ก

เลมท 1 การจดระบบในรางกาย : นางสาวศรมนส เวชกามา

ค ำน ำ

ชดกจกรรมการเรยนรฉบบน เปนเลมท 1 การจดระบบในรางกาย จดท าขนเพอใชประกอบ การจดการเรยนรสาระการเรยนรวทยาศาสตรพนฐาน แผนการจดการเรยนร แผนท 1 เวลา 2 ชวโมง หนวยการเรยนรเรอง รางกายของเรา รายวชาวทยาศาสตรพนฐาน รหสวชา ว 22101 ชนมธยมศกษา ปท 2 โดยมวตถประสงค เพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 และ เพอเพมประสทธภาพการเรยนการสอนใหมคณภาพดขน ซงเนนใหผเรยนสามารถเรยนรไดดวยตนเอง เกดความเขาใจ สรางองคความรใหม ไดเรยนรหลกการทางวทยาศาสตร ไดฝกทกษะกระบวนการ ทางวทยาศาสตร ทกษะการคด ทกษะการแกปญหา เปนการเสรมสรางจตวทยาศาสตร ผจดท าไดรวบรวมและเรยบเรยง เนอหาความรโดยยดตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 เพ อใหนกเรยนไดใช ประกอบการเรยนรในหองเรยน และสามารถใชศ กษาคนคว าเพ มเตม ดวยตนเอง ซงชดกจกรรมนมทงหมด 9 เลม ดงน

เลมท 1 เรอง การจดระบบในรางกาย เลมท 2 เรอง ระบบยอยอาหาร เลมท 3 เรอง ระบบหมนเวยนโลหต เลมท 4 เรอง ระบบหายใจ เลมท 5 เรอง ระบบขบถาย เลมท 6 เรอง ระบบสบพนธ เลมท 7 เรอง ระบบประสาท เลมท 8 เรอง ระบบโครงกระดก และระบบกลามเนอ เลมท 9 เรอง ความสมพนธของระบบตางๆ

ผจดท าหวงเปนอยางยงวาชดกจกรรมการเรยนรเลมนจะเปนประโยชนตอผเรยน และชวยใหครผสอนวชาวทยาศาสตรสามารถน าไปใชในการพฒนาการเรยนการสอนไดอยางมประสทธ ภาพ

ผจดท าขอขอบพระคณ ผอ านวยการโรงเรยนรองค า คณะทปรกษา และผทมสวนเกยวของ ทกทาน ทไดใหค าแนะน าในการจดท า และพฒนาชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรน จนกระทงส าเรจลลวงไปไดดวยด

ศรมนส เวชกำมำ

ข

เลมท 1 การจดระบบในรางกาย : นางสาวศรมนส เวชกามา

สำรบญ

เรอง หนำ

ค าน า ก สารบญ ข สารบญภาพ ค

คำชแจงในการใช ชดกจกรรมการเรยนรสำหรบคร 1 ค าชแจงในการใช ชดกจกรรมการเรยนรส าหรบนกเรยน 2 มาตรฐานและต วชว ด 4 สาระสำคญและจดประสงคการเร ยนร 5

แบบทดสอบกอนเรยน เรอง การจดระบบในรางกาย 6 บตรเนอหาท 1 เรอง การจดระบบในรางกาย ระดบเซลล 8 บตรกจกรรมท 1 เรอง เซลล 11

บตรเนอหาท 2 เรอง การจดระบบในรางกาย ระดบเนอเยอ 13 บตรเนอหาท 3 เรอง การจดระบบในรางกาย ระบบอวยวะ และระดบรางกาย 16 บตรกจกรรมท 2 เรอง อวยวะ 17

บตรกจกรรมท 3 เรอง Human Body Word Search 18 บตรกจกรรมท 4 เรอง สรป/ทบทวนความเขาใจ การจดระบบในรางกาย 19

บตรกจกรรมท 4.1 เรอง สรป/ทบทวนความเขาใจ การจดระบบในรางกาย 20 แบบทดสอบหลงเรยน เรอง การจดระบบในรางกาย 21 บรรณานกรม 23 ภำคผนวก 25

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน 26 เฉลยบตรกจกรรมบตรกจกรรมท 1 เรอง เซลล 27 เฉลยบตรกจกรรมท 2 เรอง อวยวะ 28

เฉลยบตรกจกรรมท 3 เรอง Human Body Word Search 29 เฉลยบตรกจกรรมท 4 เรอง ทบทวนความเขาใจ การจดระบบในรางกาย 30

เฉลยบตรกจกรรมท 4.1 เรอง ทบทวนความเขาใจ การจดระบบในรางกาย 31 เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน 32

ค

เลมท 1 การจดระบบในรางกาย : นางสาวศรมนส เวชกามา

สำรบญภำพ

ภำพท หนำ

ภาพท 1 โครงสรางเซลลสตว 9 ภาพท 2 ตวอยางลกษณะและรปรางเนอเยอเกยวพนทวไป 13 ภาพท 3 เนอเยอเกยวพนพเศษ (Specialized connective) 14 ภาพท 4 แสดงลกษณะกลามเนอชนดตางๆ 15 ภาพท 5 เนอเยอประสาท 15 ภาพท 6 เนอเยอชนดตางๆ 15 ภาพท 7 ตวอยางอวยวะในรางกาย 16 ภาพท 8 ตวอยางระบบในรางกาย 16

1

เลมท 1 การจดระบบในรางกาย : นางสาวศรมนส เวชกามา

คำชแจงในการใช ชดกจกรรมการเรยนร ส าหร บคร

1. ชดกจกรรมการเรยนรฉบบนเปนเลมท 1 การจดระบบในรางกาย หนวยการเรยนร

เรอง รางกายของเรา เพอใชประกอบการจดการเรยนการสอนในแผนการจดการเรยนร แผนท 1 เวลา 2 ชวโมง รายวชาวทยาศาสตรพนฐาน รหสวชา ว 22101 ระดบมธยมศกษาปท 2

2. ใชชดกจกรรมการเรยนรฉบบนเสรมส าหรบนกเรยนทเรยนเกง และชวยนกเรยนทเรยนเขาใจชาใหศกษาและทบทวนจนเขาใจ

3. ชดกจกรรมการเรยนรฉบบนใชเปนคมอการศกษาคนควาดวยตนเองของนกเรยน ทงในเวลาเรยนและนอกเวลาเรยน

2. ครควรศกษาชดกจกรรมการเรยนร ใหเขาใจกอนการจดกจกรรมการเรยนร 3. ครตองชแจงข นตอนการเร ยนโดยใชชดกจกรรมการเรยนร ให นกเร ยนเขาใจกอนด าเนน

กจกรรมตางๆ

4. ถานกเร ยนศกษาชดก จกรรมการเรยนร แลวไมเขาใจ ครควรแนะน าชวยเหลอนกเรยน อยางใกลชด หรออาจใหนกเร ยนได ปฏบตกจกรรมท งในและนอกเวลาเรยน จะทำใหนกเรยนมทกษะ มความรความเขาใจมากยงขน

5. กรณนกเรยนทขาดเรยน ใหเตรยมชดกจกรรมการเรยนรไวส าหรบใหศกษานอกเวลา 6. ปลกฝงใหนกเรยนมคณลกษณะ คอ รกชาต ศาสน กษตรย ซอสตยสจรต มวนย ใฝเรยนร

อยอยางพอเพยง มงมนในการท างาน รกความเปนไทย มจตสาธารณะและมความซอสตยตอตนเอง โดยพยายามศกษาดวยตนเอง ไมดเฉลยกอนตอบค าถาม

7. ใหนกเรยนท ากจกรรมตางๆ ตามบทบาทและเตมความสามารถของตนเอง เพอนกเรยน จะไดเปนผทมสมรรถนะส าคญทง 5 ประการ ไดแก

7.1 ความสามารถในการสอสาร 7.2 ความสามารถในการคด 7.3 ความสามารถในการแกปญหา 7.4 ความสามารถในการใชทกษะชวต 7.5 ความสามารถในการใชเทคโนโลย

8. ปลกฝงใหนกเรยนมพรหมวหาร 4 เมตตา กรณาตอเพอนนกเรยนดวยกนโดยนกเรยนทเกงกวาคอยชวยเหลอนกเรยนทเรยนชา มทตาหรอพลอยยนดตอกนเมอประสบความส าเรจ และอเบกขา หากความพยายามนนไมเปนอยางทตองการ

2

เลมท 1 การจดระบบในรางกาย : นางสาวศรมนส เวชกามา

คำชแจงในการใช ชดกจกรรมการเรยนร

ส าหร บน กเรยน

น กเรยนอ านค าชแจงต อไปนให เข าใจ 1. ชดกจกรรมการเรยนรฉบบนเปนเลมท 1 การจดระบบในรางกาย หนวยการเรยนร

เรอง รางกายของเรา 2. นกเรยนทกคนต องซอสตย ต อตนเอง ไมเปดดเฉลยกอนทจะลงม อทำกจกรรม 3. นกเรยนทกคนควรใหความรวมมอกนในการคด การสบคนขอมล การปฏบต การทดลอง

และการท ากจกรรมตางๆ ตามชดกจกรรมจนเสรจทกกจกรรม อยางเตมความสามารถ 4. ท าแบบทดสอบกอนเรยน จ านวน 10 ขอ เพอตรวจสอบความรเดมและเปนขอมลในการ

พฒนา สงเสรม หรอแกไขการเรยนรของนกเรยน แลวตรวจค าตอบจากบตรเฉลยในภาคผนวก พรอมทงบนทกคะแนนลงในแบบบนทกคะแนน (ท าลงในแบบบนทกกจกรรม ทครแจกให)

5. ศกษารายละเอยดของเนอหา กจกรรม จากบตรเนอหาและบตรกจกรรมตามล าดบขนตอนของชดกจกรรมการเรยนรฉบบนซง ไดแก 5.1 แบบทดสอบกอนเรยน 5.2 ศกษาเนอหาในบตรเนอหา

5.3 ท ากจกรรมในบตรกจกรรม 5.4 แบบทดสอบหลงเรยน

6. นกเรยนตรวจค าตอบ ประเมนผลตามบตรเฉลย และแนวค าตอบ ซงอยในภาคผนวก 7. การปฏบตตามกจกรรม ควรท าใหเสรจตามก าหนดเวลา และหากนกเรยนไมเขาใจใหกลบไป

ศกษาบตรเนอหาอกครง (สบคนเพมเตม หรอปรกษาคร) 8. ท าแบบทดสอบหลงเรยน จ านวน 10 ขอ แลวตรวจค าตอบจากบตรเฉลยในภาคผนวก

พรอมทงบนทกคะแนนลงในแบบบนทกคะแนน เพอประเมนตนเองวาสามารถบรรลตามจดประสงค การเรยนรและตวชวดทก าหนดไวหรอไม (ท าลงในแบบบนทกกจกรรม ทครแจกให)

9. เกบวสดอปกรณและชดกจกรรมการเร ยนร สงคนคร เมอปฏบตกจกรรมเสร จสนแลว

3

เลมท 1 การจดระบบในรางกาย : นางสาวศรมนส เวชกามา

ศกษาค าชแจงในการใช ชดกจกรรมการเรยนร อย างละเอยด

ทดสอบก อนเรยน

อ านบ ตรความเนอหาให เข าใจอย างละเอยดรอบคอบ

ท ากจกรรมตามบ ตรกจกรรม

ทดสอบหล งเรยน

ตรวจค าตอบจากบ ตรเฉลยกจกรรม

ผาน

ศกษาชดกจกรรมการเรยนร เล มต อไป

4

เลมท 1 การจดระบบในรางกาย : นางสาวศรมนส เวชกามา

มาตรฐานการเรยนร และต วชว ด

สาระท1สงมชวตก บกระบวนการด ารงชวต

มาตรฐานว1.1 เขาใจหนวยพนฐานของสงมชวต ความสมพนธของโครงสราง และหนาทของระบบตางๆ ของสงมชวตทท างานสมพนธกน มกระบวนการสบเสาะ หาความรสอสารสงทเรยนร และน าความรไปใชในการด ารงชวตของตนเองและดแลสงมชวต

ต วชว ด

มฐว1.1ม.2/1 อธบายโครงสรางและการท างานของระบบยอยอาหาร ระบบหมนเวยนเลอด ระบบหายใจ ระบบขบถาย ระบบสบพนธ ของมนษยและสตว รวมทงระบบประสาทของมนษย

5

เลมท 1 การจดระบบในรางกาย : นางสาวศรมนส เวชกามา

สาระส าค ญและจดประสงคการเรยนร

สาระส าค ญ รางกายของมนษยประกอบดวยหนวยยอยทเรยกวา เซลล จ านวนมาก ซงมรปราง และหนาทแตกตางกน ส าหรบเซลลทมรปรางเหมอนกน มาอยรวมกน เพอท าหนาท เฉพาะอยางจะเรยกวา เนอเยอ เนอเยอหลายชนดทมาท าหนาทอยางเดยวกน เรยกวา อวยวะ และอวยวะตางๆ เมอมาท างานประสานกนเรยกวา ระบบอวยวะ โดยระบบ อวยวะตางๆ นน ควรไดรบการดแลเอาใจใส เพอไมใหเปนอนตรายตอรางกาย

จดประสงคการเรยนร 1. อธบายความหมายและหนาทเนอเยอ อวยวะและระบบอวยวะของมนษยได (K)

2. มความสนใจใฝรหรออยากรอยากเหน (A) 3. ท างานรวมกบผอนอยางสรางสรรค (A) 4. สามารถสอสารและน าความร ไปใชในชวตประจ าวนได (P)

6

เลมท 1 การจดระบบในรางกาย : นางสาวศรมนส เวชกามา

แบบทดสอบก อนเรยน

หน วยการเรยนร ร างกายของเรา เรองการจ ดระบบในร างกาย

ค าชแจง 1. แบบทดสอบฉบบนเปนแบบทดสอบปรนย 4 เลอก จ านวน 10 ขอ คะแนน 10 คะแนน 2. จงเลอกค าตอบทถกทสดเพยงขอเดยว แลวท าเครองหมายกากบาท (X) ลงในกระดาษ

1. ลำดบการจดระบบในรางกายจากระดบเลกสดไปยงระดบใหญสด ขอใดถกตอง ก. เซลล อวยวะ เนอเยอ ระบบรางกาย ข. เซลล เน อเยอ ระบบรางกาย อว ยวะ ค. เซลล เน อเยอ อวยวะ ระบบร างกาย ง. เซลล ระบบรางกาย เนอเยอ อว ยวะ

2. ร างกายของมนษยและสตวมสวนประกอบพ นฐานค อขอใด ก. เซลล ข. อว ยวะ ค. เนอเยอ ง. ระบบร างกาย

3. ขอใดตอไปนจดวาเปนเซลล ก. ห วใจ ข. ปอด ค. เมดเลอดแดง ง. กระเพาะอาหาร

4. กลมของเซลลทท าหนาทเดยวก น เรยกวาอะไร ก. อวยวะ ข. เนอเย อ ค. ส งมชวต ง. ระบบร างกาย

5. เซลล ทมลกษณะเปนเส นยาว มก งแขนงมากมายทงยาวและสน หมายถงเซลล ในขอใด

ก. เซลล สมอง ข. เซลล ประสาท ค. เซลล กลามเนอ ง. เซลลเมดเลอดแดง

7

เลมท 1 การจดระบบในรางกาย : นางสาวศรมนส เวชกามา

6. ในรางกายของมนษยไมม เซลล ชนดใด

ก. เซลล คม ข. เซลลประสาท ค. เซลล ผวหนง ง. เซลลสบพนธ

7. การทเซลล ท างานรวมก นเปนระบบมผลดต อรางกายของมนษย อยางไร ก. เจรญเตบโตเตมท ข. รางกายเตบโตอยางรวดเร ว ค. ท าใหมภ มตานทานโรคได ด ง. สามารถด ารงช ว ตไดอยางเปนปกต

8. การจ ดระบบในรางกายมนษย ผวหนงจ ดอยในชนใด ก. ชนอว ยวะ ข. ชนเยอหมเซลล ค. ชนของเนอเย อ ง. ชนระบบร างกาย

9. ขอใดต อไปนมความส มพ นธกนมากทสด ก. สมอง – ระบบกล ามเนอ ข. กระเพาะอาหาร – ระบบยอยอาหาร ค. ปอด – ระบบขบถ าย ง. ห วใจ – ระบบหายใจ

10. เซลล ทมลกษณะเปนเส นยาว มก งแขนงมากมายทงยาวและสน หมายถงเซลลในขอใด

ก. เซลล สมอง ข. เซลล ประสาท ค. เซลล กลามเนอ ง. เซลลเมดเลอดแดง

8

เลมท 1 การจดระบบในรางกาย : นางสาวศรมนส เวชกามา

บ ตรเนอหาท 1

เรองการจ ดระบบในร างกายระด บเซลล

รางกายของมนษยทเราเหนเปนรปรางสมบรณอยนอนทจรงประกอบดวยเซลลจ านวนมากมายหลายลานเซลล ซงเซลลแตละชนดมรปรางและท าหนาทแตกตางกนไป ทงนเซลลทมรปรางเหมอนกนมาอยรวมกน และท าหนาทอยางเดยวกนเรยกวา เนอเยอ เนอเยอหลายชนดทมารวมกน และท าหนาทอยางเดยวกน เรยกวา อว ยวะ อวยวะตางๆ เมอมาท างานประสานกน เรยกวา ระบบอว ยวะ

ระด บเซลล รางกายของคนเราประกอบดวยเซลลทมรปราง และขนาดตางกนไปตามหนาทการท างาน เชน เซลลสบพนธ เซลลเมดเลอดแดง เซลลเมดเลอดขาว เซลลเยอบผวเซลลประสาท เซลลผวหนง เปนตน

เซลล (cell) เปนองคประกอบพนฐานท เลกทสดของสงม ชวต ซงร างกายของมนษย ประกอบดวยเซลล จ านวนหลายลานเซลล ในแตละเซลลจะมความแตกตางกนทงขนาดและรปราง ขนอยกบหนาทของเซลลนนๆ

ส วนประกอบของเซลล(มนษยและส ตว) 1. ผนงเซลล เซลลทวไปประกอบดวยสารพวกเซลลโลสเปนหลก ท าหนาทหอหมปองกน

อนตรายใหเเกเซลลพชใหเซลลพช ใหเซลลคงรปเพมความเเขงเเรง เซลลของสตวไมมผนงเซลล 2. เยอหมเซลล เปนเยอบางๆ ประกอบดวยโปรตนและไขมน ท าหนาทควบคม

ปรมาณ และชนดของสารทผานเขาออกจากเซลล เเละมรเลกๆเพอใหสารบางอยางผานเขาออกได เเละไมใหสารบางอยางผานออกจากเซลลจงมสมบตเปนเยอบางๆ

3. ไซโทพลาซม เปนสวนประกอบทเปนของเหลวอยภายในเซลล มสารละลายน าไดเชนโปรตน ไขมน เกลอเเร ประกอบดวยหนวยเลกๆ ทส าคญหลายชนด

4. ไมโทคอนเดรย เปนโครงสรางทมลกษณะทมลกษณะยาวเปนแหลงผลตสารทมพลงงานสงใหเเกเซลล

5. ไรโบโซม เปนโครงสรางทมขนาดเลก เปนเเหลงทมขนาดเลก เปนเเหลงทมการสงเคราะหโปรตนเพอสงออกไปใชนอกเซลล

6. กอจคอมเพลกซ เปนโครงสรางทเปนถงแบนๆ คลายจานซอนกนเปนชนๆหลายชน ท าหนาทสรางสารคารโบไฮเดรตกบโปรตน และสงออกไปใชภายในเซลล 7. เซนตรโอล พบในเซลลสตว เเละโพรตสตบางชนด มหนาทเกยวกบการแบงเซลล

8. เเวควโอล พบในเซลลพชสวนใหญ และสตวหลายชนด แตในพชมขนาด ใหญกวาในสตว หนาทเกยวกบการควบคมปรมาณน าในเซลล

9. นวเคลยส อยตรงกลางเซลล เซลลสวนใหญมนวเคลยส ยกเวนเซลลบางชนด

9

เลมท 1 การจดระบบในรางกาย : นางสาวศรมนส เวชกามา

ภาพท 1 โครงสรางเซลลสตว

ทมา : http://www.myfirstbrain.com/student_view.aspx?id=71878

ตารางท 1 แสดงลกษณะรปรางของเซลลบางชนด

รปร างของเซลล หน าท เซลลสบพนธ (sex cell)

เซลลอสจ ทมา : http://www.wisegeek.com/what-is-sperm.htm

#human-sperm

เซลลไข ทมา : http://itshumour.blogspot.com/2010/07

/cells-under-electron-microscope.html

น าขอมลทางพนธกรรม ไปถายทอดใหกบรนลกหลาน

เซลลกลามเนอ (muscle cell)

ทมา : https://www.pinterest.com/pin

/485333297319720519/

ชวยในการเคลอนไหวของอวยวะ มสามารถทหดสน และยดหยนได

10

เลมท 1 การจดระบบในรางกาย : นางสาวศรมนส เวชกามา

รปร างของเซลล หน าท เซลลประสาท (nerve cell)

ทมา : http://biology.tutorvista.com/cell

/nerve-cell.html

รบ-สง กระแสประสาท เพอควบคมการท างานของอวยวะ

เซลลเมดเลอดแดง (red blood cell)

ทมา : http://www.genengnews.com/gen-news-

highlights/presto-changing-skin-cells-into-beating-heart-cells/81249537/

ล าเลยงกาซไปสสวนตางๆของรางกาย

เซลลเยอบผว (epithelial cell)

ทมา :

https://www.pinterest.com/pin/165859198751468122/

เปนเนอเยอทปกคลมผวนอกรางกาย หรอผวทออวยวะภายใน มหนาทรบความรสก

เซลลผวหนง ( skin cell)

ทมา : https://www.cellapplications.com/primary

-cells-tissue/skin-cells

ท าหนาทหอหมรางกาย โดยจะเรยงตวเปนชนๆ

11

เลมท 1 การจดระบบในรางกาย : นางสาวศรมนส เวชกามา

บ ตรกจกรรมท1 เรองเซลล

ชอกล ม.............................................................................กล มท.................ช น/ ห อง.................. สมาชกภายในกล ม

1.............................................................................เลขท................................. 2.............................................................................เลขท................................. 3.............................................................................เลขท................................. 4.............................................................................เลขท................................. 5.............................................................................เลขท................................. 6.............................................................................เลขท.................................

จดประสงคการเรยนร 1. ทดลอง และสรปผลเกยวกบรปรางลกษณะของเซลล เนอเยอบางชนดได 2. วาดภาพรปรางโครงสรางเซลล และเนอเยอจากการสงเกตจากกล องจลทรรศนได

ค าชแจง ประธานกลมรบอปกรณจากครผสอน และอานขนตอนการท ากจกรรม ใหสมาชกทราบดงน 1. ใหนกเรยนแตละคนในกลมชวยกนศกษาลกษณะ รปรางและโครงสราง ของเซลลตวอยาง และวาดภาพลงในชองวาง 2. สมาชกในกลมรวมกนสรปผลการทำกจกรรม 3. เตรยมตวแทนกลมรายงานหนาชนเรยนในขนสรปบทเรยน

ว สดอปกรณ 1. กลองจลทรรศนกล มละ 1 เครอง 2. แผนสไลด ถาวรกลมละ 3 แผน

วธทดลอง 1. เตรยมอปกรณการทดลอง กลองจลทรรศนและแผนสไลด 2. น าสไลดแผนท 1 คอ เซลลเมดเลอดแดงมาสองดดวยกลองจลทรรศน 3. ท าตามขอ 2 แตเปลยนสไลดเปนเซลลของเยอบขางแกม 4. ท าตามขอ 2 แตเปลยนแผนสไลดเปนเซลลประสาทในเนอเยอประสาท 5. วาดภาพเซลลตามทนกเรยนเหนจากสไลดทง 3 แผนพรอมบนทกผล

12

เลมท 1 การจดระบบในรางกาย : นางสาวศรมนส เวชกามา

บ นทกผลการศกษา

รปร างล กษณะเซลลทส งเกตจากกล องจลทรรศน

เซลลเมดเลอดแดง เซลลเยอบข างแก ม เซลลเนอเยอประสาท

สรปและอธบายผล ….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………… …………………………………………………………….…………………………………………………………………………………… การน าไปใช ประโยชน ….……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………… ค าถามหล งท ากจกรรม 1. โครงสรางของเซลลสมพนธกบหนาทของเซลลหรอไม อยางไร จงอธบาย ตอบ ............................................................................................................................. ............................. ….……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ….……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2. จงยกตวอยางเซลลทมการปรบตวเพอท าหนาทเฉพาะอยางมาใหมากทสด ตอบ ................................................................................ .......................................................................... ….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………

ไชโยเสรจแลว นกเรยนชวยกนอภปรายผล และตรวจค าตอบกนเลยคะ

13

เลมท 1 การจดระบบในรางกาย : นางสาวศรมนส เวชกามา

บ ตรเนอหาท2

เรองการจ ดระบบในร างกาย ระด บเนอเยอ

ระด บเนอเยอ

คอ กลมของเซลลทมรปรางเหมอนกนมาอยรวมกน เพอท าหนาทอยางใดอยางหนงโดยเฉพาะ เนอเยอแบงออกเปน 4 ชนด ดงน

1. เนอเยอบผว (Epithelial Tissue) คอ เนอเยอทหอหม และเนอเยอทบอวยวะตาง ๆ เชน เนอเยอบภายในกระเพาะอาหาร เนอเยอบภายในปอด เปนตน 2. เนอเยอเกยวพ น (Connective tissue) คอ เนอเยอทท าหนาทเปนโครงรางของรางกาย ยดเหนยวหรอพยงอวยวะใหคงรปอยได เนอเยอเกยวพนแบงเปนได ดงน 2.1 เนอเยอเกยวพนทวไป

2.1.1 เนอเยอรางแห ชวยค าจนอวยวะและเนอเยอบผวใหอยในต าแหนงท เหมาะสม ประกอบดวยเสนใยโปรตนหลายชนด เชน เสนใยคอลลาเจน และเสนใยอลาสตน นอกจากนนเนอเยอนยงมบทบาทในการอกเสบ

2.1.2 เนอเยอเกยวพนหนาแนน หรอเรยกโดยทวไปวา เนอเยอเสนใย รวมตวกน เปนเอน (ligament) และเอนกลามเนอ (tendon) เสนใยคอลลาเจนจะเรยงตวกนหนาแนนท าใหสามารถทนแรงตงไดด

2.1.3 เนอเยอเกยวพนตาขาย เปนโครงขายของเสนใยเรตคลาร รวมตวกนเพอเปน โครงใหอวยวะ น าเหลอง ยดเกาะ เชน ตอมน าเหลอง ไขกระดก และมาม

2.1.4 เนอเยอไขมน ประกอบดวยเซลลไขมน ท าหนาทเปนฉนวนกนการสญเสย ความรอน ปองกนแรงกระทบกระเทอน และชวยหลอลน โดยเฉพาะในเยอหมหวใจ และเกบสะสมพลงงานในรปไขมน

ภาพท 2 ตวอยางลกษณะและรปรางเนอเยอเกยวพนทวไป ทมา : https://www.google.co.th.wikipedia.org/wiki/เนอเยอเกยวพน.

14

เลมท 1 การจดระบบในรางกาย : นางสาวศรมนส เวชกามา

2.2 เนอเยอเกยวพนพเศษ 2.2.1 เลอด ท าหนาทในการขนสงสารตางๆ ในรางกาย สารองคประกอบ

นอกเซลล คอ พลาสมา หรอ น าเลอด ทซงท าละลายและล าเลยงสารอาหาร ฮอรโมน และ คารบอนไดออกไซดในรปของไบคารบอเนต เซลลทเปนองคประกอบสวนใหญ คอ เมดเลอดแดง

2.2.2 กระดก ประกอบกนขนเปนโครงรางกายในสตวมกระดกสนหลงทโตเตมท กระดกออน เปนโครงรางกายในสตวจ าพวกปลากระดกออน ในสตวมกระดกสนหลงอนๆ มกพบกระดกออนตามขอตอเพอชวยในการปองกนการกระทบเสยดส สารองคประกอบนอกเซลลของกระดกออนสวนใหญ คอ คอลลาเจน

ภาพท 3 เน อเยอเกยวพนพเศษ (Specialized connective)

ทมา : https://www.google.co.th.wikipedia.org/wiki/เนอเย อเกยวพน 2.3 เนอเยอกลามเนอ (muscle tissue) มหนาทเกยวกบการเคลอนไหวของรางกาย ประกอบดวยเซลลทหดตวและคลายตวได เซลลกลามเนอ มรปรางยาวมกเรยกวา ใยกลามเนอ (myofibril) แบงเปน 3 ชนด คอ กลามเนอลาย (skeletal or striated muscle) มรปรางเปนทรงกระบอก เรยงตวขนานกน มลาย แตละเซลลมหลายนวเคลยส กลามเนอเรยบ (smooth muscle) เซลลมรปรางยาวหวทายแหลมแตละเซลล มนวเคลยส 1 อน อยกลางเซลล ไมมลายตามขวาง กลามเนอหวใจ (cardiac muscle) เซลลมลายคลายกลามเนอลาย พบนวเคลยส 1 - 2 อน อยกลางเซลล และเซลลมแขนงเชอมตอกน

ภาพท 4 แสดงลกษณะกลามเนอชนดตางๆ

ทมา : http://www.myfirstbrain.com/teacher_view.aspx?id=48404 2.4 เนอเยอประสาท (Nervous tissue) ประกอบดวยเซลลประสาททมรปรางเฉพาะท าหนาทสงสญญาณทถกกระตนไปสสมอง และรบค าสงจากสมองสงไปสอวยวะทถกกระตน เพอตอบสนองโดยการแสดงออกตางๆ

15

เลมท 1 การจดระบบในรางกาย : นางสาวศรมนส เวชกามา

ภาพท 5 เนอเยอประสาท ทมา : https://th.wikipedia.org/wiki/เนอเยอประสาท

ภาพท 6 เนอเยอชนดตางๆ ทมา : www.mwit.ac.th

16

เลมท 1 การจดระบบในรางกาย : นางสาวศรมนส เวชกามา

บ ตรเนอหาท3 เรองการจ ดระบบในร างกาย ระบบอว ยวะและระด บร างกาย

ระด บอว ยวะ เกดจากเนอเยอหลายชนดมารวมกนท าหนาทอยางเดยวกน ในรางกายของมนษยจะประกอบดวยอวยวะตางๆ หลายอวยวะ ถาเราแขงแรงและมสขภาพด ระบบอวยวะทงหมดของรางกายกจะท างานรวมกนไดอยางมประสทธภาพ

ภาพท 7 ตวอยางอวยวะในรางกาย

ทมา : http://www.bknowledge.org/home/blog/group/srch/1

ระด บระบบร างกาย อวยวะหลายชนดท างานประสานกนเพอท าหนาทอยางใดอยางหนงโดยเฉพาะ เรยกวา ระบบรางกาย รางกายของมนษยประกอบดวยระบบรางกายหลายระบบ ซงแตละระบบจะท างานประสานสมพนธกน เพอใหเราด ารงชวตอยไดอยางเปนปกต ถาระบบรางกายใดท างานผดปกตหรอบกพรอง จะสงผลกระทบตอการท างานของระบบอน ๆ ในรางกายดวย เชน 1. ระบบยอยอาหาร ประกอบดวยปาก หลอดอาหาร กระเพาะอาหาร ล าไสเลก และล าไสใหญ ท าหนาทชวยยอยอาหารทรบประทานเขาไปใหมขนาดเลกลง 2. ระบบประสาท ประกอบดวยสมอง ไขสนหลง และเสนประสาททท างานรวมกน เพอรบสงความรสกรวมถงควบคมการเคลอนไหวของรางกาย 3. ระบบโครงกระดก ประกอบดวยกระดกกวา 200 ชน ทมลกษณะแตกตางกน 4. ระบบขบถาย ประกอบดวย ไต ตบ และล าไส ท าหนาทก าจดของเสยจากรางกาย และชวยควบคมปรมาณของน าในรางกาย

ภาพท 8 ตวอยางระบบในรางกาย

ทมา : http://www.livescience.com/37009-human-body.html

17

เลมท 1 การจดระบบในรางกาย : นางสาวศรมนส เวชกามา

บ ตรกจกรรมท2 เรองอว ยวะ

ชอ.........................................................................เลขท............... ช นม.2/………. ว นท............เดอน.......................พ.ศ...........

คำชแจง ใหนกเร ยนพ จารณาอว ยวะทกำหนดใหและระบบเนอเย อท เปนสวนประกอบอว ยวะนน แลวใชเครองหมาย เตมลงในชองวางใหสอดคลองกน

อว ยวะ เนอเยอทเปนส วนประกอบ

เนอเยอบผว เนอเยอ กล ามเนอ

เนอเยอ ประสาท

เนอเยอ เกยวพ น

เลอด

กระเพาะอาหาร

ห วใจ

โครงกระด ก และขอตอ

ปอด

ไต

รงไข และอณฑะ

สมอง

กล ามเนอ

ผวหนง

ตอมไรทอ

ไชโยเสรจแลว

ตรวจค าตอบไดเลยคะ

18

เลมท 1 การจดระบบในรางกาย : นางสาวศรมนส เวชกามา

บ ตรกจกรรมท3 เรองHuman Body Word Search

ค าชแจง ใหนกเรยนหาค าศพททเกยวของ แลวลากเสนลอมรอบค าศพทนนใหถกตอง

หาเจอบางไหมเอย

19

เลมท 1 การจดระบบในรางกาย : นางสาวศรมนส เวชกามา

บ ตรกจกรรมท4 เรองสรป/ทบทวนความเข าใจการจ ดระบบในร างกาย

ค าชแจง ใหนกเรยนเขยนแผนผงความคดการจดระบบในรางกาย

……………………………..……

……………………………..……

……………………………..……

……………………………..……

……………………………..……

20

เลมท 1 การจดระบบในรางกาย : นางสาวศรมนส เวชกามา

บ ตรกจกรรมท4.1 เรองสรป/ทบทวนความเข าใจการจ ดระบบในร างกาย

ค าชแจงใหนกเรยนท าเครองหมาย หนาขอทเหนวาถก และเครองหมาย หนาขอทเหนวาผด 1. เซลลเปนสวนประกอบทเลกทสดของสงมชวต 2. เซลลถกคนพบโดยนกวทยาศาสตรชาวองกฤษ ชอ วลเลยม ฮารวย 3. สงมชวตจะตองประกอบไปดวยเซลลหลายเซลลจงจะมชวตอยได 4. สวนประกอบตางๆ ในรางกายมนษย ถาเรยงล าดบจากใหญไปหาเลกจะไดดงน อวยวะ > ระบบอวยวะ> เนอเยอ > เซลล 5. รางกายของคนในภาวะปกตมอณหภมอยท 37 องศาเซลเซยส 6. อวยวะคอโครงสรางของเนอเยอหลายชนดรวมกนท าหนาทอยางเดยวกน 7. เซลลของสงมชวตชนดเดยวกนจะมรปรางและขนาดเหมอนกน และแตกตาง จากสงมชวตอน 8. เนอเยอ คอกลมของเซลลทมรปรางเหมอนกนท าหนาทอยางเดยวกน 9. สงมชวตมการล าเลยงสารตาง ๆ โดยอาศยการแพร และการออสโมซส 10. เซลล 1 เซลลกสามารถท าหนาทไดเทากบสงมชวตหนงชวตคอสามารถด ารงชวตอยได 11. เนอเยอกลามเนอประกอบไปดวยเซลลทมลกษณะกลมสามารถหดและคลายตวได 12. กลามเนอลาย ท างานอยภายใตอ านาจจตใจ เชน หวใจ ปอด เปนตน

21

เลมท 1 การจดระบบในรางกาย : นางสาวศรมนส เวชกามา

แบบทดสอบหล งเรยน เรองการจ ดระบบในรางกาย

ค าชแจง 1. แบบทดสอบฉบบนเปนแบบทดสอบปรนย 4 เลอก จ านวน 10 ขอ คะแนน 10 คะแนน 2. จงเล อกคำตอบทถกทสดเพยงข อเด ยว แลวท าเครองหมายกากบาท (X) ลงในกระดาษ

1. ร างกายของมนษยและสตวมสวนประกอบพ นฐานค อขอใด

ก. เซลล ข. อว ยวะ ค. เนอเยอ ง. ระบบร างกาย

2. ลำดบการจดระบบในรางกายจากระดบเลกสดไปยงระดบใหญสด ขอใดถกตอง ก. เซลล อวยวะ เนอเยอ ระบบรางกาย ข. เซลล เน อเยอ ระบบรางกาย อว ยวะ ค. เซลล เน อเยอ อวยวะ ระบบร างกาย ง. เซลล ระบบรางกาย เนอเยอ อว ยวะ

3. กลมของเซลลทท าหนาทเดยวก น เรยกวาอะไร ก. อวยวะ ข. เนอเย อ ค. ส งมชวต ง. ระบบร างกาย

4. การทเซลล ท างานรวมก นเปนระบบมผลดต อรางกายของมนษย อยางไร ก. เจรญเตบโตเตมท ข. รางกายเตบโตอยางรวดเร ว ค. ท าใหมภ มตานทานโรคได ด ง. สามารถด ารงช ว ตไดอยางเปนปกต

5. ในรางกายของมนษยไมม เซลล ชนดใด ก. เซลล คม ข. เซลลประสาท ค. เซลล ผวหนง ง. เซลลสบพนธ

22

เลมท 1 การจดระบบในรางกาย : นางสาวศรมนส เวชกามา

6. เซลล ทมลกษณะเปนเส นยาว มก งแขนงมากมายทงยาวและสน หมายถงขอใด

ก. เซลล สมอง ข. เซลล ประสาท ค. เซลล กลามเนอ ง. เซลลเมดเลอดแดง

7. การจ ดระบบในรางกายมนษย ผวหนงจ ดอยในชนใด ก. ชนอว ยวะ ข. ชนเยอหมเซลล ค. ชนของเนอเย อ ง. ชนระบบร างกาย

8. ขอใดตอไปนจดวาเปนเซลล ก. ห วใจ ข. ปอด ค. เมดเลอดแดง ง. กระเพาะอาหาร

9. เซลล ทมลกษณะเปนเส นยาว มก งแขนงมากมายทงยาวและสน หมายถงเซลล ในขอใด

ก. เซลล สมอง ข. เซลล ประสาท ค. เซลล กลามเนอ ง. เซลลเมดเลอดแดง

10. ขอใดต อไปนมความส มพ นธกนมากทสด ก. สมอง – ระบบกล ามเนอ ข. กระเพาะอาหาร – ระบบยอยอาหาร ค. ปอด – ระบบขบถ าย ง. ห วใจ – ระบบหายใจ

23

เลมท 1 การจดระบบในรางกาย : นางสาวศรมนส เวชกามา

บรรณานกรม

24

เลมท 1 การจดระบบในรางกาย : นางสาวศรมนส เวชกามา

บรรณานกรม

ถนด ศรบญเรอง และคณะ. (ผ สอน)สมฐ.วทยาศาสตรม.2 เล ม1 . กรงเทพ ฯ : อกษรเจรญทศน อจท. จ ากด, 2552. ยพา วรยศ และคณะ. ค มอครบร.วทยาศาสตรม.2 เล ม1. กรงเทพ ฯ : อกษรเจรญทศน, 2554. . ค มอครใช ประกอบการสอนร วมก บหน งสอเรยน ฉบ บ อญ.หน งสอเรยนรายวชา พนฐานวทยาศาสตรเล ม1ช นม ธยมศกษาปท2 กล มสาระการเรยนร วทยาศาสตร ตามหล กสตรแกนกลางการศกษาข นพนฐานพทธศ กราช2551. กร งเทพฯ: อกษรเจรญท ศน , 2554. . หน งสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตร เล ม1 ช นม ธยมศกษาปท 2 กล มสาระการเรยนร วทยาศาสตรตามหล กสตรแกนกลาง การศกษาข นพนฐาน พทธศ กราช2551. พมพคร งท 5. กร งเทพฯ: อกษรเจรญท ศน , 2554. สมพงศ จนทรโพธศร. ค มอเตรยมสอบวยาศาสตรเล มรวมเทอม1-2ม.2. กรงเทพ ฯ: ฐานบณฑต, 2552. พมพนธ เดชะคปต. หน งสอเรยนวทยาศาสตรช นม.2. กรงเทพ ฯ: พฒนาคณภาพวชาการ(พว.), 2552. ภาพท 1 โครงสรางเซลลสตว. ทมา : http://www.myfirstbrain.com/student_view.aspx? id=71878. สบคนเมอ 3 เมษายน 2558. ภาพท 2 เนอเยอเกยวพนทวไป. ทมา : https://www.google.co.th.wikipedia.org/wiki/ เนอเยอเกยวพน. สบคนเมอ 3 เมษายน 2558. ภาพท 3 เน อเยอเกยวพนพเศษ (Specialized connective). ทมา : https://www.google.co.th. wikipedia.org/wiki/เนอเย อเกยวพน. สบคนเมอ 3 เมษายน 2558. ภาพท 4 แสดงลกษณะกลามเนอชนดตางๆ. ทมา : http://www.myfirstbrain.com /teacher_view.aspx?id=48404. สบคนเมอ 3 เมษายน 2558. ภาพท 5 เนอเยอประสาท. ทมา : https://th.wikipedia.org/wiki/เนอเยอประสาท. สบคนเมอ 3 เมษายน 2558. ภาพท 6 เนอเยอชนดตางๆ. ทมา : www.mwit.ac.th. สบคนเมอ 30 กนยายน 2558. ภาพท 7 ตวอยางอวยวะในรางกาย. ทมา : http://www.bknowledge.org /home /blog/group/srch/1. สบคนเมอ 3 เมษายน 2558. ภาพท 8 ตวอยางระบบในรางกาย.ทมา : http://www.livescience.com/37009-human- body.html. สบคนเมอ 30 กนยายน 2558.

25

เลมท 1 การจดระบบในรางกาย : นางสาวศรมนส เวชกามา

ภาคผนวก

26

เลมท 1 การจดระบบในรางกาย : นางสาวศรมนส เวชกามา

บ ตรเฉลยแบบทดสอบก อน เรองการจ ดระบบในร างกาย

ข อท

ข อ

ก อนเรยน

1 ง 2 ก 3 ค 4 ข 5 ข

6 ก 7 ง 8 ง 9 ข 10 ข

27

เลมท 1 การจดระบบในรางกาย : นางสาวศรมนส เวชกามา

เฉลยบ ตรกจกรรมท1

เรองเซลล

บ นทกผลการศกษา

รปร างล กษณะเซลลทส งเกตจากกล องจลทรรศน

เซลลเมดเลอดแดง

เซลลเยอบข างแก ม

เซลลเนอเยอประสาท

สรปและอธบายผล เซลล (Cell) เป นหนวยชว ตเลกๆ ของสงมชวต เซลลของสงมชวตแตละชนดม ขนาด แตกต างกน แต มองไมเหนดวยตาเปลา เชน เซลลของพวกแบคทเร ย ไปจนกระท งเซลลทม ขนาดใหญ สามารถมองเห นไดชดเจน ร ปรางของเซลลของสงมชวตแต ละชนดจะแตกตางกนไป ตามความเหมาะสมของชนดหนาท และตำแหนงของเซลล โดยมการเปลยนแปลงร ปร างไปมล กษณะต างๆ กน เซลล เนอเยอ ตางชนดกน มรปรางและหน าทแตกตางกน ไดแก เซลลเมดเลอดแดงมรปรางกลมแบนมหนาทล าเยงกาซออกซเจน และกาซคารบอนไดออกไซด เซลลเยอบขางแกม มหนาทหอหม และบขางแกม เซลลประสาทในเนอเยอประสาทมหนารบสงสญญาณทถกกระตนไปสสมอง และรบค าสงจากสมองสงกลบไปยงอวยวะทถกกระตนเพอตอบสนองโดยการแสดงพฤตกรรม การน าไปใช ประโยชน เมอทราบรปรางลกษณะของเซลล เนอเยอ แตละชนดแล สามารถน าไปประยกตใชเพอดแล ใหระบบตางๆใหสามารถท างานไดอยางปกต

28

เลมท 1 การจดระบบในรางกาย : นางสาวศรมนส เวชกามา

เฉลยบ ตรกจกรรมท2 เรองอว ยวะ

ชอ.........................................................................เลขท............... ช นม.2/……….

ว นท............เดอน.......................พ.ศ........... คำชแจง ใหนกเร ยนพ จารณาอว ยวะทกำหนดใหและระบบเนอเย อท เปนสวนประกอบอว ยวะนน

แลวใชเครองหมาย เตมลงในชองวางใหสอดคลองกน

อว ยวะ เนอเยอทเปนส วนประกอบ

เนอเยอบผว เนอเยอ กล ามเนอ

เนอเยอ ประสาท

เนอเยอ เกยวพ น

เลอด

กระเพาะอาหาร

ห วใจ

โครงกระด ก และขอตอ

ปอด

ไต

รงไข และอณฑะ

สมอง

กล ามเนอ

ผวหนง

ตอมไรทอ

เกงมากคะ นกเรยนท ากจกรรมตอไปไดเลย

29

เลมท 1 การจดระบบในรางกาย : นางสาวศรมนส เวชกามา

บ ตรกจกรรมท3 เรองHuman Body Word Search

ค าชแจง ใหนกเรยนหาค าศพททเกยวของ แลวลากเสนลอมรอบค าศพทนนใหถกตอง ค าชแจง ใหนกเรยนหาค าศพททเกยวของ แลวลากเสนลอมรอบค าศพทนนใหถกตอง

หาเจอบางไหมเอย

30

เลมท 1 การจดระบบในรางกาย : นางสาวศรมนส เวชกามา

บ ตรกจกรรมท4

เรองทบทวนความเข าใจการจ ดระบบในร างกาย

ค าชแจง ใหนกเรยนเขยนแผนผงความคดการจดระบบในรางกาย

ร างกาย

ระบบอว ยวะ

อว ยวะ

เนอเยอ

เซลล

31

เลมท 1 การจดระบบในรางกาย : นางสาวศรมนส เวชกามา

บ ตรกจกรรมท4.1 เรองทบทวนความเข าใจการจ ดระบบในร างกาย

ค าชแจง ใหนกเรยนท าเครองหมาย หนาขอทเหนวาถก และเครองหมาย หนาขอทเหนวาผด 1. เซลลเปนสวนประกอบทเลกทสดของสงมชวต 2. เซลลถกคนพบโดยนกวทยาศาสตรชาวองกฤษ ชอ วลเลยม ฮารวย 3. สงมชวตจะตองประกอบไปดวยเซลลหลายเซลลจงจะมชวตอยได 4. สวนประกอบตางๆ ในรางกายมนษย ถาเรยงล าดบจากใหญไปหาเลกจะไดดงน อวยวะ > ระบบอวยวะ> เนอเยอ > เซลล 5. รางกายของคนในภาวะปกตมอณหภมอยทท 37 องศาเซลเซยส 6. อวยวะคอโครงสรางของเนอเยอหลายชนดรวมกนท าหนาทอยางเดยวกน 7. เซลลของสงมชวตชนดเดยวกนจะมรปรางและขนาดเหมอนกน และแตกตาง จากสงมชวตอน 8. เนอเยอ คอกลมของเซลลทมรปรางเหมอนกนท าหนาทอยางเดยวกน 9. สงมชวตมการล าเลยงสารตาง ๆ โดยอาศยการแพรและการออสโมซส 10. เซลล 1 เซลลกสามารถท าหนาทไดเทากบสงมชวตหนงชวตคอสามารถด ารงชวตอยได 11. เนอเยอกลามเนอประกอบไปดวยเซลลทมลกษณะกลมสามารถหดและคลายตวไดh 12. กลามเนอลาย ท างานอยภายใตอ านาจจตใจ เชน หวใจ ปอด เปนตน

เกงมากคะ

32

เลมท 1 การจดระบบในรางกาย : นางสาวศรมนส เวชกามา

บ ตรเฉลยแบบทดสอบหล งเรยน

เรองการจ ดระบบในร างกาย

ข อท หล งเรยน

1 ก

2 ง 3 ข 4 ง 5 ก 6 ข

7 ง 8 ค 9 ข 10 ข