหนวยงานออกเปนกจกรรม

- ชวยใหผบรหารสามารถระบกจกรรมทสาคญ ซงมสวนสนบสนนการบรรล

วตถประสงคของภารกจหลกและวตถประสงคขององคกรโดยตรง

- ชวยใหผบรหารมงความสนใจไปทกสวนของกจกรรมจากเรมตนจนจบ ครบวงจร

ของงาน ซงจะทาใหทราบปญหาทแทจรง สามารถแกไขปญหาไดตรงกบสาเหต

ของปญหา

20

3 ภารกจและโครงสรางสวนราชการของสานกงานปลดกระทรวงมหาดไทย

3.1 ภารกจหลกตามกฎหมายจดตงสวนราชการของสานกงานปลดกระทรวงมหาดไทย

สานกงานปลดกระทรวงมหาดไทยมภารกจเกยวกบการพฒนายทธศาสตรและแปลงนโยบาย

ของกระทรวงเปนแผนปฏบต จดสรรทรพยากร บรหารราชการประจาทวไปของกระทรวง การรกษาความ

มนคงภายใน การรกษาความสงบเรยบรอยและอานวยความเปนธรรม และการสงเสรมการบรหาร

ราชการสวนภมภาค เพอการบรรลเปาหมายและเกดผลสมฤทธตามภารกจของกระทรวง โดยมอานาจหนาท

ศกษา วเคราะห จดทาขอมลเพอใชในการกาหนดนโยบาย เปาหมาย และผลสมฤทธของกระทรวง

พฒนายทธศาสตรการบรหารของกระทรวง แปลงนโยบายเปนแนวทางและแผนการปฏบตราชการ จดสรรและบรหารทรพยากรของกระทรวงเพอใหเกดการประหยดคมคาและสมประโยชน ดาเนนการเกยวกบการตรวจราชการและการตรวจสอบภายในราชการทวไปของกระทรวง พฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอใชในการบรหารงานและใหบรการดานการสอสารแกสวนราชการตางๆและจงหวด

ดาเนนการเกยวกบงานคณะกรรมการมาตรฐานการบรหารงานบคคลสวนทองถน ตามกฎหมายวา

ดวยการบรหารงานบคคลสวนทองถน

ดาเนนการและประสานการแปลงยทธศาสตรการพฒนาระดบชาตไปสการพฒนาของจงหวดแบบบรณาการ สงเสรม สนบสนนการวางแผนยทธศาสตรการพฒนาจงหวด ตลอดจนตดตามประเมนผล

การพฒนา และสนบสนนการปฏบตราชการสวนภมภาค

ดาเนนการเกยวกบการพฒนาบคคลากรของสานกงานปลดกระทรวงและของกระทรวง ดาเนนการเกยวกบกฎหมายในความรบผดชอบของกระทรวงและกฎหมายอนทเกยวของ รวมทงงานนตกรรมและสญญา งานเกยวกบความรบผดชอบทางแพง อาญา งานคดปกครอง และงานคดอนท

อยในอานาจหนาทของกระทรวง

ดาเนนการเกยวกบความชวยเหลอและความรวมมอกบตางประเทศ

ปฏบตการอนใดตามทกฎหมายกาหนดใหเปนอานาจหนาทของสานกงานปลดกระทรวงหรอตามทกระทรวงหรอคณะรฐมนตรมอบหมาย

21

3.2 สานกงานปลดกระทรวงมหาดไทยมสวนราชการทประกอบดวย สานก / ศนย /

กอง และหนวยงานในระดบกองตามรายงานการจดวางระบบการควบคมภายใน ( INTERNAL

CONTROL) ประกอบดวย

(1) กองกลาง มอานาจหนาทปฏบตงานสารบรรณของ สป. และของกระทรวง

ดาเนนการเกยวกบงานชวยอานวยการและงานเลขานการของ สป. ประสานราชการกบหนวยงานของ

สป. ในสวนภมภาค ปฏบตราชการทวไปของ สป. และกระทรวง ซงมไดกาหนดใหเปนอานาจหนาทของ

สวนราชการใดในสงกดกระทรวงโดยเฉพาะ และปฏบตงานรวมกบหรอสนบสนนการปฏบตงานของ

หนวยงานอนทเกยวของ หรอทไดรบมอบหมาย

(2) กองการเจาหนาท มอานาจหนาท จดระบบงานและบรหารงานบคคลของ สป.

ยกเวนภารกจดานการพฒนาบคลากร จดระบบงานและบรหารงานบคคลทอยในอานาจหนาทของ

กระทรวง และปฏบตงานรวมกบหรอสนบสนนการปฏบตงานของหนวยงานอนทเกยวของหรอทไดรบ

มอบหมาย

(3) กองคลง มอานาจหนาทดาเนนการเกยวกบการเงน การบญช การบรหาร

งบประมาณ การพสด อาคารสถานท และยานพาหนะของ สป.ดาเนนงานเกยวกบการเงน การบญช การ

บรหารงบประมาณ และการพสดของกระทรวง ปฏบตงานรวมกบหรอสนบสนนการปฏบตงานของ

หนวยงานอนทเกยวของหรอทไดรบมอบหมาย

(4) กองการตางประเทศ มอานาจหนาทดาเนนการดานตางประเทศ, เสรมสราง

ความสมพนธ ตดตาม และประสานงานกบองคการ หรอหนวยงานดานความชวยเหลอและรวมมอ

ทางดานกจการชายแดน ผอพยพ และผหลบหนเขาเมอง รวมทงการจดประชมและเจรจาตามทไดรบ

มอบหมาย และปฏบตงานรวมกบหรอสนบสนนการปฏบตงานของหนวยงานอนทเกยวของหรอทไดรบ

มอบหมาย

(5) สานกตรวจราชการและเรองราวรองทกข มอานาจหนาทดาเนนงานเกยวกบการ

ตรวจราชการของกระทรวง, ดาเนนการเกยวกบเรองราวรองทกขทอยในอานาจหนาทของกระทรวง

ปฏบตงานของหนวยงานอนทเกยวของหรอทไดรบมอบหมาย

22

(6) กองสารนเทศ มอานาจหนาท ประชาสมพนธการปฏบตงานของ สป. และของ

กระทรวง โดยเปนศนยกลางขอมลขาวสารการประชาสมพนธของกระทรวงเผยแพรนโยบาย กจกรรม ความร

ความกาวหนา และผลงานของกระทรวง และปฏบตงานรวมกบหรอสนบสนนการปฏบตงานของหนวยงานอน

ทเกยวของหรอทไดรบมอบหมาย

(7) สถาบนดารงราชานภาพ มอานาจหนาทพฒนาระบบ รปแบบ และยทธศาสตรใน

การบรหาร การจดการ และการพฒนาของกระทรวง, กาหนดยทธศาสตรการพฒนาขาราชการของ

กระทรวง, พฒนาขาราชการระดบสง และหลกสตรทวไปของกระทรวง บคลากรของ สป. และบคลากร

อนๆ ทไมมหนวยงานใดดาเนนการ และปฏบตงานรวมกบหรอสนบสนนการปฏบตงานของหนวยงานอน

ทเกยวของหรอ ทไดรบมอบหมาย

(8) สานกกฎหมาย มอานาจหนาทดาเนนการเกยวกบกฎหมายในความรบผดชอบของ

กระทรวง และกฎหมายทเกยวของ ดาเนนการเกยวกบนตกรรมและสญญา งานเกยวกบความรบผดชอบ

ทางแพง อาญางานคดปกครอง และงานคดอนทอยในอานาจหนาทของกระทรวง ดาเนนการเกยวกบงาน

เลขานการของคณะกรรมการพจารณารางกฎหมายของกระทรวงดาเนนการเกยวกบบรการขอมลดาน

กฎหมาย ของกระทรวง และปฏบตงานรวมกบหรอสนบสนนการปฏบตงานของหนวยงานอนทเกยวของ

หรอทไดรบมอบหมาย

(9) สานกงาน ก.ถ. มอานาจหนาทรบผดชอบในงานธรการของ ก.ถ., ศกษา วเคราะห และ

รวบรวมขอมลตางๆ เกยวกบงานของ ก.ถ. ประสานงาน ตดตามและประเมนผลการบรหารงานบคคลของ

อปท., ชวยเหลอและใหคาปรกษา แนะนาเกยวกบการบรหารงานบคคลสวนทองถน จดประชมสมมนา

ฝกอบรม รวมทงการประชาสมพนธและเผยแพรความรเกยวกบงานของ ก.ถ. จดทารายงานประจาปเกยวกบ

วตถประสงค ผลงานและอปสรรคในการปฏบตหนาทและในการดาเนนงานของ ก.ถ. และสานกงาน ก.ถ.

ปฏบตงานอนๆ ตามท ก.ถ.มอบหมาย และปฏบตงานรวมกบหรอสนบสนนการปฏบตงานของหนวยงานอน

ทเกยวของหรอทไดรบมอบหมาย

(10) ศนยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร มอานาจหนาท พฒนาระบบงานและ

บคลากรดานสารสนเทศและการสอสาร, สนบสนนเครองมอ อปกรณสารสนเทศและการ สอสารและ

ใหบรการดานการรบสงขาวสาร การตดตง การตรวจซอม การบารงรกษาเครองมอ อปกรณสารสนเทศและ

การสอสารแกสวนราชการตาง ๆ กาหนดแนวทางและระเบยบในการจดระบบ การสารวจ การจดเกบ การ

ประมวล การใชประโยชนและการพฒนาระบบขอมลสารสนเทศและบรการสอสารของหนวยงานในสงกด

กระทรวงและเปนศนยขอมลสารสนเทศเพอการบรหารของกระทรวง และปฏบตงานรวมกบหรอสนบสนนการ

ปฏบตงานของหนวยงานอนทเกยวของ

23

(11) สานกนโยบายและแผน มอานาจหนาท เสนอแนะ และจดนโยบายและยทธศาสตร

ของกระทรวงใหสอดคลองกบยทธศาสตร แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต นโยบายของรฐบาลและ

นโยบายรฐมนตร จดทาแผนมหาดไทยแมบท ประสานแผนปฏบตงาน และเสนอแนะนโยบายในการตงและ

จดสรรงบประมาณประจาป รวมทงตดตามและประเมนผลการปฏบตงานของหนวยงานในสงกดกระทรวง

และปฏบตงานรวมกบหรอสนบสนนการปฏบตงานของหนวยงานอนทเกยวของหรอทไดรบมอบหมาย

(12) สานกพฒนาและสงเสรมการบรหารราชการจงหวด มอานาจหนาท กาหนด

แนวทางเพอการจดทายทธศาสตรการพฒนาจงหวดและอาเภอ, กากบเรงรดและประสานการบรหารราชการ

ของจงหวดและอาเภอ แบบบรณาการเพอการพฒนาในพนท, สงเสรมและประสานความรวมมอภาครฐและ

เอกชนเพอการพฒนา จงหวดและอาเภอ และปฏบตงานรวมกบหรอสนบสนนการปฏบตงานของหนวยงาน

อนทเกยวของหรอทไดรบมอบหมาย

(13) หนวยตรวจสอบภายใน มอานาจหนาทตรวจสอบการปฏบตงานดานงบประมาณ

การเงน การบญชและพสดของหนวยรบตรวจ และ มอานาจในการเขาถงขอมล เอกสาร ทรพยสน

ระบบงาน และเจาหนาททเกยวของกบการปฏบตงานตรวจสอบตามความเหมาะสม การตรวจสอบ

กจกรรมและสวนงานตาง ๆ ของหนวยรบตรวจ ประเมนความเสยงของหนวยรบตรวจเพอใชในการ

วางแผน กาหนดวตถประสงคในการตรวจสอบ ปฏบตงานอนทเกยวของกบการตรวจสอบภายในทไดรบ

มอบหมายจากปลดกระทรวงมหาดไทย

(14) กลมงานพฒนาระบบบรหาร มอานาจหนาทในการพฒนาการบรหารของสวน

ราชการใหเกดผลสมฤทธ มประสทธภาพ คมคา โดยนาวธการบรหารจดการบานเมองทด และใหคาปรกษา

แนะนาเกยวกบการพฒนาระบบบรหาร กากบ ตดตามและประเมนผลการพฒนาระบบราชการ

24

4. ผงมโนทศน

แนวทางในการนากระบวนการบรหารความเสยงมาใชในองคกร การบรหารความเสยงของ สานกงานปลดกระทรวงมหาดไทย ตามภารกจหลกตาม

กฎหมายจดตงสวนราชการ และตามแผนปฏบตราชการประจาป

ผงมโนทศนการดาเนนการตามกระบวนการบรหารความเสยงเสยง

25

พจารณาระบบการควบคม

ภายในของ แตละกจกรรม /

โครงการ ในหนาททรบผดชอบ

แนวทางการปฏบตงานท

กาหนดโดยผบรหารทกระดบ

ของหนวยงาน

สมาชกของทมงาน ดาเนนการตามแนวทาง

กระบวนการบรหารความเสยง

- จดทาแผนปฏบตงานตามกจกรรม / โครงการ

- ดาเนนการตามขนตอนในรายละเอยดของกระบวนการ

บรหารความเสยง

หนวยงานระดบสานก / ศนย / กอง / หนวยงานระดบกอง

แตงตงคณะทางานตามตาแหนงโครงสรางการแบงลกษณะงาน

(สวน / ฝาย / งาน) ในการบรหารความเสยงของหนวยงาน

กฎหมาย / ระเบยบ / นโยบาย

งบประมาณ ปจจยสนบสนน

การปฏบตงาน

รายงานขอมล ประเมน และสรปผล

การดาเนนการของกจกรรม / โครงการ

ตามระยะเวลาทกาหนด

ผทไดรบมอบหมาย รวบรวม วเคราะห วธการและผลของ

การใชกระบวนการบรหารความเสยง เพอ

- พฒนากระบวนการบรหารความเสยง

- ใหความรกบเจาหนาทในหนวยงาน

- รายงานผบงคบบญชา / หนวยงานทเกยวของ

การบรหารความเสยงของ สานกงานปลดกระทรวงมหาดไทย 1. ตามภารกจหลกตามกฎหมายจดตงสวนราชการ การบรหารความเสยงในระดบกจกรรม หนวยงานมภาระงานในความรบผดชอบใน

อานาจหนาทตามสายการบงคบบญชา มการประเมนตามระบบการควบคมภายใน ผบรหารของสวน

งานสามารถกาหนดผรบผดในการประเมนงาน / กจกรรม ซงควรเปนผทมความเขาใจกระบวนการ

ปฏบตงาน / กจกรรมนน เปนอยางด ซงควรสงเกตการณการปฏบตงานจรง การวเคราะหเอกสาร

หลกฐาน การสอบถามเพอสนบสนนขอมลทไดจากการสอบถาม สรปผลการประเมนโดยนาจดออน

หรอความเสยงทพบ ความเสยงทคงเหลออยทจะทาใหการปฏบตงานไมประสบผลสาเรจ เพอหาแนว

ทางแกไข

ในการดาเนนการบรหารความเสยงในระดบกจกรรมของหนวยงานในสงกด สป.

ตามภารกจหลกตามกฎหมายจดตงสวนราชการ คณะทางานจดทาระบบบรหารความเสยงของ

สานกงานปลดกระทรวงมหาดไทย ไดพจารณาควรใชเครองมอ Nine box matrix

ตวอยางของการประเมนกจกรรมของกองกลาง สป.

โดยการใช Nine box matrix การประเมนความเสยงของกจกรรมผประเมนควรพจารณาวา กจกรรม การควบคมสอดคลองกบกระบวนการประเมนความเสยงหรอไม ฝายบรหารกาหนดกจกรรมการควบคม ทจาเปน เพอจดการกบความเสยงนน ๆ และมการสงการใหมการปฏบตตามกจกรรมการควบคมทกาหนด หวหนางานและผปฏบตควรประเมนความเสยงของแตละกจกรรม โดยพจารณาผลกระทบ โอกาส เพอหาคาความเสยงทไดของแตละกจกรรม เพอนามาจดระดบความเสยง กรณทมความเสยง ปานกลาง และสง หนวยงานจะตองจดทาแผนบรหารความเสยงทอาจจะเกดขนและจะทาใหกจกรรมนนไมบรรลวตถประสงคของกจกรรม

ความเสยง คอเหตการณทอาจเกดขนในอนาคต และมผลกระทบตอการบรรลวตถประสงคของ

กจกรรม การใหคาความเสยงของโอกาส ( Probability ) ความเสยง ตา = ผลกระทบนอย / โอกาสเกดนอย = 1 , 2 , 3 , 4

ความเสยง ปานกลาง = ผลกระทบรนแรงมาก / โอกาสเกดนอย = 5 , 6 , 7

= ผลกระทบนอย / โอกาสเกดมาก = 5 , 6 , 7

ความเสยง สง = ผลกระทบรนแรงมาก / โอกาสเกดมาก = 8 , 9

26

เครองมอ Nine box matrix

ผลกระทบ ระดบความเสยง ตา = 1, 2, 3, 4 กลาง = 5, 6 , 7 สง = 8, 9

ตวอยางการใหคาระดบกจกรรมของกองกลาง สป.

กจกรรม ผลกระทบ โอกาส คาความเสยงทได ระดบความเสยง

A. การรบ – สง โดยไมไดลงทะเบยนตามระบบงาน

สารบรรณ ทาใหไมสามารถตดตามเรองได

1

1

1

ตา

B. มงานใหมเพมขน และมหนวยงานรบผดชอบ

หลายหนวยงาน ทาใหยากตอการวนจฉยของ

เจาหนาทในการจดสงใหหนวยงานรบผดชอบ

4

4

5

กลาง

C. หนวยงานทเกยวของไมไดรบ – สง ตาม

ระบบงานสารบรรณ

2

2

1

ตา

D. ระดบความสาเรจของการดาเนนการจดตงศนย

บรการรวม

4

4

5

กลาง

27

9

8 6 8 9

7

6

5 3 5 7

4 B,D

3

2 1 2 4

1 A,C

1 2 3 4 5 6 7 8 9 โอกาส

ผลกระทบ ( Impact ) การใหคาความเสยง

ผลกระทบกจกรรมทกาหนด ตา (1,2,3,4) ปานกลาง(5,6,7) สง (8,9)

ประเมนจากผลการดาเนนงานในปทผานมา

1. กจกรรมทกาหนดปฏบตไดทนตามแผน

การปฏบตงาน

1, 2, 3, 4

2. ปปจจบนมการจดทาแผนปรบปรงแกไข

ปญหาทเกดขน

1, 2, 3, 4

3. กจกรรมทพจารณาปจจบนมแนวโนมทจะ

ไมสามารถดาเนนการตามแผนทกาหนดได

5, 6, 7

4. กจกรรมทพจารณาไมสามารถดาเนนการได

ในปงบประมาณปจจบน

8, 9

ผลกระทบพจารณา - การทางานไดทนตามกาหนดเวลา

- การบรรลวตถประสงคของภารกจ / หนาท

- การผานประเมนตามตวชวดของ กพร.

แทนคาความเสยงทไดในเครองมอ Nine box matrix ( หนา 26 )

กจกรรม A และ C คาความเสยงทได อยในตารางท 1

B และ D คาความเสยงทได อยในตารางท 5

กองกลาง สป. จะตองดาเนนการจดทาแผนบรหารความเสยงในกจกรรม B และ D

ตามกระบวนการบรหารความเสยง เพอใหการดาเนนงานบรรลวตถประสงคของ

หนวยงานโดยผทไดรบมอบหมาย รวบรวม วเคราะห วธการและผลของการใชกระบวนการบรหาร

ความเสยง เพอพฒนากระบวนการบรหารความเสยง รายงานผบงคบบญชา / หนวยงานทเกยวของ

28

2. การประเมนความเสยงตามแผนปฏบตราชการประจาป การพจารณาระบปจจยเสยงและวเคราะหปจจยเสยงตามเปาหมายตามแผนปฏบตราชการ

ประจาปงบประมาณ พ.ศ. 2550 สานกงานปลดกระทรวงมหาดไทยไดพจารณาใชเครองมอจากผลการ

วจยการประเมนผลหาความเสยงทลดลงและคงเหลอ ประจาปงบประมาณ พ.ศ. 2549 และการจดการ

บรรยายและฝกอบรมเชงปฏบตการใหคณะทางานจดทาระบบบรหารความเสยง มาใชในการปรบปรง

พจารณาประเมนระดบความเสยงแตละโครงการ โดยสานกงานปลดกระทรวงมหาดไทยไดเรยนเชญ

รศ.ดร. กองกต พสวสด โครงการบณฑตศกษานานาชาต สาขาวศวกรรมอตสาหการ คณะวศวกรรมศาสตร

มาบรรยายและฝกอบรมเพอประเมนระดบความเสยงแตละโครงการทหนวยงานระดบสานก / ศนย / กอง

ไดกาหนดประเดนยทธศาสตรตามแผนบรหารราชการ เปาประสงค / ตวชวด เปาหมาย กลยทธ มการ

จดทารายละเอยดของโครงการ วงเงนงบประมาณทจะพจารณาดาเนนการ และหนวยงานทรบผดชอบ

ชดเจน ตามเปาหมายตามแผนปฏบตราชการประจาปงบประมาณทกาหนด การบรหารความเสยงของ

โครงการจะชวยลดโอกาสทจะทาใหโครงการไมประสบความสาเรจและลดความเสยงทประเดนยทธศาสตร

ไมบรรลผล โดยท รศ.ดร.กองกต พสวสด ไดทาการแกไขปรบปรง อบรม แนะนาองคความรและ

เครองมอทใชในการประเมนความเสยงจากผลการศกษาวจยการประเมนผลหาความเสยงทลดลงและ

คงเหลอประจาปงบประมาณ พ.ศ. 2549 ของสถาบนดารงราชานภาพ สานกงานปลดกระทรวงมหาดไทย

มาปรบปรงแกไขในการประเมนความเสยงแตละโครงการของปงบประมาณ พ.ศ. 2550 เพอใหการประเมน

ระดบคาความเสยงของโครงการมความชดเจนสาหรบการประเมนโอกาสความสาเรจตอโครงการ

ผลกระทบตอโครงการซงกาหนดปจจยทสงผลสาเรจไว 10 ปจจย ผลกระทบตอโครงการ 4 ปจจย คอ

ผลกระทบตอเวลา ผลกระทบตองบประมาณของโครงการ การบรหารงานและการผลกดนยทธศาสตรท

เกยวของ โดยกาหนด Risk analysis สงระดบความเสยงท 12 - 25 กลางท 6 - 12 และ ตาท 0 - 6 โดยใชเครองมอ Program Assessment Rating Tool - PART, Office of Management and Management and Budget U.S.A. ในการบรหารความเสยง ตามตวชวดท 17 ระดบความสาเรจของการจดทาระบบบรหารความ

เสยงไดมการตดตามประเมนผลโครงการทระดบความเสยงปานกลาง และสง ทหนวยงานตองจดทาแผน

บรหารความเสยงของโครงการ และรายงานผลการบรหารความเสยงของโครงการ ซงไดนาแนวทางและ

แบบฟอรมของการจดทารายงานการควบคมภายใน ตามระเบยบคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนวาดวยการ

กาหนดมาตรฐานการควบคมภายใน พ.ศ. 2544 มาประยกตใชตามความเหมาะสม รายงานใหผบรหาร

ของหนวยงานตามไตรมาส ไดทราบผลการดาเนนการ

29

การใชเครองมอ Program Assessment Rating Tool - PART, Office of Management and Management and Budget U.S.A. ในการประเมนระดบคาความเสยงของโครงการ

การประเมนระดบคาความเสยงของโครงการ ชอโครงการ ......................................................................................................... เลอกปจจยดานโอกาส( Probability) เพอพจารณาประเมนความเสยงโอกาสความสาเรจ

และผลกระทบ ( Impact ) ตอโครงการ ในการประเมนคาความเสยงของแผนงาน / โครงการ

โอกาสความสาเรจตอโครงการ

Select Weight Scoreปจจยทสงผลสาเรจ

( 0 , 1)

1. วตถประสงค เหตผล และปญหาทผลกดนในการจดทาโครงการ ม ความชดเจน 0.5

2. กลมเปาหมายของโครงการไดมการระบไวอยางชดเจน 0.5

3. โครงการไดมการระบผลลพธ และผลสมฤทธ พรอมกบกาหนดเปาหมาย ในเชงคณภาพและปรมาณของแตละผลลพธและผลสมฤทธดงกลาวเพอ ใชในการตดตามและประเมนผล

0.5

4. โครงการไดมการกระจายความรบผดชอบ บทบาท หนาท และการ สอสารไปยงผดาเนนการและผเกยวของอยางชดเจน 0.5

5. การจดทาแนวทางการบรหารโครงการไดคานงถงระเบยบปฏบตดาน การเงน การบรหารบคคล และวสด การจดซอจดจางเพอใหการปฏบต สอดคลองกบระเบยบและมาตรฐานการทางาน

0.5

6. โครงการไดมแผนการประเมนความกาวหนางานภายในโครงการและ ระหวางโครงการของหนวยงานทเกยวของพรอมระบรอบเวลาอยาง ชดเจน

0.5

7. โครงการไดจดทาหรอเชอมโยงกบกลไกการเกบขอมลขององคกร เพอ ใหผบรหารไดตดตามความกาวหนา และทาการทบทวนถงระดบ ความสาเรจของเปาหมายดงกลาว

0.5

8. การวางแผนโครงการไดมการทบทวนและตรวจสอบเพอยนยนวา โครงการดงกลาวไมซบซอนหรอคลายคลงกบโครงการอน ๆ 0.5

9. ทกษะประสบการณและความชานาญของบคลากรในทมงานของโครงการ 0.5

10. คณภาพของผรบจางชวง (Supplier หรอ Contractor) ในระหวางการ ดาเนนงานของโครงการ

0.5

Sum (ก) 5.00 Note: “1” represents a negative opinion. “0” represents a positive opinion.

30

ผลกระทบตอโครงการ

Weight Impact Impact Results ปจจยทสงผลกระทบ

นาหนก Rating Point (Weight x Point)

1.1. ผลกระทบตอเวลา 1.25

1.2. ผลกระทบตองบประมาณของโครงการ 1.25

2.1. การบรหารงาน 1.00

2.2. การผลกดนยทธศาสตรทเกยวของ 1.50

SUM (ข) 5.00 1. ผลกระทบทมตอโครงการ ม 2 องคประกอบหลกคอ

1.1 ผลกระทบตอเวลา

ความลาชา ระดบ Rating ระดบคะแนน

1 – 5% ของโครงการ ตามาก 0

5 – 10% ของโครงการ ตา 0.25

10 – 20% ของโครงการ กลาง 0.5

20 – 50% ของโครงการ สง 0.75

> 50% ของโครงการ สงมาก 1

1.2 ผลกระทบตองบประมาณของโครงการ ความคลาดเคลอนในการประมาณการงบประมาณ

ระดบ Rating ระดบคะแนน

1 – 5% ของโครงการ ตามาก 0

5 – 10% ของโครงการ ตา 0.25

10 – 20% ของโครงการ กลาง 0.5

20 – 50% ของโครงการ สง 0.75

> 50% ของโครงการ สงมาก 1

31

2. ผลกระทบตอผเกยวของ ม 2 องคประกอบหลกคอ

ความสามารถในการบรรลตาม

ขอตกลง (Performance Agreement)

ระดบ Rating ระดบคะแนน

1. บรรลเปาหมายตามทไดตกลงไว ตามาก 0

2. มการประชมนอกรอบเพอดาเนนการแกไข ตา 0.25

3. ตองมการประชมอยางเปนทางการเพอดาเนนการแกไข กลาง 0.5

4. ตองมการประชมอยางเปนทางการพรอมกบจดทาเอกสารชแจง

เหตผลโดยจะตองผานผบรหารสงสดในองคกร สง 0.75

5. ตองยกเลกขอตกลงหรอไมสามารถบรรลเปาหมายตามทตกลง

ไวอยางสนเชง สงมาก 1

ความสามารถในการบรรลตามยทธศาสตร ระดบ Rating ระดบคะแนน

1. บรรลตามเปาหมายหรอความคาดหวงของผบรหารดานผลลพธ

และผลสมฤทธของโครงการ ตามาก 0

2. บรรลประมาณ 90% ตามเปาหมายหรอความคาดหวงของ

ผบรหารดานผลลพธ และผลสมฤทธของโครงการ ตา 0.25

3. บรรลประมาณ 70 – 80% ตามเปาหมายหรอความคาดหวงของ

ผบรหารดานผลลพธและผลสมฤทธของโครงการ กลาง 0.5

4. บรรลประมาณ 50 – 70% ตามเปาหมายหรอความคาดหวงของ

ผบรหารดานผลลพธและผลสมฤทธของโครงการ สง 0.75

5. บรรลตากวา 50% ตามเปาหมายหรอความคาดหวงของผบรหาร

ดานผลลพธและผลสมฤทธของโครงการ สงมาก 1

โอกาส = ก ผลกระทบ = ข Risk Level: โอกาส (ก) x ผลกระทบ (ข ) = คาความเสยง

32

Risk analysis: • High risk for the level between 12-25 • Medium risk for the level between 6-12 • Low risk for the level between 0-6

The project is classified as medium risk. Risk contributors: Go back to the tables, especially on the probability Risk handing: (1) High risk

• Review frequency: ____ Weeks • Risk report: Yes/no • Back-up plan: Yes/no

(2) Medium risk

• Review frequency: ____ Weeks • Risk report: Yes/no • Back-up plan: Yes/no

การกาหนดระดบความเสยงของ Risk Matrix

โอกาส/ผลกระทบ 1 2 3 4 5

1 1 (ตา) 2 (ตา) 3 (ตา) 4 (ตา) 5 (ตา)

2 2 (ตา) 4 (ตา) 6 (ตา) 8 (กลาง) 10 (กลาง)

3 3 (ตา) 6 (ตา) 9 (กลาง) 12 (กลาง) 15 (สง)

4 4 (ตา) 8 (กลาง) 12 (กลาง) 16 (สง) 20 (สง)

5 5 (ตา) 10 (กลาง) 15 (สง) 20 (สง) 25 (สง)

33

ตวอยาง การประเมนความเสยง โครงการท 1 “พฒนาระบบขอมลกฎหมาย” ยทธศาสตรการพฒนาระบบบรหารใหมความ เปนเลศ 1. สาระสาคญโดยสงเขป สานกกฎหมาย สานกงานปลดกระทรวงมหาดไทย มอานาจหนาทเกยวกบ

กฎหมายในความรบผดชอบของกระทรวงมหาดไทยและกฎหมายทเกยวของ ดาเนนการเกยวกบนตกรรม

สญญา งานทเกยวของกบความรบผดชอบทางแพง อาญา งานคดปกครอง และงานคดอนทอยในอานาจ

หนาทของกระทรวง ดาเนนการเกยวกบงานเลขานการของคณะกรรมการพจารณารางกฎหมายของ

กระทรวงมหาดไทย ดาเนนการเกยวกบขอมลดานกฎหมายของกระทรวงตลอดจนปฏบตงานรวมกบหรอ

สนบสนนการปฏบตงานของหนวยงานอนทเกยวของหรอทไดรบมอบหมาย ซงขอเทจจรงทสารวจไดใน

ปจจบนพบวา กระทรวงมหาดไทยมกฎหมายหลก(กฎหมายระดบ พระราชบญญต) ทอยในความ

รบผดชอบ จานวน 133 ฉบบ กฎหมายระดบรอง(พระราชกฤษฎกา กฎกระทรวง ระเบยบ ประกาศ

ขอบงคบ) ทอยในความรบผดชอบ จานวน 692 ฉบบ การดาเนนงานเกยวกบนตกรรมสญญา การ

อทธรณเวนคนและงานคด ไมตากวาปละ 400 คด การดาเนนการเกยวของกบการประชมกรรมาธการ

พจารณารางกฎหมายของกระทรวงมหาดไทย ประมาณ ปละ 100 ครง การยกรางกฎหมายไมตากวาป

ละ 5 ฉบบ และการพฒนากฎหมายของกระทรวงมหาดไทยประมาณปละ 100 ครง การยกรางกฎหมาย

ไมตากวาปละ 5 ฉบบ และการพฒนากฎหมายของกระทรวงมหาดไทยใหไดรอยละ 50 ของกฎหมายใน

ความรบผดชอบในป พ.ศ.2551

สาหรบการพฒนาระบบขอมลดานกฎหมาย สานกกฎหมายไดดาเนนการไปแลวระดบหนง

ไดแกการจดทา Website เผยแพรขอมลดานกฎหมายผานเครอขาย Internet ชอ

0WWW.Law.moi.go.th แตยงมขอขดของอกหลายประการ ไดแก ขาดระบบงานการจดการและการ

คนหาขอมลดานกฎหมาย ขาดอปกรณคอมพวเตอร ทง Hardware และ Software ทมประสทธภาพ

ดงนนในป พ.ศ.2550-2551 สานกกฎหมายจะดาเนนการเพอใหมระบบฐานขอมลดานกฎหมายใน

ความรบผดชอบของสานกกฎหมาย ขอมลและวธการสบคนขอมลดานกฎหมายมความสะดวกรวดเรว

และจดหาอปกรณคอมพวเตอรแมขาย( Server) จานวน 1 เครอง เครอง LCD project จานวน 1

เครอง เครองพมพแบบ Laser jet จานวน 1 เครอง อปกรณสารองไฟฟา ( UPS) จานวนเทาท

จาเปน ตลอดจนสวนประกอบอนทเกยวของ โดยจางทปรกษาดาเนนการ ในวงเงนทงสน จานวน

1,450,000 บาท ทงน ประโยชนทคาดวาจะไดรบ การบรหารงานกฎหมายมประสทธภาพยงขน ทงในแง

การสบคนเรยกใช และทนสมย

34

2. ประเมนคาความเสยงของโครงการ ดงน เลอกปจจยดานโอกาส( Probability) เพอพจารณาประเมนความเสยงโอกาสความสาเรจ

และผลกระทบ ( Impact ) ตอโครงการ ในการประเมนคาความเสยงของแผนงาน / โครงการ ซงอาจจะ

แตงตงจากคณะทางานของหนวยงานซงเปนเจาหนาททเกยวของกบโครงการ เพอพจารณาใหคาตาม

ตารางทกาหนด

โอกาสความสาเรจตอโครงการ Select Weight Score

ปจจยทสงผลสาเรจ ( 0 , 1 )

1. วตถประสงค เหตผล และปญหาทผลกดนในการจดทาโครงการ มความชดเจน 1 0.5 0.5

2. กลมเปาหมายของโครงการไดมการระบไวอยางชดเจน 1 0.5 0.5

3. โครงการไดมการระบผลลพธ และผลสมฤทธ พรอมกบกาหนด เปาหมายในเชงคณภาพและปรมาณของแตละผลลพธและ ผลสมฤทธดงกลาวเพอใชในการตดตามและประเมนผล

1 0.5 0.5

4. โครงการไดมการกระจายความรบผดชอบ บทบาท หนาท และการ สอสารไปยงผดาเนนการและผเกยวของอยางชดเจน 1 0.5 0.5

5. การจดทาแนวทางการบรหารโครงการไดคานงถงระเบยบปฏบต ดานการเงน การบรหารบคคล และวสด การจดซอจดจางเพอให การปฏบตสอดคลองกบระเบยบและมาตรฐานการทางาน

1 0.5 0.5

6. โครงการไดมแผนการประเมนความกาวหนางานภายในโครงการ และระหวางโครงการของหนวยงานทเกยวของพรอมระบรอบ เวลาอยางชดเจน

1 0.5 0.5

7. โครงการไดจดทาหรอเชอมโยงกบกลไกการเกบขอมลของ องคกรเพอใหผบรหารไดตดตามความกาวหนา และทาการทบทวนถงระดบความสาเรจของเปาหมายดงกลาว

0 0.5 0

8. การวางแผนโครงการไดมการทบทวนและตรวจสอบเพอยนยน วาโครงการดงกลาวไมซบซอนหรอคลายคลงกบโครงการอน ๆ 1 0.5 0.5

9. ทกษะประสบการณและความชานาญของบคลากรในทมงาน ของโครงการ 1 0.5 0.5

10. คณภาพของผรบจางชวง (Supplier หรอ Contractor) ใน ระหวางการดาเนนงานของโครงการ 1 0.5 0.5

Sum 4.50 5.00 Note: “1” represents a negative opinion. “0” represents a positive opinion.

35

ผลกระทบตอโครงการ

Weight Impact Impact Results ปจจยทสงผลกระทบ

นาหนก Rating Point (Weight x Point)

1.1. ผลกระทบตอเวลา 1.25 สง 0.75 0.94

1.2. ผลกระทบตองบประมาณของโครงการ 1.25 กลาง 0.50 0.62

2.1. การบรหารงาน 1.00 ตามาก 0 0

2.2. การผลกดนยทธศาสตรทเกยวของ 1.50 ตามาก 0 0

SUM 1.57 5.00 1. ผลกระทบทมตอโครงการ ม 2 องคประกอบหลกคอ

1.1. ผลกระทบตอเวลา

ความลาชา ระดบ Rating ระดบคะแนน

1 – 5% ของโครงการ ตามาก 0

5 – 10% ของโครงการ ตา 0.25

10 – 20% ของโครงการ กลาง 0.5

20 – 50% ของโครงการ สง 0.75

> 50% ของโครงการ สงมาก 1

1.2 ผลกระทบตองบประมาณของโครงการ

ความคลาดเคลอนในการประมาณการงบประมาณ

ระดบ Rating ระดบคะแนน

1 – 5% ของโครงการ ตามาก 0

5 – 10% ของโครงการ ตา 0.25

10 – 20% ของโครงการ กลาง 0.5

20 – 50% ของโครงการ สง 0.75

> 50% ของโครงการ สงมาก 1

36

2. ผลกระทบตอผเกยวของ ม 2 องคประกอบหลกคอ

ความสามารถในการบรรลตามขอตกลง (Performance Agreement)

ระดบ Rating ระดบ คะแนน

1. บรรลเปาหมายตามทไดตกลงไว ตามาก 0

2. มการประชมนอกรอบเพอดาเนนการแกไข ตา 0.25

3. ตองมการประชมอยางเปนทางการเพอดาเนนการแกไข กลาง 0.5

4. ตองมการประชมอยางเปนทางการพรอมกบจดทาเอกสารชแจง

เหตผลโดยจะตองผานผบรหารสงสดในองคกร

สง

0.75

5. ตองยกเลกขอตกลงหรอไมสามารถบรรลเปาหมายตามทตกลงไว

อยางสนเชง

สงมาก

1

ความสามารถในการบรรลตามยทธศาสตร ระดบ Rating ระดบคะแนน

1. บรรลตามเปาหมายหรอความคาดหวงของผบรหารดาน

ผลลพธและผลสมฤทธของโครงการ ตามาก 0

2 บรรลประมาณ 90% ตามเปาหมายหรอความคาดหวง

ของผบรหารดานผลลพธ และผลสมฤทธของโครงการ ตา 0.25

3. บรรลประมาณ 70 – 80% ตามเปาหมายหรอความคาดหวง

ของผบรหารดานผลลพธและผลสมฤทธของโครงการ กลาง 0.5

4. บรรลประมาณ 50 – 70% ตามเปาหมายหรอความคาดหวง

ของผบรหารดานผลลพธและผลสมฤทธของโครงการ สง 0.75

5. บรรลตากวา 50% ตามเปาหมายหรอความคาดหวง

ของผบรหารดานผลลพธและผลสมฤทธของโครงการ สงมาก 1

ผลการประเมน Risk Level = 7.06 โอกาส = 4.5 ผลกระทบ = 1.57 Risk Level: 4.5 x 1.57 = 7.06

37

Risk analysis * ความเสยงสง = 12 - 25 * ความเสยงกลาง = 6 - 12 * ความเสยงตา = 0 - 6 จากผลการประเมนความเสยงโครงการตามตวอยาง โครงการ “พฒนาขอมลกฎหมาย” ยทธศาสตร

การพฒนาระบบบรหารใหมความเปนเลศ ผลการประเมน Risk Level = 7.06 โครงการดงกลาวนม Risk analysis ในระดบกลาง ผบรหารของหนวยงานและเจาหนาทผรบผดชอบ

โครงการตองจดทาแผนบรหารความเสยงและตดตามผลการดาเนนงานของโครงการเปนรายไตรมาส

เพอใหโครงการดงกลาวบรรลวตถประสงคของโครงการตอไป

38

บทสรป

การวเคราะหและบรหารความเสยงตองอาศยบคคลหรอทมงานทมวสยทศน ประสบการณ

ความร ศลปะในการบรหารจดการและความละเอยดออน รอบคอบในการตรวจสอบ ตองมการ

ดาเนนการอยางเปนขนตอนจากการวเคราะหไปจนถงการลงมอกากบ ตดตาม ควบคม และทก ๆ

ขนตอนตางมความสาคญไมยงหยอนไปกวากน ดงภาพรวมของการบรหารความเสยงทวทงองคกร

ภาพรวมการบรหารความเสยงทวทงองคกร สานกงานปลดกระทรวงมหาดไทย

2. ประเมนความเสยง

2.1 กาหนดวตถประสงค

2.2 ระบความเสยง

2.3 ประเมนโอกาสและผลกระทบ

2.4 วเคราะหระดบความเสยง

2.5 จดลาดบความเสยง

1. คดเลอกโครงการ / กจกรรม

3. ประเมนมาตรการควบคม

4. บรหาร/จดการ

ความเสยง

4.1 จดทาแผนบรหารความเสยง

4.2 จดทาแผนการปรบปรงการควบคมภายใน

6. รายงานผลการตดตาม

6.1 รายงาน กพร.(กนยายน)

6.2 รายงาน คตง.(ตลาคม) 5. ดาเนนการตามแผน

***กระบวนการท 1-3 ดาเนนการใน เดอนกนยายนของปงบประมาณ***

***กระบวนการท 4 ดาเนนการในเดอนตลาคมของปงบประมาณถดไป

***กระบวนการท 5 ดาเนนการในเดอนพฤศจกายน-กนยายนของปงบประมาณถดไป

***กระบวนการท 6 ดาเนนการในเดอนกนยายนของปงบประมาณถดไป

*********************************

เอกสารในการศกษาการจดทาคมอการบรหารความเสยง

ของสานกงานปลดกระทรวงมหาดไทย

บรรณานกรม

- กองกต พสวสด, 2550 การบรหารความเสยง, เอกสารประกอบการบรรยาย ,

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

- คณะกรรมการตรวจเงนแผนดน, 2547 คาแนะนา : การจดทารายงานการควบคมภายใน ตามระเบยบคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนวาดวยการกาหนดมาตรฐาน การควบคมภายใน พ.ศ. 2544 เลม 2 ( รายงานตามระเบยบ ฯ ขอ 6 ) สานกงาน

การตรวจเงนแผนดน : พมพครงท 1 โรงพมพครสภาลาดพราว

- คมอการประเมนผลการปฏบตราชการตามคารบรองการปฏบตราชการของสวนราชการ

ประจาปงบประมาณ พ.ศ. 2550 : สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ

- มหาวทยาลยเกษตรศาสตร , คมอการบรหารความเสยงทวทงองคกร , เอกสาร

เผยแพรบนเวบไซด 1Hwww.ku.ac.th / กรงเทพมหานคร

- สานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ , คมอเทคนคและวธการบรหารจดการ สมยใหม ตามแนวทางการบรหารกจการบานเมองทด

- สานกพฒนาโครงการพเศษ การนคมอตสาหกรรมแหงประเทศไทย, 2548, คมอการ

บรหารความเสยง เอกสารเผยแพรบนเวบไซด 2Hwww.ieat.go.th / กรงเทพมหานคร

- อษณา ภทรมนตร, 2544 , การตรวจสอบและการควบคมภายใน, กรงเทพมหานคร :

ศนยการพมพดจตอล

***********************

ภาคผนวก 1 เอกสารประกอบการบรรยายและฝกอบรม ใหคณะทางานจดทาระบบบรหารความเสยง ตามคาสงสานกงานปลดกระทรวงมหาดไทย ท 24 / 2550

ลงวนท 23 มกราคม 2550 เมอวนจนทรท 19 มนาคม 2550

ณ หองประชม 2 ชน 5 อาคารสถาบนดารงราชานภาพ กระทรวงมหาดไทย

วทยากร รศ.ดร.กองกต พสวสด

โครงการบณฑตศกษานานาชาต สาขาวศวกรรมอตสาหการ คณะวศวกรรมศาสตร

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

1

การบรหารความเสยงในบรบทภาครฐ Damrong Rajanuphap Journal (April- June, 2006) รศ.ดร.กองกต พสวสด และ ดร.พรเทพ อนสสรนตสาร โครงการบณฑตศกษานานาชาต สาขาวศวกรรมอตสาหการ คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร คาแนะนา การบรหารความเสยงถอไดวาเปนกลไกทสาคญอยางยงในการผลกดนองคกรภาครฐใหมผลการดาเนนงานทเปนเลศ (High Performance Public Organization) และเปนองคประกอบทสาคญททาใหเกดการปรบเปลยนองคกร เพอใหเปนรปแบบองคกรแหงการเรยนร (Learning Organization) โดยทวไปแลว การบรหารความเสยงจะถกมองวาเปนแนวทางการจดการทตองอาศยเทคนคเฉพาะทางมความซบซอนไมคลองตว ในบางครงการสอความหมายของการบรหารความเสยงยงผกตดกบการเงนเปนหลก ซงโดยความเปนจรงแลว การบรหารความเสยงเปนแนวทางการบรหารงานทควรนามาประยกตใชอยตลอดเวลา แมกระทงในชวตประจาวน เชน หากไมมเหตจาเปนเราคงไมอยากเดนคนเดยวในทเปลยว ๆ ตอนกลางคน หรอเราจะไมขบรถเรวในชวงทฝนตกหนกหรอหมอกลง เปนตน

เนอหาในบทความนจะเนนทการบรหารความเสยงในบรบทภาครฐ ซงจะมการนาเสนอแนวทาง และเครองมอทสามารถนามาประยกตใช ซงจะรวมถงเครองมอการประเมนความเสยงตาง ๆ เครองมอ Checklist ในการประเมนความเสยงของผรบจาง แนวทางการคดเลอกโครงงานหรอแผนงานทจะเขาสกระบวนการบรหารความเสยง แบบจาลองขดความสามารถ และประสบการณในงาน (Capability and Maturity Model) แบบจาลองระบบการบรหาร (Management System Model) เปนตน โดยกอนจะนาเสนอแนวทางและเครองมอดงกลาวน เนอหาลาดบตอไปจะนาเสนอคาจากดความของความเสยง และความหมายของความเสยงภายใตบรบทการบรหารในเบองตนดงตอไปน

คานยาม คานยามความเสยง ม 2 องคประกอบหลก คอ โอกาสหรอความเปนไปได (Probability) และผลกระทบ (Impacts) โดยองคประกอบทง 2 น อางองจาก Ayyub (2003) เชน การขบรถยนต 150 กโลเมตรตอชวโมง ถงแมโอกาสจะเกดอบตเหตนอย แตถาเหตการณนเกดขน อาจจะสงผลกระทบตอชวตและทรพยสน ทาใหการขบรถยนตในอตราความเรวนถงมความเสยงสง การทาประกนสขภาพกจะมการประยกตใชคานยามนเชนเดยวกน ถาเรามนาหนกมาก บรษททจดทาประกนสขภาพกจะมองไดวาตวเรามความเสยงทสง เนองจากโอกาสในการเขารกษาตวทโรงพยาบาลกสง เมอเราเขารกษาตวคาใชจายกจะสง

2

ดวย เนองจากโรคภยตาง ๆ ทเกดจากนาหนกตวมาก ทาใหการรกษาตว และคาใชจายเรองยากจะสงตาม ดทายกจะสงผลใหคาใชจายในการทากรมธรรมของเราเองจะสงขน เมอทราบถง 2 องคประกอบน สงสาคญตอไปคอ ผบรหารองคกรจะบรหารความเสยงอยางไรทจะชวยใหองคกรมผลการดาเนนงานทเปนเลศอยางสมาเสมอ

ขอบเขตการบรหารความเสยง

เมอนาความเสยงมาอยภายใตบรบทของการบรหาร กจกรรมหลกในการบรหารความเสยงจาเปนตองประกอบไปดวย (อางองจาก Blanchard, 2004)

(1) การประเมนระดบความเสยง (Assessment) (2) การวเคราะหเพอหาสาเหตของความเสยง (Analysis) (3) การรองรบและควบคมความเสยง (Abatement) โดยรปท 1 จะนาเสนอขอบเขตและองคประกอบสาคญในการบรหารความเสยง

รปท 1: องคประกอบและกจกรรมหลกในการบรหารความเสยง การนาเสนอ 3 กจกรรมหลก (หรอ 3 As) สามารถทาการเปรยบเทยบกบการบรหารสโมสร

ฟตบอลแหงหนงดงตอไปน เชน ตาแหนงศนยหนาถอไดวาเปนตาแหนงทมความเสยงสง ทางผจดการทมจาเปนตองมการบรหารความเสยงสาหรบผเลนในตาแหนงน เนองจากเปนตาแหนงทสาคญสงผลตอการไดประต ซงหมายถงการนาไปสชยชนะของสโมสร โดยความเสยงสงนนเกดจากโอกาสทผเลนตาแหนงศนยหนาจะลงเลนทกนดตลอดฤดกาลมไมสงมากนก การทผเลนตวจรงไมสามารถลงเลนฟตบอลไดกจะสงผลกระทบตอความสามารถในการยงประตคแขงขนของสโมสร หลงจากการประเมนความเสยงแลว

การประเมนความเสยง

การวเคราะหความเสยง

การรองรบความเสยง

คานยามความเสยง : โอกาส และผลกระทบ

(Probability and Impacts)

ระดบความเสยง

สาเหต - ปจจยทควบคมได - ปจจยทควบคม

การควบคมความเสยง

แผนสารอง (Emergency Plan)

รายงานความเสยง (Risk Report)

การทบทวนความเสยง

ความถในการทบทวน

3

กจกรรมทสาคญตอไปคอ การวเคราะหสาเหตของความเสยง ซงสาเหตในการเกดความเสยงสามารถแยกเปนสาเหตทสโมสรควบคมได และควบคมไมได ในสวนของกจกรรมการรองรบและควบคมการเสยงทผจดการสโมสรไดนามาบรหาร สามารถรวมถงการจากดจานวนนดฟตบอลทศนยหนาจะถกจดใหลงเลน (เพอควบคมสาเหตทผจดการสโมสรควบคมได คอจานวนนดฟตบอลทจะใหผเลนศนยหนาลงเลน) ถาเปนนดฟตบอลถวยทไมสาคญผเลนศนยหนานนกจะไมไดลงเลน และแผนการซอผเลนสารองในตาแหนงศนยกลางในชวงปดฤดกาล (เพอรองรบสาเหตทผจดการสโมสรควบคมไมไดเชน แผนการเลน ทเนนการเขาสกดทรนแรงของฝายตรงขาม) โดยสวนใหญแลวไมวาจะเปนองคกรในภาครฐหรอภาคเอกชน การบรหารความเสยงจะนามาเชอมโยงกบการตรวจสอบภายใน เพอเปนการสรางกลไกอยางหนงในการปรบปรงผลการดาเนนงานอยางสมาเสมอ เนองจากผลกระทบของการทางานภาครฐทมตอประชาชน นอกจากน แผนงานตาง ๆ ทจะตองดาเนนการจาเปนตองใชงบประมาณทมาจากภาษของประชาชน ทาใหการคานงถงความเสยงสะทอนถงการบรหารภาครฐทด ความสมพนธระหวางการบรหารความเสยงกบการตรวจสอบภายใน ภายใตการบรหารงานในบรบทภาครฐการบรหารความเสยง ถอไดวาเปนกจกรรมทสาคญทตองทาควบคไปกบการตรวจสอบภายใน (Internal Audit) ซงจะมความรบผดชอบหลกอยางหนงคอ การตดตามและประเมนผลการดาเนนงานขององคกร (Monitoring and Evaluation) เนองจากการบรหารความเสยงเปนแนวทางการบรหารทเนนการปองกนเปนหลก จากสาเหตทวาความเสยงเปนสงทตองคานงถงในอนาคต องคกรจาเปนอยางยงทจะตองมการประเมนความเสยงในระหวางการวางแผนและทาการวเคราะหพรอมกบกาหนดแนวทางการควบคมความเสยงกอนการดาเนนงาน โดยทเมอแผนงานแลวเสรจฝายตรวจสอบภายในจาเปนตองทาการตดตามและประเมนผล บทเรยนตาง ๆ รวมถงศกษาและสรปปจจยทสงผลสาเรจตองาน โดยเฉพาะอยางยงในกรณทมการใหระดบความเสยงของโครงการสง แตถาองคกรสามารถบรหารและผลกดนใหแผนงานทมความเสยงสงใหเสรจภายในเงอนไขดานเวลา งบประมาณและบรรลตามเปาหมายและผลคาดหวง ซงแผนงานทมลกษณะนแลวเสรจฝายตรวจสอบภายในควรจะศกษาหาปจจยรวมทสงผลสาเรจของแผนงาน (Common Success Factors) หรอวเคราะหและจดทาเอกสารทเกยวของกบวธการดาเนนงานทเปนเลศ (Best – practice) โดยนาสงทคนพบมาเผยแพรและสอสารภายในองคกร ซงสงเหลานจะสะทอนถงกลไกททาใหเกดการเรยนรขององคกรอยางตอเนอง และความพยายามในการผลกดนใหองคกรมผลการดาเนนงานทเปนเลศในทสด รปท 2 จะนาเสนอความเชอมโยงระหวางการบรหารความเสยงกบการตรวจสอบภายใน

4

การบรหารความเสยงขององคกรภาครฐ การบรหารความเสยงในบรบทภาครฐจะมความแตกตางกบภาคเอกชนในหลาย ๆ ประเดน รวมถงสภาพแวดลอมในการดาเนนงาน สถานการณการตลาด ความตองการของผบรโภค แหลงทมาของเงนเพอลงทนสนบสนนการดาเนนงานสงผลใหประเดนความเสยงบางอยางไมไดถกนามาพจารณาอยางแนชดภายใตบรบทการดาเนนงานขององคกรภาครฐจากตวอยางดงตอไปน ความเสยงทมาจากการแขงขน เนองจากลกษณะผลตภณฑขององคกรภาครฐเปน Public Goods ซงจะไมมความสมพนธระหวางความตองการกบการผลต (นนคอไมม Elasticity) ทาใหปจจยความเสยงในเรองของตลาด การลงทนและออกแบบผลตภณฑใหม การพยากรณความตองการของผบรโภค จะไมไดรบความสาคญและนามาพจารณาในการบรหารงานขององคกรภาครฐ นอกจากนองคกรภาครฐจะไมไดใหความสาคญในเรองความเสยงดานชอเสยง (Reputation Risk) เนองจากผบรโภคจะไมดาเนนการฟองรององคกรภาครฐ จากเหตผลทไมพอใจในเรองคณภาพการบรการ หรอแมกระทงความเสยงดานการเงน (Financial Risk) ซงใน

การเรมตน แผนใหม

แผนงาน แลวเสรจ

การเรมตน แผนงานใหม

การบรหารความเสยง

การตรวจสอบภายใน (มความอสระ เนนการศกษา การวเคราะหเพอหาสาเหตทส งผลให แผนงานประสบความสาเรจ หรอการวเคราะหอ ป ส ร ร ค ใ น ก า ร ผ ล ก ด นแผนงาน การปรกษา เพอใหกระบวนการทางานสงผลใหองคกรสามารถเพ มคณค าใหกบประชาชน การปรบปรงกระบวนการทางานอยางเปนระบบ)

บทเรยนทเรยนรจากการตรวจสอบภายใน

(“ด” หรอ “ไมด” ในทางปฏบ ต และปจจยของความสา เรจและความลมเหลว)

การบรหารความเสยง (การประเมนระดบความเสยง การวเคราะหปจจยทสงผลตอความเสยง สาเหตของการเกดความเสยง และแนวทางในการควบคมความเสยง)

รปท 2: ความเชอมโยงระหวางการบรหารความเสยงกบการตรวจสอบภายใน เพอใหเกด องคความรในองคกร

5 ระดบองคกร (เชนระดบกรมหรอสานก) จะไมไดใหความสาคญตอถงตนทนคาใชจาย (Cost of Capital) และผลตอบแทนทคาดหวงจะไดรบจากการลงทน ถงแมวาในบางประเทศจะมความพยายามในการนา แนวคดเรอง Capital Charge มาใชกบองคกรภาครฐกตาม เพอชวยในการบรหารความเสยงทเกยวของกบสนทรพย (Asset) นอกจากนในหนวยงานทไดรบการจดสรรงบประมาณจากสวนกลาง ประเดนเรองปรมาณเงนและสภาพคลองในหนวยงาน (Liquidity) จะไดรบการพจารณานอยมาก แตถงกระนนกตาม การบรหารความเสยงในบรบทภาครฐกยงมความสาคญ และในปจจบนถอไดวาเปนสวนหนงของความรบผดชอบของภาครฐ (Public Accountability) ทมตอประชาชน โดยเฉพาะอยางยงในฐานะผรบการบรการและผจายภาษ ซงในตางประเทศ เชน ประเทศสหรฐอเมรกา จะมการนากจกรรมการบรหารความเสยงมาเปนเงอนไขเบองตนสาหรบการบรหารกจการบานเมองทด และทาการเชอมโยงกบการทาขอตกลงผลการดาเนนงานขององคกรภาครฐ (Performance Agreement) เนองจาก ถาการบรหารความเสยงไมไดดาเนนการจดทาขน กจะทาใหแผนงานไมเสรจตามเปาหมาย (นนหมายถง ผลการดาเนนงานดานประสทธผล) และจะทาการขยายเวลาหรอใชงบประมาณเพม (นนหมายถง ผลการดาเนนงานดานประสทธภาพ) ซงทาใหการบรหารความเสยงทเกยวของกบแผนงานและโครงการตาง ๆ มการศกษาวเคราะห พรอมกบมการจดทาเครองมอทเกยวของ ซงจะมการนาเสนอในหวขอถดไป ระดบการประยกตแนวทางการบรหารความเสยง

โดยปกตการบรหารความเสยงสามารถแยกในการนาไปประยกตใชไดเปน 3 ระดบคอ ระดบองคกร (Organization Risk) ประเดนความเสยงในระดบองคกรจะเปนเรองการเงน การตลาด การออกแบบผลตภณฑใหม นอกจากนสาหรบในภาคเอกชนยงตองคานงถงความเสยงดานชอเสยงและกฎหมาย (Reputation และ Legal Risk) ทาใหความเขาใจและการปฏบตตามดานมาตรฐานผลตภณฑ (Product Standards) จนรวมไปถงมาตรฐานการผลต (Production/manufacturing Standards) เพราะจะเชอมโยงกบความเสยงและความปลอดภยของผบรโภค ตวอยางทมความชดเจนคอ การทมาตรฐานผลตภณฑรถยนตไดระบวา รถยนตจาเปนตองมไฟเบรก (Brake Light) ดวงท 3 ทตดตงอยกลางกระจกหลง ซงจะลดความเสยงทเกดขน อบตเหตจากการทรถยนตจะถกชนขางหลง เปนตน โดยขอมลเพมเตมของมาตรฐานผลตภณฑสามารถศกษาเพมเตมจาก American National Standard Institute (ANSI) และการผลต (เชน Ergonomic Program ตามกรอบทกาหนดขนโดยหนวยงาน Occupational Safety and Health Administration และ National Institute for Occupational Safety and Health) นอกจากนแลว เครองมอทนามาประยกตใชในการลงทน เชน วธการวเคราะหกระแสเงนสดไหลกลบ (Discounted Cash Flow Analysis) โดยการศกษาอตราผลตอบแทนภายใน (Internal Rate Return) หรอมลคากระแสเงนสดในปปจจบน (Present Worth) กไดนาประเดนดานความเสยงมาพจารณาดวย อาท การพจารณาเพอกาหนด

6

อตราผลตอบแทนตาสดทผลงทนตองการ เพอใชในการยายเงนตามเวลา (Minimum Attractive Rate of Return) สาหรบในองคกรภาครฐ ความเสยงในระดบนจะมงเนนทความเสยงในเชงนโยบาย (Policy Risk) ทาใหองคกรภาครฐตองใหความสาคญกบการมสวนรวมจากภาคประชาชน (Public Participation) และการทางานรวมกบองคกรอสระ (Non – profit Organizations) เพอชวยในการจดทานโยบายตาง ๆ สามารถทาใหเกดการยอมรบ ผลกดนการแกไขปญหาทเกดขนกบประชาชนและทองถนอยางแทจรง

ระดบถดไปคอระดบการดาเนนการ (Operational Risk) ซงการบรหารความเสยงในระดบนจะมการนาไปประยกตใชอยางกวางขวางทงในภาครฐและเอกชน โดยเฉพาะอยางยงองคกรภาครฐ การบรหารความเสยงในระดบนจะเนนไปท การบรหารแผนงานหรอโครงการ (Program/Project Risk) ซงมเครองมอในการบรหาร เชน การหาเสนทางวกฤต หรอ Critical Path Method (CPM) โดยนามาเชอมโยงกบเทคนค Program Evaluation and Review Technique (PERT) และการจดทา Gantt Chart ในสวนของความเสยงในงานประจา (Routine Work) สาหรบในภาคเอกชนจะเนนไปในเรองการกาหนดราคาซอขายวตถดบลวงหนาเพอปองกนการขาดแคลนปจจยการผลต การซอมบารงเครองจกรในเชงปองกน (Preventive Maintenance) เพอปองกนการหยดการผลต การจดทาปรมาณผลตภณฑในระบบคงคลง (Safety Stock) เพอปองกนการสงมอบทลาชา เปนตน นอกจากน การบรหารความเสยงในระดบปฏบตการยงรวมถง การบรหารความเสยงทเกดจากผรบจางชวง (Supplier Risk)

ในระดบสดทายคอ ระดบบคลากร (Individual Risk) โดยองคกรทงภาครฐและเอกชนจะใหความสาคญกบอบตเหต (Accident) ความปลอดภย (Safety) และสขภาพ (Health) โดยจะมการนาหลกการดานการจดเวลาการทางานหรอ Job Scheduling และ Shift Work มาประยกตใช เชน การจดเวรการทางานในสถานทราชการทตองใหการบรการตลอด 24 ชวโมง เชน โรงพยาบาล และสถานตารวจเพอปองกนการขาดแคลนบคลากรในสถานททางานและทาใหเกดการสบเปลยนเวลาทเหมาะสม เพอปองกนปญหาสขภาพของพนกงานทตองทางานอยกะกลางคนตลอดเวลา ในสวนภาคเอกชน ตวอยางการประยกตแนวทางการบรหารความเสยงในระดบบคลากร เชน บรษททตองมการขนสงสนคากจะมการระบจานวนชวโมงการทางานของพนกงานขบรถเพอปองกนอบตเหตในงาน การบรหารความเสยงในระดบบคคล ยงเนนไปทการหมนเวยนงาน (Job Rotation) เพอปองกนการสะดดในงาน (Work Stoppage) หรอปองกนการทระบบการทางานจะพงพาหรอยดตดกบบคคลเพยงคนเดยว การจากดจานวนชวโมงการทางานของพนกงาน เพอปองกนปญหาเรองความเมอยลา (Fatigue) และความเครยดในงาน (Job Stress) การสนบสนนใหพนกงานในออฟฟศไดออกกาลงกายเพอปองกนปญหาสขภาพของพนกงานในททางาน ซงโดยสวนใหญแลวนาจะมกฎหมายตาง ๆ ออกมารองรบประเดนเหลาน โดยภาพรวมการประยกตใชแนวทางการบรหารความเสยงจะถกนาเสนอในรปท 3

7

รปท 3: ระดบการประยกตการบรหารความเสยง

เครองมอในการบรหารความเสยงในระดบการดาเนนการขององคกรภาครฐ สาหรบการประยกตใชแนวทางการบรหารความเสยงภายใตบรบทของภาครฐ จะมงเนนความสาคญไปทระดบการดาเนนการเปนสวนใหญ ซงไดมแนวคด หลกการ และเทคนคตาง ๆ ซงสามารถนามาทดลองและทดสอบใชกบองคกรภาครฐในเมองไทยได ซงในปจจบน ความพยายามในการนาหลกการ และแนวทางการบรหารความเสยงไดถกผลกดนและดาเนนการ โดยสานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (ก.พ.ร.) กรมบญชกลาง และสานกงบประมาณ ซงไดมการจดทาคมอมาตรฐานรวมถงการจดทา Checklist เพอใหการวางแผนไดคานงถงปจจยทสงผลตอการบรหารงาน กลยทธในการผลกดนแผนงาน การทบทวนและตรวจสอบผลการดาเนนการโครงการ โดยการคานงถงนยงไดรวมถงผลกระทบทมตอประชาชน ยทธศาสตร เปาหมายในแผนดาเนนงานประจาป และขอตกลงผลการดาเนนการ (Performance Agreement) ทไดมการทาสญญาไวระหวางหวหนาหนวยงานกบผบงคบบญชา ซงถาการบรหารความเสยงไมไดถกนามาเปนสวนหนงถงการคานงถงนกจะสงผลตอผลการดาเนนงานขององคกรไมวาจะเปนประสทธผล ประสทธภาพ และ นวตกรรมการดาเนนงาน จงถอไดวาการบรหารความเสยงไดถกนามาแฝงใหเปนสวนหนงของกระบวนการบรหาร (Management Processes) อยางแทจรง

ระดบองคกร (Organization) จะใหความสาคญดานเศรษฐศาสตรและการเงน, การลงทน ชอเสยง นโยบาย และอน ๆ

ระดบการดาเนนการ (Operation)

การปฏบตหนาท (Functions)

แผนงาน (Programs)

โครงการ (Projects)

จะใหความสาคญดานการเงน และการบรหารงานใหแลวเสรจตามแผน

จะใหความสาคญดานความปลอดภย (ลกคาและคนทางาน) ผบรโภค การบรหารแรงงานสมพนธ การหมนเวยน คณภาพชวตในการทางาน (Quality of Work Life, QWL) แผนการถายโอนงาน (Succession Plan) เปนตน

ระดบกลมและบคคล (Groups and Individuals)

8

อยางทกลาวมาในเบองตนวาสาเหตหลกสาหรบการบรหารความเสยงทมงเนนทระดบการดาเนนการนน เนองจากลกษณะความเสยงในระดบองคกรในบางประเดนจะอยนอกเหนอขอบเขตการบรหารงานของหวหนาหนวยงาน หรอองคกรภาครฐโดยสวนใหญเปนประเดนทเกยวกบความเสยงดานการเงน เชน ระดบหนสาธารณชน ระดบเพดานเงนกของภาครฐ การออกพนธบตรนอกจากน ความเสยงดานการเงนและดานนโยบายจะมความเชอมโยงกบการเมองสง ทาใหความสามารถในการควบคมความเสยงเกดขนไดยาก โดยเครองมอและแนวทางการบรหารความเสยงในระดบการดาเนนการทจะถกนาเสนอประกอบไปดวย เครองมอปจจยความเสยง (Risk Factors) เครองมอ Risk Matrix แบบจาลองขดความสามารถและประสบการณในงาน (Capability and Maturity Model) แบบจาลองระบบบรหาร (Management System Model) เครองมอ Checklist ในการประเมนความเสยงของผรบจาง เปนตน เครองมอท 1 : ปจจยความเสยง (Risk Factor)

การบรหารความเสยงของโครงการไดมการนาเครองมอปจจยความเสยงมาใชในการประเมนระดบความเสยง ซงไดมการประยกตเนอหาและรายละเอยดจาก Blanchard (2004) โดยการอางองเพมเตมจาก Defense Systems Management College หรอ DSMC ซงจะมการบรหารความเสยงเปน 2 ชวง คอในชวงแรกจะเปนการตงเกณฑพนฐานในการคดเลอก กอนทโครงการทจะผานการประเมนและวเคราะหความเสยงอยางเปนทางการ เนองจากการประเมนระดบความเสยงไมสามารถจดทาไดทกโครงการ หรอแผนงาน ดวยสาเหตน องคกรภาครฐจาเปนตองมการกาหนดเกณฑคดเลอกเบองตน (Preliminary Selection) วาโครงการตองมลกษณะอยางไร ทจะตองนาเขาสกระบวนการบรหารความเสยง ซงโดยทวไปแลวจะม 2 เกณฑหลก คอ โครงการไมเปนลกษณะงานประจา หรอเปนลกษณะทมการดาเนนงานนาน ๆ ครง (ลกษณะ Non – routine Work) เกณฑทสองคอ โครงการทตองมการจดจาง ผรบจางมาชวยดาเนนงาน หรอผลกดนโครงการโดยผรบจางนจะเปนเจาภาพหลกในการดาเนนงาน (ลกษณะ Outsourced หรอ Contracted – out Work) โดยองคกรภาครฐจะมหนาทกากบดแล เมอจดกลมลกษณะโครงการทมลกษณะทงสองแลว ทาง DSMC ไดนาเครองมอ ปจจยความเสยง (Risk Factors) มาชวยในการประเมนความเสยงในชวงทสอง ซงการเชอมโยงกนของทง 2 ชวง สามารถนาเสนอโดย รปท 4

9

การใชเครองมอปจจยความเสยงเพอการประเมนและกาหนดระดบความเสยงไดรบการพฒนาโดยอางองจากคานยามความเสยงทไดกลาวมาแลวในเบองตนคอ โอกาสทโครงการจะลมเหลว (Probability of Failures, Pf) และผลกระทบจากการทโครงการลมเหลว (Consequences of Failures, Cf) ซงในการประเมนระดบความเสยงโดยใชเครองมอน ทาง DSMC ไดลงรายละเอยดเพมเตมอกระดบหนงวาการลมเหลวเกดขนเนองจากปจจยอะไรตอไป ซงในเครองมอนจะมการแยกปจจยสาเหตออกเปน 3 ดาน คอ 1. ปจจยดานฮารดแวร (Hardware Factors) โดย DSMC จะใหความสาคญกบความคนเคย (Maturity) ความซบซอนดานฮารดแวร (Complexity) ซงถาความคนเคยตา และความซบซอนสงโอกาสทโครงการจะลมเหลวกจะมมาก 2. ปจจยดานซอฟแวร (Software Factors) โดย DSMC จะใหความสาคญกบความคนเคย ความซบซอนดานซอฟตแวร ซงถาความคนเคยตา และความซบซอนสงโอกาสทโครงการจะลมเหลวกจะมมาก 3. ปจจยการพงพาผรบจาง (Dependency Factors) โดย DSMC ไดระบกรอบไวดงตอไปน ถาองคกรภาครฐมการพงพาผรบจางมาก เพอใหโครงการแลวเสรจ หรอถาผรบจางเปนองคกรทไมไดประวตการทางานรวมกบหนวยงานภาครฐ โอกาสทโครงการจะลมเหลวกจะสงตาม โดยองคประกอบโอกาสทโครงการจะลมเหลวในเครองมอนไดมการแยกรายละเอยดในสวนของฮารดแวรทจะนามาใชในการดาเนนการของโครงการลงไปอกระดบหนง คอ ความคนเคยในการใชฮารดแวร (Hardware Maturity) และความซบซอนของฮารดแวร (Hardware Complexity) ในสวนของซอฟตแวร (Software) กจะมการกระจายยอยลงไปเชนเดยวกน ซงมความคลายคลงกบฮารดแวร นนคอความคนเคยในการใชซอฟตแวร (Software Maturity) และความซบซอนของซอฟตแวร (Software Complexity)

โครงการท นาเสนอในแผน

ชวงแรก: ลกษณะโครงการทควรนาเขาสกระบวนการบรหารความเสยง (Screening) 1. ลกษณะงานไมประจา 2. ลกษณะงานทตอง พงพาผรบจาง เพอให โครงการแลวเสรจ

ชวงทสอง: การใชเครองมอ ปจจยความเสยง (Risk Factors) มาชวยในการประเมนความเสยง

รปท 4: แนวทางการบรหารความเสยงโครงการ

10

ในขณะเดยวกนองคประกอบทสองของความเสยงคอ ผลกระทบทาง DSMC ไดมการกระจาย

ตอไปเปน 3 ผลกระทบยอย คอ ผลกระทบทมตอดานเทคนคและเปาหมาย ผลกระทบทมตองบประมาณ และผลกระทบทมตอตารางเวลาการดาเนนงาน ซงสามารถแสดงโดยสตรทเกยวกบ 2 องคประกอบ ดงตอไปน

องคประกอบ 1: โอกาส

Pf = (a)(PMhw) + (b)(PMsw) + (c)(PChw) + (d)(PCsw) + (e)(PD)

ซงมรายละเอยดคอ

PMhw = โอกาสทโครงการจะลมเหลว เนองจากความไมคนเคยในการใชฮารดแวรทจะนามาดาเนนงาน (Probability of failure due to degree of hardware maturity)

PMsw = โอกาสทโครงการจะลมเหลว เนองจากความไมคนเคยในการใชซอฟตแวรทจะนามาดาเนนงาน (Probability of failure due to degree of software maturity)

PChw = โอกาสทโครงการจะลมเหลว เนองจากความซบซอนของฮารดแวรทจะนามาดาเนนงาน (Probability of failure due to degree of hardware complexity)

PCsw = โอกาสทโครงการจะลมเหลว เนองจากความซบซอนของซอฟตแวรทจะนามาดาเนนงาน (Probability of failure due to degree of software complexity)

PD = โอกาสทโครงการจะลมเหลว เนองจากการพงพาผรบจางและปจจยอน ๆ ทเกยวของกบการดาเนนงาน (Probability of failure due to dependency on others items)

โดยคาสมประสทธ a, b, c, d และ e จะสะทอนถงสงทผบรหารใหความสาคญ ซงคาสมประสทธจะอยในรปแบบทศนยม โดยนามาบวกกนใหเทากบ 1.0

องคประกอบ 2: ผลกระทบ

Cf = (f)(Ct) + (g)(Cc) + (h)(Cs) ซงมรายละเอยดคอ

Ct = ผลกระทบจากการทโครงการลมเหลวทมผลตอเทคนค และเปาหมาย (Consequence of failure due to technical factors)

11

Cc = ผลกระทบจากการทโครงการลมเหลวทมผลตองบประมาณ หรอคาใชจายทประมาณการไว (Consequence of failure due to changes in cost)

Cs = ผลกระทบจากการทโครงการลมเหลวทมผลตอตารางเวลาการดาเนนงานของโครงการ (Consequence of failure due to changes in schedule)

โดยคาสมประสทธ f, g และ h จะสะทอนถงสงทผบรหารใหความสาคญ ซงคาสมประสทธจะอยในรปแบบทศนยม โดยนามาบวกกนใหเทากบ 1.0 โดยปจจยความเสยงและองคประกอบยอยอน ๆ สามารถนาเสนอในรปท 5

รปท 5: องคประกอบหลกของแนวคดปจจยความเสยง

โดยการประเมนระดบความเสยงของโครงการจากสตรปจจยความเสยงสามารถนาเสนอไดดงตอไปน

ปจจยความเสยง หรอ Risk Factor หรอ RF = Pf + Cf – [(Pf)(Cf)]

ระดบปจจยความเสยง (Risk Factor Level)

โอกาสทโครงการจะลมเหลว (Probability of Failures)

ผลกระทบเมอโครงการลมเหลว (Consequences of Failures)

คาจากดความ (Definition)

ปจจยความคนเคยและความซบซอนของ Hardware

ปจจยความคนเคยและความซบซอนของ Software

ปจจยการพงพาผรบจาง

ผลกระทบตอเทคนค และเปาหมาย

ผลกระทบตองบประมาณ

ผลกระทบตอตารางเวลาของโครงการ

12

เพอใหการประเมนระดบความเสยงในเชงปรมาณเกดขนเปนรปธรรม โดยทาง DSMC ไดนาประสบการณทไดจากการทบทวนโครงการในอดตทผานมาทาการวเคราะหและสงเคราะหพรอมกบนามาจดทาเปนตารางเพอใชในการใหระดบคะแนน (Rating Table) ซงสามารถนาเสนอไดดงตอไปน

ตารางท 1: ตารางการใหคะแนนสาหรบองคประกอบ โอกาสทโครงการจะลมเหลว (ประยกตจาก Blanchard, 2004 และ Defense Systems Management College, USA)

ปจจยความคนเคย (PM) ปจจยความซบซอน (Pc) ระดบคะแนน ฮารดแวร PMhw ซอฟตแวร PMsw ฮารดแวร PChw ซอฟตแวร PCsw

ปจจยการพงพา (PD)

0.1 มอยในปจจบน (Existing)

มอยในปจจบน (Existing)

การออกแบบ อยางงาย (Simple design)

การออกแบบ อยางงาย (Simple design)

โครงการเปนอสระไมมการพงพาผรบจางเพอใหสาเรจ (Independent associate contractor)

0.3 เปลยนรปแบบบางเลกนอย (Minor redesign)

เปลยนรปแบบบางเลกนอย (Minor redesign)

ความซบซอนทเพมขนเลกนอย (Minor increases in complexity)

ความซบซอนทเพมขนเลกนอย (Minor increases in complexity)

ระยะเวลาการผลกดนใหโครงการแลวเสรจขนอยกบผรบจางทมประสบการณทไดเคยทางานรวมกบองคกร (Schedule dependent on associate contractor)

0.5 มการเปลยนแปลงอยางมาก (Major change feasible)

มการเปลยนแปลงอยางมาก (Major change feasible)

ความซบซอนเพมขนในระดบปานกลาง (Moderate increase)

ความซบซอนเพมขนในระดบปานกลาง (Moderate increase)

ผลความสาเรจของโครงการขนอยกบผรบจางทมประสบการณการทางานรวมกบองคกรมากอน (Performance dependent on associate contractor)

0.7 เทคโนโลยมอยแลว แตมความซบซอนเมอตองออกแบบใหมใหเขากบการใชงาน (Technology available, complex design)

ตองนาซอฟตแวรตวใหมมาใช แตมรปแบบและวธการใชงานคลายคลงกบซอฟตแวรเดม (New software similar to existing)

ความซบซอนเพมขนอยางมาก เมอเปรยบเทยบกบฮารดแวรเดม (Significant increase)

มการเปลยนแปลง Modules ในซอฟตแวรมากขนสงมาก (Significant Increase/Major Increase in # of modules)

ระยะเวลาการผลกดนใหโครงการแลวเสรจขนอยกบผรบจางใหม (Schedule dependent on new contractor)

0.9 เปนรปแบบสมยใหมทยงไมมอยในทองตลาด งานวจยดานนมเสรจแลวบาง แตยงไมครบสมบรณ (State of art some research complete)

ตองมการจดทาซอฟตแวรใหมขน เพอรองรบโครงการซงยงไมมซอฟตแวรแบบนสาหรบการใชงานตามภารกจของโครงการมากอน (State of art never done before)

ฮารดแวรมความซบซอนในระดบทสงมาก (Extremely complex)

ซอฟตแวรมความซบซอนในระดบทสงมาก (Extremely complex)

ผลความสาเรจของโครงการขนอยกบผรบจางใหม (Performance dependent new contractor)

13

สาหรบในการใหระดบคะแนนขององคประกอบ ผลกระทบเนองจากโครงการลมเหลว DSMC ไดจดทาตารางเพอใชในการใหระดบคะแนน ดงตอไปน

ตารางท 2: ตารางใหคะแนนสาหรบองคประกอบผลกระทบ เนองจากโครงการลมเหลว (ประยกตจาก Blanchard, 2004 และ Defense Systems Management College, USA)

ระดบคะแนน

ผลกระทบ ดานเทคนคและเปาหมาย

(Cf)

ผลกระทบ ดานงบประมาณ

(Cc)

ผลกระทบ ดานตารางเวลา

(Cs) 0.1 (Low) เกอบจะไมมผลกระทบตอ

เทคนค และเปาหมาย (Minimal or no consequences, unimportant)

ไมเกนงบประมาณทประมาณการไว (Budget estimates not exceeded, come transfer of money)

มผลกระทบนอยมาก สามารถชดเชยเวลาไดโดยไมตองปรบระยะเวลาการดาเนนงานของโครงการ (Negligible impact on program, slight development schedule change compensated by available schedule slack)

0.3 (Minor) มผลใหเกดการลดลงเลกนอยในการปฏบตตามเทคนค (Small reduction in technical performance)

เกนงบประมาณทประมาณการไว 1 ถง 5 เปอรเซนต (Cost estimates exceed budget by 1 to 5 percent)

มผลกระทบนอย โดยทาใหเกดความลาชาไมเกน 1 เดอนของระยะเวลาการดาเนนงานของโครงการ (Minor slip in schedule (less than 1 month), some adjustment in milestones required)

0.5 (Moderate)

มการสงผลตอการปฏบตทางเทคนคทมการลดลงอยางเหนไดชด (Some reduction in technical performance)

เกนงบประมาณทประมาณการไว 5 ถง 20 เปอรเซนต (Cost estimates increased by 5 to 20 percent)

มผลกระทบบาง โดยความลาชาอยในชวง 1 – 3 เดอนของโครงการ (Small slip in schedule)

0.7 (Significant)

มการสงผลตอการปฏบตทางเทคนคทมการลดลงอยางมาก (Significant degradation in technical performance)

เกนงบประมาณทประมาณการไว 20 ถง 50 เปอรเซนต (Cost estimates increased by 20 to 50 percent)

มผลกระทบตอระยะเวลาการดาเนนงานมาก โดยเกดความลาชามากกวา 3 เดอนขนไป (Development schedule slip in excess of 3 months)

0.9 (High) การปฏบตตามเทคนคไมสามารถบรรลผลตามเปาหมาย (Technical goals cannot be achieved)

เกนงบประมาณทประมาณการไวมากกวา 50 เปอรเซนต (Cost estimates increased in excess of 50 percent)

มผลกระทบตอระยะเวลาการดาเนนงานสงผลใหตองมการแกไขระยะเวลาสนสดของโครงการอยางเปนทางการพรอมกบจดทาตารางเวลาการดาเนนงานใหม (Large schedule slip that affects segment milestones or has possible effect on system milestones)

14

เพอสาธตการนาเครองมอการประเมนความเสยงนไปประยกตใชทาง DSMC ไดจดทาตวอยาง

ประกอบดงตอไปน (ซงเนอหาทปรากฏในบทความนจะมการปรบรายละเอยดบางสวนใหเหมาะสมกบบรบทหนวยงานภาครฐในประเทศไทย) คอในระหวางการวางแผนงานทเปนโครงการวจยและพฒนาเครองมอตรวจสอบสารตกคางในอาหาร ซงเปนสวนหนงในการสนบสนนนโยบายรฐบาลเรองครวไทยสโลก โดยโครงการนเปนลกษณะงานทหนวยงานไมไดดาเนนการอยางสมาเสมอ เนองจากเปนงานวจยพฒนาอปกรณเฉพาะทาง ในขณะเดยวกนชนสวน (Part หรอ Component) ในเครองมอนตวหนงตองมการพฒนาควบคกนกบผ รบจางเพอใหระบบมความสมบรณในการใชงาน ซงขอมลพนฐานเพมเตมประกอบการวางแผนมดงตอไปน เครองมอนจะมการใชฮารดแวรซงมการใชงานอยในปจจบน เรยกวา “Off – the – shelf” หมายความวา สามารถนามาประยกตใชงานไดเลย ในขณะเดยวกนตองมการปรบซอฟแวรใหเขากบวธการใชงานของอปกรณ ซงถอวาเปนการปรบแคเลกนอย (Minor Modification) ในสวนของประเดนดานความซบซอนของฮารดแวรและซอฟแวรของเครองมอ ทมผออกแบบเครองนจะนาฮารดแวรทมมาตรฐานมาออกแบบเพอใชงาน แตในสวนของซอฟแวรทจะนามาใชในระบบนนมความซบซอนมากกวาทเคยใชอยถงแมไมซบซอนกวาเดมมากนก โดยอยางทกลาวมาแลวเครองมอนตองอาศยชนสวนหนงซงพฒนาโดยผรบจางบรษทใหม ซงไมเคยทางานรวมกบองคกรภาครฐนมากอน

โดยในระหวางการวางแผนมการประมาณการกนไวเบองตนวาถาเกดโครงการนมขอผดพลาดหรอลมเหลว จะสงผลในแงลบใหทางดานเทคนคเลกนอยในเรองความสามารถในการบอกคาหรอระดบการตกคางของสารเคมสงผลใหของบประมาณเพมเตมจากเดม โดยประมาณการเพมขนท 8% ของวงเงนทไดรบอนมต และจะทาใหเกดความลาชามากขนกวาเดมประมาณ 2 เดอน จากระยะเวลาการดาเนนงานของโครงการ

จากขอมลดงกลาว ถามการนาเครองมอปจจยความเสยง (Risk Factor) มาประเมนระดบความเสยงนนผลทจะไดจะเปนดงตอไปน (ขอมลอางองจากตารางท 1 และ 2)

PMhw = 0.1 เนองจากเปน “Off – the – shelf” ฮารดแวร ทาใหผใชมความคนเคยอยกอนแลว

PMsw = 0.3 เนองจากซอฟตแวรตองมการปรบ ทาใหความไมคนเคยสงขนเลกนอย

PChw = 0.1 เนองจากฮารดแวรเปนมาตรฐานความซบซอนจะไมม

PCsw = 0.3 เนองจากซอฟตแวรมความซบซอนมากขนกวาเดมเลกนอย

PD = 0.9 เนองจากผรบจางเปนบรษทใหม

Ct = 0.3 เนองจากเกดผลกระทบดานเทคนคเลกนอย

Cc = 0.5 เนองจากคาใชจายมการประมาณการไวสงกวาเดม 8%

Cs = 0.5 เนองจากความลาชามการประมาณการไวท 2 เดอน

15

คาสมประสทธ ในองคประกอบโอกาสมการกาหนดในระหวางการวางแผน ซงทมผบรหารโครงการมความกงวลเรองความซบซอนของฮารดแวรมากทสด ดงนน คาสมประสทธ c จะมการใหระดบนาหนกทเปนคาจดทศนยมสงสดโดยคาสมประสทธตาง ๆ ในองคประกอบน สามารถนาเสนอไดดงน

a = 0.2, b = 0.1, c = 0.4, d = 0.1 และ e = 0.2 สาหรบคาสมประสทธในองคประกอบดานผลกระทบ ทางทมผบรหารมความกงวลในสวนผลกระทบดานเทคนค และงบประมาณ ดงนน คาสมประสทธ f และ g จะมการใหระดบนาหนกทเปนคาจดทศนยมสงสด โดยคาสมประสทธตาง ๆ ในองคประกอบนสามารถนาเสนอไดดงน

f = 0.4, g = 0.5 และ h = 0.1

ซงการใหระดบคาสมประสทธนน ไมมมาตรฐานหรอแนวทางเฉพาะในการกาหนดแตเปนการเปดโอกาสหรอใหความอสระของผวางแผนโครงการ เพอใหเกดความคลองตว และนาประสบการณของแตละคนมาเกยวของกบการวางแผนโครงการ

จากสตรการคานวณ ซงไดมการนาเสนอไปแลวในเบองตน ทางทมผบรหารโครงการสามารถระบระดบความเสยงของโครงการวจยและพฒนานไดดงตอไปน

D(e)PCsw(d)PChw(c)PMsw(b)PMhw(a)PfP ++++=

0.3

(0.2)0.9(0.1)0.3(0.4)0.1(0.1)0.3(0.2)0.1=

++++=

s(h)Cc(g)Ct(f)CfC ++=

0.42

(0.1)0.5(0.5)0.5(0.4)0.3=

++=

ปจจยความเสยง หรอ )]f)(Cf[(PfCfPFactor Risk −+=

0.594

2)][(0.3)(0.40.420.3=

−+=

จากการประเมนระดบความเสยงของโครงการวจยพฒนาเครองมอตรวจสอบสารตกคาง ในอาหารจะตกอยทระดบ 0.594 สาหรบการวเคราะหระดบความเสยงน ทาง DSMC ไดกาหนดแนวทางมาตรฐานสาหรบการวเคราะห และการรองรบความเสยงตามรปท 6 ดงตอไปน

16

รปท 6: แนวทางการวเคราะหและรองรบความเสยง (ประยกตจาก Blanchard, 2004 และ Defense Systems Management College, USA)

สาหรบโครงการตวอยางนนบไดวามความเสยงระดบกลาง องคกรภาครฐควรกาหนดใหผบรหาร

โครงการมการจดทารายงานความเสยง โดยเฉพาะอยางยงการควบคมและกากบดแลผรบจาง พรอมกบจดทาแผนฉกเฉน เชน การเตรยมการหาผรบจางสารองในกรณทผรบจางทเปนคสญญาในปจจบนไมสามารถดาเนนการได เปนตน

ผลจากการหาระดบปจจยความเสยง

ความเสยงสง (High Risk)

ความเสยงระดบกลาง (Medium Risk)

ความเสยงระดบตา (Low Risk)

ระดบปจจย

ความเสยง > 0.7

ระดบปจจย ความเสยงมากกวา 0.3 จนถง 0.7

ระดบปจจย ความเสยงนอยกวาหรอเทากบ 0.3

การรองรบความเสยงจะประกอบดวย

- การจดทารายงานความเสยง ซงจะประกอบไปดวยแผนการและความคบหนาในการควบคม - การจดทาแผนฉกเฉน - การจดทาตารางการทบทวนความกาวหนาของโครงการ ซงจะตองมการทบทวนเปนพเศษ

การรองรบความเสยงจะประกอบดวย

- การจดทารายงานความเสยง ซงจะประกอบไปดวยแผนการและความคบหนาในการควบคม - การจดทาแผนฉกเฉน - การทบทวนความกาวหนาของโครงการตามตารางความถทไดวางแผนตามปกต

การรองรบความเสยงจะประกอบดวย

- การทบทวนความกาวหนาของโครงการเปนไปตามปกต

ระดบปจจย ความเสยงมากกวา 0.7

17 เครองมอท 2 : การจดทา Checklist เพอใชในการบรหารความเสยง

การจดทา Checklist ประกอบกบแบบจาลองตาง ๆ นบไดวาเปนเครองมอพนฐานในการบรหารความเสยง ทไดมการนามาประยกตใชอยางแพรหลายในองคกรภาครฐ ซงการนาเครองมอ Checklist นสามารถนามาใชในการวางแผนโครงการ และนามาประกอบการบรหารความเสยงทมาจากผรบจาง (Supplier หรอ Contractor Risk) ซงนบวาเปนปจจยหลกอยางหนงทสงผลใหเกดความเสยงในแผนงาน โดยการพฒนาคาถามใน Checklist นน สามารถจดทาขนโดยการศกษาโครงการทผานมาเพอหาถงปจจยรวมทสงผลตอความสาเรจและความลมเหลว (ซงนาจะไดมาจดทาขนจากฝายตรวจสอบภายใน) เพราะถาผวางแผนโครงการไดคานงถงปจจยเหลานแลว กจะมโอกาสอยางสงทจะสามารถผลกดนใหโครงการแลวเสรจตอไปได (2.1) ตวอยาง Checklist ในการวางแผนโครงการ (ซงมการดดแปลงและอางองจากเครองมอ Program Assessment Rating Tool หรอ PART, Office of Management and Budget, USA) ซงคาถามในรปแบบ Checklist นจะมคาตอบทเปนลกษณะ Yes หรอ No เทานน เชน 2.1.1 วตถประสงค เหตผล และปญหาทโครงการจดทาขนมความชดเจนหรอไม 2.1.2 กลมเปาหมายของโครงการมการระบไวอยางชดเจนหรอไม 2.1.3 การกระจายความรบผดชอบ บทบาท และหนาทไปยงผดาเนนการและผเกยวของในโครงการไดจดทาขนอยางชดเจนหรอไม 2.1.4 บคลากรรวมถงผรบจางทเปนคสญญาในโครงการมประสบการณและความชานาญอยางเหมาะสมหรอไม 2.1.5 การจดทาแผนการประเมนความกาวหนาของงานภายในโครงการมการระบขอมลและรอบเวลาสาหรบการทบทวนและประเมนนอยางชดเจนหรอไม โดยทคาตอบจากคาถามใน Checklist เหลานเปนรปแบบ No นนหมายถงโครงการกจะมความเสยงสง เนองจากจะมโอกาสทจะไมแลวเสรจตามเปาหมายทกาหนดไว ดวยเหตผลนคาถาม Checklist ถอไดวาเปนสงเตอนใจผบรหาร หรอผเกยวของทวางแผนโครงการใหมการตระหนกถงกจกรรมทสาคญกอนจะเรมนาแผนไปสการปฏบต (2.2) สาหรบการบรหารความเสยงทเกยวของกบผรบจางนนมแนวโนมความสาคญมากขนตามลาดบ เนองจากการปฏรประบบราชการในตางประเทศจะพยายามลดบทบาท และขนาดของภาครฐ โดยเฉพาะอยางยงในฐานะผผลตหรอผดาเนนการ เชน ประเทศสหรฐอเมรกา ทาใหบทบาทของผรบจาง ซงสามารถอางองไดหลายชอ เชน Supplier, Contractor หรอ Provider มความสาคญมากขน เพราะตองดาเนนการแทนองคกรภาครฐ เชน กจกรรมการกอสราง (Construction) กจกรรมการปฏบตการ (Operation) กจกรรมการซอม (Maintenance) กจกรรมการจดสงหรอสงมอบ (Delivery) เปนตน โดยการ

18

ปฏรปนจะสงผลตอการเปลยนแปลงบทบาทขององคกรภาครฐ ทาใหกจกรรมการตรวจสอบผรบจาง มความสาคญและกลายเปนสวนหนงในการบรหารความเสยงจากผรบจางไปในทสด เนองจากถาผรบจางปฏบตตามสญญาหรอขอตกลงไมได ทางองคกรภาครฐกจะไมสามารถผลกดนใหแผนงานแลวเสรจ การตรวจสอบผรบจางนนควรจะดาเนนการเปน 3 ระดบ นนคอ การตรวจสอบคณภาพของงานตามสญญา – ผลตภณฑหรอการบรการ (Quality of Work) การตรวจสอบคณภาพของกระบวนการการดาเนนงาน (Quality of Working Processes) และการตรวจสอบคณภาพของระบบการจดการของผรบจาง (Quality of Management Systems) สาเหตในการตรวจสอบ 3 ระดบ เนองจากคณภาพของระบบการจดการทดกจะทาใหองคกรภาครฐในฐานะผวาจางมความมนใจในคณภาพของกระบวนการการทางานของผรบชวงทไดดาเนนการอย ในขณะเดยวกน ถาองคกรภาครฐมความมนใจในคณภาพของกระบวนการทางาน ความมนใจในคณภาพของงานของผรบจางกจะเกดขนดงแสดงในรปท 7

รปท 7: แนวคดในการตรวจสอบผรบจางสาหรบการบรหารความเสยง

ตามแนวทางในรปท 7 แนวคดในการบรหารความเสยง ผรบจางไดมการประยกตใชหลกการและเครองมอจากหลาย ๆ ทาง เชน การนาหลกการทางสถตมาใชในการสมตรวจ การจดทา Checklist ซงหลกการการจดทา Checklist สามารถประยกตจากมาตรฐานและคมอตาง ๆ เชน Military Handbook 502 ของDepartment of Defense, USA. และ Guideline ในการบรหาร Ownership Cost หรอ Life – cycle Cost ของ Office of Federal Procurement Policy, USA. เปนตน การนาหลกการแบบจาลองขดความสามารถ และประสบการณในงานหรอ Capability and Maturity Model รวมกบหลกการ Process Classification Framework (PCF) จาก American Productivity and Quality Center ในการตรวจสอบกระบวนการทางานกนบไดวามการนาไปประยกตใชอยางแพรหลาย พรอมกบการนาหลกการแบบจาลองระบบการจดการ (Kurstedth, 1992) จาก Management System Laboratory ณ มหาวทยาลย Virginia Polytechnic Institute and State University หรอ Virginia Tech มาชวยเปนกรอบในการวเคราะหและตรวจสอบคณภาพของระบบการจดการ

คณภาพของระบบการจดการ

คณภาพของกระบวนการดาเนนงาน

คณภาพของงานทไดรบ

มอบหมาย

สงผลตอ สงผลตอ

19 แนวทางการนาหลกการทเกยวกบการบรหารความเสยงจากผรบจาง สามารถนาเสนอได โดยกรณตวอยางดงตอไปน คอองคกรภาครฐแหงหนงจะมการจดจางผรบจางในการกอสราง ตดตงและบารงรกษาอปกรณในการผลตของโรงสขาวชมชน ซงจะกระจายอยในจงหวดหนง ซงในสถานการณลกษณะดงกลาวน ทางองคกรภาครฐจาเปนตองตรวจสอบความเสยงจากผรบจางชวง เพราะถาผรบจาง ปฏบตงานไมเปนไปตามภารกจทไดรบมอบหมาย กจะสงผลตอการผลกดนยทธศาสตรการพฒนาดานเกษตรกรรม ความมนคงในอาชพการเกษตรสาหรบเกษตรกร และงบประมาณทไดรบจดสรรซงการตรวจสอบน นอกเหนอจากการตรวจสอบคณสมบตพนฐานแลว เชน เอกสารการจดทะเบยนการคา เปนตน ทางองคกรภาครฐจาเปนตองตรวจสอบในประเดน อน ๆ ดวย โดยเฉพาะในกรณนผรบจางบรษทนมสญญาครอบคลมหลายโรงสขาวชมชนในจงหวด ทาใหการตรวจสอบจาเปนตองจดทาขน และนาจะครอบคลมทง 3 ระดบ ดงทกลาวกอนหนาน 2.2.1 ตวอยางคาถาม Checklist ในการตรวจสอบคณภาพของงานสามารถนาเสนอไดดงตอไปน 2.2.1.1 ผรบจางมหนวยงานรบผดชอบเรอง การบรการลกคา (ซงในกรณนคอโรงสชมชน) โดยตรงหรอไม 2.2.1.2 ผรบจางมการสนบสนน ณ จดปฏบตงาน (On – site Field Service) ในกรณจาเปนหรอไม ซงการสนบสนนจะรวมถงปรมาณและคณภาพของอะไหล การตรวจสอบสถานการณใชงานของเครองจกร การขนยาย เปนตน 2.2.1.3 ผรบจางมปรมาณทรพยากร (เชน อปกรณ เครองมอ) และจานวนบคลากรเพยงพอในการสนบสนนนโยบายการรบประกน (Warranty) และการบรการหลงการขายทระบอยในสญญาใชหรอไม 2.2.1.4 ผรบจางมประวตการทางานทดในการปฏบตตามเงอนไขการรบประกนทไดตกลงกนหรอไม 2.2.1.5 เงอนไขการรบประกนของผรบจางมมาตรฐานและคณภาพสงกวาเงอนไขผแขงขนในตลาดหรอไม 2.2.2 เพอยนยนและใหเกดความมนใจในคณภาพของงาน ซงรวมถงการบรการและการรบประกนของผรบจาง องคกรภาครฐจาเปนตองตรวจสอบคณภาพของกระบวนการการทางาน ซงหมายความถงขดความสามารถ (Capability) และประสบการณในงาน (Maturity) โดยสวนใหญในการตรวจสอบกระบวนการทางานของผรบชวงในภาครฐของตางประเทศ เชน ประเทศสหรฐอเมรกา จะมการนาแบบจาลองขดความสามารถและประสบการณในงาน ซงไดรบการพฒนาโดยมหาวทยาลย Carnegie Mellon จากมลรฐ Pennsylvania เพอตอบสนองความตองการของรฐบาลกลางของประเทศสหรฐอเมรกา ในการประเมนระดบความเสยงของผรบจาง หรอคสญญา ซงระดบความเสยงจะลดลงถาระดบขดความสามารถและประสบการณในงานสงขน

20 เพอเชอมโยงกบกรณศกษาการจางบรษทรบจางมาดาเนนการกอสราง ตดตง และบารงรกษาอปกรณการผลตของโรงสขาวชมชน การนาเสนอแบบจาลองพรอมกบคาอธบายระดบตาง ๆ ทเกยวของน จะมงเนนไปทกระบวนการการพฒนาบคลากรเพอตอบสนองเงอนไขการรบประกน และการบรการหลงการขายของผรบจางซงสามารถอธบายดงตอไปน ระดบ CMM ท 0: ไมมแนวทางและวธการในการพฒนาทกษะใหกบพนกงานซอมบารงทจะ

ทาการบรการหลงการขายใหกบโรงสขาวชมชน ระดบ CMM ท 1: มการพฒนาทกษะใหกบพนกงานซอมบารงเปนรายบคคลอยางไมเปน

ทางการ ระดบ CMM ท 2: มแผนการพฒนาทกษะใหกบพนกงานซอมบารงอยางเปนทางการสาหรบ

ทกคน ระดบ CMM ท 3: มการนาแผนงานไปปฏบตอยางเปนรปธรรมหรอเปนบรรทดฐาน ระดบ CMM ท 4: มการบรหารการพฒนาทกษะของพนกงานซอมบารงโดยเนนทขอมลเชง

ปรมาณ (Quantitatively – controlled และ Managed) เชน มดชนในเชง ปรมาณทเกยวกบเปอรเซนตของพนกงานทผานการพฒนาทกษะ

ไมตากวา “×” ชวโมง, เปอรเซนตของลกคาบรษททรองเรยนเรองทกษะ ของพนกงานซอมบารงทไปใหการบรการเปอรเซนตของอปกรณใน โรงสขาวทมคารองใหไปดาเนนการซอมบารงกอนกาหนด หลงจากการ ตรวจเชคสภาพตามตารางเวลา เปนตน

ระดบ CMM ท 5: มการนาตวเลขทไดจากการวดผลการบรหารกระบวนการมาวเคราะหเพอ นาไปสการปรบปรงการบรหารงานอยางสมาเสมอ เชน การปรบปรงแนว ทางการพฒนาทกษะของพนกงานซอมบารง แนวทางการคดเลอก พนกงานซอมบารงใหม เปนตน

รปภาพประกอบคาอธบายนจะนาเสนอไดในรปท 8

21

รปท 8: แบบจาลองขดความสามารถและประสบการณในงาน (Capability and Maturity Model, CMM) (ประยกตจาก มหาวทยาลย Carnegie Mellon, USA)

การนาแบบจาลองขดความสามารถและประสบการณในงานมาประยกตใชอยางเปนรปธรรมนน ผบรหารองคกรหรอหนวยงานจาเปนตองทาความเขาใจในความหมายของแตละระดบในแบบจาลองน เพราะในประเทศสหรฐอเมรกาไดมการใชแบบจาลองนในการตรวจสอบกระบวนการ การออกแบบและพฒนาซอฟตแวรโดยผรบจาง การออกแบบหรอผลตภณฑใหม การผลตระบบหรอผลตภณฑ และการพฒนาบคลากร ซงบรษทในภาคเอกชนทถกจดกลมใหอยทระดบ 5 ไดแก Boeing เปนตน 2.2.3 เพอชวยใหองคกรภาครฐมความมนใจในคณภาพการบรหารกระบวนการทางานของผรบจาง เชน กระบวนการวางแผนการผลต การลงทน การพฒนาบคลากร เปนตน ซงในกรณตวอยางน คอ การพฒนาพนกงานซอมบารงทจะไปใหการบรการหลงการขายกบโรงสชมชน บคลากรขององคกรภาครฐจาเปนตองตรวจสอบเพอยนยนถงคณภาพของระบบการจดการของผ รบจาง โดยสามารถประยกตใชแบบจาลองระบบการจดการซงไดรบการพฒนาจากสถาบนวจยชอ Management System Laboratory ทมหาวทยาลย Virginia Tech ในประเทศสหรฐอเมรกาได โดยประเดนหลก ๆ ในการตรวจสอบสามารถสรปไดดงตอไปน 2.2.3.1 การเชอมโยงระหวางการตดสนใจของผบรหารกบรายงานผลการดาเนนงาน (Performance Report) เพอยนยนวาการตดสนใจหลก ๆ ของผบรหารองคกรอยบนพนฐานของขอมลและสารสนเทศ จากระบบฐานขอมลขององคกร 2.2.3.2 การเชอมโยงระหวางการวดผลการดาเนนงานขององคกรกบการตดสนใจของผบรหาร เพอยนยนวาเมอผบรหารไดทาการตดสนใจทจะปรบปรงผลการดาเนนงานแลว

0

INITIAL

ไมมแนวทางและวธการในการพฒนา

1

PERFORMED

มการพฒนาทกษะอยางไมเปนทางการ

2

MANAGED

มแผนการพฒนาทกษะอยางเปนทางการ

3

DEFINED

มการนาแผนงานไปปฏบตอยางเปนรปธรรม

4

MEASURED

มการบรหารการพฒนา

ทกษะโดยเนนทตวเลข

5

OPTIMIZED

มการพฒนา

อยางตอเนอง

การตดตอและ การประสานงาน

22 ผบรหารจาเปนตองม Accountability ตอไปดวยการกาหนดดชนชวดเพอเปนแนวทางในการไดมาซงขอมลยอนกลบ (Feedback) 2.2.3.3 การเชอมโยงระหวางการจดเกบขอมลกบดชนชวดผล เพอยนยนวาเมอผบรหารไดกาหนดดชนชวดผล ผบรหารจาเปนตองสรางกลไกการเกบขอมลใหสอดคลองกบดชนทกาหนด 2.2.3.4 การเชอมโยงระหวางรายงานผลการดาเนนงานและขอมล เพอยนยนวาสารสนเทศ หรอผลการดาเนนงานนนมาจากขอมลทไดทาการจดเกบอยางเปนทางการ 3

โดยรายละเอยดทสะทอนถงองคประกอบและปจจยการเชอมโยงองคประกอบตาง ๆ ของแบบจาลองระบบการจดการจะปรากฏอยในรปท 9

รปท 9: แบบจาลองระบบการบรหาร (Management System Model) (ประยกตจาก Kurstedth’s Management System Model, Virginia Tech, USA)

องคกรภายนอก

ทมผบรหาร ระบบขอมลและสารสนเทศ

รายงานขอมลขาวสารผลปฏบตงานขององคกร (Report on Performance)

ระบบองคกร (Organizational System) ซงประกอบดวย ปจจย การดาเนนงาน (Inputs) กระบวนการทางาน

(Processes) และผลผลต (Outputs)

ขอมล

การวดผล การดาเนนงาน

การตดสนใจ

ปฏบตงาน

ทศทางปกต (Normal Direction)

ผสงมอบ (Upstream)

ผรบมอบ (Downstream)

23

โดยตวอยางประเดนคาถามทบคลากรหรอผตรวจสอบจากองคกรภาครฐจาเปนตองดาเนนการตรวจสอบ เพอยนยนคณภาพของระบบการบรหารจากผรบจาง โดยอางองจากกรณตวอยางทไดนาเสนอไปแลวในเบองตนในเรองโรงสขาวชมชนไดดงตอไปน ประเดนท 1 : ผตรวจสอบควรจะสอบถาม และทบทวนรายงานผลการดาเนนงานขององคกรผรบจาง ผตรวจสอบควรจะตรวจทานถงขอมลและสารสนเทศจากรายงานวาครอบคลมทงดานการเงน (Financial Performance) และดานทไมเกยวของกบการเงน (Non – financial Performance) เชน ผลตภาพ (Productivity) คณภาพชวตการทางาน (Quality of Work Life) คณภาพ (Quality) นวตกรรม (Innovation) เปนตน สาหรบในกรณตวอยางน ผตรวจสอบควรจะสงเกตสารสนเทศทปรากฏอยใน รายงานการตดตามความกาวหนา และการตดตามประเมนผลการใหการบรการหลงการขายทมตอโรงสขาวชมชน และการพฒนาทกษะบคลากรของผรบจางเพอใหสอดคลองกบนโยบายรบประกนหลง การขายไมวาจะเปนคารองเรยน เปนตน ประเดนท 2 : ผตรวจสอบควรจะสอบถามผลการประชม หรอการทบทวนจากฝายจดการของผรบจาง เพอศกษาแนวทางการแกจดออนหรอปญหา หรอแนวทางการตดสนใจเสรมจดแขงของผรบจางชวง ประเดนท 3 : ผตรวจสอบควรจะศกษาถงดชนชวดผลการดาเนนงานทใชในองคกรผรบจาง โดยสงเกตวาดชนชวดทผบรหารของผรบจางใชอยในปจจบน เชน ดชนทเกยวของกบคณภาพการใหการบรการหลงการขายของบรษท สามารถรขอมลยอนกลบ (Feedback) ทประเมนถงแนวทางการตดสนใจทผบรหารจะดาเนนการในชวงทผานมา ประเดนท 4 : ผตรวจสอบควรจะศกษาและพจารณาความสอดคลองระหวางดชนการวดผลการดาเนนงานกบขอมลทองคกรผรบจางจดเกบ เชน ขอมลดานความกาวหนาการกอสราง คณภาพของการตดตง คณภาพในการบรการหลงการขายคณภาพของพนกงานซอม ความพงพอใจของกลมสหกรณและเกษตรกรทบรหารโรงสชมชน เปนตน ประเดนท 5 : ผตรวจสอบควรจะศกษาการเชอมโยงระหวางรอบการทบทวนของฝายบรหารขององคกรผรบจางกบรอบความถในการเกบขอมล เชน การทบทวนสารสนเทศ จากขอมลทไดกลาวถงในขนตนจะมการประชมโดยทมผบรหารจากบรษทผรบจางทก ๆ ไตรมาส ทาใหขอมลจาเปนตองหาจดเกบทก ๆ ไตรมาสเชนกน ประเดนท 6 : ผตรวจสอบควรจะศกษาถงความถกตอง และความนาเชอถอของขอมลทผบรหารของผรบจางใชประกอบการตดสนใจ เชน ทางบรษทมกลไกการตรวจสอบและยนยนอยหรอไม เปนตน

24

ถาผตรวจสอบจากองคกรภาครฐมความมนใจในคณภาพระบบการบรหารของผรบจางแลว แลว ความมนใจในคณภาพของกระบวนการดาเนนงานกจะสงขน สงผลใหความมนใจในคณภาพงาน ทตองดาเนนการตามสญญากจะเกดขน ความเสยงของผรบจางทอาจจะไมมความสามารถในการดาเนนการตามภารกจทไดรบมอบหมายกจะลดลง ทาใหโครงการทไดวางแผนไวสามารถแลวเสรจ ผลกดนนโยบายและยทธศาสตรขององคกรไดในทสด เครองมอ 3 : เครองมอ Risk Matrix

สาหรบเครองมอทสามารถนามาประยกตใชเพมเตมในการบรหารความเสยงในบรบทภาครฐของระบบราชการไทย คอเครองมอ Risk Matrix ซงสามารถนาไปใชเพอสนบสนนโครงการทเกยวของกบการผลกดนยทธศาสตรดานสงคม เชน ปญหาอบตเหตหรออาชญากรรม โดย Risk Matrix เปนเครองมอทสาคญทไดถกพฒนา โดยอางองจากองคประกอบหลกทมาจากคานยามของความเสยงดงทกลาวไปแลวในเบองตนโดยสามารถนาเสนอจากสตร ดงตอไปน

Risk = f(probability and impacts)

Consequences = Events × Consequences

Time Time Events

รปท 10: องคประกอบของเครองมอ Risk Matrix (ประยกตจาก Ayyub, 2003)

เพอสนบสนนการใชเครองมอ Risk Matrix ทางองคกรภาครฐจาเปนตองอาศยขอมลเชงปรมาณทจดเกบในอดต และนามาทาการวเคราะหทางสถตเพอใชในการประมาณระดบคาโอกาส และยงตองอาศยประสบการณและความเขาใจพนฐานทางสงคม เพอใชในการประมาณระดบคาผลกระทบถาเกดสถานการณขน ดงตวอยางตอไปน จากรปท 11 และ 12

ผลกระทบตอเวลาการพจารณา

โอกาสทจะเกดขนในช ว ง เ วลา เ ช น โอกาสอบตเหตในชวง เวลา 3 เดอน เปนตน

ผลกระทบทเกดขน เชน ถาเกดอบตเหตขนจรง 1 ครง ผลกระทบจะเปนอยางไรบาง เปนตน

25

1 นอยมาก (Rare) - มโอกาสเกดขนในกรณทไมเปนปกตเทานน 2 นอย (Unlikely) - มโอกาสเกดขนประมาณปละครง 3 เกดขนได (Possible) - มโอกาสเกดขนประมาณ 6 เดอนครง 4 เกดขนไดบอย (Likely) - มโอกาสเกดขนประมาณ 3 เดอนครง 5 เกดขนประจา (Almost Likely) - มโอกาสเกดขนเดอนละครงหรอตากวา

รปท 11: ขอมลประกอบการประเมนความเสยงจากโอกาสทจะเกดขน - ในกรณตวอยางนคออบตเหต

(ประยกตจาก Ayyub, 2003)

การกาหนดผลกระทบ (Consequence Determination) ผลกระทบดานเงนหรอทรพยสนและชวต (Monetary Values/Humans)

1 นอยมาก (Insignificant) - ความเสยหายอยางเปนทางการไมมนนคอ

ไมมการบาดเจบหรอสญเสยชวต 2 นอย (Minor) - ความเสยหายทางการเงนตา และเกดการบาดเจบ

ทไมตองอาศยการรกษาพยาบาล 3 ปานกลาง (Moderate) - ความเสยหายทางการเงนปานกลาง และเกดการ

บาดเจบทตองการการรกษาพยาบาลขนพนฐาน 4 มาก (Major) - ความเสยหายทางการเงนมาก และเกดการ

บาดเจบทตองรกษาพยาบาล โดยจะมการสญเสย เวลาและทรพยสน

5 มากทสด (Catastrophic) - ความเสยหายทางทรพยสนเปนมลคาการเงน มหาศาล และเกดการสญเสยชวต

(ประยกตจาก Ayyub, 2003)

การกาหนดอตราการลมเหลว (Failure Determination) อตราการเกดขนในชวงรอบเวลา (Occurrence Rate in Time)

ระดบ โอกาส คาอธบายประกอบ

ระดบ โอกาส คาอธบายประกอบ

รปท 12: ขอมลประกอบการประเมนความเสยงจากผลกระทบ

26

โดยการสาธตการนาเครองมอ Risk Matrix จะนาเสนอเพอการสนบสนนโครงการทเกยวของกบ

นโยบายดานความปลอดภย เชน โครงการการปองกนการเกดอบตเหตในการจราจร ซงในกรณตวอยางนผบรหารองคกรภาครฐสามารถนาแผนทของพนทเปาหมาย ในจงหวดโดยเฉพาะอยางจดทางแยก จดทางตดระหวางถนนกบทางรถไฟ หรอจดคนเดนขามถนน มาจดทาเปนแผนทดงรปท 13

รปท 13: ตวอยางแผนทถนนในบรเวณเปาหมายพรอมกบทางแยกทง 12 จด

เมอมการกาหนดบรเวณเปาหมายแลว ซงม 12 จดตด ผรบผดชอบโครงการสามารถระบระดบความเสยงในแตละจดตอไป โดยอางองจากขอมลในรปท 11 และ 12

ตารางท 3: การประเมนความเสยงโดยใชเครองมอ Risk Matrix

จดตด #

ระดบโอกาส

ระดบผลกระทบ ความเสยง

(ผลคณระหวางโอกาสและผลกระทบ) 1 2 2 4 2 1* 3 3 3 3 2 6 4 4 4 16 5 4 5 20 6 2 2 4 7 4 3 12 8 1* 1 1 9 3 3 9 10 2 1 2 11 3 1 3 12 2 2 4

5

4 1

6 7

8

9

2

3 10

11

12

27

หมายเหต * โอกาสทอบตเหตจะเกดขนจะเปนกรณทไฟดบ ทาใหสญญาณไฟจราจรไมทางาน เปนตน เพอใหประเมนระดบความเสยงมผลเปนรปธรรม ทางองคกรภาครฐจาเปนตองมการระบระดบความเสยง เพอจะดาเนนรวมกบการวเคราะหและหาระดบความเสยงตอไป ซงสามารถนาเสนอเปนตวอยางประกอบเพมเตม ซงจะแยกความเสยงเปน 3 ระดบ คอ ระดบสง กลาง และตา ไดดงตอไปน

ตารางท 4: ตวอยางการกาหนดระดบความเสยงของ Risk Matrix

โอกาส/ผลกระทบ 1 2 3 4 5 1 1 (ตา) 2 (ตา) 3 (ตา) 4 (ตา) 5 (ตา) 2 2 (ตา) 4 (ตา) 6 (ตา) 8 (กลาง) 10 (กลาง) 3 3 (ตา) 6 (ตา) 9 (กลาง) 12 (กลาง) 15 (สง) 4 4 (ตา) 8 (กลาง) 12 (กลาง) 16 (สง) 20 (สง) 5 5 (ตา) 10 (กลาง) 15 (สง) 20 (สง) 25 (สง)

เมอนาการประเมนระดบความเสยง จาก 12 จดตดในพนทเปาหมายมาวเคราะหรวมกบระดบความเสยงทปรากฏในตารางท 4 องคกรภาครฐซงในกรณนคอจงหวด สามารถระบระดบความเสยงในพนทเปาหมายไดดงตอไปน โดยจะสรปไดในรปท 14

รปท 14: ผลการประเมนระดบความเสยงของ 12 จดตดในบรเวณเปาหมาย เมอมการระบวาแยกไหน จดตดตรงไหนมความเสยงสง กลาง หรอตา ผบรหารสามารถกาหนดวธ แนวทางควบคมความเสยงดงตวอยางตอไปน เชน การสรางสะพานลอยเพอใหคนเดนขาม การสรางสะพานหรออโมงคขามแยก การตดปายเตอน การตดตงสญญาณไฟจราจรเพมเตม การเพมความสวางบรเวณทางแยก หรอการตดตงสญญาณเสยงขณะรถไฟมการเคลอนผาน เปนตน

H

H

L

L M

L

M

L

L M

L

L H = จดทางแยกทมความเสยงระดบสง M = จดทางแยกทมความเสยงระดบกลาง L = จดทางแยกทมความเสยงระดบตา

28

สรป

จากการนาเสนอแนวคดรวมถงการสาธตการใชเครองมอตาง ๆ ทเกยวกบการบรหารความเสยง สงทสาคญททางบทความพยายามจะสอสารถงผอาน คอความเขาใจพนฐานในการบรหารความเสยงทวา เมอไดมการประเมนความเสยงเสรจสนแลว ถงแมวาปรากฏวาผลการประเมนชบงวามความเสยงสงไมไดหมายความวา ผลการดาเนนงานจะไมสงหรอจะไมดในอนาคตเพยงแตวาระดบความเสยงสงยงตองทาใหการวางแผนและการผลกดนแผนงานตาง ๆ ยงตองมความระมดระวง มการทบทวนทาการเตรยมแผนสารองหรอแผนฉกเฉนอยางตอเนอง ทาใหถาเกดสถานการณทสงผลตอแผนงานทกาลงดาเนนงานอย องคกรภาครฐยงมแผนตาง ๆ มารองรบเหตการณเหลาน เพราะถาสามารถทาใหแผนงานบรรลตามวตถประสงคหรอเปาหมายองคกรกจะมประสทธผลทด ถาแผนงานทผลกดนสามารถแลวเสรจตามเวลาภายในงบประมาณทระบ พรอมกบปรมาณทรพยากรทวางแผนไว องคกรกจะมประสทธภาพทด ถาการบรหารความเสยงมความเชอมโยงกบการควบคมและตรวจสอบภายในทดนนคอ มการนาบทเรยนจากโครงงานทประสบความสาเรจและลมเหลวมาเรยนรทาความเขาใจ เพอใหการบรหารโครงการในอนาคตตอไป สามารถหลกเลยงปจจยความลมเหลวและนาปจจยความสาเรจมาพจารณาในระหวางการวางแผนและนามาเปนแนวทางในการบรหารและผลกดน กจะทาใหองคกรมนวตกรรมทด เปนองคกรแหงการเรยนรในทสด จากประโยชนดงกลาวน นบไดวาเปนงานททาทายผบรหารองคกรภาครฐทตองผลกดนใหการบรหารความเสยงเกดขนไปพรอมกนกบงานบรหารสวนอน ๆ และควรจะพจารณาวาการบรหารความเสยงนบไดวากจกรรมหลกทสาคญอยางหนงในกระบวนการบรหารองคกร สดทายน ถงแมวาการมงเนนการบรหารความเสยงในบรบทภาครฐภายในบทความนจะอยทระดบการดาเนนการเปนหลก แตการศกษาเพมเตม และการสงเกตตดตามแนวทางการพฒนา ดานการบรหารความเสยงในระดบอน ๆ ควรจะเกดขนอยางสมาเสมอ ซงรวมถงการศกษาแนวทางการปฏบตในภาคเอกชน ทอาจจะสามารถนามาประยกตใชกบภาครฐได เพราะในทสดการบรหารความเสยงทดจะทาใหองคกรภาครฐสามารถบรรลภารกจ พนธกจ และ ความตองการของประชาชน ภายใตงบประมาณและทรพยากรทจาเปน เพอใหเกดประโยชนสงสดของประเทศชาตตอไป

29

เอกสารอางอง (References) องคกร (Organizations) 1. American National Standard Institute, USA. 2. American Productivity and Quality Center, USA. 3. Carnegie Mellon University, USA.

4. Defense Acquisition University, USA. 5. Defense Systems Management College, USA. 6. Office of Federal Procurement Policy, USA. 7. Office of Management and Budget, USA. 8. Virginia Polytechnic Institute and State University, USA.

กฎหมาย (Regulations) 1. Federal Acquisition Streamline Act of 1994, USA. 2. Government Management Reform Act of 1994, USA. 3. Government Performance and Result Act of 1993, USA.

ผเขยน (Authors) 1. Ayyub, Bilal M. (2003) “Risk Analysis in Engineering and Economics” CRC Presss

2. Blanchard, Benjamin S. (2004) “Systems Engineering and Management” John Wiley 3. Evans, James R. and Olson, David L. (2002) “Introduction to Simulation and Risk Analysis” Prentice Hall

4. Fabrycky, Wolter J. and Blanchard, Benjamin S. (1991) “Life – cycle Cost and Economic Analysis” Prentice Hall

ภาคผนวก 2 หลกเกณฑการวเคราะหความเสยงตามหลกธรรมาภบาล สถาบนสงเสรมการบรหารกจการบานเมองทด ดร.อรญ โสตถพนธ ( http : // www. Igpthai.org )

หลกเกณฑการวเคราะหความเสยงหลกเกณฑการวเคราะหความเสยงตามหลกธรรมาภบาลตามหลกธรรมาภบาล

โดย ดร.อรญ โสตถพนธ

ความหมายของความเสยงตามหลกธรรมาภบาลความหมายของความเสยงตามหลกธรรมาภบาล

โอกาสทผลผลตของการดาเนนงานไมบรรลผลลพธอนเนองมาจากการขาดหลกธรรมาภบาลในการบรหารจดการแบงเปน

1.ความเสยงจากการดาเนนงานทไมสอดคลองกน (Key Risk Area)

2.ความเสยงดานภาพลกษณทางการเมอง (Political Risk)

3.ความเสยงดานการตอบสนองความตองการทแทจรงของประชาชน (Negotiation Risk)

3

ความเสยงตามหลกธรรมาภบาลแบงออกเปนความเสยงตามหลกธรรมาภบาลแบงออกเปน 33 ประเภทประเภทประเภทของความเสยงตามหลกธรรมาภบาล

สาเหต ความสอดคลองตามหลกธรรมาภบาล

1.1) เนอหาของแผนงาน-โครงการไมตอบสนองตอประเดนยทธศาสตรหรอนโยบายของจงหวด กลมจงหวดและรฐบาล

หลกภาระรบผดชอบ 1. ความเสยงดานแนวทางการดาเนนงานทไมสอดคลองกน (Key Risk Area)

1.2) ขาดการประสานการดาเนนงานระหวางภาคหนสวนท เกยวของกบผลสาเรจอยางยงยนของแผนงาน-โครงการ

หลกการมสวนรวม

2. ความเสยงดานภาพลกษณทางการเมอง (Political Risk)

ข า ด ค ว า ม ร บ ผ ด ช อ บ ต อ ก า ร ใ ชงบประมาณจานวนมากใหเกดความคมคาโดยมกลไกทพอเพยงในการตรวจสอบประเมน จนอาจสงผลใหเกดผลกระทบทางลบจากสอมวลชนได

หลกคณธรรมหลกความโปรงใสหลกความคมคา

3.1) ขาดการมสวนรวมของประชาชนผไดรบประโยชนโดยตรงตอแผนงาน-โครงการ

หลกการมสวนรวม3. ความเสยงดานการสนองตอบความต อ ง ก า รท แท จ ร ง ข อ งป ร ะช าชน (Negotiation Risk)

3.2) การดาเนนงานตามแผนงาน-โครงการ มไดกระจายผลประโยชนทถกตอง ชอบธรรมไปยงภาคสวนทควรไดรบประโยชนอยางแทจรง

หลกความคมคา

เหตผลความจาเปนเหตผลความจาเปนเพอสรางหลกประกนวา การของบประมาณของสวนราชการ มความรอบคอบรดกมโดยคานงถงมาตรการปองกนและแกไขโอกาสผดพลาดหรอความเสยงเปนการลวงหนา ดงนน การวเคราะหความเสยงตามหลกธรรมาภบาล จงมใชเปนการประจานขอบกพรองจนบนทอนโอกาสทจะไดรบงบประมาณ ในทางตรงกนขาม ทาใหการของบประมาณ มความหนกแนน นาเชอถอมากยงขนการหามาตรการปองกนและจดการกบโอกาสผดพลาดไมเปนไปตามเปาหมาย คอ สงท “ควรกระทา” ควบคกบการ “วางแผน” อยแลวแสดงใหเหนถง การปฏบตราชการดวยระบบภมคมกนทดเพอสรางหลกประกนวา ระบบการตรวจราชการ จะสามารถมบทบาทในการลดความเสยงตามหลกธรรมาภบาลไดตามขอมลทสวนราชการไดมการวเคราะหไวแลวลวงหนา

ขนตอนการวเคราะหความเสยงตามหลกธรรมาภบาลขนตอนการวเคราะหความเสยงตามหลกธรรมาภบาล

1. คดเลอกโครงการทมความสาคญสง2. ระบประเภทของความเสยงตามหลกธรรมาภบาล3. ใหคาคะแนนโอกาสและระบปจจยเสยง4. ใหคาคะแนนผลกระทบและอธบายขนาดของผลกระทบ

5. คานวณดชนความเสยง6. กาหนดแนวทางจดการความเสยง

เปาประสงคของการวเคราะหความเสยงตามหลกธรรมาภบาลเปาประสงคของการวเคราะหความเสยงตามหลกธรรมาภบาล คอคอ การนาหลกการนาหลกธรรมาภบาลมาใชบรหารโครงการทมความสาคญและความเสยงมากธรรมาภบาลมาใชบรหารโครงการทมความสาคญและความเสยงมาก

สาคญนอย

สาคญมาก

ความเสยงนอย ความเสยงมาก

ขนตอนทขนตอนท11--คดเลอกโครงการทมความสาคญสงคดเลอกโครงการทมความสาคญสงเกณฑการคดเลอก

ชอโครงการ(4)

หากผดพลาดจะสงผลกระทบตอประเดน

ยทธศาสตรของกระทรวงและรฐบาลเพยงใด?

(1-5)

(3)เปนโครงการทมการรเรมปรบปรงใหม

เพยงใด?(1-5)

(2)ใชงบประมาณสงเพยงใด?

เมอเปรยบเทยบกบโครงการ

อน(1-5)

(1)นาไปปฏบตครอบคลมพนทหลาย

จงหวดเพยงใด? เมอเปรยบเทยบกบโครงการ

อน(1-5)

อนดบความสาคญ

1.โครงการสรางผนาชมชนรนใหม

5x4=20 4x3=12 4x2=8 5x1=5 45

ขนตอนทขนตอนท22--ระบประเภทของความเสยงตามหลกธรรมาภบาลระบประเภทของความเสยงตามหลกธรรมาภบาลประเดนยทธศาสตร:สรางคณภาพชวตดและมความสข กลยทธ:เสรมสรางภาวะผนา

ชอโครงการ:สรางผนารนใหม หนวยงานรบผดชอบ: กรม......... กระทรวง.......

ประเภทความเสยงตามหลกธรรมาภบาล

โอกาส(1-5)

อาจเกดขนในกจกรรมดาเนนการใด?

ผลกระทบ(1-5)

อาจสงผลกระทบตอผลสาเรจของโครงการใน

เรองใด?

ดชนความเสยง

แนวทางจดการ

1.ความเสยงดานแนวทางการดาเนนงานทไมสอดคลองกน (Key Risk Area)

2.ความเสยงดานภาพลกษณท า ง ก า ร เ ม อ ง ( Political Risk)

3.ค ว า ม เ ส ย ง ด า น ก า รสนองตอบความตองการทแ ท จ ร ง ข อ ง ป ร ะ ช า ช น (Negotiation Risk)

ขนตอนทขนตอนท33--ใหคาคะแนนโอกาสและระบปจจยเสยงใหคาคะแนนโอกาสและระบปจจยเสยงประเดนยทธศาสตร:สรางคณภาพชวตดและมความสข กลยทธ:เสรมสรางภาวะผนา

ชอโครงการ:สรางผนารนใหม หนวยงานรบผดชอบ: กรม......... กระทรวง.......

ประเภทความเสยงตามหลกธรรมาภบาล

โอกาส(1-5)

อาจเกดขนในกจกรรมดาเนนการใด?

ผลกระทบ(1-5)

อาจสงผลกระทบตอผลสาเรจของโครงการใน

เรองใด?

ดชนความเสยง

แนวทางจดการ

1.ความเสยงดานแนวทางการดาเนนงานทไมสอดคลองกน (Key Risk Area)

4 ไมไดรบความรวมมอจ า ก ภ า ค ภ า ค ร ฐ แ ล ะเอกชน ในการสนบสนนก จ ก ร ร ม แ ล ก เ ป ล ย นเรยนรระหวางชมชน

2.ความเสยงดานภาพลกษณท า ง ก า ร เ ม อ ง ( Political Risk)

4 ผนาชมชนกลมเปาหมายอาจขาดความเชอมนตอความจรงจงขององคกรปกครองสวนทองถนในการนาปญหาและความตองการทไดจากการทาป ร ะ ช า พ จ ย ไ ปป ร ะ ก อ บ ก า ร จ ด ส ร รแผนงาน/โครงการ

3.ค ว า ม เ ส ย ง ด า น ก า รสนองตอบความตองการทแ ท จ ร ง ข อ ง ป ร ะ ช า ช น (Negotiation Risk)

4 ไมสามารถรองรบการพฒนาผนาชมชนรนใหมไดครอบคลมทกพ น ท เ น อ ง จ า ก อ า จด า เ น น ก า รประชาสมพนธไดไมทวถง

ขนตอนทขนตอนท44--ใหคาคะแนนผลกระทบและอธบายขนาดของผลกระทบใหคาคะแนนผลกระทบและอธบายขนาดของผลกระทบประเดนยทธศาสตร:สรางคณภาพชวตดและมความสข กลยทธ:เสรมสรางภาวะผนา

ชอโครงการ:สรางผนารนใหม หนวยงานรบผดชอบ: กรม......... กระทรวง.......

ประเภทความเสยงตามหลกธรรมาภบาล

โอกาส(1-5)

อาจเกดขนในกจกรรมดาเนนการใด?

ผลกระทบ(1-5)

อาจสงผลกระทบตอผลสาเรจของโครงการใน

เรองใด?

ดชนความเสยง

แนวทางจดการ

1.ความเสยงดานแนวทางการดาเนนงานทไมสอดคลองกน (Key Risk Area)

4 ไมไดรบความรวมมอจ า ก ภ า ค ภ า ค ร ฐ แ ล ะเอกชน ในการสนบสนนก จ ก ร ร ม แ ล ก เ ป ล ย นเรยนรระหวางชมชน

4 สงผลใหผนาชมชนรนใหม ไมสามารถเขาไปเปนสวนหนงของเครอขายความรระหวางชมชน

2.ความเสยงดานภาพลกษณท า ง ก า ร เ ม อ ง ( Political Risk)

4 ผนาชมชนกลมเปาหมายอาจขาดความเชอมนตอความจรงจงขององคกรปกครองสวนทองถนในการนาปญหาและความตองการทไดจากการทาป ร ะ ช า พ จ ย ไ ปป ร ะ ก อ บ ก า ร จ ด ส ร รแผนงาน/โครงการ

4 สงผลใหผนาชมชนรนใหม ไมมสวนรวมในการผลกดนแผนแมบทชมชนไปสการปฏบตจรงรวมกบองคกรปกครองสวนทองถน

3.ค ว า ม เ ส ย ง ด า น ก า รสนองตอบความตองการทแ ท จ ร ง ข อ ง ป ร ะ ช า ช น (Negotiation Risk)

4 ไมสามารถรองรบการพฒนาผนาชมชนรนใหมไดครอบคลมทกพ น ท เ น อ ง จ า ก อ า จด า เ น น ก า รประชาสมพนธไดไมทวถง

4 สงผลใหผนาชมชนรนใหม ไมครอบคลมพนททวประเทศไดตามเปาหมายทกาหนดไว

ขนตอนทขนตอนท55--คานวณดชนความเสยงคานวณดชนความเสยงประเดนยทธศาสตร:สรางคณภาพชวตดและมความสข กลยทธ:เสรมสรางภาวะผนา

ชอโครงการ:สรางผนารนใหม หนวยงานรบผดชอบ: กรม......... กระทรวง.......

ประเภทความเสยงตามหลกธรรมาภบาล

โอกาส(1-5)

อาจเกดขนในกจกรรมดาเนนการใด?

ผลกระทบ(1-5)

อาจสงผลกระทบตอผลสาเรจของโครงการใน

เรองใด?

ดชนความเสยง

แนวทางจดการ

1.ความเสยงดานแนวทางการดาเนนงานทไมสอดคลองกน (Key Risk Area)

4 ไมไดรบความรวมมอจ า ก ภ า ค ภ า ค ร ฐ แ ล ะเอกชน ในการสนบสนนก จ ก ร ร ม แ ล ก เ ป ล ย นเรยนรระหวางชมชน

4 สงผลใหผนาชมชนรนใหม ไมสามารถเขาไปเปนสวนหนงของเครอขายความรระหวางชมชน

8

2.ความเสยงดานภาพลกษณท า ง ก า ร เ ม อ ง ( Political Risk)

4 ผนาชมชนกลมเปาหมายอาจขาดความเชอมนตอความจรงจงขององคกรปกครองสวนทองถนในการนาปญหาและความตองการทไดจากการทาป ร ะ ช า พ จ ย ไ ปป ร ะ ก อ บ ก า ร จ ด ส ร รแผนงาน/โครงการ

4 สงผลใหผนาชมชนรนใหม ไมมสวนรวมในการผลกดนแผนแมบทชมชนไปสการปฏบตจรงรวมกบองคกรปกครองสวนทองถน

8

3.ค ว า ม เ ส ย ง ด า น ก า รสนองตอบความตองการทแ ท จ ร ง ข อ ง ป ร ะ ช า ช น (Negotiation Risk)

4 ไมสามารถรองรบการพฒนาผนาชมชนรนใหมไดครอบคลมทกพ น ท เ น อ ง จ า ก อ า จด า เ น น ก า รประชาสมพนธไดไมทวถง

4 สงผลใหผนาชมชนรนใหม ไมครอบคลมพนททวประเทศไดตามเปาหมายทกาหนดไว

8

แนวทางจดการความเสยงแนวทางจดการความเสยง

หลกเลยง-คอ การตดสนใจลดหรอระงบกจกรรมการดาเนนงานยอมรบ-คอ การตดสนใจดาเนนงานตามกจกรรมนน โดยไมกาหนดแนวทางจดการความเสยงเนองจากมนใจวาความเสยงอยในระดบทรบไดควบคม-คอ การหามาตรการลดความเสยงใหอยในระดบทรบไดถายโอน-คอ การใหหนวยงานหรอกลมบคคลอนดาเนนกจกรรมทมความเสยงนนๆ แทน เนองจากเลงเหนวา สามารถดาเนนการไดดกวา คลองตวกวาและดวยเหตดงนน จงจดการกบความเสยงไดดกวา

ขนตอนทขนตอนท66--กาหนดแนวทางจดการความเสยงกาหนดแนวทางจดการความเสยงประเดนยทธศาสตร:สรางคณภาพชวตดและมความสข กลยทธ:เสรมสรางภาวะผนา

ชอโครงการ:สรางผนารนใหม หนวยงานรบผดชอบ: กรม......... กระทรวง.......

ประเภทความเสยงตามหลกธรรมาภบาล

โอกาส(1-5)

อาจเกดขนในกจกรรมดาเนนการใด?

ผลกระทบ(1-5)

อาจสงผลกระทบตอผลสาเรจของโครงการใน

เรองใด?

ดชนความเสยง

แนวทางจดการ

1.ความเสยงดานแนวทางการดาเนนงานทไมสอดคลองกน (Key Risk Area)

4 ไมไดรบความรวมมอจ า ก ภ า ค ภ า ค ร ฐ แ ล ะเอกชน ในการสนบสนนก จ ก ร ร ม แ ล ก เ ป ล ย นเรยนรระหวางชมชน

4 สงผลใหผนาชมชนรนใหม ไมสามารถเขาไปเปนสวนหนงของเครอขายความรระหวางชมชน

8 ค ว บ ค ม -จ ด ต งคณะกรรมการจดการความรรวมกนระหวางผแทนภาครฐ เอกชนและ ปราชญชาวบานในระดบอาเภอ

2.ความเสยงดานภาพลกษณท า ง ก า ร เ ม อ ง ( Political Risk)

4 ผนาชมชนกลมเปาหมายอาจขาดความเชอมนตอความจรงจงขององคกรปกครองสวนทองถนในการนาปญหาและความตองการทไดจากการทาป ร ะ ช า พ จ ย ไ ปป ร ะ ก อ บ ก า ร จ ด ส ร รแผนงาน/โครงการ

4 สงผลใหผนาชมชนรนใหม ไมมสวนรวมในการผลกดนแผนแมบทชมชนไปสการปฏบตจรงรวมกบองคกรปกครองสวนทองถน

8 ควบคม-เปดโอกาสใหผ น า ช ม ช นกลมเปาหมายและผแทนอ ง ค กร ป กค ร อ ง ส ว นทองถน รวมกนรวบรวมปญหาความตองการของชมชน

3.ค ว า ม เ ส ย ง ด า น ก า รสนองตอบความตองการทแ ท จ ร ง ข อ ง ป ร ะ ช า ช น (Negotiation Risk)

4 ไมสามารถรองรบการพฒนาผนาชมชนรนใหมไดครอบคลมทกพ น ท เ น อ ง จ า ก อ า จด า เ น น ก า รประชาสมพนธไดไมทวถง

4 สงผลใหผนาชมชนรนใหม ไมครอบคลมพนททวประเทศไดตามเปาหมายทกาหนดไว

8 ถ า ย โ อ น -จ ด ส ร รง บ ป ร ะ ม า ณ ใ หสถาบนการศกษาในพ น ท ด า เ น น ก า รประชาสมพนธ

ภาคผนวก 3 คณะทางานจดทาระบบบรหารความเสยง ตามคาสง สป.

ท 24 / 2550 ลงวนท 23 มกราคม 2550 และ รายชอผแทนสานก / ศนย / กอง และ หนวยงานระดบกอง

1

(สาเนา)

คาสงสานกงานปลดกระทรวงมหาดไทย ท 24 / 2550 เรอง แตงตงคณะทางานจดทาระบบบรหารความเสยง ************************ ดวยสานกงานปลดกระทรวงมหาดไทย ไดกาหนดการประเมนผลการปฏบตราชการตามคารบรอง การปฏบตราชการของสวนราชการ ประจาปงบประมาณ พ.ศ.2550 ในการดาเนนการตวชวดท 17 ระดบ ความสาเรจของการจดทาระบบบรหารความเสยง ดงนน เพอใหการดาเนนการจดทาระบบบรหารความเสยงของสานกงานปลดกระทรวงมหาดไทยเปนไปดวยความเรยบรอย เหมาะสมกบภารกจและวตถประสงคการดาเนนงานทสาคญ จงแตงตงคณะทางานเพอทาหนาทจดทาระบบบรหารความเสยง ดงตอไปน 1. รองปลดกระทรวงมหาดไทย (ฝายบรหาร) ประธานคณะทางาน

2. ผอานวยการสานกนโยบายและแผน สป. รองประธานคณะทางาน 3. ผแทนสานก / กอง / หนวยงานทเทยบเทา คณะทางาน 4. นางสกญญา รงมณ หวหนาหนวยตรวจสอบภายใน สป. คณะทางานและเลขานการ 5. นายนรศร วรรณประภา เจาหนาทวเคราะหนโยบายและแผน 8ว คณะทางานและผชวยเลขานการ 6. นางเสาวลกษณ สขสนต เจาหนาทตรวจสอบภายใน 7ว คณะทางานและผชวยเลขานการ 7. นางวาสนา ผลหวา เจาหนาทตรวจสอบภายใน 7ว คณะทางานและผชวยเลขานการ 8. นางเกษรทพย นวาสวฒกจ เจาหนาทตรวจสอบภายใน 7ว คณะทางานและผชวยเลขานการ 9. นางสมพศ โหงวเกลด เจาหนาทวเคราะหนโยบายและแผน 7ว คณะทางานและผชวยเลขานการ

โดยมหนาท ดงน 1. พจารณาขอบเขตการจดทาระบบบรหารความเสยงของแตละหนวยงาน ในสงกด สป. 2. พจารณาระบปจจยเสยงและวเคราะหปจจยเสยงทสงผลกระทบหรออาจสรางความเสยหาย( ทงทเปนตวเงนและไมเปนตวเงน ) หรอความลมเหลว หรอลดโอกาสทจะบรรลเปาหมายตามภารกจหลกตามกฎหมายจดตงสวนราชการ และเปาหมายตามแผนปฏบตราชการ ประจาปงบประมาณ พ.ศ.2550 ของสวนราชการ / 3. นาขอมลทได.....

2

3. นาขอมลทไดจาก ขนตอนท 1 และ 2 มาใชในการจดทาแผนบรหารความเสยงในการบรรลเปาหมายตามภารกจหลกตามกฎหมายจดตงสวนราชการ และเปาหมายตามแผนปฏบตราชการ ประจาปงบประมาณ พ.ศ.2550 ของสวนราชการ ไดแลวเสรจ และไดรบความเหนชอบจากผบรหารระดบสงของสวนราชการภายในวนท 30 มนาคม 2550 4. ตดตามความกาวหนาของการดาเนนการตามแผนบรหารความเสยงเพอใหบรรลเปาหมายตามแผนปฏบตราชการ ประจาปงบประมาณ พ.ศ.2550 ของสวนราชการ และนาเสนอตอผบรหารระดบสงของสวนราชการ 5. สรปผลการประเมนความเสยง โดยจาแนกระหวางปจจยเสยงทสามารถควบคม / บรหารจดการและปจจยเสยงทไมสามารถควบคม / บรหารจดการใหอยในระดบทยอมรบได ไดอยางชดเจนและกาหนดขอเสนอแนะในการปรบปรงแผนบรหารความเสยง ฯ สาหรบการดาเนนงานในปตอไป และนาเสนอตอผบรหารระดบสงของสวนราชการ

ทงน ตงแตบดนเปนตนไป สง ณ วนท 23 มกราคม พ.ศ.2550 ลงชอ) พงศโพยม วาศภต

(นายพงศโพยม วาศภต)

ปลดกระทรวงมหาดไทย

3

รายชอคณะทางานผแทนสานก / ศนย / กอง และหนวยงานทเทยบเทากอง ตามคาสง สป. ท 24 / 2550 ลว. 23 มกราคม 2550 ขอ 3 ทไดแจงใหฝายเลขา ฯ ทราบมดงน

หนวยงาน รายชอ ตาแหนง

กองกลาง 1.นางอญน อนนตกล

2.นางละเอยด โรจนประทป

จนท.บรหารงานทวไป 6

จนท.บรหารงานทวไป 6

กองการเจาหนาท 1.น.ส.อญชล นาคยา

2.นายชจจชนนท ธรรมจนดา

บคลากร 7 ว

บคลากร 5 กลมงานวางแผนอตรา

กาลง

กองคลง 1. น.ส.สภารตน เอกวานช

2. นางนงเยาว บญญาภรมย

หวหนาฝายการเงน

นกวชาการเงนและบญช 6

กองการตางประเทศ 1. นายสงห สขวจน

2. นางจรรยา สาราญ

3. นางลาใย ศรแสง

จนท.วเทศสมพนธ 8 ว

จนท.วเทศสมพนธ 7 ว

เจาพนกงานธรการ 5

กองตรวจราชการและ

เรองราวรองทกข

1. นางศภวรรณ อนสะโร

2. นางสวรรณรตน เขมแขงปรชานนท

หวหนาฝายตรวจราชการ

หวหนางานบรหารทวไป

กองสารนเทศ 1. นายอานวย เกดแกว

2. นายอนรทธ กาศลงกา หวหนาฝายเผยแพรการประชาสมพนธ

หวหนาฝายขอมลการประชาสมพนธ

สถาบนดารงราชานภาพ 1. น.ส.ดวงพร บญครบ

2 .นายกจชย กลสมฤทธ

3. นางวาสนา เตชะวจตรสาร

จนท.วเคราะหนโยบายและแผน 8 ว

จนท.วเคราะหนโยบายและแผน 7 ว

จนท.วเคราะหนโยบายและแผน 7 ว

สานกกฎหมาย 1.นายเสนย สมเขยวหวาน

2.นางบนนาค สารยาชวะ

นตกร 7 ว

จนท.บรหารงานธรการ 6

สานกงานคณะกรรมการ

มาตรฐานการบรหารงาน

บคคลสวนทองถน

1.นางสนทร นมลมล

2.นายดเรก มโภคกจ

จนท.บรหารงานทวไป 7

จนท.บรหารงานทวไป 6

ศนยเทคโนโลยสารสนเทศ

และการสอสาร

1.นายภาสพงศ สาแยม

2.นางระพ อทยนา

นายชางไฟฟาสอสาร 6

จนท.บรหารงานการเงนและบญช 6

สานกนโยบายและแผน 1.นายนรศร วรรณประภา

2.นางสมพศ โหงวเกลด

จนท.วเคราะหนโยบายและแผน 8 ว

จนท.วเคราะหนโยบายและแผน 7 ว

สานกพฒนาและสงเสรมการ

บรหารราชการจงหวด

1.นายชเกยรต บศยรตน

2.น.ส.สนย อเนกพพฒน

3.น.ส.บงอร พทกษจานงค

จนท.วเคราะหนโยบายและแผน 7 ว

จนท.วเคราะหนโยบายและแผน 7 ว

จนท.วเคราะหนโยบายและแผน 7 ว

กลมงานพฒนาระบบบรหาร 1. นายบณฑต พรหมทอง จนท.วเคราะหนโยบายและแผน 7 ว