คู มือการออกแบบอาคารสถาน ... · 2016-11-16 · คู...

คมอการออกแบบอาคารสถานบรการสขภาพ

และสภาพแวดลอม

ฉบบทวไปฉบบทวไป

(GGEENNEERRAALL)

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ

กระทรวงสาธารณสข

2558

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข คมอออกแบบ 1

GENERAL คมอการออกแบบอาคารสถานบรการสขภาพและสภาพแวดลอม : ฉบบทวไป

ค ำน ำ คมอการออกแบบอาคารสถานบรการสขภาพ และสภาพแวดลอม ฉบบทวไป น กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข โดยกลมพฒนาและก าหนดมาตรฐาน ไดจดท าขนจากการคนควา รวบรวม หนงสอ เอกสาร ระเบยบ ขอก าหนดทางกฎหมายตางๆ ทเกยวของและจากประสบการณการท างานของบคลากรกองแบบแผน ทกสาขาวชาชพ ในการออกแบบอาคารสถานบรการสขภาพ ทงสถาปนก วศวกรโยธา วศวกรไฟฟา วศวกรสงแวดลอม วศวกรเครองกล และมณฑนากร วตถประสงคในการจดท าคมอน ส าหรบผมหนาท หรอไดรบการมอบหมายให ออกแบบอาคาร นกศกษา ผเกยวของ เพอก าหนดเปนแนวทางในการจดท าแบบอาคารสถานบรการสขภาพ สงกดกระทรวงสาธารณสข หรอน าไปพฒนาปรบปรงอาคารสถานทเดม ใหเปนมาตรฐานเดยวกน เปนสวนหนงทจะท าใหประชาชนผรบบรการไดรบการบรการทเทาเทยมกน คมอฉบบน เปนรายละเอยด และขอก าหนดการออกแบบโดยรวม ของอาคารสถานบรการสขภาพ เปนมาตรฐานกลางทจะใชกบการออกแบบทกแผนกในสถานบรการสขภาพ สวนขอก าหนดเฉพาะ จะมก าหนดในคมอทแยกเฉพาะแตละแผนก คณะท างานฯ หวงเปนอยางยงวา คมอฉบบนจะเปนประโยชนตอทงบคลากรกองแบบแผนทมหนาทโดยตรง ในการออกแบบอาคารสถานบรการสขภาพ บรษทออกแบบเอกชน ทจะตองมารบหนาทสวนหนงแทนกองแบบแผน ตลอดจนนกศกษาและผเกยวของ อยางไรกตาม คมอฉบบนจะตองมการพฒนาปรบปรง ตามบรบทของแนวทางการรกษา และเทคโนโลยดานอปกรณ เครองมอทางการแพทย ทมการพฒนาอยตลอดเวลา และกฎหมายควบคมอาคารทออกมาภายหลง กองแบบแผนจะไดมการปรบปรงคมอฉบบนในโอกาสตอไป พรอมกนน คณะท างานฯ ขอขอบคณแหลงทมาของขอมล และเอกสารอางองตางๆทปรากฏในคมอฉบบนดวย

คณะท างานโครงการ จดท าคมอการออกแบบอาคารสถานบรการสขภาพ และสภาพแวดลอม กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข



สำรบญ ค าน า 1 สารบญ 2 บทท 1 การออกแบบอาคารสถานบรการสขภาพ - กระบวนการออกแบบงานสถาปตยกรรม 4 - การออกแบบเพอคนทกกลม ทกเพศ ทกวย Universal Design 6 - การออกแบบเพอการอนรกษพลงงาน 8 บทท 2 การก าหนดต าแหนง/การวางผงหลกสถานบรการสขภาพ - การวางผงหลกสถานบรการสขภาพ 13 บทท 3 รายละเอยดและขอก าหนดสวนประกอบงานสถาปตยกรรม - ทางเดนเทา 19 - ทางเดนภายในอาคาร 20 - ถนนภายใน 21 - ทจอดรถ 22 - ทางลาด 24 - ทางเดนเชอม 28 - บนได 29 - บนไดหนไฟ 31 - ลฟต 33 - ประต 34 - หองน า หองสวม 36 - ปายสญญาลกษณ 41 บทท 4 นาฬกาชวภาพ จงหวะรอบวน และการออกแบบอาคาร 42 บทท 5 การปองกนการตดเชอในสถานบรการสขภาพ 49 บทท 6 งานครภณฑประกอบอาคาร 55 บทท 7 งานวศวกรรมโครงสราง 57 บทท 8 งานวศวกรรมไฟฟาและสอสาร 61 - มาตรฐานการออกแบบ 63 - ระบบไฟฟาแสงสวาง 64 - ระบบไฟฟาก าลง 69 - ระบบไฟฟาส ารอง 71 - ระบบไฟฟาแสงสวางฉกเฉน 72 - ระบบแจงเหตเพลงไหม 74 - ระบบโทรศพทอตโนมต 75 - ระบบเสยงประกาศ 76



- ระบบรยกพยาบาล 76 - ระบบเสาอากาศโทรทศนรวม 77 - ระบบสอสารความเรวสง 77 - ระบบทววงจรปด 78 - ระบบควบคมการเขาออก 78 - ระบบปองกนฟาผา 79 - ระบบปองกนแรงดนและกระแสเกนภายในอาคาร 79 - ระบบการตอลงดน 80 - ระบบไฟฟาแบบ IT เพอใชในทางการแพทย 92 บทท 9 งานวศวกรรมสงแวดลอม - มาตรฐานกฎหมายทใช 105 - ระบบประปา 105 - ระบบระบายน าและสขาภบาล 105 - ระบบดบเพลง 106 - ระบบบ าบดน าเสย 106 - การจดการมลฝอย 106 บทท 10 งานวศวกรรมเครองกล - ระบบปรบอากาศและระบายอากาศ 107 - ขอก าหนดทวไป 107 - งานทวไป 108 - การเขาถง 108 - สภาวะการออกแบบ 109 - การระบายอากาศ 111 - การออกแบบเพอใหไดประสทธภาพดานพลงงาน 117 - การออกแบบระบบปรบอากาศและระบายอากาศสถานบรการสขภาพ 122 - ระบบแกสทางการแพทย 129 - ขอก าหนดทวไป 130 - ระบบจายกลางกาซ 131 - ระบบจายอากาศอดทางการแพทย 131 - ระบบสญญากาศทางการแพทย 132 - ระบบลฟต 133 - เอกสารอางอง 134 - ค าสงแตงตงคณะท างานฯ 135



บทท 1

กำรออกแบบอำคำรสถำนบรกำรสขภำพ อาคารสถานบรการสขภาพ จะมพนทใชสอย และรายละเอยดสวนประกอบ ทแตกตางจากอาคารทวไป ตามประเภทของอาคารทใหบรการ หรออาคารทจะมาสนบสนนการใหบรการดานสขภาพ องคประกอบของอาคารจะตองมความสมพนธกน เพอผใหบรการใชอาคารดวยความสะดวก รวดเรว และถกตองตามหลกการการใหบรการรกษาพยาบาล และผรบบรการ ไดรบการบรการอยางมมาตรฐานเทาเทยมกน ราย ละเอยดทจะกลาวในบทนเปนรายละเอยดทวไป ทเกยวของกบการออกแบบอาคารสถานบรการสขภาพเพอความเขาใจในการออกแบบและก าหนดพนทใชสอยของอาคาร กระบวนกำรออกแบบงำนสถำปตยกรรม ในงานออกแบบอาคารสถานบรการสขภาพตองมการตงวตถประสงค (Objective) ในการออก แบบเสมอ เชน จะออกแบบเพอตอบสนองอะไรอนเปนเปาหมายหลก จะท าใหเราสามารถทจะทราบถงกลมผใช(User) ทจะมาใชอาคารได และทส าคญจะตองทราบถงกลมผใชอาคารหลกและกลมผใชอาคารรองโดยล าดบความส าคญของกลมผใช ซงแบงเปน ๒ กลมหลก คอ กลมผมารบบรการ ( ผปวยและญาตผปวย ) และกลมผใหบรการ ( แพทย พยาบาล เภสชกร เจาหนาทเทคนค พนกงาน ฯลฯ ตามประเภทของอาคาร) สงทจะตองทราบตอไปคอพฤตกรรมของผใชอาคารนนเปนอยางไร จะท าใหทราบวาผใชตองการใชอาคารท าอะไรซงจะมผลใหสามารถตดสนใจ (Decision Making) ไดวาจะเลอกประโยชนใชสอย (unction) อะไรใหเหมาะสมกบผใชอาคาร และสามารถตอบสนองตอผใชอาคารไดสงสด เมอทราบถงประโยชนของอาคารแลว กสามารถทจะรถงปรมาณ/ขนาดพนทของแตละองคประกอบวา จะใชปรมาณเทาใด โดยไดมาจากจ านวนของผใชในแตละองคประกอบนนๆ ซงจะเปนตวก าหนดความตองการของอาคาร (Building Requirement) และประโยชนใชสอยของอาคาร (Function)

ประโยชนใชสอยของอำคำร (Function) มกเกดตามมาหลงจากทเราทราบวาวตถประสงค ของอาคาร (Objective) คออะไรและใครคอผใชอาคาร (User) การก าหนดประโยชนใชสอยของอาคารหรอพนทใชสอยตาง ๆ ควรจะขนกบพฤตกรรมและกจกรรมของผใชอาคาร (User) เราสามารถแบงประโยชนใชสอยออกเปน 2กลมหลกๆไดแก 1. ประโยชนใชสอยหลก (Main Function) คอ ประโยชนใชสอยทจะเอออ านวยประโยชน หรอสนองตอบตอกลมผใชหลก ตามประเภทของอาคาร 2. ประโยชนใชสอยรอง (Minor Function) คอ สวนของประโยชนใชสอย ทจะมาคอยเกอ หนนสงเสรมแกประโยชนใชสอยหลกใหมความสมบรณครบถวนยงขน ควำมตองกำรภำยในอำคำร (Building Requirement) ความตองการภายในอาคารนนขนอยกบกจกรรม (Activity) ทมาจากผใชอาคารเปนหลก กจกรรมภายในอาคารก าหนดไดโดยการก าหนดความตอง การหลก (Main Requirement) และความตองการรอง (Minor Requirement) ของผใชอาคารซงตองตงอยบนพนฐานของความตองการทแทจรง ความตองการขนาดพนทใชสอยในอาคาร (Area Requirement) ความตองการของขนาดพนทใชสอยในอาคารนนขนอยกบปรมาณของผใชอาคาร (User) และความสมดลกบกจกรรม (Activity) ทให



บรการรวมทงการก าหนดครภณฑในอาคาร และภายนอกอาคาร ตองก าหนดใหเหมาะสมกบจ านวนผใชอาคารนน ทงนจากการประมวลผลของขอมลตาง ๆ เพอทจะใหไดมาซงพนทใชสอย ในอาคารสามารถก าหนดเปนรป แบบทางกายภาพได 2 ลกษณะ คอ 1. ขนาด ขนาดของพนทใชสอยภายในอาคารตองสอดคลองและสามารถรองรบกจกรรมทเกยวของกบผใช และจ านวนของผใช ไดอยางพอดและเหมาะสม ซงท าใหเราสามารถจะทราบจ านวน ขนาด ของครภณฑภายในอาคาร และขนาดของอาคาร รวมถงความตองการดานคณภาพ และประสทธ ภาพในการใชสอยทอาจแตกตางกนได 2. รปราง รปรางของพนทใชสอยจะมลกษณะใดมกจะขนกบลกษณะของกจกรรมทเกด ขน และขนาด ประเภทของเครองมอ อปกรณทใช ซงจะสงผลถงรปทรง (Form) ของอาคารโดยตรง ทำงสญจรภำยใน (Circulation) ในการออกแบบตองก าหนดทางสญจรใหชดเจนซงจะสมพนธ เกยวของกบพฤตกรรม (Behavior) และกจกรรม (Activity) ของผใชอาคาร (User) เปนส าคญ รปแบบ ขนาด และทศทางของทางสญจรทชดเจน (Circulation) จะเปนตวเชอมโยงกลมของประโยชนใชสอย (Function) ตางๆ ใหเกดการตดตอหรอตดความสมพนธและควบคมไมใหเกดความสบสน และกอให เกดความปลอดภยได ทางสญจรในอาคารนนสามารถแบงประเภทไดเปนเสนทางสญจรหลก (Main Circulation) และเสนทางสญจรรอง (Minor Circulation) ทางสญจรสามารถจดแบงตามกลมผใชอาคารไดเปน 3 กลม คอ 1.ทางสญจรของผใหบรการ (Staff Circulation) ทางสญจรของผใหบรการ (Staff Circulation) คอทางสญจรของเจาหนาทสถานบรการสข ภาพ ทเปนผใหบรการแกผปวยทมารบบรการ ควรแยกตางหากจากทางสญจรของผรบบรการ ทงน ขนอยกบการให บรการวาเปนลกษณะใด โดยพจารณาจากขอก าหนดของลกษณะงาน 2.ทางสญจรของผรบบรการ (User Circulation) ทางสญจรของผรบบรการ (User Circulation) คอทางสญจรของผใชจากภายนอกอาคารทจะเขามาใชภายในอาคาร การจดวางเสนทางการสญจรไมควรซบซอน วกวน ซงจะเปนปญหาแกผมาใชบรการ การวางเสนทางสญจรเปนแกนตรง จะสามารถท าใหเขาใจไดงายมากกวาเสนทางซงเปนรปอน ๆ เชน เลยวหกมมมากกวา 2 มมเลยวขนไป เปนตน หากเลยงไมไดควรพยายามใหเกดมมเลยวนอยทสด และใชปายบอกทางชวย ตวอยางเชน ทางสญจรในโรงพยาบาลทตองการเสนทางสญจรทตดตอไดรวดเรว ไมซบซอน วกวน การจดทางสญจร เพอเชอมตอกจกรรมทงสองแบบขางตน ตองจดล าดบความส าคญของประโยชนใชสอยวาประโยชนใชสอยใดส าคญมากทสด มผใชมากและบอยทสดกควรทจะเขาถงไดสะดวกรวดเรว 3. ทางสญจรสวนสนบสนน บรการ ( Support & Service Circulation) ทางสญจรสวนสนบสนน บรการ ( Support & Service Circulation) คอทางสญจรเฉพาะของการขนสง ขนยาย ของใช อปกรณ วสดทางการแพทย ของเสยจาการรกษาพยาบาล ฯลฯ ซงจะตองมเสนทางทไมปะปนกบ ทางสญจรของผใหบรการ (Staff Circulation) และทางสญจรของผรบบรการ (User Circulation) ระดบความส าคญของทางสญจรน ขนอยกบขอก าหนดของงานแตละแผนก การแบงสวนประกอบของอาคาร เปนกลมการใชงานและกลมพนท (Grouping&Zoning) เมอก าหนดทางเขา-ออกของโครงการ รวมทงต าแหนงอาคารทเหมาะสมตรงตามวตถประสงคแลว กจะตองแบง กลมประโยชนใชสอย (Function) ออกเปน 3 สวนหลก คอ 1. เขตสาธารณะ (Public Zone) คอ บรเวณทจะใหบรการกลมผใชอาคารดานหนาซงสวน



ใหญจะประกอบไปดวยกลมผใชอาคารหลายกลม ทงผใหบรการ (Staff Circulation) และ ผรบบรการ (User Circulation) 2. เขตกงสาธารณะ (Semi-Public Zone) คอ พนทใหบรการแกกลมผใชอาคารเฉพาะกลมหรอเปนพนทเปนเขตกงสวนตว (Semi-Private Zone) ไมมความพลกพลานเทาเขตสาธารณะ 3. เขตสวนตว (Private Zone) คอ เขตสวนตวทผใชอาคารทวไปไมสามารถทจะเขาถงไดซงเปนเขต ทจ ากดกลมผใชอาคารเพอใหมความเปนสวนตวและปลอดภย นอกจากนอาคารบางประเภท บางแผนกของสถานบรการสขภาพ ยงมการแบงพนท เพอควบคมดานความสะอาดและปองกนการตดเชอ ซงในการออกแบบจะตองค านงถงความสมพนธของการวางพนทหองและสวนประกอบดานตางๆดวย วสดทใช (Material) วสดตกแตงทใชในงานสถาปตยกรรมตงแตอดตถงปจจบน มการพฒนาทงทาง ดานเทคโนโลยการผลตและดานวสดศาสตร ท าใหมวสดจ านวนมากมายหลายชนด หลายรปแบบ หากจ าแนกเปนประเภทตามองคประกอบเชงระนาบ ในงานสถาปตยกรรม สามารถแบงออกไดเปน 3 ประเภท คอ 1. วสดตกแตงผวพน 2. วสดตกแตงผวผนง 3. วสดตกแตงฝาเพดาน การพจารณาเลอกใชวสดประเภทใด ใหเหมาะสม และถกตองกบการใชงาน ตามประเภทของอาคารขนอยกบวตถประสงค ของการใชงานในสวนนนๆ โดยจะตองพจารณาถงผลด ผลเสยทเกดขนจากการใชงานหรอผลกระทบตอสงแวดลอมโดยรวม เชน - หองผาตด เปนพนททตองการความสะอาด ปลอดเชอ วสดทน ามาใชจะตองไมมรอยตอ หรอม รอยตอนอยทสด เพอไมใหเปนทฝงตวของเชอโรค - การใชวสดททนกรด ทนดาง ในพนททมสารสงเคราะห กรณหองปฏบตการทางเคม - การใชวสดทไมกอใหเกดเสยงดง รบกวนผปวย กรณพนหองในหอผปวยทวไป หอผปวยหนก - การเลอกใชวสดโดยรวม จะตองค านงถงอนตรายทอาจเกดกบผใชอาคาร โดยเฉพาะผปวย ความลนของพนผว การดแลรกษา ท าความสะอาด ความมนคงแขงแรง และงายตอการซอมแซม กำรออกแบบเพอคนทกกลม ทกเพศ ทกวย ( Universal Design ) ในการออกแบบอาคารสถานบรการสขภาพในปจจบน สงหนงทจะตองค านงถง คอกาออกแบบ เพอใหเกดความทดเทยม ในการตอบสนองการใชประโยชนของบคคล ทกกลม ทกเพศ ทกวย โดยใชในการออก แบบผลตภณฑ อาคารสถานทและสภาพแวดลอม ทเรยกวา Universal Design การออกแบบเพอมวลชนเกดขนจากการประดษฐคดคนของใชสวนตวของ Mr. Ronald L. Mace (Professor of University of North Carolina USA) ซงเปนผพการ โดยไดทดลองดดแปลงของใชสวนตวใหสามารถใชกบผพการได หลงจากนนไดน าหลกการนมาใชส าหรบ การพฒนาและออกแบบผลตภณฑ ส าหรบผพการ เพอเพมความสะดวกสบาย ความปลอดภย และกลายมาเปนตนแบบของการออกแบบ Universal Design (Universal Design, 2008) Universal Design เปนแนวคดเรองการออกแบบสงแวดลอม การสรางสถานทและสงขอตางๆ เพอใหทกคนทอยในสงคม สามารถใชประโยชนจากสงเหลานนไดอยางเตมท และเทาเทยมกนโดยไมตองมการออกแบบดดแปลงพเศษ หรอเฉพาะเจาะจงเพอบคคลกลมหนงกลมใดโดยเฉพาะ ไมวาบคคลนนจะ



เปนหญงหรอชาย ใชขาเดนหรอใชรถเขน ตามองเหนหรอมองไมเหน เดกหรอผใหญ อานหนงสอออกหรอไมออกฯลฯ Universal Design เปนการออกแบบทค านงถงการใชงาน การใชใหคมคาสมประโยชนครอบคลมส าหรบทกคนโดยเรมตนจากการคดวา ท าอยางไรคนประเภทตางๆจงจะมโอกาสมาใชไดอยางเทาเทยมกน เชน คนสงอาย คนปวย สตรตงครรภ คนแคระ เดกเลกทมากบรถเขน เดกคนพการประเภทตางๆ ไมวาตาบอด หหนวก แขนขารางกายพการ คนพการทางปญญา ทางจต คนทอานหนงสอไมออก ฯลฯ แตถงแมบคคลเหลานน จะมขอจ ากดทางรางกาย ทางปญญา ทางจตใจ แตกเปนบคคล ในสงคม สงคมจงควรรบ ผดชอบดแลใหสามารถอยในสงคมรวมกบบคคลทวไปไดอยางมความสข ตามอตภาพของแตละคน เชน การจดใหมทางลาดขนลงทางเทา และอาคารสถานทสาธารณะตางๆ ใหกบผพการทใชรถ เขน หรอบลอกพนน าทางเดนส าหรบคนตาบอด ทงนกเพอใหพวกเขาสามารถใชชวตท ากจกรรมภายนอกบาน ไดโดยสะดวกและปลอด ภยจากอปสรรคตางๆ เนองจากค าวา Universal Design มความหมายและรายละเอยดทกวางแต ถาจะกลาวถงความ หมายของ Universal Design โดยสรปกคอ การปรบสภาพแวดลอม สถานทและสงของเครองใช ใหสามารถรองรบการใชงานไดส าหรบมวลสมาชกทกคนในสงคม เพอความสะดวกและปลอดภยนนเอง องคประกอบและหลกกำรของ Universal Design หลกการ Universal Design ประกอบดวยหลกส าคญ 7 ประการ คอ

ทมา: http://www.adaptiveenvironments.org/index.php?option=Content&Itemid=25

1. Fairness ความเสมอภาค ทกคนในสงคมสามารถใชงานไดอยางเทาเทยมกน ไมมการแบงแยก และเลอกปฏบต เชน การตดตงตโทรศพทสาธารณะสองระดบ ระดบทวไปส าหรบผใหญ และระดบทต ากวาทคนนงรถ เขนใชได 2. Flexibility ยดหยน ใชงานไดกบผทถนดซายและขวา หรอปรบสภาพความสงต าขนลงไดตามความสงของผใช 3. Simplicity ความเรยบงายและเขาใจไดด เชน มภาพหรอค าอธบายทเรยบงายส าหรบคนทกประเภท ไมวาจะมความรระดบไหน อานหนงสอออกหรอไม อานภาษาตางประเทศไดหรอไม หรออาจใชรปภาพเปนสญ ลกษณสากลสอสารใหเขาใจไดงาย ฯลฯ 4. Understanding ความเขาใจงาย มขอมล ค าอธบายหรอรปภาพประกอบการใชงานทเพยงพอ 5. Safety มความปลอดภยขณะใชงาน ทนทานตอการใชงานทผดพลาด เชน มระบบปองกนอนตรายหากม การใชผดพลาดรวมทงไมเสยหายไดโดยงาย

Principles of Universal Design



6. Energy conservation ทนแรงกายสะดวกและไมตองออกแรงมาก เชน ใชทเปดกอกน าแบบยกขน-กดลงแทนการใชมอขนกอกแบบเปนเกลยว สวทชไฟฟาแบบตวใหญทกดเบาๆ กสามารถท างานไดแทนสวทชเลกทตองใชนวมอออกแรงงดอยางแรง ฯลฯ 7. Space ขนาดและสถานททเหมาะสม และใชงานในเชงปฏบตได โดยคดออกแบบเผอส าหรบคนรางกายใหญ โตคนทเคลอนไหวรางกายยาก เชน ขนาดของหองน าโถสวมใหญเพยงพอ ส าหรบคนททรางกายใหญโต คนพการทมรถเขนคนใหญ รวมถง ตองมพนทส าหรบหมนรถกลบไปมาในบรเวณหองน า กำรออกแบบเพอควำมปลอดภย

ความปลอดภยเปนปจจยหนงของ Universal Design ทมความส าคญมากกบการใชชวตประจ า วน ตวอยางทจะเหนคอ สถานทกอสรางอาคาร ทจะใหความส าคญเรองนเปนอยางมาก เพราะอาจจะเกดอบตเหตไดทกเวลา อยางเชน การมวสดปองกนสงของตก หรอรวลอมรอบบรเวณพนทกอสราง การแตงกายของคน งานทปฏบตงานอย ปายค าเตอนตางๆ ทสามารถเขาใจงาย การคดอปกรณฝาครอบเหลกเสนทยนออกมาเพอปองกนอนตรายของคนงานกอสราง หรอการคดถงเสากนขอบเขต ทสามารถยดหยนและปรบตวได เพอปอง กนผคนเดนมาชน แนวคดของ Universal Design นนเปนแนวคดทด เปนการเปดกวางใหทกภาคสวนสมาชกทกคนไดอยรวมกน ยอมรบกนและกน ทามกลางความหลากหลายทมอย โดยมความเชอพนฐานวามนษยทกคนในโลกนเกดมาเปนคน เหมอนกน สงคมสวนรวมมหนาทตองดแลรบผดชอบใหสมาชกทกคนอยในสงคมไดอยางปกตสข และเปนสวนหนงของชมชน และสงคมสวนรวมไดอยางเสมอภาคเทาเทยมกน

กำรออกแบบเพอกำรอนรกษพลงงำน การอนรกษพลงงานในอาคาร ไดแกการด าเนนการอยางใดอยางหนงดงตอไปน (2) (1) การลดความรอนจากแสงอาทตยทเขามาในอาคาร (2) การปรบอากาศอยางมประสทธภาพ รวมทงการรกษาอณหภม (3) การใชวสดกอสรางอาคารทจะชวยอนรกษพลงงาน ตลอดจนการแสดงคณภาพของวสดกอสรางนน ๆ (4) การใชแสงสวางในอาคารอยางมประสทธภาพ (5) การใชและการตดตงเครองจกร อปกรณ และวสดทกอใหเกดการอนรกษพลงงานในอาคาร (6) การใชระบบควบคมการท างานของเครองจกรและอปกรณ (7) การอนรกษพลงงานโดยวธอนตามทก าหนดในกฎกระทรวง (3 )กระทรวง พลงงาน ออกกฎกระทรวงก าหนดประเภท หรอขนาดของอาคารและมาตรฐานหลก เกณฑ และวธการในการออกแบบอาคารเพอการอนรกษพลงงาน พ.ศ.2552ซงจะมผลบงคบใชตงแตวนท 22 มถนายน 2552 เปนตนไป ในกฎกระทรวงน อาคารประเภทสถานพยาบาล,สถานศกษา, ส านกงาน, อาคารชด,อาคารชมนมคน, โรงมหรสพ, โรงแรม, สถานบรการ และศนยการคา ทมพนทตงแต 2,000 ตารางเมตรขนไปตองมการออก แบบ เพอการอนรกษพลงงานตามกฎกระทรวงน โดยมมาตรฐานและหลกเกณฑทนาสนใจ เชน - คาการถายเทความรอนรวมของผนงดานนอกของอาคาร (OTTV) จากเดมทมการก าหนดไวส าหรบอาคาร (2) พระราชบญญตการสงเสรมการสงเสรมการอนรกษพลงงาน พ.ศ. 2534 ( 3 ) Website สมาคมสถาปนกสยาม ในพระบรมราชปถมภ

http://www.asa.or.th/th/node/98693#84996149



ทกประเภท ไมเกน 45 วตตตอตารางเมตร ในกฎกระทรวงฉบบใหมน แยกก าหนดตามประเภทอาคาร ดงน 1) สถานศกษา และส านกงาน ไมเกน 50 วตตตอตารางเมตร 2) โรงมหรสพ ศนยการคา สถานบรการ และอาคารชมนมคน ไมเกน 40 วตตตอตารางเมตร 3) โรงแรม สถานพยาบาล และอาคารชด ไมเกน 30 วตตตอตารางเมตร - คาการถายเทความรอนรวมของหลงคาอาคาร (RTTV) จากเดมก าหนดไวส าหรบอาคารทกประเภท ไมเกน 25 วตตตอตารางเมตร ในกฎกระทรวงฉบบน แยกก าหนดตามประเภทอาคาร ดงน 1) สถานศกษา และส านกงาน ไมเกน 15 วตตตอตารางเมตร 2) โรงมหรสพ ศนยการคา สถานบรการ และอาคารชมนมคน ไมเกน 12 วตตตอตารางเมตร 3) โรงแรม สถานพยาบาล และอาคารชด ไมเกน 10 วตตตอตารางเมตร - คาก าลงไฟฟาสองสวางสงสด 1) สถานศกษา และส านกงาน ไมเกน 14 วตตตอตารางเมตร (เดมไมเกน 16 วตตตอตารางเมตร) 2) โรงมหรสพ ศนยการคา สถานบรการ และอาคารชมนมคน ไมเกน 18 วตตตอตารางเมตร (เดมไมเกน 23 วตตตอตารางเมตร) 3) โรงแรม สถานพยาบาล และอาคารชด ไมเกน 12 วตตตอตารางเมตร (เดมไมเกน 16 วตตตอตารางเมตร) - คาสมประสทธสมรรถนะขนต า คาประสทธภาพการใหความเยน และคาพลงไฟฟาตอตนความเยน ของระบบปรบอาคาร ใหเปนไปตามทประกาศก าหนด นอกจากน ในกรณทมการออกแบบระบบไฟฟาแสงสวางของอาคารในพนทตามแนวกรอบอาคาร ใหสามารถใชแสงธรรมชาต ใหถอวาไมมการตดตงอปกรณไฟฟาแสงสวางในพนทตามแนวกรอบอาคารนน โดยตองแสดงใหเหนชดเจนวา ไดมการออกแบบสวตชของอปกรณไฟฟาแสงสวางทใชกบพนทตามแนวกรอบ อาคารทมระยะหางจากกรอบอาคารไมเกน 1.5 เทาของความสงของหนาตาง กำรเลอกใชวสดประเภทตำง ๆ (4) เนองจากประเทศไทยอยในเขตรอนชน และมอณหภมสงเกอบตลอดป ปญหาใหญอยางหนงของการออกแบบ คอ การลดปรมาณความรอนทจะเขามาในอาคาร (Cooling Load) ดงนนเพอลดปรมาณความรอนจ าเปนตองเลอกวสดทจะน ามาใชท าผนงภายนอกของอาคารทเหมาะสม ซงควรมลกษณะดงน คณสมบตทำงดำนประหยดพลงงำนและกำรกนควำมชน − มความสามารถในการกนความรอนไดด (มคา R-Value สง) − ไมสะสมความรอนหรอไมมความจความรอนสง − มความทนทานตอการขยายตว-หดตวไดด เพอลดปญหาการแตกราว ในกรณทใชกบภายนอก − ไมดดหรออมความชน และกนน าไดด คณสมบตในกำรกอสรำงและระบบเศรษฐกจ − มน าหนกเบา − มความยดหยนในการท างานสง − มความสามารถตานทานแรงลมและการสนสะเทอน − หางาย และท างานงาย − ราคาประหยด − คาบ ารงรกษาต าและมความทนทานสง (4 ) การออกแบบบานประหยดพลงงาน (Energy Efficient Home Design) กระทรวงพลงงาน





คณสมบตทำงดำนทเกยวกบสภำพแวดลอม − ไมเปนอนตรายตอสขภาพและสภาพแวดลอม − มความสวยงามและทนทาน − มอตราการกนไฟสงหรอไมตดไฟ กำรเลอกใชวสดพน ถาบรเวณบานโดยรอบมการปรบแตงสภาพแวดลอมใหเหมาะสม และมอณหภมดนทเยนแลว สามารถเลอกใชวสดพนทดงเอาความเยนจากดนมาใชในบาน ท าใหผวของพนบานมอณหภมต ากวาผวกายของมนษย และเกดการแลกเปลยนความรอนระหวางผวกายกบสภาพแวดลอมท าใหรสกเยนกวาปกต ซงเปนการใชเทคนคของการถายเทความรอนระหวางตวคนกบสภาพแวดลอม หรอ MRT Effect เพราะถาอณหภมรอบขางโดยเฉลยต ากวาผวกาย 1 องศาเซลเซยส มนษยจะรสกเยนกวาปกต 1.4 องศาเซลเซยส เทคนคของการท าผวของสภาพแวดลอมใหเยนน เปนเอกลกษณทพบไดในสถาปตยกรรมไทย เชน พนใตถนบาน, พนโบสถ วสดพนชนดอน ๆ กสามารถน ามาใชในบานได ถามความเขาใจในคณสมบตของวสด และน าไปใชตามวตถประสงคทก าหนดไว เชน − ไม มคณสมบตเปนฉนวนในระดบหนง ถาน ามาใชกบพนชนลางจะลดคาการน าความรอนจากดนลงไปมาก ท าใหสญเสยความรสกเยนจากสภาพแวดลอมลงไปเมอเปรยบเทยบกบการใชหนชนดตาง ๆ − หนแกรนต มความคงทน แตใหความรสกทแขงกระดาง เหมาะกบการใชงานในบรเวณพนบาน − หนออน ใหความรสกทนมนวลกวาแกรนต แตดแลรกษายาก − กระเบองเคลอบ มความคงทน และดแลรกษางาย แตดดอยคากวาหนธรรมชาต

กำรเลอกใชวสดมงหลงคำ การเลอกวสดมงหลงคานน ในเบองตนจะตองเขาใจถงความตองการและหนาทหลกของวสด

หลงคาคอ ความตองการในการกนรว การกนความรอน ความแขงแรงทนทาน และความเหมาะสมกบสภาพแวดลอมในประเทศไทย เรองทเปนหวใจหลกของหนาทของหลงคาทเปนสงส าคญกคอ ความสามารถในการกนรวได 100 เปอรเซนต นอกจากนแลวยงตองมความสวยงามและคงทนถาวร โดยจะพบวาในบางพนทในกรงเทพมหานครทมบานพกอาศยทใชระบบหลงคาแบบทนยมใชกนอยทวไปในปจจบน มปญหาและเกดความเสยหายจากการหลดรอน ของกระเบองมงหลงคา เมอมลมมาปะทะแรง ๆ ซงเกดขนบอยครง เนองจากหลงคาไมสามารถคงสภาพได เลอกใชกระจก ในการออกแบบบานทว ๆ ไปนน มกจะไมมการค านงถงปญหาทเกดจากการแผรงสความรอนจากผวกระจกทรอนไปยงผใชบาน เนองจากกระจกเปนวสดทมคาการน าความรอนทด จงสามารถถายเทความรอนเขาสบานไดมาก ท าใหมปรมาณความรอนผานเขามาในบานมาก แตการน ากระจกมาใชในบานกมขอดในเรองการน าแสงธรรมชาตเขาสบานได ดงนนในการเลอกใชกระจกจงควรใชกระจกทสามารถน าแสงธรรมชาตเขาสบานใหไดมากทสด ในขณะเดยวกนกตองยอมใหความรอนเขามาในบานนอยทสดดวย เมอเปรยบเทยบการใชกระจกทมคาสมประสทธการบงแดดทเทากนแลว ถาเปนบานทไมมการตดตงระบบปรบอากาศ และหนาตางทกบานปดสนทแลว การเลอกใชกระจกชนเดยว (Single Glazing) จะท าใหอณหภมภายในบานเยนกวาการใชกระจกฉนวน (Insulated Glass) ส าหรบในเมองไทย ทงนเพราะเมอรงสจากดวง



อาทตย (Short-wave Radiation) ทะลทะลวงผานกระจกเขามาในบานแลว กระจกฉนวนจะกกกนท าใหความรอน (Long-wave Radiation) รวออกไปไดยากกวากระจกชนเดยว เพราะกระจกฉนวนมคาความตานทานการถายเทความรอนดกวากระจกชนเดยวมาก ท าใหความรอนทสะสมอยภายในบานถายเทออกไปภายนอกไดยาก ดงนนบานทไมปรบอากาศและปดสนท ถาใชกระจกฉนวนจะรอนกวาการใชกระจกชนเดยว แตถาเปนบานปรบอากาศจะใหผลทตรงกนขาม การใชกระจกฉนวนจะสามารถปองกนการถายเทความรอนจากภายนอกเขาสบานไดด และสามารถกกเกบความเยนไวภายในบานไดดและมประสทธภาพมากกวาการใชกระจกชนเดยว

||



(5) การออกแบบบานประหยดพลงงาน (Energy Efficient Home Design) กระทรวงพลงงาน

(5)



บทท 2 การก าหนดต าแหนงอาคาร/การวางผงหลกสถานบรการสขภาพ (6 )การก าหนดต าแหนงอาคารแตละแผนก แตละประเภทของสถานบรการสขภาพ จ าเปนอยางยงทจะ ตองก าหนดใหถกตองตามประเภทของการใชงานและการบรการผปวย ตลอดจนเพอความสะดวกและคลองตวในการใหบรการของเจาหนาท ในสถานบรการสขภาพ จะแบงกลมประโยชนใชสอยชองอาคาร ได 5 กลม ประกอบดวย (0 1) กลมบรการผปวยนอกและอบตเหต-ฉกเฉน (Out-Patient Department & Accident and Emergency) 2) กลมวนจฉยและรกษา (Diagnostic & Treatment Department) 3) กลมพกผปวยใน (In-Patient Department) 4) กลมบรการสนบสนน(Service support Department) 5) กลมบรหารจดการและสวสดการ (Administration & Welfare Department) 1,2.1 กลมบรการผปวยนอกและอบตเหต-ฉกเฉน ( Out-Patient Department & Accident and Emergency) คอ กลมอาคารทรองรบกจกรรมการบรการคนไขทมารบบรการการรกษาพยาบาล โดยไมตองนอนพกในอาคารพกคนไข ในของโรงพยาบาล ต าแหนงอาคารควรอยดานหนาของสถานบรการสขภาพ มองเหน และเขาสอาคารไดสะดวกและรวดเรว ประกอบดวย 1) สวนบรการคนไขนอก (Out-Patient Department) 2) สวนบรการคนไขอบตเหตและฉกเฉน (Accident and Emergency Department) 3) ศนยสขภาพชมชน (PCU) : การบรการสขภาพในระดบปฐมภม ( สถานทตงอาจอยภายนอก โรงพยาบาลกได) 1.2.2 กลมวนจฉยและรกษา (Diagnostic & Treatment Department) คอ กลมอาคารทรองรบกจกรวนจฉยและรกษาดวยเครองมอและอปกรณการแพทย คนไขทมารบการวนจฉยและรกษาทงคนไขนอกและคนไขในของโรงพยาบาล ต าแหนงอาคาร ควรอยใกลกลมบรการผปวยนอกและอบตเหต-ฉกเฉน (Out-Patient Department & Accident and Emergency Department) และกลมพกผปวยใน (In-Patient Department) ประกอบดวย 1) สวนวนจฉยและรกษาดวยรงส (Radiology Department) 2) สวนวนจฉยและรกษาดวยการชนสตร (Laboratory Department) 3) สวนวนจฉยและรกษาดวยเครอง CT Scanner/MRI (Technical Department) 4) สวนวนจฉยรกษาดวยการผาตด (Sergical suite Departme) 5) สวนวนจฉยรกษาดวยการใชการดแลลแบบ Intensive Treatment/Cave หรอ I.T.CU./I.C.U. 6) สวนวนจฉยรกษาดวยการผาตด (Sergical suite Department) 7) สวนวนจฉยรกษาดวยการใชการดแลแบบ Intensive Treatment/Cave หรอ I.T.CU./I.C.U.

(6) รายงาน โครงการการศกษาเพอจดท าเกณฑและวธการท าผงหลก ( Master Plan ) สถานบรการสขภาพ กองแบบแผน 2553



8) สวนการบ าบดรกษาโดยการฟนฟสภาพรางกาย (Rehabitation Department) 9) สวนคลอด (Delivery suite Department) 10) สวนวนจฉยและรกษาเฉพาะทาง เชน ศนยไตเทยม ศนยหวใจ เปนตน

1.2.3 กลมพกผปวยใน (In-Patient Department) คอกลมทรองรบการอภบาลผปวยทโรงพยาบาลรบไวรกษาในโรงพยาบาล โดยแบงตามลกษณะของโรค หรอการรกษาพยาบาล เชน อายรกรรม สตกรรม เปนตนและแบงตามความสะดวกของหองพกไดแก หองพกสามญ หองพกพเศษ ต าแหนงอาคารควรอยใกลกลมวนจฉยและรกษา(Diagnostic & Treatment Department) 1.2.4 กลมบรการสนบสนน (Service support Department) คอ กลมทรองรบกจกรรมเพอสนบสนนกจกรรมของโรงพยาบาล ประกอบดวย ต าแหนงอาคารควรอยใกลกลมพกผปวยใน (In-Patient Department) 1) สวนเภสชกรรม 2) สวนจายกลาง 3) สวนพยาธวทยาและเกบศพ 4) สวนโภชนาการและโรงอาหาร 5) สวนซกฟอก 6) สวนพสด 7) สวนซอมบ ารง 8) สวนจดสวน ภมทศนและสงแวดลอม 1.2.5 กลมบรหารจดการและสวสดการ (Administration & Welfare Department)ประกอบดวยสวนอ านวยการ สวนพกอาศย ต าแหนงอาคารควรแยกพนทออกจาก กลมใหบรการรกษา (Out-Patient Department & Accident and Emergency) (Diagnostic & Treatment Department) (In-Patient Department) และสวนสนบสนน (Service support Department)

1) สวนทจอดรถ 3) สวนนนทนาการ/สนามกฬา การตดตอ สญจร ระหวางหนวยงานตางๆ ( ไมรวมสวนพกอาศย) จะตองไมมเสนทางเดนของรถ ยนต มาตดกบเสนทางสญจรของคนโดยเดดขาด โดยใชทางเดนเชอมมหลงคาคลม เชอมตอระหวางอาคารประเภทตางๆ สวนเสนทางสญจรของรถยนต จะอยรอบนอกอาคารและสวนทจ าเปน การก าหนดระยะระหวางอาคาร จะตองเปนไปตามขอก าหนดของกฎหมาย เชน - อาคารขนาดใหญ อาคารสง ตองมถนนโดยรอบอาคาร กวางไมนอยกวา 6.00 เมตร - อาคารทวไป หางจากแนวเขตทดน ไมนอยกวา 3.00 เมตร การก าหนดต าแหนงอาคารในแตละ ZONE ระยะหางระหวางอาคาร นอกจากก าหนดระยะหางตามทกฎหมายระบแลว จะตองค านงถง เรอง การระบายอากาศและการรบแสงตามธรรมชาตดวย



บทท 3 รายละเอยดและขอก าหนดสวนประกอบงานสถาปตยกรรม ในคมอออกแบบอาคารสถานบรการสขภาพ ฉบบน จะแสดงรายละเอยดและสวนประกอบอาคารของงานสถาปตยกรรม โดยจะมงเนนดานระเบยบ ขอบงคบตามกฎหมาย ทเปนไปตาม พ.ร.บ.ควบคมอาคาร และในสวนทเกยวของ ทจ าเปนและตองใชประกอบในการออกแบบอาคาร แตยงไมไดแสดงรายละเอยด หรอขอก าหนดบางอยาง ในแตละแผนก หนวยงานยอย ของสถานบรการสขภาพ รายละเอยดดงกลาว จะมแสดงอยในคมอเฉพาะของแตละแผนกหรอหนวยงาน ในการออกแบบ จงตอง ใชคมอฉบบทวไปน ประกอบกบคมอแผนกทจะออกแบบ ในอาคารนนๆ ส าหรบคมอฉบบทวไป จะกลาวถงรายละเอยดและขอก าหนดของสวนประกอบทเกยวของกบงานดานสถาปตยกรรม ประกอบดวย - ทางเดนเทา - ถนนภายในสถานบรการสขภาพ - ทจอดรถ - ทางลาด - ทางเดนเชอม - บนได - บนไดหนไฟ - ลฟต - ประต - หองน า หองสวม - ปายภายใน

ภาพตวอยาง ทงหมด จาก คมอการออกแบบสภาพแวดลอมส าหรบคนพการ และคนทกวย ส านกงานสงเสรมละพฒนาคณภาพชวต

คนพการแหงชาต กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย



ทำงเดนเทำ ทางเดนเทาภายในสถานบรการสขภาพ ตามมาตรฐานทก าหนดในคมอน ควรมลกษณะตามขอก าหนดทวไปดงตอไปน

1) มการแบงขอบเขตของทางเดนเทาออกจากเสนทางจราจรของยานพาหนะอยางชดเจน ตงแตทาง เขา-ออกหลกของโรงพยาบาล ซงเชอมตอกบทางเทาสาธารณะภายนอกโรงพยาบาล ไปยงหนวยบรการหรออาคารตางๆ ซงตงอยภายในโรงพยาบาล ดวยวธการทเหมาะสม สามารถอ านวยความสะดวกตอการใชงานและ มความปลอดภยตอผใชทางเดนเทา 2) กอสรางดวยวสดทคงทนถาวร มความมนคง แขงแรง สามารถรองรบน าหนกของผเดนเทาทมน า หนกตวมากๆ ได 3) มพนผวทเรยบรอย ไดระดบ และไมลน 4) มการระบายน าฝนไดด ไมมน าทวมขงในภาวะปกต 5) มดวงโคมใหแสงสวางในเวลาค าคนเปนระยะอยางทวถงและเหมาะสม 6) มความกวางของทางเดนเทาไมนอยกวา 1.50 เมตร ตลอดเสนทาง 7) ไมมสงกดขวางอยในพนทซงเปนแนวเสนทางเดนเทา กรณจ าเปนตองตดตงสงอ านวยความสะดวกประกอบทางเดนเทา เชน มานง โคมไฟ ฯลฯ จะตองเตรยมพนทส าหรบตดตงสงอ านวยความสะดวกเหลานนไวใหพนจากแนวเสนทางเดนเทา 8) ในจดทเปนทางขามถนนและมความตางระดบ จะตองท าทางลาดเอยงใหสามารถน า เกาอลอเขน (Wheelchair) ผานไดโดยสะดวก รวมทงตองจดใหมปายเตอนผขบขยานพาหนะวาเปนทางขามส าหรบผเดนเทา 9) ทางเดนเทาส าหรบผพการ จะตองเปนไปไปตามขอก าหนด สงอ านวยความสะดวกส าหรบผพการ ทพพลภาพ และคนชรา พ.ศ. 2548 และกฎหมายทเกยวของ อาทเชน เรองพนผวตางสมผส ราวจบ ทางลาด ฯลฯ และทางเดนเทานนจะตองตอเนองมงสอาคารหลกของสถานบรการสขภาพ เชน อาคารผปวยนอก หรออาคารอบตเหตและฉกเฉน เปนตน

ตวอยาง



ทำงเดนภำยใน ทางเดนเทาภายในสถานบรการสขภาพ ตามมาตรฐานทก าหนดในคมอน หมายถงทางสญจรภาย ในอาคาร ทเชอมตอระหวางหองหรอพนทใชสอย เพอใหการท ากจกรรตางๆมความสะดวก รวดเรว ซงควรมลกษณะตามขอก าหนดทวไปดงตอไปน 1) ท าดวยวสดทคงทนถาวร มความมนคง แขงแรง สามารถรองรบน าหนกของผเดนเทาทมน า หนกตวมากๆ ได 2) มพนผวทเรยบรอย ไดระดบ และไมลน 3) เปนพนระดบเดยวกนตลอด กรณทจ าเปนตองท าเปนพนตางระดบ ตองใหเปนไปตามขอ ก าหนดการท าทางลาด การท าพนผวตางสมผส ของสงอ านวยความสะดวกส าหรบผพการ ทพพลภาพและคนชรา 4) ทางสญจร กรณเปนทางสญจรเฉพาะส าหรบเจาหนาท ทไมมการขนยายอปกรณ โดยทวไปมความกวางอยางนอย 900 มลลเมตร 5) ทางสญจร กรณเปนทางสญจรของผปวย หรอทางสญจรรวม จะตองกวางไมนอยกวา 1,500 มลลเมตรเพอใหเตยงผปวย ( Stretcher ) หรอเกาอลอเขน ( Wheelchair ) สามารถสวนกนได 6) ทางสญจรของผปวยจะตองมราวจบยดตลอดแนวทางเดน และไมมสงกดขวางทงระดบพนและผนงทเดนผาน 7) ทางสญจร ทเปนทางแยก ทางเลยว จะตองท าพนผวตางสมผสตามขอก าหนด

ตวอยาง



ตวอยาง



ถนนภำยใน ถนนภายใน ในทนหมายถงถนนภายในขอบเขตทดนของโรงพยาบาล ตามมาตรฐานทก าหนดในคมอน ควรมลกษณะตามขอก าหนดทวไปดงตอไปน

1) กอสรางดวยวสดทคงทนถาวร สามารถรองรบน าหนกของยานพาหนะ และแรงกระท าจากการสญจรไดด 2). พนผวโดยทวไปมความเรยบรอย สม าเสมอ ไมมหลมบอทอาจท าใหเกดอนตรายได 3) มการระบายน าฝนไดด ไมมน าทวมขงในภาวะปกต 4) มดวงโคมใหแสงสวางในเวลาค าคนเปนระยะอยางทวถงและเหมาะสม 5) รศมวงเลยวโดยทวไปของถนนมขนาดเหมาะสม สะดวกตอการหมนพวงมาลยขณะเลยว 6) บรเวณจดตดของถนนปราศจากสงบดบงสายตาของผขบขยานพาหนะ สามารถมองเหน ยานพาหนะทสญจรมาจากทศทางอนๆ ไดด ในกรณทจดตดของถนนมสงบดบงสายตา ตองมมาตรการเสรมความปลอดภยเชน ตดตงกระจกโคงสะทอนภาพ หรอมเจาหนาทก ากบการจราจร

7) บรเวณจดตดของถนนมปายบอกทางไปยงหนวยบรการหรออาคารตางๆ ชดเจน ตดตงใน ต าแหนงทมองเหนไดทงในเวลากลางวนและเวลากลางคน 8) มความกวางทเหมาะสมกบการสญจรภายใน กลาวคอ กรณเดนรถทางเดยว ถนนตองมพนผว จราจร (ไมรวมรางระบายน า) กวางไมนอยกวา 3.50 เมตร และส าหรบกรณสวนทางกน ถนน ตองมพนผวจราจร (ไมรวมรางระบายน า) กวางไมนอยกวา 6.00 เมตร



ทจอดรถ ทจอดรถ 1 คน ตองเปนพนทสเหลยมผนผา และ ตองมลกษณะและขนาด ดงน 1) ในกรณ ทจอดรถขนานกบแนวทางเดนรถ หรอท ามมกบแนวทางเดนรถ นอยกวาสามสบองศาใหมความกวาง ไมนอยกวา 2,400 มลลเมตร และ ความยาว ไมนอยกวา 6,000 มลลเมตร 2) ในกรณ ทจอดรถตงฉากกบแนวทางเดนรถ ใหมความกวางไมนอยกวา 2,400 มลลเมตรและความยาวไมนอยกวา 5,000 มลลเมตร แตทงน จะตองไมจดใหมทางเขาออก ของรถ เปนทางเดนรถทางเดยว 3) ในกรณ ทจอดรถ ท ามมกบแนวทางเดนรถ มากกวาสามสบองศา ใหมความกวางไมนอยกวา 2,400 มลลเมตร และความยาว ไมนอยกวา 5,500 มลลเมตร - ทจอดรถแตละคน ตองมเครองหมายแสดงลกษณะและขอบเขตของทจอดรถ ไวใหปรากฏบนพน และตองมทางเดนรถ เชอมตอโดยตรง กบทางเขาออก ของรถ และ ทกลบรถ - ระยะความสงสทธ ระหวางพนททใชจอดรถ ทางเดนรถ และทางลาดขนลงของรถ กบสวนต าสด ของชนทถดไปของอาคาร ตองไมนอยกวา 2,100 มลลเมตร - สวนของพนท ทใชจอดรถตางระดบกน จะเหลอมกนไดไมเกน 1,000 มลลเมตร และเฉพาะสวนทเหลอมกน จะมความสง นอยกวา 2,100 มลลเมตร กได - อาคารจอดรถ ซงตดตง ระบบยกรถขนลง ระหวางชนของอาคารดวยลฟต จะตองมระยะของทาง เดนรถ จากปากทางเขาถงลฟต ไมนอยกวา 2,000 มลลเมตร อาคารตามวรรคหนง จะไมมทางลาดขนลงของรถ ระหวางชนของอาคารกได ลฟตทใชส าหรบยกรถ ขนลงระหวางชนของอาคารตามวรรคหนง ตองจดใหอยภาย ในตวอาคาร โดยใหม ลฟตหนงเครอง ตอทจอดรถ 30 คน แตทงน ตองไมนอยกวา 2 เครอง ตออาคาร หนงหลง และ หามใชเปนลฟตโดยสาร กฎหมำยเกยวกบสงอ ำนวยควำมสะดวกส ำหรบผพกำรหรอทพพลภำพและคนชรำ

อาคารตองจดใหมทจอดรถส าหรบผพการหรอทพพลภาพ และคนชราอยางนอยตามอตราสวน ดงน 1) ถาจ านวนทจอดรถตงแต 10 คน แตไมเกน 50 คน ใหมทจอดรถส าหรบผพการหรอทพพลภาพ แลคนชราอยางนอย 1คน 2) ถาจ านวนทจอดรถตงแต 51 คน แตไมเกน 100 คน ใหมทจอดรถส าหรบผพการหรอทพพลภาพ และคนชราอยางนอย 2 คน 3) ถาจ านวนทจอดรถตงแต 101 คน ขนไป ใหมทจอดรถส าหรบผพการหรอทพพลภาพคนชราอยางนอย 2 คน และเพมขนอก 1 คน ส าหรบทก ๆ จ านวนรถ 100 คนทเพมขนเศษของ 100 คน ถาเกนกวา 50 คน ใหคดเปน 100 คน ทจอดรถส าหรบผพการหรอทพพลภาพ และคนชราใหจดไวใกลทางเขาออกอาคารใหมากทสด มลกษณะไมขนานกบทางเดนรถ มพนผวเรยบมระดบเสมอกน และมสญลกษณรปผพการนงเกาอลออยบนพนของทจอดรถดานทตดกบทางเดนรถ มขนาดกวางไมนอยกวา 900 มลลเมตร และยาวไมนอยกวา 900มลลเมตร และมปายขนาดกวางไมนอยกวา 300 มลลเมตรและยาวไมนอยกวา 300 มลลเมตร ตดอยสงจากพนไมนอยกวา 2,000 มลลเมตร ในต าแหนงทเหนไดชดเจน



ทจอดรถส าหรบผพการหรอทพพลภาพ และคนชราตองเปนพนทสเหลยมผนผา กวางไมนอยกวา 2,400 มลลเมตร และยาวไมนอยกวา 6,000 มลลเมตร และจดใหมทวางขางทจอดรถ กวางไมนอยกวา 1,000 มลลเมตร ตลอดความยาวของทจอดรถ โดยทวางดงกลาวตองมลกษณะพนผวเรยบและมระดบเสมอกบทจอดรถ ทางเขาอาคาร ทางเดนระหวางอาคาร และทางเชอมระหวางอาคาร

ตวอยาง



ทำงลำด หากระดบพนภายในอาคาร หรอระดบพนภายในอาคาร กบภายนอกอาคาร หรอระดบพนทางเดนภายนอกอาคาร มความตางระดบกนเกน 20 มลลเมตร ใหมทางลาดหรอลฟตระหวางพนทตางระดบกน แตถามความตางระดบกนไมเกน 20 มลลเมตร ตองปาดมมพนสวนทตางระดบกนไมเกน 45 องศา ทางลาดใหมลกษณะ ดงตอไปน 1) พนผวทางลาดตองเปนวสดทไมลน 2) พนผวของจดตอเนองระหวางพนกบทางลาดตองเรยบไมสะดด 3) ความกวางสทธไมนอยกวา 900 มลลเมตร ในกรณททางลาดมความยาวของทกชวงรวมกนตงแต 6,000 มลลเมตร ขนไป ตองมความกวางสทธไมนอยกวา 1,500 มลลเมตร 4) มพนทหนาทางลาดเปนทวางยาวไมนอยกวา 1,500 มลลเมตร 5) ทางลาดตองมความลาดชนไมเกน 1:12 และมความยาวชวงละไมเกน 6,000 มลลเมตร ในกรณททางลาดยาวเกน 6,000 มลลเมตร ตองจดใหมชานพกยาวไมนอยกวา 1,500 มลลเมตร คนระหวางแตละชวงของทางลาด 6) ทางลาดดานทไมมผนงกนใหยกขอบสงจากพนผวของทางลาดไมนอยกวา 50 มลลเมตร และมราวกนตก 7) ทางลาดทมความยาวตงแต 2,500 มลลเมตร ขนไป ตองมราวจบทงสองดานโดยมลกษณะดงตอไปน - ท าดวยวสดเรยบมความมนคงแขงแรงไมเปนอนตรายในการจบและไมลน - มลกษณะกลม โดยมเสนผานศนยกลางไมนอยกวา 30 มลลเมตร แตไมเกน 40 มลลเมตร - สงจากพนไมนอยกวา 800 มลลเมตร แตไมเกน 900 มลลเมตร กรณทเปนราวกนตก ท มความสงตงแต 2 ชนขนไป ความสงของราวตองสงไมนอยกวา 1,100 มลลเมตร

- ราวจบดานทอยตดผนงใหมระยะหางจากผนงไมนอยกวา 50 มลลเมตร มความสงจากจดยดไมนอยกวา 120 มลลเมตร และผนงบรเวณราวจบตองเปนผนงเรยบ

- ราวจบตองยาวตอเนอง และสวนทยดตดกบผนงจะตองไมกดขวางหรอเปนอปสรรคตอ การใชของคนพการทางการมองเหน

- ปลายของราวจบใหยนเลยจากจดเรมตนและจดสนสดของทางลาดไมนอยกวา 300 มลลเมตร

- มปายแสดงทศทาง ต าแหนง หรอหมายเลขชนของอาคารทคนพการทางการมองเหน และคนชรา สามารถทราบความหมายได ตงอยบรเวณทางขนและทางลงของทางลาดท เชอมระหวางชนของอาคาร - ใหมสญลกษณรปผพการตดไว ในบรเวณทางลาดทจดไวให แกผพการหรอทพพลภาพ และคนชรา อาคาร ทมจ านวนชนตงแตสองชนขนไปตองจดใหมลฟตหรอทางลาดทผพการหรอทพพลภาพ และคน ชราใชไดระหวางชนของอาคาร ลฟตทผพการหรอทพพลภาพ และคนชราใชไดตองสามารถขนลงไดทกชน มระบบควบคมลฟตทผพการหรอทพพลภาพ และคนชราสามารถควบคมไดเอง ใชงานไดอยางปลอดภย และจดไว



ตวอยาง





ตวอยางราวจบ



ทำงเดนเชอม

ทาง ทางเดนเชอมระหวางอาคารมเพออ านวยความสะดวกส าหรบผรบบรการในทก หนวยบรการของโรงพยาบาล 1) มความกวางไมนอยกวา 2,500 มลลเมตร เพอสะดวกตอการเขนเปลนอนผปวย สามารถสวนทางกนได และไมมสงกดขวางทเปนอปสรรคตอการสญจร 2) มผวทางเดนจะตองคงทนถาวร ชนดเรยบ ไมลน ไมมน าขง สามารถระบายน าไดอยางด 3) มการตดตงผนงหรอราวกนตกตองมความสงไมนอยกวา 800 มลลเมตร แตไมเกน 900 มลลเมตร ท าจากวสดทมความคงทนถาวร อยางมนคงแขงแรง ในกรณทราวกนตก ทางเดนเชอม ราวระเบยง สงตงแตสองชนขนไป ราวตองมความสงไมนอยกวา 1,100 มลลเมตร 4) มหลงคาหรอสงปกคลมทสามารถปองกนแดดและฝนใหผใชไดเปนอยางด 5) มระบบใหแสงสวางในเวลากลางคนในต าแหนงทเหมาะสมและเพยงพอกบการใชงาน 6) ในกรณทางเดนเชอมมพนตางระดบกนตองมความลาดชนไมเกน 1:12 อาคารตองจดใหมทางเขาอาคารเพอใหผพการหรอทพพลภาพ และคนชราเขาใชไดโดยมลกษณะ ดง ตอไปน (1) เปนพนผวเรยบเสมอกน ไมลน ไมมสงกดขวางหรอสวนของอาคารยนล าออกมาเปนอปสรรคหรออาจท าใหเกดอนตรายตอผพการหรอทพพลภาพ และคนชรา (2) อยในระดบเดยวกบพนถนนภายนอกอาคารหรอพนลานจอดรถ ในกรณทอย ตางระดบตองมทางลาดทสามารถขนลงไดสะดวก และทางลาดนใหอยใกลทจอดรถ ในกรณทมอาคาร หลายอาคารอยภายในบรเวณเดยวกนทมการใชอาคารรวมกน จะมรวลอมหรอไมกตาม ตองจดใหมทางเดนระหวางอาคารนน และจากอาคารแตละอาคารนนไปสทางสาธารณะ ลานจอดรถหรออาคารทจอดรถทางเดนตามวรรคหนงตองมลกษณะ ดงตอไปน (1) พนทางเดนตองเรยบ ไมลน และมความกวางสทธไมนอยกวา 1,500 มลลเมตร (2) หากมทอระบายน าหรอรางระบายน าบนพนตองมฝาปดสนท ถาฝาเปนแบบตะแกรงหรอแบบรตองมขนาดของชองตะแกรงหรอเสนผานศนยกลางของรกวางไมเกน 13 มลลเมตรแนวรอง หรอแนวของรางจะตองขวางกบแนวทางเดน (3) ในบรเวณทเปนทางแยกหรอทางเลยวใหมพนผวตางสมผส (4) ในกรณทมสงกดขวางทจ าเปนบนทางเดน ตองจดใหอยในแนวเดยวกน โดยไมกดขวางทางเดนและจดใหมพนผวตางสมผสหรอมการกนเพอใหทราบกอนถงสงกดขวาง และอยหางสงกดขวางไมนอยกวา 300 มลลเมตร (5) ปายหรอสงอนใดทแขวนอยเหนอทางเดน ตองมความสงจากพนทางเดนไมนอยกวา 2,000 มลลเมตร (6) ในกรณทพนทางเดนกบพนถนนมระดบตางกน ใหมพนลาดทมความลาดชนไมเกน1:10 อาคาร ทมทางเชอมระหวางอาคาร ตองมผนงหรอราวกนตกทงสองดานโดยมราวจบซงมลกษณะตามทก าหนด ( ตามราวทางลาด)



บนได บนไดของอำคำรอยอำศย - ตองมอยางนอยหนงบนไดทมความกวางสทธไมนอยกวา 800 มลลเมตร - ชวงหนงสงไมเกน 3,000 มลลเมตร - ลกตงสงไมเกน 200 มลลเมตร - ลกนอนเมอหกสวนทขนบนไดเหลอมกนออกแลว เหลอความกวางไมนอยกวา 220มลลเมตร - ตองมพนหนาบนไดมความกวางและยาวไมนอยกวาความกวางของบนได - บนไดทสงเกน 3 เมตรตองมชานพกบนไดทกชวง 3,000 มลลเมตรหรอนอยกวานนและชานพกบนไดตองมความกวางและยาวไมนอยกวาความกวางของบนได - ระยะดงจากขนบนไดหรอชานพกบนไดถงสวนต าสดของอาคารทอยเหนอขนไปตองสงไมนอยกวา 1,900 มลลเมตร - บนไดทเปนแนวโคงเกน 90 องศาจะไมมชานพกบนไดกไดแตตองมความกวางเฉลยของลกนอนไมนอยกวา 220 มลลเมตร บนไดของอำคำรอยอำศยรวมหอพกตำมกฎหมำยวำดวยหอพก ส ำนกงำน อำคำรสำธำรณะอำคำร พำณชย โรงงำนและอำคำรพเศษ ส ำหรบทใชกบชนทมพนทอำคำร ชนเหนอขนไปรวมกนไมเกน 300 ตำรำงเมตร - ตองมความกวางสทธไมนอยกวา 1,200 มลลเมตร - บนไดของอาคารดงกลาวทใชกบชนทมพนทอาคารชนเหนอขนไปรวมกนเกน 300 ตารางเมตรตองมความกวางสทธไมนอยกวา 1,500 มลลเมตร ถาความกวางของบนไดนอยกวา 1,500 มลลเมตร ตองมบนไดอยางนอยสองบนไดและแตละบนไดตองมความกวางสทธไมนอยกวา 1,200 มลลเมตร - บนไดของอาคารทใชเปนทชมนมของคนจ านวนมาก เชน บนไดหองประชม หรอหอง บรรยายทมพนทรวมกนตงแต 500 ตารางเมตรขนไป หรอบนไดหองรบประทานอาหาร หรอสถานบรการทมพนทรวมกนตงแต 1,000 ตามรางเมตรขนไป หรอบนไดของแตละชนของอาคารนนทมพนทรวมกนตงแต 2,000 ตารางเมตรขนไปตองมความกวางไมนอยกวา 1,500 มลลเมตร อยางนอยสองบนได ถามบนไดเดยวตองมความกวางไมนอยกวา 3,000 มลลเมตร - บนไดทสงเกน 4,000 มลลเมตรตองมชานพกบนไดทกชวง 4,000 มลลเมตรหรอนอยกวานน และระยะดงจากขนบนไดหรอชานพกบนไดถงสวนต าสดของอาคารทอยเหนอขนไปตองสงไมนอยกวา 2,000 มลลเมตร - ชานพกบนไดและพนหนาบนไดตองมความกวางและความยาวไมนอยกวาความกวางสทธของบนได เวนแตบนไดทมความกวางสทธเกน 2,000 มลลเมตร ชานพกบนไดและพนหนาบนไดจะมความยาวไมเกน 2,000 มลลเมตร กได - บนได ตองมลกตงสงไมเกน 1,800 มลลเมตรลกนอนเมอหกสวนทขนบนไดเหลอมกน



ออกแลว เหลอความกวางไมนอยกวา 250 มลลเมตร และตองมราวบนไดกนตกบนไดทมความกวางสทธเกน 6,000 มลลเมตร และชวงบนไดสงเกน 1,000 มลลเมตร ตองมราวบนไดทงสองขางบรเวณจมกบนไดตองมวสดกนลน - ตองมระยะหางไมเกน 4,000 มลลเมตร จากจดทไกลสดบนพนชนนน - บนได ทเปนแนวโคงเกน 90 องศาจะไมมชานพกบนไดกไดแตตองมความกวางเฉลยของลกนอนไมนอยกวา 250 มลลเมตร กฎหมำยเกยวกบสงอ ำนวยควำมสะดวกส ำหรบผพกำรหรอทพพลภำพและคนชรำ ตองจดใหมบนไดทผพการหรอทพพลภาพ และคนชราใชไดอยางนอยชนละ 1 แหง โดยตองมลกษณะ ดงตอไปน - มความกวางสทธไมนอยกวา 1,500 มลลเมตร - มชานพกทกระยะในแนวดงไมเกน 2,000 มลลเมตร - มราวบนไดทงสองขาง โดยใหราวมลกษณะตามทก าหนดในราวทางลาด - ลกตงสงไมเกน 150 มลลเมตร ลกนอนเมอหกสวนทขนบนไดเหลอมกนออกแลวเหลอความกวางไมนอยกวา 280 มลลเมตร และมขนาดสม าเสมอตลอดชวงบนได ในกรณทขนบนไดเหลอมกนหรอมจมกบนไดใหมระยะเหลอมกนไดไมเกน 20 มลลเมตร - พนผวของบนไดตองใชวสดทไมลน - ลกตงบนไดหามเปดเปนชองโลง - มปายแสดงทศทาง ต าแหนง หรอหมายเลขชนของอาคารทคนพการทางการมองเหนและคนชราสามารถทราบความหมายได ตงอยบรเวณทางขนและทางลงของบนไดทเชอระหวางชน ของอาคาร





บนไดหนไฟ อาคารทสงตงแตสชนขนไปและสงไมเกน 23 เมตรหรออาคารทสงสามชน และมดาดฟาเหนอชนทสามทมพนทเกน 16 ตารางเมตร นอกจากมบนไดของอาคารตามปกตแลว ตองมบนไดหนไฟทท าดวยวสดทนไฟอยางนอยหนงแหงและตองมทางเดนไปยงบนไดหนไฟนนไดโดยไมมสงกดขวาง - บนไดหนไฟตองมความลาดชนนอยกวา 60 องศา เวนแตตกแถวและบานแถวทสงไมเกนสชนใหมบนไดหนไฟทมความลาดชนเกน 60 องศาได และตองมชานพกบนไดทกชน บนไดหนไฟภายนอกอาคารตองมความกวางสทธไมนอยกวา 600 มลลเมตรและตองมผนงสวนทบนไดหนไฟพาดผานเปนผนงทบกอสรางดวยวสดถาวรทเปนวสดทนไฟ บนไดหนไฟ ถาทอดไมถงพนชนลางของอาคารตองมบนไดโลหะทสามารถเลอนหรอยด หรอ หยอนลงมาจนถงพนชนลางได - บนไดหนไฟภายในอาคารตองมความกวางสทธไมนอยกวา 800 มลลเมตร มผนงทบ กอสรางดวยวสดถาวรทเปนวสดทนไฟกนโดยรอบ เวนแตสวนทเปนชองระบายอากาศและชองประตหนไฟ และตองมอากาศถายเทจากภายนอกอาคารได โดยแตละชนตองมชองระบายอากาศทเปดสภายนอกอาคารได มพนทรวมกนไมนอยกวา 1.4 ตารางเมตรกบตองมแสงสวางใหเพยงพอทงกลางวนและกลางคน - ประตหนไฟตองท าดวยวสดทนไฟมความกวางสทธไมนอยกวา 800 มลลเมตร สงไมนอยกวา 1.900 มลลเมตร และตองท าเปนบานเปดชนดผลกออกสภายนอกเทานน กบตองตดอปกรณชนดทบงคบใหบานประตปดไดเอง และตองสามารถเปดออกไดโดยสะดวกตลอดเวลา ประตหรอทางออกสบนไดหนไฟตองไมมธรณหรอขอบกน - พนหนาบนไดหนไฟตองกวางไมนอยกวาความกวางของบนไดและอกดานหนงกวางไมนอยกวา 1,500 มลลเมตร



ลฟต ขอก าหนดส าหรบลฟตเตยงคนไข ( Bed Lift ) . 1) มขนาดและจ านวนเหมาะสมกบการใชงาน 2) กรณตองมการเคลอนยายผปวยดวยเกาอเขนและ / หรอเตยงเขน หองโดยสารและประตตองมขนาดเหมาะสมและกวางพอเพยงทจะสามารถเขนเกาอและ/ หรอเตยงผปวยเขาไดโดยสะดวก 3) ภายในหองโดยสารตองสะอาด สวางไมอบชน มระบบระบายอากาศทมประสทธภาพรวมทงมระบบตดตอสอสารกบบคคลภายนอกได เมอเกดเหตขดของ 4) เครองควบคมการขน – ลง ตองมการตดตงระบบ Sefety Device และระบบ Automatic Rescue Device 5) อปกรณภายในอยในสภาพด และมการซอมบ ารงอยเสมอ 6) บรเวณโถงหนาลฟตมพนทกวางเพยงพอตอการพกรอสามารถเขนเตยงผปวยสวนกนได และมระบบใหแสงสวางทเหมาะสมเพยงพอ ลฟตทผพการหรอทพพลภาพ และคนชราใชไดทมลกษณะเปนหองลฟตตองมลกษณะ ดงตอไปน (1) ขนาดของหองลฟตตองมความกวางไมนอยกวา 1,100 มลลเมตร และยาวไมนอยกวา 1,400 มลลเมตร (2) ชองประตลฟตตองมความกวางสทธไมนอยกวา 900 มลลเมตร และตองมระบบแสงเพอปองกนไมใหประตลฟตหนบผโดยสาร (3) มพนผวตางสมผสบนพนบรเวณหนาประตลฟตกวาง 300 มลลเมตร และยาว 900 มลลเมตร ซงอยหางจากประตลฟตไมนอยกวา 300 มลลเมตร แตไมเกน 600 มลลเม (4) ปมกดเรยกลฟต ปมบงคบลฟต และปมสญญาณแจงเหตฉกเฉนตองมลกษณะดงตอไปน (ก) ปมลางสดอยสงจากพนไมนอยกวา 900 มลลเมตร ปมบนสดอยสงจากพนไมเกนกวา 1,200 มลลเมตร และหางจากมมภายในหองลฟตไมนอยกวา 400 มลลเมตร ในกรณทหองลฟตมขนาดกวางและยาวนอยกวา 1,500 มลลเมตร (ข) มขนาดเสนผานศนยกลางไมนอยกวา 20 มลลเมตร มอกษรเบรลลก ากบไวทกปมเมอกดปมจะตองมเสยงดงและมแสง (ค) ไมมสงกดขวางบรเวณทกดปมลฟต (5) มราวจบโดยรอบภายในลฟต โดยราวมลกษณะตามทก าหนดในขอทางลาด (6) มตวเลขและเสยงบอกต าแหนงชนตาง ๆ เมอลฟตหยด และขนหรอลง (7) มปายแสดงหมายเลขชนและแสดงทศทางบรเวณโถงหนาประตลฟตและตดอยในต าแหนงทเหนไดชดเจน (8) ในกรณทลฟตขดของใหมทงเสยงและแสงไฟเตอนภยเปนไฟกะพรบสแดง เพอใหคนพการทางการมองเหนและคนพการทางการไดยนทราบ และใหมไฟกะพรบสเขยวเปนสญญาณใหคนพการทางการไดยนไดทราบวาผทอยขางนอกรบทราบแลววาลฟตขดของและก าลงใหความชวยเหลออย (9) มโทรศพทแจงเหตฉกเฉนภายในลฟตซงสามารถตดตอกบภายนอกได โดยตองอยสงจากพนไมนอยกวา 900 มลลเมตร แตไมเกน 1,200 มลลเมตร (10) มระบบการท างานทท าใหลฟตเลอนมาอยตรงทจอดชนระดบพนดน และประตลฟต



เปดโดยอตโนมตเมอไฟฟาดบ

ตวอยาง



ประต ประตของอาคาร ตองมลกษณะ ดงตอไปน 1) เปดปดไดงาย 2) หากมธรณประต ความสงของธรณประตตองไมเกนกวา 20 มลลเมตร และใหขอบทงสองดานมความลาดเอยงไมเกน 45 องศา เพอใหเกาอลอหรอผพการหรอทพพลภาพ และคนชราทใชอปกรณชวยเดนสามารถขามไดสะดวก 3) ชองประตตองมความกวางสทธไมนอยกวา 900 มลลเมตร 4) ในกรณทประตเปนแบบบานเปดผลกเขาออก เมอเปดออกสทางเดนหรอระเบยงตองมพนทวางขนาดกวางไมนอยกวา 1,500 มลลเมตร และยาวไมนอยกวา 1,500 มลลเมตร 5) ในกรณทประตเปนแบบบานเลอนหรอแบบบานเปดใหมมอจบทมขนาดเทากบราวจบทางลาด 6) ในกรณทประตเปนกระจกหรอลกฟกเปนกระจก ใหตดเครองหมายหรอแถบสทสงเกตเหนไดชด 7) อปกรณเปดปดประตตองเปนชนดกานบดหรอแกนผลก อยสงจากพนไมนอยกวา 1,000 มลลเมตร แตไมเกน 1,200 มลลเมตร ในแนวดงทงดานในและดานนอกของประตซงมปลายดานบนสงจากพนไมนอยกวา 1,000 มลลเมตร และปลายดานลางไมเกน 800 มลลเมตร ในกรณทเปนประตบานเปดออกใหมราวจบตามแนวนอนดานในประต และในกรณทเปนประตบานเปดเขาใหมราวจบตา แนวนอนดานนอกประตราวจบดงกลาวใหสงจากพนไมนอยกวา 800 มลลเมตร แตไมเกน 900 มลลเมตร ยาวไปตามความกวางของประต ประตตองไมตดตงอปกรณชนดทบงคบใหบานประตปดไดเองทอาจท าใหประตหนบหรอกระแทกผพการหรอทพพลภาพ และคนชรา ไมใชบงคบกบประตหนไฟและประตเปดปดโดยใชระบบอตโนมต



หองน ำและหองสวม แบบและจ ำนวนของหองน ำและหองสวม

อาคารทบคคลอาจเขาอยหรอเขาใชสอยได ตองมหองน าและหองสวมไมนอยกวาจ านวนทก าหนดไวในตารางท 2 ทายน

จ านวน หองน าและหองสวมทก าหนดไวในตารางตามวรรคหนง เปนจ านวนขนต าทตองจดใหมแมวาอาคารนนจะมพนทอาคารหรอจ านวน คนนอยกวาทก าหนดไวในตารางวรรคหนงกตาม

ถา อาคารทมพนทของอาคารหรอจ านวนคนมากเกนกวาทก าหนดไวในตารางวรรค หนงจะตองจดใหมหองน าและหองสวมเพมขนตามอตราสวนพนทอาคาร หรอจ านวนคนทมากเกนนน ถามเศษใหคดเตมอตรา

ชนด หรอประเภทของอาคารทมไดก าหนดไวในตารางตามวรรคหนง ใหพจารณาเทยบเคยงลกษณะการใชสอยของอาคารนน โดยถอจ านวนหองน าและหองสวมทก าหนดไวในตารางดงกลาวเปนหลก

หองน าและหองสวมจะแยกจากกนหรอรวมอยในหองเดยวกนกไดโดยมลกษณะดงตอไปน (1) สรางดวยวสดทนทาน และท าความสะอาดงาย (2) ระยะดงระหวางพนหองถงเพดานยอดฝาหรอผนงตอนต าสดตองไมต ากวา 2,000 มลลเมตร (3) มชองระบายอากาศไมนอยกวารอยละสบของพนทหอง หรอมพดลมระบายอากาศไดเพยงพอ (4) พนหองน าและหองสวมมความลาดเอยงไมนอยกวา 1 ใน 100 สวน และมจดระบายน าทงอย

ในต าแหนงต าสดบนพนหอง (5) ในกรณทมทอระบายอจจาระใหมขนาดเสนผาศนยกลางไมนอยกวา100 มลลเมตร และมความ

ลาดเอยงไมนอยกวา 1 ใน 10 สวน (6) มทอระบายกาซขนาดเสนผาศนยกลางไมนอยกวา 250 มลลเมตร และมความสงอยในระดบท

กลนเหมนของกาซไมรบกวนผอน (7) ทปสสาวะตองมระบบการดกกลนและเปนแบบใชน าช าระลงสระบบก าจดสงปฏกล (8) ในกรณเปนอาคารทมบคคลเขาใชสอยประจ าอยหลายชน การจะจดใหมหองสวมและท

ปสสาวะในชนใดใหเปนไปตามความจ าเปนและเหมาะสม (9) ในกรณทหองน าและหองสวมรวมอยในหองเดยวกน ตองมขนาดพนทภายในของหองไมนอย

กวา 1.50 ตารางเมตร แตถาหองน าและหองสวมแยกกน ตองมขนาดพนทภายในของแตละหองไมนอยกวา 0.90 ตารางเมตร และมความกวางภายในไมนอยกวา 900 มลลเมตร (10) บอเกรอะ บอซม ของสวมตองอยหางจากแมน า ค คลอง หรอแหลงน าสาธารณะไมนอยกวา 10 เมตร เวนแตสวมทมระบบก าจดสงปฏกลทตองตามหลกการสาธารณสข และมขนาดทเหมาะสม ทงนตามทกระทรวงมหาดไทยดวยความเหนชอบของกระทรวงสาธารณสข ประกาศก าหนดในราชกจจาน เบกษาเรอง จ านวนหองน า-สวม หองน าหองสวมตองมระยะดงระหวางพนถงเพดานไมนอยกวา 2,000 มลลเมตร แบบและจ านวนหองน าและหองสวม ใหเปนไปตามทก าหนดไวในกฎกระทรวงน เวนแตในกรณทม

อาคาร ทจดใหมหองสวมส าหรบบคคลทวไป ตองจดใหมหองสวมส าหรบผพการหรอทพพลภาพ และคนชราเขาใชไดอยางนอย 1 หองในหองสวมนนหรอจะจดแยกออกมาอยในบรเวณเดยวกนกบหองสวม



ส าหรบบคคลทวไปกไดสถานบรการน ามนเชอเพลงตามกฎหมายวาดวยการควบคมน ามนเชอเพลง ตองจดใหมหองสวมส าหรบผพการหรอทพพลภาพ และคนชราเขาใชไดอยางนอย 1 หอง หองสวมส าหรบผพการหรอทพพลภาพ และคนชรา ตองมลกษณะ ดงตอไปน (1) มพนทวางภายในหองสวมเพอใหเกาอลอสามารถหมนตวกลบไดซงมเสนผานศนยกลางไมนอย กวา 1,500 มลลเมตร (2) ประตของหองทตงโถสวมเปนแบบบานเปดออกสภายนอก โดยตองเปดคางไดไมนอยกวา 90 องศา หรอเปนแบบบานเลอน และมสญลกษณรปผพการตดไวทประตดานหนาหองสวมลกษณะของประตนอกจากทกลาวมาขางตน ใหเปนไปตามทก าหนดส าหรบผพการหรอทพพลภาพ และคนชรา (3) พนหองสวมตองมระดบเสมอกบพนภายนอก ถาเปนพนตางระดบตองมลกษณะเปนทางลาดตามหมวด 2 และวสดปพนหองสวมตองไมลน (4) พนหองสวมตองมความลาดเอยงเพยงพอไปยงชองระบายน าทงเพอทจะไมใหมน าขงบนพน (5) มโถสวมชนดนงราบ สงจากพนไมนอยกวา 450 มลลเมตร แตไมเกน 500 มลลเมตร มพนกพงหลงทใหผพการหรอทพพลภาพ และคนชราทไมสามารถนงทรงตวไดเองใชพงไดและทปลอยน าเปนชนดคนโยก ปมกดขนาดใหญหรอชนดอน ทผพการหรอทพพลภาพ และคนชราสามารถใชไดอยางสะดวก มดานขางดานหนงของโถสวมอยชดผนง โดยมระยะหางวดจากกงกลางโถสวมถงผนงไมนอยกวา 450 มลลเมตร แตไมเกน 500 มลลเมตร ตองมราวจบทผนง สวนดานทไมชดผนงใหมทวางมากพอ ทผพการหรอทพพลภาพ และคนชราทนงเกาอลอเลอน สามารถเขาไปใชโถสวมไดโดยสะดวก ในกรณทดานขางของโถสวมทงสองดานอยหางจากผนงเกน 500 มลลเมตร ตองมราวจบทมลกษณะตาม (๗) (6) มราวจบบรเวณดานทชดผนงเพอชวยในการพยงตว เปนราวจบในแนวนอนและแนวดง โดยมลกษณะ ดงตอไปน (ก) ราวจบในแนวนอน มความสงจากพนไมนอยกวา 650 มลลเมตร แตไมเกน 70 มลลเมตร และใหยนล าออกมาจากดานหนาโถสวมอกไมนอยกวา 250 มลลเมตร แตไมเกน 300 มลลเมตร (ข) ราวจบในแนวดงตอจากปลายของราวจบในแนวนอนดานหนาโถสวมมความยาววดจากปลายของราวจบในแนวนอนขนไปอยางนอย 600 มลลเมตรราวจบตาม (6) (ก) และ (ข) อาจเปนราวตอเนอง กนกได (7) ดานขางโถสวมดานทไมชดผนง ใหมราวจบตดผนงแบบพบเกบไดในแนวราบ เมอกางออกใหมระบบลอกทผพการหรอทพพลภาพ และคนชราสามารถปลดลอกไดงาย มระยะหางจากขอบของโถสวมไมนอยกวา 150 มลลเมตร แตไมเกน 200 มลลเมตร และมความยาวไมนอยกวา 550 มลลเมตร (8) นอกเหนอจากราวจบตาม (6) และ (7) ตองมราวจบเพอน าไปสสขภณฑอน ๆ ภายในหองสวมมความสงจากพนไมนอยกวา 800 มลลเมตร แตไมเกน 900 มลลเมตร (9) ตดตงระบบสญญาณแสงและสญญาณเสยง ใหผทอยภายนอกแจงภยแกผพการหรอทพพลภาพและคนชรา และระบบสญญาณแสงและสญญาณเสยงใหผพการหรอทพพลภาพ และคนชรา สามารถแจงเหตหรอเรยกหาผชวย ในกรณทเกดเหตฉกเฉนไวในหองสวม โดยมปมกดหรอปมสมผสใหสญญาณท างานซงตดตง อยในต าแหนงทผพการหรอทพพลภาพ และคนชราสามารถใชงานไดสะดวก (10) มอางลางมอโดยมลกษณะ ดงตอไปน (ก) ใตอางลางมอดานทตดผนงไปจนถงขอบอางเปนทวาง เพอใหเกาอลอสามารถสอดเขาไปได โดยขอบอางอยหางจากผนงไมนอยกวา 450 มลลเมตร และตองอยในต าแหนงทผพการหรอทพพลภาพ และคนชราเขาประชดไดโดยไมมสงกดขวาง



(ข) มความสงจากพนถงขอบบนของอางไมนอยกวา 750 มลลเมตร แตไมเกน 800 มลลเมตร และมราวจบในแนวนอนแบบพบเกบไดในแนวดงทงสองขางของอาง (ค) กอกน าเปนชนดกานโยกหรอกานกดหรอกานหมนหรอระบบอตโนมต ในกรณทหองสวมส าหรบผพการหรอทพพลภาพ และคนชรา อยภายในหองสวมทจดไวส าหรบบคคล ทวไป และมทางเขากอนถงตวหองสวม ตองจดใหหองสวมส าหรบผพการหรอทพพลภาพ และคนชราอยในต าแหนงทผพการหรอทพพลภาพ และคนชราสามารถเขาถงไดโดยสะดวก หองสวมส าหรบบคคลทวไป หากไดจดส าหรบผชายและผหญงตางหากจากกน ใหมอกษรเบลลแสดงใหรวาเปนหองสวมชายหรอหญง ตดไวทผนงขางทางเขาในต าแหนงทสามารถสมผสไดดวย ในกรณทเปนหองสวมส าหรบผชาย ทมใชหองสวมส าหรบผพการ หรอทพพลภาพและคนชรา ตามขางตน ใหมทถายปสสาวะทมระดบเสมอพนอยางนอย 1 ท โดยมราวจบในแนวนอนอยดาน บนของทถายปสสาวะยาวไมนอยกวา 500 มลลเมตร แตไมเกน 600 มลลเมตรมความสงจากพนไมนอยกวา ๑,๒๐๐ มลลเมตร แตไมเกน 1,300 มลลเมตร และมราวจบดานขางของทถายปสสาวะทงสองขาง มความสงจากพนไมนอยกวา 800 มลลเมตร แตไมเกน 1,000 มลลเมตร ซงยนออกมาจากผนงไมนอยกวา 550 มลลเมตร แตไมเกน 600 มลลเมตร ราวจบหองสวมใหมลกษณะตามทก าหนดในหวขอทางลาด ตองจดใหมพนผวตางสมผสส าหรบคนพการทางการมองเหนทพนบรเวณตางระดบทมระดบตางกนเกน 200 มลลเมตร ททางขนและทางลงของทางลาดหรอบนได ทพนดานหนาและดานหลงประตทางเขาอาคาร และทพนดานหนาของประตหองสวม โดยมขนาดกวาง 300 มลลเมตร และมความยาวเทากบและขนานไปกบความกวางของชองทางเดนของพนตางระดบ ทางลาด บนได หรอประต และขอบของพนผวตางสมผส อยหางจากจดเรมตนของทางขนหรอทางลงของพนตางระดบ ทางลาด บนได หรอประตไมนอยกวา 300 มลลเมตร แตไมเกน 350 มลลเมตร ในกรณของสถานขนสงมวลชน ใหขอบนอกของพนผวตางสมผสอยหางจากขอบของชานชาลาไมนอยกวา 600 มลลเมตร แตไมเกนกวา 650 มลลเมตร



ปำยสญลกษณ ปายสญลกษณ เปนสญลกษณสากลซงเปนทยอมรบ สามารถสอไดส าหรบคนทวไป ทกเพศ ทกวยทจะแสดงใหทราบวาพนทบรเวณนน เปนพนทเพอท ากจกรรมใด ส าหรบใคร โดยเนนส าหรบผพการทพพลภาพ และคนชรา ปจจบน อาจสอไปถงผหญง เดก สตรมครรภ ดวย ขนาด สเปนไปตามทกฎหมายไดก าหนดไว ต าแหนงทตดตง ใหอยในต าแหนงทสามารถมองเหนไดชดเขน และไมกดขวางทางสญจร โดย เฉพาะ ส าหรบผพการทางสายตา ตวอยางปายสญลกษณประเภทตางๆของผพการ



บทท 4 Chronobiology, Circadian Rhythm and Building Design

นำฬกำชวภำพ จงหวะรอบวน และกำรออกแบบอำคำร

“Chronobiology” เปนศาสตรทศกษาเกยวกบจงหวะการเปลยนแปลงของกระบวนการเมแทบอลซมตามชวงเวลา ตงแตระดบวนาทไปจนถงชวงฤดกาล ทรจกกนดทสดคอ จงหวะรอบวน (circadian rhythm) ซงเปนการเปลยนแปลงในสงมชวตในรอบ 24 ชวโมงทโลกหมนรอบดวงอาทตย ค าวา circadian มรากศพทในภาษาละตนคอ “circa” แปลวาเกยวของกบ (about) และ “diem/dies” แปลวาหนงวน (a day) เมอรวมกนจะมความหมายวา ประมาณหนงวน (approximately a day) โดย circadian rhythm จะสอดคลองกบวฏจกรกำรนอนหลบและตน (sleep-wake cycle) หรอวฏจกรมด-สวำง (light-dark cycle) ซงจะสงผลกระทบตอ ชวเคม (biochemistry) กลไกชวภาพ (physiology) และพฤตกรรมของสงมชวต เมอมการเปลยนแปลงของวฏจกรดงกลาว เชนผทท างานกะกลางคนจะท าให circadian rhythm เลอนตามไปดวย[1][2]

รปท 1 กลไกของ Circadian Rhythm[3]

1 Wirz-Justice, A., & Fournier, C. (2010). Light, Health, and Wellbeing: Implication from chronobiology for architectural design. Design & Health Scientific Review , 44-49. 2 ตระวฒนพงษ, ณ. (2011). Chronobiology and Chronotherapeutics. สารเภสชศาสตร , 6-7. 3 Wirz-Justice, A., & Fournier, C. (2010). Light, Health, and Wellbeing: Implication from chronobiology for architectural design. Design & Health Scientific Review , 44-49.



รปท 2 ชวงเวลา 24 ชวโมงของมนษย ทสมพนธกบ Circadian Rhythm[4]

นาฬกาชวภาพนมความสมพนธทสอดคลองกบ ปจจยควบคมควำมสอดคลองดำนเวลำ (synchronizing agents) ทเรยกวา zeitgebers ไดแก แสง อณหภม ปฏสมพนธกบสงคม กจกรรมการเคลอนไหวรางกาย พฤตกรรมการบรโภค กน-ดม เปนตน โดยปจจยทมผลกระทบมากทสดตอนาฬกาชวภาพ คอ ผลกระทบจำกแสง หรอทเรยกวา ผลกระทบดำนชวภำพจำกแสง (biological effects of light) เนองจากการรบรถงแสงในชวงเวลาทไมเหมาะสมจะสงผลใหนาฬกาชวภาพสะดด และจะท าใหเกดภาวะหลบไมสนท อานเพลย สมรรถนะรางกายเสอมถอย เกดความบกพรองของระบบฮอรโมนและกระบวนการสรางและสลาย(metabolism) (Laurent & Spengler, 2014)

5 รปท 3 การรบกวน Circadian Rhythm จากแสง สงผลกระทบตอระดบ melatonin ในรางกายมนษย[6]

4 Mrabet, Y. (2014, October 14). All for a good night’s sleep! Retrieved June 22, 2015, from Consciousness Energetics Blog: http://imaginalhealth.com/blog/category/sleep/



มการศกษาจ านวนมากทพบวา วฏจกรมด-สวางของแสงธรรมชาตนนสงผลตอสขภาพและการฟนฟรางกายของผปวยในสถานบรการสขภาพ โดยขอคนพบดงกลาว เชน ผปวยวกฤตโรคหวใจทพกฟนในหองพกทมแสงธรรมชาตสองถง สามารถฟนตวจากการเจบปวยไดรวดเรวกวาผปวยทพกฟนในหองพกทมดทบ รวมถง ผปวยในทพกฟนในหองพกทมแสงธรรมชาตเพยงพอ จะมระยะเวลาครองเตยงเฉลยสนกวา มการฟนฟทงสภาพรางกายและจตใจดกวาผปวยทพกในหองทมแสงธรรมชาตนอย[7][8]

ผลจากการศกษาตางๆ สามารถสรปเปน ขอแนะน ำดำนกำรออกแบบอำคำรสถำนบรกำรสขภำพ ไดดงน

ควรใชแสงธรรมชาตสรางความสวางในหองพกผปวย และควรใหผปวยสามารถเหนสงแวดลอมภายนอกอาคารได (ใหผปวยเขาถงธรรมชาตใหมากทสด)

แสงสฟำ (แสงทมความยาวคลนแสงประมาณ 480 นาโนเมตร) มอทธพลตอกำรระงบกำรหลงสำร melatonin ควรหลกเลยงการใชหลอดไฟสองสวางทมแสงสน ในหองพกผปวยในเวลากลางคน โดยเฉพาะอยางยงหลอดไฟ LED แสงส Cool White และหลอด Daylight ทมอณหภมสท 6,500K ดงรายละเอยดในรปท 5[9][10][11]

แตพบวา แสงสฟำ นนเปนสงส ำคญตอกำรกระตน Melanopsin (เซลลรบแสงทอยในจอตา - Retina) ท ำใหมนษยเกดกำรตนตว ไมงวงหงำวหำวนอน เนองจากแสงสฟามอทธพลตอการระง บกา รหล ง ส า ร melatonin แ ละย ง กระต น ก ำรท ำ ง ำนของระบบต อม ไ ร ท อ (neuroendoctrine) และระบบประสำท (neurobiological) ของมนษยใหท างานเปนปกตอกดวย[12] ซงแสงสฟานจะเปนสวนหนงของแสงธรรมชาตจากดวงอาทตย

5 Laurent, M. C., & Spengler, J. D. (2014, March 9). Lighting and Health. Cambridge, Massachusetts, United States. 6 Laurent, M. C., & Spengler, J. D. (2014, March 9). Lighting and Health. Cambridge, Massachusetts, United States. 7 Wirz-Justice, A., & Fournier, C. (2010). Light, Health, and Wellbeing: Implication from chronobiology for architectural design. Design & Health Scientific Review , 44-49. 8 Laurent, M. C., & Spengler, J. D. (2014, March 9). Lighting and Health. Cambridge, Massachusetts, United States. 9 Wirz-Justice, A., & Fournier, C. (2010). Light, Health, and Wellbeing: Implication from chronobiology for architectural design. Design & Health Scientific Review , 44-49. 10 Giuliano, V. (2012, February 27). Anti-Aging Firewalls. Retrieved 2015, from Blue light, sleep, mental alertness and health: http://www.anti-agingfirewalls.com/2012/02/27/blue-light-sleep-mental-alertness-and-health/ 11 Laurent, M. C., & Spengler, J. D. (2014, March 9). Lighting and Health. Cambridge, Massachusetts, United States. 12 Pechacek, C. S., Andersen, M., & Lockley, S. W. (2008). Preliminary Method for Prospective Analysis of the Circadian Efficacy of (Day)Light with the Applications to Healthcare Architecture. The Journal of the Illuminating Engineering Society of North America , 1-26.



รปท 4 Spectrum ของแสงทมองเหน (Visible Light) [13]

รปท 5 Spectra จากหลอดไฟสองสวางประเภทตางๆ[14]

13 Laurent, M. C., & Spengler, J. D. (2014, March 9). Lighting and Health. Cambridge, Massachusetts, United States. 14 Laurent, M. C., & Spengler, J. D. (2014, March 9). Lighting and Health. Cambridge, Massachusetts, United States.



รปท 6 Spectra จากหลอดไฟสองสวางประเภทตางๆ[15]

รปท 7 ผลของแสงทกอใหเกดการตนตวในมนษย[16]

15 Laurent, M. C., & Spengler, J. D. (2014, March 9). Lighting and Health. Cambridge, Massachusetts, United States.



ในการใชแสงประดษฐ (artificial lighiting) ชวยในการสรางบรรยากาศทสงเสรม circadian rhythm ภายในอาคาร ซงโดยสวนใหญจะเปนการเพมแสงสวางภายในอาคาร ชดเชยปรมาณแสงสวางเพอใหคลายคลงแสงธรรมชาตนน อำจเปนกำรเพมภำระในกำรท ำควำมเยนของระบบปรบอำกำศและเพมปรมำณกำรใชพลงงำนในอำคำร โดยผออกแบบสามารถเลอก ใชหลอดไฟฟำทมแสงทมอณหภมสสงขน (เปนแสงสฟามากขน) จะเปนการกระตน circadian rhythm ของผใชอาคารโดยไมจ าเปนตองเพมความเขมแสง (illumination intensity) ของหลอดไฟฟา แตใหพจารณาความเหมาะสมดงทแสดงใน รปท 7 เนองจากแสงทอณหภมสสงขนจะสามารถสรางความไมสบายตาได (uncomfortably cool)

ควรระมดระวงในการใชงาน กระจกยอมสในชองเปดอำคำร (tinted windows) โดยเฉพาะอยางยง กระจกยอมสชำหรอสเทำ เนองจากกระจกยอมสน ลดกำรสองผำน คลนแสงสน าเงนในแสงอาทตย ซงเปนคลนแสงส าคญในการสรางความตนตวของ circadian rhythm ในมนษย[17]

ผใชอำคำรทมวยทตำงกน จะม circadian rhythm ทตำงกนไปดวย ไดแก เดกและวยรนจะมนาฬกาชวภาพทชา เพราะฉะนนผใชอาคารกลมนจะมพฤตกรรมตนสาย แตผสงอาย จะมนาฬกาชวภาพทเรวกวา ผใชอาคารกลมนจงเขานอนแตหวค าและตนแตเชามด ดวยสาเหตน จงมความจ าเปนตองแยกผปวยทมวยแตกตางกนมาก ออกในพนทใหการรกษา-ฟนฟทเหมาะสมในแตละวยของผปวย

นอกจากนนการรบรถงสภาพแสงของคนตางวยนน ขนอยกบความเปลยนแปลงของสภาพรางกายของคนในวยตางๆดวย พบวา กระจกตำของผสงอำยจะมสทเปลยนไป โดยจะเปนสเหลองเพมมำกขน ซงกระจกตาทเปลยนเปนสเหลองจะ ลดควำมสำมำรถสงผำนแสงสฟำ (แสงทมองเหนได ทมความยาวคลนแสงสน) และผสงอายจะมสภาพสายตาทสามารถรบรถงแสงสวางไดลดลง ตวอยางเชน กลมตวอยางผสงอาย อาย 60 ป นนสามารถมองเหนในสภาพแสงทเกดจากหลอดไฟฟาฟลโอเรสเซน (F11 4000 K) ทความสวาง 1,415 lux เทยบเทากบผทมอาย 22 ป มองเหนทความสวาง 1,000 lux เปนตน[18]

16 Pechacek, C. S., Andersen, M., & Lockley, S. W. (2008). Preliminary Method for Prospective Analysis of the Circadian Efficacy of (Day)Light with the Applications to Healthcare Architecture. The Journal of the Illuminating Engineering Society of North America , 1-26. 17 Pechacek, C. S., Andersen, M., & Lockley, S. W. (2008). Preliminary Method for Prospective Analysis of the Circadian Efficacy of (Day)Light with the Applications to Healthcare Architecture. The Journal of the Illuminating Engineering Society of North America , 1-26. 18 Ámundadóttir, M. L., Lockley, S. W., & Andersen, M. (2013). Simulation-based evaluation of non-visual responses to daylight: Proof-of-concept study of healthcare re-design. Building Simulation 2013 (pp. 2757-2764). Chambéry, France: International Building Performance Simulation Association.



รปท 8 กราฟแสดงการเปรยบเทยบ การสงผานแสงผานกระจกตาของมนษย ทมอาย 20 ป 60 ป และ 80 ป[19]

การออกแบบระบบไฟฟาสองสวางในบรเวณพกผปวย ทแสงธรรมชาตเขาไมถง ควรจดใหมควำมใกลเคยงกบแสงธรรมชำตใหมำกทสดเทำทจะท ำได ผลจากการศกษาตางๆ แนะน าใหใชระบบไฟฟาสองสวางทมการปรบสภาพแสง (สและความสวาง) แบบ dynamic รวมกบการใช photosensors

ควรระมดระวงการออกแบบระบบไฟฟาสองสวางภายในอาคารกอใหเกด มลพษทำงแสงสวำง (light pollution) ในเวลากลางคน รกล าเขาไปในพนทพกผปวย

ควรค านงถง สถำนทตงและกำรหนทศของอำคำร (siting and orientation) เนองจากจะสงผลกระทบอยางมากตอประสทธภาพการใชแสงธรรมชาตภายในอาคาร เนองจาก ปรำกฎกำรณกลมอำคำรบงกนเอง (urban masking effects)

หองภายในอาคาร ทมสของผวผนง หรอ พน หรอ ฝาเพดาน ทท าใหบรรยากาศของหอง ในภาพรวมเปนสแดง (predominantly red or red-shifted finishes) จะท ำใหอทธพลหรอประสทธภำพของไฟสองสวำง (the circadian efficacy of the light sources) ทสนบสนน circadian rhythm นนลดลงหรอหมดไป โดยเฉพาะพนททลกเขามาจากเปลอกอาคารซงหางจากสงแวดลอมภายนอก[20]

19 Ámundadóttir, M. L., Lockley, S. W., & Andersen, M. (2013). Simulation-based evaluation of non-visual responses to daylight: Proof-of-concept study of healthcare re-design. Building Simulation 2013 (pp. 2757-2764). Chambéry, France: International Building Performance Simulation Association. 20 Pechacek, C. S., Andersen, M., & Lockley, S. W. (2008). Preliminary Method for Prospective Analysis of the Circadian Efficacy of (Day)Light with the Applications to Healthcare Architecture. The Journal of the Illuminating Engineering Society of North America , 1-26.



บทท 5 กำรปองกนกำรตดเชอในสถำนบรกำรสขภำพ (Infection Control: IC ) นยำม

ค ำจ ำกดควำมของกำรตดเชอในโรงพยำบำล

การตดเชอในโรงพยาบาล ประกอบดวย 1. การตดเชอทผปวยไดรบเชอขณะรบการตรวจ/รกษาในสถานพยาบาล ไมรวมถงการตดเชอทผปวยไดรบ เชอมากอนและเขาโรงพยาบาลในระยะฟกตวของโรคและ 2. การตดเชอของบคลากรทางการแพทย อนเนองมาจากการปฏบตงาน ผวนจฉยการตดเชอในโรง พยาบาล คอ แพทยผใหการรกษาหรอผเชยวชาญดานโรคตดเชอ

เกณฑกำรวนจฉยกำรตดเชอในโรงพยำบำล เกณฑการวนจฉยการตดเชอในโรงพยาบาล เรยงล าดบตามขอมลทไดจากการส ารวจความชกของการตดเชอในโรงพยาบาลในประเทศไทย ซงพบต าแหนงของการตดเชอจากมากไปหานอย ตามล าดบ ดงน

1. ปอด 2. ทางเดนปสสาวะ 3. ต าแหนงผาตด 4. ผวหนงและเนอเยอใตผวหนง 5. กระแสโลหต 6. ทางเดนอาหาร 7. อนๆ เชน หวใจและหลอดเลอด ประสาทกลาง กระดกและขอ เปนตน

ค ำจ ำกดควำมของกำรปองกนกำรตดเชอในโรงพยำบำล

การปองกนกนการตดเชอ (Infection Control: IC) คอ การควบคม ปองกน การแพรกระจายของเชอ/การตดเชอในโรงพยาบาล ซงเปนพนฐานสวนหนงของการดแลสขภาพ การควบคมการตดเชอและระบาดวทยาของโรงพยาบาล คลายกบการปฏบตดานสขภาพของประชาชน การควบคมการตดเชอ มปจจยทสมพนธกบการแพรระบาดของการตดเชอภายในสถานบรการสข ภาพ ไมวาจะเปนผปวยสผปวย จากผปวยใหกบเจาหนาท และจากเจาหนาทใหแกผปวยหรอในหมเจาหนา ท จงหมายรวมถงการปองกน การตรวจสอบ /การเฝาระวง การแพรระบาดของการตดเชอในสถานบรการสขภาพ และการจดการ



1. กำรปองกนแบบมำตรฐำน (Standard precautions) หมายถง การปฏบตในการดแลผปวยทกรายทเขารบการรกษาในโรงพยาบาลไมวาผปวยจะมอาการตดเชอหรอไม หรอไดรบการวนจฉยวา ปวยเปนโรคใด โดยมงเนนการปองกนการแพรกระจายเชอ จากเลอด สารน า สารคดหลงของรางกาย (blood body fluid) เยอบเมอก (mucous membrane) ผวหนงทมรอยฉกขาด (non intact skin) รวมถงการปฏบตตอชนเนอหรอสารคดหลงทางหองปฏบตการดวยการปฏบต

1) ท าความสะอาดมออยางถกตอง 2) สวมอปกรณปองกนรางกายใหเหมาะสม 3) ปองกนอบตเหตจากของแหลมคมและฟงกระจาย 4) จดสงแวดลอมใหปลอดภย

2. กำรปองกนตำมวธกำรทแพรกระจำยเชอ (Transmission - based precautions) หมายถง การปฏบตในการดแลผปวย โดยค านงถงวธการแพรกระจายเชอ แบงออกเปน 3 วธ คอ 2.1) การปฏบตตอผปวยทแพรกระจายเชอทางอากาศ (airborne precautions) เปนมาตรการเสรม ส าหรบผปวยทสงสยหรอทราบวามการตดเชอทสามารถแพรกระจายทางฝนละอองขนาดเลก ทลอยอยในอากาศไดนานและไกล หรอจบกบฝนละออง ซงเมอสดดมจะเขาถงปอดท าใหเกดโรคได เชน โรควณโรค หด สกใส

แผนภมการดแลผปวยเพอการปองกนและควบคมการแพรกระจายเชอ

ผ ปวยทกราย การปองกนมาตรฐาน (Standard precautions)

การปฏบตเสรมถามการแพรเชอ

การปองกนการแพรกระจายทาง

อากาศ (Airborne precautions)

การปองกนการแพรกระจายทางละออง

ฝอย (Droplet precautions)

การปองกนการแพรกระจายทางสมผส

(Contact precautions)



วธด ำเนนกำร

การปฏบตตอผปวยทแพรกระจายเชอ

ทางอากาศ (airborne precautions)

วธปฏบต

หองผปวย แยกผปวยไวในหองแยก ปดประตตลอดเวลา กรณไมมหอง แยกจดใหผปวยตดเชอชนดเดยวกนอยหองเดยวกนได อปกรณทใชในหองใชเฉพาะราย

แขวนปายแจงเตอน อปกรณปองกนรางกาย ผใหการดแล

สวมผาปดปาก - จมก ชนด N 95เมอใหการดแลผปวย สวมถงมอชนดใชครงเดยวทง ทกครงทสมผสผปวย ผปวย ผปวยใชผาหรอกระดาษปดปาก - จมกเวลาไอ จาม และ

ใสผาปดปาก - จมก ชนดธรรมดาตลอดเวลา ยกเวนเวลารบประทาน อาหารและแปรงฟน

การเคลอนยาย เคลอนยายเมอจ าเปน และใหผปวยใสผาปด ปาก - จมกชนดธรรมดา รวมทงแจงหนวยงานทรบยายทราบถงการแพรกระจายเชอ

2.2) การปฏบตตอผปวยทแพรกระจายเชอ โดยละอองฝอย (droplet precautions) เปนมาตรการเสรมส าหรบผปวยทสงสยหรอทราบวามการตดเชอทสามารถแพรกระจายไดทางละอองฝอย เสมหะ น ามก น าลาย ซงเกด จากการพด ไอ จาม รดกน เนองจากละอองมขนาดใหญจงลองลอยไปไดไมไกลเกนระยะ 3 ฟต เชอจะเขาสรางกายทางจมก และเยอบตาหรอผวหนง



โดยละอองฝอย(droplet precautions)

วธปฏบต

หองผปวย แยกผปวยไวในหองแยก ปดประตตลอดเวลา กรณไมมหองแยกจดใหผปวยตดเชอชนดเดยวกนอยหองเดยวกนได/อยหางกนเกน 3 ฟต อปกรณใชเฉพาะราย

แขวนปายแจงเตอน อปกรณปองกนรางกาย ผใหการดแล

สวมผาปดปาก - จมก ชนด N 95เมอใหการดแลผปวยระยะไมเกน 3 ฟต

สวมถงมอเมอจบตองผปวย



การเคลอนยาย เมอจ าเปน และใหผปวยใสผาปดปาก - จมกชนดธรรมดารวมทงแจงหนวยงานทรบยายทราบถงการแพรกระจายเชอ

2.3) การปฏบตตอผปวยทแพรกระจายเชอจากการสมผส (contact precautions) เปนมาตรการเสรมส าหรบผปวยทสงสยหรอทราบวามการตดเชอทสามารถแพรกระจายไดโดยการสมผสทางตรง (direct contact) เชน การสมผสผวหนงทมแผล หรอการตดตอโดยการสมผสทางออม (Indirect contact) เชน การ สมผสเครองมอทปนเปอนตลอดจนผปวยทมเชอแบคทเรยดอยาตางๆ เชน MRSA, VRE เปนตน



จากการสมผส (contact precautions)

วธปฏบต

หองผปวย แยกผปวยไวในหองแยก ปดประตตลอดเวลา กรณไมมหองแยกจดใหผปวยตดเชอชนดเดยวกนอยหองเดยวกนได/อยหางกนเกน 3 ฟต อปกรณใชเฉพาะราย

แขวนปายแจงเตอน อปกรณปองกนรางกาย สวมถงมอทกครงทเขาใหการดแล หลงถอดถงมอลาง

มอทนท สวมผากนเปอน

การเคลอนยาย เคลอนยายผปวยเมอจ าเปน กรณเคลอนยายตองระวงการปนเปอนสสงแวดลอม กรณมบาดแผลทมเชอโรคตองปดแผลใหมดชด รวมทงแจงหนวยงานทรบยายทราบถงการแพรกระจายเชอ และใหท าความสะอาดพาหนะทเคลอนยายดวยน ายาท าลายเชอตามทนโยบาย รพ.ก าหนด

กำรปองกนปอดอกเสบทสมพนธกบกำรใชเครองชวยหำยใจ (Ventilator - Associated Pneumonia - VAP)

การจดสถานทและสงแวดลอม ควรจดเปน 1 หองตอ 1 เตยง หรอ มการกนพนทใหชดเจน หรอ มระยะหางระหวางเตยงไมนอยกวา 1.2 เมตร มอางลางมอ สบ หรอสบเหลวฆาเชอและผาเชดมอเพยงพอ

กำรปองกนกำรตดเชอทต ำแหนงผำตด

การควบคมสงแวดลอมระหวางผาตด ในหองผาตดตองดแลการหมนเวยนอากาศใหอยในชวง 15 - 25 air change และเปน fresh air 3 air change มความชนไมเกน 30 - 60% และตองเปน positive pressure มอณหภม 18 - 24 C

กำรปองกนกำรตดเชอหนวยจำยกลำง

การจดแบงพนทก าหนดพนทเปน 3 ระดบเพอใหเหมาะสมกบการสญจรคอ



1. เขตสกปรก (Dirty zone) 2. เขตสะอาด (Clean zone) 3. เขตเกบของปราศจากเชอ (Sterile storage zone)

โดยแตละเขตประกอบดวยพนทหรอหองในการท างานดงน

1. เขตสกปรก (Dirty zone) 1.1 บรเวณรบเครองมออปกรณทใชแลวจากหนวยงานตางๆประกอบดวย - หอง/บรเวณรบเครองมออปกรณทใชแลว (Contaminated equipment return zone - หอง/บรเวณเกบรถเขนส าหรบรบของทปนเปอน (Trolley store - dirty)|| - หอง/บรเวณลางรถเขน (Trolley wash) 1.2 บรเวณลางท าความสะอาดเครองมอ - หอง/บรเวณลางท าความสะอาด - หอง/บรเวณเกบอปกรณงานบาน

2. เขตสะอาด (Clean zone) ประกอบดวย 2 สวนคอ| 2.1 สวนอ านวยความสะดวกส าหรบเจาหนาท - ส านกงาน - หองประชม - หองพกบคลากร - บรเวณเปลยนรองเทา, หองเปลยนเสอผาและ Locker - หองอาบน า/หองสขา

2.2 สวนปฏบตการ - หองจดชดอปกรณ (Assembly & Packing) - หองเกบส ารองผาหอชดอปกรณ - หองเกบอปกรณเครองมอทางการแพทยและจดเกบวสดตางๆ - บรเวณทพกชดอปกรณกอนเขาเครองท าใหปราศจากเชอ , - บรเวณทตดตงเครองท าใหปราศจากเชอไดแก

• บรเวณทตดตงเครองท าใหปราศจากเชอดวยอณหภมสงเชน autoclave, hot air – oven • บรเวณทตดตงเครองท าใหปราศจากเชอดวยอณหภมต าเชน low temperature steam formaldehyde (LTSF), ethylene oxide (EO), hydrogen peroxide gas plasma และอนๆ 3. เขตเกบของปราศจากเชอ (Sterile storage zone) ตองตงอยในสวนในสดของหนวยจายกลาง ไมมคนพลกพลานและหองเกบอปกรณปราศจากเชอตองปดมดชด และควรม 3.1 บรเวณพกชดอปกรณปราศจากเชอกอนเกบ 3.2 บรเวณ/หองเกบชดอปกรณปราศจากเชอ 3.3 บรเวณ/หองเกบชดอปกรณ (set) และวสดใชครงเดยวแลวทง (disposable) ซงแยกจากกนเปนสดสวน 3.4 บรเวณแจกจายชดอปกรณ



หมายเหต ระบบสญจรระหวางเขตตางๆ ภายในหนวยจายกลางควรเปนแบบ One way ไดแก

- อปกรณเครองมอทใชแลวจากเขตสกปรกไปเขตสะอาด - บคลากรจากเขตสะอาดไปเขตสกปรก - การไหลเวยนของอากาศจากเขตสะอาดไปเขตสกปรก

กำรปองกนกำรตดเชอดำนโภชนำกำร

การจดการสงแวดลอมและการจดการมลฝอย - พนควรสะอาดและแหง ทอระบายน ามฝาปด - ระบบการสญจรของอาหารดบและอาหารพรอมบรโภคตองแยกออกจากกน - มภาชนะรองรบมลฝอยในทเตรยมหรอปรงอาหาร และบรเวณทลางภาชนะ อปกรณ - การจดการมลฝอย ปฏบตตามขอก าหนดของโรงพยาบาลและ กฎกระทรวงวาดวยการก าจดมลฝอยตดเชอ หรอขอก าหนดของราชการสวนทองถน

สภำพแวดลอมเพอปองกนกำรตดเชอ

1. ระบบการไหลเวยนของอากาศ - อากาศจากเขตสกปรกหรอเขตปนเปอนตองดดออกนอกอาคาร - ไมตดพดลมภายใน - การตดพดลมดดอากาศภายในหอง ควรตดตงสงจากพนไมต ากวา 20 ซม. - ไหลเวยนจากเขตสะอาดไปสเขตสกปรก/ปนเปอน หมำยเหต การไหลเวยนทดแทนของอากาศตามมาตรฐานไมต ากวา 10 air - change per hour (ACH)

2. อณหภมและความชนสมพทธ - อณหภมบรเวณทวไป 20 - 24 องศาเซลเซยส - อณหภมหองเกบของปราศจากเชอ 18 - 24 องศาเซลเซยสตลอดเวลา - ความชนสมพทธ 40 - 60 % หมำยเหต ตองมระบบการจดบนทกอณหภมและความชนสมพทธ



บทท 6 งำนครภณฑประกอบอำคำร (FURNITURE)

แนวทางการออกแบบครภณฑประกอบอาคาร (FURNITURE) ของอาคารสถานบรการสขภาพในสงกดกระทรวงสาธารณสข ควรจะเนนความเรยบงาย อ านวยความสะดวกประโยชนใชสอยในการใชงาน และสามารถดแลรกษาความสะอาดไดงาย อนเปนหวใจของสถานบรการสขภาพ และมสสนทสดใสสบายตา เพอทจะชวยลดความเครยดของผปวยซงมมากกวาคนทวไปในความกงวลถงโรคภยทเปน

ประเภทของครภณฑประกอบอำคำร

1) ครภณฑตดตงกบท (BUILT IN FURNITURE) หมายถง ครภณฑทตดตงคงทในพนทนนๆ ไมสามารถเคลอนยายได ตวอยางเชน เคานเตอรตดตอ เคานเตอรพยาบาลสงเกตการณ (NURSE STATION) ตพน ตแขวน ตสง ตอางลางมอ เปนตน

2) ครภณฑส าเรจรปลอยตว (LOOSE FURNITURE) หมายถง ครภณฑทสามารถเคลอนยายไปต าแหนงตางๆ ได ตวอยางเชน เกาอท างาน เกาอแถวพกคอย ส าหรบคนไขนงคอย ตรวจ รอรบยา โตะตรวจส าหรบแพทย โตะท างานเจาหนาท เปนตน

ขอก ำหนดทวไปทควรค ำนงถงในกำรออกแบบครภณฑ

1) มการจดแบงพนทอยางเหมาะสม มทพกคอยของผใชบรการ มการจดวางครภณฑทเปนระเบยบไมกดขวางทางสญจรหรอการเคลอนยายผปวย และสะดวกตอการใชงาน

2) ครภณฑมความมนคง แขงแรงตอการใชงาน ในจ านวนทเหมาะสมและเพยงพอทงของผใหบรการและผรบบรการ

3) ครภณฑ(FURNITURE) ไมควรมมมแหลมคม ไมเสยงตออนตรายตอผใชงานและเปนวสดผวเรยบท าความสะอาดงาย และเลอกใชวสดทไมสะสมเชอโรค

4) อางลางมอส าหรบแพทย หรอเจาหนาทแผนกตาง ๆ ไมควรใชปะปนกบอางเทสารและสงสกปรก กอกน าควรใชกอกน าชนดไมใชมอสมผส เชน กอกน าชนดกานปดดวยขอศอก หรอเปนแบบเซนเซอร

5) เคานเตอรส าหรบพยาบาลเฝาระวงสงเกตการณ TOP เคานเตอรไมควรสงเกน 90 ซม. จากพนเพอไมใหบงสายตาในขณะเฝาดผปวย

6) มมานกนเตยงผปวย แตละเตยงเพอความเปนสวนตวของผปวย 7) สถานทตดตอหรอประชาสมพนธส าหรบคนพการ* ความสงของโตะ หรอเคานเตอร

ใหบรการควรมความสงสทธไมเกน 80 เซนตเมตร และพนทวางใตโตะ หรอเคานเตอร เพยงพอส าหรบรถเขนคนพการเขาไปได โดยมความสงจากพน ไมนอยกวา 70 เซนตเมตร และไมเกน 75 เซนตเมตร และมความกวางสทธไมนอยกวา 40 เซนตเมตร พรอมตดตงปายสญลกษณคนพการในต าแหนงทสามารถมองเหนไดชด

ทงนในการจดวาง การออกแบบครภณฑตดตงกบท และครภณฑส าเรจรปลอยตว เปนเพยงแนวทาง ควรมการเกบขอมลจากผใชงานตามบรบท แนวทางรกษา และเทคโนโลยดาน



อปกรณเครองมอทางการแพทย เพอใหสามารถก าหนดขนาด วสด จ านวน ไดอยางถกตองเหมาะสม เพยงพอกบการใชงาน

หมายเหต (*) ขนาด ขอก าหนด และรายละเอยด ใหยดถอตามกฎกระทรวง ก าหนดสงอ านวยความสะดวก ในอาคารส าหรบผพการ หรอทพพลภาพ และคนชรา พ.ศ.2548



บทท 7 งำนวศวกรรมโครงสรำง

ขอบเขตของงำน

คมอนเปนแนวทางในการออกแบบค านวณ สวนตางๆของโครงสรางอาคารสถานบรการสข ภาพ ลกษณะงานตองค านงถงเครองมอ อปกรณทางการแพทย ทมการเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว และมผลตอน าหนกบรรทกปลอดภยขององคอาคาร นอกเหนอไปจากน าหนกบรรทกจร ปกต หรอแรงทมากระท าอนๆ ในการพจารณา ออกแบบ ค านวณงานดานวศวกรรมโครงสราง ควรมแนวทางการด าเนนการ ดงรายละเอยด ตอไปน

1.ขอก ำหนดทวไป

1.1 ขอก าหนดน เปนขอบงคบเกยวกบการรบน าหนก ความตานทาน ความคงทนและคณสมบตของคอนกรตในอาคารคอนกรตเสรมเหลก 1.2 อาคารและสวนตางของอาคาร ทประกอบขนจากโครงสรางคอนกรตเสรมเหลก จะตองมความมนคงแขงแรงเพยงพอในการรบน าหนกบรรทกทอาจเกดขน โดยไมใหสวนใดๆ มหนวยแรงมากกวาหนวยแรงทก าหนดไวในขอบงคบอาคาร ดานวศวกรรมโครงสราง 1.3 อาคารและสวนตางๆของอาคารจะตองมความคงทนและมความสามารถในการรบน าหนกบรรทก ไดตลอดอายการใชงานทเหมาะสม โดยจะตองไมกอใหเกดคาบ ารงรกษาทสงผดปกต

2.คณสมบตของผออกแบบค ำนวณ

ผจะท าการออกแบบ ค านวณ งานวศวกรรมโครงสราง ตองเปนผทไดรบใบประกอบวชาชพควบคม ตาม พระราชบญญตวศวกร พ.ศ. ๒๕๔๒ ดานวศวกรรมโยธา ระดบไมต ากวา สามญวศวกร

3.ค ำนยำม

3.1 กำรออกแบบโดยวธหนวยแรงใชงำน (Working Stress Design) หมายความวา “วธการออกแบบเพอหาขนาดสดสวนขององคอาคาร โดยหนวยแรงทเกดขนในองคอาคารทค านวณจากทฤษฎยดหยนภายใตน าหนกบรรทกใชงานไมสงเกนกวาหนวยแรงทยอมให”

3.1 กำรออกแบบโดยวธก ำลง (Strength Design) หมายความวา “ วธการออกแบบเพอหาขนาดสดสวนองคอาคารโดยก าลงมตองการเพอตานทานน าหนกบรรทกทคณดวยตวคณน าหนกบรรทกทเหมาะสมไมสงเกนกวาก าลงทออกแบบหรอก าลงระบทคณดวยตวคณความตานทาน”

4. มำตรฐำน

4.1 มาตรฐานอางองทใชในแนวทางการออกแบบค านวณงานดานวศวกรรมโครงสราง ประกอบดวย 4.1.2 พระราชบญญตควบคมอาคาร(ฉบบท 3) พ.ศ. 2543 รวมทงกฎกระทรวง มหาดไทยทเกยวของ ออกออกตามความในพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522



4.1.3 มาตรฐานส าหรบอาคารคอนกรตเสรมเหลกโดยวธหนวยแรงใชงาน ของสมาคม วศวกรรมสถานแหงประเทศไทย (ว.ส.ท. 1007) 4.1.4 มาตรฐานส าหรบอาคารคอนกรตเสรมเหลกโดยวธก าลง ของสมาคมวศวกรรม สถานแหงประเทศไทย (ว.ส.ท.1008) 4.1.5 ขอก าหนดมาตรฐานวสดและการกอสรางส าหรบโครงสรางคอนกรต ของสมาคม วศวกรรมสถานแหงประเทศไทย (ว.ส.ท.1014) 4.1.6 มาตรฐานงานคอนกรตและคอนกรตเสรมเหลกของกรมโยธาธการและผงเมอง (มยผ.1101-50) 4.1.7 มาตรฐานการออกแบบโดยวธสมรรถนะและความคงทนของโครงสรางคอนกรต เสรมเหลกของ กรมโยธาธการและผงเมอง 4.1.8 มาตรฐานการออกแบบอาคารตานทานการสนสะเทอนของแผนดนไหว (มยผ. 1302) 4.1.9 มาตรฐานการค านวณแรงลมและการตอบสนองของอาคาร กรมโยธาธการและผง เมอง กระทรวงมหาดไทย (มยผ.1311-50) 4.2 มาตรฐานอนใดทจะน ามาใชตองมมาตรฐานไมต ากวามาตรฐานทระบในขอ 4.1 และเปนมาตรฐานทไดรบการรบรองจากคณะกรรมการควบคมอาคารหรอสภาวศวกร หรอจดท าโดยสวนราชการ หรอมนตบคคลตามกฎหมายวาดวยวศวกร ตาม “พระราชบญญตวศวกร พ.ศ. 2542” ซงมวศวกร ระดบวฒวศวกร สาขาวศวกรรมโยธา เปนผใหค าแนะน า ปรกษา และลงลายมอชอรบรองมาตรฐาน นน

5. เกณฑพนฐำนขนต ำ ส ำหรบน ำหนกบรรทกจร (กก./ตร.ม.)

ผท าการออกแบบ ค านวณงานดานวศวกรรมโครงสราง ของอาคารสถานบรการสขภาพ ควรพจารณารายละเอยดของงานตางๆ ดงตอไปน

ประเภทกำรใชงำน น ำหนกบรรทกจร (กก./ตร.ม.)

หมำยเหต

1.หลงคา 50

2.พนกนสาดหรอพนหลงคาคอนกรต 200

3.ทพกอาศย หองน า-หองสวม 200

4.พนทใชสอยรายแผนกบรการ(ทวไป) (ยกเวนพนทรบเครองจกรหรออปกรณทางการแพทย) -แผนกรงสวนจฉย (X-RAY)

400

800

5.ทจอดรถหรอเกบรถยนตบรรทกเปลาและรถอนๆ 800

6.แรงลมทกระท าตออาคาร (กรณ ไมมเอกสารอางอง)



6.1 สวนของอาคารทสงไมเกน 10 เมตร 6.2 สวนของอาคารทสงกวา 10 เมตร แตไมเกน 20 เมตร 6.3 สวนของอาคารทสงกวา 20 เมตร แตไมเกน 40 เมตร 6.4 สวนของอาคารทสงกวา 40 เมตร

50 80 120 160

6.ขอก ำหนดและรำยละเอยดมำตรฐำนทเกยวของ ออกโดยกองแบบแผน กรมสนบสนนบรกำรสขภำพ

ผท าการออกแบบ ก าหนด หรอ เลอกใช วสดตางๆ ตองค านงถงความแขงแรง ปลอดภย และคมคาถกตองตามหลกวชาการทด และควรศกษาขอมล เพอใชเปนแนวทางในการออกแบบ ค านวณ งานวศวกรรมโครงสราง ดงน 6.1 ขอก าหนดและรายละเอยดการท าเสาเขมเจาะระบบแหง (DRY PROCESS) เอกสารเลขท ก.140/ก.ย./53 ออกโดย กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข 6.2 ขอก าหนดและรายละเอยดการท าเสาเขมเจาะระบบเปยก (WET PROCESS) เอกสารเลขท ก.141/ก.ย./53 ออกโดย กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข 6.3 ขอก าหนดการเจาะส ารวจดน เอกสารเลขท 800/ต.ค./29 ออกโดย กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 6.4 แบบมาตรฐานโครงสรางคอนกรตเสรมเหลก ส าหรบอาคารตานแผนดนไหว เอกสารเลขท ก.21/ก.พ./55 ออกโดย กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข

กรณ ทผท าการออกแบบงานวศวกรรมโครงสราง ของอาคารสถานบรการสขภาพ ในพนท ทอาคารตองไดรบการออกแบบใหสามารถตานทานแรงสนสะเทอนจากแผนดนไหว ตามทก าหนดไวใน “กฎกระทรวง ก าหนดการรบน าหนก ความตานทาน ความคงทนของอาคารและพนดนทรองรบอาคารในการตานทานแรงสนสะเทอนของแผนดนไหว พ.ศ. 2550” ซงไดก าหนดพนททอาคาร บางประเภทจะตองไดรบการออกแบบและกอสรางใหสามารถตานทาน แรงสนสะเทอนจากแผนดนไหวไดตามลกษณะความเสยงภยแบงออก เปน 3 บรเวณ ครอบคลม 22 จงหวด ดงน

“บรเวณเฝาระวง” เปนพนทหรอบรเวณใกลแนวรอยเลอนระนอง และรอยเลอนคลองมะรยในภาคใตทอาจไดรบผลกระทบจากแผนดนไหว ไดแกจงหวดกระบจงหวดชมพร จงหวดพงงา จงหวดภเกต จงหวดระนอง จงหวดสงขลา และจงหวดสราษฎรธาน รวม 7 จงหวด



“บรเวณท 1”เปนพนทหรอบรเวณทเปนดนออนมากทอาจไดรบ ผลกระทบจากแผนดนไหวระยะ ไกลไดแก กรงเทพมหานคร จงหวดนนทบร จงหวดปทมธานจงหวดสมทรปราการและจงหวดสมทรสาคร รวม 5จงหวด

“บรเวณท 2” เปนพนทหรอบรเวณทอยใกลรอยเลอนทอาจไดรบ ผลกระทบจากแผนดนไหว ไดแก จงหวดกาญจนบร จงหวดเชยงราย จงหวดเชยงใหม จงหวดตาก จงหวดนาน จงหวดพะเยา จงหวดแพร จงหวดแมฮองสอน จงหวดล า ปาง และจงหวดล าพน รวม 10 จงหวด

ทงน ในการออกแบบ ค านวณ หรอ ก าหนด หรอ เลอกใช ระบบตางๆ ตลอดจนวสด ทเกยวของกบงานดานวศวกรรมโครงสราง ของอาคารสถานบรการสขภาพ ควรมความยดหยน (FLEXIBILITY) สามารถปรบเปลยนไดตามสภาพพนท โดยไมสงผลกระทบตอความมนคงแขงแรง และปลอดภยตอผใชอาคารเปนหลก

7) องคประกอบแบบกอสรำงและเอกสำรประกอบแบบ

ผท าการออกแบบ ค านวณงานดานวศวกรรมโครงสราง ตองจดท าแบบกอสรางและรายการประกอบแบบ พรอมทงเอกสารทเกยวของตางๆ ดงรายละเอยดตอไปน

7.1 แบบกอสราง ประกอบดวย 7.1.1 แบบแปลนผงฐานราก 7.1.2 แบบแปลนโครงสรางทกชน

7.1.3 แบบแปลนโครงสรางชนหลงคา 7.1.4 แบบขยายฐานราก,เสา,คาน,พน,บนได,โครงหลงคา และอนๆทเหนวาจ าเปน

7.1.5 แบบขยายโครงสรางเฉพาะสวน เชน บอลฟต,บอเกบน าใตดน,ถงเกบน า ค.ส.ล. บนดาดฟา และอนๆทเหนวาจ าเปน

7.2 รายการประกอบแบบแปลน 7.2.1 ขอก าหนดมาตรฐานงานวศวกรรมโครงสราง 7.2.2 ขอก าหนดวสดตางๆในงานวศวกรรมโครงสราง

7.3 รายการค านวณและเอกสารประกอบการพจารณา ประกอบดวย

7.3.1 รายการค านวณพรอมลายมอชอผค านวณทไดรบใบอนญาตใหเปนผประกอบวชาชพวศวกรรมควบคม ตามกฎหมายวาดวยวศวกรก าหนด ก ากบทกหนา 7.3.2 ส าเนาใบอนญาตเปนผประกอบวชาชพวศวกรรมควบคม ตามพระราชบญญตวศวกร พ.ศ. 2542 พรอมลงลายมอชอก ากบเฉพาะงานน



บทท 8

งานระบบวศวกรรมไฟฟาและสอสาร

การออกแบบระบบไฟฟาและสอสารของอาคารสถานบรการสขภาพ เปนงานทตองอาศยความร ความช านาญ และประสบการณในการออกแบบ และควบคมดแลการตดตงบรภณฑไฟฟา (Electrical Equipments) เพราะจ าเปนตองอาศยขอมลจำนวนมาก เพอประกอบในการตดสนใจเลอกใชระบบ และบรภณฑไฟฟาทเหมาะสมในแตละพนท ใหเปนไปตามความตองการของผใช เชน แพทย พยาบาล และคนไข ซงจะสงผลใหระบบไฟฟาของอาคารสถานบรการสขภาพ มความถกตองตามกฎ และมาตรฐาน (Codes and Standards) มความปลอดภย (Safety) ในการใชงาน และมความเชอถอได (Reliability) โดยเฉพาะอยางยงในปจจบน มการออกกฎหมายควบคมอาคาร การประหยดพลงงาน และมาตรฐานตางๆ ทำใหผออกแบบจำเปนตองมความร เพอน าไปใชเปนแนวทางในการออกแบบไดอยางถกตอง

การออกแบบ และการประหยดพลงงานระบบไฟฟา ควรออกแบบใหสามารถใชแสงสวางไดอยางมประสทธภาพสงสด พยายามใชแสงภายนอกใหเกดประโยชน และดวงโคมสามารถเลอกเปด -ปดได รวมถงการเลอกใชอปกรณตองเลอกใชอปกรณแบบประหยดพลงงาน และมการปรบปรงตวประกอบก าลงไฟฟาในระบบ เปนตน

รายละเอยดทวไป

ในอาคารสถานพยาบาล จะตองมอปกรณทางการแพทย หรอบรภณฑไฟฟาทใชในงานแพทย ซงบรภณฑหรออปกรณดงกลาวอาจตอง[3]

• สมผสทางดานกายภาพกบผปวย เพอใหบรภณฑท างาน หรอ

• สามารถสมผสกบผปวย หรอ

• จ าเปนตองไดรบการสมผสจากผปวย

ดงนนอปกรณทางการแพทยหรอบรภณฑไฟฟาทใชในงานแพทย จงมหลายประเภท ทงนขนอยกบสถานพยาบาลดงกลาว มาตรฐาน IEC จงไดก าหนดสถานพยาบาลขนมา 3 กลม[3] ดงน

กลม 0 คอ สถานพยาบาลในบรเวณทไมมการใชบรภณฑไฟฟาใดๆ กบคนไข ตวอยาง เชน หองตรวจทวไป หองนวด วอรดทวไป



ภาพกลม 0

กลม 1 คอ สถานพยาบาลทมบรเวณหรอสวนของสถานพยาบาล และมการใชบรภณฑไฟฟากบคนไข อนไดแก ใชภายนอกหรอใชทกสวนของรางกาย ทไมใชกลม 2


กลม 2 คอ สถานพยาบาลทมบรเวณหรอสวนของสถานพยาบาล และมการใชบรภณฑไฟฟากบคนไข อนไดแก หองผาตด เกยวกบหวใจ และการบ าบดทางชวต ถาบรภณฑไฟฟาดงกลาวขาดการจายไฟฟาอยางตอเนองจะสงผลอนตรายตอคนไข




มำตรฐำนในกำรออกแบบ ประกอบดวย

(1) มาตรฐานการตดตงทางไฟฟาสำหรบประเทศไทยฉบบลาสด (2) มาตรฐานแจงเหตเพลงไหม (3) มาตรฐานการปองกนฟาผาส าหรบสงปลกสราง (4) มาตรฐานระบบไฟฟาแสงสวางฉกเฉน และโคมไฟฟาปายทางออกฉกเฉน (5) มาตรฐานการตดตงทางไฟฟาในสถานทเฉพาะ : บรเวณสถานพยาบาล (6) มาตรฐานการปองกนแมเหลกไฟฟาจากฟาผา

มำตรฐำนและกฎขอบงคบในกำรตดตง

วสดอปกรณตางๆ ทใชงานจะตองเปนของใหมอยในสภาพด ตองไดตามมาตรฐาน ดงน ส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม (มอก.) ANSI. (AMERICAN NATIONAL STANDARDS INSTITUTE) ASTM. (AMERICAN SOCIETY OF TESTING MATERIAL) BS. (BRITISH STANDARD) DIN. (DEUTSHE INDUSTRIENORMEN) IEC. (INTERNATIONAL ELECTROTECHNICAL COMMISSION) JIS. (JAPANESE INDUSTRIAL STANDARD) (NATIONAL ELECTRICAL MANUFACTURERS ASSOCIATION) UL. (UNDERWRITERS LABORATORIES INC.) VDE. (VEBAND DEUTSCHER ELECTROTECHNIKER)



ระบบไฟฟำ และระบบสอสำร ประกอบดวย 8.1 ระบบไฟฟำแสงสวาง นยาม ไฟฟาแสงสวาง หมายถงแสงสวางทเกดจากสงประดษฐ แสงประดษฐ (Artificial light) ไดแก แสงสวางจากหลอดไฟทกชนด ตลอดจนแสงทเกดจากสงทมนษยประดษฐขน เชน แสงจากหลอดไฟฟลออเรสเซนต (Fluorescent light) แสงจากหลอดแอลอด(LED) เปนตน เพอใหมแสงสวางใชในอาคาร ใหมความสวางเพยงพอเหมาะสมกบพนทใชงาน รวมถงส าหรบใชในการหนไฟ เปนไปตามพระราชบญญตควบคมอาคาร และสมาคมไฟฟาแสงสวางแหงประเทศไทย อปกรณประกอบทใชรวมกบหลอดไฟฟา เชนโคมไฟแบบมแผนสะทอนแสง, บลลาสต, สตารทเตอร เปนตน

รายละเอยด การสองสวางภายในโรงพยาบาล[14] มพนทตองการใหแสงหลายแบบ แตละพนทมการใหแสงทแตกตางกน หลอดไฟทเหมาะสมทใชในโรงพยาบาล คอหลอดทมอณหภมส 4000 องศาเคลวน เพราะใหแสงสแดงออกมาดวย ซงเหมาะส าหรบการตรวจรกษาทวไป ยกเวนโรคดซานซงหลอดทเหมาะคอ หลอดไฟทมสน าเงน คอหลอดเดยไลท เนองจากการเปลยนสผวทเหลอง เหนไดชดในหลอดไฟประเภทน แตอยางไรกตามหลอดคลไวท(อณหภมส 4000 องศาเคลวน) กเหมาะส าหรบการรกษาสวนใหญอย ดงนนจงสรปไดวาหลอดไฟทเหมาะสมทสดส าหรบงานโรงพยาบาล คอหลอดคลไวท หลอดไฟทจะใชในโรงพยาบาลควรเปนหลอดไฟทเหมอนกนหมด[14] เพอไมใหเกดการหลอกตาเนองจากแสงทไมเหมอนกนของหลอดไฟในแตละพนท เพราะอาจท าใหการตรวจวนจฉยโรคผดได ยกเวนบรเวณทไมเกยวกบการรกษา วนจฉยโรค

ตารางแสดง คณสมบตโดยประมาณของหลอดชนดตางๆ

ชนดของหลอดไฟ

ชนดของหลอดไฟ

คณสมบตของหลอด

ชวงก าลงทม

(วตต)

ปรมาณแสงทให

(ลเมน, lm)

ความเขมการสองสวาง

(แคนเดลา, Cd)

ประสทธภาพของการสอง

สวาง

(ลเมน/วตต, lm/W)

อณหภมส

(เคลวน, K)

ดชนความถกตองของส

อายการใชงาน

(ชวโมง)

1. หลอดอนแคนเดสเซนต

# หลอดไสธรรมดา

15 - 200

90 - 3,150

5 - 12

2,500 - 2,700

100

1,000

# หลอดไสฟลกซการสองสวางสง

- ชนดมตวสะทอนแสง

25 - 300

210 - 1,300

180 - 40,000

8 - 13

2,500

100

1,000



# หลอดไสทงสเตน-ฮาโลเจน

- แรงดนปกต

- แรงดนต า

40 - 2,000

5 - 150

190 - 44,000

60 - 3,200

300 - 48,000

(เฉพาะทมตวสะทอน

แสง)

12 - 22

12 - 22

2,800

3,800

1,500 - 3,000

2,000 3,000

2. หลอดปลอยประจความดนไอต า# หลอดฟลออเรสเซนตธรรมดา

- ชนดตรง (T8)

- ชนดกลม (T9)

10 – 58

22 - 40

450 - 4,600

1,350 - 2,800

45 – 80

60 - 70

2,700 - 6,500

2,700 - 6,500

60 - 80

60 - 80

8,000 10,000

n5,000 - 8,000

# หลอดฟลออเรสเซนตฟลกซการสองสวางสง



18 - 58

14 - 54

1,300 - 5,200

1,300 - 5,200

73 - 93

90 - 93

2,700 - 6,500

2,700 - 6,500

80 - 90

80 - 90

8,000 - 10,000

10,000 - 12,000

# หลอดคอมแพกตฟลออเรสเซนต

- ชนดมบลลาสตอเลคทรอนกสในตว - ชนดมบลลาสตแกนเหลกในตว

- ชนดไมมบลลาสตในตว

5 – 23

9 – 25

5 - 55

200 - 1,500

350 - 1,200 250 - 3,200

40 - 65

35 – 50 40 - 80

2,700 - 6,500

2,700 - 6,500

2,700 - 6,500

80 - 90

80 - 90

80 - 90

7,500 - 10,000

7,500 - 10,000 7,500 - 10,000

# หลอดโซเดยมความดนไอต า 18 - 180 1,800 - 32,000

100 - 180 2,000 0 - 20 22,000 - 24,000

3. หลอดปลอยประจความดนไอสง

# หลอดไอปรอมแบบใชบลลาสต

# หลอดไอปรอทแบบไมใชบลลาสต

50 - 1,000

80 - 160

1,800 - 58,000

30 – 60

3,000 - 4,200

40 - 60

20,000 - 24,000



# หลอดโซเดยมความดนไอสง 35 - 1,000 2,400 - 130,000

70 - 130 2,000 - 2,200

30 - 50 18,000 - 24,000

# หลอดเมทลฮาไลด 35 - 2,000 2,400 - 240,000

60 - 120 2,900 - 6,000

60 - 90 8,000 - 15,000

หมายเหต 1. กรณทเลอกใชหลอดไฟของผลตภณฑใดใหยดคณสมบตของผลตภณฑนนเปนเกณฑ 2. อายการใชงานในตาราง หมายถง อายการใชงานทก าหนดวธการทดสอบตามมาตรฐานมอก. หรอ IEC

ผคนทมาโรงพยาบาลสวนใหญเปนผปวย ดงนนการใหแสงสวางพงระวงในเรองของแสงบาดตา โดยเฉพาะในบรเวณทผปวยตองนอนเตยง โคมทเหมาะส าหรบงานโรงพยาบาลคอ โคมประ เภททม ลมแนนซต า[14] เพอลดแสงแยงตา เชน โคมทมแผนกรองแสงเกลดแกว(Prismatic) หรอแผนกรองแสงขาวขน(White Diffuser) เปนตน และในสวนบรเวณพนททตองการความสะอาด เชน หองผาตด หองไอซย หองคลอด เปนตน ควรเลอกใชโคมแบบปด แบบ CLEAN ROOM เพอปองกนฝน และสงสกปรก

ตวอยางการใหแสงสวางหองตรวจคนไข ความสองสวางทเหมาะส าหรบหองตรวจคนไขทวไป คอ อยางนอย 200 ลกซ แตทงนหองพเศษบางหองถาตองการตรวจรกษาทตองใชสายตามาก อาจเพมความสองสวางมากกวานถง 2000 ลกซ โคมไฟฟาในหองตรวจคนไขควรเปนชนดทมแสงบาดตานอย เนองจากคนไขตองนอนและมองไปทเพดาน

การใหแสงสวางหองตรวจคนไขทวไป www.TIEA.net[14]

วงจรแสงสวางสถานพยาบาลกลมท 1 และ 2 ตองมแหลงจายไฟอยางนอย 2 แหลงทตางกน[3]เพอจายใหกบดวงโคม และ 1 ใน 2 วงจรนนจะตองเลอกตอกบแหลงจายระบบนรภย พนททใชส าหรบการรกษาควรตอกบแหลงจายระบบไฟฟานรภยทงหมด ในกรณทางหนภย ตองมดวงโคมเพอเลอกตอกบแหลงจายเพอความปลอดภย อปกรณดวงโคมควรเลอกใชเปนแบบประหยดพลงงาน

ระบบนรภย หมายถงการจายไฟอตโนมตขณะแหลงจายไฟปกตลมเหลว แบงเปน 5 ประเภท

1. ประเภท 0 (ไมมการขาดตอน) 2. ประเภท 0.15 (ขาดตอนสนมาก) 3. ประเภท 0.5 (ขาดตอนสน) ใชกบโคมไฟ บรภณฑไฟฟาทางการแพทย เพอชวยชวต 4. ประเภท 15 (ขาดตอนปานกลาง) 5. ประเภท >15 (ขาดตอนนาน)



ตารางขอแนะน าระดบความสองสวางภายในอาคาร ของสมาคมไฟฟาแสงสวางแหงประเทศไทย[15]

ประเภทของพนทและกจกรรม EmLux UGR L R a(min) หมายเหต

โรงพยาบาล

1. พนทรอรบการรกษา 2. ทางเดนทวไปเวลากลางวน 3. ทางเดนทวไปเวลากลางคน 4. หองพกรกษาผปวยนอก 5. หองท างานแพทย 6. หองพกแพทย

200 200 50 200 500 300

22 22 22 22 19 19

80 80| 80 80| 80 80

ความสองสวางวดทระดบพน

พนทหองพกผปวยใน

1. พนททวไป 2. แสงสวางส าหรบการอานหนงสอ 3. พนทตรวจทวไปในหองพกผปวย 4. พนทตรวจโรคและรกษาโร 5. ความสวางในเวลากลางคน 6. หองน าผปวย 7. พนทตรวจโรคทวไป 8. หองตรวจหและตา 9. พนทตรวจสอบสายตาโดยการอานและดแผน ภาพทางสายตา 10. หองดภาพจากจอภาพของเครอง Scanners 11. หองถายเลอด/เครองรกษาไตเทยม 12. พนทตรวจรกษาโรคผวหนง 13. หองสองกลองตรวจอวยวะภายในรางกาย 14. หองเขาเฝอก 15. หองจายยา 16. หองส าหรบการรกษาโดยการนวดและแผรงส 17. หองพกฟนกอนและหลงผาตด 18. หองผาตด 19. พนทใตโคมผาตด

100 300 300

1,000 5

200 500

1,000 500

50 500 500 300 500 300 300

500

1,000จ าเพาะ

19 19 19 19 19 22 19 16 19

19 19 19 19 19 19 19

80 80 80 80 80 80 90 90 90

80 80 90 80 80 80 80

80 90


ดวงโคม ณ จดตรวจ

ส าหรบพนทมจอคอมพวเตอรใหด TIEA – GD002



Em = 10K – 100K Lux

พนทส ำหรบหองดแลพเศษ ICU (Intensive Care Unit)

1. พนททวไป 2. แสงสวางใชในการตรวจทวไป 3. พนทส าหรบการตรวจรกษา 4. ความสวางส าหรบการเฝาไขกลางคน

100 300

1,000 20

19 19 19 19

90 90 90 90


พนทหองทนตแพทย

1. แสงสวางโดยทวไป 2. แสงสวาง ณ ตวผปวย 3. ใตดวงโคมผาตด 4. แสงสวางส าหรบเปรยบเทยบ สพน 5. พนททดสอบและตรวจสอบส

500 1,000 5,000| 5,000 1,000

19

19

90 90 90 90 90

ไมควรมแสงบาตรตาเลย โคม ณ จดรกษาฅบางกรณอาจสงกวา 5,000 Luxฅ อณหภมสอยางต า 6,000 K

ประเภทของพนทและกจกรรม EmLux UGR L R a(min) หมำยเหต

6. หองคาเชอ 7. หองปลอดเชอ 8. หองชนสตรพลกศพ/หองเกบศพ 9. โตะชนสตรพลกศพ

300 300 750

5,000

22 22 19

80 80 90 90

อาจจะสงกวา 5,000 Lux

- EmLux : ควำมสองสวำงขนต ำโดยเฉลย[14] หมายถง ความสองสวางโดยเฉลยของพนท ทใชท ากจกรรมดงกลาว ในการใชงานตองมคาไมต ากวาคาทก าหนด

ซงคาก าหนดดงกลาว ไมใชคาของการตดตงใหม แตเปนคาทในการใชงานไดจรงแลวจะตองมคาไมต ากวาก าหนด ดงนนผออกแบบจงควรตองเผอการลดลงของแสงจากความสกปรกจากการใชงานโคมไฟ หลอดไฟ จากการลดลงของแสงเมอหลอดเสอมอายการใชงาน จากการลดลงของแสงจากการกนผนงกนหอง (partition) หรอจากกองเอกสารในหอง จากการลดลงของแสงจากการไดรบแรงดนไฟฟาไมสม าเสมอ จากการลดลงของแสงจากการเลอกสเฟอรนเจอร ผนงทดดกลนแสงจากสทบ หรอจากฝนเกาะ และจากการลดลงของแสงจากการขาดการบ ารงรกษา ซงหากผออกแบบไมไดเผอการลดลงของแสง กมกจะท าใหไดความสองสวางต ากวาทมาตรฐานก าหนด

อนงคาดงกลาว เปนคาส าหรบการใชงานของคนทวไป ในกรณทเปนผสงอาย หรอการใชงานพเศษโดยเฉพาะ กจ าเปนตองพจารณาปรบเพมคาความสองสวางใหสงขน ใหเหมาะสมกบลกษณะการใชงาน



- UGRL : Limiting Unified Glare Rating เปนดชนบอกคาระดบความไมสบายตามากทสดทยอมรบไดจากระบบแสงสวาง ณ พนท หรอจดท างาน ซงคาระดบความไมสบายตาหรอ UGR (Unified Glare Rating) สามารถหาไดจากสตรตอไปนโดย Tabular Method (โดยสามารถศกษารายละเอยดเพมเตมไดจากเอกสาร CIE 117 – 1995)

- Ra(min) คำดชนควำมถกตองของสขนต ำ โดยควรเลอกชนดหลอดไฟทใหคาความถกตองของสไมนอยกวาคาทก าหนด

8.2ระบบไฟฟำก ำลง

นยำม

ระบบไฟฟาก าลง หมายถง ระบบไฟฟาทรบก าลงไฟฟาจากระบบจ าหนายแรงดนสง และลดแรงดนเปนแรงดนต า เพอจายก าลงไฟฟาใหกบบรภณฑไฟฟา

รำยละเอยด

ระบบไฟฟาก าลง ในทนเปนการรบก าลงไฟฟาจากระบบจ าหนายแรงดนสงของการไฟฟาสวนทองถน ขนาด 22KV 24KV และ 33KV เปนตน และลดแรงดนลงเปนแรงดนต าขนาด 230/400V ส าหรบไฟฟาสวนภมภาค และ 240/416V ส าหรบการไฟฟานครหลวง โดยผานทางหมอแปลงไฟฟา แลวสงจายก าลงไฟฟาใหกบบรภณฑไฟฟาตอไป นอกจากนยงจะตองจดเตรยมแยกก าลงไฟฟาใหกบเครองมอเฉพาะทใชในทางการแพทย เชน อปกรณเครองมอแพทยทวไป เครองเอกซเรย เปนตน ในการจายก าลงไฟฟาใหกบบรภณฑไฟฟา ตองตดตงอปกรณปองกนเปนไปตามหลกวศวกรรม และกระแสไฟฟาตองมความเพยงพอ เหมาะสมกบโหลดทใชงาน สามารถรองรบโหลดทเพมขนในอนาคตได ระบบตองสามารถใชงานไดอยางตอเนอง สะดวก ปลอดภย ถกตองตามมาตรฐาน และหลกวศวกรรม



AV = แหลงจายไฟฟาปกต (Normal power supply source)

SV = แหลงจายไฟฟาส ารองนรภย (Safety power supply source)

HV = แผงเมนประธาน (Main distribution board)

ภาพตวอยางการสงจายระบบไฟฟาก าลง

ภาพตวอยางการสงจายระบบไฟฟาก าลงในโรงพยาบาลขนาดใหญ

ขอก าหนดทวไปส าหรบแหลงจายไฟ เพอความปลอดภยของสถานพยาบาลกลม 1 และกลม 2[3]

- ในสถานพยาบาลการจายไฟฟาจ าเปนตองมไฟฟาส ารอง ในกรณแหลงจายไฟปกตลมเหลว ตองมการจายพลงงานใหกบบรภณฑไดอยางตอเนองเพยงพอในระยะเวลาทก าหนด และคาบเวลาการสบเปลยนอยภายในเวลาทก าหนด

- ถาแรงดนไฟฟาในแผงจายไฟประธาน มแรงดนในเสนใดหรอหลายเสนตกเกนกวา 10 % จากแรงดนทระบ แหลงจายไฟฟาส ารองตองท างานโดยอตโนมต



- การถายโอนไฟฟา ควรท างานหลงจากการหนวงเวลา เพอรอการสบเปลยนอตโนมตของออโตเมตก ทรานเฟอรสวทตทางดานแหลงจายไฟ (ชวงขาดของการจายไฟในเวลาสน)

- เคเบลทตอถงกนระหวางแตละสวนประกอบกน สวนประกอบยอยของแหลงจายระบบไฟฟานรภย ตองแยกตางหากจากการเดนสายของอปกรณทวไป วงจรทตอแหลงจายระบบไฟฟานรภย กบแผงบรภณฑประธานใหถอวาเปนวงจรนรภย

- เตารบทรบไฟฟาจากแหลงจายระบบไฟฟานรภย ตองสามารถระบได เชน เตารบไฟฟาทตอจากเครองก าเนดไฟฟาใชสแดง และเตารบไฟฟาทตอจาก UPS ใชสเหลอง เปนตน

- เตารบไฟฟาในกลม 1 และกลม 2 ทใชส าหรบการรกษาทวไป วงจรของเตารบไฟฟาตองมอปกรณปองกนกระแสไฟรวลงดน(RCD) ยกเวนเตารบไฟฟาทมการใชบรภณฑไฟฟากบคนไข อนไดแก หองผาตด เกยวกบหวใจ และการบ าบดทางชวตจะตองใชระบบไฟฟา IT เพอใชในทางการแพทยเทานน ซงถาบรภณฑไฟฟาดงกลาวขาดการจายไฟฟาอยางตอเนองจะสงผลอนตรายตอคนไข

- เตารบไฟฟาหรอวงจรไฟฟาภายนอกอาคาร ตองมอปกรณปองกนกระแสไฟรวลงดน(RCD) เปนไปตามมาตรฐานการตดตงทางไฟฟาส าหรบประเทศไทย

8.3 ระบบไฟฟำส ำรอง

นยาม

ระบบไฟฟาส ารอง หมายถงแหลงจายระบบไฟฟาส ารอง ใชส าหรบทดแทนการจายก าล งไฟฟาในกรณฉกเฉน หรอแหลงจายก าลงไฟฟาจากการไฟฟาขดของ ลมเหลว เพอใหมไฟฟาใชอยางตอเนอง และปลอดภยสงสด

รายละเอยด

ระบบไฟฟาส ารองตดตงเพอใชทดแทนการจายก าลงไฟฟา เมอระบบไฟฟาพนฐานของการไฟฟาสวนทองถนขดของ โดยจะตองจายก าลงไฟฟาใหกบพนทท ใชส าหรบการบรการ และใชในการรกษาพยาบาลอยางตอเนองเปนอยางนอยในสดสวนทเหมาะสม เพอจายใหกบอปกรณระบบตางๆ ดงน[3]

- โคมไฟส ารองฉกเฉน ส าหรบทางหนไฟ - โคมไฟปายทางออกฉกเฉน - อปกรณปองกนและควบคม (switchgear and controlgear) ส าหรบชดเครอง

ก าเนดไฟฟาฉกเฉน และแผงบรภณฑประธานแรงต า (มลลแอมแปร in distribution board) ของระบบการจายไฟฟาหลก และระบบไฟฟานรภย

- หองทมความส าคญยง (essential) ตอการใหบรการ ตองมโคมไฟแสงสวางอยางนอยหนงโคมทรบไฟฟาจากระบบไฟฟานรภย

- หองส าหรบบรเวณสถานพยาบาล กลม ท 1 ตองมโคมไฟแสงสวางอยางนอยหนงโคมทรบไฟฟาจากระบบไฟฟานรภย



- หองส าหรบบรเวณสถานพยาบาล กลมท 2 ตองมโคมไฟแสงสวางอยางนอยรอยละ 50 ของจ านวนโคมไฟทงหมดทรบไฟฟาจากระบบไฟฟานรภย

- แสงสวาง,เตารบไฟฟา และเครองปรบอากาศบางสวนในพนทบรเวณท างานและรกษาพยาบาลอยางตอเนอง

- อปกรณไฟฟาส าหรบการรกษาพยาบาลอยางตอเนอง และชวยชวต เชนอปกรณไฟฟาทางการแพทยกลม 2 (ระบบ IT) และอปกรณระบบกาซทางการแพทย เปนตน

- อปกรณไฟฟาทใชส าหรบความปลอดภยในอาคาร เปนไปตามมาตรฐาน และ พรบ.ควบคมอาคาร เชน ลฟตดบเพลง , ปมดบเพลง , อปกรณระบบระบายควน เปนตน

ตวอยางอปกรณไฟฟาส ารอง เชน เครองก าเนดไฟฟา หรอ UPS (Uninterruptible Power Supply) เปนตน ซงมความส าคญส าหรบการรกษาผปวยวกฤต และผปวยทก าลงอยในหองผาตด โดยตองใชระบบไฟฟาอยางตอเนอง เพอชวยชวตผปวย

เครองก าเนดไฟฟา ใชทดแทนเมอระบบไฟฟาพนฐานของการไฟฟาสวนทองถนขดของ ระบบตองท าการจายกระแสไฟฟาไดภายในเวลาไมเกน 10 วนาท นบจากไฟฟาขดของ อปกรณประกอบไปดวย

- ชดเครองก าเนดไฟฟา (Alternator) - ชดเครองยนต (Engine) - ทอไอเสย Silencer และอปกรณลดความดงของเสยง - ถงน ามนเชอเพลง (Oil Tank) - แผงควบคมเครองก าเนดไฟฟา (Control Panel) - อปกรณประกอบการตดตงเครองก าเนดไฟฟา (Material of Construction)

UPS (Uninterruptible Power Supply) จะตองเปนแบบ True Online Double Conversion Design ,Pure Sine Wave และมแบตเตอรส ารองจายกระแสไฟฟาไมนอยกวา 10 นาท หนาทหลกของ UPS จะท าการจายกระแสไฟฟาใหกบอปกรณทางการแพทยทส าคญ และส าหรบวงจรชวยชวต ซงไมสามารถหยดจายกระแสไฟได และมการใชอยางตอเนอง อปกรณประกอบดวย

- ชดแปลงกระแสไฟฟาสลบเปนกระแสไฟตรง - ชดแปลงกระแสไฟตรงเปนกระแสไฟฟาสลบ - แบตเตอรส ารอง

8.4ระบบไฟฟำแสงสวำงฉกเฉน และโคมไฟฟำปำยทำงออกฉกเฉน

นยาม

ระบบไฟฟาแสงสวางฉกเฉน[4] หมายถงการใหแสงสวางเมอแหลงจายไฟฟาปกตลมเหลว รวมถงการใหแสงสวางเพอการหนภย(Escape Lighting) และการใหแสงสวางส ารอง(Standby Lighting) โคมไฟฟาปายทางออกฉกเฉน[4] หมายถงโคมไฟฟาทมแหลงจายไฟฟาส ารองจากแบตเตอร เพอใหความสวางกบปายทางออก




ระบบไฟฟาแสงสวางฉกเฉน รายละเอยดคณสมบต และการตดตง ใหยดถอเปนไปตามมาตรฐานระบบไฟฟาแสงสวางฉกเฉนและโคมไฟฟาปายทางออกฉกเฉนของ วสท.

การใหแสงสวางเพอการหนไฟ[4] เพอใหเหนทางหนไฟชดเจนปลอดภย และเพอใหเหนอปกรณแจงเหตดวยมอ และอปกรณผจญเพลงทตดตงไดชดเจน การใหแสงสวางเพอการหนไฟไมไดมไวเพอใหแสงสวางเฉพาะเมอระบบจายไฟฟาปกตทงระบบลมเหลวแตเพยงอยางเดยว แตมไวใหแสงสวางเมอมความลมเหลวของการจายไฟในพนทนนๆดวย ชวงเวลาการสองสวางเพอการหนไฟตองไมนอยกวา 180 นาท[4] และชวงเวลาการสองสวางส ารองทไมใชส าหรบหนไฟตองไมนอยกวา 120 นาท[4]

การใหแสงสวางฉกเฉนตองมแหลงจายไฟอสระทไมขนกบแหลงจายไฟแสงสวางปกต และไมอนญาตใหใชเครองก าเนดไฟฟาเปนแหลงจายไฟใหกบโคมไฟฟาฉกเฉน และตองใชวงจรไฟฟาจากวงจรไฟฟาแสงสวางของในพนทนนๆ การตดตงดวงโคมไฟฟาฉกเฉนตองตดตงสงจากพนไมนอยกวา 2 เมตร โดยวดจากพนถงดานลางของโคม กรณตดตงต ากวา 2 เมตร จะตองไมกดขวางเสนทางหนไฟ

การเดนสายไฟฟาส าหรบโคมไฟตอพวง และมแหลงจายไฟสวนกลาง วงจรไฟฟาทจายใหกบโคมไฟฟาฉกเฉนจะตองแยกอสระจากอปกรณไฟฟาอนๆ และสายไฟฟาทใชจะตองเปนสายทนไฟตดตงในชองเดนสาย

โคมไฟฟาปายทางออกฉกเฉน รายละเอยดคณสมบต และการตดตง ใหยดถอเปนไปตามมาตรฐานระบบไฟฟาแสงสวางฉกเฉนและโคมไฟฟาปายทางออกฉกเฉนของ วสท. ระยะหางระหวางปายส าหรบสญลกษณทมความสง 10 เซนตเมตร ตองมระยะไมเกน 24 เมตร และใหตดตงเพมเตมดานบนทจดทางเลยวทางแยกและเหนอประตทางออกสดทายดวย

ควรตดตงปายทางออกดานลางเปนปายเสรม[4] โดยขอบลางของปายสงจากพน 15-20 เซนตเมตร และขอบของปายอยหางจากขอบประตไมนอยกวา 10 เซนตเมตร

ตวอยางรายละเอยดของปายทางออกดานลาง - เปนปายเครองหมายบอกทางเรองแสง (Photoluminescent Escape Sign) สามารถ

สะสมแสงรอบตวและเรองแสงไดโดยไมพงพาไฟฟา โดยตดตงทกต าแหนงประตเสนทางหนไฟ ทกทางแยกทางเลยว และแนวเสนทางหนไฟทกระยะ 24 เมตร

- เปนวสดเรองแสงผลตจาก หนธรรมชาต ไมม Radio Active ไมมสวนผสมของฟอสฟอรส และไมลามไฟ (Fire Retandant B2) โดยพมพวสดเรองแสงเคลอบตดแนนบนแผนอลมนม โดยเรองแสงบรเวณสญลกษณ เพอการมองเหนทชดเจน

- คาความสวางเปนไปตามมาตรฐาน DIN67510 (Longtime Afterglowing Pigments and Products) อยในระดบ Class C โดยมคาความสองสวาง 150 mcd/m2 ทนาทท 10 และ 22 mcd/m2 ทนาทท 60



รปแบบสญลกษณมขนาด 150 x 300 mm

8.5 ระบบแจงเหตเพลงไหม

นยำม

ระบบแจงเหตเพลงไหม หมายถงสญญาณทใชแจงเหตในกรณทเกดเพลงไหม


ระบบแจงเหตเพลงไหม ใชกบอาคารเพอเตอนภยในเรองไฟไหม ปองกนชวต และทรพยสน ขอก าหนดการตดตงทวไปใหเปนไปตาม กฎ และมาตรฐานแจงเหตเพลงไหมของ วสท. และอปกรณทใชทกชนดเปนไปตามขอบงคบและขอก าหนดของ NFPA การจายไฟใหกบแผงควบคม ใหตอเชอมกบระบบไฟฟาส ารองของอาคารอปกรณหลกประกอบดวย เชน

- แผงควบคม - อปกรณตรวจจบสญญาณควน และความรอน - อปกรณแจงเหต เปนตน

อปกรณแจงเหตจะตองมระดบความดงของเสยงทจดใดๆ ตองไมนอยกวา 60 dB และไมเกน 105 dB ส าหรบในสถานทส าหรบผปวยทมปญหาเกยวกบการไดยน ตองตดตงอปกรณแจงเหตชนดแสงกระพรบสขาวระหวาง 1-2 ครงตอวนาท[5] ระยะหางระหวางอปกรณแจงเหตชนดแสงตองไมเกน 30 เมตร ในสถานพยาบาลบางครงเสยงทใชในการแจงเหตอาจไมเพยงพอ จ าเปนตองตดตงระบบเสยงประกาศเพม ซงระบบจะตองใชเฉพาะกบระบบแจงเหตเพลงไหม[5] การตดตงใหเปนไปตามมาตรฐาน วสท.

อปกรณแจงเหตดวยมอจะตองตดตงในต าแหนงทเหนชดเจน และอยในพนททกทางเขาออก และทางหนไฟ สามารถเขาถงไดสะดวก โดยระยะหางระหวางอปกรณแจงเหตดวยมอไมเกน 60 เมตร(วดตามแนวทางเดน) [5]



แสดงระยะการตดตงอปกรณตรวจจบความรอน (HEAT DETECTOR) E.I.T. Standard[5]

แสดงระยะการตดตงอปกรณตรวจจบควน (SMOKE DETECTOR) E.I.T. Standard[5]

8.6 ระบบโทรศพทอตโนมต

นยาม ระบบโทรศพทอตโนมต หมายถงระบบทใชเพอตดตอสอสารงานตางๆ ของโรงพยาบาล ทงภายใน

และภายนอกอาคาร


ระบบโทรศพทอตโนมตเปนอปกรณเพอใชส าหรบตดตอสอสารงานตางๆ ของโรงพยาบาล ทงภายใน และภายนอกอาคาร ซงรวมถงแบบมสาย และไรสาย ในปจจบนระบบโทรศพทแบบ IP PABX ซงเปนระบบทถกออกแบบใหใชรวมกบระบบ NET WORK ได และสามารถรองรบเทคโนโลยในอนาคต เปนทนยมใชกนอยางกวางขวางมากขน ระบบโทรศพทมอปกรณหลกประกอบดวย เชน

- ตสาขาโทรศพทอตโนมต - แผงกระจายสาย(ต TTB , ต MDF) - เครองโทรศพท - อปกรณรบสงสญญาณ เปนตน



แผงกระจายสาย (Main Distribution Frame : MDF) ตองสามารถแยกออกไดสองตอน ตอนทหนงใชพกสายทงหมดทมาจากตสาขาและอปกรณท เกยวของ สวนตอนทสองใชพกสายทมาจากเครองโทรศพทภายใน และสายจากองคการโทรศพทฯ

แผงกระจายสายตอนทหนงจะตองสามารถเสยบปลก เพอแยกสายออก (DISCONNECT) ไดทกคสาย และมจ านวนตามแบบ แผงกระจายสายตอนทสอง จะตองเปนชนดทสามารถตดตงอปกรณปองกนฟาผาเมอใดกไดทตองการ โดยไมจ าเปนตองเปลยนต าแหนงคสาย และมจ านวนเพยงพอตามแบบ สายภายนอกตองตดตงอปกรณปองกนฟาผาเปนแบบชนดหลอดบรรจแกสสามารถน ากระแสลงดนไดถาแรงดนไฟฟาเกน 230V แผงกระจายสายจะตองเปนชนด MINIATURE กนเนอทตดตงนอยกวาเขาสาย และถอดสาย สามารถท าไดโดยงายโดยเครองมอ หามใชชนดสกร หรอบดกร

กราวดของระบบโทรศพทหามตดตงแบบแยก ใหด าเนนการตอเขากบกราวดของระบบไฟฟาทใกลทสด เพอปองกนการเกดความตางศกย และท าใหแผงควบคมเสยหาย

ระบบโทรศพทไรสาย จ ากดการใชในบางพนททมความส าคญ เชน หองผา ตด ,ICU,CCU เปนตน เพอปองกนการรบกวนของคลนสนามแมเหลกไฟฟา ซงท าใหอปกรณเครองวดท างานผดพลาดได กา รจายไฟใหกบตสาขาโทรศพทอตโนมต ใหตอเชอมกบระบบไฟฟาส ารองของอาคาร 8.7 ระบบเสยงประกำศ

นยาม ระบบเสยงประกาศ หมายถง อปกรณใชเ พอตดตอสอสารงานประชาสมพนธตางๆ ของ

โรงพยาบาล รายละเอยด

ระบบเสยงประกาศ เปนอปกรณใชเพอตดตอสอสารงานประชาสมพนธตางๆ ของโรงพยาบาล ใชในงานประกาศขอมลขาวสาร มเสยงเตอนกอนทจะท าการประกาศ ใชในการเปดเพลง และระบบตองสามารถประกาศเรยกฉกเฉน(OVER RIDE) ได อปกรณประกอบดวย เชน

- POWER CALL SYSTEM - AMPLIFIER - MIXING AMPLIFIER - CD และ TURNER - ไมโครโฟนตงโตะ - ล าโพง เปนตน

8.8 ระบบเรยกพยาบาล

นยาม ระบบเรยกพยาบาล หมายถง อปกรณใชเพอตดตอสอสารระหวางผปวยกบพยาบาล


ระบบเรยกพยาบาลใชเพอส าหรบผปวยทพกอยในหองพก ตองการความชวยเหลอจากพยาบาลอยางฉบพลน มจ านวนโซนเพยงพอกบความตองการ ตองตดตงอปกรณใหครบทกเตยง ผปวยสามญระบบการตดตอควรเปนแบบทางเดยวหรอสองทาง สวนผปวยพเศษ ผปวยแยกโรค ระบบตองสามารถพดตอบโตไดระหวางผปวย และพยาบาล ในหองน ารวมหองน าแยกของคนไขทกหอง และหองน าผพการ จะตองมอปกรณเรยกฉกเฉน เพอใชส าหรบเรยกพยาบาล หนาหองพกจะตองมหลอดไฟแสดงสถานการณเรยก การ



จายไฟใหกบแผงควบคม ใหตอเชอมกบระบบไฟฟาส ารองของอาคาร อปกรณระบบเรยกพยาบาลประกอบดวย เชน

- MASTER STATION ตดตงอยในบรเวณทท างานของพยาบาล เพอใชรบสญญาณเรยกพยาบาล มหลอดไฟแสดงการเรยกพยาบาลพรอมสญญาณเสยง สญญาณเสยงควรมไมนอยกวา 2 แบบ สามารถเลอกได

- WALL UNIT AND HAND SET ตดตงอยทหวเตยงผปวยมปมส าหรบกดเรยกทหวเตยงและมสาย พรอมปมกดเรยกตอมาทเตยงผปวย มหลอดไฟ Confirmation Lamp เพอแสดงการกดเรยก และมทส าหรบใหพยาบาล Reset ระบบใหกลบสสภาวะปกต

- WALL UNIT AND PEAR PUSH BUTTON ตดตงอยทหวเตยงผปวยและมสายพรอมปมกดเรยกตอมาทเตยงผปวย

- CORRIDOR LAMP เปนหลอดไฟแสดงการกดเรยกพยาบาล ตดตงอยหนาหองผปวย ในกรณกดเรยกหลอดไฟจะแสดงสถานะตามสภาวะการใชงานไดไมนอยกวา 2 สถานะ

- EMERGENCY CALL ตดตงในจดท Wall Unit ไมสามารถตดตงไดอยางเหมาะสม เชน หองอาบน า หองสขา มสายตอสายหอยลงมา พรอมทจบดง

- RESET UNIT ตดตงอยในหองผปวยท าหนาทยกเลกการท างานในกรณทผปวยกดเรยกเฉพาะใน หองน า

- อปกรณเสรมอนๆ เชน อปกรณตรวจจบสญญาณจากการเปา หรอสมผสอยางแผวเบา เปนตน

8.9 ระบบเสาอากาศโทรทศนรวม นยาม ระบบเสาอากาศโทรทศนรวม หมายถง อปกรณรบสญญาณทวรวม และกระจายสญญาณไปย เตารบตามจดตาง ๆ เพอใชส าหรบการรบชม ขอมล ขาวสาร เปนตน


ระบบเสาอากาศโทรทศนรวมปจจบนไดมการสงสญญาณแบบดจตอล เปนอปกรณรบสญญาณทวรวม เชน ชองทวดจตอลพนฐาน และจานดาวเทยม กระจายสญญาณไปยงเตารบตามจดตาง ๆ เพอใชส าหรบการรบชม ขอมล ขาวสาร ในพนทโถงพกคอยสวนรวม ทพกแพทยพยาบาล และทท างาน อปกรณในระบบ ประกอบดวย เชน

- จานดาวเทยม - เสาอากาศรบสญญาณ - ชดขยายสญญาณ (HEAD END EQUIPMENT) - ชดแยก และกระจายสญญาณ - เตาเสยบจายสญญาณ เปนตน

8.10 ระบบสอสารดวยความเรวสง นยาม ระบบสอสารดวยความเรวสง เปนกระบวนการถายทอดหรอแลกเปลยนขาวสารระหวางผสงกบผรบ โดยผานทางระบบเครอขายคอมพวเตอร



รายละเอยด ระบบสอสารดวยความเรวสง เปนการเชอมตอระบบเครอขายคอมพวเตอรถงกน ภายในพนทใกล

ๆ กน ออกแบบมาเพอใหบรการแลกเปลยนขาวสารกน ในสวนตางๆ ขององคกรในบรเวณทไมไกลกนมาก เชนอยในอาคารเดยวกน ระหวางชนอาคาร สามารถดแลไดเอง โดยไมตองใชระบบสอสารขอมลแบบอน ในพนทควรม 1 จด/โตะท างาน การจายไฟใหกบระบบ ใหตอเชอมกบระบบไฟฟาส ารองของอาคาร การตดตงอปกรณประกอบดวย เชน

- คอมพวเตอร - Switch/Hub - Access Point - สายน าสญญาณ เปนตน

8.11 ระบบทววงจรปด

นยาม ระบบทววงจรปดหมายถง ระบบการบนทกภาพเคลอนไหวดวยกลองวงจรปด ซงเปนระบบส าหรบใช

เพอการรกษาความปลอดภย

รายละเอยด ระบบทววงจรปดเปนการบนทกภาพเคลอนไหวดวยกลองวงจรปด ซงเปนระบบส าหรบใชเพอการรกษา

ความปลอดภย ตดตงกลองตรงจดบรเวณในลฟต โถงหนาลฟต โถงบนได ประตโถงทางเขา-ออก หองการเงน เปนตน การจายไฟใหกบแผงควบคม ใหตอเชอมกบระบบไฟฟาส ารองของอาคาร อปกรณประกอบดวย เชน

- กลอง - จอภาพ - เครองบนทกภาพ เปนตน

8.12 ระบบควบคมการเขาออก

นยาม ระบบ Access Control เปนระบบทควบคมการเขา หรอ ออก อตโนมต เพอปองกนและควบคมการ

เขาถงในสถานทเฉพาะทตองการความปลอดภย


ระบบ Access Control เปนระบบทควบคมการเขา หรอ ออก อตโนมต โดยจ าเปนตองใชรหส ขอมล เพอการเขาถง เชน KEY CARD และการสแกนนวมอ จดบรเวณตดตงตรงประตโถงทางเขา-ออก ในพนทท างาน หองการเงน เปนตน

แบบ KEY CARD อปกรณจะประกอบดวย 5 สวน หลกคอ สวนควบคมการท างาน(Controller) ,สวนของหวอาน (Reader),สวนของกลอนประตไฟฟา(Electro Magnetic Lock),สวนของ Exit Switch และสวนของบตร โดยเครองควบคมจะอานขอมล หากขอมลถกตอง กจะสงค าสงใหอปกรณอนๆท างาน สามารเขาถงได การจายไฟใหกบแผงควบคม ใหตอเชอมกบระบบไฟฟาส ารองของอาคาร



8.13 ระบบปองกนฟำผำ

นยาม ระบบปองกนฟาผา เปนการตดตงตวน าลอฟา ตวน าลงดน และรากสายดน เพอลดความเสยงตอความเสยหายทเกดจากฟาผาได

รายละเอยด ระบบปองกนฟาผา เปนการตดตงตวน าลอฟา ตวน าลงดน และรากสายดน เพอปองกนอนตราย

จากฟาผา ซงจะท าใหอปกรณ สงปลกสรางเสยหายและเกดไฟไหมได วธการตดตงเปนไปตามมาตรฐานการปองกนฟาผาส าหรบสงปลกสรางของ วสท.

8.14 ระบบปองกนแรงดน และกระแสเกนภายในอาคาร

นยาม เปนการตดตงอปกรณปองกนแรงดนและกระแสเกนภายในอาคาร ทเกดจากปจจยภายนอก เชน

ฟาผา,สวทชชง,การลดวงจร เปนตน


มการตดตงอปกรณปองกนแรงดน และกระแสเกนภายในอาคารทแผงจายไฟฟาหลก(ต MDB) ,แผงควบคมไฟ,อปกรณไฟฟาอนๆ ตามความเหมาะสม เพอปองกนแรงดน และกระแสไฟเกนทเกดจากปจจยภายนอก เชน ฟาผา,สวทชชง,การลดวงจร เปนตน ในบางกรณใหตดตงอปกรณปองกนแรงดน และกระแสเกนทระหวางจดตอเชอมของรากสายดนของระบบไฟฟาก าลง และระบบไฟฟาสอสาร เพอใหเปนไปตามมาตรฐานการตดตงระบบสายดนและปองกนการรบกวนในระบบสอสาร

ตารางคาพารามเตอรและระดบการปองกนกระแสเกนทเกดจากฟาผา



ตวอยางรปคลนความสมพนธของกระแสไฟฟาตอเวลาขณะเกดกระแสเกนชวขณะ

อปกรณปองกนแรงดน และกระแสเกน ใหตดตงปองกนทสายเสนไฟ(LINE) และทสายนวตรอน(NEUTRAL) เปนไปตามมาตรฐาน IEC 1024-1,IEC1312-1,VDE 0675

8.15 ระบบการตอลงดน นยาม ระบบการตอลงดน หมายถงการตอลงดนของระบบไฟฟา และโครงสรางของอปกรณในสวนทไมมกระแสไฟฟาไหล ทเปนโลหะ รำยละเอยด การตอลงดนของระบบไฟฟา เปนการตอสวนหนงสวนใดของระบบไฟฟาทมกระแสไหลผานลงดน ในทน หมายถงการตอจดนวตรอนลงดนนนเอง ซงมการตอไดหลายรปแบบ ขนกบความเหมาะสม และความปลอดภย ส าหรบอาคารสถานพยาบาลโรงพยาบาล จะเปนการตอแบบ TN-S ,TT, IT และไมอนญาตใหใชระบบ TN-C[3]

ตารางสญลกษณระบบการตอลงดน[8]

สญลกษณ รายละเอยด

ตวน ำนวตรอน

ตวน ำปองกน

ตวน ำปองกนและตวน ำนวตรอน



ตาราง ความหมายของตวอกษร[8]

อกษรตวแรก อกษรตวทสอง อกษรตวทสาม

การตอกบนวตรอน การตอกบบรภณฑ ชนดของสายดน(กราวด) หรอ PE ,สายนวตรอน

T= นวตรอนตอลงดน

I= นวตรอนไมตอลง

ดน

T= สวนน ากระแสทเปดโลงตอลงดน

N= สวนน ากระแสทเปดโลงตอนวตรอน

C= นวตรอนและสายดน

ใชปองกนรวมกน (PEN)

S= นวตรอนและสายดนแยกกน

TN, TT, IT TN-C หรอ TN-S

การตอลงดนของโครงสรางของอปกรณในสวนทไมมกระแสไฟฟาไหล ทเปนโลหะ เปนการเชอมตอโครงสรางของอปกรณในสวนทไมมกระแสไฟฟาไหล ทเปนโลหะลงดน วตถประสงค

เพอลดอนตรายจากกระแสไฟฟารว เพอลดความเสยหายทจะเกดขนกบอปกรณ

มาตรฐาน IEC ไดมการก าหนดโคดทจะใชกบระบบจ าหนาย ซงสมพนธกบดนและสวนหอหมหรอตวน าในทเปดโลง (Exposed Conductive Part) ทงหมดกบดน โดยโคดดงกลาวจะพจารณาไดจาก

• ตวอกษรตวแรก หมายถง ความสมพนธของระบบจ าหนายกบดน

T คอ ตอลงดนโดยตรง I คอ สวนตวน าทงหมดของระบบ ไมมการตอลงดน

• ตวอกษรตวสอง หมายถง ความสมพนธของสวนหอหมทงหมดกบดน

T คอ การตอสวนหอหมทงหมดลงดน N คอ ในความหมายของระบบไฟฟา กระแสสลบ คอการตอสวนหอหมทงหมดกบจด นวตรอน

• ตวอกษรยอย หมายถง สายนวตรอนกบสายกราวด

S คอ สายตวน าปองกน (สายกราวด) เดนแยกจากนวตรอน C คอ สายนวตรอนและสายกราวดทใชรวมกน หรอสาย PEN PE คอ ตวน าปองกน (สายกราวด)



การตอลงดนของวงจร และระบบไฟฟากระแสสลบ[2] 1. วงจรและระบบไฟฟากระแสสลบทตองตอลงดน

1.1 ระบบไฟฟาท มระดบแรงดนนอยกวา 50 โวลต ซงท างานทระดบแรงดนนอยกวา 50 โวลต ตองตอลงดนเมอ

- แรงดนทไดรบไฟจากหมอแปลง ซงมแหลงจายไฟแรงดนเกน 150 โวลต - หมอแปลงไดรบจากไฟแหลงจายไฟทไมมการตอลงดน - ตวน าแรงดนต า ตดตงแบบสายเหนอดนนอกอาคาร

1.2 ระบบไฟฟาทมระดบแรงดนตงแต 50 โวลต ขนไป มาตรฐานการตดตงทางไฟฟาส าหรบประเทศไทย ก าหนดใหวงจร และระบบไฟฟากระแสสลบ ตามทก าหนดไวตองตอลงดน สวนของวงจร และระบบอนนอกจากนอาจตอลงดนกได

- ระบบไฟฟาทมระดบแรงดนตงแต 50 โวลต แตไมถง 1,000 โวลต ตองตอลงดน เมอมสภาพตามขอใดขอหนงดงตอไปน - เปนระบบ 3 เฟส 4 สาย และตวน านวตรอนเปนสายวงจรดวย

- เปนระบบ 3 เฟส 4 สาย และจดกงกลางของเฟสใดเฟสหนง ใชเปนสายวงจรดวย - เปนระบบ 1 เฟส 3 สาย หรอระบบ 1 เฟส 2 สาย - เปนระบบ 3 เฟส 3 สาย - วงจรและระบบไฟฟาทมระดบแรงดนตงแต 1,000 โวลต ขนไปถาจายไฟให บรภณฑไฟฟาชนดเคลอนทไดจะตองตอลงดน แตถาจายไฟใหบรภณฑไฟฟาอนๆ อนญาตใหตอลงดนไดแตตองไมขดกบขอก าหนดขออนๆ ยกเวนระบบทมตวจายแยกตางหาก (separately derived systems) โดยเฉพาะระบบไฟฟาทรบพลงงานจากเครองก าเนดไฟฟา หมอแปลงไฟฟาคอนเวอรเตอร ทมขดลวดซงมจดประสงคเพอจายไฟฟาพเศษ และไมมการตอทางไฟฟากบวงจรระบบอน ไมบงคบใหตอลงดน ดงภาพขางลาง

ภาพการตอลงดนของระบบไฟฟาทมระดบแรงดนตงแต 50 โวลต แตไมถง 1000 โวลต[10]



2.วงจรและระบบไฟฟากระแสสลบทหามตอลงดน มาตรฐานการตดตงทางไฟฟาส าหรบประเทศไทย ก าหนดใหวงจรและระบบไฟฟาทหามตอลงดน(ระบบ IT : Isolated Ground) มดงน

- “วงจรของปนจนทใชงานอยเหนอวสดเสนใยทอาจลกไหมได ซงอยในบรเวณอนตราย” เพราะการตอลงดนอาจเกดประกายไฟจากการลดวงจรลงดน และประกายไฟอาจเปนสาเหตให เกดการลกไหม

- “วงจรในสถานทดแลสขภาพ (health care facilities)” ในบางพนทของโรงพยาบาลซงตองใชระบบไฟฟาทไมตอลงดน เชน หองผาตด โดยปกตระบบนจะจายไฟผานหมอแปลงชนดแยกขดลวด ระบบไฟฟาทหามตอลงดนน บรภณฑไฟฟาของระบบไฟฟาดงกลาวยงคงตองตอลงดนเพอความปลอดภย

2. ตวน าทตองมการตอลงดนของระบบไฟฟากระแสสลบ“ส าหรบระบบไฟฟากระแสสลบทใชภายในอาคาร สายตวน าของระบบตองมการตอลงดนตวน าทมการตอลงดนตองมการก าหนด ส หรอท าเครองหมาย การตอลงดนตองท าตามขอใดขอหนง ดงน

- ระบบ 1 เฟส 2 สาย ก าหนดให ตวน านวตรอนเปนสายทตอลงดน - ระบบ 1 เฟส 3 สาย ก าหนดให ตวน านวตรอนเปนสายทตอลงดน - ระบบ 3 เฟส 3 สาย ก าหนดให สายตวน าเสนใดเสนหนงตอลงดน - ระบบ 3 เฟส 4 สาย ก าหนดให ตวน านวตรอนเปนสายทตอลงดน

3. การตอนวตรอนลงดนของระบบไฟฟา จ าแนกออกได เปน 3 ชนด ไดแก - การตอลงดนโดยตรง (solidly grounded) หมายถง การตอนวตรอนลงดนดวยตวน าลง

ดนโดยตรงไมมคาอมพแดนซ ท าใหกระแสลดวงจรไหลไดเตมท ซงตรงขามกบระบบไมตอลงดน แตพบวาแรงดนของเฟสทไมไดเกดการลดวงจรไมเพมขนเมอเทยบกบดน ดงนนในกรณของอตสาหกรรมขนาดใหญ อาจจ าเปนตองมการจ ากดขนาดกระแสลดวงจรลงดนนนดวย

- การตอลงดนผานอมพแดนซต า (low impedance grounded) หมายถง การตอนวตรอนลงดนผานอมพแดนซ รวมถงคาความตานทานต า เพอจ ากดขนาดกระแสลดวงจรลงดน (fault current) ท าใหระบบปองกน และรเลย ท างานไดอยางมประสทธภาพ และเหมาะสม ไมเกนพกดขนาดอปกรณปองกน รวมทงชวยไมท าใหเกดแรงดนเกน สงเกนก าหนด

- การตอลงดนผานอมพแดนซสง (high impedance grounded) หมายถง การตอนวตรอนลงดนผานคาอมพแดนซ รวมถงคาความตานทานทตอบสนองกบการเกดกระแสเหนยวน าจากคาความจไฟฟาของสายเฟส

ในระบบแรงสง และท าใหสามารถจ ากดกระแสลดวงจรลงไดอก และท าใหระบบปองกน การตงคารเลย ควบคมแรงดนเกน และกระแสลดวงจรท างานไดอยางมประสทธภาพ และเหมาะสมยงขน และสามารถปรบใชงานใหระบบยงท างานไดบางสวน และลดเวลาการตดวงจรลงอก

4. สวนประกอบของการตอลงดน การตอลงดนมสวนประกอบทส าคญ ดงรป[10]



ภาพสวนประกอบของการตอลงดน[10]

4. หลกดน หรอระบบหลกดน หมายถง ตวน าหรอกลมตวน าทสมผสกบดนอยางสนท เพอ วตถประสงค ในการตอกบดน

5. สายตอหลกดน หมายถง ตวน าทใช ตอหลกดนกบตวน า ส าหรบตอลงดนของบรภณฑ และ/หรอกบตวน าทมการตอลงดนของวงจรทบรภณฑประธาน หรอทแหลงจายไฟของระบบจายแยกตางหาก สายตอหลกดนในรป เปนสายตวน าทตอระหวางหลกดนกบบสนวตรอน

6. สายทมการตอลงดน หมายถง สายของวงจรไฟฟาทมสวนหนงสวนใดตอถงดนอยางตงใจ ในกรณทเกดกระแสลดวงจร สายทมการตอลงดนจะท าหนาทเปนสายดนของอปกรณดวย เพอน ากระแสลดวงจรกลบไปยงแหลงจายไฟในระบบไฟฟา โดยทวไปสายทมการตอลงดน คอสายนวตรอน แตไมจ าเปนตองเปนสายนวตรอนเสมอไป ระบบการตอลงดน 1. ระบบ TN-S

ภาพแสดงระบบ TN-S (3 Phase 4 Wire)



ระบบ TN-S (3 Phase 4 Wire) ประกอบดวย 3 สวน คอสายเฟส , สายนวตรอน และสายกราวด ในวงจรสามเฟสจะมสายเมนจายไฟฟารวมเปนทงหมด 5 เสน ประกอบดวยสายเฟส 3 เสน สายนวตรอน 1 เสน และสายกราวด 1 เสน ทเมนประธานต M.D.B. ของอาคารจะมการตอถงกน (Bonding) ระหวางบารตวน านวตรอนกบบารกราวด ซงเปนไปตาม Section 250-23 ในคมอ NEC สวนการดงสายจากต MDB ไปจายใหกบอปกรณไฟฟา หรอจายไปยงตจายไฟฟายอยตวอนๆ (Load Center) จะมการดงสายออกไป 3 สวนดวยเชนกน ไดแกสายเฟส สายนวตรอน และสายกราวด

ภาพแสดงระบบ TN-S (1 Phase 2 Wire)

ระบบ TN-S (1 Phase 2 Wire) ระบบจะท าการเดนสายคลายกบระบบสามเฟส จะแตกตางกนตรงจ านวนเฟสเทานน ในระบบ TN-S การตอถงกน (Bonding) ระหวางกราวดกบนวตรอนในอาคาร สามารถกระท าไดทต M.D.B. เทานน หามมใหมการตอถงกน (Bonding) ทตจายไฟฟายอยหรอเครองมอ-อปกรณไฟฟาโดยเดดขาด เพราะจะท าใหเกดกระแสไหลวนขนในระบบ จะเปรยบเสมอนกบการตอสายนวตรอนขนานกบสายกราวด ท าใหเกดการแบงไหลของกระแสเมอเกดการลดวงจร หรอรวลงดน มผลท าใหอปกรณไฟฟาท างานผดพลาด อาจท าใหอปกรณปองกนไมปลดวงจรได และตรวจสอบไดยาก นอกเหนอไปจากการหามตอถงกนดงกลาวแลว อกเรองหนงซงถอวาไมควรจะปฏบตเปนอยางยงนนกคอ การตดตงกราวดอเลกโตรดหรอหลกดนแยก ขนมารองรบเครองมอ-อปกรณไฟฟาตางหากโดยไมไดเชอมตอเขากบระบบกราวดของระบบ เพราะจะท าใหเกดปญหาในเรองของความตางศกยไฟฟาปรากฏทระบบกราวด (Ground Potential Rise หรอ Earth Potential Rise) และจะท าใหเกดอนตรายจากกระแสไฟฟาดด เนองจากเวลามกระแสไฟฟารวลงกราวด อปกรณปองกนไมสามารถตดวงจรได เพราะการใชหลกดนแยกเปนการไปเพมคาอมพแดนซใหกบวงจร



2.ระบบ TN-C

ภาพแสดงระบบ TN-C (3 Phase 4 Wire)

ระบบ TN-C (3 Phase 4 Wire) ประกอบดวย 2 สวน คอ สายเฟส และ สายนวตรอน & สายกราวด(ใชรวมกน) ในวงจรสามเฟส จะมสายเมนจายไฟฟารวมเปนทงหมด 4 เสน ประกอบดวยสายเฟส 3 เสน สายนวตรอน และกราวด (ใชรวมกน) 1 เสน สายกราวด และสายนวตรอนในระบบของอปกรณจะตอเชอมเขาดวยกน

ระบบนไมอนญาตใหใชในอาคารโรงพยาบาล เนองจากจะท าใหเกดกระแสไหลวน (Stray Current) ขนในระบบ ดงรปขางลาง

ภาพแสดงการเกด Stray Current



ภาพแสดงการเกด Stray Current

กระแสไหลวนทเกดขนจะไหลในสายนวตรอน และโครงสรางของอาคาร และสรางสนามแมเหลกขน ท าใหเกดสญญาณรบกวนการท างานของอปกรณ บรภณฑทางการแพทย สงผลใหการท างานเกดความผดพลาด

3.ระบบ TT

รปแสดงระบบ TT (3 Phase 4 Wire)



ระบบ TT (3 Phase 4 Wire) ประกอบดวย 2 สวน คอ สายเฟส, สายนวตรอน สวนสายกราวดของระบบกบกราวดของอปกรณจะตอถงกนโดยผานทางพนดน ในวงจรสามเฟสจะมสายเมนจายไฟฟารวมเปนทงหมด 4 เสน ประกอบดวยสายเฟส 3 เสน สายนวตรอน 1 เสน

ภาพแสดงระบบ TT (1 Phase 2 Wire)

ระบบ TT (1 Phase 2 Wire) ระบบจะท าการเดนสายคลายกบระบบสามเฟส จะแตกตางกนตรงจ านวนเฟสเทานน

2.ระบบ IT

ภาพแสดงระบบ IT (3 Phase 4 Wire)



ระบบ IT (3 Phase 4 Wire) ประกอบดวย 2 สวน คอ สายเฟส, สายนวตรอน ระบบไมมสายไฟตอลงดน กราวดของอปกรณจะแยกไมตอถงกน ในวงจรสามเฟสจะมสายเมนจายไฟฟารวมเปนทงหมด 4 เสน ประกอบดวยสายเฟส 3 เสน สายนวตรอน 1 เสน


ระบบ IT (1 Phase 2 Wire) ระบบจะท าการเดนสายคลายกบระบบสามเฟส จะแตกตางกนตรงจ านวนเฟสเทานน

ในสถานพยาบาล กลม 2 จะใชระบบ IT ส าหรบวงจรทใชจายใหกบบรภณฑทางการแพทย และจงใจใชเพอชวยชวต การผาตด และบรภณฑไฟฟาทแวดลอมเตยงคนไข (โดยแหลงจาย IT อาจมาจากแหลงก าเนดอสระ เชน หมอแปลง, เครองก าเนดไฟฟา, แบตเตอรร และ UPS กได)

เหตผลพนฐานส าหรบการท ากราวดระบบ 1. จ ากด ความแตกตางของแรงดนไฟฟาระหวางจดของโครงสรางอปกรณทเปนโลหะในสวนทไมม

กระแสไฟฟาไหล ใหมศกยเทากน 2. เพอชวยใหอปกรณปองกนท างานไดรวดเรว ตดการท างานของอปกรณทผดพลาดและวงจรท

ผดพรองทเกดขน ออกจากระบบ 3. จ ากด แรงดนเกน (Over Voltages) ทเกดขนในระบบภายใตเงอนไขความผดพรองตางๆ เชน

เกดจากฟาผา (Lightning) จากไฟกระโชก (Surge) หรอระบบไฟฟาแรงสงรวลงกราวด เปนตน แรงดนไฟฟาทเกนนสามารถท าใหอปกรณไฟฟาเสยหายไดอนเนองมาจาก พกดการทนแรงดนไฟฟา และฉนวนของอปกรณไมสามารถทนแรงดนไฟฟาทเกนนได

4. เพอคงความมเสถยรภาพของแรงดนไฟฟาในชวงทท างานปกต 5. เพอใชเปนเสนทางไหลของกระแสไฟฟาเกน (Over Current) อนเกดขนจากกราวดฟอลต

(Ground Fault)



ความส าคญ และประโยชนของระบบสายดนในหองผาตด

1. สามารถ ชวยลดการรบกวนจากคลนสนามแมเหลก (Electromagnetic Interference: EMI) และคลนวทย (Radio Frequency Intererence : RFI) ทมแพรกระจายอยทวไป จากอปกรณเครองใชไฟฟา จากคลนวทย คลนโทรศพทมอถอ ตางๆ อนจะมโอกาสท าใหเครองมอทางการแพทยทใชตรวจวดตองความไวตอสญญาณไฟฟาไดรบสญญาณรบกวน ท าใหการตรวจวดมความคลาดเคลอนได การลดการรบกวนจากคลนสนามแมเหลกและคลนวทย โดยการตอทอโลหะของระบบแกสทางการแพทยเขากบแทงประสานศกย (Equipotential Bonding Bar) ของหองผาตด ซงจะท าหนาทเสมอน กรงของฟาราเดย (Faraday Cage) จะดกจบคลนสนามแมเหลกตางๆ แลวถายลงดน

2. สามารถลดประจไฟฟาตางๆอนเกนเนองมาจากไฟฟาสถตในหองผาตด โดยการตอตวน าของแผน Anti Static เขากบ แทงตวประสานศกยเสรม (Supplemenatry Equipotential Bonding ) ของแตละหองผาตด เพอ Discharge ประจไฟฟาทเกดขนใหถายลงดน เพอทจะไมใหประจไฟฟาสะสมมากจนถงจด Break Down ได เพราะจะท าใหเปนอนตรายกบผปวยได โดยเฉพาะผปวยทขณะก าลงผาตดหวใจ และลดโอกาสเสยงทจะไปรบกวนเครองมอทางการแพทยดวย

3. สามารถ ชวยลดการรบกวนจากคลนสนามแมเหลก (Electromagnetic Interference: EMI) และคลนวทย (Radio Frequency Intererence : RFI) อนเกดเนองมาจากการใชงานของเครองมอทางการแพทย เชน มดผาตดไฟฟา หรอ เครองจไฟฟา (Electro Surgical ) ซงเปนอปกรณทท างานโดยใชความถสง มโอกาสทจะท าใหเกดการรบกวนไปยงอปกรณอนๆหรอไปยงทอนได โดยปรกตแลวอปกรณเหลานจะมสายดนตอลงดนอยแลว แตจะมจดตอสายดนส ารองเพมเตม (Redundant Ground Jack) อกชนหนง

ภาพแสดง การตดตงกราวด Redundant Ground Jack



ภาพตวอยางแสดง การตอเชอมสายดนในสถานพยาบาลกลม 2



การประสานศกดระบบสายดนใหเทากนในหองไฟฟาหรอหองควบคม

8.16 ระบบไฟฟาแบบ IT เพอใชในทางการแพทย

นยาม

ระบบไฟฟาแบบ IT เพอใชในทางการแพทย หมายถงระบบทไมจงใจตอสายนวตรอนลงดน ททางดานทตยภมของหมอแปลง

รายละเอยด ระบบไฟฟาแบบ IT เพอใชในทางการแพทย เปนระบบไฟฟาทไมมสายตวน าไฟฟาตอลงดน ท

ทางดานทตยภมของหมอแปลง มขอจ ากดเฉพาะส าหรบการประยกตใชในทางการแพทย ระบบไฟฟาทจายเปนแบบ 1 Phase 2 Wire ประกอบดวย สายเฟส และสายนวตรอน ตามรปดานลาง




มาตรฐาน IEC ไดมการก าหนดโคดทจะใชกบระบบจ าหนาย ซงสมพนธกบดนและสวนหอหมหรอตว น าในทเปดโลง (Exposed Conductive Part) ทงหมดกบดน โดยโคดดงกลาวจะพจารณาได ดงน • ตวอกษรตวแรก หมายถง ความสมพนธของระบบจ าหนายกบดน - T (Terre) คอ ตอลงดนโดยตรง - I (Impedance) คอ สวนตวน าทงหมดของระบบ ไมมการตอลงดน • ตวอกษรตวสอง หมายถง ความสมพนธของสวนหอหมทงหมดกบดน - T (Terre) คอ การตอสวนหอหมทงหมดลงดน - N (Neutral) คอ ในความหมายของระบบไฟฟา กระแสสลบ คอการตอสวนหอหมทงหมดกบจดนวตรอน ในสถานพยาบาล กลม 2 (บรเวณสถานพยาบาลทมการใชงาน น ามาประยกตใชในการรกษาทส าคญ เชน หองผาตด , ICU เปนตน) ถาบรภณฑไฟฟาขาดการจายไฟฟาอยางตอเนองจะสงผลอนตรายตอคนไข ส าหรบวงจรของระบบ IT SYSTEM ทใชจายใหกบบรภณฑทางการแพทย และจงใจใชเพอชวยชวต การผาตด และบรภณฑไฟฟาทแวดลอมเตยงคนไข ตองมการตดตงอปกรณตรวจสอบระดบความเปนฉนวน (Insulation monitoring Device; IMD) ทสอดคลองกบ IEC 61557-8 เพมเตม เพอแสดงผลอยางตอเนองของความผดพรองลงดน ความผดพรองลงดนครงแรกในระบบ IT SYSTEM จะยงไมสงผลใหเกดอนตราย แตอปกรณดงกลาวจะเตอนใหผใชงานไดท าการตรวจซอมกอน กอนทจะเกดความผดพรองครงทสองได ซงจะท าใหเกดอนตรายตอระบบ และคนไข อปกรณดงกลาวมขอก าหนดเฉพาะดงตอไปน - ความตานทานภายในแบบไฟฟากระแสสลบตองมคาอยางต า 100 kΩ - แรงดนทดสอบตองไมเกน 25 VDC - กระแสทจายใหระบบเพอการทดสอบ ตองมกระแสคายอดไมเกน 1 mA แมในภาวะท เกดฟอลต - การเตอนตองเรมใหสญญาณเตอนชาทสดเมอความตานทานลดลงถง 50 kΩ และตองม อปกรณทดสอบ - มตวแสดงผลสถานะการใชงานของระบบ IT หรออปกรณทางการแพทยภายในหองผาตด หรอบรเวณเคานเตอรพยาบาลในหองไอซย

ภาพตวอยางหมอแปลงไฟฟาแบบ IT เพอใชในทางการแพทย(ในหองผาตด , ICU))



ภาพตวอยางตวแสดงผลในหองผาตด

ภาพตวอยางระบบไฟฟา IT เพอใชในทางการแพทย(ในหองผาตด)

ภาพตวอยางระบบไฟฟา IT เพอใชในทางการแพทย(ในหอง ICU)



ขอไดเปรยบของระบบ IT

จากภาพขางลาง แสดงตวอยาง เปนการตอกราวดแบบระบบ TN แบบหนงเฟส ทแหลงจายกระแสไฟฟามการตอสายนวตรอนลงดน เมอเกดการลดวงจร จะมกระแสลดวงจรลงดน IF ซงจะสมพนธกบกระแสลดวงจร IK สามารถอธบายไดตามภาพ

ภาพแสดงเสนทางกระแสไฟฟารวของระบบ TN

กรณ IF< Ia อปกรณปองกนจะไมท างาน ท าใหมกระรวไหลในระบบ กอใหเกดอนตรายกบผปวย กรณ IF> Ia อปกรณปองกนจะท างาน โดยการตดวงจร ท าใหอปกรณไมสามารถใชการได มผลกระทบตอการรกษา

เมอน าขอมลของระบบ TN มาเปรยบเทยบกบการตอระบบกราวดแบบ IT จะเหนวาทแหลงจายของระบบแบบ IT ไมมสวนหนงสวนใดตอลงดน ท าใหกระแสไฟฟาทรวไหล ไมสามารถไหลยอนกลบไปยงแหลงจายได หรอมกระแสเพยงเลกนอยเทานนทไหลผานได และไมท าใหเปนอนตรายตอผปวย เปนผลท าให ระบบ IT สามารถจายกระไดอยางตอเนอง การทกระแสไมสามารถท าใหฟวสขาดนน เนองจากกระแสการลดวงจรลงดนมคาต า ทงนกระแส ICE ถกจ ากดโดยอมพแดนซของลปทเกดฟอลต เพอความปลอดภยจงควรตดตง IMD (Insulation Monitoring Device) เพอคอยตรวจสอบคาความเปนฉนวน

แสดงเสนทางกระแสไฟฟารวของระบบ IT



จากผลลพธการเปรยบเทยบของระบบ IT เทยบกบ TN หรอ TT จะพบวา ระบบ TN หรอ TT เมอเกดการลดวงจรลงดน อปกรณปองกน ซงไดแก เซอรกตเบรกเกอร และ RCD (Residual Current Protective Device) จะท างานเปดวงจร แตในกรณงานทจายใหกบอปกรณชวยเหลอชวต เชนในหองผาตด จ าเปนจะตองท างานตอไป ซงจะพบวาระบบ IT ยงคงจายระบบไฟฟาตอไปได ตราบใดทกระแสลดวงจรไมสงเกนกวาพกดของอปกรณปองกน และระบบ IT จะมความปลอดภยจากกระแสไฟฟาทรวเพยงเลกนอย ซงสามารถลดความเสยงทจะท าใหเกดสภาวะแมคโครชอค และไมโครชอค กบผปวยได

คาความแตกตางในการท างานของอปกรณแบบ RCD และ RCM สามารถพจารณาไดจากรปขางลาง

ความแตกตางของระบบ RCD และ RCM

ภาพตวอยางรปแบบการตดตงตามมาตรฐาน IEC



อนตรำยจำกไฟฟำในอปกรณเครองมอไฟฟำทำงกำรแพทย[11]

เมอมการน าเครองมอ อปกรณอเลกทรอนกส และอปกรณไฟฟา มาใชในทางการแพทย อาจเกดอนตรายตอผปวย คนไข เนองจากมกระแสไฟฟารวลงกราวดสคนไข สาเหตเกดจากเครองมออปกรณช ารด หรออปกรณมฝนละอองเยอะ ท าใหกระแสไฟฟารวลงกราวดได กระแสไฟฟาทรวลงกราวดจะมากหรอนอย ขนอยกบสภาวะของเครอง อปกรณ ในขณะนน เชนการใชเครองกระตนกลามเนอและประสาทดวยไฟฟา จะตองสมผสโดยตรงกบผปวย ดวยเหตนจงอาจเกดอนตรายจากไฟฟาขนได การทราบถงอนตรายทางสรรวทยาของอวยวะรางกาย ทเกดจากไฟฟา จะชวยใหทราบถงวธการปองกนอนตราย และการปฏบตเพอความปลอดภยจากไฟฟา ทอาจเกดจากการใชเครองมอหรออปกรณทางการแพทยทใชไฟฟา ความปลอดภยจากไฟฟา จะมความหมายกวางกวาการถกไฟฟาดด หรอไฟฟาชอต ตวอยางเชนในเครองกระตนกลามเนอและประสาทดวยไฟฟา หากหนวยควบคมกระแสไฟฟา ศกยไฟฟา มความบกพรอง อนเนองมาจากสาเหตใดกตาม ยอมมผลจากไฟฟาทอาจกอใหเกดอนตราย หรอการบาดเจบตอผปวยได ผลทำงสรรวทยำของกระแสไฟฟำ ไฟฟาจะเกดผลทางสรรวทยาไดนน รางกายจะตองเปนสวนหนงของวงจรไฟฟา กระแสไฟฟาจะตองเขาไปในรางกายผานทางจดหนง และออกจากรางกายอกจดหนง จ านวนของกระแสไฟฟาขนอยกบศกยไฟฟา และความตานทานตอกระแสไฟฟาของรางกาย และพนผวหนาของรางกายทตอกบทางเดนไฟดวย ผลของกระแสไฟฟา ปอนจากภายนอกผานรางกาย จะเรยกวาแมคโคชอค (Macroshock) และผลของกระแสปอนผานทอแยงตามเสนเลอดผานหวใจ จะเรยกวาไมโครชอค (Microshock)

ตารางผลดานสรระเมอรางกายถกไฟฟาดด

กระแส (mA) ยาน ผลทเกดกบรางกาย (มอถงมอ)

1

ยานปลอดภย สงเกตไดวามไฟดด เกดการสนกระตกบนฝามอ

ความรสกในกรณเกรงมอก าแนนยงรสกวาปลอยมอได แตการก ามอจะยงก าแนนมากขน

2.5

7.5

10-15

25-30

30-50

ยานอนตราย ความดนโลหตสงขน หวใจเตน ไมปกต การหายใจตดขด สญเสยความรสก หวใจหองลางเตนพรว

50-60

60-250



อนตรำยจำกแมคโคชอค (Macroshock) [7]

แมคโครชอค หมายถงอนตรายจากไฟฟาชอค ทมโอกาสเสยงทจะเกดขนจากเครองไฟฟา ทใชทวๆไป โดยปรมาณกระแสไฟฟา มมากกวา 10 มลลแอมแปร จะไหลผานผวหนงเขาไปในรางกายของมนษย ท าใหเกดผลทเปนอนตราย ซงขนกบปรมาณของกระแสไฟฟาทไหลผานเขาไปในรางกาย ปฏกรยาของรางกายตอกระแสไฟฟา อาจเกดไดหลายอยาง ในกรณของแมคโครชอค กระแสไฟฟานอาจท าใหกลามเนอการหายใจเปนอมพาต เนองจากการหดเกรงของกลามเนอทรวงอก หรอการหายใจลมเหลว เนองจากศนยการหายใจในสมอง ไดรบอนตราย กระแสไฟฟาจ านวนนอยทเรยกวา let-go current ซงเปนกระแสไฟฟา ทท าใหกลามเนอแขนหดเกรง และไมสามารถปลอยมอใหหลดออกจากไฟฟาได ท าใหไฟฟาไหลเพมเขาไปเรอยๆ จนเกดอนตราย

อนตรำยจำกไมโครชอค (Microshock) [7]

ไมโครชอค หมายถงอนตรายจากไฟฟาชอค ทเกดจากความกาวหนาทางเทคโนโลยการแพทย ทท าใหมการสอดใสชนสวนตางๆ มากมาย เขาไปในรางกาย และสามารถท าใหมชองทางผาน ของกระแสไฟฟาไปยงหวใจไดโดยตรง ดงนนเมอมกระแสไฟฟารวไหลเกดขนเพยงเลกนอย ปรมาณของกระแสไฟฟาตามมาตรฐาน ทขดจ ากดความปลอดภยทยอมรบได 10 ไมโครแอมแปร ผานเขาไปยงหวใจโดยตรงน อาจท าใหเสยชวตได ดงนนจงตองมมาตรการพเศษในการปองกนอนตรายดงกลาว

ภาพแสดงการเกดแมคโครชอคและไมโครชอค

ภาพแสดงเสนทางทกระแสไหลผานผปวย ท าใหเกด Microshock



การประสานศกยใหเทากน (Equipotential Bonding) ขนพนฐานทจะปองกนผปวยไมใหไดรบอนตรายจากไฟฟาชอคคอ การท าใหผวการน าไฟฟาทเปด

โลงทงหมด ซงอยใกลตวผปวยมศกยไฟฟาเทากน วธการทท าใหศกยไฟฟาเทากนกคอการประสานศกยนนเอง เพอปองกนอนตรายจากกระแสไฟฟารว ทเกดจากสายดนหลดขาด หรอเพอปองกนอนตรายจากกระแสไฟฟารวโดยทางออม และท าใหเกดแมคโคชอค (Macroshock) และไมโครชอค (Microshock)

แสดงการเกด Microshock จากกระแสไฟฟารวลงกราวดโดยทางออม

วงจรกระแสไฟฟารวลงกราวดโดยทางออม

จากรปภาพดานบน วงจรจะมกระแสไฟฟารวขนาด 5A ผานลงกราวด ในกรณทจดตอลงกราวดเกดขอผดพลาดมความตานทานไมเปนศนย สมมตใหมคาเทากบ 0.1 โอหม จะเกดแรงดนตกครอมขนเทากบ 500mV (V = 5x0.1) ซงแรงดนทเกดขนนเมอเทยบกบจดของผปวยซงเสมอนเทยบกบกราวด จะไดแรงดนตกครอมผปวยเทากบ 500mV เชนกน ถาในสวนของผปวยมคาความตานรวมประมาณ 50kΩ เพราะฉะนนจะมกระแสไหลผานผปวยประมาณ 10µA(I = 500mV / 50kΩ) ซงสามารถท าใหเกดไมโครชอคได

ระบบการตอลงดน ตองท าใหระบบสายดนมความตานทานไฟฟาต า หลกการดงกลาว จะใชในบรเวณสถานพยาบาลของกลม 2 ระบบสายดนทมศกยไฟฟาเทากนจะมจดดนของผปวย (patient grounding point) และจดดนอางอง (reference grounding point) ตอถงกน จดดนของผปวยจะตอกบสายดนของเตารบไฟฟาทงหมด รวมทงเตยงผปวย และวสดทน าไฟฟา ในหองผปวย ตามมาตรฐาน



ขอก าหนดทรบได ศกยไฟฟาของสายดนระหวางปลกไมควรเกน 5 มลลโวลต เพราะจะท าใหกระแสไฟฟาไหลผานตวคนไขไมเกน 10 ไมโครแอมแปร จดดนอางองจะถกตอเขากบระบบสายดนของอาคารอกตอหนง

แสดงการตอประสานศกยใหเทากน

วงจรเตารบไฟฟาในระบบ IT ทางการแพทยส าหรบสถานพยาบาลกลมท 2 ในแตละสถานททรกษาผปวย เชน หวเตยง รปแบบของวงจร และเตารบไฟฟา ตองเปนไปดงน[7] - ตองตดตงอยางต าสองวงจรแยกกน หรอ - แตละเตารบเตาเสยบตองมการปองกนกระแสเกนเฉพาะเปนของตวเอง



ภาพ Diagram of Isolating Power System Panel for Operating Room



IPS = ISOLATING POWER SYSTEM (โดยใชหมอแปลงแยก)

ภาพแสดงการตดตงเตารบไฟฟาบรเวณเตยงคนไขในกลม 2



ภาพตวอยางแบบแปลนการตดตงอปกรณ หมอแปลงแยก , แผงควบคม และจอแสดงผล

ในการตดตงเตารบไฟฟาทรบไฟจากระบบอน (ระบบ TN-S หรอ TT) ในบรเวณสถานพยาบาลเดยวกน เตารบทน ามาใชกบระบบไฟฟา IT เพอใชในการแพทยตองเปนดงน[7] - ออกแบบมาเพอปองกนการใชกบระบบอน (ระบบ TN-S หรอ TT) หรอ - มการท าเครองหมายอยางถาวรและเหนไดชดเจน



- ตวอยางของการแบงกลมและแบงประเภทของระบบไฟฟานรภย ตารางท 1 รายการตวอยาง

สถานพยาบาล กลม

ระยะเวลาสบเปลยนระบบไฟฟา

(t) – วนาท 0 1 2 t ≤ 0.5 0.5 < t ≤ 15

1. หองนวด (Massage room) X X X 2. หองพกผปวย (Bed room) X 3. หองคลอด (Delivery room) X Xก X 4. หองตรวจคลนไฟฟาหวใจ (Electrocardiography room, ECG) หองตรวจคลนไฟฟาสมอง (Electroencephalography room, ECG) หองตรวจคลนไฟฟามดลก (Electrohysterography room, ECG)

X X

5. หองส าหรบสองกลอง (Endoscopic room) Xข Xข 6. หองตรวจหรอรกษา (Examination or treatment room) X X 7. หองศลยกรรมทางเดนปสสาวะ (Urology room) Xข Xข 8. หองรงสวนจฉยและรกษา นอกจากขอ 21 X X 9. หองวารบ าบด (Hydrotherapy room) X X 10. หองกายภาพบ าบด (Physiotherapy room) X X 11. หองดมยาสลบ (วสญญ) (Anesthetic room) X Xก X 12. หองผาตด (Operating theatre room) X Xก X 13. หองเตรยมการผาตด (Operating preparation room) X X Xก X 14. หองเฝอก (Operating plaster room) X X Xก X 15. หองพกฟนหลงผาตด (Operating recovery room) X X Xก X 16. หองสวนเสนเลอดหวใจ (Heart catheterization room) X Xก X 17. หองผปวยหนก (Intensive care room) X Xก X 18. หองฉดสเสนเลอด (Angiographic examination room) X Xก X 19. หองฟอกไต ลางไต (Hemodialysis room) X X 20. หองตรวจดวยคลนแมเหลก (Magnetic resonance room, MRI) X X 21. เวชศาสตรนวเคลยร (Nuclear medicine) X X 22. หองดแลเดกทคลอดกอนก าหนด (Premature baby room) X Xก X หมายเหต ก โคมไฟฟาและบรภณฑไฟฟาททางการแพทยเพอชวยชวต จะตองไดรบไฟฟาภายใน 0.5 วนาท ข ไมใชเปนหองผาตด

การแบงชนดของการขาดหายแหลงจาย[4]

เวลาสนมาก (Very Short) t ≤ 0.5 s เวลาสน (Short) 0.15 ≤ t ≤ 0.5 s เวลาสนปานกลาง (Medium) 0. 5 ≤ t ≤ 15 s เวลานาน (Long) t ≥15 s



บทท 9 หมวดงำนวศวกรรมสขำภบำล มำตรฐำนและกฎหมำย ทใช

มาตรฐาน พระราชบญญต พระราชกฤษฎกา กฎกระทรวง ประกาศ เทศบญญต ขอบงคบ ระเบยบ ค าสง ขอก าหนด ค าแนะน า หลกเกณฑ หนงสอกฎหมาย ทเกยวของหรอขอบงคบใหยดถอ และปฏบต โดยใหใชฉบบลาสด เปนหลกมดงน

1. พระราชบญญตควบคมอาคาร 2. พระราชบญญตสถานพยาบาล 3. พระราชบญญตรกษาและสงเสรม คณภาพสงแวดลอม 4. มาตรฐานสากล ทเปนทยอมรบ 5. มาตรฐานการเดนทอภายในอาคาร ของวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย 6. มาตรฐานการปองกนอคคภย ของวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย

ระบบประปำ

1. มระบบจายน าทสะอาดไมปนเปอนสงทเปนอนตรายตอสขภาพ ไมมการรวซม และมแรงดนเพยงพอตอการใชงาน

2. ระบบส ารองน าประปา ทสามารถใหบรการไดตลอดระยะเวลาการรกษา เชนงานบรการ ทนตกรรม

3. ระบบส ารองน าประปา จะตองไมรวซม และตดตงในสถานทเหมาะสม ไมกอใหเกดการปนเปอนตอคณภาพน าประปา เชนระดบฝาถงเกบน าใตดนตองสงกวาระดบรางระบายน าฝนทวไป

4. มฝาถงส าหรบการตรวจสอบบ ารงรกษา ปดมดชดมกญแจลอค ปองกนสตว แมลง หรอคนตกลงไปในถง

5. ขนาดทอตางๆ สามารถใชตามรายการค านวณทางวศวกรรม ระบบระบำยน ำและระบบสขำภบำล

แผนผงระบบระบายน าและระบบสขาภบาล 1. มระบบรวบรวมน าทงทไมกอใหกอใหเกดการแพรกระจายหรอสะสมเชอโรคทางน าและ

อากาศ 2. มระบบการระบายน าฝนจากอาคาร สระบบระบายน าฝนรวมอยางเหมาะสม เชน รางระบาย

น ารอบอาคาร บอพกระบบระบายน าฝนดานขางถนน โดยมความลาดเอยงใหเพยงพอ ไมกอใหเกนการตกตะกอนในทอ หรอรางระบายน า มคะแกรงดกขยะของระบบระบายน าฝนกอนปลอยออกสแหลงสาธารณะ และไมมบรเวณน าขงทกอใหเกดแหลงเพาะพนธยงหรอแมลงพาหะตางๆ หรอกอใหเกดอนตรายในการสญจรขอผใชบรการ



3. มการแยกประเภททอตางๆ ตามระบบการใชงานอยางชดเจน เชน ทอสวม ทอน าทง ทอระบายอากาศ ทอระบายน าฝน ทอระบายน าทงจากเครองปรบอากาศ โดยไมมการรวซม

4. ระบบสขาภบาลหองปฏบตการ เชน หอง lab , , ทอน าทง (ทอชนดพเศษ ทนกรด-ดาง , 5. มระบบรวบรวมปรมาณน าฝนทเหมาะสม กอนปลอยออกสแหลงระบายน าสาธารณะ 6. ทอระบายอากาศจะตองโผลเหนอหลงคาจะตองไมท าใหหลงคารวซมไดระบบสขาภบาล 7. ขนาดทอตางๆ สามารถใชตามรายการค านวณทางวศวกรรม

ระบบดบเพลง

มเครองดบเพลงชนดทสามารถดบเพลง เหมาะสมกบประเภทและชนดของเพลงแตละประเภท

1. ถงดบเพลงเคมชนดหว ( PATABLE FIRE EXTINHGUISHER A , B & C Type ) ส าหรบหอง ทวไป

2. ถงดบเพลงชนดสารสะอาด ( CLEAN AGENT )เชน 3. กาซไนโตเจน ,กาซคารบอนไดออไซ ,กาซ FM 200 , กาซ N2 4. ระบบดบเพลงแบบทอยน 5. ระบบดบเพลงอตโนมต ส าหรบอาคารขนาดใหญพเศษ หรออาคารสง

ระบบบ ำบดน ำเสย

1. มแผนผงระบบน าเสย 2. มระบบบ าบดน าเสยรวมหรอแยกเฉพาะอาคารทมประสทธภาพ สามารถรองรบปรมาณน าเสยและ

บ าบดน าเสยไดตามมาตรฐานคณภาพน าทง ตามพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต

กำรจดกำรมลฝอย

1. มการแยกมลฝอย และการจดการมลฝอยตามประเภทมลฝอยทวไป มลฝอยตดเชอ มลฝอยอนตราย

2. จดใหมทพกมลฝอย ในแตละพนท ทเปนแหลงก าเนดมลฝอย โดยภาชนะรองรบมลฝอย แยกตามประเภทมลฝอยทวไป มลฝอยตดเชอ มลฝอยอนตราย เพยงพอตามรอบเวลาการจดเกบ

3. ภาชนะรองรบมลฝอย ตองมฝาปดมดชด ไมรวซม ท าดวยวสดทท าความสะอาดงาย

จดใหมอาคารพกมลฝอย เปนอาคารมดชด มการแยกมลฝอยตามประเภทมลฝอย สามารถปองกนแมลงและสตว มการระบายอากาศทดไมมกลน รวมทงมปายบอกรายสละเอยด และมการตดตงดวงโคมใหแสงสวางบรเวณอาคารทพกขยะ อยในต าแหนงทสามารถเคลอนยายมลฝอยไดสะดวก ไมอยบรเวณทผคนสญจรไปมามระบบระบายน า จากอาคารพกมลฝอย หรอบรเวณลางท าความสะอาด โดยรวบรวมน าเสย ไปยงระบบบ าบดน าเสย



บทท10 งำนวศวกรรมเครองกล ระบบปรบอำกำศและระบำยอำกำศ 1. บทน ำ

ระบบปรบอากาศ ในอาคารของสถานบรการสขภาพ มความจ าเปนมากขนไมไดมมตเปนเพยงสงเพมความสบายในการท างานของบคลากรและผเขารบการบรการจากบคลากรทางการแพทย แตยงมความจ าเปนตออปกรณ เครองมอทางการแพทย ยาและเวชภณฑตางๆ ทตองการควบคมอณหภมความชนและความสะอาด(Clean room) บรเวณทปฏบตงาน เปนปจจยส าคญในการรกษาผปวยและปองกนการแพร กระจายของเชอโรค จากผปวยสบคคลทวไป เชน กลมบรการผปวยนอกและอบตเหต-ฉกเฉน กลมวนจฉยและรกษา กลมพกผปวยใน กลมบรการสนบสนน กลมบรหารจดการและสวสดการ ระบบปรบอากาศ คอ กระบวนการรกษาสภาวะอากาศโดยการควบคมอณหภม ความชน ความสะอาด การกระจายลม และ เสยง ใหเกดความรสกสบาย ตอผบคลากรผปฏบตงานและผเขารบการบรการจากบคลากรทางการแพทย และ/หรอท าใหเกดสภาวะอากาศตามความตองการของอาคาร สถานบรการสขภาพ ประเทศไทยอยในเขตรอนชน มการใชระบบปรบอากาศ เพอรกษาอณหภม และความชนใหเหมาะสม รวมทงการใชเพอ ระบายความรอนใหกบอปกรณทางการแพทย และใชเพอการควบคมปอง กนการแพรเชอโรคจากภายนอกสผปวย / และจากผปวยสบคลากรทางการแพทย ระบบปรบอากาศ เปนระบบทมความส าคญตอสถานบรการสขภาพและสงแวดลอม ระบบทดจะตองค านงถงการเลอกใชชนดของเครองปรบอากาศและการออกแบบ การตรวจสอบการท างานของระบบทถกตองตามหลกสากลโดยค านงถงการประหยดคาใชจายเรองพลงงาน และไมกอใหเกดปญหาตอสงแวดลอมในภายหลงดวย ดงนนอาคารและสถานบรการสขภาพตางๆ จงจ าเปนทจะตองม ระบบปรบอากาศทด 2. ขอก ำหนดทวไป 2.1. ระบบปรบอากาศและระบายอากาศ ตองไดรบการออกแบบและตดตงตามหลกปฏบตทางวศวกรรมทด (Good Engineering Practice) 2.2. มาตรฐานการออกแบบอยางนอยปฏบตตาม มาตรฐานระบบปรบอากาศและระบายอากาศ ของวศวกรรมสถานแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ 2.3. งานตดตงระบบไฟฟาส าหรบแบบปรบอากาศและระบายอากาศ ตองปฏบตตามมาตรฐานการตดตงทางไฟฟาส าหรบประเทศไทย (มาตรฐาน ว.ส.ท. 2001) 2.4 มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมก าหนดขนโดยใชเอกสารตอไปนเปนแนวทาง วสท. 3001 - 2551 มาตรฐานระบบปรบอากาศและระบายอากาศ ANSI/ASHRAE 15 - 2004 Safety Standard for Refrigeration Systems ANSI/ASHRAE 62 - 2004 Ventilation for Acceptable Indoor Air Quality ANSI/ASHRAE 90.1 - 2004 Energy Standard for Buildings Except Low-Rise Residential Buildings NFPA 45 – 2000 Standard on Fire Protection for Laboratories Using Chemicals NFPA 90A - 2002 Standard for the Installation of Air-Conditioning and Ventilating

http://rvsintergroup.com/air_conditioning_system3.php








Systems NFPA 96 - 2001 Standard for Ventilation Control and Fire Protection of Commercial Cooking Operations

3. เสยงรบกวนและกำรสนสะเทอน

3.1 ทวไป การออกแบบและการตดตงระบบปรบอากาศและระบายอากาศ จะตองควบคมเสยงรบกวนและการสนสะเทอนทเกยวของกบระบบ การเลอกและการตดตงอปกรณส าหรบระบบปรบอากาศและระบายอากาศจะตองเปนไปในลกษณะทเสยงรบกวนและการสนสะเทอนจะสงผานไปยงบรเวณใดๆ โดยไมกอใหเกดความเดอดรอนร าคาญส าหรบบรเวณนน ๆ 3.2 หองเครอง หองเครองส าหรบการตดตงเครองสงลมเยน เครองท าความเยน เครองสบน า และอปกรณอนๆ ซงกอใหเกดเสยงรบกวน และการสนสะเทอน จะตองไมอยใกลเคยงกบบรเวณทไวตอเสยง ต าแหนงของหองเครองจะตองเปนทซงไมเกดการสงผานโดยตรงของเสยงและการสนสะเทอนจากหองเครองไปยงบรเวณทไวตอเสยง 3.3 กำรเลอกอปกรณ หากเปนไปได จะตองเลอกอปกรณซงสรางก าลงเสยงต าทสภาวะออกแบบและอปกรณตองท างาน ทมประสทธภาพสงสด ถาจ าเปนจะตองลดระดบของเสยงรบกวน โดยการหอหมอปกรณอยางเหมาะสมอปกรณจะตองวางในทศทางทเสยงรบกวนจะกระจายออกหางจากบรเวณทมผอาศย 3.4 กำรควบคมเสยงรบกวน 3.4.1 ทอลม ตองออกแบบและการตดตงทอลมใหหลกเลยงการสงผานเสยงรบกวนและการสสะเทอน ซงอาจจะไปตามระบบทอลมจากหองเครองไปยงหองอนๆ ทอยตดกน ระบบทอลม จะตองไมใหมเสยงสนทนาหรอเสยงรบกวนขามจากบรเวณหนงไปยงอกบรเวณหนง ระบบทอลมจะตองออกแบบ สราง และตดตงอยางเหมาะสม เพอลดเสยงรบกวนลงใหเพยงพอแกการรกษาระดบเสยงรบกวนทแนะน าในบรเวณปรบอากาศ การสรางและการตดตงทอลม จะตองเปนแบบทการสนของผนงทอลมและการสงผานเสยงรบกวนผานผนงทอลมสามารถลดลงอยในระดบทยอมรบได 3.4.2 กลองลม ถาจ าเปน กลองลมทออกแบบอยางเหมาะสม กรภายในดวยวสดดดซบเสยงท ผานการรบรอง และ/หรอ จะตองใชอปกรณลดเสยง ( Sound Attenuator) ส าหรบการลดเสยงรบกวน ใหเบาลง 3.4.3 อปกรณควบคมการไหล ลนปรบลมและอปกรณควบคมการไหลอน ๆ จะตองเลอกใหการเกดเสยงรบกวนไมเกนกวาระดบทยอมรบได 3.4.4 อปกรณจายลมปลายทาง จะตองเลอกใชในแบบทลกษณะการเกดเสยงผานการรบรอง 3.4.5 ทอ จะตองให ความเรวของของไหลในทอจะตองเลอกใหเกดเสยงรบกวนไม เกนกวาระดบทยอมรบได 3.5 กำรควบคมกำรสนสะเทอน อปกรณแยกการสนสะเทอนทไดรบการออกแบบอยางเหมาะสมจะตองตดตงไวใตเครองจกร เพอ จ ากดการสงผานการสนสะเทอนไปสโครงสราง ในท านองเดยวกน จะตองใชอปกรณแยกการสนสะเทอนระหวางเครองจกรกบงานทอนาและทอลมทงหมด รวมถงการรองรบทอเมอมการสนสะเทอน



(คดเลอกจาก เลมมาตรฐานของ ว.ส.ท. และประสบการณ) 4. กำรเขำถง 4.1 ทวไป อปกรณและเครองใชทางกลทกชนดจะตองเขาถงได เพอตรวจสอบ บรการซอมแซมและเปลยน โดยไมตองรอถอนโครงสรางถาวร หากไมไดระบเปนอยางอนตองมการจดเตรยมพนทและชองวางส าหรบท างานไมนอยกวา 0.75 เมตร ในการบรการอปกรณ หรอเครองใชอปกรณ ควบคม มาตรวด แผงกรอง อากาศ พดลมมอเตอร และ หวเผา จะตองเขาถงได และตองแสดงขอแนะน าในการใชงานใหเหนได อยางชดเจนอยใกลเคยงกบเครองใชนน 4.2 เครองท าความเยน จะตองจดเตรยมช องทางท เขาถงได มความกวางไม นอยกวา 0.60 เมตรและสงไมนอยกวา 2.00 เมตรส าหรบเครองท าความเยนแตละเครองทตดตงไวภายในอาคาร ยกเวนทอน า ทอลม และอปกรณใน ลกษณะทไมจ าเปนตองไดรบการบรการหรอการปรบแกขอยกเวน ชองเปดบรการไปยงเครองท าความเยนท อยเหนอฝาเพดานจะตองมขนาดความกวางอยางนอย 0.60 เมตร และยาวอยางนอย 0.60 เมตร และตองมขนาดใหญเพยงพอในการเปลยนเครองท าความเยนได 4.3 การตดตงเหนอฝาเพดาน หากชองเปดบรการอย หางจากพนท ท างานมากกวา 1.00 เมตร จะตองจดเตรยมพนทมความมนคงแขงแรงและตอเนองซงมความกวางไมนอยกวา 0.60 เมตรจากชองเปดบรการไปยงพนทท างานทจ าเปน 4.4 แผงกรองอากาศ จะตองจดเตรยมชองทางทไมมสงกดขวางทมความกวางไมนอยกวา 0.60 เมตรและความสงไมนอยกวา 0.75 เมตร เพอเขาบ ารงรกษา แผงกรองอากาศ วาลวควบคม และ เครองสงลมเยน

ขอยกเวน ชองเปดทเปดถงอปกรณโดยตรง อาจลดขนาดลงเหลอ 0.30 เมตร โดยทยงคงสามารถบ ารงรกษาอปกรณนนได 4.5 การตดตงบนหลงคาหรอผนงภายนอก 4.5.1 อปกรณทตดตงบนหลงคาหรอบนผนงภายนอกจะตองเขาถงได ส าหรบการเขาถงอปกรณทอยบนหลงคาหรอบนผนงภายนอกของอาคารชนเดยวอาจใชบนไดชวคราวหรอวถทางชวคราวอน ๆ 4.5.2 หากหลงคามความชนมากกวา 1 ตอ 3 จะตองจดเตรยมแทนส าหรบท างานทไดระดบทมความกวางอยางนอย 0.75 เมตร ทางดานทรบบรการหรอควบคมเครองนน ดานของแทนท างานทอยชดกบขอบหลงคาดานลางจะตองปองกนดวยราวกนตกทมนคงทมความสงอยางนอย 1.00 เมตร 4.5.3 หากหลงคามความชนมากกวา 1 ต อ 3 จะตองจดเตรยมทางเดนบนท สง (catwalk) ซงตองมความกวางอยางนอย 0.40 เมตร พรอมดวยหลกยดทมนคงทหางกนไมเกน 0.40 เมตร จะตอง จดเตรยมไวจากการเขาถงหลงคาไป ยงแทนท างานทเครองใช

(คดเลอกจาก เลมมาตรฐานของ ว.ส.ท. และประสบการณ) 5. สภำวะกำรออกแบบ 5.1 ลกษณะการใชงาน 5.1.1 สภาวะการออกแบบภายในอาคาร ส าหรบการปรบอากาศเพอความสบาย ตองเลอกสภาวะการออกแบบภายในอาคารใหเกดการอนรกษพลงงานมากทสดเทาทเปนไปไดในกรณไมมความตองการเปน กรณพเศษอนๆ การค านวณภาระ



การท าความเยนแนะน าใหใชอณหภมและความชนสมพทธตามทแสดงใน ตารางท1 คาแนะน าสภาวะออกแบบภายในอาคาร ตารางท1 คาแนะน าสภาวะการออกแบบภายในอาคาร ลกษณะการใชงาน อณหภมกระเปาะ

แหง องศาเซลเซยส

ความชนสมพทธ เปอรเซนต

เพอความสบายโดยทวไป ทพกอาศย โรงแรม ส านกงาน โรงเรยน

24 องศาเซลเซยส

55 เปอรเซนตความชนสมพทธ

รานคาและการใชงานในระยะเวลาสน หางสรรพสนคา ซปเปอรมาเกต สถานขนสง ทางเดน



พนททมอตราสวนความรอนสมผสต า รานอาหาร สนามกฬาในรม หอประชม สถานท ชมนมคน ครว



หมายเหต: กรณมการควบคมคาอณหภมแผความรอนเฉลย (mean radiant temperature) ของพนผว ในพนทปรบอากาศ หรอความเรวกระแสลมในพนทปรบอากาศ ใหน าผลดงกลาวมาประกอบการ พจารณาการก าหนดสภาวะการออกแบบในอาคารดวย

5.1.2 ส าหรบการปรบอากาศทไมใชเพอความสบาย การเลอกสภาวะการออกแบบภายในอาคารสามารถ พจารณาเลอกใชตามความจ าเปนของลกษณะการใชงาน 5.1.3 สภาวะอากาศภายนอกส าหรบการออกแบบของจงหวดตางๆ สามารถเลอกจากตารางทแสดงสภาวะ อากาศภายนอกของแตละจงหวด การเลอกใชสภาวะส าหรบการค านวณภาระการท าความเยนตองพจารณาจากลกษณะการใชงาน และรอยละของเวลาทยอมใหสงกวาสภาวะอากาศภายนอก ส าหรบการออกแบบ 5.2 ความสะอาดของอากาศ (การกรองอากาศ) การกรองอากาศ 5.2.1 ตองจดใหมการกรองอากาศทหมนเวยนในระบบปรบอากาศ เพอสขอนามยของผใชอาคาร 5.2.2 เครองสงลมเยนทมอตราการสงลมตงแต1,000 ลตรตอวนาทตองจดใหมแผงกรองอากาศทมประสทธภาพอยางนอยMERV 7 ตามมาตรฐาน ASHRAE Standard 52.2 หรอ 25-30 เปอรเซนตตามมาตรฐาน ASHRAE Standard 52.1 Dust Spot หรอมาตรฐานอนทมความนาเชอถอเทยบเทา 5.2.3 ตองจดต าแหนงของแผงกรองอากาศใหกรองอากาศกอนผานคอยลท าความเยน ในกรณทมแผงกรองอากาศหลายชน ตองจดใหมแผงกรองอากาศอยางนอยหนงชนกรองอากาศกอนผานคอยลท าความเยน 5.3 การเตมอากาศจากภายนอก

ระบบปรบอากาศ ตองจดใหมการเตมอากาศจากภายนอก โดยวธการเตมอากาศเขามาจากภายนอก หรอการระบายอากาศจากภายในทง อตราการเตมอากาศจากภายนอกตองมอตราไมนอยกวาท



ก าหนดในมาตรฐานการระบายอากาศเพอคณภาพอากาศภายในอาคารทยอมรบไดของสมาคมวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ (มาตรฐาน ว.ส.ท. 3010) หรอมาตรฐานอนทมความนาเชอถอเทยบเทา

(คดเลอกจาก เลมมาตรฐานของ ว.ส.ท. และประสบการณ) 6. กำรระบำยอำกำศ 6.1 ขอบเขตและวสดประสงค มาตรฐานนใชส าหรบการระบายอากาศของพนทภายในอาคารทมคนใชงาน (human occupancy) 6.1.1 เพอควบคมและปรบปรงคณภาพอากาศส าหรบระบบปรบอากาศและระบายอากาศในอาคารใหถกตองและตรงกบวตถประสงคในการใชงาน 6.1.2 เพอก าหนดใหทกพนทในอาคารตองจดใหมการระบายอากาศโดยวธธรรมชาตหรอวธกล 6.1.3 เพอใหระบบระบายอากาศโดยวธกลสามารถระบายอากาศตามอตราทตองการไดอยางตอเนองระหวางทมการใชงานอาคาร 6.1.4 เพอควบคมอณหภม,ความชน และความสะอาดของอากาศ ของพนทปรบอากาศใหมความเหมาะสมตอสภาพใชงาน 6.1.5 เพอปองกนอนตรายจากการแพรกระจายของสารระเหยหรอวสดทมอนตราย 6.1.6 เพอเปนขอก าหนดขนต าของการออกแบบ การกอสราง การตดตง การด าเนนการ การทดสอบ ระบบระบายอากาศ ใหเปนไปอยางมประสทธภาพ ปลอดภยตอชวตและทรพยสน 6.2 การระบายอากาศส าหรบพนททวไป 6.2.1 อตราการระบายอากาศของอาคาร ตองมอตราไมนอยกวาทก าหนดใน มาตรฐานการระบายอากาศเพอคณภาพอากาศภายในอาคารทยอมรบไดของสมาคมวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ (มาตรฐาน ว.ส.ท. 3010)

6.2.2 พนทใชเพอกจการอตสาหกรรม (industrial occupancies) ตองจดใหมการระบายอากาศทวไป (general ventilation) เพอทดแทนอากาศทมสงปนเปอน โดยวธธรรมชาตทมกระแสลมไหลผาน หรอ จดใหมการระบายอากาศดวยวธกล 6.2.3 อากาศทมสงปนเปอนตองไดรบการท าความสะอาดกอนทจะน ามาหมนเวยนใชใหม 6.2.4 ตองจดใหมระบบระบายอากาศเฉพาะท(local exhaust system) เพอก าจดความชนกลน ควน กาซละอองน าความรอน ฝน หรอสารอน ทมปรมาณมากจนกอใหเกดการระคายเคองหรอการเจบปวยกบผใชอาคาร 6.2.5 สารอนตราย เชน สารพษ สารกดกรอน สารทเปนกรด หรอ สารรอน ซงเกดจากกระบวนการอตสาหกรรมตองถกดดจบ (capture) และระบายทงสภายนอกอาคาร 6.2.6 สารอนตราย ตองถกจ ากดใหอยในพนททก าเนดขนโดยวธรกษาความดนในบรเวณดงกลาวใหมความดนต ากวาบรเวณโดยรอบ และวธการปดลอมบรเวณดงกลาวไมใหมอากาศรวไหล จนกวาสารอนตรายจะถกระบายออกไปภายนอกอาคาร 6.2.7 อากาศทมสารอนตราย ตองไดรบการบ าบดใหมคณภาพตามกฎหมายกอนทงออกสภายนอกอาคาร



6.2.8 พนทส าหรบใชเพอเกบของ (storage occupancies) ตองจดใหมการระบายอากาศดวยวธกลโดยมอตราไมนอยกวา2 เทาของปรมาตรหองตอชวโมง ในขณะทมคนใชงาน หรอมชองเปดออกสภายนอกไมนอยกวา 10 เปอรเซนตของพนทหอง 6.2.9 ต าแหนงชองน าอากาศเขาโดยวธกล ตองหางจากทเกดอากาศเสยและชองระบายอากาศทงไมนอยกวา 5.00 เมตร และอยสงไมนอยกวา3.00 เมตร 6.3 การระบายอากาศส าหรบทจอดรถภายในอาคาร 6.3.1 ตองจดใหมการระบายอากาศทจอดรถภายในอาคารดวยวธธรรมชาตหรอวธกลดงตอไปน 6.3.2 การระบายอากาศดวยวธธรรมชาต (1) การระบายอากาศดวยวธธรรมชาตใหใชเฉพาะกบทจอดรถทมผนงดานนอกมชองเปดสภายนอกซงกระจายอยางสม าเสมอบนผนงอยางนอยสองดาน พนทชองเปดสภายนอกตองไมนอยกวารอยละ20 ของพนทผนงดานนนๆ และพนทชองเปดรวมทงหมดตองไมนอยกวารอยละ 10 ของพนทอาคารทจอดรถความยาววดตามแนวนอนของชองเปดทใชเพอการระบายอากาศนตองไมนอยกวารอยละ 40 ของความยาวผนงดานนนๆ (2) พนททอยหางจากชองเปดสภายนอกอาคารเกน 30 เมตร ตองจดใหมการระบายอากาศดวยวธกล 6.3.3 การระบายอากาศดวยวธกล (1) การระบายอากาศดวยวธกลใหใชกบทจอดรถลกษณะใดกไดโดยจดใหมอปกรณขบเคลอนอากาศ ซงตองท างานตลอดเวลาระหวางทใชสอยทจอดรถนนเพอใหเกดการน าอากาศภายนอกเขามาดวยอตราไมนอยกวาทก าหนดในมาตรฐานการระบายอากาศเพอคณภาพอากาศภายในอาคารทยอมรบไดของ สมาคมวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ (มาตรฐาน ว.ส.ท. 3010) (2) ภายในทจอดรถตองมความเขมขนของกาซคารบอนมอนนอกไซดไมเกน 35 สวนในลานสวนของอากาศ (ppm) นานตอเนองเกนหนงชวโมง และตองไมเกน 120 สวนในลานสวนของอากาศ (ppm) ไมวาเวลาใดๆ โดยตรวจวดทระดบความสงจากพน 0.90 ถง 1.20 เมตร (3) ในกรณทตองการปรบลดอตราการระบายอากาศระหวางการใชสอยทจอดรถสามารถปรบลดอตราการระบายอากาศใหต ากวาทระบในขอ (1) ไดถาหากมระบบควบคมใหภายในทจอดรถมความเขมขนของกาซคารบอนมอนนอกไซดไมเกนกวาทก าหนดในขอ(2) และมอณหภมไมเกน40 องศาเซลเซยส โดยจดใหมอปกรณตรวจวดความเขมขนของกาซคารบอนมอนนอกไซดและอณหภมตดตงกระจายอยาง สม าเสมอ และมพนทตรวจสอบไมเกน1,000 ตารางเมตร ตออปกรณตรวจวดหนงเครอง (4) ตองออกแบบชองทางลมเขาใหน าอากาศเขามาจากบรเวณทไมมสารหรอกาซอนตราย (5) ไมควรใชทางเขาหรอทางออกของรถเปนชองทางลมเขาหลก

(คดเลอกจาก เลมมาตรฐานของ ว.ส.ท. และประสบการณ) 7. กำรตดตงระบบปรบอำกำศและระบำยอำกำศ ดำนควำมปลอดภยจำกอคคภย 7.1 ขอบเขตและวตถประสงค ขอบเขต มาตรฐานนครอบคลมการสราง ตดตง ใชงาน และบ ารงรกษา ระบบปรบอากาศและระบายอากาศซงรวมถง แผงกรองอากาศ, ทอลม และอปกรณทเกยวของ เพอปกปองชวตและทรพยสนจากไฟ ควนและกาซจากเพลงไหมหรอจากเหตการณอนซงคลายคลงกน 7.1.1 จ ากดการกระจายของควนผานระบบทอลมภายในอาคาร หรอเขาสอาคารจากภายนอก 7.1.2 จ ากดการกระจายของไฟผานระบบทอลมจากพนททเกดเพลงไหมไมวาจะอยภายในหรภายนอก



อาคาร 7.1.3 คงไวซงความสามารถในการปองกนไฟของอาคารและสวนประกอบเชน พน ผนง หลงคา ทมการตดตงระบบทอลม 7.1.4 จ ากดใหมแหลงก าเนดไฟและวสดตดไฟในระบบทอลมนอยทสด 7.1.5 ท าใหใชระบบทอลมภายในอาคารเพอการระบายควนไฟในกรณเพลงไหมได 7.2 การประสานงานกบอาคาร 7.2.1 หองเครองสงลมเยนทมทอลมตอเขากบชองเปดแนวดง(shaft) โดยตรง (1) หองเครองสงลมเยนทมทอลมตอเขากบชองเปดแนวดงตองจดใหมการแบงกนหองกบชองเปดแนวดงตลอดจนปองกนชองเปดทตอเชอมกบชองเปดแนวดง ดวยวสดทนไฟ ขอยกเวน (1) ไมตองแบงกนหองเครองสงลมเยนและชองเปดกบชองเปดแนวดงดวยวสดทนไฟถาหากปดลอมหองเครองสงลมเยนดวยวสดทนไฟทมการทนไฟไมนอยกวาขอก าหนดในขอ 7.2.5 และ 7.2.6 7.2.2 องคประกอบโครงสรางอาคาร (structural members) (1) การตดตงทอลม รวมถงอปกรณหวแขวนทอลม ตองไมท าใหองคประกอบโครงสรางของอาคารม ความสามารถในการทนไฟลดนอยลง 7.2.3 การเจาะทะล– การปกปองชองเปด (protection of openings) 7.2.4 ผนงกนไฟ (fire-rated walls or partitions) (1) ทอลมทะลผานผนงกนไฟทมอตราการทนไฟตงแต2 ชวโมงขนไปตองตดตงลนกนไฟ 7.2.5 พนทนไฟ (floors required to have a fire resistance rating) (1) ทอลมทะลผานพนทนไฟตองตดตงลนกนไฟหรอตองปดลอม(enclose) ตามทก าหนดในขอ 3.4.4.3.3 7.2.6 ชองเปดแนวดง (Shaft) (1) ทอลมตดตงทะลผานผนงทนไฟตงแต2 ชวโมงขนไปตองตดตงลนกนไฟ (2) ทอลมตดตงทะลผานพนทนไฟตองตดตงลนกนไฟหรอตองปดลอม(enclose) ตามทก าหนดในขอ (3) ถง (8) ตอไปน (3) ทอลมทะลผานพนของอาคารตองปดลอมดวยผนงซงสรางดวยวสดทนไฟ (4) อาคารทสงนอยกวา4 ชนผนงปดลอมชองทอแนวดงตองทนไฟไดไมนอยกวา 1 ชวโมง (5) อาคารทสงตงแต4 ชนขนไป ผนงปดลอมชองทอแนวดงตองทนไฟไดไมนอยกวา 2 ชวโมง (6) ในกรณททอลมตดตงทะลผานพนของอาคารเพยงชนเดยว สามารถใชลนกนไฟแทนการปดลอมได (7) ชองทอแนวดงทมทอลมภายในหรอเปนสวนหนงของทอลม หามมสง ตอไปนอยภายใน (7.1) ทอลมใชส าหรบระบายควนหรออากาศทมไขมนจากหองครวหรอกระบวนการท าอาหาร (7.2) ทอลมใชส าหรบอากาศทมสารระเหยตดไฟ (7.3) ทอลมใชส าหรบขนถายวสด, ไอ หรอ ฝน (7.4) ทอลมใชส าหรบอากาศทมสารกดกรอน (7.5) ชองขนสงผา (7.6) ทออนๆ ยกเวนทอน าทท าจากวสดไมตดไฟไมมอนตราย หรอ ไมมพษ ทงขณะใชงานปกตและเมอถกไฟไหม



(7.7) วสดตดไฟ (8) ชองเปดจากผนงปดลอมชองทอแนวดงทงแบบเปดโดยตรงหรอเปดโดยตอทอลมผาน ตองตดตงลนกนไฟ ขอยกเวน (1) ทอลมตามขอ (1) ถง (8) ไมตองตดลนกนไฟ เมอ (2) เปนทอลมแยก (branch ducts) ตอกบชองทอระบายอากาศทางกลแนวดง และ (3) เปนชองทอระบายอากาศทางกลแนวดงทอากาศไหลขนสดานบน และ (4) สวนของทอลมแยกทท าจากเหลกแผนในชองทอระบายอากาศทางกลแนวดงตองหกเลยว90 องศาขนดานบนภายในชองทอระบายอากาศแนวดง โดยมความสงจากหลงทอลมแนวราบถงปลายดานบน ไมนอยกวา 600 มลลเมตร และ (5) ชองทอแนวดงตองไดรบการก าหนดขนาดโดยเผอการตดตงทอลมหกเลยวไวแลว 7.2.7 แนวกนควน(smoke barrier) (1) ตองตดตงลนกนควนทแนวกนควน หรอต าแหนงใกลแนวกนควน แตตองไมหางจากแนวกนควนเกน 0.60 เมตร 7.2.8 ลนกนไฟ ลนกนควน ลนกนไฟ (1) ลนกนไฟทใชปองกนชองเปดบนผนงหรอพนททนไฟนอยกวา3 ชวโมง ตองมอตราการทนไฟอยางนอย 1 ชวโมง 30 นาททดสอบตามมาตรฐาน UL 555 Standard for Safety Fire Dampers หรอมาตรฐานอนทมความนาเชอถอเทยบเทา (2) ลนกนไฟทใชปองกนชองเปดบนผนงหรอพนททนไฟตงแต3 ชวโมงขนไป ตองมอตราการทนไฟอยางนอย3 ชวโมง ทดสอบตามมาตรฐาน UL 555 Standard for Safety Fire Dampers หรอมาตรฐานอนทมความนาเชอถอเทยบเทา ลนกนควน (1) ลนกนควนทใชปองกนแนวกนควนหรอใชในระบบควบคมควนตองเปนชนดทออกแบบมาเพอใชเปนลนกนควน โดยสามารถทนอณหภมไดสงและมการรวซมนอย และตองจดเปนลนกนควนตามมาตรฐาน UL 555S Standard for Safety Smoke Dampers หรอมาตรฐานอนทมความนาเชอถอ หรอเทยบเทา 7.2.9 การปดของลนกนไฟและลนกนควน (1) ลนกนไฟตองท างานโดยอตโนมต (2) ลนกนไฟเมอท างานแลวตองปดตลอดเวลา (3) วสดยดตอหลอมละลาย (fusible link) ตองท างานทอณหภมสงกวาอณหภมสงสดซงเกดขนตามปกตเมอระบบท างานหรอระบบไมท างานประมาณ 28 องศาเซลเซยส แลวแตคาใดสงกวากน ทงนตองไมต ากวา 71 องศาเซลเซยส (4) ส าหรบลนกนไฟและลนกนควนแบบเปนชดเดยวกน(combination of fire and smoke damper) ซงตดตงในระบบทอลมทเปนสวนหนงของระบบควบคมควน วสดยดตอหลอมละลาย หรอ อปกรณตรวจจบความรอนตองท างานทอณหภมสงกวาอณหภมออกแบบสงสดของระบบควบคมควนประมาณ 28 องศาเซลเซยส (5) อณหภมท างานของลนกนไฟและลนกนควนแบบเปนชดเดยวกน ตองไมสงเกนกวาอณหภมทท าใหสญเสยความสามารถในการท างาน (degradation)



(6) อณหภมท างานของลนกนไฟและลนกนควนแบบเปนชดเดยวกน ตองไมสงเกน 177 องศาเซลเซยส (7) อนญาตใหมระบบเปดลนกนไฟและลนกนควนแบบเปนชดเดยวกน จากระยะไกลไดเมอจ าเปน ตองใชเพอการระบายควน แตตองปดโดยอตโนมตอกครงเมออณหภมสงเกนกวาอณหภมทท าใหสญเสยความสามารถในการท างาน (8) ลนกนไฟและลนกนควนตองสามารถปดไดในขณะทมอตราไหลของลมในทอลมในสภาวะปกต 7.2.10 การตดตง (1) ตองแสดงต าแหนงและลกษณะการตดตงของลนกนไฟและลนกนควนทงหมดในแบบแปลนของอาคาร (2) การตดตงลนกนไฟ ตองยดตดกบผนงกนไฟอยางมนคงแขงแรง โดยวธการทเปนไปตามขอ ก าหนด ของผผลต (3) การตดตงลนกนไฟตองมชองวางเผอการขยายตว1 มลลเมตรตอความกวางหรอความยาวของลนกนไฟ 100 มลลเมตร (4) ตองจดใหมชองเปดบรการหางจากลนกนไฟหรอลนกนควนไมเกน 600 มลลเมตร 7.2.11 การบ ารงรกษา (1) ทกๆไมเกน 4 ปตองท าการบ ารงรกษาดงน (2) ถอดวสดยดตอหลอมละลายเพอตรวจสอบ (3) ลนกนไฟทกลนกนไฟตองถกทดสอบวาสามารถปดไดสนท (4) ตรวจสอบการท างานของสลก (latch) ถาม (5) หลอลนอปกรณทเคลอนได 7.3 การควบคม 7.3.1 การเดนสายไฟ การเดนสายไฟและการตดตงอปกรณเพอการควบคมการท างานของระบบปรบอากาศและระบายอากาศตองเปนไปตาม มาตรฐานการตดตงทางไฟฟาส าหรบประเทศไทย (มาตรฐาน วสท. 2001) 7.3.2 การควบคมดวยมอ เครองสงลมเยน พดลม และทกๆระบบสงลม ตองจดใหมวธการควบคมดวยมอ อยางนอยหนงวธการ เพอใชในการหยดการท างานในกรณฉกเฉน 7.3.3 ลนกนควน (1) ลนกนควนตองถกควบคมดวยอปกรณสงการท างานอตโนมต (2) ลนกนควนตองสามารถถกควบคมดวยมอไปยงต าแหนงเปดหรอปดไดจากศนยสงการ (3) ลนกนควนทตดตงในผนงกนควนสามารถเปดคางไวไดโดยทอปกรณตรวจจบควนและมอเตอรขบลนกนควนตองพรอมท างานตลอดเวลา 7.3.4 การตรวจจบควนส าหรบการควบคมอตโนมต 7.3.4.1 อปกรณทตองปดโดยอตโนมตจะตองไดรบการทดสอบเปนประจ าอยางนอยปละหนงครง 7.3.4.2 ตองตดตงอปกรณตรวจจบควนชนดทใชส าหรบตดตงในระบบทอลมในต าแหนงดงน (1) ทต าแหนงหลงจากลมผานแผงกรองอากาศแตกอนถงทางแยกลมแรกส าหรบระบบทมขนาดสงลมมากกวา 1,000 ลตรตอวนาท (2) ททกชนกอนจดตอเขาทอลมกลบรวมทผานมากกวา 1 ชน ส าหรบระบบทมขนาดลมกลบมาก



กวา 7,000 ลตรตอวนาท 7.3.4.3 ไมตองตดตงอปกรณตรวจจบควนในระบบลมกลบ ถามการตดตงอปกรณตรวจจบควนในพนทแลว 7.3.4.4 ไมตองตดตงอปกรณตรวจจบควนในระบบทอลม ถาระบบทอลมนนท าหนาทระบายลมจากภายในอาคารออกสภายนอกอาคารเพยงอยางเดยว 7.3.4.5 เมออปกรณตรวจจบควนตรวจพบควน ตองสงใหเครองสงลมเยนหรอพดลมของระบบสงลมนนหยดท างาน ยกเวนพดลมทใชส าหรบระบบควบคมควน 7.3.4.6 การตดตง ทดสอบ และบ ารงรกษาอปกรณตรวจจบควนตองเปนไปตาม ขอก าหนดในมาตรฐานระบบแจงเหตเพลงไหมของ วศวกรรมสถานแหงประเทศไทยฯ. หรอมาตรฐานอนทเทยบเทา 7.3.4.7 อปกรณตรวจจบควนทใชเฉพาะส าหรบสงปดลนกนควน หรอสงหยดการท างานของระบบปรบอากาศ ไมจ าเปนตองสงสญญาณใหระบบแจงเหตเพลงไหมของอาคารสงสญญาณเตอนเพออพยพ 7.3.4.8 ในกรณทอาคารไมมระบบสญญาณแจงเหตเพลงไหมอปกรณตรวจจบควนตองแสดงสญญาณทมองเหนหรอไดยนในพนททมคนใชงาน และตองแสดงใหทราบวาเปนอปกรณตรวจจบควนของระบบทอลม 7.4 การทดสอบ 7.4.1 ทวไป (1) การทดสอบจดใหมขนเพอตรวจวามาตรการปองกนทก าหนดท างานอยางถกตองเพอปองกนการ แพรกระจายของไฟและควน (2) ตองเกบรกษาบนทกของการทดสอบไว (3) บนทกตองพรอมทจะถกตรวจสอบได 7.4.2 ลนกนไฟ ลนกนควน (1) ลนกนไฟ และลนกนควน ตองท างานไดกอนทเปดใชงานอาคาร (2) การควบคมและการใชงาน (3) ระบบควบคมทงหมดตองไดรบการทดสอบวาสามารถท างานไดตามความตองการ 7.4.3 การทดสอบอปกรณปองกนไฟในระบบปรบอากาศและระบายอากาศตองท าในสภาวะการใชงานปกต 7.4.4 การทดสอบตองท าเพอตรวจสอบการท างานของระบบโดยใชไฟฟาส ารอง หรอ ภายใตภาวะฉกเฉนตลอดจนภายใตสภาวะการใชงานปกต (คดเลอกจาก เลมมาตรฐานของ ว.ส.ท. และประสบการณ) 8.. กำรออกแบบเพอใหไดประสทธภำพดำนพลงงำน 8.1 บททวไป (1) ระบบปรบอากาศและระบายอากาศตองไดรบการออกแบบและตดตงโดยค านงถงประสทธภาพการใชพลงงาน (2) การอนรกษพลงงานตองไมท าใหสญเสยสภาวะสบายภายในหรอความตองการในการควบคมสภาวะแวดลอมภายในอาคารอนๆ (3) ส าหรบลกษณะการใชงานทมความตองการพเศษ เชน โรงพยาบาล หองปฏบตการ(laboratories) หองทมอปกรณซงตองควบคมอณหภมและความชนเปนพเศษ หรอ กระบวนการผลตในอตสาหกรรม



การออกแบบและเกณฑในการออกแบบระบบปรบอากาศและระบายอากาศตองเปนไปตามความตองการของลกษณะงาน โดยใชพลงงานต าทสด 8.2 ประสทธภาพพลงงานของอปกรณ (1) ประสทธภาพของเครองปรบอากาศขนาดเลกและเครองท าน าเยนตองไมต ากวาคาทแสดงใน ตารางท 8.1 และ 8.2 โดยทดสอบทสภาวะมาตรฐานตามทระบในตารางท 8.3 (2) วธการทดสอบประสทธภาพใหใชวธการตาม มาตาฐาน มอก. หรอ ARI หรอ มาตรฐานอนทมความนาเชอถอเทยบเทา 8.3 การค านวณภาระการท าความเยน (1) การค านวณภาระการท าความเยนและการก าหนดขนาดอปกรณในระบบปรบอากาศและระบายอากาศตองอยบนพนฐานทน าไปสการใชงานทมประสทธภาพและคมคาสงสด (2) สภาวะออกแบบภายใน : ถาไมมความตองการพเศษอนๆ ส าหรบการปรบอากาศโดยทวไป อณหภม ออกแบบภายในอาคารตองไมต ากวา 24 องศาเซลเซยส และความชนสมพทธไมต ากวา 55 เปอรเซนต (คดเลอกจาก เลมมาตรฐานของ ว.ส.ท. และประสบการณ) 9. กำรปรบอำกำศและระบำยอำกำศส ำหรบสถำนบรกำรสขภำพ 9.1 ขอบเขต (1) ขอก าหนดตอไปนใชส าหรบสถานพยาบาล ซงใหบรการทางการแพทยทนตกรรม จตเวช สตกรรม กมารเวช ศลยกรรม หรออายรกรรม (2) ระบบปรบอากาศและระบายอากาศส าหรบสถานพยาบาลตองมลกษณะเพมเตม ดงน (3) ระบบปรบอากาศตองมความสามารถในการกรองอากาศ โดยตดตงแผงกรองอากาศทมประสทธภาพ และจ านวนชนของแผงกรองอากาศ ขนต าตามตารางท 8 และตารางท 9 9.2 ตารางตาง ๆ ตารางท 8 ประสทธภาพแผงกรองอากาศส าหรบสถานทตางๆ ล าดบ

สถานท

จ านวนชน ขนต า

ประเภทแผง กรองอากาศ ชนท 1

ประเภทแผง กรองอากาศชนท 2

1 หองผาตดออโธปดก หองผาตดปลกถายไขกระดก หองผาตดปลกถายอวยวะ

2

4

1 ตดตงทชองจายลม

2 หองผาตดทวไป (general procedure operating rooms) หองคลอด (delivery rooms) หองเดกแรกคลอด (nurseries) หอผปวยหนก (ICU) หองรกษาผปวย หองตรวจวนจฉย บรเวณพกคอยส าหรบแผนกผปวยนอกและหองฉกเฉน

2

4

2



3 หองปฏบตการ หองเกบอปกรณปลอดเชอ

1 3 -

4 พนทเตรยมอาหาร หองซกรด หองพกผปวย ทางเดนหนาหองพกผปวย

1 4 -

ตารางท 9 ประเภทแผงกรองอากาศ ประเภท ประสทธภาพขนต า มาตรฐานการทดสอบ 1 99.97 %

MERV 17 HEPA 99.97 % efficiency on 0.3 µm particles, IEST Type A ASHRAE Standard 52.2

2 90-95 % MERV 14

ASHRAE Standard 52.1 (Dust Spot) ASHRAE Standard 52.2

3

80-90 % MERV 13


4 25-30 % MERV 7


MERV = Minimum Efficiency Reporting Value ตามมาตรฐาน ASHRAE 52.2 ล าดบ สถานท อตราการน าเขา

อากาศภายนอกไมนอยกวาจ านวนเทาของปรมาตรหองตอชวโมง

อตราการหมนเวยนอากาศภายในหองไมนอยกวาจ านวนเทาของปรมาตรหองตอชวโมง

ความดนสมพนธกบพนทขางเคยง

1 หองผาตด 5 25 สงกวา 2 หองคลอด 5 25 สงกวา 3 หอง Nursery 5 12 สงกวา 4 หออภบาลผปวยหนก

(ICU) 2 6 สงกวา

5 หองตรวจรกษาผปวย 2 6 สงกวา 6 หองฉกเฉน

(trauma room) 5 12 สงกวา

7 บรเวณพกคอยส าหรบแผนกผปวยนอกและหองฉกเฉน

2 12 ต ากวา



8 หองพกผปวย 2 6 สงกวา 9 หองแยกผปวยแพรเชอ

ทางอากาศ 2 12 ต ากวา

10 หองแยกผปวยปลอดเชอ 2 12 สงกวา 11 หองปฏบตการ

(laboratory) 2 6 ต ากวา

12 หองชนสตรศพ 2 12 ต ากวา 9.3 ระบบปรบอากาศและระบายอากาศส าหรบหองผาตด 9.3.1 การจายลมเขาภายในหองผาตดควรจายจากเพดาน และดดลมกลบทใกลระดบพน โดยมหนา กากรบลมกลบอยางนอย 2 จด ตดตงใหขอบลางอยสงกวาพนอยางนอย 75 มม. หวจายลมควรเปนแบบจายลมทศทางเดยว (unidirectional) เชน หนากากแบบแผนโลหะเจาะรพรน (perforated) ควรหลกเลยงหวจายลมทมการเหนยวน าลมสง เชน หวจายลมตดเพดานแบบสทางทใชในงานระบบปรบอากาศทวไปหรอ หนากากจายลมแบบตดผนงชนดมใบปรบทศทางลม 9.3.2 เพอการประหยดพลงงาน ระบบปรบอากาศสามารถลดอตราการจายลมเขาหองผาตดระหวางไมมการผาตดไดแตตองรกษาความดนภายในหองผาตดใหสงกวาภายนอกตลอดเวลาแมในชวงเวลาทไมไดใชผาตด 9.3.3 ควรออกแบบใหสามารถปรบอณหภมไดในชวง 17-27°C 9.3.4 ควรควบคมความชนสมพทธใหอยในชวง 45-55%rh 9.3.5 ตองควบคมความดนภายในหองใหสงกวาบรเวณรอบๆ 9.3.6 ควรตดตงเครองวดความดนแตกตางภายในหองเพอตรวจสอบไดตลอดเวลา 9.3.7 ควรตดตงเครองอานอณหภมและความชนสมพทธใหสามารถอานไดสะดวก 9.3.8 ไมควรตดตงวสดดดซบเสยงในระบบสงลม ยกเวนมแผงกรองอากาศประสทธภาพไมนอยกวาประเภทท 2 ตดตงอยทปลายทาง หลงจากลมผานวสดดดซบเสยง 9.3.9 อากาศจากภายนอกควรผานการลดความชนใหมปรมาณไอน าในอากาศหรออณหภมหยาดน าคางต ากวาสภาวะออกแบบของหองกอนผสมกบลมกลบหรอกอนจายเขาไปในหอง 9.4 ระบบปรบอากาศและระบายอากาศส าหรบหอง ไอซย 9.4.1 ควรออกแบบใหสามารถปรบอณหภมไดในชวง 21-27°C 9.4.2 ควรควบคมชนสมพทธใหต ากวา 60%rh 9.4.3 ตองควบคมความดนภายในหองใหสงกวาบรเวณรอบๆ 9.4.4 ไมควรตดตงวสดดดซบเสยงในระบบสงลม ยกเวนมแผงกรองอากาศประสทธภาพไมนอยกวา ประเภทท 2 ตดตงอยทปลายทาง หลงจากลมผานวสดดดซบเสยง 9.4.5 ไมควรตดตงหนากากรบลมกลบบรเวณทท างานของพยาบาล (nurse station) 9.4.6 อากาศจากภายนอกควรผานการลดความชนใหมปรมาณไอน าในอากาศหรออณหภมหยาดน าคางต ากวาสภาวะออกแบบของหองกอนผสมกบลมกลบหรอกอนจายเขาไปในหอง 9.5 ระบบปรบอากาศและระบายอากาศส าหรบหองแยกโรคปลอดเชอ 9.5.1 หองแยกปลอดเชอส าหรบผปวยทมภมคมกนต ากวาปกตตองจายลมทผานการกรองอากาศดวยแผงกรองอากาศประเภทท1 หวจายลมควรเปนแบบจายลมทศทางเดยว เชน หนากากแบบแผนโลหะเจาะ



รพรน ควรหลกเลยงหวจายลมทมการเหนยวน าลมสง เชน หวจายลมตดเพดานแบบสทางทใชในงานระบบปรบอากาศทวไป หรอ หนากากจายลมแบบตดผนง 9.5.2 การจายลมตองท าในลกษณะทจายอากาศทสะอาดผานผปวยเปนล าดบแรก แลวจงผานผมาเยยม และผานไปยงหนากากลมกลบทอยใกลระดบพน และใกลประตทางเขาหอง 9.5.3 ตองตดตงอปกรณตรวจวดความดนในทมองเหนไดงาย เชน หนาประตทางเขาหอง เพอใชตรวจสอบความดนไดตลอดเวลา 9.5.4 ในกรณทหองแยกปลอดเชอตองใชส าหรบผปวยทมภมคมกนต ากวาปกตและเปนผปวยแพรเชอทางอากาศดวย ตองออกแบบหองใหเปนไปตามขอก าหนดของหองแยกผปวยแพรเชอทางอากาศ 9.6 ระบบปรบอากาศและระบายอากาศส าหรบหองผปวยแพรเชอ 9.6.1 ระบบดานลมระบบปรบอากาศและระบายอากาศของหองแยกผปวยแพรเชอทางอากาศตองแยกอสระโดยเดดขาดจากสวนอนๆของอาคาร 9.6.2 หามตอทอลมระบายอากาศทงจากหองแยกผปวยแพรเชอทางอากาศกบทอลมอนๆของอาคาร 9.6.3 การควบคมทศทางการไหลของอากาศ (1) เพอใหอากาศไหลเขาหองเมอมรอยรว หองแยกผปวยแพรเชอทางอากาศตองมความดนภายในหองเปนลบหรอต ากวาบรเวณขางเคยงไมนอยกวา2.5 ปาสคาล และตองตดตงเครองมอตรวจสอบความดน หรอทศทางการไหลของอากาศ ซงมองเหนไดชดเจน ตดตงทหนาประตทางเขาหอง (2) หามออกแบบหองแยกผปวยแพรเชอทางอากาศ เปนหองทสามารถปรบความดนใหเปนบวกไดเชน การออกแบบใหสามารถสลบเปนหองทมความดนเปนบวกเพอใหเปนหองปลอดเชอ ทงนเพอปอง กนความผดพลาดของระบบควบคมและการใชงาน (3) ประตหองตองเปนแบบทมปะเกนโดยรอบเพอลดการรวซมขณะปดประต (4) เพอชวยสนบสนนใหหองแยกผปวยแพรเชอ ทางอากาศเปนหองทมโอกาสแพรเชอออกจากหองใหนอยทสด ประตของหองควรมสองชนเพอสรางใหเกดหองโถงขนาดเลกกอนเขาถงหองภายใน (anteroom) บานประตระหวางหองโถงขนาดเลกกบหองผปวยตองเปดเขาสหองผปวย 9.6.4 การกรองอากาศหมนเวยนภายในหอง (1) ขอก าหนดตอไปนใชส าหรบกรณทมการหมนเวยนอากาศในหองมาใชใหม เชน การตดเครองปรบอากาศแบบใชอากาศภายในหองหมนเวยนมาใชใหม (2) กอนจายลมเขามาในหอง อากาศตองผานการกรองดวยแผงกรองอากาศประเภทท 1 (3) อากาศหมนเวยนภายในหอง (total air) ตองมอตราไมนอยกวาอตราทก าหนดในตารางท10 9.6.5 การเตมอากาศจากภายนอก (1) ตองมการน าอากาศจากภายนอก (outdoor air) เขามาในหองไมนอยกวาอตราทก าหนดในตารางท10 9.6.6 อากาศระบายทง (1) อากาศระบายทงจากหองแยกผปวยแพรเชอทางอากาศตองผานการกรองดวยแผงกรองอากาศประเภทท 1 กอนทงสบรรยากาศภายนอก ยกเวนต าแหนงททงอากาศระบายทงไมเสยงตอการยอนกลบเขาสอาคาร หรอ เขาสอาคารอน หรอบรเวณอนทมคนอย (2) ต าแหนงหนากากดดลมระบายทงภายในหอง ควรตดตงอยดานหวเตยงผปวย ทระดบใกลพนหองโดยขอบลางของหนากากดดลมควรอยสงจากพน 0.10 เมตร

(3) ในกรณมหองน าอยภายในหอง ตองมการระบายอากาศจากหองน าดวยอตราไมนอยกวา 12



เทาของปรมาตรหองน าตอชวโมง อากาศทระบายทงจากหองน าตองผานการกรองดวยแผงกรองอากาศประเภทท 1 กอนทงสบรรยากาศภายนอก ยกเวนต าแหนงททงอากาศระบายทงไมเสยงตอการยอนกลบเขาสอาคาร หรอ เขาสอาคารอน หรอบรเวณอนทมคนอย 9.7 การควบคม 9.7.1 การควบคมการเปดปด

(1) ตองจดใหมสวทชควบคมการเปดปดอปกรณของระบบปรบอากาศและระบายอากาศอยภายนอกหองแยกผปวยแพรเชอทางอากาศ และอยในต าแหนงทเขาถงไดงาย มสญญาณไฟแสดงสถานะ การเปดปดของอปกรณ ส าคญ ไดแกพดลม เครองปรบอากาศ 9.7.2 การควบคมความดน (1) ตองจดใหมเครองวดความดนแตกตางระหวางภายในหองแยกผปวยแพรเชอทางอากาศกบภายนอกหอง ตดตงในต าแหนงทมองเหนไดชดเจนจากภายนอกหองเครอง (2) เครองวดความดนแตกตางตองมชวง (range) การใชงานเหมาะสมกบความดนออกแบบของหอง 9.7.3 การตรวจสภาพแผงกรองอากาศ (1) ตองจดใหมวธการตรวจวดความดนครอมแผงกรองอากาศ เชน การตดตงเครองวดความดนแตกตางครอมแผงกรองอากาศ หรอ จดเตรยมทอตอ (port) ส าหรบใชตอกบเครองวดความดนแตกตาง (2) ตองเปลยนแผงกรองอากาศเมอความดนแตกตางครอมแผงกรองอากาศสงเกนกวาทผผลตก าหนด (3) การตดตงแผงกรองอากาศตองเปนไปตามทผผลตแนะน าและตองไมมการรวของอากาศผานกรอบหรอโครงของแผงกรองอากาศ 9.7.4 การท างานเมอกระแสไฟฟาหลกขดของ (1) พดลมและอปกรณในระบบสงลมทมสวนเกยวของในการควบคมความดนของหองและการกรองอากาศ ตองรบไฟฟาจากระบบไฟฟาส ารองหรอจดใหมปายสญญาณและเสยงสญญาณเตอนอนตรายเมอกระแสไฟฟาหลกขดของซงท างานดวยระบบไฟฟาส ารอง 9.8 การทดสอบ 9.8.1 ทวไป (1) ตองท าการทดสอบการท างานของระบบการท างานทงหมด เพอใหมนใจวาระบบสามารถท า งานไดตามทออกแบบ (2) ตองเกบรกษาบนทกของการทดสอบไว (3) บนทกตองพรอมทจะถกตรวจสอบได 9.8.2 ระบบควบคม (1) ตองท าการทดสอบระบบควบคมทงหมดทงในสภาวะการใชงานปกตภาวะกระแสไฟฟาหลกขดของ และภาวะอนๆทอาจเกดขนได 9.9 การระบายอากาศส าหรบบรเวณทมสารเคมและสารอนตราย (1) สถานทจดเกบสารเคมทมอนตรายจะตองรกษาระดบความเขมขนของไอระเหย ภายในพนทใหมคานอยกวาหรอเทากบ 25 เปอรเซนตของระดบจดตดไฟ (2) ตองจดใหมระบบเตมอากาศ และต าแหนงทตดตงจะตองไมกอใหเกดการลดวงจร ของระบบระบายอากาศ



(3) ตองบ าบดอากาศเสยทปนเปอนดวยสารอนตรายกอนปลอยทงออกสบรรยากาศ (4) ระบบระบายอากาศตองท างานไดอยางตอเนอง เวนแตไดรบการออกแบบเปนอยางอนทเปนทยอมรบ (5) ตองจดใหมระบบควบคมการปดทางกลของการระบายอากาศส าหรบบรเวณทมสารอนตรายสงไวภายนอกหองซงอยใกลกบประตทางเขาออก (6) การควบคมการปดทางกลในหวขอ 3.8.1.1.5 ควรปกปองไวดวยกระจกชนดแตกไดและตองมปายดงน “ปดระบบระบำยอำกำศในกรณฉกเฉน” 10. ภำคผนวก 10.1 ขอพงปฏบต 1. การออกแบบระบบระบายอากาศเสยตองค านงถงความหนาแนนของควนหรอไอระเหยทปลอยออกมา (1) ส าหรบควนหรอไอระเหยทหนกกวาอากาศ จดดดระบายอากาศ อากาศเสย จะตองอยทระดบสไมเกน 0.30 เมตร จากระดบพน (2) ต าแหนงทตงของหวจายและหวดดอากาศออกตองจดใหมการกระจายไปทกๆสวนของชนหรอหองเพอปองกนการสะสมของไอระเหยตางๆ (3) ตองไมน าอากาศเสยมาหมนเวยนในหองหรออาคาร หากอากาศนนยงคงมสงปนเปอนหรอไระเหยอนตราย 2. ระบบระบายอากาศส าหรบหองปฏบตการ (1) ระบบระบายอากาศเสยของหองปฏบตการระบบครอบดดลม อปกรณระบายอากาศเฉพาะทและระบบอนๆ ส าหรบระบายอากาศเสยในพนทหองปฏบตการ ซงไดแกกาซตดไฟไอระเหย หรอ อนภาคตางๆทถกปลอยออกมา (2) ระบบจายอากาศในหองปฏบตการซงจะตองจดเตรยมไวตามแตละประเภทการตรวจสอบและบ ารงรกษา ทงในระบบระบายอากาศและครอบดดลม (3) ตองออกแบบระบบระบายอากาศในหองปฏบตการใหไอสารเคมทเกดขนไมถกน ากลบมาหมนเวยนอก และสารเคมทปลอยออกมาตองกกเกบหรอถกก าจดออกเพอปองกนอนตรายจากการลกตดไฟ (4) บรเวณทน าอากาศบรสทธเขาจะตองหลกเลยงการน าอากาศทมสารเคมหรอสารตดไฟจากสวนอนๆเขามาในพนทหองปฏบตการ (5) หองปฏบตการทมสารเคมจะตองมการระบายอากาศอยางตอเนอง (6) ความดนอากาศภายในหองปฏบตการจะตองมคานอยกวาภายนอก ขอยกเวน 6.1หากหองดงกลาวตองการใหเปนลกษณะหองสะอาด ซงไมสามารถท าใหความดนภายใน หองมคานอยกวาภายนอกไดจะตองมการจดเตรยมระบบเพอปองกนอากาศภายในหองรวสบรรยากาศภายนอก 6.2 ระดบความดนทเหมาะสมระหวางสวนโถงทางเดนและสวนทไมใชหองปฏบตการ อาจเปลยนแปลงไดชวขณะหากมการเปดประต,มการเปลยนต าแหนงหวดดอากาศ หรอกจกรรอนๆ ในระยะ เวลาอนสน (7) ต าแหนงของหวจายลมจะตองอยในต าแหนงทไมมผลกระทบตอประสทธภาพของครอบ



ดดลม ( laboratory hoods), ระบบระบายอากาศ , อปกรณตรวจจบเพลงไหมหรอระบบดบเพลง (8) อากาศเสยจากหองปฏบตการหรออากาศเสยอนๆจะตองถกระบายทงเหนอระดบหลงคาโดยระดบความสงและความเรวจะตองเพยงพอทจะปองกนการไหลยอนกลบเขามาและสงผลถงบคคลโดยทวไป 10.2 การตดตงและมาตรฐานของวสด อปกรณ รำยกำรมำตรฐำนผลตภณฑอตสำหกรรมทเกยวของกบวสดในระบบปรบอำกำศ

หมำยเลข มอก. รำยกำรมำตรฐำนผลตภณฑอตสำหกรรม มอก. 11 - 2549 สายไฟฟาหมฉนวนพอลไวนลคลอไรด มอก. 17 - 2532 ทอพวซแขงส าหรบใชเปนทอน าดม มอก. 26 - 2516 ทอเหลกกลาอาบและไมอาบสงกะสชนดตอดวยเกลยว มอก. 94 - 2517 ขอตอทอพวซแขงส าหรบใชกบทอรบความดนทอระบายน าและสง

ปฏกล

มอก. 256 - 2540 ประตน าเหลกหลอ: ลนยกแบบรองลนโลหะส าหรบงานประปา มอก. 276 - 2532 ทอเหลกกลา มอก. 277 - 2532 ทอเหลกกลาอาบสงกะส มอก. 281 - 2532 เกลยวทอเหลกกลาส าหรบงานทอน าและงานทอทวไป มอก. 293 - 2541 สายไฟฟาอะลมเนยมหมดวยฉนวนโพลไวนลคลอไรด มอก. 296 - 2522 บรรยากาศส าหรบปรบสภาพและทดสอบและอณหภมอางองทเปน

มาตรฐาน

มอก. 343 - 2523 กอกน า มอก. 382 - 2531 ประตน าเหลกหลอ : ลนปกผเสอ มอก. 383 - 2529 ประตน าเหลกหลอ : ลนกนกลบชนดแกวง มอก. 385 - 2524 เครองปรบอากาศชนดตดผนงหอง มอก. 427 - 2531 ทอเหลกกลาเชอมดวยไฟฟาส าหรบสงน า มอก. 431 - 2529 ประตน าทองแดงเจอแบบลนยก มอก. 432 - 2529 ประตน าเหลกหลอแบบลนยกส าหรบใชงานทวไป มอก. 486 - 2527 ใยแกว มอก. 487 - 2526 แผนใยแกว มอก. 558 เลม 9 - 2528

วธทดสอบวสดทนไฟ เลม 9 ความหนาแนนรวม ความพรนปรากฏ การดดซมน าและความถวงจ าเพาะปรากฏ

มอก. 604 - 2529 อปกรณประกอบทอเหลกหลอ มอก. 643 - 2529 เหลกหลออบเหนยว มอก. 644 - 2529 เหลกเพลาด า มอก. 691 - 2547 สอพอกซส าหรบงานทวไป



มอก. 710 - 2530 พดลมไฟฟากระแสสลบชนดระบายอากาศ มอก. 770 - 2533 ทอเหลกกลาเคลอบสงกะสส าหรบใชรอยสายไฟฟา มอก. 831 - 2531 เหลกกลาคารบอนหลอ

มอก. 838 - 2531 สายไฟฟาส าหรบวงจรควบคม มอก. 910 - 2532 ทอโพลบวทลนส าหรบใชเปนทอน าดม มอก. 918 - 2535 อปกรณและขอตอเหลกหลอเทาส าหรบทอสงน าชนดทนความดน มอก. 934 - 2533 พดลมไฟฟากระแสสลบ เฉพาะดานความปลอดภย มาตรฐาน

บงคบ มอก. 1155 - 2536 เครองปรบอากาศส าหรบหองแบบแยกสวน ระบายความรอนดวย

อากาศ

มอก. 1139 - 2536 ทอทองแดงไรตะเขบ มอก. 1131 - 2535 ขอตอทอพวซแขงส าหรบใชกบทอรบความดน มอก. 1032 - 2534 น ายาประสานทอพวซแขงและขอตอทอพวซแขง มอก. 999 - 2533 ทอพวซแขงส าหรบใชในงานอตสาหกรรม มอก. 979 - 2533 ทอพวซออนไมเสรมแรงส าหรบใชงานทวไป มอก. 955 - 2533 สายไฟฟาทองแดงหมดวยยาง : สายออนถก มอก. 1337 - 2539 การทดสอบความทนไฟ - ทอระบายอากาศ มอก. 1516 - 2549 เครองฟอกอากาศ เฉพาะดานความปลอดภย มอก. 2131 - 2545 เหลกแผนเคลอบสงกะสโดยกรรมวธจมรอนและเคลอบส: แผน

มวนและแผนตด

มอก. 2133 - 2545 ทอเหลกกลาออนเคลอบสงกะสส าหรบรอยสายไฟฟา มอก. 2134 - 2545 เครองปรบอากาศส าหรบหองเฉพาะดานสงแวดลอม:

ประสทธภาพ พลงงาน

มอก. 2212 - 2548 ระบบฉนวนไฟฟา-การจดประเภททางความรอน มอก. 2228 - 2548 เหลกแผนเคลอบอะลมเนยม/สงกะสโดยกรรมวธจมรอน ส าหรบงาน

ทวไป งานขนรปและงานโครงสรางทวไป

มอก. 2303 - 2549 แผนฉนวนความรอนใยแร 10.3 การทดสอบและการปรบแตง 10.3.1 การจดเตรยมงานเอกสาร (1) รวบรวมแบบและเอกสารตางๆ เชน แบบออกแบบ (Design Drawing) แบบตดตง (Shop Drawing) แบบตดตงจรง (As-built Drawing) ขอก าหนดทางเทคนคประกอบงานตดต (Specications) และขอแกไขเพมเตมตางๆ ทเกดขนในโครง



(2) จดเตรยมรายงานและแบบทดสอบตางๆทจ าเปน (3) วางแผนการท างานงานทดสอบและปรบแตง 10.3.2 การจดท างานทดสอบระบบทตดตงในอาคาร (1) ตรวจสอบงานตดตงระบบทงหมด (2) ตรวจสอบการตดตงอปกรณตางๆ ตามคมอการตดตง 10.3.3 ท าการทดสอบการท างานเบองตนของอปกรณในระบบ เชน การท างานของพดลม เครองสบน าทศทางการหมน และการใชกระแสไฟฟา 10.3.4 ท าการปรบแตงและทดสอบระบบตางๆ ในอาคารเพอใหงานตดตงสมบรณแบบ และบรรลวตถประสงคของงานออกแบบ 10.3.5 จดท ารายงานเอกสารทเปนคมอและสรปผลการปรบแตง 10.3.6 ผลการยอมรบไดส าหรบคาผดพลาดจากขอก าหนดตามรปแบบ ทมการทดสอบปรบแตงและสมดล ใหมคาคลาดเคลอนไดไมเกน 10 % ของคาทก าหนดไวในแบบตดตง และขอก าหนดดานเทคนคแตละชนด 10.4 การควบคมควนไฟ 10.4.1 วตถประสงค เพอระบายควนไฟออกนอกบรเวณขณะเกดเพลงไหมอาคาร ชะลอหรอปองกนการแพรกระ จายของควนไฟไมใหแพรกระจายไปยงทางออกหรอบรเวณทก าหนดใหเพอใชหนไฟและบรเวณอนของอาคาร เพมความปลอดภยตอชวตของผใชอาคาร ใหเกดความปลอดภยและสะดวกตอพนกงานดบเพลงในการเขาถงจดตนเพลงหรอสามารถชวยเหลอผใชอาคารทตดคางอยภายในไดสะดวกชวยลดอณหภมและความหนาแนนของควนไฟเพอไมใหเกดความเสยหายตอโครงสรางของอาคารในเวลาทรวดเรวเกนไป 10.4.2 ขอบเขตการควบคม การควบคมควนไฟ หมายถง การควบคมควนไฟอนเกดจากเพลงไหมเทานน ประกอบดวยการ ออกแบบ การใชงาน การตดตง การทดสอบ และการซอมบ ารงระบบทงยงรวมถงการเพมเตมอปกรณใหแกระบบปรบอากาศและระบบหวกระจายน าในระบบดบเพลงใหท างานรวมกบระบบรวมกบระบบควบคมควนไดอยางมประสทธภาพ 10.4.3 ระบบอดอากาศส าหรบบนไดหนไฟ (1) อาคารทมความสงตงแต 23 เมตรขนไป ตองจดใหมบนไดหนไฟจากชนสงสดหรอดาดฟาลงสพนดนอยางนอย 2 บนได ตงอยในททบคคลไมวาจดใดของอาคารสามารถมาถงบนไดหนไฟไดสะดวก แตบนไดหนไฟตองอยหางกนไมเกน 60 เมตร วดตามแนวทางเดน บนไดดานทตดกบภายในอาคารหรอทจะเกดเพลงไหมไดตองสรางดวยวสดทมอตราการทนไฟไดไมนอยกวา 2 ชวโมง (2) บนไดหนไฟทอยภายในอาคารตองมอากาศถายเทจากภายนอกอาคารไดแตละชนตองมชองระบายอากาศทมพนทรวมกนไมนอยกวา 1.4 ตารางเมตรตอหนงชน เปดออกสภายนอกอาคารได หรอมระบบอดอากาศเขาไปในบนไดหนไฟทท างานไดโดยอตโนมตเมอเกดเพลงไหม โดยท าใหความดนอากาศภายในบนไดหนไฟสงกวาภายในอาคารในระดบเดยวกนเปนจ านวนดงน 1. ถาประตหนไฟปดหมดทกบาน ความดนแตกตางอยระหวาง 38 Pa. (0.15 นวน า)ถง 90 Pa. (0.35 นวน า) และประตตองเปดไดตามหวขอ 5. 2. ถาประตบนไดหนไฟเปดคาง ชนทตดกบชนทประตเปดคางทงบนและลาง ตองมความดน แตกตางไมต ากวา 12.5 Pa. (0.05 นวน า) สวนชนอนเหมอนขอ 1.



(3) พนทอาคารสวนทต ากวาระดบถนนหนาอาคารมากกวาสองชน หรอต ากวาระดบถนนหนาอาคารมากกวา 7 เมตร ตองจดใหมบนไดหนไฟทมระบบอดอากาศ (4) ในกรณทบนไดหนไฟมการเปลยนแปลงต าแหนงไมตรงกนตลอดความสงของอาคารจ าเปนตองมทางปลอดควน เชอมตอระหวางบนได ทางปลอดควนจะตองปฏบตเชนเดยวกบบนไดหนไฟ ทงอตราการทนไฟของวสดทใช ชองระบายอากาศมากพอ หรอมระบบอดอากาศ (5) ประตทจะเปดได ระบบควบคมความดนภายในบนไดหนไฟจะตองควบคมความดนตกครอมประตเพอใหแรงทเปดประตไมมากเกนกวา 132 นวตน ( 14 kg.) โดยค านงถงแรงทเกดจากอปกรณชวยปดประตเอง (Door Closer) (6) ปรมาณอากาศทตองอดเขาสบนไดหนไฟ สามารถค านวณไดจาก Q = ac + bN Q = ปรมาณอากาศทตองอดเขาสบนไดหนไฟ m3/s (cfm) a = อตราการไหลของอากาศผานประตทเปดคางสภายนอกตอหนงประต 7.08 m3/s. ( 15,000 cfm.) c = จ านวนประตทเปดคางสภายนอก b = อตราการไหลของอากาศผานรอยรวซมบรเวณผนงและประตของบนไดหนไฟ 0.0944 m3/s. ( 200 cfm.) ตอชน N = จ านวนชนของอาคาร (7) เพอปองกนควนยอนกลบ ความเรวของลมทผานออกทางประตหนไฟชนทไฟไหมขณะทประตเปด จะตองไมนอยกวา 0.8 เมตรตอวนาท (160 ฟตตอนาท) และเพอไมใหเปนการเตมออกซเจนมากนก ความเรวของลมไมควรเกน 2 เมตรตอวนาท (400 ฟตตอนาท) (8) พดลมอดอากาศควรมอยางนอย 2 ชด ทมขนาดเทากน โดยชดหนงเปนส ารอง พดลมชดส ารองจะตองสามารถท างานไดโดยอตโนมตในกรณทพดลมหลกหยดท างานระหวางไฟไหมไมวาเนองดวยกรณใดๆ 10.4.4 วธการอดอากาศเขาบนไดหนไฟ (1) การอดอากาศแบบจดเดยว 1.1 เปนการอดอากาศเขาบนไดหนไฟโดยตรง อนญาตใหใชไดกบอาคารทมความสงไมเกน 2 เมตร หากอาคารมความสงเกนนใหใชการอดอากาศแบบหลายจด 1.2 จดทอดลมเขาตองหางจากประตบานทออกแบบใหเปดคางได เกนกวา 11 เมตรหรอเกน 3 ชน (2) การอดอากาศแบบหลายจด 2.1 ใชพดลมความดนสงพอเพยง ทจะอดอากาศเขาชองทอหรอทอลม เพอสงลมเขาไปในบนไดตลอดระยะความสง หรอใชพดลมความดนต าขนาดเลกหลายๆ ตวอดอากาศเขาแตละจดหางกนไมเกน 3 ชนโดยไมมการตอทอลม 2.2 ชองทอหรอทอลมส าหรบอดอากาศเขาสบนไดหนไฟ ถาเดนภายนอกบนไดหนไฟจะตองสรางดวยคอนกรตเสรมเหลกหรอวสดอนทมอตราการทนไฟไดไมนอยกวา 2 ชวโมง ผวดานในทอจะตองเรยบอยางนอยสามดาน 2.3 ความเรวของอากาศภายในชองทอหรอทอลมอดอากาศจะตองไมเกน 10 เมตรตอวนาท ( 2,000 ฟตตอนาท) 2.4 ความเรวของอากาศทจายออกจากชองทอหรอทอลมอดอากาศจะตองไมเกน 6



เมตรตอวนาท ( 1,200 ฟตตอนาท) 2.5 ตองไมมระบบอนๆ ภายในชองทออดอากาศของบนไดหนไฟ ทจะรบกวนการท างานของระบบอดอากาศ 2.6 ชองจายลมในแตละจดตองอยหางกนไมเกน 3 ชน ตามความสงของอาคาร 2.7 ชองจายลมเขาสบนไดหนไฟ จากชองทอหรอทออดอากาศ ตองไมมการตดตงชดแผนปรบลมกนไฟลามหรอ ชดแผนปรบลมกนควนลาม 10.4.5 ต าแหนงของพดลมอดอากาศ (1) ต าแหนงทตงของพดลมอดอากาศชองทดดอากาศเขา ตองอยหางแหลงก าเนดควนไฟและตองไมอยในทศทางทสามารถจะดดควนกลบเขามาในอาคารได (2) ควรตดตงอปกรณตรวจจบควนบรเวณทางดดของพดลม เพอสงหยดการท างานของพดลมเพอปองกนการดดควนเขามาในบนไดหนไฟ (3) จ านวนหองเครองพดลมอดอากาศ ถาอาคารสงเกน 25 ชนหรอสงเกน 100 เมตร ควรมเพม 1 หองหรอเพมขน 1 หองตอทกๆ 100 เมตร 10.4.6 ชนดของพดลมอดอากาศ (1) พดลมใบแฉกหรอแบบใบพด (Propeller Fan) 1.1 อนญาตใหใชพดลมใบแฉกไดกบระบบทเปนการอดอากาศเขาบนไดแบบจดเดยว กรณตองการอดอากาศแบบจายหลายจด ตองใชพดลมหลายตว แตละตวตองดดอากาศจากภายนอกแลวจายเขาบนไดโดยตรงไมมการตอทอลมหรอใชชองทอ 1.2 ควรมอปกรณปองกนลมจากภายนอกอาคาร ในการออกแบบตองค านงถงอทธพลของลมทพดลมปะทะอาคารเปนส าคญ เพราะมผลตอประสทธภาพในการท างานของพดลม (2) พดลมหอยโขงหรอแบบใชแรงเหวยง (Centrifugal Fan) และ พดลมตามแนวแกน (Inline Axial Fan) ส าหรบระบบทเปนการอดอากาศเขาบนไดแบบหลายจดซงใชชองทอหรอทอลมเปนทางสงลมควรใชพดลมหอย (Centrifugal Fan) หรอแบบไหลตามแนวแกน (Inline Axial Fan) 10.4.7 การควบคมความดนในบนไดหนไฟ (1) ระบบทไมมอปกรณควบคมชวย อากาศจะทกอดเขามาในบนไดหนไฟดวยพดลมอดอากาศทความเรวรอบคงทท าใหความดนในบนไดหนไฟอยทคาๆหนง เมอประตปดอยทงหมด และจะเปลยนไปเรอยๆตามจ านวนประตทถกเปดเพมมากขน ดงนนการออกแบบตองค านงถงการรกษาความดนในบนไดหนไฟไวใหไดเมอมจ านวนประตทถกเปดออกสงสดตามการออกแบบ ซงทางปฏบตคอนขางยาก วธทอาจจะท าไดคอตองก าหนด ประตทอนญาตใหเปดคางไดไมเกน 1 หรอ 2 ประต (2) ระบบทมอปกรณควบคมชวย เปนระบบทสามารถรกษาความดนภายในบนไดใหคงทได แมประตจะปดทกบานหรอมการเปดประตโดยเปลยนแปลงของจ านวนประตทถกเปดออก มหลกใหญกคอการระบายอากาศ สวนเกนออกจากบนไดหนไฟ โดยอตโนมต หรอการปรบปรมาณลมทอดเขาบนไดหนไฟ สามารถท าไดหลายวธ 2.1 โดยใชชดแผนปรบลมระบายลมอตโนมตอาศยน าหนกตวเอง (Barometric/Gravity Damper) หรอใชชดแผนปรบลมระบายความดนแบบใชมอเตอรขบ ควบคมดวยสญญาณความดนแตกตาง (Motorized Relief Damper with Differential Pressure Controller) เพอระบายอากาศออกใหความ



ดนภายในบนไดหนไฟไมมากเกนทจะท าใหเปดประตหนไฟไมได โดยตดตงทผนงบนไดหนไฟ การระบายอากาศออก ถาระบายเขาสอาคารตองมชดแผนปรบลมกนไฟลาม (Frie Damper) ขนาดและจ านวนแผนระบายลมอตโนมตตองมรเพยงพอ โดนจ านวนตองไมนอยกวา 4 ชด การระบายลมอตโนมตสามารถใชมอเตอรเปดประตบานทระบายออกสภายนอก หรออาจจะใชพดลมระบายทงเพอลดแรงดนกได 2.2 โดยการลดปรมาณลมทจะอดเขาสบนไดหนไฟ ซงอาศยสญญาณความดนทแตกตาง (Differential Pressure Senser/Controller .DPC.) ไปควบคมชดแผนระบายลมอตโนมต (Motorized Relief Damper) ตดตงททอสงลมทออกจากพดลมอดอากาศ เพอลดปรมาณลมทอดเขาสบนไดหนไฟ หรอไปปรบรอบพดลมอดอากาศโดยอตโนมตโดยอาศยอนเวอรเตอรหรออปกรณปรบรอบโดยอตโนมต ระบบกำซทำงกำรแพทย (MEDICAL SYSTEMS) องคประกอบหลกของระบบจายแกสทางการแพทย 1. แหลงจายแกส (Source of Supply) 2. ระบบทอจายแกส (Pipeline Distribution System) 3. จดใชงาน (Point of Use Delivery Connection) 4. ระบบตรวจสอบและควบคม (Monitoring and Control Equipment) อำกำศทำงกำรแพทย (Medical Air) หมายถง อากาศทจายจากทอบรรจ ถงบรรจขนาดใหญ เครองผลต อากาศอดทางการแพทย (medical air compressor) หรอเกดจากการผสมออกซเจนและไนโตรเจนทมคณสมบตตามขอก าหนด ไนโตรเจน (Nitrogen) หมายถง ธาตทมสญลกษณทางเคม “ ” ณ อณหภมและความดนบรรยากาศอยในสถานะกาซ ไมมรส มอยประมาณ 4/5 ของบรรยากาศโลก ใชส าหรบอปกรณทางการแพทยเทานน ไมใชกบผปวยโดยตรง คณสมบตใหเปนไปตามขอก าหนดมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม มาตรฐานเลขท มอก. 175-2529 ไนโตรเจน (ถามการแกไขใหใชฉบบลาสด) ออกซเจน (Oxygen) หมายถง ธาตทมสญลกษณทางเคม “ ” คณสมบตใหเปนไปตามขอก าหนดมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม มาตรฐานเลขท มอก. 540-2527 ออกซเจนทใชในการแพทย (ถามการแกไขใหใชฉบบลาสด) ไนตรสออกไซค (Nitrous Oxide) หมายถง สารประกอบทมสญลกษณทางเคม “ ” คณสมบตให เปนไปตามขอก าหนดมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม มาตรฐานเลขท มอก. 30-2542 ไนตรสออกไซคทใชในการแพทย (ถามการแกไขใหใชฉบบลาสด) ระบบขนำดใหญ (Bulk System) หมายถง

1. ระบบออกซเจนขนำดใหญ (Bulk Oxygen System) คอชดอปกรณทประกอบดวยภาชนะบรรจทเปนถงเกบออกซเจน อปกรณควบคมความดน อปกรณระบายความดน อปกรณท าระเหย ชดจายกาซและการวางเสนทอเชอมตอระหวางกน ซงมความจในการเกบออกซเจนมากกวา 566 ลกบาศกเมตร (20,000 ลกบาศกฟต) ท NTP (normal temperature and pressure) รวมถงการส ารองใหพรอมใชงานทยงไมไดเชอมตอกบจดใชงานดวย (ออกซเจนนสามารถเกบในรปกาซหรอของเหลวซงตดตงถาวรประจ าทหรอเคลอนทได)

ถงบรรจหรอภำชนะบรรจทเปนถง (Container) หมายถง ภาชนะส าหรบบรรจกาซทอยในสถานะของเหลวและมความดนต า ใชสญญากาศเปนฉนวน

http://www.hoslink.co.th/knowhow/knowhow2.php#A1






ทอบรรจหรอภำชนะบรรจทเปนทอ (Cylinder) หมายถง ภาชนะส าหรบบรรจกาซความดนสง ซงอาจเกน 13,700 กโลปาสคาล (2,000 ปอนดตอตารางนว หรอ 140 กโลกรมตอตารางเซนตเมตร) ได เสนทอ (Pipeline หรอ pipe) หมายถง เสนทอทองแดงทน ามาใชในระบบกาซทางการแพทยหรอเสนทอทก าหนดไวในระบบสญญากาศและระบบก าจดยาดมสลบสวนเกน ระบบเสนทอกำซ (Piped Gas System) หมายถง ระบบทประกอบดวยระบบจายกลาง (ชดจายกาซ ทอบรรจ ถงขนาดใหญหรอเครองผลตอากาศอดทางการแพทย) พรอมอปกรณควบคมและการวางเสนทอไปยงทางเปดออกทเหมาะสมเพอตอใชงานกบอปกรณทางการแพทย กำรวำเสนทอ (Piping) หมายถง การออกแบบและตดตงเสนทอเปนระบบ โดยทวไปม 3 ลกษณะ ดงนคอ

1. เสนทอหลก (Main Line) หมายถง เสนทอของระบบทตอจากแหลงกาซไปยงเสนทอแนวตงหรอเสนทอสาขา (branch) หรอทงสองอยาง

2. เสนทอแนวตง (Riser) หมายถง เสนทอของระบบทวางตวในแนวตง เปนสวนตอระหวางเสนทอหลกกบเสนทอสขาของชนตางๆ

3. เสนทอสาขา (Branch หรอ Lateral Line) หมายถง เสนทอของระบบทปอนเขาสหองหรอกลมหองในชนเดยวกน

ขอตอสนทอบรรจ (Cylinder Valve Connector) หมายถง ขอตอกาซทางการแพทยซงมทงชนดเกลยวและชนดโยก (yoke) ตามขอก าหนดมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม มาตรฐานเลขท มอก. 1095-2535 ขอตอสนภาชนะบรรจกาซทมใชในการแพทย (ถามการแกไข ใหใชฉบบลาสด) ชดจำยกำซ (Manifold) หมายถง อปกรณส าหรบตอเชอมทางออกของทอบรรจทมากกวาหนงทอเขากบศนยรวมของระบบจายกลางของกาซชนดหนง ทำงเปดออก (Station Outlet) หมายถง จดทางออกของระบบเสนทอกาซทางการแพทยทผใชงานสามารถตออปกรณทางการแพทยเขาและถอดออกได ทำงเปดเขำ (Station Inlet) หมายถง จดทางเขาของระบบสญญากาศทางการแพทยหรอระบบจ ากดยาดมสลบสวนเกนทผใชงานสามารถตออปกรณทางการแพทยเขาและถอดออกได อปกรณควบคมควำมดน (Pressure Regulator) หมายถง อปกรณทใชควบคมความดนกาซใหคงทโดยอตโนมตใหอยในระดบความดนใชงานทตงไว 1.ขอก ำหนดทวไปส ำหรบระบบจำยกลำงกำซ 1.1.ทอบรรจ ตองออกแบบ สราง ทดสอบและบ ารงรกษา ตามมาตรฐานเลขท มอก. 358-2531 และมาตรฐานเลขท มอก. 359-2523 ทอบรรจทใชงานและทเกบตองมทยดอยางมนคง เพอ ปองกนการตกหลนหรอถกชนลม 1.2.ชดจายกาซ ตองสรางอยางมนคง การออกแบบและวสดตองเหมาะสมกบกาซและความดนท เกยวของ วธการทางเครองกลทใชตองมความมนคงในการตอทอบรรจกาซกบชดจายกาซ ทาง ออกจากทอบรรจและขอตอทางเขาชดจายกาซหรอตวควบคม ตองเปนไปตามมาตรฐาน ผลตภณฑอตสาหกรรมมาตรฐานเลขท มอก. 1095-2535 1.3.จดตอระหวางทอบรรจกบลนทางเดยวกอนเขาสหวความดนสง ตองใสเสนทอจากทอบรรจหรอหางหม เพอใหมการยดหยนตวได



1.4.อปกรณควบคมความดนเสนทอ ( line pressure regulator) ตองตดตงตนทางตอลนระบาย ความดนในทอตวสดทาย 1.5.หวจายกาซความดนสง ( header ) ตองตดตงมาตรวดความดนและลนระบายความดน 1.6.ลนระบายความดน ( pressure relief valve ) ระบายจายกลางกาซแตละระบบตองมลนระ บายความดนสง ตงคาใหสงกวาความดนใชงานในทอ 50 เปอรเซนต 2.ระบบจำยกลำงกำซ ( Gas Central Supply System ) ประกอบดวยระบบทอบรรจและอปกรณจายทตดตงแบบถาวรหรอแบบเคลอนทได 2.1. ระบบจำยกลำงกำซแบบทอบรรจทไมมแหลงจำยส ำรอง ประกอบดวย 2.1.1 ชดจายกาซจากทอบรรจ ประกอบดวยทอบรรจ 2 ฝงสลบกนจายเขาระบบเสนทอแตละฝงม อปกรณควบคมความดนและทอบรรจตอกบหวความดนสง ( high pressure header) แตละ ฝงตองมทอบรรจอยางนอย 2 ทอ หรอจายไดเฉลย อยางนอย 1 วน เมอฝงทหนง ( primary bank ) ไมสามารถจายใหระบบได ฝงทสอง (secondary bank ) ตองเรมท างานอยางอต- โนมตเพอจายใหระบบ ตองตอตวรบสญญาณ ( actuating switch )กบแผงสญญาณเตอน หลก (master signal panel ) เพอแสดงใหทราบวาขณะนมการเปลยนไปใชทอบรรจฝงทสอง 2.2. ระบบจำยกลำงกำซแบบทอบรรจทมแหลงจำยส ำรอง 2.2.1.ระบบจายจากทอบรรจทมแหลงจายส ารองประกอบดวย ก.แหลงจายชดแรก ( primary supply ) ซงจายใหระบบเสนทอ ข.แหลงจายชดทสอง ( secondary supply ) ตองท างานอยางอตโนมตเมอแหลงจายชดแรก ไมสามารถจายใหระบบได ตองตอตวรบสญญาณกบแผงสญญาณเตอนหลกเพอแสดงให ทราบวามการเปลยนไปใชแหลงจายชดทสอง ค.แหลงจายส ารอง ( reserve supply) ตองท างานอยางอตโนมตในกรณทแหลงจายชด แรก และชดทสองไมสามารถจายใหระบบได ตองตอตวรบสญญาณกบแผงสญญาณเตอน หลกเพอแสดงใหทราบวาขณะนแหลงจายส ารองเรมจายใหกบระบบ 2.3. ระบบสญญำณเตอนของกำซ ( Gas Warning System ) 2.3.1.หลกทวไป (1). สญญาณเตอนเฉพาะจด ( local ) ประจ าพนท ( area ) และสญญาณเตอนหลก ( main )ทก อนส าหรบกาซทางการแพทยตองประกอบดวยตวบงช ( indicator )ทสามารถมองเหนได เพอ แยกใหทราบแตละสถานการณทเฝาระวงอย (2).ตองมเสยงดงเพอใหทราบสภาพสญญาณเตอน มความดงอยางนอย 80 Dba วดทระหาง 1 เมตร สามารถปดเสยงใหเงยบได แตถาเกดสถานการณทท าใหเกดสญญาณเตอนครงทสอง ขณะสญญาณเตอนครงแรกยงปดอยตองสามารถกระตนใหสญญาณดงไดอกครงหนง (3). แผงระบบตองมวธการทดสอบใหเหนดวยตาวาระบบไฟฟาหรอ light emission diode (LED) เสย 2.3.2. สญญาณเตอนทงเฉพาะจด ประจ าพนทและสญญาณเตอนหลก ตองเกดสญญาณเสยง และแสงทมองเหนไดเมอ



(1). .มสถานการณทเฝาระวงเกดขน (2). สายไฟทตอไปยงตวรบสญญาณ (sensor) หรอสวตชถกตดขาด ระบบจำยอำกำศอดทำงกำรแพทย (Medical Compressed Air Supply System) 1.หลกทวไป อากาศทใชในการแพทย อาจไดมาจากเครองอดอากาศ (air compressor) ทอบรรจหรอถงบรรจหรอ ถง บรรจขนาดใหญ หรอจากการผสมของกาซออกซเจนกบไนโตรเจน อากาศทใชทางการแพทยแบงไดเปน 1.1. อากาศทใหเขาสรางกายผปวยโดยตรง ตองเปนอากาศทมปรมาณออกซเจน ระหวาง 19.5- 23.5 % และปราศจากการปนเปอนตามมาตรฐานดงนคอ 1.1.1. มปรมาณกาซไฮโดรคารบอน ไมเกน 25 สวนตอลาน 1.1.2. มปรมาณกาซคารบอนไดออกไซด ( CO2 ) ไมเกน 500 สวนตอลาน 1.1.3. มปรมาณกาซคารบอนไดออกไซด ( CO ) ไมเกน 10 สวนตอลาน 1.1.4. มปรมาณละอองฝนปนเปอนขนาดตงแต 1 ไมครอน ขนไปไมเกน 5 มลลกรมตอลกบาศกเมตร ณ ความดนบรรยากาศปกต 1.1.5. มจดน าคาง (dew point ) นอยกวา 4 องศาเซลเซยส (39 องศาฟาเรนไฮต) ณ ทความดน 340 กโลปาสคาล ( 50 ปอนดตอตารางนว) 1.2 อากาศความดนสง ทใชในการขบเคลอนเครองมอและอปกรณทางการแพทย ไมจ าเปนตองมมาตรฐาน เชนเดยวกบอากาศทเขาสรางกาย 1.3.เครองอดอากาศ ทางการแพทย แบงเปนประเภทตางๆ ดงน ประเภทท 1 เครองอดอากาศทางการแพทยทใหเขาสรางกายผปวยโดยตรง ตองไมมการใชน ามน หลอลนเลย ชนสวนอปกรณทมการหมนเคลอน ( moving part ) แหวนลกสบตองท าจากวสดพเศษทไมท า ใหเกดกาซคารบอนมอนอกไซด เชน สารพวก Teflon หรอ PTFE ( polytetrafluoroethylene )เปนตน หากมน ามนหลอลนบางสวนภายในหองเครอง ( crank case ) ตองมระบบปองกนไอน ามนไมใหเขาไป ในหองอดอากาศของเครองและตองสามารถตรวจสอบระบบปองกนนได ประเภทท 2 เครองอดอากาศความดนสงทใชส าหรบ ขบเคลอนเครองตดเจาะทางการแพทยและอป กรณทางทนตกรรม ควรใชชนดทมน ามนหลอลนในการท างานเนองจากมราคาถกกวาโดยตองตดตงอปกรณ กรองละอองน ามนและกาซคารบอนมอนอกไซดชนดพเศษ เครองอดอากาศทางการแพทยตองมอยางนอย 2 เครอง ตองสามารถท างานรวมกนหรอสลบกนท างานไดตองการของระบบ ระบบสญญำกำศทำงกำรแพทย ( Medical Vacuum System ) หลกทวไป ระบบสญญากาศ คอระบบซงออกแบบมาเพอก าจดของเหลว ของแขงหรอกาซจากบรเวณทท าการรกษาผปวย แหลงผลตสญญำกำศ 1. ประกอบดวยเครองผลตสญญากาศอยางนอย 2 เครอง ขนไปซงท างานสลบกน หรอพรอมกนตามความ ตองการขนาดของเครองผลตสญญากาศตองใหญพอเพยงพอทจะผลตสญญากาศใหไดปรมาณตามความ



ตองการใชสงสดแมในกรณทเครองผลตสญญากาศเครองใหญทสดไมท างาน เครองผลตสญญากาศแตละ เครองตองมอปกรณอตโนมตทจะปองกนการไหลยอนกลบและลนปด เพอแยกออกจากระบบกลางและ จากเครองผลตสญญากาศเครองอนๆ เพอซอมบ ารงไดโดยไมตองปดระบบ 2. มอปกรณกระตนการท างานของเครองผลตสญญากาศเพมโดยอตโนมตในกรณทเครองทท างานอยไม สามารถผลตสญญากาศไดพอเพยง มสญญาณเตอนเฉพาะจด ทงเสยงและแสงทมองเหนได พรอมทงสง สญญาณไปยงระบบสญญาณเตอนหลกเพอแสดงวาเครองผลตสญญากาศส ารองก าลงท างาน 3. วธสลบการท างานระหวางเครองผลตสญญากาศตองใชระบบอตโนมตและสามารถควบคมดวยมอเมอระ บบอตโนมตใชการไมได ระบบลฟต (ELEVATOR SYSTEMS) องคประกอบหลกของระบบลฟต 1. ลฟต (Lift) หมายถง พาหนะทใชส าหรบบรรทกผโดยสารหรอสงของ ขนลงในแนวดง โดยมรางบงคบ 2. ความเรวทก าหนด (Rated speed) หมายถง ความเรวปกตทลฟตสามารถเคลอนทขน-ลง ไดตามทก าหนดหนวยเปนเมตรตอนาท 3. ปลองลฟต (Hoist way or Lift well) หมายถง สวนของอาคารซงออกแบบกอสรางไวส าหรบตดตงลฟต มลกษณะเปนปลองทะลตดตอระหวางชนตลอดความสงทลฟตเคลอนทขน-ลง รวมทงสวนทเปนปลองลฟตขนไป จนถงใตพนหองเครองหรอใตพนหลงคา 4. บอลฟต (Pit) หมายถง สวนของปลองลฟตจากระดบพนชนจอดลางไปจนถงพนปลองลฟต 5. ตวลฟต (Car) หมายถง สวนทใชบรรทกผโดยสารหรอสงของ ซงรวมทงพนตวลฟต สาแหรก หองลฟตและประตลฟต 6. ประตลฟต (Car door) หมายถง ประตชนในหรอประตทตดอยกบตวลฟต 7. ชดควบคม (Controller) หมายถง กลอปกรณหรอกลมของกลอปกรณ ทใชบงคบการท างานของระบบลฟต 8. เครองลฟต (Lift machine) หมายถง เครองกลทขบเคลอนลฟตขน-ลง และอปกรณส าหรบหยดลฟต 9. หองเครองลฟต (Machine room) หมายถง หองทตดตงเครองลฟตตวเดยวหรอหลายตว และมการตดตงอปกรณทเกยวของ 10. อปกรณควบคมความเรว (Overspeed governor) หมายถง เมอลฟตเคลอนทดวยความเรวเกนก าหนดถงะดบทตงคาไว อปกรณนจะท าใหลฟตหยด โดยการท าใหเครองนรภยท างาน 11. เครองลฟตแรงฉดจากความฝด (Traction machine) หมายถง เครองลฟตทขบเคลอนตวลฟตโดยความฝดระหวางเชอดลวดแขวนกบรอกขบเคลอน ซงมมอเตอรไฟฟา เปนตน ก าลงในการหมนรอกขบเคลอนโดยมทงแบบสงก าลงผานเฟอง และแบบเคลอนทโดยตรง (1) เครองลฟตขบเคลอนดวยเฟอง (Geared drive machine) หมายถง เครองลฟตทใชก าลงจากมอเตอรไฟฟาผานเฟองไปหมนรอกขบเคลอน (2) เครองลฟตขบเคลอนโดยตรง (Direct drive machine) หมายถง เครองลฟตทใชก าลงจากมอเตอรไฟฟาทตอโดยตรงกบรอกขบเคลอน




เอกสำรอำงอง [1] IEEE Recommended Practice for Electric Systems in Health Care Facilities (IEEE Std 602-2007) 2] มาตรฐานการตดตงทางไฟฟาส าหรบประเทศไทยพ.ศ.2545 : วศวกรรมสถานแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ [3] ElectricalInstallation: Medical Location (EIT 2006-52) [4] มาตรฐานระบบไฟฟาแสงสวางฉกเฉนและโคไฟปายทางออกฉกเฉน : วศวกรรมสถานแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ [5] มาตรฐานแจงเหตเพลงไหม : วศวกรรมสถานแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ [6] มาตรฐานการปองกนฟาผาส าหรบสงปลกสราง : วศวกรรมสถานแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ [7] สมาคมวศวกรออกแบบและปรกษาเครองกล และไฟฟาไทย ชอเรองหนงสอ การตด ตงทางส าหรบสถานทเฉพาะ ; ความปลอดภยในสถานพยาบาล (Medical Location Safety) : ววฒน กลวงศวทย [8] สมาคมวศวกรออกแบบและปรกษาเครองกล และไฟฟาไทย ชอเรองหนงสอ การ ตอลงดนระบบไฟฟา (System Grounding)” : ววฒน กลวงศว [9] คณภาพก าลงไฟฟาเลมท 2 การกราวนดระบบไฟฟาและสอสาร : วฒนา สนทรานรกษ [10] การออกแบบระบบไฟฟา Electrical SystemDesign : ประสทธ พทยพฒน [11] เครองกระตนกลามเนอและประสาทดวยไฟฟาทใชทางกายภาพบ าบด : เภสชกร ชยพนธ ธระเกยรตก าจร [12] หลกการและเทคนคการออกแบบระบบไฟฟา : รศ.ศล บรรจงจตร [13] IEC 60364-7-710 Electrical Installations of Buildings: Requirements for Special Installations or Locations-Medical Locations [14] สมาคมไฟฟาแสงสวางแหงประเทศไทย ชอเรองหนงสอ แนวทางประหยดพลงงานไฟฟาแสงสวาง [15] สมาคมไฟฟาแสงสวางแหงประเทศไทย ชอเรองหนงสอ ขอแนะน าระดบความสองสวางภายในอาคาร ของประเทศไทย



ภำคผนวก

แบบฟอรมการบรหารความเสยงทอาจเกดขนจากการดาเนนโครงการทตอบเปาประสงคของกรมสนบสนนบรการสขภาพ (เอกสารแนบทายโครงการฯ )

ชอโครงการ โครงการจดทาคมอการออกแบบอาคารสถานบรการสขภาพและสภาพแวดลอม 1. กาหนดกจกรรมทตองดาเนนการ แลวนามาระบความเสยงตามมตธรรมาภบาล 10 องคประกอบ ดงน

กจกรรม มตธรรมาภบาลทเกยวของ ประสทธผล ประสทธภาพ ตอบสนอง รบผดชอบ โปรงใส มสวนรวม กระจายอานาจ นตธรรม เสมอภาค ฉนทามต

1 แตงตงคณะทางาน

√ √

2.ประชมคณะทางาน ชแจงวตถประสงคของโครงการ กาหนดรปแบบการทางาน มอบหมายหนาท

√ √ √

3.วเคราะห ประมวลผลขอมล และจดทารางคมอการออกแบบแตละแผนก พรอมตรวจสอบรางคมอการออกแบบ

√ √ √

4.ประชมเชงปฎบตการ ชแจง รบฟงความคดเหนของผเกยวของ (นอกสถานท)

√ √ √

5.ประชมเชงปฎบตการ ชแจง รบฟงความคดเหนของผเกยวของ (หองประชมกองแบบแผน)

√ √ √

6.แกไขปรบปรงคมอการออกแบบอาคารสถานบรการสขภาพและสภาพแวดลอม

√ √ √

2. นาความเสยงทระบมาแยกประเภทของความเสยงทเกยวของและวเคราะหหาปจจยเสยง กลยทธและแนวทางการจดการความเสยง ประเภทของความเสยงทเกยวของ

กจกรรม ปจจยเสยง โอกาส (L)

ผลกระทบ (C)

ระดบความเสยง

(L) x (C)

กลยทธทใชจดการกบความ

เสยง

แนวทางการจดการความเสยง

ดานกลยทธ (Strategic Risk : S)

ดานการดาเนนงาน (Operation Risk : O)

ประชมคณะทางาน ชแจงวตถประสงคของโครงการ กาหนดรปแบบการทางาน มอบหมายหนาท

O1 คณะทางานตดภารกจจานวนมากทาใหมขอจากดเรองเวลา

2 2 4 การควบคมความสญเสย

-กาหนดเปนตวชวดของคณะทางาน -ทางานลวงเวลา -ตดตามการทางานอยางใกลชด

.ประชมเชงปฎบตการ ชแจง รบฟงความคดเหนของผเกยวของ (นอกสถานท)

O2. ผเขารวมประชมตดภารกจ


-นดหมายลวงหนา -กาหนดผรบผดชอบอยางชดเจนในการไปแตละครง

ประชมเชงปฎบตการ ชแจง รบฟงความคดเหนของผเกยวของ (หองประชมกองแบบแผน)

O3. ผเขารวมประชมตดภารกจ


-นดหมายลวงหนา -กาหนดเปาหมายผทมเวลา โดยการสอบถาม

แกไขปรบปรงคมอการออกแบบอาคารสถานบรการสขภาพและสภาพแวดลอม

O4. ไดรบขอมลไมครบถวน 2 5 10 การควบคมความสญเสย

ตดตาม ทวงถาม คนควา จากแหลงขอมล

ดานการเงน (Financial Risk : F)

ดานการปฏบตตามกฎหมาย/ระเบยบ (Compliance Risk :C)

หมายเหต : - สามารถศกษาแนวทางปฏบตฯ ไดจากเอกสารรายละเอยดของเกณฑ PMQA หมวด 2 SP7

คู มือการออกแบบอาคารสถาน ... · 2016-11-16 · คู...

Documents