1

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

32

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

สวสดครบทานผสนใจในธรรมะทกทาน

54

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ฟงรเรองบาง ไมรเรองบาง เปนเรองธรรมดา คอยๆ ฟงไป คอยๆ ศกษาไป

คำานำาหนงสอ “อรยสจ ๔” น เรยบเรยงจากคำาบรรยาย

ในหวขอ “สาระธรรมจากพระสตตนตปฎก

ท ชมรมคนร ใจ ณ ห องพทธคยา ช น ๒๒

อาคารอมรนทรพลาซา ถนนเพลนจต กรงเทพฯ

เวลา ๑๘.๓๐ - ๒๐.๓๐ น. โดยไดนำามาจากการ

บรรยายครงท ๓๖-๔๐ จำานวน ๕ ตอน บรรยาย

ระหวางเดอน สงหาคม ๒๕๕๓ ถง มกราคม ๒๕๕๔

เนอหาทบรรยายนนประกอบไปดวย

(๑) ความหมายของอรยสจ

(๒) ความสำาคญของอรยสจ

(๓) โทษของการไมรอรยสจ

(๔) ประโยชนของการรอรยสจ

(๕) สงทควรทราบพเศษเกยวกบอรยสจ

(๖) แจกแจงขยายความอรยสจ

ขออนโมทนาผทเกยวของในการทำาหนงสอเลมน

และขอขอบคณญาตธรรมทงหลายทมเมตตาตอ

ผบรรยายเสมอมา หากมความผดพลาดประการใด

อนเกดจากความดอยสตปญญาของผบรรยาย

กขอขมาตอพระรตนตรยและครบาอาจารยทงหลาย

และขออโหสกรรมจากทานผอานไว ณ ทนดวย

สภร ทมทอง

ผบรรยาย

๒๕ มกราคม ๒๕๕๖

๓๕

๑๒

๑๖

๒๑

๒๘๓๑

๓๕

๓๙

๔๕

๕๓

๖๒

สารบญบทท ๑ อรยสจ ๔ ตอนท ๑๑. ความหมายของอรยสจ ๑.๑ สจจะทพระอรยะแทงตลอด

๑.๒ สจจะของพระพทธเจาผเปนอรยะ

๑.๓ สจจะจรงแทไมแปรเปนอยางอน

๑.๔ สจจะททำาใหถงความเปนอรยะ

๒. ความสำาคญของอรยสจ๒.๑ เปนปฏญญากรณธรรม

๒.๒ เปนสามกงสกธรรม

๒.๓ เปนเอกงสกธรรม

๒.๔ เปนพยากตธรรม

๒.๕ เปนอกขาตธรรม

๒.๖ เปนสงทมประโยชนและเปนเบองตน

ของพรหมจรรย

๘๒๙๓

๑๐๓

๑๑๓๑๑๔

๑๑๗

๑๒๖

๑๓๒

๑๔๖

๑๕๓

๑๖๐๑๖๒

๑๖๔

๑๖๖

๑๖๗

๑๖๙

๑๗๐

บทท ๒ อรยสจ ๔ ตอนท ๒๒.๗ เปนหมวดธรรมทใครๆ คดคานไมได

๒.๘ เปนสงทควรทำาโยคกรรม

๓. โทษของการไมรอรยสจ๓.๑ ทำาใหทองเทยววนเวยนไมสนสด

๓.๒ ทำาใหประสบกบภาวะทไมนาปรารถนาเปนอนมาก

๓.๓ ทำาใหสถานทเกดไมแนไมนอน

๓.๔ ทำาใหสรางทกข ความเรารอน ใหแกตวเอง

๓.๕ ทำาใหไมมหลก

๓.๖ ไมมทางทำาทสดแหงทกขได

๔. ประโยชนของการรอรยสจ๔.๑ ทำาใหหยดทองเทยววนเวยน

๔.๒ ทำาใหไมประสบกบภาวะทไมนาปรารถนา

๔.๓ ทำาใหเปนผแนนอน

๔.๔ ทำาใหไมสรางทกข ความเรารอนใหตนเอง

๔.๕ ทำาใหมหลก

๔.๖ ทำาทสดแหงทกขได

บทท ๓ อรยสจ ๔ ตอนท ๓ ๔.๗ ทำาใหไดสรณะอนสงสด

๔.๘ รอรยสจแลว ทกขเหลอนอยมาก

๔.๙ รอรยสจแลว ทำาใหสนอาสวะได

๕. สงทควรทราบพเศษเกยวกบอรยสจ๕.๑ กจตออรยสจ

๕.๒ จตเปนสมาธจงรอรยสจ

๕.๓ ญาณในอรยสจ

บทท ๔ อรยสจ ๔ ตอนท ๔๖. แจกแจงขยายความอรยสจ๖.๑ แบบทวไป

ขอท ๑ ทกขอรยสจ

ขอท ๒ ทกขสมทยอรยสจ

ขอท ๓ ทกขนโรธอรยสจ

ขอท ๔ ทกขนโรธคามนปฏปทาอรยสจ

๑๗๒๑๘๐

๑๙๐

๒๐๑

๒๐๔๒๐๖

๒๑๒

๒๒๒

๒๓๘๒๔๓๒๔๕

๒๔๖

๒๗๕

๒๙๐

๓๐๑

บทท ๕ อรยสจ ๔ ตอนท ๕๖.๒ แบบแสดงทกขแจกเปนอปาทานขนธ ๕

๖.๓ แบบแสดงทกขเปนอายตนะ

๖.๔ แบบแสดงขยายสมทยกบนโรธ

๖.๕ แบบแสดงสมทยกบนโรธเปนปฏจจสมปบาท

๖.๖ แบบเปลยนทกขเปนสกกายะเปนตน

๖.๗ แบบแสดงอรยสจในปฏจจสมปบาท

องคท ๑๒ ชรามรณะ

องคท ๑๑ ชาต

องคท ๑๐ ภพ

องคท ๙ อปาทาน

องคท ๘ ตณหา

องคท ๗ เวทนา

องคท ๖ ผสสะ

องคท ๕ สฬายตนะ

องคท ๔ นามรป

องคท ๓ วญญาณ

องคท ๒ สงขาร

องคท ๑ อวชชา

องคท ๐ อาสวะ

๓๑๐๓๑๘

๓๒๐

๓๒๒

๓๓๒

๓๔๕

๓๕๐

๓๕๑

๓๕๕

๓๕๙

๓๖๔

๓๗๒

๓๘๐

๓๘๔

๓๘๖

๓๘๗

๓๙๑

๓๙๓

๓๙๖

๔๐๐

1312

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

บทท ๑อรยสจ ๔ ตอนท ๑

1

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ขอนอบนอมตอพระรตนตรย

สวสดครบทานผสนใจในธรรมะทกทาน

วนนบรรยายสาระธรรมจากพระสตนปฎก

ตอนท ๓๖ ชอหวขอวา อรยสจ ๔ ตอนท

๑ เลอกมาเฉพาะทเปนสาระของธรรมะ

บรรยายแบบยอๆ ฟงแลวรเรองบาง ไมร

เรองบาง เปนเรองธรรมดา คอยๆ ฟงไป

คอยๆ ศกษาไป

ในเร องอรยสจท ง ๔ บรรยายนำาสาระ

มาจากพระส ต นตป ฎกโดยแสดงถ ง

ความหมายของอรยสจกอนแลวจงแสดง

ถงความสำาคญตามทพระพทธเจาตรสไว

ตามท ตางๆ ตอจากน นกขยายความ

แจกแจง แยกแยะใหดวา อรยสจแตละขอ

คออะไร จบจากเรองนกถอวาสมบรณแลว

ในการบรรยายอรยสจโดยยอๆ สวนใครท

ตองการศกษารายละเอยดตอไป หนงสอท

ครบาอาจารยตางๆ รวบรวมไวกมมากแลว

ไปหาอานได ผมจะบรรยายแบบยอๆ นะ

ครบ

อรยสจ ๔ ตอนท ๑

บรรยายวนท ๑๐ สงหาคม ๒๕๕๓

32

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

หวขอท ๑

ความหมายของอรยสจ

54

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

๑. ความหมายของอรยสจ

ดความหมายกอนนะครบ หวขอท ๑

ความหมายของอรยสจ ทผมรวบรวมมา

จะแสดงไว ๔ ความหมาย

๑.๑ สจจะทพระอรยะแทงตลอด

อรยสจ แปลวา สจจะทพระอรยะแทงตลอด

อยางน ก ได ค ำาว า อร ยส จ มาจากคำาว า

อรย+สจจะ สองคำารวมกน แปลวา เปนสจจะท

พระอรยะแทงตลอด

พระอรยะในทนหมายถงพระอรหนต เพราะวา

ผทจะรอรยสจครบถวนสมบรณตองเปนพระ

อรหนต พระโสดาบนเปนตน ยงรไมครบ รไม

สมบรณเพงจะรครงแรก พระโสดาบนนน ทาน

เหนในสงทไมเคยเหนมากอน รแจงอรยสจ

เหมอนกน แตรเพยงบางสวน พระสกทาคาม

กบพระอนาคามนนกรเหนในสงทเคยเหนแลว

แตไมสมบรณ สวนพระอรหนตนนเปนผทแทง

ตลอดจนครบถวนสมบรณ หมดขอสงสยใน

เรองอรยสจ ฉะนน อรยสจ แปลวา สจจะท

พระอรยะคอพระอรหนตแทงตลอด สวนเรา

ทงหลายนนเปนพวกปถชนกยงไมเคยเหน ถง

76

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

จะเรยนตรงนนบางตรงนบาง จำาไดบาง

ทองไดบาง แตยงไมเคยเหน ไมไดแทง

ตลอด ผทเหนในสงทไมเคยเหน ทานเรยก

วาพระโสดาบน ผทเหนในสงทเคยเหนแลว

คอ พระสกทาคาม พระอนาคาม สวนผท

เหนจนแทงตลอด รจบสมบรณ ไมสงสยใน

อรยสจขอใดๆ เลย กคอพระอรหนต

ในสงยตตนกาย มหาวรวรรค ๑๙/๑๗๐๔

พระพทธเจาตรสไววา

เย ห เกจ ภกขเว อตตมทธาน อรหนโต

สมมาสมพทธา ยถาภต อภสมพชฌส,

สพเพ เต จตตาร อรยสจจาน ยถาภต อภสมพชฌส

ดกอนภกษทงหลาย พระอรหนตสมมา

สมพทธเจาเหลาใดเหลาหนง ในอดตกาล

ไดแทงแลวตลอดตามความเปนจรง

พระอรหนตสมมาสมพทธเจาทงหลาย

เหลานนทงปวง ไดแทงตลอดแลวตาม

ความเปนจรงซงอรยสจทงหลาย๔ประการ

พระอรหนตสมมาสมพทธเจาและเหลาอรหนต

ทงหลายทงปวงนน ทานแทงตลอดสงเดยวกน

คอ แทงตลอดอรยสจทง ๔

อนาคตมทธาน ...

ในอนาคตกาลกเหมอนกน

เอตรห ...

ในบดนกเหมอนกน

เหลาอรยเจาทเปนอรหนตทงหลาย ทานแทง

ตลอดสงเดยวกน กคอ แทงตลอดอรยสจทง ๔

ตามทมนเปนจรง

คำาวา แทงตลอด หมายถง รทะลปรโปรง

ดวยญาณปญญา หมดความสงสยโดยสนเชง

ในเรองอรยสจ รจบครบถวนสมบรณแลว สวน

พวกเราทงหลาย แมจะเรยนมากมายขนาด

ไหนกยงมขอสงสย ยงมองไมทะลอย แมแต

พระโสดาบน พระสกทาคาม และพระอนาคาม

กยงไมแทงทะล ยงไมแทงตลอด

98

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

คำาวา แทงตลอด แปลมาจากบาลคำาวา

อภสมพชฌส แทงทะล หมดขอสงสย

หมดขอกงวลใจ เขาใจชดทไดชออยางนน

ทำาไมจงไดชออยางนน พระพทธเจาตรสวา

อปาทานขนธทง ๕ นเปนทกข ถาพวก

ปถชนทวไปอาจมองไมออกวา เอ...เปน

ทกขแบบไหน อาจจะยงงงอย สวนพระ

อรยเจา ตงแตพระโสดาบน พระสกทาคาม

พระอนาคาม กเหนเหมอนกน แตไมแทง

ตลอด ไมทะลทงหมด ยงไมครบถวน

สมบรณ ยงรเพยงบางสวน บางสวนยง

ขยกไวอย สวนพระอรหนตนน แทงตลอด

ครบถวน สมบรณ รจบหมด ไมมขอสงสย

ในคำานนเลย

หรอขอทตรสวา ตณหานเปนทกขสมทย

ความอยาก ความตองการ ความเพลดเพลน

ยนด ความหลงไปกระทำาตามอำานาจ

ตณหาอปาทาน ตณหาอปาทานชกพาไป

ทำานนทำาน เปนเหตเกดแหงทกข พวกปถชนก

ยงคดวา เอ...นาจะดอยนะ ชกพาเรามาปฏบต

ธรรม หรอ ชกพาเรามาฝกฝนตนเองใหเปน

คนด กนาจะดอย พระอรยเจาลำาดบตนๆ

พระโสดาบน พระสกทาคาม และพระอนาคาม

ยงไมรจบสมบรณ ยงมทตงของตณหาในบาง

สวนได สวนพระอรหนตนนจบแลว เหนวา

ตณหานเปนทกขสมทยจรงๆ ไมมทตงของ

ตณหาอกตอไป ไมมความทกขเกดขนอก

อรยสจขออนๆ กทำานองเดยวกน พระโสดาบน

ไดเหนพระนพพานเพยงแวบๆ เทานนเอง

พระสกทาคาม พระอนาคามกเหนเพมขน

มาอกหนอย เหนสงทเคยเหนแลวนนแหละ

พระโสดาบนเหนส งท ไมเคยเหน สวน

พระอรหนตนนแจงครบสมบรณแลว

1110

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจความหมายอนท ๑ ท แปลไวใน

ท น แปลวา เปนสจจะท พระอรยะ คอ

พระอรห นต แทงตลอด ไม ว าจะเป น

พระอรหนตสมมาสมพทธเจาในอดต กทรง

แทงตลอดสงเดยวกนน พระอรหนตสมมา

สมพทธเจาในอนาคตกทรงแทงตลอดใน

สงเดยวกนน พระอรหนตสมมาสมพทธเจา

ในปจจบนกเชนเดยวกน พระอรยเจาท

เปนเหลาอรหนตในอดตในอนาคตและใน

ปจจบนกแทงตลอดแทงทะลสงเดยวกนน

แทงทะล ไมมจดตดขด ไมมขอบกพรอง ใน

สงทพระพทธเจาแสดงเอาไว ไมมขอสงสย

ในบาลคำานนๆ เพราะคำาทพระพทธเจา

ทานแสดงเอาไวนน ถงพรอมอรรถะ ถง

พรอมดวยพยญชนะ คนทเหนแลว ทาน

กยอมรบวา มนเปนเชนนนจรงๆ ตามท

พระพทธเจาบอกเอาไวนนแหละ สวนพวก

ทยงไมร ฟงแลวกงง งงแลวกไปหาอาจารย

อธบาย อาจารยอธบายแลวกงงหนกไป

เรอยๆ สวนพวกทรความจรงแลว กเหนชด

เหมอนกบทพระพทธเจาตรสเอาไวนนแหละ

ทำานองน เรยกวา แทงตลอด แทงทะล

เราทงหลายถายงไมแทงตลอดยงไมแทงทะล

กไปเขาไปหา ใหอาจารยน นชวยอธบาย

อาจารยน ชวยอธบาย เพ อใหเขาใจส งท

พระพทธเจาตรสเอาไวน นแหละ บางทย ง

อธบายมาก ยงงงมาก ยงสบสนมากไปเรอยๆ

จนกวาจะเหนไดดวยปญญาของตนเองนน

แหละ นความหมายอนท ๑ คอ สจจะทพระ

อรยเจา พระอรหนตทานแทงตลอด แทงทะล

ถาเปนพระอรยระดบอนๆ ยงไมแทงตลอด ยง

ไมแทงทะล พวกปถชนนนไมตองหวง ยงหว

หมนวนเวยนอยกบความไมรอรยสจนนแหละ

1312

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

๑.๒ สจจะของพระพทธเจาผเปนอรยะ

ตอไปความหมายท ๒ อรยสจ แปลวา

ส จจะของพระพทธเจ าผ เป นอร ยะ

พระอรหนตสมมาสมพทธเจา เปนอรยะ

ผเลศทสดในโลก เพราะเปนพระอรยบคคล

แรก เปนพระอรหนตสมมาสมพทธเจา

พระองคไดเหนสจจะขอนกอน ถากลาว

วาอรยสจนเปนสจจะของใคร เปนสจจะ

ทใครเปนคนเหนกอน กควรจะกลาววา

เปนสจจะของพระพทธเจาผ เปนอรยะ

พระองคทรงพบเหนกอน แลวกเอามา

บอก แสดง กำาหนด แตงตง เปดเผย

กระทำาใหงายๆ

ในสงยตตนกาย มหาวารวรรค ๑๙/๑๗๐๘ ม

บาลกลาวไววา

สเทวเก โลเก สมารเก สพรหมเก สสสมณพราหมณยา

ปชาย สเทวมนสสาย ตถาคโต อรโย

ตสมา อรยสจจานต วจจนต

พระตถาคตเจานน เปนพระอรยเจาคอเปน

พระอรหนต ในโลก พรอมทงเทวโลก มาร

โลก ทงหมสตว พรอมทงสมณะและพราหมณ

เทวดาและมนษยทงหลาย เพราะฉะนน จง

เรยกวา อรยสจ เปนสจจะของพระพทธเจาผ

เปนอรยะ

ในบรรดาชาวโลก พรอมทงเทวโลก มารโลก

พรหมโลก พรอมท งหม สมณะและพวก

พราหมณ เทวดาและมนษยทงหลายนน พระ

ตถาคตนนเปนพระอรยะองคแรกคอเปน

พระพทธเจา ตอนทไมมพระพทธเจาอยกไมม

ใครประกาศอรยสจเลย พอมพระพทธเจาตรสร

ขนมาแลว พระองคกทรงประกาศอรยสจ

1514

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

พระองคตรสร อรยสจแลวกเอามาบอก

ฉะนน ถาจะกลาววา อรยสจนเปนความ

จรงของใคร กเปนความจรงของพระพทธเจา

ผเปนอรยะ ถาจะวาถงเปนพใหญเขา ทาน

อปมาเหมอนกบวา เวลาไกออกจากไขน

ตวพใหญนนเจาะกะเปาะไขออกมากอน

แลวกไปบอกนองๆ ใหรวธ พระพทธเจา

เปนพระอรยะองคแรก ตรสรอรยสจแลว

มาบอกคนรนหลงๆ อยางน สจจะนก

เลยไดชอวา อรยสจ แปลวา สจจะของ

พระพทธเจาผเปนอรยะ ความจรงแลว

อรยสจเปนความจรงทมอยอยางนนอย

แลว พระพทธเจาไปตรสรเขาแลวเอามา

บอกเปนคนแรก เปนคนคนพบ เปนคนนำา

มาบอก จงบอกวาเปนของพระพทธเจา

ผเปนอรยะ

พระพทธเจาของเราท งหลายน นเปน

พระอรยะ พระองคตรสรแลวกนำามาบอก

มาแสดง มาแตงตง มาเปดเผย มากระทำาให

งาย ในตอนทไมมพระพทธเจานน ทงโลก

เทวโลก มารโลก พรหมโลก ทงหมสตว พรอม

ทงสมณะและพราหมณ เทวดาและมนษยทง

หลาย กไมมใครรเรองอรยสจ มพระพทธเจา

ตรสรแลวกนำามาบอก ทน เวลาถามใครวา

ความรนสจธรรมนเปนของใคร กบอกวา เปน

สจจะของพระพทธเจาผเปนอรยะ นความ

หมายท ๒

1716

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

๑.๓ สจจะจรง แท ไมแปรเปนอยางอน

ตอไปความหมายอนท ๓ อรยสจ แปลวา

เปนความจรง แท ไมแปรเปลยนเปนอยาง

อน อยางนกได

ในสงยตนกาย มหาวารวรรค ๑๙/๑๗๐๗

มบาลวา

อมาน โข ภกขเว จตตาร อรยสจจาน อวตถาน

อนญญถาน ตสมา อรยสจจานต วจจนต

ดกอนภกษทงหลาย อรยสจทง ๔ ประการ

เหลานแล เปนสงทเปนอยางนน ไมใช

ไมเปนอยางนน ไมเปนอยางอน

เพราะเหตนน จงเรยกวา อรยสจ

ตถาน แปลวา เปนอยางนน เปนเชนนน เปน

อยางนนของมนเอง เปนของมนอยางนน

อวตถาน แปลวา ไมใชวาไมเปนอยางนน ไม

เปนอยางนนกหามได

อนญญถาน แปลวา ไมเปนอยางอน ไมเปนอน

ไปจากความเปนอยางนน

อรยสจทง ๔ นน เปนอยางนนของมน เปน

ของจรง แท แนนอน ไมเปลยนเปนอยางอน

ตถาน เปนอยางนน อวตถาน ไมใชวาไมเปน

อยางนน อนญญถาน ไมเปนอยางอน มนจง

เปนอยางนน ทำาไมกายกบใจ คอ อปาทาน

ขนธทง ๕ จงเปนทกข กเพราะมนเปนทกข

มนเปนอยางนน ไมใชวาไมเปนอยางนน มน

ไมเปนอยางอน จงเปนอยางนน จะใหมน

เปนสขมนกเปนไปไมได จะใหไมเปนทกขก

เปนไปไมได เพราะมนเปนทกข พระอรหนต

ทานแทงตลอด กายกบใจนนเปนทกข เปนของ

จรง เปนของแทอยางนน ไมใชวาไมเปนอยาง

1918

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

นน ไมเปนอยางอน จงเปนอยางนน พดไป

พดมากคลายๆ กบกำาปนทบดนยงไงกไมร

เรากยงงงไปงงมา

พวกทไมแทงตลอดกจะคดวา กายนไมนา

จะเปนทกข กคาดหวงไป แตทจรงแลว

กายกเปนทกข พวกทไมรอรยสจ ไมรวา

มนเปนอยางนน กไปคาดหวงวากายจะ

ไมทกข พอคาดหวงวากายมนจะไมทกข

กเครยดเอง เพราะกายนนมนทกข ใจกเปน

ทกข ทมนเปนทกขกเพราะวามนเปนทกข

นนแหละ ไมเปนอยางอน เลยเปนอยาง

นน พดไปกจะหาวากวน ทมนเปนทกข

กเพราะวามนเปนทกข มนไมเปนอยาง

อน มนไมไดเปนสข มนจงเปนทกข ความ

หมายคออยางน ทานจะมาตงคำาถามกไม

ได ทำาไมใจเปนทกข อยางนกเปนพวกไม

รเรอง แลวกตงคำาถามไปเฉยๆ ใจนนมน

เปนทกข มนจงเปนทกข ไมใชวามนไมเปน

ทกข มนเลยเปนทกข ทำาไมใจมนไมสข กมน

ไมสข มนกไมสขเทานนแหละ ถาแทงตลอด

กอยางน แตถาไมเขาใจ กายมนเปนทกข ก

คาดหวงวามนจะไมเปนทกข พอมนทกขขน

มากเครยด หาเรองใสตวเองไป ตามลกษณะ

ของมจฉาทฏฐ มนชอบหาเรองใสตนเอง ใจมน

กเปนทกข ไปคาดหวงวามนจะสข คาด

หวงวามนจะไมทกข กเอาทกขใสตนเอง วน

เวยนไปเรอยๆ ทเปนเชนนน เพราะยงไมแทง

ตลอดนนเอง ผทรแจงแทงตลอดวา กายกบ

ใจ อปาทานขนธทง ๕ นมนเปนทกขทงหมด

น ตองเปนพระอรหนต เปนพระอรยเจาระดบ

พระอรหนต จงจะเหนอยางนน เหนวามนเปน

อยางนน แลวจงทงมนได สวนเราทงหลาย

นนยงทงมนไมลงเพราะยงไมแทงตลอด มนก

เหมอนกบวามทางเลอกสขบางทกขบาง กจะ

หนทกขไปเอาสข รสกดบางไมดบาง กหนไมด

ไปเอาด

2120

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

พระพทธเจาไมไดสอนอยางนนเลย สอน

วาสงขารทงหมดมนทกขหมด ไมวาสขก

เปนทกข สขเปนของเกดดบ มนกทกขนน

เอง ทกขกเปนของเกดดบ มนกเปนทกข

นนเอง แมแตเฉยๆ กเปนของเกดดบ ก

เปนทกขนนเอง ดกเปนของเกดดบ เปน

ทกขนนเอง ไมดกเปนของเกดดบ เปนทกข

นนเอง ถาเหนตามความเปนจรงอยางน ก

จะเหนวาอรยสจนนไมมทางแปรเปลยน

เปนอยางอนไปได แตพวกไมรกจะรสกวา

มทางหลกเลยง รสกเหมอนวามสขบาง ม

ทกขบาง เหมอนมทใหหลบ มทใหเลยง

เหมอนพอทนไหว ยงไงกไมร แตทจรงม

แตทกข ไมมสข มแตทกขมาก ทกขนอย

ทกขพอทนไหว กบทกขทนไมไหว ทกขทน

งาย ทกขทนยาก แตทงทกขทนงาย ทกข

ทนยาก มนกทกขทงหมด ถารอยางนจง

จะทงได จงจะถกตองตามความเปนจรง

จงจะเรยกวา เหนอรยสจ หรอ รอรยสจ

ถารโดยความเปนอยางอน ยงไมเรยกวาเหน

อรยสจ ความหมายของอรยสจอยางท ๓ คอ

เปนความจรง แท ไมแปรเปนอยางอน

๑.๔ สจจะททำาใหถงความเปนอรยะ

ความหมายของอรยสจอยางท ๔ คอ สจจะท

ทำาใหถงความเปนอรยะ ถาใครไดเหนอรยสจ

คนนนกจะถงความเปนอรยะ คอ เปนผทหาง

ไกลจากกเลส หางไกลจากตณหา หางไกลจาก

ทฏฐ สวนคนไหนทยงไมเคยเหนอรยสจ คนนน

กจะยงไมถงความเปนอรยะ คนทไดรอรยสจ

2322

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ในความหมายท ๔ อรยสจ แปลวา สจจะท

ทำาใหถงความเปนอรยะ คำาวา อรยะ ในทน

หมายถงพระโสดาบนเปนตนไป พระโสดาบน

พระสกทาคาม พระอนาคาม พระอรหนต

คำาวา อรยะ แปลวา หางไกลจากกเลส หาง

ไกลจากตณหาและทฏฐ ตณหาคอความอยาก

ได ความตองการ ความคาดหวง การเหน

อรยสจนนแหละ ความอยากจงจะถกละได ละ

ตณหาได ละความคาดหวงได ละความเหนผด

วากายใจเปนตวเรา ละความยดถอวากายใจ

เปนของเราได

ในองคตตรนกาย จตกกนบาต ๒๑/๑๙๐ ม

บาลวา

อธ ภกขเว ภกข อท ทกขนต ยถาภต ปชานาต ...

อย ทกขนโรธคามน ปฏปทาต ยถาภต ปชานาต

เอว โข ภกขเว ภกข อรยปปตโต โหต

ดกอนภกษทงหลาย ภกษในพระธรรมวนยน

ตงแตขนตน ขนแรกคอพระโสดาบน ทาน

เรยกวาไดเหนในสงทไมเคยเหนมากอน ได

เหนอรยสจครงแรก พระโสดาบนกถกเรยก

วาพระอรยะดวย ฉะนน ความหมายของ

พระอรยะในทน เรมตนตงแตพระโสดาบน

เปนตนไป ไมเหมอนกบความหมายของ

อรยะในความหมายแรก อรยะในความ

หมายแรกนน เปนอรยะททานแทงตลอด

ครบถวนสมบรณ หมายเอาเฉพาะพระ

อรหนต จงจะแทงตลอดอรยสจครบถวน

สมบรณ ไมงนงง ไมสงสย ไมวอกแวก ไม

เหนวามนเปนอยางอน สวนพระโสดาบนน

ยงเหนวามบางสวนพอจะอาศยไดบาง

เหมอนกน ยงมอะไรทนารกนาเอาอย

เหมอนกน แตไมหลงนาน สวนปถชนนน

ไมตองหวง ไมใชหลงนานอยางเดยว

หมกมน จมและหมกตดอยกบทกขเลยท

เดยว วนเวยนไปเรอย

2524

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ยอมรตามความเปนจรงวา นทกข ...

รตามความเปนจรงวา

นทกขนโรธคามนปฏปทา

ดกอนภกษทงหลาย

ภกษเปนผถงความเปนอรยะ อยางนแล

ยอมรตามความเปนจรงวา นทกข นทกขก

หมายความวา เราไมไดเหนไกลๆ นะ เหน

ใกลๆ เหนจรงๆ เหนดวยความรสก เหน

ดวยสตปญญา เหนดวยญาณของตนเอง

ทเดยววา อนน คอ อปาทานขนธนมนทกข

รวา ตณหานเปนทกขสมทย รวา นพพาน

นเปนทกขนโรธ จนกระทงยอมรตาม

ความเปนจรงวา อรยมรรคมองค ๘ นเปน

ทกขนโรธคามนปฏปทา ภกษชอวาเปน

ผถงความเปนพระอรยะ เปนพระโสดาบน

เปนตนอยางน

อรยสจในความหมายท ๔ แปลวา เปนสจจะ

ททำาใหถงความเปนอรยะ เปนสงททำาใหผทไป

เหนความจรงนเขาแลว กลายเปนพระอรยเจา

สวนพวกทไมเคยเหนกเปนปถชนทไมแนนอน

ตลอดไปเรอยๆ จนกวาจะไดเหน เมอไดเหน

แลวจงจะไดเลอนขนเปนพระอรยเจา

2726

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ทกลาวมานกเปนความหมายของอรยสจ

ไดยกบาลมาประกอบ และใหความหมาย

เอาไว ๔ อยางดวยกน ทานชอบความ

หมายไหน กเอาความหมายนน หรอใคร

จะหาความหมายเพมเตมกได ในอรยสจ

นน แยกเปน ๒ คำา คำาหนงคอ อรยะ อก

คำาหนงคอ สจจะ

ความหมายท ๑ สจจะทพระอรยะแทง

ตลอด พระอรหนตนนทานแทงตลอด แทง

ทะล หมดขอสงสย

ความหมายท ๒ สจจะของพระพทธเจา

ผเปนอรยะ พระพทธเจาเปนพระอรยะ

เปนพระอรหนต ตรสรอรยสจแลว เอา

มาประกาศบอกเราทงหลาย เวลาถามวา

อรยสจนเปนสจจะของใคร กจะตองตอบ

วาเปนสจจะของพระพทธเจาผเปนอรยะ

ความหมายท ๓ ความจรงแท ไมแปรเปนอยาง

อน มนเปนเชนนน ไมใชวามนไมเปนเชนนน

มนไมเปนอยางอน จงเปนเชนนน

ความหมายท ๔ สจจะททำาใหถงความเปน

พระอรยะ เปนความจรงทผทไปเหนเขา ไป

รเขาแลว กลายเปนพระอรยเจา สวนความร

อนๆ สจจะอนๆ นน ไปรเขาแลว ไมไดกลาย

เปนอรยเจา ตองรอนน จงจะไดถงความเปน

พระอรยะ กเลสตณหาตางๆ จงจะถกเผา ถก

ทำาลายได จะหมดกเลสโดยสนเชงไปตาม

ลำาดบ สวนความจรงในแงมมอนๆ นนไปรเขา

แลว บางทกเลสเยอะขนกม บางทตณหามาก

ขน อยากไดมากขนกม บางทความเหนผดเพม

มากขนกม

2928

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

หวขอท ๒

ความสำาคญของอรยสจ

3130

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

๒. ความสำาคญของอรยสจ

ในเรองของความสำาคญของอรยสจ ผม

กจะยกมาจากพระสตรตางๆ เอาแบบ

กวางๆ กอน แลวเอาแบบเฉพาะเจาะจง

ภายหลง เพ อแสดงใหเหนวา อรยสจ

มความสำาคญอยางไร

๒.๑ เปนปฏญญากรณธรรม

ปฏญญา แปลวา เปนคำาบอกตนเองวาเปน

อยางนๆ เปนคำาปฏญญาตนเอง บอกตนเองได

วาตนเองเปนอยางน บอกคนอนไดวาตนเอง

เปนอยางน เปนปฏญญากรณธรรม เมอ

พระพทธเจาตรสรความจรงอนนแลวจงปฏญญา

ตนเองวา ไดตรสรอนตตรสมมาสมโพธญาณ

เปนพระอรหนตสมมาสมพทธเจา ถาเปนความ

รอน พระองคกเคยรมาเยอะเหมอนกน แตกไม

เคยบอกวา เปนผตรสรอนตรสมมาสมโพธญาณ

ธรรมะหวขอนจงเปนสงทเปนเครองมอใน

การปฏญาณตนวา ตนเองน นไดตรสร เปน

พระอรหนตสมมาสมพทธเจา แลวกบอกคน

อนวาพระองคเปนอยางนน

3332

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ในสงยตตนกาย มหาวารวรรค ๑๙/๑๖๗๐

มบาลวา

ยโต จ โข เม ภกขเว อเมส จตส อรยสจเจส

เอวนตปรวฏฏ ทวาทสาการ ยถาภต ญาณทสสน

สวสทธ อโหส, อถาห ภกขเว สเทวเก โลเก สมารเก

สพรหมเก สสสมณพราหมณยา ปชาย สเทวมนสสาย

อนตตร สมมาสมโพธ อภสมพทโธ ปจจญญาส

ดกอนภกษทงหลาย ในการใดแล ญาณ

ทศนะตามความเปนจรงของเราในปรวฏ

๓ อยางน อนม ๑๒ อาการ ในอรยสจ

ทงหลาย ๔ เหลาน เปนสงทบรสทธดแลว

ดกอนภกษทงหลาย ในกาลนน เราจง

ปฏญญาวา เปนผไดตรสรอนตตรสมมา

สมโพธญาณ ในโลก พรอมเทวโลก

มารโลก พรหมโลก ในหมสตว พรอมทง

สมณะพราหมณ พรอมเทวดาและมนษย

อเมส จตส อรยสจเจส แปลวา ในอรยสจ

ทงหลาย ๔ เหลาน

เอวนตปรวฏฏ แปลวา มปรวฏ ๓ อยางน ม

การวนรอบ ๓ รอบ อยางน ในทกขอรยสจม ๓

คอ ทกขอรยสจเปนอยางนๆ ทกขอรยสจควร

กำาหนดร ทกขอรยสจไดกำาหนดรแลว อรยสจ

ขออนๆ กมอยางละ ๓ มการวนรอบ ๓ รอบ

ในอรยสจ ๔ กเปน ๑๒ ลกษณะ

ทวาทสาการ แปลวา ม ๑๒ อาการ มลกษณะ

๑๒ ประการ แยกแยะความแตกตางออกได

๑๒ แบบ

ยถาภต แปลวา ตามความเปนจรง ตามทมน

เปน มนเปนอยางไร กรตามทเปนอยางนน ไม

ไดไปแตงเตมหรอสรางขนมาใหม

ญาณทสสน แปลวา ญานทสสนะ การเหนดวย

ญาณ รดวยปญญาขนสง รแจงแทงตลอด

3534

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

สวสทธ อโหส แปลวา เปนสงทบรสทธ

ดแลว สะอาด ผองใส หมดจด ไมมมลทน

ใดๆ ไมมอะไรทยงไมร

เ ม อ เ หน ดวยญาณปญญาอนบร สท ธ

ผดผอง ตามทมนเปนจรงแลวนนแหละ

พระพทธองคจงปฏญญาตนเอง รบรอง

ตนเองดวยตนเอง และประกาศบอกผอน

วาเราเปนผร รตามความเปนจรง คนอน

คดคานไมได ปฏญญากบตนเองวา ไดร

ครบถวนสมบรณแลว บอกคนอนวา เรา

ไดรอยางนนเรยบรอยแลว รจบสมบรณ

ตรสรแทงตลอดสมมาสมโพธญาณ ไมม

อนอนยงกวานอกแลว ไมตองอางใครเปน

อาจารย อยางนเรยกวาปฏญญา อรยสจ

๔ นนแหละ เปนปฏญญากรณธรรม คอ

ธรรมะทเปนเหตใหพระพทธเจาปฏญญา

อยางนน อนนกเปนความสำาคญอนท ๑

๒.๒ เปนสามกงสกธรรม

อรยสจเปนธรรมเทศนาทพระพทธเจาทก

พระองคยกขนแสดงดวยพระองคเอง คน

อนๆ นนแสดงเรองอรยสจไมได มพระพทธเจา

เทานนจงจะแสดงเรองอรยสจได พระอรหนต

ท งหลายท เปนพระสาวกนนกแสดงไมไ ด

เหมอนกน อาศยปฏบตตามพระพทธเจาแลว

กตรสรตาม ไปเรยนคำาสอนของพระพทธเจา

แลวกเอามาบอกคนอนตอ พระปจเจกพทธเจา

กร อรยสจเชนเดยวกนน แตทานบญญตคำา

ไมได ตงศาสนาไมได บอกสอนไมได บอกได

แคคำาสอนทวๆ ไปเทานนเอง อรยสจจงเปน

3736

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ธรรมเทศนาชนดหน ง ทานเรยกวา

สามกงสกา เปนธรรมเทศนาทพระพทธเจา

ทงหลายยกขนแสดงดวยตนเอง สวนคน

อนๆ นนไมสามารถยกขนไดดวยตนเอง

พระอรหนตกยกของพระพทธเจามาแสดง

ครบาอาจารยตางๆ กไปยกของพระพทธ

เจามาแสดง อนนสำาหรบธรรมเทศนาเกยว

กบอรยสจ ถาเปนธรรมเทศนาอยางอน

เชน เรองความดทวๆ ไป เรองศล เรองสมาธ

ครบาอาจารยทไหนกสอนได อาจารยดๆ

เขากสอนใหรกษาศลได อาจารยดๆ กสอน

ใหทำาความด สอนใหทำาสมาธอะไรกได แต

เรองอรยสจแลว ตองเฉพาะพระพทธเจา

จงจะยกขนแสดงได จงจะบญญตได เรอง

ทกขกบความพนทกข เปนคำาสอนทพเศษ

คนทยกธรรมเทศนาเรองอรยสจนขนแสดง

ไดดวยตนเองคอพระพทธเจา สวนคนอนๆ

นนฟงพระพทธเจามา แลวกเอามาแสดง

ตอ ทานเรยกวาสามกงสกา อกงสกา แปลวา

ยกขน สาม แปลวาดวยตนเอง ธรรม เทศนา

ทพระพทธเจาทงหลายยกขนแสดงดวยตนเอง

สวนคนอนๆ นนยกขนแสดงดวยตนเองไม

ได เราทงหลายฟงเรองอรยสจมานานแลว ยก

ไปแสดงไดหรอไม ตองทองเอาไปพด คอยก

ของพระพทธเจามาอกตอหนง เพราะเราเปน

สาวก

ในฑฆนกาย สลขนธวรรค ๙/๒๙๘ อมพฏฐสตร

มบาลบอกเอาไว

ยทา ภควา อญญาส พราหมณ โปกขรสาต กลลจตต

มทจตต วนวรณจตต อทคคจตต ปสนนจตต, อถสส,

ยา พทธาน สามกกสกา ธมมเทสนา, ต ปกาเสส

ทกข สมทย นโรธ มคค

ในกาลใด พระผ มพระภาคทรงทราบวา

พราหมณชอวาโปขรสาต มจตออนโยน มจต

นมนวล มจตปราศจากนวรณ มจตสง มจต

3938

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ทผองใสแลว ลาดบนน พระองคทรง

ประกาศเรอง ทกข สมทย นโรธ มรรค ซง

เปนธรรมเทศนาทพระพทธเจาทงหลาย

ทรงยกขนแสดงเอง แกพราหมณนน

สามกงสกาธรรมเทศนาทพระพทธเจาทง

หลายทรงยกขนแสดงดวยพระองคเอง

คอ ทรงประกาศอรยสจ ไดแก ประกาศ

ใหทราบเรองทกข สมทย นโรธ และมรรค

อรยสจนจงมความสำาคญ คอวา เปน

ธรรมะทตองมพระพทธเจา จงจะมอรยสจ

เปนธรรมเทศนาทพระพทธเจาเทานนจง

ยกขนแสดงดวยพระองคเองได สวนเหลา

อรยสาวกทงหลายนนยกขนแสดงเองไมได

ตองไปจำาของพระพทธเจามา แลวกเอา

มาพด ถาไมจำาพระพทธเจามา กพดผดๆ

พลาดๆ พดไมถกตามทพระพทธเจาแสดง

เอาไว หรอพดไมสมบรณครบถวน ฉะนน

เพอใหถกตอง โดยเฉพาะหลกธรรมเรอง

อรยสจแลว แมผบรรลธรรมแลวตองมาเรยน

มาทองจำาไว แลวกเอามาบอกมาสอนให

สอดคลองกบสงทพระพทธเจาบอกเอาไว น

เปนความสำาคญขอท ๒

๒.๓ เปนเอกงสกธรรม

อรยสจนนเปนธรรมะทพระพทธเจาทรงแสดง

โดยสวนเดยวเทาน น ไมมขยกขยอน ไมใช

บางครงแสดง บางครงไมแสดง ถาเปนธรรม

เทศนาขออนๆ มคนมาถามปญหาในแงนนบาง

แงนบาง บางครงพระองคกแสดง บางครง

4140

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

พระองคกไมแสดง ตองดเปนคนๆ ไป บาง

ครงแสดงอยางหนง บางครงแสดงไปอก

อยางหนง แตสำาหรบเรองอรยสจแลวเปน

เอกงสกธรรม คอธรรมะททรงแสดงอยาง

เดยวเทานน ทรงแสดงในแงเดยว ทรงแสดง

แบบชดเจน แจมแจง ถาเปนธรรมเทศนา

ในแงมมอนๆ นน พระองคกทรงดเปน

คนๆ ไป เชน บางคนมาถามเรองวา ทาน

นตายไปแลวเกดทไหน ตองดเปนคนๆ ถา

เปนพระอรยเจามาถาม พระพทธเจาจะ

ตอบให คนน ตายแลว สมปรายภพเปน

อยางไร ถาพวกปถชนมาถาม โดยเฉพาะ

พวกเหนผด จะไมตอบ จะตางกน ไม

เหมอนเรองอรยสจ เรองอรยสจนน ไมวา

จะเปนปถชน พระองคกทรงแสดงอยางน

แบบเดยวกน เปนพระอรยเจาขนโสดาบน

กแสดงแบบนเหมอนกน พระอรยเจา

ข นสกทาคามกแสดงอยางน เหมอนกน

พระอรยเจาขนอนาคามกแสดงแบบน

เหมอนกน พระอรหนตกแสดงแบบนเหมอน

กน แสดงเหมอนกนหมด เลยเรยกวาเอกง

สกธรรม ไมมกลบไปกลบมา แสดงกบปถชน

แสดงอยางหนง แสดงกบพระโสดาบนแสดง

อยางหนง แสดงกบพระสกทาคามแสดงอยาง

หนง แสดงกบพระอรหนตเปนอยางหนง ไมใช

อยางนน ธรรมเทศนาอนๆ นน จะดเปนคนๆ

ไป ถาเปนพวกปถชนทไมไดสดบ ไมรเรอง เปน

พวกยดถออตตาตวตนอย ถามาถามวาคนน

ทำาดแลวจะไดดหรอไม พระองคจะไมตอบ

เพราะวาคนน ยดถอผดวามตวตนอย ถา

พระอรยเจามาถาม ทำากรรมด เมอเหตปจจย

พรอมใหเปนผลด ไมมความเขาใจผด

พระพทธเจากจะตอบให ทำาอยางนแลว จะม

ไดรบผลเปนอยางไรบาง ดเปนคนๆ ไป

ธรรมเทศนาของพระพทธเจามเยอะ ตาม

บคคล คำาถาม สถานการณมากมาย ตางๆ

กนไป ทรงแสดงยกเยองไปตามทเหมาะสม

4342

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ถาเปนเรองอรยสจ มอยางเดยวเทานน คอ

แสดง ๔ ขอเหมอนกนหมด ทกข สมทย

นโรธ มรรค เวลาขยายความ ไมวาขยาย

ความกบพวกปถชน พระอรยเจากเหมอนๆ

กน เลยเรยกวาเอกงสกธรรม แปลวา โดย

สวนเดยว โดยลกษณะเดยวเทานน ไมม

การแปรเปนอยางอน เราฟงเรองอรยสจก

ฟงแบบเดยวกนนนแหละ ตงแตเปนปถชน

จนเปนพระอรหนต ฟงคำาเดยวกน พวก

ปถชนกฟงอนเดยวกบทพระอรหนตฟง ท

แตกตางกนคอความเขาใจเทานนเอง อน

นเปนเทศนาในแบบอรยสจ

ฉะนน เราเรยนเรองอรยสจไปแลว จงเปน

เรองงาย และไมตองตความอะไร ตรงไป

ตรงมา ถาเปนธรรมะหมวดอนๆ จะตอง

ตความในแงวา พระองคแสดงเรองน แสดง

แกใครอย คนนนเขามจตระดบไหน บางท

เจอคนน พระองคแสดงเรองศล บางทเจอ

คนนแสดงเรองสมาธ ใหไปทำาสมาธ บางท

เจอคนนใหไปเจรญปญญา ดเปนคนๆ ไป แต

เรองอรยสจแลว ไมมการดเปนคนๆ อยางนน

แสดงเหมอนกนหมดเลย แสดง ทกข สมทย

นโรธ มรรค ทกขอรยสจ ทกขสมทยอรยสจ

ทกขนโรธอรยสจ ทกขนโรธคามนปฏปทา

อรยสจ เรยงอยางนหมด เอาเรองทกขขนกอน

ตอมาเรองทกขสมทย ตอมาทกขนโรธะ ตอมา

ทกขนโรธคามนปฏปทา เวลาขยายความก

เหมอนกน

พระองคตรสไว ในทฆนกาย สลขนธวรรค

๙/๔๒๔ โปฏฐปาทสตรวา

อท ทกขน’ต โข โปฏปาท มยา เอกสโก

ธมโม เทสโต ปญญตโต

‘อย ทกขสมทโย’ต ...

‘อย ทกขนโรโธ’ต ...

‘อย ทกขนโรธคามน ปฏปทา’ต ...

4544

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ดกอนโปฏฐปาทะ ความจรงวา นทกข

เปนเอกงสกธรรม อนเราตถาคตแสดงแลว

บญญตแลว ความจรงวา นทกขสมทย

นทกขนโรธ นทกขนโรธคามนปฏปทา

กเหมอนกน

คำาวา นทกข เปนเอกงสกธรรม อปาทาน

ขนธทง ๕ เปนทกข อนนเปนเอกงสกธรรม

ทพระองคแสดงแลว บญญตเอาไวแลว

ตณหานคอทกขสมทย ความสนตณหาคอ

นพพานนเปนทกขนโรธ อรยมรรคมองค

๘ น คอ ทกขนโรธคามนปฏปทา เปน

เอกงสกธรรมอนเราตถาคตแสดงเอาไว

แลว บญญตเอาไวแลว ไมมการสลบลำาดบ

ไมมวาเอาทกขสมทยมาขนกอน เอาทกข

มาทหลง ไมมอยางนน แสดงตามอยางนน

ตลอด

๒.๔ เปนพยากตธรรม

อรยสจเปนธรรมะทพระพทธเจาทรงตอบใน

ทกๆ สถาณการณ ถาเปนธรรมะหมวดอนๆ

นน พระองคทรงตอบบาง ไมตอบบาง โดย

เฉพาะปญหาทเกยวกบทฏฐ เกยวกบความ

เหนผดตางๆ โลกนเทยง หรอ ไมเทยง โลกม

ทสด หรอ ไมมทสด สตวตายแลวเกดอก หรอ

ไมเกดอก อยางน จะไมตอบ

พวกเรายคน กจะบอกวา โอ.. โลกนมนไมเทยง

เดยวสกหนอยนำาจะทวม มนจะแปรปรวน

อะไรกวาไป แตปญหานพระพทธเจาจะไมตรส

ตอบสำาหรบปถชนทวไป ถาเปนพระอรยเจา

4746

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

บางทกทรงเลาใหฟง โลกมนเปนไป

อยางไร เจรญขนและเสอมลงอยางไร

ปญหาโลกเทยงหรอไมเทยง โลกมทสด

หรอไมมทสด สขและทกขใครทำาให สข

และทกขนเราทำาเอง หรอสขและทกขน

คนอนกระทำา อยางน ถาเปนพวกทมความ

เหนผดมาถาม พระพทธองคจะไมตรส

ตอบ ตอบเรองอรยสจใหแทน

ในมชฌมนกาย มชฌมปณณาสก ๑๓/๑๒๘

จฬมาลงกยสตร มบาลวา

‘อท ทกขน’ต มาลงกยปตต มยา พยากต

‘อย ทกขสมทโย’ต มยา พยากต

‘อย ทกขนโรโธ’ต มยา พยากต

‘อย ทกขนโรธคามน ปฏปทา’ต มยา พยากต

ดกอนมาลงกยบตร ความจรงวา นทกข

อนเราพยากรณแลว

ความจรงวา นทกขสมทย อนเราพยากรณแลว

ความจรงวา นทกขนโรธ อนเราพยากรณแลว

ความจรงวา นทกขนโรธคามนปฏปทา

อนเราพยากรณแลว

พยากรณ คอ ทรงตอบให ทรงแสดง แจกแจง

ขยายความใหชดเจน ถามมาแลวจะตอบให

ถาถามวา อะไรคอทกข อะไรคอความดบแหง

ทกข อยางนพระองคตอบใหเลย ถาถามเรอง

อนๆ นนไมแนเหมอนกน เรองอรยสจจงเปน

พยากตธรรม เปนธรรมะทพระพทธเจาทรง

พยากรณ ทรงแกไขให ทรงขยายความให

เรองอรยสจ เปนเรองทบอกใหทราบวาอะไร

เปนไร อะไรเปนทกข อะไรเปนเหตเกดทกข

เปนตน พระพทธองคตรสตอบให พระองค

ตองการประกาศและเปดเผยเรองน สวนเรอง

อนๆ เปนเรองลอใจ หรอเตรยมความพรอม

เรองการใหทาน การรกษาศล ธรรมเทศนา

4948

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

เรองอนๆ เปนการแสดงเพอใหปรบจตใจ

เหมอนกบเรองนางวสาขากด ทานอนาถ

บณฑกเศรษฐกด พระเจาพมพสารกด มา

เฝา พระพทธองคทรงแสดงอนบพพกถา

คอ ทานกถา ศลกถา สคคกถา

กามาทวกถา เนกขมมานสงสกถา แสดง

เรองทานเรองการใหทาน เรองศล เรอง

สวรรค ซงเปนผลของทานและศล เรอง

โทษของกามคณ และเรองอานสงสของ

การออกจากกามคณ เรองเหลานแสดง

เอาไวเพอปรบจต ใหมความพรอม ไมใช

วตถประสงคหลก พอทรงทราบวา ทาน

เหลานนมจตออนโยน สะอาด ปราศจาก

นวรณ เหมาะแกการงานแลว เปนจตท

เหมาะสำาหรบรบฟงอรยสจ กทรงประกาศ

อรยสจ เรองอรยสจนเปนเรองหลกท

พระพทธเจาทรงประกาศ สวนเรองอนนน

เอาไวฝกจตใหพรอม พวกปถชนทไมได

สดบ หรอพวกทเพลดเพลนหมกหมนอย

จตของพวกเขายงไมพรอม กสอนใหไปใหทาน

บาง รกษาศลบาง สอนใหเจรญกรรมฐานตางๆ

พจารณาอสภะบาง พจารณาวาตวเองจะตอง

ตายเปนธรรมดาบาง

เราทงหลายถาเขาใจความสำาคญของอรยสจ

แลว กอยามววนแตเร องทำาทาน สมาทาน

ศล อะไรวนเวยนมากเกนไป เรองทาน ศล ก

ดเหมอนกน แตเปนแคการปรบจต เพอใหจต

เปนสมาธ มความตงมน ไมหลงยนดไมหลง

ยนราย โดยสวนใหญ เราทงหลายนน พอเวลา

ฟงเรองทานแลวกจะรบไปทำาทาน เพราะทำา

แลวไดอานสงส ไดผลบญ อยางนๆ แตความ

จรง ฟงเรองทาน ทำาทาน เพอใหจตมสมาธ

จะไดฟงอรยสจตอไป เหมอนพระอรยสาวก

ทงหลายไดทำากนมา พระพทธเจาทรงสอน

ทานกถา ศลกถา ทานอนาถบณฑกเศรษฐยง

ไมไดไปใหทานเลย แตเทศนใหฟงเพอปรบ

จตใหเปนสมาธ พระพทธองคประกาศอรยสจ

5150

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ทานกเหนความจรง พอเหนความจรง

เปนพระโสดาบนแลว ทานอนาถบณฑกะ

จงใหทานตอมาภายหลง แตเราทงหลาย

ฟงเรองผลของทาน จบแลวกเลสเอาไปกน

หมด ยงไมไดฟงเรองอรยสจเลย ไปเอา

ผลของทานกอน ฟงเรองศลแลว ศลด

อยางนนอยางน ไปรกษาศลเพอจะไดไป

สคตโลกสวรรคเสยกอน มนกวนเวยน ยง

ไมไดฟงอรยสจเลย โดยสวนใหญจะเปน

อยางนนกน

เราทำาบญ ทำาทาน รกษาศล เปนการฝกให

มความยดถอนอยลง ใหมความอยากนอย

ลง ใหมความยนดยนรายนอยลง แลว

ฟอกจตใหมความสะอาดปลอดโปรงตงมน

เปนสมาธ เพอเอามาฟงอรยสจใหเขาใจ

ถาจตยงไมพรอม ฟงอรยสจ กไมเหนความ

จรง ทงๆ ทความจรงกอยตอหนาอยแลว

กายกบใจนมนทกข ถายงยดถออยมาก กมอง

ไมออก พอพดวากายกบใจเปนทกข ไมใชตว

ไมใชตน เปนแตเพยงตวทกข กงงเลย มแต

คดวา คนดาเปนทกข ตกงานเปนทกข สาม

ทงเปนทกขอยนนแหละ พอมาพดวา กายกบ

ใจ อปาทานขนธทง ๕ เปนทกข นฟงไมรเรอง

สามทงเปนทกข สามไปมเมยนอยเปนทกข

อยางนพอฟงรเรอง พระพทธเจาสอนใหเหน

ทกขแลวกทงมนไป สามไปมเมยนอยกนาจะ

ดแลวใชไหม อยางน เราไมไดทงนะ เขาไปเอง

เราไมไดผลกทง มคนอนชวยดงไป รบภาระ

แทนไป สบายเลย เพราะสามกเปนตวทกข

ดวย แตเราน สามไปมเมยนอย มนทกข เรา

ตองไปแยงกลบมาคน กลายเปนซะอยางนนไป

อก แททจรง เขาไปเองอยางนน ตวทกขหาย

ไปเอง หายไปตง ๕ ขนธ แทนทจะสบายใจ

กลบเปนทกขไปซะอก เปนทกขเพราะทกขมน

จะจากไป อยางนกวนเวยนอย

5352

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ไมรจะทำาอยางไรแลว ผทไมมสมาธ ไม

เหนความจรง วนเวยนไปเอาทกข นอน

กอดกองทกข กไมพนจากทกข

ธรรมะทพระพทธเจาทรงประกาศบอกกบ

เราทงหลาย คอ อรยสจ เปนพยากตธรรม

เปนธรรมะทพระพทธเจาทรงพยากรณ

แกไขให เราทงหลายนน โดยทวไปแลว

จะถามแตเรองวนเวยน ทำาไมจงเปนอยาง

นน ทำาไมถงตองเปนเรา ทำากรรมดแลวจะ

ไดไปเกดทไหน จะไดรบผลไหม อะไรกวา

กนไป

๒.๕ เปนอกขาตธรรม

ตอไป อรยสจน นมความสำาคญ คอเปน

อกขาตธรรม เปนธรรมะทพระพทธเจากลาว

เอาไว บอกเอาไว สงสอนเอาไว เหมอนกบคำาวา

สวากขาโต คำาวา อกขาตะ กรวมอยในคำาวา

สวากขาตะ นนแหละ เปนธรรมะทพระพทธ

เจาตรสเอาไวดแลว

ในสงยตนกาย มหาวารวรรค ๑๙/๑๗๑๓

พระพทธเจาตรสกบภกษทงหลายวา

กญจ ภกขเว มยา อกขาต

อท ทกขนต ภกขเว มยา อกขาต

อย ทกขสมทโยต มยา อกขาต

อย ทกขนโรโธต มยา อกขาต

อย ทกขนโรธคามน ปฏปทาต มยา อกขาต

ดกอนภกษทงหลาย อะไรเลา

ทเราตถาคตบอกแลว

5554

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ดกอนภกษทงหลาย ความจรงวา นทกข

อนเราตถาคตบอกแลว

ความจรงวา นทกขสมทย

อนเราตถาคตบอกแลว

ความจรงวา นทกขนโรธ

อนเราตถาคตบอกแลว

ความจรงวา นทกขนโรธคามนปฏปทา

อนเราตถาคตบอกแลว

อกขาตะ แปลวา บอก, แสดง, บอกเอาไว,

ประกาศเอาไว

เรองทพระพทธเจาบอกเอาไว คอเรองวา

นทกข อปาทานขนธนเปนทกข ทรงชชด

บอกเอาไว ใชไดทกยคทกสมย ฝกฝนแลว

กเหนจรงได ไมจำากดกาลเวลา และบณฑต

เหนไดดวยตนเอง

อรยสจมความสำาคญในแงทวา เปนอกขาตธรรม

เปนธรรมะทพระพทธเจาประกาศเอาไว บอก

เอาไวอยางด อยางถกตองแจมแจง และใชได

ทกกาลเวลา เราจงควรใสใจฝกฝนเพอใหเหน

ตามททรงแสดงไว เชน พระองคตรสวา นคอ

ทกข กายกบใจเปนทกข ตรสเอาไวอยางด ถก

ตอง ชดเจนแลว เรากเพยงแตมาฝกฝนใหเหน

ตามความเปนจรงวา นเปนทกข กายกบใจ

นเปนทกขนะ พระองคตรสวา นทกขสมทย

ตณหา ความอยาก ความคาดหวงดวยความ

ไมร นเปนทกขสมทย กายกบใจนมนเปนทกข

ไปคาดหวงวามนจะไมทกข นเปนทกขสมทย

กายบงคบไมไดคาดหวงวาจะบงคบไดอนน

ทกขสมทย จตบงคบไมได คาดหวงวาจตจะ

บงคบได อนนทกขสมทย สามเรากเปนตว

ทกขนะ เปนรปเปนนาม คาดหวงวาสามจะ

ใหความสขแกเราไดตลอด อนนเปนทกขสมทย

ลกเปนทพงไมได ไมใชตวตนนะหวงวาจะพงลก

เปนทกขสมทย อยางนรจกไหม

5756

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจนนพระพทธองคทรงประกาศเอา

ไวดแลว เราทงหลายไมคอยไดศกษาเรอง

นนก ทงๆ ทเปนความจรงทอยตอหนา

ตอตาเราอยแลว ชอบไปศกษาเรองอนๆ

ทพระพทธเจาไมไดสอน เชน ทำาอยางไร

จะหนทกขได ทำาอยางไรจะไดสขตลอด

กาลนาน พระพทธเจาไมไดสอนอยางนน

พระองคไมไดสอนใหไปหาสขในสงขาร

เพราะสงขารทงหมดลวนเปนทกข สข

ทแทจรง มทเดยวเทานนแหละคอพระ

นพพาน พระพทธเจาไมไดใหหาอะไรท

เทยงในสงขาร เพราะสงขารทงหมดมน

ไมเทยง สงทเทยง คงทน มสงเดยว

คอพระนพพาน ท พ งไดมท เดยวคอ

พระนพพาน ไมไดใหมาหาแกนสารใน

สงขาร เพราะสงขารมนเปนทกข ไมม

แกนสาร แกนสารมทเดยวคอพระนพพาน

บางคนไมเขาใจ ไมรจกวาอนนทกข อนน

ทกขสมทย ไมรทกขนโรธะ คอพระนพพาน

ความพนทกขนคอพระนพพาน ความไมมทกข

นคอพระนพพาน มาหาความไมมทกขในโลก

ไมไดนะ หาความพนทกขในกายในใจน หาไม

ได หาความไมมทกขจากสามไดไหม ไมได

หรอก เพราะสามเปนทกข หาความสขจากลก

กไมได หาความสขจากจตใจตนเองมนกไมได

เพราะใจนมนเปนทกข ตองเหนมนตามทเปน

จรง ยกเวนจะหลอกตนเองไปเรอยๆ ชอบไหม

หลอกตนเอง เราทงหลายชอบหลอกตนเอง

ไปเรอยๆ หวงวาสกวนๆ จนจะตายอยแลว ท

เปนเชนนนเพราะไมรอรยสจ นเปนแบบความ

หมาย กวางๆ ทวๆ ไป ใหเหนมมแบบกวางๆ

พดมาถงขอท ๕ แลว ทานทงหลายจำากนได

บางหรอเปลา

5958

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ขอท ๑ เปนปฏญญากรณธรรม เปนธรรมะท

เปนเหตใหพระพทธเจาปฏญญาตนเองวา ได

ตรสรสมมาสมโพธญาณอนยอดเยยม ไมม

อนอนทยงไปกวานอกแลว แตกอนพระองค

ไมเคยปฏญญาเลย ถงแมจะมคนบอกวา โอ..

ทานเกงมากแลว ทานสำาเรจแลว สามารถร

สงทเรารหมดเรยบรอยแลว มาเปนอาจารย

สอนลกศษยดวยกนเถอะ พระพทธเจากไมเคย

ปฏญญา เมอตรสรอรยสจเทานนทพระองค

ปฏญญา มอาจารยของพระโพธสตว บอกไว

เหมอนกนวา ทานรทงหมดแลว เรารอยางไร

ทานกรอยางนน ทานรอยางไรเรากรอยางนน

รเหมอนๆ กนแลว หมดภมอาจารยแลว แต

พระพทธเจากไมเคยปฏญญาวาถงทสดแลว

จนเมอพระองคตรสรอรยสจนแหละ พระองค

จงไดปฏญญาตนเอง

6160

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ขอท ๒ อรยสจนนเปนธรรมเทศนาชนด

หนง เรยกวา สามกงสกธรรมเทศนา

เปนพระธรรมเทศนาทพระพทธเจาทง

หลายทรงยกขนแสดงดวยตนเอง คน

อนๆ ยกขนแสดงไมได เปนธรรมะทพระ

อรหนตสมมาสมพทธเจาเทานนทยกขน

แสดงได บอกไดสอนได สวนคนอนๆ กจำา

มาแลวกนำามาบอกตอ

ขอท ๓ อรยสจนนเปนเอกงสกธรรม เปน

ธรรมะทพระพทธเจาทรงแสดงแบบเดยว

ลกษณะเดยว เรยงตามลำาดบเหมอนกน

ทกๆ เทศนา เวลาแสดงเรยงลำาดบหรอ

ขยายความกไมมการคลาดเคลอน เหมอน

กนเสมอ

ขอท ๔ อรยสจเปนพยากตธรรม เปนธรรมะ

ทพระพทธเจาตอบให ถามผถามเกยวกบ

อรยสจแลวพระองคจะแกให แจกแจง ยก

ตวอยางใหเหนอยางชดเจน บอกตามความ

เปนจรง ถาคนถามปญหาชนดอนๆ นน บางท

พระองคกจะไมตอบ ยกเวนเปนพระอรยเจา

กจะตอบใหเปนเรองๆ ไป คำาถามททรงตอบ

ให จะเนนมาทอรยสจ

ขอ ๕ เปนอกขาตธรรม อรยสจเปนธรรมะท

พระพทธเจาประกาศ บอก สอนโดยแจมแจง

ชดเจน เพอใหสาวกทงหลายนนนำาไปปฎบต

ถาจะถามวาอะไรละทพระพทธเจาบอกไว

อยางชดเจน ไมคลาดเคลอนใหนำาไปปฏบตได

ทกกาลทกเวลาคอเรองอรยสจ

6362

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

๒.๖ เปนสงทมประโยชนและเปนเบอง

ตนพรหมจรรย

ทน เหตผลอะไรละ เรองอรยสจจงเปน

เอกงสกธรรม เปนพยากตธรรม หรอเปน

อกขาตธรรม พระพทธองคตรสไววาเพราะ

อรยสจนเปนเรองทมประโยชนทเราทง

หลายควรจะไดรบเมอเปนมนษย กเลยเอา

มาเปนความสำาคญขอท ๖ อรยสจนนเปน

ส งท มประโยชน และเปนเบ องตนของ

พรมหจรรยนะครบ

เราทงหลายมกจะพดถงเรองคณงามความด

เรองทาน เรองศล วาเปนสงทมประโยชนอยาง

นนอยางน พระพทธเจาตรสถงสงทมประโยชน

จรงๆ คอเรองอรยสจ ทพระองคทรงสอนเรอง

อรยสจ ตงอรยสจเปนเอกงสกธรรม พยากรณ

เรองอรยสจ และบอกสอนเรองอรยสจ เพราะ

เรองอรยสจเปนสงทมประโยชน ประกอบดวย

ประโยชนมาก ถารเรองอรยสจเพยงเรองเดยว

เรองอนๆ กจะครอบคลมไปดวย เรองอนๆ นน

บางทไมใชไมมประโยชนอยางเดยว ยงมโทษ

ดวย บางคนเรยนธรรมะ กเลสกมากขน เขาก

ยงไมร ตวอก แบบนนเรยนไปกไมคอยได

ประโยชนอะไร เรยนไปแลวรสกวาตนเองถก

มากขน รสกวาตนเองเกงขน ทำาสมาธ ออกจาก

สมาธแลว รสกภมใจในตวเองมาก อตตาตวตน

กพองขนมาอก บางคนกนกวาไดประโยชน

จากการนงสมาธแลว พระพทธเจาทรงบอกวา

อยางนนไมไดประโยชน เพราะไมไดเปนไป

เพอการเหนอรยสจ ไมไดเปนไปเพอความพน

ทกข

6564

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อยางเราชอบนงสมาธกน ถานงแลวนงไดด

พอออกมาแลวภมใจ อตตามนกโตขน รสก

วาควบคมนนควบคมนได ผปฏบตเขาไมร

เรอง รสกวาภมใจเหลอเกน สามารถนง

สมาธได ๑ ชวโมงโดยไมปวดหลง เดน

จงกรมไดตลอดคนยนรงโดยไมเปนอะไร

เลย รสกภมใจ มตวตนมากขนไปอก โดย

สวนใหญจะเปนกนอยางนน เพราะไมร

อรยสจ พอไมรอรยสจแลว ละตณหาและ

ทฏฐไมได ละความรสกวามตวตนไมได

ละความรสกวา เราไดนนไดนก ไม ได

ละความรสกวาเราควบคมนนควบคมน

กไมได มแตรสกวาไดมากขน ดมากขน

ควบคมนนควบคมนไดมากขน รสกวาเรา

เปลยนแปลงไปในทางทดขน มตวเราอย

เสมอทเดยว

การปฏบตเพอรอรยสจ เปนการฝกใหเหน

วาไมมเรา ไมใชฝกวาใหเราเปลยนแปลง

อะไรหรอก เราทงหลายชอบแบบภมใจไปวนๆ

สวนใหญชอบแบบนน ถาปฏบตธรรมแลวไม

คอยมความสข นงแลวมนปวดหลง กรสกวาไม

ประสบความสำาเรจ รสกวาตวเราไมคอยด ถา

นงแลวสมดงใจปบ รสกด ภมใจขนมาทเดยว

ตวเราเกง นนเปนความรสกของพวกไมเหน

อรยสจ ใหด ใหเหนมน อยาไปสรางตวตนให

มนเพมขน ใหฝกเพอรอรยสจ

เหตผลวาทำาไมพระพทธเจาจงทรงแสดงบอก

สอนเรองอรยสจ เพราะมนมประโยชนอยาง

น นแหละ ทำาใหไมหลงยาวนานยดเย อไป

แสดงใหเหนวากายใจนมนเปนของไมเทยง

เปนทกข เปนอนตตา เพอใหยอนกลบมาดอนน

ไมใชเพอใหเราภมใจวานงแลวไมปวดหลง กใจ

มนเปนทกข กายมนเปนทกขอย เราภมใจวา

กายมนเปนสข มนใชไดมย มนกลบขางไปไกล

แลวนะ ใจมนเปนทกข พระพทธเจาทรงสอน

อยางน เราทำาจตใหมนนงๆ แลวกพอใจวา

6766

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ใจมนสงบเหลอเกน มนสขเหลอเกน นมน

ไปไกลหรอยง ไปไกลมากแลว เดนไปคน

ละทาง สวนทางกนเลย ไมควรจะไปอยาง

นนเลย

พระพทธเจาตรสวา อปาทานขนธ ๕ นเปน

ทกข เราเหนมนเปนสข กลบขางกน นง

สมาธแลว มองเหนกายน มนเปนสขเกน

เบาสบาย ปลอดโปรง พระพทธเจาทรง

สอนอยางนนมย สอนหรอเปลาวา กาย

มนเบาสบาย ปลอดโปรง เปนสข ไมสอน

ทรงสอนวากายมนเปนทกข เรานกลบขาง

ไปไกล เวลากายมนเปนทกข กไมชอบซะ

อก พอมนสข กชอบ กลบขางไปเรอย

ดงนน ตองฟงเรองอรยสจเอาไว เพราะ

เรองอรยสจมประโยชน ทำาใหไมวนเวยน

ถาไมรเรองอรยสจ ไมฟงเอาไว มแตเรอง

วนเวยนทงนนแหละ ไมวาจะเปนการทำา

สมาธ หรอการฝกอะไรอนๆ ไดแตชอวาปฏบต

ธรรมเทานนเอง แตหางไกลอรยสจไปเรอยๆ

นะครบ

ความสำาคญของอรยสจ ขอท ๖ ทยกมาในทน

คอ อรยสจเปนสงมประโยชนและเปนเบองตน

พรหมจรรย เปนเบองในการดำาเนนชวต

ทประเสรฐ เปนไปเพอความพนไปแหงทกข

การประพฤตพรหมจรรย คอ ดำาเนนชวต

ตามหลกอรยมรรคมองค ๘ ประการ ท

พระพทธเจาทรงสอนเอาไว เปนไปเพอความ

พนทกข ไมใชเพอเอาสข ไมใชเอาด ไมใช

เอานง ไมใชเอาความภาคภมใจอะไร ไมใช

ทำาใหสงตางๆ มนสมดงคาดหวง แตเพอละ

ความคาดหวงตางๆ ออกไป เปนเบองตนของ

การประพฤตพรหมจรรย

ในสงยตตนกาย มหาวารวรรค ๑๙/๑๗๑๓

พระพทธองคตรสวา

6968

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

กสมา เจต ภกขเว มยา อกขาต,

เอตญห ภกขเว อตถสญหต, เอต อาทพรหมจรยก,

เอต นพพทาย วราคาย นโรธาย อปสมาย

อภญญาย สมโพธาย นพพานาย สวตตต

ดกอนภกษทงหลาย เพราะเหตไร

อรยสจ ๔ นน อนเราตถาคตจงบอก

ดกอนภกษทงหลาย กเพราะวา เรอง

อ ร ย ส จน นป ระกอบด ว ยประ โ ยชน

อรยสจนนเปนเบองตนของการประพฤต

พรหมจรรย อรยสจนนยอมเปนไปเพอ

ความเบอหนาย เพอความคลายกาหนด

เพอความสงบระงบ เพอความรยง เพอ

ตรสร เพอนพพาน

อตถสญหต แปลวา ประกอบดวย

ประโยชน ประโยชนทเราทงหลายควรจะ

ไดกคอความไมมทกข หาความไมมทกข

จากกายจากใจไดมย ไมได กายและใจมน

เปนทกข เปนธรรมดาของมนอยางนน

จะเปลยนใหมนไมทกขนนไมได ความไมม

ทกข คอ ทกขนโรธ ไดแกพระนพพาน ตอง

มาฝกใหมปญญาเหนวา กายกบใจมนเปนทกข

จงจะทงมนได แลวถงพระนพพาน เราทวไป

นมาหาวธวา ทำาอยางไรกายมนจงจะไมทกข

มนกลบขางไปไกล เปนความพยายามทไมม

ประโยชน ไมไดประโยชนอะไร มาหาวธวา

เอ.. ทำาอยางไรใจจงจะไมทกข ทำาอยางไรจะ

เทยง ไปไกลหรอยง ไปไกลมากแลว เตลด

เลยไป ไปถงไหนกไมร พอกายเปนทกขขนมา

กถามขนมาวา เอ.. ทำาไมกายมนทกขเหลอเกน

ทงๆ ทกายมนทกข มนถกหรอผด ถกแลว ใจ

มนทกขบบคนอยางนนอยางน ไมคอยมความ

สข มนถกหรอผด ถกแลว

สงตางๆ ภายนอกลวนเปนทกข ใหความสขไม

ไดจรง มนถกหรอผด ถกแลว สามเปนทกข

เปนภาระ นมนถกหรอผด ถกแลว ลกนมน

เปนภาระ เปนทกข ถกหรอผด ถกแลว การท

7170

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

เราไปคาดหวงวา สามจะใหความสข เตม

เตมสวนทขาดไป อะไรอยางน อยางนมน

เปนบา โอ...เราขาดจดนนขาดจดน แท

ทจรง เราไมไดขาดอะไรเลย เปนตวทกข

ลวนๆ ไมไดขาดไมไดเกนไปกวาน ตวทกข

ลวนๆ มสาม สามกเปนตวทกขลวนๆ ไม

ขาด ไมเกนไปกวาน สมมตวา เรามทกข

อย ๕ คอขนธ ๕ ทกข ๕ ขด ใชไหม มสาม

มาเพมอก ๕ ขนธ กลายเปน ๑๐ ขดไป

บางคนไมพอ มลกมาอกกได กไมวากน

แตตองรตามความเปนจรงวามนเปนทกข

การทสงตางๆ มนเปนทกข มนใหความสข

ไมไดจรง นนเปนธรรมชาตของมน ไมได

ผดปกตอะไร แตเราน ไมรความจรงของ

มน เพราะไมรความจรงอนน ทำาใหไดแต

สงไมเปนประโยชน ไปคดหานนหาน

เอามาเตมเตมชวต เราไมตองเตมเตม

อะไร เพราะมนเตมอยแลว เตมไปดวย

ทกขลวนๆ ทเดยว พระพทธเจาตรสวา ความ

เกดขนของกองทกขลวนๆ เปนไปดวยประการ

อยางนแหละ เราไมตองหาคนมาเตมเตม เรา

เตมดวยทกขลวนๆ อยแลว หามากไดทกขมา

เพม ตองเขาใจอยางน ไมใชวาขาดสขอย หา

อะไรมาเตมเตม จะไดสขขน อยางน เปนบาไป

แลว กปลอยใหบาไปเรอยๆ นนแหละ ไมได

รบประโยชน เหนไหมความรเร องอรยสจม

ประโยชนอยางน บอกเตอนตนเองวา เออ...

ความจรงมนเปนอยางน จะไดยอนกลบมามอง

ด เมอเหนสงตางๆ นนมนใหความสขไมไดจรง

เรากจะไมงง

สงตางๆ มนใหความสขไมไดจรง มนเปน

ธรรมชาตของมน มนเปนอยางนน แตกอนเรา

คดวา มสงนแลวจะมสข มสงนนแลวจะมสข

พอมแลวสขไหม กสขบาง ไมสขบาง โดยสวน

ใหญแลวจะไมสข ทายทสดกใหความสขไมได

ใหความสขไดแปบหนง ตามการกระทบผสสะ

7372

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ผสสะเปนปจจยใหเกดเวทนา เปนสข

แบบเวทนา แตมนใหความสขไมไดจรง

การทมนใหความสขไมไดจรง นมนเปน

ธรรมชาตของมน ไมใชความผดของมน

ตำาแหนงมนใหความสขไมไดจรง ใหความ

สขวบวาบอยนดๆ หนอยๆ ตอนทเขาให

ตำาแหนงเรามาวนแรก เรากฉลองกนไปสก

หนอยหนง สนกสนาน เฮฮากนไป นอกนน

กรบภาระ การทมนใหความสขไมไดจรง

ไมใชความผดของมน แตเปนธรรมชาตของ

มน การทสามใหความสขไมไดจรง นไมใช

ความผดของเขา แตเปนธรรมชาตของเขา

เพราะเขานนเปนทกข การทกายมนให

ความสขไมได นมนเปนความผดของกาย

ไหม ไมใช เพราะกายมนเปนทกข นงสมาธ

แลว ใจมนไมสงบ ควบคมไมได นเปนความ

ผดของมนไหม ไมใช เพราะธรรมชาตของ

มนคอทกขนนแหละ มนไมเทยงมนกถก

แลว มนบงคบไมได มนกถกแลว มนเปน

ธรรมชาตของมน นเรองอรยสจ พระพทธเจา

ทรงประกาศไว เพราะอะไร เพราะมประโยชน

มาก

เอต อาทพรหมจรยก อรยสจนนเปนเบอง

ตนของการประพฤตพรหมจรรย ถาใครยง

ไมรเรองอรยสจนน เขายงไมมการประพฤต

พรหมจรรยเลย แมจะรกษาศลเครงครด ให

ทาน ทำาสมาธ ทำาใหจตสงบ ทำาความดมากมาย

กยงไมเรยกวาประพฤตพรมหจรรย เพราะเขา

ยงไมรเรองอรยสจ เมอใดทเขารเรองอรยสจ

แลวกฝกใหสอดคลองกบอรยสจ นนแหละจง

จะเรยกวาประพฤตพรหมจรรย

เราทงหลายตองมาฟงเรองอรยสจเปนเบองตน

สวนใหญชอบพดวา ไปเรยนเรองทานกอน

ไปเรยนเรองศล ไปเรยนเรองสมาธ ไปเรยน

เรองกรรม เรยนเรองเวรอะไรตางๆ เรยนเรอง

นนเรองนเปนเบองตนแลว จงมาเรยนเรอง

7574

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจทหลง เพราะมนสง เอาไวรทหลง

เขาวาอยางนน พระพทธเจาไมวาอยาง

นนเลย พระพทธเจาตรสวา เรองอรยสจน

เปนเบองตนของการประพฤตพรหมจรรย

ถาไมฟงเรองอรยสจแลวเรองอนจะผดหมด

ใหทานกผดเพราะใหทานกหวงผล อยากได

นนไดน ไดนนไดนมากเปนกองทกขทเขา

ไดมา กไมเปนประโยชนอะไรสำาหรบเขา

เลย รกษาศลกเพอใหตนเองเปนคนด ให

จตด โดยธรรมชาตจตมนดไหม ไมด เปน

ตวทกข กลบขางไปไกลแลว วนเวยนไป

อยางนน นแหละ พยายามกนไป ไมได

เร มตนพรหมจรรยกนสกท เมอเขาใจเรอง

อรยสจ แลวปฏบตใหสอดคลองกบอรยสจ

นนแหละ จงจะเรยกวาอาทพรหมจรรย

เมอปฏบตตามพรหมจรรยแลว กจะเปน

ไปเพอความเบอหนายคลายกำาหนดตอไป

เอต นพพทาย วราคาย นโรธาย อปสมาย

อภญญาย สมโพธาย นพพานาย สวตตต

อรยสจนนยอมเปนไปเพอความเบอหนาย

เพอความคลายกาหนด เพอความสงบระงบ

เพอความรยง เพอตรสร เพอนพพาน

เรองอรยสจน พระพทธองคทรงบอกสอนเอา

ไวเพราะอะไร เพราะมนมประโยชน เปนเบอง

ตนของพรหมจรรย เราท งหลายไดความด

ไดบญ ไดนนไดนมาเยอะแลว พระพทธเจา

ไมไดบอกวาสงเหลานนมนมประโยชน เพราะ

มนเปนไปเพอความทกข ไดบญมาเยอะ ทำาบญ

ดวยความประณต ผลของบญเกดขน หนาตา

สวย พอหนาตาสวยกเอาไปหลอกหนมๆ ทำา

บญเยอะๆ แลวกรำำารวย รวยแลวกหวงเงนทอง

วามนจะเสยไป ทำาบญเขาวดแลวเขาวดเลา

ไดคมาคนหนง เพราะผลบญ ทำาบญรวมชาต

ตกบาตรรวมขน แลวเปนอยางไรกนบาง รวม

ขนธ ๑๐ เลย ตายพอด เหนไหม ไดแตสงไม

7776

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

เปนประโยชนมา ไดแตทกขมา อตสาหไป

ทำาบญรวมชาตตกบาตรรวมขน ไดสามมา

คนหนงเปนอยางไรบาง ไดกองทกขมาอก

เพยบเลย พระพทธเจาตรสวา สงเหลานน

มนไมเปนประโยชน เรองอรยสจทำาใหได

รบประโยชน เปนประโยชนอยางสงทสด

ประโยชนในแงกศล ไดนน ไดน ในทาง

โลกๆ กเปนประโยชนในแงเปรยบเทยบ

ดกบชว ดมนกดกวาชว กศลกบอกศล กศล

มนกดกวา สวนทเปนประโยชนทสดคอ

เรองอรยสจ อนนประกอบดวยประโยชน

เปนเบองตนของพรหมจรรย เปนไปเพอ

นพพทา เพอความเบอหนาย เบอหนาย

ทงดและไมด เบอหนายทงสขทงทกข เบอ

หนายทงเจรญทงเสอม คอไมอยากเอากบ

มนแลว เพอคลายกำาหนด เพอใหสงตางๆ

นนมนมายอมจตไมได ใหของทดและไม

ดนนยอมจตไมได ถาไมรเรองอรยสจ ไม

ฝกฝนตามอรยสจ สงตางๆ ในโลกมายอมจต

ได ของดเรากชอบมน อตสาหไปรกมน ของไม

ดเรากเกลยดมน อตสาหไปเกลยดมน มนยอม

จตเราได ทงๆ ทมนกเปนของมนอยางนน แต

มนยอมจตเราได ผมมานงอยน ยอมจตทาน

ไดบางไหมเนย อยาใหมนยอมเยอะนกนะ ไป

เอาออกบาง สงตางๆ มนยอมจตไดเรยกราคะ

ความกำาหนด สงนนมนยอมจต ทำาใหเราปลอย

มนไมได หลงรกมน หลงเกลยดมน อรยสจนน

เปนไปเพอความคลายกำาหนด ทำาใหสงตางๆ

ไมยอมจต

เปนไปเพอนโรธะ เพอความดบสนท ดบแลวก

หายไปเลย ไมตองใหมนเกดใหม ไมใชสมทยะ

เรานชอบเกดอยเรอยนะ ชอบไปตดของ ชอบ

ไปหยงลงทใดทหนง แตความรเรองอรยสจนน

ทำาใหดบสนท สงนนเกดแลวกดบไป กดบสนท

ไป ปลอยมนไป

7978

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อปสมายะ เพอความสงบระงบของกเลส

ตณหาตางๆ จตจะไดสบาย ไมวงวนตาม

ตณหา

อภญญายะ เพอความรยง เพอรสงทไม

เคยร รเฉพาะหนา ไดเหนดวยตนเอง

สมโพธายะ เพอตรสรอรยสจ

นพพานายะ สงวตตต ยอมเปนไปเพอ

พระนพพาน นพพานนนเปนแกนสาร ท

เปนสข เปนทพงทแทจรง แตกเปนสงไมม

ตวไมมตน

อรยสจน ถาเขาใจ กจะเปนไปเพอใหไดถง

ความพนทกขคอพระนพพาน มาหาความ

พนทกขแถวนไมไดนะ มาหากบคนนนคน

นกไมได มาหาทกายและใจกไมได เพราะ

ความพนทกขมอยางเดยวเทาน น คอ

พระนพพาน มาหาทพงแถวนไมได เพราะ

ทพงมอยางเดยวคอพระนพพาน มาหาของ

เทยงในโลกนกไมได มาคาดหวงวาโอ..สามจะ

มาชวยใหเราไมทกข อยางนมนไมได ถาคดวา

เราทกขคนเดยวยงไมพอ จะหาสามมาชวยให

ทกขเยอะกวาเดม แบบนไดแนๆ หามาเตมเตม

หามาใหสข อยางนไมได หวงลมๆ แลงๆ ไป

เราทงหลายอานนยายเยอะ มนกเลยเปนอยาง

นน คณเปนคนสำาคญในชวตของฉนเหลอเกน

เปนสวนเตมเตมในสวนทฉนไมม เขากวากน

อยางน ฉนมครบแลว คอทกขลวนๆ มครบท

เดยวแหละ จะไปเอามาอกทำาไมเลา นยายมน

หลอกกนวนเวยนไปอยางนน ฉะนนอยาไป

เชอนยายมาก มนเพอเจอ ใหเชอพระพทธเจา

เถอะ

นกเปนความสำาคญของอรยสจ ขอท ๖ เปนสง

มประโยชน เปนเบองตนของพรหมจรรย และ

8180

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

เปนไปเพอนพพาน นเปนความสำาคญทพด

ในวนน ความสำาคญขอน กเพอใหเหนหลก

ของอรยสจ ทำาไมพระพทธเจาจงบอก

วาเปนเอกงสกธรรม เปนพยากตธรรม

เปนอกขาตธรรม กเพราะมประโยชน เปน

ไปเบองตนของการประพฤตพรหมจรรย

ถาอยากรวาตนเองไดประพฤตพรหมจรรย

หรอยง กใหดวาประพฤตสอดคลอง

กบอรยสจบางหรอเปลา ประพฤตเพอร

อรยสจใชหรอเปลา ถาใช จงถก ถาไมใช ก

ไมถก ปฏบตเพอเหนกายเหนใจนวามนไม

เทยง เปนทกข เปนอนตตา เปนกองทกข

ลวนๆ ใชมย ปฏบตเพอเหนอยางนกใชได

ถาปฏบตเพอความเปนอยางอนทไมใชอน

น ปฏบตไปเพอใหนงไดนาน ใหกายมนสข

อยางนเตลดไปไกล ฝกบงคบจตใหจตมนด

บงคบใหจตมนนง บงคบใหจตมนสข ใหจต

มนบงคบไดตามใจ อนนกไปไกล แททจรง

เราฝกเพอใหเหนวา กายกบใจนนมนเปน

ของไมเทยง เปนทกข เปนอนตตา เราไมไดฝก

เพอเอาอยางอน เพอใหมปญญาเหนอยางน

ไมใชแคกายกบใจเทานนทเปนทกข สงตางๆ

ภายนอกกเปนทกขเหมอนกน ถกบบคน

เหมอนกน ไมใชกายเราอยางเดยวทถกบบคน

สงอนถกบบคนไหม ถกบบคนเหมอนกน ไมใช

จตเราอยางเดยวทถกบบคน สงอนๆ กถกบบ

คนเหมอนกน อยางน ถาเหนอยางนเรยก

วาเรมตนพรหมจรรย ปฏบตเพอความเบอ

หนาย เพอความคลายกำาหนด เพอความดบ

สนท เพอความสงบระงบ เพอรยง เพอตรสร

อรยสจ เปนไปเพอพระนพพาน เวลากหมด

แลว สวสดนะครบ

8382

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

บทท ๒อรยสจ ๔ ตอนท ๒

8584

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ขอนอบนอมในพระรตนตรย

สวสดครบทานผสนใจในธรรมะทกทาน

อรยสจ ๔ ตอนท ๒

บรรยายวนท ๑๔ กนยายน ๒๕๕๓

วนนบรรยาย สาระธรรมจากพระสตตนตปฎก

ตอนท ๓๗ ชอหวขอวา อรยสจ ๔ ตอนท ๒

ในคราวทแลว พดไปในตอนท ๑ ไดพดถง

ความหมายของอรยสจ ผมรวบรวมเอาไวม

๔ ความหมายดวยกน ทานจะใหความหมาย

มากกวานนกได

ความหมายท ๑ อรยสจ แปลวา สจจะทพระ

อรยะทแทงตลอด คอ พระอรหนตนนทาน

แทงตลอด แทงทะลอรยสจ ๔ ไมมตดขด

คำาวา พระอรยะในทน คอพระอรหนต

ความหมายท ๒ อรยสจ แปลวา สจจะของ

พระพทธเจาผเปนอรยะ อรยสจ ๔ นนเปน

คำาสอนของพระพทธเจา พระพทธเจาไปตรสร

เขา รแจงแลว กนำามาบอก แสดง บญญต

แตงตง เปดเผย และกระทำาใหงายๆ ถาจะถาม

8786

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

วาอรยสจ ๔ นเปนของใคร กควรกลาว

วาเปนสจจะของพระพทธเจาผเปนอรยะ

เพราะวาพระองคเปนผประกาศ

ความหมายท ๓ อรยสจ แปลวา ความจรง

แท ไมแปรเปนอยางอน อยางนกได ทมน

เปนอยางนน เพราะมนไมเปนอยางอน จง

เปนอยางนน

ความหมายท ๔ อรยสจ แปลวา สจจะท

ทำาใหถงความเปนอรยะ คอเปนผทหาง

ไกลจากกเลส เมอไปรสจธรรมทง ๔ น

แลว จะทำาใหบคคลนนเปนพระอรยเจา

ถารความจรงในแงมมอน กเลสอาจจะเพม

ขนกได ตณหาและทฏฐไมลดลงกได ถาร

สจจะทเปนอรยสจ ๔ จะทำาใหบคคลนน

เปนพระอรยเจา เปนผทหางไกลจากกเลส

หางไกลจากตณหา หางไกลจากทฏฐ นก

เปนความหมายของอรยสจ

ในคราวทแลว ไดพดเรองความหมาย และได

พดถงความสำาคญดวย พดไป ๖ ขอดวยกน

ขอท ๑ เปนปฏญญากรณธรรม คอ ธรรมะ

ท เปนเครองมอสำาหรบการปฏญญาของ

พระพทธเจา พระพทธเจาน นถาไมตรสร

อรยสจ พระองคจะไมปฏญญาตนเองวาเปน

พระอรหนตสมมาสมพทธเจา ผ ตรสร

อนตตรสมมาสมโพธญาณ เมอรอรยสจแลวจง

ไดปฏญญาตนวาอยางนน ตอนทยงไมรอรยสจ

พระองคไมปฏญญาตนเอง

ขอท ๒ เปนสามกงสกธรรม อรยสจนนเปน

ธรรมเทศนาทพระพทธเจาทงหลายยกขน

แสดงโดยพระองคเอง พวกเหลาสาวกและคน

อนๆ ยกขนแสดงไมได ตองไปจำาเอามา แลว

นำามาบอกสอนสบตอกนมา สจธรรมทง ๔ น

จงเรยกวาสามกงสกธรรมเทศนา เปนธรรม

เทศนาทพระพทธเจายกขนแสดงโดยพระองค

8988

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

เอง ตองพระพทธเจาเทานนจงจะยกขน

แสดงได พระปจเจกพทธเจากรอรยสจ

เหมอนกน แตยกขนแสดงไมได พวกเหลา

สาวกกรอรยสจเหมอนกน แตยกขนมา

แสดงไมได ผทรอรยสจ แลวนำามาบอก มา

สอน แลวกตงเปนกฎเกณฑตางๆ ได กม

บคคลเดยวเทานนคอพระสมมาสมพทธ

เจา

ขอท ๓ เปนเอกงสกธรรม ธรรมะท

พระพทธเจาทรงแสดงโดยสวนเดยว ไม

แสดงหลายแบบ ไมแสดงหลายแนว ถา

เปนธรรมะหมวดอนๆ พระองคทรงแสดง

หลายแนว หลายแบบ หลายนยดวยกน

เรองอรยสจทรงแสดงแนวเดยวเทานน

เพอใหรสงทงหลายทงปวงตามทมนเปน

จรง มนเปนสงวางเปลาจากตวตน สอนให

เขาใจถงทกข ตณหาเปนตนเหตทใหเกด

ซำาแลวซำาอก อนนเปนทกขสมทย อยางน

เปนตน

ขอท ๔ เปนพยากตธรรม เปนธรรมะท

พระพทธเจาทรงตอบแกทกคน ถาถามในแง

มมอน พระองคจะตอบบางไมตอบบาง แลว

แตวาใครเปนผถาม ถาผทยงมความเหนผดอย

มาถามเรองคนหรอสตวยงเกดอกไหม อยางน

พระองคกไมตอบ ถาเปนคำาถามเก ยวกบ

อรยสจ จะตอบเสมอทเดยว เรองอรยสจจง

เปนเรองพยากตธรรม คอธรรมะทพระพทธเจา

ทรงพยากรณ ทรงตอบให ใครมาถามเรองน

กจะตอบให อะไรคอทกข อยางนจะตอบให

อะไรคอเหตแหงเกดทกข อะไรคอความดบไป

แหงทกข อะไรคอขอปฏบตเพอใหถงความดบ

ไปแหงทกข ขอปฏบตตามลำาดบเปนอยางไร

พระองคจะทรงแสดงใหโดยครบถวนสมบรณ

ทเดยว ถาเปนคำาถามแนวอนๆ กดเปนคนๆ

บางทกตอบ บางทกไมตอบ

ขอท ๕ เปนอกขาตธรรม เปนธรรมท

พระพทธเจาทรงแสดงแกเหลาสาวกทงหลาย

9190

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ธรรมะนนมมาก สงทพระพทธองคตรสรก

มเยอะ ถาถามวา สงททรงแสดงไวกบสาวก

ทงหลาย คอเรองอะไร คอเรองอรยสจ

อรยสจนนเปนความรทจำาเปนและเพยงพอ

อปมาเหมอนใบไมกำามอเดยว เปนความร

ทจำาเปนและเพยงพอแลว สำาหรบคนหนงๆ

ในชาตหนงๆ ทจะศกษาใหเขาใจ นำาไป

ปฏบตจนกระทงถงความพนทกขได ความ

รในแงมมอน รแลวกสนกดเหมอนกน แต

อาจทำาใหเราวนเวยนผดไป ทำาใหไมรจก

วธปฏบตทถกตอง คำาสอนทพระองคทรง

แสดง และฝากใหกบเหลาสาวกทงหลาย

ทเรยกวาสวากขาตธรรม นคอเรองอรยสจ

ขอท ๖ อรยสจนนเปนสงทมประโยชน

เปนเบองตนของพรหมจรรย คำาวา

พรหมจรรย คอ การดำาเนนชวตชนดท

ประเสรฐ เปนไปเพอความพนทกข เปนไป

เพอความไมมทกข ถาไมรจกอรยสจ เขาก

จะไปหาความพนทกขในทกข วนเวยนตดของ

อยกบโลก วนเวยนอยแถวๆ น หาความพน

ทกขจากสงขารตางๆ หาความพนทกขโดยทำา

จตใหสงบบาง โดยบงคบจตใหมนเปนอยางนน

อยางนบาง อยางนกไมสามารถทจะเปนไปได

จรง เพราะวาโลกทงหมดนนมนเปนทกข ถา

อยากจะพนจากทกขนนตองเหนอโลก คอให

ถงพระนพพาน ฉะนนเรองอรยสจจงเปนเรอง

ทมประโยชน นำาประโยชนสงสดมาให ถาเปน

ธรรมะในแงมมอน กนำามาความดมาให นำา

ความสงบมาให แตจะใหถงความพนทกข

ทงปวงยงทำาไมได ตองเปนความรชนดทเปน

อรยสจ จงจะมประโยชนสงสดอยางแทจรง

และเปนเบองตนของการประพฤตพรหมจรรย

ถาไมกระทำาใหสอดคลองกบอรยสจ การ

ปฏบตกจะทำาไปตามตณหาอปาทาน ทำาด

กเอาอวชชาพาไปทำา อวชชาพาไปทำาดกได

ไดรบผลของความด ไดไปเกดในสคตโลก

สวรรค อวชชานำาไปทำาความสงบ อวชชานำาไป

9392

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ทำาความสงบกได ไดฌาน ไดเกดเปนพระ

พรหม แตกเกดตายวนเวยนอย ไมพนไป

ไมถงทสดแหงทกข

ตอไป ผมจะยกความสำาคญมาอก ๒ ขอ

แลวกบอกโทษของความไมรอรยสจและ

ประโยชนของการรอรยสจ บอกหลาย

เรองๆ หลายๆ นยไว ทานทงหลายกจะ

ไดอยากจะรอรยสจ กอนทจะแยกแยะวา

อรยสจแตละขอๆ มอะไรบาง

๒.๗ เปนหมวดธรรมทใครๆ คดคานไมได

ความสำาคญขอท ๗ อรยสจนนเปนหมวดธรรม

ทใครๆ คดคานไมได พระพทธเจาประกาศ

อรยสจแลว ไมวาเทวดา มาร พรหม หรอ

สมณะและพราหมณ ใครๆ ในโลกพรอมทง

เทวโลกกคดคานไมได อรยสจนนเปนเรองท

พระพทธเจาบญญตขนสำาหรบหมสตวทยงม

ความรสก ยงมการเสวยเวทนา อยางเราทวไป

น มรป มนาม มอายตนะ ๖ ตา ห จมก ลน

กายและใจ กระทบอารมณเปนผสสะ เมอ

กระทบอารมณแลวกเปนทตงของความรสก

คอ เวทนา เปนความรสกสข ทกข อทกขมสข

อยางน พระพทธเจาทรงบญญตเรองอรยสจ

สำาหรบสตวบคคลเหลาน ซงเปนธรรมะท

ใครๆ กคดคานไมได พระองคไมไดบญญต

อรยสจแกพวกตนไม ใบหญา หรอตกรามบาน

ชอง อะไรตางๆ บญญตลงไปในบคคลทยงม

ความรสกอย อยางน

9594

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ในองคตตรนกาย ตกนบาต ๒๐/๖๒

ตตถายตนสตร พระพทธองคตรสวา

อมาน จตตาร อรยสจจานต ภกขเว มยา ธมโม

เทสโต อนคคหโต อสกลฏโ อนปวชโช

อปปฏกฏโ สมเณห พราหมเณห วญญห ..

ดกอนภกษทงหลาย ธรรมะอนเราแสดงไว

แลววา “อรยสจ ๔ ประการเหลาน”

อนใครๆ ขมไมได ทาใหไมมวหมองไมได

ไมถกตาหน อนสมณพราหมณทงหลาย

ผรแจงไมคดคาน

ฉนน ภกขเว ธาตน อปาทาย

คพภสสาวกกนต โหต

โอกกนตยา สต นามรป

นามรปปจจยา สฬายตน

สฬายตนปจจยา ผสโส

ผสสปจจยา เวทนา

เวทยมานสส โข ปนาห ภกขเว อท ทกขนต

ปญญเปม อย ทกขสมทโยต ...

เพราะยดมนถอมนธาต ๖ ประการ

ความกาวลงสครรภ จงมขน

เมอการกาวลงสครรภ มอย นามรปจงม

เพราะนามรปเปนปจจย สฬายตนะจงม

เพราะสฬายตนะเปนปจจย ผสสะจงม

เพราะผสสะเปนปจจย เวทนาจงม

ดกอนภกษทงหลาย กเราบญญตไววา “นทกข

นทกขสมทย นทกขนโรธ และนทกขนโรธ

คามนปฏปทา” แกบคคลผเสวยอารมณอย

อนคคหโต อนใครๆ ขมไมได

อสกลฏโ ทำาใหไมมวหมองไมได

อนปวชโช ไมถกตำาหน

อปปฏกฏโ ไมคดคาน

ธรรมะหมวดอรยสจนน เปนหมวดทพระองค

ทรงบญญตเอาไวแลว ใครๆ ขมไมได ดหมน

ดแคลนไมได หรอใครจะมาบญญตสจจะอะไร

อนทยงไปกวาน เอามาเทยบแลวทำาใหอรยสจ

9796

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ดดอยลง อนนทำาไมได สมณะและพราหมณ

ทเปนวญญชนคดคานไมได ถอดถอนกไม

ได สลบขอกไมได พวกทเปนปถชนทวไป

อาจคดวา นาจะเอาเหตขนแสดงกอน แลว

คอยแสดงเรองผล เอาทกขสมทยทเปน

เหตใหเกดทกขขนกอน พอมเหตใหเกด

ทกขกมผลคอความทกข การเดนทางคอ

ทกขนโรธคามนปฏปทาขนกอน เดนทางไป

แลว จะถงทกขนโรธะคอพระนพพาน เปน

ผลของการเดน พดอยางนกมเหตมผล

เหมอนกนสำาหรบพวกปถชน แตพระอรย

เจาทานไมวาอยางนน สมณะพราหมณท

เปนผร เปนวญญชนทานไมวาอยางนน

ทานวาตามพระพทธเจา ทานไมคดคาน

อยางเราทวไปอาจจะวา ควรจะเอาขอนน

ขอนมาแสดง ดงดดความสนใจของผคน

เปนการตลาดกวากนไป บางคนพดเรอง

ทกข มนเครยดยงไงกไมร พดเรองสข

หนอยกแลวกน เอาเรองพระนพพาน

ความสขอยางยอดเยยมน มาเปนจดขายกแลว

กน ปฏบตธรรมเพอใหมความสข เขาวาอยาง

น อนนกเอาขอท ๓ เปนจดขายใหกบปถชนทง

หลาย แตเหลาวญญชน เหลาพระอรยเจาทง

หลายทงปวงนน ไมมการคดคานพระพทธเจา

อรยสจ ๔ เอาทกขขนกอน ทกขสมทย

ทกขนโรธ ทกขนโรธคามนปฏปทา เปนลำาดบ

ตอมา เพราะเปนการแสดงตามความเปนจรง

บญญตตามความเปนจรง กายกบใจเปนของ

ไรตวตน พระองคทรงแสดงเพอใหเขาใจมน

วามนเปนอยางนน มนเปนของไรแกนสาร ไร

ตวตน ไมใชสตว บคคล ตวตน เรา เขา ไมใช

หญง ไมใชชาย ไมใชตวสข เมอรวามนเปนทกข

ตณหาททำาใหเกดทกขมนกจะอยไมได นโรธะ

กแจงประจกษขนมา อรยมรรคจงเกดขน สงท

พระพทธองคสอนเปนไปตามลำาดบดงน สวน

พวกทไมใชวญญชนอาจจะคดคาน ขดของ

หรอวาขดใจบางประการกได แตทานรบรอง

9998

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ในทนวา สมณะพราหมณทเปนวญญนน

ไมคดคาน ไมมการเปลยนแปลง ไมมการ

ถอดถอน เราเรยนกเรยนไปตามอรยสจน

เรองทกข และเรองความพนทกข ใหรทกข

ใหแจมแจง ใหมปญญาเหนทกขวาเปนทกข

มนไมใชสข จะทงมนได หมดสนตณหา ถง

พระนพพาน เรายคนเวลาพดถงการทำาบญ

หรอการปฏบตธรรม สวนใหญจะมคำาวา

สขๆ ปนมาอยเรอย อนนกเปนการตลาด

หลอกลอพวกอยากไดความสข ถาเปน

พระพทธเจา เอาทกขขนขางหนาเลย

ขนาดนยงไมปลอย ดงนน ตองทกขหนก

กวาน ใหมนชดกวาน มนไมชด ไมยอม

ปลอย ตองมปญญาเหนทกข หนไมออก

นนแหละ มนจงปลอยได ตองเหนวาเปน

ทกขเทานน จงจะปลอย

เราอยในโลกน มสขบางทกขบาง แลวกม

คนมาหลอกวา ทำาแบบน แลวจะสขตลอด

ทำาบญ ปฏบตธรรมแบบน จะเจอแตความสข

เขากหลอกเราได หวงวาจะไดอยางเขาโฆษณา

กไปปฏบตเอาความสข แตพระพทธเจาตรส

วา โลกนมแตความทกข ถาทกขขนาดนยงไม

ปลอย จงไปรวามนทกขกวาทเปนอยน จนกวา

จะปลอยมนได จนกวาตณหาจะหมดไป

จนกวาจะหมดความคาดหวง หมดความอยาก

ได หมดความตองการโลกน

โลกนเปนของเรารอน ถารสกวาโลกนรอนบาง

เยนบาง กใหไปฝกใหมดวงตา ดวามนรอน

ทงหมด ไมใชรอนบางเยนบางอยางน จนกวา

จะเลกอยากได เลกตองการ อนนเปนคำา

สอนแบบผเปนวญญชนไมคดคาน สวนพวก

ปถชนทแสวงหาแตสข อาจจะคดคานกได

อาจจะคดวาโลกมนกมอะไรดๆ อย มองโลก

ในแงดอะไรกวาไป มองโลกในแงดกมความ

สขนะ พระพทธเจานนไมไดใหมองโลกในแง

ด ใหมองโลกตามทมนเปนจรง แลวจะทำาให

101100

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

พนทกข โดยปกตแลวทานใหเหนโทษ ถา

มองประโยชน เรากจะเพลดเพลนอย เมอ

ใดมองเหนโทษของมน คอเหนวา มนเปน

ของไรแกนสาร เปนทพงไมไดจรง เอาเปน

ทพง ทยดเหนยวไมได นแหละจงจะพน

จากมนไปได

พวกเรากชอบฝกกนนะ มองในแงด มอง

ในแงดกดเหมอนกน ทำาใหเปนสข แต

พระพทธเจาสอนใหมองวาเปนทกข ทาน

ไมไดใหมองวามนด มนวเศษอะไร ถา

มองวา โลกนยงมสวนดอยบาง เรากคง

ไมทงมน ถามองวามแตทกข มแตสงไร

แกนสาร มแตของไรตวตน ถาเหนตาม

จรงอยางน ยอมจะทงได ตณหากจะหมด

ทตง นเปนธรรมะชนดทสมณะพราหมณ

ทงหลายผเปนวญญชนนนไมคดคาน ไม

ถอดถอน ไมมการทจะกลบขาง ไมมการ

ทำาใหเศราหมอง หรอไมเปลยนเปนอยาง

อน พระพทธองคตรสตอไปวา

ฉนน ภกขเว ธาตน อปาทาย คพภสสาวกกนต โหต,

เพราะยดมนถอมนธาต ๖ ประการ

ความกาวลงสครรภ จงมขน

ธาต ๖ ประการ คอ ธาตดน ธาตนำา ธาตไฟ

ธาตลม อากาศธาต และวญญาณธาต นเปน

ธาตพนฐานของการกำาหนดอรยสจ อรยสจน

จะถกบญญตในกายในใจของบคคล ทกขกด

เหตเกดของทกขกด ทสดทกขกด ขอปฏบต

ใหถงความสนสดของทกขกด อยในกายยาววา

หนาคบทมใจเปนครอง และมความรสกนกคด

น ไปหาทตนไมใบหญา อนนไมได

โอกกนตยา สต นามรป

นามรปปจจยา สฬายตน

สฬายตนปจจยา ผสโส

ผสสปจจยา เวทนา

เวทยมานสส โข ปนาห ภกขเว อท ทกขนต

ปญญเปม อย ทกขสมทโยต ...

103102

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

เมอการกาวลงสครรภ มอย นามรปจงม

เพราะนามรปเปนปจจย สฬายตนะจงม

เพราะสฬายตนะเปนปจจย ผสสะจงม

เพราะผสสะเปนปจจย เวทนาจงม

ดกอนภกษทงหลาย กเราบญญตไววา

“นทกข นทกขสมทย นทกขนโรธ

และนทกขนโรธคามนปฏปทา”

แกบคคลผเสวยอารมณอย

พระพทธอง คบญญต เร อ งอร ย สจ ไ ว

สำาหรบพวกสตวบคคลทมอายตนะ มการ

กระทบอารมณแลว เกดความรสกได พวก

ตนไม ใบหญา มนรบรไดกจรงอย แตมน

เกดเวทนาไมได เกดความรสกไมได จง

ไมไดบญญตอรยสจสำาหรบพวกตนไม

ใบหญา เหลานน สงมชวตในทางพทธ

ศาสนากบทางวทยาศาสตรกแตกตางกน

สงมชวตทเกยวของกบอรยสจ พระพทธ

องคหมายเอาเฉพาะแตสงมชวตทกระทบ

อารมณแลว ทำาใหเกดเวทนาได กอใหเกด

ความรสกได รสกชอบ รสกชงได รสกยนด

รสกยนรายได ซงกคอพวกเราทงหลาย รวมทง

เทวดา พรหม และสตวอบาย

๒.๘ เปนสงทควรทำาโยคกรรม

ความสำาคญขอท ๘ อรยสจนน เปนสงทควร

ทำาโยคกรรม เพอใหรจกมน คำาวา โยคกรรม

แปลวา การกระทำาทเปนระบบ เปนแบบแผน

มหลกการทถกตองจงจะไดผล ถาทำาไมถก

ตองตามหลกการกจะไมไดผล เปนคำากลางๆ

เราทงหลายคงรจกโยคะเหมอนกน โยคะใน

105104

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

แงรางกาย ถาใครตองแขงแรง รกษาโรค

อะไรตางๆ กตองทำาใหถกหลกการ จะดด

หลง ดดกายใหโคง อยางพวกฤษ ถาดดไม

ถก อาจจะเจบปวด อยางนนะ อนนนเปน

โยคะทางกาย

โยคะดานนามธรรมกตองมหลกการทถก

ตองเชนกน การจะรอรยสจ ไมใชรไดลอยๆ

ตองมหลกการ ตองมโยคกรรม คอการ

กระทำาทถกตองตามหลกการ ตามหลก

วธทถกตอง พดตามภาษาสมยใหม คอถก

ตามเทคนค ตองมเทคนคทถกตองจงจะ

ไดผล ถาเทคนคไมถกตองกไมไดผล ตอง

มการลงมอทำา ตองมความพากเพยรทำาไป

เรอยๆ แลวตองถกหลกการดวย จงจะได

ผล ถามความเพยรไปเรอยๆ แตทำาไมถก

หลกการ อยางนกไดขยน แตไมไดรอรยสจ

ถารหลกแตไมขยน อยางนกไมได ตองขยน

และถกหลกการดวยจงจะไดผล

ในพระสตรเปนอนมากพระพทธองคกตรสให

ทำาโยคะ เชน ทรงแสดงเรองสงสารวฏยาวนาน

เพราะไมรอรยสจ ดกอนภกษทงหลาย เธอ

พงกระทำาความเพยร เพอรอยางนวา นทกข

เปนตน ถาเราไปอานในพระไตรปฎก พระสตร

เชนนกจะมเปนอนมาก

คำาวา จงทำาความเพยร พงกระทำาความเพยร

จงประกอบความเพยร เพอใหรตามความเปน

จรงวา นทกข นทกขสมทย นทกขนโรธะ น

ทกขนโรธคามนปฏปทา แปลมาจากภาษา

บาลวา โยโค กรณโย คอ โยคะเปนสงทพง

กระทำา โยคะเปนสงทตองกระทำา โยคกรรม

เปนความเพยรชนดหนง เปนความเพยรท

ประกอบไปดวยสตปญญา มสมมาทฏฐ เขาใจ

ดวยหลกการทถกตอง ไมใชเพยรแบบววแบบ

ควาย ดฉนจะทำาความเพยร เพยรใหญเลย แต

ไมรเรอง อนนไมใชโยคะ เหมอนกบทผมยก

ตวอยางเรองโยคะดานรางกาย เหนคนอนเขา

107106

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ตวออน นง เหยยดอะไรตางๆ ไดด เราไป

ทำาไมถกหลกการไมไดนะ ตองทำาถกหลก

การ อนนแหละเรยกวาโยคะ ภาษาสมย

ใหมมผเอามาแปลง ผททำาโยคะเรยกวา

โยค โยค แปลวา ผทำาโยคะ คอผปฏบตถก

ตองตามหลก

การเพอใหไดผลทตองการ เรานกถงคน

ทหนวดยาวๆ บวชตามปา อนนเขากทำา

โยคกรรมเหมอนกน แตเขาทำาโยคะ โดย

มวตถประสงคใหรางกายดบาง ทำาใหไม

ตองการกามคณบาง ทำาใหเขาฌานบาง

ทางพทธศาสนาเราน มโยคกรรมเหมอน

กน แตทำาเพอรอรยสจ เรยกผปฏบตวาโยค

ไดเหมอนกน แตหลงๆ โยคอยางพวกเราก

เพยนไป กลายเปนโยคยไป ไปทไหนกคย

จอกๆ แจกๆ เรองปฏบตธรรม เรองความ

เพยร เรองจะรอรยสจ หายไป ไปปฏบต

ธรรมกหาแตเพอนคยอยนน

ในสงยตตนกาย มหาวารมรรค ๑๙/๑๖๕๔

พระพทธองคตรสวา

สมาธ ภกขเว ภาเวถ

สมาหโต ภกขเว ภกข ยถาภต ปชานาต

ตสมา ตห ภกขเว อท ทกขนต โยโค กรณโย

อย ทกขสมทโยต โยโค กรณโย

อย ทกขนโรโธต โยโค กรณโย

อย ทกขนโรธคามน ปฏปทาต โยโค กรณโย

ดกอนภกษทงหลาย เธอทงหลายจงเจรญ

สมาธเถด

ดกอนภกษทงหลาย ภกษผมจตตงมนแลว

ยอมรตามความเปนจรง

ดกอนภกษทงหลาย เพราะฉะนน โยคกรรม

เพอใหรวา นทกข อนเธอทงหลายพงกระทา

โยคกรรมเพอใหรวา นทกขสมทย

อนเธอทงหลายพงกระทา

โยคกรรมเพอใหรวา นทกขนโรธ

อนเธอทงหลายพงกระทา

โยคกรรมเพอใหรวา นทกขนโรธคามนปฏปทา

อนเธอทงหลายพงกระทา

109108

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อท ทกขนต โยโค กรณโย

โยคกรรมเพอใหรวา นทกข อนเธอทง

หลายพงกระทา

พงกระทำาความเพยรชนดทเปนโยคะ ทำา

โยคกรรมเพอใหรตามความเปนจรงวา น

คอทกข ตองฝกจนรวานคอทกข รางกาย

จตใจเปนทกข กายนเปนทกข ใจนเปน

ทกข ตองทำาโยคกรรม ใหรอยางนใหได

ถายงรไมได ไมใชมนไมทกขนะ เรายงไม

ไดทำาโยคะ เลยยงไมเหน ตองทำาไปเรอย

จนกวาจะรวานคอทกข ถายงไมรวา ทนงๆ

อยนเปนตวทกข ไมใชไมทกขนะ ทกข

ทงนนแหละ ไมรแลวไปนอนกอดทกขไว

พระพทธเจาบอกวา โลกทงหมดมนเปน

ทกข สงขารทงหมดมนเปนทกข ถาเราไมร

กแสดงวา ยงไมไดทำาโยคะ

อย ทกขสมทโยต โยโค กรณโย

โยคกรรมเพอใหรวา นทกขสมทย

อนเธอทงหลายพงกระทา

พงกระทำาโยคกรรม คอ ความเพยรท ม

แบบแผน ถกตองตามหลกการ เพอใหรวาน

ทกขสมทย ความเพลดเพลนยนด อนทำาให

เกดในภพใหมอก ความยนดยงในอารมณนนๆ

ความไมเหนโทษ นเปนทกขสมทย เหตใหเกด

ทกข ปถชนทวไปฟงแลวอาจจะงง ตามองเหน

รป กดอย มองเหนโนน มองเหนน ไมมปญญา

เหนโทษของการมองเหน นกเปนทกขสมทย

ไดฟงเสยง เสยงโนน เสยงน ไมเหนโทษของ

การฟง อยางนกเรยกวาไมรทกขสมทย มนเพลน

มนยนด พอใจทไดรบรเสยง

เรองอรยสจ ๔ เปนเรองทควรทำาโยคกรรม

ทำาความเพยรทมหลกการ ทำาใหถกเทคนค

เพอใหรตามความเปนจรงวา อปาทานขนธ ๕

111110

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

กายและใจ ทเปนผลมาจากอปาทานนคอ

ทกข ความเพลดเพลน ยนด ในการมอง

เหน ไดยน ดมกลน รรส สมผส คดนกโดย

ไมเหนโทษ นคอทกขสมทย ไมเหนโทษ

คอเพลน เรามองเหนโทษของในโลกนไหม

ถามองไมเหนแสดงวาเพลนอยกบโลก

น มนเปนกฎตายตว ไมใชวา ดฉนไมเหน

เพลนอะไรเลย ไมเหนเพลนอะไรเลยแสดง

วาเพลนหนก ไมมปญญาทจะมองเหน ตอง

เหนวาเปนทกข เหนวาเปนโทษ เหนวามน

เปนของเกดดบ เปนของเปลยนแปลง เปน

ของบงคบไมได อยางนจงจะละความเหน

ผด ละความยดมนถอมนได นงๆ อย เอ..

กไมเหนผดอะไร ไมเหนถก เดยวกเหนผด

หากไมไดทำาอะไรใหถก แสดงวายงผดอย

หนาทของเราทงหลาย คอตองทำาโยคะไป

เรอยๆ จนกวาจะรตามทเปนจรง อนนก

เปนความสำาคญของอรยสจขอท ๘

เรองความสำาคญของอรยสจ จะพดเพยงเทาน

ถาทานไหน อยากทราบความสำาคญแงอนๆ ก

ตองไปอานเอง เพราะในพระไตรปฎกมเยอะ

มาก ผมยกมาเฉพาะบางเรอง

113112

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

หวขอท ๓

โทษของการไมรอรยสจ

ตอไปจะกลาวถงโทษของการไมรอรยสจ เมอ

กลาวถงโทษแลว กจะกลาวถงประโยชน หรอ

คณของการรอรยสจวาเปนอยางไร โทษเปน

อยางหนง ประโยชนกตรงกนขามเทานนเอง

115114

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

๓.๑ ทำาใหทองเทยววนเวยนไมสนสด

ขอท ๑ ความไมรอรยสจนน ทำาใหทอง

เทยววนเวยนไมสนสด เราทงหลาย รวม

ทงพระพทธเจาและเหลาอรยสาวก ถา

ยงไมรอรยสจกจะตองมการวนเวยนไป

เรอยๆ ตอเมอรอรยสจแจงสมบรณแลว

เมอนนแหละจงจะหยดวนเวยนได ถายง

ไมรอรยสจ กยงไมรวาจะยงวนเวยนไปอก

ยาวนานมากแคไหน ยงหาจดจบไมได

ในสงยตตนกาย มหาวารวรรค ๑๙/๑๖๙๘

พระพทธเจาตรสวา

จตนน ภกขเว อรยสจจาน อนนโพธา อปปฏเวธา

เอวมท ทฆมทธาน สนธาวต สสรต มมญเจว

ตมหากญจ ...

ดกอนภกษทงหลาย เพราะไมตรสร เพราะ

ไมแทงตลอด ซงอรยสจทงหลาย ๔ ประการ

เราและเธอทงหลายจงวนเวยนทองเทยวไป

ตลอดกาลอนยาวนานอยางน

ในขณะทพระองคยงไมรอรยสจ พระพทธ

องคกทองเทยวไปเหมอนกน ทรงยอมรบ ท

พระองคทองเทยวไป จนมประวตเปนพระเจา

๕๐๐ ชาต ชาดกนนชาดกน ทพระองคทอง

เทยวไปอยางนน กเพราะไมรอรยสจเหมอน

กน ถาพระองครแจงแทงตลอดอรยสจแลว ก

จะไมทองเทยวอกตอไป พอรแลวกเลกทอง

เทยว ความตดของอยในภพกถกถอนออกไป

ถายงไมรอรยสจ ไมรวาภพทงหมดมนเปนทกข

117116

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

จะถอนความชอบ ความพอใจไดไหม ถอน

ไมได เหมอนกบเราไมเหนโลกนเปนทกข

กถอนความพอใจ ถอนความเพลดเพลน

ยนด ถอนความตดอกตดใจไมได เมอใดท

เหนโลกนนเปนทกข กายและใจนเปนทกข

อยางนจงจะถอนได

ความจรงมนเปนอยางน เราทงหลายท

เรยนไป อาจจะบอกวา โลกนมนชางราย

เหลอเกน โลกนมนรายอยางนจรงๆ มน

เปนไฟเผา ลกพรบๆ อย พระพทธเจาทรง

อปมาไวหลากหลายเหลอเกน มองเหน

เหว มภกษมาถาม เหวทใหญกวานมไหม

พระพทธเจาขา พระพทธเจาตรสวา ม

ความเกดเปนเหวทใหญกวานอยางประมาณ

ไมได ความเกดเพราะความไมร อรยสจ

เปนเหวทใหญกวานอก อยางนนะ ถามคน

เดนไปเจออะไร มาถามวา อะไรใหญกวาน

พระพทธองคกทรงบอกเสมอวา ความเกด

เพราะไมรอรยสจนมนใหญสด ไปเจอทมดๆ

นากลวๆ กลวผ มดและนากลวกวานมไหม

พระพทธเจาขา พระองคกบอกวา ม ความเกด

เพราะไมรอรยสจน มดและนากลวกวานอก

มนเปนอยางน

๓.๒ ทำาใหประสบกบภาวะทไมนา

ปรารถนาเปนอนมาก

ตอไป โทษของการไมรอรยสจขอท ๒ การ

ไมรอรยสจนนทำาใหประสบกบภาวะทไมนา

ปรารถนาเปนอนมาก ภาวะทไมปรารถนา

ทานกคงจะเหนเยอะแยะในโลกน จากเปน

119118

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

มนษยแลวกตายไปเกดเปนสตวเดรจฉาน

เกดเปนมนษยแตกนเหลาเมายา ฆาสตว

ลกทรพย ประพฤตผดในกาม ไมเลยงดพอ

แม มแตเรองทดแลวไมนาปรารถนา ไม

นาพอใจเยอะแยะ ทำาไมจงเปนอยางนน

กเปนเพราะไมรอรยสจ ถารอรยสจแลว

ภาวะทไมนาปรารถนาเหลานนกจะหมด

ไป การทจะไปเกดเปนหมา เปนแมว เปน

กงกอ เปนหนอน กไมมแลว การทจะกลาย

เปนคนทไมเลยงดพอ ไมเลยงดแม กเปน

ไปไมได จะไปผดศลกไมได จะไปดาคนอน

จะไปทำารายคนอนกไมได

อะไรตางๆ ทไมนาปรารถนาในโลกนเยอะ

ไหม เยอะมากมายเหลอเกน ไมไดมคน

ไมมสตวอะไรทจะบงคบควบคม เปนเพราะ

ความไมรอรยสจเทานน เมอใดทรอรยสจ

แลว กจะไมมสภาวะทไมนาปรารถนา

อยางนนเกดขน ตอนนเราทงหลายยงไม

ทำาผดอยางเขา ถายงไมร อรยสจ เปนไปไดท

เดยว ทเราจะมสภาวะทไมนาปรารถนาอยาง

นน ฉะนนไมควรรงเกยจกน ไมตองรงเกยจคน

นนคนนอะไรใหมาก ไมตองวาคนอน เพราะท

เราไปวาคนอนไวนนแหละ เรากสามารถเปน

อยางนนไดเชนเดยวกน เพราะอะไร เพราะยง

ไมรอรยสจ

ในสงยตตนกาย มหาวารวรรค ๑๙/๑๗๕๗

พระพทธองคตรสวา

เอวเมว โข ภกขเว อปปมตตกา เต สตตา เย มนสเสส

ปจจาชายนต, อถ โข เอเตว พหตรา สตตา เย

อญญตร มนสเสห ปจจาชายนต. ต กสส เหต.

อทฏตตา ภกขเว จตนน อรยสจจาน ..

ดกอนภกษทงหลาย ฉนนนเหมอนกนแล สตว

ทงหลายเหลาใด ยอมกลบมาเกดในมนษย

สตวทงหลายเหลานนมประมาณนอย โดยท

แท สตวทงหลายเหลานน ยอมกลบมาเกด

121120

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อนจากมนษย สตวทงหลายเหลานน ม

จานวนมากกวา ขอนนเปนเพราะเหตไร ด

กอนภกษทงหลาย เพราะความทอรยสจ

อนสตวทงหลายเหลานนไมไดเหนแลว

สภาวะทนาปรารถนา คอเราเปนมนษย

นาจะเกดเปนมนษยอก หรอเกดเปน

เทวดากวาไป แตโดยสวนใหญแลว สตวทง

หลายตายแลว ทไดกลบมาเกดเปนมนษย

อกนนอยมาก เกดเปนสตวอบาย เราไม

ปรารถนานะ แตไปเกดอยเรอย อยากไป

เกดเปนหมาไหม ไมอยาก ถาไมรอรยสจ

กเตรยมตว เตรยมใจไว ระวงๆ ไว อยาก

จะเกดเปนคนยากจนไหม กไมอยาก ถา

ไมรอรยสจ กมโอกาสเปนไปได อยากจะ

เปนคนด อยากจะเปนคนกตญญ กอยาก

ไปเถอะ ถายงไมรอรยสจกอาจจะกลบขาง

ไปได

ในการเปรยบเทยบน พระพทธองคทรงม

อปมาหลายอยาง เชน พระองคทรงเอาเลบ

ชอนลงไปในแผนดน แลวตกฝนขนมา ถาม

ภกษทงหลายวา ระหวางฝนในเลบนกบดนใน

แผนดนอนไหนมากกวากน ภกษกบอกวา ใน

แผนดนนนมากกวา ทเลบของพระองคนนม

นดหนอยเทานนเอง ไมถงสวนเสยว เทยบกน

ไมได พระองคกบอกวา สตวทงหลายทมาเกด

มาเปนมนษยอก กเหมอนฝนในเลบ สวนสตว

ทงหลายทเปนมนษย เปนเทวดา ตายแลวไป

เกดในอบาย มากเหมอนกบแผนดนนนแหละ

ไมตองพดถงสตวทเคยเกดในอบาย ตายแลว

โดยมากกเกดในอบายนนเอง สวนใหญแลวพา

กนจะประสบกบภาวะทไมนาปรารถนา

สงเลวรายอะไรตางๆ เยอะแยะมากมายในโลก

น เราไมไดตองการใหมนเลวราย แตเปนเพราะ

ความไมรอรยสจเทานน ถาจะโทษ กโทษได

เพยงสงเดยว คอความไมร สมมตมคนดาทาน

123122

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ทานจะโทษไดเพยงอยางเดยวเทานนคอ

เขาไมร ถาเขารอรยสจ เขาจะไมมทางดา

ทานเลย เปนไปไมได

สภาวะทไมนาปรารถนาอนๆ กมหลาก

หลาย จะยกมาบางอยาง หากใครอยาก

รวาเยอะขนาดไหน กไปอานเองกแลวกน

นยกมาพอเปนตวอยาง

อปปกา เต สตตา เย ถลชา ...

สตวทงหลายเหลาใด เกดบนบก สตวทง

หลายเหลานนมประมาณนอย โดยมาก

เกดในนา

ถลชา, ถล แปลวา บก สตวทเกดบนบก

นนมประมาณนอย สวนพวกทเกดในนำา

นนมประมาณมาก พวกสตวบกนนมนอย

นด พวกสตวนำามเยอะมาก ทเปนเชนนน

เพราะไมรอรยสจ

อปปมตตกา เต สตตา เย มชฌเมส ชนปเทส

ปจจาชายนต ...

สตวทงหลายเหลาใด ยอมกลบมาเกดใน

มชฌมชนบท สตวทงหลายเหลานน

มประมาณนอย โดยมากเกดใน

ปจจนตชนบทอปปกา เต สตตา เย สราเมรยมชชปมาทฏานา

ปฏวรตา ...

สตวทงหลายเหลาใด เปนผงดเวนจากการดม

สราและเมรย อนเปนทตงของความประมาท

สตวทงหลายเหลานนมประมาณนอย

โดยมากไมงดเวน

ทานทงหลายไมตองไปรณรงคอะไรไปใหมน

ยงยาก เพราะมนเปนธรรมดาของผไมเหน

อรยสจ มกทำาอะไรใหประสบกบภาวะทไมนา

ปรารถนา รวมทงตวทานเองดวย ทชอบไปวา

เขาดมสราเมรย สกหนอยทานกจะเปนแบบ

เขานนแหละ เพราะอะไร เพราะไมรอรยสจ

125124

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

จงพยายามฝกใหรอรยสจเทานน อยาไปด

คนอนเขา

อปปกา เต สตตา เย มตเตยยา ...

สตวทงหลายเหลาใด เปนผดแลมารดา

สตวทงหลายเหลานนมประมาณนอย

โดยมากไมดแล

อปปกา เต สตตา เย เปตเตยยา ..

สตวทงหลายเหลาใด เปนผดแลบดา

สตวทงหลายเหลานนมประมาณนอย

โดยมากไมดแล

อปปมตตกา เต สตตา เย อรเยน

ปน ปญญาจกขนา สมนนาคตา ...

สตวทงหลายเหลาใด เปนผประกอบดวย

ปญญาจกษ สตวทงหลายเหลานน

มประมาณนอย โดยมากเปนผไมประกอบ

ดวยปญญาจกษ ไมมตาปญญา

สตวทมปญญาจกษ มดวงตามองเหนความจรง

รวาอะไรด อะไรไมด อะไรถก อะไรผด อะไร

เปนกศล อะไรเปนอกศล รตามความเปนจรงน

นอยมาก ฉะนนทานทงหลายมองดแตละคน

ดวยนะ ชาวโลกนนเชอใครไมไดเลย เช อได

ยากมาก เพราะคนมปญญาจกษนนอยมาก

จรงๆ เขากพอๆ กนกบเรานนแหละ มวพอๆ

กน ฉะนนโทษอะไรใครกไมได ไมรอรยสจ

เทานน สภาวะอนๆ มอกมากมาย ทานทง

หลายไปดเอากแลวกน อะไรทไมนาปรารถนาท

ไดประสบกเพราะยงไมรอรยสจ จะไปโทษ

นนโทษนกไมได บอกวา นฉนไมไดทำาผดอะไร

ฉนไมไดผดสกหนอย ทำาไมตองมาเจอเรองนน

เรองน ทานอาจจะพดอยางนกได แตแทจรง

แลว ทานผดเตมๆ คอไมรอรยสจ เพราะฉะนน

ถาเกดมาแลว ใหรไวเถดวา ทานผดแลว คอ

ผดทไมรอรยสจนนแหละ เราทงหลายยอมรบ

อยางนนไหม เอะ.. ทำาไมฉนจงไดนนไดน ฉน

ไมไดผดอะไรนนา ไมไดทำาผดอะไร โดยความ

127126

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

จรง เรานนแหละผดเตมๆ ผดทมาเกด

เพราะไมรอรยสจนนแหละ พอเขาใจไหม

ผดตงแตเกดนนแหละ เพราะฉะนน เรา

เกดมาแลว จะมาบอก ฉนไมไดทำาผดอะไร

นกเปนคำาพดปถชนเทานนเอง มนวนเวยน

ไปเรอยๆ ความไมรอรยสจทำาใหมโทษ คอ

ไดประสบกบภาวะทไมนาปรารถนาเปน

อนมาก ลองไปหาดภาวะทไมนาปรารถนา

ในโลก ซงมมากมายเหลอเกน

๓.๓ ทำาใหสถานทเกดไมแนไมนอน

ตอไปขอท ๓ คอ ทำาใหสถานทเกดไมแน

ไมนอน วนเวยนไปเรอย ถงแมชาตนทาน

จะทำาดเยอะแยะ กมโอกาสไปอบายได เรา

ทงหลายยงไมร อรยสจ ทกคนยอมเหมอนๆ

กน คอนงนอนใจไมได ประมาทไมไดแมแต

วนาทเดยว ทกคนลวนมโอกาสตกไปอบายทง

นน แมจะทำาดมาเยอะขนาดไหนกตาม เรา

ทงหลายไปอานเรองคนทำาดแลวไปสวรรคกน

เรากทำาความดบาง เสรจแลวกพากนมวนอน

ประมาทอย วนหลงตองไปอานคนทำาดแลวไป

อบายจะไดเลกประมาทเสยท โดยสวนใหญ

เขาพด สอนธรรมะทาน เขาไมสอนเรองพวก

นน เพราะเขากลวทานจะตกใจเสยกอน เขา

กเอาเรองการทำาความดแลวไดไปสวรรค ม

ตวอยางโนนตวอยางนมาอานใหฟง แตมนม

พอๆ กน ระหวางทำาดแลวไปสวรรคกบทำาด

แลวไปอบาย แตเขาไมเอามาพด เขากลวทาน

ตกใจ ฉะนนทานทงหลายตองไปหาอานไวจะ

ไดไมประมาท ไมใชเขาบอกวาทำาความดแลว

ไปสวรรค มตวอยางนนตวอยางนมาใหทาน

ทานกทำา ทำาไปแลวกประมาทอย ไปอานคน

ทำาดแลวไปอบายบาง จะไดเลกประมาท

129128

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

พวกทไมร อรยสจนน สถานทเกดเขา

นนลวนแลวแตไมแนนอน ตวอยางกม

มากมายเหลอเกนในพระไตรปฎก ถายง

ประมาทอยมาก ตองไปอานเพอเตอนใจ

ตวเอง ไมใชอานเฉพาะฝายดแลวนอนกอด

ไวอยางนน อยางนไมปลอดภย เปนคน

ประมาทเกนไป

ในสงยตตนกาย มหาวารวรรค ๑๙/๑๗๑๖

พระพทธองคตรสวา

เสยยถาป ภกขเว ทณโฑ อปรเวหาส ขตโต

ดกอนภกษทงหลาย ทอนไมอนบคคลขวาง

ขนไปบนอากาศ

สกมป มเลน นปตต

บางคราว ยอมตกลง ดานโคน

สกมป มชเฌน นปตต

บางคราว ยอมตกลง ตรงกลาง

สกมป อคเคน นปตต

บางคราว ยอมตกลง ดานปลาย แมฉนใด

เวลาโยนทอนไมขนไปในอากาศ แนนอนไหม

วาจะลงทางไหน ไมแนเลย ทานทงหลายก

เหมอนกน เพราะไมรอรยสจ ทำาดบาง ทำาไม

ดบาง เวยนวายตายเกด เปนดงทอนไมเหมอน

ถกโยนอยอยางน จะตกทไหน ไมแนนอน ถา

พากนประมาทวา ทำาบญแลวจะไดไปสคตโลก

สวรรค อยางนเปนพวกไมรเรอง และสอนให

เราประมาท พระพทธเจาไมสอนอยางน สอน

วา สงขารทงหลายลวนแลวแตไมแนนอน ม

ความเสอมไปเปนธรรมดาของมนอยางนน

ตองรบทำากจใหสำาเรจดวยความไมประมาท

ปจฉมโอวาททองอยทกวน แตประมาทอยทก

วน วนๆ อยทกวน ไมรจะทำายงไง

131130

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

เอวเมว โข ภกขเว อวชชานวรณา สตตา

ตณหาสญโญชนา สนธาวนตา สสรนตา,

สกมป อสมา โลกา ปร โลก คจฉนต,

สกมป ปรสมา โลกา อม โลก อาคจฉนต.

ต กสส เหต.

อทฏตตา ภกขเว จตนน อรยสจจาน

ดกอนภกษทงหลาย ฉนนนเหมอนกนแล

สตวทงหลายทถกอวชชาบงตา ถกตณหา

ผกไว เมอทองเทยว วนเวยนไปอย

บางคราว จากโลกนไปสโลกอน บางคราว

จากโลกอนมาสโลกน ขอนนเปนเพราะ

เหตไร ดกอนภกษทงหลาย เพราะความ

ทอรยสจอนสตวทงหลายเหลานนไมได

เหนแลว

สตวทงหลาย ตายจากมนษยน บางทกไป

เปนเทวดาบาง บางทกไปเปนสตวอบาย

บาง ไปเปนพรหมบาง สวนใหญมาทาง

อบายนแหละ บางทกจากโลกมนษยนไปส

โลกอนบาง บางคราวกจากโลกอนมาสโลก

นบาง จากเทวดามาเปนมนษย จากพรหมมา

เปนมนษย หมดกรรมจากอบายมาเปนมนษย

บางคนกอาจจะหลดจากความเปนไสเดอนมา

ดสภาพเอาเองกแลวกน ชอบคยๆ เขยๆ ขดๆ

เขยนๆ นงฟงธรรมะไป ขดไป ฟงธรรมะจบ

ไดโดราเอมอนมาตวหนง นพวกไสเดอนอะไร

ประมาณนน ดเอาเองกแลวกน มนตดนสยมา

ทเปนเชนนนกเพราะไมเหนอรยสจ

ทานทงหลายทไดฟง เรานนเหมอนทอนไมท

ถกโยนขนไปแลว ไมแนไมนอน ไมรจะตกลง

มาดานไหน ทำาบญ ทำาคณงามความดอะไร

ตางๆ หรอทำาดบางไมดบาง กลวนตกลงอย

ภายใตความไมแนไมนอนทงนน เพราะอะไร

เพราะไมรอรยสจทง ๔ นเปนโทษของความ

ไมรอรยสจ

133132

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

๓.๔ ทำาใหสรางทกข ความเรารอน ให

แกตวเอง

ขอท ๔ การไมรอรยสจ ทำาใหบคคลนน

สรางทกข สรางความเรารอน และความ

มดบอดใหแกตวเอง ทเปนเชนนนเพราะ

วาเขาหลงยนดในสงขารทงหลาย หลง

ยนดในชาต หลงยนดในชรามรณะ โสกะ

ปรเทวะ ทกข โทมนส และอปายาสะ พา

กนปรงแตงเพอทจะไดเกด แก เจบ ตาย

อก พดงายๆ กเหมอนกบแชงตวเอง หรอ

โยนตวเองไปในเหวเหมอนกบคนโกรธกน

เปนศตรกน จองจะฆากนทง อะไรอยางนน

เราทำาบญกขอใหเกดอก คอ แชงตวเองใหได

ตาย คนเราเกดมาไมตาย มไหม ไมม อยาก

ตายหลายๆ ท ขอตายอกสกรอบเถด หาโนน

หานมากมาย เพอจะไดเศราเมอจากไป เอา

ไวแชงตวเองใหทกขเปลาๆ อยางนนะ ยงม

เยอะกเหมอนแชงตนเองมาก สรางทกขใหกบ

ตนเองมาก ทงทตนเองเกดมา กยดกายยดใจ

ทกขจะแยอยแลว เขากหาเอาอะไรๆ มาเพม

ยดนนยดน เพมขนมา หาทกขเพมขนมาเรอยๆ

กายกบใจนมนกเรารอนอยแลว วงวนสบสน

อลหมานเพอมน เขารสกวาเรารอนไมพอ กหา

อนอนมาเรารอนเพม หาสาม หาลก หาปญหา

หาไอน นไอน มา โดยคดวามนจะเยน เรา

อารมณรอนเหลอเกน หาสามมาคนหนง จะ

ไดอารมณเยนขน เปนบาไปแลว มนกวนเวยน

กนไป ยนดยนราย รกสงทนารก ชงสงทนาชง

สรางความมดบอดใหกบตวเองเปนมากมาย

อยางนเปนพวกไมรอรยสจ

135134

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ในสงยตตนกาย มหาวารวรรค ๑๙/๑๗๒๙

พระพทธองคตรสวา

เย ห เกจ ภกขเว สมณา วา พราหมณา วา

อท ทกขนต ยถาภต นปปชานนต ...

ดกอนภกษทงหลาย สมณะทงหลายกด

พราหมณทงหลายกด เหลาใดเหลาหนง

ยอมไมรตามความเปนจรงวา นทกข

คนใดกตาม ทไมร ตามความเปนจรงวา

กายนมนทกข ใจนมนทกข โลกนมนทกข

อะไรตางๆ ทเปนสงขาร ทงหมดเปนทกข

ความเกดเปนทกข ความแกเปนทกข

ความตายเปนทกข โสกะ ปรเทวะ ทกข

โทมนส อปายาสะ เปนทกข

เต ชาตสวตตนเกส สงขาเรส อภรมนต

ชนทงหลายเหลานน ยอมยนดในสงขาร

ทงหลาย อนนาชาตมาให

เขายนดในสงขาร ชนดทจะนำาชาต คอการเกด

ใหมมาให ทำาบญเพออะไร เพอใหไดชาต ทำา

ทานเพออะไร เพอใหไดความเกดในททเขา

ชอบ ใหไดเกดแบบทเขาตองการ ทำาความด

เพออะไร เพอใหไดชาตอะไรตางๆ มสามเพอ

อะไร เพอใหไดชาต ใหลกเกดมา อยางนอยเรา

ไมไดอยในโลกน กฝากไวลกสกคนแลวกน เปน

อนสาวรย เปนเผาพนธ เราจะไดไมสาบสญไป

จากโลกน ไมรจะวายงไงกน พวกไมรอรยสจก

เปนอยางน ทนๆ กนไป คนไมรอะไร เปนอะไร

ทำาอะไรกหาเรองมาใสตนเองมากมายเหลอ

เกน

เขายนดในสงขารชนดททำาใหเกดชาต ยนด

ในการปรงแตงชนดททำาใหเกดอก อนไหนท

จะทำาใหดบความเกด ไมใหเกดอก เขาไมชอบ

เขาชอบได ชอบเอา อนไหนทจดการแลวจะ

ได บอกมาเถด ชอบๆ ทำาอยางนนะ เธอจะได

บญเยอะ จะไดรำารวย จะไดหนาตาด สวยงาม

137136

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

มความสข ใครๆ กรก ใครๆ กชอบ ชอบ

ไหม ชอบๆ อนไหนทจะไดมา เปนไป

เพอได เปนไปเพอเอามา เปนไปเพอชาต

แหม.. ทมเทจรงๆ ขอใหไดเถด อาจารย

ปฏบตธรรมจะไดสขใชไหม ขยนเตมทเลย

ถาเปนไปเพอความสนทกข ไมไดอะไร ไม

เหลออะไร อยามาพด มนปวดหว พดไม

ได ถาไดอะไร เพออะไรแลว แหม.. ดจง น

เปนเพราะอะไร เพราะเขาไมรจกทกขตาม

ความเปนจรง ไมรตามความเปนจรงวา น

คอทกข นคอทกขสมทย นคอทกขนโรธะ

นคอทกขนโรธคามนปฏปทา กยอมยนดใน

สงขารชนดทจะนำาชาตมาให

ชรา .. มรณ ... โสก ปรเทว ทกข

โทมนส สปายาสสวตตนเกส ... สงขาเร

อภสงขโรนต ... ชาตปปาตมป ปปตนต ...

พวกเขายอมยนดในสงขารทงหลายชนดท

นาชรามาให นามรณะมาให นาโสกะ

ปรเทวะ ทกข โทมนส และอปายาสะมาให

ยอมปรงแตงอยางยงซงสงขารทงหลาย เขา

เหลานนยอมตกไป สเหวคอชาตเปนตน

เราทงหลายยนดไหม กามคณ อำานาจ ตำาแหนง

ชอเสยง การยอมรบ ทรพยสน เงนทอง สก

หนอยมนจะนำาเรองตางๆ มาให นำาโสกะมา

ให นำาความเครยดมาให ชอบไหม ถาไมชอบ

กดแลว

บางคนไมรจะชอบใคร ไมมใครชอบเขา หา

หมามาเลยงสกตวกแลวกน คนไมชอบกให

หมาชอบ แลวกชอบหมา ยนดในสงขารชนด

ทนำาโสกะมาให หมาน สกหนอยจะนำาความ

เศราโศกเสยใจมาให นำาความเดอดรอนใจมา

ให เปนหวงหมาอยางโนนอยางน วนเวยนกน

ไป เรายนดแตเรองพวกน ยนดแตสงขารชนด

ทจะนำาชาต ชรา มรณะ โสกะ ปรเทวะ ทกข

โทมนส อปายาสะ มาให ถาไมยนดเพลดเพลน

139138

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

แลว สบายไหม ฟงดกสบายดเหมอนกน

ไมตองมเรองอะไรใหวตกกงวล ทำาไดไหม

ตองไปทำาโยคะ เพอใหรจกตามความเปน

จรง

เมอจตยนดในสงเหลานนแลว เปนอยางไร

ทานวา สงขาเร อภสงขโรนต เมอยนดแลว

ยอมปรงแตงอยางยงซงสงขารทงหลาย

ทำาอภสงขาร จดแจง จดการ อนไหนทจะ

ทำาใหตนเองเปนสข ทำาใหตนเองพนทกข

อนไหนทจะทำาใหตนเปนอยางนนอยางน

ทำาใหตนดขนเหมอนทอยาก เหมอนทคด

ไว กทำาการจดแจง ขวนขวาย เรยกวา อภ

สงขาร

อภสงขาร คอ การกระทำาดวยเจตนาท

พเศษ เปนความจดแจงใหเกดผลอยางใด

อยางหนงดวยการกระทำานๆ เราจะมความ

สขขนดวยการกระทำาเชนนๆ เราจะ

ปลอดภยดวยการกระทำานๆ เราจะดดขน

ดวยการกระทำานๆ เคยทำาไหม ทกเรองแหละ

ทำาใหเราดด ทำาใหเรามความสข ทำาใหเรา

เจรญ การกระทำาเชนน เรยกวาอภสงขาร

ถาทำาชวดวยหวงวาตวเองจะมความสข อยาง

โกหกคนอน โกหกเพราะอะไร โกหกเพราะ

คดวา ถาเขาไมร เราจะเปนสข โกหกไปอยาง

น นกเปนอภสงขารแบบบาป ทำาบญเพออะไร

เพอใหเราเปนสข ใหเราเปนนนเปนน นงสมาธ

เดนจงกรม เพออะไร เพอใหเราไดนนไดน อน

นเรยกวาอภสงขาร การทำาอภสงขารทงหลาย

เหลาน ลวนนำาใหเกดชาต ชรา มรณะ เมอได

ปรงแตงจดแจงสงขารเชนนแลว เปนอยางไร

บาง

ชาตปปาตมป ปปตนต

เขาเหลานนยอมตกไป สเหวคอชาตเปนตน

141140

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

เหวคอชาต ตกแลวกขนไมได เปนเหวท

ใหญ ลก นากลว ขนยากลำาบากกวาเหวทง

ปวง ตกกเตรยมตวตายอยางเดยว ทเปน

เชนน เพราะยนดในสงขารททำาใหเกดชาต

ชรา มรณะ โสกะ ปรเทวะ ทกข โทมนส

อปายาสะ พอยนดแลวกทำา ลงมอทำาแลว

กตกเหว คอไดเกดอกไปเรอยๆ เหมอน

กบแชงตนเอง เพราะฉะนนเราทงหลาย

ทำาบญแลวอยาแชงตนเอง โอ..ดวยผลบญ

อนน ขอใหขาพเจาไดเกดในทดๆ เกดมา

ทำาอะไรทดๆ กตายในทดๆ นนแหละ มน

แชงตวเองชดๆ เลย เราทงสองทำาบญรวม

ชาตตกบาตรรวมขน ขอใหเกดรวมกน อย

รวมกน อยรวมกนเพออะไร เพอจะได

ทกขดวยกน และจะไดตายจากกน มน

แชงตนเองใหจากกนอยางน เราทงหลาย

ชอบอยางน หลงสรางทกขขนมาใหตนเอง

เพราะไมรอรยสจ

เต น ปรมจจนต ชาตยา ชราย มรเณน

โสเกห ปรเทเวห ทกเขห โทมนสเสห

อปายาเสห น ปรมจจนต ทกขสมาต วทาม

ชนทงหลายเหลานนยอมไมพนจากชาต ไมพน

จากชรา ไมพนจากมรณะ ไมพนจากโสกะ

ปรเทวะ ทกข โทมนส และอปายายะ เราตถาคต

กลาววา เขาเหลานนยอมไมพนไปจากทกข

หากยงเกด ยงตายกนอย กชอวายงไมพนไป

จากทกข จะเกดดแคไหน จะมความสขเทาไร

กไมพน ไมพนไปจากทกขเพราะอะไร เพราะ

เพลดเพลนยนดในทกข ไปจดแจงปรงแตง

สรางเหตทจะทำาใหเกดทกข ตกลงไปในเหว

ของความทกข ไมมทางพนไปจากทกข เรา

สวนใหญพากนจมอยกบโลก หาความสขกบ

โลก หาไดไหม หาไมไดจรง หาความพนทกข

ในโลกไดไหม ไมได เราหาความพนทกขในโลก

ไมได ตองท งโลกเทาน น จงจะพนจาก

ทกขได พระนพพานเทานนเปนความพนทกข

143142

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

เปนคนละสงกน เปนธรรมะคนละอยาง

ทกขนโรธะคอพระนพพานเทานน อน

อนๆ ไปสรางขนมาเถอะ มแตสงขารชนด

ทจะทำาใหเกดชาต วนเวยนอยนนแหละ

ทานทงหลาย เมอฝกปฏบตธรรม หรอทำา

กศล คณงามความดตางๆ กใหเปนไปเพอ

พระนพพาน อยาไดหวงอะไร อยาหวง

ความเกด อยาหวงความแก อยาหวงการ

พลดพราก อยาหวงอะไรตางๆ อยาหวงให

ไดนนไดน เพราะไดมาแลว กลวนแลวแต

เปนทตงของความทกขทงนน

เต ชาตสวตตนเกส สงขาเรส อภรมนต ...

อภสงขโรนต ...

ชนทงหลายเหลานน ยอมยนด ยอม

จดแจงปรงแตง ในสงขารทงหลายทเปน

ไปเพอชาต

ชาตปรฬาเหนป ปรฑยหนต

เขาเหลานน ยอมถกแผดเผา แมดวยไฟคอ

ชาต

ชราปรฬาเหนป ปรฑยหนต

เขาเหลานน ยอมถกแผดเผา แมดวยไฟคอ

ชรา

เขาเหลานน ยอมถกแผดเผาแมดวยไฟคอ

มรณะ ถกแผดเผาแมดวยไฟคอโสกะ ถกแผด

เผาแมดวยไฟคอปรเทวะ ถกแผดเผาแมดวยไฟ

คอทกข ถกแผดเผาแมดวยไฟคอ โทมนส ถก

แผดเผาแมดวยไฟคออปายาสะ ทงโลกมนถก

แผดเผา เรารอนหมด

ในสงยตตนกาย มหาวารวรรค ๑๙/๑๗๔๑ ม

คำาเพมเตมวา

ชาตนธการมป ปปตนต ชรนธการมป ..

เขาเหลานน ยอมตกไปแมสความมดมนคอ

ชาต ยอมตกไปแมสความมดมนคอชรา

ยอมตกไปสความมดมนคอมรณะ ยอมตก

ไปสความมดมนคอโสกะ

145144

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ยอมตกไปส ความมดมนคอปรเทวะ ยอม

ตกไปสความมดมนคอทกข ยอมตกไปส

ความมดมนคอ โทมนส ยอมตกไปสความ

มดมน คอ อปายาสะ

ตกไปในความมดมนในทกอยาง ชาต ชรา

มรณะ โสกะ ปรเทวะ ทกข โทมนส

อปายาสะ ลวนเปนเรองมดมน ไมรทมา

ทานทงหลายรสกมดไหม ทานเดนมาดๆ

เดนเตะกอนหน เอะ.. ใครเอาหนมาวาง

ตรงน จะจบมอใครดม เจากรรมนายเวร

ละมง อตสาหขยนทำาการงาน ทำานนทำาน

หวงเจรญกาวหนา แตทกอยางลวนเปนไป

ตามเหตตามปจจย บรษทกลมไป ลมเหลว

เรองนน ลมเหลวเรองน ธรกจกทำากนไป

หาวชานนวชานมาเรยน เพอจะทำาใหมนด

ปรบปรง แกไข ทายทสดเปนไง กเหมอนๆ

กนหมด อตสาหทำาแลวทำาเลา ทำาเพอจะ

ใหมนมนคงถาวร เพอจะใหบงคบควบคม

สงตางๆ ได ปรงแตงขนมาเพอใหตวเรามความ

สข จนกระทงมเครองอำานวยความสะดวกมาก

มายเหลอเกน มเครองอำานวยความสข หา

ความสขเจอไหม ความจรงแลว สขนนไมตอง

หาเลย ไปดวา มนมแตทกข อนนตรงกวา สวน

ใหญเราทงหลายวงเตลดไปไกลมากแลว พากน

ไปหาแตความมนคงถาวร ทงทความจรงตอง

มาดวา มแตของไมมนคง มแตของไมเทยง เรา

พากนไปหาวธทจะควบคมนนควบคมน ความ

จรงตองมาดวา มนควบคมไมไดจรง มนไมม

ตวตน ถามนควบคมได เรากคงคมมนไมได น

กยงซบซอนเขาไปอก หากไมเหนความจรง

เราทงหลายกจะยนดแตฝายสงขาร ไปสราง

สรร ปรงแตง จดแจง หาวธควบคมใหมนเทยง

หาวธบงคบใหมนสขตลอด หาวธทจะบงคบ

ควบคมนนควบคมนใหได เหมอนเราทงหลาย

สรางกนมานานแลว จนไดกฎหมายนนกฎน

ขนมามากมาย เพอบงคบกนและกน เพอไมให

เบยดเบยน เพอใหคนในสงคมเปนคนด อยเยน

147146

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

เปนสข แลวเปนยงไงกนบาง เจรญกาว

หนาหรอกาวไปถงไหนแลว มนไปไหนไม

รอด เพราะพากนตกไปในเหวแหงมดมน

ตกไปในความมดมนคอชาตและชรา

เปนตน พวกไมรอรยสจ หลงสรางทกข

สรางความเรารอน และความมดบอดให

กบตนเอง ไมใชสรางใหคนอน สรางให

ตนเองนนแหละ

๓.๕ ทำาใหไมมหลก

ตอไปขอท ๕ การทไมรอรยสจ ทำาใหไมม

หลก เลอนลอย คอยมองชาวบาน คอย

มองคนอน เอ.. คนอนจะรหรอไมรนะ อยาง

ทานฟงผมน อาจารยมาพดอยางน รจรงหรอ

รเกกนนะ ปลอมหรอไมปลอมนะ ชอบมอง

ดหนาคนอนเขา ดวาเขาจะวายงไง จะพยก

หนาหรอสายหว ทำาไมจงเปนอยางนน เพราะ

ไมรอรยสจ จงมนงงสงสย และลงหลกฐานให

ความรกบตวเองไมได รสกวา เอ.. เรายงขาด

อะไรไปบางอยาง เราไมรอะไรบางอยาง รจรง

หรอรไมจรง ยงลงเลสงสย มดมน วนเวยน

อยอยางนนนนแหละ ฉะนนคนทไมรอรยสจ

จงเปนคนไมมหลก เลอนลอย และคอยมอง

หนาของคนอนอย คอยมองความคดความ

เหนของคนอน ไมสามารถทจะตดสนความ

รลงไปได แตสำาหรบทานทรอรยสจแลว ทาน

ไมมอาการเชนนนแลว เพราะรวา ไมวาจะเปน

พระพทธเจาในอดตกตาม ในอนาคตกตาม ใน

ปจจบนกตาม เหลาอรยสาวกทงหลายทเปนผ

รทงในอดต อนาคต หรอปจจบนกตาม กรสง

เดยวกนน คออรยสจ

149148

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

เราทงหลายเปนอยางไรกนบาง เลอนลอย

กนอยไหม ไมตองสงสยอะไร ไมใชความ

ผดของเรา และไมใชความผดของคนสอน

เปนเพราะยงไมรอรยสจเทานนแหละ ไม

ตองไปหาทผดตรงนนตรงนใหยงยาก ไม

ตองแกตววาฉนนไมไดผดอะไร ทำาไมตอง

เปนฉนอยางโนนอยางน จรงๆ ผดตงแต

เกดมา ผดเตมๆ เลย เกดมาเพราะไมร

อรยสจนนเอง เกดมาแลวกตองยอมรบให

ไดในทกๆ เรอง ฝกใหมปญญาเหนวา ทก

สงลวนเปนของไรตวตน

ในสงยตตนกาย มหาวารวรรค ๑๙/๑๗๒๒

พระพทธเจาตรสวา

เย ห เกจ สมณา วา พราหมณา วา

อท ทกขนต ยถาภต นปปชานนต ...

ดกอนภกษทงหลาย สมณะทงหลายกด

พราหมณทงหลายกด เหลาใดเหลาหนง

ยอมไมรตามความเปนจรงวา นทกข

เปนตน

ไมรตามความเปนจรง หมายความวา ความ

จรงมนเปนทกข แตเขาไมรตามความเปนจรง

วาทกขมนเปนทกข ไปรแตอนไมจรง รวา

เปนสข ด สวยงาม เปนตวตน ของเรา ของเขา

อนนมนรผด ไมรจรง รไมจรง ความจรงคอมน

ไมเทยง แตเขาไมรตามความเปนจรงวามนไม

เทยง ไมรตามความเปนจรงวานทกขสมทย

ไมรตามความเปนจรงวานทกขนโรธะ ไมรตาม

ความเปนจรงนวา นทกขนโรธคามนปฏปทา

เต อญญสส สมณสส วา พราหมณสส วา มข โอโลเกนต,

อย นน ภว ชาน ชานาต ปสส ปสสตต. ต

กสส เหต. อทฏตตา ภกขเว จตนน อรยสจจาน

ชนทงหลายเหลานน ยอมแหงนมองหนาของ

สมณะหรอพราหมณอนๆ ดวยคดวา ทานผน

เมอร รจรงๆ หรอเปลา ทานผนเมอเหน เหน

จรงๆ หรอเปลา ขอนนเปนเพราะเหตไร

ดกอนภกษทงหลาย เพราะความทอรยสจอน

ชนทงหลายเหลานนไมไดเหนแลว

151150

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

เขามองหนาของสมณะหรอพราหมณคน

อนคอยดเขาวาเขาจะวาอยางไร มองนน

มองนเปรยบเหมอนกบใบไมแหง ลมพด

มากปลวไปทางนนทางน ไปตามลมปาก

คนอน เอ.. อาจารยพดถกหรอเปลา เอ..

หรอวาอยางนน เอ.. หรอวาอยางน วน

เวยน ไมมความรอนเปนหลกฐานของ

ตนเอง ถาทานทงหลายอยากมความรชนด

ทเปนหลก ไมเลอนลอย ไมตองคอยมองคน

นนคนน ไมตองใหใครรบรองให ทานตอง

รอรยสจ เวลารอรยสจ เปนพระโสดาบน

แลว ไมตองใหใครรบรองใหเพราะเปน

ความรทเปนหลก เปนของทไมเลอนลอย

ไมใชงงตวเองอย เอ.. เราโสดาบนหรอ

เปลา ตองไปถามอาจารยกอน ใหอาจารย

รบรองกอนคอยเปนโสดาบน อยางนโสดา

ไหนกไมร มนวนเวยน ถายงไมร ยงไม

แนใจ ยงวนเวยนสงสยอย กแสดงวาเปน

คนไมมหลก ยงเลอนลอย ถาตองคอยมอง

คนอน ตองคอยถามคนอน ตองคอยรบคำา

ตอบจากคนอน ตองใหคนอนคอยตรวจสอบ

ใหอะไรอยางน แสดงวายงไมรอรยสจ พอร

อรยสจแลวกจะไมเลอนลอยอยางนน

ฟงโทษของอรยสจมา ๕ ขอแลว เปนอยางไร

บาง เขาตวบางไหม เขาสกขอบางไหม หรอ

วาเขาทกขอเลย ความไมรอรยสจ ทำาใหทอง

เทยววนเวยนไมสนสด ใจไมหยดอยาก มความ

หวกระหาย รอนรน กระวนกระวาย อยากทำา

นนทำานอยเรอยๆ ยงรสกวามอนาคตอยเรอยๆ

เปนพวกชอบมอนาคต ทำาใหประสบกบภาวะ

ทไมนาปรารถนามากมายเหลอเกน ทานลอง

มองดคนขางๆ สาม ลก ชาวโลก มเรองเดอด

รอนมากมายเหลอเกน ไปโทษนนโทษนกเรอง

ของทาน แตผรทานไมไดโทษอะไร ทานรวา

เปนเพราะไมรอรยสจเทานน อนนพดแบบผร

ทานพดกน สวนพวกปถชนจะไปโทษอะไร

โยนความผดใหใครกเรองของเขา สวนใหญ

153152

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

คดวา เปนความผดของชาวบานใชไหม

ความผดของเราไมคอยม กวากนไป หลง

กนไป ความไมรอรยสจ ทำาใหสถานทเกด

ไมแนไมนอน เหมอนกบทอนไมทโยนขน

ไปในอากาศ เมอไมรอรยสจกจะหลงสราง

ทกข สรางความเรารอน สรางความมด

บอดใหตนเอง และขอท ๕ ทำาใหไมมหลก

เหมอนจะรแตไมร ไมแนน ไมมนคง เปน

คนเลอนลอย ตองคอยมองคนอน

๓.๖ ไมมทางทำาทสดแหงทกขได

ตอไปขอท ๖ ไมมทางทำาทสดแหงทกขได

เปนไปไมไดเลย ทบคคลทไมรอรยสจจะทำา

ทสดแหงทกขได ฉะนน เราทงหลายพากนไป

ทำากรรมฐานนน ทำากรรมฐานน ทำาใหจตสงบ

กด ทำาใหจตสบายเปนคราวๆ กด แลวกแน

นง คางไวอยอยางนน นอนสบาย มแตความ

สข อยาไปทำาอยางนน พระพทธเจาตรสวา

ถาไมรอรยสจตามทเปนจรงแลว ไมมทางทจะ

ทำาทสดแหงทกขได ฉะนนตองมารแบบอรยสจ

เทานน เมอมาศกษา จะตองศกษาลงไปใหเหน

ความจรงอนน รตามความเปนจรง นมนทกข

นมนไมเทยง มนไมใชตวตน มนไมเทยง กเหน

ตามจรงวามนไมเทยง มนเปนทกข กเหนตาม

เปนจรงวาเปนทกข มนบงคบไมได ไรตวตน ก

เหนมนตามความเปนจรงวาบงคบไมได ไรตว

ตน ตองฝกใหเหนตามเปนจรงอยางน

155154

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ความเพลดเพลนยนด การไมเหนโทษ คอ

ตณหานเปนเหตใหเกดทกข กตองเหนตาม

ความเปนจรง ไมใชไมเหนวาอะไรเปนทกข

เลย ปฏบตแลวสบายเหลอเกน กคางอย

อยางนน จะพนไปจากทกขไหม ไมพน

หรอก ตองเขาใจประเดนการปฏบตใหดๆ

เราไมไดปฏบตเพอหาสข ขนาดสขบาง

ทกขบาง ยงไมปลอยเลยนะ ถาสขตลอด

จะปลอยไหวไหม ปลอยไมไหว สขบาง

ทกขบาง มนปลอยไมได เพราะมนจะหน

ทกขไปเอาสข ตองทกขทงหมด ไมเทยง

ทงหมด บงคบไมไดทงหมด อยางนจงจะ

ปลอยได ไมใชบงคบไดบางไมไดบาง แหม..

ลกนองคนนบงคบไมได ไมใชมนหรอก

ไลมนออก สวนลกนองคนน บงคบไดอยาง

น ใชมน เอามนไว อยางนยงวนเวยนอย

แททจรง บงคบไมไดทงสองคนนนแหละ

เหนอยางน จงจะเลกคดควบคมคนนนคน

น ไมใช กอ.ไก ควบคมไมได ปลอยวดไป

สวน ขอ.ไข ควบคมได กใชมนอยางนนอยางน

แบบนกวนเวยนไป

แททจรง เราตองดใหเหนความจรงวา นาย ก.

ทไมไดดงใจเราน กควบคมไมได ไมใชตวตน

เปนแตรปนาม นาย ข. ทไดดงใจ เรากควบคม

ไมไดเหมอนกน ไมใชตวตน เปนแตรปนาม

อยางนจงจะเลกคาดหวง เลกยนดยนรายได

ฉะนน เวลาปฏบตธรรมตองใหเปนไปอยางน

นะ เราทงหลายนนปฏบตธรรมกไดแตคำาพด

สวนใหญเปนพวกแสวงหาความสขไปวนๆ นง

สมาธแลวเปนสข จะทำาอะไรไหม ไมทำาแลว

สบายแลว มความสขแลว พอใจแลว นงสมาธ

แลว ไมสงบ เครยด คอยหาวธแกสกหนอย

หนง ถานงแลวเปนสข กไมหาวธแกอะไรเลย

ถาแกทกขกนาจะแกสขดวยเหมอนกนนะ มน

สขแลวไมแกอะไรเลย ขออยอยางนนานๆ ก

แลวกน ถาอยางนน ทกขกอยาไปแก ใหทกข

อยนานๆ กแลวกน กวนเวยนไปมาอย

157156

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ในสงยตตนกาย มหาวารวรรค ๑๙/๑๗๓๕

พระพทธเจาตรสไววา

โย จ โข ภกขเว เอว วเทยย อห ทกข

อรยสจจ ยถาภต อนภสเมจจ ...

ทกขนโรธคามนปฏปท

อรยสจจ ยถาภต อนภสเมจจ สมมา ทกขสสนต

กรสสามต เนต าน วชชต.

ดกอนภกษทงหลาย บคคลใดกลาวอยาง

นวา เราไมแทงตลอดแลว ซงทกขอรยสจ

ตาม ความเปนจรง ไมแทงตลอดแลว ซง

ทกขสมทยอรยสจ ตามความเปนจรง ไม

แทงตลอดแลว ซงทกขนโรธอรยสจ ตาม

ความเปนจรง ไมแทงตลอดแลว ซง

ทกขนโรธคามนปฏปทาอรยสจ ตามความ

เปนจรง จกกระทาทสดแหงทกขโดยชอบ

ดงน ขอนน ไมใชฐานะทจะเปนได

การทกลาววา เราจะกระทำาทสดแหงทกข

โดยไมรแจงแทงตลอดอรยสจ ๔ นนไมใช

ฐานะทจะเปนไปไมได การจะทำาทสดแหง

ทกข โดยไมรอรยสจนน เปนไปไมได เวลา

ปฏบตกตองอยในกรอบของอรยสจ ตองรแบบ

อรยสจ รตามความเปนจรงของมน มนเปน

ทกข เรากรตามความเปนจรงวามนเปนทกข

รทกขวาเปนทกข รรปนาม ขนธ ๕ วาเปน

ทกข ทกขสมทยกรตามความเปนจรงวาเปน

ทกขสมทย รตณหาวาเปนทกขสมทย ถายง

ไมรอะไรเปนอะไรตามความเปนจรง กายกบ

ใจเปนทกข กยงเหนวาเปนเรา เปนของเรา

จะทำาทสดแหงทกข เปนไปไดไหม เปนไปไม

ได พระพทธองคทรงอปมาเหมอนกบบคคลท

กลาววา เราไมกระทำาขางลางของเรอน ไมตอก

เสาเขม ไมทำาฐานราก เราจะมงหลงคาเลย ม

คนเชอไหม ไมเชอ คนเชอกบาแลว เพราะมน

เปนไปไมได

159158

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

เวลาปฏบตธรรม ตองรหลกอรยสจ แลวก

ปฏบตใหอยในกรอบน ถาไมรเรองอรยสจ

เลย ปฏบตไมสอดคลองกบอรยสจ ทำา

ผดหนาทสบกนไปหมด มาบอกวาขอ

ปฏบตน จะใหถงทสดทกข ถงนพพานน

เปนไปไดไหม เปนไปไมได เราเรยนเอา

ไวกอนกดเหมอนกน จะไดเอาไปพจารณา

เวลาปฏบตธรรม โทษของการไมรอรยสจก

รวบรวมมา ๖ ขอดวยกน

161160

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

หวขอท ๔

ประโยชนของการรอรยสจ

ตอไปจะพดถงประโยชนของการรอรยสจ

ประโยชนหรอคณคาของการรอรยสจ ก

จะพดในแงตรงกนขามกบโทษกอน สวน

ประโยชนอนถดๆ ไป คอยพดถงในเดอน

หนา ทานทจะมาฟงตอกตองมาเดอนหนา

กลาวถงประโยชนชนดทตรงกนขามกบ

โทษเสยกอน

163162

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

๔.๑ ทำาใหหยดทองเทยววนเวยน

ขอท ๑ ทำาใหหยดทองเทยววนเวยน เวลา

รอรยสจแลว จะหยดการทองเทยวและวน

เวยนไป เปนผทมกำาหนดแนนอนแลว ถาร

แจงแทงตลอดโดยสมบรณเปนพระอรหนต

กหมดโดยสนเชง ถาเปนพระโสดาบนปญญา

นอยสดทานเรยกวาสตตกขตตปรมะ ม

การเกดในกามภมไดอกแค ๗ ชาต เปน

อยางมาก เทยวไปไดไมวนเวยน เปนผแน

นอน ไปตามครรลองทจะทำาใหบรรลธรรม

จะเปนพระอรหนตในทสด สวนปถชนเทยว

วนเวยนไป ไมแนนอน ตอนนเปนมนษยจะ

เวยนไปไหนอก เวยนไปโนนไปน ตอนนเปน

ผหญงกเวยนไปเปนผชาย ตอนนเปนสามเขา

อกตอนหนงเปนอะไร เปนภรรยาเขา เปนลก

เขา วนๆ เวยนๆ ตอนนใชงานคนนนคนน ตอน

หลงไปเกดเปนควาย ถกเขาใชบาง อนนมนวน

เวยน สวนพระโสดาบนรอรยสจขนตนแลว ก

ไมมการวนเวยนอยางนนอก สดทายกเปนพระ

อรหนต ไมมการเกดอก

165164

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

๔.๒ ทำาใหไมประสบกบภาวะทไมนา

ปรารถนา

ขอท ๒ ทำาใหไมประสบกบภาวะทไมนา

ปรารถนา สงสดพระอรหนตกดบขนธ

ปรนพพานไป ไมเกดมาอก ไมไดกองทกข

มาอก ปญหาทงหมดทตดมากบความเกด

กจบสนลง ไมเกด จะมตายไหม ไมม เมอ

มความเกด กมความไมเกดมาแกความ

เกด เมอมความตาย กมความไมตายมาแก

ความตาย เม อม โสกะ ปรเทวะ ทกข

โทมนส อปายาสะ มความไมมโสกะ ไมม

ปรเทวะ ไมมทกขโทมนส ไมมอปายาสะมาแก

เมอรางกายมนเปนรงของโรค กมความไมม

โรคมาแก ความไมมโรคเปนลาภอนประเสรฐ

นาปรารถนาไหม ถามรางกายมาแลวน ทาน

ทนๆ ไปเถอะ ทจะไมมโรค มนเปนไปไมได

หรอก ดวยการรอรยสจนแหละ จะทำาให

ไมประสบกบภาวะทไมนาปรารถนา คอไม

ประสบกบความทกข

167166

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

๔.๓ ทำาใหเปนผแนนอน

ขอท ๓ ทำาใหเปนผทแนนอนแลว พวกท

ไมรอรยสจ ตายแลว กเหมอนทอนไม ทถก

โยนขนไปในอากาศ ตอนตกไมแนไมนอน

ไมรวาจะเอาดานไหนลง ตายแลว ไมแนวา

จะไปเกดทไหน สวนผทรอรยสจตงแตเปน

พระโสดาบนขนไป เปนผแนนอนแลว เกด

แตในสคต ไปสกระแสพระนพพาน

๔.๔ ทำาใหไมสรางทกข ความเรารอนใหตนเอง

ขอท ๔ ผทรอรยสจกจะไมหลงสรางทกข ไม

หลงสรางความเรารอน ไมหลงปรงแตงจดแจง

สรางความมดบอดใหตนเอง เพราะทาน

ร ความจรงของสงขาร สงขารลวนแตเปนของ

ไมแนไมนอน เปนของไมเทยง เปนของเรารอน

เปนของททำาใหมดบอด มดบอดเพราะความ

เกด มดบอดเพราะความแก มดบอดเพราะ

ความตาย ความเกดมดไหม มด เพราะอยใน

ทองแม มดสนท มองไมเหนอะไรเลย ออกมา

จากทองแลว ความแกมดไหม มดเหมอนกน

169168

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

หาทางออกไมได ไมรจะหาทางออกจาก

ความแกไดอยางไร อยนานๆ อาย ๕๐

ป จะทำาไมใหแก ทำาอยางไรไดบาง ตอง

ไปถามพวกสาวสองพนป ทำาอะไรวนๆ

เวยนๆ หลอกตนเองไป ทายทสดกมดสนท

หาทางออกจากความแกไมได กแกอยด

ความตายมดไหม หาทางออกไดไหม ไมได

สภาวะทพาออกมอยคอพระนพพาน ทาง

คออรยมรรคมองค ๘ รอรยสจแลว กรจก

ทางออกทถกตอง แหม.. อยคนเดยวเปน

ทกข หาทางออกไมได หาสามมากแลว

กน จะไดเปนทปรกษา เปนทางออกใช

ไหม โอ..อนนทางตนแลว สนทเลย หมด

เนอหมดตว ตายสนท ถารเรองอรยสจ ได

ฟงเรองอรยสจกจะไมหลงสรางทกข สราง

ความเรารอน สรางความมดบอดใหตวเอง

จนกระทงรอยางถงทสดกจะไมสรางเหต

ใหเกดทกขอกเลย

๔.๕ ทำาใหมหลก

ขอท ๕ เปนคนมหลก ไมเลอนลอย ไมคอย

มองคนอน เปนคนมหลกในตนเอง มทพง เปน

ผทมความรมนคง ไมตองเชอผอน

171170

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

๔.๖ ทำาทสดแหงทกขได

ขอท ๖ ทำาทสดแหงทกขได เปนไปไดทผรจก

ทกขตามความเปนจรง รจกทกขสมทย

ตามความเปนจรง รจกทกขนโรธะตาม

ความเปนจรง รจกทกขนโรธคามนปฏปทา

ตามความเปนจรง จะสามารถกระทำาทสด

แหงทกขโดยชอบได เหมอนกบคนทสราง

บาน เขาสรางขางลางกอนแลวคอยสราง

ขางบน การมงหลงคา กเปนไปไดใชไหม

เราปฏบตธรรม ใหรหลกอรยสจเอาไว กระทำา

โยคกรรมคอปฏบตเพอใหร ใหรตามทมนเปน

จรง ทกขกใหรตามความเปนจรงอยางนเปน

ทกข ทกขสมทยกใหรตามทมนเปนจรงอยางน

วา นทกขสมทย ทกขนโรธะกใหรตามทมน

เปนจรงอยางนวา นทกขนโรธะ ทกขนโรธ

คามนปฏปทา กใหรตามความเปนจรงวา น

ทกขนโรธคามนปฏปทา ถาฝกถกตองตามวธน

กจะสามารถทำาทสดแหงทกขได นกประโยชน

ของการรอรยสจในแงตรงขามกบโทษ สวน

ประโยชนอนอนๆ ยงไมไดใสมา คราวตอไป

คอยบรรยายตอ หมดเวลาแลว สวสดครบ

173172

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

บทท ๓อรยสจ ๔ ตอนท ๓

175174

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ขอนอบนอมตอพระรตนตรย

สวสดครบทานผสนใจในธรรมะทกทาน

อรยสจ ๔ ตอนท ๓

บรรยายวนท ๑๒ ตลาคม ๒๕๕๓

วนนบรรยายสาระธรรมจากพระสตตนตปฎก

ตอนท ๓๘ ในหวขอ อรยสจ ๔ ตอนท ๓ เรอง

อรยสจ ๔ ผมไดพดไปแลว ๒ ครง พดเรอง

อะไรไปบาง พด ความหมายของอรยสจ พด

เรอง ความสำาคญในแงมมตางๆ รวมรวบมาจาก

พระสตร พด โทษของการไมรอรยสจ การไม

เหนความจรงทประเสรฐ ไมเหนความจรงท

เปนความจรงของพระอรยสจเจานน ทำาให

ทองเทยววนเวยนไปโดยไมสนสด ทำาให

ประสบกบภาวะทไมนาปรารถนา ทำาใหตอง

เกดในอบายเปนตน ทำาใหเกดในสถานท

ทไมแนนอน เรายงเปนมนษยอยตอนน แต

กำาหนดความแนนอนของภพชาตนนไมได ถง

แมจะทำาบญ หรอระมดระวงรกษาตวขนาด

ไหน กไมแนนอน ทำาบญมากๆ กไปอบายได

เหมอนกน เพราะวายงไมรอรยสจ

177176

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

คนทไมรอรยสจ จะหลงสรางทกขใหแก

ตวเอง เพราะโดยความจรงแลว ตวเองนน

กเปนตวทกขอยแลว ทน เขาไมเขาใจ พอ

ไมเขาใจ ไมรอรยสจ กหาสงนนสงนขนมา

ครอบครอง เพอทจะไดสญเสยมนไป มน

อยของมนดๆ กไปหลงรก เพอทจะได

เสยใจเวลามนจากไป ตนไมมนอยของมน

ดๆ กไปหลงรกมน เวลาตนไมมนตาย ก

จะไดรองไหเพราะมน ผชายคนนน เขาอย

ของเขาดๆ กไปหลงรกเขา จะไดเจบปวด

เปนหวงเปนใยเขา ไมเปนอนหลบอนนอน

เวลาเขาจากไปกจะไดเปนทกข เพราะไมร

อรยสจจงหลงสรางทกขใหกบตวเอง คนท

ไมรอรยสจเปนผไมมปญญา ไมมความร

ชนดทเปนหลก เปนคนเลอนลอย ตองคอย

มองผอนเรอยๆ คอยดวาคนอนจะวายงไง

สวนผทรอรยสจแลวมความรชนดทเปน

หลก มความรของตนเอง ไมตองรอใหคน

อนรบรอง

ถาไมรอรยสจกทำาทสดแหงทกขไมได ไมใช

ฐานะทจะเปนไปได เหมอนกบบานของเราน

เราจะทำาหลงคาขนมาโดยไมมชนลางๆ ไมม

เสาเขม ไมมชน ๑ ชน ๒ อยางนยอมเปนไปไม

ได เราทงหลายอยากจะพนทกข ถาไมรอรยสจ

กพนไมได อนนเปนโทษของการไมรอรยสจ

สวนประโยชนของการรอรยสจ ไดพดไปแลว

ในคราวทแลว ในแงทตรงกนขามกบโทษ คอ

การรอรยสจทำาใหหยดทองเทยววนเวยน ไป

สกระแสของความหลดพนแลว จะตองบรรล

เปนพระอรหนตอยางแนนอน ไมตองวนเวยน

ตอไป การรอรยสจทำาใหไมตองประสบกบ

ภาวะทไมนาปรารถนา เราคงไมอยากเกดเปน

เปรตอกแลวใชไหม เปรตมนปากรนดเดยว

ทองมนโต อยากเปนอกไหม คงไมอยากเปน

สตวนรก คงไมมใครอยากปนตนงว มใครอยาก

จะกลบไปปนบาง คงไมมนะ ถารอรยสจแลว

ไมตองมาวนเวยน ไมตองประสบกบภาวะท

179178

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ไมนาปรารถนา ถาเกดอกกจะเกดในสคต

แนนอน ผทรอรยสจจะไมหลงสรางทกข

ใหกบตนเอง เพราะเหนวา สงขารทงหมด

ลวนเปนทกข สงขารทกอยางลวนแตเปน

ของไมแนนอน เปนของไรแกนสาร เปน

ของพงไมได จงไมไปมความหวงกบของท

ไรแกนสารนน เมอไมหวงพงสงทไรแกน

สารนน กไมเปนทกขกบมน และความร

ของคนรอรยสจ เปนความรทเปนหลก ไม

เลอนลอย ไมตองคอยมองคนอนวา คน

อนจะเหนอยางไร เปนความรปจจตตง

เปนของเฉพาะตน ไมตองรอคนอนรบรอง

ให รวา ไมวาพระพทธเจาในอดตกตาม

ในอนาคตกตาม หรอพระพทธเจาของ

เรา พระโคตมะพระองคนกตาม พระองค

กตรสรอรยสจเชนเดยวกน พระอรยเจาทก

ทานกรสจจะอนเดยวกน ความรชนดน

เปนความรหลกทแนนอน เปนความรทไม

เลอนลอย ไมตองคอยมองคนอน ไมตอง

คอยถามอาจารยวา นดฉนรแลวหรอยง ดฉน

บรรลเปนโสดาบนหรอยง ไมตองไปถามแลว

และเมอรอรยสจ กสามารถทำาทสดแหงทกข

ได เหมอนกบบานของเราทำาเสาเขมขนมา

อยางด มชนลาง ชนบน แลวกมโครงหลงคา

อยางด การทำาหลงคากเปนไปได อยางน น

พดถงประโยชนการรอรยสจ ในแงสงทตรงกน

ขามกบโทษทไดแสดงไปกอนหนานน อนนได

พดไปในคราวทแลว

วนน จะพดตอไปอก ๓ ขอ ยกมาจากพระสตร

จบแลวจะพดหวขออนตอไปเรอยๆ

181180

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

๔.๗ ทำาใหไดสรณะอนสงสด

ขอท ๗ การรอรยสจทำาใหไดสรณะอน

สงสด สรณะ คอ ทพง ทระลกถง ทปองกน

ภยอนตราย เราทงหลายคงอยากจะมทพง

แตถายงไมไดรอรยสจ กยงไมไดทพงอน

สงทสด ตองพงนนพงนไปเรอยๆ วนเวยน

ไปตามโลก ซงไมใชทพงอนแทจรง ถาได

รอรยสจแลว จะไดทพงอนสงสด ไดทพง

อนแทจรง

ในขททกนกาย คาถาธรรมบท ๒๕/๑๙๐ และ

๑๙๒ มคาถาวา

โย จ พทธญจ ธมมญจ สฆญจ สรณ คโต

จตตาร อรยสจจาน สมมปปญญาย ปสสต

เอต โข สรณ เขม เอต สรณมตตม

เอต สรณมาคมม สพพทกขา ปมจจต

สวนบคคลใดถงพระพทธเจา พระธรรม

และพระสงฆ วาเปนสรณะแลว

เหนอรยสจ ๔ ดวยปญญาอนชอบ

นนแหละ เปนสรณะอนเกษม

นนเปนสรณะอนสงสด เขาอาศยสรณะนนแลว

ยอมพนจากทกขทงปวง

เราถงพระพทธเจา พระธรรม และพระสงฆ

วาเปนสรณะแลว ถงพระรตนตรยเปนทระลก

นกถง เปนแนวทางแบบอยาง เปนผชนำาทาง

ชวตแลว ไดเหนอรยสจดวยปญญาอนชอบ

อยางนจะไดสรณะอนสงสด ถาถงพระรตนตรย

เปนสรณะ แตยงไมเหนอรยสจ อยางนกยงไม

183182

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ไดสรณะอนสงสด ยงไมไดสรณะอนแทจรง

จรงอยวา ชาตนนบถอพระรตนตรย ชาต

ตอไปจะนบถออะไร ยงไมรเลย บางคนก

นบถอตนไม นบถอจอมปลวก นบถอนน

นบถอน เยอะแยะไป เขาคดวา สงนนจะ

ชวยใหเขาปลอดภย ใหเขาสบาย ใหใชชวต

อยางเปนสข แตความจรงมนไมใช

สรณะอนเกษมสงสด คอ การถงพระ

รตนตรยเปนสรณะ ฟงทานแลว แลวเอา

ไปฝกปฏบต จนเหนอรยสจทง ๔ ดวย

ปญญา เมอรวา อนนมนทกข ปลอยทงมน

ไป ไมหลงอยากได ไมหลงยดถอ กจะรแจง

ทพงอนแทจรงคอพระนพาน นแหละคอ

การเหนอรยสจ ๔ ดวยปญญาอนชอบ นน

แหละเปนสรณะอนเกษม อนสงสดและ

ปลอดภย

เขม แปลวา เกษม ความหมาย คอปลอดภย

ทสด ถาไปถงสงอนเปนสรณะจะไมปลอดภย

ถงเพอนเปนสรณะ ปลอดภยไหมเพอนของเรา

มนคมดคมราย สวนใหญจะคมรายซะมากกวา

ถงสามเปนสรณะ เดยวกไดกนลำาแขง มน

ลำาบาก อยางนไมใชสรณะอนปลอดภย ถา

ถงพระพทธ พระธรรม พระสงฆ เปนสรณะ

และไดรอรยสจดวย นเปนสรณะอนเกษม

ปลอดภยแนนอน

อตตม แปลวา สงสด ยอดสด ไมมอะไรทเหนอ

ไปกวานอกแลว พวกทไมรอรยสจ พากนถง

สงนนสงนเปนสรณะ ตงแตตำาๆ คอยๆ สงไป

เรอยๆ สงสดคอพระรตนตรย ทกวนน เราทง

หลายไมรสงหรอยง แตกอนนน วว ๓ ขายง

ตองไหวมน คดวา มนเปนทพงใหเราได ขนาด

ตวมนเอง ยงเปนทพงตวเองไมไดเลย เดนไม

ไหวอยแลว ยงไปไหวมน งสองหว มนอยาก

จะเอาหวออกจากกน ยงไปไหวมนอก เหน

185184

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ปลาแปลกๆ ผดปกต กไหวมน อนนชนตำา

มากๆ สงขนมาหนอย เรมดขน แตกยงม

ของขลง ของศกดสทธ อะไรตางๆ ตามมา

อก ตอมามพระรตนรตยเปนสรณะ อนน

กดมาก ถาจะใหดทสด เกษม ปลอดภย

แนนอน กรอรยสจดวย

ทานทงหลายถงชนไหนกนแลว ถาถงพระ

รตนตรยเปนสรณะแลว ของขลง ของ

ศกดสทธคงหมดไป พธกรรมอนไรแกนสาร

กหมดไป เหลอไวแตเรองกรรมและผลของ

กรรม หวงผลมาจากการกระทำา กรรมม

อทธพลตอชวตของเรา การกระทำา การพด

ความคด นแหละมอทธพลตอชวตจตใจ

ของเรา สงอนๆ มอทธพลบางไหม ถายงม

อทธพล มของขลง ของศกดสทธ ดวงดาว

จะชวยได โหงวเฮง สงนนสงนจะชวย

สรณะอยางนนกยงตำาเกนไป ตองเลยขน

มา ใหถงมพระรตนตรยเปนสรณะ

พอมพระรตนตรยเปนสรณะแลว ตอไปกจะ

เปนเรองกรรมและผลของกรรม เชอมนใน

การกระทำาวาสามารถเปลยนแปลง เลอกวถ

ชวตของเราไดดวยการกระทำา ดหรอชวกอยท

การกระทำาทงนน ไมไดอยทวน เดอน ป หรอ

สงอนๆ ถาดขนไปกวานน กเรงฝกใหมความ

เหนทถกตอง ความเหนทถกตองนนเปนตว

สำาคญ เปนหวหนา ทำาใหความคดถกตอง คำา

พดถกตอง การกระทำาถกตอง มความเพยร

และทำาสงตางๆ ถกตอง แมเราอยากจะเปนคน

ด ถายงมความเหนผด มเรา มของเราอย อน

นเปนมจฉาทฏฐ ในเมอมมจฉาทฏฐอย พอเจอ

เหตการณรนแรงเขา มคนจะทำารายเรา เราก

อาจจะทำารายคนอนได เกดความผดพลาดได

งาย พอจะมใครมาเอาของๆ เราไป เราอาจจะ

โกหกกได ยงมเรา ยงมของเราอย อยางนมน

อนตราย ทำาผดไดงาย ตองเวยนเกดเวยนตาย

ไมมทสนสด ถามสมมาทฏฐ ไดเหนอรยสจ ๔

ดวยปญญาเหนชอบ นแหละจะดทสด เปน

187186

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

เอตง สรณะมตตะมง คอเปนสรณะอน

สงสด

ท านท งหลาย เล อนช น กนมาถ งพระ

รตนตรยเปนสรณะหรอยง กไปฝกเอานะ

บางคนยงมของขลง มของศกดสทธอย

บางทกเอาพระพทธรปเปนของขลงซะเลย

อยางนกเกนไป พระพทธเจาทรงสอนให

เราแยกตนเองออกมาจากของศกดสทธ

สงทขลงสงทศกดสทธกมเหมอนกน อาจ

เปนเทวดา พรหม หรออำานาจพเศษบาง

อยาง แตมนเปนทพงไมไดจรง มนผลบๆ

โพลๆ หวงผลไมไดจรง เวลานศกดสทธ

แลวคราวตอไปจะศกดสทธหรอเปลาไมร

มนไมแนนอน เรามาฝกเอาดวยความเพยร

อนบรสทธ ทำาดวยความเพยรของตนเอง ด

กวา ถกตองกวา เทวดาชวยหรอไมชวย เรา

กฝกของเราไป อยากชวยกชวย ไมอยาก

ชวยกไมชวย ปลอยเปนเรองของเทวดาไป

อยางนมนสบายใจกวา พรหมจะมหรอไมม

พรหมจะชวยหรอไมชวย เรากทำาเตมท อยางน

สบายใจกวา ไมตองหวงผลลมๆ แลงๆ ผลบๆ

โผลๆ ใหมนยงยาก บางทกงมงายไปอก เรอง

สงศกดสทธมหรอไมม เทวดาชวยหรอไมชวย

พรหมชวยหรอไมชวย เปนเรองของเขาไป

พระพทธเจาสอนใหมองวา สตวทงหลายทง

ปวง เปนเพอนเกด แก เจบ ตาย เขาเปนเพอน

เรา เอาเพอนเปนสรณะไดไหม ไมได เพอน

มนคมดคมราย เทวดากเหมอนกน คมดคม

รายเหมอนกน นางฟาตาย กนงรองไหเหมอน

กน เราตองไปปลอบเทวดากลำาบากอก ฉะนน

กใหมพระรตนตรยเปนสรณะ ฝกใหมปญญา

รอรยสจ จะไดสรณะอนเกษม นนแหละเปน

สรณะอนสงสด

เอต สรณมาคมม

สพพทกขา ปมจจต

เขาอาศยสรณะนนแลว

ยอมพนจากทกขทงปวง

189188

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ทวาสรณะสงสดน เพราะอะไร เพราะอาศย

สรณะเชนนแลว อาศยพระพทธเจา พระ

ธรรม พระสงฆ ฝกตนเองใหเกดปญญา เหน

อรยสจ ๔ ดวยปญญาอนชอบ จะพนจาก

ทกขทงปวงได การถงสรณะนมประโยชน

คอทำาใหพนจากทกขทงปวง ไมใชถง

สรณะแลว ไดนน ไดน ไหวพระพทธเจา

แลวไดอะไรบาง ไดสามมาคนหนง ไดบญ

ไดนนไดน มาเยอะเหลอเกน หลวงพอท

ศกดสทธเหลอเกน กราบขอพร ขอใหชาต

ตอไปไดอยกบคนนอก โนน..วาไปซะอยาง

น อยางนไมไดเรองไมไดราวอะไร ใหมพระ

รตนตรยเปนสรณะไว เพอฝกตนเองใหพน

ไปจากทกขทงปวง นนแหละจงจะถกตอง

ทกขทงปวง กเรมจากความเกดเปนทกข

ความแกเปนทกข ฝกไปเพอจะไดไมตอง

ไดมาเกดอก พดแบบนนากลวไหม ทานไม

ตองกลวหรอก เพราะวาอะไรททานกลว

ทานไดมาหมดแลว

ทกขทตดมากบความเกด ทานไดมาหมดเลย

ถาไมเกดมา โอ.. สบาย ไมตองมานงฟงผมเลย

นงฟงธรรม ฝกอะไรตางๆ มนมากเรองมากราว

เหลอเกนใชไหม เดยวมเรองนน เดยวมเรองน

เดยวปรงแตงนน เดยวปรงแตงน มนหยดปรง

ไมได เปนธรรมชาตของมน สงขารมนเปน

นกปรงแตง ใหทานทงหลายนงนงๆ ด มนทำา

ไมได เดยวกทำานน เดยวกทำาน เดยวกพดนน

เดยวกพดน ใหนงนงๆ กทำาไมได สงขารมน

เปนอยางน ถาไมปรงแตงตามสงขาร หมด

สงขารไปแลว กหมดเรองหมดราวกนไปแลว

เพราะความสงบระงบของสงขาร เปนความสข

นประโยชนของการรอรยสจขอท ๗ คอ ทำาให

ไดสรณะอนสงสด ไดประโยชนของการถง

สรณะอยางสมบรณทสดแลว

191190

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

๔.๘ รอรยสจแลว ทกขเหลอนอยมาก

ขอท ๘ พอรอรยสจแลว ทกขเหลอนอย

มาก อนนทานคงจะชอบ พอรอรยสจ

เทานนเอง ไมตองรทงหมด ไมตองรอยาง

ครบถวนสมบรณ เอาแครจก ในกลมคนร

อรยสจแลว ปญญานอยทสดคอพระโสดาบน

ชนดทเปนสตตกขตตปรมะ คอเกดอกใน

กามสคตอยางมาก ๗ ชาต เปนอยางยง

น เปนผ มปญญานอยทสดในบรรดาผร

อรยสจ คออยทโหลเขา เขาโรงเรยน อยท

โหลเขา อยทโหลแตทกขหายไปเยอะแลว

เราไดท ๑ มาหลายครงเแลวใชไหม ไดท

๑ แตเรองอน ไดแตเรองทจะทำาใหทกข

เยอะๆ

พระโสดาบนชนอนกมอก โกลงโกละ เอกพช

พระโสดาบน โกลงโกละ เกดในกามภมอก

๒-๓ ชาต เอกพช เกดกามภมอกชาตเดยว

ตอนนพดถงพระโสดาบนททกขเหลอนอย

มาก ยกทานทเปนสตตกขตตปรมะมาพด พอ

รอรยสจเทานน ถงแมไมมปญญามาก เปนผม

ปญญานอย ถงแมตองเกดอยางมาก ๗ ชาต ก

แนอนอนวาจบการศกษาไดเปนพระอรหนต

เอกพช มปญญาเยอะ เกดในกามภม ไดอก ๑

ชาต โกลงโกละ มปญญานอยลงมาหนอย เกด

ในสคตภม อก ๒–๓ ชาต หรอเลยกวานนบาง

สตตกขตตปรมะ ปญญานอยหนอย เกดใน

กามภมไดอกอยางมาก ๗ ชาต เชน นางวสาขา

ทานอนาถบณฑกเศรษฐ ทาวสกกเทวราช

เปนตน พระโสดาบนแบบน กยงใชชวตเหมอน

คนธรรมดาทวไป มครอบครว มลกมหลาน ท

ไมเหมอนคนธรรมดาทวไป คอ ไมเหนผดวารป

นามเปนตวตน ไมทกขมาก คนธรรมดาทวไป

193192

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

นทกขเยอะ ทกขเพราะความเหนผด

พระโสดาบนไมมความเหนผดแลว ทกข

กมบาง เชน หลานตายกเปนทกข มทกข

นดๆ หนอยๆ ไมมากนก

สวนเราทงหลายผท ยงมความเหนผดน

ทกขโดยไมจำาเปนเยอะ ทานทงหลายลอง

พจารณาด หมาเหาเปนทกขไหม บาง

คนยงเปนทกขอยเลย สามเราไมเหมอน

สามชาวบาน สามฉนทำาไมไมเหมอนสาม

ชาวบาน กเปนทกขแลว ลกเราไมเหมอน

ลกชาวบาน เปนทกขไหม บางคนกเปน

ทกข ลกเราไมเหมอนลกชาวบานกทกข

แลว เธอทำาไมไมเหมอนคนนน ไมเหมอน

คนน ทำาไมคนนเลว ทำาไมคนนด ทกขโดย

ไมจำาเปน เนองจากมความเหนผดมาก

ฉะนน ปถชนทไมสดบ เปนพวกทมความ

เหนผด จะมเรองททำาใหเกดทกขมาก

ทกขเพราะเจานายไมไดดงใจบาง อยากทำา

งานนอยๆ แตงานมนเยอะบาง มากมายเหลอ

เกน พอละความเหนผดไดแลว ทกขกเหลอ

นอยมาก

ในสงยตตนกาย มหาวารวรรค ๑๙/๑๗๔๗

พระพทธเจาตรสเอาไววา

เอวเมว โข ภกขเว อรยสาวกสส ทฏสมปนนสส

ปคคลสส อภสเมตาวโน เอตเทว พหตร ทกข

ยทท ปรกขณ ปรยาทนน, อปปมตตก อวสฏ

สงขมป น อเปต อปนธมป น อเปต กลภาคมป

น อเปต, ปรม ทกขกขนธ ปรกขณ ปรยาทนน

อปนธาย ยทท สตตกขตตตปรมตา.

โย อท ทกขนต ยถาภต ปชานาต ...

ดกอนภกษทงหลาย ฉนนนเหมอนกนแล ทกข

อนสนไปแลว อนหมดไปแลว ของบคคล

ผสมบรณแลวดวยทฏฐ ผทมปญญาเหน

อรยสจแลว มจานวนมากกวา ทกขทยงเหลอ

อย มประมาณนอย ยอมไมถงการนบ

ยอมไมถงการเปรยบเทยบ ยอมไมถงสวนเสยว

เพราะการเปรยบเทยบกบกองทกข

195194

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อนมในกาลกอน อนสนไปแลว อนหมดไป

แลว คอมการเกดไดอก ๗ ครงเปนอยาง

ยง สาหรบบคคลผรตามความเปนจรงวา

นทกข ...

ในกาลกอน ทกขอะไรทเคยมมากมาย

ความเครยด ความวตกกงวล ทกขนน ทกข

น สำาหรบพระอรยสาวกทเปนผสมบรณ

แลวดวยทฏฐ มความเหนอนถกตอง ผม

ปญญาเหนอรยสจ ทกขทหมดสนไปนน ม

จำานวนมาก สวนพวกเรานน เปนพวกเหน

ผด ของทไมเทยง ไปเหนวามนเทยง ของ

เปนทกข ไปเหนวาเปนสข ของไมใชตว

ตน ไปเหนวาเปนตวตน อยางนผด พระ

โสดาบนเหนวาไมมตวตน มแตรปนาม ม

แตธรรมะ ทานเปนผสมบรณดวยทฏฐ

อปปมตตก อวสฏ ทกขทยงเหลออย ม

ประมาณนอย

สงขมป น อเปต ยอมไมถงการนบ นบวา

ทกขมจำานวนเทานนเทาน อยาไปนบเลย

นอยมาก จนไมตองนบวาทกขกนละ

อปนธมป น อเปต ยอมไมถงการเปรยบ

เทยบ เปรยบเทยบกบทกขเกาๆ วาเหลออกก

เปอรเซนต ไมตองเทยบกน จำานวนเปอรเซนต

นอยมาก จนไมตองพดถง

กลภาคมป น อเปต ยอมไมถงสวนเสยว นำา

ทกขทหมดไปแลวนน มาแบงเปนเสยวเลกๆ

เอาทกขทเหลออยมาเทยบกยงนอยกวาเสยว

นนอก สำาหรบผทเหนอรยสจ เปนพระโสดาบน

ทกขทหมดสนไปนนมจำานวนมาก ทกขทเหลอ

อยมจำานวนนอย อยางเทยบกนไมได

ทกขทเหลออยน นอยนดเดยว ทกขทหมดไป

มากมหาศาลเหลอเกน เกดอยางมากในกาม

สคตอกแค ๗ ชาตเทานน ในมมมองของปถชน

เหนทานไปเกดเปนเทวดา เกดในสถานทดๆ ก

197196

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

สบาย นกเปนกองทกขทเหลออย เทยบกน

ไมไดกบทกขทหมดไปแลว นสำาหรบทานท

เปนโสดาบนแลว รอรยสจแลว รตามความ

เปนจรงวานทกข รตามความเปนจรงวา น

ทกขสมทย รตามความเปนจรงวา นทกข

นโรธะ รตามความเปนจรงวา นทกขนโรธ

คามนปฏปทา

พระพทธองคทรงอปมาใหฟง เพราะบาง

คนฟงทแสดงแลวไมเขาใจ อาจจะเขาใจ

โดยอปมา

ในสงยตตนกาย มหาวารวรรค ๑๙/๑๗๔๗

กตม น โข พหตร, โย วาย มยา ปรตโต

นขสขาย ปส อาโรปโต, อย วา มหาปว.

สงไหนหนอแล มากกวา ระหวาง ฝนอน

เราตถาคตตกขนมาทปลายเลบน กบแผน

ดนใหญ

ทกขทหมดสนไปแลวเหมอนแผนดนใหญนน

แหละ สวนทกขทเหลออยกเหมอนกบฝนท

ปลายเลบ พดแบบเปรยบเทยบ ใหเหนชดถง

ความมากนอย แตกตางกนอยางเทยบไมได

อนนสำาหรบพระโสดาบนทปญญานอยทสด

ดงนน ตองฝกใหเปนพระโสดาบน จะไดหมด

ทกข จะไดเปนพระเสขะ เขาโรงเรยน เปนพระ

เสขะ พระนกศกษา พวกปถชน คนมกเลสหนา

แนน โรงเรยนดๆ ไมยอมเขา ของดๆ มคนมา

บอก เอาไหม ไมคอยเอาเทาไร ศล สมาธ

ปญญา ไมคอยมคนเอา บอกแลวบอกอกกไม

เอา ของเลวๆ ไมตองมคนบอก ทำาเองเลย เรา

ทงหลายทอยฝายปถชนกวนเวยนแบบน

ในสงยตตนกาย มหาวารวรรค ๑๙/๑๗๔๖

เสยยถาป ภกขเว สเนร ปพพตราชา ปรกขย

ปรยาทาน คจเฉยย เปตวา สตต มคคมตตโย

ปาสาณสกขรา

199198

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ดกอนภกษทงหลาย อปมาดจวา ภเขา

สเนร ทเปนราชาแหงภเขา พงถงความสน

ไป หมดไป เหลอไวแตกอนหน ขนาดเทา

เมดถวเขยว ๗ กอน

สเนร ปพพตราชา ภเขาทเปนราชาของ

ภเขาคอภเขาสเนร เคยไดยนชอไหม เปน

ทอยของเทวดา เทวดาทอยชนตนๆ จะอย

แถวลางๆ ของภเขา ชนสงไปกเปนเทวดา

ทอยตามอากาศ เปนภเขานเปนภเขาท

ใหญทสดในจกรวาล ทกขทหมดไปเหมอน

ภเขาสเนร ทกขทเหลออยเหมอนกอนหน

ขนาดเทาเมดถวเขยว ๗ เมด พอรอรยสจ

แลว ทกขเหลอนอยมาก ทกขทหมดไป

เยอะอยางเทยบกนไมได

อกอปมาหนง เปนเรองมหาสมทร

ในสงยตตนกาย มหาวารวรรค ๑๙/๑๗๕๔

พระพทธองคตรสวา

เสยยถาป ภกขเว มหาสมทโท ปรกขย ปรยาทาน

คจเฉยย เปตวา เทว วา ตณ วา อทกผสตาน

ดกอนภกษทงหลาย อปมาดจวา

มหาสมทรถงความสนไป หมดไป เหลอไว

เฉพาะหยดของนา ๒-๓ หยด

พระโสดาบนทตองเกดในกามภมอกอยางมาก

๗ ชาต ทกขทเหลออยของทานเหมอนกบนำา

๒ - ๓ หยด สวนทกขทหมดไป เหมอนกบ

มหาสมทรทสนไปหมดไป

อกอปมาหนง เปนเปนเรองภเขาหมพานต

ในสงยตตนกาย มหาวารวรรค ๑๙/๑๗๕๕

พระพทธองคตรสวา

เสยยถาป ภกขเว ปรโส หมวโต ปพพตราชสส

สตต สาสปมตตโย ปาสาณสกขรา อปนกขเปยย

ดกอนภกษทงหลาย อปมาดจวา บรษพงนา

กอนหนขนาดเทาเมลดพนธผกกาด ๗ กอน

เขาไปเทยบกบภเขาใหญหมพานต

201200

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ลองเทยบด ทกขทเหลออย เหมอนกบ

กอนหนทมขนาดเลกๆ เทาเมลดพนธผก

กาด ๗ กอน ทกขทหมดไปเหมอนกบภเขา

หมพานต

อนนกพดถงประโยชนของการรอรยสจ

พอรแลว ทำาใหทกขนนเหลอนอยมาก เรา

ทงหลายแมจะยงไมรตามทพระอรยเจา

ทานร กขอใหฝกฝน ใหเปนไปเพอรอรยสจ

ความทกขกจะลดลงไปตามสมควร อาจจะ

ยงไมถงอปมาน กไมเปนไร ใหคอยๆ ลดลง

ไปเรอยๆ ฉะนน เวลาศกษาธรรมะนน ตอง

ศกษาใหไดในแงมมอรยสจ เวลาปฏบตก

เปนไปเพอรแจงอรยสจ

๔.๙ รอรยสจแลว ทำาใหสนอาสวะได

ประโยชนขอท ๙ รอรยสจแลว ทำาใหสนอาสวะ

ได ความสนอาสวะ ความสนกเลสทงหลายนน

ทำาใหหมดทกข ไมตองมาเกดวนเวยนอก ผท

จะหมดกเลสได ตองรอรยสจ การจะละกเลส

ได กเฉพาะผรเทานน ผไมรละกเลสไมได การ

ละกเลสนน ไมใชละทอๆ ไป ตองร ตองเหน

ตามความเปนจรง

ในสงยตตนกาย มหาวารวรรค ๑๙/๑๗๐๕

พระพทธองคตรสวา

ชานโต อห ภกขเว ปสสโต อาสวาน ขย วทาม

โน อชานโต อปสสโต,

กญจ ภกขเว ชานโต ก ปสสโต อาสวาน ขโย โหต.

อท ทกขนต ภกขเว ชานโต ปสสโต อาสวาน ขโย โหต

อย ทกขสมทโยต ...

203202

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ดกอนภกษทงหลาย เราตถาคต กลาว

ความสนไปแหงอาสวะทงหลาย สาหรบผร

ผเหน ไมใชกลาวไวสาหรบผไมร ผไมเหน

ดกอนภกษทงหลาย เมอภกษ รอะไร เหน

อะไร ความสนไปแหงอาสวะทงหลายจงม

ได

ดกอนภกษทงหลาย เมอภกษรและเหนวา

นทกข ความสนไปแหงอาสวะทงหลาย

จงมได เมอภกษรและเหนวา นทกขสมทย

..

เมอร เมอเหน อรยสจ ๔ ตามความเปน

จรง ความสนไปแหงอาสวะทงหลายจงม

ได เมอร เมอเหนวาน อปาทานขนธทง ๕

น เปนทกข ตณหาน เปนทกขสมทย

นพพานนเปนทกขนโรธ อรยมรรคมองค

๘ นเปนทกขนโรธคาทนปฏปทา ความ

สนไปของอาสวะจงมได ทานทงหลายก

ฝกใหร ใหเหนอยางน ใหไดความร ชนด

ทเปนแนวอรยสจมากขน ไมใชไดความรแตก

กระจายไปเรอย ความรตองรวบเขามา รวมลง

ในอรยสจ นกเปนประโยชนของอรยสจขอท ๙

ผมรวบรวมมาเฉพาะบางสวน ความสำาคญแง

อนๆ กลองไปหาเพมเตมเอาเองนะครบ

205204

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

หวขอท ๕

สงทควรทราบพเศษ

ในเรองอรยสจ

ตอไปเปนหวเรองใหม เปนหวขอท ๕ สง

ทควรทราบพเศษเกยวกบเรองอรยสจ ม

เรองพเศษอะไรเกยวกบอรยสจ ทตอง

รไว จะไดศกษาเกยวกบอรยสจไดงาย

หรอนำาไปปฏบตไดอยางถกตอง

207206

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

๕.๑ กจตออรยสจ

ขอท ๑ ทควรทราบ คอ กจตออรยสจ รจก

อรยสจ รจกความสำาคญ รจกโทษของการ

ไมรอรยสจ รจกประโยชนของการรอรยสจ

รจกอะไรตางๆ แลว สงทควรทราบพเศษ

กคอกจตออรยสจ จะไดปฏบตตออรยสจ

แตละขอไดอยางถกตอง

ในสงยตตนกาย มหาวารวรรค ๑๙/๑๗๐๙

พระพทธองคตรสวา

ทกข ภกขเว อรยสจจ ปรญเญยย

ทกขสมทโย อรยสจจ ปหาตพพ

ทกขนโรโธ อรยสจจ สจฉกาตพพ

ทกขนโรธคามนปฏปทา อรยสจจ ภาเวตพพ

ดกอนภกษทงหลาย ทกขอรยสจควรกาหนดร

ทกขสมทยอรยสจควรละ

ทกขนโรธอรยสจควรกระทาใหแจง

ทกขนโรธคามนปฏปทาควรทาใหเกดขน

ปรญเญยย แปลวา ควรกำาหนดร, ควรรโดย

รอบ รใหครบทกแงมมของมน ตวทกขนเปนยง

ไง ไดแกอะไรบาง เปนเพยงรปธรรม เปนเพยง

นามธรรม เปนสงทเกดเพราะเหตปจจย ไร

แกนสาร เปนสงไมเทยง เปนทกข เปนอนตตา

มเหตปจจยอยางนๆ ทกขอยางนจงเกดขน ม

เหตปจจยอยางนนๆ ทกขอยางนนจงเกด

ขน เกดขนแลว กลวนไมคงทน มแลวกไปส

ความไมม ดงนเปนตน แบบนเรยกวากำาหนด

ร รอบร ทกขนนใหรจกมน รจนกระทงเหน

วา นเปนทกข เบอหนาย คลายกำาหนด ไมควร

เขาไปยดมนถอมน ไมควรเขาไปเพลดเพลน

ยนดอยกบทกข ถาเขาไปเพลดเพลนยนดอย

กบทกขแลวกไมพนทกข รอบรอยางแจมแจง

209208

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

วา มนมแตทกข กจะถงความพนทกขไป

ตามลำาดบ

ปหาตพพ แปลวา ควรละ, ควรทำาใหหมด

ไปสนไป เหตใหเกดทกข คอตณหา ความ

อยากท ก อใหเกดในภพใหมอก ความ

กำาหนดดวยอำานาจความเพลน ความยนด

อยางยงในอารมณตางๆ นควรละ เปนสง

ทพงละ หรอตองละใหได ถาละไมไดจะ

พนทกขไหม ไมพนทกข ความตดของอย

กบทกข เปนเหตใหเกดทกขอนใหมๆ ตอง

ละใหได ละไมไดกไมพนทกขอยางน มนก

เปนกฎตายตวอยแลว ความตดของ ความ

ยดถอ ความอยากได ความคาดหวงวา

มนจะดขน มแลวจะทำาใหเราสมบรณขน

มหนามตาขน เปนตวเปนตนขน อยางนน

อยางน อนนเปนเหตใหเกดทกข ตองละ

ตองอยางนๆ อะไรตางๆ กเพออตตา เพอ

ตวเพอตน ลวนเปนเหตใหเกดชาต ชรา

มรณะ โสกะ ปรเทวะ ทกข โทมนส อปยาสะ ก

ลวนเปนเหตใหเกดกองทกขทงนน ไมมทาง

พนทกข

สจฉกาตพพ แปลวา ควรกระทำาใหแจง, ทำาให

ถง, ทำาใหเปนอารมณของจต ใหจตไดไปสมผส

ใหไดเขาถง สงนนมอยแลว ไมตองไปทำาใหเกด

ขน เพยงแตไปใหถง ใหไดสมผส ไมตองไปทำา

อะไรกบทกขนโรธ ความสงบระงบแหงสงขาร

ความสขอนแทจรง ไมตองไปสรางขน เปนสง

ทดำารงอยแลว ใหไดเขาถง ไดสมผส เราทง

หลายไมไดสมผสความสงบอนแทจรง เพราะ

มวแตปรงแตง ทำาโนนทำาน เพอใหเกดผลอยาง

นนอยางน ทำาไปกไดแตทกข อะไรทเกด มนก

ทกขทงนน ไมปลอยวางทกข ปลอยอะไรไมได

สกอยาง จตเลยไปวนกบทกข วนอยกบสงขาร

เลยไมแจงนพพาน ถารวาสงขารทงหลาย รป

นาม ขนธ ๕ เปนทกข เปนภาระ ปลอยมนไป

จงจะไดสมผสกบความปลอยความวาง

211210

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ทกขนโรธะ แปลวา ความดบสนทของทกข

คำาวา ดบสนท น หมายความวา ไมม

ทกข, ไมมทกขเกดจงไมมทกขใหดบ จง

เรยกวาดบสนท ไมใชดบทกขทเกด ทกข

เกดเพราะเหต พอหมดเหตกดบ อนน เปน

ธรรมดาของมน สวนทกขนโรธะ หมายถง

ไมมทกขเกด ปราศจากทกข เปนชอของ

พระนพพาน หรอจะพดวาเหนอทกข

เหนอโลก อสระจากทกข

ภาเวตพพ แปลวา ควรทำาใหเกดขน, ควร

ทำาใหมขน, ทำาใหเจรญขน ถายงไมเคยม

กทำาใหเกดม ถาเคยมแลว กทำาใหเจรญ

จนเตมสมบรณ ทกขนโรธคามนปฏปทา

อรยสจ คอ อรยมรรคมองค ๘ เปนทางท

ทำาใหถงความดบทกข เปนประตใหถง ถา

ฝกจนสมบรณพรอมแลวกเกดขนในจต

เดยว

นแหละส งทควรรพ เศษเกยวกบเรอง

อรยสจ คอ ตองรกจหนาท รสงทเราพงกระทำา

ตออรยสจแตละขอ ทำาใหถกตอง ทกขนใหร ม

ทกขเกดขน มปรากฏการณ มเรองนนเรองน

เกดขน แลวเปนไงบาง ไดรไหม แจมแจงไหม

เหนชดไหมวาเปนรปธรรมนามธรรม หรอวา

มวแตหนอย ถามวแตหน ปฏเสธทกข รกอน

หนง เกลยดอนหนง อยางนชอวาปฏบตไมถก

ฝกอยางนนใชไมได ฝกหนทกขนไมเอา ตองร

ทกข มดวงตาขนมารวาเปนทกข แลวกยอมรบ

มนได

ทกขสมทย ละไดบางหรอเปลา ปลอยวางได

บางมย เลกยดถอ เลกคาดหวงจะเอาผลอยาง

ใดอยางหนงบางหรอยง ถายงไมปลอย ยงยนด

เพลดเพลนสงนนสงนไปเรอย อยางนกใชไมได

จตไดโนมเอยงไปทางนพพานบางไหม มความ

ปลอยวาง เปนอสระ ไมตกเปนทาสของสง

ตางๆ บางไหม อรยมรรคมองค ๘ ประการ ได

เจรญขนมาบางไหม ปญญา ศล สมาธ มขนใน

จตไหม นตองพจารณาด

213212

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

๕.๒ จตเปนสมาธจงรอรยสจ

สงควรทราบพเศษขอท ๒ คอ จตเปนสมาธ

จงรอรยสจ ขอนกสำาคญเหมอนกน เราทง

หลายเรยนเรองอรยสจ ซงผมกจะแยกแยะ

ใหดตอไป กจะรวา ออ.. ตวทกขเปนอยาง

นๆ พระพทธเจาทรงแสดงเอาไวอยาง

ชดเจนแจมแจงแลว เรามปญญามองเหน

มย เกดเปนทกข ตายเปนทกข เราเหน

เหมอนกน แตไมไดเหนวาเปนทกข เหน

วาคนเกด คนตาย ทำาอยางไรจงจะเหนวา

ทกขเกด ทกขแก ทกขตาย ตองมจตเปน

สมาธ จงจะนำาไปฝกใหมปญญาเหนความจรง

ได อนนกสำาคญเหมอนกน

เราทงหลายตองไปฝกใหจตเปนสมาธ มความ

ตงมน เรมตน ฝกใหมสตสมปชญญะเยอะๆ

อยาตามกเลส อยาใหกเลสเอาไปกนมาก หลง

ไปตามกเลส นวรณมนเขามาครอบงำา หลง

ยนด หลงยนราย งวงเหงา หาวนอน เศราซม

ฟงซาน ลงเลสงสย อยางน กวนเวยนไปเรอยๆ

นวรณมนบงดวงตา ไมใหมองเหนความจรง

เมอใดขยนฝกใหมสตสมปชญญะเยอะๆ ทำาให

ตอเนอง นวรณไมเขามาครอบงำา คอยๆ หมดไป

จตมกำาลงขน เปนสมาธ เมอจตเปนสมาธ

มความตงมน พจารณาด มองด คนควาดใน

กายและใจน จงรอรยสจ คนทจตเปนสมาธ ม

ความตงมนด ทานอปมาเหมอนวา บรษตาด

มองลงไปในนำาทใสสะอาด กเหน กง หอย ป

ปลา กอนหนอยในนำานน ปลาวายไปมา กร

ฉนนนเหมอนกน สำาหรบผท จตเปนสมาธ

215214

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ตงมนแลว มองลงมาในกายในใจ กสามารถ

เหนรป เหนนาม ไมใชตวตน เหนตวทกข

นนเกดขนและเปลยนแปลงไปตามเหต

ปจจย

คำาวา เหนทกข ไมใชวาตองเปนทกข

จนแหงไป ไมใชอยางนน คำาวา ตวทกข

มนหมายถง รปนาม ขนธ ๕ ซงเปนสงทไร

ตวตน เปนของไรแกนสาร เปนสงทเปน

ทพงไมไดจรง เปนของไมคงทนถาวร ทน

อยในสภาพเดมไมได อยางเราทวไปน เปน

ตวสขมย นงเปนสขมย เปนสขนงหรอ

เปลา ไมใช เปนทกขนง เมอเปนทกขนง

มนจงทนนงไมไดนาน ตอไปกเดน เปน

ทกขเดน เปนตวทกขเดน เดนไดนานมย

ไมนาน เพราะไมใชสขไปเดน ถาเปนตว

สขนง กเชญนงไปตลอดชาตเถอะ นงไม

ไดอกแหละ ฉะนน ทเราเหนวา กายกบใจ

เปน ตวสข ตวด ตววเศษอะไรตางๆ นน

เปนเพยงความเหนผดเทานน อนน เปนสงท

ควรรเปนพเศษขอท ๒ คอ จตเปนสมาธจงเหน

อรยสจ ถงจะเรยนเรองอรยสจไปแลว กใชวา

ทกทานจะเหนได เฉพาะทานทมจตเปนสมาธ

ตงมนดแลว จงมโอกาสเหนได กเปนหนาท

ตองไปฝกใหจตเปนสมาธ แลวเอามามองด

ในมชฌมนกาย มลปณณาสก ๑๒/๒๙๙

จฬหตถปโมปมสตร พระพทธเจาตรสวา

โส เอว สมาหเต จตเต ปรสทเธ ปรโยทาเต

อนงคเณ วคตปกกเลเส มทภเต กมมนเย เต

อาเนญชปปตเต, อาสวาน ขยญาณาย จตต

อภนนนาเมต. โส ‘อท ทกขน’ต ยถาภต ปชานาต,

‘อย ทกขสมทโย’ต ยถาภต ปชานาต, ...

ครนเมอจตตงมนด บรสทธ ผดผอง ไมมกเลส

เพยงดงเนน ปราศจากความเศราหมอง ออน

เหมาะแกการใชงาน ตงมน ไมหวนไหวอยางน

ภกษนน ยอมนอมจตไปเพอญาณคอความสน

217216

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ไปแหงอาสวะทงหลาย ภกษนน รชดตาม

ความเปนจรงวา นทกข รตามความเปน

จรงวา นทกขสมทย ...

นเปนลกษณะของจตทมสมาธ จตมความ

ตงมนด

สมาหเต แปลวา มความตงมนด

มลกษณะดงนคอ

ปรสทเธ บรสทธ

ปรโยทาเต ผดผอง

อนงคเณ ไมมกเลสเพยงดงเนน ไมมสง

กนขวางทเปนเหมอนเนนขวางทาง

วคตปกกเลเส ปราศจากความเศราหมอง

สงทเปนเครองเศราหมองของจตหมดไป

แลว

มทภเต ออน มลกษณะออนโยน ไมแขง

กระดาง

กมมนเย เหมาะแกการใชงาน คลองตวการนำา

ไปใช

เต ตงมน

อาเนญชปปตเต ไมหวนไหว ไมซดสายไปตาม

อารมณตางๆ

จตมลกษณะเชนน มองดอะไรกชดเจน เปนคน

มองดอย จตมสมาธอยางนแลวกอยานอมใจ

ไปทำาอยางอน เดยวนอมใจไปเหนเปรต จะสต

แตกเอาอก กนอมมาในการทำาใหเกดญาณเพอ

ความสนไปแหงอาสวะทงหลาย นคอ กลบมา

ดทตนเอง ดกายและดใจ ใหเหนเปนเพยงรป

ธรรม นามธรรม เปนเพยงขนธ ๕ ทเปนทกข

มาจากเหตปจจย พอพจารณาดไปบอยๆ กร

219218

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจตามความจรง พอรอรยสจกสนอา

สวะได เรยกวานอมนำาจตมาเพอความ

สนไปของกเสส เม อนอมนำาจตเขา

มาเรยนร ในกายและจต จะร อรยสจ

ความร เร องทกขกด เหตเกดของทกขก

ด ความดบสนทของทกขกด หนทางขอ

ปฏบตใหถงความดบสนทของทกขกด มน

อยในกายยาววาหนาคบน ฉะนน อยาไป

ไกล จตเปนสมาธ ตงมนดแลว ใหนอมนำา

จตมาด ไมใชวา จตเปนสมาธแลวเฉยๆ

วางๆ โลงๆ นงๆ ไป หรอเอาจตทมสมาธ

ไปทำานนทำานทไมเปนประโยชน ไมเปนไป

เพอความพนทกข

โส ‘อท ทกขน’ต ยถาภต ปชานาต

ภกษนน รชดตามความเปนจรงวา นทกข

กายกบใจ อปาทานขนธ ๕ เปนทกข ทกข

มนเปนอยางน

‘อย ทกขสมทโย’ต ยถาภต ปชานาต

รตามความเปนจรงวา นทกขสมทย

ตวความอยาก ความยด ความเพลดเพลน

ยนด มความรกใครพอใจ มองไมเหนโทษ นตว

ทกขสมทย และรน ทกขนโรธ รน ทกขนโรธ

คามนปฏปทา เหนอยางน ถงความสนไปของ

อาสวะ สนทกขได

ดงนน เรยนไปแลว ไมใชวาจะเหนอรยสจ

เรยนกไดเรยน ดกวาไมไดเรยน ไดความ

ปลาบปลมปตบางเลกๆ นอยๆ เวลาเครยด ก

มาฟงเรองอรยสจ อาจจะสบายใจขน แตแบบ

นใชอาจารยเปลองเกนไป พอไมสบายใจ โอ..

อาจารยพดอรยสจใหฟงหนอย เออ..สบายใจ

ไปพกหน ง คนตองตายเปนเร องธรรมดา

อาจารย.. เจอสามตบมาทำาไง เปนเร อง

ธรรมดา เออ..สบายใจไปพกหนง มเรองอน

มาอก กตองฟงอยเรอย เหนอรยสจจงจะได

221220

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ปญญาเปนของตนเอง ตองอาศยจตเปน

สมาธนะ พระพทธเจาทรงแนะนำาใหภกษ

ทงหลายเจรญสมาธ จะไดรอรยสจ ๔ ตาม

ความเปนจรง

ในสงยตตนกาย มหาวารวรรค ๑๙/๑๖๕๔

พระองคตรสวา

สมาธ ภกขเว ภาเวถ

สมาหโต ภกขเว ภกข ยถาภต ปชานาต

กญจ ยถาภต ปชานาต

อท ทกขนต ยถาภต ปชานาต

อย ทกขสมทโยต...

ดกอนภกษทงหลาย เธอทงหลายจงเจรญ

สมาธเถด

ดกอนภกษทงหลาย ภกษผมจตตงมนแลว

ยอมรตามความเปนจรง

ยอมรอะไรตามความเปนจรง

ยอมรตามความเปนจรงวา นทกข

ยอมรตามความเปนจรงวา นทกขสมทย ...

จตไมมสมาธน มนวอกแวกกระโดดไปตาม

อารมณนนอารมณน เปนจตไมออนโยน ไม

ควรตอการใชงาน มอปกเลสเครองเศราหมอง

เขามามากมาย เดยวรก เดยวชง เดยวอจฉา

เดยวนน เดยวน ถกกระทบกระทงไดงาย ม

อารมณเลกๆ นอยๆ กหงดหงด รำาคาญ ไม

พอใจ ถาจตไมมกเลส มนสบาย ออนโยน ขาง

นอกจะแขงมายงไง ขางในมนออน จตมนควร

ตอการใชงาน การทำาจตใจใหมความตงมน

เปนสมาธ เรมตนจากการมศล แลวกฝก

สตสมปชญญะใหมากๆ โดยวธการตางๆ

เทคนคนนเทคนคน อะไรกได ขอใหจตเปน

สมาธ พอจตเปนสมาธแลว กอยาไปทำาอยาง

อน อยาไปเลนนนเลนน ใหนอมนำาจตมาเพอ

มองดในกายในใจ ใหรตามความเปนจรงวา น

ทกข นทกขสมทย อยางน

223222

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

๕.๓ ญาณในอรยสจ

ตอไปสงทควรทราบพเศษขอท ๓ คอญาณ

ในอรยสจ หรอ ความรในอรยสจ ถาม

ความรโดยถกตองแลว ไมวารเรองอะไร ก

ตองรในแงมมอรยสจทงนน ถารเรองใด

เรองหนงแลว ยงไมรวมลงเปนอรยสจ นก

ชอวายงไมรเรองดพอ อยางเราเรยนธรรมะ

หมวดนนหมวดนเยอะแยะ บางคนยงรวบ

ไมได ยงไมเหนในแงมมอรยสจ ชอวายง

ไมมความร ไมมความเขาใจ ญาณนนไม

วาจะมากขนาดไหน เพอใหเปนประโยชน

และเปนไปเพอความสนทกข ตองรวมลง

มาเหนอรยสจ อนโลมคลอยตามสจธรรม

เหนตามความเปนจรงวา อนนทกข อนน

ทกขสมทย อนนทกขนโรธ อนนทกขนโรธ

คามนปฏปทา ญาณทคลอยตามสจธรรมน

แหละคอญาณจรง เปนสมมาญาณ

ในสงยตตนกาย นทานวรรค ญาณวตถสตร

๑๖/๓๓ ญาณวตถสตร กลาวถง ญาณในแงมม

อรยสจ ๔๔ ญาณ ทานแสดงไววา

กตมาน จ ภกขเว จตจตตาฬส ญาณวตถน

ชรามรเณ ญาณ

ชรามรณสมทเย ญาณ

ชรามรณนโรเธ ญาณ

ชรามรณนโรธคามนยา ปฏปทาย ญาณ

ชาตยา ญาณ

ชาตสมทเย ญาณ

ชาตนโรเธ ญาณ

ชาตนโรธคามนยา ปฏปทาย ญาณ

ภเว ญาณ ...

ดกอนภกษทงหลาย ญาณ ๔๔ ประการอะไร

บาง

225224

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ความรในชรามรณะ

ความรในชรามรณสมทย

ความรในชรามรณนโรธ

ความรในชรามรณนโรธคามนปฏปทา

ความรในชาต

ความรในชาตสมทย

ความรในชาตนโรธ

ความรในชาตนโรธคามนปฏปทา

ความรในภพ ...

ญาณ ๔๔ ปญญา ๔๔ อยาง คออะไรบาง

พระพทธองคทรงแสดงความร ในแบบ

อรยสจ โดยยกสภาวะในปฏจจสมปบาท

มาแสดง ปฏจจสมปบาทม ๑๑ อาการ ก

เลยมญาณ ๔๔ ถาเอาสภาวะอนๆ มา

แสดง ญาณกมชอมากมาย หยบสภาวะ

ไหนมาแสดงในแบบอรยสจกได

ในพระสตรน ยกสภาวะในปฏจจสมปบาท มา

แสดง เรมตงแตชรามรณะ ความรในชรา

มรณะ รจกชรามรณะ ทานทงหลายรจกชรา

มรณะไหม รจกแตคนแก รจกแตคนตาย อน

นไมใชชรามรณะ ชรามรณะเปนสงไมมตว

ตน เปนของกลางๆ เปนสมบตประจำาโลก ไม

วาใครกไดทงนนแหละ ยาจกกไดชราและ

มรณะเทากบพระพทธเจา ไมมความแตกตาง

กนระหวางคนยากจน คนรำารวย ยาจกหรอ

มหาราชา จนกระทงพระพทธเจา โลกกใหได

เทากน คอใหเกด ใหแก ใหตาย ทานทงหลาย

ไมตองไปมมานะมากกได โลกมนใหพอๆ กน

แหละ ใหไดเทานแหละ อยนานกไดแก อยไม

นานกไมไดแก ไดเทานเหละ จะเอาอะไรมาก

ไปกวาน ถาอยนานกวานกแกกวาน อยนานไป

อก กแกกวาเดมไปอกหนอย ทายทสดกไดตาย

ใหไดเทานแหละในโลก ใหตองพลดพราก ให

เจบปวย ใหไดเทานแหละ สวนจะใหสขภาพ

ดตลอด อนนฝนไปเถอะ ตองหลอกตวเองไป

227226

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ตลอดชาตนนแหละ ชรามรณะนเปนของ

ประจำาโลก เปนสงประจำาของทกข ปญญา

ทรจกชรามรณะ เรยกวาญาณในชรามรณะ

ญาณในชรามรณสมทย ความรในเหตเกด

ของชรามรณะ อะไรเปนเหตเกดของชรา

มรณะ ถาพดแบบปฏจจสมปบาทนกจะด

งาย รจกชรามรณสมทย ชรามรณะกไมม

ตวตน เปนสงขาร มเหตใหเกด คออะไร

คอชาต ชรามรณสมทยคอชาต มความเกด

ไดเกดมากเลยไดแก ถาไมไดเกดจะไดแก

ไหม ไม ทานไดเกดมาแลว อยมานาน จน

ไดแกกตองรจกขอบคณมนเสยบาง ไมใช

บนอยเร อย โอย.. ทำาไมแก ทำาไมไมแขง

แรง ทำาไมเปนโนนเปนน แหม..ไดเกดมา

แลว ไดอยตงนานแลว จนไดแก กยงไปวา

มนอก บางคนเกดมาไมนาน ไมไดแกดวย

ซำาไป ตายกอน นปญญาเหนเหตเกดของ

ชรามรณะ เหนวาชรามรณะไมมตวตน ได

เกดกเลยมแกมตายตดตวมาดวย

ญาณในชรามรณนโรธ ความรในความดบสนท

ของชรามรณะ จะไมมชรามรณะไดอยางไร ก

ตองไมเกด ไมมชาต พอไมมชาต กไมมชรา

มรณะ ถาเกดมาแลวกตองแกตองตาย อนน

เปนกฎเกณฑธรรมดา ความเขาใจกฎเกณฑ

ธรรมดา นแหละเรยกวาญาณ บางท พดเรอง

ญาณ ดเหมอนเปนเรองวเศษพสดารอะไรไป

มาก แตตามความเปนจรงแลว ญาณนคอ

ความรเรองธรรมดาๆ เราทงหลาย เปนพวกไม

ธรรมดา เปนบา เพยนจากความจรงธรรมดาๆ

ไปไกล วนเวยนเพราะไมร พอรแลว เหนวา

เออ.. ธรรมดา มนเปนอยางน แตโดยทวไป

เราจะเขาใจวา ผททานรน ไมธรรมดา โดย

แทจรงแลว กลบขาง ทานนนเปนคนธรรมดา

สวนพวกเรานคนบา เปนพวกไมธรรมดา พวก

วปลาส พวกเพยน

ความรในชรามรณนโรธคามนปฏปทา คอรวา

อรยมรรคมองค ๘ ประการเปนขอปฏบต หาก

229228

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ตองการใหหมดปญหา หมดโดยสนเชงกม

ขอปฏบตคออรยมรรค นยกเรองชรามรณะ

มาแสดง เปนญาณในแงมมของอรยสจ

ตอไป ยกเรองชาตมาแสดง ญาณในชาต

คอ ความเกด ความเกดนเปนสมบตของ

โลก เปนกลางๆ เมอมเหตปจจยพรอม

ความเกดกมขน เราทงหลายไดเกดมาน

อาศยธาตของพอของแมผสมกน พรอม

แลว มวญญานเกดขน เปนการประชมกน

ชวคราวของขนธ ๕ ไดเกด ถาเหตปจจย

บกพรองไปบางอยาง ไดเกดมย ไมไดเกด

ตวชาตนเปนสมบตกลางๆ เมอมเหตปจจย

พรอมทตวทกขจะเกด ความเกดกมขน

ความเกดหรออาการเกดขนของตวทกขน

เรยกวาชาต เปนสงทเปนกลางๆ อยางนน

ตามกฎเกณฑ เมอสงนมนม สงนมนจงม

เพราะความเกดขนของสงน สงนจงเกดขน

การเกดขนของมนเรยกวาชาต

ญาณในชาตสมทย ความรในเหตเกดของชาต

เหตเกดของชาตคอภพ การกระทำาตามความ

อยาก ทำาตามอปาทาน โดยมวตถประสงคเพอ

ตวตน อยากใหตวเองมความสข อยากใหตว

เองพนทกข อยากใหตวเองไดนนไดน แลวเกด

การกระทำาตามอำานาจตณหาอปาทาน อนน

เรยกวาภพ เราคดวาอนไหนดสำาหรบเรา เรา

กทำาอนนนใชมย อนไหนไดบญเยอะ เรากทำา

อนนน อนไหนจะทำาใหเราเปนสข เรากทำาอน

นน เจาะจงผลเพอเราทงนน อนนเรยกวาภพ

เราทงหลายไมตองหวงวา จะหมดกเลสงายๆ

เพราะทกอยางททำาน กเลสจงจมกทงนน

แหละ ขอใหฝกใหมปญญาเหนอรยสจ คอยๆ

มองดกแลวกน

ญาณในชาตนโรธ ความรในความดบสนทของ

ชาต จะไมมชาตกตองไมมภพ ไมมการกระ

ทำาเพอตวตน ตวเรานมจรงไหม ไมม ไม

ตองกลววามนจะทกขนะ แลวกไมตองกลว

231230

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

วามนจะไมทกข เพราะรปนามเปนตวทกข

อยแลว ไมตองอยากไดสข เพราะมนคอ

ตวทกข เราไมรความจรงกเลยหวหมนอย

อยางน อยากใหมนพนทกข อยากใหมนได

สข อยากใหมนไดด มตณหาอปาทาน แลว

กไปทำา การกระทำาตามตณหาอปาทาน

เพอตวเอง มตวเองอยเบองหลงการกระ

ทำา อนนเรยกวาภพ เมอมภพกมชาต เปน

ตวเปนตนขนมา เปนชาตยอยๆ เปนตว

เปนตนเปนครงๆ เราเปนคนด เราเปนคน

ไมด หรอจะพดแบบเปนชาตหลกๆ กได

ญาณในชาตนโรธคามนปฏปทา คอ รวา

อรยมรรคมองค ๘ ประการน เปนขอ

ปฏบตททำาใหถงความไมตองเกดอก นกยก

พระสตรมาบางสวน ใหด ๒ องค

ปฏจจสมปบาท ชรามรณะ กบ ชาต องค

อนๆ กเหมอน ความรในภว ความร

ในภวสมทย ความรในภวนโรธ ความรใน

ภวนโรธคามนปฏปทา ความรในเวทนา ความ

รในเวทนาสมทย ความรในเวทนานโรธ ความ

รในเวทนานโรธคามนปฏปทา จนถงความร

ในอวชชา ความรในอวชชาสมทย ความรใน

อวชชานโรธ ความร ในอวชชานโรธคามน

ปฏปทา ยกสภาวะอะไรมากได ญาณกสามารถ

รในแงมมอรยสจได สมมตงายๆ ยกเรองความ

ปวดหวขนมา รจกความปวดหว รจกปวดหว

สมทย รจกปวดหวนโรธ รจกปวดหวนโรธคามน

ปฏปทา เรยกวามญาณ รจกปวดหววามนเปน

เรองธรรมดา เปนเรองธรรมชาต เปนกฎเกณฑ

อาว..ทำาไมจงปวดหว เพราะมหว ถาไมอยาก

ปวดกตองไมมหว เมอหวไมม ปวดหวกจะดบ

สนท ไมเกดอกตอไป วธการทจะไมมหวอก คอ

อรยมรรคมองค ๘ ประการ นเรยกวาญาณ

ความร ปญญา ไดญาณในแงอรยสจนจงจะพน

ทกขไดจรงจะพดถงญาณในอรยสจอกแงหนง

ทพระพทธเจาทรงแสดงไว กเปนอาการ ๑๒

อยางในอรยสจ ๔ ในทกข ๓ ในทกขสมทย ๓

233232

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ในทกขนโรธ ๓ ทกขนโรธคามนปฏปทา

๓ เปนความร ๑๒ ลกษณะ ญาณน

ทำาใหพระพทธเจาปฏญญาตนวาเปนพระ

สมมาสมพทธเจา เปนผตรสรอนตตร

สมมาสมโพธญาณ อนนกเปนญาณใน

อรยสจอกแงมมหนง

ในสงยตตนกาย มหาวารวรรค ๑๙/๑๖๖๖

พระพทธเจาตรสวา

อท ทกข อรยสจจนต เม ภกขเว ปพเพ

อนนสสเตส ธมเมส จกข อทปาท ญาณ อทปาท

ปญญา อทปาท วชชา อทปาท อาโลโก

อทปาท

ต โข ปนท ทกข อรยสจจ ปรญเญยยนต เม ...

ต โข ปนท ทกข อรยสจจ ปรญญาตนต เม ...

ดกอนภกษทงหลาย จกษ ญาณ ปญญา

วชชา แสงสวาง ไดเกดขนแลวแกเรา

ในธรรมทงหลายทไมเคยไดฟงมากอนวา

นคอทกขอรยสจ

ทกขอรยสจน ควรกาหนดร ..

ทกขอรยสจน เราไดกาหนดรแลว ..

จกษ ญาณ ปญญา วชชา แสงสวาง เกดขน

แลวในธรรมะทไมเคยไดฟง ไมเคยมคนสอน

ไมเคยมใครบอกมากอน ในทกขม ๓ ญาณ คอ

(๑) นเปนทกขอรยสจ

(๒) ทกขอรยสจน ควรกำาหนดร

(๓) ทกขอรยสจน เราไดกำาหนดรแลว

ญาณท ๑ รตวมน ญาณท ๒ รกจหนาท ตอง

ทำาความเขาใจมนใหแจมแจง ควรรโดยรอบ ร

ใหครบทกแงมม กเปนกจตอทกขอรยสจ ญาณ

ท ๓ รวาไดทำากจตอทกขเสรจสมบรณแลว

ญาณในทกขสมทย ๑๙/๑๖๖๗

อท ทกขสมทโย อรยสจจนต เม ภกขเว ปพเพ

อนนสสเตส ธมเมส จกข อทปาท ญาณ

อทปาท ปญญา อทปาท วชชา อทปาท

อาโลโก อทปาท.

235234

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ต โข ปนท ทกขสมทโย อรยสจจ ปหาตพพน

ต เม ...

ต โข ปนท ทกขสมทโย อรยสจจ ปหนนต เม

ดกอนภกษทงหลาย จกษ ญาณ ปญญา

วชชา แสงสวาง ไดเกดขนแลวแกเรา

ในธรรมทงหลายทไมเคยไดฟงมากอนวา

นคอทกขสมทยอรยสจ

ทกขสมทยอรยสจน ควรละ ..

ทกขสมทยอรยสจน เราไดละแลว ..

ญาณในทกขสมทยกม ๓ คอ

(๑) นคอทกขสมทยอรยสจ

(๒) ทกขสมทยอรยสจน ควรละ

(๓) ทกขสมทยอรยสจน เราไดละแลว

นเปนญาณในเรองทกขสมทย ทกขสมทย

นเปนปหาตพพะ คอ เปนสงทควรละ เปน

สงทจะตองละใหได ถาละไมได กมเหตให

ทกขอยอยางนน แลวไดทำากจหนาทตอ

ทกขสมทยเสรจ คอ ไดละหมดแลว จบสน

กนแลว ไมมสงตดของ

ญาณในทกขนโรธ ๑๙/๑๖๖๘

อท ทกขนโรโธ อรยสจจนต เม ภกขเว ปพเพ

อนนสสเตส ธมเมส จกข อทปาท ญาณ

อทปาท ปญญา อทปาท วชชา อทปาท

อาโลโก อทปาท.

ต โข ปนท ทกขนโรโธ อรยสจจ สจฉกาตพพนต

เม ...

ต โข ปนท ทกขนโรโธ อรยสจจ สจฉกตนต เม ...

ดกอนภกษทงหลาย จกษ ญาณ ปญญา วชชา

แสงสวาง ไดเกดขนแลวแกเรา

ในธรรมทงหลายทไมเคยไดฟงมากอนวา

นคอทกขนโรธอรยสจ

ทกขนโรธอรยสจน ควรทาใหแจง ..

ทกขนโรธอรยสจน เราไดทาใหแจงแลว ..

ญาณในทกขนโรธกม ๓ คอ

(๑) นคอทกขนโรธอรยสจ

(๒) ทกขนโรธอรยสจน ควรทำาใหแจง

(๓) ทกขนโรธอรยสจน เราไดทำาใหแจงแลว

237236

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ทกขนโรธควรกระทำาใหแจง เขาไปรจก

ไดไปสมผสดวยจต นพพาน ความสงบ

ความสขความปลอดโปรง ทพงอนแทจรง

ดำารงอยอยางนน เพยงไปใหถงโลกตตระ

แคไปเหนเทานน กพนทกขแลว อยางนเปน

สจฉกาตพพะ ถงแลวกเปนพระอรหนต

ญาณในทกขนโรธคามนปฏปทาอรยสจ

๑๙/๑๖๖๙

อท ทกขนโรธคามนปฏปทา อรยสจจนต เม ภกขเว

ปพเพ อนนสสเตส ธมเมส จกข อทปาท ญาณ

อทปาท ปญญา อทปาท วชชา อทปาท

อาโลโก อทปาท

ต โข ปนท ทกขนโรธคามนปฏปทา อรยสจจ

ภาเวตพพนต ..

ต โข ปนท ทกขนโรธคามนปฏปทา อรยสจจ

ภาวตนต ..

ดกอนภกษทงหลาย จกษ ญาณ ปญญา

วชชา แสงสวาง ไดเกดขนแลวแกเรา

ในธรรมทงหลายทไมเคยไดฟงมากอนวา

นคอทกขนโรธามนปฏปทาอรยสจ

ทกขนโรธคามนปฏปทาอรยสจน

ควรทาใหเกดขน ..

ทกขนโรธคามนปฏปทาอรยสจน

เราไดทาใหเกดขนแลว ..

ญาณในทกขนโรธคามนปฏปทากม ๓ คอ

(๑) นคอทกขนโรธามนปฏปทาอรยสจ

(๒) ทกขนโรธคามนปฏปทาอรยสจน ควร

ทำาใหเกดขน

(๓) ทกขนโรธคามนปฏปทาอรยสจน เราได

ทำาใหเกดขนแลว

อรยมรรคมองค ๘ ประการ เปนทกขนโรธ

คามนปฏปทา เปนสงทควรทำาใหเกดขน ควร

ทำาใหมขน เมอเกดขนเตมสมบรณ กหมดกจท

ตองทำาตออรยสจ ในอรยสจ ๔ มญาณอรยสจ

ละ ๓ กเปน ๑๒ ญาณ ทานเรยกวา สจจญาณ

กจจญาณ กตญาน ในอรยสจ ๔ วนนกสมควร

แกเวลาแลวนะครบ สวสดครบ

239238

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

บทท ๔อรยสจ ๔ ตอนท ๔

241240

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ขอนอบนอมตอพระรตนตรย สวสดครบทานผสนใจในธรรมะทกทาน

อรยสจ ๔ ตอนท ๔

บรรยายวนท ๗ ธนวาคม ๒๕๕๓

วนนบรรยาย สาระธรรมจากพระสตตนตปฎก

ตอนท ๓๙ ชอหวขอวา อรยสจ ๔ ตอนท ๔

เรองอรยสจ ๔ เทาทบรรยายไปแลวนน นำา

มาจากพระสตรนนบางพระสตรนบางโดยยอๆ

สำาหรบเรองทบรรยายไปแลวนน ประกอบไป

ดวย หวขอท ๑ ความหมายของอรยสจ หวขอ

ท ๒ ความสำาคญของอรยสจ หวขอท ๓ โทษ

ของการไมรอรยสจ หวขอท ๔ ประโยชนของ

การรอรยสจ หวขอท ๕ สงทควรทราบเปน

พเศษในเรองอรยสจ

243242

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

หวขอท ๖

แจกแจงขยายความอรยสจ

วนนจะพด หวขอท ๖ ซงกพดยอๆ เหมอนกน

กบทกหวขอทผานมานนแหละ หวขอท ๖ ท

จะพด คอ แจกแจงขยายความอรยสจแตละ

หวขอ ตามทพระพทธเจาทรงขยายความไว

สำาหรบเรองอรยสจ ทานทงหลายทราบแลววา

ม ๔ ขอ คอ ทกขอรยสจ ทกขสมทยอรยสจ

ทกขนโรธอรยสจ ทกขนโรธคามนปฏปทา

อรยสจ อนนวาโดยชอ

ตอไปจะเปนหวขอท ๖ แจกแจงขยายความ

อรยสจแตละขอ ตามทพระพทธเจาทรงแสดง

ไว แททจรงแลว เรองอรยสจพระพทธองค

ทรงแสดงไวอยางเดยวนนแหละ แตทรงขยาย

ความไวหลากหลาย เพราะผฟงมจรตอธยาศย

แตกตางกน รธรรมะ เหนแจงอรยสจ โดย

อาศยถอยคำาทแตกตางกน ดวยสอทแตกตาง

245244

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

กน พระพทธองคเปนพระสพพญญ จงใช

การขยายความทแตกตางกนไปบาง แต

ความหมายจรงๆ คอทรงแสดงใหเหนวา

ทกอยางลวนเปนของไมมตวไมมตน ใน

โลกมแตกองทกข ทเกดขนตามเหตปจจย

ไมไดมผใดบงการ หรอเปนเจานายใหญโต

คอยควบคมใคร ถาอยากจะพนจากทกขก

ตองเหนอโลก คอ พระนพพาน และทรง

บอกหนทาง กมเทานแหละ

ทกขนน มอย แตตวตนผเปนทกขนนไมม

ความพนทกข มอย แตตวตนผพนทกขนน

ไมม ทกขเปนเรองทางโลก สวนความพน

ทกขเปนพระนพพาน ไมมตว ไมมตนอะไร

ธรรมะทงหลายลวนเปนอนตตาอยางท

พระองคแสดงไวนนเอง แตการขยายความ

มลกษณะแตกตางกนออกไป ทานทง

หลายลองพจารณาด

๖.๑ แบบทวไป

แบบท ๑ น เปนแบบทวไป พบในพระสตร

เปนอนมาก ในหนงสอเลมไหนทเขยนรวบรวม

เรองอรยสจไว ทานคงอานเจอแบบน ซงเปน

แบบทวไปทพระพทธเจาทรงแสดงขยายความ

ไวมาก ขยายความใหเหนชดวา ทกขอรยสจ

คออะไร ทกขสมทยอรยสจคออะไร ทกขนโรธ

อรยสจคออะไร ทกขนโรธคามนปฏปทา

อรยสจคออะไร เปนแบบทวๆ ไป ทานไหนท

ชอบสวดมนต บางทอาจจะไดสวดบาง

247246

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ขอท ๑ ทกขอรยสจ

ในสงยตตนกาย มหาวารวรรค ๑๙/๑๖๖๕

พระพทธองคตรสวา

อท โข ปน ภกขเว ทกข อรยสจจ.

ชาตป ทกขา, ชราป ทกขา, พยาธป ทกขา,

มรณมป ทกข, อปปเยห สมปโยโค ทกโข, ปเยห

วปปโยโค ทกโข, ยมปจฉ น ลภต ตมป ทกข,

สงขตเตน ปญจปาทานกขนธา ทกขา.

ดกอนภกษทงหลาย

นแหละคอทกขอรยสจ

ความเกดเปนทกข ความแกเปนทกข

ความเจบปวยเปนทกข ความตายเปน

ทกข โสกะ ปรเทวะ ทกข โทมนส และ

อปายาสะเปนทกข ความประสบกบสตว

และสงขารซงไมเปนทรกเปนทกข ความ

พลดพรากจากสตวและสงขารซงเปนทรก

เปนทกข ปรารถนาสงใดไมไดสงนนเปน

ทกข โดยยอ อปาทานขนธ ๕ เปนทกข

นเปนการขยายความทกขอรยสจในแบบทวไป

ซงเราทงหลายกเจอกนบอยๆ พระพทธองค

ทรงขยายความ แจกแจงออกมาใหเหนวา

ทกขไดแกอะไรบาง คำาวา ทกข นใชในความ

หมายวา เปนสงทปราศจากแกนสาร ไรตวตน

ไมไดใชในความหมายวา เสยดแทง หรอ ทมตำา

จนทนไมไหว

ทกขในทนใชในความหมายวา เปนของไรแกน

สาร ไรตวตน ซงตวทกขนน เปนสงขารทอง

อาศยปจจยหลายอยางทเกด เกดมาแลวกตก

อยภายใตกฎเกณฑ คอกฎไตรลกษณ ไมเทยง

เปนทกข เปนอนตตา ความเปนทกขในแงท

วา เกดจากเหตปจจยหลายอยาง คงสภาพ

เดมอยไมไดนาน ทนไดยาก อยางนเปนทกข

ลกษณะ แตทกขในอรยสจ หมายถง สงทเปน

ของไรแกนสาร เปนของไรตวตน ไมมตวไมม

ตนของมนเอง เกดจากเหตปจจยหลายอยาง

เกดมาแลวกตกอยภายใตกฎเกณฑของมน คอ

ไมเทยง เปนทกข และเปนอนตตา

249248

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

เวลาเหนทกขในแบบอรยสจ จะเหนวาไม

เทยงกได เหนวาเปนทกขกได เปนอนตตา

กได อยางนกถอวาเหนทกขเหมอนกน

คำาวา ทกข นนหมายถง สงทเปนสงขาร

ปราศจากแกนสาร ไรตวตน เพอใหเขาใจ

ไดงาย อาจใชคำาวาสงขารทกข คอ ทกขใน

แบบสงขาร โลกกเปนทกข สงขารทงหลาย

ทเกดจากปจจยปรงแตง กลวนเปนทกข

พระพทธองคทรงแจกแจง และทรงชชด

วา ทกข นนคออะไร เราจะไดกำาหนดร

ไดอยางถกตอง ดวยคำาวา ชาตป ทกขา

เปนตน แมความเกดกเปนทกข แมความ

แกกเปนทกข แมความเจบปวยไขกเปน

ทกข แมความตายกเปนทกข

ชาตป ทกขา แมความเกดกเปนทกข

ความเกดกเปนตวทกขทไรแกนสาร ไร

ตวตน ไมใชคนเกด สตวเกด ผหญงเกด

ผชายเกด หรอหมาเกด แมวเกด แตเปนทกข

ทมนเกดขน ชาตคอความเกดขนของกองทกข

เทานน แมชรากเปนทกข ไมใชคนชรา ไมใช

ผหญงชรา ไมใชผชายชรา ไมใชเทวดาแก หรอ

พรหมแก แตเปนความแกของกองทกข เปน

ทกขทมอาการอยางนนขนมา เมออยนานๆ

หรอใชการไมคอยไดแลว กปรากฏอาการอยาง

นนขนมา อยางนเปนลกษณะของตวทกข หรอ

เปนลกษณะของสงทปราศจากแกนสาร ไรตว

ตน

ความเกดกไมใชความเกดของสงทเปนแกน

สาร ความเกดเปนการปรากฏขนครงแรกของ

กองทกขเทานน ความแกกเปนความครำาครา

เปนการใชการไมคอยไดของกองทกข คอ กาย

กบใจ ทมนเรมเสอมลง เรมจากรปธรรมเสอม

นามธรรมทองอาศยรป เชน ตา ห จมก ลน

กายเปนตน กเสอมลง อนทรยทงหลายกเสอม

ลง อยางนเปนตน นเรยกวาชรา อายกเสอม

251250

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ลงไปเรอยๆ ในลกษณะของทกขน สตว

ทงหลายเกดมานาน อายมแตเสอมไป ไมม

อายนานขน ถาพดภาษาทางโลก พดวา

อายมากขน แตในแบบของสงขารแลว อย

นานอายยงนอยลง อายคอความสบตอ

ของชวตนทรย มนแกลงเรยกวาความสน

ไปของอาย ชรามากขนๆ ฉะนนยงอยนาน

กยงหมดอายไปเรอยๆ แตชาวโลกกหลอก

ตวเองไปเรอยๆ พดใหมนกลบขาง

ความเกดขนของกองทกข ความเกด

ปรากฏนเปนเรองของกองทกข แตชาว

โลกคดวาไดเกดแลวเปนสข จนกระทงบาง

คนหลอกกนวา เดยวคณทำาบญเยอะๆ จะ

ไดไปเกดบนสวรรค เกดบนสวรรคจะได

เปนสข แตความจรง ความเกดลวนเปน

ทกข เกดมาแลว กไดแก และไดตาย อนน

เปนกฎทหลกเลยงไมได ชาตปจจยา ชรา

มรณ ทน บางคนถกหลอกวา เกดใหม

แลวเปนสข เกดเปนเทวดาแลวจะสข ทำาบญ

เยอะๆ เกดแลวจะเปนสข เขาวาอยางน อยาง

นเขาหลอกทาน ทานกคงชอบถกหลอกอย

แลว ตอนแรกกหลอกตวเองกอน แลวใหชาว

บานเขามาหลอกกดเหมอนกน

ชราป ทกขา แมความแกกเปนทกข แททจรง

การทเราอยนาน ชวตมนเสอมลง อายมนหมด

ไป ไมใชอายเยอะขน คอใกลฝงเขาไป ใกลตาย

เขาไปทกวนแลว ทำานองนนนเอง แตไมใชเรา

ใกลฝงอะไรหรอก เปนกองทกข เปนธรรมดาๆ

สามญของรปนาม เปนของไรแกนสาร ดงนน

ความเกดขนกเปนความปรากฏของกองทกข

ไมใชตวตน ไมใชสข ไมใชของด ไมใชของวเศษ

อะไร ไมวาจะเกดทไหน กลวนเปนทกขเกด

เกดแลวกไดแกและไดตาย ไมใชเกดแลวไดสข

คนไหนทเขามาหลอก กอยาไดถกหลอกนาน

เกนไป พระพทธเจาบอกวา เพราะชาตคอ

ความเกดเปนปจจย ความแกและความตายจง

253252

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

มขน คอเกดแลวกไดแกและตาย ไมใชเกด

แลวจะไดสข เมอวากนถงสจจะขนสงสด

แลว ไมมหรอกเกดแลวไดสข พระพทธเจา

ไมเคยสอน เราทงหลายถกหลอกกนมา

นานแลว เกดบนสวรรคจะเปนสข ไดนนได

น อายยนยาว กวากนไป ใชชวตอยนานๆ

เปนสข มนคงถาวร แตความจรงไมใช อย

นานๆ อายยงหมดไปทกวนๆ ถาไมอยาก

หมดอายกอยาอยนาน แตเราทงหลาย

ชอบอยนานๆ ทำาใหไดอายมา อยางนเขา

วาเอาเอง แทจรงแลว อยนานๆ ยงเสอม

ลงไป และแกลงไปเรอยๆ หมดอายลงไป

เรอยๆ เหมอนกบสงของ ยงอยนาน อาย

การใชสอยกลดลงๆ นเปนธรรมชาตของ

ทกข

พยาธป ทกขา แมความเจบปวย ความ

เปนไข เปนโรคนนโรคน กเปนทกข ไมใช

ตวตน ไมใชสตวบคคลอะไร เปนธรรมดา

ของรปนามอยางนน ถาใครไมร กหลงคดวา

เราปวย เราไมสบาย เราเปนโรครายทรกษาไม

หาย ทนทกขทรมานไปกบมน

ความเจบปวยเปนทกขน บางพระสตรไมได

แสดงไว ขยายความออกไปเปน โสกปรเทว

ทกขโทมนสสปายาสาป ทกขา โสกะ ปรเทวะ

ทกข โทมนส และอปายาสะกเปนทกข ซง

นยมแสดงบอยกวา หากแจกแจงเปนชดนแลว

ปกตกจะไมแสดงพยาธเอาไว เพราะไดรวมอย

กบทกขทางกายแลว

มรณมป ทกข แมความตายกเปนทกข เปน

เรองธรรมดาสามญทตองเกดขนกบรปนาม

ทงมวล เปนสงไรแกนสาร ไรตวตน ไมมคน

ตาย สตวตาย ไมมหมาตาย แมวตาย หรอไมม

เทวดา มาร พรหม ใดๆ ตายทงสน เปนการ

แตกออก กระจายไป หายไปของกองทกข

เทานน ชาตกเปนการปรากฏขนของกอง

255254

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ทกข มรณะกเปนการหายไปของกองทกข

ทงหมด ไมมคนเกด ไมมคนตาย แตใน

ความรสกของเราทงหลาย บอกวาคนเกด

สตวเกด ไดเกดมาแลว พอตายกสญเสย

ทกอยาง คดวาความเกดมนด มนนารก

ทำาใหเราไดมาทน ไดมนนมน ความตาย

คอความสญเสย คอมหนตภยราย ทำาลาย

ทกสงทเราอตสาหหามา อะไรอยางนกได

แททจรงแลว ไมใชอยางนน ความตายน

เปนเรองธรรมดา

ถาพดถงกระบวนการของกองทกขทเปน

ทกขอรยสจแลว ภยรายทสดกคอความเกด

เวลามภกษทงหลายมาถามวา อะไรเปน

เหวใหญทสด นากลวทสด มดทสด

พระพทธเจาตรสตอบวา เหวคอชาต ใหญ

ทสด อะไรรอนทสด ชาตนนแหละ รอน

ทสด เพราะเมอเกดมาแลวไดแก ไดเจบ

ปวย ไดตาย ไดพลดพราก และไดโสกะ

ปรเทวะ ทกข โทมนส อปายาสะ ไดทกขทก

อยางตดตามมา

ทกวนน ทานทงหลายเปนทกขกอยาง หลาย

อยางมาก ทกอยางนนมนตดมากบความเกด

ถาไมมความเกดเพยงอยางเดยว ทานกจะไม

ไดประสบสกอยางเลย พอมความเกดขนมา

ทานกไดมาครบทกอยางเลย เรามองไมเหนวา

แททจรง ตนตอของปญหาคอความเกด เราไม

เหนอนน เราเหนวา มาจากสงนนมาจากสงน

มาจากคนอน มาจากสาม มาจากบานเมองไม

สงบ มาจากกรรมเกา มาจากเจากรรมนายเวร

แททจรงเปนเพราะความเกด ความเกดเปน

ทกข อยนานกแก เจบปวย แลวตาย ตองสญ

เสย การสญเสย การตาย การพลดพราก ทก

สงทกอยางเปนกองทกข เปนเรองธรรมดาของ

มน ความตายนนไมใชจดสนสดของกองทกข

เพราะมนไมเทยง เกดไมเทยง จงไดแก แกไม

เทยง จงไดตาย ตายไมเทยง จงไดเกดใหม

257256

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

สำาหรบเราทงหลายทจมอยกบกองทกข

จมอยกบโลก ความตายเปนเรองใหญโต

เปนเรองนากลวมาก สำาหรบผทไดรความ

จรงแลว ความตายกไมใชเรองนากลวอะไร

ความตายกเปนความหายไปของกองทกข

ทรวมกนขนชวคราวน มนหายไปแลว

เดยวมนกเกดใหม กทกขนนแหละเกด

ทานทงหลาย แกแลวกไมคอยนารก ไม

คอยมใครอยากอม ไมคอยมใครอยากดแล

กตายไปซะเถอะ เกดใหม เปนเดก จะได

มคนอยากอม เกดกบตายมนเทากน คอ

มนเปนทกข เกดกเปนทกข ตายกเปนทกข

ในเมอมนเทากนอยแลว ไมรจะกลวไป

ทำาไม อนนพดตามหลกความจรง แตพวก

ไมเขาใจความจรง เขาไมคดอยางน เคาคด

วา ความตายทำาใหสญเสย ตองพลดพราก

จากทกสงทกอยาง เขาวาอยางน

ความตายเปนความหายไปของกองทกข ไมม

เราตาย ไมไดมเราพลดพรากจากอะไรทไหน

มนเปนเพยงการหายไปของกองทกข รปนาม

ทรวมกนขนชวคราว ไดสบตอมาชวเวลาหนง

ของชาตน ถงเวลาแยกยายของมนแลว อกสก

หนอยกไปเกดทใหม ทานจงวา มรณมป ทกขำ

แมความตายกเปนทกข

ชาตป ทกขา ความเกดกเปนทกข ไมใชคน

ไมใชผหญง ไมใชผชาย ไมใชสตว บคคล ตว

ตน เรา เขา เปนความปรากฏตวของรปนาม

ขนธทง ๕ มาประชมรวมกน เปนการรวมกน

ชวคราวของกองทกขนนเอง ชราป ทกขา แม

ความแก ความครำาคราลง กเปนอาการปรากฏ

ตวของกองทกข ทกขมนมอาการอยางนน

พยาธป ทกขา แมความเจบปวยกเปนทกข

มรณมป ทกข แมความตายกเปนทกข เกดกบ

ตายจงมความหมายเทากนในแงทวาเปนทกข

แตในความยดถอของคน ชอบความเกด แต

259258

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ไมชอบความตาย นนกเรองของความยด

จะชอบเกด ไมชอบตาย อยางนนกตาย

อยด มนกวนเวยนไปเรอยๆ

สจจะจงไมเกยวกบความชอบหรอไมชอบ

ของใคร ชอบความเกด แตไมชอบความ

ตาย กไดเกดและไดตายอยด ไมเกยวกบ

ความชอบหรอความไมชอบ เพราะมนเปน

ของไรแกนสาร ไรตวตน มนถกเหตปจจย

บบบงคบโดยรอบดาน มนเปนสงขาร คอ

สงทถกปจจยปรงแตง เหตปจจยบบบงคบ

ใหเปนอยางนน มนจงเปนอยางอนไปไม

ได วาไปแลวกเปนธรรมดาของกองทกข

จำาเปนตองเปนอยางนน เปนสมบตประจำา

กองทกข เปนสมบตประจำาโลก ความตาย

กเปนธรรมดาของโลก ความแก ความเจบ

ปวย ความตายกเปนธรรมดา เปนของ

ประจำาโลก ฉะนน คนไหนทตดของหรอ

วนเวยนอยกบโลก เขากไดสงทโลกใหได

พอๆ กน คอไดเกด เกดอยนานๆ กไดแก

ระหวางทอยกเจบปวย แลวกไดตายเหมอนกน

ทกคน คนยากจนกไดตาย คนรวยกไดตาย

เหมอนกน พระราชากตายเหมอนกน ยาจกก

ตายเหมอนกน คนชอบตายกตายเหมอนกน

คนไมชอบตายกตายเหมอนกน คนกลวตาย

กตาย คนไมกลวตายกตายเหมอนกน เลย

ไมรจะทำาอยางไร เรยกวาเปนตวทกขคอเปน

สมบตของสงขาร เปนสมบตประจำาโลก ทนก

มอาการปรากฏ ซงเปนมายาของกองทกข เอา

ไวหลอกลวงชาวโลกอกมากมาย ทพระพทธ

องคทรงบอกเอาไว

อปปเยห สมปโยโค ทกโข ความประสบกบ

สตวและสงขารซงไมเปนทรกเปนทกข โลกจะ

หาของดๆ นนหายาก เงนหายากไหม ผชาย

ดๆ หายากไหม คนทเขาใจเราหายากไหม คน

ดๆ หายาก ถาชวๆ นหางาย เดนออกไปจาก

บาน ระหวางไดเงนกบหมดเงน อนไหนมโอกาส

261260

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

เปนไปไดมากกวา ทานคงรอยแลว นแหละ

คอธรรมดาของกองทกข เงนทอง ชอเสยง

การยอมรบ เปนของหายากเปนเรอง

ธรรมดา โอกาสจะไดประสบนบวานอย

สวนส งท ไมนาพอใจน นมมาก การได

ประสบกบสงไมนารกไมนาพอใจจงเปน

ปกต ทรพยสนเงนทองนนเปนสงทนาใคร

นาพอใจ แตหาไดยาก คนทดนนหายาก

แตคนชวนนหางาย ไมตองหาดวยซำาไป

คอตวเราเองคนหนงแลว อยางน เปนตน

คนมศลนนหายาก คนไมมศลหางายมาก

คนมสตสมปชญญะนนหายาก คนหลงลม

สตนนหางาย

การไดประสบกบสงไมนารกไมนาพอใจจง

เปนทกข เปนเรองธรรมดาในโลก ทานทง

หลายเวลาจะดของสวยๆ อนหนงในโลก

เดนไปตงนานหรอไปหลายประเทศจงจะ

ไดดทหนง สวนนอกจากนนแลวไมนาด

ทงนน จะฟงเสยงเพราะๆ สกทหนง ตองหา

เพลงมาเปดปรบแตงเสยงอยางนนอยางนจง

จะไดฟง สวนเสยงไมเพราะนไดฟงเยอะมาก

ทานทงหลายดเอากแลวกน อยากจะมการงาน

ทสบาย มเจานายทดๆ ทำางานสบายๆ ไดเงน

เดอนเยอะๆ มนเปนอยางนนบางไหม ไมหรอก

มนหาไดยากแบบนน นอยคนทจะไดเปนอยาง

นน สวนนอกจากนนแลว ลวนประสบกบสง

ทไมนารกไมนาพอใจทงนน ระหวางทานเดน

ไป เจอคนทนาพอใจกบไมนาพอใจ อยางไหน

มากกวา ทานกคงจะร ในโลกนมแตกองทกข

และอนตรายมากมาย ทานจงวา อปปเยห

สมปโยโค ทกโข

ตอมา ปเยห วปปโยโค ทกโข ความพลดพราก

จากสตวและสงขารซงเปนทรกเปนทกข ทก

สงทกอยางลวนเปนของไมแนไมนอน เปนของ

ไมเทยง เงนทองของหายาก แตวามนจาก

ไปงายมาก คนดกหายาก กวาจะไดเจอ แตจะ

263262

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

รกษาเอาไวยาก พดกนแปบเดยวกเถยงกน

แยกจากกนไปแลว อยางนเปนตน ฉะนน

ความไดพลดพรากจากสงของหรอจากคน

ทรกทพอใจ เปนกองทกขทเปนธรรมดา

ของโลก สำาหรบบางคนทไมเขาใจกรสกวา

เปนการสญเสย หรอเปนเรองเลวรายมาก

สำาหรบเขา เมอเขาไดกระทบกบเรองนนๆ

แททจรงแลว การไดกระทบกบเรองนนๆ

เปนเรองธรรมดาเพราะวาเกดมา จงไมตอง

โทษเจากรรมนายเวร ไมตองโทษกรรมเกา

ไมตองโทษอะไรใหยงยากเลย

ทกขทงหมดทงมวลนมาเพราะมความเกด

เทานน ทานจงวา ชาตปจจยา ชรามรณ

โสก ปรเทว ทกข โทมนส สปปายาสา

สมภวนต เพราะความเกดเปนปจจย ชรา

มรณะ โสกะ ปรเทวะ ทกข โทมนส และ

อปายาสะจงมขน ใครเขาใจสงนกจะได

สจธรรม สวนพวกทหวหมนอยกบทกข

ใครทำาใหเราทกข เปนทกขอยางนเพราะกรรม

เกา เพราะเจากรรมนายเวร พวกทไปหาอยาง

น กจะวนเวยนเกดตายไปเรอยๆ ไมพนไป

จากกองทกข ผทเหนความจรงกรวา ทกอยาง

ลวนมาจากความเกดทงนน เขาจงหาวธวา ทำา

อยางไรจงจะพนจากความเกดไปได อยางน

แหละ จงจะไดอรยมรรคมองค ๘ อนเปนการ

ปฏบตธรรมในทางพทธศาสนา

พระพทธศาสนาสอนใหกลวความเกด ภยทมา

กบความเกดมมาก เกดมาแลว จะมความทกข

อนๆ ตดตามมาดวย ไมไดกลวคนตหว ไมได

กลวตกงาน ไมไดกลวสามทง ไมไดกลวสญเสย

นนสญเสยน แตกลวความเกด ทานทงหลาย

ชอบความเกด แตกลวอยางอนใชไหม อยาง

นแยเตมท ชอบไดนนไดน แตกลวสญเสยไป

หลงเชอคนอนวา ความเกดเปนเรองสบาย

เปนสข ไดเกดเปนเทวดาแลวเปนสข ความ

จรง ไมใชอยางนน เพราะความเกดเปนปจจย

265264

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ความแกและความตายจงม และยงมโสกะ

ปรเทวะ ทกข โทมนส และอปายาสะ

ตามมาอกเพยบ

ทานทงหลาย ทำาบญกอยาแชงตนเองมาก

เกนไป ทำาบญแลวแชงตวเองเยอะแยะไป

หมด ทำาบญแลว ขอใหไดเกดทนนทน

ขอใหเกดในทดๆ ดวยเถด เขากวาไป เกด

แลวกแก แลวกตาย ขอใหไดอยนานๆ อย

นานๆ แลวกสนอายลงทกวนๆ ไปอยาง

น เสอมอาย อยนานๆ กไดแก แชงตนเอง

ทกวน ขอใหไดนนไดน แลวกตองทงมน

ไป ทานทงหลายพากนแชงตนเอง ไมตอง

รอคนอนแชง อยากไดนนอยากไดน ไดมา

กตองสญเสยมนไป มขนมากเพอจะสญ

เสย วนเวยนไปเรอยๆ แตเราคดกลบขาง

ไปวา ไดแลวจะเปนสข ชอบคดอยางนน

แททจรง ไดมาแลวยอมตองสญเสย ไดมา

แลวกตองพลดพรากจากกนไป มแลวก

ตองเสยไป กเหมอนกบเราหาแฟนมาคนหนง

หามาใหเขาทงเรานนแหละ ไมมใครทงเรา เรา

อยเฉยๆ ไมเปน มนจดชด ไรรสชาต กหามา

ใหเขาทงเรา จะไดเปนทกขไปเรอยๆ วนเวยน

ไป พวกชอบเกดเหมอนกน เกดมากอยากอย

นานๆ อยนานๆ กแก แกไปเรอยๆ แลวกตาย

เปนอยางนกเพราะวา เราจมอยในกองทกข

ไมรจกความจรง

ยมปจฉ น ลภต ตมป ทกข ปรารถนาสงใดไม

ไดสงนนเปนทกข เกดมาแลวอยากแกไหม ไม

อยากแกแลวมนแกไหม กแก ไมรจะปรารถนา

ไปทำาไม แตมนกปรารถนา เกดมาแลวอยาก

เจบปวยไหม ไมอยากเจบปวย แลวมนเจบปวย

ไหม กเจบปวย อยากเปนทกขไหม ไมอยาก ไม

อยากทกขแลวมนทกขไหม กทกขอย มนไมได

ดงใจปรารถนา ทานจงบอกวาปรารถนาสงใด

แลวไมไดสงนน นนเปนทกข เหมอนเราเลน

ละครวนเวยนกนอย มคนนนคนนมาเพอชวย

267266

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ใหเราเตมเตม หรอชวยใหเราเปนสข แต

ชวยใหเราเปนสขไมไดจรง ปรารถนาวา

คนนมาแลวจะชวยใหเราเปนสข ปรารถนา

แลวไมได การทไมไดนนมนผดหรอถก ถก

แลว คดวามเงนมทองเยอะๆ จะมความ

สข พอมแลวสขไหม ไมสข ถกไหม ถก

แลว คอปรารถนาสงใดแลวไมไดสงนน นน

คอความถกตามธรรมดาของทกข นนเปน

ธรรมชาตของมน

พวกทไมรความจรง หลงวนเวยนอยากนน

อยากน หวหมนอยเรอยไป ตณหาอยาก

ไดนนอยากไดนเพมไปเรอยๆ เพราะวาเขา

ไมเขด ไดครงทหนง ไดแลวกไมสขจรง ไม

สขกหาอก แทนทจะเขด เขาไมเขด เหมอน

พวกชอบเกด เกดไปเรอยๆ อยนานกได

แก แตกชอบอยนานๆ อยนานแลวไดแก

ทำาไมชอบอยนาน กมนชอบ เลยไมรจะทำา

อยางไร สกหนอยกเจบปวย กอยากหาย

ถาเราเจบปวยอยกไมตองเจบปวยอก แตอยาก

หาย หายเพออะไร เพอจะปวยอก มนวนเวยน

อยอยางน ถาเจบปวยอยกไมไดเจบปวยนะ แต

เราอยากหาย ไปทำาใหมนหาย พอมนหายแลว

กปวยอก กลบไปกลบมา

ความอยากน มนไมรจกพอสกท แทนทจะ

เรยนรความจรงวา สงขารตางๆ ทงหมดเหลาน

ลวนเปนกองทกข ลวนไรแกนสาร แตเรากลบ

อยากได ทงๆ ทมนใหเราสมอยากไมได เพราะ

เปนธรรมชาตของทกข มนไมใชสข

ในอรยสจ ขอท ๑ ทกขอรยสจ พระพทธองค

ทรงแจกแจง ม ชาตป ทกขา ความเกดเปน

ทกข, ชราป ทกขา ความแกเปนทกข, พยาธป

ทกขา ความเจบปวยเปนทกข และโดยทวไป

นยมแจกแจง โสกปรเทวทกขโทมนสสปายา

สาป ทกขา โสกะ ปรเทวะ ทกข โทมนส และ

อปายาสะกเปนทกข, มรณมป ทกขง ความ

269268

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ตายเปนทกข, อปปเยห สมปโยโค ทกโข

การไดประสบกบสงไมนารกไมนาพอใจ

เปนทกข, ปเยห วปโยโค ทกโข ความ

พลดพรากจากสงทรกทพอใจเปนทกข,

ยมปฉง น ลภต ตมป ทกขง ปรารถนาสง

ใดไมไดสงนนเปนทกข เปนเรองกองทกข

เปนธรรมดาทมนเปนไปตามกฎเกณฑ

ของสงขาร คนทไมรกจะหวหมนและเปน

ทกขทรมาน สวนคนทรกอยกบทกข และ

บรหารแบบพอเปนไปได เพราะหนไมได

ทน วาโดยรวบยอ สงขตเตน ปญจปาทา

นกขนธา ทกขา โดยยอ อปาทานขนธ ๕

เปนทกข ขนธทง ๕ อนเปนทตงของความ

ยดมนถอมน รปขนธ เวทนาขนธ สญญา

ขนธ สงขารขนธ วญญาณขนธ กายกบใจท

ถกตณหาอปาทานจงจมกพาไปทำานนทำาน

เพอใหตวเองสำาคญ ใหตวเองไดนนไดน ม

เงน มทอง ไดรบการยอมรบ ไดเปนทรจก

ของผอน ทงหมดทงมวลลวนเปนทกข ไรแกนสาร

สงไหนททำาดวยอำานาจอปาทานลวนเปนทกข

ใหผลเปนรปนาม ขนธ ๕

เราอาจจะบอกวา ททำาอยน ทสดในชวตแลว

อะไรอยางน แททจรงแลว มนไรแกนสาร ไร

ตวตน คอเปนทกขนนเอง คนทมองไมเหน

ทกข เขากไปทำาตามตณหาอปาทาน บางคนก

แสวงหาเงนทอง เปนคนดของครอบครว ได

รบคำาชมจากคนรอบขางวา เปนพอทดของลก

เปนแมทดของลก ดแลครอบครวอยางด ดด

มากแตวาไรแกนสาร แลวกตายเปลาๆ ไมม

อะไร อาจจะไดรบคำาชม ไดรบการยอมรบ ได

รบรางวลดเดน ไดโลเกยรตยศ ไดรางวลเชดช

เกยรต ไดนนไดน ไดอะไรมากตามแต ถาการ

กระทำานนเกดจากอปาทาน เกดจากการ

ยดถอ ลวนเปนเหตใหเกดกองทกข ลวนเปน

ของไรแกนสารทงนน เราอาจจะคดวา มนม

แกนสาร เปนของสำาคญกได แตนนเปนความ

271270

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

สำาคญผดเทานน พระพทธองคตรสเอาไว

แลว สรปรวบยอทงหมด กายกบใจทนงๆ

อยน เปนผลมาจากกรรมเกา เปนตวทกข

และยงเปนทตงของอปาทาน และเมอทำา

ตามกำาลงของตณหาอปาทาน ผลทเกดขน

ลวนเปนทกข เปนรปนาม ขนธ ๕

ฉะนน เพอใหหมดกองทกขไป ตองไมทำา

ตามตณหาอปาทาน ถายงทำาตามตณหา

อปาทาน กองทกขกจะมไปเรอยๆ รปนาม

ขนธ ๕ ของไรแกนสาร ไรตวตน ของเกด

ดบเปลยนแปลง อนนกจะสบตอกนไป

เรอยๆ ไมมขาดชวงไป เรยกวาสงสารวฏ

คอ การเกดดบสบตอวนเวยนของอปาทาน

ขนธ ๕ ทไมมการขาดชวง ตายแลวกได

เกดใหม เกดแลว กไดแกและตาย และ

เกดใหมกลบไปกลบมาอยอยางนไปเรอยๆ

ไมมการขาดชวง ไมมการขาดสาย ทงหมด

ทวนเวยนมานานแลว หาทสดเบองตน

ไมได กเปนเพยงแตรปนาม ทเปนผลมาจาก

อวชชา ตณหา อปาทาน ไมมตวตนเลยสกท

เดยว เปนแคกองทกขทรวมกนขน เปนไปดวย

อำานาจความไมร และทำาตามตณหาอปาทาน

เทานน วาไปแลวกดนาอนาถ และนาเหนใจ

เหลอเกน

พระอรยเจาทานมองดพวกปถชนทหลงไป

ทำาตามอวชชา ตณหา อปาทาน ไปแยงชงทดน

แยงชงกอนหน แยงชงตนไม แยงชงธาต แยง

เศษเหลกอะไรกน จงนาสงสารมาก แตจะชวย

ไดหรอชวยไมไดนนอกเรองหนง สวนเรานไมร

สกสงสารตนเองเลย ไปแยงชงกบคนอนเขา

อยางเมามนทเดยว

นวาโดยรวบยอแลว อปาทานขนธทง ๕ น

เปนทกข กายกบใจ รป เวทนา สญญา สงขาร

วญญาณ อนเปนผลมาจากความยดมนเกาๆ

และเปนทตงของอปาทานใหมๆ ถกตณหา

273272

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อปาทานจงใหไปทำานนทำาน เพอตวเรา

เพอใหเราไดสข เพอใหตวเราไมทกข เพอ

ใหตวเราไดนนไดน เราจะไดมชวตทเจรญ

ขน มชวตทดขน มความสขประสบอะไรท

ดๆ อนนลวนเปนทกข เปนของไรแกนสาร

นขยายความทกขอรยสจในแบบทวไป

ทกขนทานทงหลายคงเคยพบมาแลว เคย

เหนทกข ในชวตกมแตทกขทงนน ไมมตว

ตน สตว บคคลใดๆ ในเรา ในบคคลอน

เปนแตกองทกข เปนแตรปนาม ขนธ ๕ ท

เปนไปตามเหตปจจย มนเปนไปอยางนน

ของมนเอง แลวกมปรากฏการณ มมายา

ของทกข มาหลอกลวงอยางนนอยางน

เปนอาการปรากฏตางๆ มากมาย

การแกปญหาทถกจดของทกขอรยสจน

ตองรจกมนตามทเปนจรง แลวเลกอยาก

จะเกดอก เพราะเกดมาแลว ยอมมปญหา

อยางอนตดตามมา บางคนชอบเกด แตเกดมา

แลวมปญหา แกปญหานนปญหาน ทละอยาง

สองอยาง ไมรจกจบสน ปวดหลงกใหหมอนวด

เจบปวยกหายามากน วนเวยนไปเรอยๆ แบบ

นจะหายขาดไหม ไมหายขาด ทานทงหลายคง

รวธหายขาด ถาปวดหวคงรวธหายขาด อยาม

หวกแลวกน จะไดเลกปวดหวกนสกท ถายงม

หวมนไมหายขาดหรอก มหวกมภาระ มสงใด

ขนมา กตองมภาระเพราะสงนน ธรรมชาตของ

สงนน มนมความเปนตวทกขอยในตวเอง ม

อะไรกเปนทกขเพราะสงนน ตองเปนหวงเปน

ใย วตกกงวล เดยวมนจะเปนอยางนน เดยว

มนจะเปนอยางน มลกกเปนหวงลก เออ..น

ลกของเราจะไดดำารงเผาพนธวงศตระกลของ

เราไว กมความทนทกขทรมานเพมเตมขนมา

อก มความหวงใยกงวล ไดประสบกบเรอง

ทไมนาพอใจ ไดพลดพรากจากสงทรกทพอใจ

ปรารถนาแลวกไมได อยากใหลกมนกลบมา

ดแลเรา มนกไมมา อยากใหมนเปนอยางนแต

275274

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

มนกไมเปน ไดประสบทกขมากมายเหลอ

เกน ถาไมอยากเปนหวงลกตองทำาอยางไร

กอยามลก แนะ.. ตอบไดทกคน แตจะ

ทำาไดหรอทำาไมไดกอกเรองหนง

ใครทยงยดถออย ยงปลอยไมได กตองเจอ

ทกขเหลานไปเรอยๆ ถาทานเจอสงเหลา

นกใหรวาเปนเรองธรรมดาของกองทกข

เปนเรองตวทกขทไรตวตน เปนของไรแกน

สาร เกดตามเหตตามปจจยเหตของมน

เหตปจจยบบบงคบใหเปนอยางน จงเปน

อยางอนไมได เมอเกดมาแลวกอยภายใต

กฎเกณฑของตวทกข คอ ไมเทยง เปนทกข

และเปนอนตตา อนนเปนทกขแบบทวไป

ทานทงหลายกไปฝกใหมสตสมปชญญะ

แลวขอใหมองด สงเกตดสงตางๆ ทงหลาย

ใหเหนวา มนเปนของไมมตวตน

ขอท ๒ ทกขสมทยอรยสจ

ตอไป ทกขสมทย แบบทวไป พระพทธองค

ทรงขยายความไววา

อท โข ปน ภกขเว ทกขสมทโย อรยสจจ,

ยาย ตณหา โปโนพภวกา นนทราคสหคตา

ตตรตตราภนนทน. เสยยถท,

กามตณหา ภวตณหา วภวตณหา

ดกอนภกษทงหลาย นคอทกขสมทยอรยสจ

คอ ตณหาใด อนเปนเหตทาใหเกดในภพใหม

อก อนประกอบไปดวยความกาหนดดวย

อานาจความเพลน เปนความยนดอยางยง

ในอารมณนนๆ ไดแก กามตณหา ภวตณหา

วภวตณหา

โปโนพภวกา อนเปนเหตทำาใหเกดในภพใหม

อก ภพคอการกระทำาทเปนเหตใหเกดทกข

เพอใหเกดทนนทน เพอใหไดนนไดน ไดอะไร

277276

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ใหมๆ ไมสนสด เพอใหเกดในภพใหมๆ ไป

เรอยๆ ไดใหมไปเรอยๆ เพมไปเรอยๆ ไมม

การสนสด ตณหาทำาใหเกดการกระทำา

เพอตวตนอนใหมๆ อยเรอยไป ตองมการ

ปรบปรงแกไขเพอตวตน สขแลวกอยาก

จะสขอกในชาตนและชาตหนา กนอาหาร

อรอยแลว เพลดเพลน อยากจะกนอกใน

ชาตนและชาตหนา ถาไมอรอยกหาทาง

ใหมนอรอย กเกดตณหา แมอยเฉยๆ กยง

อยากจะใหสขกวาน กอใหเกดการกระทำา

เพอตวเองซำาแลวซำาเลา กอใหเกดการเกด

ในภพใหมๆ เราทงหลายอยในภพน ทำา

อะไรเพอตวเอง อยากใหเกดในภพทดขน

คนทวไปกเปนอยางนน

นนทราคสหคตา อนประกอบไปดวย

ความกำาหนดดวยอำานาจความเพลน กน

อาหารอรอยแลวเพลดเพลน ขนาดไม

อรอยยงเพลนเลย เหมอนเวลามองเหน ก

เพลดเพลนในการมองเหน ระหวางมองเหน

กบมองไมเหน ชอบอนไหน ชอบเหน นเรยกวา

เพลดเพลนในการเหน เหนดกบเหนไมด ทาน

ชอบอนไหน ชอบเหนด แนะ..เพลน ทกเรองท

เดยว รเรองชาวบานกบไมรเรองชาวบาน ชอบ

อนไหน ชอบไมรเรองชาวบาน เออ.. เรมดขน

ตตระ ตตราภนนทน เปนความยนดอยางยงใน

อารมณนนๆ ถาเปนสขกชอบใจ อยากใหสข

อยอยางนน ถาเปนทกข กยงอยากจะสขอย

เหมอนเดม คอไปเพลดเพลนพอใจในอารมณ

นนๆ ทกขมากกยงหาสขมาก เกลยดทกขมาก

กยงเพลดเพลนกบสขมาก เจอคนไมดกแสวง

หาคนดๆ เพลดเพลนกบคนด มนไมเบอหนาย

ไมคลายกำาหนด กนอาหารอรอย กชอบรส

อาหารอรอย อยากกนอก กนไมอรอยกอยาก

จะกนของอรอย มนกยงยนดอย ไมใชเหน

ความจรงวา เออ.. นมนไมอรอย เกดเพราะ

เหต เกดแลวดบ พอไมอรอย กยงอยากอรอย

279278

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อก อรอยแลวแทนทมนจะเหนความจรงวา

อรอยมนกเกดเพราะเหตเพราะปจจย เปน

ผสสะทเกดเปนครงๆ เกดแลวกดบไป

แทนทจะเหนความจรง กไมเหน อยากจะ

กนอรอยตอไป

ความสขเกดขน แทนทจะเหนความจรงวา

เปนสงทเกดเพราะเหต เกดแลวดบไป ก

อยากจะสขอก อยากใหสขอยางนตลอดไป

เปนทกข แทนทจะเหนทกขตามความเปน

จรง กอยากจะสข บางคนเฉยๆ กอยไมได

เลย สขนาจะดกวา ใหมนวบวาบเขาไว

พอเฉยกอยไมเปนแลว นเปนลกษณะของ

ตณหา เคยเหนมย อาการอยางนเปนเหต

ใหเกดทกข ทำาใหเวยนวายตายเกด ใคร

ไมเคยเหนกแยเตมทแลวชาตน คงจะตก

เปนทาส ทรมานทรกรรมไปเรอยๆ ชาต

นกลากคอเราไปทำาโนนไปทำาน สขกดใจ

อยากจะสขอก อยากจะสขทงชาตนและ

ชาตหนา พอทกขกอยากจะสข พอเฉยๆ กยง

อยากจะสขอยด นเปนความอยากดวยอำานาจ

ตณหา ฉะนน ผทยงไมรจกทกขตามทมนเปน

จรงน จะตกเปนทาสของตณหาไปเรอยๆ

ในการปฏบตธรรม พระพทธเจาจงใหเราทง

หลายมาเจรญวปสสนา เพอมารจกทกขตาม

ทมนเปนจรง สขกเปนทกข ทกขกเปนทกข

อทกขมสขกเปนทกข ของดกเปนทกข ของไม

ดกเปนทกข จะไดไมเกดตณหา ไมไดหามสข

สขกรวาเปนสงไมเทยง เกดเพราะเหต เกด

แลวดบ ไมเพลดเพลน ไมอยากไดสขอก ทกข

กใหเหนตามความเปนจรงวา เกดเพราะเหต

เกดแลวดบไป ไมมตวตน กไมอยากจะไดสข

เฉยๆ กเปนสงไมเทยง ไมมตวตน นเปนการ

เจรญวปสสนากจะปองกนตณหาไดเปนครงๆ

ถาจะใหแนนอน กตองอรมรรคมองค ๘ เกด

ขน การเจรญวปสสนากเปนการละกเลสเปน

ครงๆ เมอใดทรสงตางๆ ตามทเปนจรง คอ ร

281280

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ทกข กไมเกดตณหา เมอใดไมร หลงลม

ขาดสต กจะเกดตณหาขนมา ทานทงหลาย

ลองไปสงเกตด ตองฝกตนเองใหดๆ เมอใด

ขาดสตสมปชญญะ ไมมการเจรญสมถะ

วปสสนา เมอนน จะไมรความจรง พอไมร

ความจรง เปนเรา เปนของเรา ตณหากเกด

ขน เมอใดเจรญวปสสนา รแลวกไมเกด

ตณหา กละไดเปนครงๆ คราวๆ ไป จนกวา

อรยมรรคเกดขนจงจะละไดเดดขาด

คำาวา ภพ หมายถง การกระทำาดวยอำานาจ

อปาทาน ทำาเพอตวตน ใหตนไดนนไดนให

ตนเปนสข ใหตนพนทกข ทำาอะไรกเพอผล

ประโยชนแกตวตน ทำาอะไรทหนง ทำาบญ

ใหทาน จนกระทงเดนจงกรมหรอนงสมาธ

กเพอผลประโยชนแกตน นเรยกวาภพ

เปนกรรมภพ ทำาไมจงมการทำากรรมภพ

เชนน เพราะมอปาทานยดถอวามตวมตน

ขน จงทำาเพอตน ถาไมทำาเพอตน กกลว

กลวจะไมด กลวจะไมสข กลวจะไมพนทกข

กลวตวเองจะลำาบาก ตองทำาเพอตน พอได

ทำาเพอตนแลวกสบายใจ ไดทำาตามตณหาแลว

รสกสบายใจ ไมไดทำาตามตณหากจะรสกวน

เวยนๆ อยางไรกไมร ทานทงหลายถกหลอก

เรอยๆ เพอหาความสบายใจ ถาไมไดทำาตาม

แลวไมสบายใจ และเพลดเพลนยนดในอารมณ

นนๆ ไมอารมณใดกอารมณหนง แมเปนทกขก

ยงเพลดเพลน ไมใชเพลดเพลนอยกบทกข แต

เพลดเพลนสขอยากจะพนจากทกขเพอไปหา

สข ตณหากเปนอยางน จะไปเกาะเกยวอนใด

อนหนงอยเสมอ ในการเจรญวปสสนา จงให

รตามความเปนจรง เพอไมใหเกดตณหาขน

เวลาทกขเกดขน ทานกรวาเปนทกขแลวกจบ

ไป ความเจบปวด ความปวยไขเกดขน หาก

ไมรตามเปนจรง ตณหากจะตามมา จะยนด

ในความไมปวยไข ยนดในความไมทกข ยนดใน

ความเปนสขนนแหละ จะใหไปทำาอะไรทหมน

วนเวยนไป

283282

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

พระพทธองคทรงขยายความใหเหนตณหา

ในรายละเอยดเพมเตมวา มอะไรบาง

เสยยถท, กามตณหา ภวตณหา วภวตณหา

ไดแก กามตณหา ภวตณหา วภวตณหา

กามตณหา คอ ตณหาทเกยวเนองกบ

กามคณ ไปยดรป เสยง กลน รส สมผส

ยดถอวามนเปนของนาใครนาพอใจ ความ

จรงแลว รปกเปนรป เสยงกเปนเสยง กลน

รส สมผส กเปนอยางทมนเปน รปไมได

บอกวามนนารก แตตณหานทำาใหสงเหลา

นนเปนของนารก นาพอใจ คดวามสงนน

แลวจะทำาใหเกดความสข มอนนแลวจะ

เปนสข บางคนมกามตณหาในรป เหนรป

สวยๆ แลวเปนสข กพลอยหลงรกทมา

ของรปดวย คอคนนนเอง เสยงเพราะๆ ก

นาพอใจ ชอบเสยง เลยชอบตนเสยงหรอ

แหลงกำาเนดเสยง คอคนพด จนบางคน

กไปชอบวทย ชอบทว ชอบหนง ชอบละคร

อยางนน เพราะทวมนใหรปทนาพอใจ อะไร

เยนๆ ในตเยน รกความเยน เลยรกตเยนไป

ดวย เออ...มวไปหมดแหละ นกรป เสยง กลน

รส สมผส ตณหาทำาใหมนเปนของนารกนา

พอใจ สงขารทกอยางลวนเปนทกข ใหความ

สขไมไดจรง แตเพราะไมรอรยสจ จงเกดความ

อยาก คดวา มนจะทำาใหเกดความสข ตดของ

ในสงของ อนนเปนกามตณหา ความคดวา

รป เสยง กลน รส สมผส เงนทอง ชอเสยง หรอ

สงของตางๆ จะใหความสขได นมนวปลาสอย

ภวตณหา คอ ตณหาทเกยวกบความม ความ

เปนอยางใดอยางหนง ตองการใหสงทม คงท

คงเดมอยนานๆ หรอตองการใหคงสภาวะ

อยางนนเอาใหนานเทานาน บางสงบางอยาง

ไดมาแลว อยากใหคงท คงเดม คงทน อย

ตลอดกาล ใหเปนเหมอนเดม มนปลอดภย

ดเขาวาอยางนน หลายคนจงไมชอบการ

285284

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

เปลยนแปลง แททจรง ความเปลยนแปลง

เปนเรองธรรมชาต เหมอนเดมนนไมม เรา

ทงหลายทเปลยนแปลงขนๆ ลงๆ อยทก

วนนดแลวนะ เปนเหมอนเดมน ไมมหรอก

เธอดมนคงเหลอเกน จะกลายเปนกอนหน

ไปแลว อยาเปนแบบนน ขนๆ ลงๆ บางก

ดเหมอนกน

โดยสวนใหญ เราชอบแบบไหนกน ไดมา

แลวกอยากใหมนคงท คงทน อยอยางนน

มประโยชนกบเราตลอดไป สงเหลานนม

ประโยชนแกเรากจรง แตมนไมเทยงหรอก

เดยวมนกไปแลว แตเรากอยากใหมน

อยอยางนน อยกบเรานานๆ นเรยกวา

ภวตณหา มความสขแลวกอยากใหสข

อยนานๆ แมกระทงอยในฌาน ออกมาร

อารมณตางๆ นมนเปนทกข สไปเขาฌาน

ไมได สขกวา สบายกวา มความพอใจ

ชอบใจในฌานสมาบต นกเปน ภวตณหา

เหมอนกน ภวตณหา มทงเกดกบสสสตทฏฐ

ความเหนผดวาเทยงมนคง อยากใหอยนานๆ

และเกดกบความอยากชนดทละเอยด เปนรป

ราคะหรออรปราคะกได

วภวตณหา คอ ความตองการทเกดกบความ

เหนผดทวาขาดสญ ชอบใจความไมม บางเรอง

ไมมกดเหมอนกน บางคนไมโผลมา เราชอบ

เจานายไมโผลมา กชอบเหมอนกน พอใจทไมม

สงนน สบายใจ เปนสขถาไมเจบไมปวย ไมม

อนนโผลมาแลวพอใจมาก พอมนโผลมาแลว

ทนไมได อะไรอยางน ความจรงแลว มนจะโผล

จะไมโผลน ไมเกยวกบความชอบหรอไมชอบ

ของเราหรอก มนโผลเมอมนมเหตและมนหาย

ไปเมอมนหมดเหต แตเรานนเขาใจผด คดวา

ขาดสญ ไรเหต ไรปจจย มนตองหมดไปเลย

เลยเกดความอยากขน อยากใหไมเปนอยาง

นน ไมมอยางนน ขาดสญ หมดไปเลยดกวา น

เปนลกษณะของตณหา เราทงหลายกมครบกน

ทกคนนนแหละ

287286

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

นเปนเหตใหเกดทกข ทกขจะมอกหรอ

ไมมอกกดทตรงน จะไดเกดชาตตอไปหรอ

เปลากดทตรงน ถายงชอบทำาอะไรเพอตว

ตน ยงเพลดเพลนยนดอย ยงตองเกดอก

ตองมชาตตอไป ชอบผหญง ชอบผชาย

ไหม ถาชอบ ผหญงชอบผชาย ผชายชอบ

ผหญง นกยงตองไปเกดในกามภพ ภพทม

ผชายผหญงอยเรอยๆ หรอวาไมชอบผชาย

ผหญงแลว ไปทำาสมาธ ชอบสมาธแทน ก

ตองไปเกดเปนพระพรหม อะไรทำานอง

น หนไมพนหรอก จนกวาจะมปญญาเหน

ตามทเปนจรงนนแหละ ถายงเพลดเพลน

อยกบอนใดอนหนง เพลนกบสงใดสงหนง

กจะตองมชาตอยางใดอยางหนงขนมา

อยางแนนอน โดยไมตองสงสย ชอบทำาด

ไหม ชอบ ชอบทำาดกจะไดเกดทดๆ ชอบ

ทำาเลวไหม ไมชอบ ขอใหไมชอบจรงๆ

เถอะ ถาชอบทำาเลว เหนวาทำาเลวเปน

ของจำาเปนสำาหรบชวต พดโกหกเปนเรอง

จำาเปน ขาดสตเปนเรองจำาเปน ดหนง ดละคร

ตลกโปกฮา เปนเรองจำาเปน อนนกอบายแลว

อยทวาเพลดเพลนกบอะไร ฟงธรรมะแลว

เพลนไหม ดตลกแลวเพลนไหม ฟงธรรมะแลว

เพลดเพลนได ไปสงหนอย ดตลกโปกฮาแลว

เพลดเพลน อนนไมดนะ อบายจะเอาไปกน

เพราะเพลดเพลนอยกบอบาย อยทยดถออะไร

อย ยดดมนกไปด ยดไมดกไปไมด ทกขมาจาก

ทกขสมทย ตองระวงดๆ อยาไปหลงเพลนยนด

กบการขาดศล เพลนกบอบายมข ปลอยจต

ลองลอย ขาดสตสมปชญญะ อยางนนอยาไป

ทำา ถาจะชอบอะไรอยบาง กใหชอบฝายด ยด

อะไรอยบาง กใหมนยดขางด ถาใหดกวานน

ตองไมยดเลยดทสด ตามลำาดบกนไป

ผท ละความยดถอ ละกเลสยงไมหมด

พระพทธเจากมขอปฏบตไปตามลำาดบ ตาม

อนทรยของเขา ถาละไดไมหมด อยางนอย

ละอบายไดกยงด เพราะวา ตวตณหานเปน

289288

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ทกขสมทย เพลดเพลนอยกบอะไร ทกข

กจะเปนไปอยางนน เปนไปตามความ

เพลดเพลนพอใจ ถาเจรญวปสสนาแลว

หมดความเพลดเพลนยนดพอใจไป ภพ

ชาตกนอยลงไปเรอยๆ การเจรญวปสสนา

จงตดภพชาตได คอ เมอรทกขตามท

เปนจรง กจะไมเกดตณหา ตณหาเปน

ทกขสมทยทำาใหเกดภพไปเรอยๆ พอไม

เกดตณหา ภพกลดลง เหลอแตของเกาๆ

ของใหมลดลง ทน ยงกำาหนดจำานวนภพ

ไมได เพราะยงไมไดเปนพระโสดาบน แต

สำาหรบคนทเจรญวปสสนาเปน กถอวา

ภพสนลงแลว รวามการสนสดของภพได

บคคลไหนทเจรญปญญา จนกระทงเปน

พระโสดาบนแลว ภพท ๘ ในกามภมกจะ

ไมม จะถกตดทงไป การเจรญวปสสนาจง

ตดภพได เพราะทำาใหละความเพลดเพลน

ละความยนดได ไมทำาตามตณหาอปาทาน

กไมเกดภพ ไมมภพกไมมชาต ชาตจง

ลดลง สำาหรบคนทเจรญวปสสนาเปน ปถชน

ยงจำากดไมได เพราะไมแนนอน ทานจงไมบอก

วา ลดไดเทาไหร แตถอวาลดได สวนปถชนท

เจรญวปสสนาไมเปน ไมไดฟงธรรม พวกนยง

ไมแนนอน ยงวนเวยนไปเรอยๆ

291290

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ขอท ๓ ทกขนโรธอรยสจ

ตอไป ทกขนโรธอรยสจ ในแบบทวไป

พระพทธองคทรงขยายความวา

อท โข ปน ภกขเว ทกขนโรโธ อรยสจจ

โย ตสสาเยว ตณหาย อเสสวราคนโรโธ

จาโค ปฏนสสคโค มตต อนาลโย

ดกอนภกษทงหลาย

นแหละเปนทกขนโรธอรยสจ

คอ ความดบโดยการสารอกใหหมดไปไม

เหลอแหงตณหานนนนแหละ ความสละ

ความสลดคน ความปลอย ความไมอาลย

ทกขนโรธ แปลวา ความดบสนทของทกข

คำาวา ดบสนท คอ ไมม, ไมเกดอก คลาย

กบไฟดบเพราะหมดเชอ ไฟมนสนเชอ

หมดไส หมดนำามน มนกดบ แบบนเรยก

วา ดบสนท พดภาษาไทยงายๆ กวา ไมม

ทกข สภาวะทไรทกข เปนชอของพระนพพาน

ทกขเกดจากตณหา เมอไมมตณหา ทกขกไมม

ชาตเกดเพราะมตณหา มความยดถอแลว

ไปกอภพ เมอไมมตณหาอปาทานไมกอภพ

ชาตกไมม พอชาตไมม ทกขทตดมากบชาต

กไมม เมอไมเกดกไมตองแก ไมตาย ไมตอง

โสกะ ปรเทวะ ทกข โทมนส อปายาสะ ไม

ตองพบเจอกบเหตการณทไมนาพอใจ ไมตอง

พลดพราก ไมตองปรารถนาแลวไมได ชอบมย

ชอบ นเปนสภาวะพระนพพาน ปถชนผไมได

สดบเขาไมชอบพระนพพานหรอก เขาชอบได

แตไมชอบเสยไป พระนพพานนไมมการไดมา

กเลยไมไดเสย ไมมอะไรสกอยางทเปนสงขาร

ปถชนทชอบแตจะได ชอบแตจะเอา ชอบแต

จะเกด พดถงพระนพพานจงไมเขาใจ

ผทมตณหามาก พดถงธรรมะอนเปนทสน

ตณหาแลวฟงไมเขาใจ ถาหลอกวา เธอทำาแบบน

293292

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

แลวจะด ทำาแบบนแลวจะไดนน ทำาแบบ

นแลวจะสงบ ทำาแบบนแลวจะเหาะได

ถวายหวหมแลวจะเปนสข อะไรทคากำาไร

เกนควร นเขาชอบมากเลย วนเวยนไป

สวนพดถงวา อยาไปตองการเลย เลกซะ

เถอะ ฟงไมรเรอง ฟงไมเขาใจ เขากบนไป

เรอย เปนหวงคนนนเปนหวงคนน จะจด

การอนนน จะจดการอนน จะเปลยนแปลง

อนนน จะเปลยนแปลงอนน มสงใดสง

หนงขนมากเปนหวง ถาไมอยากเปนหวง

กอยาม ไมมความเปนหวงเกดขน ความ

ทกขกไมเกดขน ชาตไมม ไมตองแก ไม

ตองตาย เราทงหลายทไดฟงธรรมะของ

พระพทธเจา กขอใหชอบ ใหมศรทธา ยง

ไมถงกขอใหชอบไวกอน ถาใครยงไมชอบ

ธรรมะ ชอบกองทกข กตองไปดใหเหน

จะไดเบอหนาย แลวหนมาทางนพพาน

ทกขนโรธนน พระพทธองคทรงขยายความวา

โย ตสสา เยว ตณหาย อเสสวราคนโรโธ

จาโค ปฏนสสคโค มตต อนาลโย

ความดบโดยการสารอกใหหมดไปไมเหลอแหง

ตณหานนนนแหละ ความสละ ความสลดคน

ความปลอย ความไมอาลย

อเสสะ แปลวา ไมมสวนเหลอ วราคะ แปล

วา สำารอกออก, คายออก, ปลอยออก, ทงออก

ไป นโรโธ แปลวา ดบสนท, ไมมอก, ไมเกดอก

วธการทำาใหดบสนท คอการสำารอกใหหมด

โดยไมมสวนเหลอแหงความอยาก สำารอก

ความอยากออกไป คายตณหาทง เหนวาไม

จำาเปนตองอยาก เหมอนของสวนเกนอยใน

ปากเรา ทำาอยางไร กถมออกไป เรยกวา วราคะ

ตณหามนเปนอยางไร ชอบทำานนทำานอยเรอย

เพลดเพลนยนดอนนนอนน ถาเหนความจรง

ดวยปญญาวา สงขารมนเปนทกข มแตส ง

295294

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

นากลว มภยอนตรายมาก ไมนาเพลดเพลน

ไมนายนดแลว ไมเอามนแลว อยางน

เปนการดบสนท

ตองมปญญา เหนวา มนไมจำาเปน ไมนา

เอา มโทษ มทกข นนแหละ จงจะไมอยาก

ได ตณหาจงจะถกละไป สำารอกออกได

ไมใชวา เหนวายงจำาเปนอย ยงรกอย แต

ทำาทาวาไมอยากได จะทงมนไป อยางนไม

ไดเรอง ตองเหนวามนไมจำาเปน จงจะทง

มนได เราทงหลายนนบางทไมเขาใจวธการ

สำารอกตณหา ตนเองอยากได กไปหลอก

ตนเองวาไมอยากได อยากกนอาหารอรอย

กหลอกตนเองวากนไมอรอยดกวา กน

อรอยเดยวจะเปนตณหา กนไมอรอยดกวา

แททจรง สองคนนตณหาพอๆ กน คดวา

อยบานหลงใหญๆ ตณหาเยอะกวา อย

หลงเลกๆ ดกวา จะไดไมเปนตณหา ตณหา

พอกนไหม พอกนเลย ไมชอบอนใหญๆ ก

ชอบอนเลกๆ วนเวยนอยนนเอง เปนเพราะวา

ไมรจกวธสำารอกตณหา วธการสำารอกตณหา

คอตองมปญญาเหนวา สงขารมนเปนทกข มน

ไมนาเอา ไมนาตองการ เมอเหนวา มนไมนา

เอา ไมนาตองการแลว ทนๆ มไป ทนๆ อยไป

เพราะเราหนมนไมได บานหลงโตๆ กทนๆ อย

เตยงนมๆ กทนๆ นอนไป เพราะจำาเปนตอง

นอน ไมนอนกไมได จงไมอยทวตถภายนอก

อะไรตางๆ อยทความร รจกทกข แลวเบอ

หนาย สำารอกใหหมดไปโดยไมมสวนเหลอแหง

ตณหานนนนแหละ

ใหเลกอยาก เลกตองการ เลกเพลดเพลน

เลกยนด การจะเลกได ตองเหนชดวามนไม

นาอยาก สมมตเรามภรรยา ภรรยาเราน แสดง

ตวตนอะไรออกมาหมด ไมเหมอนทคดไวตอน

แรกเลย จนเราเบอ ไมอยากได มคนมาเอาไป

เราสาธ พนแลว สบายเลยอยางน ถาเราเหน

วา ภรรยาจำาเปนกบชวตเรา ตองมเขาเราจงอย

297296

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ได เขาจะไป กไมยอม ถายงเหนวาจำาเปน

ตอตวเอง กทงไมได อยากดทว ทำาทาเปน

ไมด จนกระทงรกษาศลแปด ไดวนหนง

หรอสองวน ตอมากกลบไปดเหมอนเดม

อกแหละ วนเวยนอยอยางนน ใหละสงท

ตองการอยนน มนทำาไมไดจรง ทงสงท

ยดอย มนทงไมลง ทงสงทไมตองการนน

แหละ จงทงไดจรง ตองการเกดมย เกด

มากทกขเกด ไมใชตวตนอะไร เกดมากแก

กตาย ไมตองการกทงไดสบาย ตองการได

นนไดนมย ไมตองการ ไดมาแลวกลำาบาก

ตองดแล ทายทสดกเสยไปอยด ไดมาเยอะ

กเสยไปเยอะ ไมตองการ กทงไดสบายเลย

มปญญาเหนอยางน ตณหากไมเกดขน

ตณหาหมดไป นเรยกวา อเสสวราคนโรโธ

รจกทกขตามความเปนจรง ความรกในทกข

กไมเกด ปลอยทกข กไดรจกทกขนโรธ

ไมใชวา อยากไดอย แตทำาทาละ ทำาทาวา

ไมอยากได อยางนไมไดเรองหรอก ตองรจก

วธดๆ ตองเหนวา มนทกข มนไมใชสข ไมนา

เอา พอเหนวา มนเปนทกข เปนภาระ เปน

ของหนก นำาทกขทรมานมาให เกดแลวมน

ทกขทรมาน ความอยากเกดกไมม ไดมาแลว

กเสยไป ไดมาเยอะกเสยเยอะ อตสาหทำาบญ

อยางนนอยางน ชกชวนคนนนคนน ไดบรวาร

มาตงเยอะ เอามาทำาไม เอามาแบก เอามารบ

ผดชอบจนลนหอย เอามาเหนอย เราทงหลาย

ชอบอยางนน ทำาบญกอยากไดบรวารเยอะ ไป

ชวนคนนนคนน ไดบรวารมาตงเยอะ มเพอน

มา ๒-๓ คน ยงปวดหวจะแย ไดบรวารมาเปน

รอยเปนอยางไร โอโห.. มเรองวนวายมากมาย

เมอใดทเหนดวยปญญาวา โอ.. มนทกข มนไม

จำาเปน เมอนนแหละ ตณหาจงหมดได สำารอก

ใหหมดไปตณหาได สงสดกมอรยมรรคมองค

๘ ครบถวน มวชชาสมบรณ เปนพระอรหนต

ตณหาหมดไมมเหลอกถงพระนพพาน

299298

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ทกขนโรธ โดยสภาวะไดพระนพพาน ม

ลกษณะ จาโค เปนการสละ ปฏนสสคโค

ความสลดคน ใหคนไป คลายกบวา เรายม

ของเขามา ยมมานานแลว ลมคน ไมอยาก

คน ตอนนรแลววา ไมใชของด ไมใชของ

เรา กคนเขาไป เราเกดมากไมมอะไรมา ไป

ตนนตนวา เปนของเราตามความเพยน พอ

รจรงกสลดคน มตต ความหลดพนไป

อนาลโยไมอาลย ไมหวงใย ไมกงวลบนถง

สงไมเทยงกปลอยไวอยางนน สงเปนทกข

กปลอยไวอยางนน สงไมใชตวตนกปลอย

มนไวอยางนน อยกบมนไดโดยไมทกขไป

กบมน

กองทกข คออปาทานขนธ ๕ เมอรความ

จรงแลว กปลอย ทำาหนาทตอมน บรหาร

มนไป เพราะวามนอยกบเรา ถาเบอหนา

ชาวบานเรากหนหนาไปได ตอนนเบอหนา

ตนเอง หนไมได กตองทนดแลกนไป หวก

หาขาวใหมนกน ทำาการงานกทำาไป หาเงนมา

ซอขาวใหมนกน ทำาเพราะตองหาเงนมาเลยง

ชวต อยกบมน ดแลใหพอเปนไปได หมดเวลา

กเลกกนไป เรยกวาไมอาลย กายกบใจเปน

ทกข กดแลจดการ บรหารใหพอเปนไปได

ในการแจกแจงขยายความแบบทวไป พระ

พทธองคแสดงไวใชสำาหรบใหพจารณาและ

นำาไปปฏบตไดสะดวก พระองคจงทรงแสดง

ทกขสมทย เปนตณหา และทกขนโรธ เปน

ความดบสนทโดยความทำาใหสนตณหา เพอให

ชดเจนในอบายวธปฏบต เราเจรญวปสสนา

เพอรจกทกขตามทเปนจรง ปองกนตณหา

ตณหาไมเกด ถาพดอกแบบหนง กทำาใหหมด

อวชชา สำารอกอวชชา อรยมรรคทำาใหเกด

วชชา จะละอวชชาคอความไมรอรยสจ อน

นลกซงเปนอกชนหนง แตพระองคทรงแสดง

ทกขสมทยคอตณหา ซงเหนไดงาย เปนตว

ออกโรงแสดงตวอยเสมอ

301300

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ตามหลกปฏจจสมปบาท อวชชาเปน

หวหนาอยตอนตน ทำาใหเกดสงขาร เปน

เหตใหเกดวญญาณ นามรป สฬายตนะ

ผสสะ เวทนา คอกายกบใจซงเปนกองทกข

นมาจากอวชชาเกาๆ ทเราไปหลงทำากรรม

วนเวยน สรางสงขารปรงแตง ทำากรรมด

บางไมดบาง เหตปจจยสบตอกนมา ทำาให

ไดรปนาม ไดประสบกบเรองนนเรองน ได

มชวตอยางน ไดอยในสงแวดลอมอยางนน

อยางน เจอคนนนคนน อนนกดวยอำานาจ

ของอวชชา ทำากรรม แลวทำาใหเกดวญญาณ

จนกระทงไดนามรป ไดอายตนะ ไดผสสะ

ไดเวทนา หลงจากไดมเวทนาแลว กเปน

ปจจยใหเกดตณหา ซงเปนตวออกหนาใน

การทำาใหไปกอเหตแหงทกขอนใหมๆ กให

มาฝกตนเองใหรจก และทำาตณหาใหหมด

ไป แบบทวไป แสดงทกขนโรโธ เปนการ

ทำาตณหาใหสนไป แบบนแสดงเยอะทสด

เพราะพจารณาเหนไดงาย แสดงแบบอนก

ม

ขอท ๔ ทกขนโรธคามนปฏปทาอรยสจ

ทกขนโรธคามนปฏปทาอรยสจ พระพทธองค

ทรงขยายความ ไดแก อรยมรรคมองค ๘

ประการ

อท โข ปน ภกขเว ทกขนโรธคามนปฏปทา อรยสจจ

อยเมว อรโย อฏงคโก มคโค. เสยยถท, สมมาทฏ

สมมาสงกปโป สมมาวาจา สมมากมมนโต สมมาอาชโว

สมมาวายาโม สมมาสต สมมาสมาธ

ดกอนภกษทงหลาย

นคอทกขนโรธคามนปฏปทาอรยสจ

คอ อรยมรรคอนประกอบดวยองค ๘ ประการ

นนนแล ไดแก สมมาทฏฐ สมมาสงกปปะ

สมมาวาจา สมมากมมนตะ สมมาอาชวะ

สมมาวายามะ สมมาสต สมมาสมาธ

อรยมรรคมองค ๘ นเปนขอปฏบตททำาใหถง

ความดบสนทของทกข ทำาใหถงความไมมทกข

303302

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

เปนขอปฏบตททำาใหถงพระนพพาน ถง

ความสข ความสงบอยางแทจรง ถา

ตองการทำาใหถงความสนตณหา สำารอก

ตณหา มหนทางคอทำาใหอรยมรรคมองค

๘ เกดขน พอรวาความอยากมนไมด บาง

คนกจะรบละ ตองมอบายวธทถกตอง จง

จะละได ตองมาเดนตามหนทางน จงจะ

เขาถงความดบสนทของกองทกข คอ

การสำารอกใหหมดไปโดยไมมสวนเหลอ

แหงตณหานนนนแหละ เรยกวาทกขนโรธ

คามนปฏปทาอรยสจ

บางคนไมเขาใจเรองทกขนโรธคามนปฏปทา

พอพดถงวา ทกขตางๆ มาจากกเลส จะไม

ทกขไดดวยการหมดกเลส เขากพยายาม

ทำาใหหมดกเลส ทำาใหกเลสมนตาย ตาย

ไหม เขาตายเปลาๆ แหม..ความโกรธทำาให

เปนทกข ถาไมโกรธเลยจะไมทกข จง

พยายามละความโกรธ เปนอยางไร ตาย

เปลาๆ เลย ชอบเพศตรงขามแลวเปนทกข ถา

ไมชอบแลวจะไมทกข จงพยายามละราคะ ละ

โนนละน รวาตณหาเปนเหตใหเกดทกข จะไม

ทกขอกโดยการทำาใหสนตณหา เคากพยายาม

ละตณหา อนนไมถก เพราะทำาไมถกปฏปทา

ตองมาทำาความรจกขอปฏบตใหถงความดบ

สนทของทกข ตองมขอปฏบต มอบายวธทถก

ตอง กเลสจงจะถกละได ตองมาเจรญมรรค

ไมใชไปเทยวละกเลส

บางคนไมเขาใจ ไปละความโกรธ เหนอยไหม

เหนอย ละไดไหม ไมได เพราะไมมอรยมรรค

ไมมประต ไมมปฏปทา แหม..ตวตนมนตวราย

ละตวตนดกวา เขาอยากจะไมมตวตน ละได

ไหม ไมไดเพราะไมมอรยมรรค บางคนไปเรยน

มาวา กเลสมนไมดอยางนนอยางน กเลสทำาให

เปนทกข เขากพยายามละกเลส ถกมย ไมถก

ขอปฏบต ทวากเลสทำาใหเกดทกข จะไมมทกข

กตองหมดกเลส อนนถกแลว แตขอปฏบตท

305304

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ทำาใหถงความหมดกเลส ไมใชอยากหมด

แลวมนจะหมด ไมใชพยายามใหมนหมด

แลวจะหมด ตองมาฝกอรยมรรค อนน

ปฏปทาทจะทำาใหถงความหมดกเลส อยาง

นพอเขาใจไหม บางคนเกดกเลส พยายาม

ละกเลส มตณหาพยายามละตณหา เพราะ

เหนตณหาเปนเหตใหเกดทกข ความยด

เปนเหตใหเกดทกข ถาไมมตณหา ไมม

ความยดกจะไมทกข เขากพยายามละ

ตณหา ละความยด พยายามจะไมยด อน

นกตายเปลา เพราะไมรจกวธ ตองรจก

วธใหดๆ วธคอทกขนโรธคามนปฏปทา

พระพทธเจาทรงแสดงเอาไวครบถวน

หนาทคอทำาใหมอรยมรรคมองค ๘ เกด

ขน พออรยมรรคมองค ๘ เกดขน กทำาให

ตณหานนดบสนทหมดไปได ถงความสน

กเลส กเลสไมเกดอกไดอยางแทจรง ตอง

เขาใจวธใหดๆ ไมอยางนน จะกระโดดไป

กระโดดมา เทยวละกเลสนนกเลสน กเลส

เปนสงไมด ควรละใหหมด กใชอย แตกวาจะ

ละหมด ตองมอรยมรรคเกด ๔ ครง เปนพระ

อรหนตจงจะละหมด บางคนเขาทกขทรมาน

ใจมาก เพราะมกเลสนนกเลสนมากมาย รวม

ทงมกเลสทอยากจะละกเลสดวย แตไมรวธ

กดขมบาง ฝนตวเอง ทำาตวเองใหลำาบากโดย

เปลาประโยชนบาง สบสนปนเปออกนอกแนว

ของอรยมรรคไปแลว

ตองเขาใจวธใหดๆ จำาแมนๆ ขอปฏบตททำาให

ถงทกขนโรธ ถงความดบทกข ถงความสน

กเลส พระพทธองคตรสเอาไวแลว

อยเมว อรโย อฏงคโก มคโค อรยมรรคอน

ประกอบดวยองค ๘ ประการนนนแล ทางน

เทานนแหละ มรรค ขอปฏบต หรอหนทางม

อยางเดยว แตมองคประกอบ ๘ อยาง เหมอน

เราม ๒ ขา เราคนเดยวนแหละ ไมใชเรา ๒ คน

เราคนเดยวนแหละ ประกอบไปดวย ๒ ขา

307306

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ถนนหนงสายนนแหละ แตประกอบไปดวย

สวนประกอบหลายอยาง มดน ทราย หน

เหลก คอนกรต เปนตน อรยมรรคมองค

๘ กเหมอนกน มรรคมอนเดยวแตมสวน

ประกอบ ๘ อยาง ไดแก สมมาทฏฐ สมมา

สงกปปะ สมมาวาจา สมมากมมนตะ

สมมาอาชวะ สมมาวายามะ สมมาสต

สมมาสมาธ ถาขาดสวนประกอบใดสวน

ประกอบหนงกไมไดเปนอรยมรรค

นเปนหนทางทำาใหถงความดบสนทของ

ทกข ดวยวธนเทานน จะทำาใหความอยาก

หมดไปได ไดเหนทกขตามทเปนจรง เหน

วา สงขารทงหลายทงปวง เปนของไรแกน

สาร ไรตวตน จะไดเลกอยาก ถาทำาวธอน

จะไมอาจละกเลสไดจรง ไมอาจถงความ

ดบสนทของทกขได พอไดฟงพระพทธเจา

ขยายความแลว เราจะไดปฏบตถกทาง

เดนตามปฏปทาทพระพทธเจาคนพบและ

นำามาบอก สวนปฏปทาอนๆ ไปกดขมกเลส

ไปหลบทกข หนหนาคนโนนคนน ถอยหลง

หนโลกจนไมมทจะไปอยแลว เราคงเคยผาน

วธอยางนนกนมาเยอะแลว การพยายามละ

กเลสนนไมใชปฏปทา ไมใชสงทควรทำาใหเกด

ขน ปฏปทาไมไดใหไปละกเลส ปฏปทาคอ

ทำาอรยมรรคใหเกดขน กเลสกจะถกละไป น

แหละคอปฏปทาทจะทำาใหสนกเลสตณหาได

พอสนกเลสตณหา สนภพ สนชาต สนชรา สน

มรณะ กสนทกขทงหมด

ฉะนน ถาไดฟงอรยสจแลว การปฏบตธรรมก

เปนเรองงาย คอ เรามหนาททำาใหถกตองตาม

หลก สงทควรทำาใหเกดคออรยมรรค ไมตอง

ไปละกเลสโนนละกเลสนใหหวหมนหรอไป

รงเกยจกเลสนนกเลสน รงเกยจทกข รงเกยจ

คนโนนคนน รงเกยจโลก ไมใชอยางนน แบบน

เราทงหลายคงจะทำากนมานานแลว แตกไมได

ผลสกท ทำาไมถกจะไดผลอยางไรเลา ทำาผด

309308

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

แลวรวาผดกดแลว จะไดมาทำาสงทถกตอง

ใหเกดขน สงทถกตอง มองค ๘ นควร

ทำาใหเกดขน ทำาใหอยในกรอบน องคทง ๘

มอะไรบาง คงเคยไดยนไดฟงมาบางแลว

กฝกใหมขน ถามขนมาแลว แนนอนละ

กเลสตณหาตางๆ กลดลง ถาสมบรณครบ

ถวน กเลสกหมดไปโดยสนเชง อรยมรรค

เกดขน ๔ ครง กเลสทงหมดกถกทำาลาย

ทงไป ไมมกเลสเกดไดอก ไมมชาตอก เปน

พระอรหนต

วนน ไดขยายความอรยสจ ๔ ในแบบทวไป

ถาเขาใจแบบทวไป กปฏบตไดแลว โดย

สรป ทกขอรยสจ ไดแก อปาทานขนธทง

๕ รปขนธ เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขาร

ขนธ วญญาณขนธ ทกขนใหกำาหนดร สวน

เหตใหเกดทกข คอตณหา ความอยากทกอ

ใหเกดภพซำาแลวซำาอก ประกอบดวยความ

กำาหนดดวยอำานาจเพลดเพลน เปนความ

ยนดยงในอารมณตางๆ สขกยนดอยากไดสข

อยางนนอกในชาตนบางในชาตหนาบาง ทกข

กไมชอบ อยากไดสข บางทเฉยๆ กอยไมได ก

อยากไดไมเฉย ไมเฉยแบบสข ไมเฉยแบบทกข

กไมเอานะ ตณหานใหละ ทกขนโรธอรยสจ

ความดบสนทของทกข คอ ความดบสนทโดย

การสำารอกใหหมดไปโดยไมมสวนเหลอแหง

ตณหานนนนแหละ นพพานนใหกระทำาใหแจง

หนทางหรอขอปฏบตททำาใหถง คอ ทกขนโรธ

คามนปฏปทา ไดแก อรยมรรคมองค ๘

ประการ อรยมรรคนควรทำาใหเกด กมอยเทาน

แหละ วนนคงสมควรแกเวลาเทาน สวสดครบ

311310

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

บทท ๕อรยสจ ๔ ตอนท ๕

313312

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ขอนอบนอมตอพระรตนตรย

สวสดครบทานผสนใจในธรรมะทกทาน

อรยสจ ๔ ตอนท ๕

บรรยายวนท ๑๑ มกราคม ๒๕๕๔

วนนบรรยาย สาระธรรมจากพระสตตนตปฎก

ตอนท ๔๐ ชอหวขอวา อรยสจ ๔ ตอนท ๕

นะครบ ในเร องอรยสจ ๔ ผมกไดบรรยาย

ไปแลว ๔ ตอนดวยกน ทไดอธบายไปแลว ม

อย ๖ เรอง พดเรองความหมาย ความสำาคญ

โทษของการไมรอรยสจ ประโยชนของการร

อรยสจ สงทควรทราบพเศษในเรองอรยสจ

แลวกขอสดทายเปนขอท ๖ ขยายความอรยสจ

แตละขอ ในคราวทแลวกพดถงหวขอท ๖ น

ในเรองอรยสจ ๔ กพดเรองทกขและความพนไป

แหงทกขเทาน น ปใหมน ทานท งหลาย

สงความสขใหกนมากเกนไป จนอาจจะลม

ความจรงไปแลว อรยสจนนไมไดพดเรอง

ความสข พดเรองทกขกบความพนไปแหงทกข

เทานน ทกขนนม แตตวเราผเปนทกขไมม เหต

315314

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ใหเกดทกขกมเหมอนกน แตตวตน สตว

บคคล ไมม ความดบสนทของทกข ความ

ไมมทกข คอนพพาน กมเหมอนกน แต

คนผไมมทกข คนผพนทกขไมม หนทางท

ทำาใหถงความดบทกข กมเหมอนกน แต

คนผเดนทางนนไมม พดสรปงายๆ กม

เฉพาะเรองทกขกบความพนไปแหงทกข

ทน ทานทงหลายปใหมไปสง ส.ค.ส. สง

ความสขกนมาก เรองทกขอาจจะลมไป

แลว มาฟงตอสกหนอยหนง

ชวตของเรานนมแตเรองทกข กายกบใจน

เปนทกข ถาเรายงไมรในปเกา ปใหมแลว

กควรจะรบๆ รนะ ไมใชวาปเกา ทกขมน

หมดไปแลว ปใหมจะพบกบความสข อยางน

กเปนบาไปแลว เราทงหลายคงจะเปนบา

อยางนนมาหลายปแลว ปใหมนกสงสยวา

จะเปนบาไปอกรอบหนง กไมเปนไร มาฟง

เรองทกขกบความพนทกข เอาไวบาง

อยางนอยกมอะไรใหฉกคดหรอเตอนใหม

สตสมปชญญะ ลกขนมามองดความจรงซะ

บาง ในคราวทแลว พดมาถงหวขอท ๖

ขยายความอรยสจในแตละขอ ในคราวทแลว

ผมไดพดไปในแบบท ๑ คอแบบทวไป อนน

ทานทงหลายควรจะจำาใหได เปนแบบทวไป

มในพระสตรเปนอนมาก ซงถาเขาใจแลว จะ

เขาใจแบบอนๆ ไปดวย เพราะแททจรง ก

เหมอนกนนนแหละ เพยงแตขยายความเพอ

ใหเหมาะสมกบจรตกบอธยาศยของแตละคน

ทกขอรยสจคออะไรเลา คอ ความเกดเปน

ทกข ความแกเปนทกข ความเจบปวยเปน

ทกข ความตายเปนทกข โสกะ ปรเทวะ ทกข

โทมนส อปายาสะ เปนทกข การไดประสบกบ

สงไมนารกไมนาพอใจเปนทกข ความพลดพราก

จากสงทรกทพอใจเปนทกข ความปรารถนา

สงใดแลวไมไดสงนนเปนทกข วาโดยรวบยอ

อปาทานขนธทง ๕ เปนทกข นกคอกองทกข

317316

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

หรอสงทไรแกนสาร ไรตวตน เปนของท

เปนธรรมดา เปนธรรมชาตของมนอยาง

นน มนเปนตวทกข เหตใหเกดทกขคอ

อะไร คอตณหาทกอใหเกดภพใหม กอให

เกดการกระทำาเพอตวเพอตนซำาแลวซำา

เลา อนประกอบไปดวยความกำาหนดดวย

อำานาจความเพลน เปนความยนดยงใน

อารมณนนๆ ไดแก กามตณหา ภวตณหา

วภวตณหา

ทกขนโรธคออะไร คอความดบสนทโดย

การสำารอกใหหมดไปโดยไมมสวนเหลอ

แหงตณหานนนนแหละ ความสละ ความ

สลดคน ความปลอยวาง ความไมอาลย

ไมอาลยในสงทงหลายทงปวง ไมอาลยใน

กองทกข นนแหละคอทกขนโรธ คอความ

สนตณหา หมดความอยาก หมดความ

เพลดเพลน

สวนหนทางอนเปนทกขนโรธคามนปฏปทา

อรยสจ คอ อรยมรรคมองค ๘ ประการ มสมมา

ทฏฐเปนตน จนกระทงถงสมมาสมาธ

คราวทแลวกไดขยายความไปแลว เปนแบบ

ทวไป

ตอไปจะนำาการขยายความอรยสจ ๔ ในแบบ

อนๆ มาแสดงบางตามสมควร จะเรยงไปตงแต

การแสดงทกขในแบบตางๆ แลวกการแสดง

ทกขสมทย ทกขนโรธ ทไมเหมอนเดม ขยาย

ความเพมเตมบาง ซงจะบรรยายแบบยอๆ

และเรว เพราะถอวา ไดบรรยายขยายความ

เรองนนเรองนมามากแลว จะแสดงแตรปแบบ

วามแสดงรปแบบอยางไรเทานน สวนเนอหา

หลกๆ กเหมอนเดมนนแหละ

319318

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

๖.๒ แบบแสดงทกขแจกเปนอปาทาน

ขนธ ๕

ในแบบท ๒ คอ แบบแสดงทกขแจกเปน

อปาทานขนธ ๕ ในแบบทวไป ตอนวาโดย

รวบยอ กแสดงอปาทานขนธ ๕ เหมอน

กน แตไมไดแสดงแจกแจง แสดงแตสรป

ดวยคำาวา สงขตเตน ปญจปาทานกขนธา

ทกขา  วาโดยรวบยอ อปาทานขนธทง ๕

เปนทกข แตในบางพระสตร พระพทธองค

แสดงจำาแนกเปนขนธทง ๕ ออกมาเลย

ทละขนธ เชน

ในสงยตตนกาย มหาวารวรรค ๑๙/๑๖๗๙

พระองคตรสวา

กตมญจ ภกขเว ทกข อรยสจจ

ปญจปาทานกขนธาตสส วจนย. กตเม ปญจ

รปปาทานกขนโธ เวทนปาทานกขนโธ

สญญปาทานกขนโธ สงขารปาทานกขนโธ

วญญาณปาทานกขนโธ อท วจจต ภกขเว ทกข อรยสจจ

ดกอนภกษทงหลาย ทกขอรยสจเปนไฉน

ควรจะกลาววา อปาทานขนธทง ๕

อปาทานขนธทง ๕ คออะไรบาง

ไดแก รปปาทานขนธ เวทนปาทานขนธ

สญญปาทานขนธ สงขารปาทานขนธ

วญญาณปาทานขนธ

อยางนคอลกษณะทแสดงตวทกข แจกแจง

ออกมาเปนอปาทานขนธทง ๕ ครบทกชอ ใน

แบบทวไปนนไมแจกแจง ในพระสตรน แสดง

แบบแจกแจงครบทง ๕ ขนธ สวนทกขสมทย

ทกขนโรธ ทกขนโรธคามนปฏปทา กเหมอน

กบในแบบทวไป

321320

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

๖.๓ แบบแสดงทกขเปนอายตนะ

ตอไปอกแบบหนง แบบแสดงทกขเปน

อายตนะ ในพระสตรเมอกแสดงทกขเปน

อปาทานขนธทง ๕ อกพระสตรหนง ใน

สงยตตนกาย มหาวารวรรค ๑๙/๑๖๘๕

แสดงทกข เปนอายตนะ คอ ตา ห จมก

ลน กาย และใจ เปนทกข ในความหมาย

ทวามนเปนของไมมแกนสาร เปนของไรตว

ตน ไรเจาของทแทจรง ตาเรานไมมเจาของ

ทแทจรงนะ หกเหมอนกน จนกระทงถงใจ

เปนสภาวะทเปนธรรมชาต เปนของไมม

อตตา ไมมตวเราในตา ไมมตวเราในห

ไมมตวเราในจมก ไมมตวเราในลน ไมม

ตวเราในกาย และไมมตวเราในใจ แต

เพราะการประกอบกนขนชวคราว ของ

ตา ห จมก ลน กายและใจ ทเปนผลมา

จากกรรมเกา สมมตเรยกวา ตวเรา จงมขน

อายตนะทง ๖ จงชอวาเปนทกข พระองคตรส

วา

กตมญจ ภกขเว ทกข อรยสจจ

ฉ อชฌตตกาน อายตนานตสส วจนย. กตมาน ฉ

จกขวายตน โสตายตน ฆานายตน ชวหายตน

กายายตน มนายตน

อท วจจต ภกขเว ทกข อรยสจจ ...

ดกอนภกษทงหลาย ทกขอรยสจเปนไฉน

ควรกลาววา อายตนะภายใน ๖

อายตนะภายใน ๖ คออะไรบาง

ไดแก จกขายตนะ โสตายตนะ ฆานายตนะ

ชวหายตนะ กายายตนะ มนายตนะ

ดกอนภกษทงหลาย นเรยกวาทกขอรยสจ

นกเปนแบบพเศษ คอ เอาอายตนะภายใน

๖ มาเปนทกขอรยสจ สวนทกขสมทย ไดแก

ตณหา ทกขนโรธไดแกความดบตณหา

ทกขนโรธคามนปฏปทาคออรยมรรคมองค ๘

เหมอนกบทแสดงในแบบทวไป

323322

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

๖.๔ แบบแสดงขยายสมทยกบนโรธ

แบบท ๔ แบบแสดงขยาย สมทยกบนโรธ

ทกขสมทยกบทกขนโรธะในแบบทวไปนน

ไมไดขยายความมากนก ไมไดบอกวา

ตณหานนเมอเกด เกดทไหนไดบาง ตณหา

เมอตงอย ตงอยทไหนไดบาง ตณหาเมอ

ดบ ดบทไหน ถกละไดในทไหน ไมไดขยาย

ความเอาไว ในบางสตร พระพทธองค

ทรงขยายความสมทยกบนโรธเพมขน ให

เหนภาพชดขนมาอก เชน ในทฆนกาย

มหาวรรค ๑๐/๔๐๐ มหาสตปฏฐานสตร

ทานทงหลายอาจจะชอบอานพระสตรน

แตไมรอานถงหรอเปลา เพราะเรองน อยตอน

ทายๆ บางคนอานแตชอสตรกหลบแลว เพราะ

วาสตรยาว เรองนเปนธมมานปสสนา หมวด

อรยสจ พระองคตรสวา

กตมญจ ภกขเว ทกขสมทโย อรยสจจ

ยาย ตณหา โปโนพภวกา นนทราคสหคตา

ตตรตตราภนนทน

เสยยถท, กามตณหา ภวตณหา วภวตณหา

สา โข ปเนสา ภกขเว ตณหา

กตถ อปปชชมานา อปปชชต

กตถ นวสมานา นวสต

ดกอนภกษทงหลาย ทกขสมทยอรยสจ

เปนไฉน

คอ ตณหา อนเปนเหตทาใหเกดในภพใหมอก

อนประกอบไปดวยความกาหนดดวยอานาจ

ความเพลน เปนความยนดอยางยงในอารมณ

นนๆ ไดแก กามตณหา ภวตณหา วภวตณหา

ดกอนภกษทงหลาย กตณหานนเมอเกด ยอม

เกดในทไหน เมอตงอย ยอมตงอยในทไหน

325324

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ตณหานน เวลาเกด มนเกดทไหน เวลาตง

อย มนตงอยทไหน มนเกดแลวเกดอก เกด

แลวเกดเลา เกดบอยๆ มนอยในทไหนกน

ตณหามนไมมตวตน มนเกดแลวดบ บางท

เราอาจจะหามนไมเจอ พระพทธองคตรส

ทเกดของตณหาวา

ย โลเก ปยรป สาตรป

เอตเถสา ตณหา อปปชชมานา อปปชชต,

เอตถ นวสมานา นวสต

ปยรปสาตรปใดมอยในโลกน ตณหานน

เมอจะเกด ยอมเกดขนทปยรปสาตรปน

เมอตงอย ยอมตงอยทปยรปสาตรปน

ปยรปสาตรป คอ สงทมความแตกสลาย

เปนธรรมดา แตเราคดวา มนนารก นาพอใจ

ไดแก อายตนะภายใน ๖ ตา ห จมก ลน

กาย ใจ, อายตนะภายนอก ๖ รป เสยง

กลน รส สมผส ธมมารมณ, วญญาณ ๖

ผสสะ ๖ เวทนา ๖ สญญา ๖ สญเจตนา ๖

ตณหา ๖ วตก ๖ วจาร ๖ ทงหมดนนแหละ

ทเรายดถอวา มนจะใหความสข ใหความพอใจ

นารก นาใคร อนนนคอปยรปสาตรป ปยรป

สาตรปอนใดมอยในโลก ตณหานเมอเกด ก

ยอมเกดขนทปยรปสาตรปน เมอเกดกเกดทตา

นแหละ เมอเกดกเกดทหนแหละ เมอตงอย

กตงอยทตาน เมอตงอยกตงอยทห เมอเกดก

เกดทใจนแหละ ปยรปสาตรปแจกแจงขยายม

๖๐ ประการ

นกยกมาแสดงใหดวา มแบบขยายความเพม

เตมดวย นอกจากพดวา ตณหาคอทกขสมทย

ความเพลดเพลนยนดตดของเปนเหตเกด

ทกข ยงบอกดวยวา ตดของในทไหนไดบาง

ขยายความแยกแยะไดอก เปนวธการแสดง

ทกขสมทยอกแบบหนง สวนทกขกแสดง

เหมอนแบบทวไป ทกขนโรธคามนปฏปทา

กแสดงอรยมรรคมองค ๘ แบบทวไป

327326

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

เมอแสดงทกขสมทยอยางนแลว ทกขนโรธ

กแสดงอยางนดวยเหมอนกน ในมหาสต

ปฏฐานสตร ๑๐/๔๐๑ พระพทธองคทรง

ขยายความทกขนโรธอรยสจวา

กตมญจ ภกขเว ทกขนโรโธ อรยสจจ

โย ตสสาเยว ตณหาย อเสสวราคนโรโธ

จาโค ปฏนสสคโค มตต อนาลโย

ดกอนภกษทงหลาย ทกขนโรธอรยสจ

เปนไฉน

คอ ความดบโดยการสารอกใหหมดไปไม

เหลอแหงตณหานนนนแหละ ความสละ

ความสลดคน ความปลอย ความไมอาลย

คำานกอยในแบบทวไป พระสตรเปนอน

มากทพระองคตรสเรองอรยสจ ๔ จะใชคำา

นเปนสวนมาก สวนนอยทจะขยายความ

เพมเตม แตในทน ยกมาใหดวามวธแสดง

แบบขยายความเพมเตมดวย ความดบของ

ตณหา คอตณหาถกละไป ตณหานนเมอถกละ

ถกละทไหน ตณหาเมอดบ ยอมดบทไหน ก

ขยายความเพมเตม

สา โข ปเนสา ภกขเว ตณหา กตถ ปหยมานา

ปหยต, กตถ นรชฌมานา นรชฌต

ย โลเก ปยรป สาตรป

เอตเถสา ตณหา ปหยมานา ปหยต,

เอตถ นรชฌมานา นรชฌต.

ดกอนภกษทงหลาย ตณหานนเมอถกละ

ยอมถกละในทไหน ตณหานนเมอจะดบ ยอม

ดบในทไหน

ปยรปสาตรปใดมอยในโลกน ตณหานนเมอ

ถกละ ยอมถกละไดทปยรปสาตรปน เมอดบ

ยอมดบทปยรปสาตรปน

เมอตณหานนจะถกละ ถกละทไหน พระองค

ทรงขยายความ คอสงเดยวกนกบทตณหาเกด

ขนหรอตงอย ตณหานนตงอยทไหน กไปด

329328

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ทตงของตณหานนแหละใหเขาใจจนแจม

แจง การละตณหากมไดในทนน ไมใชไป

หาทอน ทเดยวกนนนแหละ หาทตณหา

เกดขนนนแหละ

ตณหาเกดขนในทใด เกดบอยๆ เกดอย

เสมอๆ ในอารมณใด เวลาจะละตณหา ก

ใหดทตงของมนใหเขาใจ ทตงของตณหาน

มนคออะไร ขอเทจจรงของมนเปนอยางไร

ถาเหนขอเทจจรงวามนเปนทกข เปนสง

ไมมตวไมมตน ตณหากถกละไดในทนน

นนแหละ ตณหาเกดเกดทตาใชไหม อาศย

ตาเกด กไปพจารณาดตา ใหเหนความ

จรง ตาเปนเราไหม เปนของเราไหม เปน

ตวตนไหม เปนของเทยงแท มนคง เปน

ของประเสรฐ เปนของด เปนของนาเอา

หรอเปลา ตาเหนรปสวยๆ แลว มความ

สขใชหรอเปลา ใครเหน เหนอยนานไหม

พจารณาดเขาไปอยางน กจะเขาใจ การ

เหนนเปนภาระมาก เพราะกายกบใจ ขนธทง

๕ นเปนภาระหนก เราทองกนเปนประจำาใน

บทสวดมนต

ภารา หเว ปญจกขนธา ขนธทง ๕ เปนของ

หนก นทองกนเรอย ไมรวารสกกนบางหรอ

เปลา ความจรงเปนอยางน ขนธทง ๕ เปน

วบากขนธทไดมาจากกรรมเกา พอไดขนธรวม

กนขนมาแลว กม ตา ห จมก ลน กาย และ

ใจ มตาแลวกตองไดด ไดดสวยบาง ไมสวย

บาง ไดดสวยๆ นกเปนภาระ ไดรป ไดนาม ได

กาย ไดใจมาแลว วบากกมทลง ผลของกรรม

ตางๆ กมทลง มนลงตรงไหนไดบาง มนลงตรง

ตา ห จมก ลน กายและใจ ไดฐานทตงของมน

มา มนกลงเลย เรากรบเละเลย ตารบรป หรบ

เสยง ใจรบรเรองตางๆ มากมาย จะไมใหเหน

ไมใหไดยน ไมใหรบร กเปนไปไมได ตองเหน

ตองไดยน ตองรบรไปอยางนน ลวนเปนภาระ

ทงนน ถาไมไดกาย ไมไดใจมา กไมไดอยางอน

331330

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

มา ตวกาย ตวใจ ขนธทง ๕ จงเปนภาระ

หนกและใหญหลวงมาก

สวนพวกโงๆ ไมรเรอง กบอกวา แหม...

รางกายนดเหลอเกน มนนารก ทำาใหเราดด

ไดเหน ไดยน ไดดมกลน ไดลมรส ไดสมผส

พวกนมความเหนขดแยงกบพระอรยเจา

พระอรยเจาเหนสงใดวาเปนทกข เขาพา

กนเหนวาเปนสข พวกปถชนทงหลายเปน

อยางนน ฉะนน ถาเรายงไมมความร

กใหมศรทธา เชอมนในปญญาตรสร

ของพระพทธเจา แลวมาฝกใหมปญญา

ทเกดกบทดบของตณหาเปนทเดยวกน

ทตงอย ทเกดบอยๆ กบทถกละ เปนท

เดยวกน สำาหรบคนทไมรจกปยรปสาตรป

คอ ไมรจกโลกตามความเปนจรง เขาเหน

วาโลกนนาเอา กเปนทตงของตณหา พวก

ไหนทเขารวา โลกนไมนาเอา เปนสงทไม

เทยง เปนทกข เปนอนตตา ฝกใหมอรยมรรค

มองค ๘ เกดขน มปญญามองดกเหนความจรง

ไมใชเรา ไมใชของเรา ไมนาเอา ตณหากถก

ละไดในทนนนนแหละ

ทยกมาแสดงน ขยายทกขสมทยกบทกขนโรธ

เพมเตม จากแบบธรรมดาทวไป ขยายความ

เพมเตมใหเหนภาพชดขน อนนเปนแบบท ๔

สวนทกขอรยสจกบทกขนโรธคามนปฏปทา

อรยสจ แสดงเหมอนกบแบบทวไป

333332

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

๖.๕ แบบแสดงสมทยกบนโรธเปนปฏจจสมปบาท

ตอไปแบบท ๕ แบบแสดงทกขสมทยกบ

นโรธเปนปฏจจสมปบาท ทกขกแสดงไป

ตามปกต คอ ชาตป ทกขา แมความเกด

กเปนทกข ชราป ทกขา แมความแกกเปน

ทกขเปนตนไปเร อยๆ พอขยายความ

ทกขสมทย พระพทธองคทรงเปลยนจาก

ตณหาเปนปฏจจสมปบาทฝายเกดทกข

และทกขนโรธ เปลยนจากความดบตณหา

เปนปฏจจสมปบาทฝายฝายดบทกข

ในองคตตรนกาย ตกนบาต ๒๐/๖๒

ตตถายตนสตร พระพทธเจาตรสวา

กตมญจ ภกขเว ทกขสมทโย อรยสจจ

อวชชาปจจยา สงขารา, สงขารปจจยา วญญาณ

วญญาณปจจยา นามรป,

นามรปปจจยา สฬายตน ...

ภวปจจยา ชาต, ชาตปจจยา ชรามรณ

โสกปรเทวทกขโทมนสสปายาสา สมภวนต

เอวเมตสส เกวลสส ทกขกขนธสส สมทโย โหต

ดกอนภกษทงหลาย ทกขสมทยอรยสจ

เปนไฉน

เพราะอวชชาเปนปจจย สงขารทงหลาย

จงม

เพราะสงขารเปนปจจย วญญานจงม

เพราะวญญานเปนปจจย นามรปจงม

เพราะนามรปเปนปจจย สฬายตนะจงม ...

เพราะภพเปนปจจย ชาตจงม

เพราะชาตเปนปจจย ชรา มรณะ โสกะ

ปรเทวะ ทกข โทมนส และอปายาสะจงมขน

ความเกดขนของกองทกขลวนๆ นยอมมดวย

ประการอยางน

335334

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ในแบบทวไป พระพทธองคตรสวา คอ

ตณหาน อนเปนเหตทำาใหเกดในภพใหม

อก อนประกอบไปดวยความกำาหนดดวย

อำานาจความเพลน เปนความยนดอยาง

ย งในอารมณน นๆ ไดแก กามตณหา

ภวตณหา วภวตณหา เปนทกขสมทย

แตในพระสตรน ครอบคลมกวา แสดง

กระบวนการปฏจจสมปบาทฝายเกด

ทกข เปนทกขสมทย เอาทกสภาวะท

อยในกระบวนการเปนเหตเกดทกขหมด

ไมใชแคตณหาอยางเดยว อวชชา สงขาร

วญญาณ นามรป สฬายตนะ ผสสะ เวทนา

ตณหา อปาทาน ภพ ชาต ชรามรณะ ก

เอามาเปนทกขสมทยดวย ทานทงหลาย

มานงอยน ถงไมมตณหา ไมมความอยาก

ได ไมยนดในอะไรตางๆ กเปนเหตใหเกด

ทกขแลว ขอใหเกดมาเถอะ ถาเกดมาแสดง

วาไดเหตแหงทกขมาเรยบรอยแลว ไดตาก

มเหตใหเกดทกขแลว ไดตาเดยวสกหนอยก

มโรคตา เดยวกคนตา มองไมคอยเหนกขยตา

เจบตา ไดหกมโรคห ไดตบกมโรคตบ ไดปอด

กมโรคปอด ไดไตกมโรคไต เดยวสกหนอยตอง

ลางไตไปอก ลำาบากอยางน

ไดอะไรมานถอวาเปนเหตใหเกดทกขหมด

เลย ถาพดในแงนแลว พดเหมอนกำาปนทบดน

วา ถายงไมรแจงอรยสจ เกดมาแลวทกขแนๆ

เพราะไดเหตใหเกดทกขมาพรอมกนเลย ไม

เหมอนกบตอนแรกทพดถงตณหา อยางนนพด

ใหเขาใจงาย ในแงทวานำาไปพจารณาได เหน

ชด ไมลกซงเกนไป คนทวไปกเอาไปพจารณา

ได ถามความอยาก มความเพลดเพลนยนด

นนแหละเปนเหตใหเกดทกข คนบางคน

เพลดเพลนยนด อยากได หวงผลเฉพาะ

เจาะจงอนใดอนหนง พอไมไดสมหวง กเกด

โสกะ ปรเทวะ กพจารณาเหนไดชด เราทง

หลายกพจารณาแบบนนได

337336

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ถาจะใหลกซงแบบถงทสด ไดเกดมากเปน

เหตใหเกดทกขแลว อยางนเอาแบบถงท

สด ไมมทางสามารถเถยงได เกดมาแลว

ทำาไมถงตองแก ทำาไมตองตาย อยางน

พดไมไดแลว เกดมาแลวกตองไดแก มน

เปนเหตในตวอยางเบดเสรจ โสกะ ปร

เทวะ ทกข โทมนส อปายาสะ และทกข

อะไรตางๆ เจอคนทไมด เจอคนดา เจอ

ตบต หนไมรอด ทำาไมคณถงมาทำากบฉน

ได กมนมเหต คอคณเกดมา เขาเลยทำา

กบคณได ถาไมเกดมา เขากทำาอะไรคณ

ไมไดหรอก เออ..ทำาไมเจากรรมนายเวร

ถงมาเอาคนไดละ กเพราะเกดมา มเหต

มาแลว มเหตใหเกดทกข กเลยมขน

ฉะนน ทกขสมทยในแงน ไมมใครสามารถ

ทจะเถยงได เราทงหลายกเถยงไมได ทก

ปญหาทเกดขนในชวต ถาไมเกดมานจะ

ไมมสกปญหาเดยว แตเพราะเกดมา ได

ขนธ ๕ ไดวญญาณ นามรป สฬายตนะ

เหลานเปนเหตเกดทกข จงมทกปญหาตดตาม

มาดวย อนนแบบลกซงทสด ตองคนมปญญา

เทานน จงจะเขาใจไดลกซงถงขนาดน สวน

เราทงหลายกเชอพระพทธเจาไปกอน ทานวา

อยางไร เรากวาอยางนน

ตอมา ทกขนโรธกแสดงปฏจจสมปบาทฝาย

ดบทกข ในสตรเดยวกน พระองคตรสวา

กตมญจ ภกขเว ทกขนโรโธ อรยสจจ

อวชชาย ตเวว อเสสวราคนโรธา สงขารนโรโธ

สงขารนโรธา วญญาณนโรโธ

วญญาณนโรธา นามรปนโรโธ

นามรปนโรธา สฬายตนนโรโธ ...

ภวนโรธา ชาตนโรโธ

ชาตนโรธา ชรามรณ

โสกปรเทวทกขโทมนสสปายาสา นรชฌนต

เอวเมตสส เกวลสส ทกขกขนธสส นโรโธ โหต

ดกอนภกษทงหลาย ทกขนโรธอรยสจ

เปนไฉน

339338

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

เพราะความดบโดยการสารอกใหหมดไป

ไมมสวนเหลอแหงอวชชานนนนแหละ

ความดบของสงขารจงม

เพราะความดบของสงขาร ความดบของ

วญญาณจงม

เพราะความดบของวญญาณ ความดบของ

นามรปจงม

เพราะความดบของนามรป ความดบของ

สฬายตนะจงม ..

เพราะความดบของภพ ความดบของชาต

จงม

เพราะความดบของชาต ชรา มรณะ

โสกะ ปรเทวะ ทกข โทมนส

และอปายาสะ จงดบไป

ความดบไปของกองทกขลวนๆ น

ยอมมดวยประการอยางน

ในแบบทวไป ทกขนโรธ คอ ความดบโดย

การสำารอกใหหมดไปไมเหลอแหงตณหา

นนนนแหละ ความสละ ความสลดคน ความ

ปลอย ความไมอาลย แตในพระสตรน แสดงไว

แบบครอบคลมกวานน ไดแก ความดบโดยการ

สำารอกใหหมดอวชชา ทำาลายอวชชา ทำาลาย

ความไมรอรยสจ เพราะถายงมความไมรเหลอ

อย ตณหากยงเกดอยเรอยๆ ไมรวาเปนทกข

กมความอยากได เพลดเพลนอยกบทกข ไม

พนทกขสกท วธทลกซงทสด ททำาใหสนตณหา

ไปโดยสนเชง ตองทำาลายอวชชา ทำาวชชาให

เกดขน ซงผททำาไดอยางสมบรณในเรองนกคอ

พระอรหนต เมอมวชชาแลว กระบวนเกดทกข

กสบตอไมได สภาวะทกอยาง สงขาร วญญาณ

นามรป สฬายตนะ ผสสะ เวทนา ตณหา

อปาทาน ภพ ชาต ชรามรณะ กดบสนทไป ไม

เกดอก เหมอนไฟสนเชอ

อวชชายตเวว อเสสวราคนโรธา สงขาร

นโรโธ เพราะความดบโดยการสำารอกใหหมด

ไปไมมสวนเหลอแหงอวชชานนแหละ ความ

ดบของสงขารจงม

341340

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

พอสงขารคอกรรมเกาๆ ดบสนทไป หมด

ไป กสรางนามรปอนใหมไมได นามรปอน

ใหมไมม ดบสนทไป เปนขนธปรนพพาน

เปนขนธ ๕ ดบสนทไป ไมมการเกดอก ดบ

รป เวทนา สญญา สงขาร วญญาน คอ

กายกบใจ ขนธนดบสนทไป หาบญญตไม

ได เพราะจะบญญตเปนตวตน บคคล เปน

หญง เปนชายน บญญตขนมาจากขนธ ๕

เมอขนธ ๕ ดบสนทไป กองทกขดบไป  ก

บญญตไมได จงเรยกวาดบทกข ไมใชคน

ตาย สตวตาย หรอดบอะไรอยางอน อยาง

พระพทธเจาของเรา แหม...พระพทธเจา

ปรนพานแลว อยางนไมถก เฉพาะขนธนน

แหละทดบสนทไป ตวเกด ตวตาย คอขนธ

ทง ๕ บญญตไดวา มเกด มตาย พระพทธ

องคตรสวา เมอเกดกเปนทกขเกด คอขนธ

ทง ๕ เกด เมอจะแกกเปนกองทกข ขนธ

ทง ๕ มนแก เมอตายกกองทกขขนธทง ๕

มนตาย ทน ความดบสนทไปของขนธทง ๕

มเกด มแก มเจบ มตายไหม ไมม

นพดถงทกขนโรธแบบลกซงทสด คอทำาให

อวชชาหมดไป สำารอกใหหมดส นไปดวย

อรยมรรคมองค ๘ ทำาวชชาใหเกดข น

สงขารกดบสนท ความดบสนทไปของสงขาร คอ

กรรมเกาๆ ทจะกอใหเกดวญญาณ กอใหเกด

นามรป กไมมอก หมดแลว กองทกขทงหมด ก

หมดไป ถาอวชชาไมหมด สงขารกยงทำางาน

ได ประมวลผลมา ทำาใหเกดวญญาณ ไดนาม

รปอกตอไป

เพราะความดบของชาต ชรา มรณะ โสกะ

ปรเทวะ ทกข โทมนส และอปายาสะ จงดบ

ไป ถาไมเกดมา ไมมชาต คอความเกดของ

ขนธแลว จะไดแกไหม ไมไดแก ขอแสดงความ

ยนดดวย ไมไดตาย ไมตองโสกะ ปรเทวะ ทกข

โทมนส และอปายาสะ ใดๆ ทงสน ไมตองมา

นงปวดหลง ไมตองมาหวขาว สบายเลยนะ

343342

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ถาไดขนธทง ๕ มาแลว มแตเปนทกข ไดมา

แลว ตองพยายามฝกใหมสตสมปชญญะ

ใหเกดปญญา เพอเหนมนตามความเปน

จรง แลวกตองทงทงหมดรวมทงสตปญญา

ทฝกมาดวย ตองฝก  ไมอยางนนกไม

พน เปนไฟลทบงคบ เหมอนเราน รวา

ฝงนอนตรายเหลอเกน อยากจะไปฝง

โนน  ตองอาศยแพ คอ อรยมรรคมองค ๘

กเลยตองทำาแพ ขนแพ และพายไปดวย

ความพากเพยรอยางเตมท ถงทแลว กไม

ไดเอาแพไปดวย เพยงพาขามไป แลวกจบ

กน ทานทงหลายอตสาหทำาบญมากมาย

มหาศาล และฝกปฏบตกนดวยความยาก

ลำาบาก ทานไมไดอะไรไปเลย  มนเปนแพ

พาขาม ฉะนน กทำาไปเถอะ ไหนๆ กเกด

มาแลว ชวยไมได ไมมทางเลอกแลว วธ

มนกมแบบนแหละ

เอวเมตสส เกวลสส ทกขกขนธสส นโรโธ โหต

ความดบไปของกองทกขลวนๆ นยอมมดวย

ประการอยางน นเปนทกขนโรธทแสดงเปน

กระบวนการ ในการแสดงอรยสจแบบธรรดา

ทวไปนน สงเกตไดงาย คนทยงไมมปญญามาก

นก กฟงเขาใจและนำาไปปฏบตได ทกขสมทย

กบ ทกขนโรธ แสดงเกยวกบตณหา วญญาณ

นามรป สฬายตนะ ผสสะ เวทนา นเปนผลมา

จากอวชชาและกรรมเกา ผลทเกดมาจากเหต

ใหกำาหนดรและยอมรบ เมอมเวทนากเปนเหต

ใหเกดตณหา ฝกใหมสตสมปชญญะ รเทาทน

ตณหา จะไดไมทำาตามตณหาอปาทาน จะได

ไมมกองทกขตอไป สวนอนเกาๆ นกตองฝกให

มปญญา กำาหนดรใหแจมแจง ขนแรกตองไมม

เหตอนใหมกอน อยาไปทำาตามตณหา

วธการปฏบตวปสสนา ฝกใหมสตสมปชญญะ

ในตอนตนๆ คอใหมสตปองกนไมใหสรางเหต

เกดทกขตอไปอก เพราะทมาจากของเกากเยอะ

345344

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อยแลว เมอปองกนไดระดบหนงแลว จง

คอยสะสางของเกาใหหมดสนไป ดวย

ปญญาเหนวา นนไมใชของเรา เราไมได

เปนนน นนไมใชอตตาของเรา แบบทวไป

จะเนนการปฏบตในชวตธรรมดาทวไป

สวนในแบบทแสดงปฏจจสมปบาท ก

สำาหรบคนทมปญญามากขน เปนพระอรย

เจาระดบตางๆ เปนไปเพอทำาลายภพชาต

ของเกาๆ ทมาจากกรรม ใหมนหมดสนไป

อยางสนเชง

๖.๖ แบบเปลยนทกขเปนสกกายะเปนตน

ตอไปแบบท ๖ อนนเปลยนอรยสจทง ๔ ขอ

แทน ทกข ดวยคำาวา สกกายะ หรอคำาอนๆ

กได ในพระสตรตางๆ มมากเหมอนกน แตจะ

ยกมาสกคำาหนงพอเปนตวอยาง คอแทน ทกข

ดวยคำาวา สกกายะ แทนทจะใชคำาวาทกข

ทกขสมทย ทกขนโรธ ทกขนโรธคามนปฏปทา

กแทนดวยคำาวา สกกายะ สกกายสมทย

สกกายนโรธ สกกายนโรธคามนปฏปทา หรอ

ใชคำาอนๆ แทนคำาวา สกกายะ กได สวนเวลา

ขยายความ สกกายะ คออะไร สกกายสมทย

คออะไร สกกายนโรธะคออะไร สกกายนโรธคา

มนปฏปทาคออะไร กขยายความเหมอนแบบ

ทวไปนนเอง เชน

ในสงยตตนกาย ขนธวารวรรค ๑๗/๑๐๕

พระพทธองคตรสวา

347346

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

สกกายญจ โว ภกขเว เทเสสสาม สกกายสมทยญจ

สกกายนโรธญจ สกกายนโรธคามน ปฏปทญจ,

ดกอนภกษทงหลาย เราตถาคตจกแสดง

สกกายะ สกกายสมทย สกกายนโรธ

สกกายนโรธคามนปฏปทา แกเธอทงหลาย

พระสตรนแทน ทกข ดวยคำาวา สกกายะ

ในสตรอนๆ อาจจะแทนดวยคำาอน ทาน

อานเจอแลวไมตองงง ขยายความออกมาก

เหมอนกน พระสตรนมขยายความวา

กตโม จ ภกขเว สกกาโย

ปญจปาทานกขนธาตสส วจนย. กตเม ปญจ

เสยยถท: รปปาทานกขนโธ เวทนปาทานกขนโธ

สญญปาทานกขนโธ สงขารปาทานกขนโธ

วญญาณปาทานกขนโธ

อย วจจต ภกขเว สกกาโย

ดกอนภกษทงหลาย สกกายะ เปนไฉน

ควรกลาววา อปาทานขนธ ๕

อปาทานขนธ ๕ คออะไรบาง

ไดแก รปปาทานขนธ เวทนปาทานขนธ

สญญปาทานขนธ สงขารปาทานขนธ

วญญาณปาทานขนธ

ดกอนภกษทงหลาย นเรยกวาสกกายะ

กตโม จ ภกขเว สกกายสมทโย

ยาย ตณหา โปโนพภวกา นนทราคสหคตา

ตตรตตราภนนทน

เสยยถท: กามตณหา ภวตณหา วภวตณหา

อย วจจต ภกขเว สกกายสมทโย

ดกอนภกษทงหลาย สกกายสมทย เปนไฉน

คอ ตณหาใด อนเปนเหตทาใหเกดในภพใหมอก

อนประกอบไปดวยความกาหนดดวย

อานาจความเพลน เปนความยนด

อยางยงในอารมณนนๆ

ไดแก กามตณหา ภวตณหา วภวตณหา

ดกอนภกษทงหลาย นเรยกวาสกกายสมทย

349348

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

กตโม จ ภกขเว สกกายนโรโธ

โย ตสสาเยว ตณหาย อเสสวราคนโรโธ

จาโค ปฏนสสคโค มตต อนาลโย

อย วจจต ภกขเว สกกายนโรโธ

ดกอนภกษทงหลาย สกกายนโรธ เปนไฉน

คอ ความดบโดยการสารอกใหหมดไป

ไมเหลอแหงตณหานนนนแหละ ความสละ

ความสลดคน ความปลอย ความไมอาลย

ดกอนภกษทงหลาย นเรยกวาสกกายนโรธ

กตมา จ ภกขเว สกกายนโรธคามน ปฏปทา

อยเมว อรโย อฏงคโก มคโค.

เสยยถท: สมมาทฏ ... สมมาสมาธ

อย วจจต ภกขเว สกกายนโรธคามน ปฏปทา

ดกอนภกษทงหลาย สกกายนโรธคามน

ปฏปทา เปนไฉน 

คอ อรยมรรคอนประกอบดวยองค ๘

ประการนนนแหละ ไดแก สมมาทฏฐ ..

สมมาสมาธ

ดกอนภกษทงหลาย นเรยกวาสกกายนโรธ

คามนปฏปทา

ทยกมาแสดงน แทน ทกข ดวยคำาวา สกกายะ

ในพระสตรอนๆ พระพทธองคทรงแสดงแทน

ทกขดวยคำาอนๆ ตามสมควร เมอแจกแจง

ขยายความออกมากอนเดยวกน บางครงทาน

ขยายความโดยยกแตละขนธมาแสดง หรอ

เอาอวยวะสวนตางๆ ในรางกาย ทง ๓๒ มา

แจกแจงกได แทนทกขดวยคำาเหลานน เชน

รป รปสมทย รปนโรธ รปนโรธคามนปฏปทา

เวทนา เวทนาสมทย เวทนานโรธ เวทนานโรธ

คามนปฏปทา อยางนเอาเรองขนธมาแสดง

แบบอรยสจ เกสา เกสาสมทย เกสานโรธ เกสา

นโรธคามนปฏปทา อยางนเอาเรองอวยวะใน

รางกายมาแสดงแบบอรยสจ แตตวสภาวะน

เหมอนกน

351350

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

๖.๗ แบบแสดงอรยสจในปฏจจสมปบาท

ตอไปแบบอรยสจ ๔ แสดงตามองค

ปฏจจสมปบาท แสดงไปทละองคๆ จะ

เปลยนองคธรรมทเปนทกขไปเรอยๆ ตาม

องคปฏจจสมปบาท สมทย กบ นโรธ ก

เปลยนไปตาม สวนอรยมรรคมองค ๘ เปน

นโรธคามนปฏปทายนพนอย ไมเปลยนแปลง

เปลยนทกข ทกขสมทย ทกขนโรธ สวน

ทกขนโรธคามนปฏปทา เปนอรยมรรคม

องค ๘ ตลอด

ใน มชฌมนกาย มลปณณาสก ๑๒/๙๒ สมมา

ทฏฐสตร แสดงถงความเหนของผทมสมมาทฏฐ

คอ ผไดเหนอรยสจ ๔ ตามแนวปฏจจสมปบาท 

โดยเรมจากชรามรณะเปนตนไป จนถงอวชชา

ทานพระสารบตรรวบรวมไว

องคท ๑๒ ชรามรณะ

กตม ปนาวโส ชรามรณ, กตโม ชรามรณสมทโย,

กตโม ชรามรณนโรโธ, กตมา ชรามรณนโรธคามน

ปฏปทา

ดกอนทานผมอาย ชราและมรณะ เปนอยางไร

เหตเกดแหงชราและมรณะ เปนอยางไร ความ

ดบแหงชราและมรณะ เปนอยางไร ขอปฏบต

ใหถงความดบแหงชราและมรณะ เปนอยางไร

อนนเกยวกบชรามรณะ แสดงในแงมมอรยสจ

๔ โดยตงคำาถามขนมา ๔ คำาถาม สำาหรบ

สภาวธรรมอนๆ คอ ชาต ภพ อปาทาน ...

353352

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อวชชา กตงคำาถามขนมา ๔ คำาถาม

ทำานองเดยวกนน เมอตงคำาถามแลว ก

ตอบคำาถามดวยตนเอง

เตส เตส สตตาน ตมห ตมห สตตนกาเย ชรา

ชรณตา ขณฑจจ ปาลจจ วลตตจตา อายโน สหาน

อนทรยาน ปรปาโก; อย วจจตาวโส ชรา

กตมญจาวโส มรณ. ยา เตส เตส สตตาน ตมหา

ตมหา สตตนกายา จต จวนตา เภโท อนตรธาน

มจจ มรณ กาลกรยา ขนธาน เภโท กเฬวรสส

นกเขโป ชวตนทรยสส อปจเฉโท; อท วจจตาวโส

มรณ. อต อยญจ ชรา, อทญจ มรณ; อท

วจจตาวโส ชรามรณ

ชาตสมทยา ชรามรณสมทโย

ชาตนโรธา ชรามรณนโรโธ

อยเมว อรโย อฏงคโก มคโค

ชรามรณนโรธคามนปฏปทา

เสยยถท, สมมาทฏ ... สมมาสมาธ

คอ ความแก ความคราครา ความมฟน

หลด ความมผมหงอก ความมหนงเหยวยน

ความเสอมอาย ความแกหงอมแหงอนทรยใน

หมสตวนนๆ ของเหลาสตวนนๆ นเรยกวา ชรา

มรณะ เปนอยางไร คอ ความจต ความเคลอน

ไป ความทาลายไป ความหายไป ความตาย

กลาวคอมฤตย การทากาละ ความแตกแหง

ขนธ ความทอดทงรางกาย ความขาดสญแหง

ชวตนทรยของเหลาสตวนนๆ จากหมสตวนนๆ

นเรยกวา มรณะ ชราและมรณะดงกลาว

มาแลว นเรยกวาชราและมรณะ

เพราะความเกดแหงชาต ความเกดแหงชรา

และมรณะจงม

เพราะความดบแหงชาต ความดบแหงชราและ

มรณะจงม

อรยมรรคอนประกอบดวยองค ๘ ประการ

ไดแก สมมาทฏฐ .. สมมาสมาธ นแลเปนขอ

ปฏบตใหถงความดบแหงชราและมรณะ

ในทน ทานแสดงลกษณะของตวสภาวะ คอ

ชราและมรณะเปนตวทกข เปนสงทไมมตวตน

355354

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

เกดเพราะเหตปจจย เพราะความเกดแหง

ชาต ความเกดแหงชราและมรณะจงม

เปลยนสมทย ไมไดเอาตณหาเปนสมทย

แสดงไปตามกระบวนการปฏจจสมปบาท

อะไรทำาใหเกดชรามรณะ ชาตทำาใหเกด

ชรามรณะ เพราะความเกดขนของชาต

ความเกดขนของชรามรณะจงม ถาไมม

การความเกดขนของชาต ความเกดขน

ของชรามรณะกไมม เพราะความดบแหง

ชาต ความดบแหงชราและมรณะจงม ตรง

นเปลยนนโรธ

ชาตสมทยา ชรามรณสมทโย

ชาตนโรธา ชรามรณนโรโธ

เพราะความเกดแหงชาต

ความเกดแหงชราและมรณะจงม

เพราะความดบแหงชาต

ความดบแหงชราและมรณะจงม

ขอปฏบต ททำาใหถงความดบแหงชราและ

มรณะ ไดแก อรยมรรคมองค ๘ สวน ธรรม

อนๆ ในกระบวนการปฏจจสมปบาท กเปนไป

ในทำานองน

องคท ๑๑ ชาต

ตงคำาถามกอน แลวจงขยายความ และให

ทราบวา ตอนเอาสภาวะอนๆ เปนทกข กตง

คำาถามเหมอนกน แตจะไมยกมา

กตมา ปนาวโส ชาต. กตโม ชาตสมทโย.

กตโม ชาตนโรโธ. กตมา ชาตนโรธคามนปฏปทา

ชาต เปนอยางไร เหตเกดแหงชาต เปนอยางไร

ความดบแหงชาต เปนอยางไร ขอปฏบตใหถง

ความดบแหงชาต เปนอยางไร

ยา เตส เตส สตตาน ตมห ตมห สตตนกาเย ชาต สญชาต

โอกกนต นพพตต อภนพพตต ขนธาน ปาตภาโว

357356

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อายตนาน ปฏลาโภ; อย วจจตาวโส ชาต

ภวสมทยา ชาตสมทโย

ภวนโรธา ชาตนโรโธ

อยเมว อรโย อฏงคโก มคโค ชาตนโรธคามน

ปฏปทา

เสยยถท, สมมาทฏ ... สมมาสมาธ

ความเกด ความเกดพรอม ความหยงลง

ความบงเกด ความบงเกดเฉพาะ ความ

ปรากฏแหงขนธ ความไดอายตนะในหม

สตวนนๆ

ของเหลาสตวนนๆ นเรยกวา ชาต

เพราะความเกดแหงภพ

ความเกดแหงชาตจงม

เพราะความดบแหงภพ

ความดบแหงชาตจงม

อรยมรรคอนประกอบดวยองค ๘ ประการ

ไดแก สมมาทฏฐ .. สมมาสมาธ นแลเปน

ขอปฏบตใหถงความดบแหงชาต

อนนเปนองคท ๑๑ ความเกดขนของรปนาม

ความประชมรวมกนปรากฏตวชวคราวของ

ขนธ ความไดอายตนะมา อนนเปนชาต  ทำาให

เราสมมตบญญตกนวาเปนคนเกด สตวเกด

แทจรง เปนความเกดปรากฏขนของขนธ ไมใช

ตวตน สตว บคคล เปนความเกดขนของขนธ

คอ กองทกขเทานน เมอตายกเปนความตาย

ของกองทกข เมอความตายเกดขน ขนธกแตก

ออก สลายออกมาจากกน ลากนไป ทางใคร

ทางมน ไมตองเปนหวงอะไรกนมากนกหรอก

พวกเรานน เวลาเกดพากนดใจ ไชโย รองเพลง

เตนรำา ดนดใจกนเปนไสเดอน จนกระทงมการ

ฉลองวนคลายวนเกด คลายๆ มนจะเปนวนด

ซะเหลอเกน เวลาพลดพราก ตองจากทกสง

ทกอยางทอตสาหหามาในหนงชาต กพากน

เสยใจ รองไหกนระงมทเดยว ความตายเปน

การหายไปของกองทกข ไมไดหายจรงๆ จงๆ

เกดเลนๆ ตายเลนๆ ไปอยางนน เรยกวา

359358

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

สมมตมรณะ แตเรากกลวกน สำาหรบ

พวกยงไมรกเปนอยางนน เราเรยนตาม

ปรยต พอเขาใจ ทานไหนทฝกปฏบตม

ปญญาสมมาทฏฐ สามารถเหนความจรง

อยางนได

เหตใหเกดชาต ชาตเกดขนกเพราะภพ

เกด ภวสมทยา ชาตสมทโย เพราะความ

เกดขนแหงภพ การเกดขนแหงชาตจงม

เพราะมความหลงยดถอ จดแจงปรงแตง

ทำากรรมเพอตวตน จงมชาตอนใหม ถาไม

หลงทำากรรมเพอตวตน ชาตอนใหมกไมม

การปฏบตวปสสนาเปนการปองกน ไมให

เกดความเหนผดวาเปนตวตน ใหแยกแยะ

ออกมาวา มแตรปกบนามเทานน อนนใน

ตอนแรก ยงไมไดรอของเกา ปองกนชาต

อนใหม ไมใหเกด ไหนๆ ผลกไดมาแลว นาม

รปนเปนกองทกข ปองกนไมไปเขาใจผด ไม

ไปรกมน ไมไปเกลยดมน ไมทำาเพอมน กด

ไประดบหนงแลว จะใหลกซงไปกวานน กตอง

มปญญา เหนความจรงของมนใหลกซง เหน

อนจจง ทกขง อนตตา จนอรยมรรคเกดขน

ชำาระลางออกไปได สงทชำาระลางไดมอยาง

เดยวเทานนคออรยมรรค วปสสนานนเปนการ

ปองกน ไมใหมของใหมเกดขนเทานน ของเกา

จะลางไดดวยอรยมรรค อรยมรรคทำาใหวชชา

เกดขน ทำาลายอวชชาทงไป จงทำาลายสงขาร

ได กระบวนการฝายเกดทกขกสนสดลง น

ตองอาศยศรทธา เชอมนในปญญาตรสรของ

พระพทธเจา แลวกทำาตามไป

องคท ๑๐ ภพ

ตโยเม อาวโส ภวา: กามภโว รปภโว อรปภโว

อปาทานสมทยา ภวสมทโย

อปาทานนโรธา ภวนโรโธ

อยเมว อรโย อฏงคโก มคโค ภวนโรธคามน ปฏปทา

เสยยถท, สมมาทฏ ... สมมาสมาธ

ดกอนทานผมอาย ภพ ๓ เหลาน คอ กามภพ

361360

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

รปภพ อรปภพ

เพราะความเกดแหงอปาทาน

ความเกดแหงภพจงม

เพราะความดบแหงอปาทาน

ความดบแหงภพจงม

อรยมรรคอนประกอบดวยองค ๘ ประการ

ไดแก สมมาทฏฐ .. สมมาสมาธ นแลเปน

ขอปฏบตใหถงความดบแหงภพ

คำาวา ภพ หมายถง การกระทำาตาม

อปาทาน มวตถประสงคเพอตวตน  ยดถอ

วามตว รกตว กลวตวเองจะลำาบาก กลว

ตวเองจะไมสบาย กจดแจง ตงใจกระทำา

เพอตว และยดผลการกระทำาวาเปนของ

ตว เราทงหลายทออกจากวงจรแหงกรรม

ไมได เพราะพากนยดถอผดวา นนของเรา

เราเปนนนเปนน นนเปนอตตาตวตนของ

เรา จงมความตงใจทำาเพอตวเรา ยดการ

กระทำาวาเปนเราทำา และเราจะไดรบผล

เราทำาด เราจะไดรบผลด ยดกรรม ยดผล

ของกรรมดวย แททจรง เขาถกกรรมผกยดไว

เรยบรอยแลว ทำาใหเขาไมเปนอสระ ตองผก

อยกบกรรมและผลของกรรม สงเหลานเปน

ภพ เราจงออกจากภพไมได เพราะไปยด

กฎแหงกรรมนทำางานไดกตอเมอเราไปยด

มน มกเลส จงเกดกรรมขน ทำาอะไรขนมานด

หนอย กเพอเรา เดนสวยๆ สวมเสอผา กตองด

ด ตองตวน จงจะเปนเรา ถาไมใชตวน มนไม

เปนเรา คำาพดอยางน จงจะเปนเรา อะไรตางๆ

ทำาอะไรนดๆ หนอยๆ กเพอเรา ถาไมเพอเราก

ทำาไมได กระดกกระดกไมได มนเปนอยางนไป

ถาทำาดวยความรสก นกคดเกยวกบกามคณ

เอามาใหตนมความสขสบาย รป เสยง กลน รส

สมผส ทนาปรารถนา นาใคร นาพอใจ อยาก

ได ทำาเพอใหไดอนน นเปนกามภพ ถาทำาดวย

ความรสก ตองการใหเราด ใหเราสงบ ทำาให

363362

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

จตด จตนง จตสงบ ดวยอารมณกรรมฐาน

ฝายรป เปน รปภพ ทำาใหเราไมมความ

หวนไหว มอารมณฝายไมใชรป เขาสมาบต

ฝายอรป เปน อรปภพ เปนการกระทำาดวย

อำานาจตณหาอปาทาน เพอตวเอง แท

ทจรง ตวเองนไมม คดดวา เราเปนทกข

ทรมานกนมามากแลว ทำาเพอสงทไมมจรง

ทำาเพอเงาน สนกไหม เหนอยหรอยง หรอ

ยงสนกตอไปอก

ผทฟงธรรมะ ศรทธาในปญญาของพระพทธ

เจากฝกใหมปญญารทน ใหเหนชดวา ไป

ยดสงทไรแกนสารวาเปนตวเราเปนของเรา

พากนทำาเพอตวเรา ผลทเกดขนหลงจาก

ภพกเปนชาต เปนชรา มรณะ โสกะ

ปรเทวะ ทกข โทมนส อปายาสะ ซงเปน

ของไรแกนสารทงนน ไมมอะไร เปนกอง

ทกขลวนๆ ดวยประการอยางน  เราหลง

หลอกตวเองวาสงนมนสำาคญทสดในชวต

เปนสงประเสรฐเลศเลอ แตความจรง เปน

กองทกข

อปาทานสมทยา ภวสมทโย เพราะความเกด

แหงอปาทาน ความเกดแหงภพจงม ทำาไมภพ

จงมขน ภพมนไมไดมตวตน มนเปนสงขาร ม

เหตจงเกดขนได เพราะมอปาทาน มความ

ยดถอเปนตวตน สงตางๆ นเกดแลว มนกจาก

เราไป แตเราไมยอมจากมน ยดเอามาเปนตว

เรา เปนของเรา ถามนเปนของชวคราว กไมเกด

ปญหาอะไร เหมอนลมหายใจเขา ลมหายใจ

ออก ทกข สข เกดขนมาแลวดบไป เปนของ

ชวคราว คงอยไมนาน ไมเปนปญหาอะไร แต

เราไมปลอยมนไป เกดขนและดบไป จบมน

ไวเอามาเปนเรา เราหายใจเขา เราหายใจ

ออก เราสข เราทกข อนนแหละเปนปญหา

เรยกวาอปาทาน เคยเหนไหม หากไมเหนก

ไมไดหมายความวาไมม คนทเหนกแสดงวา

อปาทานนอยแลว คนทไมเหนแสดงวามมาก

จนมองไมเหน

365364

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อปาทานนโรธา ภวนโรโธ เพราะความดบ

แหงอปาทาน ความดบแหงภพจงม ถา

ไมมความยดถอ ไมยดมนถอมน กไมตอง

มการกระทำาเพอตวตน การกระทำาเพอตว

ตนเปนของนาเบอหนาย เหนดเหนอยมาก

เราทำากนมานานแลว ควรแลวทจะเลก ถา

เหนถกตองตามความเปนจรงวา เปนเพยง

รปนาม ไมมตวตน ไมมของตน ไมจำาเปน

ตองทำาเพอตนอกตอไป อปาทานดบสนท

ภพกหมดไป หนทางกมอยางเดยว คอ

อรยมรรคมองค ๘ ประการ เรองอนๆ พด

ใหเยอะไปเทานนแหละ ทควรรจกและนำา

ไปปฏบต คออรยมรรคมองค ๘ ประการ

เปนขอปฏบตททำาใหถงความดบแหงภพ

องคท ๙ อปาทาน

จตตารมาน อาวโส อปาทานาน : กามปาทาน

ทฏปาทาน สลพพตปาทาน อตตวาทปาทาน.

ตณหาสมทยา อปาทานสมทโย

ตณหานโรธา อปาทานนโรโธ

อยเมว อรโย อฏงคโก มคโค

อปาทานนโรธคามน ปฏปทา

เสยยถท, สมมาทฏ ... สมมาสมาธ

อปาทาน ๔ ประการเหลาน คอ

กามปาทาน ทฏปาทาน สลพพตปาทาน

อตตวาทปาทาน

เพราะความเกดแหงตณหา

ความเกดแหงอปาทานจงม

เพราะความดบตณหา

ความดบแหงอปาทานจงม

อรยมรรคอนประกอบดวยองค ๘ ประการ

ไดแก สมมาทฏฐ .. สมมาสมาธ นแลเปนขอ

ปฏบตใหถงความดบแหงอปาทาน

อปาทาน แปลวา ความยดมนถอมน ความยด

เอาไวใหมนคง สงนนมนไปแลว แตเรายงยดถอ

มนอย จบไวไมยอมปลอย ถาจบแลวปลอย มน

367366

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

กไมมน แตน จบไมปลอย มนกมน แยก

ออกเปน ๔ อยาง ความยดมนถอมน ถา

มองในแงหนง กเปนเหตใหเกดภพ มองใน

แงหนงกเปนทกข เพราะเปนสงไมมตวตน

ไรแกนสาร เปนสงทเปนสงขาร อาศยเหต

ปจจยเหมอนกน เวลามองใหเหนถงความ

ไมมตวตนน ตองมองในแงปฏจจสมปบาท

ทำาใหเหนกระบวนการเปนไปทไมหยดนง

เหตทำาใหเกดผล และผลนนกเปนเหตให

อนอนตอกนไป เชน อปาทาน เพราะความ

เกดขนแหงอปาทาน ความเกดขนแหงภพ

จงม นมองอปาทานเปนทกขสมทย แต

มองอกแงหนง อปาทานเปนทกข เพราะ

เปนสงไมมตวตน เกดขนเปนครงๆ ตาม

เหตปจจย ทเกดอยางนน กเพราะเหต

ปจจยแวดลอมเปนอยางนน เหตปจจยบบ

บงคบใหมนเปนอยางนน จงเปนอยางอน

ไปไมได

อปาทานม ๔ คอ กามปาทาน ทฏปาทาน

สลพพตปาทาน อตตวาทปาทาน เปนความ

ยดถอ เปนกเลส เปนสงทเกดแลว ทำาใหจต

เศราหมอง ทำาใหไมมปญญา แททจรง สงตางๆ

ในโลกมนกเปนอยางทมนเปน มนไมอาจให

ความสขไดจรง เพราะตวมนเองไมคงทน ทน

อยไมได ความสขทอาศยมนเกด กไมอาจจะ

คงทนอยได สงใดเกดจากเหตปจจย เหตปจจย

ททำาใหเกดลวนไมเทยง ตวมนกไมอาจจะเทยง

มนคงได แตเรายดมนวามนใหความสขแกเรา

ได อาหารอรอยจานน ใหความสขแกเราได

อาหารไมไดบอกวามนอรอย เรายดเอง เรา

วาเอาเองทงนน พซซา.. อรอยเหลอเกนหนอ

เขาวา ถาเปนคนอยบานนอกหนอย พซซาไม

เอา ปลารายงดกวา วาไปคนละเรอง อะไรให

ความสขแกเขา ไมใชเปนเพราะสงนนมนเปน

อยางนน ความยดของเขาตางหาก ไมใชพซซา

ไมใชปลารา เปนความยดถอ ไมเกยวกบวา

มนถกลน แลวซาบซานอะไร เปนความยดถอ

369368

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

เทานน ถาเขายดถอเปนอยางอน สงนกไร

ประโยชนสำาหรบเขา โยนทง ใหเปลายง

ไมเอา แตถายดน เสยเงนเทาไรกเอา

ความยดวา รปสวยๆ นใหความสขแกเรา

ไดจรง เสยงนใหความสขแกเราได แหม..

เพลงนมนเพราะจบจตจบใจเหลอเกน คน

อสานมาฟง เพลงนมนไมไดเรองเลย รอง

อะไรน ตองหมอลำา เปนไปตามความ

ยดถอ อยางนเรยกวากามปาทาน ตววตถ

กามนนไมไดมอะไร ไมไดเปนอะไร มนกยง

เปนอยางนน เปนอยางทมนเปน สวนกเลส

ตณหาทไปยดไวมน ทำาใหมนกลายเปนสง

ทนาพอใจสำาหรบเรา อนนคออปาทาน

ความเหน ทศนคต อดมคต หรอแนวคด

อยางใดอยางหนงกทำานองเดยวกน มนก

เปนอยางทมนเปน เรายดถอขน เออ..

อยางนเทานนจรง อยางอนไมจรง อยาง

นเทานนจงจะถกตองดทสด เฟอรเฟกตทสด

อยางนเทานนด อยางอนไมด อยางนเทานน

ถก อยางอนไมถก อยางนเทานนควร อยางอน

ไมควร นเปนทฏปาทาน เปนความยดถอใน

แนวคดหรอความเหน

ความยดมนถอมนในศลและวตรปฏบตตางๆ

ศลทรกษากนเปนขอๆ ศล ๕ ศล ๘ ศล ๑๐

หรอมากกวานน และวตรปฏบตตางๆ การ

กราบไหว การสวดมนต พธกรรม ประเพณ

ตางๆ เปนตน ถายดถอวาอนนเปนของด ของ

วเศษ เพอตวเรา ใหเราปลอดภย เปนของขลง

เปนพลงชวยเราใหเจรญรงเรองได ชวยใหเรา

เปนคนดขน เปนคนทดด นาคบหา จนกระทง

ทำาใหเราไดสมบต ไดไปเกดในสคตโลกสวรรค

อยางนเปนสลพพตปาทาน แททจรง ศลและ

วตรตางๆ กเปนอยางทมนเปน ไมไดเปนอยาง

ทเราคด

371370

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อตตวาทปาทาน ความยดมนถอมนใน

วาทะวาเปนตน อตตวาทะเปนเพยง

บญญตขนมา เปนการสมมตวามตวมตน ม

เรา มเขา มของเรา มของเขา เพอใชในการ

สอสาร ใหอยรวมกนได ทำาหนาทไดอยาง

ถกตอง บรหารทกขไปไดโดยสะดวก ตว

ตนนเปนแควาทะ เปนคำาสมมตเรยกเพอ

ใหสอสารกนไดงาย กองทกข ทกขเกดมา

ในโลกนแลว จะดแลกน บรหารกนไปมน

ยาก จะบอกวา คณขนธ ๕ ทนงอยขาง

หลงนน มานหนอย มนงง คณขนธ ๕ ท

คลอดเมอวนท ๕ เมษายน นยงไง แบบน

มนงง ตองใชวาทะหรอสมมตบญญตกน

พอคลอดออกมา เปนกองทกขมนเกดขน

กลมรปนาม ขนธ ๕ ทรวมกนชวคราวโผล

มาแลว เปนกองทกขเหมอนเดมนนแหละ

มาตามกรรมและไปตามกรรม เพอให

สะดวก กพาไปทอำาเภอจดทะเบยนเรยก

กองทกข เดกชายนน เดกหญงน เพอใหม

ตวตน บดาชอน มารดาชอน ญาตชอนๆ เกด

หมบานน ตำาบลน อำาเภอน จงหวดน ประเทศ

น สมมตบญญตเอาไวใชเรยกกน บรหารทกข

ใหมนงาย แตเราเอาอนนไปยดถอวามนจรงๆ

เปนความยดถอเงา เลยเรยกวาอตตวาทะ

ยดถอภาพตวตน ทงๆ ทไมมตวตน มแตรป

มแตนาม นเปนอตตวาทปาทาน

ทมความยดมนถอมน กเพราะมตณหา มความ

รก ความเพลดเพลน พดถง บนถง ไมปลอย

ไป ตณหามบอยและมกำาลงขน ตองการทำา

สงตางๆ เพอตว กเปนอปาทาน อปาทานจะ

ดบไป กเพราะหมดตณหา ไมมตณหา ซงขอ

ปฏบตเพอใหถงความสนไปแหงอปาทาน กคอ

อรยมรรคมองค ๘ ประการ ดงททานขยาย

ความวา

ตณหาสมทยา อปาทานสมทโย

ตณหานโรธา อปาทานนโรโธ

373372

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อยเมว อรโย อฏงคโก มคโค

อปาทานนโรธคามนปฏปทา

เสยยถท, สมมาทฏ ... สมมาสมาธ.

เพราะความเกดแหงตณหา

ความเกดแหงอปาทานจงม

เพราะความดบตณหา

ความดบแหงอปาทานจงม

อรยมรรคอนประกอบดวยองค ๘ ประการ

ไดแก สมมาทฏฐ .. สมมาสมาธ นแลเปน

ขอปฏบตใหถงความดบแหงอปาทาน

องคท ๘ ตณหา

ตอไปองคท ๘ คอ ตณหา ตามทเหนกน

บอยๆ การแสดงอรยสจแบบทวไป หรอ

แบบอนๆ สวนใหญเอาตณหานเปนทกข

สมทย ตณหาเปนเหตใหเกดทกข ความ

รกทกขนนเองเปนเหตใหเกดทกข รกทกข

ไมปลอยทกข กไมพนไปจากทกข อธบาย

แบบนกเขาใจและนำาไปปฏบตไดงาย ตอน

นแสดงตามสภาวธรรมในปฏจจสมปบาท

ตณหาเปนทกขสมทยกได เปนทกขกได ตณหา

เปนเหตเกดแหงอปาทาน แตตวตณหาเองก

เปนทกข เปนสงไมมตวตน เกดเพราะเหต ใน

หลกการปฏบตแลว ทานจงใหพจารณาทกๆ

สภาวะทเกดขน ใหเหนวาเปนสกแตวาธรรมะ

กอน แมตณหากใหเหนในแงทวา มนเปน

สงขาร ไมไดมอยกอน มเมอมนเกด เกดเพราะ

มเหต เกดแลวกเปนแตธรรมะ ไมใชเรารก

หรอความรกของเรา เปนทกข จงจะเหนความ

จรง เหนความไรตวตนของตณหา

ถาใครไปมองวา ตณหาเปนทกขสมทยเทานน

บางทจะไปรงเกยจตณหา ซงเปนความเขาใจ

ผดอกชนหนง ตองเหนตณหาเปนธรรมะ เปน

สภาวะอยางหนง ไมใชเรา ไมใชของเรา ไมใช

ใคร ไมใชของใคร ทกสภาวะลวนไมใชตวตน

เหมอนกนหมด เทาเทยมกน โดยความเปน

375374

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ธรรมะ เปนสงทไมมตวไมมตน ไมมการ

แบงแยกวา อนไหนบวก อนไหนลบ ตาม

ความคดของตนเอง ไมมวา เออ.. ทกขไม

ด พนทกขจงด ไมมความคดอยางนน ตอง

เหนเปนธรรมะเทาเทยมกนหมด เสมอ

เหมอนกน โดยความไมมตวตน ถาม

ตวตนวา อนนนบวก อนนลบ เปนความ

อปาทานนนเองเขายดถอ

แททจรง ทกขมนกเปนทกขนนแหละ เหต

เกดทกขมนกเหตเกดทกขนนแหละ ความ

ดบทกขมนกความดบทกขนนแหละ ขอ

ปฏบตใหถงความดบทกขมนก เปนขอ

ปฏบตใหถงความดบทกขนนแหละ ให

รเรองของมน จะไดปฏบตตอมนอยาง

ถกตอง ไมใชปฏบตตามความอยากหรอ

ตามความคดของตนเอง ปฏบตผดจงเปน

ทกข ปฏบตถกจงดบทกข มนเปนอยางนน

อยางทมนเปน ไมเกยวกบตวตน ไมเกยว

กบความอยากหรอความคดนกของใคร

แตในความรสกของเราทงหลายนน แหม..

ทกขนมนไมดนะ สวนพนทกขดไหม เอาละส

ทน เอาความรสกของตวตนเขาไปใส ยดถอ

เพอตวตน จะทำาใหตนพนทกข และตนเปนผ

เดนทางเพอใหถงความพนทกข อยางนไมไดไป

ไหนหรอก เพราะมคนเปนทกข มคนเดนทาง

อยนนแหละ วนเวยนไปเรอยๆ ฉะนน คำาสอน

ของพระพทธเจา สรปรวบยอดแลว ธรรมะทง

หลายทงปวงลวนไมมตวตน เทานแหละ

สพเพ ธมมา อนตตา ใครไมเหนอยางนจะวน

เวยนไปเรอย ไมมทางเหนอรยสจได เพราะ

จตไมเปนกลาง ไมมปญญาทสอดคลองคลอย

ตามความจรง วนเวยนอยนน จะเอาอยางนน

ไมเอาอยางน ดงนน จงตองรจกทกๆ สภาวะ

ตามทมนเปนจรง แมตณหากตองรจกวาเปน

สกแตวาตณหา เปนธรรมะอยางหนง ทอยใน

กระบวนการแหงเหตปจจย มนเกดจากเหต

377376

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

และเปนเหตใหสงอนในกระบวนตอไป

ฉยเม อาวโส ตณหากายา: รปตณหา สททตณหา

คนธตณหา รสตณหา โผฏพพตณหา ธมมตณหา

เวทนาสมทยา ตณหาสมทโย

เวทนานโรธา ตณหานโรโธ

อยเมว อรโย อฏงคโก มคโค

ตณหานโรธคามนปฏปทา

เสยยถท, สมมาทฏ ... สมมาสมาธ

ดกอนทานผมอาย ตณหา ๖ ประการเหลา

น คอ รปตณหา สททตณหา คนธตณหา

รสตณหา โผฏฐพพตณหา ธมมตณหา

เพราะความเกดแหงเวทนา

ความเกดแหงตณหาจงม

เพราะความดบแหงเวทนา

ความดบแหงตณหาจงม

อรยมรรคอนประกอบดวยองค ๘ ประการ

ไดแก สมมาทฏฐ .. สมมาสมาธ นแลเปน

ขอปฏบตใหถงความดบแหงตณหา

ตณหาเปนสภาวะอยางหนง ทเกดตามเหต

ตณหาในรป อาศยรปเกด รกรป พอใจ

เพลดเพลน ตดของ อยากได อยากมอก

เกยวของกบรป เรยกวารปตณหา ตณหาใน

เสยง ตณหาในกลน ตณหาในรส ตณหาใน

สมผส ตณหาในธรรมทรบรทางใจ กทำานอง

เดยวกน เปนสงไรแกนสาร เปนทกข เกด

เพราะมเหตและดบเมอหมดเหต คอเวทนา ดง

ททานกลาววา

เวทนาสมทยา ตณหาสมทโย

เวทนานโรธา ตณหานโรโธ

เพราะความเกดแหงเวทนา

ความเกดแหงตณหาจงม

เพราะความดบแหงเวทนา

ความดบแหงตณหาจงม

พอมาถงตรงน บางคนบอกวา เวทนาเปน

ปจจยใหเกดตณหา ถาดบเวทนาเสยไดตณหา

379378

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

กจะดบ เขากพยายามดบเวทนา อยางน

ตายสนท แททจรง อบายหรอขอปฏบต

ใหถงความดบตณหานนมอย ไมใชดบ

เวทนา ขอปฏบตคออรยมรรคมองค ๘

ประการ บางคนจองจะดบเวทนา จนตว

เองจะดบตายไปแลวยงไมรเรอง ฉะนน

ตองเขาใจวธปฏบตใหดๆ ไมใชวาอางกน

ไปทว เวทนาเปนปจจยใหเกดตณหา เพอ

ไมมตณหาตองทำาใหเวทนาดบไป ดบ

เวทนาได ตณหากดบดวย เขาวาอยางนน

นยงไมใชอบายวธ เปนเพยงตวสภาวะ ให

เขาใจอยางน

อรยมรรคมองค ๘ เปนขอปฏบตททำาใหถง

ความดบของตณหา หมายความวา ความ

ดบของตณหานนมอยแลว ไมตองไปทำาขน

เพยงแตปฏบตตามอรยมรรคมองค ๘ ให

เขาถง ทำาใหถง ไมใชทำาใหม ไมใชทำาให

เกด สงทเกดเพราะเหตกมแตทกขเทานน

แหละ มแตทกขเทานนทเกด มแตทกขเทานน

ทดบ ทไมเกดไมดบคอนพพาน มหนทางให

ถงคออรยมรรคมองค ๘ จงตองฝกฝนใหม

สตสมปชญญะ มปญญา มศล มสมาธ ใหรวม

ตวกนสมบรณเกดขน ดวยอบายวธการอยางน

เทานน จงจะเขาถงความดบแหงตณหาไดจรง

ตณหาดบสนทได ไมใชไปเทยวดบเวทนาอะไร

สมสสมหา หนทางมอย มทางเดยว ดงททาน

กลาววา

อยเมว อรโย อฏงคโก มคโค

ตณหานโรธคามนปฏปทา

เสยยถท, สมมาทฏ ... สมมาสมาธ.

อรยมรรคอนประกอบดวยองค ๘ ประการ

ไดแก สมมาทฏฐ .. สมมาสมาธ นแลเปนขอ

ปฏบตใหถงความดบแหงตณหา

บางทานเคยจำามาวา ตณหาเปนทกขสมทย

พอมาเจอในเรองปฏจจสมปบาทน กจะได

381380

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

รจกตณหาอกแงมมหนง ตณหาเปนทกข

กได

องคท ๗ เวทนา

ฉยเม อาวโส เวทนากายา: จกขสมผสสชา เวทนา,

โสตสมผสสชา เวทนา, ฆานสมผสสชา เวทนา,

ชวหาสมผสสชา เวทนา, กายสมผสสชา เวทนา,

มโนสมผสสชา เวทนา

ผสสสมทยา เวทนาสมทโย

ผสสนโรธา เวทนานโรโธ

อยเมว อรโย อฏงคโก มคโค

เวทนานโรธคามนปฏปทา

เสยยถท, สมมาทฏ ... สมมาสมาธ

ดกอนทานผมอาย เวทนา ๖ ประการ

เหลาน

คอ จกขสมผสสชาเวทนา โสตสมผสสชา

เวทนา ฆานสมผสสชาเวทนา ชวหาสมผส

สชาเวทนา กายสมผสสชาเวทนา มโน

สมผสสชาเวทนา

เพราะความเกดแหงผสสะ

ความเกดแหงเวทนาจงม

เพราะความดบแหงผสสะ

ความดบแหงเวทนาจงม

อรยมรรคอนประกอบดวยองค ๘ ประการ

ไดแก สมมาทฏฐ .. สมมาสมาธ นแลเปนขอ

ปฏบตใหถงความดบแหงเวทนา

เวทนากเปนสงไมมตวตน เกดจากผสสะเปน

ครงๆ กลมของการเสวยอารมณ ทเปนความ

รสกนม ๖ ประการ คอ เวทนาทเกดเพราะ

การกระทบทางตาเปนปจจย เวทนาทเกด

เพราะการกระทบทางหเปนปจจย เวทนา

ทเกดเพราะการกระทบทางจมกเปนปจจย

เวทนาทเกดเพราะการกระทบทางลนเปน

ปจจย เวทนาทเกดเพราะการกระทบทางกาย

เปนปจจย และเวทนาทเกดเพราะการกระทบ

ทางใจเปนปจจย เปนสข เปนทกข หรอเปน

อทกขมสข กเปนสงทเกด เพราะผสสะ เมอ

383382

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ผสสะดบไป เวทนากดบไป

ผสสสมทยา เวทนาสมทโย

ผสสนโรธา เวทนานโรโธ

เพราะความเกดแหงผสสะ

ความเกดแหงเวทนาจงม

เพราะความดบแหงผสสะ

ความดบแหงเวทนาจงม

ผสสะเกดขน เพราะมการประชมรวมกน

ของธรรมะ ๓ ประการ มตา มรป มจกข

วญญาณ ธรรมะ ๓ ประการประชมกน

ขน ประชมกนเปนครงๆ ไมไดอยนานนะ

ประชมแลว เดยวสกหนอยกเลกประชม

เรยกวาผสสะ เปนผสสสมทยะ ความเกด

ของเวทนาจงมขน ถาไมอยากจะมเวทนา

อก ตองดบผสสะ และดบผสสะไมใช

หลบตา ทำาเปนไมเหน ไมไดยน ไมคด ไม

นก หนไปไมใหหมนกระทบ ไมใชอยางนน

มหนทางคอมรรคมองค ๘ ประการ ตองรวธ

ใหดๆ นะ เดยวจะเปนอรหนตตาบอดไป คด

วาตามองเหนรปแลวเกดกเลส หไดฟงเสยง

แลวเกดกเลส ฉะนนไมตองเหน ไมตองไดยน

ปฏบตสำาเรจ กจะเปนคนตาบอด คนหหนวก

ไป อยางนลำาบากเหมอนกน นงแลวมนเจบ

มนปวด เกดตณหา เกดความอยาก ตองไมให

มนปวด เดยวกจะกลายเปนอมพาตไปอกอยาง

น ถาเปนอยางนน คนตาบอด คนหหนวก คน

อมพาต ทาจะบรรลอรหนตเรวกวา ความจรง

ไมใชอยางนน ฝกตามหลกอรยมรรคมองค ๘

ประการน คนมปญญา มวชชานนแหละจงจะ

เหนความจรง เหนอรยสจได

385384

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

องคท ๖ ผสสะ

ฉยเม อาวโส ผสสกายา: จกขสมผสโส

โสตสมผสโส ฆานสมผสโส ชวหาสมผสโส

กายสมผสโส มโนสมผสโส

สฬายตนสมทยา ผสสสมทโย

สฬายตนนโรธา ผสสนโรโธ

อยเมว อรโย อฏงคโก มคโค

ผสสนโรธคามนปฏปทา

เสยยถท, สมมาทฏ ... สมมาสมาธ

ดกอนทานผมอาย ผสสะ ๖ ประการเหลา

น คอ จกขสมผส โสตสมผส ฆานสมผส

ชวหาสมผส กายสมผส มโนสมผส

เพราะความเกดแหงอายตนะ ๖

ความเกดแหงผสสะจงม

เพราะความดบแหงอายตนะ ๖

ความดบแหงผสสะจงม

อรยมรรคอนประกอบดวยองค ๘ ประการ

ไดแก สมมาทฏฐ .. สมมาสมาธ นแลเปน

ขอปฏบตใหถงความดบแหงผสสะ

ผสสะเกดขน เพราะมอายตนะ ๖ เกดขน

เพราะความเกดขนของอายตนะ ๖ ตา ห จมก

ลน กาย และใจ มนใชการได จงมผสสะเกด

ขน จะหามไมใหเกดกไมได ไดมาแลว เกดขน

มาแลว มนกทำาหนาท เปนเหตใหเกดผสสะ

สงเหลานเปนผลมาจากกรรมเกา

387386

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

องคท ๕ สฬายตนะ

ฉยมาน อาวโส อายตนาน: จกขายตน โสตายตน

ฆานายตน ชวหายตน กายายตน มนายตน

นามรปสมทยา สฬายตนสมทโย

นามรปนโรธา สฬายตนนโรโธ

อยเมว อรโย อฏงคโก มคโค

สฬายตนนโรธคามนปฏปทา

เสยยถท, สมมาทฏ ... สมมาสมาธ

ดกอนทานผมอาย อายตนะ ๖ ประการ

เหลาน คอ จกขายตนะ โสตายตนะ

ฆานายตนะ

ชวหายตนะ กายายตนะ มนายตนะ

เพราะความเกดแหงนามรป

ความเกดแหงอายตนะ ๖ จงม

เพราะความดบแหงนามรป

ความดบแหงอายตนะ ๖ จงม

อรยมรรคอนประกอบดวยองค ๘ ประการ

ไดแก สมมาทฏฐ .. สมมาสมาธ นแลเปน

ขอปฏบตใหถงความดบแหงอายตนะ ๖

นเปนอายตนะภายในทง ๖ ตา ห จมก ลน กาย

และใจ พจารณาในแงทวา เปนของไรตวตน

มนเปนทกข มนไมไดมอยกอน มเมอมเหต

ปจจยคอนามรป ถานามรปดบสนทไป ความ

ดบของอายตนะกมได หนทางกอรยมรรคม

องค ๘ ประการ

องคท ๔ นามรป

เวทนา สญญา เจตนา ผสโส มนสกาโร; อท

วจจตาวโส นาม. จตตาร จ มหาภตาน จตนนญจ

มหาภตาน อปาทายรป; อท วจจตาวโส รป. อต

อทญจ นาม อทญจ รป; อท วจจตาวโส นามรป

วญญาณสมทยา นามรปสมทโย

วญญาณนโรธา นามรปนโรโธ

อยเมว อรโย อฏงคโก มคโค

นามรปนโรธคามนปฏปทา

เสยยถท, สมมาทฏ ... สมมาสมาธ

เวทนา สญญา เจตนา ผสสะ มนสการ นเรยก

วา นาม มหาภตรป ๔ และรปทอาศยมหาภต

389388

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

รป ๔ นเรยกวา รป นามและรปดงกลาว

น เรยกวา นามรป

เพราะความเกดแหงวญญาณ

ความเกดแหงนามรปจงม

เพราะความดบแหงวญญาณ

ความดบแหงนามรปจงม

อรยมรรคอนประกอบดวยองค ๘ ประการ

ไดแก สมมาทฏฐ .. สมมาสมาธ นแลเปน

ขอปฏบตใหถงความดบแหงนามรป

เวทนา สญญา เจตนา ผสสะ มนสการ เปน

สภาวะทเกดประกอบกบจต เกดพรอมจต

ดบพรอมจต รอารมณเดยวกน และเกดท

เดยวกนกบจต นเรยกวานามในปฏจจ

สมปบาท มหาภตรป ๔ ธาตดน ธาตนำา

ธาตไฟ ธาตลม และรปทอาศยมหาภตรป

๔ เรยกวารป รวมกนทง ๒ อยางเรยกวา

นามรป นามกเปนเพยงนาม รปกเปนเพยง

รป ไมใชสตว ไมใชบคคล ไมใชตว ไมใชตน

ไมใชเรา ไมใชเขา ไมใชของเรา ไมใชของเขา

เปนสงไรแกนสาร เปนตวทกข มองในแงมม

น นามรปเปนทกข ถามองอกขนหนง นามรป

เปนสมทย เปนเหตใหเกดอายตนะ ๖

เพราะความเกดขนของวญญาณ ความเกด

ขนของนามรปจงม วญญาณเปนสงเกดดบสบ

ตออยในรางน วญญาณเกาดบไป วญญาณ

ใหมกเกดขน ถาดบไปเลยไมเกดในรางนแลว

นามรปกดบไป ชาตนเราทงหลายเกดมา ก

มวญญาณแรก สบตอจากชาตทแลว ไมใช

วาวญญาณเกากระโดดมาจากชาตทแลว มน

เกดดบสบตอกนมาเปนกระแส กรรมเปนเหต

วญญาณนเกด วญญาณเกาเรยกวาจตจต จต

จตเกดขนและดบไป เพราะยงไมรแจงอรยสจ

สงขารกทำางานได มเหตปจจยใหผลเกด ทำาให

เกดวญญาณขนในภพภมตางๆ ตามกรรม

วญญาณดวงแรกทเกดขนเรยกวาปฏสนธจต เมอ

วญญาณนเกดขนและดบไป ตอมากเรยกเปน

391390

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ภวงคจต เกดสบเนองกนไป เปนวญญาณ

ทสบตอเรยกวากระแสจต เปนคำาเรยกเพอ

ใหเขาใจงาย ใหเหนความเปลยนแปลงและ

สบทอด โดยสภาวะของจตนน มนเกดและ

ดบชวขณะๆ ไปเรอยๆ มความถแนนอน

ตายตวอยอยางนน

ทน กระแสวญญาณยงสบตออยในรางน

นามรปกเตบโตขนเรอยๆ นามรปสวน

ตางๆ กใชการไดมากขน แตเดมตายงใช

การไมได ความคดความนกยงใชการไมได

เมอโตขน ตากใชการได หกใชการได ยง

โตมากขน ความคดความนกกใชการได สง

เหลานกองอาศย อาศยวญญาณ วญญาณ

ยงเกดดบอยในรางน ถาวญญาณเกดแลว

ดบไป เปนวญญาณดวงสดทายทอาศยราง

นเกด เรยกวาจตจต กไปเกดทใหมแลว

ตายแลวเกด เพราะตายมนไมเทยง จงม

เกด เพราะเกดไมเทยงจงมตาย กตายเกด

ไปเรอยๆ ไมตายจรง ตายสมมต เกดสมมต

เมอไหรจะตายจรงกไมร ตายจรงกอนปาทา

ปรนพพาน สวนใหญนตายเลนๆ เกดเลนๆ

ในโรงละครคอโลก สงขารคอกรรมเกาเปนคน

สรางวญญาณอนๆ ทเกดตอๆ มาจนกระทง

ถงทกวนน กเปนปจจยใหเกดนามและรปตอๆ

มาเชนกน มนองอาศยกนอยอยางน หากยง

มวญญาณเกดดบสบตออย กยงตองมนามรป

ตอไป หากตองการดบนามรป กตองถงความ

ดบของวญญาณ หนทางคออรยมรรคมองค ๘

ประการนนนแหละ ถาเขาใจอยางนแลว ไม

วาจะพดแนวไหนกตาม ขอปฏบตจะมาลงอน

เดยวกน

องคท ๓ วญญาณ

ฉยเม อาวโส วญญาณกายา: จกขวญญาณ

โสตวญญาณ ฆานวญญาณ ชวหาวญญาณ

กายวญญาณ มโนวญญาณ

393392

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

สงขารสมทยา วญญาณสมทโย

สงขารนโรธา วญญาณนโรโธ

อยเมว อรโย อฏงคโก มคโค

วญญาณนโรธคามนปฏปทา

เสยยถท, สมมาทฏ ... สมมาสมาธ

ดกอนทานผมอาย วญญาณ ๖ ประการ

เหลาน คอ จกขวญญาณ โสตวญญาณ

ฆานวญญาณ ชวหาวญญาณ กายวญญาณ

มโนวญญาณ

เพราะความเกดแหงสงขาร

ความเกดแหงวญญาณจงม

เพราะความดบแหงสงขาร

ความดบแหงวญญาณจงม

อรยมรรคอนประกอบดวยองค ๘ ประการ

ไดแก สมมาทฏฐ .. สมมาสมาธ นแลเปน

ขอปฏบตใหถงความดบแหงวญญาณ

วญญาณม ๖ อยาง ไดแก จกขวญญาณ

โสตวญญาณ ฆานวญญาณ ชวหาวญญาณ

กายวญญาณ มโนวญญาณ ตงชอตามวตถหรอ

ทเกดของมน ความรบรทอาศยตาเกด เรยกวา

จกขวญญาณ ความรบรทอาศยหเกด เรยกวา

โสตวญญาณ ความรบรทอาศยใจเกด เรยกวา

มโนวญญาณ วญญาณจงเปนสงไรตวตน เกด

เปนครงๆ เทานน ทวญญาณยงเกดดบสบตอ

อย กเพราะยงมสงขารหลอเลยงไว ทงสงขาร

ในอดตทสบตอมาและสงขารในปจจบน เมอ

สงขารดบไป วญญาณกดบไป

องคท ๒ สงขาร

ตโยเม อาวโส สงขารา: กายสงขาโร วจสงขาโร

จตตสงขาโร

อวชชาสมทยา สงขารสมทโย

อวชชานโรธา สงขารนโรโธ

อยเมว อรโย อฏงคโก มคโค

สงขารนโรธคามนปฏปทา

เสยยถท, สมมาทฏ ... สมมาสมาธ

ดกอนทานผมอาย สงขาร ๓ ประการเหลาน

395394

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

คอ กายสงขาร วจสงขาร จตตสงขาร

เพราะความเกดแหงอวชชา

ความเกดแหงสงขารจงม

เพราะความดบแหงอวชชา

ความดบแหงสงขารจงม

อรยมรรคอนประกอบดวยองค ๘ ประการ

ไดแก สมมาทฏฐ .. สมมาสมาธ นแลเปน

ขอปฏบตใหถงความดบแหงสงขาร

สงขารเปนความปรงแตงทำาใหวญญาณ

ดำารงอยได มทงสวนทเปนอดตและสวน

ปจจบน ถาเปนอดต ทานอธบายวา คอ

กรรมเกาตางๆ ททำาเอาไว ทงดและไมด อน

นมผลทำาใหเกดวญญาณทเปนวบาก เปน

ผลของกรรม จกขวญญาณ โสตวญญาณ

ฆานวญญาณ ชวหาวญญาณ กายวญญาณ

เหลานเปนวบากจตลวน เปนจตทเปนผล

ของกรรมเกาทงนน สวนมโนวญญาณมทง

เปนผลมาจากกรรมเกาและจตอนๆ โดย

เฉพาะกรรมเกา ทำาใหเกดภวงคจตเกดดบสบ

ตอความเปนบคคลนนไปหนงชาต

ถาพดสงขารแบบปจจบน เปนความปรงแตง

เพอใหวญญาณเกดในปจจบนได กายสงขาร

คอลมหายใจเขา และลมหายใจออก วจสงขาร

คอวตกกบวจาร จตตสงขารคอเวทนากบ

สญญา ทำาใหวญญาณเกดดบสบตออยในรางน

ได ถาขาดสงขาร เชน ขาดลมหายใจ รางกายก

แตก วญญาณกเกดไมได

ทสงขารเกาๆ ยงประมวลผลมาใหได เพราะ

อวชชายงเกดขนอย อวชชายงไมหมดไป ยง

ไมมวชชาเกดขน อวชชากไมมตวตน เปนสง

ทเกดเพราะปจจย นานๆ เกดขนทหนง อวชชา

เกดขน ทำาใหสงขารทำางานได ถามวชชาเตม

ท อวชชาถกทำาใหดบสนทไปไมเหลอแลว ม

แตวชชา สวางไสว ดจดวงอาทตยขน สงขารก

ปรงแตงประมวลผลไมได จบเรองกนไป ของ

397396

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

ใหมไมม สวนของเกากรบตอไปอกนด

หนอย รอเวลาเลกงาน หนทางททำาใหถง

ความดบสนทไปของสงขาร คอ อรยมรรค

มองค ๘ ประการ

องคท ๑ อวชชา

ย โข อาวโส ทกเข อญาณ, ทกขสมทเย อญาณ,

ทกขนโรเธ อญาณ, ทกขนโรธคามนยา ปฏปทาย

อญาณ. อย วจจตาวโส อวชชา

อาสวสมทยา อวชชาสมทโย

อาสวนโรธา อวชชานโรโธ

อยเมว อรโย อฏงคโก มคโค

อวชชานโรธคามนปฏปทา

เสยยถท, สมมาทฏ ... สมมาสมาธ

ดกอนทานผมอาย ความไมรในทกข เหต

เกดแหงทกข ความดบแหงทกข และขอ

ปฏบตใหถงความดบแหงทกข นเรยกวา

อวชชา

เพราะความเกดแหงอาสวะ

ความเกดแหงอวชชาจงม

เพราะความดบแหงอาสวะ

ความดบแหงอวชชาจงม

อรยมรรคอนประกอบดวยองค ๘ ประการ

ไดแก สมมาทฏฐ .. สมมาสมาธ นแลเปนขอ

ปฏบตใหถงความดบแหงอวชชา

อวชชานเปนความไมรในอรยสจ ๔ ความไมร

ในทกข ความไมรในเหตเกดแหงทกข ความ

ไมรในความดบแหงทกข และความไมรในขอ

ปฏบตใหถงความดบแหงทกข ความไมรใน

๔ เรองเทานนเปนอวชชา สวนความไมรเรอง

อนๆ เชน ลาดพราวไปทางไหน คนนนชอ

อะไร อนนไมไดเรยกอวชชา อยางท ๑ อวชชา

ไมรในทกข เมอไหรทยดถอขนมาในกองทกข

วา เปนตวตน เปนเรา เปนของเรา ไมรวาเปน

ทกข เปนของไรแกนสาร นนแหละอวชชาเกด

แลว ความไมรเกดขน อยางท ๒ อวชชาไมร

ในเหตใหเกดทกข คนดา แหม.. คนนดาทำาให

399398

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

เราเปนทกข นไมรเหตใหเกดทกข เหตให

เกดทกขคอตณหา ไมใชเขาทดา อยางน

อวชชาเกด อยางท ๓ อวชชาไมรในความ

ดบสนทของทกข นกวาไดนนไดนตามใจ

อยากแลวจะเปนสข ไดมาแลวจะสบาย

อยางนอวชชาเกด อยางท ๔ อวชชาไมร

หนทาง ไมรวาอรยมรรคมองค ๘ เปนขอ

ปฏบต นกวามทางอนอยเรอย ผมจงได

เนนยำาบอยๆ อยางนอยกใหรจากการฟง

กยงด เรารจากขนการฟงอยางน ความโง

กเกดไดนอยลงบาง ถาเราไมฟงเอาไวเลย

เหนเปนตวเรา เปนของเราอยเรอย เกด

บอย ไมรในทกขอกแลว พอคนนนทำาไมด

แหม..คนนนทำาใหเราเปนทกข คนนนเปน

เหตใหเกดทกข เอาอกแลว โงอกแลว ไมร

เรอง แททจรง ตณหาเปนเหตใหเกดทกข

วธพนทกขยงไปหาทางนน ทางนกนใหญ

มวธนนวธนมากมาย ทจรงมวธเดยว คอ

อรยมรรคมองค ๘

อาสวสมทยา อวชชาสมทโย

อาสวนโรธา อวชชานโรโธ

เพราะความเกดแหงอาสวะ

ความเกดแหงอวชชาจงม

เพราะความดบแหงอาสวะ

ความดบแหงอวชชาจงม

อวชชาไมมตวตนนะ เปนสงทเกดเพราะเหต

ปจจยเหมอนกน เพราะอาสวะเกด อวชชามน

จงเกดได ไมใชวาอวชชาจะเกดไดลอยๆ เปน

ผย งใหญอะไรทไหน บางคนบอกวาใน

ปฏจจสมปปบาทน อวชชาเปนตนตอ เปน

ตนเคา เปนจดเรมตน อะไรอยางน ทจรงแลว

อวชชากไมมตวตนเหมอนกน เปนตวทกข เปน

สงขารทเกดเพราะมปจจยปรงแตง ไมไดมอย

กอน มเมอมนเกด เกดเพราะมเหต และดบไป

เมอหมดเหต เหมอนกบสภาวะอนๆ นนเอง ถา

พดในแงวา กระบวนการเกดขนของกองทกข

น หมนวนไปอยางไร อะไรเปนตวการสำาคญ

401400

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อนนตองวาอวชชา ไมไดมองวาอวชชา

เปนตวตน มนเปนธรรมะนนแหละ แตเปน

ธรรมะทเปนตวสำาคญในกระบวนการเกด

ขนของกองทกข

องคท ๐ อาสวะ

อวชชานเปนองคท ๑ ของกระบวนการ

ปฏจจสมปบาท แตปฏจจสมปบาทหมน

เปนวงกลม ไมไดเปนเสนตรง ดงนน

อวชชากบสภาวะอนๆ กเชอมโยงกนอย

โดยไมขาดสาย อวชชาเกดกเพราะอาสวะ

เกด ทนเพอแสดงวาแมอาสวะทเปนเหต

ใหเกดอวชชา กไมมตวตนดวยอกเหมอน

กน เลยตองพดองคท ๐ คออาสวะ

อาสวะกไมมตวตน เปนสภาวะทไมไดมอย

กอนมเมอเกดขน เกดเพราะมปจจย หมด

ปจจยกดบไป อาสวะทำาใหเกดอวชชา และ

ในทางกลบกนอวชชากทำาใหเกดอาสวะ

ตโยเม อาวโส อาสวา: กามาสโว ภวาสโว

อวชชาสโว

อวชชาสมทยา อาสวสมทโย

อวชชานโรธา อาสวนโรโธ

อยเมว อรโย อฏงคโก มคโค

อาสวนโรธคามนปฏปทา

เสยยถท, สมมาทฏ ... สมมาสมาธ

ดกอนทานผมอาย อาสวะ ๓ ประการเหลา

น คอ กามาสวะ ภวาสวะ อวชชาสวะ

เพราะความเกดแหงอวชชา

ความเกดแหงอาสวะจงม

เพราะความดบแหงอวชชา

ความดบแหงอาสวะจงม

อรยมรรคอนประกอบดวยองค ๘ ประการ

ไดแก สมมาทฏฐ .. สมมาสมาธ นแลเปนขอ

ปฏบตใหถงความดบแหงอาสวะ

ในบางพระสตร พระพทธองคตรสถงความสน

กเลส ดวยความรจกอาสวะตามแนวอรยสจ

คอ รตามความเปนจรงวา

403402

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

นอาสวะ นอาสวสมทย นอาสวนโรธ

นอาสวนโรธคามนปฏปทา บางพระสตรก

แสดงความรจกอวชชาในแนวอรยสจ

ผมกไดแสดงปฏจจสมปปบาทในแนว

อรยสจ ๔ โดยยกมาจากททานพระสารบตร

รวบรวมไวในสมมาทฏฐสตร ในพระสตร

อนๆ อาจจะแสดงไมครบทงกระบวนการ

แสดงเฉพาะบางสวนตามความเหมาะสม

แกผฟง ทจรงกเรองเดยวกนนแหละ แสดง

ใหรอรยสจตามความเปนจรง กองทกขท

เกดเพราะปจจยปรงแตงเปนตวทกข ไมม

ตวไมมตน ไมใชเรา ไมใชเขา ไมใชของเรา

ไมใชของเขา เปนสงทประชมกนเกด

ขนชวคราวเทานน เหตททำาใหทกข คอ

ทกขสมทย เมอเหตดบไป ทกขกดบไป

เพราะความดบไปของเหต ความดบไป

สงทเกดจากเหตจงม วธการทจะทำาใหถง

ความดบสนทไปโดยสนเชง คอ อรยมรรค

มองค ๘

สภาวะทเปนสวนประกอบในปฏจจสมปบาท

ทกสภาวะลวนไมมตวตน เปนตวทกข ไมวาจะ

เปน ชรา มรณะ ชาต ภพ อปาทาน ตณหา

เวทนา ผสสะ สฬายตนะ นามรป วญญาณ

สงขาร อวชชา อาสวะ สงเหลานไมไดมอยกอน

มเมอเกดขน เกดเมอมเหต ดบไปกเพราะหมด

เหต หากเหตดบสนทแลว ตวมนกไมเกดอก

ไมมอก ขอปฏบตใหถงความดบคออรยมรรคม

องค ๘ จบเทาน

เรยนมาตงมาก กขอใหไดขอปฏบตเทานก

พอแลว อยาเอาอะไรไปเยอะ หมดเวลาแลว

นะครบ อนโมทนาทกทานครบ

405404

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อาจารยสภร ทมทองประวตเกด วนท ๑๓ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๑๕

บานหนองฮะ ตำาบลหนองฮะ อำาเภอสำาโรงทาบ

จงหวดสรนทร

การศกษา- เปรยญธรรม ๔ ประโยค

- ประกาศนยบตรบาลใหญ วดทามะโอ จ.ลำาปาง

- ปรญญาตร วศวกรรมศาสตรบณฑต

สาขาวศวกรรมไฟฟา มหาวทยาลยขอนแกน

- ปรญญาโท พทธศาสตรมหาบณฑต

สาขาพระพทธพทธศาสนา

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย

งานปจจบน (พ.ศ.๒๕๕๗)- วปสสนาจารยยวพทธกสมาคมแหงประเทศไทยฯ

- อาจารยสอนวชาพระอภธรรมปฎกและวชาปรมตถธรรม

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย

วทยาเขตบาฬศกษาพทธโฆส จ.นครปฐม

- บรรยายธรรมะตามสถานทตางๆ ทงในกรงเทพฯ

และตางจงหวด

- เผยแผธรรมะทางเวบไซต www.ajsupee.com

407406

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

โดย อ.สภร ทมทอง

พมพครงท ๑ มถนายน ๒๕๕๗

อาจารยสภร ทมทอง

จำานวน ๑๐,๐๐๐ เลม

ISBN

ภาพปก / ภาพประกอบ / ออกแบบรปเลม : ชาญชย พนทเสน

ศลปกรรม : จฑามาศ หวงอายตวณชย

ดำาเนนการผลตโดย มลนธกระตายในดวงจนทร

www.rabbitinthemoon.org

พมพท หางหนสวน จำากด ภาพพมพ

www.parbpim.com

แจกเปนธรรมทาน หามจำาหนาย

www.ajsupee.com

ผทสนใจหนงสอและคำาบรรยายของอาจารยสภร ทมทอง

สามารถดรายละเอยดเพมเตมไดใน www.ajsupee.com

และสามารถตดตอได ดงน

(๑) ขอรบหนงสอและ mp3 ไดฟรทางไปรษณย สงชอ ทอยของผรบ

และชอหนงสอ mp3 ทตองการไปท suriyan2t@gmail.com

ขอรบหนงสอได ครงละ ๕ เลม และ mp3 ครงละ ๘ แผน

สอบถามรายละเอยด คณสรยน โทร.๐๘๐-๕๕๓-๕๕๕๓

หรอ Line ID : ajsupee.com

(๒) ตดตอขอรบทชมรมจรยธรรม ตกประสาทวทยา ชน ๒

โรงพยาบาลศรธญญา อ.เมอง จ.นนทบร โทร.๐๒-๙๖๘ ๙๙๕๔

ตดตอคณสคนธ

(๓) ตดตอขอรายละเอยดไดจากชมรมกลยาณธรรม

http://www.kanlayanatam.com

409408

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง

410

อรยสจ ๔

อ.สภร ทมทอง