โสภา วรรณ บัวงาม - kroobannok.com · เรื่อง...

โสภาวรรณ บัวงาม

โรงเรียนสุรศักดิ์วิทยาคม อําเภอศรีราชา จังหวัดชลบุรี สํานักงานเขตพื้นท่ีการศึกษามัธยมศึกษา เขต ๑๘ PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

เผยแพร่บนเว

็บไซต์

www.k

roobannok.com

http://www.pdffactory.com


คํานํา

ชุดการสอนฝกทักษะคิดวิเคราะหชุดท่ี ๑ สําหรับนักเรียนช้ันมัธยมศึกษาปท่ี ๑ เรื่อง คํามูล จัดทําขึ้นเพ่ือเปนแนวทางในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน และพัฒนาใหผูเรียนไดเรียนรูอยางมีประสิทธิภาพ และมีคุณภาพตามวัตถุประสงคของหลักสูตรการศึกษาขั้นพ้ืนฐาน พุทธศักราช ๒๕๔๔ เพ่ือใหการใชหลักสูตรเปนไปอยางมีประสิทธิภาพ ครูผูสอนสามารถจัดการเรียนรูไดอยางมีคุณภาพ จึงไดจัดทําชุดการสอนฝกทักษะคิดวิเคราะหตามแนวคิดของมาซารโน (Marzano) ประกอบดวยทักษะการคิด ๕ ประการ ไดแก ทักษะการจําแนก ทักษะการจัดหมวดหมู ทักษะการเช่ือมโยง ทักษะการสรุปความ และการประยุกต ซ่ึงทักษะเหลานี้เปนพ้ืนฐานสําคัญตอความสําเร็จในการเรียนรู การพัฒนาทักษะการคิดของผูเรียน ผูจัดทําหวังเปนอยางยิ่งวา ชุดการสอนฝกทักษะคิดวิเคราะหชุดนี้ จะมีสวนชวยในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน กลุมสาระการเรียนรูภาษาไทย ทําใหผูเรียนมีความสนุกสนานและไดสาระความรู ชุดการสอนฝกทักษะคิดวิเคราะหนี้จะเปนแนวทางและประโยชนตอผูท่ีนําไปใช

โสภาวรรณ บัวงาม

PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com


็บไซต์

www.k

roobannok.com



สารบัญ หนา คํานํา………………………………………………………………………………………….. ก สารบัญ……………………………………………………………………………………….. ข เอกสารสําหรับนักเรียนชุดการสอนฝกคิดวิเคราะหชุดที ่ ๑ เร่ือง คํามูล คําแนะนําสําหรับนักเรียน……………………………………….………………… ๑ แบบทดสอบวัดความสามารถในการคิดวิเคราะหกอนเรียน……………………… ๒ บทรอยกรองชวยจํา…………………………………………….………………… ๕ บัตรคําส่ังช่ัวโมงท่ี ๑…………………………………………….……………… ๖ บัตรความรูท่ี ๑……………………………………………….………………… ๗ แบบฝกหัดท่ี ๑……………………………………………….………………… ๘ แผนผังคํามูล……………………………………………….…………………… ๙ บัตรเฉลยแบบฝกหัดท่ี ๑………………………………….…………………… ๑๐ บัตรคําส่ังช่ัวโมงท่ี ๒…………………………………………….……………… ๑๒ เพลงคํามูล…………………………………………………….………………… ๑๓ บัตรเกมซ้ือดอกไม………………………………………….…………………… ๑๔ แบบฝกหัดท่ี ๒……………………………………………….………………… ๑๖ บัตรเฉลยแบบฝกหัดท่ี ๒………………………………….…………………… ๑๗ บัตรคําส่ังช่ัวโมงท่ี ๓…………………………………………….……………… ๑๘ บัตรเกมสงฟุตบอล บอกคํามูล…………………………….…………………… ๑๙ แบบฝกหัดท่ี ๓……………………………………………….………………… ๒๑ บัตรเฉลยแบบฝกหัดท่ี ๓………………………………….…………………… ๒๒ บัตรคําส่ังช่ัวโมงท่ี ๔…………………………………………….……………… ๒๓ บัตรความรูท่ี ๒……………………………………………….………………… ๒๔ แบบฝกหัดท่ี ๔……………………………………………….………………… ๒๕ บัตรเฉลยแบบฝกหัดท่ี ๔………………………………….…………………… ๒๖ บัตรคําส่ังช่ัวโมงท่ี ๕…………………………………………….……………… ๒๗ แบบฝกหัดท่ี ๕……………………………………………….………………… ๒๘ บัตรเฉลยแบบฝกหัดท่ี ๕………………………………….…………………… ๒๙ แบบทดสอบวัดความสามารถในการคิดวิเคราะหหลังเรียน……………………… ๓๐



็บไซต์

www.k

roobannok.com



สารบัญ (ตอ) หนา

บัตรเฉลยแบบทดสอบวัดความสามารถในการคิดวิเคราะห กอนเรียน-หลังเรียน……………………………………………………………… ๓๓ หนังสืออางอิง.……………………………………………………………………………… ๓๔ ตัวอยางผลงานนักเรียน………………………………………………………… ๓๕



็บไซต์

www.k

roobannok.com



๑. ชุดการเรียนรูนี้ใชเวลา ๕ ช่ัวโมง ๒. จุดประสงคบทเรียน เม่ือนักเรียนเรียนจบบทเรียนนี้แลวนักเรียนสามารถ

๒.๑ บอกความหมายของคํามูลได ๒.๒ อธิบายลักษณะและชนิดของคํามูลพรอมยกตัวอยางประกอบได ๒.๓ บอกความแตกตางระหวางลักษณะคํามูลกับคํารูปลักษณอ่ืน ๆ ได ๓. กิจกรรมท่ีนักเรียนตองปฏิบัต ิ มีดังนี ้ ๓.๑ ทําแบบทดสอบกอนเรียน ๓.๒ ศึกษาคูมือสําหรับนักเรียนอยางละเอียด ๓.๓ ศึกษาบัตรคําส่ังและปฏิบัติตามขั้นตอนท่ีระบุไวในบัตรคําส่ังอยางเครงครัด ๓.๕ ทําแบบทดสอบวัดความสามารถในการคิดวิเคราะหหลังเรียนเม่ือเรียนจบ ชุดการสอน

คําแนะนําสําหรับนักเรียน ชุดการสอนฝกทักษะคิดวิเคราะหชุดที ่ ๑

วิชา ภาษาไทย ชั้นมัธยมศึกษาปที่ ๑ เร่ือง คํามูล เวลา ๕ ชั่วโมง



็บไซต์

www.k

roobannok.com



แบบทดสอบวัดความสามารถในการคิดวิเคราะหกอนเรียน เร่ือง คํามูล ชั้นมัธยมศึกษาปที่ ๑

****************************************************************************** คําชี้แจง ใหนักเรียนเลือกคําตอบท่ีถูกท่ีสุดเพียงขอเดียวและกาเครื่องหมาย x ลงใน

กระดาษคําตอบ

จุดประสงคที ่ ๑ มีความรูความเขาใจลักษณะชนิดของคํามูล อธิบายและยกตัวอยาง สามารถนํามา รวบรวมจัดเปนประเภท ๑. ขอใดกลาวถึงลักษณะคํามูลถูกตองท่ีสุด ก. คําหนึ่งพยางคท่ีมีความหมาย ข. คําหนึ่งพยางคท่ีไมมีความหมาย ค. คําหนึ่งพยางคหรือหลายพยางคท่ีมีความหมาย ง. คําหนึ่งพยางคหรือหลายพยางคท่ีไมมีความหมาย ๒. ขอใดเปนคํามูลทุกคํา ก. หมอฟน เขตแดน พ่ีนอง ข. กะทัดรัด จะละเม็ด มะละกอ ค. ขนมครก ไมตร ี จิตใจ ง. น้ําใจ กันสาด ถุงมือ ๓. คํามูลในขอใดท่ีไมอานออกเสียง ๓ พยางคทุกคํา ก. มะละกอ คอมพิวเตอร จะละเม็ด ข. มารดา สลาตัน ออกซิเจน ค. ตอยติวิด ปะการัง กิโลเมตร ง. จะเข อะลุมอลวย คะยั้นคะยอ ๔. คํามูลขอใดมีพยางคตางจากขออ่ืน ก. นิตยา ข. อาจารย ค. จัตวา ง. อัคน ี



็บไซต์

www.k

roobannok.com



๕. ขอใดมีคํามูลมากท่ีสุด ก. เห็นเดนชัดงามสงานาเล่ือมใส ข. ธงขาวแดงโบกพล้ิวปลิวสะบัด ค. สถาบันยิ่งใหญนี้คือสุรศักดิ์วิทยาคม ง. แหลงความรูรวมความรักรวมน้ําใจ ๖. ขอใดไมใชคํามูล ก. สะดวก สบาย สะพาน ข. ขนม กระทะ กะทิ ค. ชะลูด ชอุม ชโลม ง. พอครัว พอบาน พอเมือง ๗. ขอใดมีลักษณะเหมือนคํามูลคําวา “การะเกด” ก. กํามะหยี ่ ข. แปรงสีฟน ค. รมชูชีพ ง. หนังสือพิมพ ๘. คําท่ีขีดเสนใตขอใดไมใชคํามูล ก. งมเข็มในมหาสมุทร ข. ตาเปนสับปะรด ค. ตําน้ําพริกละลายแมน้ํา ง. กระดังงาลนไฟ ๙. “เขาสวมเส้ือขาดกะรุงกะร่ิง” คําท่ีพิมพตัวเอนมีกี่พยางค ก. ๕ พยางค ข. ๔ พยางค ค. ๓ พยางค ง. ๒ พยางค ๑๐. คํามูลแบงออกเปนกี่ชนิด ก. ๕ ชนิด ข. ๔ ชนิด ค. ๓ ชนิด ง. ๒ ชนิด



็บไซต์

www.k

roobannok.com



๑๑. ขอใดมีคํามูล ๓ พยางคทุกคํา ก. ไผท ไวโอลิน ข. ซากุระ สตรอเบอรี ่ ค. ไมโครเวฟ ไฮโดรเจน ง. มะงุมมะงาหรา มะเดหว ี๑๒. “บทกวีนี้เปนบทประพันธของกวีรวมสมัยซ่ึงมีวิธีการนําเสนอแปลกไปจากบทกวีสดุดีอ่ืน ๆของไทย" จากขอความนี้มีคํามูลหลายพยางคกี่คํา (ไมนับคําซํ้า) ก. ๔ คํา ข. ๕ คํา ค. ๖ คํา ง. ๗ คํา ๑๓. คําในขอใดเปนคํามูลทุกคํา ก. ปนโต ดํานา วาร ี ข. ญี่ปุน ลงกา ปรารภ ค. ยี่เขง ลงเอย โอฬาร ง. เบาบาง ปราศรัย อินทรีย ๑๔. คําในขอใดไมใชคํามูลท้ัง ๒ คํา ก. หนังสือ ไฟฟา ข. นารี สะระแหน ค. แมพิมพ พจนานุกรม ง. แตงโม นอยหนา ๑๕. ขอใดเปนคํามูลท่ีเปนคําไทยแททุกคํา ก. มะพราว ตะขาบ ตะปู ข. กุยเฮง ซินแส เอ้ียมจุน ค. บุหรง บุหลัน สะตาหมัน ง. นัดดา จริยา สัมพันธ



็บไซต์

www.k

roobannok.com



บทรอยกรองชวยจํา ผูแตง โสภาวรรณ บัวงาม

การสรางคําในภาษาไทย หนูจาจําใสใจ สรางคําใหมหลายวิธี

ศึกษาใหถวนถ่ี คําเหลานี้ในภาษาไทย คํามูลคือคําเดิม ประสมเพ่ิมความหมายใหม คําซอนซอนความนัย คําซํ้าใชไมยมกแทน



็บไซต์

www.k

roobannok.com



บัตรคําสั่งช่ัวโมงท่ี ๑

๑. นักเรียนศึกษาบัตรความรูท่ี ๑ เรื่อง คํามูล ๒. นักเรียนทําแบบฝกหัดท่ี ๑ เรื่อง ศึกษาคํามูลเพ่ิมพูนความรู ๓. นักเรียนตรวจคําตอบจากบัตรเฉลยแบบฝกหัดท่ี ๑ ๔. นักเรียนทําแบบฝกหัดท่ี ๒ เรื่องแผนผังคํามูล ๕. นักเรียนตรวจคําตอบจากบัตรเฉลยแบบฝกหัดท่ี ๒

หนู…หนู ตั้งใจอาน และทําตามนะคะ



็บไซต์

www.k

roobannok.com



บัตรความรูท่ี ๑ เรื่อง คํามูล

คําดัง้เดิมในภาษาตาง ๆ ท่ีมีใชในภาษาไทย เปนคําเดียวโดด ๆ มีความหมายในตัวเอง ซ่ึงเจาของภาษาคิดขึ้นเองหรือยืมมาจากภาษาอ่ืน คําดั้งเดิมซ่ึงเปนคําเดียวโดด ๆ มีความหมายในตัวเอง เรียกวา คํามูล คํามูลอาจเปนคําพยางคเดียวหรือหลายพยางค เปนคําไทยแทหรือยืมมาจากภาษาอ่ืน บางคําสามารถแยกเปนคําประสมได เชน กวยเตี๋ยว แยกเปน กวย (แปง) + เตี๋ยว (เสน) แปลวา “เสนแปง” แตเม่ือยืมมาใชในภาษาไทยตองนับเปนคํามูล แตถาเปนภาษาบาลีสันสกฤต ถาคํานั้นแยกศัพทเปนสมาสได ตองนับเปนคําสมาส เชน ธนาคาร (ธน+อาคาร) วชิราวุธ (วชิร+อาวุธ) วิทยาคม (วิทย+อาคม) ธรรมชาติ (ธรรม+ชาต)ิ กิจกรรม (กิจ+กรรม) คํามูลหลายพยางคอาจประกอบดวยพยางคท่ีไมมีความหมายหรือมีความหมายท้ังหมดหรืออาจประกอบดวยพยางคท่ีมีความหมายกับพยางคท่ีไมมีความหมาย

ตัวอยางคํามูล

แม บุญ มารดา ตอยติวิด โกโรโกโส ปาก ฤทธ์ิ อาจารย จะละเม็ด คาราโอเกะ ไฟ ศาสตร ทัพพี สลาตัน กระตือรือรน ชอน คาม สะดวก มะละกอ กะลาสี



็บไซต์

www.k

roobannok.com



คําชี้แจง ใหนักเรียนสังเกตคํามูลท่ีซอนตามตนไมแตละคําและนํามาพิจารณาตามแผนผังท่ีแสดง ลักษณะคํามูล แลวบันทึกในตะกราใหครบถวนและถูกตอง

ภาพ โสภาวรรณ บัวงาม

แบบฝกหัดท่ี ๑ เรื่อง ศึกษาคํามูลเพิ่มพูนความรู

สุข ขนม



็บไซต์

www.k

roobannok.com



คําชี้แจง ใหนักเรียนสังเกตคํามูลท่ีซอนตามตนไมแตละคําและนํามาพิจารณาตามแผนผังท่ีแสดง ลักษณะคํามูล แลวบันทึกในตะกราใหครบถวนและถูกตอง


บัตรเฉลยแบบฝกหัดท่ี ๑ เรื่อง ศึกษาคํามูลเพิ่มพูนความรู

สุข ขนม

เหต ุ พริก ปม

แม กาซ อวน

เทพ เดิน เขียว

ศีรษะ เสวย สะดวก

มะละกอ จระเข ทัพพี

สบาย อาจารย กะละมัง



็บไซต์

www.k

roobannok.com



ท่ีมา : http://natade.net/thai/bb1.pdf, ๒๕๕๐, หนา ๑ สรุป คํามูล คือ ……………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………..…… ………………………………………………………………………………………..…………… ………………………………………………………………………………..…………………….

คํามูล

มีพยางคเดียว เปนคําดั้งเดิมในภาษาตาง ๆ มีหลายพยางค

มีความหมายสมบูรณใน

ไมไดเกิดจากการรวมคําใด

ความหมายของคําใหมไมเกี่ยวกับความหมาย

แตละพยางคไมมีความหมายในตัวเอง

ไมสามารถแยกเปนศัพทยอยได

ดูเฉลยหนาตอไปนะคะ

แบบฝกหัดท่ี ๒ เรื่อง แผนผังคํามูล



็บไซต์

www.k

roobannok.com

http://natade.net/thai/bb



ท่ีมา : http://natade.net/thai/bb1.pdf, ๒๕๕๐, หนา ๑

สรุป คํามูล คือ คําดั้งเดิมในภาษาตาง ๆ ท่ีมีใชในภาษาไทย เปนคําเดียวโดด ๆ มีความหมายในตัวเอง ซ่ึงเจาของภาษาคิดขึ้นเองหรือยืมมาจากภาษาอ่ืน คําดั้งเดิมซ่ึงเปน คําเดียวโดด ๆ มีความหมายในตัวเอง คํามูลอาจเปนคําพยางคเดียวหรือหลายพยางค

คํามูล

มีพยางคเดียว เปนคําดั้งเดิมในภาษาตาง ๆ มีหลายพยางค

มีความหมายสมบูรณใน

ไมไดเกิดจากการรวมคําใด

ความหมายของคําใหมไมเกี่ยวกับความหมาย

แตละพยางคไมมีความหมายในตัวเอง

ไมสามารถแยกเปนศัพทยอยได

บัตรเฉลยแบบฝกหัดท่ี ๒ เรื่อง แผนผังคํามูล



็บไซต์

www.k

roobannok.com

http://natade.net/thai/bb



บัตรคําสั่งช่ัวโมงท่ี ๒

๑. นักเรียนแบงกลุมคละความสามารถ กลุมละ ๕ คน ๒. สมาชิกในแตละกลุมศึกษาวิธีการเลนเกม “ซ้ือดอกไม” ๓. สมาชิกกลุมท่ีครูกําหนดใหเปนกลุมท่ี ๑ และกลุมท่ี ๒ เลนเกม “ซ้ือดอกไม” สวนสมาชิกกลุมอ่ืน ๆ เปนผูชม

๔. นักเรียนท้ังหมดรวมกันอภิปรายวา ช่ือดอกไมท่ีกลุมท่ี ๑ กําหนดไวนั้น แตละชนิดมีกี่พยางค อะไรบาง ๕. นักเรียนแตละกลุมทําแบบฝกหัดท่ี ๓ เรื่อง รูจักรักษคํามูล แลวตรวจ แบบฝกหัดโดยไมดูเฉลยกอน เพ่ือประเมินผลการเรียนรูดวยตนเอง

๖. นักเรียนรองเพลงคํามูลรวมกัน

เลนเกม…ฝกการเปนผูนําและผูตาม อยาทะเลาะกัน

นะคะ



็บไซต์

www.k

roobannok.com



คํามูลมีสองชนิด อยาจําผิดใชกันสับสน พยางคเดียวอยาเอาไปปน (ซํ้า) จะงุนงงกับคําหลายพยางค พอ แม ปู ยา ตา อา อีก นา ปา นํา ไปเอยอาง พ่ี เพ่ือน ลุง หลาน นอง นาง ถาหลายพยางคตองจําใหด ีแยกยอยจากกันไมได ไมมีความหมายจําใหถวนถ่ี คําเทศ จีน แขก บาลี จดจําใหดีคํามูลในภาษาไทย (ซํ้า)

*****************************************

เพลง คํามูล คํารอง โสภาวรรณ บัวงาม

ทํานอง เพลงลอยกระทง

ปรบมือใหจังหวะดวยนะครับ…



็บไซต์

www.k

roobannok.com



จุดมุงหมายของการเลนเกม ๑. เพ่ือใหนักเรียนเขาใจลักษณะของคํามูลพยางคเดียวกับคํามูลหลายพยางค ๒. เพ่ือสงเสริมการคิดวิเคราะห ๓. เพ่ือปลูกฝงคุณธรรมความซ่ือสัตย ๔. เพ่ือสงเสริมความสามัคคีการทํางานเปนกลุม

ส่ือและอุปกรณ ตะกรา ๑ ใบ

วิธีการเลน ๑. นักเรียนกลุมท่ี ๑ เปนผูขายดอกไม กลุมท่ี ๒ เปนผูซ้ือดอกไม สําหรับกลุมอ่ืน ๆ

เปนผูชม ๒. นักเรียนท่ีเปนผูขายตั้งช่ือดอกไมคนละ ๑ ชนิด โดยไมใหผูซ้ือทราบช่ือของดอกไมท่ี

กําหนดไว เม่ือตั้งช่ือดอกไมเรียบรอยแลว ใหผูซ้ือไปซ้ือดอกไมโดยสนทนาโตตอบกันระหวางคนขายกับคนซ้ือดังนี ้

คนซ้ือ “กอก กอก กอก” คนขาย “มาทําไม” คนซ้ือ “มาซ้ือดอกไม” คนขาย “ดอกอะไร”

คนซ้ือ “………เอยช่ือดอกไม…………………..” ๓. นักเรียนท่ีเปนผูซ้ือตองทายช่ือดอกไมไปเรื่อย ๆ ถาไมตรงกับช่ือท่ีผูขายกําหนดไว นักเรียนท่ีเปนผูขายจะตอบวา “ไมมี” แตถาผูซ้ือทายช่ือดอกไมตรงกับช่ือดอกไมท่ีผูขายกําหนดไว ผูขายท่ีกําหนดช่ือดอกไมชนิดนั้น ตองรีบวิ่งหนีออกจากวง และผูซ้ือจะเปนผูวิ่งไลจับ เม่ือจับตัวไดเกมจึงยุต ิ

๔. นักเรียนท่ีเปนผูขายดอกไมเฉลยช่ือดอกไมท่ีตนเองตั้งไววามีช่ือดอกอะไรบาง ๕. นักเรียนท้ังหมดชวยกันตอบวา ช่ือดอกไมท่ีกลุมท่ี ๑ กําหนดไวนั้น แตละชนิดมี กี่พยางค วิธีการประเมินผล

สังเกตความซ่ือสัตย การยอมรับฟงความคิดเห็นของคนอ่ืน การมีภาวการณเปนผูนํา

บัตรเกม “ซื้อดอกไม”



็บไซต์

www.k

roobannok.com



คําชี้แจง มะปรางจัดสวนดอกทานตะวัน และตั้งช่ือดอกทานตะวันไวเปนคํามูล นักเรียนชวยเติม ช่ือดอกทานตะวันดวยคํามูลแตละชนิดตามท่ีมะปรางเริ่มไวแตละแถวดวยนะจะ

พาย ุ งาม กะลาสี บุญ ฤทธิ์ ไมโครโฟน ปะการัง ลม สลาตัน นาที กะละแม นอง กะท ิ ปญญา ทัพพี


เม่ือเติมคําเสร็จแลวใหเขียนเลาเร่ืองมะปรางจัดสวนโดยนําคําทั้งหมดมาเชื่อมโยงสัมพันธกัน ……………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………… ……………………………………………..……………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………

แบบฝกหัดท่ี ๓ เรื่อง รูจักรักษคํามูล



็บไซต์

www.k

roobannok.com



คําชี้แจง มะปรางจัดสวนดอกทานตะวัน และตั้งช่ือดอกทานตะวันไวเปนคํามูล นักเรียนชวยเติม ช่ือดอกทานตะวันดวยคํามูลแตละชนิดตามท่ีมะปรางเริ่มไวแตละแถวดวยนะจะ

พาย ุ งาม กะลาสี บุญ ฤทธิ์ ไมโครโฟน ปะการัง ลม สลาตัน นาที กะละแม นอง กะท ิ ปญญา ทัพพี


เม่ือเติมคําเสร็จแลวใหเขียนเลาเร่ืองมะปรางจัดสวนโดยนําคําทั้งหมดมาเชื่อมโยงสัมพันธกัน

(ขึ้นอยูกับดุลยพินิจของครูผูสอน)

งาม บุญ ฤทธิ ์ ลม

นอง

บัตรเฉลยแบบฝกหัดท่ี ๒ เรื่อง รูจักรักษคํามูล

พาย ุ นาท ี กะทิ ปญญา ทัพพี

กะลาสี ไมโครโฟน ปะการัง สลาตัน

กะละแม



็บไซต์

www.k

roobannok.com



บัตรคําสั่งช่ัวโมงท่ี ๓

๑. นักเรียนแบงกลุม กลุมละ ๕ คน (กลุมเดิมจากช่ัวโมงท่ีผานมา) ๒. สมาชิกในแตละกลุมศึกษาวิธีการเลนเกม “สงบอล บอกคํามูล” ๓. สมาชิกกลุมท่ีครูกําหนดใหเปนกลุมท่ี ๓-๖ เลนเกม “สงบอล บอกคํามูล”

๔. นักเรียนรวมกันอภิปรายเกี่ยวกับลักษณะคํามูลจากการเลนเกม วาเปนคํามูล ชนิดใด

๕. นักเรียนทําแบบฝกหัดท่ี ๔ เรื่อง ฉลาดคิดพินิจคํามูล แลวตรวจ แบบฝกหัดโดยไมดูเฉลยกอน เพ่ือประเมินผลการเรียนรูดวยตนเอง ๖. นักเรียนรวมกันสรปุสาระสําคัญของคํามูล บันทึกลงสมุดและนําสงครูผูสอน

เลนเกม…ฝกการเปนผูนําและผูตาม อยาทะเลาะกันนะ



็บไซต์

www.k

roobannok.com



บัตรเกม สงบอล บอกคํามูล

จุดมุงหมายของการเลนเกม ๑. เพ่ือใหนักเรียนยกตัวอยางคํามูลพยางคเดียวกับคํามูลหลายพยางคได ๒. เพ่ือสงเสริมการคิด ไหวพริบ ๓. เพ่ือสงเสริมความสามัคคีการทํางานเปนกลุม ๔. เพ่ือสรางภาวะการเปนผูนําและผูตามท่ีด ี

ส่ือและอุปกรณ ๑. ฟุตบอล ๒ ลูก ๒. นกหวีด

วิธีการเลน ๑. ใหกลุมท่ี ๓ และ กลุมท่ี ๔ รวมเปนทีม A และกลุมท่ี ๕ และ กลุมท่ี ๖

รวมกันเปนทีม B (สําหรับกลุมท่ี ๑ และ ๒ เคยเลมเกม “ซ้ือดอกไม” แลวตองเปล่ียนกลุมอ่ืนไดเลนเกมดวย) สมาชิกกลุมท่ี ๗-๘ เปนกรรมการ ตัวแทนกลุมท่ี ๙-๑๐ กลุมละ ๑ คน เปนผูใหสัญญาณ สวนสมาชิกคนอ่ืน ๆ เปนผูชม

๒. แตละทีมยืนเขาแถวตอนลึกหันหนาเขาหากัน ใหคนท่ียืนคนแรกสงฟุตบอลใหเพ่ือนในทีม และสงฟุตบอลสลับกันเปนฟนปลา ขณะท่ีสงลูกบอลตองบอกคํามูลพยางคเดียวหรือคํามูลหลายพยางค หากทีมใดสงฟุตบอลผิดพลาดตองกลับมาเริ่มสงฟุตบอลใหมตั้งแตตน คนสุดทายท่ีรับฟุตบอลจะตองวิ่งเขาเสนชัย ทีมใดถึงเสนชัยกอนเปนทีมชนะ

๓. นักเรียนแตละกลุมท่ีเลนเกม ชวยกันบอกคํามูลท่ีในกลุมของตนใชในการเลนเกม รวมกันสนทนากับนักเรียนท้ังหมดถึงลักษณะคํามูลท่ีเพ่ือนบอกมาของแตละกลุมนั้นเปนคํามูลชนิดใด วิธีการประเมินผล

สังเกตความซ่ือสัตย การยอมรับฟงความคิดเห็นของคนอ่ืน การมีภาวะการเปนผูนํา-ผูตาม สังเกตความสามัคคีภายในกลุม



็บไซต์

www.k

roobannok.com



ความเห็นของหัวหนากลุมสาระการเรียนรู ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงช่ือ ……………………………………………. (นางจริยา มีทับทิม)

แผนผังการเลนเกม สงบอล บอกคํามูล

ทีม A ทีม B กรรมการ กรรมการ กรรมการ กรรมการ *******************เสนชัย********************************



็บไซต์

www.k

roobannok.com



คําชี้แจง ใหนักเรียนขีดเสนใต คํามูลท่ีเปนคําไทยแทและทําเครื่องหมาย ( ) คํามูลท่ีมาจาก ภาษาอ่ืน นําไปเขียนตามหัวขอท่ีกําหนด

คํามูลท่ีมาจากภาษาอ่ืน ทรัพย……………………………………………………………………………………

ใหญ (ทรัพย) คน เพ็ญ อาถรรพ เหต ุ สุทธ์ิ ทรยศ มิตร ชาง นอบ ปราชญ หนาม ไผท งู เสวย ฉัน บาป ขมิ้น ขจ ี

คํามูลท่ีเปนคําไทยแท ใหญ…………………………………………………………………………..

มีลักษณะสังเกตไดดังนี ้1……………………………………2…………………………………… 3…………………………………… 4……………………………………

มีลักษณะสังเกตไดดังนี ้1……………………………………2…………………………………… 3…………………………………… 4……………………………………

แบบฝกหัดท่ี ๔ เรื่อง ฉลาดคิดพินิจคํามูล



็บไซต์

www.k

roobannok.com



คําชี้แจง ใหนักเรียนขีดเสนใต คํามูลท่ีเปนคําไทยแทและทําเครื่องหมาย ( ) คํามูลท่ีมาจาก ภาษาอ่ืน นําไปเขียนตามหัวขอท่ีกําหนด

คํามูลท่ีมาจากภาษาอ่ืน ทรัพย เพ็ญ เหต ุ บาป สุทธ์ิ ทรยศ ปราชญ มิตร ไผท ขม้ิน ขจ ี เสวย อาถรรพ

ใหญ (ทรัพย) คน (เพ็ญ) (อาถรรพ) (เหต)ุ (สุทธ์ิ) (ทรยศ) (มิตร) ชาง นอบ (ปราชญ)หนาม (ไผท) งู (เสวย) ฉัน (บาป) (ขมิ้น) (ขจี)

คํามูลท่ีเปนคําไทยแท ใหญ คน ชาง นอบ หนาม งู ฉนั

มีลักษณะสังเกตไดดังนี ้๑.เปนคําพยางคเดียว ๒.ตัวสะกดตรงตามมาตรา ๓.ไมมีตัวการันต

มีลักษณะสังเกตไดดังนี ้๑.เปนคําหลายพยางค ๒.ตัวสะกดไมตรงตามมาตรา ๓.มีตัวการันต ๔.ใชอักษรนํา อักษรตาม

บัตรเฉลยแบบฝกหัดท่ี ๔ เรื่อง ฉลาดคิดพินิจคํามูล



็บไซต์

www.k

roobannok.com



บัตรคําสั่งช่ัวโมงท่ี ๔

๑. นักเรียนอานออกเสียงบัตรความรูท่ี ๒ เรื่อง คํามูล ๒. นักเรียนเปรียบเทียบความรูท่ีไดจากบัตรความรูกับส่ิงท่ีนักเรียนสังเกต และเขียนลงสมุดของตนเอง โดยพิจารณาวาเปนคํามูลหรือไม อยางไร

๓. นักเรียนแตละคนทําแบบฝกหัดท่ี ๕ เรื่อง รูจักคํามูลเพ่ิมพูนความสนุก พรอมท้ังตรวจแบบฝกหัดท่ีตัวเองทําเสร็จแลว โดยไมดูเฉลยกอน เพ่ือประเมินผลการเรียนรูดวยตนเอง

๔. นักเรียนสรุปขอสังเกตคํามูลท่ีไดจากการศึกษาบัตรความรูท่ี ๒ เรื่อง คํามูล บันทึกลงในสมุดของตนเองและนําสงครูผูสอน

ตั้งใจทํางานสงคร…ูนะครับหนู ๆ



็บไซต์

www.k

roobannok.com



บัตรความรูท่ี ๒ เรื่อง คํามูล

คํามูล คือคําท่ีมีความหมายสมบูรณในตัวเอง ไมสามารถแยกพยางคยอยออกได แบงเปนคํามูลพยางคเดียวกับคํามูลหลายพยางค เชน

คํามูลพยางคเดียว - หมู หมา กา ไก เขียว ขาว แดง ดํา ปู ยา ตา ยาย คํามูลสองพยางค - สะดวก สบาย ขนม กระทะ จะเข ชะลูด ชอุม ขจ ีคํามูลสามพยางค - กะละแม กะละมัง มะละกอ จระเข สาระแน คํามูลส่ีพยางค - โกโรโกโส ตะลีตะลาน คะยั้นคะยอ คํามูลหาพยางค - สํามะเลเทเมา กระเห้ียนกระหือรือ ขอสังเกต คํามูลไมสามารถแยกพยางคยอยออกได เม่ือมีการแยกพยางคจะไมมี

ความหมาย จะมีความหมายตอเม่ือพยางคมารวมกัน เชน - หมูอวน คํานี้สามารถแยกพยางคได คือ หมู+อวน ดังนั้นคํานี้ไมใชคํามูล - จะละเม็ด คํานี้ไมสามารถแยกพยางคได ดังนั้นคํานี้เปนคํามูล - กะทิ คํานี้ไมสามารถแยกพยางคได ดังนั้นคํานี้เปนคํามูล - นกหวีด คํานี้สามารถแยกพยางคได คือ นก+หวีด ดังนั้นคํานี้ไมใชคํามูล - ใจดี คํานี้สามารถแยกพยางคได คือ ใจ+ดี ดังนั้นคํานี้ไมใชคํามูล



็บไซต์

www.k

roobannok.com



คําชี้แจง นักเรียนดูภาพแลวเติมคําใน เพ่ือพิจารณาคํานั้นสามารถแยกพยางคยอย ไดหรือไมได โดยกาเครื่องหมาย √ ในชองท่ีกําหนด สับปะรด

ได ไมได

√

ได ไมได

ได ไมได

ได ไมได

ได ไมได

ได ไมได

ได ไมได

ได ไมได

ได ไมได

ได ไมได

ได ไมได

ได ไมได

ได ไมได

ได ไมได

ได ไมได

๑

๒

๓

๔

๕

๖

๗

๘

๙

๑๐

๑๑

๑๒

๑๓

๑๔

๑๕

แบบฝกหัดที่ ๕ เร่ือง รูจักคํามูลเพิ่มพูนความสนุก

ตัวอยาง




็บไซต์

www.k

roobannok.com



คําชี้แจง นักเรียนดูภาพแลวเติมคําใน เพ่ือพิจารณาคํานั้นสามารถแยกพยางคยอย ไดหรือไมได โดยกาเครื่องหมาย √ ในชองท่ีกําหนด สับปะรด

ได ไมได

√

ได ไมได

√

√

√

√

√

√

√

√

√

√

√

ได ไมได

ได ไมได

ได ไมได

ได ไมได

ได ไมได ได ไมได

ได ไมได

ได ไมได

ได ไมได

ได ไมได

ได ไมได

ได ไมได

๑

๒

๓

๔

๕

๖

๗

๙

๑๐

๑๑

๑๒

๑๓

๑๔

๑๕

บัตรเฉลยแบบฝกหัดที่ ๕ เร่ือง รูจักคํามูลเพิ่มพูนความสนุก

ตัวอยาง

นาฬิกา

ถุงมือ

กระตาย

ไฟฉาย

พัดลม

รม

แจกัน

เกาอี ้

ลูกศร

ตะป ู

กระเปา

ไมกวาด

ไอศกรีม

หัวใจ


√

√

√

ได ไมได ๘



็บไซต์

www.k

roobannok.com



บัตรคําสั่งช่ัวโมงท่ี ๕

๑. นักเรียนอภิปรายเกี่ยวกับหัวขอ ดังนี ้ ๑.๑ ลักษณะของคํามูล ๑.๒ ชนิดของคํามูล ๑.๓ คํามูลพยางคเดียว ๑.๔ คํามูลหลายพยางค

๒. นักเรียนสรุปผลอภิปรายลงในแบบฝกหัดท่ี ๖ เรื่อง คํามูล พรอมท้ังตรวจ แบบฝกหัดท่ีตัวเองทําเสร็จแลว โดยไมดูเฉลยกอน เพ่ือประเมินผลการเรียนรู ดวยตนเอง ๓. นักเรียนสรุปลักษณะสําคัญของคํามูลบันทึกลงสมุดของตนเองและนําสง ครูผูสอน ๔. นักเรียนทําแบบทดสอบวัดความสามารถในการคิดวิเคราะหหลังเรียน เรื่อง คํามูล ในเวลา ๑๕ นาที ๕. นักเรียนนําชุดการสอนสงครูผูสอน

ตั้งใจทํางานสงคร…ูนะจะหนู ๆ



็บไซต์

www.k

roobannok.com



คําชี้แจง ใหนักเรียนเติมคําหรือขอความในชองวางใหถูกตอง

แบบฝกหัดที่ ๖ เร่ือง คํามูล

๑. คํามูล คือ................................................................................................................

๒. คํามูลมี...........ชนิด คือ..........................................................................................

๓. คํามูลท่ีออกเสียงพยางคเดียว เรียกวา.....................................................................

๔. คํามูลท่ีออกเสียงกี่พยางคก็ได เรียกวา...................................................................

๕. ลักษณะของคํามูลท่ีสําคัญคือ.................................................................................

๖. “กะทัดรัด” เปนคํามูลเพราะ...................................................................................

๗. “ถุงมือ” ไมเปนคํามูลเพราะ..................................................................................

๘. คําวา “สัปดาห” เปนคํามูลชนิด.......................เพราะ...........................................

๙. คําวา “กะรุงกะริ่ง” เปนคํามูลมีพยางค...........พยางคเพราะ..................................

๑๐. คําวา “พล้ิว” เปนคํามูลมีพยางค...........พยางคเพราะ...........................................



็บไซต์

www.k

roobannok.com



คําชี้แจง ใหนักเรียนเติมคําหรือขอความในชองวางให

ถูกตอง

๑. คํามูล คือ คําเดียวโดด ๆ มีความหมายในตัวเอง

๒. คํามูลมี ๒ ชนิด คือ คํามูลพยางคเดียวกับคํามูลหลายพยางค

๓. คํามูลท่ีออกเสียงพยางคเดียว เรียกวา คํามูลพยางคเดียว

๔. คํามูลท่ีออกเสียงกี่พยางคก็ได เรียกวา คํามูลหลายพยางค

๕. ลักษณะของคํามูลท่ีสําคัญคือ แยกพยางคแลวจะไมมีความหมายจะมี ความหมายตอเม่ือพยางครวมกัน

๖. “กะทัดรัด” เปนคํามูลเพราะ แยกพยางคแลวจะไมมีความหมาย

๗. “ถุงมือ” ไมเปนคํามูลเพราะ แยกพยางคได

๘. คําวา “สัปดาห” เปนคํามูลชนิด หลายพยางค เพราะ ออกเสียงหลายพยางค

๙. คําวา “กะรุงกะริ่ง” เปนคํามูลมีพยางค ๔ พยางค เพราะ ออกเสียง ๔ พยางค

๑๐. คําวา “พล้ิว” เปนคํามูลมีพยางค ๑ พยางค เพราะ ออกเสียงพยางคเดียว

บัตรเฉลยแบบฝกหัดที่ ๖ เร่ือง คํามูล



็บไซต์

www.k

roobannok.com



แบบทดสอบวัดความสามารถในการคิดวิเคราะหหลังเรียน เร่ือง คํามูล ชั้นมัธยมศึกษาปที่ ๑

****************************************************************************** คําชี้แจง ใหนักเรียนเลือกคําตอบท่ีถูกท่ีสุดเพียงขอเดียวและกาเครื่องหมาย x ลงใน

กระดาษคําตอบ

จุดประสงคที ่ ๑ มีความรูความเขาใจลักษณะชนิดของคํามูล อธิบายและยกตัวอยาง สามารถนํามา รวบรวมจัดเปนประเภท ๑. ขอใดกลาวถึงลักษณะคํามูลถูกตองท่ีสุด ก. คําหนึ่งพยางคท่ีมีความหมาย ข. คําหนึ่งพยางคท่ีไมมีความหมาย ค. คําหนึ่งพยางคหรือหลายพยางคท่ีมีความหมาย ง. คําหนึ่งพยางคหรือหลายพยางคท่ีไมมีความหมาย ๒. ขอใดเปนคํามูลทุกคํา ก. หมอฟน เขตแดน พ่ีนอง ข. กะทัดรัด จะละเม็ด มะละกอ ค. ขนมครก ไมตร ี จติใจ ง. น้ําใจ กันสาด ถุงมือ ๓. คํามูลในขอใดท่ีไมอานออกเสียง ๓ พยางคทุกคํา ก. มะละกอ คอมพิวเตอร จะละเม็ด ข. มารดา สลาตัน ออกซิเจน ค. ตอยติวิด ปะการัง กิโลเมตร ง. จะเข อะลุมอลวย คะยั้นคะยอ ๔. คํามูลขอใดมีพยางคตางจากขออ่ืน ก. นิตยา ข. อาจารย ค. จัตวา ง. อัคน ี



็บไซต์

www.k

roobannok.com



๕. ขอใดมีคํามูลมากท่ีสุด ก. เห็นเดนชัดงามสงานาเล่ือมใส ข. ธงขาวแดงโบกพล้ิวปลิวสะบัด ค. สถาบันยิ่งใหญนี้คือสุรศักดิ์วิทยาคม ง. แหลงความรูรวมความรักรวมน้ําใจ ๖. ขอใดไมใชคํามูล ก. สะดวก สบาย สะพาน ข. ขนม กระทะ กะทิ ค. ชะลูด ชอุม ชโลม ง. พอครัว พอบาน พอเมือง ๗. ขอใดมีลักษณะเหมือนคํามูลคําวา “การะเกด” ก. กํามะหยี ่ ข. แปรงสีฟน ค. รมชูชีพ ง. หนังสือพิมพ ๘. คําท่ีขีดเสนใตขอใดไมใชคํามูล ก. งมเข็มในมหาสมุทร ข. ตาเปนสับปะรด ค. ตําน้ําพริกละลายแมน้ํา ง. กระดังงาลนไฟ ๙. “เขาสวมเส้ือขาดกะรุงกะร่ิง” คําท่ีพิมพตัวเอนมีกี่พยางค ก. ๕ พยางค ข. ๔ พยางค ค. ๓ พยางค ง. ๒ พยางค ๑๐. คํามูลแบงออกเปนกี่ชนิด ก. ๕ ชนิด ข. ๔ ชนิด ค. ๓ ชนิด ง. ๒ ชนิด



็บไซต์

www.k

roobannok.com



๑๑. ขอใดมีคํามูล ๓ พยางคทุกคํา ก. ไผท ไวโอลิน ข. ซากุระ สตรอเบอรี ่ ค. ไมโครเวฟ ไฮโดรเจน ง. มะงุมมะงาหรา มะเดหว ี๑๒. “บทกวีนี้เปนบทประพันธของกวีรวมสมัยซ่ึงมีวิธีการนําเสนอแปลกไปจากบทกวีสดุดีอ่ืน ๆของไทย" จากขอความนี้มีคํามูลหลายพยางคกี่คํา (ไมนับคําซํ้า) ก. ๔ คํา ข. ๕ คํา ค. ๖ คํา ง. ๗ คํา ๑๓. คําในขอใดเปนคํามูลทุกคํา ก. ปนโต ดํานา วาร ี ข. ญี่ปุน ลงกา ปรารภ ค. ยี่เขง ลงเอย โอฬาร ง. เบาบาง ปราศรัย อินทรีย ๑๔. คําในขอใดไมใชคํามูลท้ัง ๒ คํา ก. หนังสือ ไฟฟา ข. นารี สะระแหน ค. แมพิมพ พจนานุกรม ง. แตงโม นอยหนา ๑๕. ขอใดเปนคํามูลท่ีเปนคําไทยแททุกคํา ก. มะพราว ตะขาบ ตะปู ข. กุยเฮง ซินแส เอ้ียมจุน ค. บุหรง บุหลัน สะตาหมัน ง. นัดดา จริยา สัมพันธ



็บไซต์

www.k

roobannok.com



บัตรเฉลย แบบทดสอบวัดความสามารถในการคิดวิเคราะหกอนเรียน-หลังเรียน

ชุดการสอนฝกทักษะคิดวิเคราะหชุดที่ ๑ เร่ือง คํามูล

๑. ค ๒. ข ๓. ง ๔. ข ๕. ข ๖. ง ๗. ก ๘. ก ๙. ข ๑๐. ง ๑๑. ค ๑๒. ข ๑๓. ข ๑๔. ค ๑๕. ก



็บไซต์

www.k

roobannok.com



หนังสืออางอิง จงชัย เจนหัตถการกิจ. (2549 ). ภาษาไทยใช NET. กรุงเทพฯ: อัมรินทรพริ้นติ้ง. ธเนศ เวศรภาดา. (2550 ). ติวไทย O-NET A-NET เลม 1 หลักและการใชภาษา. กรุงเทพฯ: คําไทย. สถาบันพัฒนาคุณภาพวิชาการ (พว.). (2546). หนังสือเรียนสาระการเรียนรูพ้ืนฐาน ภาษาไทย กลุมสาระการเรียนรูภาษาไทย ช้ันมัธยมศึกษาปท่ี 1 ตามหลักสูตรการศึกษาขั้นพ้ืนฐาน พุทธศักราช 2544. กรุงเทพฯ: บริษัทพัฒนาคุณภาพวิชาการ (พว.) จํากัด. คํามูล. (2552). [ออนไลน]. เขาถึงไดจาก: http://natade.net/thai/bb1.pdf. สืบคนเม่ือ 3 มกราคม 2552.



็บไซต์

www.k

roobannok.com

http://natade.net/thai/bb1.pdf



ตัวอยางผลงานนักเรียน



็บไซต์

www.k

roobannok.com



โสภา วรรณ บัวงาม - kroobannok.com · เรื่อง...

Documents