129

บทท 5

การออกแบบ สราง พฒนาและประยกตใชนวตกรรมการศกษา

การออกแบบ สราง พฒนา และประยกตใชนวตกรรมการศกษา ผเขยนนาผลการวจย เรอง การพฒนาความสามารถของครดานการออกแบบและสรางนวตกรรมการศกษาโดยใชการวจยเปนฐาน (ปราโมทย พรหมขนธ, 2556) ทพบวา กระบวนการออกแบบและพฒนานวตกรรมการศกษา ประกอบดวย 4 ขนตอน ไดแก ขนการออกแบบ ขนการพฒนา ขนการนาไปทดลองใช และขนการประเมนผล โดยมภาระงานเพอกาหนดกจกรรม จานวน 16 ใบงาน มาปรบเปนเนอหาสาหรบบทน กระบวนการออกแบบและพฒนานวตกรรมการศกษา แสดงเปนภาพไดดงตอไปน

ภาพท 5.1 กระบวนการออกแบบและพฒนานวตกรรมการศกษา ทมา: ปราโมทย พรหมขนธ, 2556: 111

130

การออกแบบนวตกรรมการศกษา (designing)

การออกแบบนวตกรรมการศกษาเรมจากการวเคราะหปญหาการเรยนการสอนในชนเรยน แลวเลอกปญหาสาคญเรงดวนเพอมาแกไข จากนนกาหนดแนวทางในการแกไขปญหาหรอพฒนาการการเรยนรของผเรยน เลอกประเภทของนวตกรรมการศกษา ทฤษฏการเรยนรและกลยทธการสอนทเหมาะสม กาหนดวตถประสงคการเรยนรทตองการใหเกดขนกบผเรยน วเคราะหลกษณะของผเรยนวาเปนลลาการเรยนรอยางไร มพนฐานความรเดมหรอทกษะอยในระดบใด จากนนวเคราะหภาระงานทจะนาผเรยนไปสผลลพธการเรยนรทผสอนกาหนวตถประสงคไว ภาระงานทผเรยนตองปฏบตประกอบไปดวยใบงานท 1-12 ดงภาพท 5.2

ภาพท 5.2 ขนตอนการออกแบบนวตกรรมการศกษา ทมา: ปราโมทย พรหมขนธ, 2556: 111

131

จากภาพท 5.2 สามารถนาเสนอรายละเอยดของขนตอน ภาระงาน และกจกรรม ในการออกแบบนวตกรรมการศกษา เปนตารางกจกรรม ไดดงน

ตารางท 5.1 ใบงานท 1 การวเคราะหปญหาการเรยนการสอนในชนเรยน

ขนตอนท ภาระงาน กจกรรม 1 การวเคราะหปญหาการเรยนการสอนในชนเรยน ใหนกศกษาครวเคราะหปญหา

การเรยนการสอนในชนเรยนในส ถ าน ศ ก ษ าจ ร ง (unguided project)

คาอธบายใบงานท 1 : ภาระงานทมอบหมายในใบงานน คอ ใหนกศกษาครศกษาลกษณะของปญหาการเรยนการสอนในชนเรยน ของนกเรยน ในสถานศกษาจรง โดยสามารถวเคราะหปญหาได 3 แนวทาง ไดแก 1) การสารวจชนเรยน 2) การวเคราะหพฤตกรรมในชนเรยน 3) การศกษาเฉพาะกรณ โดยการวเคราะหปญหา อยางนอย 3 ลกษณะ ไดแก 1) ปญหาการเรยนการสอนทเกดขนจากผเรยน 2) ปญหาทเกดขนจากการจดการเรยนการสอนตามปกต และ 3) ความตองการของผสอนทตองการพฒนาการเรยนการสอนดวยวธการ แนวคด หลกการ หรอทฤษฎการเรยนรแบบใหม ควรระมดระวงวา ปญหาการเรยนการสอนทนกศกษาครวเคราะห เปนอปสรรค ขอจากด หรอเปนปญหาการเรยนการสอนทแทจรง ซงสามารถแกไขปญหาการเรยนการสอนไดดวยนวตกรรมการศกษา

132

ตารางท 5.2 ใบงานท 2 การจดลาดบความสาคญของปญหาการเรยนการสอนในชนเรยน ขนตอนท ภาระงาน กจกรรม

2 การจดลาดบความสาคญของปญหาการเรยนการสอนในชนเรยน

ให น ก ศ ก ษ า ค ร จ ด ล า ด บความสาคญของปญหาการเรยนการสอนท ท พบจากขอมล ในขนตอนท 1 เมอนามาเรยงลาดบความสาคญวา ปญหาการเรยนการสอนใดควรนามาแกไขกอนและหลงตามลาดบ และใหเลอกเพยงปญหาท สาคญท สดห นงปญหา

คาอธบายใบงานท 2 : ภาระงานทมอบหมายในใบงานน คอ ใหนกศกษาครจดลาดบความสาคญของปญหาการเรยนการสอนทพบจากขอมลในใบงานท 1 แลวนามาเรยงลาดบความสาคญวา ปญหาการเรยนการสอนใดควรนามาแกไขกอนและหลงตามลาดบ และใหเลอกเพยงปญหาทสาคญทสดเพยงปญหาเดยว วธการนาเสนอคอ การสรางตาราง 2 คอลมน แลวนาชอปญหาทเปนขอความเขยนลงในคอลมนดานซายมอ และดานขวามอใสตวเลขลาดบความสาคญ โดยไมตองเรยงลาดบกนกได

133

ตารางท 5.3 ใบงานท 3 การวเคราะหสาเหตของปญหาการเรยนการสอนในชนเรยน ขนตอนท ภาระงาน กจกรรม

3 การวเคราะหสาเหตของปญหาการเรยนการสอนในชนเรยนทเลอกแกไขหรอพฒนา

ใน ขนตอน น ให น ก ศกษาครวเคราะหถงสาเหตของปญหาทเลอกจากขนตอนท 2 วาเกดมาจากอะไรบาง

คาอธบายใบงานท 3 : ภาระงานทมอบหมายในใบงานน คอ ใหนกศกษาครวเคราะหปญหาทเลอกวามสาเหตมาจากอะไรบาง โดยผสอนบรรยายเนอหาทเกยวกบการคนหาสาเหตการเรยนการสอนทคานงถงผลสมฤทธทางการเรยน ทนวตกรรมการศกษาจะสามารถแกไขหรอพฒนาได โดยชใหเหนถงขอแตกตางของพฤตกรรมทสงผลถงการเรยนรของผเรยน วาพฤตกรรมดานใดบางทถอวาเปนปญหาทางการเรยนการสอน และพฤตกรรมดานอนทควรจดใหเปนอปสรรคตอการเรยนร ซงหากแกไขอปสรรคนนไดแลวกจะไมใชปญหาการเรยนการสอนตอไป

134

ตารางท 5.4 ใบงานท 4 สรปผลการคดเลอกปญหาการเรยนการสอนในชนเรยน ขนตอนท ภาระงาน กจกรรม

4 สรปผลการคดเลอกปญหาการเรยนการสอนในชนเรยนทตองการแกไขหรอพฒนา

ให นกศกษาครสรปปญหาการเรยนการสอนทเลอกมาพจารณาแกไขหรอพฒนาดวยนวตกรรมการศกษา 3ประเดน ไดแก 1) สงทคาดหวง หรอสภาพทควรจะเปน 2) ชอปญหาการเรยนการสอน และ 3) สภาพทเปนอยในปจจบน

คาอธบายใบงานท 4 : ภาระงานทมอบหมายในใบงานน คอ ใหนกศกษาครสรปปญหาการเรยนการสอนทเลอกมาพจารณาแกไขหรอพฒนาดวยนวตกรรมการศกษา มขอบขายการสรป 3 ประเดน โดยไมตองเรยงลาดบกอนหลง ไดแก 1) สงทคาดหวง หรอสภาพทควรจะเปน หมายถง สงท นกศกษาครวเคราะหปญหาแลวพบวา มแนวทางทสามารถแกไขหรอพฒนาผเรยนใหมศกยภาพสงขนได 2) ชอปญหาทไดขดเกลา เรยบเรยงทาใหเปนประโยคทสอความหมายและสะทอนถงปญหาไดชดเจนวาตองการสรางนวตกรรมการศกษาและนาไปทดลองใชเพอแกไขปญหา หรอพฒนาผเรยนในดานใด เชน ดานความร ความสามารถ ทกษะ หรอ เจตคต 3) สภาพทเปนอยในปจจบน หมายถง สภาพของการจดการเรยนการสอนในปจจบนตามการรบรของนกศกษาคร

135

ตารางท 5.5 ใบงานท 5 แนวทางในการออกแบบและพฒนานวตกรรมการศกษา ขนตอนท ภาระงาน กจกรรม

5 แนวทางในการออกแบบและพฒนานวตกรรมการศกษาเพอพฒนาหรอแกไขปญหาการเรยนการสอนในชนเรยน

ใหนกศกษาครสรปประเดนดานแนวทางในการออกแบบและพฒนานวตกรรมการศกษา พรอมท งให เหตผลวา ทาไมแนวทางดงกลาวจะสามารถพฒนาหรอแกไขปญหาการเรยนการสอนทนกศกษาครเลอกได

คาอธบายใบงานท 5 : ภาระงานทมอบหมายในใบงานน คอ ใหนกศกษาครขอสรปแนวทางในการแกไขหรอพฒนาปญหาการเรยนการสอนโดยใชนวตกรรมการศกษา พรอมทงใหเหตผลวา ทาไมแนวทางแตละแนวทางดงกลาวจะสามารถแกไขหรอพฒนาปญหาการเรยนการสอนทนกศกษาครกาหนดได

136

ตารางท 5.6 ใบงานท 6 การเลอกนวตกรรมการศกษา

ใบงานท ภาระงาน กจกรรม 6 การเลอกนวตกรรมการศกษาเพอการแกไขหรอพฒนา

ปญหาการเรยนการสอนในชนเรยน ให น ก ศกษาคร วางแผนท จ ะสรางสรรคนวตกรรมการศกษาทสามารถ แกไขหรอพฒนา ปญหาการเรยนการสอนทนกศกษาครกาหนดได

คาอธบายใบงานท 6 : ภาระงานทมอบหมายในใบงานน คอ ใหนกศกษาครวางแผนทจะสรางสรรคนวตกรรมการศกษาทสามารถ แกไข/พฒนา ปญหาการเรยนการสอนทนกศกษาครกาหนดได โดยการเลอกนวตกรรมการศกษา ทอาจมผเผยแพร แลวนานวตกรรมนนมาทดลองใช หรอ ประดษฐ คดคน ดดแปลงสงทมอยเดม หรอสรางสรรคนวตกรรมการศกษาขนมาใหมกได และนกศกษาครตองระบลกษณะและรายละเอยดของนวตกรรมทจะสรางสรรควาเปนอยางไร มลกษณะทเปนรปธรรมแบบใด หรอเปนวธการ แนวคดเชนใด ในขนนผสอนไมไดชนาถงนวตกรรมทมอยในปจจบน ซงอาจจะสอดคลองกบโครงงานการออกแบบและพฒนานวตกรรมการศกษาของนกศกษาครแตละคน โดยมวตถประสงคเพอใหนกศกษาครพยายามคดทจะสรางสรรคงานโดยเปนผรเรมเอง ไมเลยนแบบแนวคดจากผอน

137

ตารางท 5.7 ใบงานท 7 การวเคราะหเนอหา

ใบงานท ภาระงาน กจกรรม

7 การวเคราะหเนอหาเพอการแกไขปญหาการเรยนการสอนในชนเรยน

ใหนกศกษาครวเคราะหเนอหาทจะใชสาหรบนวตกรรมการศกษาทสามารถ แกไข/พฒนา ปญหาการเรยนการสอน โดยนาเสนอในร ป แ บ บ ข อ ง Mind Map ซ งผสอนไดชแนะแนวทางโดยการนาเสนอเปนใบงานท 7 ดงภาพ

คาอธบายใบงานท 7 : ภาระงานทมอบหมายในใบงานน คอ ใหนกศกษาครวเคราะหเนอหาทจะใชสาหรบนวตกรรมการศกษาทสามารถ แกไข/พฒนา ปญหาการเรยนการสอน โดยผสอนจะบรรยายและใหแนวทางเกยวกบหลกสตรการศกษาทเกยวของกบรายวชาทนกศกษาครรบผดชอบ ในลกษณะของภาพรวม และมอบหมายใหดาเนนการสบคนจากอนเทอรเนต และคนควาจากแหลงเรยนรตางๆเพมเตม

138

ตารางท 5.8 ใบงานท 8 การคดเลอกเนอหา

ใบงานท ภาระงาน กจกรรม 8 การคดเลอกเนอหาเพอการแกไขปญหาการเรยนการ

สอนในชนเรยน ให น ก ศกษาคร เล อก เนอห าทเหมาะสมเพยง 1 หวขอเรองจากใบงานท 7

คาอธบายใบงานท 8 : ภาระงานทมอบหมายในใบงานน คอ ใหนกศกษาครเลอกเนอหาทเหมาะสมเพยง 1 หวขอเรอง จากใบงานท 7 เนองจากหากใชเนอหาทงหมดของรายวชาทกลมเปาหมายเรยนทงภาคการศกษาจะไมสามารถนานวตกรรมไปทดลองใชกบเนอหาทงหมดได โดยมแนวความคดทวาหากนกศกษาครสามารถนาเนอหาทเลอกแลวบรรจไวในนวตกรรมทนกศกษาครออกแบบและพฒนาไดแลวเพยง 1 หนวยการเรยนร ดงนนเนอหาสวนอนๆทงหมด นกศกษาครกจะสามารถทาไดเชนกน โดยอาจเปลยนแปลงนวตกรรมหรอแนวทางในการออกแบบไดอยางสรางสรรค

139

ตารางท 5.9 ใบงานท 9 แนวคดการหรอทฤษฏการเรยนร

ใบงานท ภาระงาน กจกรรม 9 แนวคดหรอทฤษฏการเรยนรทนามาใช ให กล ม นก ศกษาครรวมมอกน

ป ร ก ษ า ห า ร อ แ ล ก เป ล ย นความคด เก ยวกบแนวคดหรอทฤษฎการเรยนรทนาจะมาใชกบนวตกรรมการศกษา

คาอธบายใบงานท 9 : ภาระงานทมอบหมายในใบงานน คอ ใหนกศกษาครแยกลม แลวรวมมอกนปรกษา หารอ แลกเปลยนความคด เกยวกบแนวคดหรอทฤษฎการเรยนรทนาจะมาใชรวมกบการทดลองใชนวตกรรมการศกษา ผสอนบรรยายแนวคดและหลกการของทฤษฎทเกยวกบการเรยนร 3 หลกการ ไดแก กลมพฤตกรรมนยม กลมปญญานยม และกลมคอนสตรคตวสต จากนนนกศกษาครแตละคนสรปเนอหาของแนวคด ทฤษฎการเรยนร โดยใหระบวาเกยวของกบทฤษฎการเรยนรแบบใด มหลกการ วตถประสงคและมขนตอนอยางไร กรณท นกศกษาครเลอกรปแบบการสอน (model) ควรสรปองคประกอบ และผลทผเรยนจะไดรบจากการเรยนตามรปแบบนนๆ เพมเตมดวย

140

ตารางท 5.10 ใบงานท 10 การกาหนดวตถประสงคของการเรยนร

ใบงานท ภาระงาน กจกรรม 10 การกาหนดวตถประสงคของการเรยนร ใหสมาชกกล มรวมกน

กาหนดวตถประสงคเชงพฤตกรรม ทผ เรยนจะเรยน ร ผ านน วตกรรมการศกษาทออกแบบและสรางขน

คาอธบายใบงานท 10 : ภาระงานทมอบหมายในใบงานน คอ ใหนกศกษาครกาหนดวตถประสงคเชงพฤตกรรมของการเรยนร ทผเรยนจะเรยนรผานนวตกรรมการศกษาทออกแบบและพฒนาขน โดยสามารถตรวจสอบไดจากพฤตกรรม ผลสมฤทธทางการเรยน หรอคะแนนจากการทดสอบทงกอนและหลงเรยนรเนอหาผานนวตกรรมการศกษา

141

ตารางท 5.11 ใบงานท 11 การวเคราะหผเรยนทเปนกลมเปาหมาย

ใบงานท ภาระงาน กจกรรม 11 การวเคราะหผเรยนทเปนกลมเปาหมาย ใหสมาชกกลมศกษาและวเคราะห

ขอมลพนฐานของผ เรยนท เปนก ล ม เป า ห ม าย ส าห ร บ ก า รออกแบบและพฒนานวตกรรมการศกษา

คาอธบายใบงานท 11 : ภาระงานทมอบหมายในใบงานน คอ ใหนกศกษาครศกษาและวเคราะหขอมลพนฐานของผเรยนรายบคคลทเปนกลมเปาหมาย สาหรบการออกแบบและพฒนานวตกรรมการศกษา เชน จานวนของผเรยน อาย เพศ ระดบความรพนฐานในรายวชา และอาจรวมถง ภมหลงทางครอบครว บคลกภาพ สขภาพ ความสนใจของผเรยน ความถนด ลกษณะนสย ลลาการเรยนร ผลสมฤทธทางการเรยน ซงเปนขอมลทนกศกษาครควรรเกยวกบผเรยน เปนตน

142

ตารางท 5.12 ใบงานท 12 การวเคราะหงาน

ใบงานท ภาระงาน กจกรรม 12 การวเคราะหงาน ใหนกศกษาครวเคราะหงานทผเรยน

ตองป ฏบ ต ในขณะนาน วตกรรมการศกษาไปทดลองใชจรง

คาอธบายใบงานท 12 : ภาระงานทมอบหมายในใบงานน คอ ใหนกศกษาครวเคราะหงานทผเรยนตองทา ในขณะนานวตกรรมการศกษาไปทดลองใชจรง ทงนนกศกษาครตองดาเนนการทดสอบนวตกรรมกบกลมเปาหมายบางสวนกอน หรอเลอกกลมเปาหมายอนทมคณลกษณะทใกลเคยงกบกลมเปาหมายจรง เพอทดสอบประสทธภาพของนวตกรรมและปรบปรงนวตกรรมใหสมบรณกอนนาไปทดลองใชจรง

143

การสราง พฒนาและประยกตใชนวตกรรมการศกษา (creatiing, developing and applying in innovational education)

การสรางนวตกรรมการศกษา หมายถง การประดษฐตนแบบของนวตกรรม อาจเปนการคดขนมาใหมท งหมด หรอนาเทคโนโลยมาประยกตใชให เกดประโยชนทางการศกษา สวนกระบวนการพฒนานวตกรรมการศกษา เปนการนาของเกามาดดแปลงหรอปรบปรง เพอใหสามารถแกปญหาการเรยนการสอนและทาใหมประสทธภาพมากขน ผเขยนไดกาหนดใหการสรางนวตกรรมการศกษา เปนขนตอนของการพฒนานวตกรรมการศกษา ดงนน การสรางนวตกรรมการศกษาในความหมายของผเขยน คอ การสรางนวตกรรมทคดขนมาใหมหรอปรบปรงของเดม ผานขนตอนของการพฒนานวตกรรม ประกอบไปดวย การนาไปทดลองใช ศกษาผลการทดลองใช ปรบปรงแกไข และหาประสทธภาพของนวตกรรม นาไปเผยแพรเพอจนเกดการยอมรบในวงการศกษา จนกลายเปนเทคโนโลยการศกษาตอไป

นวตกรรมอาจอยในรปแบบตางๆ กน แลวแตลกษณะของปญหาการเรยนการสอน อาจมลกษณะเปนแนวความคด หลกการ แนวทาง ระบบ รปแบบ วธการ เทคนคกระบวนการ หรอสงประดษฐและเทคโนโลย นวตกรรมการศกษาจะประกอบไปดวย หลกการ วตถประสงค โครงสราง รายละเอยดในการใชนวตกรรมนนใหไดผล การสรางนวตกรรมการศกษา ผสรางตองกาหนดเปาหมายในการจดทา ศกษาขอมลเกยวกบขนตอนการสราง วธการสราง การนาไปประยกตใชใหมประสทธภาพเกดประสทธผลผล รวมถงความคมคาตอการนาไปใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอน ผเขยนศกษางานของ ทศนา แขมมณ (2548) สคนธ สนธพานนท (2551) พมพนธ เดชะคปตแล พเยาว ยนดสข (2551) และ ณฐกร สงคราม (2553) นาเสนอแนวทางการสรางนวตกรรมการศกษา ดงตวอยางตอไปน

ลาดบท ประเภทนวตกรรม ชอนวตกรรม 1 วสดหลกสตร ชดการเรยนการสอน 2 วสดหลกสตร หนงสออานเพมเตม 3 วสดหลกสตร หนงสอการตน 4 การเขยนเชงสรางสรรค หนงสอนทาน 5 ชดกจกรรม แบบฝกทกษะ 6 ชดกจกรรม บทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย 7 เทคนคการสอน วธสอนโดยใชเทคนคแบบหมวกหกใบ 8 วธสอน การใชเกมประกอบการสอน 9 วธสอน วธสอนแบบโมเดลซปปา 10 วธสอน วธสอนโดยการจดการเรยนรแบบ 4 MAT

144 ตารางท 5.13 แนวทางการสราง พฒนาและประยกตใชนวตกรรมชดการเรยนการสอน

ชอนวตกรรม องคประกอบ ขนตอนการสราง การจดกจกรรม ชดการเรยนการสอน 1. สาหรบคร 2. สาหรบกจกรรมกลม 3. สาหรบรายบคคล 4. แบบผสม

1. หวขอ 2. หวขอยอย 3. จดมงหมายหรอเหตผล 4. จดประสงคเชงพฤตกรรม 5. การทดสอบกอนเรยน 6. การประเมนตนเอง 7. การทดสอบยอย 8. การทดสอบหลงเรยน

1. เลอกหวขอ 2. กาหนดเนอหา 3. เขยนจดประสงคเชงพฤตกรรม 4. สรางแบบทดสอบ 4.1 แบบทดสอบวดความรเดม 4.2 แบบทดสอบยอย 4.3 แบบทดสอบวดผลสมฤทธ 5. จดทาชดการสอน ประกอบดวย 5.1 บตรคาสง 5.2 บตรปฏบตการและบตรเฉลย 5.3 บตรเนอหา 5.4 บตรฝกหดและบตรเฉลย 5.5 บตรทดสอบและบตรเฉลย 6. วางแผนจดกจกรรมการเรยนการสอน - ผเรยนทากจกรรมดวยตนเอง - จดกจกรรมหลากหลายและมสวนรวม 7. การรวบรวมและจดทานวตกรรมการศกษา

ขนท 1 เราความสนใจของผเรยน เชน ทบทวนความรเดม ใชเกม ปรศนา และคาถาม เปนตน ขนท 2 แจงจดประสงคการเรยนร ขนท 3 ใหผเรยนศกษาชดการเรยนการสอน ดงน 3.1 ศกษาคาชแจงและปฏบตตามอยางเครงครด 3.2 ศกษาบตรคาสง 3.3 ศกษาและปฏบตกจกรรม 3.4 ศกษาบตรเนอหา 3.5 ทาบตรฝกหดและตรวจสอบคาตอบเฉลย 3.6 ทาบตรทดสอบ 3.7 ประเมนตนเองจากบตรเฉลยและใหคะแนน ขนท 4 ผเรยนและผสอนสรปทบทวนความร

144

145

ตารางท 5.14 แนวทางการสราง พฒนาและประยกตใชนวตกรรมหนงสออานเพมเตม ชอนวตกรรม หลกการสรางหนงสออานเพมเตม ขนตอนการเขยนหนงสออานเพมเตม

หนงสออานเพมเตม คอหนงสอทสรางขนส า ห ร บ ก า ร อ า น ศ ก ษ า ค น ค ว าประกอบการเรยนในกลมสาระตางๆ ทมเนอหาสาระเพมเตมจากหลกสตรใหลกซงและกวางขวางยงขน แบงเปน 5.1 หนงสอเรยน 5.2 หนงสอเสรมประสบการณ แบงเปน 5.2.1 หนงสออานนอกเวลา 5.2.2 หนงสออานเพมเตม 5.2.3 หนงสออเทศ (หนงสอสาหรบใชคนควา อางอง เรยบเรยงเชงวชาการ) 5.2.4 หนงสอสงเสรมการอาน 5.2.5 แบบฝกหด

1. โครงสรางหรอรปแบบของขอความ หมายถง การกาหนดเนอหาสาระและความคดใหผอานเขาใจไดดทสด ดวยระบบหรอวธการจดหรอเรยบเรยงความคดและธรรมชาตความสมพนธของความคดเหลานน หลกการหรอทฤษฎของสาขาวชาทผเขยนตองการนาเสนอ 2. เอกภาพ หมายถง ความเปนอนหนงอนเดยวกน คอ ผเขยนตองเรยบเรยงและเสนอเนอหาใหสอดคลองกบวตถประสงคทตงไว 3. สมพนธภาพ หมายถง การเชอมโยงความคดหนงเขากบอกความคดหนง ตงแตความคดยอย ขยายออกไปสความคดหลกของเรองในลกษณะทจะทาใหผอานสามารถเขาใจเชอมโยงของแตละความคดทมความสมพนธใกลชด เขาใจจดมงหมายของผเขยน 4. จดเนน ผเขยนตองมวธเนนหรอแนะใหผอานแยกไดวา อะไรเปนความคดยอย อะไรเปนความคดหลกหรอความคดสาคญของเรอง โดยการเสนอขอความสาคญไวเปนประโยคแรกหรอประโยคสดทายของยอหนา หรอเสนอเนอหามากกวาสวนอน 5. ความสามารถหรอคณสมบตของผอาน วยวฒ ภาวะ พฒนาการทางสตปญญา ความรและประสบการณเดมของผอานเปนสาคญ

1. กาหนดจดมงหมายของการเขยนใหชดเจน 2. กาหนดชอเรองหรอหวเรอง ใหครอบคลมเนอหาของเรองทจะเขยนโดยตองมความรหรอมหนงสอ ตาราเอก สารอางองเพยงพอทจะเขยน 3. กาหนดแนวทางการเขยนหนงสอ เชน 3.1 เนนทฤษฎหรอเนอหาสาระเปนหลก 3.2 เนนภาคปฏบตและมเนอหาเปนสวนเสรม 3.3 เนนทงทฤษฎและภาคปฏบต 3.4 เนนทงทฤษฎและภาคปฏบต แทรกคตหรอขอคดตางๆ รวมถงแบบฝกหด 4. กาหนดโครงเรองของหนงสอ 5. กาหนดขอบขายเนอหา 6. เขยนรางตนฉบบ 7. ใหผเชยวชาญ ตรวจสอบตนฉบบ 8. ปรบปรงแกไขตนฉบบตามคาแนะนา

145

146

ตารางท 5.15 แนวทางการสราง พฒนาและประยกตใชนวตกรรมหนงสอการตน ชอนวตกรรม หลกการสรางหนงสอการตน สวนประกอบสาคญของหนงสอการตน

หนงสอการตน คอ ภาพวาดหรอชดของภาพ วาดท ม เร อ งร าวห ร อ ข อ ความประกอบภาพ ทาใหผอานรสกขบขน สนกสนานและเขาใจเหตการณตางๆ ได แบงเปน 1. การตนประเภทลอเลยน 2. การตนประเภทขาขน 3. การตนเรอง 4. การตนประกอบเรอง

1. ขนวางแผน มขนตอนยอย คอ 1) ศกษาความรเกยวกบการสรางการตน 2) กาหนดจดประสงคในการสราง 3) กาหนดแกนเรอง 4) กาหนดโครงเรอง 5) เขยนโครงเรอง 6) กาหนดดาเนนเรองตงแตตนจนจบ 7) สรางอปนสยของตวละครอยางชดเจน 8) สรางรายละเอยดฉาก สถานท ชดแตงกาย เปนตน 9) กาหนดจานวนหนาของหนงสอ 10) ตรวจสอบโครงเรองและแกไข 2. ขนการเขยนเรองและทบทวนการเขยนเรองใหมความสมพนธกน 3. ขนการเขยนภาพการตน อาจเขยนเองหรอสงใหนกวาดการตน โดยมขนตอนยอยดงน 1) แบงเนอเรองเปนหนาๆ ตามจานวนหนาทกาหนดไว 2) เขยนบทสครปตเปนเนอเรองแตละหนา 3) เขยนภาพหยาบๆ เปนลกษณะของ storyboard 4) วาดภาพตาม storyboard อยางละเอยด 5) เมอวาดภาพเสรจแลว ใสตวหนงสอลงในภาพ ตรวจการใชภาษาใหถกตอง

1. ภาษาไทยในหนงสอ โดยใชคาทคนเคย คาทเปนมาตรฐาน หลกเลยงคาซาๆ และภาษาตางชาต เขยนอยางเปนธรรมชาต สรางประโยคทสอความหมาย ใชคาอปมาอปไมยใหนอยทสดไมใชคาแสลง ไมเสนอความคดเหนสวนตว และขอความไมควรยาวเกนไป 2) ตวอกษรและสญลกษณ โดยสามารถเขยนตวอกษรเปนลายมอหรอการพมพ ทอานงาย เรมจากซายไปขวา จากบนลงลาง ไมออกนอกกรอบ คาพดอยในสญลกษณบอลลน และอยในกรอบภาพเดยวกบการตนนนๆ 3. ภาพการตน ควรใชภาพสธรรมชาต เพราะดงดดความสนใจไดดกวาภาพขาวดาหรอโทนสเดยว ภาพควรมขนาดใหญ และควรใชการตนแบบหลายชองในหนงหนา จะสามารถแสดงการเคลอนไหวไดชดเจนกวาจานวนชองนอย

146

147

ตารางท 5.16 แนวทางการสราง พฒนาและประยกตใชนวตกรรมหนงสอนทาน ชอนวตกรรม คณคาของนทาน ขนตอนการเขยนนทาน

หนงสอนทาน คอ เรองราวทเลาสบทอดกนมาหรอเปนเรองทแตงขนเพอใหผฟงเกดความสนกสนาน และไดขอคดเตอนใจดานคณธรรม จรยธรรม วฒนธรรม เพอใชเปนแนวทางในการปฏบตตนในการดารงชวตอยางเหมาะสม แบงเปน 5 ประเภท ไดแก 1. นทานภาษต 2. นทานเทพนยาย 3. นทานปรมปรา 4. นทานชาดก 5. นทานชาวบาน

1. เดกเกดความสนกสนานเพลดเพลนจากการฟงหรออานนทาน 2. เดกไดพฒนาการดานภาษาจากการฟง การอาน การพดเลาเรอง และสามารถเขยนสรปขอคดจากนทานได 3. ชวยสงเสรมพฒนาการดานอารมณจากการฟงนทานทาใหรสกอบอน ไดมปฏสมพนธกบผเลา เชน พอ แม คร เพอน และเปนการฝกใหเปนผฟงทดและรจกแสดงออกอยางเหมาะสม 4. ชวยใหเดกเกดจนตนาการจากเรองราวทฟง 5. เนอหาสาระของนทานบางเรองชวยปลกฝงคณธรรม จรยธรรมและคานยมทดงามแกเดก 6. ชวยเสรมสรางประสบการณใหแกเดก เพราะบางเรองมเกรดความรและตวอยางการปฏบตตนของตวละครทเปนแบบอยางในการกระทากจกรรมตางๆ ใหเดกไดทาตาม 7. ผสอนทเลานทานใหเดกฟงเสมอๆ จะชวยใหเดกมสมาธจดจออยกบเรองทฟง หลงฟงจบแลวผสอนสามารถฝกใหเดกฝกทกษะการคดวเคราะห ขอคดสาคญสาหรบตนเอง จากนทานได

1. กาหนดจดมงหมายในการเขยนท วไป เชน เขยนเปนนทานสนๆ หรอเปนนทานทองถน 2. กาหนดจดมงหมายเฉพาะ เชน เพอปลกฝงคณธรรม ความซ อสตย ความสามคค และระเบยบวนย เปนตน 3. วเคราะหคณสมบตของผอาน วาอยในวยใด ระดบชนใด เพอเขยนเนอหาสาระแลสานวนไดตรงกบความตองการของผอาน 4. กาหนดเคาโครงเรอง ประกอบไปดวย การเปดเรอง การดาเนนเรอง และการปดเรอง มแกนของเรองทชดเจน นอกจากนนตองกาหนดตวละคร ฉาก และลลาการใชสานวนภาษา 5. กาหนดการประเมนผลเมอเลานทานจบแลว มความรความเขาใจและมพฤตกรรมตามทกาหนดไวลวงหนาหรอไม 6.ยกรางตนฉบบ ตรวจสอบและปรบปรงแกไข

147

148

ตารางท 5.17 แนวทางการสราง พฒนาและประยกตใชนวตกรรมแบบฝกทกษะ ชอนวตกรรม หลกการสราง หลกจตวทยาทเกยวของ ขนตอนการสราง

แบบฝกทกษะ คอ สอทสรางขนเพอใหนกเรยนไดทากจกรรมทเปนการท บ ท ว น ห ร อ เ ส ร มเพ ม เตมความร ให แกผเรยน

1. จดเนอหาสาระในการฝกทกษะให ตรงตามจดประสงคการเรยนร 2. เนอหาสาระและกจกรรมการฝกเหมาะสมกบวยและความสามารถของผเรยน 3. การวางรปแบบของแบบฝกทกษะมความสมพนธกบโครงเรองและเนอหาสาระของเรอง 4. แบบฝกทกษะตองมคาชแจงงายๆ สนๆ เพอใหผเรยนอานเขาใจ เรยนจากงายไปยาก มแบบฝกทกษะทน าสนใจและทาทายใหผ เรยนไดแสดงความสามารถ 5. มความถกตอง ผสอนตองตรวจสอบแบบฝกทกษะไมใหมขอผดพลาดเกดขน 6. กาหนดเวลาทใชแบบฝกทกษะแตละตอนอยางเหมาะสม

1. ทฤษฎการเรยนรของบรเนอร 2. ทฤษฎการเชอมโยง 3. ทฤษฎการเรยนรการวางเงอนไข (ดรายละเอยดในบทท 5)

1. ศกษาหลกการและจดมงหมายของหลกสตร 2. วเคราะหมาตรฐานการเรยนรของกลมสาระการเรยนร วเคราะหเนอหาในแตละแบบฝกทกษะ 3. จดทาโครงสรางและชดฝกในแตละชด 4. ออกแบบ แบบฝกทกษะในแตละชดใหมรปแบบทหลากหลายและนาสนใจ 5. สรางแบบฝกในแตละชด ออกขอสอบกอนและหลงเรยนใหสอดคลองกบเนอหาและจดประสงคการเรยนร 6. นาไปใหผเชยวชาญตรวจสอบ 7. นาแบบฝกทกษะไปทดลองใช กบกลมท ไมใชเปาหมายจรงแตมคณสมบตเหมอนกน บนทกผลแลวปรบปรงแกไขสวนทบกพรอง 8. ปรบปรงแบบฝกทกษะใหมประสทธภาพ 9. นาไปใชกบกลมเปาหมายจรงและเผยแพรตอไป

148

149

ตารางท 5.18 แนวทางการสราง พฒนาและประยกตใชนวตกรรมบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ชอนวตกรรม องคประกอบ ขนตอนการสราง การจดกจกรรมในบทเรยน

บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน แบงเปน 7 ประเภท ไดแก 1. การสอน/การทบทวน (tutorial instruction) 2. การฝกหด (drill and practice) 3. การจาลอง (simulation) 4. เกมเพอการสอน (instruction games) 5. การคนพบ (discovery)

6. การแกปญหา (problem-solving) 7. การทดสอบ (tests)

1. สวนนา 2. สวนชแจงบทเรยน 3. สวนวตถประสงค 4. สวนเมน 5. สวนเนอหา 6. สวนฝกปฏบต 7. สวนสรปเนอหา 8. สวนแบบทดสอบ โครงสรางของบทเรยน 1. แบบเสนตรง (linear structure) 2. แบบไมเปนเสนตรง (non-linear structure)

1. กาหนดเปาหมายการสรางบทเรยนชวยสอน (หวขอของงาน,วตถประสงค,กลมเปาหมายท เปนผใช และผลทคาดวาจะไดรบจากบทเรยน) 2. การวเคราะหเนอหา ในประเดนตอไปน 2.1 เนอหาวธการและระยะเวลาการนาเสนอ 2.2 การเลอกสอ การเสรมแรง การเราใจและการมสวนรวม และวธการโตตอบระหวางบทเรยนกบผใช 2.3 วธการประเมนผลผเรยน 3. การเขยนสครปตดาเนนเรอง 3.1 การเขยนผงงาน (flow chart) 3.2 การจดทาแบบบทเรอง (storyboard) 4. การเตรยมขอมลสาหรบ storyboard ไดแก การจดเตรยมภาพและเสยง 5. การสรางโปรแกรม (authoring) 6. การทดสอบโปรแกรม 7. การทาเอกสารประกอบบทเรยน

กจกรรมการเรยนรระหวางผเรยนกบบทเรยนชวยสอนถกออกแบบและกาหนดไวลวงหนาแลวในขนตอนของการสราง โดยใชหลกการออกแบบการเรยนการสอน 9 ขน ของกานเย ไดแก 1. ขนเราความสนใจ 2. ขนแจงวตถประสงค 3. ขนทบทวนความรเดม 4. ขนนาเสนอเนอหาและความรใหม 5. ขนชแนะแนวทางการเรยนร 6. ขนกระตนการตอบสนอง 7. ขนใหขอมลปอนกลบ 8. ขนทดสอบความร 9. ขนสงเสรมความจาและนาไปใช

149

150

ตารางท 5.19 แนวทางการสราง พฒนาและประยกตใชนวตกรรมวธสอนโดยใชเทคนคแบบหมวกหกใบ หลกการ ความหมายของสหมวก ขนตอนการจดกจกรรมการเรยนร

เอดเวอรด เดอ โบโน มความเหนวาคนเราบางครงคดมากหรอคดนอยเกนไป ศตรของการคดของเราคอความซบซอนจนนาไปสความสบสน แตเมอใดเราคดไดทะลปรโปรง หลายมตอยางรอบดาน โดยไม ยดตดกบความคดใดความคดหนง เรากจะสนกกบการคดมากขน เขาจงพฒนาเทคนคการคดโดยใชหมวกแสดงบทบาทเพอการคด 6 ใบ โดยมวตถประสงค คอ 1) เพอทาใหเกดความคดโดยงาย ตามบทบาททสวมหมวกแต ละส และ 2) เพ อท าให ผ ค ดสามารถเรมและเลกคดได เมอผเรยนไดพบกบสถานการณหนงนน จะสามารถคดไดหลายแบบ เปนหนทางนาไปสการตดสนใจแกปญหาไดอยางมประสทธภาพ เปนการฝกใหคดอยางรอบคอบ คดหลายๆดาน แลวจงสรปผล

หมวกสขาว เปนสท เปนกลางและเปนปรนย เกยวของกบความจรง และ ตวเลข ผสวมหมวกนมความตองการใหผอนบอกขอเทจจรง ความรหรอขอมลแกสมาชก

สขาว

หมวกสแดง เปนสทบงบอกถงความโกรธ ฉนเฉยว แสดงความเหนโดยใชอารมณเปนหลก ผสวมหมวกนมความตองการใหผอนแสดงความรสกของตนตอเรองราวตางๆ เชน ไมชอบ หรอ ไมชอบ ด หรอไมด เปนตน

สแดง

หมวกสแดง เปนสเศราหมองหรอดานลบ เปนการแสดงความคดในแงลบ ความคดไม ด ผสวมหมวกนมความตองการใหสมาชกคนอนบอกข อ เส ย ข อ จ า ก ด ข อ บ ก พ ร อ ง ขอผดพลาด

สดา

ขนนา แนะนาใหทราบถงสงทจะสอน

ขนชแจง รายละเอยด

อธบายรายละเอยดเกยวกบสงทจะสอนและความหมายของหมวกแตละใบ

ขนสาธต สาธตการใชหมวกหกใบ

ขนฝกปฏบต

ผเรยนฝกฝนการใชหมวกหกใบ

ขนหารายละเอยดเพมเตม

สนทนาหารายละเอยดเพมเตม

ขนสรป สรปกระบวนการใชหมวกหกใบ

150

151

ตารางท 5.19 แนวทางการสราง พฒนาและประยกตใชนวตกรรมวธสอนโดยใชเทคนคแบบหมวกหกใบ (ตอ) หลกการ ความหมายของสหมวก ขนตอนการจดกจกรรมการเรยนร

หมวกสเหลอง เปนสของแสงอาทตยและเปนสดานบวก ผสวมหมวกนมความตองการใหผอนบอกขอด ขอเดน คณคา คณประโยชน

สเหลอง

หมวกสเขยว เปนสของหญา ตนไมและความอ ดมสมบ รณ จ งแสดงความคดสรางสรรค และความคดใหมๆ ผสวมหมวกนมความตองการใหผอนแสดงความคดใหมๆ แปลกๆ ทเปนไปไดและเปนประโยชนตอสงคม

สเขยว

หมวกสนาเงน เปนสของความเยนและทองฟา เหนอทกสงทกอยางบนโลก เปนการแสดงความคดเกยวกบการควบคมและการจดระบบความคด ผสวมหมวกนมหนาทควบคมการคดและบทบาทของสมาชกในกลมใหดาเนนไปดวยด

สนาเงน

151

152

ตารางท 5.20 แนวทางการสราง พฒนาและประยกตใชนวตกรรมการใชเกมประกอบการสอน ชอนวตกรรม หลกการเลอกเกมในการสอน ขนตอนการใชเกมประกอบการสอน

การใชเกมประกอบการสอน เกม เปนกจกรรมทสรางความสนใจและความสนกสนานใหแกผ เรยน มกฎเกณฑ กตกา สงเสรมใหผเรยนเกดการเรยนร แบงประเภทของเกมไดดงน 1. เกมทวไปทเลนเปนบคคลหรอกลม 2. เกมแบบผลด แขงขนระหวางกลม 3. เกมทดสอบ ใชเลนนาเขาสบทเรยน ประกอบบทเรยนหรอสรปบทเรยน 4. เกมทดสอบประสาท ทาใหเกดความวองไว ปฏกรยาโตตอบทรวดเรว 5. เกมเลนเปนทม แบงเปน 2 ทมหรอมากกวา 6. เกมเงยบ ใชแขงขนคนเดยวหรอกลม หามใชเสยง 7. เกมการเคลอนไหวประกอบเพลง

1. ควรเลอกเกมทเหมาะสมกบสภาพชนเรยน จานวนผเรยน อาย ระดบชนของนกเรยน เวลา เนอหาสาระทเรยน และจดประสงคการเรยนร 2.คานงถงความสนใจ ความพอใจ ความสามารถของผเรยนภายในชนเรยน 3. คานงถงความมงหมายของการเลนเกมในแตละชนด 4. เปดโอกาสใหผเรยนมสวนรวมในการเลอกเกมในการเลน 5. ผสอนควรปรบปรงและดดแปลงเกมตางๆ ใหเหมาะสมกบความตองการและสภาพแวดลอมในการเลน 6. เปดโอกาสใหผเรยนไดเลนอยางเสมอภาค และพจารณาความแตกตางระหวางบคคล เปดโอกาสใหผเรยนเปนผนาและผตามในขณะเลนเกม 7. ในกรณทชนเรยนมผเรยนจานวนมาก ควรเปนเกมทแขงขนเปนทม และคละความสามารถของผเรยนในแตละกลมใหมความสามารถใกลเคยงกน 8. ควรคานงถงความปลอดภย คมคาในการลงทนในวสดอปกรณทใชในการเรยนและเหมาะสมกบบทเรยน 9. ควรคานงถงหลกจตวทยาแบะพฒนาการของผเรยนทจะเลนเกม 10. อปกรณการเลนหางาย ทางาย หรอมราคาไมแพง

1. บอกชอเกมและจดประสงคของการเลนใหผเรยนทราบ 2. จดสภาพของผเรยนหรอชนเรยนในลกษณะทตองการ 3. อธบายวธการเลน กฎ กตกาการเลน และเวลาในการเลน 4. ผสอนสาธตใหดเพอใหผเรยนเขาใจและตอบคาถามในกรณทผเรยนไมเขาใจ 5. เรมเลนเกมโดยคานงถงการใหผเรยนทกคนมสวนรวม เนนความยตธรรม 6. เมอจบเกมแลว ประกาศผลผชนะและใหรางวล มการสรปประเดนหรอแงคดทไดจากเกมทนท

152

153

ตารางท 5.21 แนวทางการสราง พฒนาและประยกตใชนวตกรรมวธสอนแบบโมเดลซปปา (CIPPA MODEL) ความหมาย หลกการ ขนตอนการจดกจกรรมการเรยนร

โมเดล CIPPA : ทศนา แขมมณ (2548)

C : construct คอ การใหผเรยนสรางความรดวยตนเอง โดยกระบวนการแสวงหาขอมล ทาความเขาใจ คดวเคราะห ตความ แปลความ สรางความหมาย สงเคราะหขอมลและสรปความร

I : interaction คอ การใหผเรยนมปฏสมพนธตอกน เรยนรจากกน แลกเปลยนขอมล ความคดและประสบการณแกกนและกน

P : participation คอ การใหผเรยนมบทบาท มสวนรวมในการเรยนรใหมากทสด

P : process skills คอ การใหผ เรยนไดเรยนรทกษะกระบวนการ เพอเปนเครองมอในการสรางความร

A : application คอ การใหผเรยนนาความรไปใชใหเปนประโยชนในชวตประจาวน

ทศนา แขมมณ ไดพฒนารปแบบนขนจากประสบการณทไดใชแนวคดทางการศกษาตางๆ มาใชในการสอนเปนเวลากวา 30 ป และพบวามแนวคดจานวนหนงสามารถใชไดผลดในการเรยนการสอนตลอดมา จงนาแนวคดเหลานนนมาประสานกน ทาใหเกดเปนแบบแผนขน แนวคดดงกลาวไดแก 1) แนวคดการสรางความร 2) แนวคดเกยวกบกระบวนการกลมและการเรยนรแบบรวมมอ 3) แนวคดเกยวกบความพรอมในการเรยนร 4) แนวคดเกยวกบการเรยนรกระบวนการ 5) แนวคดเกยวกบการถายโอนความร ลกษณะนเปนการใหผเรยนสรางความรดวยตนเอง และมปฏสมพนธกบกลมเพอน บคลอนและสงแวดลอมรอบตว ซงตองใชทกษะกระบวนการ เปนเครองมอสรางความรอยางกระฉบกระเฉง ไมเฉอยชาและเปนการเรยนรอยางมความหมาย ความรความเขาใจทเกดขนจะลกซงและอยคงทนมาก ขน หากผ เรยนม โอกาสนาความร นนไปประยกตใชในสถานการณทหลากหลายในชวตประจาวน

ขนท 1 การทบทวนความรเดม เปนการดงเอาความรเดมและพรอมเชอมโยงกบความรใหมของผเรยน ขนท 2 การแสวงหาความรใหม โดยผสอนอาจจดเตรยมมาใหผเรยนหรอใหผเรยนไปแสวงหาเอง จากแหลงขอมลตางๆ ขนท 3 การเชอมโยงความรใหมกบความรเดม ผเรยนจะตองสรางความหมายของขอมล/ประสบการณใหมๆ โดยใชกระบวนการตางๆ ดวยตนเอง ขนท 4 การแลกเปลยนความรความเขาใจกบกลม เปนการตรวจสอบความรความเขาใจของตนเองแบงปนกบกลม ขนท 5 การสรปและจดระเบยบความร เปนการสรปความรเดมและความรใหมและจดใหเปนระเบยบเพอใหจดจาไดงาย ขนท 6 การปฏบต/แสดงผลงาน เปนการชวยใหผเรยนตรวจสอบความรความเขาใจของตนโดยการปฏบตและหรอแสดงผลงาน ขนท 7 การประยกตใชความร เปนการนาความรและความเขาใจของตนเองไปใชในสถานการณตางๆ ทหลากหลายเพอความชานาญ ความเขาใจ ในการแกไขปญหานนๆ

153

154

ตารางท 5.22 แนวทางการสราง พฒนาและประยกตใชนวตกรรมวธสอนโดยการจดการเรยนรแบบ 4 MAT ความเปนมาและหลกการ การจดการเรยนการสอนตามวาวฎจกรการเรยนร 4 MAT

การเรยนรแบบ 4 MAT ไดพฒนาจากการคนควาของ เบอรนส แมคคารธ ซงเชอวาศกยภาพของผ เร ย น ว าม ค วาม แตกต างก น ต อ ม าได น าแนวความคดของเดวด คอลป ซงอธบายวาการเรยนรเกดขนจากความสมพนธของ 2 มต คอการรบร และกระบวนการจดกระทาขอมล แลวเขยนเปนวงกลมและแบงพนทเปน 4 สวน แทนลกษณะการเรยนรสแบบ หรอ 4 MAT ทาให เกดเปนแนวทางในการจดกจกรรมการเรยนรโดยมใชคาถามหลก 4 คาถาม คอ why, what, how และ if เรยกวาวฎจกรการเรยนร 4 MAT

154

155

การนานวตกรรมการศกษาไปทดลองใช (testing) การนานวตกรรมการศกษาไปทดลองใชเพอแกไขปญหาการเรยนการสอน พฒนาคณภาพ

ของผเรยน หรอ เพอสรางองคความรดวยการวจย มขนตอนในการดาเนนการ คอ การนาไปทดสอบหาประสทธภาพ การทดลองใชกบกลมทวไปและการปรบปรงแกไข และการศกษาผลการการนานวตกรรมการศกษาไปทดลองใชกบกลมตวอยาง ดงภาพท 5.3

ภาพท 5.3 การนานวตกรรมการศกษาไปทดลองใช ทมา: ปราโมทย พรหมขนธ, 2556: 111

1. การนาไปทดสอบหาประสทธภาพ เปนการนานวตกรรมการศกษาทสรางขนไป

ประเมนคณภาพ เรมจากการนาไปใหผเชยวชาญดานเนอหาและดานสอ พจารณาความถกตอง ความสมบรณ และความเหมาะสม ของบทเรยนแลวจงนามาปรบปรงแกไข กอนจะนาไปทดลองใชสอนกบกลมเปาหมายจรง เรมจากการทดลองในลกษณะนารอง (Pilot Testing) กบกลมตวอยาง 1-30 คน หากพบขอผดพลาด กปรบปรงแกไขใหสมบรณ จากนนจงนาไปทดลองภาคสนาม (Field Testing) กบกลมเปาหมายขนาดใหญ โดยพจารณาจากผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนและความคดเหนทมตอการเรยนขนตอนการประเมนและปรบปรงแกไข ประกอบดวย (ณฐกร สงคราม, 2553)

การนาไปทดสอบหาประสทธภาพ

การนานวตกรรมการศกษา ไปทดลองใชกบกลมตวอยาง

ศกษาผลการทดลองใช

ทดลองใชกบกลมทวไป

ใบงาน 13

การปรบปรงแกไข

ใบงานท 14

ขนการนาไปทดลองใช (testing)

156

1.1 การประเมนคณภาพโดย ผ เช ยวชาญ (Expert Evaluation) เป นการ นานวตกรรมการศกษาไปใหผเชยวชาญดานเนอหาและดานสอตรวจสอบ ควรใหผเชยวชาญมากกวา 1 คนเปนผตรวจสอบ จากนนนาขอเสนอและคาแนะนาของผเชยวชาญมาทาการปรบปรงแกไข การประเมนคณภาพโดยผเชยวชาญอาจใชวธการสมภาษณผเชยวชาญหลงจากใหทดลองใชนวตกรรมการศกษาแลว หรอใหตรวจสอบจากแบบประเมนคณภาพ แนวทางการประเมนในแตละดาน มดงน

1.1.1 การประเมนดานเนอหา ควรใหผเชยวชาญดานเนอหาประเมนครอบคลมในหลายประเดนเชน ความถกตองสมบรณ ความทนสมย ปรมาณเนอหา โครงสรางและการแบงหมวดหมเนอหา การใชภาษาความยากงาย รวมทงขอคาถามในแบบทดสอบ เปนตน

1.1.2 การประเมนดานสอ ควรใหผเชยวชาญดานสอ ประเมนคณภาพของสอใน 3 ดาน ไดแก

1) ดานการออกแบบการเรยนการสอน พจารณาเกยวกบ วตถประสงคของบทเรยนการออกแบบวธนาเสนอทเออตอการเรยนร ความเหมาะสมกบความรความสามารถของผเรยน รปแบบปฏสมพนธ การตอบสนองตอความตองการของผเรยนทมลกษณะแตกตางกน และวธการประเมนผลสมฤทธของผเรยน

2) กรณทเปนนวตกรรมการศกษาทนาเสนอโดยคอมพวเตอร ตองประเมนดานการออกแบบหนาจอ พจารณาเกยวกบการออกแบบขอความ ภาพ กราฟกเสยง วดทศน การจดวางองคประกอบในหนาจอ รวมทงการออกแบบปมการควบคมบทเรยน

3) ดานการใชงาน พจารณาเกยวกบความเหมาะสมในการนานวตกรรมการศกษาไปใชงาน คมอการใชงานสาหรบผสอนและผเรยน เอกสารประกอบการเรยน รวมทงการออกแบบกลองบรรจภณฑ

1.2 การทดลองใชกบกลมทวไปและการปรบปรงแกไข (Learner Try-out) ถงแมวาไดนาขอเสนอแนะจากผเชยวชาญมาปรบปรงแกไข แตยงตองหาประสทธภาพเพมเตม โดยการนาไปทดลองใชกบผเรยนทเปนกลมทวไปในสถานศกษาจรง แบงเปน 2 ขนตอน คอ

1.2.1 การทดลองนารอง เปนขนตอนแรกในการทดลองใชกลมผเรยนทวไปทมคณลกษณะใกลเคยงกบกลมผเรยนทเปนกลมตวอยางจรง 3 คน ซงเปนนกเรยนทมผลสมฤทธทางการเรยนด ปานกลาง และออน การเลอกกลมตวอยางทคละกนจะชวยใหผออกแบบนวตกรรมการศกษาไดเหนปญหาทอาจเกดขนกบผเรยนแตละระดบความสามารถชดเจนขน ขณะทดลองใชนวตกรรมการศกษา ผทดลองควรสงเกตพฤตกรรมการเรยน การตอบคาถาม การปฏบตตามกจกรรมการเรยนการสอน และเวลาทใชในการเรยนของแตละคน โดยกอนการทดลองผเรยนควรไดรบทราบเหตผลของการเรยนทงนเพอผเรยนจะไดสงเกตและใหคาแนะนาโดยละเอยดและชดเจนขน ผลการประเมนหากพบวานวตกรรมการศกษามจดใดบกพรอง ควรดาเนนการแกไขปรบปรงตอไป

1.2.2 การทดลองภาคสนาม เปนขนตอนภายหลงการปรบปรงแกไขนวตกรรมการศกษาแลว และทดลองใหมกบผเรยนทมคณลกษณะใกลเคยงกบกลมตวอยางจรง จานวนไมนอยกวา 30 คน เพอวดประสทธภาพของบทเรยนโดยพยายามจดสภาพการณใหเหมอนกบการใชงานจรง กอนการทดลองควรใหผสอนชแจงวตถประสงคของการเรยนรดวยนวตกรรมการศกษา และแนะนาขนตอนและกจกรรมทผเรยนตองปฏบต แลวใหผเรยนทดลองเรยนรจากนวตกรรมการศกษานน

157

สาหรบการหาประสทธภาพของนวตกรรมการศกษา ปจจบนนยมใชหลกเกณฑเดยวกนกบการหาประสทธภาพสอและวเคราะหผลการตรวจสอบสอ รายละเอยดไดนาเสนอแลวในบทท 3

1.3 การศกษาผลการนานวตกรรมการศกษาไปทดลองใชกบกลมตวอยาง มจดประสงคเพอศกษาผลการทดลองใชนวตกรรมการศกษา 3 ประการ ดงน

1.3.1 การวดผลสมฤทธทางการเรยนร โดยพจารณาจากคะแนนการทาแบบทดสอบของผเรยน หลงจากทไดทดลองใชนวตกรรมการศกษาแลว หากทาการทดสอบหลงเรยนเพยงอยางเดยว อาจใชวธเปรยบเทยบคะแนนทไดกบเกณฑทตงไววาผานหรอไม โดยพจารณาจากคะแนนเฉลยของผเรยนทงหมดวาสงหรอตากวาเกณฑ เชน ตงเกณฑไววาผเรยนตองทาคะแนนได 75% ของคะแนนเตมขนไป หากคะแนนเฉลยของผเรยนทงหมดไดเทากบหรอมากกวา 75% แสดงวานวตกรรมการศกษาทเราออกแบบและสรางขนมประสทธภาพตอการเรยนร เปนตน หรอหากมการทดสอบความรเดมของผเรยนกอนการเรยนจากนวตกรรมการศกษา แลวนามาเปรยบเทยบกบผลการทดสอบหลงเรยนวาผเรยนมความกาวหนาหรอมความรสงขนหรอไม เนองจากผเรยนอาจมความรในเนอหาเรองนนมาบางแลว วธการทางสถตทนยมใชคอ การเปรยบเทยบคะแนนกอนเรยนและหลงเรยนวามความแตกตางอยางมนยสาคญทางสถตหรอไม โดยการวเคราะหคาการแจกแจงคาท (t-test) สาหรบกลมตวอยางทไมเปนอสระตอกน ใชสตรการคานวณหาคาทแบบจบค (Matched-paired t-test) โดยใชสตรดงน โดยท df = n – 1 D หมายถง ความแตกตางระหวางคะแนนแตละค (D = y – x โดยท x เปนคะแนน Pretest y เปนคะแนน Posttest) n หมายถง จานวนค

1.3.2 การวดความพงพอใจทมตอนวตกรรมการศกษา เปนการใหผเรยนทเปนกลมตวอยางทาแบบสอบถามหลงจากทดลองเรยนจากนวตกรรมการศกษาแลว ซงโดยทวไปแบบสอบถามทนยมใชม 2 รปแบบ คอ แบบตรวจสอบรายการ (Checklist) และแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) เพอนาผลทไดมาวเคราะหหาระดบความพงพอใจในการใชงาน และพจารณาจดดจดดอยของนวตกรรมการศกษา โดยดจากคะแนนเฉลยของระดบความพงพอใจในแตละขอทสอบถาม

1.3.3 การสงเกตผเรยน โดยใชจดบนทกพฤตกรรมของผ เรยนขณะปฏบ ตกจกรรมการเรยนดวยนวตกรรมการศกษา และการสมภาษณเพอทดสอบความร ความเขาใจ

158

ตารางท 5.23 ใบงานท 13 ผลการนานวตกรรมการศกษาไปทดลองใช

การประเมนผลนวตกรรมการศกษา (evaluation)

ใบงานท ภาระงาน กจกรรม 13 ผลการนานวตกรรมการศกษาไปทดลองใช ใหนกศกษาครนานวตกรรมทผาน

การออกแบบและพฒนาแลว ไปทดลองใช

คาอธบายใบงานท 13 : ภาระงานทมอบหมายในใบงานน คอ ใหนกศกษาครนานวตกรรมการศกษาทผานการออกแบบและพฒนาแลว ไปทดลองใชจรงกบกลมเปาหมายทกาหนดไวในใบงานท 11 เพอทดลองวานวตกรรมการศกษานน สามารถทาใหผเรยนบรรลผลตามวตถประสงคทตงไวหรอไม

159

การประเมนผลนวตกรรมการศกษา มขนตอนในการดาเนนการ คอ การประเมนผลการทดลองใช การสรปปญหาและอปสรรค และขอเสนอแนะในการนานวตกรรมการศกษาไปใช ดงภาพ

ภาพท 5.4 การประเมนผลนวตกรรมการศกษา ทมา: ปราโมทย พรหมขนธ, 2556: 111

การประเมนผลนวตกรรมการศกษา คอ การหาประสทธภาพกระบวนการตอประสทธภาพ

ผลลพธ คอการนาผลท ไดจากการนานวตกรรมการศกษาไปทดลองใชม า ตความหมาย (Interpretation) และตดสนคณคา เพอทราบวา นวตกรรมการศกษานนทาหนาทตามทวตถประสงคกาหนดไวในระดบใด มคณภาพดหรอไมเพยงใด มลกษณะถกตองตรงตามทตองการหรอไมประการใด ดงนนขอมลทไดจากการประเมนจงมความสาคญ เพราะเปนสงทจะแสดงใหเหนถงความเทยงตรงของการประเมนนวตกรรมการศกษานอกจากนยงมความหมายรวมไปถง การกาหนดตวเลขหรอสญลกษณอยางมกฎเกณฑใหกบนวตกรรมการศกษา สาหรบเครองมอทใชในการวดและประเมนผลนวตกรรมการศกษามหลายรปแบบ ทนยมใชกนมาก ไดแก แบบทดสอบ แบบสงเกต แบบสมภาษณ และแบบตรวจสอบรายการ (Checklist) การตรวจสอบประสทธภาพของนวตกรรมการศกษา มเปาหมายในการตรวจดประสทธผลของนวตกรรมนนวาเมอนาไปทดลองใชกบผเรยนทเปนกลมตวอยาง ผเรยนสามารถบรรลวตถประสงคทกาหนดไวขอใดบาง ขนตอนน ผประเมนผลจะนาแบบทดสอบกอนเรยนของผเรยนแตละคนมาตรวจใหคะแนน เชน ใหคะแนน 1 คะแนนสาหรบคาตอบถก และให 0 สาหรบคาตอบทผด แลวบนทกลงในแบบประเมนผลการทดลองใชนวตกรรมการศกษา โดยใชกระบวนการ

การประเมนผลการทดลองใช

ขนการประเมนผล (evaluation)

สรปปญหาและอปสรรค

ใบงาน 15

ใบงาน 16

ขอเสนอแนะ ในการนานวตกรรมการศกษาไปใช

160

พจารณาผลการเรยนรเปนรายบคคล เหมอนกบการหาคาประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐาน 90/90 ดงตวอยางตอไปน

ตารางท 5.24 แบบประเมนผลกอนการทดลองใชนวตกรรมการศกษา วตถประสงค 1 2 นกเรยน ขอสอบ

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 รวมคะแนน (%)

ดา 1 1 1 1 1 1 1 0 1 0 8 แดง 1 1 1 1 0 0 0 0 0 0 4 เขยว 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 10 ขาว 1 1 1 1 1 1 1 0 0 0 7 นวล 1 1 1 0 1 1 0 0 1 0 6

รวมคะแนน 5 5 5 4 4 4 3 1 3 1 35 รวมคะแนน (%) 23 (92 %) 12 (48 %) (70 %)

จากตารางจะเหนวาชองขวามอสดเปนคะแนนรวมของผเรยนแตละคนเมอคานวณคะแนนรวมเฉลยคดเปนรอยละของกลม พบวา มคาเทากบ 70 แตเมอพจารณาคะแนนรวมเฉลยคดของผเรยนในแตละวตถประสงค โดยคดเปนรอยละ พบวา ผเรยนมคะแนนรวมคดเปน รอยละ 92 สาหรบวตถประสงคทหนง และรอยละ 48 สาหรบวตถประสงคทสอง ผลการวเคราะหนแสดงวาผเรยนบรรลวตถประสงคทสองไดไมถงครงหนง การพจารณานชใหเหนวา หากทดลองใชนวตกรรมการศกษาทแกไขปญหาการเรยนรในวตถประสงคทสองแลว คะแนนของผเรยนจะตองเพมขนตามเกณฑทตงไว

เมอนานวตกรรมการศกษาไปทดลองใชกบกลมตวอยาง ภายหลงจากการทดลองใชและใหทาการทดสอบแลว นาผลการทดสอบมาประเมนเหมอนกนกบครงแรก หากนวตกรรมการศกษานนม ประสทธภาพ การทาแบบทดสอบเพอการวดผลวตถประสงคทสองกจะปรบตวสงขน ผประเมนสามารถสรปไดวา นวตกรรมการศกษานมคณภาพไดในระดบ 90/90 ซงหมายถงเกณฑมาตรฐาน กลาวคอ

90 ตวแรก หมายถง คะแนนรวมเฉลยของกลม (Class Mean) คดเปนรอยละ 90 90 ตวหลง หมายถง รอยละ 90 ของผเรยนบรรลวตถประสงคแตละขอของสอการเรยนการสอน

161

ตารางท 5.25 ตวอยางผลการประเมนการทดลองใชนวตกรรมการศกษาทมคณภาพตามเกณฑ มาตรฐาน 90/90 วตถประสงค 1 2 นกเรยน ขอสอบ

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 รวมคะแนน (%)

เขยน 1 1 1 1 0 1 1 1 1 1 9 วาด 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 10 แวว 1 1 1 1 1 1 1 0 1 1 9 อบ 1 1 1 1 1 1 1 1 1 0 9 อม 1 1 1 0 1 1 1 1 1 1 9 : . . . . . . . . . . . : . . . . . . . . . . . : . . . . . . . . . . .

รวมคะแนน . . . . . . . . . . . รวมคะแนน (%) (96 %) (92 %) (94 %)

เมอทดลองใชนวตกรรมการศกษาเสรจสน และมการประเมนผลการทดลองใชแลว

ผออกแบบและสราง ควรสรปปญหาและอปสรรคทเกดขน ในการนานวตกรรมการศกษาไปทดลองใช ณ สถานศกษาจรง โดยรวบรวมขอมลและขอคดเหน ในประเดนดานปญหาและอปสรรคในการนานวตกรรมการศกษาไปทดลองใชจรง เพอสรปเปนบทเรยนในการเรยนรของตนเอง

162

ตารางท 5.26 ใบงานท 14 การประเมนผลนวตกรรมการศกษา

ใบงานท ภาระงาน กจกรรม 14 การประเมนผลนวตกรรมการศกษา ใหสมาชกของกลมนกศกษารวมกน

ประเมนผลนวตกรรมการศกษาในขณะททดลองใชจรง และจดบนทกขอมลของผเรยนทไดจากการสงเกต หรอสมภาษณ

การประเมนผลนวตกรรมการศกษา 1. การสงเกตผเรยน เชน 1.1 ความสนในใจการเรยนร 1.2 การตอบสนองตอนวตกรรม

2. การสมภาษณ เชน 2.1 ความร 2.2 ความเขาใจเนอหา 2.3 การบรรลวตถประสงคการเรยนรของผเรยน คาอธบายใบงานท 14 : ภาระงานทมอบหมายในใบงานน คอ ใหนกศกษาครประเมนผลนวตกรรมการศกษาในขณะททดลองใชจรง และจดบนทกขอมลของผเรยนทไดจากการสงเกต หรอสมภาษณ ซงเปนการประเมนผลเบองตน ทงนนกศกษาครอาจใชแบบทดสอบผลการเรยนรหลงจากทดลองใชนวตกรรม และใชคาสถต เชน รอยละ คาเฉลย ในการนาเสนอผลการประเมน นอกจากน นกศกษาครอาจใชแนวทางในการประเมนนวตกรรม ตามทผสอนไดเสนอไวในบทท 2 ซงเปนลกษณะของการประเมนนวตกรรมการศกษาดวยตนเอง ซงเปนการประเมนทนกศกษาครผออกแบบและพฒนานวตกรรม ตรวจสอบกระบวนการสรางและความกาวหนาในการสรางนวตกรรมของตน จากเกณฑการประเมนทกาหนด เพอนาผลไปใชในการปรบปรงพฒนาการดาเนนงานใหบรรลวตถประสงคและเปาหมายของการสรางนวตกรรมในครงตอไป

163

ตารางท 5.27 ปญหาและอปสรรคในการนานวตกรรมการศกษาไปทดลองใช

ใบงานท ภาระงาน กจกรรม 15 ปญหาและอปสรรคในการนานวตกรรมการศกษาไป

ทดลองใช ให นกศกษาครรวบรวมขอมลและขอคดเหน ในประเดนดานปญหาและอ ป ส ร ร ค ใน ก า ร น าน ว ต ก ร ร มการศกษาไปทดลองใชจรง เพอสรปเปนบทเรยนในการเรยนรของตนเอง

คาอธบายใบงานท 15 : ภาระงานทมอบหมายในใบงานน คอ ใหนกศกษาครสะทอนผลกลบจากสงทคนพบ ภายหลงการนานวตกรรมการศกษา ไปทดลองใช สามารถทาไดดงน 1) บรรยายสภาพทเกดขน 2) ผลการประเมนผเรยน ทาไมถงบรรลหรอไมบรรลตามวตถประสงคทวางไว 3) ขอคนพบทเปนความรใหม และ 4) ประสบการณหรอความประทบใจทไดรบจากการนานวตกรรมนวตกรรมการศกษาไปทดลองใช

164

ตารางท 5.28 ขอเสนอแนะในการนานวตกรรมการศกษาไปใชตอไป

ใบงานท ภาระงาน กจกรรม 16 ขอเสนอแนะในการนานวตกรรมการศกษาไปใชตอไป ใหนกศกษาครสรปขอเสนอแนะใน

กรณ ท ผ อ นสน ใจแนวคดและนวตกรรมการศกษาของนกศกษาครไปใชพฒนาหรอแกไขปญหาการเรยนการสอนในชนเรยน ทมลกษณะของปญหาทใกลเคยงกน

อธบายใบงานท 16: ภาระงานทมอบหมายในใบงานน คอ ใหนกศกษาครสรปขอเสนอแนะในการทผอนทสนใจแนวคดการเรยนรและนวตกรรมการศกษาของนกศกษาครไปใชแกไขปญหาการเรยนการสอนในชนเรยน ทมลกษณะของปญหาทใกลเคยงกนหรอเหมอนกน ผสอนชแจงถงแนวทางในการใหขอเสนอแนะในการนานวตกรรมไปใชตอไป เชน คาแนะนาในการบารงรกษานวตกรรม คมอหรอคาแนะนาในการใชนวตกรรม ขอเดนหรอขอควรระวงในการใชนวตกรรมการศกษา เปนตน

165

บทสรป ใบงาน 16 ใบงาน ในการออกแบบ สราง พฒนาและประยกตใชนวตกรรมการศกษา เรมจากใบงานท 1-12 เปนขนตอนของการออกแบบนวตกรรมการศกษา ประกอบดวย การวเคราะหปญหาการเรยนการสอนในชนเรยน การเลอกปญหา การกาหนดแนวทางในการแกไขปญหาหรอพฒนาการเรยนรของผเรยน การเลอกประเภทของนวตกรรมการศกษา การเลอกทฤษฏการเรยนรและกลยทธการสอนทเหมาะสม การกาหนดวตถประสงคการเรยนร การวเคราะหผเรยนและการวเคราะหภาระงาน ขนการสราง พฒนาและประยกตใชนวตกรรมการศกษา ผเขยนไดยกตวอยางนวตกรรมการศกษา ประเภทวสดหลกสตร การเขยนเชงสรางสรรค ชดกจกรรม เทคนคการสอน และวธสอน เพอเปนแนวทางการสรางนวตกรรมการศกษา เมอสรางนวตกรรมตามทออกแบบไวแลว ขนตอไปในใบงานท 13-14 เปนการการนานวตกรรมการศกษาไปทดลองใช ณ สถานศกษา โดยมวตถประสงคเพอ นาไปทดสอบหาประสทธภาพ ทดลองใชกบกลมทวไปทไมไชกลมเปาหมายหรอกลมตวอยาง และการปรบปรงแกไข และ ศกษาผลการการนานวตกรรมการศกษาไปทดลองใชกบกลมเปาหมายหรอกลมตวอยางจรง ขนตอนสดทายในใบงานท 15-16 เปนการประเมนผลนวตกรรมการศกษา ปญหาและอปสรรคในการนานวตกรรมการศกษาไปทดลองใช และขอเสนอแนะในการนานวตกรรมการศกษาไปใชตอไป