ชดท ๑

แบบฝกทกษะพฒนาการอานเชงวเคราะหชดท ๑ การอานเชงวเคราะหนทานพนบานชดน จดท าขนเพอเปนการเรยนการสอนกลมสาระการเรยนรภาษาไทย ชนมธยมศกษาปท ๓ เปนสอในการพฒนาทกษะการอานเชงวเคราะหใหกบนกเรยน การอานเชงวเคราะหเปนพนฐานส าคญของการพฒนาผเรยนใหรจกการคดอยางเปนระบบ คดอยางมเหตผล คดอยางมวจารณญาณมการไตรตรอง ซงสวนประกอบของแบบฝกทกษะการเชงวเคราะหใชเนอหาเปน นทานพนบาน นทานชาดก เพลงลกทง ต านาน บทรอยกรอง บทความ สารคดขาว เรองเลาจากประสบการณ เรองสน พระบรมราโชวาท ทนกเรยนสนใจมาเปนสอในการพฒนาการอานเชงวเคราะห มสวนประกอบของแบบฝกทกษะทชดเจน มค าชแจงส าหรบครผสอน ค าชแจงส าหรบนกเรยน ใบความร ใบกจกรรมชดฝกทกษะพฒนาการอานเชงวเคราะห ม ๔ กจกรรม ทงนเพอมงเนนใหผเรยนมพฒนาการในดานการอานโดยใชกระบวนการวเคราะห และสามารถน ากระบวนการคดวเคราะห

ไปประยกตใชในชวตประจ าวนไดอยางเหมาะสม ขอขอบคณผเชยวชาญทกทาน ทใหค าปรกษาเสนอแนะในการจดท าแบบฝกทกษะ

พฒนาการอานเชงวเคราะหเลมนใหสมบรณ สามารถน าไปใชเปนสอประกอบการจดการเรยนรเพอพฒนาการอานได เปนอยางด

วรรณ ชนะงาม

ก

ค ำน ำ

ข

หนา

ค าน า ก สารบญ ข มาตรฐานการเรยนร/ ตวชวด/สาระการเรยนร ค ค าแนะน าส าหรบคร ๑ ค าแนะน าส าหรบนกเรยน ๒ จดประสงคการเรยนร ๓ สาระการเรยนร ๓ แบบทดสอบกอนเรยน ๔ กรอบความรเรองการอานเชงวเคราะห ๗ กรอบเนอหา เตมเตมความรความเขาใจ ๑๐ ใบความรท ๑ ความรเกยวกบนทานพนบาน ๑๐ แบบฝกทกษะท ๑ ทดสอบความรความเขาใจจากเรองทอาน ๑๓ ใบความรท ๒ นทานพนบานเรองสนไซ ๑๔ แบบฝกทกษะท ๒ ๑๗ แบบฝกทกษะท ๓ ๑๘ แบบฝกทกษะท ๔ ๑๙ แบบทดสอบหลงเรยน ๒๐ เฉลย แบบฝกทกษะท ๑ ๒๔ เฉลย แบบฝกทกษะท ๒ ๒๕ เฉลย แบบฝกทกษะท ๓ เฉลย แบบฝกทกษะท ๔

๒๖ ๒๗

เฉลย แบบทดสอบกอน-หลงเรยน ๒๘ บรรณานกรม

๒๙

สารบญ

ค

ความสมพนธสาระและมาตรฐานการเรยนร/ ตวชวด/สาระการเรยนร แบบฝกทกษะการอานเชงวเคราะห

สาระท ๑ การอาน มาตรฐาน ท ๑.๑ ใชกระบวนการอานสรางความรและความคดเพอน าไปใชตดสนใจ แกปญหาในการด าเนนชวต และมนสยรกการอาน

ตวชวดท ท ๑.๑ ม. ๓/๕ วเคราะหวจารณและประเมนเรองทอานโดยใชกลวธการเปรยบเทยบ เพอใหผอาน เขาใจไดดขน ท ๑.๑ ม. ๓/๖ ประเมนความถกตองของขอมลทใชสนบสนนเรองทอาน ท ๑.๑ ม. ๓/๗ วจารณความสมเหตสมผลการล าดบความ และความเปนไปของเรอง ท ๑.๑ ม. ๓/๘ วเคราะหเพอแสดงความคดเหนโตแยงเกยวกบเรองทอาน ท ๑.๑ ม. ๓/๙ ตความและประเมนคณคาแนวคดทไดจากงานเขยนอยางหลากหลาย เพอน าไปใช แกปญหาในชวตประจ าวนได ท ๑.๑ ม. ๓/๑๐ มมารยาทในการอาน สาระการเรยนร การอานเชงวเคราะหจากสอตางๆ เชน ๑. นทานพนบาน ๒. บทรอยกรอง ๓. ขาว ๔. ชวประวต ๕. ต านาน ๖. บทความ ๗. เรองสน ๘. เพลงลกทง ๙. เรองเลาจากประสบการณ ๑๐. วรรณคดในบทเรยน ๑๑. สารคด ๑๒. พระบรมราโชวาท

๑

๑. ครควรศกษาท าความเขาใจในเรองการอานเชงวเคราะหทกชดใหเขาใจกอนน าไปใช ๒. หากครเหนวาเอกสารบกพรองใหรบแกไขกอนใหนกเรยนปฏบต ๓. หามไมใหนกเรยนขด ขด เขยน ขอความใด ๆ ลงในเอกสารเลมนเดดขาด ๔. แนะน าใหนกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยนจ านวน ๑๐ ขอ ๕. ดแลนกเรยนให ศกษาเนอหา ความรเรองการอานเชงวเคราะหนทานพนบาน ๖. แนะน าใหนกเรยนท ากจกรรมท ๑ ถง กจกรรมท ๔ ๗. รวมกบนกเรยนตรวจค าตอบชดฝก เพอวดผลความกาวหนาในการเรยน ๘. ใหนกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยน จ านวน ๑๐ ขอ ๙. สรปผลคะแนนทไดลงในแบบบนทกผลการเรยนร ๑๐. แจงผลการเรยนรใหนกเรยนทราบเพอ ปรบปรงและพฒนา

ค าแนะน าส าหรบคร

ครเขาใจแลวคะ

๒

๑. นกเรยนตองศกษาจดประสงคการเรยนรใหเขาใจ ๒. แบบฝกทกษะพฒนาการอานเชงวเคราะหนทานพนบานเลมน เปนบทเรยนส าหรบนกเรยนศกษาคนควาดวยตนเองนกเรยนตองมความซอสตยตอตนเอง ไมดเฉลยค าตอบลวงหนากอนตอบค าถาม ๓. นกเรยนตองปฏบตกจกรรมไปตามขนตอนทก าหนดให หามท าลดขนตอน ๔. นกเรยนตงใจศกษาและปฏบตกจกรรมโดยไมตองรบรอน หรอกงวลวาจะเรว หรอชากวาเพอนคนอน ๕. นกเรยนตองรกษาความสะอาดเอกสารเลมนเปนอยางด หามขด ขด เขยน ขอความใด ๆ ลงไปในเอกสารเดดขาด ๖. ทบทวนกจกรรมกอนสงงาน ๗. ถานกเรยนสงสยใหถามครไดทนท

ค าแนะน าส าหรบนกเรยน

๓

การอานเชงวเคราะหนทานพนบาน

กรอบเนอหา เตมเตมความรความเขาใจ - ความหมายของนทานพนบาน

- ลกษณะของนทานพนบาน

- การศกษารวบรวมนทานพนบาน

- ประเภทของนทานพนบาน

- นทานพนบานเรอง สนไซ

จดประสงคการเรยนร

เขาใจแลวใชไหมครบ

จดประสงคการเรยนร ๑. เพอใหนกเรยนวเคราะหเนอหาและตอบค าถามจากการอานนทานพนบานได ๒. เพอใหนกเรยนสรปประเดนความรจากการอานนทานพนบานได ๓. เพอใหนกเรยนแสดงความคดเหนจากการอานนทานพนบานได

สาระการเรยนร

๔

ค าชแจง ใหนกเรยนอานค าถามใหละเอยด แลวเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยว โดยท าเครองหมาย ในชองตวเลอกทตองการ และท าขอสอบใหครบทกขอ

๑. การอาน คด วเคราะห หมายถงขอใด ก. การอานโดยการคดพจารณาหาเหตผลหรอขอเทจจรง ข. การอานทท าใหรสกเพลดเพลน และเกดจนตนาการ ค. การอานทมงจบใจความส าคญโดยไมสนใจเหตผลใด ง. การอานออกเสยงท านองเสนาะใหเกดไพเราะ

๒. ขอใดไมใชจดมงหมายของการอาน ก. อานเพอหาความร ข. อานเพอทราบเรองราว ค. อานเพอความเพลดเพลน ง. อานเพอรกษาอาการนอนไมหลบ ๓. การอานงานเขยนชนดใดตองใชหลกการคดวเคราะหมากทสด

ก. ขาว ข. การตน ค. สารคด ง. ใบแนะน าสนคา

๔. ขอใดไมใชวธการอานคดวเคราะห ก. ตงค าถามในเรองทอาน ข. จดล าดบเรองราวทอาน ค. หาเหตผลรวมถงขอเทจจรงและขอคดเหน ง. ไมตองใสใจเหตการณทเกดขนในเรองทอาน

แบบทดสอบกอนเรยน

๕

๕. นทานพนบานหมายถงอะไร ก. นทานทแตงขนโดยไดรบค าสงจากพระมหากษตรย ข. วรรณกรรมทแตงขนโดยกวตางประเทศ ค. ประวตศาสตรทถกเขยนขนในชวงสงคราม ง. นทานทแตงขนจากชาวบาน มเนอหาสะทอนชวตชาวบาน

๖. ขอใดไมใชนทานพนบานของภาคอสาน ก. สนไซ ข. ปลาบทอง ค. ขลนางอว ง. ผาแดงนางไอ ๗. นทานพนบานเรองสนไซ เปนนทานเรองเดยวกบนทานเรองใดของภาคกลาง ก. ไกรทอง ข. พระอภยนราช ค. สงขศลปชย ง. พระสธน-มโนราห

๘. เพราะเหตใด สนไซกบแม ตองถกเนรเทศออกจากเมอง ก. ถกยกษกมภณฑลกพาตวไปอยปาหมพานต ข. นางปทมมา อยากพาสนไซไปอยปา เพอเปลยนบรรยากาศ ค. ทาวกศราชไลออกจากเมอง เพราะแมสนไซจะกอกบถ ง. หมอหฮาใหรายท านายวา จะเปนผทท าใหบานเมองวบต

๖

๙. อาวธวเศษ ทคลอดออกมาพรอมสนไซคอขอใด ก. ดาบฟาฟน ข. พระขรรค ค. หอยสงข ง. คนธนทอง ๑๐. ขอคดทไดจากเรองสนไซคอขอใด ก. แคนนตองช าระ ข. กลานกมกจะตาย ค. ธรรมะยอมชนะอธรรม ง. ความชวเทานนทครองโลก

๗

การอานเชงวเคราะหเปนการอานหนงสอแตละเลมอยางละเอยดใหไดความครบถวนแลวจงแยกแยะใหไดวาสวนตางๆนนมความหมายและความส าคญอยางไรบาง แตละดานสมพนธกบสวนอนๆ อยางไรวธอานแบบวเคราะหน อาจใชวเคราะหองคประกอบของค าและวล การใชค าในประโยควเคราะหส านวนภาษา จดประสงคของผแตง ไปจนถงการวเคราะหนย หรอเบองหลงการจดท าหนงสอหรอเอกสารนน การวเคราะหเรองทอานทกชนด สงทจะละเลยเสยมไดกคอ การพจารณาถงการใชถอยค าส านวนภาษาวา มความเหมาะสมกบระดบ และประเภทของงานเขยนหรอไม เชน ในบทสนทนากไมควรใชภาษาทเปนแบบแผน ควรใชส านวนใหเหมาะสมกบสภาพจรงหรอเหมาะ แกกาลสมยทเหตการณในหนงสอนนเกดขน เปนตน ดงนน การอานวเคราะหจงตองใชเวลาอานมาก และยงมเวลาอานมากกยงมโอกาสวเคราะหไดดมากขน การอานในระดบน ตองรจกตงค าถามและจดระเบยบเรองราวทอาน เพอจะไดเขาใจเรองและความคดของผเขยนตองการ

การอานเชงวเคราะหเปนทกษะการอานในระดบทสงขนกวาการอานทวๆไป กลาวคอ มใชเปนเพยงการอานเพอความรและความเพลดเพลนเทานน แตยงตองมการวเคราะหสงทผเขยนไดเขยนในดานตางๆดวย ครควรจดใหนกเรยนไดฝกทกษะการอานเชงวเคราะหอยางจรงจง เพอน าไปสการสรางความร ความคด การตดสนใจแกปญหาและสรางวสยทศนในการด าเนนชวต

กรอบความร เรอง การอานเชงวเคราะห

ความหมายของการอานเชงวเคราะห

ความส าคญของการอาน เชงวเคราะห

๘

๑. มความรความเขาใจเรองทจะวเคราะห การคด เชงวเคราะหทด ผคดตองมความรพนฐานในเรองนน ๆ เพราะจะชวยใหก าหนดขอบเขตขอบเขตของการวเคราะห จ าแนก แจกแจง องคประกอบจดหมวดหม ลาดบความส าคญ หรอสาเหตของเรองราวเหตการณไดชดเจน ๒. ชางสงเกต ชางสงสย ชางซกถาม เปนคนชอบตงคาถามเกยวกบสงทเกดขนอยเสมอ เพอไปขบคด หรคนหาความจรงในเรองนน คาถามทใชกบความคดวเคราะห คอ 5 W 1H ประกอบดวย What (อะไร) Where (ทไหน) When (เมอไหร) Why (ทาไม) who (ใคร) How (อยางไร) ๓. ความสามารถในการตความ การตความเกดจากรบขอมลเขามาทางประสาทสมผส สมองจะท าการตความขอมล โดยวเคราะหเทยบเคยงกบความทรงจ า หรอความรเดมทเกยวกบ เรองนน ๔. ความสามารถในการหาความสมพนธเชงเหตผล การวเคราะหจะเกดขนเมอพบสงทมความคลมเครอเกดขอสงสย ตามมาดายค าถาม ตองคนหาค าตอบหรอความนาจะเปนวามความเปนมาอยางไร เหตใดจงเปนเชนนน จะสงผลกระทบอยางไร ๑. ท าใหมความรในวชาการดานตาง ๆ อาจเปนความรทวไป หรอความรเฉพาะดานกได เชน การอานต าราแขนงตาง ๆ หนงสอคมอ หนงสออานประกอบในแขนงวชาตาง ๆ เปนตน ๒. ท าใหรอบรทนโลก ทนเหตการณ การอานหนงสอพมพการอานจากสอสารสนเทศ ตาง ๆ ในสงคมทงภายในและภายนอกประเทศแลว ยงจะไดทราบขาวกฬา ขาวบนเทง บทความวจารณ ตลอดจนการโฆษณาสนคาตาง ๆ อกดวย ซงเปนประโยชนอยางยงในการปรบความเปนอยใหเหมาะสมสอดคลองกบสภาพสงคมของตนในขณะนน ๆ ๓. ท าใหคนหาค าตอบทตองการได การอานหนงสอจะชวยตอบค าถามทเราของใจ สงสย ตองการรได เชน อานพจนานกรมเพอหาความหมายของค า อานหนงสอกฎหมายเมอตองการร ขอปฏบต อานหนงสอคมอแนะวธเรยนเพอตองการประสบความส าเรจในการเรยน เปนตน

คณสมบตของบคคลทเออตอการอานเชงวเคราะห

ประโยชนของการอานเชงวเคราะห

๙

๔. ท าใหเกดความเพลดเพลน การอานหนงสอทมเนอหาด นาอาน นาสนใจ ยอมท าใหผอานมความสข ความเพลดเพลน เกดอารมณคลอยตามอารมณของเรองนน ๆ ผอนคลายความตงเครยด ไดขอคด และยงเปนการยกระดบจตใจผอานใหสงขนไดอกดวย ๕. ท าใหเกดทกษะและพฒนาการในการอาน ผทอานหนงสอสม าเสมอยอมเกดความช านาญในการอาน สามารถอานไดเรว เขาใจเรองราวทอานไดงาย จบใจความไดถกตอง เขาใจประเดนส าคญของเรอง และสามารถประเมนคณคาเรองทอานไดอยางสมเหตสมผล ๖. ท าใหชวตมพฒนาการเปนชวตทสมบรณ ผอานมากยอมรเรองราวตาง ๆ มาก เกดความรความคดทหลากหลายกวางไกล สามารถน ามาเปนแนวทางในการประพฤตปฏบตตนใหชวตมคณคา และมระเบยบแบบแผนทดยงขน ๗. ท าใหเปนผมมนษยสมพนธดและเสรมสรางบคลกภาพ ผานมากยอมรอบรมาก มขอมลตางๆ สงสมไวมาก เมอสนทนากบผอนยอมมความมนใจไมขดเขนเพราะมภมร สามารถถายทอดความรใหค าแนะน าแกผอนในทางทกอใหเกดประโยชนได ผรอบรจงมกไดรบการยอมรบและเปนทเชอถอจากผอน ทมา : สนท ตงทว. ความรและทกษะทางภาษา. กรงเทพมหานคร :โอเดยนสโตร, 2536.

๑๐

นทานพนบาน หมายถง เรองทเลาสบกนเปนมรดกทางวฒนธรรม สวนใหญถายทอดดวยวาจา (มขปาฐะ) แตกมจ านวนมากทไดรบการบนทกไว นทานพนบานปรากฏในทก ๆวฒนธรรมมทงความแตกตาง หลากหลาย และความเหมอนมความส าคญในการเขาถงวฒนธรรมของแตละกลมชน นทานพนบาน มลกษณะเฉพาะทเหนเดนชด คอ เปนเรองเลาทมการด าเนนเรองอยางงาย ๆโครงเรองไมซบซอน วธการทเลากเปนไปอยางงาย ๆตรงไปตรงมา มกจะเรมเรองโดยการกลาวถงตวละครส าคญของเรอง ซงอาจจะเปนรนพอ-แม ของพระเอกหรอนางเอก แลวด าเนนเรองไปตามเวลาปฏทน ตวละครเอกพบอปสรรคปญหา แลวกฟนฝาอปสรรคหรอแกปญหาลลวงไปจนจบเรอง ซงมกจะจบแบบมความสข หรอสขนาฏกรรม ถาเปนนทานคต กมกจะจบลงวา “นทานเรองนสอนใหรวา…..” ถาเปนนทานชาดกกจะบอกวาตวละครส าคญของเรองในชาตตอไป ไปเกดเปนใครบาง ถาเปนนทานปรศนากจะจบลงดวยประโยค ค าถาม ลกษณะของนทานพนบาน กหลาบ มลลกะมาส (๒๕๑๘, หนา ๙๙-๑๐๐) ไดสรปไวดงน ๑. เปนเรองเลาดวยถอยค าธรรมดา เปนภาษารอยแกวไมใชรอยกรอง ๒. เลากนดวยปากสบทอดกนมาเปนเวลาชานาน และเมอการเขยนเจรญขน กอาจมการเขยนขนตามเคาเดมทเคยเลาดวยปาก

กรอบเนอหา เตมเตมความรความเขาใจ

ใบความรท ๑ ความรเกยวกบนทานพนบาน

ความหมายของนทานพนบาน

ลกษณะของนทานพนบาน

๑๑

๓. ไมปรากฏวาผเลาดงเดมเปนใคร อางแตวาเปนของเกาฟงมาจากผเลา ซงเปนบคคลส าคญยงในอดตอกตอหนง ผดกบนยายสมยใหมททราบตวผแตง แมนทานทปรากฏชอ ผแตงเชน นทานของกรมม กอางวาเลาตามเคานทานทมมาแตเดมไมใชตนแตงขนเอง การรวบรวมนทานพนบานอยางเปนระบบเรมขนเมอ ค. ศ. ๑๘๒๒ คอ งานของ " พนองตระกลกรมม - Grimm" รวบรวมนทานพนบานเยอรมน ซงการรวบรวมครงนแตกตางจาก การรวบรวมในยคกอนหนาในแงทวาไมใชเปนการแสดงรายการของนทานพนบานแตรวมถงการวเคราะหเชงวชาการดวยการเปรยบเทยบนทานพนบานเยอรมนกบเทพนยายของกรก และโรมนโบราณรวมทงจนตกวนพนธของอนเดยกรมมพบวา นทานเหลานมเนอหาหลกหรอแกนรวมกนน าไปสทฤษฎทวา เมอชาวอนโดยโรเปยนละเลยทอดทงศาสนาของพวกเขาทมรวมกนเทพนยายกไดเปลยนแปรรปแบบไปเปนนทานพนบานความเกยว โยงระหวางศาสนาและนทานพนบานเปน สงส าคญเพราะถานทานพนบานไมมความเกยวโยงกบศาสนา การศกษานทานพนบาน (ความเชอในเรองทนอกเหนอจากธรรมชาต) กจะดเหมอนวาเปนศาสตรทไมเหมาะสมทจะศกษาเชงวชาการ ลกศษยของกรมมพฒนาความคดในแนวนตอไปโดยกลาววานทานพนบานทงหมดมทมาจาก เทพนยาย และเมอนกวชาการเหลานไมสามารถคนหาเทพนยายเพอทจะใชในการอธบายนทานพนบานไดพวกเขากจะสรางเทพนยายขนมาเอง นเปนจดเรมตนของการคนหา "ความหมายขางใน"ของนทานพนบาน นอกเหนอจากคณคาของนทานในแงใหความเพลดเพลน ๑.ใหความรเกยวกบวฒนธรรมของเจาของนทาน เชนความรเกยวกบชวตความเปนอย จารตประเพณ ความเชอ คานยม สภาพเศรษฐกจภมประเทศ และถนฐานบานเรอน ทงรปแบบการเลานทานทใชค าประพนธเขามาชวยเชน แหล เทศน เสภา ยงสรางความงามดานรปแบบอก อยางหนงดงนนหากเยาวชนไดเรยนรนทานพนบานของตนจงเปนชองทางในการรตนเองสามารถอธบายตนเองได รวมทงอาจจะบอกไดถงขอดและขอจ ากดในวฒนธรรมนนๆของตนได

ประโยชนของนทานพนบาน

การศกษารวบรวมนทานพนบาน

๑๒

๒.ใหความสนกสนานเพลด เพลนปกตแลวผเลานทานมกเปนผใหญหรอผมประสบ การณและผฟงมกจะเปนเดกหรอมประสบการณนอยกวาการเลานทานพนบานเปนกจกรรมทยงความชนชอบในผฟงทกหมทกเหลาปจจบนการเลานทานกยงมอยท วไปเพยงเปลยนไปตามสถานการณหรอผฟงเทานน ๓.สอนหรอสอดแทรกศลธรรม จรยธรรม คณธรรมหรอใหคตเตอนใจ เชน นทานชาดก นทานอสป นทานสภาษต นทานในศาสนาตางๆนทานเหลานลวนสอนใหผฟงไดตระหนกถงคณธรรมทพงประสงคทงทางโลกและทางธรรมเชน สอนใหไมเหนแกตว สอนใหยดมนใน พระผเปนเจา สอนใหระวงการใชค าพดฯลฯ กระตนความเปนวรบรษ พฒนาศรทธาทมตอศาสนาและเพอหลบหลกความจ าเจในชวตประจ าวน มบทบาทส าคญทงในดานการใหการศกษาใหความบนเทง และเปนแบบอยางพฤตกรรมทสงคม วฒนธรรมแตละแหงประสงค

ทมา : ศราพร ณ ถลาง. ชนชาตไทในนทาน : แลลอดแวนคตชนและวรรณกรรมพนบาน. กรงเทพฯ : มตชน, 2542.

๑๓

ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปนใหถกตอง

แบบฝกทกษะท ๑ ทดสอบความรความเขาใจจากเรองทอาน

๑. นทานพนบาน หมายถง………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………... ๒. ค าวา “มขปาฐะ” คออะไร……………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………..………………… …………………………………………………………………………………………………...... ๓. ลกษณะทวไปของนทานพนบานมอะไรบาง…………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………...………………… ……………………………………………………………………….…………………………...... ๔. การรวบรวมนทานพนบานอยางเปนระบบเรมขนเมอใด จากใคร และมวธการศกษารวบรวมอยางไร………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………………..…… ……………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………...... ๕. ประโยชนของนทานพนบานมอะไรบาง……………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………...………………… …………………………………………………………………………….……………………......

๑๔

มเมองหนงชอวา เมองเปงจาล ซงมทาวกศราช ครองมมเหสชอนางจนทาเทว พระขนษฐาของทาวกศราช ชอนางสมณฑาถกยกษกมภณฑลกพาไปเปนชายาภายหลง จงพาชายาทงเจดกลบเมอง อยมาไมนานพระชายาทงเจด และพระมเหสตงครรภประสตออกมาเปนโอรสทกพระองค พระมเหสนางจนทาเทวประสตโอรสเปนราชสหชอวา " สโห " สวนพระชายาองคสดทองประสตโอรสชอวา " สนไซ (ศลปชย) " และมสงขเปนอาวธตดมอมาพรอม กบประสต หมอหฮา ท านายวาพระโอรสสนไซมบญญาธการมาก สามารถปราบยกษและศตรไดทวจกรวาล พสาวทงหกอจฉานองสาวมา จงตดสนบนหมอหฮาใหท านายเทจกราบทลทาวกศราช ทาวกศราชจงจ ายอมขบไลนางและโอรสสนไซออกจากเมอง เพราะหมอหฮาทลวาพระโอรสจะน าความวบตมาสบานเมอง ทาวสโหโอรสมเหสจนทาเทวขอตดตามสนไซไปดวย มารดาสนไซพรอมดวยทาวสโหและสนไซกเดนปา พเนจรไป พระอนทรทราบเรองจงมาเนรมตกระทอม ใหแมลกอาศยอย หกกมารเจรญวยไดเสดจประพาสปา มาพบกระทอมของสนไซและมารดา สนไซไดแสดง อภนหารใหกมารทงหกชม วนหนงกมารทงหกอยาก อวดอทธฤทธใหบดาชม จงมาตดสนบนใหสนไซเรยก สตวเขาเมอง พระบดาเหนดงนนจงคดวาพระกมารทง หกมอทธฤทธสามารถเรยกสตวปาไดจรง ๆ

ใบความรท ๒

นทานพนบานเรอง สนไซ

๑๕

พระบดาจงสงใหกมารทงหกไปตดตามหานางสมณฑา ทยกษกมภณฑลกพาไป พระกมารทงหกจงออนวอนใหสนไซ ชวยเหลอไปตามพระเจาอา พระมารดาไมอยากใหสนไซไป แต สนไซไดรบรองกบพระมารดาวาตนเองมอทธฤทธ มทงสงข และทาวสโหทจะชวยขจดภยพบตทงปวง พระมารดาจงยนยอม ใหไปกบกมารทงหก เมอกองโยธาไปถงฝงมหาสมทรสนไซจงใหกองโยธา และกมารทงหกตงทพคอยอยทฝงน า ตนและสโหจะไปยงเมองยกษ ตดตามนางสมณฑาเอง สนไซกขทาวสโหเหาะไปจนถงเมองยกษ ได พบนางสมณฑาเลาเรองของตนใหฟง นางสมณฑากยนดแตนางเองกหวงพระธดาชอนางสดาจนทร ทตกเปนชายาทาววรณนาค เพราะยกษผเปนบดาเสยพนนกบทาววรณนาค เมอยกษผเปนสามนาง สมณฑาเขาเมองทราบวามมนษยอยในปราสาท จงตามหาจนพบสนไซ ทงสองรบกนดวยศาสตรศลปตาง ๆ นานา ในทสดสนไซกฆายกษ กมภณฑได และไปเมองนาคเลนพนนเอาเมองกบทาววรณนาค ทาววรณนาคแพยอมยกเมองให แตไมยอมใหนางสดาจนทร ทงสองจงรบกนสนไซชงนางไปได จงพานางสดาจนทรและนางสมณฑากลบมายงฝงมหาสมทรทกมารตงทพคอยอย กมารทงหกดพระทยมาก แตไมรจะไปทลพระบดาอยางไรด จงหาอบายฆาสนไซ เมอไดโอกาสจงผลกสนไซ ตกเหวพรอมกบสโห หกกมารจงยกทพกลบเมองพานางสมณฑาและนางสดาจนทรเขาเมอง ระหวางทางนางสมณฑาเปนหวงสนไซมาก แตกจนใจจงน าผาสไบแขวนไวอธษฐานวาหากสนไซยงมชวตอย ขอใหนางไดพบผาผนนอก หกกมารยกทพกลบถงเมอง ทาวกศราชบดาทรงดพระทยมาก ทหกกมารมอทธฤทธปราบยกษปราบนาคไดส าเรจ จงจดงานเฉลมฉลองเปนการใหญ สวนนางสมณฑาและนางสดาจนทรไมกลาจะทลความจรง เพราะคดวาสนไซคงตายแลว วนหนงพอคาส าเภาไดพบผาสไบซงเปนผากษตรย จงน ามาถวายทาวกศราช นางสมณฑาเหนผาของตนทอธฐานไว จงทราบวาพระสนไซยงมชวตอย จงเลาเรองทงหมดใหทาวกศราชฟง ทาวกศราชจงจดงานฉลองพระนครเจดวนเจดคน

๑๖

เพออบายใหทาวสนไซมาเทยวงานเฉลมฉลอง และใหนางสมณฑาคอยตดตามดคนมาเทยวงานเพอตามหาสนไซ ฝายสนไซเมอถกผลกตกเหวรอนถงพระอนทร ๆ มาชวยชบชวตแลวใหกลบ ไปอยกบมารดาตามเดม เมอมงานฉลองพระนครกไปเดนเทยว นางสมณฑาพบเขาจงใหเขาเฝาทาวกศราช ๆ สอบถามความจรงจงสงใหประหารหมอหฮา และขบไลพระกมารทงหกและพระชายาทงหกไป อยเมองจ าปา ทาวกศราชกแตงราชรถไปรบพระชายาและสนไซเขาเมอง สวนนางสดาจนทร ทาววรณนาคมาขอไปเปนชายาเหมอนเดม ทาวสนไซกไดครองราชยปกครองราษฎรอยในทศพธราชธรรมสบมา

ทมา : ประมวล พมเสน. นทานพนบาน. กรงเทพมหานคร :โอเดยนสโตร, 2536.

๑๗

ค าชแจง ใหนกเรยนเลอกอกษรหนาขอความเตมลงในชองวาง ดานหนาความหมายทสมพนธกน

แบบฝกทกษะท ๒ วเคราะหค าศพทยากจากเรองทอาน

ง. บญญาธการ

ค. หมอหฮา ข. สงข ก. ราชสห

จ. อทธฤทธ ฉ. ครองราชย

๑. หมายถง การขนครองราชสมบต ของกษตรยด ารงอยในฐานะ พระประมขแหงรฐ

๓. หมายถง โหราจารย หรออาจารยผมความช านาญในการท านายเหตการณ ทจะเกดขนในอนาคตมหนาทพยากรณ

๒. หมายถง ชอหอยทะเลมลกษณะสขาว ใชในพธกรรมส าหรบหลง น ามนตหรอน าศกดสทธ

๔. หมายถง พญาสงโต ซงสตวเปนสตวในเทพนยาย นสยดราย มพละก าลงมาก อาศยอยในปาหมพานต

๕. หมายถง อ านาจศกดสทธเหนอธรรมชาต

๑๘

ค าชแจงใหนกเรยนเรยงล าดบเหตการณของนทานเรองสนไซโดยเตมตวเลขลงใน ใหถกตอง

แบบฝกทกษะท ๓ ล าดบเหตการณของเรอง

๑. หมอหฮาท านายวาสนไซจะน าความวบตมาสเมองเปงจาล

๓. พระบดาจงสงใหกมารทงหกไปตดตามหานางสมณฑาทยกษกมภณฑลกพาไป

๒. ทาวสนไซกไดครองราชยปกครองราษฎรอยในทศพธราชธรรมสบมา

๔. สนไซฆายกษกมภณฑได และไปเมองนาคเลนพนนเอาเมองกบทาววรณนาค ทาววรณนาคแพยอมยกเมองให แตไมยอมใหนางสดาจนทร

๕. ทาวกศราชทราบขาววาสนไซยงมชวตอย จงจดงานฉลองพระนครเจดวนเจดคน

๑๙

ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปนใหถกตอง

๑

แบบฝกทกษะท ๔ วเคราะหขอคดและประเมนคา

๑. ในตอนตนเรองทาวกศราชมนสยอยางไร ควรน ามาเปนแบบอยางหรอไม เพราะอะไร………... ……………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………….…………………………...

๒. ถานกเรยนเปนหมอหฮา นกเรยนจะใสรายสนไซเพอรบเงนสนบนหรอไม เพราะเหตใด……... ……………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………….…………………………... ๓. ถานกเรยนมโอกาสไดอบรมสงสอนหกกมาร นกเรยนจะอบรมสงสอนในเรองใดบาง………… ……………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………….…………………………...

๔. คณธรรมของสนไซประกอบดวยอะไรบาง และนกเรยนสามารถน าคณธรรมดานใดมาปรบใชในชวตประจ าวน…………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………….…………………………...๕. นกเรยนคดวานทานพนบานเรองสนไซมคณคาในดานใดบาง………………………….………. ……………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………….…………………………...

๒๐

ค าชแจง ใหนกเรยนอานค าถามใหละเอยด แลวเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยว โดยท าเครองหมาย ในชองตวเลอกทตองการ และท าขอสอบใหครบทกขอ

แบบทดสอบหลงเรยน

๒. การอานเชงวเคราะห หมายถงขอใด ก. การอานทท าใหรสกเพลดเพลน และเกดจนตนาการ ข. การอานโดยการคดพจารณาหาเหตผลหรอขอเทจจรง ค. การอานทมงจบใจความส าคญโดยไมสนใจเหตผลใด ง. การอานออกเสยงท านองเสนาะใหเกดไพเราะ

๑. ขอใดไมใชจดมงหมายของการอาน ก. อานเพอหาความร ข. อานเพอทราบเรองราว ค. อานเพอรกษาอาการนอนไมหลบ ง. อานเพอความเพลดเพลน

๔. การอานงานเขยนชนดใดตองใชหลกการเชงวเคราะหมากทสด ก. การตน ข. ขาว ค. สารคด ง. ใบแนะน าสนคา

๓. ขอใดไมใชวธการอานเชงวเคราะห ก. ตงค าถามในเรองทอาน ข. จดล าดบเรองราวทอาน ค. ไมตองใสใจเหตการณทเกดขนในเรองทอาน ง. หาเหตผลรวมถงขอเทจจรงและขอคดเหน

๒๑

๖. นทานพนบานหมายถงอะไร ก. นทานทแตงขนโดยไดรบค าสงจากพระมหากษตรย ข. นทานทแตงขนจากชาวบาน มเนอหาสะทอนชวตชาวบาน ค. ประวตศาสตรทถกเขยนขนในชวงสงคราม ง. วรรณกรรมทแตงขนโดยกวตางประเทศ

๕. ขอใดไมใชนทานพนบานของภาคอสาน ก. สนไซ ข. ขลนางอว ค. ผาแดงนางไอ ง. ปลาบทอง

๗. เพราะเหตใด สนไซกบแม ตองถกเนรเทศออกจากเมอง ก. ถกยกษกมภณฑลกพาตวไปอยปาหมพานต ข. นางปทมมา อยากพาสนไซไปอยปา เพอเปลยนบรรยากาศ ค. หมอหฮาใหรายท านายวา จะเปนผทท าใหบานเมองวบต ง. ทาวกศราชไลออกจากเมอง เพราะแมสนไซจะกอกบถ

๘. อาวธวเศษ ทคลอดออกมาพรอมสนไซคอขอใด ก. ดาบฟาฟน ข. คนธนทอง ค. หอยสงข ง. พระขรรค

๒๒

๙. นทานพนบานเรองสนไซ เปนนทานเรองเดยวกบนทานเรองใดของภาคกลาง ก. สงขศลปชย ข. พระอภยนราช ค. ไกรทอง ง. พระสธน-มโนราห

๑๐. ขอคดทไดจากเรองสนไซคอขอใด ก. แคนนตองช าระ ข. กลานกมกจะตาย ค. ความชวเทานนทครองโลก ง. ธรรมะยอมชนะอธรรม

๒๓

๒๔

ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปนใหถกตอง

เฉลย แบบฝกทกษะท ๑ ทบสอบความรจากเรองทอาน

๑. นทานพนบาน หมายถง……เรองทเลาสบกนเปนมรดกทางวฒนธรรม สวนใหญถายทอดดวยวาจา แตกมจ านวนมากทไดรบการบนทกไว ซงปรากฏในทก ๆ วฒนธรรม……………….…….. ……………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………. ๒. ค าวา “มขปาฐะ” คออะไร…การเลาเรองดวยปาก เชน เลานทาน เลาต านานปรมปรา โดยมไดจดบนทกเปนลายลกษณอกษรแตอยางใด…………………….…………………………………… …………………………………………………………………………………..………………… …………………………………………………………………………………………………...... ๓. ลกษณะทวไปของนทานพนบานมอะไรบาง…….เปนเรองเลาทมการด าเนนเรองอยางงาย ๆโครงเรองไมซบซอน วธการทเลากเปนไปอยางงาย ๆตรงไปตรงมา มกจะเรมเรองโดยการกลาวถงตวละครส าคญของเรอง ซงอาจจะเปนรนพอ-แม ของพระเอกหรอนางเอก แลวด าเนนเรองไปตามเวลาปฏทน ตวละครเอกพบอปสรรคปญหา แลวกฟนฝาอปสรรคหรอแกปญหาลลวงไปจนจบเรอง…………………………………………………………….………………………… ……………………………………………………………………………………...………………

๔. การรวบรวมนทานพนบานอยางเปนระบบเรมขนเมอใด จากใคร และมวธการศกษารวบรวมอยางไร……การรวบรวมนทานพนบานอยางเปนระบบเรมขนเมอ ค. ศ. ๑๘๒๒ คอ งานของ " พนองตระกลกรมม - Grimm" รวบรวมนทานพนบานเยอรมน มวธศกษาเกบรวบรวมนทานและน ามาวเคราะหดวยการเปรยบเทยบนทานพนบานเยอรมนกบเทพนยายของกรก และโรมนโบราณ …………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………... ๕. ประโยชนของนทานพนบานมอะไรบาง…ใหความรเกยวกบวฒนธรรมของเจาของนทาน เชนความรเกยวกบชวตความเปนอย จารตประเพณ ความเชอ คานยม รวมถงใหความเพลดเพลนแกผฟงผอาน นอกจากนยงใหคณธรรมหรอใหคตเตอนใจอกดวย……………………………………. ……………………………………………………………………………………………………..

๒๕

ค าชแจง ใหนกเรยนเลอกอกษรหนาขอความเตมลงในชองวาง ดานหนาความหมายทสมพนธกน

เฉลย แบบฝกทกษะท ๒ วเคราะหค าศพทยากจากเรอง

ง. บญญาธการ

ค. หมอหฮา ข. สงข ก. ราชสห

จ. อทธฤทธ ฉ. ครองราชย

๑. หมายถง การขนครองราชสมบต ของกษตรยด ารงอยในฐานะ พระประมขแหงรฐ

ฉ

๓. หมายถง โหราจารย หรออาจารยผมความช านาญในการท านายเหตการณ ทจะเกดขนในอนาคตมหนาทพยากรณ

๒. หมายถง ชอหอยทะเลมลกษณะสขาว ใชในพธกรรมส าหรบหลง น ามนตหรอน าศกดสทธ

๔. หมายถง พญาสงโต ซงสตวเปนสตวในเทพนยาย นสยดราย มพละก าลงมาก อาศยอยในปาหมพานต

๕. หมายถง อ านาจศกดสทธเหนอธรรมชาต

ข

ค

ก

จ

๒๖

ค าชแจงใหนกเรยนเรยงล าดบเหตการณของนทานเรองสนไซโดยเตมตวเลขลงใน ใหถกตอง

เฉลย แบบฝกทกษะท ๓ ล าดบเหตการณจากเรอง

๑. หมอหฮาท านายวาสนไซจะน าความวบตมาสเมองเปงจาล

๓. พระบดาจงสงใหกมารทงหกไปตดตามหานางสมณฑาทยกษกมภณฑลกพาไป

๒. ทาวสนไซกไดครองราชยปกครองราษฎรอยในทศพธราชธรรมสบมา

๔. สนไซฆายกษกมภณฑได และไปเมองนาคเลนพนนเอาเมองกบทาววรณนาค ทาววรณนาคแพยอมยกเมองให แตไมยอมใหนางสดาจนทร

๕. ทาวกศราชทราบขาววาสนไซยงมชวตอย จงจดงานฉลองพระนครเจดวนเจดคน

๑

๕

๒

๓

๔

๒๗

ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปนใหถกตอง

เฉลย แบบฝกทกษะท ๔ วเคราะหขอคดและประเมนคา

๑. ในตอนตนเรองทาวกศราชมนสยอยางไร ควรน ามาเปนแบบอยางหรอไม เพราะอะไร………... …. เปนคนหเบาเชอคนงาย ไมควรน ามาเปนแบบอยางในการด าเนนชวต เพราะอาจจะสรางความเดอดรอนใหตนเองและผอนได ดงเชน นทานพนบานเรองสนไซ…………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

๒. ถานกเรยนเปนหมอหฮา นกเรยนจะใสรายสนไซเพอรบเงนสนบนหรอไม เพราะเหตใด……... ………………………….……………………………………………..…………………………… ……………………….…………..อยในดลยพนจของคร……………………..…………………… ……………………………………………………………………………………………………… ๓. ถานกเรยนมโอกาสไดอบรมสงสอนหกกมาร นกเรยนจะอบรมสงสอนในเรองใดบาง………… ……………………………………………………………………………………………………... …………………………………..อยในดลยพนจของคร…………………………………………... ………………………………………………………………………….…………………………...

๔. คณธรรมของสนไซประกอบดวยอะไรบาง และนกเรยนสามารถน าคณธรรมดานใดมาปรบใชในชวตประจ าวน…สนไซมคณธรรมในดานความกตญญตอบดามารดา รกญาตพนอง รวมถงมความกลาหาญ นคอคณธรรมทสมควรน ามาเปนแบบอยางในการด ารงชวต……………………….. ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………….…………………………...๕. นกเรยนคดวานทานพนบานเรองสนไซมคณคาในดานใดบาง……ใหคณคาในดานการสอนใหเปนผมความกลาเผชญอปสรรคตาง ๆ มความรกญาตพนอง สอนใหไมเปนคนหเบาเชอคนงาย และมคณคาในดานใหความบนเทง เปนตน………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………….…………………………...

๒๘

ขอ ค าตอบ

๑ ก ๒ ง ๓ ก ๔ ง ๕ ง ๖ ข ๗ ค ๘ ง ๙ ง ๑๐ ค

ขอ ค าตอบ

๑ ค ๒ ข ๓ ข ๔ ค ๕ ง ๖ ข ๗ ค ๘ ข ๙ ก ๑๐ ง

เฉลยแบบทดสอบกอน-หลงเรยน

กอนเรยน หลงเรยน

๒๙

กอ สวสดพาณชย. “แนวการสอนภาษาไทย” คมอครภาษาไทย . กรงเทพฯ : เอกสารการนเทศ การศกษากรมการฝกหดคร, 2514. ฐะปะนย นาครทรรพ. การเขยน 2 . พมพครงท 5 . กรงเทพฯ : อกษรเจรญทศน, 2532. นพดล จนทรเพญ. การใชภาษาไทย. กรงเทพฯ : ตนออ, 2542 บนลอ พฤกษะวน. มตใหมในการสอนอาน. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช, 2532. ปฐม หงษสวรรณ. กาลครงหนงวาดวยต านานกบวฒนธรรม. กรงเทพฯ : ส านกพมพแหง จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2551. ประคอง นมมานเหมนท. นทานพนบานศกษา. กรงเทพฯ : โครงการต าราคณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2549. ประคอง นมมานเหมนท. อาปมใตคง นทานกบสงคม. กรงเทพฯ : ส านกพมพแมค าผาง, 2542. ประเทน มหาขนธ. การสอนอานเบองตน. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร, 2530 ประมวล พมเสน. นทานพนบาน. กรงเทพมหานคร :โอเดยนสโตร, 2536. ปรชา พณทอง. สารานกรมภาษาอสาน- ไทย – องกฤษ. อบลราชธาน : ม.ป.ท. ศราพร ณ ถลาง. ชนชาตไทในนทาน : แลลอดแวนคตชนและวรรณกรรมพนบาน. กรงเทพฯ : มตชน, 2542. สมเกยรต พงษไพบลย. องคประกอบและหลกการสอนภาษาไทย. นครราชสมา : โคราชออฟเซท การพมพ, 2526. สมบต จ าปาเงน. และส าเนยง มณกาญจน. หลกนกอาน. กรงเทพฯ : เรอนแกวการพมพ, 2539. สนท ตงทว. ความรและทกษะทางภาษา. กรงเทพมหานคร :โอเดยนสโตร, 2536. สจรต เพยรชอบ และสายใจ อนทรมพรรย. วธสอนภาษาไทยระดบมธยมศกษา. พมพครงท 2 กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช, 2536. อมรา ประเสรฐรฐสทธ. ภาษาศาสตรสงคม. กรงเทพมหานคร : จฬาลงกรณมหาวทยาลย , 2541.

บรรณานกรม