คมอ

การผลตหนงสออเลกทรอนกส

หนวยจดหนาชดวชา

สำานกพมพ

3

คำานำา

เนองจากส�านกพมพเปนหนวยงานทมหนาทในการผลตสอสงพมพใหกบมหาวทยาลย โดยเฉพาะการผลต

เอกสารการสอนชดวชาซงเปนสอหลก

และปจจบนโลกไดกาวสยคดจตอล เทคโนโลยการสอสารไดพฒนาขนอยางตอเนอง สอดจตอลไดเขามา

มบทบาทส�าคญมากในชวตประจ�าวนของทกคน ท�าใหการใชงานสอสงพมพเปลยนแปลงไป จากเดมทหนงสอ

นตยสารพมพบนกระดาษเปนรปเลม ปจจบนสามารถอานหนงสอไดในเครองคอมพวเตอรพกพา แทบเลต

(Tablet) โทรศพทมอถอ เปนตน ซงสอดจตอลจะมลกเลนทชวยสรางความนาสนใจใหกบตวสอเพมขน ทงการ

ใสภาพนง ภาพเคลอนไหว เสยง รวมถงสรางปฏสมพนธอนๆ เปนประโยชนกบทงผใชงานปกตทวไป และผใชงาน

ทเปนผพการ

ส�านกพมพ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ซงมหนาทผลตสอสงพมพ จงตองมการเตรยมปรบตวและ

พฒนาระบบการผลตสอสงพมพดจตอล เพอรองรบการใชงานทครอบคลมทงสองระบบ จงจดโครงการฝกอบรม

เชงปฏบตการ “การผลตหนงสออเลกทรอนกส” ขนเพอใหความรและฝกทกษะเกยวกบการผลตสอสงพมพระบบ

ดจตอล แกบคลากรของส�านกพมพ

นางนตยา พรยวรรธนะหวหนาหนวยจดหนาชดวชา

4

สารบญ

หนา

ค�าน�า................................................................................................................................................... 3

สารบญ............................................................................................................................................... 4

- คมอการผลตหนงสออเลกทรอนกส................................................................................................. 5

- โครงสรางทวไปของหนงสออเลกทรอนกส....................................................................................... 6

- การเตรยมไฟล e-book stou ในสวน Indesign............................................................................ 7

- การเตรยมไฟล PDF ส�าหรบ Upload ลงใน www.ebookstou.org

โปรแกรม Acrobat....................................................................................................................... 12

- การตรวจสอบไฟล PDF (Preflight)............................................................................................... 24

- ประโยชนคมอการผลตหนงสออเลกทรอนกส................................................................................. 26

- เอกสารอางอง.................................................................................................................................. 26

5

คมอการผลตหนงสออเลกทรอนกส

ปจจบนโลกไดกาวสยคดจตอล เทคโนโลยการสอสารไดพฒนาขนอยางตอเนอง สอดจตอลไดเขามาม

บทบาทส�าคญมากในชวตประจ�าวนของทกคน ท�าใหการใชงานสอสงพมพเปลยนแปลงไป จากเดมทหนงสอ

นตยสารพมพบนกระดาษเปนรปเลม ปจจบนสามารถอานหนงสอไดในเครองคอมพวเตอรพกพา แทบเลต (Tab-

let) โทรศพทมอถอ เปนตน ซงสอดจตอลจะมลกเลนทชวยสรางความนาสนใจใหกบตวสอเพมขน ทงการใสภาพ

นง ภาพเคลอนไหว เสยง รวมถงสรางปฏสมพนธอนๆ เปนประโยชนกบทงผใชงานปกตทวไป และผใชงานทเปน

ผพการ

ส�านกพมพ ไดรบนโยบายจากมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ผลตสอสงพมพอเลกทรอนกส เพอเปน

ทางเลอกใหนกศกษาจงตองมการพฒนาบคลากรและระบบการผลตสอสงพมพดจตอล เพอรองรบการการผลต

หนงสออเลกทรอนกสขนโดยไดจดท�าคมอการผลตหนงสออเลกทรอนกสเพอใชเปนแนวทางการปฏบตงาน แก

บคลากรของส�านกพมพ

ประโยชนของหนงสออเลกทรอนกสหนงสออเลกทรอนกสนนมประโยชนตอผอาน โดยมรายละเอยดโดยสรป ดงตอไปน (เสาวลกษณ ญาณ

สมบต, 2545)

1. ชวยใหผเรยนสามารถยอนกลบเพอทบทวนบทเรยนหากไมเขาใจ และสามารถเลอกเรยนไดตามเวลา

และสถานททตนเองสะดวก

2. การตอบสนองทรวดเรวของคอมพวเตอรทใหทงสสน ภาพ และเสยง ท�า ใหเกดความตนเตนและไม

เบอหนาย

3. ชวยใหการเรยนมประสทธภาพและประสทธผล มประสทธภาพในแงทลดเวลาลดคาใชจาย สนอง

ความตองการและความสามารถของบคคล มประสทธผลในแงทท�า ใหผเรยนบรรลจดมงหมาย

4. ผเรยนสามารถเลอกเรยนหวขอทสนใจขอใดกอนกได และสามารถยอนกลบไปกลบมาในเอกสาร หรอ

กลบมาเรมตนทจดเรมตนใหมไดอยางสะดวกรวดเรว

5. สามารถแสดงทงขอความ ภาพนง ภาพเคลอนไหว และเสยงไดพรอมกน หรอจะเลอกใหแสดงเพยง

อยางใดอยางหนงกได

6. การจดเกบขอมลจะสามารถจดเกบไฟลแยกระหวางตวอกษร ภาพนง ภาพเคลอนไหวและเสยง โดย

ใชเทกซไฟลเปนศนยรวม แลวเรยกมาใชรวมกนไดโดยการเชอมโยงขอมลจากสอตางๆ ทอยคนละทเขาดวยกน

7. สามารถปรบเปลยน แกไข เพมเตมขอมลไดงาย สะดวกและรวดเรว ท�าใหสามารถปรบปรงบทเรยน

ใหทนสมยกบเหตการณไดเปนอยางด

8. ผเรยนสามารถคนหาขอมลทเกยวของกนกบเรองทก�า ลงศกษา จากแฟมเอกสารอนๆ ทเชอมโยงอย

ไดอยางไมจ�ากดจากทวโลก

9. เสรมสรางใหผเรยนเปนผมเหตผล มความคดและทศนะทเปน Logical เพราะการโตตอบกบเครอง

คอมพวเตอร ผเรยนจะตองท�า อยางมขนตอน มระเบยบ และมเหตผลพอสมควรเปนการฝกลกษณะนสยทดให

กบผเรยน

6

10. ผเรยนสามารถบรณาการการเรยนการสอนในวชาตางๆ เขาดวยกนไดอยางเกยวเนองและมความ

หมาย

11. อาจารยมเวลาตดตามและตรวจสอบความกาวหนาของผเรยนแตละคนไดมากขน

12. อาจารยมเวลาศกษาต�ารา และพฒนาความสามารถของตนเองไดมากขน

13. ชวยพฒนาทางวชาการ

โครงสรางทวไปของหนงสออเลกทรอนกส ประกอบดวย1. หนาปก (Front Cover) หมายถง ปกดานหนาของหนงสอซงจะอยสวนแรก เปนตวบงบอกวาหนงสอ

เลมนชออะไร ใครเปนผแตง

2. ค�าน�า (Introduction) หมายถง ค�าบอกกลาวของผเขยนเพอสรางความร ความเขาใจเกยวกบขอมล

และเรองราวตางๆ ของหนงสอเลมนน

3. สารบญ (Contents) หมายถง ตวบงบอกหวเรองส�าคญทอยภายในเลมวาประกอบดวยอะไรบางอย

ทหนาใดของหนงสอ สามารถเชอมโยงไปสหนาตางๆ ภายในเลมได

4. สาระของหนงสอแตละหนา (Pages Contents) หมายถง สวนประกอบส�าคญในแตละหนา ทปรากฏ

ภายในเลม ประกอบดวย

- หนาหนงสอ (Page Number)

- ขอความ (Texts)

- ภาพประกอบ (Graphics) .jpg, .gif, .bmp, .png, .tiff

- เสยง (Sounds) .mp3, .wav, .midi

- ภาพเคลอนไหว (Video Clips, flash) .mpeg, .wav, .avi

- จดเชอมโยง (Links)

5. อางอง (Reference) หมายถง แหลงขอมลทใชน�ามา อางอง อาจเปนเอกสาร ต�ารา หรอ เวบไซต

กได

6. ดชน (Index) หมายถง การระบค�าส�าคญหรอค�าหลกตางๆ ทอยภายในเลม โดยเรยงล�าดบตวอกษร

ใหสะดวกตอการคนหา พรอมระบเลขหนาและจดเชอมโยง

7. ปกหลง (Back Cover) หมายถง ปกดานหลงของหนงสอซงจะอยสวนทายเลม

7

การเตรยมไฟล ebook stou ในสวน Indesignการเตรยมไฟล เพอทำาหนงสออเลกทรอนกส ทจะทำาการ Uplord ลงบน www.ebookstou.org

ไฟลชดวชา

1. เปดไฟลงานทตองการจากโปรแกรม Adobe Indesing

- ลบชอผท�าออกในสวน Master (จากหนาMaster)

8

2. คลกเลอกท File เลอกท Export... (หรอ command + E)

- เตมทายชอชดวชาดวย e (เชน 22758-4-e) e ใชเปนค�ายอหมายถง e-book

- ก�าหนดชอง format ➪ เปน Adobe PDF (Interactive)

1

1

3

4

9

3. คลก Save

- เลอกก�าหนดคาในหนาตางทปรากฏดงน

Page : All

Page

View After Exporting

Embed Page Thumbnails

View : Default

Layout: Default

Page Tranistions : Include All

Compression : JPEG (Lossy)

: Medium

: 72-96

- คลก OK

12

34

7

56

8

9

10

- เสรจขนตอนการแปลงไฟล pdf

10

ในสวนหนาสารบญ

1. นำาสวนหนา แยกออกเปนแตละหนวยของชดวชา

- หนาปกสวนหนา แกไขใหเปนหนงหนวย

- หนาลขสทธ แกไขใหตรงหนวยทใช

11

- หนาสารบญ เลอกสารบญของหนวยทใช (อยาลมแกไขเลขทหนารายละเอยดชดวชาและวธการศกษา)

ใหตรง

- หนารายละเอยดชดวชาและหนาวธการศกษา น�ามาใสตอสารบญตามปกต

2. แปลงสวนหนาใหเปนไฟล PDFแบบ Interactive ในขนตอนเดยวกบไฟลเนอหาชดวชา

12

การเตรยมไฟล PDF สำาหรบ Upload ลงใน

www.ebookstou.org โปรแกรม Acrobat

1. เปดไฟลงาน PDF ทเตรยมไวจาก indesing ในโปรแกรม Acrobat

- เปดเครองมอแสดงหนา คลกท Page Thumbnails เพอแสดงหนาเปน

หนาค

13

2. นำาไฟล PDF ของปกหนวย หนาปกสารบญ หนาคำานำา หนาสารบญ หนารายละเอยดชดวชาและหนาวธ

การศกษา ของหนวยทเตรยมไวมาใสไวกอนหนาหนวยนน

- เปดไฟลทกไฟล PDF ทเตรยมไว

- ปก ลากชอไฟลมาใส

- คลกคลมพนทสวนหนา ลากเมาทใสในหนาชดวชาทเตรยมไว

1

2

3

4

14

ปกหนา

สวนหนา

15

3. ปรบเปลยนสภาพในไฟล ตองแปลงคาสจากเดมใหเปนคาส RGB

- เปดเครองมอ Tools ใหแสดง Print Production

- โดยเลอกท Tools ➪ Print Production เลอกท Convert colors

1

2

3

16

- ก�าหนดทชอง Conversion Profile: เลอกท sRGB IEC61966-2.1

- Profile โดยเลอก Embed

- จากนนคลก OK

1

2

43

- เพมหนาวางหลงปกหนา และกอนหนาปกหนวย

1

2

3

17

หนาวาง

หนาวาง

**ปกหลงใหเปนหนาคเสมอ

หนาลงดวยคเสมอ

18

4. ตงเลขทหนากระดาษใหมในสวนหนา

- คลกเลอกหนากระดาษในสวนปกและสวนหนาทงหมด

- คลกขวาทเมาท เลอก Number Pages เลอก Start Page Numbering เลอกชอง Style เปน

None

- คลก OK

1

2

19

3

4

20

5. ทำาลงค จากหนาสารบญไปเนอของหนวย

- เลอก Tools ➪ Content ➪ Link

1

2

- น�าลกศรไปตกรอบในขอความทจะท�าลงค

21

หนา Crate Link ปรากฎขน

- ก�าหนดในชอง Link Type เปน Invisible Rectangle

- ก�าหนดในสวนของ Link Action เปน Go to a page view แลวกด Next

1

2

2

หนาตาง Create Go To View ปรากฎขน

- ไป Page Thumbnails ดานซายมอเลอกหนาทตองการจะลงค

- คลกทหนาทตองการลงค (หรอเลอกหนาจากTool bar ดานบน)

- คลก Set Link

(การทดสอบลงคถกตองหรอไมให Seva แลวปดเปดใหม และทดลองการใชงานเพอตรวจสอบความถกตอง)

22

6. การ Save ไฟล PDF ในขนตอนสดทายกอนสงขน Upload

- ใหคลกท File ➪ Save AS ➪ Optimized PDF...

1

2

3

- ในชองท Setting เปนคา Mobile จะอยท 96 ppi

- จากนนคลก OK กเปนอนเสรจเรยบรอย

1

2

23

หนาตาง Save Optimized As ปรากฏขน

24

การตรวจสอบไฟล PDF (Preflight)

เปนการตรวจเชคไฟล PDF ส�าหรบน�าขนเปน e-book ของ มสธ.

- เปดไฟลงานในโปรแกรม Acrobat

- เลอกท Print Production ➪ Preflight ➪ e-book Stou Preflight_X (ในสวนนออกแบบมา

เพอตรวจสอบไฟล PDF ส�าหรบน�าขนเปน e-book ของ มสธ. โดยเฉพาะ จะตองท�าการน�าเขาในโปรแกรม โดยเลอก

ท Options ➪ Import Preflight Profile...)

- จากนนเลอกท Analyze โปรแกรมกจะท�าการตรวจสอบ

12

3

(โปรแกรมจะท�าการตรวจสอบไฟลวาสมบรณ พรอมทจะท�าการอพโหลดหรอไม ถาไมมปญหาใดๆ

โปรแกรมกจะแสดงวาไฟลนนถกตองสมบรณ

แตถาไฟลไมสมบรณ กจะมการแสดงออกมาวาไฟลนนมปญหาทจดใด

เมอท�าการตรวจสอบเสรจสมบรณแลว ไมมปญหาใด ๆ ไฟล PDF กพรอมส�าหรบท�าการอฟโหลดลง

ใน e-book stou ตอไป)

25

26

ประโยชนของคมอ

1. บคลากรเขาใจหลกการออกแบบหนงสออเลกทรอนกสมากขน

2. บคลากรสามารถเตรยมไฟลตนฉบบเพอการผลตหนงสออเลกทรอนกสได

3. บคลากรใชเปนแนวทางในการจดท�าเอกสารการสอนชดวชาของมหาวทยาลยเปนหนงสออเลกทรอนกส

ไดขน web เพอเผยแพรใหนกศกษาของมหาวทยาลยฯ และบคลทวไปได

เอกสารอางองhttp://beachza1.blogspot.com/p/blog-page_4078.html (เสาวลกษณ ญาณสมบต, 2545)