บทท่ี 1

ความรูท่ัวไปเก่ียวกับพืชสมุนไพร

พืชสมุนไพร หมายถึง พืชที่ใชสวนใดสวนหน่ึงหรือหลายสวนมาทําเครื่องยา ใชเปนอาหาร

ประจําวัน ใชบําบัดรักษาอาการเจ็บปวย ใชเปนอาหารเสริมสุขภาพหรือผลิตเปนเครื่องสําอาง สวนใน

ดานการเกษตรไดมีการนําสมุนไพรมาใชปองกันและกําจัดแมลงศัตรูพืช สารที่ไดจากพืชสมุนไพร

เมื่อนํามาใชในการปองกันและกําจัดแมลงศัตรูพืช สารตกคางที่เกิดข้ึนในการนํามาใชจะมีนอยมาก

เมื่อเทียบกับสารเคมี ในปจจุบันนําพืชสมุนไพรมาใชกับประโยชนมีมากข้ึนและขยายตัวไปเรื่อย ๆ

การปลูก การแปรรูปพืชสมุนไพรมีการนําเอากระบวนการทางวิทยาศาสตรมาใช โดยมีงานวิจัย

และการพัฒนาเกี่ยวกับพืชสมุนไพรรองรับเพื่อเพิ่มความปลอดภัยและมูลคาของพืชสมุนไพร

ประวัติการใชพืชสมุนไพรในประเทศไทย

ความไมมีโรคภัยไขเจ็บของมนุษยถือวาเปนลาภอันประเสริฐ ดังน้ันมนุษยจึงเสาะแสวงหา

ความที่จะใหมีสุขภาพอนามัยสมบูรณดวยวิธีการตาง ๆ เชน การออกกําลังกาย การกินอาหารใหครบ

หาหมู ถึงอยางไรก็ดี มนุษยก็ยังจะพบอาการเจ็บปวยอยูดี มนุษยจึงเสาะแสวงหาตัวยาและวิธีการใช

ยา ซึ่งลักษณะเชนน้ีไดมีมานานแลว ประเทศไทยมีหลักฐานการคนพบหินบดยาในสมัยทวาราวดี

ซึ่งเปนยุคกอนสมัยสุโขทัย จากหลักฐานน้ีแสดงวาในสมัยโบราณไดมีการนําพืชสมุนไพรมาใช

รับประทานโดยวิธีบดใหละเอียด

1. สมัยกอนกรุงสุโขทัย (พ.ศ. 1300)1

ในสมัยน้ีการใชสมุนไพรไดรับความรูทางการแพทยอายุรเวทจากประเทศอินเดียและจีน

หลักฐานที่ทําใหเช่ือวาการแพทยไทยมีรากฐานมาจากแพทยอินเดียก็คือ คัมภีรแพทยของไทยที่มักจะ

มีคํากลาวสรรเสริญทานชีวกโกมารภัจจในฐานะครูแพทยของอินเดีย และยังไดรับอิทธิพลทาง

การแพทยของจีนดวย

และในสมัยน้ียังไดทําการปฏิสังขรณซอมแซมบานเมือง และใหสรางโรงพยาบาล

หรือเรียกวา อโรคยาศาลา (หมายถึง สถานพยาบาลสําหรับผูปวยในสมัยโบราณ) ปจจุบันคือ ศิลาจารึก

ที่พบบริเวณอโรคยาศาลาน้ัน ซึ่งจะพบในภาคตะวันออกเฉียงเหนือทั้งหมด เชน จารึกปราสาทหิน

พิมาย และปราสาทหินอําเภอครบุรี จังหวัดนครราชสีมา

ขอความที่จารึกไดกลาวถึงการ เบิกจายยาจากทองพระคลัง การบริหารงาน

ในโรงพยาบาล การระบุช่ือยาและจํานวนขาวสารที่นํามาเลี้ยงคนปวยในโรงพยาบาล ช่ือพืชสมุนไพร

1 มณฑา ลิมปยประพันธ. (2554). การผลิตพืชสมุนไพร. หนา 12.

2

และผลิตผลของพืชหลายชนิดซึ่งอาจใชในการรักษาโรค ไดแก ผลตําลึง พริกข้ีหนู พุทรา กฤษณา ขาว

บารเลย ดีปลี อบเชย ถ่ัว กระเทียม บุนนาค ผลจันทนเทศ ผลกระวานเล็ก ขิงแหง พริกไทย และ

การบูร เปนตน

กุฎิฤาษีพิมาย อโรคยาศาลา ปรางคครบรุี อโรคยาศาลา

ภาพท่ี 1.1 อโรคยาศาลา

ท่ีมา: โคราชสตารทอัพ (2558: ออนไลน)

2. สมัยกรุงสุโขทัย (พ.ศ. 1763-1920) 2

หลักฐานการใชพืชสมุนไพรในสมัยน้ีคือ ศิลาจารึกของพอขุนรามคําแหง ที่วัดปามะมวง

จังหวัดสุโขทัย ซึ่งเขียนข้ึนเมื่อประมาณ พ.ศ. 1800 เน้ือความในบันทึกกลาวไววา ทรงสรางสวน

สมุนไพรขนาดใหญบนเขาหลวงหรือเขาสรรพยา เพื่อใหราษฎรไดเก็บสมุนไพรไปใชรักษาโรค

ยามเจ็บปวย รวมถึงรูปจารึกที่เกี่ยวกับการนวด ซึ่งพบในเขตอําเภอคีรีมาศ จังหวัดสุโขทัย

3. สมัยกรุงศรีอยุธยา (พ.ศ. 1893-2310) 3

หลักฐานการใชพืชสมุนไพรสมัยน้ีมีขอสันนิษฐานวา อาจเน่ืองมาจากราษฎรผูเลื่อมใส

ในพระพุทธศาสนานิกายมหายาน ซึ่งออกบวชและบําเพ็ญเพียรในปาจนเรียกไดวาเปนพระฤาษี

เมื่อเกิดอาการเจ็บปวยข้ึนในปาก็จําเปนตองรักษาตัวเอง ทําใหเกิดการคนพบพืชสมุนไพรที่สามารถใช

รักษาความเจ็บปวยไดจึงจดจําพืชสมุนไพรเหลาน้ันไว ในเวลาเดียวกัน ขณะน่ังบําเพ็ญเพียรตนอยู

จนเกิดอาการปวดเมื่อย เมื่อลองยกแขน ยกขา หันหนา หันหลัง อาการปวดเมื่อยที่เกิดข้ึนก็หายไป

จึงจดจําทาทางตาง ๆ ไวจนกลายเปนวิธีบริหารรางกายตํารับฤาษีดัดตนในเวลาตอมา และในสมัย

สมเด็จพระนารายณมหาราชไดพบบันทึกวามีการจัดระบบการจัดหายาสําหรับราษฎร โดยมีแหลง

2 มณฑา ลิมปยประพันธ. (2554). หนา 13. 3 เรื่องเดียวกัน. หนา 13-14.

3

จําหนายยาและสมุนไพรหลายแหงทั้งในและนอกกําแพงเมือง และในสวนราชการและราชสํานักจะมี

โรงพระโอสถอยูในพระราชวัง

4. สมัยกรุงธนบุรี (พ.ศ. 2311-2325) 4

การใชพืชสมุนไพรในสมัยกรุงรัตนโกสินทรน้ีเริ่มจากการถายทอดความรูวิชาการใช

พืชสมุนไพรมารักษาผูปวย โดยการจารึกไวบนแผนศิลาจารึกที่วัดโพธ์ิ การจารึกโดยบอกสาเหตุของ

โรคและวิธีรักษาโรคในเด็กและผูใหญ ตอมาไดมีการนําพืชสมุนไพรชนิดหายากมาปลูกไวเปนจํานวน

มากเพื่อเปนการถายทอดวิชาการรักษาโรค โดยใหลูกศิษยรูจักตนไมใบยาและสรรพคุณของพืช

สมุนไพรกอน แลวจึงศึกษาจากคัมภีรแพทยที่มีการจารึกตํารับยาและทาฤาษีดัดตนไวเปนทานที่วัด

พระเชตุพนวิมลมังคลาราม (วัดโพธ์ิ)

ภาพท่ี 1.2 ฤาษีดัดตน

ท่ีมา: วัดพระเชตุพน มหาวิทยาลัยของชาวบาน (ม.ป.ป.: ออนไลน)

การกลาวถึงพืชสมุนไพรในตํารับยาที่จารึกน้ันไดกลาวไวเปนตํารับ 5 ไมใชเปนพืช

สมุนไพรเด่ียว ๆ การรักษาพยาบาลและปองกันโรคในสมัยน้ีไดมีการนําการแพทยตะวันตกเขามารวม

ดวย มีการปลูกตนยูคาลิปตัสครั้งแรกในเมืองไทยภายใตคําแนะนําของแพทยฝรั่ง เพราะเช่ือวากลิ่น

ใบยูคาลิปตัสจะระเหยเขาไปในดงที่อับช้ืน ซึ่งอาจชวยระงับเช้ือโรคมาลาเรีย (ไขจับสั่นหรือไขปา

ซึ่งยุงกนปองเปนพาหนะที่นําเช้ือมาให) ได

ในป พ.ศ. 2466 ไดมีการออกพระราชบัญญัติการประกอบโรคศิลปะ (ใบอนุญาตจาก

การประกอบวิชาชีพทางการแพทยในการบําบัดรักษาโรค) ผูที่สามารถนําพืชสมุนไพรมาปรุงยาได

จะตองสอบผานจนไดใบประกอบโรคศิลปะน้ีกอน และไดถือปฏิบัติสืบตอกันมาจนกระทั่งปจจุบัน

4 เรื่องเดียวกัน. หนา 14.

5 ตํารับ หมายถึง ตํารายาที่รวบรวมไวเฉพาะเรื่อง เชน ตํารับสมุนไพรไทย (แพทย) ใบส่ังยา

4

ปจจุบันการนําพืชสมุนไพรมาใชประโยชนนอกเหนือจากการใชเปนยาแลว ยังนํามาเปน

อาหาร อาหารเสริม และของใช (เครื่องใช) เชน เครื่องสําอาง การกําจัดศัตรูพืช และยารักษาสัตว

เปนตน

อาจกลาวไดวาการนําพืชสมุนไพรมาใชประโยชนของไทยน้ันไดรับอิทธิพลจากประเทศ

อินเดียและประเทศจีน โดยเฉพาะยาสมุนไพรจากประเทศจีน ซึ่งยังเปนที่นิยมใชอยูในปจจุบัน การนํา

พืชสมุนไพรมาใชประโยชนโดยอาศัยหลักการที่บรรพบุรุษไดลองผิดลองถูกและจดจําสืบตอกันมาจน

กลายเปนตํารับยาถายทอดสูลูกหลานรุนหลัง โดยการถายทอดความรูเริ่มจากภายในวงศตระกูล

อาจารย-ลูกศิษย และขยายวงกวางออกมาเรื่อย ๆ จนปจจุบันมีสถาบันการแพทยแผนไทยหลายแหง

ที่ เปดสอนหลักสูตรวิชาการแพทยแผนไทย เชน ศูนยแพทยแผนไทยวัดศาลามี ชัย จังหวัด

นครศรีธรรมราช หรือคณะการแพทยแผนตะวันออก มหาวิทยาลัยรังสิต เปนตน

ประโยชนของพืชสมุนไพร

พืชสมุนไพรมีประโยชนตอมนุษยในชีวิตประจําวันเปนอยางมาก ทั้งทางดานยารักษาโรค

ทางดานอาหารและเครื่องใช ไดแก ดานเครื่องสําอางเพื่อความงาม ของใชประดับในบานเรือน เชน

เทียนหอม หมอนอิงสมุนไพร หรือเทียนเจล และในงานฟารมทางพืชและสัตว เชน สมุนไพรไลแมลง

มนุษยไดนําพืชสมุนไพรมาใชประโยชนจนเกิดเปนประสบการณที่ทําใหรูวาพืชชนิดใดมีพิษ ชนิดใด

ไมมีพิษ ความรูเหลาน้ีจึงคอย ๆ พัฒนามาเปนองคความรูเกี่ยวกับสารที่เปนตัวยารักษาโรค ประโยชน

ของพืชสมุนไพรสรุปได 3 ดาน6 ดังน้ี

1. ดานยารักษาโรค

พืชสมุนไพรมีความสําคัญในการนํามารักษาโดยตัวผูปวยสามารถนํามาใชไดเองโดยตรง

เพราะวิธีการใชไมยุงยากหรือสลับซับซอน เชน ทองเสีย ทองผูก เปนลมวิงเวียนศีรษะ นอนไมหลับ

ริดสีดวงทวาร ปวดฟน หรือเปนไขทับฤดู

ปจจุบันการนําพืชสมุนไพรมาใชเปนยารักษาโรคไดมีการพัฒนาวิธีผลิตยาในรูปแบบ

สําเร็จรูปที่สะดวกในการนําไปใช เน่ืองจากมีผูที่นิยมใชยาสมุนไพรมากข้ึน สถานผลิตยาสมุนไพร

มีเพิ่มข้ึน มีการลงทุนนําเทคโนโลยีการผลิตข้ันสูงมาใช การสกัดสารออกฤทธ์ิจากพืชสมุนไพร

และรูปแบบยามีหลากหลายที่ผลิตดวยเครื่องมือที่ทันสมัย เชน ยาแคปซูลและครีมเจล โดยใชแทน

การสกัดดวยการตม บีบ ค้ัน หรือปนเม็ดยาดวยมือ ซึ่งสถานที่ผลิตยาสมุนไพรที่สําคัญและเปนที่รูจัก

ไดแก องคการเภสัชกรรม โรงพยาบาลเจาพระยาอภัยภูเบศร และคณะเภสัชศาสตร มหาวิทยาลัย

มหิดล เปนตน

6

มณฑา ลิมปยประพันธ. (2554). หนา 17-24.

5

2. ดานอาหาร

2.1 อาหารในชีวิตประจําวัน ไดแก อาหารประเภทแกง เชน แกงสม แกงปา หรือแกง

ข้ีเหล็ก เปนตน ประเภทตม เชน ตมยํา แกงเลียง หรือแกงจืด เปนตน ประเภทยํา เชน ยําผักตาง ๆ

รวมทั้งขาวยําและขนมจีนที่ตองรับประทานกับผัก นอกจากน้ีอาหารประเภทขนมหวานที่มี

พืชสมุนไพรเปนสวนประกอบ เชน ขนมช้ัน ชนมชอมวง ขนมเปยกปูน หรือขาวเหนียวเหลือง เปนตน

อาหารเหลาน้ีเมื่อรับประทานเปนประจํารางกายจะไดรับประโยชนจากสรรพคุณของพืชสมุนไพร

ซึ่งจะชวยตานทานโรคหรือรักษาโรคได โดยพืชสมุนไพรจะอุดมไปดวยสารออกฤทธ์ิที่สําคัญ เชน สาร

ตานอนุมูลอิสระ สามารถลดความเสี่ยงตอโรคหลายโรค โดยเฉพาะโรคเรื้อรังที่สัมพันธกับอาหาร

2.2 อาหารเสริมที่ใชรับประทานเพื่อบํารุงสุขภาพ มักจดัทําเปนผลิตภัณฑรูปแบบตาง ๆ

ไดแก ผลิตภัณฑในรูปสารสกัดสําเร็จรูปจําพวกเห็ดหลินจือผง ชาเขียว นํ้ามันกระเทียม จมูกขาวสาลี

และผลิตภัณฑที่มีโสมเปนสวนผสม เปนตน การนําสมุนไพรมาทําเปนเครื่องด่ืมบํารุงสุขภาพหรือตาน

โรค ก็นับวาเปนสิ่งสําคัญตอมนุษย เพราะมีหลายโรคที่สามารถบรรเทาอาการลงไดดวยนํ้าสมุนไพร

ชนิดตาง ๆ นํ้ากระเจี๊ยบชวยบรรเทาอาการปสสาวะขัด นํ้ามะนาวชวยเบาเทาอาการเจ็บคอหรือเสียง

แหบ และนํ้าขิงชวยบรรเทาอาการไอ เปนตน

3. ดานของใชในชีวิตประจําวัน

ปจจุบันสมุนไพรมีบทบาทมากในการนํามาใชประโยชนดานเครื่องใชตาง ๆ ดัง

รายละเอียดตอไปน้ี

3.1 พืชสมุนไพรกับความงาม เมื่อใชแลวมีผลดีตอสุขภาพของผิวพรรณ และอาจเกิด

ผลขางเคียงนอยมากหรือไมเกิดเลย ซึ่งการสกัดสารจากพืชสมุนไพรบางชนิดเพื่อใชทําเครื่องสําอาง

น้ัน บางครั้งตองใชเทคโนโลยีสูงข้ึน เชน การสกัดจากขมิ้นชันเพื่อนํามาผลิตเปนครีมบํารุงผิวหนา

นอกจากน้ียังนําสมุนไพรหรือสารสกัดจากพืชสมุนไพรมาเปนสวนผสมในครีมลางหนา ครีมพอกหนา

ครีมขัดผิว แชมพู ครีมนวดผม โคลนหมักผม สบูแข็ง สบูเหลว โลช่ันบํารุงผิว นํ้ามันหอมระเหยจาก

สมุนไพรที่ใชนวดหนานวดผิวกาย และยังนํามาผสมในเกลอืขัดผิวอีกดวย

สวนสมุนไพรที่มีนํ้ามันหอมระเหยนิยมนํามาใชเปนลูกประคบรางกายใหหายจาก

อาการปวดเมื่อย ฟกชํ้า การประคบยังชวยรักษาผิวพรรณใหสะอาด ไมมีผดผื่นคัน สวนลูกประคบ

ผิวหนาจะชวยใหใบหนาเปลงปลั่ง มีการไหลเวียนของโลหิตดีข้ึน หรือในรูปสมุนไพรอาบนํ้า นํามาใส

ลงนํ้าโดยตรงหรือใสถุงผาดิบ กลุมพืชสมุนไพรที่มีนํ้ามันหอมระเหย ไดแก ใบมะกรูด ใบสมปอย

ตะไครบาน ขมิ้นชัน ขมิ้นออย พิมเสน และการบูร เปนตน และกลุมที่ใชประคบผิวหนา ไดแก

แครอท ฝรั่ง บัวบก ขมิ้นไพล และผักเว้ียนผี ซึ่งมีสรรพคุณชวยรักษาผิวหนา กําจัดสิวและรักษาฝา

สวนลูกประคบตัวและสมุนไพรอาบนํ้าชวยบรรเทาอาการจากอาการหวัด บรรเทาอาการเมื่อยลา

คลายอารมณที่ตึงเครียด และยังชวยบํารุงผิวพรรณอีกดวย

6

3.2 เครื่องใชในครัวเรือน การนําพืชสมุนไพรและผลิตภัณฑจากพืชสมุนไพรมาเปน

ของใชในชีวิตประจําวันเปนสิง่ที่กําลังไดรับความสนใจมากที่สุด เพราะเปนการหลีกเลี่ยงสารเคมีได

เปนอยางดี ประกอบกับคุณสมบัติของสารออกฤทธ์ิในสารเคมีซึ่งมีกลิ่นหอมแตกตางกัน จึงไดมี

การประดิษฐสรางสรรคที่สวยงาม เชน เทียนเจล ถุงหอมการบูร หมอนสมุนไพร เข็มขัดนิรภัย

ไมแขวนเสื้อ หรือเทียนหอมที่มีกลิ่นหอมของสมุนไพรหลากหลายกลิ่นตามชนิดของพืช เชน

ผิวมะกรูด ใบมะนาว ตะไครบาน ใบสมปอย ดอกพิกุล พิมเสน หรือการบูร เปนตน กลิ่นของพืช

สมุนไพรเหลาน้ีอาจใชเพื่อการผอนคลายหรืออาจรักษาโรคบางชนิดได เชน หมอนสมุนไพรสามารถ

รักษาอาการหวัด ภูมิแพ หรือบรรเทาอาการของโรคหัวใจได โดยเฉพาะเทียนเจลหรือเทียนหอม ถาใส

นํ้ามันหอมระเหยกลิ่นตะไครหอมสามารถใชไลยุงในบานได นอกจากน้ียังมีการนําพืชสมุนไพรมาหมัก

เปนนํ้าหมักจุลินทรียโดยใชพืชสมุนไพรชนิดที่สามารถใชอาบนํ้า สระผม ซักผา ทําความสะอาดพื้น

และลางจานได

3.3 เครื่องใชในงานฟารมเกษตร ไดมีการนําพืชสมุนไพรมาใชกําจัดแมลงที่เปนศัตรูพืช

และใชรักษาสัตวเลี้ยงในฟารม ซึ่งจะไมมีสารพิษตกคางที่เกิดจากสารเคมีที่ทําใหดินมีความแข็ง

กระดาง เสื่อมโทรม อากาศเปนพิษ หรือนํ้าในแหลงนํ้าธรรมชาติมีพิษ นอกจากน้ียังชวยลดตนทุน

การผลิตเพราะไมตองใชเงินซื้อ เกษตรกรสามารถผลิตใชไดเอง การนําพืชสมุนไพรมาใชในงานฟารม

มี 2 ดาน คือ

3.3.1 สมุนไพรที่ใชในการกําจัดศัตรูพืช มีฤทธ์ิในการปองกันกําจัดหนอนแมลง

ที่เปนศัตรูพืช มีหลายชนิด

3.3.2 สมุนไพรที่ใชในการรักษาสัตวเลี้ยง เปนการนําพืชสมุนไพรมาใชรักษาโรค

ใหกับสัตวเลี้ยง สวนใหญใชพืชสมุนไพรต้ังแต 2 ชนิดข้ึนไปพรอมกับตัวทําละลาย ตัวสกัดสารออกฤทธ์ิ

เชน นํ้าและเหลาขาว

สมุนไพรในงานสาธารณสุขมูลฐาน

งานสาธารณสุขมูลฐาน ไดกําหนดใหพืชสมุนไพรที่ใชรักษาโรคตาง ๆ ดังตอไปน้ี 7

1. ระบบทางเดินอาหาร ประกอบดวยโรคหลัก 8 โรค คือ

1.1 โรคกระเพาะอาหาร ไดแก ขมิ้นชัน กลวย

1.2 โรคทองอืด ทองเฟอและแนนจุกเสียด ไดแก กระเทียม กะเพรา ตะไคร พริกไทยดํา

ดีปลี กระวานไทย เรว (เรวใหญ)

1.3 โรคทองเดิน ไดแก ฟาทะลายโจร ฝรั่ง กลวยนํ้าวา ทับทิม มังคุด สีเสียดเหนือ

1.4 อาการทองผูก ไดแก ชุมเห็ดเทศ แมงลัก คูน ข้ีเหล็ก

7

กัญจนา ดีวิเศษ. (2542). เภสัชกรรมแผนไทย. หนา 17-19.

7

1.5 อาการคลื่นไสอาเจียน ไดแก ยอ และขิง

1.6 โรคพยาธิลําไส ไดแก มะเกลือ เล็บมือนาง มะหาด และฟกทอง

1.7 อาการปวดฟน ไดแก แกว ขอย และผักคราดหัวแหวน

1.8 อาการเบื่ออาหาร ไดแก บอระเพ็ด มะระข้ีนก สะเดา และข้ีเหล็ก

2. ระบบทางเดินหายใจ

อาการไอ ระคายคอ จากเสมหะ ไดแก เพกา มะขามปอม มะแวงเครือ มะแวงดัน

3. ระบบทางเดินปสสาวะ

อาการขัดเบา ไดแก กระเจี๊ยบแดง ขลู หญาคา และออยแดง

4. โรคผิวหนัง ไดแก

4.1 โรคกลากเกลื้อน ไดแก ทองพันช่ัง และพลู

4.2 ชันนะตุ ไดแก มะคําดีควาย

4.3 แผลไฟไหม ไดแก บัวบก มะพราว วานหางจระเข

4.4 ฝ หนอง พุพอง ไดแก เทียนบาน วานมหากาฬ

4.5 อาการแพอักเสบจากแมลงสัตวกัดตอย ไดแก ตําลึง ชองระอา (เสลดพังพอนตัวผู)

พญายอ (เสลดพังพอนตัวเมีย)

4.6 ลมพิษ ไดแก พลู

4.7 เริม งูสวัด ไดแก พญายอ (เสลดพังพอนตัวเมีย)

5. อาการเจ็บปวยอ่ืน ๆ เปนอาการเจ็บปวยดวยโรคทั่วไป แบงได 4 อยางดังน้ี

5.1 อาการเคล็ด ขัดยอก ไดแก ไพล

5.2 อาการนอนไมหลับ ไดแก ข้ีเหล็ก

5.3 อาการไข ไดแก ฟาทะลายโจร และบอระเพ็ด

5.4 เหา ไดแก นอยหนา

บทสรุป

ความรูเรื่องพืชสมุนไพรจัดเปนองคความรูที่เกาแกสําหรับมนุษย ในวงการวิทยาศาสตรเช่ือ

วาการที่มนุษยรูจักนําสมุนไพรชนิดตาง ๆ มาใชในการรักษาโรคใดน้ัน นาจะเกิดจากการเรียนรูจาก

พฤติกรรม การบอกเลาตอ ๆ กันมา หรือเกิดจากการทดลองและสั่งสมประสบการณมาอยางตอเน่ือง

ต้ังแตอดีตจนถึงปจจุบัน