โรงเรยนวถพทธ (องกฤษ: Buddhis Oriented Schools)

หมายถง โรงเรยนในระบบปกตทกระดบ ภายใตการก ากบของกระทรวงศกษาธการ ทเนนการน าหลกธรรมทางพระพทธศาสนาตามหลกไตรสกขามาบรณาการประยกตใชในการบรหาร และการพฒนาผเรยนในภาพรวมของสถานศกษา โดยเนนกรอบการพฒนาตามหลกไตรสกขา ผานกระบวนการทางวฒนธรรม แสวงหาปญญา และมเมตตา เพอมงเนนพฒนาผเรยนใหสอดคลองกบจดเนนการพฒนาของประเทศ

ความหมายโรงเรยนวถพทธ

จากการด าเนนการในระยะแรกของโครงการโรงเรยนวถพทธเมอเดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2546 มโรงเรยนทสมครเขารวมโครงการ 79 โรงเรยน จนถงปจจบน (พ.ศ. 2557) มโรงเรยนสมครเขารวมโครงการโรงเรยนวถพทธ รวมทงสน กวา 20,000 โรงเรยน ทงระดบประถมศกษา และมธยมศกษา กระจายอยท วทกภมภาคของประเทศ

ความเปนมาโรงเรยนวถพทธ

สบเนองมาจากทกระทรวงศกษาธการจดการประชมเรอง “หลกสตรใหมเดกไทยพฒนา” ณ สถาบนราชภฎสวนดสต เมอวนท ๒๕ ธนวาคม พ.ศ. ๒๕๔๕ ซงม ฯพณฯ นายกรฐมนตร พ.ต.ท.ดร.ทกษณ ชนวตร ใหเกยรตเปนประธาน ทประชมไดหารอถงโรงเรยนทจดการศกษาเพอสนองตอบความ สามารถทแตกตางกนของบคคล เพอน าพาเดกและเยาวชนไทยกาวทนความเปลยนแปลงของโลกอยางไรขดจ ากด

ความเปนมาโรงเรยนวถพทธ

กรอบแนวคดรปแบบโรงเรยนวถพทธ

คณะกรรมการพฒนานวตกรรมการศกษา (๒๕๔๖) ไดใหความหมายของโรงเรยนวถพทธ คอ โรงเรยนระบบปกตทวไปทน าหลกธรรมพระพทธศาสนามาใช หรอประยกตใชในการบรหารและการพฒนาผเรยนโดยรวมของสถานศกษา เนนกรอบการพฒนาตามหลกไตรสกขา อยางบรณาการ

กรอบแนวคดรปแบบโรงเรยนวถพทธ

โรงเรยนวถพทธเปนสถานศกษาในระบบปกตทน าหลกพทธธรรมหรอองคความรทเปนค าสอนในพระพทธศาสนามาประยกตใชในการจดการศกษาของสถานศกษานน โดยมจดเนนทส าคญ คอ การน าหลกธรรมมาใชในระบบการพฒนาผเรยนโดยรวมของสถานศกษา ซงอาจเปนการเรยนการสอนในภาพรวมของหลกสตรสถานศกษา หรอ การจดเปนระบบวถชวตในสถานศกษาของผเรยนสวนใหญ โดยน าไปสจดเนนของการพฒนาใหผเรยนสามารถ กน อย ด ฟงเปน คอใชปญญาและเกดประโยชนแทจรงตอชวต และการจดด าเนนการของสถานศกษาจะแสดงถงการจดสภาพแวดลอมและบรรยากาศ(ปรโตโฆสะ) ทเปนกลยาณมตรเออในการพฒนาผเรยนอยางรอบดาน ดวยวถวฒนธรรมแสวงปญญา ทงนการพฒนาผเรยนดงกลาวจดผานระบบไตรสกขา

รปแบบโรงเรยนวถพทธ

รปแบบโรงเรยนวถพทธ “ไตรสกขา”

ศล (พฤตกรรม)

รปแบบโรงเรยนวถพทธ “ไตรสกขา”

มชวตทสมพนธดวยดกบบคคล ครอบครว ชมชน สงคมและสงแวดลอม

มกรยามารยาท กน อย ด ฟง เปน

รจกพจารณาเลอกเสพสงบรโภค และสอตาง ๆ ใหเกดประโยชนดวยปญญา

รจกความพอด พอประมาณ ในการแสวงหา บรโภค สะสมสงตาง ๆ

ปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑภายนอกทถกตองเพอใหเกดวนยในตนเอง

ไมเบยดเบยนตนเอง และผอนโดยมศล ๕ เปนพนฐานในการด าเนนชวต

จตใจ (สมาธ)

มสมรรถภาวะทด คอ มสมาธ มความตงมน เขมแขง มงมนท าด ดวยจตใจกลาหาญ อดทน สสงยาก ขยนหมนเพยร ไมยอทอสามารถฟนฝาอปสรรคผานความยากล าบากไปได พงตนเองได

มคณภาวะ คอ มความกตญญรคณ มจตใจเมตตา กรณาโอบออมอารมน าใจ ละอายชวกลวบาป ซอสตย รบผดชอบ กลารบผด เกดจตทเปนบญกศลอยางสม าเสมอ

มสขภาวะทด คอ มความสข ความราเรง เบกบาน มองโลกในแงด มก าลงใจ เกดแรงบนดาลใจในการเรยนร ในการรวมกจกรรมงานตาง ๆ

รปแบบโรงเรยนวถพทธ “ไตรสกขา”

ปญญา มศรทธาเลอมใสและมความเขาใจในพระรตนตรย ในกฎแหงกรรม และในหลกบาปบญคณโทษ

มทกษะและอปนสยในการเรยนรทด จงใจ ใฝร รจกการคนควา การจดบนทกใหเกดการเรยนรจากการปฏบตจรง การคดวเคราะหประมวลผล สามารถน าเสนอถายทอดไดทงแบบกลมและรายบคคล

มทกษะชวตเทาทนตอสงเราภายนอก และกเลสภายในตนสามารถแกปญหาชวตได สามารถน าหลกธรรมไปใชใหเกดประโยชนในการด าเนนชวตไดมฐานชวตทดมทศนคตทดตอการปฏบตธรรม เกดปญญาเขาใจในสจธรรมในชวตไดตามวฒภาวะของตน สามารถตอยอดพฒนาไปสปการปฏบตธรรมใหเกดความเจรญงอกงามในธรรมทสงยงขนไป

รปแบบโรงเรยนวถพทธ “ไตรสกขา”

ผเรยนไดศกษาปฏบตอบรม ทงศลหรอพฤตกรรมหรอวนยในการด าเนนชวตทดงามส าหรบตนและสงคม สมาธหรอดานการพฒนาจตใจทมคณภาพ มสมรรถภาพ มจตใจทตงมนเขมแขงและสงบสข และปญญาทมความรทถกตองมศกยภาพในการคด การแกปญหาทเหมาะสม(โยนโสมนสการ) โดยมครและผบรหารสถานศกษาเปนกลยาณมตรส าคญ ทรกและปรารถนาด ทจะพฒนาผเรยนอยางดทสดดวยความเพยรพยายาม ระบบพฒนาผเรยนดวยไตรสกขา อาจแสดงแนวคดดงภาพตอไปน

แผนภาพ จากหนงสอการพฒนาทยงยน โดย พระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต)

ลกษณะโรงเรยนวถพทธ

เนนการจดสภาพทก ๆ ดาน เพอสนบสนนใหผเรยนพฒนาตามหลกพทธธรรมอยาง บรณาการ โดยสงเสรมใหเกดความเจรญงอกงามตามลกษณะแหงปญญาวฒธรรม ๔ ประการ คอ

๑) สปปรสสงเสวะ หมายถงการอยใกลคนด ใกลผร มคร อาจารยด มขอมล มสอทด๒) สทธมมสสวนะ หมายถง เอาใจใสศกษาโดยมหลกสตร การเรยนการสอนทด๓) โยนโสมนสการ หมายถง มกระบวนการคดวเคราะหพจารณาหาเหตผลทดและถกวธ๔) ธมมานธมมปฏปตต หมายถง ความสามารถน าความรไปใชในชวตไดถกตองเหมาะสม

ลกษณะโรงเรยนวถพทธ

โรงเรยนวถพทธสวนใหญกมจดมงหมายส าคญเพอพฒนาเดกๆ ใหเปนมนษยทสมบรณแบบ กจกรรมการเรยนรในโรงเรยนวถพทธนนจะมงเนนใหเดกเกดพฤตกรรมทมเปาหมายในเรองของชวต สามารถชวยเหลอและดแลตวเองได ซงรวมถงการปลกฝงเรองความกตญญตอผมพระคณ ทเปนคณธรรมส าหรบวยเดก สอดคลองกบหลกไตรสกขา คอ ศล สมาธ ปญญา และเรยนรทจะด ารงชวตอยางเหมาะสม รเทาทนโลกทเปลยนแปลง สรางสงคมทดมคณภาพ ผาน ‘การกน อย ด ฟงเปน’ นนเอง

กจกรรมทมงเนนในโรงเรยนวถพทธ

โรงเรยนวถพทธจะมการจดกจกรรมหลากหลายและตอเนองเปนวถชวต เพอใหเดกๆ รจกคดและไดฝกปฏบตเสมอๆ ใหเกดการพฒนาทงดานความประพฤต จตใจ และปญญาไปพรอมๆ กน โดยเฉพาะอยางยงการกน อย ด ฟง ในชวตประจ าวนทมสตสมปชญญะคอยก ากบ เพอเปนไปตามคณคาแทของการด าเนนชวต ผานกจกรรมตางๆ เชน สวดมนตกอนและหลงเลกเรยน นงสมาธ มการเวยนเทยนในวนส าคญทางพทธศาสนา เขาคายธรรมมะ ฯลฯ

กจกรรมทมงเนนในโรงเรยนวถพทธ

สภาพแวดลอมในโรงเรยนวถพทธ

โรงเรยนวถพทธจะมหลกการจดสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนรตามหลกพทธศาสนา โดยมบรรยากาศสงบเงยบ เรยบงาย รมรน สะอาด มระเบยบ ปลอดภย สอและอปกรณการเรยนการสอนมการปรบปรงพฒนาอยเสมอ โรงเรยนวถพทธจะมลกษณะเกอกลและใกลชดกบชมชน โดยโรงเรยนจะมการรวมมอกบบานวด และสถาบนตางๆ ในชมชนทจะพฒนาทงนกเรยนและสงคมตามหลกธรรมในพทธศาสนา เพอประโยชนสขรวมกน และเดกๆ กไดเรยนรวฒนธรรมไทยอกดวย

สภาพแวดลอมในโรงเรยนวถพทธ

สงทเดกไดรบจากการเรยนโรงเรยนวถพทธ

โรงเรยนวถพทธสวนใหญกมจดมงหมายส าคญเพอพฒนาเดกๆ ใหเปนมนษยทสมบรณแบบ กจกรรมการเรยนรในโรงเรยนวถพทธนนจะมงเนนใหเดกเกดพฤตกรรมทมเปาหมายในเรองของชวต สามารถชวยเหลอและดแลตวเองได ซงรวมถงการปลกฝงเรองความกตญญตอผมพระคณ ทเปนคณธรรมส าหรบวยเดก สอดคลองกบหลกไตรสกขา คอ ศล สมาธ ปญญา และเรยนรทจะด ารงชวตอยางเหมาะสม รเทาทนโลกทเปลยนแปลง สรางสงคมทดมคณภาพ ผาน ‘การกน อย ด ฟงเปน’ นนเอง

สงทเดกไดรบจากการเรยนโรงเรยนวถพทธ

การคดเลอกโรงเรยนวถพทธชนน า

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลยรวมกนน าอตลกษณ ๒๙ ประการ สความเปนโรงเรยนวถพทธ ไปเปนตวชวดในการคดเลอกโรงเรยนวถพทธชนน ามาอยางตอเนอง แนวทางด าเนนการ ๒๙ ประการสความเปนโรงเรยนวถพทธท าใหโรงเรยนมแนวทางการพฒนาโรงเรยนทเปนรปธรรมมากขน

การคดเลอกโรงเรยนวถพทธชนน า

๑. ดานกายภาพ ๗ ประการ คอ มปายโรงเรยนวถพทธ, มพระพทธรปหนาโรงเรยน, มพระพทธรปประจ าหองเรยน, พระพทธศาสนสภาษต วาทะธรรม พระราชด ารสตดตามทตาง ๆ, มความสะอาด สงบ รมรน, มหองพระพทธศาสนาหรอลานธรรม และไมมสงเสพตดเหลาบหร 100 %

๒. ดานกจกรรมประจ าวนพระ 4 ประการ คอ ใสเสอขาวทกคน, ท าบญใสบาตรฟงเทศน, รบประทานอาหารมงสวรตในมอกลางวน และสวดมนตแปล

แนวทางด าเนนการ 29 ประการ

๓. ดานการเรยนการสอน 5 ประการ

คอ มการบรหารจต เจรญปญญา กอนเขาเรยน เชา บาย ทงคร และ นกเรยน, มการบรณาการวถพทธ ทกกลมสาระ และในวนส าคญทางพระพทธศาสนา, คร พานกเรยนท าโครงงานคณธรรม กจกรรมจตอาสาสปดาหละ 1 ครง, คร ผบรหาร และ นกเรยน ทกคน ไปปฏบตศาสนกจทวดเดอนละ 1 ครง มวดเปนแหลงเรยนร และคร ผบรหาร และ นกเรยนทกคน เขาคายปฏบตธรรมอยางนอยปละ 1 ครง

แนวทางด าเนนการ 29 ประการ

๔. ดานพฤตกรรม คร ผบรหารโรงเรยน และนกเรยน 5 ประการคอ คร ผบรหารโรงเรยนและนกเรยนรกษาศล 5, คร ผบรหาร

โรงเรยนและนกเรยนยมงาย ไหวสวย กราบงาม, คร ผบรหารโรงเรยนและนกเรยน กอนรบประทานอาหารจะมการพจารณาอาหาร รบประทานอาหารไมดง ไมหก ไมเหลอ เปนตน, คร ผบรหารโรงเรยนและนกเรยน มความประหยด]ออม ถนอมใช เงน และ สงของ และคร ผบรหารโรงเรยนและนกเรยน มนสยใฝร สสงยาก

แนวทางด าเนนการ 29 ประการ

๕. ดานการสงเสรมวถพทธ 8 ประการ

คอ ไมมอาหารขยะขายในโรงเรยน, คร ผบรหารโรงเรยนไมด ดา นกเรยน, คร ผบรหารโรงเรยน ชนชมคณความด หนาเสาธงทกวน, มโฮมรมเพอสะทอนความรสก เชนความรสกทไดท าความด, คร ผบรหาร และนกเรยน มสมดบนทกความด, คร ผบรหาร และนกเรยน สอบไดธรรมศกษาตรเปนอยางนอย, คร ผบรหารโรงเรยน และนกเรยน บรหารจต เจรญปญญา กอนการประชมทกครง และมพระมาสอนอยางสม าเสมอ

แนวทางด าเนนการ 29 ประการ

สรป โรงเรยนวถพทธเปนการบรหารจดการศกษาโดยน าหลกธรรม

พระพทธศาสนามาใช หรอประยกตในการพฒนาเดกโดยเนนกรอบการพฒนาตามหลกไตรสกขาคอ ศล สมาธ ปญญา ซงเปนการฝกหดอบรม เพอพฒนากาย ความประพฤต จตใจและปญญาอยางบรณาการมงเนนใหเดกเกดพฤตกรรมทมเปาหมายในเรองของชวต สามารถชวยเหลอและดแลตวเองได ซงรวมถงการปลกฝงเรองความกตญญตอผมพระคณ ทเปนคณธรรมส าหรบวยเดกและเรยนรทจะด ารงชวตอยางเหมาะสม

1.น.ส.สธดา ชาค าสนธ 5611660882.น.ส.ชรญญา เมฆมานรกษ 5611660663.น.ส.ปวณา บวอน 5611660744.น.ส.องคณา เรอนแกว 5611660755.น.ส.อารยา สขสบาย 561166088