महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस...

131

Upload: others

Post on 29-Oct-2019

3 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव
Page 2: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

मह�भ�रतख�ड च�द�व� : त�र�य�त� पव� ख�ड द�सर�

अश�क क�ठ�र�

ई स�ह�त� पह�ष�न

Page 3: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

म��भ�र� मर�ठ� अन�व�दक : श�. अश�क क�ठ�र� [email protected] �� प�स�क���ल ल�खन�च� सव! �कक अन�व�दक�कड� स�रह$� अस%न प�स�क�च� हक&व� त����ल अ&श�च� प�नम�!दण व� न�ट, हचतपट हक&व� इ�र रप�&�र करण��स�ठ� अन�व�दक�च� ल�ख� परव�नग� घ�ण� आवश�क आ��. �स� न क�ल��स क��द�श�र क�रव�ई ��ऊ शक��. ई स�ह�त� पह�ष�न G1102, Eternity, Eleventh floor Eastern Express Highway. Thane, 400604 www.esahity.com [email protected] ©esahity Pratishthan®2018

• हवन�म%ल� हव�रण�स�ठ� उपलब9.

• आपल� व�च%न झ�ल��वर आपण �� फ<रवड! कर शक��.

• �� प�स�क व�बस��टवर ठ�वण��प�व? हक&व� व�चन�व�ह�ररक क�ण���� व�पर करण��प%प% व? स�ह�त� पह�ष�नच� ल�ख� परव�नग� घ�ण� आवश�क आ��.

पक�शन : १० म�च! २०१९

Page 4: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

- अन�व�दक�च� द�न शबद -ह�&द% म�न���� ज�� क�&�J रचन� सव!म�न� आ��� त����ल एक म��भ�र� आ��. ह�&द%&च�� सगळ�� पर&पर�, च�ल�रर��, स&सक�र ह�&च� म�ळ& म��भ�र��� आ���. चPकस ह�&द% व�हकल� ब��!चव�ळ� अम�क पथ� क�& पच�र�� आल� अस� पश पड�� पर&��, त��च� सम�9�नक�रक उतर म�त त��ल� हमळ� न���. च�र जण च�र कलपन� स�&ग��� व त��च� गU9ळ उड��. �� ��ऊ न�� व त�� वह�व�ट�, पथ� ह�&च� म%ळ क�ठ� आ�� �� ल$�� ��व� ह�स�ठ� �� प�तन आ��, �� अन�व�द व�चल� कV, त�� पश�&च� सम�9�नक�रक उतर& हमळ��ल अश� म�झ� अप�$� आ��. म�ण%न, म� म��भ�र� ह� म��क�व��च� मर�ठ�� अन�व�द करण��च� ठरवल�. आ�� प�X� म��भ�र��वर बर�च लल��ल� ग�ल� आ�� व ह�प�ढ�स�द� प�षकळ लल��ल� ज�ईल पण म��भ�र�, जस] आ�� �स], एक श̂$हणक म�ध�म म�ण%न व�चक�&न� हमळण� आवश�क आ�� व �� ह� भ�ष�&�र�न� म� व�चक�&न� द�� आ��.म��भ�र� �� एक म��क�व� आ��. अस] म�ण���, �� सव�!� म�ठ� ग&थ आ��. म� म�त अन�व�द कर��&न� �� गद�� क�ल� आ�� क�रण, मल� कहव��च� अ&ग न���. म��भ�र��च�� उपलब9 पह�&� क�&�J भ�द आढळ���. त��स�ठ� सगळ� भ�द भ�ष�&�र�� घ��ल� आ��� म�णज�, क�&�J र��cन ज�व% न��. म�झ� व�चक स�9� मर�ठ� आ��� ज��&च� ज�न म�जक� आ�� अस] गe��� 9रन म� अन�व�द�च� भ�ष� ब�ळब�9 मर�ठ� ठ�वल� आ��, त��म�ळ] क�ण�ल��� �� स�जपण� व�च�� ��ईल व समज�ल. क�&�J ल�खक अश� ग&थ�च� अन�व�द कर��&न� प�च�न��च� अन�भव ��व� म�ण%न म�द�म प�च�न (Archaic) शबदप��ग व�पर��� पर&��, म�झ� अस� अन�भव आ�� हक&, ब�g��क व�चक�&न� �� व�चण��स त�स ����. म�ण%न भ�ष� आपल� न��म�च�च ओघव�� ठ�वल� आ��. म��भ�र��च� अठर� पव! आ��� व त�� आ9�च� अस� आहदपव! म�ण%न एक ज�डल� आ��. आहदपव�!म�ळ� म��भ�र����ल म�ख� कथ�भ�ग�च� प%वjह���स व�चक�&न� समज�ल. आहदपव�!� ह�&द%&च�� अन�क प�र�ण�&च�� म�ळस�त�च� कलपन� ����. म�ण%न �� म�झ��म�� फ�र म�तव�च� आ��. म� म�त अन�व�द करण��च�� स���स�ठ� स&प%ण! म��भ�र� च�ळ�स�प�$�& ज�स� ख&ड�&� हवभ�ग%न हदल� आ��. त��म�ळ] इ&टरन�टवर चढव��&न� व उ�रव��&न� स�प�

Page 5: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

ज�ईल अश� अप�$� आ��. त����ल �� चPद�व� ख&ड आपण आ�� व�चण�र अ���, ��थ!��त� पव�!च� �� द �सर� व श�वटच� भ�ग आ��. म��भ�र� क9� लल��ल� ग�ल� अस� पश न��म� �� व�चण���!च�� मन�� ड�क�व�� म�ण%न त��बदल थ�ड� लल��� आ��. म��व�र व गP�म ब�द आपल��ल� म���� आ���, स�9�रणपण� इसव�सन प%व! ५५० वषj �� द�घ� म��न�भ�व ��ऊन ग�ल�. जर म��भ�र��च� रचन� त��आ9�च� अस�� �र त��च� उल�ख त��क�ळ���ल ज^न व ब�द स�ह�त��� हनहn�च आल� अस��. ब�द�ल� स�&ख�म�न� अस] स&ब�9���. क�रण, त��च� �तवज�न स�&ख� हवच�र�वर आ9�र�� आ��. व��स�&च� भगव� ग��� व�द�&��च� �तवज�न म�&ड�� ज� ��लन�न� अव�!च�न आ�� व स�&ख� हवच�र �� ह�&द% �तवज�न���ल पह�ल� म�णज�, सव�!� ज�स� ज�न� समजल� ज���. जर �� ब�द�च�� आ9�च� अस�� �र हनहn�च त��च� पभ�व ब�द�च�� हवच�र�&वर झ�ल�ल� हदसल� अस��. हवश�ष करन �� द�घ� र�जघर�ण��च� ���� म�णज� त��&च� हश$ण त�� क�ळ���ल सवpतम असण�रच मग त��च�� अभ��स�� ग���, कe षण �� आल� अस��. हवश�षकरन जर �� द�घ� 9म�!वर क�म कर� ���� �र �� अप�ह$� आ��. पर&��, पत�$ अस] हदस�� हक&, त�� द�घ�च���� �तक�ललन स�ह�त��� �� उल�ख आढळ� न���. ह�च� अथ! म��भ�र� त��न&�रच�� क�ळ�� रचल� ग�ल� अस�व�. द �सर� अ&द�ज अस� कV, व�द�&� �तवज�न लल��ण�र� व��स व म��भ�र�क�र व��स एकच व�हक ���� अस] स�9�र म�नल� ज�� आ��. व�द�&��च� स�र म��भ�र����ल ग���� आ��. व�द�&� �तवज�न�च� उगम त��च स�म�र�स झ�ल� �� सव!म�न� आ��. म��भ�र� लल��ण�र� व��स स�&ग���, व�द�&च� हवसर पड� च�लल� आ�� �र� �� ज�न स�प�� भ�ष�� स�म�न��न�& समज�व� म�ण%न कथ�रप��%न �� उपलब9 व��व� ह�स�ठ� त��&न� म��भ�र� �� क�लपहनक रचन� क�ल� आ��. अस] सव! प���� आपण अ&द�ज कर शक�� हक&, म��भ�र� इसव�सन प%व! ४००च�� स�म�र�स म�णज�, सम�ट अश�क�च�� आ9� लल��ल� ग�ल� अस�व�. म��भ�र��� सव�u व��स एक प�त अश� भ%हमक� कर��&न� हदस��. त��पम�ण� कe षण म�ण%न ज� प�त आ�� त��च� सगळ� क�!व� प���� व��स ज��&च� खर� न�&व कe षण द̂प��न आ��, �]च कर�� आ��� अस� व�ट��. म�णज� म��भ�र�क�र व��स त��&च�� रचन�� द�न भ%हमक�

Page 6: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

कर��&� अस] म�ण�व� ल�ग�ल. त��म�ळ] अस� समजण��स �रक� नस�व� कV, म��भ�र� त��&च�� कलपन�&च�च एक भ�ग आ��. म�झ�� म��, अश� चचj� व�ळ व�थ! न घ�लव��& ह�&द%&न� म��भ�र����ल कथ�&�%न क�� स�&ग�व��च� आ�� �� प��व�. एक ऐह���लसक दस�ऐवज म�ण%न म��भ�र� उप��ग� ��ईल अस] व�ट� न���. म��भ�र����ल कथ� प����, त����ल अह�र&लज� पस&ग �]च स�&ग��� हक& �� सगळ� कप�लकललप� आ��. पर&��, त��&�%न ज� हशकवण��च� प�तन झ�ल� आ�� �� अपह�म आ��. आपल��कड� इ&गज�&न� स�&प�च� हश$ण पद�� आणल� त�� आ9� ह�&द%&��ल हदज, प�ठश�ळ�&�%न प�थहमक हश$ण घ�� अस�&. त��� पथम, अ$र ओळख न&�र गहण� व म��भ�र� हशकवल� ज�ई (प�र�ह�� ब�हण�&च�� प�ठश�ळ�&�%न त��हशव�� कम!क�&ड�च�� प�थ�� हशकवल�� ज��) �� ल$�� घ��ल� प�ह�ज�. क�रण, म��भ�र���%न म�णस�ल� ज�वन कस� जग�व� त��बदलच� म�ग!दश!न हमळ��. म��भ�र� �� एक श̂$हणक म�ध�म म�ण%न व�पर�� ����. आपल�� हशव�ज� र�ज��&च� हश$ण म��भ�र���%नच झ�ल� ����. त���%न ज� हन��श�स हशकवल� आ�� �]च आपल� हश$ण ����. म�झ��म��, ��&च उद�श व�चक�&न� ड�ळ��सम�र घ�ऊन म��भ�र� व�च�व�, 9�हम!क ग&थ समज%न भ�बड�पण� व�च% न�� क�रण �� 9�हम!क ग&थ न��� अस� म�झ� म� आ��. म��भ�र��� अन�क बPद�क& आ��� जस] भगव� ग���, हवद%र ग���, कहणक ग��� वग^र�. �� सगळ� ज�वन�च� ज�न आ�� म�ण%न पत��क श��ण� ह�&द%, म��भ�र� व�चण��� ठ�व�ल �र त��च� भल� ��ईल. त��&न� �� स�जपण� हमळ�व� म�ण%न �� पप&च आर&भल� आ��. ई-स�ह�त� त��च� हवन�म�ल� हव�रण करण�र आ��� म�ण%न त��&न� श�शu 9न�व�द. अश�क क�ठ�र�

Page 7: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

म�झ� ई-म�ल – [email protected] [email protected] ह� वरन आपण म�झ��श� स&पक! कर शक��.ह� प�स�क�च� म�दण करण��स�ठ� अन�व�दक�च� आ9� परव�नग� घ�ण� आवश�क आ��. न घ��ल��स �� ग�न�� ठर�ल व त��वर ��ग� क�रव�ई ��ईल. ह� ई-प�स�क�च� हवन�म�ल� हव�रण ई-स�ह�त� करण�र आ��� पर&��, �� ई-प��स�क क�ण��� क�ण�ल��� हवन�म�ल� भ�ट द�ऊ शक��.

म�झ� बल<ग – Ashok Kothare, http://ashokkotharesblog.blogspot.com/ for stories I reckon, http://kotharesviews.blogspot.com/ for philosophy Ideas and tips on any subject, http://kotharay.blogspot.in/ for intelligent

discussions. Freedom of Expression, http://kothare-thinks.blogspot.in/

My Marathi Blog, http://kothare-marathi.blogspot.in/ मल� अस� व�ट��

Page 8: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

- म��भ�र� ��थ!��त� पव�!च� ख&ड द�सर� –ह� ख&ड���ल हवष��&च� ��द� – ��थ!��त� पव! प�ढ� च�ल% म�ग�ल ख&ड�प�स%न,

��थ!��त� पव�!��ल छत�स�व� भ�गव̂श&प��न ब�ल���, प�ढ� अस] झ�ल� जनम�ज��, प&ड%च� म�ल& त��&च� ��थ!��त� प�ढ� स�र कर���. �� कPलसक� नद�प�स%न इ�र ��थ!��त�&कड� हनघ���. शत%घन र�ज� ��ल9ष�र, त�� व�ट�न� ज�थ� ग&ग� सम�द�ल� हमळ�� ��थ� प���च���. ��थ� ज�� हठक�ण� प�&चश� नद� एकत ����� व सम�द�� हमळण�� आ9�च�� क�&ड�� , ��थ� �� सगळ� ��त�कर सन�न करण��स�ठ� उ�र���. �� न&�र च�ल� त�� सम�द हकन���!न� कलल&ग जम���च� वस�� आ�� ��थ� ज�ऊ ल�ग���. ल�मस स�&ग���, "�� प�� क�&��प�त�न� , कलल&ग ल�क�&च� भ%म�. त�� पद�श��%न व̂�रण� नद� व��� आ��. ह�च�� हकन���!वर स�$�� द�व ��ऊन सन�न कर���. त�� नद�च� �� उतर�कड�ल हकन�र� आ�� ��थ� स&� म&डळJन� म�ठ� वस�� क�ल�ल� आ��. �� त��&च�� �पस�� ��थ� कर� अस���. त��म�ळ] ��थ� प�ण��च� पभ�व असल��च� ज�णव��. �� पद�श प��ण��स�रख� आ��. त��च�� स�द��!च� कP��क हक�� कर�व� �� कम� ठर�ल. ��थ� ऋष� व�ळ�व�ळ� ��� अस���. ज��&न� मeत�%न&�र सवग�!� ज�व��च� आ�� अस] सगळ� �पसव� ��थ� त��&च�� �पस�� करण��स�ठ� वस�� करन अस���". ल�मस ऋष� ��त�करन� अश� म����� द�� अस���. फ�र प�च�न क�ळ�प�स%न �पसव� ��थ� ��ऊन स�9न� कर� अस���. म�ण%न �� ��थ!$�त झ�ल� आ��. ह� हठक�ण� स�$�� इ&द�न� �ज�� बळ� द�ण��च� ब̂ल पकडल� ����. �� पकडल��वर �� ब�लल� ����, "�� म�झ� ह�सस� आ��". �र� ज�व��& त�� ब̂ल�ल� हशव घ�ऊन ज���. ��व�� ��च म��श प�न�� स�&ग��, "द�स��!च�� क� व��बदल द�ष�न� ब�ल% न��. त��न&�र �� म��श शक�च� कP��क कर��. त��न&�र �� म��द�व इ&द�च� सनम�न करण��स�ठ� क�&�J भ�ट� द���. त��न&�र इ&द त�� ब̂ल�वर�ल त��च� �कक स�ड�� अश� कथ� आ��. ह�� अस] न�मक� क�� झ�ल� �� आ�� ��ल9ष�र�, म� ��ल� स�&हग�ल�. प�ढ� �� ऋष� स�&ग��, "शक�च�� 9�डस�म�ळ] द�व�&न� ज�स� पग�� क�ल� ����. त��म�ळ] ज� �� आठव%न ��थ� अघ�! व���� त��च� सवग�!च� रस�� स�प� ����".

Page 9: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

व̂श&प��न स�&ग���, त��न&�र सगळ� प�&डव �स]च त��&च� भ���! दPपद� त�� व̂�रण� नद�� उ�र��� सन�न करण��स�ठ�. ��थ� �� त��&च�� प%व!ज�&स�ठ� प�ज� कर���. ��ल9ष�र हवच�र��, "अ�� ल�मस ग�रव�!, �� प�हवत��च� ज�र हक�� अस�व� ल�ग��"? "र��सर ��थ� सन�न क�ल��न&�र मल� अस] व�ट�� हक&, म� मत�! ल�क��%न ब���र आल� आ��. ��थ� द��ळ% स&� म�&� ज� वन�� र�����, त��&च�� स����च� ग�ण� ग�ऊ ल�ग��. ल�मस प�ढ� ��ल9ष�र�ल� स�&ग���, ��थ� ज� आव�ज ��ल� ऐक% ���� �� ��न �ज�र ��जन� इ�क�� द �रन ��� अस��. �� आव�ज ग�पच�प र��cन ऐक� र��. ज�व�� हवशकम�!न� एक �ज ह� ज�ग� क�ल� ���� त�� व�ळ�, अर� र�ज�, �� अरण� स�$�� बह�च� आ��. �� सगळ� त��&न� सगळ�� पeथव� बर�बर ऋष� क�श�प�&न� द�न क�ल� आ��. क�रण क�श�प त�� �ज�च� म�ख� प�र�ह�� ����. पeथव�च� द�न क�ल��म�ळ] पeथव�द�व� बह�वर न�र�ज ���� व �क�र कर�� हक&, ह�ल� �� द�न ��ण� आवडल�ल� न���. �� बह�ल� ब�ल�� कV, एक� मत��!ल� ह�च� द�न झ�ल� �� ह�ल� अलजब�� आवडल�ल� न���. �� प�ढ� बह�ल� ब�ल�� अश� द�न�म�ळ] क�&�J उप��ग ��ण�र न��� �� ��ल� हदस�लच. क�रण म� आ�� ��झ�� सम$ प���ळ�� हशरण�र आ��. क�श�प�ल� समज�� क�, पeथव�द�व�, ह�ल� क�श�प�ल� क�ल�ल�� द�न�म�ळ] न�ख%ष आ��, क�श�प पeथव�ल� ख%ष करण��स�ठ� क�&�J कर ल�ग��. त��च�� प�ण�पभ�व�न� पeथव� स&��ष ���� आहण �� प���ळ�� ज�ण��च� हवच�र स�ड%न द���. ल�मस त��&न� द�खव���, ��थ� एक �जव�द� हदस��. त��वर ��ल9ष�र चढ��. ऋष� लUमस त��ल� ब�ल���, आ�� ��झ� ��कद ज�स� झ�ल�ल� आ��. �� प�ढ� स�&ग��, "�� �जव�द� प�र सम�द�� हशर��. �� सम�द�च�� �ळ�प�X� पसरल�ल� आ��. त��वर �% उभ� आ��स ��व��& ��झ� भ�ग� उजळ%न ��ण�र �� हनहn�. आ�� �% त��च��वर उभ� आ��स ��व��& म� क�&�J हव9� कर�� ज��म�ळ] ��झ� द �द�व ��झ��प�स%न द%र पळ�ल. क�रण ज�व��& त��ल� एक�द� मत�! सपश! कर��, �� �जव�द� �त$ण� प�ण��� ब�ड��. एवढ� स�&ग%न �� ऋष� प�थ!न� कर ल�ग��, �� अश�, "जग�च�� हनम�!त��ल� श�शu व&दन, ��ल�, ज� ह� हवश�च�� ब���र अस%न ह� हवश�ल� च�लव��, त��ल� म�झ� नमसक�र आ��. द�व�&च�� द�व� �% ह� स�गर�ल� श�हचभ%!� कर� आ��स". एवढ� ब�लल��न&�र ऋष� ��ल9ष�र�ल� स�&ग���, "आ�� म� ज� ब�ल�� ��

Page 10: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��म�� प�नu ब�ल�. �� सत� आ��, �� ब�ल� अस��&न� तवर�� �% त�� व�द�वर आणख�न वर चढहशल".

"अ�� अग�द�व�, अ�� स%�!द�व�, अ�� पजनन हव9�, अ�� जलद�व�, अ�� हवषण%द�व�, अ�� अमe��, अ�� सम�द द�व�, आपणच सव!क�&�J अ���"?. अस� म�ठ�न� ब�ल%न ��ल9ष�र त�� क�&ड�� उड� म�र�� . �स� जर कर�व��च� नस�ल �र त�� प�ण��� ज�ऊ न�� अस] �� स�&ग���. ��ल9ष�र �� हव9� उरक��. व̂श&प��न स�&ग� अस���, अश�रर��न� द �भ�!ग� ट�ळण��च� �� प�च�न हव9� स&पन ����, त��न&�र �� द��ळ% र�ज� सम�द�� ज���. ��थ� �� हव9� जस] ऋष�न� स�&हग�ल� �स� कर��. ��थ%न �� सगळ� म�]द पव!��च�� प��थ��श� �����. ��थ� �� सगळ� ��त� एक र�त र�����.

अश�रर��न� ��थ!��त� पव�!��ल छत�स�व� भ�ग स&पल�.

Page 11: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!��त� पव! भ�ग सद���स�व�

व̂श&प��न स�&ग���, �� र�ज� ��थ� म��नद पव!��च�� प��थ��श� एक र�त र����. ��थ� असल�ल�� स&��न� �� म�ठ� सनम�न द���. ल�मस ऋष� ��थ� असल�ल�� सगळ�� स&��&च� पररच� करन द����. �� ����, भeग�, अ&हगरस, क�श�प, वलसष आहण इ�र बर�च. त��न&�र �� र�जष? त�� ��तJच�� �ळ�वर ज�ऊन सगळ�� ��तJन� दश!न द����. सगळ� त��&च� सव�ग� नमसक�र करन कर���. ��थ� अकe ��वण! ज� परश�र�म�&च� पट हशष� ����, त��ल� हवच�र���, "आपल� ग�र आम��ल� क�व��& दश!न द�ण�र आ���? आमच� त��&च� दश!न घ�ण��च� फ�र इचछ� आ��". अकe ��वण! स�&ग��, "��मच� ��त� ��थ� ��ण�र आ�� �� त��&न� म�ह�� आ��. त��&च�� आतम��ल� सगळ� चटकन समज��. �� ��मच��वर पसन आ���. �� आपल��ल� क�व��&�� दश!न द���ल. ��थ� ज� स&न��श� �पस�� कर� आ��� त��&न� �� दर मह�न��च�� कe षण प$���ल अषम� व च��द!श� ह� द�न हदवश� दश!न द�� अस���.

उद�च�� न&�र कe षण प$���ल च��द!श� ����, त��व�ळ� आपल��ल� त��&च� दश!न ��ईल. �� �रण�च�� क��ड�च� वस न�स���. ड�क��वर जट� अस���".

��ल9ष�र हवच�र��, "आपण त��&च� पट हशष� अ���, त��म�ळ] आपल��ल� त��&च�� सव! म��न उपलब9Jच� च�&गल�च पररच� अस�ल. म�ण%न म� आपल��ल� हवच�र इलचछ�� हक&, त��&न� प�च�न क�ळ� $हत��&च� स&��र कस� व क�& क�ल� �� स�&ग�ल क�&"?

अकe ��वण! स�&ग% ल�ग���, मल� �� सगळ� ��म��ल� स�&गव��ल� आवड�ल. �� म��न इह���स म� ��म��ल� स�&ग��, जमदगJच�� म�ल�च�� क�रव��� द�व�&च�� स�रख�� ��त��. �� त��&च�� व&श�च� स&ब&9 थ�ट भeग�&श� ल�व���. �� इह���स स�&ग��&न� म� ��म��ल� त�� थ�र र�ज�च�स�द� म�ह��� स�&गण�र आ�� ज��च� न�&व ���� अज�!न, �� �^�� ट�ळ��&च� र�ज� ����. त�� अज�!न�च� व9 परश�र�म�&न� क�ल� ����. अस] समज��� कV, �� व9 करण� �� त��&च�� अव��र���ल एक म�तव�च� उद�ष ����. त�� र�ज�कड� �ज�र लढवय��&च� स^न� ����. त��च��वर दत�त���च� कe प� ���� म�ण%न त��च��कड� त��&च� रथ ����. ज� स�न��च� ����. त�� अज�!न�च� स�म�ज� चPफ�र पसरल�ल� ����. त��च� रथ अस� ���� हक& �� क�ठ���

Page 12: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

ज�ऊ शक� अस]. दत�च�� आहशव�!द�म�ळ] त��च� सत� अश� झ�ल� ���� कV,�� रथ��%न ज���न� द�व, ऋष� आहण र�$स अश� सगळ��&न� त�� ख�ल� ��डव� ज�� अस]. त��च�� सत�च�� म�ज�प�ढ� क�ण�च�च च�ल� नस]. �� फ�र झ�ल� ��व��&, सगळ� द�व, ऋष� ज� �पnरण कर� अस��� अस� एकत झ�ल�, हवषण%ल� हवन&�� कर��� हक&, ह� अज�!न�च� क�&�J क�ल� प�ह�ज�. त��&च� �क�र समजल��वर �� सद^व अलज&क� अस� द�व�ल9द�व त��&न� ब�ल��, "अ�� पहवत ल�क�&न�, ��म�� सगळ��&न� जर स&र$ण द�व��च� अस�ल �र ह� दत�च�� कe प�वर म�जल�ल�� अज�!न�ल� ठ�र म�र�व�च ल�ग�ल". �� �^�� जम���च� स�मथ�!व�न र�ज� एकद� त��च�� द^व� शक� असल�ल�� रथ�� बस%न इ&द�ल� आव��न द���. त��व�ळ� इ&द त��च�� पतन� बर�बर अस��. अस] व�ळ�वळ� ��� ����. ��व��& हवषण% इ&द�बर�बर हवच�र हवहनम� कर��. �� द�घ� ठरव��� कV, �� क��!व���Xच� म�लग� अज�!न, ज� दत�च�� कe प�म�ळ] म�जल� आ�� त��ल� म�रण�� हशव�� द�सर� म�ग! न���. �� म����� इ�र ऋष� व द�व ह�&न� समज��. �� सव�Xच�� भल��स�ठ� कर�व� ल�गण�र ����. एकद� हवषण% त��च�� आवडत�� बदर� वन�� ज�थ� �� �प�nरण करण��स�ठ� न��म� ज��� ��थ� ग�ल� ����. त�� स�म�र�स आणख�न एक श�ष र�ज�च�स�द� हवच�र आपल��ल� कर�व� ल�ग�ल क�रण अश� ब��!च ग�षJच� एकहत� पररण�म सवरप अश� ग�ष� प�ढ� घडण�र अस���. �� म��बल� र�ज� ज��च� न�&व आ��, कन�क� जव ���� �� त��च�� कड� असल�ल�� बलश�ल� स^न��स�ठ� ख���न�म ����. त��ल� ग9� म�ण%न सगळ� ओळख� ����. पर&��, �� व�नपसथ�$म सव�कर��. �� वन�� र��� अस��&न� त��ल� एक अह�स�&दर ल�वण�व�� अश� कन�� ����. �� म�ठ� ���� ��व��& ह�ल� भeग�च� म�लग� ऐहशक म�गण� घ�ल��. ��व��& ग9� त�� ब�हण�ल� ब�ल�� हक&, "अ�� कठ�र �प�nरण करण���! बहण�, आमच��� जम���न� ठरवल�ल� क�&�� ररव�ज आ��� त��&च� प�लन कर�व�च ल�ग��, ज�व��& म�ल�च� लग ����. �� आमच� अह� प�च�न क�ळ�प�स%नच� पथ� आ��. आपण प�र���� वग�!च� अ���. म�ण%न म� ��म��ल� स�&ग�� कV, आमच� �� र�� �% प%ण! कर शकण�र न���स. �� र�� अश� आ�� कV, नव��! म�ल�ल� म�ल�च�� ब�प�ल� �g &ड� द�व� ल�ग��. म�झ�� ��ग��� न�स�र ��ल� एक �ज�र उमद� घ�ड� ज��&च� र&ग ��&बट आ��, त�� पत��क�च� एक क�न क�ळ� असल� प�ह�ज�. �� �g &ड� म�ण%न ��ल� द�व� ल�ग��ल. आ�� स�&ग, अस� �g &ड� ��झ��स�रख� कफलक बहण द�ऊ

Page 13: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

शक�ल क�&"? "आपल�� स�रख�� उचच दज�!च�� ब�हण�कड%न आम�� अश� अप�$� कर शक� न���. त��चव�ळ�, म� म�झ� कन��रतन ��झ��स�रख�� ��जसव� �पसव��ल� न�क�र स�द� शक� न���. म�ठ� 9म!स&कट�� मल� आपण ट�क� अ���". अस] ग9� त��ल� स�&ग��. �� ऐक% न ऐहशक ब�ल��, "म� आपल��ल� एक �ज�र अश जस] ��म��ल� �व� आ��� �स� द�ऊ शक��. जर �� झ�ल� �र ��म�� ��मच� कन�� मल� द�न कर�ल क�&"?

अकe ��वण! प�ढ� स�&ग��, "ऐहशक ग9�ल� वचन द�ऊन वरणद�व�कड� ज���. त��ल� भ�ट%न ब�ल�� कV, मल� एक �ज�र घ�ड� �व� आ��� ज��&च� र&ग ��&बट अस%न त����ल पत��क�&च� एक क�न क�ळ� असल� प�ह�ज�. �� घ�ड� म� �g &ड� म�ण%न म�झ�� लग�� म�झ�� स�स��!ल� द�ण�र आ��. �� ऐकल��वर वरणद�व त��ल� �स� �ज�र घ�ड� तवरर� द���. �� घ�ड� ग&ग� नद��%न ब���र �����. म�ण%न �स� न�&व त�� ��थ!$�त�ल� पडल� आ��. �� ��� अस��&न� कन�क� जव नगर�� ग9�च� कन�� लजच� न�&व ���� सत�व�� ऐहशक�ल� लग�� हदल� ज���. त�� हवव���� द�व स�द� आम&हत� ����. त�� लग�न� ऐहशक ज� प�र�ह�� ज���च� ����, त��ल� $हत� ज�����ल कन�� पतन� म�ण%न अल9कe � म�ग�!न� हमळ��. त�� न�ज�क, स�&दर पतन� बर�बर �� स�ख�न� र��c ल�ग��. त��च�� इचछ� स&पन झ�ल�� ��त��. त��&न� भ�टण��स�ठ� भeग� सव�u आल� ����, त��&न� त��&च� स�ख� स&स�र प��cन सम�9�न व�क क�ल�. भeग� सथ�न�पन झ�ल��वर �� उभ��� नमसक�र करन त��च�� प�ढ� उभ� र�����. ��व��& �� आन&द�� असल�ल� ब�हण आपल�� स�न�ल� ब�ल��, "म�झ�� ग�ड म�ल�, म� ��ल� क�&�J�� द�ऊ इलचछ�� म�ण%न ��ल� क�� प�ह�ज� �� म�&ग". �� ऐकल��वर �� त��च� स%न एक हवहचत वर म�&ग��, �� ब�ल�� कV, �� व ह�च� आई अश� द�घJन� पत��क� एक प�त व��व�". त��वर �� ऋष� ह�ल� स�&ग��, "��म�� द�घJच� प�ळ� स&पल��वर ��ग� व�ळ� ��म�� द�घ� सन�न कर�ल व त��न&�र द�न व�गव�गळ�� झ�ड�&न� हमठ� म�र�ल. �% उ&बर�च�� झ�ड�ल� हमठ� म�रहशल व ��झ� आई हप&पळ�च�� झ�ड�ल� हमठ� मर�ल. त��न&�र म� ��थ� द�न भ�&ड� ठ�वल� आ���, एक�मध�� भ�� आ�� व द�स��!� द%9 आ��. �� म� फ�र क�ळज�प%व!कपण� ���र क�ल� आ���. म� जग�च� प��ण� करन म�ठ� हमन�व�र�न� क�&�� औष9� हमळवल� आ��, �� ह� द�न भ�&ड�� असल�ल�� भ���� व द%9�� हमसळल�ल� आ��. �� ��म�� द�घ� ख�व��च� आ��". एवढ� स�&ग%न �� म�ष? अ&�9�!न प�वल�. पर&��, त�� द�न�� ब��क� त��&च��

Page 14: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

व]9ळ�पण�म�ळ] त��� अदल� बदल कर���, झ�ड�ब�ब� व भ�&ड� ब�ब� स�द�, अस] ����. बर�च क�ळ त��न&�र ज��� व एकद� भeग� त��&न� भ�ट�व��स �����. त��न� ��थ� आल��वर त��&च�� हदव� दष�म�ळ] क�� च%क झ�ल� �� समज��. भeग� त��च�� स�न�ल� ब�ल�व�� व स�&ग��, "म�झ�� हप� म�ल�, �% च�क�च� भ�&ड� घ��ल�स व त��च पम�ण� च�क�च�� झ�ड�ल� हमठ� म�रल� ����स. त��म�ळ] ��झ�� म���न� स�द� त�� च�क� क�ल�� आ���. �श� च�क� म�ळ� ��ल� ज� प�त ��ईल �� जनम�न� जर� ब�हण असल� �र� पवeत�न� $हत� अस�ल. त��च�� उलट ��झ�� आईल� ��ण�र� जनम�न� $हत� पर&��, पवeत�न� ब�हण प�र�ह�� अस�ल. �� एक म��न ऋष� म�ण%न ओळखल� ज�ईल". सत�व�� �� ऐक% न फ�र खलजल ����. �� प�न�� प�न�� भeग�ल� हवन&�� कर�� हक& क�&�J कर� व द�रस�� ��ऊ द� पर&��, �� आ�� शक� नव���. श�वट� �� स�चव�� कV, "अ�� म�म&ज�, एवढ� कर� हक& म�झ� न��� �स� �� पर&��, म�झ� म�लग� ब�हण प�र����च वण�!च�च ��". �� प�न�� प�न�� क�ल�ल� हवन&�� भeग� ऐक��� व �स� बदल �� घडव%न आण���. त�� पम�ण� ��ग� सम�� सत�व��ल� जमदग� ����. भeग�च� �� न��� म�ठ� ब�हण ���� व त��च� व̂हदक पर&पर�च� ज�न सवpचच दज�!च� ठर��. त��च� ��ज स�$�� स%��!प�$� ज�स� पभ�व� ठर� ����. त��ल� सगळ� $�त हवद� आपस�कपण� प�प झ�ल� ����. सगळ�� अस व शस�&च� म&त त��ल� उपज�पण� म���� ����. त��ल� क�&�J व�गळ� हशक�व� ल�गल� नव���. अश�रर��न� ��थ!��त� पव�!��ल सद���स�व� भ�ग स&पल�.

Page 15: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!��त� पव! भ�ग अड��स�व�

अकe ��वण! प�ढ� स�&ग� अस��, जमद�ग� ल��नप�ण�प�स%न व�द�च� अभ��स कर� अस]. त��हशव�� �प�nरण�� त��च� सगळ� सम� ज�� अस]. सव!च ज�न उपज� असल��म�ळ] त��ल� व�गळ� क�&�J हशक�व� ल�गल�च न���. लवकरच त��ल� सव! व�द�&� प�हवण� हमळ�ल�. व��� आल��वर �� जमद�ग� पस]लज��च�� कन��च� र�ण�क�च� ��� लग�स�ठ� म�&ग��. र�ज� पस]लज� �� म�न� कर�� व त��&च� हवव�� स&पन ����. लग�न&�र �� आपल�� ब��क�ल� घ�ऊन आपल� पण!क� ट� ब�&9�� व �� उभ��� ��थ� र��c ल�ग���. ��थ� त�� द�घ�&च� �प�nरण स�र ����. त�� क�ळ�� त��&न� त��&च�� गe�सथ�शम�च�� हन�म�� प�&च प�त �����.

परश�र�म �� त����ल सव�!� छ�ट� अस��. छ�ट� असल� �र� �� त��च�� सगळ�� भ�&व�� ज�स� ��कण ����. एकद� अस& ���� हक&, �� भ�व&ड वन�� फळ& ग�ळ� करण��स�ठ� ज����. त��व�ळ� त��&च� आई सन�न�स�ठ� ग�ल� ����. आ&घ�ळ उरक% न �� पर� ��� अस��&न� ह�च� नजर पड�� मह�!क�व� न�&व�च�� र�ज��च�� र�ज�वर. त�� र�ज�च� न�&व अस��, हचतरथ. �� र�ज� त��च�� ब��क�&बर�बर ��थ� नद�� सन�न कर� अस��. त��च�� गळ��� कमळ�च�� फ� ल�&च� ��र ����. �� त��च�� ब��क�&बर�बर ख�ळ� ����. त��च� द�खण�पण प��cन र�ण�क�च�� मन�� त��च�� बदल व�सन� उतपन झ�ल�. अश� व�सन� उतपन ��ण� अन^ह�क ����. पर&��, �� सव�uल� आवर शकल� न���. �र� ह�च� अ&�रमन ह�ल� स�व9 करण��च� प�तन कर� अस�� व �� घ�बरल�ल�� अवसथ�� ह�च�� पण!क� ट�� 9�व� ग�ल�. ह�च�� नव��!ल� जमद�ग�ल� �� समज��. त��ल� त��च� र�ग आवर�� आल� न��� जस] �� त��च�� ल$�� आल� व �� ओरड��, "�%& हछन�ल", न�मक� त��व�ळ� त��&च� म�ठ� म�लग� ��थ� ����. �� सव�!� म�ठ� ब�मवन, त�� म�ग�म�ग ���� स�श�न�, त�� म�ग%न अस�� वस� मग हवशववस�. त��&च� र�ग�वल�ल� ब�प त��&न� आज� कर�� हक& त�� म�ल�&न� त��&च�� आईल� म�रन ट�क�व�. �� च�र म�ल& क�� पक�र आ�� �� समज� न���� व क�&�J न कर�� �स]च उभ� र�����. आपल� ब�प आपल�� आईल� ठ�र म�रण��च� आज� क�& द��� �� त��&न� समज� न���. पच&ड गU9ळ झ�ल� त��&च�� मन�च� व �� एक�द� ह�&स

Page 16: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

पश�पम�ण� व�ग% ल�गल�. ��वढ�� छ�ट� र�म ����. �� आल��वर त��च� स&��पल�ल� ब�प त��ल�स�द� त��च�� आईल� ठ�र म�रण��च� आज� कर��. �� आज� ����च �� छ�ट� र�म ब�ज%ल� पडल�ल� क� ��!ड उचल�� व $ण�� त��च�� आईच� ड�क� 9ड�प�स%न व�गळ� कर��, �� प�ह�ल��वर त�� र�ग�ट ब�हण�च� र�ग हनवळल�. �� र�म�च�� आज�9�रकपण�वर इ�क� ख%ष ���� हक&, त��ल� जवळ ब�ल�व%न हवच�र��, "ब�ल म�झ�� ल�कर� म� ��झ��स�ठ� क�� कर�व�"? �� ऐकल��वर र�म त��च�� ब�प�ल� ब�ल��, "म�झ�� आईल� प�न�� ज�व&� कर�. म�झ�� ह� प�पकम�!�%न म�झ� स�टक� व��व� व म�झ� भ�व&ड ज� व�ड�हपश� झ�ल� आ��� �� प�न�� प%व!व� व��व��. श�वट� म�&ग�� हक&, �� ��द�� न��म� अलज&क� र���ल. जमद�ग� ज��च� �पस�� इ�क�� उचच दज�!च� ���J कV, �� �� सगळ� म�न� कर��. त��म�ळ] त��&च� आई र�ण�क� प�न�� ज�व&� ����. अस]च हदवस ज����. एक हदवश� त��&च�� पण!क� ट�कड� एक र�ज� ����. त��च� न�&व ���� अज�!न ज� क��!व��!च� प�त ����. त��च� सव�ग� र�ण�क� कर�� पर&��, आपल�� $�त मस��� अज�!न त�� प��gणच�र�न� स&��ष न झ�ल��म�ळ] �� त��&च� एक� ल�� एक द�भ�� ग�� ख�च%न न�ऊ ल�ग��. त�� ग�ईच& बछड ज�र�� �&बर� अस��. त�� हशव�� र�ग�च�� भर�� �� त�� ज�ग���ल झ�ड� म�ड%न ��ड%न ट�क% न बर�च न�कस�न कर��. ज�व��& र�म घर� पर�ल� ��व��& त��च�� ब�प�न� ज� घडल� �� स�&हगल��. र�म प���� �� छ�ट� बछड& द �uख�न� रड� ����. �� र�मल� स�न ��� न���. त�� र�ग अन�वर ����. �� क��!व���!च�� म�ल�ल� अज�!न�ल� पकड��. त��&च��� ��द ����. भ�ल�, बरच��. ब�ण अश� �त��र�&न� �� ��द ����. अज�!न�च� �ज�र स^हनक �� क�प%न क�ढ��. त��न&�र �� अज�!न�च� न���व�ईक ज� अज�!न�ल� मद� करण��स�ठ� ����� त��न�स�द� ठ�र म�र��. त��न&�र �� क��!व��! कपट�न] र�म घर� न��� �� प��cन त��च�� घर� ज���� व त��च�� हपत��च� ख%न त��ल� अस&ख�� ब�ण�न� हछनहभन करन ठ�र म�र���. जमद�ग� जर� म�ठ� �पसव� ����, ज�व��& �� सम�9�� ���� ��व��& त��च� ख%न क�ल� ज���. मर� अस��&न� जमद�ग� र�म�च� 9�व� कर� ����. त��&च� क�हवलव�ण� अवसथ� प��ण��स�रख� ����. अर� ��ल9ष�र�, जमद�ग�च�� शर�र�� त��&च� ब�ण घ�सल�ल� ���� व �� मe� द�� �स�&च ट�क% न �� हनघ%न ग�ल�. �� सव! ग�ल��न&�र र�म घर� ���� व प����, त��च�� ब�प�च� हनघe!णपण� �त�� झ�ल�ल� आ��. र�म�न� �ज�स�ठ�च� सरपण आणल�ल� ����. र�म�ल� अस�म द�uख ����. एवढ� म�ठ�

Page 17: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

ऋष�च� अ&� अस� ��ण� �� च�&गल� ल$ण नव���. म��भ�र����ल द�स��! एक� पह�� जमद�ग�च� ज�व&� झ�ल�ल� पतन� र�ण�क� न&�र �पस�� करण��स�ठ� अरण��� ज��� व ��थ� �� ज�न प�प करन म�क ���� अस] हदल� आ��. ह�च� र�ण�क�द�व� म�ण%न आज प�ज� ��� अस��.अश�रर��न� ��थ!��त� पव�!��ल अड��स�व� भ�ग स&पल�.

Page 18: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!��त� पव! भ�ग एक�णच�ळ�स�व�

�� सगळ� प��cन द�uख व क�9 अश� हमश पभ�व�� सव��श� ब�ल��, "ह�ल� म� जब�बद�र आ��. म� नस��&न� व ��म�� सम�9�� अस��&न� �� न�च क��!व��! ��ऊन ��मच� अश�रर��न� ख%न कर���, ज��&न� क9� क�ण��� प�ण��ल� क9��� त�स हदल� न���. ज��&न� फक �तवहनष, व�सथ ज�वन आचरल� ज��&न� क9� क�ण�श� व̂र क�ल� न��� अश� म�झ�� हपत��च� अश�पक�र� �त�� ���� �� हन&दन�� आ��. भ�ग��� अस] कस� लल��ल� ���� त��&च��, �� समज� न���. क�&���र� भ�&कर प�प म�झ�� ब�प�कड%न झ�ल� अस�ल. (र�ण�क�च�� सव�भ�हवक व�गण��म�ळ� जमद�ग� क�9�� ��ऊन ह�ल� ठ�र म�रण��स�ठ� त��&च�� सव�uच��च म�ल�&न� आज� द���, त��म�ळ] ज� प�प त��ल� ल�ग�� त��च� पररण�म सवरप अस� मeत�% त��ल� हमळ�� अस] एक� पह�� हदल� आ��.) एक� सम�9�� असल�ल�� वeद ऋष�च� अश�पक�र� ख%न करण�र� म��प�प� आ���. म�झ��वर�ल र�ग म�झ�� हपत��वर क�ढण���Xन� श�सन झ�ल�च प�ह�ज�. हनरपर�9�, शसहव��न, वeद, �पस�� करण�र�, सम�9�� असल�ल� अश� प�ण�व�न व�क�वर व�र करण� व त��ल� ठ�र म�रण� क� ललन $हत��&च� क�म न���. म�णज� �� करण�र� क��!व��! क� ललन $हत� न����, �� भष $हत� आ��� म�ण%न त��&च� न�श क�ल�च प�ह�ज�. अस] हवच�र त��च�� मन�&� ��� अस���. र�म हवच�र कर��, अस] हनघe!ण �त�� करण�र� आपल�� प%व!ज�&न� क�णत�� �Uड�न� ह� कe त��च� समथ!न करण�र"? आपल�� हपत��च�� अश� मeत�%म�ळ] र�म फ�र द�uख� झ�ल� �स]च क�9��स�द� झ�ल�. त��न&�र त��न� त��च�� हपत��च� अ&त�कम! उरकल�. त��च�� हपत��च�� जळत�� हच��प�ढ� �� र�म अश� पह�ज� कर�� हक&, �� सगळ�� $हत� क� ळ�&च� सफ��� कर�ल. र�म त��च�� न��म�च�� आ��9�म�ळ] त�� न�&व�न� प�ढ� ओळखल� ज�ऊ ल�गल� �� ���� क� ��!ड. ��दश�स�च� त��च� ज�न उपज� ���� त��म�ळ] क�वळ सर�व�च�च पश ����, �� त��&न� स�र क�ल�. त��च� रद सवरप अस] ��� ग�ल� जण%क�� स�$�� �मद�वच आ�� अश� पक�र� त��च� व�गण� ��� ����. पह�ल� �� क��!व���!च�� इ�र म�ल�&न� पकड�� व म�रन ट�क��. ��वढ�न� त��च� सम�9�न ��� न���. त��न&�र त�� क��!व���!च� समथ!क इ�र

Page 19: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

$हत� �� एक एक करन पकड�� व त��&च��श� द&द�� लढ�� व त�� सगळ��&न� एकट� म�रन ट�क��. अस] ह�नद� �� म�र��. त��न&�र �� स�� व�ळ� पeथव�वर�ल सगळ� भष $हत� ठ�र कर��. सम&�प&चक न�&व�च�� पद�श�� �� ����. ��थ� प%व?प�स%न प�&च �ल�व ����. त��च�� त�� स&��र�म�ळ] इ�क� $हत� म�रल� ज���� कV, त��च�� रक�म�ळ] त�� प�&च�� �ल�व���ल प�ण� ल�ल ����. आपल�� हपत��च�� �त��च� �� अश�रर��न� वचप� क�ढ��. त��न&�र र�म, ज� आ�� त��च�� �त��र�च�� (परश�) न�&व�न� ओळखल� ज�� ����, म�ण%न परश�र�म, त��च�� हप�र�&न� त�� �ल�व�� रक�न� ल�ल झ�ल�ल�� प�ण��न�च अघ�! द���. त��व�ळ� त��च� प%व!ज. भeग� व ररहचक� त��ल� दश!न द����. त�� स&��र�म�ळ] र�म�च� अध��लतमक सथ�न उ�रल�ल� ����. त���%न ब���र ��ण��स�ठ� �� एक म�ठ� �ज कर��. $हत��&न� ठ�र म�रल��म�ळ] ज� पeथव� त��च�� ��ब��� आल�ल� ���� �� �� ब�हण�&न� व�ट%न ट�क��. त�� हवज�� हपत�थ! �� एक स�न��च� व�द� उभ� कर��. त��च� आक�र ����, द�� व��म र&द व नऊ व��म उ&च अश� �� व�द� ����. �� व�द� �� आपल�� म%ळ प%व!ज�ल�, क�श�प म�न�न� अप!ण कर��. क�श�प�च�� स�&गण��न�स�र त�� व�द�च� बर�च भ�ग क�ल� ज����. त�� ��कड�&न� ख&ड व��म अस] न�&व पडल�. त��न&�र �� ��द� आपल� ग�ल�ल� प�ण� प�नu हमळवण��स�ठ� फ�र कठ�र अश� �प�nरण�� ज���. आ�� �� म��म�न� म�]द पव!��वर र����. ज�व��& ज�व��& $हत��&च�� ग^र व�गण%क�म�ळ] सजजन�&न� हपड� झ�ल� ��व��& ��व��& परश�र�म त�� त�स द�ण���! भष $हत��&च� प�ड�व करण��स�ठ� ��� अस��. अकe ��वण! त��च� परश�र�म आख��न स&पव��. ��ल9ष�र अकe ��वण�!ल� हवच�र��, "आपण $हत��&बदल द�न स&ज� व�र&व�र व�परल�� आ��� त��च� अथ! मल� समज%न घ��व��च� आ��. आपण क� ललन $हत� व भष $हत� अस] $हत��&च� द�न पक�र स�&हग�ल� आ��� त�� बदल स�&ग�ल �र बर� ��ईल क�रण आम�� सव�uल� $हत� समज�� पर&�� आम�� क�णत�� पक�र�� ���� �� समजण��स�ठ� �� म����� मल� व�ट�� आवश�क आ��". अकe ��वण! त��वर स�&ग�� कV, "ज�� $हत��&� च�र द�ष अस��� हक&व� त��प̂क� एक जर� असल� �र �� भष $हत� म�ण%न व�द�&� स�&हग�ल� आ��� व �� द�ष ज��&च��� नस��� �� क� ललन $हत� समजल� ज����. �� च�र द�ष उतपन ��ण�र न���� अश�स�ठ� त�� व��च� ��जन� अस�� व ज� $हत� त�� व��� र��cन आपल� $हत� कम! कर�� �� क� ललन $हत� समजल� ज���.

Page 20: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

त�� व��� �� च�र द�ष ट�ळण��च� वचन अस��. पह�ल� द�ष स�&हग�ल� आ��, व�त�हकड�, द�सर� आ�� अव�!च� व�च�, ह�सर� आ�� अप��प�न आहण चPथ� आ��, द�ष��. व�त� हकड� म�णज� उन�डक� करण�. $हत��� श�ररर�क स�मथ�! असल��न� कम� ��कद�च�� ल�क�&च� च�ष� मसकर� करण��च� इचछ� ���� �� द�ष समजल� ज���. (मर�ठ�� ह�ल� मव�ल�हगर� अस] आपण म�ण��.) द�सर� द�ष आ�� अव�!च� व�च�, म�णज� हशव�ग�ळ� करन ब�लण�. ब�लण��� अपशबद�&च� व�पर करण� �� भष��च� पह�क म�नल� ग�ल� आ��. ह�सर� द�ष आ�� अप��प�न, त��पम�ण] नश�प�ण� अथव� क�ण���� व�सन करण� हनहषद समजल�ल� आ��. चPथ� द�ष स�&हग�ल�ल� आ�� �� द�षपण� ब�ब� आ��. $हत� द�ष अस��& क�म� न��. ज�� $हत��� �� च�र द�ष न���� �� क� ललन $हत� समजल� ज��� व र�ज� करण��स�ठ� $हत� क� ललन असण� अहनव��! समजल� आ��". व̂श&प��न प�ढ� स�&ग���, त��न&�र ��ण���! च��द!श�च�� हदवश� परश�र�म पकट �����. त�� ��थ� जमल�ल�� ब�हण�न� व स&न��श�न� आहण प�&डव�&न� �� दश!न द����. �� त��च� प�ज� कर���. परश�र�म त��&न� त��&च�� भष $हत��&च�� (कPरव) हवर�9���ल ��द�ल� आहशव�!द द����. त��न&�र त��च� ��त� ��थ%न प�ढ� दह$ण हदश�न� हनघ��. अश�रर��न� ��थ!��त� पव�!��ल एक�णच�ळ�स�व� भ�ग स&पल�.

Page 21: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!��त� पव! भ�ग च�हळस�व�

व̂श&प��न स�&ग���, �� द��ळ% र�ज� त��च� ��थ!��त� त��च�� बर�बरच�� ल�क�&स� च�ल% ठ�व��. त�� प%व! हकन���!च�� सम�द�च�� कड�न� त��&च� ��त� ज�� अस��. ��थ� असल�ल�� प�ण��� �� सन�न कर� अस���. ��थ� त��&न� अन�क स&न��श� व पPर�ह�त� करण�र� भ�ट���. जनम�ज��, ��झ� प%व!ज त��च�� सगळ�� पररव�र�स� ��थ� ��ण���! सगळ�� ��थ!$�त� हव9� प%व!क प�ज�प�ठ कर� त��च� ��थ!��त� कर� अस��. ��थ� �� र�ज� ब�हण�&न� म�ठ� द�न& कर��. �� सगळ� एक� थ�र नद�च�� हकन���!ल� �����. ह�च� न�&व आ�� ग�द�वर� नद�. ��थ� सन�न क�ल��न� त��च� सगळ� प�प& 9��ल� ज����. त��प�ढ� दहवड द�श स�र ����. ��थ� ऋष� अगसत��&च�� न�&व� एक ��थ!$�त आ�� ��थ� �� ज����. �� ��थ!$�त अह� पहवत समजल� ज���. ��थ� अज�!न�न� क�ल�ल�� पर�कम�च�� ग�ष� त��&न� ऐक�व��ल� हमळ���, त��म�ळ] त�� सगळ�� ��त�करन� फ�र स&��ष ����. त�� अपसर�&न� त��न� कस� श�पम�क क�ल� त��च�� त�� कथ� ��त��. ��थ� असल�ल� सगळ� पPर�ह�त� करण�र� अज�!न�च� स���� कर� ����. �� प��cन सगळ�� प�&डव�&न� ख%प आन&द झ�ल�. कe षण�ल� त�� ह�च�� नव��!च�� कर�म�� ऐक% न ज� �ष! ��� ���� त��च� वण!न कर�� ��ण�र न���. जण% पत�$ अज�!न भ�टल� अस] त�� सगळ��&न� त�� कथ� ऐक% न व�ट� ����. त�� हनहमत�न� न&�र �� ��ल9ष�र अन�क ग�ई द�न कर��. त��न&�र �� सगळ� त�� सगळ�� �ल�व�&न� भ�ट द���� ज�थ� त��&च�� भ�व�&न� त�� अपसर�&न� म�क क�ल� ����, त��न&�र �� सगळ� ��थ�ल सम�द प�����.

त��म�ळ] त��&न� फ�र सम�9�न हमळ��. त��न&�र �� ��त� सम�� फ�र ज�स� पहवत समजल�� ग�ल�ल�� ��थ!$�त� �����. त�� सथ�न�च� न�&व आ��, श�रपरक�. ��थ%न क�&�J हकन���!वर�ल पद�श ओल�&ड%न �� त�� प�च�न अरण��� ज���� ज�थ� म�ठ� ऋष� आहण द�व सव�u �पस�� कर� अस���. त��पम�ण� ��ल9ष�र स�द� ��थ� सव! हव9� प%व!क कर��. ��थ� परश%र�म�न� उभ� क�ल�ल� ऋहचक�च� व�द� प����. त��च�� भ�व�� अन�क स�9% स&� ग�ळ� झ�ल�ल� �� प����. ��थ� असल�ल�� सगळ�� द�व�&च�� म&हदर�&न� �� भ�ट द���. त��� �मद�व�च� म&द�र अस��, त��हशव�� वस�, अहशन�, स%�!, च&द, क� ब�र, वरण, इ&द, हवषण%, हशव अश�&च� म&द�र&

Page 22: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

अस���. त��हशव�� बह आहण स�ध� द�व�&च� स�द� म&द�र ����. एक म&द�र प%व!ज�&च� पह�क�तमक ����. रद�च� व�गळ� म&द�र ���� ज��� सगळ� गण प�जल� ज�� ����. त�� सगळ�� म&द�र��%न �� र�ज� प�ज� कर� ज���. ��थ� उपव�स करन ध��न स�9न� स�द� �� सगळ� प�&डव कर���. �� हव9� करन �� र�ज� पर� श�रपरक� कड� ज���. ��थ%न �� त��च�� म�वस भ�व�च�� पद�श��, पहवत ��थ! पभ�स मध�� ����. ��थ� स�द� �� त��च�� सगळ�� भ�व&ड�&स� हव9�प%व!कपण� प�ज�प�ठ कर��. त��पम�ण� त��च�� बर�बर असल�ल� सगळ� ब�हण, कe षण� व ल�मस ऋष� प%व!ज�&च� श�द उरक���. ��थ� क�वळ �व� व प�ण� ह�&वर �� ब�र� हदवस र����. त��च�� भ�व�� आग प�टवल�ल� आ�� अस� ब̂ठक�वर �� बसल� ����, अश� पक�रच� अघ�र �प �� ��थ� कर��. म��न पहवत म�न� जस� �प कर��� �स� त��न� �� क�ल� ����. �� त��च� �प च�ल% अस��&न� जवळच र��ण���! बलर�म�ल� व द�म�दर�ल� त��&च�� ��ण��च� खबर ल�ग��. ��ल9ष�र अस] अघ�र� �प कर� आ�� �� त��&न� समज��. �� समजल��वर वeश�च� ल�क त��&च�� फPजफ�ट�स� ��थ� �����. अजहमद� व&श�च�� र�ज�स,

��ल9ष�र�ल� �� भ�ट���. �� ��थ� प����� हक&, र�ज� �पस��च�� हक��� अस��&न� म���� पडल� आ�� व त��च�� बर�बर दPपद�च� स�द� अवसथ� �श�च झ�ल�ल� आ�� त��&न� फ�र व�ईट व�ट��. �� प��cन �� द �uख� ����� व रड% ल�ग���. त�� पररलसथ��� �� ह�मम�व�न र�ज� त��&न� भ�ट��. �� सगळ� त��च�� भ�व�� बस��� जस] द�व इ&द�भ�व�� बस���. ��थ� �� त��न� आल�ल� प��cन आन&द� ����. त��न� �� त��च�� ��थ!��त���ल हवहव9 अन�भव स�&ग��. अज�!न शस हवद� सवग�!� हशक� आ�� त��बदल त��&च��� चच�! ����. �� ऐक% न सगळ� वeश� सम�9�न द�खव���. �� प����� हक&, त��च� हप� प�&डव फ�र कe श झ�ल� आ���.

प�&डव�च� �� पररलसथ�� प��cन त��&च�� बदलच�� प�म�म�ळ] सगळ� वeश� त��&च� द �uख व�क कर���.

अश�रर��न� ��थ!��त� पव�!��ल च�ळ�स�व� भ�ग स&पल�.

Page 23: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!��त� पव! भ�ग एक�च�ळ�स�व�

जनम�ज� हवच�र��, अ�� म�न�वर, ज�व��& प�&डव व वeश� पभ�स मध�� भ�टल� ��व��& त��&च��� क�� स&व�द झ�ल� �� म�ह�� अस�ल �र मल� स�&ग�. म�झ�� कलपन� पम�ण�, �� सगळ� म�ठ� ��जसव� ल�क ����, त��&च� पसथ�हप� श�स�&च� ज�न प%ण! ���� आहण द�न�� ल�क एकम�क�&च� च���� ����. व̂श&प��न त��ल� स�&ग���, ज�व��& पभ�सल� वeश� प���चल�, ज�थ� �� पहवत हठक�ण सम�द हकन�र� आ��, त��&न� प�&डव�&न� घ�र�व घ��ल�. त��च� क�ळज� घ�ऊ ल�गल�. मग गPर वण? बलर�म त��च�� गळ��� फ� ल�&च�� म�ळ� घ��ल�ल�, ����� त��च� आ��9 औ� घ�ऊन प�ढ� झ�ल�. �� कe षण�ल� (दPपद�) ब�ल��, "ह� जग�� च�&ग�लपण�च� क�� हक&म� आ�� �� ��मच�� ह� पररलसथ��वरन च�&गल�च समज�� �र� ल�क& त�� च�&ग�लपण�च� न��म� ��र�फ कर� अस���. प�पब�द� जर अश� पक�र� च�&ग�लपण�च� पर�भव कर� अस�ल �र क�ण च�&ग�लपण�च� जडफद�र� कर�ल व क�& कर�ल"? �� ब�ल� र����, "�� प�� च�&ग�लपण�च� प��ळ�, त��च� अवसथ� क�� झ�ल� आ�� �� प��, ड�क��च� क�स बट� झ�ल�� आ���,

ज&गल�� र��व� ल�ग� आ��, झ�ड�च�� स�ल�च� कपड� घ�ल�व� ल�ग� आ���. र�न�� हमळ�ल �� फळ& व क&दम�ळ& आहण हशक�र करन आणल�ल� व श�क�ट�वर भ�जल�ल� म�&स जहमन�वर बस%न ख�� आ��� आहण �� द ��p9न प�� कस� मज�� र�ज� कर� आ��. त��च�� अ&ग�वर�ल कपड� प��. छपपन भ�ग ख�� आ��. �� प��cन क�ण�� श��ण� म�ण%स च�&ग�लपण�च� प�ठर�खण कर�ल"? बलर�म आn�! कर�� ब�ल��, "�� ��ल9ष�र, त��च� र�ज�, व̂भव, स&पत�, उपभ�ग सगळ� स�ड�ल पण सचच�ई न��� स�डण�र"! "त��ल� ह� जग�प�$�& न&�रच�� जग���ल त��च� सथ�न कस� अस�व� त��च� पडल� आ��". प�ढ� �� र�ग�ट वeश� हवच�र��, "�� वeद क� र ल�क हभषम, कe प�च��!, द�ण�च��! कस� मज�� र��� आ��� ज�व��& त��&च�� प&ड�च� म�ल& अश� ��ल�ख�च�� लसथ��� र��� आ���? म� त��&च� ल9कक�र कर��. �� सगळ� आपम�लब� न�च ल�क आ���". �� �लकट 9e�र�ष� व त��च� म�ल& म�ल��वर त��&च�� हप�र�&न� क�� स�&ग��ल, त��&च�� अश� कम�!च� �� कस� समथ!न

Page 24: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

कर��ल"? "त�� ��मच�� घर���ल ल�क�&न� �� अध��लतमक दहषक�न न���. �� द%रदष� न���, �� फक आजच� भल� प�����. आजच� भल� कर��&न� उद�च� स�द� भल� कस� स�9�व��च� त��च� त��&न� पडल�ल� न���. हक&ब�cन� �� हवच�रच न���. प&ड�च� म�ल& स�द� च%क आ��� म�झ�� दष�न�, क�रण ��स�द� द�न�� कडच� भल� स�9�व��च� अस�� �� त��न� जम� न���. ज� आजच� व उद�च� अस] स&प%ण! भल� स�ध� कर�� �� खर� 9�हम!क म�ण%स अस��. प�&डव�&न� घर��%न ��कल%न द�ण��म�ळ] प�ढ� ज� व�ढल�ल� आ�� ��स�द� �� प��� न����. कश� पक�रच� �� अ&9पण� समज�व��च�"? त�� प�&डव�न� त��&न� �कलवल� ज� त��&च�� आ��9�&न� सजज आ���. जर ��ल9ष�र �gक% म कर�ल �र कPरव�&च� न�श ��ण��स फ�र व�ळ ल�गण�र न���. �� प�&डव एक एक त�� सगळ�� कPरव�&न� भ�र� आ���. त��&च�� शP��!च�� व ह�मम��च�� आहण 9�डस�च�� हक�� कथ� स�&ग�व��च��"? र�जस%� �ज�च�� व�ळ� सव! जग�न� त��&च� ��द कPशल� प�ह�ल� आ��. �� कPरव ज�ण� न���� अस] न��� पण म�द� अस� आ�� हक&, �र� �� 9�डस त��&न� क�ल� क�रण, त�� ल�क�&न� क�&��प�त�च� प�ण� च�खल�ल� आ��, �� ज�ण%न आ��� कV, �� �तवहशल म�ण%स आपल��वर �ल� करण�र न���! आहण �Jच ह� प�&डव�&च� कमज�र� आ��. पर&�� ह� पररलसथ�� �श�च र��ण�र न���. ज�व��& ��द छ�डल� ज�ईल ��व��& �� प�&डव व�र त��&न� ज�� ���न� कPरव�&न� हदल�� त�� आठव%न त�� ��द�� कPरव�&च� न�श कस� कर��ल त��च� न�स�� कलपन�स�द� मल� करव� न���. कस� कPरव�&च� म�डद� 9�र���थ? पडल�ल� अस��ल त��च� म� कलपन� कर शक��. �र�स�द� ह� त��&च�� म�ठ� भ�व�च�� भUगळपण�म�ळ] �� जगजज��� र�न�वन�� वलकल न�स%न हफर� आ���. �� ��ल9ष�र म�णज� स^��न�च� गUडस रप आ�� अस� क�&�Jव�ळ� मल� व�ट�� क�रण,

ह� त��च�� व�गण��म�ळ] कPरव�&च� प�पपवeत� व�ढ� ग�ल� आ��. 9म!, श�&��, व̂र�ग�,

अह�&स�, स&�म आहण $म� ह� �थ�कलथ� स�लतवक ग�ण�&च� स^��न ग^र व�पर करन न���� शहकन� गU9ळव%न ट�कण��च� क�म कर� अस��. न�मक� �]च ��थ� ��� आ��. स�लतवक ग�ण क�व��& सत��च� क�म कर��� व क�व��& �� असत��च� शस बन%न सत��च� न�श कर��� �� ज��ल� समज�� �Uच खर� ज�न� अस��. ��ल9ष�र�कड� �� पUच न��� �� हनहn�. �र� �� प�&डव त��च� ऐक��� क�रण क�� �र त�� चPघ�न� त��&च�� म���स �स� शबद हदल� आ�� हक& �� त��&च�� म�ठ� भ�व�च�� आज�� र��ण�र. ह� त��&च�� म���श� असल�ल��

Page 25: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

आज�9�रकपण�च� ��ल9ष�र ग^र उप��ग कर� अस��. न����र जर हभम अल9क�र� अस�� �र �� कPरव क�ठल�� क�ठ� फ�कल� ग�ल� अस��". बलर�म ठ�स%न स�&ग��, "�� ��ल9ष�र ��&च ह� सगळ�� प�&डव�&च�� द�द�व�च� म%ळ आ��. त��ल� हभक���! स�रख� र���ल� आवड�� म�ण%न �� सगळ�� प�&डव�&न� व त�� बर�बर कe षण�ल�स�द� �स� र��व��ल� ल�व� अस��. त��न� क9� क�ठल� हनण!� सव�u घ��ल� आ�� अस] मल� आठव� न���. ��ल9ष�र हभक�रड� आ�� म�ण%न �� सगळ� द �द�व भ�ग� आ���. अस� अस%न�� �� सगळ� म�ठ� ग�ण��ग�हव&द�न� र��� आ���, त��च�� आईवर�ल त��च�� आदर�म�ळ] �� ��� आ��. म�ण%न म� स�&ग�� ह� प�&डव�&च�� द �द�व�ल� ��ल9ष�र� एवढ�च त��&च� म��� क� ��, आमच� आत�� स�द� ह��क�च जब�बद�र आ��. र�जव�ड�� र��ण�र� र�न�वन�� ह�&ड��� �� क�&�� आत��ल� हदस� न��� क�&"? सव�u �लस�न�प�र�� आर�म�� र���� आ�� हवद%र� कड�. असत��च� एवढ� म�ठ� हवज� ��� ग�ल� �र कल���ग अव�रण��स हवल&ब ल�गण�र न���. सत��च� ल$ण& (9म!, श�&��, व̂र�ग�, अह�&स�, स&�म आहण $म�) असत��स�ठ� व�परल� ग�ल� कV, क�� ����, आम�� प��� आ���. पeथव�न� सगळ� जम�न हगळ%न ट�क�व��ल� प�ह�ज� ����.अश�रर��न� ��थ!��त� पव�!��ल एक�च�ळ�स�व� भ�ग स&पल�.

Page 26: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!��त� पव! भ�ग ब�च�ळ�स�व�

�� बलर�म�च� स&��पजनक ब�लण� ऐक% न सत�क� ब�ल��. "अर� बलर�म�, �� व�ळ द�ष�र�प करण��च� अथव� द�uख व�क करण��च� न���. आपण ��थ� आल� आ��� �� ह�&न� मद� करण��स�ठ�, अडचण�� असल�ल� क9� सव�u क�&�J म�ग� न����, आपण न म�&ग�� �� कर�व��च� अस��. जस] स^व�न� ���ह�ल� मद� क�ल�. प�&डव�&च�� भल��च� जब�बद�र� आपल�� कe षण�वर आ�� व म�ण%न आपल��ल� कe षण�च�� व��न� �� स��य� कर��& ��ईल �� क�ल� प�ह�ज�. त��&न� स�वरण��स�ठ� द�स��! ब�ज%न� पद�मन आहण स&मव आ���. �� एकट� न����. द�����ल कर�र�च�� वचन�� �� ब&हदस� झ�ल� आ��. म�ण%न �� ��ल9ष�र कPरव�&न� अदल घडवण�र न��� पण आपण �� कर शक��, $हत� त��&च�� र�ज��च�� उद�र�स�ठ� व सत��च�� स&र$ण�स�ठ� क�ठ��� ��द छ�ड% शक��, त�� न����न� आपण दसरथ व आपल� स�थ� वeश� एकत ��ऊन �लस�न�प�र�वर च�ल करन ज�ऊ शक�� व त�� �लकट कPरव�&न� त��च� खर� ज�ग� द�खव% शक��च". त�� सगळ�� कPरव�&न� आपण �म�च�� घर� प�ठव%नच हश$� कर�व� अस] मल� व�ट��. जस� इ&दन� वeत�च� व9 क�ल� �स� �% द ��p9न�च� करन प�&डव�&न� ह� अररष��%न म�क कर�व� अस] मल� व�ट��. �� उत�जक ब�लण� ऐक% न बळर�म त��ल� स�&ग��, "प�&डव���ल अज�!न म�झ�� भ�व�स�रख�, कe षण�स�रख�च आ�� मल�. मल�स�द� अस& व�ट�� हक&, �% म�ण��स �श� व�ळ ��ऊन ठ�पल�ल� आ��. म� त�� न�च कPरव�ल�, द��p9न�ल� म�झ�� हवल$ण आ��9�&च�� मद��न� पर�भ%� कर शक��. त��च� ड�क�च क�प%न ट�क��. त��न&�र परश�र�म� पम�ण� त��च� सगळ� स^न� म�रन ट�क��. मल� ख�त� आ�� �� आमच� गद���द हभम�ल� फ�र आवड�ल. आपल�� बर�बर असल�ल�� पद�मनच�� ��कण ब�ण�&प�ढ� कe प�च��!, द�ण�च��! आहण कण! फ�र क�ळ हटक�व 9र शक��ल अस] व�ट� न���. आपल� समव द�uश�सन�ल� भ�र� ज�ईल. ज�व��& जमवव��च� म�लग� लढ��, त��च�� सम�र क�ण��� हटक� न���. ज�व��& �� ल��न ���� ��व��& �� अशचक�ल� म�रन ट�क��, त��च� क�� वण�!व� शक�. �� समव�च�� प�ढ%न ज�ईल व समव�च� म�ग! स�प� कर�ल. त��&च��श� ज� द�न ��� कर��� �� सगळ� �म�च�� घर� ज����

Page 27: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

�� ठरल�ल� आ��. वस�द�व�च� म�लग� आपल� कe षण, त��च�� शस हवद�न� सगळ� स^न� ज�ळ%न ट�क% शक�� त��� हभषम व द�ण स�द� ����ल. स�मदत�च� म�ल& त��ल� घ�र घ�ल%न जर� स&र$ण द�ण��च� प�तन कर��ल �र�, कe षण�च�� चक�प�ढ� �� क�� कर शक���"? ह� जग�� कe षण�श� क�ण��� बर�बर� कर शक� न���. अहनरद कPरव�&च�� सगळ�� भ�व�&न� व�ढ� घ�ल�ल. त��&च�� म�&ड� उडव� ज�ईल. सगळ� 9�र���थ! त��&च�� म�&डक��न� व 9ड�&न� भरल�ल� हदसण�र आ��". प�ढ� �� ब�ल��, "आपल� अन�क ��द� जस], गद, दल%क, व�cक,

भ�न%, हनथ�, �रण रक�च� हनष�9, शरण, च�रद�शन त�� सगळ��&न� ��द�च� अन�भव ��ईल.

त��&न� आपल�� क� ळ�च� ख��ह� व�ढवण��स स&9� हमळ�ल. त��हशव�� अन�भव� वeश� ��द�, अ&9क, भ�ज, स�व�, आहण स�र आ���च. अश� सगळ��&च�� प�ढ� �� 9e�र�ष� �च� स^न� हक�� क�ळ हटक�व 9र�ल"?

"त��न&�र, प�&डव�&च� अहभमन�% त�� लज&कल�ल�� र�ज��वर र�ज� कर�ल, ज�वर ��ल9ष�र त��च�� वचन�� अडकल�ल� आ��, ज� वचन त��न� त�� सटट�� �रल��न&�र कPरव�&न� हदल� ����. ह� सगळ�� ��द�� प�&डव ग�&�ल�ल� नसल��न� त��न� क�&�J�� क�ल�ल� नस�ल.

त��म�ळ] �� कर�र त��&न� म�डल� अस�स�द� �� कPरव आर�प कर शकण�र न����. त��न&�र ��ल9ष�र �� र�ज� अहभमन�%कड%न घ���ल व त��&च� क�रभ�र कर ल�ग��ल ह� ��जन� फककड आ��, अस] बळर�म त��च� म� स�&ग��. �� ऐकल��वर दPपद� क� च�ष�च�� अहवभ�!व�� बळर�म�ल� स�&ग��, "अ�� म9%व&श�च� अगण�, ��मच� सगळ� म�न�, पण �� आमच� �तवहनष �स� र�ज� सव�क�रण�र न���� ज�वर �� त��&च�� न��eतव�ख�ल� लढ%न लज&कल�ल� न���. �� आमच� त��&च�� �तवहनष�म�ळ] क�णत���� क�रण�&स�ठ� मग �� स�ख�स�ठ� अस�ल, हक&व� हभ��प�ट� अस�ल, हक&व� सव�थ�!स�ठ� अस�ल क9��� अस] र�ज� आपल� म�ण%न सव�क�रण�र न���. त��च पम�ण� �� द�न म��न ��द� हभम आहण अज�!न स�द� त��&च� एवढ� ��कद अस��&न� द �स��Xन� �� कष घ��व��स ल�व��ल अस� मल� व�ट� न���. त��हशव�� �� म�द�च� द�न ��द� स�द� अश�पक�र� लज&कल�ल� र�ज� सव�क�र��ल अस� मल� व�ट� न���. आमच� प�&च�लच� ��द� त��बर�बर क�क�� र�ज� स�द� �� पस��व सव�क�र��ल अस] व�ट� न��� क�रण अ�� �ल9र, क�ण��� स�मथ�!व�न द�स��!च�� कम�ईच� र�ज� सव�क�र��ल अस] स&भव� नस��. �� त��&च�� अलसम��च� पश अस��. अथ�!�� ��मच�� आप�लक�च�

Page 28: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

अवम�न करण��च� �� प�तन समज% न��. ��मच�� भ�वन� उतकट आ��� �� प��cन मल� फ�र बर� व�ट� आ��. पर&��, अश�पक�र� अपर�$पण� �� पश स�डवण� ��मच�� द�म�दर�ल� स�द� रच�ल क�& �� प��व� ल�ग�ल". "त��स�ठ� वचन बद��च� क�ळ स&प� प�X� पह�$� करण� व त�� न&�र पथम स�म�पच�र�च� पस��व ठ�वण� आहण जर �� कPरव�&न� न��� सव�क�रल� �र मग ��द ठरल�ल� आ��च. अथ�!�� त��व�ळ� ��म�� आमच�� बर�बर ��लच, अस] ��ण� ह�&न� ��ग� व�ट��". ��ल9ष�र त��ल� ब�ल��, "��मच� आव��न स��त� आ�� पर&��, मल� सत��च� च�ड आ��. त��� क�&�J बदल करण� ��ग� व�ट� न���. सगळ� रर�सर झ�ल� प�ह�ज� अस] म�झ� म� अस��. म� र�ज� बनण� म�झ�� दष�न� ह��क� म�तव�च� न���. �र�स�द� ह�बदलच� हनण!� ��ल� म�ह�� आ��च कV, ��झ� भ�ऊ घ�ण�र आ��. ज� �� ठरव�ल �स� ��ण�र आ��. �%�! अज�!न सवग�!� सगळ� भ�&कर शस ��ब��� घ�ण��स�ठ� ग�ल� आ�� म�णज� आम�� एकदमच गपप बसल� आ��� अस] ज� ��म��ल� व�ट�� �स� न�मक� न���. त��हशव�� ह� ��थ!��त�च�� हनहमत�न� प�ण� जम� कर� आ���. �पnरण करण��म�ळ] आमच� �ब�� कe श झ�ल� आ��, त��हशव�� पव�स�च� $�णस�द� आल� आ��, ब�क� सगळ� व�वलसथ� आ��. कe षण�ल� म���� आ�� क�व��& ��द स�र कर�व��च�. ��ग� व�ळ ����&च आम�� व आमच�� बर�बर ��म��स�द� त��&च��वर च�ल करन ज�ण�र आ���, त��व�ळ� ��मच�� शP��!च� पहच�� ��ण�र आ��च. आपण आल�� आम��ल� बर� व�टल� आ�� आपण पर� ��मच�� घर� ज�व�. म�झ� ��म�� सगळ�� श%र व�र�&न� एवढ�च स�&गण� आ�� हक&, भ�वन�&च�� आ��र� ज�ऊन क�&�J अ��ग� प�ऊल ट�कल� ज�ऊ न�� एवढ�च म� ��थ� स�चव% इलचछ��. आपल� हन��श�स स�&ग��, हनण!� न��म� �क! श�द अस�व��, भ�वहनक नस�व��. त��च� भ�न ठ�व%न म� म�झ� हनण!� घ�� अस��, �� कe षण�ल� म���� आ��. आपण सगळ� आमच�� बर�बर अ��� त��च� आम��ल� स�थ! अहभम�न आ��. ��ग� सम�� म� सव�u ��म��ल� मद��स�ठ� ��&क म�रण�र आ��, त��व�ळ� ��म�� ��ऊन आमच� ब�ज% मजब%� कर�व�". त��न&�र �� �द% व प�&डव एकम�क�ल� हमठ� म�रन हनर�प घ����. �द%&च�� त�� भ�ट�म�ळ] प�&डव�&च� उतस�� हदग�ण�� झ�ल� व �� म�ठ� उतस���न� प�ढ�ल ��त� स�र कर���. �� सगळ� प��हशन� न�&व�च�� ह�थ!$�त� प���च���. त��&च�� बर�बर ऋष� ल�मस अस���. त��

Page 29: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!$�त�च� घ�ट हवदभ!च�� र�ज�न� ब�&9ल�ल� ����. ��ल9ष�र त�� नद�च�� हकन�र� र��ण��च� हवच�र कर��. त�� नद�च� प�ण� स�मरस�� हमसळ%न �� हप� अस]. ��थ� हदज त��&च� सव�ग� कर���. प�&डव�&न� प��cन �� सगळ� आन&द व�क कर���.

अश�रर��न� ��थ!��त� पव�!��ल ब�च�ळ�स�व� भ�ग स&पल�.

Page 30: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!��त� पव! भ�ग त�च�ळ�स�व�

��थ� अस��&न� ल�मस ऋष� ��ल9ष�र�ल� ब�ल���, अर� र�ज� ज�व��& नeग�न� ��थ� एक �ज क�ल� ����, त��वर इ&द, ज��न� द �ष अस�र�&च�� नगर�&च� न�श क�ल�, म�ण%न त��ल� प�र&दर अस� हक��ब हमळ�ल� ��, पसन झ�ल� ����. इ&द�ल� त��न� स�म रस हपण��स�ठ� हदल� ����. इ&द� बर�बर इ�र द�वस�द� �� स�मरस प�शन कर��� व त��न� आन&द ����. �� �ज स��ळ� सव! म�ठ� आन&द�न� स�जर� कर���. त��च�� प�र�ह���&न� ख%प द�न& हमळ���. �� र�ज�, अमe�र�स, इ&द�ल� स&��ष कर�� ज� वज 9�रण कर� अस��. त�� �ज�� स�� अश�&च� बळ� हदल� ����. त�� �ज�स�ठ� सगळ�� ग�ष� स���च�� पम�ण�� घ��ल�ल�� ��त��. सगळ�� ग�ष� स�न��च�� ��त��. त��� भ�&ड�, हशड�, चमच�, �ज�च�� क�ठ�, इ�र ग�ष� स�न��च�� ��त��. पत��क व�द�वर स�� क&कण ब�&9ल�ल� ����. त�� सगळ�� व�द� चमकण���! स�न��च�� ��त��, इ&द व इ�र द�व�&न� हमळ%न त�� व�द� उभ�� क�ल�� ��त��. �ज�च�� �जम�न�न� म�ज�� ��ण�र न��� इ�क� अगण� स&पत� ब�हण�&न� द�न क�ल� ����. त�� म��न र�ज�ल� ग�� अश� न�&व�न�स�द� ओळखल� ज�� ����. ��थ�ल द�वळ���ल म�त��! स�द� स�वण�!च�� बनवल�ल�� ��त��, पत��क प�र�ह���ल� अश� स�न��च�� म�त��! भ�ट हदल�� ��त��. त��च�� अश� कe त��म�ळ] त��च� म�ह��� इ&द�ल� हमळ�ल� ����. म�ण%न अस� समज��� कV ज� क�ण� ह� ��थ!$�त� सन�न कर�� �� ग��स�रख� इ&द ल�क� ज�ईल.

म�ण%न ��म�� सगळ� ह� नद�� आ&घ�ळ कर�व� अस� ल�मस त��&न� स�&ग���.

व̂श&प��न प�ढ� स�&ग���, ��ल9ष�र व त��च� स��त� ब&9% त�� नद�� सन�न कर���. त��न&�र �� सगळ� नम!द� नद�च�� कड�ल� असल�ल�� हनलमण��च�� रतन�&च�� डUगर�कड� ज����.

ऋष� ल�मस ��थ�ल सगळ� ��थ!$�त� त��&न� द�खव���. ��थ�ल म&द�र�� �� द�व�&च� दश!न घ����. त��न&�र �� हवहव9 हठक�ण प����� क�वळ मन�र&जन�स�ठ�. ��थ� ब�हण�&न� �� द�न& कर� अस��. ल�मस त��ल� स�&ग���, ज� ह�थ!��त� हनलमण��च�� डUगर�ल� भ�ट द��� व नम!द�� आ&घ�ळ कर�� �� सवग�!� ज���. प�ढ� �� म��न ऋष� त��&न� स�&ग��, "आज आपण त��� व कल� ��ग�&च�� मध��� म�णज� द�प�र�� आ���. ह� क�ळ�� म�णस�ल� प�प��%न

Page 31: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

म�क ��ण� अपरर���! आ�� अस] समजल� ज���". प�ढ� �� एक ज�ग� द�खव�� व स�&ग��, ह� हठक�ण� र�ज� स�!��न� �ज क�ल� ����. त��व�ळ� इ&द म�णस�च� रप घ�ऊन आल� व स�मरस प��ल� ����. त��च�� बर�बर अहशन�क� म�रस�द� ����. ह�च हठक�ण� भeग�च�� म�ल�ल� (च�वन ऋष�) इ&द�च� र�ग आल� ����. त��न� इ&द�ल� ज��ब&द क�ल� ���� आहण पतन� म�ण%न स�कन�� हमळवल� ����. �� ऐकल��वर उतस�क ��ऊन ��ल9ष�र ल�मस�&न� हवच�र��, "पक�च� व9 करण���! त�� म��बल� इ&द�ल� च�वन क�& व कस] ज��ब&द कर�� �� स�&ग�. त�� म��म�न�ल� इ&द�च� एवढ� र�ग क�& आल�"? �� द�व�&च� व̂द अहशन� क� म�र स�मरस�च�� न�द� क�& ल�गल�"? सगळ� सहवस�र स�&ग�, अ�� ब�हण�. अश�रर��न� ��थ!��त� पव�!��ल त�च�ळ�स�व� भ�ग स&पल�.

Page 32: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!��त� पव! भ�ग चवव�च�ळ�स�व�

�� पश ऐकल��वर ल�मस ऋष� स�&ग% ल�ग���, भeग�ल� एक प�त ����. त��च� न�&व च�वन अस� ठ�वल� ���� क�रण �� त��च�� म���च�� उदर��%न अच�नक ब���र फ�कल� ग�ल� ����. �� जस� म�ठ� ����, त��च�� हपत��च�� पर&पर�न�स�र घ�र �पस�� करण��स प�र&भ कर��. एकद� त�� �प�nरण�� �� व�र म�द�� र��cन ध��न कर� अस��. एक�द� म%�?पम�ण� �� हनnल अस� त�� म�द�� अस��. बर�च क�ळ �� �स� र����. त��म�ळ] त��च�� भ�व�� व�रळ बन� ज���. त�� व�रळ�� �� प%ण!पण� झ�कल� ज���. त��वर न&�र क�&�J व�ल� स�द� व�ढ� अस���. बर�च वषj अश� ज����, च�वन त�� व�र म�द��च अस��. त��म�ळ� त��� एक ऋष� बसल� आ�� अस� समजण� क�वळ अस&भव झ�ल� ����. त�� हठक�ण� त�� भ�ग���ल स�!�� न�&व�च� र�ज� मPजमज� करण��स�ठ� एकद� आल� अस��&, त��च�� बर�बर त��च� अपह�म ल�वण� असल�ल� कन�� ����, ह�च� न�&व ���� स�कन��, ह�च�� च�र �ज�र स� स�हवक� बर�बर ��त��, �� र�जकन�� व ह�च�� म̂हतण� त�� व�रळ�जवळ ज����. त�� सगळ�� ख�ळण��च�� मनलसथ��� ��त��. हनषप�प ब�द�न� त�� व�रळ�जवळ ख�ळ� अस���. आज%ब�ज%च� मन�ल� आल��द द�ण�र� व���वरण प���� ह�च� गम�� जम�� करण��च� कल ���� व क�वळ ग&म� म�ण%न �� ��थ�ल झ�ड�&च�� फ�&द� ��डण��स स�रव�� कर��. ज�� फ�&द�&वर फ� ल& ब�रल�ल� ���� त�� फ�&द� �� उपट� ����. व�रळ�� असल�ल� भeग�प�त त��च� अ&द�ज घ�� अस��. च�वन�च� त��च�� हदव�दष�न� �� हदस��. ह�च�� अ&ग�वर म�जक� कपड� ���� व त���%न ह�च� भरल�ल� स�&दर शर�र त��ल� भ�र�व%न ट�क��. च�वन ह�च� अहभल�ष� कर ल�ग��. च�वन ह�ल� ��&क म�र�� पर&��, त��च� ख�ल ग�ल�ल� आव�ज ह�ल� ऐक% ��ण� शक� नव���. त��न&�र �� र�जकन�� ख�ळ� ख�ळ� त�� व�रळ�जवळ ���� ��व��& ह�ल� त��� द�न ड�ळ� असल�ल� हदस���. �� क�� पक�र आ�� �� अजम�वण��स�ठ� �� ह�च� एक ब�ट त��वर द�ब��. त��च� �� ड�ळ� ज�र�न� द�बल� ग�ल��म�ळ] च�वनच� �� ड�ळ� द�ख�वल� ज���. त��म�ळ] च�वन�ल� ख%प र�ग ���� व �� त�� र�ज�च�� स^हनक�&च� द���च� व�व��र ब&द कर��. त��म�ळ] सगळ� असवसथ �����. र�ज�ल�

Page 33: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

कळ�� हक&, �� भeग�च�� �पसव� म�ल�&न� क�ल� आ��. �� समजल��वर र�ज� चPकश� कर ल�ग�� हक&, क�ण� भeग�च�� म�ल�स त�स हदल� आ��. भeग�च� प�त वeद अस%न फ�र म�ठ� �पसव� आ�� त��ल� त�स क�ण� हदल� त��च� चPकश� स�र ����. सगळ� स^हनक हनरपर�9� अस] स�&ग��� कV, त��न� त��च� क�&�Jच कलपन� न���. पत��क�ल� हवच�र� �� हफर ल�ग���. र�ज�न� स�म व द&ड अश� द�न�� म�ग�!न� चPकश� क�ल� पर&��, खर� द�ष� क�ण �� त��ल� समजल� न���. त��&न� त��च�� म�ल�च� चPकश� क�ल�च न��� क�रण ह�च��वर स&श� घ�ण� त��ल� आवश�क व�टल� न���. सगळ� स^न� �ब�� हबघडल��म�ळ] आज�र� झ�ल� ����. �� सगळ� स�कन�� प��� अस�� पण आपल�� कe त��म�ळ� �� ��� आ�� त��च� जर�स�द� ह�ल� स&श� आल� न���. आपल� हप�� कष� झ�ल� आ��� �� ह�ल� हदस� ����. �� ह�च�� हपत��ल� ह�च�� गम�� स�&ग� ����. त��� �� स�&ग�� हक&, त�� वन�� एक� व�रळ�� एक चमकण�र� ग�ळ� हदसल�. �� क�जव� अस�व� अस] समज%न ह�न� त��ल� क�ट�न� द�बल� अस� �� स�&ग��. ��व�� आ�%न एक असपषस� आव�ज आल�. �� ऐक��च र�ज� स�!�� त�� व�रण�जवळ ज���. �� व�रळ उखडल� ज���, त��� च�वन एक� ड�ळ��ल� इज� झ�ल�ल� अस� हदस��. �� प��cन त��ल� स^हनक�&च�� आज�र�च� क�रण समज��. �� ��� ज�ड%न नमसक�र करन ऋष�ल� हवन&�� कर��, "म�झ�� ल��न म�ल�न� ज� अज�न�म�ळ] क�ल� त��ल� आपण म�फ� कर�व� व म�झ�� स^हनक�&न� प�नu प�व!व� कर�व�". �� ऐकल��वर र�ग�च�� भर��च च�वन त��ल� ऐकव���, "��झ�� म�लJन� म�झ� एक ड�ळ� फ�डल� आ�� त��च� क��"? "त��च� ह�ल� सज� व��व��ल�च प�ह�ज�. त��स�ठ� �% ��झ� ह� म�लग� मल� पतन� म�ण%न द�. �रच म� ��झ�� स^हनक�&न� म�क कर�न".

ल�मस प�ढ� स�&ग���, �� त��च� ब�लण� ऐक% न र�ज� स�!�� $ण�च��� हवल&ब न ल�व�� त��च� म�लग� भeग�च�� त�� व��वeद म�ल�स, च�वन�ल� द�न कर��. त��म�ळ] �� पहवत ऋष� र�ज�वर पसन ����. स�कन�� ��थ�च वन�� च�वनच� स�व� कर� र����. र�ज� त��च� स�न� घ�ऊन आपल�� र�ज��� र�ज9�न�कड� हनघ%न ज���. स�कन��स�द� �पn�jच� 9ड� आपल�� वeद पह�कड%न घ�ऊ ल�ग��. मन�� क�ण���� हक&�% न ठ�व�� �� �रण र�जकन�� त�� जरठ पह�ल� मन�प�स%न सव�क�र�� व त��च� स�व� करण��� सव��ल� 9न� समज% ल�ग��. अश�रर��न� ह�थ!��त� पव�!��ल चवव�च�ळ�स�व� भ�ग स&पल�.

Page 34: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!��त� पव! भ�ग प&च�च�ळ�स

ल�मस स�&ग���, अस�च क�ळ ज�� अस�� व एकद� सवग�!�%न अहशन�क� म�र, द�व�&च� व̂द,

स�कन��ल� ह�च�� वeद पह�च� स�व� कर� अस��&न� प�����. स�कन�� न�क��च सन�न करन नद��%न ब���र आल�ल� अस��. ह�च� स�द�! ख�ल%न आल�ल� �� प�����. एक�द� द�व�च�च कन�� अस�व� अश� �� भ�स� ����. अहशन� ह�च�� जवळ ज����. ह�ल� हवच�र���, "�% क�ण�च� म�लग� आ��स? ��थ� क�� कर�� आ��स"? आम��ल� नवल व�ट�� कV, ��झ��स�रख� कन�� अश� अरण��� एकट� क�� कर� आ��"! �� स�कन�� त��&न� ल�ज� ल�ज� स�&ग��, "म� र�ज� स�!��च� र�जकन�� आ�� व म� ��थ� म�झ�� पह�च� स�व� कर� आ��. म� ऋष� च�वन�&च� पतन� म�ण%न ��थ� त��&च� स�व� कर� आ��". �� ऐक% न त��&च� क� ���ल व�ढ�� व �� हवच�र���, "अस� क�� झ�ल� कV, ��झ�� ब�प�न� ��ल� त�� म������!ल� द�न क�ल�"? �� प�ढ� ब�ल���, "अग ल�ज�ळ% म�ल�, �% ह� वन�� व�ज�स�रख� चमक� आ��स म�ण%न आमच�� ल$�� आल� आ��स. त�� आकष!क प���र�व�हशव�� स�द� �% ख%प स�&दर हदस� आ��स. आ�� �% म���न� म�ळल�ल� आ��स ज�थ� द�हगन� �व� ����, अश� पररलसथ��� �% त�� मर��ल� ट�कल�ल�� म�णस�च� अघ�!हगन� बन%न र��ण� क�& पस&� कर��स �� समज�ल क�&"? "त��च��� ��ल� ��झ� �कक�च� स�ख द�ण��च� $म�� उरल�ल� न���, ज� ��ल� स�&भ�ळ% शक� न���, ज� ��झ�� ��ग���च� क�णत���� अ&ग�न� हनहn�च न��� अश� बर�बर �% इ�क�� आन&द�� कश� क�� र����स? म�ण%न स�&ग��, आम�� द�खण� द�व आ��� �� �% प����सच, मग त�� म������! च�वनल� स�ड%न द�ऊन �% आमच�� प̂कV एक�ल� क�& हनवड� न���स? अश�रर��न� �% ��झ� सगळ� लज&दग� व��� घ�लवश�ल �� बर�बर ��ईल क�&"? �� अहशन�क� म�र�&च� हचथ�वण�च� ब�लण� ऐक% न स�कन�� त��&न� उतर द���, "म� पह�व�� आ��. मल� हछन�ल समज� अस�ल �र कe प�� ��थ%न हनघ%न ज�. मल� ��मच�� स��न�भ%��च� गरज न���, म� मन�� आणल� �र म�झ�� हपत��कड� स�!��कड� ज�ऊ शक��. पण म� ज�ण�� हक&, म�झ�� पह�ल� म�झ� आवश�क�� आ�� म�ण%न म� ���� त��ल� स�थ द�ण�र आ��". ह�च� �� हनn�प%व!क ब�लण� ऐक% न अहशन� ह�च��वर पसन �����. �� ह�ल�

Page 35: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

स�&ग���, "आम�� द�घ� ��झ� पर�$� प��� ����, त��� �% ��ग� ठरल� आ��स म�ण%न आ�� आम�� ��ल� स�&ग��, आम�� क�ण आ���. आम�� द�व�&च� व̂द आ���. ��झ��वर पसन झ�ल� आ��� म�ण%न आम�� ��झ�� प��ल� प�नu �Pवन ब��ल करण��स�ठ� आल� आ���.

त��ल� आमच�� सम�र घ�ऊन ��". अर� ��ल9ष�र�, �� ��व�� त��म�ळ] उतस�क ��ऊन आ� च�वनल� आणण��स�ठ� ज���. ��थ� �� आपल�� जरठ प��ल� �� द�व�&च� व̂द क�� स�&ग� ���� �� स�&ग��. �� ऐकल��वर च�वन त��ल� त��च� म�न��� आ�� अस] स�चव��. आपल�� पह�च� म�भ� आ�� �� समजल��वर �� ब���र ���� व अहशनJन� स�&ग�� क�, ह�च�� पह�च� त�� प��ग�ल� स&म�� आ��. �� ऐकल��वर �� द�व�&च� व̂द त�� र�जकन��ल� स�&ग��� हक&, ह�च�� नव��!न� नद�च�� प�ण��� पव�श कर�व�. च�वन म�ठ� उम�द�न� प�ण��� हशर��. त��च�� बर�बर �� द�घ� अहशन�स�द� प�ण��� हशर���. थ�ड�च व�ळ�&न� �� ह�घ� प�ण���%न ब���र �����. �� ह�घ� �रण ब���र �����. त��&च�� क�&न�� चमकण�र� क&कण ����. �� ह�घ� स�रख�च हदस� ����. त����ल एक स�कन��ल� ब�ल��, "आमच����ल ��झ� पह� क�ण �� ओळख प��c". स�कन�� त�� ह�घ�&न� न����ळ% ल�ग��. ब�र�क हनर�$ण�न&�र ह�ल� त����ल ह�च� पह� क�ण �� समज��. त��च��कड� �� ब�ट करन स�&ग�� कV, �� म�झ� नवर�. �� प��cन च�वन त��च�� पतन�वर कम�ल�च� स&��ष ���� व द�व�&कड� प��� �� त��&न� स�&ग�� हक&, त��च��कड�ल स�मरस���ल व�ट� �� त��&न� द�ऊ इलचछ��. च�वन�ल� अश�रर��न� स�कन��च� पर�$� घ�ऊन �� ��रण� ब��ल कर���. आहण सवग�!� हनघ%न ज����. त��न&�र �� उभ��� �रण झ�ल�ल� त��&च� उव!र�� आ��ष� म�ठ� आन&द�� घ�लव���.

अश�रर��न� ��थ!��त� पव�!��ल प&च�च�ळ�स�व� भ�ग स&पल�.

Page 36: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ! ��त� पव! भ�ग स��च�हळस�व�

ल�मस प�ढ� स�&ग���, �थ�वक�श र�ज� स��!��ल� समज�� हक&, त��च� ज�वई ज� म����र� ���� �� अहशनJच�� कe प�न� �रण झ�ल� आ��. त�� व��jन� पसन झ�ल�ल� र�ज� आपल�� कन��स भ�टण��स�ठ� त��&च�� पण!क� ट�� ज���, �� त�� द�घ�&न� प���� जस� क�� सवग�!�%न द�न �रण पeथव�वर अव�रल� आ���. सगळ� जग लज&कल��वर ज� आन&द र�ज�ल� झ�ल� अस��& �स� आन&द त��ल� व त��च�� र�ण�ल� झ�ल� ����. र�ज�च� सव�ग� �� उभ��� म�ठ� आदर�न� त��&च�� पण!क� ट�� कर���. र�ज� स�!�� च�वन�&च�� बर�बर बस��. त��&च��� स�लतवक आहण पहवत हवष��&वर गपप�ग�ष� स�र �����. त��मध�] र�ज� स��!��ल� त��&च� ज�म�� स�&ग�� हक&, �� र�ज�च�� �ज�च� पPर�ह�त� करण��स उतस�क आ��. �� ऐकल��वर ख%प आन&द झ�ल�ल� �� र�ज� त��स आपल� स&म�� द�खव��. त��न&�र च�वन र�ज�ल� स�&ग��� कV, त��स�ठ� ल�गण���! सव! लजनस�&च� जमव�जमव स�र कर�व�. त��पम�ण� र�ज� स�!�� त��च�� स�वक�&न� आज� कर�� कV, एक �जगe��च� उभ�रण� स�र कर�व�. ��ग� स�म��c��!वर त�� क�म�च� प�र&भ ����. त�� �जगe����ल सगळ�� लजनस� अत��तम अश� ��त��. त��� च�वन�&च� न�मण%क म�ख� ��लजक म�ण%न क�ल� ज���. एवढ� स�&हग�ल��वर ऋष� ल�मस ��ल9ष�र�ल� ब�ल��� कV, आ�� अर� क�&��प�त� , त�� पस&ग� क�� घडल� �� म� स�&ग��, �� �% व सगळ� ��थ� ऐकण�र�, ल$ द�ऊन शवण कर��ल. क�रण �स]च हवल$ण अस] ��थ� घडल� ����. ��वढ� स�&ग%न मग ल�मस प�ढ� स�&ग% ल�ग���, च�वन त��च�� कड� असल�ल� स�मरस अहशनJस�ठ� व�गळ� क�ढ��. ज��न� त��ल� ��रण� हमळव%न हदल� ����. पर&��, त��व�ळ� इ&द त��मध�� �स�$�प कर�� व स�&ग��, ब�ल��, "म�झ�� म�� अहशनJन� स�म�च� �कक म� न�क�र��. �� द�व�&च� व̂द आ��� व त�� त��&च�� क�म�च� एक भ�ग म�ण%न त��न� स�मरस घ�ण��स ब&द� आ��". �� इ&द�च� ऐक% न च�वन त��ल� ब�ल���,

"अर� शक�, �� द�घ� अह�श� क��!$म आ���, �� अह�उचच दज�!च�स�द� आ���, �� हदस��ल� स�द� अपह�म आ��� आहण सव�!� म�ख� क�रण, म�झ� त��&न� द�ण��म�ग�ल अस] आ�� हक&, त��&न� मल� म�झ� ��रण� पर� क�ल� आ��, त�� उपक�र�च� उ�र�ई करण� मल�

Page 37: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

अहनव��! व�ट��". अस] ब�ल%न मग च�वन त��ल� व ��थ� जमल�ल�� द�व�&न� हवच�र�� हक&, "जर सगळ�� द�व�&न� स�मरस�च� �कक आ�� मग ह�&न�च क�& न���? ��म�� हवसर�� कV, अहशन�स�द� द�व�&च��च वग�!� आ���". �� च�वन�च� ऐक% न थ�ड� घ�शश���च इ&द ऋष�ल� स�&ग�� हक&, �� द�व�&च� व̂द असल� म�ण%न �� द�व�&च�� ��ग���च� ��� न����. �� द�व�&च� स�व� कर��� म�ण%न �� द�व�&च� स�वक ठर���. त��हशव�� म���व� सUग घ�ऊन �� मत�! ल�क�� हफर� अस���. जस� द�व क9�च कर� न����. �लक�� (मत�! ल�क) ल�क�&� �� हफर� अस��� म�ण%न त��&न� स�मरस प�शन करण��च� अल9क�र म� द�� न���. इ&द�च�� आ$�प�कड� द �ल!$ कर� च�वन स�मरस�च� एक म�ठ� भ�ग अहशनJन� द�ण��च�� इचछ�न� कलश�� घ���� व �� �� त�� �ज�� अहशनJच�� न�&व�न� स�डण�र इ�क��� च�वन�&च� इर�द� ल$�� आल��म�ळ] हचडल�ल� द�व�&च� र�ज� म�ठ�न� ओरड%न स�&ग�� हक&, "जर ��म�� �� भ�ग अहशनJन� अप!ण करण��च� प�तन क�ल� �र म�झ� वज म� ��झ��वर फ�क�न, त��च� जब�बद�र� ��झ� अस�ल. ��म��ल� म�ह�� आ��, म�झ� वज हक�� घ��क आ��, म�ण%न अस� अहवच�र करण� ब&द कर�व�". �� इ&द�&च� ब�लण� ऐक% न च�वन त��च��कड� प��� लसम� कर���. त�� न&�र �� स�मरस�च� म�ठ� भ�ग �ज�� अहशनJच�� न�&व�&न� आ�gह� करण��स�ठ� ����� घ����, �� प��cन इ&द स&��प%न त��च� वज च�वन�&वर फ�कण�र इ�क��� च�वन�&च�� लसद�म�ळ] �� द�व�&च� र�ज� एकदम ज��ब&द ����. च�वन त��&च� आ�gह� द�ण��च� क��! हवन�व�त�� स&पन कर���. त��न&�र च�वन�&न� इ&द�च� इ�क� र�ग आल� ���� कV, �� इ&द�च� क��म ब&द�बस� करण��स�ठ� एक म���व� र�$स उतपन कर���. त��च� न�&व अस��, मद, त��च� आक�रम�न क�ण� म�ज�व� इ�क� ल��न स��न नव���. �र� स�&गण��च� प�तन कर��, त��च� �Uड भ�&कर हदस� ����, �� ख%प म�ठ� ����, त��च� द�� 9�रद�र व ट�कद�र ����, त�� �Uड�च� एक जबड� पeथव�वर ट�कल� ���� व द�सर� सवग�!कड� ग�ल� ����. त��ल� च�र प�� ���� त��&च� ल�&ब� हकत��क ��जन� ����, म��ल�&वर जस] मन�र� उ&च क�ढल�ल� अस��� �स] �� हदस� ���� त��च�� अ&ग�वर, त��ल� द�न ��� ���� �� ख%प म�ठ� व अव�ढव� ����. त��&च� ल�&ब� अस�ल क�&�J ��जन� एवढ�, त��च� न�त च&द व स%�!च अस� म�ठ� व भव� ����. �� स�रख� लजभल�� च�ट� ���� जण% त��ल� क�&�J ख�व��च� आ��. त��च� नजर जण% त��च� ख�द श�9� ���� अश� पक�रच� त��च� �लण� च�लण� ����. सगळ�

Page 38: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

म�ठ� हबभतस व भ��नक ����. मद र�$स तवर�न� श&भर �ज क�ल�ल�� द�व�&च�� द�व�कड� सरकल�, आ�� �� त��ल� ख�ण�र अश� पररलसथ�� झ�ल� ����. �� घ�बरवण���! डरक�ळ�� फ�ड� इ&द�कड� झ�प�व� ����. अश�रर��न� ह�थ!��त� पव�!��ल स���च�ळ�स�व� भ�ग स&पल�.

Page 39: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!��त� पव! भ�ग सत�च�ळ�स�व�

ल�मस प�ढ� स�&ग� ����, जस] इ&द �� रप प����, ज� मद त��च��कड� झ�प�व� ����, ज��च� �Uड प%ण! उघडल�ल� ���� व त��च� इर�द� शक�ल� ख�ण��च�च ���� �� त��ल� समज��, त��च� सवरप स�$�� �मद�व�च�च ����. त�� अवसथ�� इ&द त��च� ��� ब9�र झ�ल�ल� असल��म�ळ� फक त��च� ओठ �लव% शक� ����. त�� घ�बरल�ल�� अवसथ�� �� द�व�ल9द�व च�वन ऋषJन� हवन&�� कर��, "अ�� भeग�जन�, म� म�न� कर�� कV, अहशनJन� स�मरस�च� अहघक�र आ��. पण ह� र�$स�ल� थ�&बव�. अ�� प�र�ह�� वग�!��ल स&��, ��मच� म�णण� न��म� र�स�च अस�ल. त��ल� म� हवर�9 करण�र न���. ह� पस&ग�म�ळ] ��मच� ख���� सव! जग�� ��ण�र आ��. म�झ� द�सर� उद�श ���� हक&, स�!��च�� न�व�&च� सगळ�कड� गवगव� व��व�. मल� ��म��ल� हवर�9 कर�व��च� खर��र उद�श अलजब�� नव���. म�ण%न ��म�� मल� समज%न कe प� कर�. अस� हवनवण�च� ब�लण� �� प�नu प�न�� कर� र����. मद र�$स जण% क�� च�वन�च�� आद�श�च� पह�$� कर� ����. इ&द�च�� त�� हवनवण�म�ळ] च�वन सम�9�न� �����. �� मद�ल� ब�ज%ल� ��ण��स स�&ग��� व इ&द�च� त���%न म�क�� ����. त��न&�र त�� मद र�$स�च� �� ऋष� ��कड� कर�� व क�&�J ��कड� मद�� घ�ल��, क�&�J ब�ई� घ�ल��, क�&�J द���� घ�ल�� व क�&�J $�हत� ख�ळ�� घ�ल��. अश�रर��न� त�� मद द�ष�च� (षडद�ष���ल एक आ��) हवभ�जन क�ल� ज���. त��न&�र �� इ&द�ल� स�मरस हपण��स द���. त��न&�र र�ज� स�!��च� �ज स&पन ����. त�� �ज�� सगळ�� द�व�&बर�बर अहशनJन�स�द� द�व�&च�� बर�बर�च�� सथ�न�वर बसवल� ज���. त�� �ज�म�ळ] स�!��च� ख���� सव!द%र पसर��. त��न&�र �� ��� आपल�� पतन�बर�बर वन�� आन&द�न� र��c ल�ग��. �� ह� ज�ग� आ�� म�ण%न, �� पहवत झ�ल� आ��. ह�कर��& ��म�� सगळ� ��थ� सन�न करन पहवत व��व� अस] ल�मस त��&न� स�&ग���. त�� न&�र प&ड�च� म�ल& व त��&च�� स� असल�ल� सगळ� ��त� �स� कर���. त��न&�र �� सगळ� लसक��$ न�&व�च�� ��थ!$�त� ज����. त��न&�र ल�मस त��&न� स�&ग��� कV, �� सगळ� स�9व वन�� ज���ल. ��थ� असल�ल� अस&ख� म�नव हनहम!� झर� प�� व ��थ�ल प�ण��� सन�न कर�. ��थ� अस&ख� �ल�व स�द�

Page 40: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

आ��� ��थ� म��द�व�च� एक सथ�न आ��, फ�र पहवत समजल� ज���. त�� दश!न�न&�र ��म�� न��म� अलजक� र��ल अस] �� स�&ग���. ल�मस प�ढ� स�&ग���, �� क�ळ फ�र म�तव�च� आ�� क�रण, आपण ह� क�ळ�� म�णज� त��� व द�प�रच�� म9ल�� ��ग��, आ��� व ह� ��ग�� आपण सगळ� प�प& 9��ल� प�ह�ज��. म�ण%न ��थ� अघ�! द�ऊन प�ज� कर� म�णज� ��म�� क��म हनषप�प व��ल. त�� पललकड� आ�� अहच!क पव!�. त�� हठक�ण� स�स&सकe � ल�क र�����. सव! पक�रच� फळ& ��थ� सद^व हमळ���. ��थ� प�ण�स�द� सद^व अस��. द^व��&न� ��थ� हठकहठक�ण� व�श�च� फतर बसवल�ल� आ���. अर� ��ल9ष�र�, ह� हठक�ण� स�$�� च&द सन�न करण��स�ठ� पस&ग� ��� अस��. सगळ� ख���न�म स&� ह� हठक�ण� सन�न�स�ठ� ��� अस���. त��� प�म�ख��न� व�ललखल�, ��वरस आहण प�वक आ���. �� स�9% फक �व�वर जग��� म�ण%न त��&न� प�वक स&� म�ण%न ओळखल� ज���. त��&न� हवश�षन�म� न����. त�� ��थ�!ल� एक पदह$ण� घ�ल म�णज� च�&गल� ��ईल. ��थ� ��न हशखर& आहण ��न झर� आ���. श&�न� आहण शनक �� ��थ� ��ऊन ग�ल� ����. �स]च प�च�न क�ळच� नर व न�र��ण स�द� ��थ� आल� ����. ह� आहच!क पव!��वर �� सगळ� व&दन करण��स�ठ� �����. �प�nरण व ध��नस�9न� व�सथ र��cन कर�व� ल�ग��� ज��&न� अज%न अ�&क�र आ��. ज��&च� अ�&क�र हनव�ल� आ�� त��&न� ��थ� पव�श स�प� अस��. अस] समज��� �म�न� नद� ��थ� ब���र ����. ��थ� द �9भ���च� आ��र कर���. कe षण�&न� ��थ� �ज�र� वषj �प क�ल� आ��. अर� प&ड�च�� म�ल�&, ��ल� उद� ��झ�� शत%च� म�डद� ख�च� न��व��च� आ���. म�ण%न �% ��थ� �पस�� करण� उच�� ��ईल. ��म�� सगळ� प�&डव कe षण� व म� सव�u अस� सगळ� ��थ� सनन कर. �� झर� इ&द�च�� म�लक�च� आ��� अस] स�&ग���. बहद�व आहण वरण ह� हठक�ण� उदरल� ����. ��स�द� ��थ� ��� अस���. ह� पहवत पव!��ल� ��झ�� स�रख��न� जरर ग�ल� प�ह�ज�. ह�&च �� पलसद �म�न� नद� आ��, ��थ� अन�क स�9% हवहव9 9�हम!क हव9� कर���. त��म�ळ] प�ण�पभ�व व�ढ�� व प�प ब�द� स&प�ष�� ����. ह�च हठक�ण� ख���न�म म&9त सव�u द�व�&न� पसन करण��स�ठ� �ज करन ग�ल� आ��. त��च पम�ण�, स�मक�न� स�द� �ज क�ल� आ���, ज� प�च�न र�ज� स�द�व�च� म�लग� ����. ज��च� द�न& करण��� पलसद� ����. अश�रर��न� ��थ!��त� पव�!��ल सत�च�ळ�स�व� भ�ग स&पल�.

Page 41: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!��त� पव! भ�ग अठ�च�ळ�स�व�

��ल9ष�र हवच�र��, "अ�� ब�हण�, �� र�ज�&� क�सर� समजल� ग�ल�ल� म&9त, ��वनसव�च� म�लग�, त��च� र�ज� हवषण% स�रख� सव! हवश�वर ����. ज��च� ख��ह� ह�न�� ल�क�&� ����, त��च� उचच पह�च� �श त��&न� कस� प�प क�ल� �� मल� स�&ग�. मल� समज%न घ��व��च� कV, त��ल� म&9त अस] न�&व क�& पडल�"? �� स�&ग���, क�, इ&द�स�रख� ��जसव� ����. त��च� जनम कस� झ�ल� ��स�द� स�&ग�. ��म�� स�&गण��� फ�र �gश�र अ��� म�ण%न म� ��म��ल� हवच�र� आ��". ल�मस स�&ग% ल�ग���, "ल$ द�ऊन ऐक� सगळ� जण, म&9त अस] न�&व क�& व कस� पडल� �� स�&ग��. फ�र प�च�न क�ळ� इकव�क% व&श�� एक र�ज� ��ऊन ग�ल� त��च� न�&व ���� ��वनसव. �� सगळ�� जग�वर र�ज� कर� ����. त��&न� अन�क �ज क�ल�. त��न� �ज�र� अशम�9 �ज क�ल� ����. त��न� आणख�न बर�च म�ठ� �ज क�ल� ����. �� ब�हण�&न� द�न& द�ण��बदल पलसद ����. पर&�� त�� स�लतवक पवeत�च�� र�ज��ल� प�त ��� नव���. म�ण%न �� त��च� र�ज� त��च�� क�रभ���Xच�� कड� स�प%द! कर�� व सव�u �पn��! करण��स�ठ� व�नपसथ�शम� हनघ��. पहवत र��ण�म�न असल�ल� �� र�ज� ध��न स�9न�� आपल� सम� व���� कर ल�ग��. त��न� ज�� कठ�र स�9न� स�र क�ल�� त��म�ळ] त��ल� भ%क व ���न ह�&च� फ�र त�स ��ऊ ल�गल�. अश� अवसथ�� �� भटक� ज�� अस��&न� एकद� भeग� ऋष�च�� आशम�� ����. त��ल� भeग�&च�� बदल ख%प आदर ����. त�� हठक�ण� �� र�ज� प�तप�प�स�ठ� क�&�J व� कर��. त��च� पतन� सPद�मन�, ह�ल� म�लग� व��व� म�ण%न �� कर�व��च� ����. ज�थ� �� हव9� ��ण�र त�� हठक�ण� एक म�ठ� प�ण��च� �&ड� ����. त��� म&त ज�गरण करन हव9���क पहवत क�ल�ल� प�ण� भरल�ल� ����. अस� ठरल�ल� ���� कV, र�ण� सPद�मन� फक त����लच प�ण� हपण��स�ठ� व�पर�ल. त��म�ळ� ह�ल� द�व�स�रख� ग�ण� प�त प�प ��ईल अश� 9�रण� ����. �� �&ड� व�द�वर ठ�व%न �� स&� झ�पण��स�ठ� ग�ल� ����. र�तभर जप करण��म�ळ] �� थकल� ����. पर&�� त�� ब�हण�ल� ���न ल�गल� ����, त��हशव�� र�ज�ल�स�द� ���न ल�गल� ����. जवळप�स द�सर� प�ण��च� स�ठ� नव���. ��

Page 42: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

त�� पण!क� ट�� हशरल� व प�ण��स�ठ� हवच�र ल�गल�. ���न�न� र�ज�च� घस� इ�क� स�कल�ल� ���� हक&, �� प�ण� आ�� क�& अस] हवच�रण��स�ठ� ज� ब�ल�� �� फ�रच असपष आव�ज�� जस], एक�द� ल��न प$�च� हचव हचव करण� ����. त��च� �� ब�र�क असपष आव�ज क�ण�ल��� ऐक% आल� न���. त��न&�र त�� ���नल�ल�� र�ज�न� �� प�ण��न� भरल�ल� �&ड� बहघ�ल�. �� त�� �&ड�कड� 9�व� ज��� व त����ल प�ण� हप��. प�ण��च� �&ड� �� ख�ल� ठ�व��, त��च� ���न त�� �&ड���ल ग�र प�ण��न� भ�गल�ल� अस��. थ�ड� व�ळ�&न� �� स&� ज��न� त�� �&ड�� म&�रल�ल� प�ण� भरल� ���� �� त��च� झ�प प�र� झ�ल��वर उठ�� व त�� �&ड�कड� ज��� व प���� कV, �&ड�� प�ण� न���. त�� पण!क� ट���ल म�णस� एकम�क�&न� हवच�र ल�ग�� हक& �� प�ण� क�ण प��ल�? त��व�ळ� र�ज� ��वनसव स�&ग�� हक&, �� �� प�ण� प��ल�. �� ऐकल��वर भeग�&च� म�लग� त��ल� ब�ल��, "आपण �� प�ण� प���ल� नक� ����. �� प�ण� म&�रल�ल� ���� अस� हक&, �� प�ण� ��मच� र�ण� जर प��ल� �र ह�ल� प�त रतन ��ईल. �� म&�रण��स�ठ� म� ख%प �प�nरण क�ल� ����. जर �� प�ण� ��मच� पतन� प��ल� अस�� �र ह�ल� एक शक�म�न, ब�द�म�न, क�e!तवव�न म�लग� झ�ल� अस��. �� इ�क� पबळ झ�ल� अस��& हक& पस&ग� त��&न� इ&द�ल� म�रल� अस��. अस] �� प�ण� ����. म�ण%न �� प�ण� हपऊन �% म�ठ� च%क क�ल� आ��स". प�ढ� �� भeग�च� म�लग� स�&ग�� "आ�� आम�� ज� घड�ल त��� क�&�J कर शकण�र न���. ��म��ल� �� प�ण� हपण��च� इचछ� झ�ल� �� कद�हच� हव9�ललख�� अस�ल. पर&��, आ�� त�� प�ण��म�ळ] �% सव�u गभ!व&� ��ऊन त�� स�मथ�!व�न आतम��ल� जनम द�हशल क�रण म�झ� कल�ल� क9Jच व��� ज�� न���. त�� दष�न� आ�� आपण एक हव9� क�ल� प�ह�ज�. त�� हव9�म�ळ] �% त�� ब�ळ�ल� जनम हदल�स �र� आ�� ज� हव9� करण�र आ�� त��म�ळ] ��ल� पसव व�दन� ��ण�र न����". त��न&�र श&भर वषj ����� व एक� हदवश� र�ज�च�� ड�व�� क� श��%न एक ब�ळ जनम घ���. त��च�� ड�व�� क� श��%न �� जनमल� �र� ��वनसव�ल� क��Jच त�स झ�ल� न�� क�& �� म�ल� न���. �� समजल��वर इ&द सव�u त��ल� बघ��ल� ����. त�� नवज�� ब�लक�ल� प��cन इ&द हवच�र��, "त��ल� द%9 कस� च�ख�� ��ईल"? अस� ब�ल%न �� त��च� पह�ल� ब�ट त�� नवज�� ब�लक�च�� �Uड�� घ�ल�� व त�� ब�ळ�ल� ब�ल��, आ�� �% मल� च�ख.

इ&द�बर�बर आल�ल� द�व त�� ब�लक�&च� न�&व ठ�व���, म&9त म�णज�, मल� च�खण�र�, त��

Page 43: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

ब�ट�न� हपण�र� �� ब�लक म�ठ� र�ज� झ�ल�. अश�रर��न� �� न�&व त��ल� पडल�. त��च� आक�र झप�ट�न� व�ढ� ग�ल� आहण त��च� ज�न उपज� ����, त��ल� क�&�J हशक�व� ल�गल� न���. त��च�� अ&ग�वर हचलख� चढल�, त��च�� ����� अजगव न�&व�च� 9न�ष� आल� व त��स�ठ� ब�णस�द� आल�. �� सगळ] एक�च हदवस�� झ�ल�. त��न&�र त��ल� इ&द�न� सव�u त��ल� र�जग�द�वर बसवल�. म&9त म�ठ� पर�कम� र�ज� म�ण%न न�व�रप�ल� आल�. त��च�� र�ज��� समeद� व व̂भव अफ�ट ����. त��&न� प�षकळ �ज क�ल�. त��&न� अन�क ग�ढ� उभरल�� व अन�क ल�क�प��ग� कe त�� क�ल�. त��च� ��ज इ&द�स�रख�च ����. जण% द �सर� इ&द.

त�� द%रदष� असल�ल�� र�ज�न� स�गर�सकट सगळ� पeथव� लज&कल� ���� व स�र�ज� सव!द%र आणल� ����. त��&न� �जव�द� हठकहठक�ण� उभ�रल�� ��त��. एकद� ज�व��& ब�र� वषj & प�ऊस पड�व��च� थ�&बल� ���� ��व��& म&9त र�ज�न� त��च�� �पस��च�� बळ�वर प�वस�ल� आणल� ����. त��व�ळ� त��च� �� कe त� इ&द प��� र�ह�ल� ����. ग�&9�रच� एक र�ज� ज��&न� सगळ��&न� सळ�क�पळ� क�ल� ���� त��ल� म&9त�न� ठ�र म�रल� व ल�क�&न� स�खश�&�� हमळव%न हदल� ����. म&9त�न� च�र�� वण�Xन� न��� हदल�. त��च��म�ळ� प�प शक� ग�पच�प झ�ल�� ��त��. त�� �पसव� व�सथ र�ज�न� ��थ�च त��च� हव9� क�ल� ����. म�ण%न �% स�द� ��थ� ��झ� हव9� कर�व� अस� मल� व�ट��. �% हवच�रल�स म�ण%न म� ��ल� म&9त�च� कथ� स�&हग�ल�. त��च�� जनम�च� हवल$ण अहवशसन�� कथ�स�द� स�&हग�ल�. व̂श&प��न जनम�ज��ल� स�&ग���, अर� र�ज�, �� कथ� समजल��वर ��बड��ब ��झ�� आज�ब�&न� नव�न पश ल�मस�&प�ढ� ठ�वल� �� स�मक�च�� बदलच� ����. अश�रर��न� ��थ!��त� पव�!��ल अठ�च�ळ�स�व� भ�ग स&पल�.

Page 44: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!��त� पव! भ�ग एक�णपन�स�व�

��ल9ष�र हवच�र��, "अ�� ब�हण�, मल� स�&ग�, स�मक�च�� स�मथ��!च� व क� व��च� मजल क�ठवर ����. मल� त��च�� बदल समज%न घ��व��च� आ��". त��वर ऋष� ल�मस त��ल� स�&ग���, "अ�� ��ल9ष�र, फ�र प%व? एक स�मक न�&व�च� र�ज� ��ऊन ग�ल�. त��च�� श&भर ब��क� ��त��. त�� सगळ�� त��ल� स�ज�श�च ��त��. �� त��&च� फ�र च�&गल� क�ळज� घ�� अस� पर&��, त�� र�ज�ल� म�ल& ��� नव���. बर�च वषj & अश�च ग�ल� पण त��ल� क�&�J प�त ��� नव���. �� वeद ��ण��च� व�ळ ��ऊन ठ�पल�. अख�र�स त��ल� एक म�लग� झ�ल� त��च� न�&व ठ�वल� ���� ज&�%. त�� श&भर�प̂क� एक� पतन�प�स%न �� झ�ल� ����. पर&��, इ�र सगळ�� र�ण�� त�� र�जप�त�च� फ�र ल�ड कर� ��त��. अस]च मज�� हदवस ज�� ����. एक� हदवश� एक म�&ग� ज&�%ल� त��च�� प�शभ�ग�वर डसल�. त��म�ळ] �� ल��न म�लग� ज�र�न� ओरडल�. त��च� �� हवव�ळण� प��cन त�� सगळ�� त��च�� म��� हच&���%र झ�ल��. त�� सगळ�� ब��क� त�� म�ल�भ�व�� बस%न रड% ल�गल��. त�� सगळ�� श&भर ब��क� एकतपण� आक�&� कर ल�गल��म�ळ] सगळ�च गU9ळ उड�ल�. �� त�� सगळ��&च� आक�&� र�ज�च�� क�न� ग�ल� ज�व��& �� त��च�� म&त�म&डळ�� क�रभ�र�च�� ग�ष� कर� बसल� ����. त��च� क� ट% &ब�च� प�र�ह�� त��&च�� बर�बर बसल�ल� ����. र�ज� स�वक प�ठव��, कश�म�ळ] �� गU9ळ ��� आ�� �� समजण��स�ठ�. थ�ड� व�ळ�&न� �� स�वक र�ज�ल� ज� त��च�� प�त�श� झ�ल� ���� �� स�&ग��. स�मक ��बड��ब उठल�, त��च�� बर�बर त��च� सगळ� क�रभ�र�स�द� उठल� व र�ण� पस�द�कड� हनघ�ल�. ��थ� त��न� रडण���! आपल�� ल��नग��ल� समज�व%न श�&� क�ल�. �� झ�ल��वर सगळ� श�&� झ�ल� मग र�ज� प�न�� त��च�� क�रभ���Xबर�बर र�ज��च� क�म करण��स�ठ� बसल�. ��थ� बसल�� बसल�� र�ज� सव��श� ब�ल��, "ल9कक�र अस� एक प�त असण��च�, त��प�$� हनप�हतक असण� ज�स� च�&गल�. क�वळ एक प�त असण� म�णज� ब��द आ��". न&�र �� द�व�&न� आव��न कर��, "अ�� सवग?� शकVन�, मल� एवढ� ब��क� अस%न एकच प�त क�& हदल�? मल� अन�क प�त अस��ल� प�ह�ज� ����. म� च�&गल� �प�स%न त�� सगळ�� ब��क�&श� लग� क�ल�

Page 45: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

�र� अस] क�& झ�ल�"? हक�� आहण क�� म� क�ल� त�� सगळ�� जणJन� म�ल& व��व� म�ण%न पण व�थ!. आ�� ज� झ�ल� आ�� �� म�झ� प�ण बन%न र���ल� आ��". एवढ� द�व�&न� स�&हग�ल��न&�र �� स�मक त�� ब�ज%ल� बसल�ल�� त��च�� प�र�ह���ल� ब�ल��, "आपण प��� अ���, म� एवढ� करन�� फक �� एकच ज&�% म�झ�� प�ट� जनमल� आ��. म� आ�� व�सकर ��� आ��. मल� स�&ग�, अश� क�&�J हव9� आ�� क�&, लजच�� म�ळ] मल� श&भर म�ल& ����ल? मल� स�&ग�, जर अश� क�&�J हव9� अस�ल �र ह�च� म�ह���. मल� स�&ग� �� हक�� म�ठ� आ�� क�& ल��न आ�� ��, �स]च स�ध� करण� स�प� आ�� क�& अवघड? म�णज� त�� पम�ण� म� व�वसथ� कर�न".

र�ज�च� �� पश ऐकल��वर प�र�ह�� ब�ल�� कV, अस� एक हव9� आ�� ज��च�� मद��न� आपल��ल� श&भर म�ल& ��ऊ शक��ल. त�� हव9�च� म�ह��� म� ��म��ल� स�&ग��. �� ऐकल��वर उत�लज� झ�ल�ल� र�ज� त��ल� हवच�र��, अ�� ब�हण�, �श� हव9� करण� ��ग� ��ईल क�&? त��म�ळ] मल� श&भर प�त हमळ��ल क�&"? मल� सगळ� हव9� समज�व%न स�&ग�". �� ऐकल��वर त��च� क� ट% &ब�च� प�र�ह�� स�&ग��, "अ�� म�लक, म� एक हव9� ज�ण�� �� अघ�र� आ�� पण ख�त�च� आ��. त��� ज� �ज म� आर&भ कर�न त��� ��म��ल� ��मच� एक� ल�� एक प�त ज&�%च� बळ� चढव�व� ल�ग�ल. त��च� अ&ग�च� चरब� म� क�ढ%न त�� ��म�� घ�ल�न त��च� ज� ग&9 पसर�ल �� ��झ�� सगळ�� श&भर ब��क� �g &ग��ल. त��म�ळ] त��&न� पत��क�ल� एक अस] उतम आहण ग�ण� प�त ����ल व ��मच� इचछ� प%ण! ��ईल, त��� ज&�% प�न�� जनम�ल. ज&�% प�नu जनमल��वर त��च�� प�ठ�वर एक स�न�र� मस� अस�ल त��वरन ��च ज&�% �� ��म�� ओळख% शक�ल.

अश�रर��न� ��थ!��त� पव�!��ल एक�णपन�स�व� भ�ग स&पल�.

Page 46: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!��त� पव! भ�ग पन�स�व�

�� ऐक% न स�मक त��ल� ब�ल��, "मल� थ�ड� हवच�र कर�व� ल�ग�ल". त��न&�र �� र�ज� स�मक इ�र प&हड��&न� त�� हव9�बदल हवच�र��. त��व�ळ� एक हवद�न क�रभ�र� र�ज�ल� स�&ग��, क�ण���� हव9� �शसव� ��ण� अगत��च� अस��. त��स�ठ� हव9Jच� क�&�J हन�म अस���, �� ��म��ल� पथम स�&ग��. क�रण जर �� हव9� अ�शसव� ठरल� �र �� ��मच� एक� ल�� एक व�रस स�द� म�ल�ल� अस�ल व त��म�ळ� ��म�� मeत�%न&�र प%� नरक�� ज�ल.

त��हशव�� र�ज��ल� व�रस नसल��न� ��मच� र�ज� स�द� बरब�द ��ऊ शक��. त��स�ठ� पथम हव9�च�� हनत� गरज� क�णत�� व त��&च� प%�!�� �थ�लसथ� ��� आ�� कV न��� �� प��ण� म�झ�� म�� अत��वश�क आ��". र�ज� स�मक त��ल� हवच�र��, "त�� हनत� गरज� क�णत�� �� स�&ग�". क�रभ�र� दम�क त��न&�र ब�ल��, "अ�� आमच� म�लक, म� स�&ग�� त�� च�र हनत� गरज� क�णत�� आ���. पह�ल� गरज अस��, �ज करण���! �जम�न�च� ��ग���. द�सर� अस��, �ज करण���! प�र�ह���च� ��ग��� व ह�सर� आ��, �ज हव9�स�ठ� व�परल�ल�� स�म�ग�च�� ���र�च� ��ग��� व चPथ� आ�� कम!क�&ड�च�� म&त�&च�� व̂9��च�. ह�प̂क� जर� एक कम� ठरल� �र �� हव9� स&पन ��� न���, उलट हवप��!स ��ण��च� शक��� अस��. त��च� क�रण, त�� हव9�च� द�व�� न�र�ज ��ऊन �जम�न�ल� व प�र�ह���ल� श�प द�ण��च� शक��� अस��". एवढ� स�&हगल��वर �� प&हड� प�ढ� स�&ग��, "�� हव9� ज� ��म�� कर इलचछ� अ��� �� अघ�र� पक�र���ल असल��म�ळ] �स� हव9� करण��स�ठ� आपण हवश�ष द$�� ब�ळगल� प�ह�ज�. पथम आपल� ��ग��� �प�स%न घ��. त��न&�र आपल�� क� ट% &ब�च�� प�र�ह���च� ��ग��� �प�स%न घ�� व श�वट� कम!क�&ड�च�� स�म�ग�च� ��ग��� �प�स%न प��. कम!क�&ड���ल म&त�&च� व̂9�� �प�सण� अवघड अस��, त��स�ठ� ��म��ल� ��मच�� हपर�ह���च�� शबद�वर हवस&ब%नच र��व� ल�ग�� व जर सगळ� ��ग� आ�� �� हनहn� झ�ल� �रच आपण �� हव9���क �ज कर�ल �र बर� ��ईल". एवढ� स�&हग�ल��न&�र �� प&हड� क�&�J ब�लण��च� प�तन कर� अस�� थ�ड� अडखळ�� व न ब�ल��च गपप बस��. र�ज�स�द� त��कड� हवश�ष ल$ द�� न���.

Page 47: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

त��पम�ण� सगळ� �थ���ग� आ�� अस� हनव�!ळ� हमळ�ल��न&�र स�मक र�ज� त�� हव9�स�ठ� ���र ����. �� आग�प%व!क स�&ग�� कV. त��ल� �� �ज कर�व��च� आ��. ल�मस न&�र स�&ग���, "त��न&�र ��ग� म��c�! प��cन त�� �ज�च� सगळ� ���र� क�ल� ज���. त��&� र�जप�त ज&�%च� बळ� चढण�र अस��. पर&��, त�� ल��न ब�लक�च�� सगळ�� म���&न� �� म&ज%र नस��. त�� ज&�%ल� क�ठ��र� लपव%न ठ�व���. त��&च� आक�&� क�ण�ल��� ऐकवण�र न��� अस� ����. त�� र�ण�� �ज�च�� �शसव��� बदल स�श&क अस���. त�� �� र�ज�ल� पर�पर�न� स�&ग��� पण र�ज� त��च�� हनण!��वर ठ�म अस��. र�ज�ज� प�ढ� त�� र�ण��&च� क�&��च च�ल� न���. प�र�ह�� ज&�%ल� श�9%न क�ढ�� व ख�च� ख�च� त�� रडण���! ब�लक�च� �ज�च�� व�द�वर गळ� हचरन बळ� हदल� ज���. सव!त भ�षण श�&��� पसर��. पर&��, आn�! व�ट�व� अश�रर��न� स�मक�च�� सगळ�� र�ण�� अच�नकपण� ब���ष ��ऊन पड���. त��न&�र त�� सगळ�� प�ट�श� झ�ल��च� र�जव̂द ज���� कर���. �थ�वक�श त�� सगळ��&न� पत��क� एक प�त ����. स�मक�च� आन&द गगन�� म�व�न�स� ����. त��� म�ठ� र�ण�स ज&�% ���� �� समज�� क�रण त��च�� प�ठ�वर एक स�न�र� मस� उमटल�ल� अस��. ज&�% प�नu आल��म�ळ] त�� सगळ�� र�ण��न� कम�ल�च� आन&द ����. त�� र�ण�� त��&च�� सव�uच�� म�ल�प�$� ज�स� प�म त�� नव��न� आल�ल�� ज&�%वर कर���.

प�ढ� �थ�वक�श �� अघ�र� स�9न� करण�र� प�र�ह�� मर�� व त��च पम�ण� क�&�� क�ळ�&न� र�ज� स�मक स�द� मर��. म�ल�ल�� स�मक�ल� सगळ� ल�क हदस% ल�ग���. त��� �� प���� हक&, त��च� क� ट% &ब�च� प�र�ह�� नरक�� आग�� भ�जल� ज�� आ��. स�मक त��ल� ओरड%न हवच�र��, "अर� �% अस� क�& भ�जल� ज�� आ��स"? �� भ�जल� ज�� असल�ल� प�र�ह�� स�&ग��, "�� म�झ� कम! आ��, ज� म� ��मच��स�ठ� �� अघ�र� �ज क�ल� त��च� फळ म� भ�ग� आ��". �� ऐकल��वर �� सतवहशल र�ज� त�� द�व�&न� आज!व कर�� कV, अ�� द�व�, मल� �� हश$� द� क�रण त��&न� म�झ�� स�&गण��वरन �� �ज क�ल� ����. �मर�ज त��ल� उतर द����, अर� स�मक�, ��थ� ज��च�� कम�!च� फळ त��ल�च भ�ग�व� ल�ग���. ��झ�� कम�!च� फळ �% भ�गण�र आ��स. �� प��, �� �� द�व ब�ल� अस��&न� मध�]च स�मक स�&ग�� कV, "म�झ��म�ळ� �� जर अस] भ�गण�र अस�ल �र म� त��च�� बर�बर र��c इलचछ�� सवग�!� ज�ऊ इलचछ� न���". �� ऐकल��वर �मद�व त��ल� दरड�व%न

Page 48: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

स�&ग���, "अश�च ��झ� इचछ� अस�ल �र प�� त��च� भ�ग ��ल� कस� व�ट���. �% त��च�� बर�बर �स]च भ�ग भ�गहशल व न&�र ��झ�� सवग�!� ज�हशल". ल�मस प�ढ� स�&ग���, �� द�घ� त��&च�� कम�!च� भ�ग भ�गल��न&�र त���%न म�कळ� �����. स�मक�ल� त�� प�र�ह�बदल फ�र प�म उतपन झ�ल� ���� क�रण त��&न� त��च� इचछ� प%ण! क�ल� व त��स�ठ� म�ठ� हश$� भ�गल�. र�ज� त��च�� प�ण��च� क�&�� भ�ग त��ल� द��� व �� द�घ� सवग�!� ज����. अर� ��ल9ष�र�, ��च �� आशम ज�थ� �� त�� क�ळ�� ����. म�ण%न �� ज�ग� ��थ!$�त झ�ल� आ��. ज� ��थ�, एक हदवस भ�ग]द��� स&�हम� करन र���� त��ल� म�ठ� प�ण� हमळ��. म�ण%न आपण सगळ� ��थ� स�� हदवस र��c. अस] ल�मस स�&ग���.

अश�रर��न� ��थ!��त� पव�!��ल पन�स�व� भ�ग स&पल�.

Page 49: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!��त� पव! भ�ग एक�वन�व�

ल�मस प�ढ� स�&ग���, आ�� म� ह� ��थ!$�त�बदल स�&ग��, ह� ��थ!$�त� बह�न� सव�u एक �$ क�ल� ����. त�� हव9�ल� इष�कe �� अस] म�ण���. �� �ज एक �ज�र वषj & च�ल% ����. नभग�च� म�लग� अलमवरश र�ज�न� �म�न� हकन�र� एक �ज क�ल� ����. त��व�ळ� �� द�� �ज�र स�न��च� न�ण� ब�हण�&न� द���. त��च� व�सथ ज�वन, त��च� त��ग पवeत�, त��च� कe प�हशल सवभ�व, अश� म�ळ] �� म�ठ� पद�स ग�ल� �� सगळ� ��थ� घडल�. ह�च ज�ग� पeथव�च� र�ज� न�gष�च� म�लग�, ���ह� ज� त��च�� पहवत ज�वन�बदल ख���न�म ����, त��न� स�द� �ज क�ल� ����. ���ह�न� इ&द�ल� आव��न हदल� ����. �� �म�न�च� हकन�र� अस� आ��, ��ल9ष�र� कV, ��थ� अन�क म��न ल�क�&न� त��&च� �ज क�ल� आ���. म�ण%न �� ज�ग� ह�थ!$�त झ�ल� आ��. �� प�� शम�च� वe$, त��वर फक एकच प�न आ��. त��च�� ब�ज%ल� �� प�� �ल�व हक�� हवल�भन�� आ��. त��ल� परश�र�म�च� �ल�व अस] म�ण���. ब�ज%ल� न�र��ण�च� क� ट� आ��. ह�च म�ग�Xन� ऋहचक�च�� म�ल�&न� पव�स क�ल� ����. ज�� भ�ग�� त��न] �पस�� क�ल� त��ल� रPप� अस� न�&व आ��. त��न&�र ल�मस त��ल� स�&ग���, एक हपश�लचचण�च� ग�ष. ह�च�� अ&ग�वर दगड�च� द�हगन� ����. �� एक� ब�हण ब�ईल� स�&ग��, ज�व��& म� व&श�वळ� प��� ����, ��ग&9र�� द�� ख�ल��न&�र आहण अच���सथळ� र�ह�ल��न� व भ%ह�ल��� सन�न क�ल��न� �% ��झ�� म�ल�&बर�बर र��व�स. ह�च� अथ! ��थ� एक र�त क�ढल��न� त�� र�त�च� अन�भव द�स��! र�त�प�$� व�गळ� ����. म�ण%न आपण ��थ� आजच� र�त र��व��च� आ��. ��थ%न क� र पद�श�च� स�रव�� ����. ह�च ज�ग� न�gष�च�� म�ल�&न� ���ह�न� �ज क�ल� ���� व भरप%र द�न& ब�हण�&न� व�टल� ����. �म�न� नद�� आ&घ�ळ करण��स�ठ� �� ज�ग� सवpतम समजल� ज���. ह� ��थ!$�त�ल� पल$�व�रण अस] म�ण���. श��ण� ल�क ह� ज�ग�ल� सवग�!च� द�र अस] समज���. ��थ� स�रसव� पद��न� प�ज� हव9� कर�व��च� अस��. ��थ� क� टण��स�ठ� �ज�च�� क�ठ�च� उप��ग क�र�व� ल�ग��. �ज झ�ल��वरच� सन�न ��थ� कर�व�. भर� र�ज�न�स�द� ��थ� �ज क�ल� ����. त��&न� घ�ड� ��थ� म�कळ� स�डल� ����. ज� घ�ड� खर��र �ज�� बळ� द�व��च� ����. म�ण%न

Page 50: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

त��न&�र �ज�� बळ� द�ण��च� प�ण� न म�र�� पeथव�ल� अप!ण करण��च� रर� प�ढ� आल�. त��&न� स�डल�ल� घ�ड� क�ळ�� आहण हठपक�द�र र&ग�च� ����. ह�च ज�ग� स&वत�न� व�चवल�ल� मरत ज� एक म��न स&� ���� त��न� अन�क �ज ��थ�च क�ल� ����. म�ण%न ��थ� सन�न करण� प�ण�क�रक समजल� ज���. सगळ�� प�प�&च� न�श ��थ� ����. व̂श&प��न प�ढ� स�&ग���, �� सगळ� हवव�चन ऐकल��वर �� सगळ� ��त� ��थ� आ&घ�ळ कर���.

त�� व�ळ� �� स&� त��च�� स����च� ग�ण� ग�� ����. आघ�ळ क�ल��न&�र ��ल9ष�र ल�मस�ल� स�&ग��, त��ल� सगळ� श�ष स&� हदस� आ���, मल� म�झ� अज�!नस�द� हदस� आ��.�� ऐकल��वर ऋष� ल�मस त��ल� ब�ल���, "जर ��ल� �स� हदस�� �र म�ठ� स&��न� सगळ�च हदस�� त��� नवल �� क��"? �� सरसव�� नद� प��. ह�च��� ल�क�&न� गद? क�ल� आ�� क�रण �� त��&च� एकम�व आ9�र आ��. त�� सरसव�� नद�� सन�न क�ल��न� ��झ� सगळ� प�प 9��ल� ज�ईल. ��थ� ��ण�र� सगळ� स&� सन�न क�ल��हशव�� ज�� न����.

स�रसव�� पद��च� प�ज� हव9� कर�व� ल�ग��. ��थ� ज� व�द� आ�� �� स�श�� बह�न� उभ�रल� आ��. �� सव! ब�ज%न� प�&च ��जन� अश� आक�र�च� आ��. ह� ज�ग� ��झ� प%व!ज ज� त��&च�� कe प�ळ%पण�स�ठ� न�व�जल�ल� ���� �� �ज कर� अस�&. अश�रर��न� ��थ!��त� पव�!��ल एक�वन�व� भ�ग स&पल�.

Page 51: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!��त� पव! भ�ग ब�वन�व�

ल�मस प�ढ� स�&ग���, अर� प�&डव�&न� जर एक�द� मत�! ��थ� अख�रच� श�स घ��� �र �� सवग�!� ज��� अश� ख��ह� आ�� ह� $�त�च�. �ज�र� भ�हवक ��थ� अख�रच� श�स घ�ण��स�ठ� ��� अस���. त�� पक�रच� आहशव�!द स�$�� द$ पज�पह�न� हदल� आ�� अस� समजल� ज���. अस] समज�� कV, ज�व��& �� ��थ� �ज कर� ���� ��व��& त��न� अस] स�&हग�ल� ���� व त��पम�ण� �� पर&पर� च�ल% आ��. त�� ��थ� एक प�$ण�� नद� आ�� लजच� न�&व सरसव�� अस] आ��. ह� हठक�ण� एक ज�ग� आ�� लजच� न�&व आ��, हवन�शन�. ��थ� सरसव�� नद� भ%म�� हशरल� आ��. त�� ज�ग� हनश�द र�ज��च� पव�शद�र आ��. ह� हनश�द�&च�� बदल असल�ल�� आकस�प�ट� सरसव�� भ%म�� हशरल� अश� समज%� आ��. ��थ� एक ��थ!$�त आ�� त��च� न�&व आ��, चमश�9भ�द�. ह� ज�ग� सरसव�� प�नu दष�� ��� अस��. ��थ� �� द �स��! द�न पहवत नद�&न� हमळ%न मग त��&च� प�ण� एकहत�पण� प�ढ� सम�द�कड� ज�� अस��. ��थ� एक हठक�ण आ�� ज�थ� ल�प�म�द� अगसत��ल� हमळ��. त�� ��थ!$�त�च� न�व आ�� लस&9%. ��थ� आणख�न एक ��थ!$�त आ�� त��ल� ��थ� पभ�स म�ण%न ओळख���. ज�थ� इ&द ��� अस��. ��थ� प�पन�श ���� अस] समजल� ज���. त�� ��थ� पललकड�, हवषण%प�द�च� द�श आ��. त�� ��थ� न�व�जल�ल� नद� आ��, हवप�श�. ह� नद�� वलसष ऋषJन� त��&च�� म�ल�&च�� न�श�म�ळ� व�लथ� ��ऊन आतमघ�� करण��च� प�तन क�ल� ����. ��म�� सगळ� प�&डव �� प�� क�सम�र�, ��थ� स�9% स&� ��थ!��त� करण��स�ठ� न��म� ��� अस���. ��थ� �� प�� �� ज�ग� ज�थ� अग� व ऋष� क�श�प भ�टल� ����. ��थ�च न�gष�च� म�लग� व उतर�कड�ल ��ग� भ�टल� ����. त�� पललकड� म�नस सर�वर�कड� ज�ण�र� रस�� स�र ����. �� म�ठम�ठ� पव!�र�जJ�%न ज���. त��� व�ट करण��स�ठ� र�म�न� �� पव!� फ�डल� ����. त�� ��थ� प�� व�ट�ख&ड पद�श स�र ����. त�� जवळ उतर�कड� हवद�� आ��. पत��क ��ग�च� अ&� ��ण��च�� व�ळ� एक ग�ष ��थ� ��� अस��, म��द�व त��च�� हवहव9 रप�� उम� बर�बर ��थ� हदस��, त��च�� बर�बर त��च� सगळ� गणस�द� त��व�ळ� अस���. त�� पललकड� एक �ल�व आ��, ��थ� आपल�� क� ट% &ब�च�� भल��स�ठ� ल�क प�ज�

Page 52: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

कर���. हपन�क9�र� म��द�व�च� �� प�ज� अस��. �� च̂त मह�न��� ����. ज��&च�� व�सन� क�ब%� आ��� अश� भ�हवक�&न� जर ��थ� अघ�! व�ह�ल� �र �� उतम ल�क�� ज���. त�� ह�थ� एक ��थ!$�त आ��, उजजनक न�&व�च�, ��थ� ऋष� वलसष त��च� पतन� अर&9�� व त��च पम�ण�, �वक� ह�&न� म�$ प�प झ�ल�. त�� पललकड� कPसव न�&व�च� पहवत �ल�व आ��. त�� हठक�ण� रलकमण�च� आशम आ��. त�� आशम�� �� ह�च� क�9 �� व�सन� लज&कल��वर श�&�पण� ध��न कर� बसल� ����. अ�� प�&डव�न� आपण क9� त��च� न�व ऐकल� अस�ल, भeग���&ग ज� त��च�� ध��न स�9न� कर�� न�व�जल�ल� ����. प�ढ� एक उ&च हशखर आ��. त�� पललकड� हव�स�� आ��. त�� झ��!� आ&घ�ळ करण��न� प�पन�श ����. त��च� प�ण� फ�र थ&ड आहण हन�ळ अस��. त��च� उप��ग �पसव� हपण��स�ठ� कर���.

त�� प�� द�न नद� जल� व उपजल�. त�� �म�न�च�� द�न ब�ज%&न� व��� आ���. त��&च�� �ट�वर �ज करन र�ज� उहशनर�न� इ&द�ल� �रवल� ����. इ&द उहशनर�च� परर$� प��ण��स�ठ� व त��च��वर कe प� करण��स�ठ� इ&द आहण अग� त�� �ज�ल� �जर झ�ल� ����. इ&द�न� घ�र�च� रप घ��ल� ���� आहण अग�न� कब��र�च�, घ�र�ल� घ�बरल��च� द�खव� अग� कब��र�च�� रप�� उहशनर�च�� म�&ड�वर बसल� व स&र$ण म�ग% ल�गल�. अश�रर��न� ��थ!��त� पव�!��ल ब�वन�व� भ�ग स&पल�.

Page 53: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!��त� पव! भ�ग त�पन�व�

घ�र र�ज�ल� ब�ल��, "सगळ�� पeथव���ल र�ज� ��ल� प�ण�व�न र�ज� म�ण%न म�न���. अस] अस��&न� �% अस] कe त� कर� आ��स ज� हन��शस�च�� हवरद आ��. म� फ�र भ�क�ल� आ��, मल� �� कब��र ख�व��च� अल9क�र द�व�&न� हदल� आ��. त��ल� म�झ�� प�स%न स&र$ण द�ऊन �% द�व�&च� हन�म म�ड� आ��स". त��वर र�ज� उहशनर त��ल� स�&ग��, "�� म�झ��कड� ज�व�च�� हभ��न� स&र$ण म�ग� आ�� व एक र�ज� म�ण%न �� द�ण� म�झ� क�!व� आ��. म�ण%न �% त��च� त��ग करन मल� मद� क�ल� प�ह�ज�स �� ज�स� ��ग� न��J क�&"?

"त��ल� एक र�ज� म�ण%न स&र$ण द�ण��स म� ब�&9ल�ल� आ��". घ�र ब�ल��, "जगण��स�ठ� ख�ण� �� पत��क�च� क��! आ��. त��स�ठ� क�&�J प�ण� ख�ण��स�ठ� स�&हग�ल� आ��� �� ख�ण� आवश�क अस�� �� ��ल� म�ह�� न��J क�&? जर मल� म�झ� ख�ण� न��� हमळ�ल� �र म� मरन ज�ईन व त��च� प��क ��ल� ल�ग�ल �� ल$�� घ�". म� म�ल� क�& म�झ� क� ट% &ब मर�ल त��च� ��ल� प��क ल�ग�ल क�वळ ह� एक� कब��र�ल� स&र$ण हदल��म�ळ] , जर द�न च�&गल�� ग�ष� एकम�क�&न� भ�द� अस��ल �र त�� द�न�� च�&गल�� र��� न����". �� घ�र�च� ऐकल��वर र�ज� ह�ल� स�&ग��, ��झ� ब�लण� पथम दश!न� ��ग� व�ट� असल� �र� �% स�पण! आ��स अस] मल� व�ट��. अश�रर��न� र�ज� त��&न� ओळख��. क�ण�ल� मद� करण� च�&गल�� क�म�स�ठ� �� प�ण��च� म�ग! आ�� �� ��ल� म� स�&ग�व��च� गरज न���. म� ��ल� द�सर� क�&�J ख�ण� ज� ��झ�� ल��क�च� आ�� �� द�ण��स ���र आ�� पण ह� कब��र�ल� स&र$ण द�ण� म� थ�&बवण�र न���". �� ऐकल��वर घ�र स�&ग��, "मल� द�सर� क�ण���� ख�द नक� आ��. �% �� कब��र स�ड क�रण �]च म�झ� आजच� ख�द आ��. कब��र ख�ण� �� आमच� ठरल�ल� ख�ण� आ��". �� ऐकल��वर र�ज� उहशनर त��ल� स�&ग��, "म� म�झ�� र�ज����ल उतम भ�ग ��ल� द��� पण ह� कब��र�च� न�द स�ड". क�रण �� म�झ�� स&र$ण�� आल� आ�� व �� म� एक र�ज� म�ण%न द�� र��ण�र आ��". �� ऐकल��वर घ�र ब�ल��, "जर ��ल� त�� कब��र�बदल एवढ� प�म व�ट� अस�ल �र �% मल� ��झ�� अ&ग�च� ��वढ� भ�ग ख�ण��स�ठ� द�". र�ज� त��स�ठ� ���र ����. अस] स�&ग%न प�ढ� ल�मस स�&ग���, उहशनर

Page 54: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

त��च�� अ&ग�च� त�� कब��र� इ�क� भ�ग क�प%न घ�र�ल� द���. पर&��. ज�व��& वजन क�ल� ��व��& कब��र ज�स� वजन�च� ठरल�, म�ण%न त��&न� आणख�न थ�ड� भ�ग क�पल�. �र� प�न�� �स]च झ�ल�. अस] कर� त��च� सगळ� शर�र द�ऊन झ�ल� �र� त��च� वजन कब��र� एवढ� ��ईन�. ��व��& इ&द घ�र�च� रप स�ड%न त��च�� ख��! रप�� उभ� र���� व अग� द�व कब��र�च� रप स�ड%न उभ� र����. �% आमच�� परर$�� उ�रल� आ��स. ��झ� लPक�क सव!द%र पसर�ल अश� आहशव�!द �� द���. म�ण%न ह� ��थ!$�त� म�ठ� ऋष� ��� अस���.

अस�रर��न� ��थ!��त� पव�!��ल त�पन�व� भ�ग स&पल�.

Page 55: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!��त� पव! भ�ग चPपन�व�

ल�मस ब�ल���, ��त� सथ�न�&च� म�ह��� द���&न� ऋष� श��क��%च�� आशम�कड� प���च���. श��क��% ऋष� उदलक�च� म�लग� ����. श��क��%च� स���! जग�� ख���� आ��, त��च�� म&तहवद���ल प�व�ण��स�ठ� �� ��म�� सगळ� ज�ण�� अ���च. त�� आशम�भ�व�� न�रळ�च�� झ�ड�&च� बन आ��. ह� हठक�ण� त��ल� सरसव�� द�व�न] म�नव सवरप�� दश!न हदल� ����. त�� सम�� �� त��च��श� ब�लल� आ��. �� ब�लल�, "अ�� द�व�, मल� व�कलसद� प�प ��". श��क��% व क��ड�च� म�लग� अषवक �� क�क� आहण प��ण� ����. �� द�घ��� पहवत ऋच�&च� च�&गल� ज�णक�र ����. अस] �� द�घ� ब�हण क�क�, प��ण� एकद� जनक र�ज�कड� �ज�� पPर�ह�त� करण��स�ठ� ग�ल�. ��थ� द �स��! हवद�न ब�हण�स, ज��च� न�&व ����, व&द�न, व�द�&� �रवल�. त��व�ळ� अषवक एक ल��न म�लग� ����. व�द�� व&द�नल� �रवल��म�ळ] व&द�नल� नद�� ब�ड%न मरण��च� हश$� हदल� ग�ल� ����, त�� क�ळ���ल पद��न�स�र. �� ऐक% न ��ल9ष�र हवच�र��, "अ�� ब�हण�, मल� अषवक�बदल आणख�न ऐकण��च� इचछ� आ�� �र� �� सगळ� स�&ग�व�. त��न� व&द�नल� कस� �रवल�, त��ल� अस] न�&व क�& हदल� ���� इत��द� सगळ� स�&ग�. �� जनम��च शर�र�न� आठ ज�ग� क�& हवकe � ����"?

ऋष� ल�मस स�&ग���, उदलक�ल� एक हशष� ����. त��च� न�&व ���� क��ड. त�� क��ड�च� इ&द�� स&�मन उतम ����. क��ड सव! क�ळ आपल�� ग�रच�� स�व�� अस]. ब�क�च� सम� �� व�द�च�� अभ��स�� व���� कर� अस�. क��ड�च� स�व�वeत� प��cन स&��ष झ�ल�ल� ग�र त��ल� त��च� म�लग� स�ज��� लग�� द�न कर��. त��ल� सगळ� श�स हशकव%न त��� त��ल� पव�ण क�ल�. �थ�वक�श स�ज���ल� हदवस ज����. �� गभ!व�� अस��&न� एकद� क��ड व�द�च� व�चन कर� अस���, स�ज��च�� गभ�!��ल ज�व ब�ल�� हक&, "ब�ब�, आपण ज� व�द�च� व�चन कर� अ��� त��� म�झ��म�� क�&�J च�क� ��म�� कर� अ���. म� अस] स�&ग% शक�� क�रण ह� गभ�!�च म� ��मच�� कड%न सगळ� श�स& हशकल� आ��". अश�रर��न� �� गभ! क��ड�च�� ��थ� बसल�ल�� हशष��&च�� सम$ स�&ग�� व म�ण%न क��ड�ल� त�� गभ�!��ल ज�व�च� र�ग ���� व त�� भर�� �� त�� ज�व�ल� श�प द��� हक,

Page 56: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

"�% अश�रर��न� गभ�!�च म�झ� अपम�न कर� आ��स म�ण%न म� ��ल� श�प द��� क�, �% आठ ज�ग� हवकल�&ग ��हशल. त�� श�प�म�ळ] �� जनम�� �]च आठ ज�ग� हवकल�&ग ����. म�ण%न त��च� न�&व अषवक अस] पडल�. त��च� एक क�क� अस��, उदकल�च� म�लग�, श��क��%. श��क��% स�9�रणपण� अषवक�च��च एवढ� ����. आपल� म�लग� ब�प�च�� श�प�म�ळ] अश� हवकल�&ग झ�ल� आ�� त��च� ह�ल� ख&� ����. �� एकद� ह�च�� पह�स ख�जग�� ब�ल�� कV, "आपण अश� म�ल�बर�बर र��व��च� �र आपल��कड� 9न असल� प�ह�ज�, त��कर�� क�&�J कर�व��च� हवच�र कर�व�". �� ऐकल��वर क��ड ठरव�� कV, त��न� र�ज� जनकच�� पदर� च�कर� कर�व�. ��थ� �� जनक र�ज�ल� त�� पक�र� हवन&�� कर�� ��व��& त��च�� ज�न�च� पर�$� घ��ल� ग�ल� व त��� व&द�न त��ल� �रव�� व त��म�ळ] क��डल� जनक र�ज�कड� क�म हमळ� न���. उलट व�द�&� �रल� म�ण%न त��ल� त��क�ळ���ल पद��न�स�र नद�� ब�ड%न मर�व� ल�ग��. ह� सगळ� ब�ब अषवक�ल� न स�&गण��च� उदलक त��च�� म�ल�स बज�व%न ठ�व��. त�� पम�ण� �� अषवक�ल� स�&हग�ल� ज�� न���. ज�व��& अषवक जनम�� त��ल� �� स�&हग�ल� ज�� न��� कV त��च�� ब�प�ल� कस� मeत�% आल�. त��म�ळ] अषवक उदकल�ल�च त��च� ब�प समज%न व�ग� अस��. �स]च श��क��%ल� भ�ऊ समज� अस��. एकद� अषवक उदकल�च�� म�&ड�वर बसल�ल� ���� व त��च� क�क� ज� थ�ड�च त��च�� प�$� व��न� म�ठ� ���� �� ����. अषवक�ल� आपल�� हपत��च�� म�&ड�वर बसल�ल� प��cन �� र�ग�व�� व त��ल� ख�च%न ख�ल� ट�क��. त��म�ळ] अषवक रड% ल�ग��. न&�र �� त��च�� आईकड� ज��� व म�झ� ��� क�ठ� आ�� �� स�&ग म�ण%न हवच�र ल�ग��. त��म�ळ] स�ज��� त��ल� त��च�� वडल�&श� जनक�च�� दरब�र�� क�� झ�ल� �� स�&ग��. त��न&�र �� एकद� त��च�� क�क�बर�बर जनक�च�� दरब�र�� ज���. पर&��, त��ल� ब���रच थ�&बवल� ज���. ��व�� अषवक जनक र�ज�ल� ब�ल�� �� अस]. अश�रर��न� ��थ!��त� पव�!��ल चPपन�व� भ�ग स&पल�.

Page 57: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!��त� पव! भ�ग प&च�वन�व�

अषवक र�ज�ल� ब�ल��, ज�व��& आ&9ळ��च��, बह���!च��, ब�ईच��, �म�ल�च�� अथव� र�ज�च�� रसत��वर भ�ट��� ��व��& क�&�Jच हमळ�ल�ल� नस��. पर&��, ज�व��& ब�हण�च�� व�ट�वर हमळ��� ��व��& त��� क�&�J हमळ� अस��. म�ण%न अ�� र�ज�, आम��ल� �ज हव9� व �� करण�र� व&द�न ह�&न� भ�ट�व��च� आ��. �� ऐकल��वर जनक र�ज� त��&न� �ज�च�� ज�ग� ज�ण��च� ख�स परव�नग� द���. त��ल� व&द�नल� भ�ट�व��च� ����. अषवक ब�ल��, "अग� हक���� ल��न असल� �र� त��च� अपम�न कर न�� क�रण �� क�व��&�� सगळ� भसमस�� कर शक��. इ&दस�द� ब�हण�&न� घ�बर��". अषवक प�ढ� ब�ल��, आम��ल� �� �जहव9� प��व��च� आ�� म�ण%न आल� आ���. आम�� ��थ� प��gण� म�ण%न आल� आ���.

त��स�ठ� आम��ल� आपल�� परव�नग�च� गरज आ��. अ�� इ&दद�मनच� प�त आम�� र�ज� जनक�ल� भ�टण��स�ठ� आल� आ���. पर&��, ��मच� प��र�कर� आम��ल� आ� ज�ऊ द�� न���. त��म�ळ] आमच� क�9 ��� आ��. त��वर �� अल9क�र� ब�ल��, ��थ� फक म�ठ� म�णस�&न� पव�श हमळ��. त��वर अषवक स�&ग��, म�णस�च� म�ठ�पण व��वर नस��. �� त��च�� ज�न�वर अस��. ��म�� पव�श द�ण��स�ठ� ज�न�च� पर�$� घ�� म�णज� समज�ल आम�� हक�� म�ठ� आ���. आम�� व�द�च� अभ��स क�ल� आ��, आमच�� व�सन� स&�हम� आ���. आमच� पभ%तव आ�� श�स�&वर. अस] आम�� व��न� ल��न असल� �र� ज�न�न� म�ठ� आ��� म�ण%न आम��ल� पव�श हमळ�ल� प�ह�ज�. अस� ज�न� जर� व��न� ल��न असल� �र� त��&च� ��ग� म�न ठ�वल� ग�ल� प�ह�ज�. �� ऐकल��वर �� प��र�कर� अषवक�ल� ब�ल��, ��ल� म�ह�� असल�ल� एक व�द���ल वचन ग�ऊन द�खव.

त��वर �� एक ग�ऊन द�खव�� त��च� अथ! अस�, "एक शबद असल� �र� त��च� अन�क अथ! अस% शक���, ज�न� इ�र�&प�$� व�गळ� अस���. खर� ज�न�पण म�णस�च�� आक�र�वर अवल&ब%न नस�� �र त��च�� ब�द�च�� पगलभ��वर अस��. जस] श�ल वe$�च�� झ�ड�वर�ल ग�ठ� वरन त��च� व� स�&ग�� ��� न���. झ�ड व�ढल�ल� आ�� अस� ��व��&च म�न���, ज�व��&

Page 58: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

�� फळ� द���. ल��न म�ल& म�ठ�&कड%न हशक��� व न&�र ��स�द� म�ठ� �����. ज�न�च� व व��च� क�&�J स&ब&9 नस��".अस] �� वचन ग�ऊन द�खव��. �� ऐकल��वर �� प��र�कर� ब�ल��, अर� व�, �% �र म�ठ�& स�रख� ब�ल�� आ��स. त��वर अषवक त��ल� स�&ग��, म�णस�च� ड�क��च� क�स प�&ढर� झ�ल� म�णज� �� म�ठ� झ�ल� अस] व�द म�न� न����. ज�न�च�� पगलभ��वरच व�द एक�द�च� व� ठरव� अस���. ऋषJन�स�द� �स]च स�&हग�ल� आ�� हक&, म�णस�च� ज�न ��च त��च�� वहडलक�च� खर� ओळख अस��. आम��ल� �Uच वड�ल ज� ज�न� आ��. त��ल� त��च�� क�क�बर�बर �जम&डप�� पव�श हमळ��. अषवक अप&ग असल��न� त��ल� च�ल�� ��� नस�� म�ण%न त��च� क�क� श��क��% त��ल� ख�द�वर घ�ऊन आ� ज���. ��थ� दरब�र� प&ड�� व&द�न बसल� ����. अषवक ��थ�ल स�वक�ल� स�&ग��, "मल� व&द�नल� भ�ट�व��च� आ��. न&�र �� त�� स�वक�ल� स�&ग�� र�ज� जनक�ल� स�&ग� म� अषवक आल� आ�� व मल� व&द�न बर�बर �तव चच�! कर�व��च� आ��. त�� व&द�नल� म� �रव% इलचछ� आ��. ज�व��& सगळ� त��च�� कड%न �रल� आ��� त��न&�र म� त��&च��श� व�द घ�लण�र आ��". �� ऐक% न �� स�वक त��ल� ब�ल��, "अर� म�ल�& कश�ल� ह�� पड��स? म�ठ� म�ठ� प&ड�� त��च�� प�ढ� �रल� आ��� �% क�� त��च�� प�ढ� हटक�व 9रण�र"? �% एक द�� वष�!च� म�लग� आ��स, भल� ��झ� आतमहवश�स भ�र� आ�� पण मल� व�ट��, �% उग�चच मरहशल ह�� पड%न क�रण, व&द�न �रण���!ल� प�ण��� ब�डव%न ठ�र म�र��. जर ��झ� फ�रच आग� अस�ल �र बघ�� क�� कर�� ���� ��. त��न&�र र�ज�प�ढ� त��ल� आण���. र�ज�ल� अषवक स�&ग��, "अ�� जनक�च�� व&श���ल आपण सव! शहकम�न अ���. ���ह� �ज करण��स�ठ� न�व�जल�ल� ����. �ल�च�� क�ळ�� आपण त�� ��ग���च� अ��� म� अस� ऐक�� कV, आपल�� ��थ� क�ण��र� व&द�न न�व�च� प&ड�� आ��. �� म�ण� व�द�� �रण���Xन� प�ण��� ब�डव%न म�र��. त��स�ठ� त��च� इम�नद�र न�कर �� प�प कर� अस���. �� खर� आ�� क�&? �� ऐकल� म�ण%न म� आल� आ��, परम�शर�च�� श�शव��� बदल त��च��श� मल� व�द कर�व��च� आ��. �� व&द�न क�ठ� आ��"? मल� स�&ग� म�णज� म� त��ल� भ�ट��. त��ल� म� नष करण��स�ठ� आल� आ��. जस] स%�! त��च�� ��ज�&न� इ�र ��रक�&न� झ�क% न ट�क��. �� ऐक% न र�ज� त��ल� म�ण��, "��ल� ख�त� आ�� कV, �% त��ल� व�द�� �रव% शकहशल"? ��ल� अज%न त��च��

Page 59: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

�क! च�����!च� अ&द�ज न���. सगळ� ब�हण त��ल� वचक% न अस��� व �% त��ल� आव��न द�� आ��स, प%ण! हवच�र करन ��". ह� आ9� स�द� अन�क ब�हण�&न� अस� प�तन क�ल� आ��� पर&��, त��न� त��&च� ज�व गमव�व� ल�गल� आ��. क�&�J प&ड�� क�वळ त��ल� प��cनच व�द व घ�ल�� पर� हफर���. अषवक ब�ल��, व&द�न म�झ�� स�रख�� प&ड���ल� भ�टल�ल� न���. म�ण%न �� आजवर ज�व&� आ��. पण आ�� �स� ��ण�र न���. आज �� मरण�र आ��. जस� रस��वरन ज�ण���! ग�ड�च�� च�क� ख�ल� म�&जर कस� मर�� �स� �� मरण�र आ��". र�ज� श�&�पण� प�न�� स�&ग��, आमच�� म�� व&द�न �� एकच खर� हवद�न आ��. त��च� बर�बर� क�ण� कर शक�ल अस] व�ट� न���. �Uच एक अस� म�ण%स आ��, ज��ल� म�ह�� आ�� हक&, ज��स ��स भ�ग आ���, त��&च� ब�र� ��कड� आ���, त��&च� च�हवस स�&9� आ���,

अस] च�क ज��ल� ह�नश� स�ठ आ&स आ���. त��वर अषवक ब�ल��, अस] चक अस�� ज��ल� च�व�स स�&9� अस���, स�� भ�ग अस���, ब�र� पररघ�च� भ�ग अस���, स�ठ आ&स त�� चक�ल� अस���. �� ऐक% न र�ज� हवच�र��, "द�व�&प̂क� क�ण�� द�व त�� च�क�च� क�म प����"? �� क�ण�� द�व ज� घ�ड� स�रख� �� च�क ख�च���"? त��वर अषवक स�&ग��, �� द�व ज� ��मच�� घर�� अस���. �� च�क क�ळ�च� आ��. त��च� म�जम�प सPर अथव� च&द म�&स�न�स�र ��� अस��. वष�!च� म�जम�प न$त�&च�� हफरण��वरन ठरवल� ज���. प�ढ� �� स�&ग��, जर क�ण� पर�कम क�ल� त����ल ��ग� पस&ग� �र �� क�लचक त��ल� स&र$ण द���. ��झ�� शत%च�� घर�� गU9ळ हक&व� मeत�% ��� अस��. व���!च� रथ घ�ऊन �� ����. त��&न� घ�र�� व �� त��ल� उतपन कर���.

�� ऐकल��वर र�ज� त��ल� हवच�र��, "अस] क�� आ�� ज� क9� झ�प��न� स�द� ड�ळ� हमट� न���"? अषवक स�&ग�� म�स� �� त��च� उतर आ��. र�ज� हवच�र��, अस� क�� आ�� ज� जनमल��वर �ल� न���. अषवक स�&ग��, अ&ड�. र�ज� हवच�र��, अस] क�� आ�� ज� व��� अस��&न� म�ठ� ����"? अषवक स�&ग�� नद�. र�ज� हवच�र��, अस] क�� आ�� ज��ल� हद� नस��"? अषवक स�&ग�� दगड.

अश� पक�रच� त��च� च�चण� र�ज� घ��� व&द�न�कड� त�� म�ल�ल� प�ठवण�� आ9� र�ज� सव�u त��च� च�चण� घ�ण� आवश�क समज��. र�ज� अषवक�ल� ब�ल�� हक&, "��झ� ब�द�

Page 60: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

असम�न� आ��. ��झ� �जर जब�ब�पण� व�ख�णण�� स�रख� आ��. म�ण%न म� ��झ� व&द�नच� ओळख करन द���. अश�रर��न� ह�थ!��त� पव�!��ल प&च�वन�व� भ�ग स&पल�.

Page 61: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!��त� पव! भ�ग छपपन�व�

अषवक त��वर ब�ल��, "अ�� र�जन, आपण स^न��च� न��क अस��. ��थ� स�र� रथ�म��रथ� आपल�� र�जसभ�� आ��� त����ल व&द�न क�ण �� म� समज% शक� न���. ज� व�&द करण��� पव�ण आ��. जस] प�र9� अव�ढव� सर�वर�� एक �&सप$� 9�&ड� अस�� �स� �� ��� आ��". त��न&�र जस] अषवक�ल� व&द�न स�पड� न���, �� म�ठ�न� ओरड%न व&द�नल� उद�श%न ब�ल��, "अर� व�द�, �% सव�uल� फ�र म�ठ� प&ड�� समज��स �र म�झ��प�ढ� ��, मल� ��झ��श� व�द घ�ल�व��च� आ�� व त��� ��ल� �रव�व��च� आ��. �र �% ज�थ� बसल� असहशल ��थ%न मल� ब�ल�व. ज�व��& �% म�झ��श� व�द करण��स�ठ� ��हशल ��व��& ��झ� सगळ� ह�मम� नष झ�ल�ल� अस�ल. ��झ� सगळ� रब�ब स&पल�ल� अस�ल. म� एक अस� अग� आ�� ज��च��प�ढ� क�&�J�� हटक� न���. �% एक� झ�पल�ल�� व�घ�ल� हडवचल�ल� आ��स, त��च� हश$� आ�� ��ल� भ�ग�व� ल�गण�र आ��. �% एक� अश� हवष�र� न�ग�च�� श�पट�वर प�� ठ�वल� आ��स हक&, �% त��च�� द&श�प�स%न सव�uल� व�चव% शकण�र न���स. �� न�समज आपल�� शक�च�� ख�ट� आतमहवश�स�न� म�ठ� प��ड�ल� ठ�स� म�र�� त��च�� ����च� ��कड� �����, �स� ��झ� ��ण�र आ��. पर&��, त�� प��ड�ल� क�&�Jच झ�ल�ल� नस��. �स� ��झ�� ब�ब� ��ण�र आ��". त��न&�र अषवक र�ज�कड� प��cन ब�ल��, "व�सर� ब̂ल�प�$� ल��न अस���, �स] सगळ� र�ज� ह� जग���ल हमथ�ल�च�� र�ज�प�$� कहनष अस���, जस] इ&द सगळ�� द�व�� श�ष आ�� व ग&ग� सव! नद�� म��न आ�� अश� आपण हमथ�ल�च� नर�श कe प�� त�� व&द�न न�मक व�द�ल� म�झ��प�ढ� ��ण��च� आज� कर�व�". ल�मस प�ढ� स�&ग���, अर� ��ल9ष�र�, अषवक ख%प स&��पल�ल� ����. �� ओरड%न स�&ग��, "अर� व&द�न, म� ��ल� पश हवच�र�� त��च� उतर �% द�व��च� व मग �% मल� पश हवच�र व म� त��ल� उतर द�ईन, अश� पक�र� आपण एकम�क�च�� �क! आहण ब�द�च� च�चपण� करन व�द घडव%. चल प�ढ� ��, म�झ��कड� व�थ! व�ळ न���, म�ण%न अस� लप%न बस% नक�स". �� ऐकल��वर व&द�न �� आव��न सव�क�र��. �� भर दरब�र�� हदल�ल� आव��न ����. व&द�न

Page 62: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

अषवक�ल� ब�ल��, "एकच अस� अग� आ�� ज��च�� जव�ळ� सव!कड� फ�क���, एकच स%�! आ�� ज� सगळ�� जग�ल� उजळव%न क�ढ��, एकच इ&द आ�� ज� सवग�!च� अल9प�� आ��. ज� सगळ� शत% स&पव�� आहण एकच �म आ��, ज� हप�र�&च� सव�म� आ��". अश�रर��न� जग���ल एकम�व ज�� आ��� त�� व&द�न न� स�&हग�ल��, त��वर अषवक�न� जग���ल ज�ड� स�&गण��स स�रव�� क�ल� �� अश�, जग�� अस� द�न हमत आ��� जस] इ&द आहण अग�, �� सद^व एकत हफर� अस���. जग�� अस] द�नच ऋष� आ���, जस] न�रद व पव!� �� एकत अस���, जग�� द�नच अस] द�व आ��� ज� एकत अस���, �� आ��� आहशन�क� म�र. जग�� अश� एकच म�णल�च� ज�ड� आ�� जश� नवर� व ब��क�च� ज�ड� अस��. अस] स�&ग%न अषवक�न� जग���ल म�ख� ज�ड� स�&हग�ल��. त��न&�र व&द�नच� प�ळ� ���� ह�ळ��&च�. व&द�न स�&ग��, व�द ��न आ���, (ऋगव�द, अथव!व�द,

स�मव�द अस& �� आ��� �ज�वjद�च� त��� उल�ख न���) त��&च�� मद��न� व�जप�� �ज क�ल� ज���. �ज स�र कर��&न� अ9व�%! ��न व�ळ� �ज�च� हव9� कर���. हदव� पक�शस�द� ��नच अस���.

त��न&�र अषवक�च� प�ळ� ���� च�र�&च�� गट�&च�, �� स�&ग��, च�र आशम आ���. च�र वण�!च� च�र �ज हव9� आ���. च�र हदश�&च� हब&द% आ��� आहण ग���ल� च�र प�� आ���.

व&द�न स�&ग�� प�&च�&च�, अग� प�&च पक�रच� आ���, व�द�&� अपसर�&स�ठ� प�&च ब&9न� स�&हग�ल� आ���, प�&च पहवत नद� स�&हग�ल�� आ���.

आ�� अषवक�च� प�ळ� स��च�� गट�बदल स�&गण��च� ����. �� स�&ग��, पहवत अग� स�र करण��स�ठ� स�� ग��� द�न कर�व�� ल�ग���. वष�!च� स�� ऋ�� अस���, म�णस�च�� ज�ण�व� अस��� स��, कe लतक� न$त�च� स�� ��रक� आ���. व�द�&� स�� सदसक �ज स�&हग�ल� आ���. म�णस�च� स�� शत% आ��� (क�म, क�9, ल�भ, म��, मद आहण मतसर),

आ�� व&द�न ब�ल��, स���च�� गट�&च� म�ह���, स�� पक�रच� प�ळ�व प�ण� अस���, स�� ह�&स प�ण� अस���, स&ग����ल� सपस%र अस���, सपष? आ���. स�� पक�र� श�द कर��� व स�� ��र� अस��� हवण� व�द��.

Page 63: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

आ�� प�ळ� आल� अषवक�च�, �� आठ�च�� गट�&च� स�&ग��, श&भर घड� असल�ल�� आठ हवशव�� अस���. लस&��ल� ख�ण���! सरभ�ल� आठ प�� अस���. आठ वस� आ���. घन ठ�कळ��ल आठ क�न अस���.

व&द�न�च� प�ळ� आल�. �� नऊच�� गट�&च� म�ह��� स�&ग��, नऊ म&त आ��� हप�र�&स�ठ� अग� च��व��&न� ब�ल�व��च�. हवश�च�� हनहम!��� नऊ घटक अस���. वe��� छ&द�� नऊ म�त� अस���. नऊ �� अ&कगहण����ल म�ठ� स&ख�� आ��. त��न&�र श%न� ����. अषवक द��&च� स�&ग��, हदश� द�� अस���. श&भर�च�� द��पट�न� �ज�र �����.

ब��क�&च�� गभ�!वसथ�च� द�� मह�न� अस���. द�� ग�र स�&हग�ल�ल� आ���, द�� हवर�9क अस��� व द�� समथ!क अस���.

व&द�न स�&ग�� अकर�च� गट, अकर� भ�ग स�&हग�ल� आ���, �ज���ल ��प अकर� अस���,

ज�व�च�� हवक�स�� अकर� प����! स�&हग�ल�ल�� आ���. अकर� रद आ���.

अषवक ब�र�च� स�&ग��, ब�र� मह�न� अस��� एक� वष�!�, जग�� छ&द�� ब�र� म�त� अस���. ब�र� आहदत� आ��� व ब�र� गPण �ज आ���.

व&द�नच� प�ळ� आल�, ��र�व� मह�न� अस�� ज��ल� अल9क म�स म�ण���. ��र� ब�ट� आ��� पeथव�वर, ��वढ� स�&ग%न व&द�न थ�&ब��. ल�मस स�&ग���. �� थ�बल�� न&�र अषवक त��च�� प�ढ�ल अ9�! भ�ग स�&ग��. क�स�न� ��र� �ज करण��स स�&हग�ल� आ��. अह�छ&द�� ��र� म�त� अस���. ज��च� उप��ग व�द�&� ����. सगळ� प��� ���� कV, अषवक ब�ल� ���� व व&द�न ज� स���च� म�लग� ���� ��थ� ख�ल� म�न घ�ल%न गपप उभ� ����. �� प��cन सगळ�� सभ�गe��� एकच जल�श झ�ल� व अषवक�च�� कP��क�च�� चच�! ��थ� स�र झ�ल��. त��व�ळ� �ज�च� क�म स�र ����. �� ��� अस��&न� अषवक सगळ��न� स�ग��, "�� म�ण%स त��न� �रवल�ल�� म�णस�&न� प�ण��� ब�डव%न म�र�� त��ल�स�द� ��च हश$� मल� द�व��च� आ�� म�णज� त��ल� समज�ल क�� ���� प�ण��� ब�डवल��न�". व&द�न त��वर ब�ल��, "अ�� जनक, म� र�ज� वरण�च� म�लग� आ��. ��मच�� ह� �ज�च�� बर�बर आणख�न एक �ज ज� ब�र� वषj & च�लण�र आ�� त��च�� ���र�स�ठ� म� क�&�J प�र�ह�� इ�रत प�ठवल� आ��� त�� �ज�च� म����� जम� करण��स�ठ� �� पर� ���च अस��ल.

�स]च म� अषवक�च�� स&घ�� स�म�ल ��ऊन त��ल� त�� �ज�च�� क�म�� मद� कर

Page 64: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

इलचछ��. म� स�� (स� म�णज� उतम, आहण उ� म�णज� �ज, म�ण%न त�� शबद�च� अथ! ����, उतम �ज हव9� करण�र� प�र�ह��) आ��.". �� ऐक% न अषवक र�ज�ल� स�&ग��, "ब�हण�ल� पर�भ%� करण� मग �� शबद�न� अस�ल अथव� व�गण%क�न� अस�ल. व&द�नल� प�ण��� सम�9� घ��व�च ल�ग�ल. जर �� नस�ल �र त��ल� अग�च�� �व�ल� कर�व�, �� अग� त��च� पर�$� घ�ईल व जर �� हनदpष अस�ल �र अग� त��ल� सपश! करण�र न���. सभ���ल ज�णक�र म&डळ� अषवक�च� ब�लण� समज���. त����ल ब�र� उतम ग�ण पकष�!न� हदस%न ��� ����. प�ण�तव, सत�, स&�म, �पस��, च�&ग�लपण�, नम��, $महशल��, अगहव!��, त��गब�द�, द��eतव, इ&हद� हनग� आहण मतसरश%न��� अस] �� ब�र� सदग�ण ����. जनक अषवक�च� म�णण� ऐकल��वर स�&ग��, "सगळ� समज%न म� अस� हनण!� घ��ल� आ�� हक&, व&द�नच� पर�भव �% क�ल� आ��स ��व��&, त��ल� म� ��झ�� सव�9�न कर� आ��". �� ऐकल��वर अषवक र�ज�ल� स�&ग��, "अ�� र�जन, �� म�झ�� क�&�J क�म�च� न���. त��ल� त��च�� वरण�च�� ��ब��� द�व� अश� म� आपल��ल� हवन&�� कर� आ��". व&द�न ब�ल��, "म� वरण�च� म�लग� आ��, मल� जलसम�9�च� क�&�J भ� न���". �� ��� अस��&न� अषवक�ल� त��च� हप�� �व�� हदस���. �� क��ड त��ल� ब�ल��, प�त अस�व� �र अस�. ��थ� क��ड कब�ल� द��� हक&, �% म���च�� उदर��%न म�झ� व�द���ल ज�न स�9�रण��च� प�तन क�ल�स म�ण%न म� ��ल� गभ�!� अस��&न�च श�प हदल� ���� म�ण%न मल� व&द�न कड%न मeत�% आल�, म�झ�� म�ल�& मल� $म� कर, म� म�झ� श�प क�ढ%न घ���. त��न&�र �� ब�ल��, ��झ� हप��म� ��ल� आ&घ�ळ घ�ल��ल त��व�ळ� ��झ� वकतव स&प�ल अस� म� ��ल� आहशव�!द द���. अस] ब�ल%न �� आतम� हनघ%न ज���. जनक�च�� त��व�ळ� ��� असल�ल�� �ज�स�ठ� उख� हव9� ��� अस��. त��व�ळ� स�म रस�च� प�न ��� अस��. त��� �ज�च�� द�व�� आन&द�न� उपलसथ� झ�ल�� ��त��. त��� अषवक�च�स�द� प�ज� क�ल� ज���. त��व�ळ� पथमच �� त��च�� हपत��च�� श�द�च� �प!ण कर��. त��� सगळ� ब�हण उपलसथ� अस���. ल�मस स�&ग���, ज�व��& समस� ब�हण वe&द आन&द स�जर� कर� अस��� ��व��& व&हदन र�ज�च� परव�नग� घ�ऊन जलसम�9� घ���. त�� बर�बर सगळ� ब�हण जल�ष करन �� स�जर� कर���. त��न&�र अषवक त��च�� क�क�च�� श��क��%च�� ख�&द�वर बस%न घर� ज���. ��थ� त��च�� पर�कम�च� क��ण� श��क��% स�ज��� व

Page 65: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

उदकल�ल� स�&ग��. त��न&�र त��च� हप��म� त��ल� नद�वर आ&घ�ळ करण��स�ठ� घ�ऊन ज��� व ��थ� �� प�ण��� उ�रल��वर त��च� आखडल�ल� अव�व स�ट� ��ऊ ल�ग��� व थ�ड�च व�ळ�� अषवक स�म�न� ����. त�� भ�ग�� त��च� अव�व न�ट झ�ल� त�� भ�ग�ल� सम&ग ��थ! (अ&ग स�9�रण�र� अश� अथ�!न�) अस� म�ण���. �� ��थ!$�त झ�ल� व ��थ� सन�न करण��न� शर�र�च�� प�ड�&प�स%न म�क�� ���� अस� समज���. म�ण%न ��म�� ��थ� सन�न कर�व� अस� ल�मस त�� सगळ��&न� स�&ग��� व त��पम�ण� �� त�� स&गम�वर सन�न कर���.

अश�रर��न� ��थ!��त� पव�!��ल छपन�व� भ�ग स&पल�. क�&�J म��भ�र��च�� प��मध�� व&द�न आकड�च� स&ब&9 �तवज�न���ल स&ज�&श� ज�ड�� जस] ब�द हवच�र�� क�ल� ज���. �� भ�ग म%ळ ग&थ�� असण� अशक� आ�� म�ण%न त��च� भ�ष�&�र म� ��थ� घ��ल� न��� क�रण त�� प�� न&�रच�� क�ळ�� लल��ल�ल�� आ��� �� उघड ����. म�झ�� म�� स�&प�च� म��भ�र� ब�द� न&�र स&कलल� क�ल�ल� आ�� �र� त����ल कथ� प�र��न द&�कथ�& वर आ9�र�� आ���. म�ण%न ब�द�च�� स�&ख� �तवज�न�च� उल�ख त��� घ�ऊ न�� अस� म�झ� म� आ��. फक द&�कथ�च ��वढ� घ��व���.

Page 66: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!��त� पव! भ�ग सत�वन�व�

ल�मस स�&ग���, ��थ� ज� नद� हदस�� ह�ल� सम&ग म�ण��� पर&��, ह�च� प%व?च� न�&व म9%हवल� अस� ����. त��च�� ब�ज%न� एक झर� आ�� त��च� न�&व आ�� कद!हमल�. वeत�च� व9 क�ल��न&�र इ&द�ल� भ�वळ आल� ����. त��&न� ��थ� सन�न क�ल� व त��च� प�प 9��ल� ग�ल�. त��प�स%न जवळच आ�� ��थ� म̂नक पव!��च� भ�ग भ%म�� घ�सल�ल� हदस��. म�ण%न त�� ��थ!$�त�ल� हवन�शन अस] म�ण���. म�ल व��व� म�ण%न आहद��न� ��थ� भ���च� हप&ड हदल� ����. त�� प��ड�वर चढण��न� ��मच�� सगळ�� ग�प अथव� न स�&ग�� ��ण�� स�रख�� हवव&चन� स&प��ल. ल�मस प�ढ� स�&ग���, अ�� र�जन, प�� ��मच��सम�र आ��, कनखल पव!�र�ज�. त�� हठक�ण� स�9% हवश�म कर���. त�� पललकड%न ग&ग� व��� आ��. फ�र प�च�न क�ळ� म��न दष� सन�क� म�र ह�&न� म�$ ज�न झ�ल�. म�ण%न ��थ� अघ�! द�ऊन �% ��झ�� प�प��%न म�क ��हशल. �% ��झ�� सगळ�� पररव�र�स� ��थ� सन�न कर�व�स अस] मल� व�ट��. ��थ� �� ज� �ल�व हदस� आ�� त��च� न�&व आ��, प�ण� आहण त�� ��थ� ज� डUगर हदस�� �� आ��, भeग���&ग. ��थ%न ज�� द�न नद� व��� आ��� त��&न� ��षन�ग&ग� अस] म�ण���. ह� हठक�ण� सथ�लहशरस न�&व�च�� ऋष�च� मठ आ��. ��थ� �% क�9 व द�रहभम�न त��ग कर�व�स. त��प�ढ� एक स�&दर पण!क� ट� हदस�� आ�� �� र^व��च� आ��. ��थ� भ�रद�ज�&च� म�लग�, �वक� म�रल� ग�ल� एक� र�$स� कड%न. ज� �वक� व�द�&��ल कथ�&मध�� पव�ण ����. ��ल9ष�र त��&न� हवच�र��, "�� श�ष ऋष� �वक� कस� म�रल� ग�ल� �� मल� ऐक�व��च� आ��. मल� अश� द^व� अव��र� ल�क�&च�� ग�ष� ��मच�� कड%न ऐक�व��ल� आवड��".ल�मस स�&ग% ल�ग���, भ�रद�ज व र^व�� �� द�घ� हमत ����. �� ऐकत र��� ���� र^व��च�� झ�पड��. र^व��ल� द�न म�लग� ����. त��&च� न�&व� ����, अव!वस� आहण पव!वस�. भ�रद�ज�ल� एकच म�लग� ���� त��च� न�&व ���� �वक�. र^व� आहण त��च� द�न�� म�ल& व�द�च�� अभ��स�� च�&गल� ����. भ�रद�ज व̂र�ग�प%ण! ज�वन जग� ����. त�� द�घ� हमत�&च� म̂त� कP��क�सपद ����. �वक� प���� हक&, ब�हण सम�ज र^व��च�� म�ल�&न� व र^व��ल� फ�र म�न

Page 67: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

द���� पर&��, त��च�� हपत��ल� ��वढ� म�न हमळ� न���. �� ल$�� आल��वर �� फ�र द�uख� झ�ल�. त�� कर��& �� कठ�र �प कर ल�गल�. व�द�च� अभ��स कर ल�गल�. त�� कठ�र �पस��च�� दरम��न �� आग�� सव�uल� भ�ज%न चटक� घ���. त��च�� कठ�र �प�nरण�म�ळ] इ&द�ल� क�ळज� व�ट% ल�ग��. त��च� �प कम� करण��स�ठ� इ&द त��ल� भ�ट��. आहण ब�ल��, "अ�� ऋष�, आपण कम�ल�च� घ�र �पस�� कर ल�गल� अ���. त��च� क�रण क�&�"? �वक� त��ल� स�&ग��, "अ�� सवग�!च� 9न�, म� अश� स�9न� कर� आ�� क�रण मल� अस� व�द� व��व��च� आ�� हक&, जस� आ9� क9� क�ण� ब�हण�&न� क�ल� नव���". अ�� पक र�$स�च� व9 करण�र� द�व�&च� र�ज�, मल� व̂हदक कथ�&च� च�&गल� ज�णक�र व��व��च� आ��. म�झ�� अश� �पस��न� म� सगळ� व�द�च� ज�न आतमस�� करण�र आ��. हश$क�कड%न हशकण��ल� बर�च सम� ल�ग�� मल� �पस��च�� म�ग�!न� �� लवकर उरक�व��च� आ��. �वक�च� �� ऐकल��वर इ&द त��ल� ब�ल��, "अ�� ब�हण�, अर� अश�&न� �% सव�uल� नष करन घ�हशल. �� ��ग� न���, �% हश$क�कड%नच व�द�च� ज�न घ�ण� ��ग� ��ईल". ल�मस प�ढ� स�&ग���, �स] स�&ग%न शक त��&च�� घर� हनघ%न ग�ल�. �वक�च� हवश�स त��च�� �प�nरण�वर प�र�स� ���� व म�ण%न �� त��च� �पस�� च�ल% ठ�व��. त��च�� त�� �पस��म�ळ] प�न�� इ&द�ल� त�स ��ऊ ल�गल�. म�ण%न �� प�न�� त��ल� भ�टण��स�ठ� आल�. इ&द त��ल� स�&ग��, "��झ� �� 9�डस म�ठ� आ�� पर&��, ह� व�द�च� ज�न हमळवण��च� पद� न���. �% ��झ� सम� व शक� व�थ! घ�लव� आ��स". �वक� त��ल� ब�ल��, "जर ��म�� मल� स�क�! हदल� न��� �र म� आणख�न घ�र �प कर�न". �� आणख�न 9मक� द��� कV, जर इ&द�न� त��च� म�गण� म�न� क�ल� न��� �र �� त��च� ��� प�� क�प%न अग�ल� अप!ण कर�ल.

ल�मस प�ढ� स�&ग���, त�� ऋष�च� हन9�!र ल$�� आल��वर द��ळ% शक त��च� समज%� घ�लण��स�ठ� प�तन कर��. शक एक� श&भर वष�!च�� वeद ब�हण�च� सUग घ�ऊन त��च�� कड� �� प�न�� ज���. �� ब�हण $��न� आज�र� असल��च� व�ट� ����. �वक� ज�थ� ग&ग�च�� �ट�वर ध��न करण��स�ठ� बस� अस� ��थ� पड%न र����. �र�स�द� �वक� द�द द�ईन� ��व��& इ&द ग&ग���ल प�ण� क�ढ%न त�� ज�ग� र��� भर ल�गल�. ज�ण�करन त��ल� त��च� हव9� कर�� ��ऊ न��. स�वक�शपण� त�� र���च� एक ब�&9 ��थ� ���र ��� ग�ल� व �� �वक�च�� ल$��

Page 68: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��व� �� त��च� उद�श ����. �वक�ल� ज�व��& �� समज�� ��व��& �� ज�र ज�र�&न� �स%& ल�ग��. �वक� त��ल� हवच�र��, "अ�� द�व, �� क�� ��म�� आर&भल� आ��? अश�न� आपण क�� स�ध� कर इलचछ��? ह� ब�&9�च� क�� उप��ग ��ण�र आ��"? इ&द त��ल� स�&ग��, "अ�� ब�हण�, म� ल�क�&न� प̂ल��र� ज�ण��स�ठ� रस�� ���र कर� आ��. ल�क�&न� प̂ल��र� ज�ण��स फ�र त�स ��� अस��. ��ड�न� ज�ण� त��&न� अवघड ��� आ��". �� ऐकल��वर �वक� इ&द�ल� स�&ग��, "अ�� द�व, �� नद� ख%प म�ठ� आ�� ह�ल� ब�&9 घ�लण� शक� न���. ल�क ��ड�न� ज���� �]च ��ग� आ��". इ&द त��ल� हवच�र��, "��झ� अस] म�णण� आ�� कV, अशक� क��! कर न�� अस] आ�� क�&"? त��ल� �वक� अन�म�दन द���. त��वर इ&द त��ल� �]च उद��रण द�खव%न स�&ग�� हक&, त��न� स�द� अस� आग� स�ड%न पसथ�हप� म�ग�!न�च ज�व�. �� ऐकल��वर �वक� इ&द�ल� हवच�र��, "��मच� म�ग! अ��ग� �स� म�झ�स�द� अ��ग� मग ��म�� �� अ��ग� म�ग! क� च�ख�ळ� अ���"? म�झ��स�ठ� �� म�ग! स�प� कर� ज� ��म��ल� स�ज शक� आ��. मल� �स� वर द� ज��म�ळ] म�झ� इचछ� स�ध� ��ईल". इ&द त��ल� �स� वर द���� कV, सगळ� व�द त��च��� अस��ल. "��झ�� सगळ�� क�मन� स�द� प%ण! ����ल". न&�र इ&द त��ल� स�&ग�� आ�� कe प� करन �% घर� ज� �पस�� ब&द कर�व�. अश�रर��न� त��न� त��च� उद�ष स�ध� क�ल��वर �� त��च�� हपत��ल� ब�ल��, "अ�� ���,

मल� हमळ�ल�ल�� आहशव�!द�म�ळ] आपल�� द�घ�&च� व�द�च� ज�न प%ण! ��ण�र आ��. त�� आहशव�!द�म�ळ] आपण सगळ�� ब�हण�� श�ष झ�ल� आ���". �� म�ल�&च� ऐकल��वर भ�रद�ज त��ल� ब�ल���, "अर� म�झ�� म�ल�, �% ज� हमळवल� आ��स त��च� ��ल� अहभम�न व�टल� प�ह�ज� �� हनहn� खर� आ��. पर&��, त�� प�प�च� गव! ��ल� झ�ल� �र �� ज�न फ� कट ग�ल� अस� ��झ�� कस� ध��न�� ��� न���. अर� म�झ�� म�ल�& अस] ���र ज�न फ�र उप��ग�च� नस��. म� ��ल� एक प�च�न कथ� स�&ग�� म�णज� म� क�� म�ण�� �� ��ल� ल$�� ��ईल.

म�झ�� म�ल�, �वक� ऐक �� कथ�. फ�र प�च�न क�ळ� एक ऋष� बल9� न�&व�च� र��� ����. त��च� ज�न स�मथ�! म�ठ� ���� पण त��च� प�त मर�� व त��म�ळ] �� फ�र द�uख� ����. आपल��ल� एक न मरण�र� प�त व��व� म�ण%न �� �पस�� कर ल�ग��. त�� �पस��म�ळ] त��ल� एक �स� प�त हमळण��च� आश�सन द�व द����. एरव� द�व त��च��वर ख%ष ���� पर&��, �� प�त द�व�&स�रख� अमर

Page 69: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��ण��स�ठ� द�व त��ल� स�&ग���, एक� अट�वर ��झ� म�लग� अमर ��ईल त��स�ठ� त��च� ज�व क�ठल���र� वस��� अस�ल. बल9� �� म�न� कर�� व स�&ग��, �� पव!� अमर आ��� त��� म�झ�� म�ल�च� ज�व अस% द�. त�� पम�ण] त��ल� एक प�त ���� त��च न�&व अस��, म�9�व�. त��च� सवभ�व अह� र�ग�ट अस��. त��ल� ज�व��& त��च�� अमरतव�च� समज�� �� आणख�नच भ�&कर ����. �� त��च�� ब�प�च� अपम�न कर ल�ग��. �� सगळ�� पeथव�वर भटक� अस��. स�9न� करण���! स&��&च� �� अपम�न कर� अस]. त��ल� कश�च�च हभ�� र�ह�ल� नव���. अस]च एक� हदवश� त��च� व ऋष� 9न�श$ बर�बर भ�ट ����. म�9�व� त��च� अपम�न कर��. ��व�� �� ऋष� 9न�श$ त��ल� श�प द��� व ब�ल�� ��झ� र�ख ��ईल.

पर&��, म�9�व�च� र�ख ��� न���. �� ल$�� आल��वर 9न�क$� ज�� डUगर�श� त��च� ज�व ब�&9ल� ���� त��वर र�ड� स�ड%न त�� डUगर�च� ��कड� कर��. त��म�ळ] म�9�व� नष ����. �� कथ� स�&हग�ल��वर भ�रद�ज आपल�� म�ल�ल� स�&ग���, अश�स�ठ� क�&�J अशक� ग�ष द�व�&न� जर� हदल� �र� �� सeष�च�� हन�म�न�स�र च�लण��स ब�&9ल�ल� आ��. म�ण%न �]च अप�$�व� ज� त�� हन�म�� बस��. त��प�$� द �सर� क�&�J म�हग�ल� व �� अगद� इ&द�न� जर� हदल� �र� �� फ�र क�ळ हटकण�र न���. म�ण%न �% ज� वर हमळवल� आ��स त��च� ��ल� क9��र� त�स ��ऊ शक��. क�रण, क�ठल��� श�प अथव� वर बहद�व�च�� म�न��� हशव�� क��म ��� नस�� �� व�द�च� व�क� आ��. ज� श�प अथव� वर त�� म�न��� हशव�� अस��� �� ��तप�र�� अस��� व क�व���� ख�ट� ठर शक���. म�झ�� हमत�च� म�ल& रर�सरपण� हशक% न ���र झ�ल� असल��न� त��&च� ज�न श�श� आ�� �स� ��झ� न���. क�रण �� क�ण�च�� �र� कe प�वर आ��. जर कe प� स&पल� �र ��झ� ज�न श%न� ��ईल. म�ण%न ��झ�� अश� व̂हदक ज�न�च� ट]भ� र^व��प�ढ� हमरव% नक�स क�रण, �� फ�र र�ग�ट सवभ�व�च� आ��. �वक� भ�रद�ज�ल� आश�सन द��� कV, �� त��च� द$�� ब�ळग�ल. �वक� ब�प�ल� स�&ग��, म� त��च� फ�र आदर कर��. �र� �� �वक� त��च�� �पस��च�� ज�र�वर इ�र ब�हण�&न� व म�नJन� स��व% स�ग��. आ�� त��ल� क�ण�च�च हभ�� र��� न���. अश�रर��न� ह�थ!��त� पव�!��ल सत�वन�व� भ�ग स&पल�.

Page 70: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!��त� पव! भ�ग अठ�वन�व�

ल�मस प�ढ� स�&ग���, एक� हदवश� च̂त मह�न��� ब�डरपण� भटक� �� �वक� र^व��च�� आशम�� प���च��. त�� हवल�भन�� आशम�च�� भ�व�� स�&दर वनर�ई ����. ��थ� त��ल� र^व��च� स%न हदस��. �� हकनर म�लJपम�ण� ��थ� फ�र फटक� म�र� ����. �वक�ल� ह�च�� बदल व�सन� उतपन ����. त��च�� उनमत सवभ�व�न�स�र �� ब�शरमपण� त�� र^व��च�� ल�ज�ळ% स�न�स ब�ल��, "�% स�&दर म�ल� म�झ�� कड� ��श�ल क�&"? र^व��च�� स�न�ल� �वक�च�� व�लकसद�च� (श�प अथव� वर द�ण��च� $म��) कलपन� ���� म�ण%न घ�बरन �� त��ल� ��क�र द���. �वक� ह�ल� ख�जग�� घ���. ��थ� प�म�च� च�ळ� �� स�र कर�� त��च� फ��द� घ�ऊन �� त��ल� ब�&9%न ठ�व��. त��न&�र �� आशम�� पर� ����. �� रड� अस��. �� पव!वस�च� ब��क� ����. ह�ल� �� हवच�र ल�ग�� व स�&तवन कर� सगळ� क�� झ�ल� �� समज%न घ���. ��व��& �� त��च� द�खण� ब��क� त��ल� �वक�च� आग�ऊपण�च� व�गण� कस� ���� �� स�&ग�� आहण कश� ��क� व�परन �� त��ल� ब�&9%न ठ�व�� व सव��च� स�टक� त��च�� ��वड��%न करन घ��� �� सगळ� वe��&� स�&ग��. �वक�च�� त�� अ$म� व�!ण%क�च� समजल��वर त��ल� भ�&कर स&��प ����. त��च�� अ&ग�च� �डफड�ट ����. त�� र�ग�� �� त��च�� ड�क��वर�ल जट� उपटण��स स�रव�� कर��. पहवत म&त�&च� जप करन �� �� क�स अग�ल� आ�c�� म�ण%न द���. त�� बर�बर त�� पहवत अग��%न द�न भ�&कर हदसण�र� ल�ल ड�ळ� असल�ल� र�$स ब���र �����. �� र^व��ल� हवच�र���, "आम��ल� क�& ब�ल�वल�"? पव!वस� त��&न� आज� कर�� हक&, त��न� �वक�च� न�श कर�व�. �श� आज� ऐकल��वर �� द�घ� त��स�ठ� हनघ���. त����ल एकजण पव!वस�च�� पतन� स�रख� म���व� स� बन��. �� एक र�$श�ण अस��, �वक�च� कम&डल% ख�च%न पळ%न ज���. त��च� पहवत प�ण��च� कम&डल% ग�ल��म�ळ] त��ल� त��च� लसद� व�पर�� ��� न���. �� झ�ल��वर द�सर� र�$स त��च� भ�ल� घ�ऊन �वक�च�� म�ग� ज���. �� र�$स आपल��कड� म�रण��च�� उद�श�न� ��� आ�� �� समजल��वर �� प�ण��च�� ट�क�च�� हदश�न� 9�व% ल�ग��. पर&��, त�� ट�क�� प�ण� नव���. �� प��cन �� जवळच�� नद�कड� 9�व��. त��ल� �� र�$स त��च��

Page 71: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

व�ट�� अडचण� उतपन कर� ����. त��म�ळ& �� अख�र�स त��च�� हपत��च�� अग�व�र क$�� हशर��. पर&��, ��थ� प����!ल� बसल�ल�� अ&9 आहण वeद श�द�न� अडवल�. म�ण%न �� त�� ख�ल�� थ�&बल�. श�द�न� त��ल� पकड%न ठ�वल� असल��म�ळ] र�$स त��च��वर न�म 9र�� व भ�ल� फ�क��. �� भ�ल� त��च�� छ���� घ�सल��म�ळ] �वक� मर��. �� क�ल��वर �� र�$स र^व��कड� ज��� व त��च� परव�नग� घ�ऊन आपल�� म�द� र�$हशण� बर�बर हनघ%न ज���. अश�रर��न� ��थ!��त� पव�!��ल अठ�वन�व� भ�ग स&पल�.

Page 72: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!��त� पव! भ�ग एक�णस�ठ�व�

ल�मस स�&ग� अस��, भ�रद�ज त��च�� मठ�� पर���. त��न&�र त��च� हनत��च� हव9� उरकल��वर �� �ज�च�� स&हम9� ग�ळ� करण��स�ठ� प�तन कर�� ��व��& त��ल� अस] हदस�� कV, त�� स&हम9� त��च�� कड� ज�ण��स र�ज� ��� न���� क�रण एक� ग^र क�रण�म�ळ] त��च� म�लग� �वक� म�रल� ग�ल� ����. अग���त�च� �� व�गण����ल बदल प��cन भ�रद�ज आपल�� प�म�हणक श�द स�वक�&स हवच�र��, अग� व श�द द�घ��� न�र�ज आ��� �� त��च�� ल$�� ���� पण त��च� क�रण म�त समज� न���. �� श�द�ल� हवच�र��, "क� ट�� क�&�J अभद घडल� आ�� क�&"? भ�रद�ज त�� वeद स�वक�स हवच�र�� ��थ� क�� अभद क�ल� म�झ�� म%ख! म�ल�&न� �� स�&ग. क�&�J �र� भ�&कर घडल� आ�� �� हनहn�. श�द स�&ग��, "आपल� म�लग� र^व��च�� घर� ग�ल� ���� व ��थ� त��&न� क�&�J क�ल� ज��म�ळ] र�$स�&न� त��ल� म�रल� आ��. त��च�� प�ठ� एक र�$स त��च� भ�ल� घ�ऊन 9�व� ���� ��व��& �वक� आपल�� अग�व�र द�लन�� हशरण��च� प�तन कर ल�गल� त��वर त��ल� म� ����न� 9रन थ�&बवल� ��वढ�� �� र�$स आल� व त��च� भ�ल� �वक�च�� छ���� घ�सवल�. �वक� त��म�ळ� जहमन�वर हनपहच� पडल� आ��. ब�g��क �� म�ल� अस�व�". भ�रद�जल� ज�� ग�ष� ��ण��च� हभ�� व�ट� ���� �� घडल� म�ण%न �� फ�र द�uख� झ�ल� ����. �वक�च�� मe�द���ल� 9रन �� बर�च क�ळ रड� ����. �� त��च�� मe� म�ल�&स ब�ल� ����, "ब�हण�स�ठ� �पस�� करण� त��च� क�!व� अस��. त��पम�ण� �% �पस�� कर� ����स. ��झ� इ�र�&श� व�गण�स�द� ��ग� अस�व� �र�स�द� अस] कस� झ�ल�? �% क�ण�श� उम!टपण� क�ल�&स क�&? म� ��ल� बज�वल� ���� कV, �% क�&�J अभद करण�र न���स पण �% म�झ� ऐकल� न���स. ��ल� म� र^व��च�� घर� न ज�ण��च� स�&हग�ल� ���� �र� �% ��थ� क�& ग�ल�स? र^व��ल� म���� ���� कV, �वक� थ�ड� स^ल पवeत�च� आ�� व �� म�झ� एक� ल�� एक म�लग� आ�� �र� त��&न� ��ल� श�प हदल� �� क�& घडल�? र^व��ल� जर� समज%��न� पररलसथ�� ����ळ�व��ल� प�ह�ज� ����. म�झ� व&श र^व��न� नष क�ल� आ��. अर] म�झ�� म�ल�&, म� ��झ�� हशव�� जग% शकण�र न���. प�त �� म�णस�च� सव�!� अम�ल� स&पत� आ��.

Page 73: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

त���च अथ! उरल� न��� मग जग�व��च� कश�ल�"? म� आ�� म�झ� श�स स�ड�� पण त�� आ9� म� र^व��ल� श�प द��� हक&, त��च� ज��ष प�त त��च�� मeत�%स क�रण�भ%� ��ईल".

श�वट� भ�रद�ज सव�uश�च ब�ल��, "�� ज��&न� प�त न����, �� खर�खरच म�ठ� भ�ग�व�न अस���". प�ढ� �� सव�uश�च ब�ल� अस��, "�� खर�खरच द�द�व� आ��� ज��&न� त��&च�� घहनष हमत�ल� म�ल�&च�� क�रण�न� मeत�%च� श�प द�व� ल�ग� आ��. म�झ�� इ�क� द�द�व� क�ण� नस�ल ह� जग�� क�रण, म� म�झ�� म�ल�च�� मeत�% बर�बर म�झ�� हमत�च�� मeत�%स क�रण�भ%� ��� आ��". बर�च क�ळ त��च�� म�ल�च�� मeत�% न&�र �� त��ल� हच��वर ठ�व�� व हच�� प�टव�� न&�र सव�u त�� भडकल�ल�� हच��� उड� म�र��. अश�रर��न� ह�थ!��त� पव�!��ल एक�णस�ठ�व� भ�ग स&पल�.

Page 74: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!��त� पव! भ�ग स�ठ�व�

ल�मस ब�ल��, त�� स�म�र�स म��प��प� र�ज� बe�द�मन ज� र^व��च� �जम�न ����, �� एक �ज करण��च� आ��लज� कर��. त�� क�म�स�ठ� र^व��च� द�न�� म�ल& अव!वस� आहण पव!वस� त�� �ज�च�� पPर�ह�त��स�ठ� न�मल� ज����. आपल�� हपत��च� परव�नग� घ�ऊन �� द�घ� �ज�च�� क�म�स�ठ� र�ज�च�� कड� ज����. आशम�� फक र^व� व पव!वस�च� पतन� अस] द�घ�च अस���. क�&�J हदवस�न&�र पव!वस� त��च�� ब��क�ल� भ�टण��स�ठ� घर� ����. व�ट�� त��ल� त��च� ब�प वन�� हदस��, त��च�� अ&ग�वर क�ळव�ट�च�� च�मड�च� वस ����. �� र�त�च� व�ळ ���� व क� ट अ&9�र ����. त��हशव�� पव!वस� पव�स�न� थकल�ल� ���� म�ण%न त��च�� ड�ळ��� झ�प ����. त�� पररलसथ��� �� त�� क�ळ�� वस���ल आपल�� हपत��ल� एक श�पद समज�� आहण सव�uच�� स&र$ण�स�ठ� त��ल� म�रन ट�क��. पव!वस�न� त��च�� हपत��ल� अनव9�न�न� ठ�र म�रल�ल� अस��. �थ�वक�श त��च�� मe� हपत��च� अ&त�हव9� करन �� पर� �ज�च�� ज�ग� ज���. ��थ� �� आपल�� भ�व�ल� ज� झ�ल� �� स�&ग��. �� स�&ग�� कV, स�&बर समज%न �� त�� अ&9�र�� हपत��च� ख%न क�ल� आ��. प�ढ� �� ब�ल��, "ब�हण �त�� म�झ�� ���%न झ�ल� आ��". �� स�&ग��, "म�झ�� ���%न अस] कe त� झ�ल� आ�� हक, त�� बह�त�� न&�र म� ��ल� �ज�च�� क�म�� मद� करण��स�ठ� अ��ग� ठर� आ��. म�ण%न �% �� �ज एकट� कर शकहशल क�&"? त��वर अव!वस� त��ल� आश�सन द��� हक&, �� त�� �ज�च� सगळ� क�म एकट� कर शक�ल. त��हशव�� बह�त��स�ठ� ज� प��हnत स�&हग�ल� आ�� �� �� पव!वस�च�� व��न� कर�ल. न&�र �ज�च�� क�म�� ��व�, ��वर म� स�&भ�ळ%न घ�ईन.

ल�मस प�ढ� स�&ग���, ��थ� पव!वस�च� ब�द� हबघड�� व �� र�ज�ल� ज�ऊन स�&ग�� कV, अव!वस�न� त��&च�� हपत��च� ख%न अनव9�न�न� क�& ��ईन� क�ल� आ�� व म�ण%न �� त��च�� प��हnत�च� �पnरण कर� आ��. र�ज� अव!वस�ल� �ज�च�� क�म��%न क�ढ%न ट�क��. अव!वस� प�नu प�न�� र�ज�ल� स�&ग� अस�� हक&, ख%न म� न��� �र पव!वस�न� क�ल� आ�� व �ज�च�� क�म�च�� स�ईस�ठ� �� त��च�� भ�व�च�� बदल��� प��हnत घ�� आ��, पण

Page 75: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

क�ण��� त��च�� ब�लण��वर हवश�स ठ�व� न���. आपल�� भ�व�न�च आपल��वर ह� पररलसथ�� आणल� आ�� त�� हवच�र�न� व�लथ� झ�ल�ल� अव!वस� अरण��� घ�र �प स�र कर��. �� स%�!द�व�ल� पसन करण��स�ठ� �� �प�nरण कर� अस��. त��म�ळ] स%�!म&त त��ल� प�प झ�ल�. अग�द�व�� त��च��वर पस&न झ�ल�, त��ल� म�णस�च�� रप�� दश!न हदल�. त��च� अस� पररण�म झ�ल� हक&, बe�द�मन र�ज�च�� �ज�च� पPर�ह�त� त��ल� हमळ�ल� व त��च�� भ�व�च� पव!वस�च� �क�लपट� झ�ल�. अव!वस�ल� अग�द�व��न� ज� �ज�च� पम�ख द�व�� म�नल� ज��� ह�न� अव!वस�ल� आहशव�!द हदल�. त��&न�र अव!वस� द�व�&न� हवन&�� कर�� कV, आमच�� पररव�र���ल ज� मeत�% झ�ल� आ��� �� सगळ� आपतमeत�% आ��� म�ण%न �� प�नu ज�व&� व��व��. म�णज� �� त��&च� उव!र�� ज�वन जग% शक��ल. त��च पम�ण� पव!वस�च� प�प��%न म�क�� व��व�. त��� त��न� आणख�न एक म�हग�ल� कV, त��&च�� हपत��ल� र^व��ल� ग� घटन� ज�� त��च�� मeत�%च�� व�ळ� घडल�� त��&च� समरण र��c न��. अव!वस� द�व�&न� स�&ग�� हक&, सगळ�� घटन�& प%ण!�u ग^रसमज�म�ळ] घडल�� आ��� म�ण%न त��&च� हमत भ�रद�ज आहण त��&च� म�लग� �वक�स�द� प�नu पर� मeत�%ल�क�� ��ऊन त��&च� र�ह�ल�ल� जनम क��! प�र� कर�व�. द�व त��ल� �थ�स�� अस� आहशव�!द द����. त�� पम�ण� त��च� सग�स&ब&9� प�नu अव�र���. त��वर प�नu मन�ष� द�� प�प झ�ल�ल� �वक� अग�ल� हवच�र��, "�� कस� झ�ल� अ�� अग�द�व�, आम�� द�घ��� व�द�च� ज�न� अस��&न� र^व� मल� म�र शक�� व त��च� म�लग� पर� ज�व&� कर शक�� �� कस� �� स�&ग�. आमच�� ज�न�च�� दज�!� क�&�J फरक र�ह�ल� आ�� क�&"? अग�द�व त��ल� स�&ग�� हक&, र^व� व त��च� म�लग� अव!वस� �� म��न� करन व�द�च� ज�न हमळव� ���� म�ण%न त��च� दज�! म�ठ� अस��, �� त��&च� ज�न ����. ��झ� ज�न खर� नव��� �� इ&द�च�� कe प�वर अवल&ब%न ����. अश� आ�त�� ज�न�ल� ज�न म�न� न����. त��ल� म�ह��� अस] म�ण���. ज�न व म�ह��� ह���ल फरक जर ��ल� समजल� �र त����ल फरक ��ल� समजण� शक� ��ईल. ज�न अन�भवलसद अस�� �� म�ह���� नस��. द�स��!कड%न आ��� हमळ�ल�ल� ज��च�� प�ठ� अन�भव�च� प�ठJब� न��� त��ल� ज�न समजल� ज�� न���. म�ण%न �% प�न�� �पस�� करन �]च व�द अभ��स%न ���र �� म�णज� ��झ�� व�द�च�� म�ह���च� ज�न�� रप�&�र ��ईल, मग �% व �� अव!वस�, र^व� �� एक�च दज�!च� व��ल. त��न&�र इ&द व इ�र द�व सवग�!� हनघ%न ज����. एवढ�

Page 76: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

स�&हग�ल��वर ल�मस ��ल9ष�र�ल� स�&ग���, ह� ज�ग� अश� स�ठ� ख���न�म आ��. म�ण%न ��थ� सन�न करन �% ��झ� कल��ण करन घ�. अश�रर��न� ह�थ!��त� पव�!��ल स�ठ�व� भ�ग स&पल�.

Page 77: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!��त� पव! भ�ग एकसष�व�

ल�मस ऋष� प�ढ� स�&ग���, अ�� ��ल9ष�र�, आपण उहशव?ज, म̂नक आहण सव�� �स]च क�ळ �� पव!� म�ग� ट�कल� आ���. ��थ� �% प��� आ��स, स�� ग&ग� व��� आ���. ह� ज�ग� पहवत व प�ण�पद समजल� ज���. अस� समज���, ��थ� अग� व�ळ�व�ळ� भडक� अस��. क�ण��� मन�ष� �� दष� प��c शक� न���. अर� र�ज�, �% मन�न� त��वर ध��नसथ �� ह� ह�थ�!वर, अस� जर ��ल� जमल� �र ��ल� द�व�&च� प�वल� ��थ� सव!त उमटल�ल� हदस��ल.

ल�मस स�&ग� अस���, आ�� आपण क�ळ पव!� ओल�&डल� आ��. आ�� आपण चढण�च�� रसत��वर आल� आ���. �� म&द�रच� श�भ खडक आ��. ��थ� �$�&च� वस�� अस��. मण�भद आहण क� ब�र �$�&च� र�ज� आ���. ��थ� ऐ&श��ज�र ग&9व�Xच� फPज ���र अस��. त��च�� चPपट हक&प�रष अस���. �� हवहव9 रप�� ��थ� व�वर� अस���.

त��&च��कड� व̂हवध�प%ण! आ��9& अस���. �� �$�&च� र�ज� मण�भद त��&च� स&र$क अस���.

ह� पररसर�� त��&च� ��कद म�ठ� अस��. त��&च� उज�! इ�क� अस�� हक&, �� द�व�&न� स�द� भ�र� ज����. त��&च�� स&र$ण�� आहण र�$स�&च�� द�खर�ख�� असल�ल� मण�भद त��च� क�म कर� अस��. त��म�ळ� �� पव!� म�णस�ल� ज�ण��स�ठ� अवघड अस���. म�ण%न आपल��ल� म�ठ� ���र�न� ज�व� लगण�र आ��. ��झ� मन�बळ व�ढव%न घ�. त��&च�� हशव�� क� ब�र�च� म&त� ��थ� प��र� द�ऊन अस���. त��&च�� बर�बर त��&च� र�$स आप ��थ� अस���.

(�$ आहण र�$स ह� सवग�!��ल द�न पज��� एकम�क�&च� रप घ�ऊ शक���. क9� र�$स म�ण%न �र क9� �$ म�ण%न, �� व�वर� अस���.)

क̂ल�स प��ड स�� ��जन� उ&च आ��. त��वर एक ग�वठ� ब�र�च� अव�ढव� झ�ड आ��. त��वर अगण� द�व, �$, र�$स, स�पण!, हकनर&, न�ग, ग&9व! ��� ज�� अस���. क� ब�र�च�� व�ड�कड� ज�ण�र� रस�� ��थ%न ज���. अर� र�ज�, म�झ�� पम�ण� ��झ� प�हवत�, हभम�च� स�मथ�!, आहण �म व वरणद�व�च� आहशव�!द, अश�च�� ज�र�वर ��झ� म�ग!कमण ��थ� �शसव� ��ईल व उद�च�� स&घष�!� ��झ� ज� ख�त�च� अस�ल. त��हशव�� ग&ग�, �म�न�, अहशन�क� म�र, पeथव�वर�ल सगळ� �ल�व, पव!� ह�&च� स�द� ��म��ल� स��य� हमळ�ल. ��झ�

Page 78: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��ज अस� आ�� हक&, द^व� शक�, अस�र, वस� अस� क�ण��� ��ल� त�स द�ण�र न����. न&�र ल�मस ऋष� ग&ग�च� प�थ!न� कर���, "अ�� ग&ग� म���, म� ��झ�� गज!न� ऐक� आ��. ह� अजहमद� व&श�च�� र�ज�ल� स&र$ण द�". �% ह�म�ल��च� म�लग�, �� र�ज� ��झ�� डUगर�ळ पद�श�&�%न ज�� आ��, त��ल� �% स&र$ण द�". अश� प�थ!न� क�ल��वर ऋष� ल�मस त��ल� स�&ग���, स�व9हगर�न� प�ढच� पव�स कर�व� ल�ग�ल.

��ल9ष�र ब�ल��, ��मच� अस� स�व9हगर�च� इश�र� द�ण� मल� समजल� न���. ल�मस�&न� च�&गल�च ठ�ऊक आ�� हक&, �� पद�श म�णस�स�ठ� पव�स करण��स�ठ� अवघड आ��. म�ण%न त��&न� ब�स�व9 र��ण�� प�स%नच� इश�र� हदल� अस�व�. थ�ड� जर� प�प हवच�र मन�&� असल� �र� ��थ�ल द^व� प��र�कर� म�णस�ल� प�ढ� ज�ऊ द�ण�र न���� अस] त��&न� स�चव�व��च� अस�ल.

व̂श&प��न स�&ग���, �� हभम�ल� ब�ल��, "अर� म�झ�� भ�व�, हभमस�न�, �% कe षण�च� क�ळज� घ�. अज�!न ज�व��& अस�� ��व��& �� त��च��च जवळ र��ण� पस&� कर�� पण आज �� न��� ��व��& �% ह�ल� ह� रसत��न� ज���&न� ह�च� क�ळज� घ�".त��न&�र ��ल9ष�र नक� ल व स�द�व�&च�� कप�ळ�च� च�&बन घ��� व स�&ग��, "प�ढ�ल पव�स स�व9हगर�न� कर�व��च� आ�� न घ�बर�� प�वल� ट�क�". अश�रर��न� ��थ!��त� पव�!��ल एकसष�व� भ�ग स&पल�.

Page 79: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!��त� पव! भ�ग ब�सष�व�

��ल9ष�र प�ढ� ब�ल��, "अर� वeक�दर�, ह� भ�ग�� बलश�ल� शक�म�न पर&��, न हदसण���! अश� शक�च� स&च�र ��थ� आ��. �र�स�द� आपण आपल�� प�ण��ईच�� आहण अहग��त �ज�च�� ज�र�वर ह� भ�ग��%न ज�ऊ. म�ण%न �% ��झ� भ%क आवरन र��. त��च पम�ण� ��झ�� च��र�ईच� उप��ग करण��स ���र र��. ल�मस क�� स�&ग� आ��� क̂ल�स पव�!बदल �� �% ऐकल� आ��सच. म�ण%न दPपद� कश� त���%न ज�ईल �� प��ण��च� क�म ��झ�. फ�र स�व9हगर�न� �% आहण स�द�व इ�र सगळ��न� घ�ऊन वर चढ��ल. ��मच�� बर�बर सगळ� �म�ल व इ�र ब�हण म&डळ� ����ल. त��च व�ळ� आम�� द�घ�, म� व नक� ल ल�मस�&बर�बर प�ढ� ज�ण�र आ���. आमच�� म�ग%न ��म�� ���च� आ��. अश� आज� �� हभम�ल� द���. आपण सगळ� न�मक� ख�व��च� आ��, त��म�ळ� पव�स करण� स�प� ज�ईल. ��म�� आमच� व�ट प��� ग&ग�च�� उगमसथ�न� प��� र��. म� पर� ��ई प�X� दPपद�च� क�ळज� घ�ण� �� ��झ� क�म अस�ल". हभम त��ल� उतर द���, "मल� हदस�� आ�� हक&, आपल� दPपद� पव�स�न� ख%प थकल�ल� आ��. ह�ल� अश� पव�स�च� सव� न���. �र� �� पव�स ज�म�न� कर� आ�� क�रण �� अज�!न�ल� भ�टण��स उतस�क आ��. अज�!न आपल��बर�बर न��� हच� ख&� आपल�� सगळ��&न� आ��च. म�ण%न मल� म�ह�� आ�� कV, ��ल� आम�� क�ण��� जर हदसल� न��� �र ��झ� ज�व क�स�व�स ��ईल. म�झ��म�� ब�हण आहण �म�ल ��थ%नच पर� ज���ल �र �� सगळ��&स�ठ� श��सकर ��ईल. म� ��ल� ह� र�$स�&न� झप�टल�ल�� पद�श�&� एकट� स�ड%न ज�ण�र न���. दPपद�स�द� ��ल� एकट� स�ड%न ज�ण��स ���र न���. अर� द�व�, आम�� सगळ� अज�!न�च� दश!न घ�ण��स�ठ� उ��व�ळ आ���. म�ण%न आपण एकतच पव�स करण�र आ���. जर आपल� व��न� त�� प��ड� भ�ग��%न न��� ज�ऊ शकल� �र आपण प��� ज�ऊ. �% उग�च सगळ�� ग�षJच� हफक�र कर� बस% नक�स. जर प�&च�ल� ज�स� च�ल% शकल� न��� �र म� ह�ल� उचल�न, त��च� क�ळज� कर नक�स. पस&ग� म� ��म�� सगळ��न� उचल%न न�ईन जर ��म�� च�लण��स थकल��.

Page 80: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��ल9ष�र ब�ल��, द�व कर� व ��झ� स�मथ�! आणख�न व�ढ�. �% प�&च�ल�ल� व ह� द�न भ�व�&न� घ�ऊन ज�ण��� मल� सम�9�न आ�� ��झ� क�ट कल��ण ��. ��ल� क9� थकव� न ��व�, अश� म� जगद�शर�कड� प�थ!न� कर��. व̂श&प��न स�&ग� अस���, दPपद� आन&द�न� �स� ब�ल��, "म� च�ल% शक�न त��स�ठ� ��म�� सगळ� म�झ�� कर�� एवढ� क�ळज� कर न��". ल�मस प�ढ� स�&ग���, ग&9म�दन पव!��� हशरण��स�ठ� ��त�करच��� प�ण� पभ�व असण� जरर�च� अस�� क�रण, प�पम� म�णस�&न� �� हदस�स�द� न���. त��स�ठ� हवरक पवeत� आपल��� व�ढवण� ��&च एकम�व उप�� आ��. आपल����ल व�सन�&बदल ज�स��� ज�स� औद�लसन� अ&ग� अस�ल त��&न�&च �� हदस��. म�ण%न व�सन�&बदल आपण प%ण! उद�स झ�ल� प�ह�ज� �रच त�� द^व� ��थ!$�त� आपण ज�ऊ शक% . �� खर� आपल�� खर� ��थ!��त� आ��� क� न��� �� ठरहवण�र� पर�$� आ��. ल�मस प�ढ� स�&ग���, म�णस�च�� ��ग$�म� हनहमत�न� त��ल� स�� पवeत� हदल�� आ��� त��� आवश�क�� प�र�� रम�व��च� अस�� पर&��, अर� र�ज�, ब�g9� म�णस] त��� त��प�$� ज�स� रम���. त��म�ळ] त��ल� त�� पवeत�च� व�सन ल�ग��. अश� त�� स�� पवeत�� रमण�र� ��थ!��त� करन�� �� व�थ! ज���. त�� स�� पवeत�न� त��स�ठ� स�&ख� षड� �प% अस�स�द� म�ण���. �� आ��� क�म, क�9, ल�भ,

म��, मद आहण मतसर. त����ल क�9 म�णस�च� शर�र ज�ळ%न ट�क��, मद आहण मतसर त��ल� क� जव���, म���म�ळ] त��ल� स%ज ���� आहण ल�भ�म�ळ] त��च� हचत�च� श�&�� स&प�ष�� ����. म�ण%न अर� ��ल9ष�र�, त�� स�� पवeत� �% स&�हम� कर म�णज� ��झ� शर�र स%��!स�रख� चमक% न उठ�ल व ��झ�� व�च�� लसद� प�प ��ईल. ज��न� ह� स��न� अवरल�, �� द�व�&न� हप� ����. पर&��, अस�र�&न� त��च� हभ�� व�ट�� आहण म�ण%न �� त��च�� ह� स&�मन�च�� क���!� अन�क हव9 हवघन उतपन कर� अस���.

व̂श&प��न स�&ग� अस���, अश�रर��न� �� �तवचच�! कर� पव�स च�ल% ठ�व���. �� थ�ड�च व�ळ�� स�व��c &च�� पद�श�� �����. �� भ�ग ह�म�ल��� आ��. त�� पद�श�� द^व� घ�ड�, �त�, हवप�ल हदस���. त�� भ�ग�� हकर�ट आहण ��&ग ल�क�&च� वस�� अस��. ��थ� प�लल&ड वस�� करन आ���. ��थ� द^व� ल�क�&च� न��म� ��ण� ज�ण� ��� अस��. त��&च� र�ज� स�व��c प�&डव�&च� व�श�वर सव�ग� कर��. ��थ� त��&च� र��ण��च� व�वसथ� ����. त��&न� ब��!च हदवस�न�

Page 81: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

हवश�&�� घ�ण��च� अवसर हमळ�ल�ल� अस��. सम��न&�र �� ��थ!��त� स%�! उगवल��वर प�ढच�� पव�स�स हनघ���. ��ल9ष�र त��च� सगळ� स�वक आहण इ�र स�व��cच�� कड� स�ड���. आ�� म�जक� ल�क प�ढच� पव�स कर ल�ग���. त��&न� अस] व�ट� अस�� हक&, �� अज�!न�ल� भ�टण�र आ���.

��ल9ष�र त��&न� ब�ल��, "म�झ�� भ�व&ड�न� न�ट ल$ द�ऊन म�झ� ऐक�"."म�णस�&न� ग�ल�� जनम�� क�ल�ल�� कe त��च� पररण�म ह� जनम�� त��ल� अन�भव�व� ल�ग���. प�� आपण स�द� अज�!न�च�� श�9�� पव�स� झ�ल� आ���. कश� कश� पद�श�&�%न आपण ज�� आ���, त��च� आपल��ल� क9� कलपन�स�द� नव���. अज�!न आपल�� बर�बर न��� ह� ज�ण�व�न� म�झ� हद� जळ� आ��. आपण एकम�क�&च� आ9�र आ���. प�&च�ल�च� झ�ल�ल� अपम�न मल� स�� ज�ळ� आ��. अर� वeक�दर�, म� 9न&ज��ल� प��ण��स�ठ� �ळमळ� आ��. प�&च वषj झ�ल� त��ल� ज�ऊन आणख�न हक�� क�ळ त��च� पह�$� कर� र��व��च�. आपण त��च�� ��ण��च�� पह�$�च�� क�ळ�� �� ��थ!��त� आर&हभल� आ��. आपण बर�च क�&�� प�ह�ल� आ��. पर&�� प�थ!ल� प��c शकल� न���. म�ण%न म� असवसथ झ�ल� आ��. फ�लग�न� न$त�वर �� जनमल� ����. �म�स�रख� शत%&च� न��न�ट करण�र�, जण% स�$�� शक अस�, मल� त��च� स�� आठवण ��� आ��. मल� त��च� न��य� व�गण%क आठव��. त��च� जर� क�ण� स�म�न� म�णस�&न� ��ग� क�रण�न� अपम�न क�ल� �र �� त��ल� $म� कर� अस], त��च� द��eतव, सजजनपण� अ��लन�� आ��. त��न� �रल�ल�� शत%ल� म�फ क�ल��च� म� आठव��. हवन�क�रण आपल�� स�मथ��!च� त��न� क9� द�रप��ग क�ल��च� आठव� न���. �� क� ललन $हत� आ��. त��च�� स&र$ण�� असल�ल� सगळ� द �ब!ळ स�रह$� अस���. अर� वeक�दर�, अस� आपल� भ�ऊ आपल� म�ठ� आ9�र आ��. त��च�� न�सत�� स�व�स�&न� आपल� ज�वन स�ख� ����. �� आपल� भ�ऊ क�ठ� आ��. जग���ल सगळ� स&पत� एक� ब�ज%स व अज�!न द �स��! ब�ज%स अस] ठ�वल� �र अज�!न�च� प�रड� जड ठर�ल. फ�लग�न� व�स�द�व�च�च द�सर� अव��र आ��. ��द�� अलज&क�,

क��!व���!स�रख� श%र, हक�� वण!न& कर�व�� त��च�. हक�� क�ल� �र� मन श�&� ��� न���. स�मथ��!� �� स�$�� प�र&दर�स�ख� आ��. त��च� व�ग प�वक�स�रख� आ��. त��च� क�9

Page 82: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

�म�स�रख� आ�� ज�व��& अन��� ����. त�� श%रव�र भ�व�च�� भ�ट�स�ठ� आपण सगळ�च आ�%र झ�ल� आ���. त�� ग&9म�दन पव!��कड� ज�ण��म�गच� आपल� उद�श त��ल� भ�टण��च�च आ��. ��थ� त��&च�� प�च�न अव��र�� �� व न�र��ण ह� ग&9म�दन�वरच त��&च�� आशम�� र��� ����. ��थ� असल�ल�� ब�र�च�� वe$�जवळ �� आशम आ�� अस& स�&ग���. ��थ� आज र�$स र��� आ���. आपण व�सथ असल��म�ळ] आपण �� ग&9म�दन पव!� प��c शक% , ज�थ� फक प���च ज��� ����. ��थ� क� ब�र�च� न&दनवन�स�रख� बग�च� आ��. ज��च� स&र$ण र�$स कर� अस���. ��थ� द �सर� क�ठल��� म�ग! ज�� न���. व�सन�&� अडकल�ल�, हवकe � मनलसथ�� प�प क�ल�ल�, द�षपण� करण�र�, अपभ�ष� ब�लण�र�, ज��&च� मन अश�&� अस��, ज� सव��च� ��लन� द�स��Xश� कर� आ��� अस] क�ण���, ��थ� प���च% शक� न���. अज�!न�च� दश!न करण��स�ठ� आपल��ल� �पसव� ब�हण�&च�� स�व�स�� र��व� ल�ग�ल. ज� अस] द�षप%ण! आ��� त��&न�च ��थ� म�श�, म�ठ� ड�&स, च�व���. ��थ� र�$स लस&��च�, �त�च�, सप�!च� अश� रप घ�ऊन त�� अ��ग� ल�क�&न� ��कल%न द����. म�ण%न त�� ज�ग� ज�ण��स�ठ� आपल��ल� आपल� हचत श�द र�ख�व� ल�ग�ल. क�&�J�� झ�ल� �र� आपण ग&9म�दन�कड� प���चण�र �� ठरल�ल� आ��. अश�पक�र� ��ल9ष�र हभम�ल� त��च� मन म�कळ� करन द�खव� अस��. अश�रर��न� ��थ!��त� पव�!��ल ब�सष�व� भ�ग स&पल�.

Page 83: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!��त� पव! भ�ग त�सष�व�

ल�मस त��&न� स�&ग���, अ�� प�&डव�न�, आपण अन�क पव!�, नगर�, हव��र आहण ��थ!$�त� प�ह�ल� आ���. ��म�� त�� हठक�णच�� पहवत प�ण��� सन�न क�ल� आ��, प�ज� क�ल�� आ���. आ�� आपण सवग�!ल� न�ण���! म&द�र पव!��कड� ज�� आ���. म&द�रपव!�, म�रपव!�,

ग&9म�दन�पम�ण�च अदष� हनसग�!च� भ�ग आ���. त��च� दश!न ��ण��स�ठ� पहवत��, �तवहनष�, �प�बळ, व�सथ�� अश� ���र�च� आवश�क�� अस��, ज��&च��� त�� न���� त��&न� �� पव!� व त����ल अलकन&द� स�रख�� नद�, हदस� न����. त��स�ठ� ह�प�ढ� ��म�� फ�र स�व9 ��ऊन पव�स कर�व��च� आ��. म&द�र पव!��वर म��न ऋष�म�न� त��&च� आशम सथ�प%न र��� अस���. त�� पव!���%न पहवत नद� अलकन&द� व��� आ��. ह�च�� प�ण��� द�व आहण ऋष� सन�न कर���. त�� नद�च� उगम त�� हवश�ल ब�र�च�� झ�ड� जवळ असल�ल�� हवश�ल सर�वर�प�स%न ��� अस��. त��च� प�ज� व̂��, व�ललखल� आहण ग&9व! कर���. �� ग&9व! स�म ग�� �� प�ज� कर� अस���. म��न ऋष� जस] मर�च, प�ल�,

अ&हगरस, स�म व�द�च� ग��न कर� अस���. (स�मव�द प�च�न भहकम�ग�!च� म%ळ समजल� ज���.) ��थ�च इ&द त��च�� मर��&स� प�ज� करण��स�ठ� ��� अस��. त��च पम�ण�, स�ध� व अहशन� स�द� ��थ� ��� अस���. स%�!द�व, च&दद�व अस� ��रक�&च� द�व स�द� ��थ� ��� अस���. अलकन&द�� सन�न कर� अस���. जग�च� त���, हव9���, न�शक�j अस] स�$�� म��द�व त��&च�� न&द�बर�बर ��थ� ��� अस���. �� ग&ग� दष� जग�� उ�रवण��स�ठ� भहगरथ�ल� मद� कर��� �� स�द� ��थ� व�वर� अस���. प�ढ� ल�मस ब�ल���, "म�ल�&न�, त�� म��द�व�ल� शरण ज�ऊन एकहचत�न� नमसक�र कर�". ल�मस�&च� �� आज� ऐकल�� वर ��ल9ष�र व इ�र सगळ� �स] कर���. त��न&�र �� ��थ!��त� प�ढच�� पव�स�स हनघ���.

प�ढ� ज�� अस��&न� त��&न� क�&�J श�भ ग�ष� हदस���. �� म�र पव!� अस�व� अस] त��&न� व�ट��. �� क�� आ�� अस� पश प�&डव हवच�रण�र �� ��रन ल�मस सव�u स�&ग���, अर] प�&डव�न�, �� क�ण� पव!� न��� पण प�च�न क�ळ� झ�ल�ल�� द�व आहण द�नव�&��ल लढ�ईच�� ख�ण� आ���, �� पव!� व�ट�� �� खर��र एक ��ड�&च� भल�म�ठ� ढ�ग आ��. ��

Page 84: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

नरक�स�र�च� ��ड& आ���. नरक�च� व9 हवषण%न� क�ल� ���� आहद क�ळ�� झ�ल�ल�� त�� ग�ष� आ���. नरक�ल� इ&द�च� ज�ग� प�ह�ज� ����, घ�र �प आहण व�द���ल कवन� व�परन �� त��स�ठ� प�तन कर� ����. �श� �पस�� �� द�� �ज�र वषj कर� ����. त�� �पस��च�� बळ�वर व अ&गच�� ��कद�च�� ज�र�वर �� इ&द�ल� आव��न द���. त��म�ळ] इ&द घ�बरन ज���. म�ण%न �� हवशन�थ�च� प�थ!न� स�र कर��. सव!कड� सद^व उपलसथ� असण�र� द�व त��ल� पसन ����. त��च व�ळ� स�9%, स&�, ऋष� अस] सगळ� हवषण%च� मन9रण� कर ल�ग��� हक&, त��न� इ&द�ल� मद� कर�व�. इ&द हवषण%ल� त��च�� 9�स��च� क�रण क��, �� स�&ग��. �� ऐक% न हवषण% शक�ल� स�&ग��� कV, त��च� 9�स�� नरक�म�ळ] आ��. नरक�च� �प�स�9न� कम�ल�च� आ��. त��म�ळ] म��द�व त��ल� पसन ��ण�रच. त�� आ9� क�&�J क�ल� प�ह�ज�. त��स�ठ� म� नरक�च� आतम� त��च�� द����%न क�ढ%न घ���. नरक �पस�� कर� अस��&न�च हवषण% त��च�� वर �ल� कर�� व त��च� व9 कर��. नरक त�� बर�बर ख�ल� क�सळ��. जस� एक�द� डUगर क�सळ�व�. अश� पक�र� त��ल� चमतक�र�कपण� म�रल� ज���. �� प�� त��च� ��ड� सव!त हवख�रल�ल� आ���. फ�र प�च�न क�ळ� एकद� सगळ� पeथव� नरक�� ख�ल� ख�चल� ज�� ����. ह�ल� हवषण%न� ख�च%न वर क�ढल� ���� अस� आणख�न एक चमतक�र त��&न� क�ल� ����. �� चमतक�र हवषण%न� त��च�� वर�� अव��र�� क�ल� ����. ��ल9ष�र हवच�र���, "अ�� ब�हण�, मल� स�&ग�, श&भर ��जन� ख�ल� ग�ल�ल� पeथव� हवषण%न� एक� द�&��न� कश� ब���र क�ढल�"? मल� समज%न घ��व��च� आ��, कV, "अश� क�ण�� ��कद ���� त��न� सगळ�� जग�ल� आ9�र द�ण�र� जनन� श&भर ��जन� नरक�� ढकलल� ���� व क�&? मल� �� सगळ] जस� घडल� �स� स�&ग�". ल�मस स�&ग% ल�ग���, "ऐक �मप�त�, म� �� सगळ] ��ल� सहवस�रपण� स�&ग��. आहद क�ळ�� फ�र भ�&कर पस&ग च�ल% ����. त��क�ळ�� आहद व द�य�म द�व�� �म�च� क�म कर� ��त��. ज�व��& �� �� क�म कर��� ��व��& क�&�� च%क ��� नव���. क�ण��� हवन�क�रण मर� नव��� व सगळ� जनम ��ग� व�ळ� ��� अस�&. त��न&�र सगळ�� पक�रच� प�ण� ग�र&, ढ�र&, �रण&, स�&बर& अश� श�क���र� व म�&स���र� प�ण��&च� म�ठ� पम�ण�� प̂द�स ��ऊ ल�गल�. त��बर�बर म�णस�&च� स�द� व�ढ ��ऊ ल�गल�. ज�व��& म�णस�च� स&ख�� एवढ� झ�ल� हक&, ह�न� 9�क��च� म��!द� ओल�&डल�. त��&च�� प�पकe त��&म�ळ] पeथव�वर प�प�च� भ�र व�ढ� ग�ल�.

Page 85: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

मन�ष���र प�ण� प�प आहण प�ण� द�न�� कर� न���� म�ण%न त��&च�� स&ख��न� पeथव�वर भ�र व�ढ� नव���. त�� भ�र�म�ळ] पeथव� श&भर ��जन� नरक�� द�बल� ग�ल�. नरक �� प�प�च� म�ख� सथ�न अस] समज��� �स]च सवग�!ल� प�ण��च� म�ख� सथ�न समजल� ज���. पeथव� त�� द�घ�� ह�च�� वर�ल प�प प�ण��च�� पम�ण�� वर ख�ल� अश� आ&द�ल� अस��. �� प����, पeथव�मध�� ह�च�� प�प�च�� पम�ण�� हवहव9 व��9�, आपत� ह�&च� पम�ण व�ढ� ग�ल� ����. अख�र�स �� अस�य� झ�ल� ��व��& पeथव� न�र��ण�ल� म�ण�ल�, अ�� द�व�ल9द�व आपण ह�� ल$ घ�ल� व क�&�J कर� म�णज� �� प�प�च� पम�ण� आवर�� ��ईल. म�णज� म� प�नu म�झ�� म9ल�� ज�ग� र��c शक�न. पeथव�वर�ल प�प व प�ण� ह�&च� सम��ल र�खल� हक&, �� सवग! आहण नरक ह�च�� मध�भ�ग� र����. पeथव�वर प�ण��च� भ�र व�ढल� कV �� सवग�!जवळ ज��� आहण प�प�च� भ�र व�ढल� कV, नरक�कड� ज���. सवग�!कड� असण� त����ल प�ण��च�� स�खद अन�भव�म�ळ] स�सह अस�� पर&��, प�प�च�� भ�र�म�ळ] ज�व��& पeथव� नरक� जवळ सरक�� ��व��& ह�च� द�� ��ऊ ल�ग�� व �� ह�ल� स�न ��� न���. त��म�ळ] पeथव�वर म��म�र�, द�षक�ळ, अवष!ण, अह� प�ऊस, कल�, त���%न उतपन ��ण����! हवहव9 प�ड� ह�&च� पम�ण व�ढ��. म�ण%न �� न�र��ण�ल� मद� करण��स स�&ग��. हवषण% ह�ल� स�&ग���,

"क�&�J क�ळज� कर नक�स. म� अस] क�&�J कर�न हक&, त��म�ळ] ��झ��वर�ल प�प�च� भ�र कम� ��ईल".

ल�मस प�ढ� स�&ग���, अस] स�&ग%न न�र��ण पeथव�च� हनर�प घ���. पeथव�च� क�न म�ण%न ह�च� पव!� क�म कर��� �श� पररलसथ��� हवषण% एक द�� असल�ल�� वर���च� रप घ��� त�� वर���च� ��ज कम�ल�च� अस��. त��च� ल�ल ड�ळ� व भ�&कर आकमक व�गण%क त��म�ळ] सव!त घबर�ट पसर��. �� वर�� जरर�पम�ण� आपल� आक�र म�ठ� कर� अस]. त��न&�र �� नरक�� उभ� र���� व त��च�� एक� द�&��वर सगळ� पeथव� उचल%न 9र��. प�प�च�� भ�र�म�ळ] ह�च� ज� ख�ल� घसरण� ��� ���� �� त��म�ळ] थ�&ब��. अश�पक�र� पeथव� उचलल� ज�ण� हव9�त��च�� हन�म�न�स�र अ��ग� ���� म�ण%न सवग�!��ल सगळ� ऋष� असवसथ झ�ल� व �क�र करण��स�ठ� बह�कड� ग�ल�. �� त�� पज�पह�ल� स�&ग���, "अ�� बह�, सगळ� ज�वन शक� ह� हवषण%च�� अच�नक पeथव� वर उचलण��न� असवसथ झ�ल� आ��. �� क�� ���� आ�� �� आम��ल� स�&ग�. अस] क�& ���� आ�� �� स�&ग�". �� क�क� ळ��च� हवन&��

Page 86: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

ऐकल��वर बह त�� म�णस�&न� स�&ग���, "अर� म�नव�&न�, �� सगळ� अस�र�&च�� उपदव�� प�स%न पeथव� व�चवण��स�ठ� क�ल� ज�� आ��. ह� कe त�� म�ग� स�$�� न�र��ण आ��� म�ण%न ��म�� हनश&क र��. जर पeथव� अश� पक�र� उचलल� नस�� �र सगळ� नष झ�ल� अस�� व प�नu स�रव�� कर�व� ल�गल� अस��. ��म��ल� ज� भ�&कर ��लच�ल�च� अन�भव ��� आ�� ज��म�ळ] ��म�� घ�बरल� अ��� �� पeथव� वर उचलल� ज�� आ�� म�ण%न ��� आ��. एकद� �� ह�च�� न��म�च�� ज�ग� आल� कV, सगळ� क�&�J ठ�क ��ईल. ��म�� आप�पल�� घर� ज�, क�&�J घ�बरण��च� क�रण न���, ��मच� भल� ��".ल�मस प�ढ� स�&ग���, त��न&�र सगळ� द�व बह�ल� त��&च�� प�ढ� घ�ऊन न�र��ण�च� स���� कर ल�ग���. न�र��ण�&न� पeथव� व �� वर�ल सगळ�� म�णस�&न� प�प�प�स%न व�चवल� म�ण%न त��&च� अन�क व�ळ� आभ�र म�न� र�����. त��न&�र �� आप�पल�� ज�ग� ज����.

व̂श&प��न प�ढ� स�&ग���, अर� जनम�ज��, �� वर���च� ग�ष ऐकल��वर �� प�&डव ��बड��ब प�ढच�� पव�स�स�ठ� हनघ���. त��&च�� प�ढ%न ऋष� ल�मस च�ल� अस���.

अश�रर��न� ��थ!��त� पव�!��ल त�सष�व� भ�ग स&पल�.

Page 87: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!��त� पव! भ�ग चPसष�व�

व̂श&प��न स�&ग� अस���, अर� र�ज� जनम�ज��, �� श%रव�र प�&डव त��&च�� 9न�ष� व भ�त�� स� जय�� ���र�� अस�व� अस] ग&9म�दन पव!��च�� हदश�न� च�ल% ल�ग���. त��&च�� बर�बर त��&च� ख�स हवश�स��ल� ब�हण स�द� च�ल� अस���. व�ट�� �� हकत��क सर�वर& प�����. प��ड���ल झर� आहण अरण�� �� प��� प�ढ� च�ल� अस���. ��थ�ल झ�ड�&वर फ� ल& व फळ& भरल�ल� हदस� ����. अ9%न म9%न स�9% भ�ट� ����. आपल�� व�सन�&बदल प%ण! औद�लसन� र�ख%न अह� स�व9हगर�न� �� क�वळ फल���र व क&दम�ळ& �� आ��र कर� प�ढ� ज�� ����. �� पद�श फ�र खड�र ����. च�लण��स�ठ� अश� व�ट नव���च. कस��र� त�� उबडख�बड जहमन�वरन �� म�ठ� कष�न� म�ग!कमण कर� ����. अस] च�ल� �� अश� भ�ग�� ����� ज�थ� ब̂र�ग� ध��न स�9न� कर� बसल�ल� त��&न� हदस� ����. त�� पररसर�� हकनर आहण अपसर� ह�&च� हवश�ष वद!ळ त��&न� आढळल�. क�&�J व�ळ�न&�र �� त�� भ�ग�� पव�श कर ल�ग��� ज�थ%न ग&9म�दन पव!� स�र ����. त��व�ळ� व�र� व�ग�&न� व��c ल�ग���.

ज�र�&न� प�ऊस स�द� स�र ����. त�� व���!बर�बर स�क� प�न& व�वटळ�� जश� उड��� �श� सव!त उड��&न� हदस� ����. थ�ड�च व�ळ�� सव! आसम&� 9�क��न� भरल� व क�&�J हदस�न�स� झ�ल�. एवढ� गU9ळ म�जल� कV क�ण� क�ण�श� ब�ल% शक� नव���. �� एकम�क�&न� प��cस�द� शक� नव���. त�� झप�ट�न� �� अस] समज% ल�गल� कV, आक�श त��&च��वर क�सळ� आ�� कV क��. सभ�व�रच� प��डस�द� फ�ट� न��J� न�& अस] त��&ल� व�ट% ल�गल�. त�� व�दळ� व���!प�स%न व�चवण��स�ठ� �� जवळच�� म�ठ� वe$�च�� ख�ल� ग�ल�. हभम त��च� शस ����� 9रन एक� ����न� कe षण�ल� 9र� एक� म�ठ� वe$�ख�ल� आसर� घ�ण��स�ठ� ग�ल�. ��ल9ष�र व 9Pम� द�ट झ�ड� असल�ल�� भ�ग�कड� ग�ल�. स�द�व पहवत अग� घ�ऊन एक� ग���� हशरल�. नक� ल ल�मस�&बर�बर इ�र ब�हण�&न� घ�ऊन द�स��! ज�ग�� असल�ल�� झ�ड�&च�� आड आसर� घ�ऊन र�ह�ल�. ज�र�च� व�र� थ�बल� व म�सळ9�र प�ऊस ल�गल�. आक�श��%न गडगड�ट ऐक% ��� ����. अ9%न म9%न हवज� चमक� ��त��. त�� प�वस�म�ळ] थ�ड�च व�ळ�� च��ब�ज%न� छ�ट� म�ठ� नद� व��ण��स स�रव��

Page 88: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

झ�ल�. त��&च� प�ण� फ�स�ळल�ल� दगड�&वर आपट� व�ग�&न� ख�लच�� हदश�न� व��c ल�गल�. सव!त प�ण�च प�ण� झ�ल� ����. त�� सगळ�� ग�षJच� आव�ज इ�क� ���� हक&, क�ण� क�&�J ब�ल% शक� नव���. क�&�J व�ळ�&न� व�दळ थ�&बल�. त��न&�र �� ��त� हनसग�!च� अ&द�ज घ�� स�व9पण� आप�पल�� हनव���X�%न ब���र आल� व एकम�क�&न� श�9% ल�गल�. प�नu एकत आल��वर �� झप�ट�न� ग&9म�दन पव!��च�� हदश�न� च�ल% ल�गल�. अश�रर��न� ��थ!��त� पव�!��ल चPसष�व� भ�ग स&पल�.

Page 89: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!��त� पव! भ�ग प�सष�व�

व̂श&प��न स�&ग���, �� द�न क�स च�लल� अस��ल, दPपद� प��� च�लण��� सर�व नसल��न� च�ल�� च�ल�� ख�ल� क�सळल�. �� प%ण!��� थकल�ल� व क&ट�ळल�ल� ����. �� दPपद�च� एक� ल�� एक कन�� ब�श�द झ�ल� ����. त�� व�दळ�म�ळ� व ह�च� पकe �� अश� म��न��स�ठ� ��ग� नसल��न� अस�ल कद�हच�, �� जहमन�वर प�� प�ट�श� घ�ऊन बसल� ����. �� प����च नक� ल ह�ल� आ9�र द�ण��स�ठ� ह�च��कड� 9�वल�. प�ढ� ग�ल�ल�� ��ल9ष�र�ल� �� स�&ग�� आपल� द�पद� अह�शम�म�ळ] थकल� आ��. �� प�ढ� ब�ल��, �� अश� ��त�स�ठ� ��ग� न���. त��म�ळ] ह�ल� �� कष प�लल� न����. आपण थ�ड� थ�&ब%न �� श�द�वर ��ईस��वर व�ट प��व�. �� पडल� आ�� �� प����च सगळ�च ह�च��कड� 9�व���.

��ल9ष�र ह�च��वर आल�ल�� पररलसथ��बदल सव��ल� द�ष द�� ब�ल��, ज� आर�म�� उतम हबछ�न��वर झ�पण�र� र�ण� आज म�झ��म�ळ] जहमन�वर हनजल� आ��. �� सगळ� ��� आ�� क�रण मल� द���च� म�� झ�ल�. म� द�� ख�ळण��स ���र झ�ल� म�ण%न सगळ��&न� अस� त�स स�न कर�व� ल�ग� आ��. ह�च�� हपत��न� ह�च� हवव�� आमच��श� क�ल� त��व�ळ� �� हवच�र कर� अस�ल कV, त��च� स�क� म�र म�लग� मज�� ह�च� व̂व�ह�क ज�वन घ�लव�ल पण �स� ��� न��� ह�च� मल� द �uख ��� आ��. अस] ब�ल� �� सव�u ल� द�ष द�� बस%न र����. व̂श&प��न ब�ल���, ��ल9ष�र अस� पक�र� कष� झ�ल�ल� अस��&न� त��&च�� प�X� ब�क�च� ��त� ��ऊन प���च���. �� त��ल� श�&� करण��च� प�तन कर� अस���. त��च��वर ईशर�च� कe प� �� म�ण%न त�� पक�रच� म&त ग�ऊ ल�ग���. ��थ� र�$स अस��� त��&न� हपट�ळण��स�ठ� स�द� �� क�&�J म&त उचच�रण हवहशष पद��न� कर ल�ग���.

प�&च�लकन��च� पकe �� स�9�र�व� म�ण%न �� ऋष� द�व�&न� आळवण� कर ल�ग���. थ�ड� व�ळ�&न� �� श�द�वर ����. �� प��cन सगळ� श�स स�ड���. प�&डव ह�च� ग�ल�ब� न�ज%क प�वल� अलगदपण] मद!न करन ह�च�� प���&न� आर�म द�ण��च� प��स कर���. त��बर�बर ह�च�� प�ट��! स�द� �� �ळ%व�रपण� च�ळ%न सवसथ कर���. �रण�च�� क��ड�वर ह�ल� झ�पवल�

Page 90: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

����. प�&डव�&च� ��� र�कट असल��न� त�� त��&च�� न�ज%क च�ळण��म�ळ] ह�ल� व�गळ�� पक�रच� मद!न झ�ल��स�रख� व�ट� ����. ��ल9ष�र हभम�ल� ब�ल�� कV, "अज%न आपल��ल� प�षकळ प��ड अस] चढ�व��च� व उ�र�व��च� आ���, त��� ह� कश� च�लण�र"? हभम त��ल� उतर द��� हक&, "त��च� हच&�� कर नक�, म� ह�ल� म�झ�� अ&ग�वर घ�ऊन ज�ईन".

ह�ल�च न��� �र ��म��ल� स�द� म� म�झ�� ख�&द�वर घ�ऊन ज�ऊ शक��, त��च� हच&�� नक� म�ण%न �% उग�चच हच&�� कर� बस% नक�स, ��ल� पत��क ग�षJवर हच&�� करण��च� सव� आ��, �स� कर नक�स. श�&� ��". प�ढ� वeक�दर स�&ग��, "�श�च व�ळ आल� �र म� म�झ� म�लग� घट�तकच आ��, त��ल� ��&क म�रल� �र �� र�$स असल��म�ळ] ह�च भ�ग�� अस��, �� ��ईल व आपल�� सगळ��&न� उचल%न न�ईल".

व̂श&प��न प�ढ� स�&ग���, त��न&�र ��ल9ष�र�च�� परव�नग�न� हभम आपल�� म�ल�च� आठवण कर�� आहण त�� बर�बर �� त��च� म�लग�, घट�तकच ��थ� �जर ����. �� पहवत र�$स आल��वर प�&डव�&न� अहभव�दन कर�� व न&�र ��थ� असल�ल�� ब�हण�&न� व&दन कर�� व हवच�र��, क� आठवण क�ल�. �� र�$स आपल�� हपत��ल� ब�ल��, "स�&ग� ब�ब� म� ��म��ल� कश� पक�रच� मद� कर�व� अस] व�ट��, ज� अस�ल �� स�&ग�". त��च�� त�� आज�9�रकपण�म�ळ] आन&द� झ�ल�ल� त��च� ब�प त��ल� घट आलल&गन द���. अश�रर��न� ��थ!��त� पव�!��ल प�सष�व� भ�ग स&पल�.

Page 91: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!��त� पव! भ�ग स��सष�व�

��ल9ष�र ब�ल��, "अर� हभम�, ��झ�� शहकम�न, र�$स म�ल�स ज� सत�व�द� आहण आपल��वर प�म करण�र� आ��, त��ल� त��च�� म���स उचल%न घ�ऊन ज�ण��स स�&ग.

आहण �% आम��ल� घ� अस& आपण सगळ� ग&9म�दन पव!��वर हन9pकपण� ज�ऊ शक% . व̂श&प��न प�ढ� स�&ग���, ��ल9ष�र�च� आज� झ�ल��वर हभम आपल�� र�$स म�ल�ल� ब�ल��, "अर] ह�डJब�च�� अलज&क� म�ल�, घट�तकच�, आमच�� बर�बर �% ��झ�� ह� न�ज%क म���स उचल%न घ�ऊन पव�स करहशल �र बर� ��ईल. ल$�� अस% द� कV �% आमच�� प�स%न फ�र द%र प�ढ� ज�ऊ नक�स न����र �� ��झ� म��� घ�बर�ल. �� ऐकल��वर घट�तकच ब�ल��, "ब�ब�, म� एकट� ��ल9ष�र, 9Pम�, म�झ� �� द�न क�क� आहण कe षण� अश� ह�घ�न� उचल%न न�ऊ शक��. म�झ�� बर�बर हक���र� म�झ� हमत र�$स आ���, त��&न� ब�ल�व�� व आम�� ��म�� सगळ�� ब�हण�&न� ग&9म�दन पव!��वर घ�ऊन ज�ऊ शक��. ��म��ल� च�लण�र अस�ल �र आक�श�� उड%न आम�� ��म��ल� ��मच�� अप�ह$� सथळ� प���चव% शक��".व̂श&प��न स�&ग���, घट�तकच व त��च� हमत र�$स त�� सगळ��&न� उचल%न न�� अस��& 9Pम� त��&च�� द^व� लसद�च�� ज�र�वर त��&च�� बर�बर स%��!स�रख� चमक� प�ढ� ज�ऊ ल�गल�. अस] �� र�$स�&च�� ख�&द�वरन हवहव9 वन� अरण�� प��� त�� हवश�ल ब�र�च�� झ�ड�कड� प���च���. त�� र�$स�&च�� व�ग�न� �� फ�रच जलद त��&च�� अप�ह$� सथळ� प���च���. आक�श��%न ज�� असल��न� �� �� सभ�व�र व�वलसथ�पण� न����ळ� ज����.

त��&न� अन�क मल�चछ ल�क ��थ� ख�ण� ख�द%न त���%न रतन क�ढ� ���� �� हदस���. त�� पद�श�� हवद�9र, हकनर, हक&प�रष, ग&9व! आहण म�कड� हदस� ����. म�र, च�मर, रर,

असवल&, गव�&, र�ड�, �त� ��थ� व�वर� असल�ल� हदस� ����. त��हशव�� अस&ख� झर� व��� ����. त�� अरण��� हवहव9 र&ग�च� स�&दर प$� उड� ����, अस� ज�� �� उतर�क� र प�X� प���च���. आ�� त��&न� क̂ल�स पव!� जवळ%न हदस% ल�गल�. त�� क̂ल�सच�� ब�ज%ल� �� नर न�र��ण�च� आशम प�����. त�� आशम�जवळ अन�क फळ� फ� ल�&न� डवरल�ल� द^व�

Page 92: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

झ�ड� हदस� ����. ��थ� �� हवश�ल ब�र�च� वe$ ����. त�� झ�ड�ल� चPफ�र फळ& ल�गल� ���� व त��&�%न रस व��� ����. त�� प%ण! व�ढल�ल�� झ�ड�च� स�द�! हवल$ण ���� ज��च� वण!न कर�� ��ण�र न���. त�� झ�ड�ख�ल� अन�क ऋष� ध��नसथ बसल�ल� �� प�����. त�� झ�ड�वर हवहव9 पक�रच� प$� ब�गड� ����. पर&��, त�� पररसर�� म�श��, ड�&स, ग�&9�ल म�श� अस] त�स द�ण�र� हकटक अलजब�� नव���. त�� ब�र�च�� झ�ड�जवळ आल��वर �� सगळ� ��त� त�� र�$स�&च�� ख�&द�वरन �ळ%व�रपण� उ�रल�. ��थ� प�ण� चवद�र व थ&ड ����. जम�न सप�ट ����. ��थ� ग&9व! व�वर� ����. सव!त ह�रवळ पसरल�ल� ����. प�&डव त�� प�च�न ऋष� नर आहण न�र��ण ह�&च�� आशम�ल� भ�ट द����. त�� आशम�च� क�� वण�!व�, ��थ� द �uख�ल� व�व नव���, प�हवत� प%ण!पण� ज�णव� ����. स%��!च� कठ�र हकरण त��च� अ&�र&ग भ�ज%न क�ढ� नव���. शर�र�ल� हपड� द�ण���! भ%क, ���न, गरम�, थ&ड� अश� ग�ष� ��थ� नव�त��. त��मध�� ��जसव� ऋष�म�नJच� द�ट�व�ट� ज�णव� ����. व�द���ल स�म,

ऋच�, �ज� अस] सगळ] सव!कड%न ऐक% ��� ����. ��थ� अध��तम�च� प��रण� करण���!न� पव�श नव���. सगळ� सवचछ ठ�वल�ल� ����, सगळ�� लजनस� ज�थ� प�ह�ज�� ��थ� ठ�वल�ल�� ��त��. सवग?� फ� ल�&च� पररमल सव!त पसरल�ल� ����. ��थ� �ज�च�� व�द� उतम पक�र� सजवल�ल�� ��त��. ��थ� थकव� ज�णव� नव���. ��थ� �रण�च�� क��ड�च� वस न�सल�ल� ऋष� ज��&च�� व�सन� द���च�� गरज�प�रत�� (��ग$�म�प�रत��) म��!द�� र�ह�ल�ल�� आ��� अस], ��थ� व�द�च� व�चन, मनन कर� असल�ल� हदस� ����. त��&च� आ��र फक फळ& व क&दम�ळ& अस� ����. त��&च� व̂र�ग� त��&न� म�$�प�X� न�ण�� इ�क� समथ! ����. ��थ� ग�ल��वर ��त� म&डळJन� ��� प�� व च��र� 9�व%न सव�uल� श�द क�ल�. त��न&�र �� सगळ� प�&डव ��थ� उपलसथ� असल�ल�� ब�हण�&न� भ�टल�. ��थ� असल�ल� सव!ज�न� ऋष� त��&च� सव�Xच� त��&न� प�ण��च� अघ�! द�ऊन मन�भ�व� सव�ग� कर���. �� ��त� त�� हवल$ण अश� आशम�च� म�ठ� कP��क�न] प��ण� कर� अस���. अस� आशम खहच�च क�ठ� अस�ल, अस] त��&च�� प��ण��च�� पद��म�ळ] त��&न� व�ट� अस�व� अस] हदस� ����. त�� आशम�च�� ब�ज%न� भ�हगरथ� व��� ����. ज� न&�र पeथव�वर उ�रण�र अस��. ��थ� असल�ल�� झ�ड�&च�� फळ�&�%न म9 थ]ब� थ]ब�न� गळ� ����. ��थ� �� प�&डव वस�� करण��च� ठरव���. ��थ� असल�ल�� लसद ब�हण�&बर�बर �� र��ण��च� ठरव���. ��थ%न त��&न� पहवत सर�वर हव&द

Page 93: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

आहण त�� पललकड� म�नक पव!� हदस� ����. त��च� स�न�र� चमकण�र� हशखर हवल�भन�� व�ट� ����. प�&डव�&न� व त��&च�� बर�बर आल�ल�� ��तJन� च�&गल� हवश�&�� ��थ� हमळ�� व प�ढ�ल पव�स�स�ठ� त��&च� ���र� ����. ��थ�ल न�नरम� वन�&� �� फ�रफटक� म�र���.

��थ�ल चमकण�र� फ� ल& �� प��� र�����. ��थ�ल सगळ� झ�ड� फळ�&न� स�� डवरल�ल� हदस� ����. फळ�&च�� भ�र�म�ळ] त��&च�� ड�&चक�� झ�क% न व�कल�ल�� हदस� ��त��. ��थ� नर क�क�ळ ग�&� ���� त��&च� ग�ण� त��म�ळ] आसम&� पसन झ�ल� ����. �� सभ�व�र स�&दर व�ट� ����. ��थ� फक आन&द ज�णव� ����. द�uख�ल� व�व नव���. ��थ� असल�ल�� �ल�व�� हवहव9 पक�रच� र&ग�&च� कमळ& उमलल�ल� ����. ��थ� उ&च व�ढल�ल�� वe$�च���%न व��ण���! र�ळ�च� म&द स�ग&9 �व�च�� झ�ळकV बर�बर सव!त पसरल�ल� ����. त�� सगळ�� ग�ष� प�ह�ल��वर प�&डव आपल� $�ण हवसर��� व ��ज��व�न� �����. अश�रर��न� पसन हचत झ�ल�ल� �� प�&डव श�द� हव9� उरक% न मग हप�र�&न� अघ�! व�����. त��न&�र द^व� ऋषJन� अघ�! द����. ग&ग�ल�स�द� अघ�! व�����. त��न&�र �� इ�र ब�हण�&स� ध��न स�9न� कर ल�ग���. त�� व���वरण�� कe षण� अह� पसन झ�ल� ���� ह�च� च��र� आन&द� हदस� ����. �� प��cन ह�च� पह� स�ख�व���.

अश�रर��न� ��थ!��त� पव�!��ल स��सष�व� भ�ग स&पल�.

Page 94: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!��त� पव! भ�ग सद�सष�व�

व̂श&प��न प�ढ� स�&ग���, स&�हम� अस] ज�वन �� त�� आशम�� स�� र�त� र�ह�ल�. त��&च� अश� अप�$� ���� कV, त��&न� त��&च�� हप� 9न&ज��च� भ�ट ��ईल. �� ��थ� र��� अस��&न� अच�नक एक� हदवश� ईश�न� हदश�न� ज�र�च� व�र� प��c ल�गल�. त�� व���!बर�बर एक द^व� कमळ ज��ल� �ज�र प�कळ�� ��त�� अस] उड� आल�. त���%न स%��!स�रख� ��ज ब���र पड� ����. कe षण�न� �� प�ह�ल�, त��च� स�व�स हवरळ� ����. अस] �� कमळ ह�च��प�ढ� व�र� जण% घ�ऊन आल� अस�व� अस] ह�ल� व�टल�. �� ह�न� ����� घ��ल�. ह�च� आन&द गगन�� म�व�न�. �� हभम�ल� ब�ल�व�� व स�&ग��, "अ�� हभमद�व, �� प�� कमळ आपस�कपण� म�झ��कड� प���चल� आ��, ज��च� स�ग&9 प�� हक�� मन��र आ��, त��च��म�ळ] म�झ� आन&द हदग�ण�� झ�ल� आ��. मल� व�ट�� �� कमळ आपण ��ल9ष�र�ल� भ�ट कर. मल� �� कमळ आपल�� कम�क अरण����ल आशम�� घ�ऊन ज�व� अस� व�ट��. जर ��म��ल� म�झ� म�णण� ��ग� व�ट� अस�ल �र आपण ह� कमळ�च� ��थ� ल�गवड करन त�� स�रख� आणख�न कमळ उगव%. त��स�ठ� ��म�� त�� हदश�ल� ज�ऊन आणख�न अश�च कमळ आण�ल �र बर� ��ईल. �� ऐकल��वर हभम त�� हदश�न� आणख�न कमळ हमळ��� क�& �� प��ण��स�ठ� त��च� शस घ�ऊन हनघ�ल�. एक�द� लस&��स�रख� �� व���प�त न थक��, न क&ट�ळ��, न गU9ळ%न ज���, सव��च�� स�मथ��!च� ज�ण�व ठ�व%न �� कe षण�ल� स&��ष द�ण��स�ठ� ग&9म�दन पव!��च�� उ��र�वरन कमळ& श�9ण��स�ठ� चढ% ल�गल�. त�� प��ड�वर�ल घनद�ट अरण���%न �� व�ट क�ढ� ज�� ����. आज�ब�ज%च� वनश� प��� क�ठ� कमळ�&च� सर�वर हदस�� क�& �� श�9� �� ज�� अस��. क�ळ�� दगड�च�� त�� चढण� वरन �� झप�झप ज�� ����. त��च�� मन�&� हवहव9 हवच�र ��� ����. त��च�� चPफ�र नर क�क�ळ�&च� ग�&जन च�ल% ����. ग&9म�दन वर�ल थ&ड आल��द द��क झ�ळ%क�म�ळ� त��ल� $�ण ��� नव���. वन���ल झ�ड�&च�� फ� ल�&च�� पररमल�न� �� व���वरण पफ� हल� झ�ल�ल� ����. �� सवग! आ�� �� हभम�ल� त��म�ळ] ज�णव% ल�गल� ����. हभम�ल� म�ह�� ���� कV, त�� पररसर�� �$ आहण

Page 95: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

ग&9व! र��� आ��� जर� �� म�णस�च�� दष�ल� ज�णव� नव���. ��थ� बहष?, ल��न म�ठ� द�व�� व�वर� अस��� ��स�द� �� ज�ण� ����. ��थ� ल�ल, क�ळ�� व श�भ र&ग�च�� खहनज�&च� थर जहमन�वर पसरल�ल� हदस� ����. जस� त�� र&ग�च�� र�घ�ट� क�ण� त�� पहवत पव!��वर म�रल�ल�� अस�व���. ��थ� सव!कड� व�ढल�ल�� सपछद वe$�च�� झ�ड�च�� प�न�&च� सड� पडल�ल� ����. त�� उ&च हशखर असल�ल�� पव!��च�� भ�व�� त��ल� घ�र घ��ल�ल�� स�रख� ढग पसरल�ल� ����, जण% क�� �� त�� पव!��च� प&ख अस�व��.

त��च�� कड�&वरन 9ब9ब��स�रख� ज� झर� ख�ल� क�सळ� ���� त��म�ळ] त�� पव!��&न� गळ��� ल�&बलचक म�त��च�� म�ळ� घ��ल�� अस�व��� अस� दष� हदस� ����. अ9%न म9%न द��!, कप�र� आहण ग��� �� प��� ����. �� प��� ���� हक&, म�र प$� ��थ� व�वरण���! अपसर�&च�� ������ल क&कण�च�� आव�ज�च�� ��ल�वर न�&च� ����. ��थ� उ&च�वर असल�ल�� क�&�J हशखर�वर म�ठ�ल� �त� त��न� प�ह�ल� ज� त��&च�� र�कट सUड� ��थ�ल पतथर�वर घ�स%न घ�स%न त�� पतथर�न� ग�ळग�ळ�� कर� ����. अश� सद^व पसन�� असल�ल�� पद�श��%न �� व���प�त व�ग�&न� प�ढ� ज�� ���� त�� कमळ�च�� हदश�न�. �� त��च�� र�$स� ��कद�न� व�ट�� ��ण�र� व�ल उपट%न ट�क� ����. त�� ज&गल�� हफरण�र� स�&बर& हभम�कड� चर�� चर�� एक टक प��� ����. त��&न� हभ�� म�ह�� नव��� त�� पम�ण� �� त��च�� जवळ ज�ऊन त��च� हनर�$ण कर� ����. त��च�� हप� पतन�च� इचछ� प%ण! करण��स�ठ� व�ग�&न� �� म�ग!कमण कर� ����. त��च�� अ&ग���ल �त�च�� बळ�म�ळ] �� �स� ज�� ����. त��च� ड�ळ� ल�ल झ�ल� ���� त�� म�ळ� �� एक�द� म�ज�वर आल�ल�� �त�स�रख� व�ट� ����. ग&9म�दन पव!��च� �� स�द�! प��� त��च� मज� घ�� व त�� कमळ�च�� सर�वर�च� श�9 घ�� ज�� ����. ��थ� र��ण���! ग&9व�Xच�� ब��क� त�� ल9पप�ड शर�र�ष� असल�ल�� म�नव�स म�ठ� क� �%�ल�न� प��� ��त�� जर� हभम�ल� त�� हदस� नव�त��. त�� ब��क�&न� त��&च�� हदव� दष�म�ळ] समज� ���� कV, �� म�नव ��थ� क�� श�9� आ��. त��&न� सगळ� पररलसथ�� समज� ���� व त��म�ळ] त�� हभम�ल� मन�न� श�भ�चछ� द�� ��त��. हभम ��थ%न ज���&न� ज� हवच�र कर� ���� त��&च� म�ग�व� त�� घ�� ��त�� व त��म�ळ] प�&डव�&वर द��p9न�न� क�ल�ल� कपट क�रसथ�न त�� समज� ��त��. हभम हवच�र कर��, म� आहण अज�!न द�घ� सवग�!� आल� आ��� ��व��& आपल� भ�ऊ ��ल9ष�र

Page 96: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

आ�� क�� कर� अस�ल? आपल�� म�ठ� भ�व�च�� हभत�� सवभ�व�च� च�&गल� अन�भव असल�ल� हभम समज�� कV आ�� �� द�स��! द�घ�&न� आमच�� श�9�थ! प�ठवण�र न���. त��च व�ळ� �� श&क� कर� र����, म� क�व��& त�� कमळ�च�� ज�ग�च� श�9 आहण कस� घ�ण�र? त��ल� फक एकच समज� ���� हक&, त��न� दPपद�च� इचछ� प%ण! कर�व��च� आ��. त�� हभम�ल� समज� नव��� कV, ��थ�ल ग&9व! लस�� त��ल� प��� आ��� व त��च� हवच�र समज� आ���. क�रण, त�� अदष� हनसग�!� ��त��. क9��� न थकण�र� �� शहकश�ल� प�&डव प�नu व�ग�&न� त�� डUगर�वर स&च�र कर� ���� त�� कमळ�च�� ज�ग�च�� श�9��.

हकत��क हशखर& �� चढल� व उ�रल� क�&�J गण�� नव��� पर&��, त�� कमळ�च� उगमसथ�न त��ल� स�पड� नव���. च�ल��&न� �� म�ठ�न� ओरड%न आपल� स&��प व�क कर� ����. ज�र�&न� प�वल� जहमन�वर आदळ� �� ज�� असल��न� ��थ�ल भ%म� ��दर� ����. त�� आव�ज�म�ळ] हकत��क प�ण� आपल�� हबळ�� लप%न बसल� �र क�&�J व�घ�स�रख� श%र प�ण� आपल�� ग���&�%न ब���र ��ऊन, �� क�� ��� आ�� अस] त��च��कड� प��� ����. हकत��क प$� घ�बरन उ&च आक�श�� उड%न ज�� ����. हकत��क प�ण� ज�र ज�र�&न� ओरड%न त�� ग�ष�च� दखल घ�� ���� जस] क�&�J न��म�प�$� व�गळ� ��� आ��. क�&�J म�ठ� पश� जस� �त�, लस&� त��च�� जवळ ज�ऊन प��� �� क�ण प�ण� आल� आ�� पण न&�र �� त��च�� प�स%न द%र हनघ%न ज�� ����. क�रण, हभम�न� त�� श�पद�&न� ����न� म�रण��स स�रव�� क�ल�. क�&�J �त� त��च� एक� फटक���!� ख�ल� प�डल� �र क�&�J लस&��न� ज�र�न� ढकल%न हदल�, �� प�ण� ह�&स�च� सव� नसल�ल� असल��म�ळ] �श� अन�भव� न&�र �� त��च�� प�स%न द%र र��ण�च श��सकर समज� अस�व��. त�� सगळ��&न� ढकलल��वर �� प�&डव प�ढ� ज�� ����. क�&�J अ&�र ग�ल�� न&�र त��ल� ग&9म�दन�च�� एक� उ��र�वर एक क�ळ��च� पच&ड झ�ड हदस��. त��च� प�&न& हकत��क ��जन& पसरल�ल� ����. हभम त�� झ�ड�कड� 9�व� ज���. �स� 9�व��&न� �� अन�क झ�ड� म�ड%न ट�क��. ��थ� असल�ल� इ�र क�ळ�च� झ�ड व�ट ���र करण��स�ठ� �� उपट%न क�ढ��. त�� उपटल�ल�� क�ळ��च�� झ�ड�&च� ढ�ग ल�गल� ����. त�� झ�ड�कड� ज�� अस��&न� त��ल� अन�क पच&ड आक�र असल�ल� स�&बर&, म�कड&, लस&�,

र�ड� आहण क�&�J प�ण����ल प�ण�स�द� त��च�� व�ट�� �����. �� त��ल� घ�बरवण��च� प�तन कर� आ��� अस� त��ल� भ�स ����. त���%न न घ�बर�� �� प�ढ� ज�� र����.

Page 97: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

त��ल� एक पशसथ अथ�&ग सर�वर हदस% ल�ग��. त�� सर�वर�वर त�� हवश�ल क�ळ��च�� झ�ड�च� प�न& व�र� घ�ल� आ��� अस] त��ल� भ�स� ����. हभम त�� हवश�ल सर�वर�� उ�रण��स स�रव�� कर��. त�� सर�वर�� �श� अन�क कमळ ����. �ल�व�� �त� जस] प�ण� ��डव��� �स� �� हभम �� सर�वर���ल प�ण� ��डव� त�� कमळ�&न� ग�ळ� करण��च� प�तन कर ल�ग��. कमळ हमळ�ल��वर आन&द�न� हभम गज!न� कर ल�गल�. त��&न� हवज� हमळ�ल��स�रख� आन&द व�क करण��स�ठ� �� त��&च� श&ख% ����� घ��� व ज�र�&न� फ�&क�� .

त�� आव�ज�न� �� अरण� दण�ण%न हनघ��. त�� आव�ज�म�ळ] त�� अरण����ल इ�र ह�&स प�ण�स�द� त��&च� ओरडण� स�र कर���. ग���� झ�पल�ल� लस&� ब���र ����� व त�� गजर�� आपल� आव�ज घ�ल���. एकच गU9ळ उड��. त�� भ�ग�� अरण��� मध��च सम�9�सथ बसल�ल� व���प�त बजर&गबल� ज� हभम�च� ज��ष ब&9% आ��� त��&च� त�� गU9ळ�म�ळ] सम�9� म�डल� ज��� व �� ज�गe� �����. त��न� हभम�च� रस�� अडव%न ठ�वल�ल� ����, कळ� अथव� नकळ� पर&��, म�र�� त�� हनहबड र�न�� व�ट��च बसल�ल� ����. हभम�च� अ�&क�र जरर�प�$� ज�स� झ�ल� ���� �� त��च�� अध��लतमक पग��स�ठ� ��ग� नव��� म�ण%न �� घड� ���� हक& क��? �� सगळ� हवल9ललख�� ����. �� गU9ळ अश� हठक�ण� क�& ��� आ�� �� म�र��ल� त��च�� हदव� दष�न� समज��. त��&च�� �� स�द� ल$�� ���� क�, आपल�� ल��न भ�व�च� अ�&क�र अन�वश�क इ�क� व�ढल� आ��. त��ल� त��च�� पच&ड ��कद�च� गव! झ�ल� आ��. �� त��च��स�ठ� अन�हच� आ�� म�ण%न क�&�J कर�व��ल� प�ह�ज� अस] �न�म�न ठरव���. त��&च�� त�� व�नर रप�� �� �स]च हभम�च�� व�ट�� एक�द� वeद कहपच�� रप�� पड%न र�����. अ9%न म9%न �� ज�&भई द�� ����. त��च� ल�&बलचक श�प%ट �� उभ� उ&च एक�द� स�&भ�स�रख� कर� ���� जण% इ&द�च� हवज� स�&भ अस�व� व ज�र�न� जहमन�वर आपट� ����. त�� आपटण��च� आव�ज हद��च� 9डकन व�ढवण�र� ����. जस� �� त��च� श�प�ट आपट� अस] सगळ�� अरण����ल ह�&स श�पद& ज�र ज�र�न� ओरड%न त�� आव�ज�� त��&च� आव�ज हमसळ� अस�&. त�� श�पट�च�� आव�ज�&न� हभम�च�� छ����स�द� 9डकन स�र झ�ल�, त��ल� समज�न� �� भ�&कर आव�ज कसल�. पत��क व�ळ� �� श�प�ट आपटल� ज�ई आज�ब�ज%च�� हशखर�&�%न म�ठ� म�ठ� खडक ��ट%न ख�ल� क�सळ� �� दष� क�ण�ल��� घ�बरवण�र� अस] ����. �� क�� घड� आ�� �� प��ण��स�ठ� �� त��

Page 98: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

स�न�र� प�न असल�ल�� कद!ळ�च�� बन�� आणख�न आ� हशर��. क�&�J अ&�र आ� ग�ल��वर त��ल� एक अजस आक�र�च� व�नर व�ट�� आडव� झ�पल�ल� हदस��. त��ल� समज�� कV, ह� व�नर�च�� श�पट�म�ळ]च �� घड� आ��. त�� भल�� म�ठ� आक�र�च�� व�नर�च� श�प�ट क�स�ळ ���� व ट�क�ल� आकड� अस�व� अश� ब�क ह�ल� ����. त��च� ड�ळ� ल�ल ����. त��च� ख�&द� भल��च र&द ���� व कमर त��म�न�न� प��ळ ����. त��च�� अ&ग��%न एक पक�रच� ��ज ज�णव� ����. त��च� म�न �$�पम�ण� र&द पर&��, ��कड� ����. �� क�ण� स�म�न� व�नर न��� �� हभम समजल� पण त��च� अस� व�ट�� आडव� पडण� त��ल� रच� न���. त��च� च��र� ग�ल�ब� र&ग�च� ���� व त��च� द�&� ट�कद�र व श�भ ����. त��च�� अ&ग�वर�ल क�स ख%प ल�&ब ����. हभम �� रप प��� ����. त��ल� समज�न� �� कहप ��थ� क�� कर� आ��. सवग�!च�� व�ट�वरच �� अस� आडव� क� प�gडल� आ�� त��ल� क�&�J समज�न�. हभम ठरव�� कV ह�च��श� ब�ल�व� ल�ग�ल. म�ण%न �� व�नर�च�� आणख�न जवळ ज��� व त��ल� हवच�र��, जवळ ज�ऊन �� त��ल� आव��न�तमक अश� ��jन� हवच�र��, त��च� आव�ज कर�र� व 9मक�वज� ����. त�� त��च�� गज!न�न� प$� ज�र�&न� आक�श�� उड���. पर&��, �न%म�न जर�स�द� �ल� न���. ड�ळ� थ�ड� हकलहकल� करन �� म��कहप हभम�कड� प���� एवढ]च ����, त��म�ळ] हभम�च� अ�&क�र हडवचल� ज���. हभम�ल� बजर&गबल� ब�ल��, "म� म�झ�� वन�� आर�म कर� आ�� �% क�ण ��थ� अडमड��ल� आल� आ��स? �% स�म�न� म�नव हदस��स, अर� म�नव�, �� व�ट सवग�!ल� ज��� ��थ� ��झ�� स�रख�� मन�ष��स ज�ण��च� मन�ई आ��. �र� �% पर� ज�. म� ��थ� मस�प̂क� हनजल� ���� व �% म�झ� झ�प म�डल� आ��स त��च� क�रण क��?

��म�� म�नव द�व�&न� थ�ड� ब�द� हदल� म�ण%न सव��ल� ज�स� श��ण� समज�� व इ�र प�ण��&श� ग^रव�!ण%क कर�� �� ��ग� आ�� क�&? इ�र प�ण��� ज� च�&गल� ग�ण आ��� जस] नमपण�, स��न�भ%��, द��ब�द� ��म�� म�नव�� क�& कम� झ�ल� आ���? �% आ�� ����&न� क�&�J प�ण��न� हवन�क�रण ठ�र म�र� आल� आ��स, त�� प�ण��&न� �% अस] क�& म�रल�स"?

हव9�त��न� प�ण��न� ख�ण��स�ठ� फक म�रण��च� म�भ� आ�� पर&��, ��स�द� अह�&सक �त�� (द�uख ��ण�र न��� अश� पक�र�) कर�व��च� अस��. त�� व�ह�र�क क�ण�ल��� द�स��! ज�व�ल� ठ�र म�रण��च� अहघक�र न��� अस] अस��&न� क�वळ व�ट�� आल�, म�ण%न �%

Page 99: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

त��&न� ठ�र म�र� ����स, त��च� समथ!न ��झ��कड� क�� आ��. अश� कe त��म�ळ] ��झ� अध��लतमक ��!स ��� अस�� �� ��म�� म�नव�&न� समज� न��� क�&? ख�ण��स�ठ� अह�&सक �त�� करण��च� म�भ� आ�� त��म�ळ] प�प ल�ग� न��� पण �� ज� �% कर� ����स त��म�ळ] ��ल� प�प ल�गल� आ�� व �� �% सवग�!च�� व�ट�वर कर� आ��स ह�च� म� क�ण�� अथ! घ��व��च� �� स�&गहशल क�&? अस� सगळ� द �षकe त� कर� �% सवग�!� ज�ण��च� सवपन प��� आ��स क�&? ��झ�� अश� ब�जब�बद�र व�गण��&न� �% ��झ� हक�� न�कस�न कर� आ��स त��च� ��ल� थ�ड��र� कलपन� आ�� क�&? �� ज� �% कर� ����स त��� ��झ� अज�न ���� अस� �% जर मल� स�&ग� असहशल �र �� पटण�र� न���. क�रण, �% व�द�&च� अभ��स क�ल�ल� आ��स �� म� समज% शक��. खर� क�रण अस] आ�� कV, ��झ� अ�&क�र म�जल� आ��. त��च� ��ल� हश$� ��ईल. आ�� मल� स�&ग, ह� हनम!न�ष� पद�श�� �% एक अ�&क�र� म�ण%स क�� कर� आ��स? ह�प�ढ� ज�ण��स�ठ� ज� हनर�&क�र� पवeत� म�णस�� अस�व� ल�ग�� �� ��झ��� अलजब�� न���, म�ण%न �% ह�प�ढ� ज�ऊ शकण�र न���स, आहण म�ण%नच म� अस� व�ट�� पडल� आ��. आ�� मल� स�&ग, �% क�ण व ��थ� क�& आहण कस� प���चल�स"? प�ढ� म�र�� त��ल� ब�ल��, "�% म�झ� ऐकण�र असहशल �र स�&ग��, ��थ� थ�ड� व�ळ थ�&ब. फळ& ख�, आर�म कर, थ�ड� हवव�क�&न� क�म करण��च� हन9�!र कर आहण अ�&क�र व�ढ�ल अस] क�&�J�� अगद� अनव9�न�न�स�द� ��झ��कड%न ��ऊ द�ऊ नक�स. न����र �% नष ��हशल.

�% स�द� म�झ�� स�रख� व���प�त आ��स म�ण%न म� �� सल� द�� आ��. ��झ�� श�ररर�क ��कद�न� ह�प�ढ� क�&�J स�ध� ��ण�र न���. ह�प�ढ� क�वळ अध��लतमक बळ पम�ण अस�� ��थ�".अश�रर��न� ��थ!��त� पव�!��ल सद�सष�व� भ�ग स&पल�.

Page 100: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!��त� पव! भ�ग अड�सष�व�

व̂श&प��न प�ढ� स�&ग� अस���, �� शहकम�न वeक�दर त�� ब�द�म�न व�नर�च� ब�लण� ऐक% न सथब9 झ�ल�, त��न&�र हभम त��च� ब�ज% स�&गण�� आ9� त�� व�नर�ल� हवच�र��, "आपण वeद अ���, आपल� पररच� द�ल �र म� म�झ��बदलच� म�ह��� स�&ग�न. आपण अस� व�नर�च�� रप�� क�& व�वर�� अ���"? एवढ� हवच�रल��वर हभम सव��बदल स�&ग% ल�ग��, �� स�&ग�� कV, �� म�नव���ल एक� $हत� क� ळ���ल आ��, त��च�� क� ळ�च� न�&व क� र आ��. �� प�ढ� स�&ग�� हक, त��च� म��� क� �� अस%न प&ड� र�ज�च� �� द �सर� प�त आ��. �� च&दव&श� $हत��&प̂कV आ��. $हत� ब�हण�&न&�र म�तव�च� वण! आ�� त���ल� �� आ��. म�झ� जनमद��� व���द�व आ��. म�झ� न�&व हभमस�न आ��. अस] सगळ� हभम म�र��ल� स�&ग��. �� ऐकल��वर म�र��च�� म�ख�वर ��स� उमट��. आ�� म�र�� त��च� पररच� द�ऊ ल�ग��. �� स�&ग��, "म� व�नर (व�नर ह� शबद�च� अथ! आ��, म�नव� स�रख� हदसण�र�) क� ळ���ल आ��. आम�� सवग�!च� स&र$ण कर��. म�ण%न म� ��ल� ह�प�ढ� ज�ऊ द�ण�र न���. �% श��ण� असहशल �र आल�� प�वल� पर� ज�हशल. न����र ��झ� मल� न�श कर�व� ल�ग�ल". �� हनव�!ण�च� उदग�र ऐकल��वर हभम�ल� क�9 ���� व �� अर�र�व�च�� भ�ष�� ब�ल��, "ज��� ��ईल कV, न��� �� ठरवण�र� �% क�ण"? म�झ�� व�ट��%न उठ ब��! ब�ल�न�". �� ऐकल��वर �न�म�न त��ल� स�&ग��, "अर� म�ल�, म� आ�� वeद झ�ल� आ��, मल� उठव� न��� �र� �% मल� उचल%न व�ट��%न ब�ज%ल� ठ�वहशल �र बर� ��ईल. अस] क�ल�स �र �% ज�ऊ शकहशल".

हभम त��ल� उतर द���, "बह�च�� आद�श�न�स�र क�ण�ल��� ओल�&ड%न ज�ण� अव̂9 समजल� ज���, त�� कर�� म� ��मच�� अ&ग�वरन प�� ट�क% न ज�ण�र न���. जर मल� �� हन�म म�ह�� नस�� �र �स� क�ल� अस�� जस] बजर&गबल�न� सम�द उड� म�रन प�र क�ल� ���� आहद क�ळ��, पण आ�� न���". �� ऐकल��वर �न�म�न गम��न� हवच�र��, "�� बजर&गबल� क�ण ज��न� सम�द उड� म�रन प�र क�ल� ����? मल� स�&ग जर ��ल� त��बदल क�&�J म�ह��� अस�ल �र". �� ऐकल��वर हभम त��ल� स�&ग��, "�� म�झ� म�ठ� ब&9% आ��. �� सव!ग�णस&पन आ��, आहण ब�द�च� म�रमण� आ��. त��च� शर�र�च� व मन�च� स�मथ�! अम��!द

Page 101: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

आ��. �� र�म�च�� क�ळ�� त��&च�� व�नर क� ळ�च� म�ख� ����. त��&न� र�म�च�� पतन�ल� र�वण�&न� क�ठ� ठ�वल� ���� �� हश��फ�न� श�9%न क�ढल� ����. त��स�ठ� �� सम�द�वरन एक� झ�प�� उड� म�रन ल&क�ल� ग�ल� ����. हकत��क ��जन� �� अ&�र ����, त��वरन त��च� $म�� हक�� म�ठ� ���� �� ल$�� ��ईल. अस� बजर&गबल� म�झ� भ�ऊ ल�ग�� व म�झ�� अ&ग�� त��च�� स�रख�च अफ�ट शक� आ��. म�ण%न �% मल� त�स हदल�स �र म� ��ल� आठवण र�ह�ल अश� सज� कर�न. ज�स� �gश�र� करहशल �र ��ल� म� $ण�� �म�च�� घर� 9�ड�न.

व̂श&प��न प�ढ� स�&ग� अस���, �न�म�न�ल� समज�� हक&, हभम�च� गव! व�ढल� आ��. �� समजल��वर �� हभम�ल� ब�ल��, "अर� हनषप�प म�ल�&, म�झ�� अ&ग�� त�ण उरल�ल� न��� म�ण%न �% मल� उचल%न ब�ज%ल� कर व प�ढ� ज�. हनद�न म�झ� श�पट� ज� ��झ��प�ढ� पडल� आ�� �� उचल%न ब�ज%ल� करहशल �र बर� ��ईल". म�र��च� �� हवनवण� करण�र� ब�लण� ऐक% न हभम�ल� त�� वeद कहपच� द�� ����. हभम�च� गव! इ�क� झ�ल� ����, त��ल� हवव�क उरल� नव���. त��&न� �� ज�डज�ड श�प%ट उचलण��च� प�तन क�ल�. �� गव�!न� फ� लल�ल� हभम मन�� हवच�र कर�� कV, ह�च� श�प�ट पकड%न त��ल� हभरक�व%न �म�च�� घर�च फ�क% न द���. पर&��, �� म�र��च� श�प%ट ट�चभरस�द� त��ल� �लव�� आल� न���. त��&न� द�न�� ����&न� �� श�प�ट पकड%न ख�चण��च� प�तन क�ल� पण �� �� �लव% शकल� न���. हभम�च� र�ग अन�वर झ�ल� व म�ठ� ��कद�न� �� श�प�ट उचलण��च� ज�र�न� प�तन प�नu प�न�� कर� र���� पण व�थ!. बर�च प�तन क�ल��म�ळ] त��च� ड�ळ� प�&ढर� झ�ल�. क9� न��� �� थकव� त��ल� ज�णव% ल�गल�. त��ल� म�र��च� श�प�ट �लव�� आल� न���. त��म�ळ] �� शरम�न� ख�ल� म�न घ�ल%न उभ� र�ह�ल�. हभम�च� गव!�रण झ�ल� ����. �� ��� ज�ड%न त�� कहपल� ब�ल��, "अ��, आपण क�ण� लसद हक&व� द�व अथव� ग&9व! क�& ग�हक (हशवभक)

असल� प�ह�ज�. मल� स�&ग� आपण क�ण अ���? मल� स�&ग�, जर �� ख�स ग�हप� नस�ल व म�झ� ऐकण��च� ��ग��� अस�ल �र, आपण क�ण व अस] व�नर�च�� रप�� क�& ��थ� बसल� अ���? मल� �� ऐकण��च� उतस�क�� आ��. म� खर�खरच म�झ� म��!द� समजल� न���, त��कर�� मल� $म� कर�". �� ऐकल��वर म�र�� समजल� हक& हभम�च� गव!�रण झ�ल� आ��. त��न&�र �� म��बल� बजर&गबल� त��ल� स�&ग��, "अर] शत%&च� न�श करण���! बल�ढ

Page 102: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��दध��, म� ��ल� सहवस�रपण� स�&ग��, म� क�ण आ��. ऐक प&ड�च�� म�ल�, म� व���द�व�ल� त��च�� पतन�प�स%न झ�ल� आ��, म�झ�� आईच� न�&व आ�� क�सर�. म� व�नर क� ळ��ल� आ��. म�झ� म%ळ न�व आ�� �न�म�न क�रण म�झ� �न�वट� ख%प म�ठ� आ��. स�घ�रणपण� व�नर क� ळ���ल म�णस�&च�� �न�वट� इ�क�� ल�&ब नस��� पण म�झ� आ��. आमच�� व�नर ल�क�&च� र�ज� स�ग�व म�झ� हमत झ�ल� ����. �� स�ग�व आहण शक�च� म�लग� वल� �� स�द� हमत ����. म�झ� व स�ग�व�च� म̂त� अश� ���� जश� व�र� आहण अग� ह�&च� अस��. स�ग�व�ल� त��च�� भ�व�न�, वल�न�, ब���र क�ढल� ���� ��व��& �� म�झ��कड� र��� ����. म�झ�� हस�म�ख न�&व�च�� घर�. त�� स�म�र�स म�णस���ल र�ज� दशरथ�च� म�ठ� म�लग� र�म, ज� स�$�� हवषण% ����, आमच�� भ�ग�� त��च�� हपत��च�� आज�न� र��व��स आल� ����. त��च�� बर�बर त��च� पतन� व भ�ऊ ����. र�म�च��कड� एक 9न�ष� आहण ब�ण ����. �� एक� ब�ण�न� लढ� अस] क�रण, त��च� ब�ण लक� म�रल��न&�र प�न�� त��च��कड� ज�� अस]. आमच�� द&डक�रण��� र�म त��च�� पतन�बर�बर र��� अस��&न� ज�न�� र�ग�च� वचप� क�ढण��स�ठ� ल&क�शर र�वण र�म�ल� आव��न द�ण��स�ठ� र�म�च� ब��क� त��च�� प�स%न छल कपट�न� ह�र�व%न घ��� व त��च�� ल&क�� एक� उपवन�� ठ�व��. वस���u र�वण�ल� त�� र�म�च�� पतन�� अलजब�� सव�रस� नव���. त�� क�रसथ�न�� त��ल� म�ररच न�&व�च� त��च� स�थ�द�र, एक स�वण�!च� �रण बन%न मद� कर��. अश�रर��न� ��थ!��त� पव�!��ल अड�सष�व� भ�ग स&पल�.

Page 103: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!��त� पव! भ�ग एक�णसतर�व�

�न�म�न प�ढ� स�&ग���, र�वण�&न� त�� रघ%च�� व&शज�च� भ���! पळवल��वर �� आपल�� पतन�च�� श�9�� त��च�� 9�कट� भ�व�बर�बर हफर� अस��&, एक� प��ड�च�� हशखर�वर स�ग�व�ल� भ�टल�. त��&च��� सल�ख� झ�ल�. त��न� वल�च� व9 क�ल� व स�ग�व�ल� र�जग�द�वर बसवल�. स�ग�व र�ज� झ�ल��वर त��&न� त��च� अस&ख� व�नर �स�क र�म�च�� ब��क�च�� श�9�स�ठ� चPफ�र 9�डल�. म�स�द� त��� ����. म� व म�झ� स^न� दह$ण�कड� ल&क�� श�9 घ�ण��स�ठ� ग�ल� ����. आम��ल� मद� करण��स�ठ� प$�स�द� आल� ����. त����ल एक प$� आम��ल� स�&ग��, स��� र�वण�च�� ल&क���ल एक� उपवन�� क̂द�� आ��. ह�च� श�9 घ�ण��स�ठ� र�म�च�� स�&गण��वरन व स�ग�व�च�� आद�श�&न� म� श&भर ��जन� द%र असल�ल�� व सम�द�पललकड�ल ल&क�� ग�ल�. ��थ� ग�ल��वर म� र�वण�च� र�ज� प�ह�ल�. र�म�च� पतन�, जनक र�ज�च� म�लग� मल� हदसल�. त��व�ळ� र�वण�च�� ल�क�&न� मल� ब�&9%न ठ�वल� पण मल� ब�&9%न ठ�वण� शक� नस��, त��म�ळ] म� सव! ल&क�ल� आग ल�वल�. सगळ� ल&क� ह�च�� म�ठम�ठ� व�ड�&सकट जळ%न ग�ल�. ��थ%न म� पर� आल� व र�म�ल� सगळ� स�&हग�ल�. त��न&�र र�म ल&क�वर सव�र� करण��स�ठ� आम�� व�नर�&च� स�न� घ�ऊन ल&क�वर च�ल करन ग�ल�. म�झ�� स�रख� सगळ� उड� म�र शक� नव��� म�ण%न त��&न� सम�द�� एक �र�� स�कव ब�&9ल�. त��ल� र�मस��% म�ण���. त��च�� म�ग�!न� सगळ� व�नर स^न� ल&क�� ग�ल�. र�म�न� त��च�� $हत� स�मथ��!न� ��थ�ल र�$स म�रल�. र�वण�च� भ�ऊ हबहभषण र�म�ल� हमळ�ल� व र�वण म�ल��न&�र त��ल� लक�च� र�ज� घ�हष� क�ल�. स��� हमळ�ल� जस] व�द���ल �रवल�ल� अथ! हमळ�व��. त��न&�र �� दशरथ�च� म�लग� र9%व&श� र�म त��च�� र�ज9�न�ल� पर�ल�. त��न&�र म� र�म�कड� एक आहशव�!द म�हग�ल� क�, ज�वर र�म�च� न�&व ह� जग�� आ�� ��वर म� ज�व&� र���न. त��&न� �� आहशव�!द हदल� आ��. स���म�ईच�� कe प�न� मल� ��थ� सगळ� हमळ�� आ��. र�म�न� एकर�श� वषj & र�ज� क�ल�. त��न&�र �� त��च�� हनजसथ�न� ग�ल�. ��थ� हफरण�र� ग&9व! आहण अपसर� म�झ� करमण%क त��&च��

Page 104: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

ग�ण��बज�वण��न� कर���. म�ण%न म� ��थ� आ��. अर� मत�! हभम�, ह� व�ट�न� मत�! ज�ऊ शक� न����. ह� म�ग�!न� फक द�व �� ज� कर शक���. �% ज�� सर�वर�च�� श�9�� आल� आ��स �� त�� व�ट�वरच आ��. ��ल� द�स��! क�ण� म�र न�� अथव� लज&क% न�� म�ण%न म� ��ल� अडव� आ��. ��थ� लज&कण��स�ठ� फक आहण फक अध��लतमक ��ज अस�व� ल�ग��. �� �% प�ह�ज� �स� हमळवल�ल� न���स. ��झ� अ�&क�र ��ल� अडव� आ��. त�� कर�� �% �पस�� करण� आवश�क आ��. क�वळ शर�र�च�� ��कद�न� �� ��ण�र न���. अश�रर��न� ��थ!��त� पव�!��ल एक�णसतर�व� भ�ग स&पल�.

Page 105: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!��त� पव! भ�ग सतर�व�

व̂श&प��न स�&ग���, �न�म�न�च� कथ� ऐकल��वर �� प�&डव लव%न नमसक�र करन हभम त��ल� व&दन कर��, त��ल� अत��न&द ����. त��च�� म�ठ� भ�व�च� अश�रर��न� क�& ��ईन� पण भ�ट झ�ल� म�ण%न �� सव�uल� भ�ग�व�न समज��. �� म�र��कड� प��� म�ण��, "आ�� मल� म�झ� खर� भ�ऊ भ�टल� आ��. ��म�� म�झ��वर म�ठ� कe प� क�ल� आ��. त��बदल म� ��मच� कस� ऋण फ�डण�र अस� पश पडल� आ��". प�ढ� हभम त��च�� वड�ल भ�व�स� हवन&�� कर�� हक&, "आ�� �% म�झ��वर एवढ� कe प� कर कV मल� ��मच� �� हदव� दश!न व��व�. ज�� रप�� आपण �� म�श��&न� व स�सर�न� भरल�ल� सम�द एक� उड�� ओल�&डल�. �� झ�ल� म�णज� म� ��मच�� ह� कथ�नक�वर हवश�स ठ�व% शक�न. �� हभम�च� ब�लण� ऐकल��वर म�र�� �स��. �न�म�न हभम�कड� प��� ब�ल��, "त�� ��ग���ल ग�ष� आजच�� द�पर ��ग�� �श�च�� �श� पकट कर�� ��ण�र न����. पत��क ��ग�च� अहभव�क� त�� ��ग�च�� सवभ�व�न�स�र अस��. म�ण%न कe ���ग���ल घटन� �श�च आजच�� द�प�र ��ग�� मल� व�क कर�� ��ण�र न���. त�� क�ळ���ल म� व आजच�� क�ळ���ल म� ��स�द� हभन आ���. जम�न, म���, प�ण�, प�ण�, वनसप��, प$�, म�स�, सगळ� चर�चर बदलल� आ���. जस] म�ण%स म�ठ� ���� जस] त��च��� बदल ��� ज���� �स]च ह� ��ग�&च� आ��. कe ���ग प%ण! स�लतवक सवभ�व�च� ����. आजच� द�प�र ��ग हमश भ�व�च� आ��. त��� रज� �म भ�व हवश�ष आ��, त��म�ळ] सगळ� चर�चर त�� भ�व�न�रप आ���. �स]च त��क�ळ���ल लसद, द�व, र�जष? त�� क�ळ�न�रप ���� �� ह� क�ळ�� �स] ��ल� द�खव�� ��ण�र न���. म�ण%न म� ��झ� �� इचछ� प%ण! कर शकण�र न���. म� जर� अमर झ�ल� असल� �र� �� ��ग�च� हन�म मल� ल�ग% ��� असल��म�ळ] म�झ� आजच� सवरप आजच�� ��ग�ल� स�ज�स� आ��. क�ळ त��च� पभ�व प�ड� अस�� सगळ�� ग�षJवर �� समज%न घ�". त��वर हभम ब�ल��, "मल� स�&ग� ह� हनरहनर�ळ�� ��ग�&च� क�लम�न हक�� अस��? त�� ��ग���ल इ�र ग�ष� जश�, त�� ��ग���ल स�ख�च�. आन&द�च, द�uख�च�, ग�ण�च�, अवग�ण�च�,

Page 106: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

ह���च�, पक�र हभन अस��ल �र त��च� म����� मल� स�&ग�ल �र बर� ��ईल. त�� हभन ��ग���ल जनम, मeत�% कस� ���� �� मल� समज%न घ��व��च� आ���".

त��वर �न�म�न त��ल� स�&ग���, "अर� म�ल�, कe ���ग�� सव! जग�� एकच 9म! ����. त��ल� हनत� 9म! अस� समज�. �� उतम ��ग ����. त�� ��ग���ल म�णस] त�� 9म�!च� प�लन न च�क�� कर� अस�&. त�� 9म�!च� न�&व ����, च�&ग�लपण�. सगळ� प�ण� एकम�क�&स स�&भ�ळ%न जग� ����. म�ण%न त�� ��ग�ल� सत� अथव� कe � (हबनच�क) ��ग अस] न�&व ����. त�� ��ग�च� क�लख&ड फ�र म�ठ� ����. पर&��, बह�च�� हन�म�न�स�र क�&�J बदल ��� ग�ल�. कe � ��ग�� द�व, द�नव, म�ण%स, र�$स, न�ग, �$ ग&9व! अस] व�गव�गळ� नव��� �� हमसळ%न र��� ����. त�� ��ग�� व��प�र नव���. सगळ� हवन�म�ल� उपलब9 ����. क�ण� म�लक नव��� व क�ण� न�कर, द�स, ग�ल�म नव���. त�� ��ग�� ल�कस&ख�� म��!द�� ����. क�ण� गर�ब,

क�ण� श�म&�, क�ण� च�र व क�ण� स�व अस] नव���. क�ण� क�ब�ड कष कर� नव���. ल�कस&ख�� म��!द�� असल��म�ळ] क9� कश�च� कम� ज�णव� नव���. त�� क�ळ���ल ल�क�&च� इचछ�शक� इ�क� पभ�व� ���� हक&, त��न� इचछ� क�ल� कV, �� ग�ष प�प ��� ����. त��ग आहण मम�� ह�&च� क�!व� पम�ण म�नल� ज�� ����. त�� ��ग�� प�प हवच�र नसल��म�ळ] त���%न उतपन ��ण���! ग�ष� जश� र�गज&�%, त���%न उतपन ��ण�र� आज�र अस] क�&�� नव���. त��म�ळ] म�णस�, प�ण�, वनसप�� श�कड� वषj & जग� अस�&. म�णस�च�� स�� पवeत� (क�म, क�9, ल�भ, म��, मद आहण मतसर) फक ��ग$�म�प�रत�� क��!र� ��त��. क�ण� क�ण�च� द�ष कर� नव���, क�ण� क�ण�� द�स��!श� ��लन� कर� नव���, ज��म�ळ] मद व मतसर उतपन �����. पत��क जण आपल���ल�� आपल��� स&��ष, सम�9�न� र��� ����. ��लन� फक सव��च� सव��श� कर� ���� त���%न त��&च� अध��लतमक हवक�स ��� ����. सगळ��&न� प�र�ल इ�क� हमळ� ���� म�ण%न क�ण� स�ठ� कर� नव���. त��म�ळ] चढ�ओढ नव���. पeथव�, सवग! आहण नरक एकत ���� क�रण नरक नव���. म�णस�च�� स�� पवeत� ज�व��& ��ग$�म�हशव�� म�ण%स व�ढव�� ��व��& सगळ� द�ष उतपन ��� अस��� आहण त���%न नरक उतपन झ�ल�. �स� कe ���ग�� ��� नव���. अस] स�9�रण पररलसथ��� ���� पर&��, अर� हभम�, क�&�J पम�ण�� �� द�ष, क�&�Jश� ��रळक पम�ण�� कe ���ग��स�द� अलस�तव�� ����. म�णज� श&भर टकक� कe ���ग स�द� हबनच%क नव���. बह सगळ��&न�

Page 107: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

स�जपण] उपलब9 ����. त��कर�� व�गळ� �पस�� कर�व� ल�ग� नव��� क�रण, स�� पवeत� न��म� शर�र�च�� आवश�क��प�रत�� म��!हद� ��त��. सगळ� हवक�र ��व��& उतपन �����, ज�व��& त�� स�� पवeत� मध�� आतम� ल$ घ�ल% ल�ग��. न�र��ण त��च�� श�भ र&ग�� सगळ�� चर�चर�&न� भ�व� ����. कe ���ग�� म�णस�&च� च�र वण! सव�भ�हवक ����. त��� कe हतम�� अलजब�� नव���. त��क�ळ�� भष ब�हण नव���, भष $हत� नव��� आहण भष व̂श� नव���, भष श�दस�द� नव���. �� आप�पल�� वण�!च� क�!व� प�म�हणकपण� प�र प�ड� ����. त�� सगळ��&च� एकच उद�श अस] कV, बह�श� एकरप ��ण�. ज�� बह��%न �� सeष� उतपन झ�ल� त��� �� प�नu एकरप ��ण� �]च सव!सव� अ&ह�म ध��� अस] कe ���ग�� सगळ��&स�ठ�. पत��क जण कळ� नकळ� स��म (श�सUश�स�च� धवहन) जप� अस]. त��ल�च �प�nरण म�ण���. त�����ग�� �प�nरण�च� ज�ग� जप�चच�र�न� घ��ल� ग�ल�. त���, "ओम नम�u हशव��", हवश�ष म�तव�च� ठरल�. त�� सगळ��&च� एकच ज�न क] द ���� त��च� न�&व व�द ����. व�द कe ���ग�� एकच ����. कe ���ग�� म�णस� त��&च�� ज�वन�च� च�र भ�ग�� हवभ�जन कर� अस�&. पह�ल�� भ�ग�� बहच�! प�ळल� ज�� अस], त�� क�ळ�� व�द समज%न घ�ण��च� प��स ��� अस]. त��प�ढ� सम�ज स&व9!न�थ! गe�सथ�शम ����. त��� सम�ज�च� ऋण फ�डण��च� प��स �� कर� अस]. सम�ज�च� ऋण फ�डल��न&�र �� व�नपसथ�शम� ज�� अस] व ��थ� सव!क�ळ �प�nरण�� त��च� उव!रर� क�ळ व�ह�� कर� अस]. व�नपसथ�शम�� �र� �� सम�ज�श� स&लग अस� पर&��, ज� उरल�स�रल� ऋण हफटल� कV मग �� स&न��स�शम�� ज�� अस] व ��थ� क�वळ �प�nरण�� त��च� उव!रर� क�ळ व�ह�� कर� अस�. त�� क�ळ�� �� ज�वन�च� हवहव9 अथ! समज%न घ�� अस]. �� अन�भवलसद ज�न व�द�� सम�हवष ��� ���� व अश�रर��न� व�द�&च�, त����ल अ&ग�&च� हवक�स ��� ग�ल�. त�� क�ळ�� व�सथ�� म�तव�च� ����. कe ���ग�� त��ग म�तव�च� 9�रण ����. व�सथ��� बहच�!, हम����र, मPन �� म�तव�च� ����. त��हशव�� सतवहशल�� स�द� म�तव�च� ����. त��� सत�वचन, त��ग, अन�क&प�, कe प�, स�क�!, न��� आहण मम�� �� ग�ण आचरण��� अस�&. बहच��!� त��ल� त��च�� भ�ग]द���&च� स&�मन कर�व��च� अस��. त��स�ठ� औद�लसन� (भ�ग�&बदल) र�खण��च� सव� कर�व��च� अस��. स�बदल सनम�न�च� भ�वन� अस], त��म�ळ� बहच�! स�ध� ��� अस]. त��� सगळ�� भ�ग]द���&च�

Page 108: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

हन�मन ����. ख�ण�, हपण�, हनद�, स&भ�ग, ह�&च� म��!द� ��ग$�म�न�स�र र�खण� �� त��च� क��! अस]. स�� पवeतJ प�स%न त��&च� व�सन� उतपन ��ण��च� पम�ण त�����ग�� हवश�ष व�ढल�. ��ग$�म�प�$� अल9क त��&� ग�&�ण��च� पवeत� व�ढ� ग�ल�. �� व�ढण� त��न&�रच�� ��ग�&� अल9क�ल9क ��� ग�ल�. त��पम�ण� चर�चर�� बदल ��� ग�ल�. कe ���ग�� ��न ग�ण (सतव,

रज आहण �म) नव���. फक सतव ग�ण पभ�व� ����, इ�र द�न ग�ण स�प�वसथ�� ����. आ�� ��ल� स�&ग�� त�����ग�च�� ग�ष�. त�����ग�� त��ग�च� पर&पर� कम� झ�ल�. मम��च� ज�ग� प�म�&न� घ��ल�. प�म�� द�ण�� घ�ण��च� व�व��र अप�ह$� अस��. मम��� फक द�ण� अस�� म�णज� त��ग अस��. म�ण%न मम�� अथव� म��� �� अध��लतमक दषट� श�ष म�नल� ज��� व प�म कहनष समजल� ज���. प�म�� व�व��र जर जमल� न��� �र द�ष, क�9,

ह�रसक�र, स%डब�द� इत��द� उतपन ��ण��च� स&भव अस�� म�ण%न प�म प�पम�लक समजल� ज���. प�म�हणकपण�स�द� कम� झ�ल�. प�ण��च� क��! कम� झ�ल� त��म�ळ] सम�ज�च� अध��लतमक प��ळ� ख�ल� उ�रल�. त��म�ळ] द�व द�व�� म�णस�प�स%न द%र ज�ऊ ल�गल��. त��च� पररण�म सवरप सवग! पeथव�प�स%न द%र ग�ल�. त��च पम�ण� नरक उतपन झ�ल� ज��� प�प� ल�क�&च� व�वसथ� ��� ग�ल�. अस�र व र�$स ज�स� पबळ झ�ल�. न�र��ण�च� र&ग ज� श�भ ���� �� ग�ल�ब� झ�ल�. म�णस�&च� सत��वर�ल हवश�स कम� झ�ल�. कम� झ�ल�ल�� प�ण��च� भरप�ई करण��स�ठ� कम!क�&ड�च� म�तव व�ढल�. ब�हण�&� भष ब�हण�&च� स&ख�� आढळ%न ��ऊ ल�गल�. म�णज� पररलसथ�� कe ���ग�पम�ण� र�ह�ल� न���. भष ब�हण�&च� जश� स&ख�� व�ढ� ज��� �स� आणख�न भष कe त�� क��!र� ��� ज���� त��च� स�रव�� त�����ग�प�स%न झ�ल�. ज� �पस��, व�सथ��, सतवहशल��, कe ���ग�� सव�भ�हवक ���� त���स�द� भष�� हशरक�व करन ग�ल�. त�� सगळ��� ख�ट�पण� आढळ%न ��ऊ ल�गल�. च�र वण�!च� ल�क त��&च� क�!व�� पह�ल��स�रख� कर�न�श� झ�ल�. एकम�क�&श� ��लन� करण��च� पवeत� बळ�वल� त���%न मद, मतसर, गव!, कल� सम�ज�� उतपन झ�ल�. सत��प�$� असत��च� चल�� ��ऊ ल�गल�. द�प�र��ग�� पररलसथ�� आणख�नच हबघडल�. न�र��ण�च� र&ग ल�ल झ�ल�. व�द�च� च�र हवभ�ग झ�ल�. ख�ट�पण� व�ढल�. म�णस�च� मनलसथ�� हबघड% ल�गल��म�ळ] व�डसर ल�क आढळ% ल�गल�. कe ���ग�� द�व�&च�� प�ज� ��� नव�त�� त�� क�&�� पम�ण�� त�����ग�� ��रळकपण� स�र झ�ल��. त��� इ&द, वरण, हमत

Page 109: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

अश� द�व�� हवश�ष �ज�&च�� म�ध�म�न� प�जल�� ज�ऊ ल�गल��. द�प�र�� त��च� पम�ण व�ढल�. त��� स�द� भष�� आणख�न व�ढ� ग�ल�. व�द�च� व�टण� झ�ल�. क�&�J च�र�� व�द�&च� अभ��स कर� ���� �र क�&�J फक ��न व क�&�� फक द�न व�द हशक% ल�गल� क�रण ब�हण�&� व̂श� हशरल� क�रण खर� ब�हण न�मश�ष झ�ल� ����. खर� ब�हण कवहच�च क�ठ� आढळ�, अस] झ�ल�. सव!च अध��लतमक क�म� भष ��ण��च�� अवसथ�� ग�ल� ����. व�द�&च� हवसर पडल�. कम!क�&ड�न� व�द�&च� ज�ग� घ��ल�. ह�प�ढ� कल���ग�� पररलसथ�� सव!च ब�ब��� आणख�न हबघड� ज�ण�र क�रण कल���ग�� ख��! ब�हण�च� ज�ग� व̂श��&न� आहण श�द�&न� घ��ल�ल� अस�ल. $हत��&च� ज�ग� श�द म�णज� भष $हत� घ���ल. व̂श� ख�ट� ब�लण�र� अस��ल. व��प�र�च� ज�ग� च�र� घ�ईल. द���च� प�बल� व�ढ�ल. सगळ� अथ! व�वसथ� सटट�वर आ9�रर� अश� ��ईल. अस�र� स&पद� पबळ ��ईल व द^व� स&पद� ल�प प�व�ल. प�म�हणकपण� हवरळ� ��ईल. श�स�&च� अभ��स ��ण� थ�&ब�ल. व�द�&च� हवसर पड�ल.

सव!च हठक�ण� ख�ट�पण�, द&भ, हमथ��च�र �� म�तव�च� ठर��ल. न�र��ण�च� र&ग हनळ� ��ईल. स�� पवeत� स�� द�ष म�ण%न सव!त पच�र�� ����ल. म�ण%न त��&च� उल�ख स��शत% (षहड�प%) अस� ��ऊ ल�ग�ल. क�रण त��&च�� व�सन�&� अडकल�ल� आतम� प�पम� ज�वन जग% ल�ग��ल. ख��!प�$� ख�ट�च ज�स� म�तव�च� ��ईल. प�प�च� पम�ण व�ढल��न� र�गर�ई,

द�षक�ळ, अह� प�ऊस, अवष!ण, परचक, त���%न व�ढण�र� अत��च�र, बल�तक�र, कP�! ह�&च� पम�ण इ�क� व�ढ�ल कV, नरक व पeथव� एकच अस� हचत प�ढ� ��ईल. अन��� �� हनत��च� ब�ब ��ईल. अश� हवपर�� ग�ष� व�ढल��न] कल���ग�च�� अ&� क�ळ� न�र��ण�च� र&ग क�ळ� ��ण�र आ��. ��ण���! व�ईट पररलसथ��वर म�� करण��स�ठ� ल�क 9�हम!क कम!क�&ड करण��� व�ळ घ�लव��ल. अ9uप�� प%ण! झ�ल�ल� अस�ल. हमथ��च�र 9�हम!क��च�� न�&व�ख�ल� व�ढ� ज�ईल. ब�हण म�ण%न व̂श� आहण श�द कम!क�&ड�&च�स�द� 9&द� कर ल�ग��ल. �� त��&च�� स�ह�न�स�र अन�क द�व, हपश�चच, �$, लसद अश�&च� म&हदर� उभ�र��ल व �� एक 9&द� म�ठ� पम�ण�� व�ढ� ज�ईल. अस] असल� �र� पत��क ��ग�� सगळ� ��ग कम� ज�स� पम�ण�� अस��ल व त��म�ळ] म�णस�ल� त��च� म�ग! स�&पडण� शक� ��ईल. स�� पवeत� मध�� आतम� अडक% न ज���ल, त��म�ळ] प�प�च� पम�ण व�ढ� ज�ईल. भष ब�हण�&न� क�ल�ल� कम!क�&ड& अप�ह$� पररण�म द�ण��ऐवज� हवपर�� पभ�व

Page 110: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

प�डण��स स�रव�� कर��ल. हवश�स नष ��ईल. कe ���ग�� द�व व म�ण%स एकत भ�ट% शक�.

त�����ग�� �� थ�ड� कम� झ�ल�. द�प�र ��ग�� म�ण%स द�व�&च� प�ज� कर ल�गल� व त��&च�� कe प�स�ठ� हवनवण� कर ल�गल�. कल���ग�� द�व म�णस�ल� दश!न द�ण� ब&द ��ईल व त��&च�� ज�ग� �$, र�$स, हपश�चच, द^त�, द�नव द�व�च� सUग घ�ऊन म�णस�ल� त��&च� प�ज� कर�व��ल� ल�व%न त��च� प�ण� ख�ऊन ट�क��ल. क�&�J ज�ग� लसद�&च� द�व�ऐवज� प�ज� ��ऊ ल�ग�ल. पररण�म�u अस�र�स&पद� प9�न पवeत� बनल�ल� सव!थ� आढळ�ल. मल� ओळखण� ह�स�ठ� द�प�र ��ग�� क�& अवघड आ�� �� ��ल� समजल� अस�ल. म� च�र ��ग�&च� सवभ�व स�&हग�ल�". एवढ� स�&ग%न म�र�� हभम�ल� आहशव�!द द��� कV. �� सद^व �शसव� ��ईल. त��न&�र त��ल� पर� ज�ण��च� सल� द���. �र� हभम�च� सम�9�न झ�ल�ल� नव���, �� हवच�र��, "अ�� बजर&गबल�, ��म�� स�&हग�ल� हक&, कe ���ग�� म�ण%स व द�व एकत हफर शक� अस�& पर&��, न&�रच�� ��ग�� �� �स� र�ह�ल� न��� त��वर मल� हवच�र�व��च� आ�� कV, म�ण%स व द�व ह�� फरक क��"? म�र�� स�&ग��, "म�ण%स अस� आतम�, ज��च��� द�ष उतपन झ�ल� आ���, जस] अ�&क�र व त�� अन�ष&ग�न� ��ण�र� स�� द�ष. द�व�&� अ�&क�र नस�� व त�� अन�ष&ग�न� ��ण�र� द�ष त��&च��� नस���. म�ण%न द�व�&� व�सन� नस���.

अश�म�ळ] म�णस��%नच द�व ���र झ�ल�ल� आ���, ज�� म�णस�&न� आपल� द�ष (अ�&क�र व स�� द�ष) नष क�ल� आ��� त���%न ज��&न� बह�न� ह� सeष�च�� व�वसथ�पन�थ! क�&�J क��! करण��स�ठ� हनवडल� �� द�व बन���. ज�व��& द�व�&� त��&च�� च�क�च�� कe त��म�ळ] �� द�ष उतपन ����� ��व��& त�� द�व�ल� म�णस�� जनम घ��व� ल�ग�� व प�नu त��च�� स�9�रण��च� पक��� स�र ����. �� अस] अव����पण� ��� आ��. सव!च म�$पद म�णस�&च� द�व ��� न���. ज��&च� �श� न�मण%क झ�ल� न��� �� पणव अवसथ�� हनत� अस���. जस� र�ख�व दल अस�व�. क�व��&�� बहद�व त��&च�� प̂क� क�ण�ल��� द^हवक क�म�स�ठ� आव��न कर शक�� व त��न&�र �� म�क आतम� द�वरप�&न� पकट ��ऊ शक��. द�व�&च� त��&च��वर ट�कल�ल�� जब�बद�र�न�स�र अस&ख� पक�र अस���. अश� ह� सeष�च�� व�व��र�च� व�वसथ� अस��". ल�मस स�&ग���, त�� सपष�करण�न� वeक�दर�च� सम�9�न झ�ल� आ�� अस] त��च�� च����!�%न हदस� ����. अश�रर��न� ��थ!��त� पव�!��ल सतर�व� भ�ग स&पल�.

Page 111: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!��त� पव! भ�ग एक��तर�व�

�� म�र��च� हवव�चन ऐकल��न&�र हभम त��ल� ल��न म�ल�न� जस� आग� कर�व� �स] ब�ल��, "�र�स�द� म� ��मच� �� रप प�ह�ल��हशव�� पर� ज�ण�रच न���. जर आपल� म�झ��वर कe प� झ�ल� अस�ल �र �� करण� आपल��ल� खहच�च अशक� न���".व̂श&प��न प�ढ� स�&ग���, म�र�� त��वर लसम� करन, हभम�ल� त��&च� �� रद रप म���व� पद��न� द�खव���. म�र��च� �� रप फ�र हवश�ल ����. त��च� आक�र इ�क� व�ढल� हक&, हव&ध� पव!� त��प�$� ल��न व�ट�व�. �� रप प��cन हभम�च�� हद��च� 9डकन व�ढल�. क9� व क�ण�ल��� न घ�बरण�र� �� प&ड�प�त भ�चहक� झ�ल�. त��च�� अ&ग�वर�ल र�म ��ठ उभ� झ�ल�. त��च�� �Uड�च� ब�बड� वळल�. �र� �� सवरप व&दन�� ����. आप�आपच त��च� द�न�� ��� ज�डल� ग�ल�. म�र��च� ड�क� गगन�� हभडल�ल� ����. त��न&�र ब�ज%ल� बसल�ल� म�र�� त��ल� म�ण�ल�, "अर] हभम�, �% म�झ� मस�क प��c शकण�र न���स. म� अस� व�ढ� ग�ल� व इ�क� म�ठ� झ�ल� कV, म�झ� एक प�ऊल ��थ� व द�सर� प�ऊल र�वण�च�� ल&क�� पडल� त��न&�र म� र�वण�च�� ल&क�� ल��नश� उड� म�रन ग�ल� व न&�र प�नu म�झ� रप न��म� स�रख� क�ल�. ह� हवद� लजल� अहणम� व हगर�म� अस] म�ण��� �� कe ���ग�� स�ज ����. द�प�र�� �� शक� न���". त��वर हभम हवच�र��, "ज��ष ब&9% मल� स�&ग, �% �� व�नर�च� रप क�& घ��ल� आ��स"? बजर&गबल� स�&ग���, "अर] ह� सeष���ल पत��क प�ण� क�णत�� न� क�णत�� द^हवक शक�च� पह�हन9� सवरप आ���. व�नर �� म��द�व�च� एक प�ह�हनल9क रप आ��. (�ल�च� म�कड व �� व�नर ह�� फरक आ��. �� व&श आ�� अलस�तव�� न���.) हनरहनर�ळ�� ��ग�� हनरहनर�ळ� प�ण�, म�स�, प$� द�व�&च� प�ह�हनल9क अस���. जस] न�र��ण�च� प�ह�हनल9क रप आ�� लस&�. लकम�च� आ�� घ�बड".

व̂श&प��न प�ढ� स�&ग���, �� हवल$ण रप प��cन �� व���प�त हवसम� चहक� झ�ल�. त��ल� क�&�J स�च�न�. �� ��� ज�ड%न म�र��ल� स�&ग��, "अ�� म��म�न�, आ�� आपल� स�म�न� रप 9�रण कर�व� मल� ��मच� �� रप ज�स� क�ळ प���� ��ण�र न���. अश� शहकम�ळ] आपण र�म�ल� र�वण�श� लढण��� मद� क�ल� �� समजण� आ�� मल� स�प� झ�ल� आ��.

Page 112: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

अश� रप�� आपण स&प%ण! ल&क� स�ज ज�ळ% शकल�� त��� क�&�J नवल न���. क�ण���� शत% आपल��स�ठ� कuपद�थ! ठर��. �� ब�लल��न&�र हभम म�र��ल� हवच�र��, "आपण एकट�न� र�वण�च� न�श ललल�� कर शकल� अस��&न� र�म�च� क�� गरज झ�ल�"?

त��वर �न�म�न ब�ल��� हक&, "पत��क�च� क��! आख%न हदल�ल� अस��, �� त��न� कर�व��च� अस��. र�वण�च� हनuप�� करण��च� क�म र�म�ल� हदल� ���� म�ण%न म� म�णज�च म��द�व,

त��ल� ह� रप�� स��य� कर� ����. जस] कPरव�&च� न�श ��झ�� वड�ल भ�व�च�� करव� लल��ल� आ�� ��व��& ��च �� कर�ल व ��म�� प�&डव त��� स�भ�ग� अस�ल �स]च �� ����. र�म�च� म�तव व�ढवण��च� ठरल� ���� म�ण%न �� प�ढ� झ�ल�. �स] झ�ल� नस�� �र र�म�च� भक� क�ण� क�ल� नस��. कल���ग�स�ठ� हवषण%च� �� रप ठरल�ल� आ��. �� सगळ� ठरल��पम�ण� ��� अस��. सeष� च�लवण��स�ठ� अश� रचन� आवश�क अस���. ब��!च व�ळ� न��क�ल� मद� करण�र� त��च�� प�$� ज�स� म�ठ� अस�� पर&��, �� ठरल�ल�� क��!कम�न�स�र अ&9�र�� र��ण� पस&� कर� अस��. न��क�प�$� न��क घडवण�र� ज�स� म�ठ� अस��� पण �� म�ग� र��cन क�म प��� अस���. ह� ह� सeष�च�� क���!च� पद� आ��. ह� पद��म�ळ] सeष�च� क��! हन9pकपण� ��� र����". एवढ� स�&ग%न म�र�� हभम�ल� आद�श द��� हक& आ�� त��न� हनघ�व�. एक� हदश�कड� ब�ट करन बजर&गबल� हभम�ल� स�&ग��, "त�� हदश�न� ज� म�णज� ��ल� सPग&ल9क� अरण� ल�ग�ल. त��कड� क� ब�र�च� उपवन आ��. त��च� स&र$ण �$ आहण र�$स कर� अस���. ��थ� ज�ऊन �% सव�u ��थ�ल कमळ क�ढ%न घ�ऊ नक�स. क�रण म�णस�न� अस� क�ल� �र द�व�&न� �� रच� न���. त��म�ळ] द�व�&च� अवम�न झ�ल� म�णस�कड%न अस] समजल� ज���. अश�रर��न� द�व�&च� मज? र�खल�स �र ��झ� क�म& लवकर ����ल. क�रण ह� सeष�च� क��! द�व�&कड� स�प�द! क�ल�ल� आ��. �� व�वसथ� त�����ग�प�स%न क��!र� आ��. म�ण%न त��पम�ण� क�म कर. द�व�&च� एक कमज�र� आ�� �� ��ल� स�&ग��, त��&च� स���� कर�व� कV, �� पसन �����. त��&न� पश हवच�र�व��च� न���� क�रण, �� त��म�ळ] न�र�ज ��� अस���. ��ल� ��झ� क�म करन घ��व��च� अस�ल �र त��&च� न�र�ज� ओढव%न घ�ऊ नक�स अस] ��ल� स�चव�व��च� क�रण, ��झ� अ�&क�र �% व�ढव%न घ��ल�ल� आ��स �� ��झ�� क�म�� अडचण� उतपन कर शक��. त��ल� न^ह�क��च� हन�म अस] समजल� ज���, ज� प�ळण� ��ल� आवश�क आ��. बहद�वस�द� अश� स����न�

Page 113: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

स&��ष �����. त�� द�व�&च�� पवeत�म�ळ] त�����ग�� कम!क�&ड हवकलस� झ�ल�. न&�रच�� ��ग�� त��च� पस�र� आणख�न व�ढल�. �ज हव9� �� सगळ�� कम!क�&ड�च� म%ळ आ��. ह�� कश�� आ�� व न��� त��च� अ&द�ज करण� क9� क9� पज�प��ल�स�द� अवघड ����. क�रण, क9� प�पकम! प�ण��च� पररण�म द��� व क9� प�ण�कम! प�प�ल� क�रण ���� �� समजण��स�ठ� ज� हवव�क ल�ग�� �� नसल�ल� म�णस] गU9ळ%न ज����. त��म�ळ] अ9म! बळ�व��. ��झ�� म�ठ� भ�व�च� ज� गU9ळ उड�ल� आ�� त��च� क�रण �]च आ��. क�व��& अ9म�!न� 9म! स�ध� कर�व� व क�व��& 9म�!न� अ9म�!च� हनम�!लन कर�व� �� ��झ�� द�म�दर�ल� च�&गल�च ठ�ऊक आ��. ह�� आहण अह�� कश�� आ�� �� समजण� म�णज�च व�द ज�न आ��. क�रण सत��प�$� ह�� ज�स� म�तव�च� अस��. त��स�ठ� पज�पह� व उशरस�न� हदल�ल� न^ह�क��च� हन�म प�ळ� ज�. ह� जग�च� व�व��र परसपर ह�� स&ब&9�वर हवस&ब%न अस���. त��� नफ�, ��ट�, व��न, करपट�, कe ष�, ग�रढ�र स�&भ�ळण�, ह���ल ह�� स&ब&9 ज��ल� समज��� �� बह�ल� समज% शक���. क�रण त���च बह� व गe�सथ�शम आ���. म�ण%न अर� हभम�, सव! आशम�� गe�सथ�शम श�ष म�नल� आ��. बहद�व�ल� गe�सथ आवड��� क�रण, ह� जग�� �� बह�च� क�म कर� अस��. र�ज� त��च�च व�ढवल�ल� रप अस��. ज��ल� ह�� स&ब&9 कस� र�ख�व��च� �� समज�� �� ज�वन�� प�ढ� ज���. स&�म आहण म��!द� ह�&च�� स����न� �� स�ध� ����". �न�म�न प�ढ� स�&ग���, "त��स�ठ� पत��क�&न� त��च� हव��� क��! करण� बह�च�� क�म�स�ठ� गरज�च� अस��. त��&च� हवभ�गण� ��न उपकम�&� क�ल� आ��. हव9�त��ल� ज�णण� व �� ज�न सम�ज���ल इ�र�न� समज�वण� �� पथम क��! म�ण%न स�&हग�ल� आ��. त��� ज� ग�&���� �� बहज�न�ज!क म�ण%न ब�हण समजल� ज����. त�� वण�!च�� ल�क�&न� त�� ज�न�न�स�र हवहव9 �जहव9� ��जण��स स�रव�� क�ल�. त��द�र� द�व�� पसन ����ल अश� 9�रण� ����. �� क�म करण���Xच� सनम�न करण��स�ठ� त��&न� इ�र ल�क द�न& कर� अस�&. ब�हण�&न� �प�nरण, व�सथ��, सत�हशल�� अश�&च� प�लन ब&9न क�रक ����. प�ढ� त��� ��ग�प�स%न ह� ब�हण�&�%न प�र�ह�� वग! हनम�!ण झ�ल�. द�सर� वण! $हत� हप&ड�च� ����. स&र$ण, व�वसथ�पन, हन�मन, न��� �� त����ल ल�क�&च� क�म& ����. �� स&र$ण�स�ठ� शसहवद� प�र&ग� ����. त��न� शस, अस, म&त अश� हवद� शत%च� न�श करण��स�ठ� हवकलस� क�ल��. अर� हभम�, �% त����ल आ��स. ��झ� क��! सम�ज��

Page 114: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

च�ग�लपण� व�ढवण��च� आ��. कe ���ग���ल र�ज� त�� पम�ण� त��&च� क��! कर� ����. पर&��, त�����ग�� जस� भष�च�र व�ढल�, $हत� भष झ�ल�. �� भष ��ण��च� पम�ण� प�ढ�ल ��ग�&� व�ढ� ग�ल�. त��म�ळ] क� ललन $हत��&न� भष $हत��&च� म�क�बल� कर�व� ल�ग% ल�गल�. त��च� उद��रण, ज�मदगन� र�म आ��. ह�सर� वण! सम�ज�च� 9न स&व9!न करण�र� ����. 9न आ�� पश� प�लन��, कe ष� स�वरण��� व इ�र आलथ!क व�व��र करण���. �� सगळ� क�म& त�� वण�!��ल ल�क कर� अस�&. ��ग$�म�� उप��क अश� हवहव9 हवद�, श�स& ह�&च� हवक�स करण�र� ह��%न ���र झ�ल�. त��� आ��वjद, ज��ह�ष, न$तहवद�, गहण�, रस��न,

�&तहवद� इत��हद �����. त�����ग� प�X� �� वण! च�&गल� क�म कर� अस] पर&��, द�प�र ��ग�� च�र पवeत�च� ल�क व̂श� झ�ल� व त��पम�ण� द��, सट�, ज�ग�र अश� अव̂9 आलथ!क व�व��र�च� म�तव व�ढल�. प�म�हणकपण� कe � व त�����ग�� ज� ���� �� न&�रच�� ��ग�&�%न न���स� ��ईल. कल���ग�� व��प�र आहण च�र� एकच ��ईल. व�व��र���ल हवश�स��!�� न���श� झ�ल��म�ळ] त��च� पह�क��� म�ण%न ��द, म�र�म���!, ख%नखर�ब�, कटक�रसथ�न& ह�&च� पम�ण व�ढल�. प�ण��च� ज�ग� प�प�न� घ��ल� अस� कल���ग�� ��ण�र आ��. जर� कल���ग�� �� ख%प व�ढण�र असल� �र� त��च� स�रव�� द�प�र ��ग�� ��ईल. ��मच� भ�&डण कPरव�&श� ज� आ�� �� त��च� उद��रण आ��. ह� ह�न�� वण�!च� एक ग�ण सम�न अस��, �� आ�� हनण!� घ�ण��च� $म��. म�ण%न त��&च� उल�ख हदज म�णज� द�नद� जनम ज��न� ल�भ�� ��. त�� त�� वण�!च�� क���!� व�ळ�व�ळ� हवहव9 म�द�&वर हनण!� घ��व� ल�ग���,

पर&��, सम�ज�� अस] ल�क अस���, ज� आतमहवश�स�च�� अभ�व�म�ळ] हनण!� घ�ऊ शक� न����. त��&च� क��! सम�ज�न� अस] ठरवल� ���� कV, त�� ल�क�&न� आ9� स�&हग�ल�ल�� ��न वण�!च��, हदज�&च��, ल�क�&न� त��&च�� क�म�� मद� कर�व�. �� चPथ� वण! समजल� ज�� ����. �� वण! कe ���ग�� म�णस�च�� ग�णकम!हवभ�गशu न����न� क�e!तव�न� ठर� ����. त�����ग�� जस] व̂श� ल�क पPर�ह�त��च� 9&द� कर ल�गल�. त��&न� �� बदल%न, जनम�न� ठरवण� स�र क�ल�. त��च� पम�ण द�प�र�� ज�स� झ�ल� व कल���ग�� �Uच हन�म झ�ल�. श�द�&च� क��! ��न वण�!च�� ल�क�&न� त��&च�� क�म�� मद� करण�. र�ज�च�� क���X� स&र$ण�बर�बर न��� द�ण�, शत%च� हनद�!लन करण�, व��प�र�च�� हवक�स�च�, अश� बर�च क�म& अस���, त��स�ठ� र�ज� ज� $हत� वण�!च� अस�� �� त�� त�� क�म�न�स�र ब�हण, $हत�,

Page 115: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

व̂श� वण�!च� अहघक�र� न�म�� व र�ज�क�रभ�र च�लव��. र�ज� भष $हत� अस�ल �र अन���, अत��च�र अस] पक�र द�प�र व न&�रच�� कल� ��ग�� आढळण�र. अश�रर��न� कल���ग�� जनम�वर आ9�रर� च�र वण�!च� व�वसथ� क�लमड%न ज�ईल. ब�हण�&च�� क�म�� त��ग, ज�न�ज!न, ज�नद�न, �पस�� �� म�तव�च� ����. $हत��च�� क�म�� स�म,

द�म, द&ड, भ�द �� हन��च� द&डक ����. त��� $हत��&न� प�ण��च� स&र$ण व प�प�च� हनद�!लन करण� �� क�!व�� ����. ज� प�प�चरण कर�� �� सम�ज�च� शत% समजल� ज�ई व त��च� हन�&तण करण� �� $हत��च� क��! अस], त��� प�ढ� म�तव�क�&$� म�तव�च� ठरल� व र�ज� सव�u प�पकe त��� रम% ल�गल�. कल���ग�� ह�च� क�र ��ईल. कe � ��ग�� व त�����ग�प�X� ब�हण त��&च�� सदसहदव�क ब�द� स�ठ� हवश�ष आदरण�� ���� त��म�ळ] त��&च� सथ�न र�ज�च�� दरब�र�� ख�स ���� पर&��, द�प�र व कल� ��ग�� व̂श� ल�क ब�हण झ�ल��म�ळ] भष�च�र ब�क�ळ�ल. सदसहदव�क ब�द�प�$� सव�थ!ब�द�, कपट क�रसथ�न& प9�न ����ल.

कe ���ग�� परम�थ! प9�न उद�श ���� त��च� पम�ण क�लम�न�न�स�र कम� ��� सव�थ! प9�न उद�श ��� ग�ल� व कल���ग�� ��च प9�न उद�श म�ण%न सव!म�न� झ�ल��न� प�प�चरण व�ढ%न सeष�च� एक&दर अध��लतमक दज�! ख�ल�व� ज�ईल. त��च� स�रव�� म�त द�प�र��ग�� झ�ल�ल� अस�ल. त��ग, मम�� �� कe ���ग���ल त��&च� ज�ग� सव�थ! आहण प�म अश� प�प�ल� थ�र� द�ण���! पवeत� घ���ल. ब�हण त��ग, �पस��, बहच�!, सतवहशल�� अश� उतम ग�ण�&न� सवग�!� ज����. व̂श� द�न, प�म�हणकपण�, अन�क&प�, च�&ग�लपण� ह�&च�� म�ळ] सवग�!� ज���ल, $हत� न���, स&र$ण, द��, $म�, स�क�! आहण द�व�&च�� कe प�न� सवग! प�प कर��ल, श�द उतम स�व� करन आपल� दज�! स�9�र��ल व प�ढच�� जनम� वरच�� श�ण�� जनम��ल. �� च�र ��ग���ल सवभ�व समज%न �% ��झ� क�म कर म�णज� ��ल� सवग! प�प ��ईल.

अश�रर��न� ��थ!��त� पव�!��ल एक��तर�व� भ�ग स&पल�.

Page 116: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!��त� पव! भ�ग ब��तर�व�

व̂श&प��न प�ढ� स�&ग���, अस] स�&ग� अस��&न� �न�म�न त��च� म���व� हवश�ल रप आवर�� घ���. त��न&�र �� द�घ� व���प�त हमठ� म�रन परसपर�बदलच� आप�लक� व�क कर���.

म�र��च�� आलल&गन�म�ळ] हभम�ल� शक� प�प ���� व त��च� $�ण न���स� ����. त��ल� ज�णव�� हक&, त��च� ��कद ख%प ज�स� व�ढल� आ��. म�र�� त��च�� प�ठ�वर ��� हफरव� स�&ग�� हक&, हभम�न� आ�� त��च�� घर� पर��व�. म�र�� हभम�ल� ब�ल�� कV, जर त��ल� क�ण�श� ब�लण��च� व�ळ आल� �र त�� ब�लण��� �� क�ण�ल��� स�&गण�र न��� कV, बजर&गबल� त�� कद!ळ�च�� वन�� आ��. हभम त��ल� आश�सन द��� कV, �� क�ण�ल��� त��&च�� भ�ट�बदल स�&गण�र न���. म�र�� त��ल� स�&ग��, "द�व�&च�� ब��क�, ग&9व! ��थ� र�त�च�� प�र� ��� अस���. �� ��ण�� आ9� �% हनघ%न ज�. ब��!च क�ळ�न&�र मल� क�ण� म�नव भ�ट� आ��. त�� भ�ट�म�ळ] म�झ�� रघ%व&श� र�म�बदलच�� आठवण� ज�गe� झ�ल�� आ���. �� स�$�� हवषण% ����. त��च�� ��ण��न� जग�� आन&द व�ढल� ����. त��च�� ब��क�स�ठ�, स���स�ठ� �� स%�! ����. त��चव�ळ� �� र�वण�स�ठ� अ&9uक�र ����. म�ण%न आपल�� भ�ट�च� �% च�&गल� उप��ग करन घ�. त��न&�र आन&द� झ�ल�ल� �न�म�न त��ल� हवच�र���, "��ल� म�झ��कड%न क�� प�ह�ज� �� स�&ग. म� त�� $�द 9e�र�ष� �च�� म�ल�&च� न�श कर�व� �र म� �� चटकन करन ट�क��, मल� त��स�ठ� फ�र व�ळ ल�गण�र न���. जर ��झ� इचछ� अस�ल कV, म� त�� द ��p9न�ल� ब�&9%न ��झ�� प���श� आण%न ट�क�व�, �र �� स�द� $ण�� करन द�ईन. ब�ल ��झ��स�ठ� म� क�� कर"?

व̂श&प��न प�ढ� स�&ग���, म�र��च� �� उदग�र ऐक% न हभम�ल� फ�र स&��ष ����. म�ठ� उतस���न� �� ब�ल��, "अ�� म�झ� वड�ल ब&9% ��मच�� त�� ब�लण��च� म� अस� अथ! समज�� कV, �स� आ9�च झ�ल� आ��. प�ढ� �� नमपण� ब�ल��, म�झ� एवढ�च इचछ� आ�� हक&, ��मच� म�झ��वर सद^व कe प� अस�व�. आपण आमच� स&र$क झ�ल� अ��� त���च सगळ� क�&�J आल�. ��मच�� ह�म��न� आम�� सगळ� जग �रव% शक��". �� ऐकल��वर �न�म�न त��ल� स�&ग��, "��झ� म�ठ� भ�ऊ म�ण%न म� ज� आवश�क ��ईल �� करण�र आ�� ज�व��&

Page 117: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��मच� ��द प�र&भ ��ईल. त��व�ळ� �% मल� म�ठ� ��क म�रहशल ��व��& म� ��झ��स�ठ� ��थ� ��दभ%म�वर उपलसथ� ��ईन. म� ��झ�� भ�व�च�� म�णज� नर�च�� रथ�वर धवज�च�� स�&भ�वर बस�न. ��थ%न सगळ��&न� म�रन ट�क�न. ��थ%न म� ज�� गज!न� कर�न त��म�ळ] कPरव�&च� स^न� ग�रद ��ईल. अस] ब�ल%न �न�म�न प�न�� एकद� त��च� ज�ण��च� ख%ण कर�� व अदष� ����. अश�रर��न� ��थ!��त� पव�!��ल ब��तर�व� भ�ग स&पल�.

Page 118: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!��त� पव! भ�ग त���तर�व�

व̂श&प��न प�ढ� ब�ल���, त��च� भ�ऊ अ&�9�!न प�वल��न&�र हभम ग&9म�दन पव!��च�� पद�श�&� भटक% ल�ग��. त��च�� मन�� �न�म�न व दशरथ�च�� म�ल�बदलच� हवच�र घ�ळ� ����. �स� ज�� अस��&न� त��ल� �� कमळ हदस���. �� पररसर अत�&� पसन क�रक ����. ��थ�ल झर�, झ�ड�, सगळ]च आन&द द�ण�र� ����. �� हचखल�न� म�खल�ल� पच&ड आक�र�च� ज&गल� �त� ख�ळ��&न� प����. त�� नद�च�� हकन���!न� �� ज�� अस��&न� �� प���� हक&, पललकड�ल हकन���!वर चरण�र� �रण& त��च�� कड� एकटक प��� ����. त��&न� �� व�गळ� व�ट� अस�व� क�रण त�� भ�ग�� म�ण%स क9� ग�ल� नव���. त��च�� व�गण��वरन अस] ज�णव� ���� हक&, त�� �रण�&न� स�&बर�न� त��च� हभ�� व�ट� नस�व� अस� हदस� ����. �� त��च�� जवळ ��ण��च� प�तन कर� ����. हभम म�त त��च�� म�ग�!न� प�ढ� ज�� ����. त�� स�&दर अरण��� ��थ�ल स�ग&9� व���वरण�� �� �रवल� ����. त��ल� आज�ब�ज%ल� हवहव9 ह�&स श�पद&, हचत�, असवल&, गव� आहण �त� व�वर� असल�ल� हदस� ����. ��थ� असल�ल�� प�ण��� �� कमळ हभम�च� सव�ग� कर� आ��� अस] त��ल� व�ट� ����. त��ल� दPपद�च� आठवण ��� ����. व�ग�&न� �� त�� पव!��च�� उ��र�वरन च�ल� ����. जस� स%�! म�वळ��ल� ल�गल�, त��ल� एक हवस��ण! नद� त�� ज&गल��%न व��� ����. त�� ज&गल�� अस&ख� �रण&, स�&बर& चर� ����. त�� नद�� स�न�र� कमळ भरप%र ����. त�� नद�� �&स, कर&दव, चकव�क ब�गड� ����. त��� �� �� ख�स कमळ& ज��स�ठ� �� श�9� ���� �� सPग&ल9क कमळ& ����. त��ल� �� हदसल��वर त��च� श�9 प%ण! झ�ल� अस] व�ट��, मन�न� �� �� दPपद�ल� स�&ग��. अश�रर��न� ��थ!��त� पव�!��ल त���तर�व� भ�ग स&पल�.

Page 119: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!��त� पव! भ�ग चP��!�तर�व�

व̂श&प��न स�&ग���, त�� सPग&ल9क कमळ�&च�� ज�ग� �� प���च��. �� �ल�व क̂ल�स पव!��च�� पररसर�� ����. त�� कमळ�&च� स&र$ण र�$स कर� ����. �� �ल�व क� ब�र�च�� व�ड�च�� पररसर��%न ��ण���! नद�च�� 9ब9ब����ल प�ण��च� बनल� ����. �� दष� अह�श� स�&दर ����. त��च�� सभ�व�र व�ढल�ल�� वनर�ईच�� स�� पडण���! स�वल�� �� स�न�र� कमळ] हवश�ष चमक� ����. हवहव9 पक�रच� प$� ��थ� ब�गड� ����. त�� �ल�व���ल प�ण� हन�ळ ����. �� सगळ� हवल�भन�� ����. �� प�ण� �� भरप%र प��ल� त��ल� ख�ण��स�ठ� क�&�J हमळ�ल� नव��� �र� त�� प�ण��न� त��च� प�ट भरल�. त�� स�न�र� कमळ�च� द�ठ हनलमण� स�रख� न�ळ� ����. त�� भ�ग�� �$�&च� र�ज� क� ब�र�च� व�वर ����. �� ग&9व!, अपसर� आहण द�व�&च� आवड�च� ����. ��थ� द�व��, �$, हक&प�रष आहण र�$स, हकनर& व�वर���. त��च� स&र$ण क� ब�र�च� �$ कर� अस���. हभम�ल� �� �ल�व प��cन फ�र आन&द झ�ल� पर&��, त����ल कमळ] क�ढण� स�प� नव���, त��वर क� ब�र�च� स�वक क�9वस�स पज���च� र�$स ल$ द�ऊन ����. त�� र�$स�&च�� अ&ग�वर त��&च� गणव�ष ����. त��&च�� जवळ हवहव9 आ��9 ����. सव! शस�न� सजज अस� �रण�च�� क��ड�च� वस& न�सल�ल� हभम त�� कमळ�&न� क�ढण��स�ठ� त�� �ल�व�कड� ज�ऊ ल�गल�. त�� र$क र�$स�&न� त��ल� प�ह�ल�. �� एकम�क�&� �� क�ण म�ण%स ��थ� आल� आ�� व क�� कर इलचछ�� त�� बदल चच�! कर ल�ग���. त����ल एक र�$स हभम�ल� हवच�र��, "�% क�ण आ��स? �% आमच�� पश�च� उतर द�. �% अ&ग�वर स&न��श�च� वस घ��ल�ल� असल�स �र� शससजज आ��स. आम��ल� �% स�&गहशल, ��झ� इर�द� ��थ� ��ण�� म�ग�ल क�� आ��"?

अश�रर��न� ��थ!��त� पव�!��ल चP��!�तर�व� भ�ग स&पल�.

Page 120: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!��त� पव! भ�ग प&च���तर�व�

हभम त��&न� स�&ग��, "म� प&ड�च� म�लग� आ��. ��ल9ष�र�प�$� ल��न आ��. म�झ� न�&व हभम आ��. अ�� र�$स�न�, म� हवश�ल ब�र�च�� झ�ड�कड� नर न�र��ण�&च�� बद� आशम�� आल� आ��. म�झ� पतन� प�&च�ल� कड� व���!न� एक सPग&ल9क� कमळ उड� आल� त��पम�ण� आणख�न कमळ& ह�ल� प�ह�ज�� म�ण%न म� �� श�9� ��थवर आल� आ��. म�झ�� पतन�ल� ह� कमळ�&च� ल�गवड कम�क अरण��� कर�व��च� आ���. म� म�झ�� पतन�च� इचछ� प%ण! करण��स�ठ� ��थ� आल� आ��". �� हभम�च� सपष�करण ऐकल��वर �� र�$स त��ल� स�&ग��, "�� �$�&च� र�ज� क� ब�र ह�च� र�ख�व सर�वर आ��. ��थ� मत�! हशर शक� न����. �� सर�वर क�वळ द^व� ज� अमर आ��� त��&च��स�ठ� आ��. जर ��ल� ह�� हशर�व��च� अस�ल �र र�ज�च� व̂श�वण�च� परव�नग� घ��व� ल�ग�ल. ह� सर�वर�च� प�ण� हपण��स�ठ� लसद�न�स�द� क� ब�र�च� परव�नग� घ��व� ल�ग��. त��� �% हशर शकण�र न���स. क9� क9� ग&9व! आहण अपसर� ��थ� ���� त��&न� त�स ���� क�म� न��. ज� क�ण� न�दष ह�� हशरण��च� प�तन कर�ल त��च� न�श ��ईल. अस] अस��&न� �% ह�� हशरण��च� 9�डस कस� कर� आ��स"? प�ढ� �� ब�ल��, "�% सव��ल� ��ल9ष�र�च� भ�ऊ स�&ग��स �र पथम व̂श�वण�च� परव�नग� घ�ऊन ��. �रच ��ल� त�� कमळ�&न� घ��� ��ईल व प�ण� हप�� ��ईल.

न����र त�� कमळ�&कड� स�9� प��ण��च� 9�डस �% कर नक�स". �� ऐकल��वर हभमस�न ब�ल��, "अर� र�$स�, मल� ��थ� ��झ� र�ज� हदस� न���. जर� �� अस��& �र� म� खर� $हत� असल��म�ळ] त��च�� परव�नग�हशव�� �� प�ण� व �� कमळ& घ�ण�र आ��. खर� $हत� क9� क�ण�च� परव�नग� म�ग� न���� व आणख�न एक ग�ष, �� प�ण� त�� डUगर�वरन आल�ल� आ��, ��झ�� म�लक�च�� म�लक�च� �� न���, उलट �� प�ण� त��&न� क�ण�च�� परव�नग�न� अडवल� �� स�&ग. म� म�न� न��� त��ल�". अस] ब�ल%न हभमस�न त�� प�ण��� उड� म�र��. व̂श&प��न प�ढ� स�&ग���, र�$स त��ल� प�नu बज�व��� पण हभम क�ण�ल� द�द द�� न��� व कमळ& क�ढ% ल�ग��. र�$स त��&च� भ�&कर आ��9 सरस�व%न प�ढ� �����. त��ल� पकड�,

Page 121: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

त��ल� पकड�, त��ल� ब�&9�, अस� ओरड% ल�ग���. त��ल� भ�ज%न आपण ख�ऊन ट�क% अस] �� दरड�व� त��च�� जवळ ज�ऊ ल�ग���. हभम त��च� गद� हफरव% ल�ग��. त��च�� फटक��न� हकत��क र�$स घ���ळ �����. र�$स त��च� भ�ल� व क� ��!ड� त��च��वर फ�क���. पर&��, �� व���प�त त��&न� द�द द�� न���. उलट हभम�च�� �लल��न� त��&च� त�9�ह�रप�ट उड��. र�$स�&च� �� पर�भव कर��. श&भर��cन ज�स� र�$स त��� क�म� �����. हभम�च� ज�र व व�ग प��cन �� 9�व� क� ब�र�कड� ज���� व ज� घडल� �� स�&ग���.

शक�न� जस� द^त��&च� स^न� एकट�न� �रवल� �स� �� कर��. र�$स पळ%न ग�ल� आ��� �� प�ह�ल��वर हभम श�&�पण� दPपद�स�ठ� कमळ] ग�ळ� कर ल�ग��. त�� सर�वर���ल प�ण� �� प�नu भरप�ट हप��. त��म�ळ] त��ल� आणख�न शहक ����. सPग&ल9क कमळ& �� ग�ळ� कर� अस��&न� ��थ� क�9वन र�$स क� ब�र�ल� भ�ट%न हवच�र���, "आ�� क�� कर�व�"?

त��&च� सगळ� ऐकल��वर क� ब�र त��&न� स�&ग��, हभम�ल� त��च�� पतन�स�ठ� �� कमळ �व�� ��व��& त��ल� प�ह�ज� ��वढ� कमळ घ�ऊन ज�ऊद�. �� ऐकल��वर र�$स म̂त�च�� अहवभ�!व�� हभम�ल� च�&गल� स�क�! द�ऊ ल�ग���.

अश�रर��न� ��थ!��त� पव�!��ल प&च���तर�व� भ�ग स&पल�.

Page 122: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!��त� पव! भ�ग श���तर�व�

व̂श&प��न स�&ग� अस���, त�� न&�र हभम कमळ& ग�ळ� कर ल�गल�. �� �� कर� अस��&न� ज�थ� ��ल9ष�र बद� आशम�� र��� ���� ��थ� अचनकपण� ज�र�च� व�र� स�र झ�ल�. त�� �व�च� ज�र एवढ� ���� हक&, छ�ट� म�ठ� दगड फ�कल� ज�ऊ ल�गल�. जण%क�� क�ण� ��द छ�डल� आ��. आक�श��%न अशहन ख�ल� पड% ल�गल�. हदवस�च� प�र अस%न�� अ&9�र पसरल�. आक�श��%न गडगड�ट ऐक% ��� ����. पeथव� थरक�प� आ�� अस] व�ट� ����. �� अपशक% न समजल� ग�ल�, क�� व�ईट घड� आ�� त��च� �� त��च� प��ळ� हवच�र कर ल�गल�. त��ल� श&क� ���� हक&, हभम�ल� क�&�J 9�क� झ�ल� अस�व� म�ण%न �� त��च�� ल�क�&न� आज� कर�� हक&, सगळ� ���र व�� आहण हभम�च�� श�9�स�ठ� हनघ%. त��पम�ण] �� सगळ� ���र�न� शस�स� हभम ज�� हदश�न� ग�ल� ���� त�� हदश�न� क% च कर���. त��&च�� बर�बर त��&च� व�ट�ड� ऋष� ल�मस अस���. त��हशव�� इ�र ब�हणस�द� हनघ���. नक� ल व स�द�व कe षण�ल� घ�ऊन हनघण��स�ठ� ���र �����. ��ल9ष�र हवच�र��, "हभम क�ठ� ग�ल� आ�� व क�& ग�ल� आ��, त��न� मल� हवच�रल�ल� न���, अस� �� क9� मल� न स�&ग�� ज�� न���". �� ऐकल��वर दPपद� हभम क� ग�ल� �� स�&ग��. �� स�&ग��, त��� कस� सPग&ल9क� कमळ �व�� उड� ह�च��कड� आल� व ह�ल� �� आवडल��न� ह�न� आणख�न �श� कमळ& हभम�ल� आणण��च� �� हवन&�� कर�� व त��म�ळ� �� �डक�फडक� त�� हदश�न� हनघ�� ज�� हदश�न� �� कमळ आल� ����. �� सगळ� इ�क�� लगबग�न� घडल� कV, हभम�स ��ल9ष�र�च� स&मम�� घ�ण��च� आठवल� नस�व�. दPपद�न� �� स�&हग�ल��वर ��ल9ष�र स�&ग�� कV, त�� हदश�न� आपण सगळ��न� ग�ल� प�ह�ज� ज�� हदश�न� हभम ग�ल� ����. �� �श� आज� कर��च हभम�च� म�लग� व त��च� द�स� र�$स सगळ��&न� उचल��� व �व�� उड� हभम क�ठ� हदस�� क�& �� श�9% ल�ग���. घट�तकच�ल� व त��च�� द�स��&न� ग&9म�दन पव!��च� �� भ�ग व इ�र पररसर च�&गल�च पररहच� ����. म�ण%न हभम�ल� श�9ण� स�प� झ�ल�. �र�स�द� ��ल9ष�र�ल� म���� ���� कV, त��च� भ�ऊ त�� भ�ग�� असल�ल�� अरण���%न व�ग�&न� ग�ल� ���� जस� हवन��च� म�लग� ज�� अस]. त��ल� श&क� ���� कद�हच� हभम�न�

Page 123: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

त��च�� र�ग�ट सवभ�व�म�ळ] क�ठ� क�&�� आगळ�क क�ल� अस�ल क�&? ज��म�ळ] अस] व�र� प��c ल�गल�. घट�तकच�च� द�स� स�&ग��� त��&न� म�ह�� आ�� क� ब�र�च� सर�वर क�ठ� आ�� व त��पम�ण� �� उड� त�� र�$स�&च�� प�ठ�वरन ��थ� प���चल�. �� त�� सर�वर�च� दश!न घ����. �� हवल�भन�� दष� ����. अस] क9� क�ण� प�ह�ल�ल� नव���. त��न&�र त��&न� हभम हदस��. त��च�� ����� उग�रल�ल�� लसथ��� गद� ����. �� र�ग�वल�ल� हदस� ����. त��न� ठ�र म�रल�ल� श�कड� र�$स�&च� द�� त��च�� आज�ब�ज%स हवख�रल�ल� ����. म�ठ� ��द� झ�ल� ���� त�� कमळ�&स�ठ� अस� हदस� ����. ��ल9ष�र त��च�� जवळ ज��� व त��ल� आलल&गन द���. त��ल� व�लथ� अ&�uकरण�न� ब�ल��, "अर� हभम�, �� म� क�� प���� आ��? �% अस� क�& क�ल�स"? त��न&�र �� अनव9�न�न� त�� सर�वर�� ख�ळण��स�ठ� उ�रल�. �� प����च क�&�J प��र�कर� ज� र�$स ���� व आक�र�न� पच&ड ����, प�ढ� आल� व त��&न� �स� न करण��बदल स�&ग% ल�गल�. �� ��ल9ष�र व ऋष� ल�मस ह�&न� प����� व लव%न नमसक�र कर���. ब�ज%ल� उभ� र�����. त�� व�ळ� आक�श��%न एक आव�ज ����. त��बर�बर त�� ��त�न� आn��!च� 9कक� बस��. �� आक�श�कड� प��� र�����. त�� आक�शव�ण�� स�&हग�ल� ज��� हक&, "�� ज�ग� क� ब�र�च� र�ख�व आ�� व ���� हवन�परव�न� क�ण� ��� न���. ��बड��ब ��थ%न हनघ%न ज�". �� ऐकल��वर ल�मस हनण!� घ���� कV, त�� आक�शव�ण� बर�gक% म आपण व�गल� प�ह�ज�, म�ण%न �� सगळ� त�� सर�वर��%न ब���र ����� व ��थ� असल�ल�� ग&9म�दन पव!��च�� उ��र�वर असल�ल�� वन�� अज�!न�च� व�ट प��� बस���.

अश�रर��न� ��थ!��त� पव�!��ल श���तर�व� भ�ग स&पल�.

Page 124: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

��थ!��त� पव! भ�ग सत���तर�व�

व̂श&प��न ब�ल���, एक� क�ळ� ज�व��& ��ल9ष�र ��थ� अस��&न� कe षण�ल� आहण इ�र ��थ� असल�ल�� सगळ��&न� ब�ल���, आपण सगळ��&न� एक एक करन सगळ� ��थ!$�त� प�ह�ल� आ���. त��च� वन&, नद�, सर�वर& अस] सगळ� प�ह�ल� आ��. ज�थ� ज�ण��च� ��ग द�व�&न� व उचचदज�!च�� लसद�न�च फक प�प ��� अस��. आपण अश� क�&�J पहवत $�त� सन�न क�ल� व प�ज� क�ल�� ज�थ� कवहच�च क�ण� ज�ऊन सन�न कर शक�ल. आपण क�&�J र�जष? &च�� कथ� ऐकल�� ह� ��त�च�� दरम��न, अस] बर�च क�&�� आपण सगळ��&न� स�ध� क�ल� आ��. हठकहठक�ण� फळ& क&दम�ळ& अप%!न आपण हप�र�&च� श�द क�ल� ज� स�स� क�ण�च�� भ�ग��� नस��. पहवत पव!�, नद� त��&च� स&गम, सम�द हकन�र�, ग&9म�दन���ल �� हवश�ल वe$ अस] प��c शकल� ल�मस�&च�� म�ग!दश!न�म�ळ] . आपण ��थ!��त� कर��&न� त�� हशव�� अश� क�&�J ग�षJच� अन�भव घ��ल� ज� स�स� क�ण�ल� हमळण�र न���. आपल� म�ठ� भ�ग� हक&, नर न�र��ण�&च�� बद� आशम�� आपण र��c शकल�. त��&न�र त�� क� ब�र�च�� र�ख�व �ल�व�� प��ण��च� भ�ग� हभम�म�ळ] आपल��ल� ल�भल�, �� सगळ� क�ण� स�म�न� ��तJन� शक� नव���. �� सPग&ल9क कमळ] घ��ल� दPपद�स�ठ� व त��ल� स�$�� व̂श�वण�न� परव�नग� हदल� �� एरव� क�वळ अशक� ����. �� शक� झ�ल� �� आपल� म�द�ग� आ��. अस] स�&ग%न आपण ह� ��थ!��त�न� सम�9�न� आ��� अस] ��ल9ष�र द�खव��. व̂श&प��न प�ढ� स�&ग���, ��ल9ष�र �� ब�ल�� त��व�ळ� एक आक�शव�ण� ����, "��म�� त�� सर�वर�च�� अगम� ज�ग� ज�ऊ नक�. आ�� ��म�� ख%प क�&�J अन�भवल� आ�� ��व�� पर� हफर� आहण बद� आशम�� ज�ऊन अज�!न�च� व�ट प��� बस�. ��थ� वeषपव�!च�� आशम�� ज�. ��थ� भरप%र फ� ल& फळ& आ���. ��थ� लसद व चरण र����� त��&च�� बर�बर ज�ऊन र��. ��थ� 9न&ज� ��म��ल� ��ऊन भ�ट�ल. ��थ%न ��म�� अष?स�न�च�� मठ�� ज�. ��थ�ल स�&दर �व�च� अन�भव घ��. अस] �� आक�शवण� स�&ग� अस��&न� आक�श��%न अस� व�र� व��c ल�गल� ज��� हवल$ण स�ग&9 ����. आक�श��%न प�षपवeष� स�र झ�ल�. �� प��cन सगळ� ब�हण आn�!चक�� झ�ल�. �� आक�शवण� ऐकल��वर 9Pम� ��ल9ष�र�ल� स�&ग���,

Page 125: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

"आ�� एवढ�च आपल� ह�थ!��त� आ��. ��थ%न पर� हफरण��च� आद�श हदल� ग�ल� आ��� त�� पम�ण� आपण क�ल� प�ह�ज�. र�ज� ��ल9ष�र �� आज� पम�ण म�न%न सगळ��&न� �� स�चन� द���. �� सगळ� बद�क�शम�कड� हनघ���. ��थ� 9न&ज�च� पह�$� कर� �� आपल� समग ब�हण, प�&च�ल� व इ�र प�&डव र��c ल�ग���.

��थ!��त� पव! भ�ग सत���तर�व� स&पल�.

- म��भ�र� ह�थ!��त� पव! ख&ड द�सर� स&पल� -

Page 126: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

भ�ष�&�रक�र�च� पररच� - म� अश�क क�ठ�र�, म�झ�� व��च� ७६ वषj झ�ल� आ���. ग�ल� हकत��क वषj म� हवहव9

प�च�न गथ�&च� एक क� ���ल म�ण%न अभ��स कर� अस��. त�� क�ळ�� मल� समजल� कV,

आपल�� प�च�न हश$ण पद��� च�र ग&थ�&च� म�तव ����. त��� मन�समe��, म��भ�र�,

र�म��ण आहण ��गव�लसष �� म�तव�च� ����. आपल�� प%व?च�� हश$ण पद��� ह� ग&थ�&च�

व�चन करण��च� पथ� ����. न&�रच�� क�ळ�� इ&गज�&न� त��&च� हश$ण पद�� ��थ� रजवल�

व आपल� प�ठश�ळ� पद�� स&प�ष�� आल�. आपल�� हश$ण पद��� अ$र ओळख,

हन��श�स, गहण� एवढ�च हशकवल� ज��. त��हशव�� हशक��&न� घ�क&पट� करण��च� म�तव

����. �� सगळ� आ�� इह���स जम� झ�ल�ल� असल� �र� त��च� उप��क�� न�क�र�� ��ण�र

न���. म�ण%न एक प�तन म� कर�व��च� ठरवल�. म� एक अह�स�म�न� अभ��सक आ�� �र�

व��स&ग म�ठ� आ��. त�� पम�ण�, मन�समe�� पथम ई-स�ह�त�च�� म�ध��म�न� ��म��ल� हदल�.

त��च� च�&गल� सव�ग� झ�ल� आ��. त��म�ळ] म�झ� उतस�� व�ढल� आहण म��भ�र��च�, 'जस�

आ�� �स�', अश�पक�रच� भ�ष�&�र आ�� द�� आ��. त��च� स�9�रणपण� २५ ख&ड ��ण�र

आ���. स&प%ण! म��भ�र� ��ण��स बर�च अव9� ल�गण�र आ��. इ�र म&डळ� म��भ�र��च� भ�ष�&�र कर��&न� त��च� आक�र आट�पश�र करण��स�ठ� त����ल हशकवण%क�च� भ�ग व�थ! समज%न स�ड%न क�वळ कथ�भ�ग�च�च भ�ष�&�र कर��� त��म�ळ� एक श̂$हणक प�स�क

म�ण%न अस] भ�ष�&�र र��� न���. म� सगळ�� हन��श�स हशकवण���! कथ� जश�च�� �श�

ठ�वल�� आ���. क�&�J ज�ग� हवष� समजण� स�प� व��व� म�ण%न म� ट�प� हदल�� आ��� क�&��

क&स�� हदल�� आ���, क�रण मल� म�ह�� आ�� हक&, ह�च� व�चन करण�र� मर�ठ� भ�हषक

स�म�न� आ���. क�ण� हवद�न व�चक अस�ल �र त��ल� त�� ट�प�&च� गरज व�टण�र न���.

आ�� थ�ड� म�झ��बदल लल��� आ��. �स� प���� अश� क�म�� क�ण� स&सकe �च� प�ध��पक असल� प�ह�ज� अस] क�ण�ल� व�ट�ल मग म� एक इ&लजन�अर क�& �� क�म कर�

आ�� अस� पश पड�ल पण त��च� उतर अस] आ�� हक&, एवढ� म�ठ� क�म करण��स क�ण�

Page 127: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

���र ��� न��� आहण �� स�द� फ� कट करण�र� हवद�न मल� हमळ�ल� न���. ज�� क�ण�ल� म� त��च� म�तव स�&हग�ल� �� सगळ� त�� क�म�स�ठ� भरप%र म�न9न म�ग% ल�गल� मग म�

ठरवल� आपणच �� कर�व�. ग�ल� २५ वषj & म� हनवeत ज�वन जग� आ��, बर�च सम� म�झ��कड� आ�� मग आपणच �� कर�व� अश� हवच�र�&न� �� कर�व��स घ��ल� व पथम

मन�समe�� हदल� आ�� म��भ�र� द�ण��च� प�तन च�ल% आ��. त��स�ठ� द^व��ग�&न� ई-

स�ह�त� स�रख�� ध���व�द� म&डळJच� स�थ हमळ�ल��म�ळ] म�झ� उतस�� हदग�हण� झ�ल�.

१९८५ प�X� म� म�झ� उद�ग कर� ����. क�रख�न� भ�ई&दरल� व र��ण�र च]ब%रल� त��म�ळ] ��ण��ज�ण��च� दगदग म�झ�� पकe ��ल� झ�पल� न��� व म� हद��च�� झटक��न�

आज�र� झ�ल�. त��न&�र ड<कटर�च�� सलल��न� म� सगळ� उद�ग ब&द करन घर�� बसल�.

थ�ड� बच� क�ल� ���� त��च�� ज�र�वर आज म� म�झ� स�9� ज�वन जग� आ��. प̂श�प�ठ�

ल�गण��च� सवभ�व म�झ� म�ळ��च न���. स�रव���प�स%न व�चन�च� छ&द ���� त��� कथ�

क�द&ब��! व�चण��� रस नव���. म� क�&�J म�ह��� द�ण�र� ग&थच व�च� अस]. त��म�ळ] अन�क हवष��&च� व��स&ग झ�ल� त��� �� च�र प�स�क प�ढच�� हपढ�स हवश�ष उप��क ठर��ल अस�

मल� ज�णव% ल�गल� ��व�� त��&च� भ�ष�&�र� करण��च� ठरवल�. त�� व�ह�र�क म�झ� ललख�ण

श��� हवष��&� बर�च आ��. क<&हटन]टलच� क̂. रतन�कर क� लकण? ह�&न� आग�प%व!क म�झ��

कड%न 'स]हद� ख� हनहम!�� उद�ग', न�&व�च� प�स�क लल�cन घ��ल�, मर�ठ���ल �� पह�ल�

ख�हवष�क प�स�क आ��. त��च�� च�र आवeत�� झ�ल�� आ���. बहळर�ज� म�लसक�च� स&प�दक भ�सल� ह�&च�� आग��म�ळ] त��&च�� म�लसक�&� म� १९९२ �� २००५ प�X�

श��क��Xन� श���च� पद�श�र हश$ण एक� ल�खम�ल�च�� द�र� हदल� आ��. त��� ६५ ल�ख

लल��ल�. त�� हशव�� स&प�दक भ�सल��&च�� आग��म�ळ] हनसग!श���च� �&त हशकवण�र� एक

अभ��सकम, 'व��व��ररक हनसग!श��� अभ��सकम' ���र करन �� सवखच�Xन�

श��क��Xस�ठ� १९९४ स�ल� उपलब9 क�ल�. त��म�ळ] आपल�� म��र�ष� �� हनसग!श���च�

पच�र झ�ल�. आ�� ह� उ��रव��� ज�व��& शर�र स�थ द�ण��� क� चर�ई कर ल�गल� आ��,

Page 128: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

म�झ� सगळ� ल$ आपल�� ह�&द% म�न���&च� मर�ठ� म�णस�ल� पररच� करण��वर आ��.

त��स�ठ� म��भ�र�, र�म��ण व ��गव�लसष ह�&च� 'जस� आ�� �स]' अन�व�द करण��वर भर

आ��. म�झ� ज��ह�ष श�स�च� ज�न च�&गल� आ��. त��पम�ण� जर ग�ष� ��ण�र अस��ल �र

म� २०२० न&�र नस�न. त��स�ठ� �� सगळ� उपकम लवकर�� लवकर उरकण��च� म�नस

आ��.

आ�� क�ण�ल� पश पड�ल कV, �� इ&लजहन�रJगच� म�ण%स श���वर कस] लल����? त�� बदल

थ�ड� लल����. म�झ�� क�रख�न��� ब�g��क क�मग�र उरण, अललब�ग, वसईच� ����. हश$ण

ब���च� पण एक�द� अवज�र कस] व�पर�व��च� �� हशकवल� हक&, �� त��� लवकरच हनषण��

��� ����. त�� म�ल�&न� म� हवच�रल� हक&, �� एवढ� �gश�र अस%न�� श��� क�& कर� न����?

त��&च� एकच उतर अस], म�लक श���� भ�ग� न���. मग म� ठरवल] श���श�स�च� अभ��स

कर�व��च�. अभ��स�च�च छ&द असल��म�ळ] �� स�र झ�ल�. त��� मल� लवकरच समजल�

कV, श���च� स&ब&9 ब<टन� प�$� म��क�ब��<ल<ज�श� ज�स� आ��. मग म� त�� हवष��च�

अभ��स करन त��� लवकरच प�र&ग� झ�ल�. त�� अभ��स�पम�ण� म� क�&�J �&त हवकलस�

क�ल� व �� अजम�वण��स स�रव�� क�ल�. त��� अप�$�पम�ण� पररण�म हमळ% ल�गल� त��पम�ण�

एक श����&त हवकलस� ��� ग�ल�. म�झ�� क�मग�र�च�� श���वर म�झ� प��ग ��� ����, त���

म�झ� प̂स� ल�ग� ���� व त��&च� क� ट% &हब� क�म कर� ����. त��व�ळ� म� च�&गल� �रण ����

व उतस��स�द� ����. म�झ�� �&त�न� श��� उतम ���� �� म� समजल� व �� सगळ� ��थ�च

स&पल�. �� सगळ� १९८२ �� १९८५ अश� स�ल�� झ�ल� ����. म�स�द� �� सगळ� हवसरन

ग�ल�. पर&��, १९९२ स�ल� म�ठ� द �षक�ळ पडल� ���� म��र�ष� �� त��व�ळ� म� एक दष�

ट�व��वर प�ह�ल�, त��� एक ग�म�ण मह�ल� एक� ख�ल हव��र�� उ�रन व�ट�न� प�ण�

क�ढ%न ब�लद�� भर� ����. त��व�ळ� मल� र��वल� न��� व हवच�र क�ल�, म�झ�� ज�न�च�

जर उप��ग ��ण�र नस�ल �र क�� क�म�च� �� ज�न. म� एक ल�ख लल��ल� व द^हनक

नवशहकल� प�ठवल�. �� ल�ख त��&न� पलसद क�ल� न���. मग म� �� ल�ख बळ�र�ज�

Page 129: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

म�लसक�� प�ठवल�. त��� �� छ�प%न आल�. �स� प���� नवशहकन�स�द� �� पलसद क�ल�. त��न&�र बहळर�ज�च�� व�चक�&च� पश हवच�रण� स�र झ�ल� व म� म�झ� श���च� ज�न त��&न�

त�� म�लसक�� ल�ख लल�cन द�ऊ ल�गल�. अश�रर��न� म�झ� श���� ललख�ण भरप%र झ�ल�.

त��बदल आ9� लल��ल� आ��.

आ�� थ�ड� म�झ�� बल<गप�सट बदल लल����. ह�&द%स��न�� २००८ स�ल� इ&टरन�टवर

बल<ग स�र झ�ल� व म� त��� म�झ� बल<ग स�र क�ल�. म�झ�� ल¦स�� 9म�!बदलच�� व�दगस�

पर&�� श�सश�द हवव�चन�म�ळ] पह�ल� बल<ग ब&द झ�ल�. म�झ� प%व? प�&च बल<ग ����. त��� म�

अभ��स�&न� ज� स&श�9न करन श�9%न क�ढ� अस], �� लल����. त��� अन�क हवष��वर�ल

म�झ� स&श�ल9� स�ह�त� पलसद कर� अस��. त��� ब�हण 9म!, ज^न 9म!, ल¦स�� 9म!,

इसल�म, अथ!, न���, हन��श�स, र�जक�रण अश� हवष��&वर बर�च लल��� अस��. �� ��म��

व�च% शक��. एकच बल<ग मर�ठ� आ�� ब�क�च� इ&गज�� आ���. लसल�क<न म9�ल बल<ग

इसल�म बदलच�� म�झ�� स&श�9न�च� श�सश�द ललख�ण आल��न&�र ब&द झ�ल� आ��.

ग�गलवर�ल बल<ग म�त ज�र�� च�ल% आ���. म�झ� अश� हवष��वर�ल हवच�र न�क�र�� ��ण�र न���� अस] सत��ल� 9रन असल��म�ळ� ज�व��& मल� क�ण� हवर�9 कर�� ��व��& त��&न� म�

नमपण� स�&ग��, कe प�� म�झ��वर अब�न�कस�न�च� द�व� कर�व�, �� झ�ल� हक&, �� ल�क गपप

�����. क�रण, जर �� �स� द�व� कर��� �र त��� �]च �रण��च� स&भव ज�स� अस��.

एवढ�च न��� �र त��&च�� ख�ट�पण�च� ज�ह�र बभ� ��ईल �� त��&न� परवडण��स�रख� नस��.

म� पच�रक� थ�ट�च� ललख�ण कर� न���. ज� समज�� �� हवज�न�च�� आ9�र�न� लसद

करनच लल����, आजच�� क�ळ�� अस] ललख�ण ब��!च गट�&न� आवड� न���. ब��!च

ल�क�&च� ख%नस�द� झ�ल� आ��� �� आपण ज�ण��च, म�ण%न म� शक��र म�झ��बदल क�&�J

लल�c इलचछ� न���. सत��प�$� स�इसकरच� आज जम�न� आ��. म�झ� ज�वन���ल अन�भव

लल��ल� �र �� एक व�चन�� प�स�क ��ईल पण त��� सव! व�दगस� हवष� प�ढ� ����ल. म�

म�&डल�ल� क�ण���� म�द� आजवर क�ण�ल��� ख�ट� ठरव�� आल�ल� न���. ज��� ज���,

Page 130: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

ज^न 9म�!बदलच� व�द स�&ग�� एक उद��रण म�ण%न, १९०२ मध�] सर जगद�शच&द ब�स

ह�&न� व̂ज�हनक प�र�व� द�ऊन ज� लसद�&� म�&डल� त��च� प�र�व� द�ऊन म� लल��ल� कV, �ल�

ज� ज^न 9म! पच�र�� आ�� �� ��न �ज�र वष�!प%व?च�� अड�ण�पण�वर आ9�रर� आ��,

त����ल सगळ]च हवच�र अज�न�9�र�� म�ण%न ख�ट� आ���. एवढ�च न��� �र व�व��ररक

ज�वन�� �� 9म! प�ळण� क�वळ अशक� आ��. त��म�ळ] ज^न उखडल� पण स�द^व�न� ��

ख%नखर�ब� करण�र� नसल��म�ळ] व�चल�.

श�वट� म�झ�� �ब��� बदल लल����. म�ळ��च म�झ� पकe �� ��ळ�म�स� अस�� त��� २०१० स�ल� ब�सटच�� बसन� मल� ५० फ% ट ल�&ब फ�कल��म�ळ] प�र�� ज��ब&द झ�ल�

����. म]द%ल� आघ�� झ�ल��म�ळ] म�झ� समरणशक� ग�ल� ����. द�न बरगड� ��टल��

��त��. म�झ� श�च व म�त ह�&वर हन�&तण र�ह�ल� नव���. द�ड वष! �स]च ग�ल�. त��व�ळ� म�झ�

व� ६८ ����. क�वळ द^व बलवतर म�ण%न आज म� प%व!व� झ�ल� आ�� �र� क�ठल����

व��न�न� पव�स करण��स परव�नग� न���. म�ण%न म� क�ठ��� ज�� न���. ग�ल�ल� समeह� प�नu

आल� व आ�� सगळ� बर� च�लल� आ��. त�� क�ळ���ल अन�भव हवश�षकरन म�झ�� ज�न

स�9न�च�, म�ठ� र�चक आ���. �%��!स एवढ� प�र�.

ई-स�ह�त�च�� पद�ल9क���Xच�� आग��म�ळ] �� म�झ��बदल� खर� म�ह��� सहवस�रपण�

हदल� आ��. जर शक� अस�ल �र त����ल मजक� र�� बदल न कर�� �� पलसद�स घ��व�.

अश�क क�ठ�र�,

२३- २ -२०१८

[email protected] ,[email protected]

Page 131: महभरत · उतरकड ल हकनर आ थ स मडळjन मˆठ वस कलल आ˙ . तच पस थ कर अस . तम ळ ] थ पणच पभव

ई स�ह�त� पह�ष�न -मर�ठ� भ�ष� आ�� झ�प घ�ण��च�� म%ड मध�� आ��. रडण���!कड� ल$ नक� द�ऊ. मर�ठ��

क9�च नव��� इ�क� व�चक आ��� आ��. प�व? प�स�क�च�� एक� आवeत�च�� �ज�र न

�ज�र प�� छ�पल�� ज��. प�&च �ज�र म�णज� ड�क��वरन प�ण�! आ�� ई प�स�क�&च��

जम�न��� एक एक प�स�क प�च ल�ख व�चक�&प�!� ज�� आ���. वष�!ल� अ9�! क�ट�

ड�ऊनल�ड �����. व�चक एकम�क�&न� परसपर ऑड!र कर���. व�टस अप, ई म�ल, ऍपप,

बल�� ट�थ, व�बस�ईट, प�नड� �ईव�, लसड� अश� अस&ख� म�ग�Xन� प�स�क& व���रल व���ल�

ल�गल� आ���. स�स�ट स�टल मर�ठ�च& व�र. ख�ड�प�ड�&च�� गल�ब�ळ�&प�स%न �� जग�च��

प�ठ�वर�ल पत��क द�श��. र<क�टच�� व�ग�&न� स�स�ट स�टल�ल�� मर�ठ�च�� ग�ड�ल� आ��

क�ण� थ�&बव% शक� न���. �� 9%म9डक क�&��� स��भ�ग� व��. आपल�� ओळख�च��

मर�ठ� स�$र�&न� ��� ओढ�. त��&च� ई म�ल पत�, व��टसप न&बर आम��ल� प�ठव�. ��म��

हक���� व�चक आण�. �� श&भर आण��ल आहण �� �ज�र आण��ल. ��मच�� व��टसप

ग�पम9%न ��च� ज�ह�र�� कर�. आपल��ल� क� ठल� प�स�क& व�चक�&प�X� प���चव��च�

आ��� �� आपल��ल� हटव��, प�परच� ज�ह�र�� परवड� न���. आमच� व�चक ��च आमच�

ज�ह�र�� एज&ट. ��च आमच� ��कद. मर�ठ� भ�ष�च� ��कद जग�ल� द�खव%न द�ऊ.

ई स�ह�त�च� प�स�क� www.esahity.com वरन ड�ऊनल�ड कर�.

[email protected] ल� कळव%न ई-म�लन� म�&गव�. हक&व� 7710980841 �� न&बर

स�व� करन ठ�व�, �� न&बरल� ��मच� न�&व�न� Whatsapp करन प�स�क� whatsapp म�गj

हमळव�. लल&क ई स�ह�त�च� app.https://play.google.com/store/apps/details?

id.com. esahity.www.esahitybooks ह� लल&कवर उपलब9 आ���. �� download कर�. �� सव! म�फ� आ���.

9न�व�द