1

หนวยท 12 การตอตานการคามนษย

อาจารย ดร.เรองฤทธ ลอลา

2

แผนการสอนประจ าหนวย

ชดวชา การพฒนามนษยในบรบทโลก หนวยท 12 การตอตานการคามนษย ตอนท 12.1 ความรทวไปเกยวกบการตอตานการคามนษยในบรบทโลก 12.2 ความรวมมอระหวางประเทศกบการแกไขปญหาการคามนษย 12.3 แนวโนมและการแกไขปญหาการคามนษยในบรบทโลก แนวคด

1. การคามนษยเรมมขนในยคกรกและโรมนตงแตกอนครสตศตวรรษ โดยเรมจากการคาประเวณและการคาทาส และไดพฒนามาอยางตอเนองจนถงปจจบน ในยคเรมเกดมการคามนษยขนนน สงคมโลกยงไมสามารถใหความหมายหรอค านยามตอค าวาการคามนษยไดอยางชดเจน จนกระทงไดมการรบรองมตองคการสหประชาชาตท 55/25 ขน เมอวนท 15 พฤศจกายน ค.ศ. 2000 ใหมอนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานอาชญากรรมขามชาตทจดตงในลกษณะองคกรขน จงไดใหค านยามและความหมายของค าวา การคามนษยไดชดเจนขน สงผลใหมความรวมมอระหวางประเทศในการปองกน ปราบปราม และแกไขปญหาการคามนษยมประสทธภาพมากขนทงในระดบสากล ระดบภมภาค และภายในประเทศตาง ๆ

2. ความรวมมอระหวางประเทศในระดบโลกในการตอตานการคามนษยไดเกดขนมาอยางตอเนอง โดยเฉพาะไดมการผานมตในทประชมใหญขององคการสหประชาชาตใหมอนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานอาชญากรรมขามชาตทจดตงในลกษณะ และพธสารเพมเตม 3 ฉบบ ตลอดถงอนสญญาอน ๆ ทเกยวของกบการขจดการเลอกปฏบตตอสตร สทธเดก และการบงคบใชแรงงาน ท าใหความรวมมอระหวางประเทศในการตอตานการคามนษยมความชดเจนขน สงผลใหเกดความพยายามในการสรางกลไกความรวมมอระดบภมภาค และการปองกนและปราบปรามการคามนษยภายในประเทศตาง ๆ มการจดท าบนทกความเขาใจของประเทศตาง ๆ ในภมภาคลมแมน าโขงหลายฉบบ เพอสงเสรมความรวมมอในการตอตานการคามนษยในอนภมภาคแมน าโขง อยางไรกตาม บนทกความเขาใจและขอตกลงระหวางกนไมมผลบงคบใหประเทศสมาชกตองปฏบตตาม ท าใหการตอตานการคามนษยในภมภาคยงขาดประสทธภาพ

3. แนวโนมการแกไขปญหาการคามนษยจะเปนความรวมมอระหวางประเทศทงในระดบสากลและระดบภมภาค โดยมการน ามาตรการทางสงคม การเศรษฐกจ และการเมองมาเปนเครองมอในการแกไขปญหา ตลอดทงเปนการกดดนใหประเทศตาง ๆ ใหความรวมมอในการตอตานการคามนษย

3

การใชมาตรการทางสงคมเปนเรองของการใหสทธและเสรภาพตอบคคล การเคารพสทธมนษยชน และศกดศรของความเปนมนษย สวนการด าเนนการทางดานเศรษฐกจเปนการน าเอาปญหาการคามนษยไปผกตดการกบการคา การลงทน และการสนบสนนทางเศรษฐกจระหวางประเทศ เพอใชเปนมาตรการตอบโตทางการคาและการลงทน และการแกไขปญหาการคามนษยในทางการเมอง เปนเรองเกยวกบการแสดงเจตนาทางการเมองระหวางประเทศของรฐบาลตาง ๆ เพอเขาใหเหนถงความพยายามในการแกไขปญหาการคามนษย ตลอดทงการตรากฎหมายทเกยวของกบการตอตานการคามนษยโดยรฐบาลของแตละประเทศ

วตถประสงค เมอศกษาหนวยท 12 จบแลว นกศกษาสามารถ 1. อธบายความเปนมาของการคามนษยและความหมายของการคามนษยได 2. อธบายความรวมมอระหวางประเทศในการตอตานการคามนษยในระดบสากลและระดบภมภาคได 3. วเคราะหแนวโนมของปญหาการคามนษยและการตอตานการคามนษยในบรบทโลกได

กจกรรมระหวางเรยน 1. ท าแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนหนวยท 12 2. ศกษาเอกสารการสอนตอนท 12.1 – 12.3 3. ปฏบตกจกรรมตามทรบมอบหมายในเอกสารการสอน 4. ฟงหรอชมสอการสอนประจ าชดวชา 5. ท าแบบประเมนผลตนเองหลงเรยนหนวยท 12

สอการสอน 1. เอกสารการสอน 2. แบบฝกปฏบต 3. สอการสอนประจ าชดวชา 4. แบบประเมนผลตนเองกอนเรยนและหลงเรยน

การประเมนผล 1. ประเมนผลจากแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนและหลงเรยน 2. ประเมนผลจากกจกรรมและแนวตอบทายเรอง 3. ประเมนผลจากการสอบประจ าภาคการศกษา

เมออานแผนการสอนแลว ขอใหท าแบบประเมนผลตนเองกอนเรยน หนวยท 12 ในแบบฝกปฏบต แลวจงศกษาเอกสารการสอนตอไป

4

ตอนท 12.1 ความรทวไปเกยวกบการตอตานการคามนษยในบรบทโลก

โปรดอานหวเรอง แนวคด และวตถประสงคของตอนท 10.1 แลวจงศกษารายละเอยดตอไป

หวเรอง 12.1.1 ประวตความเปนมาเกยวกบการคามนษย 12.1.2 ความหมายของค าวาการคามนษย 12.1.3 แนวคดและทฤษฎเกยวกบการคามนษย แนวคด

1. การคามนษยเรมมขนตงแตกอนครสตศตวรรษในยคกรกและโรมน โดยเรมจากการคาประเวณและการคาทาส และไดพฒนามาเปนการคามนษยในปจจบน ในยคแรกสงคมโลกยงไมสามารถใหความหมายหรอค านยามตอค าวาการคามนษยไดอยางชดเจน จนกระทงมอนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานอาชญากรรมขามชาตทจดตงในลกษณะองคกร เมอวนท 15 พฤศจกายน ค.ศ. 2000 พรอมพธสาร 3 ฉบบ สงคมโลกจงมความรวมมอระหวางกนมากขนกวาอดต ความรวมมอระดบพหภาคในบรบทโลกเปนไปในทศทางเดยวภายหลกการน าอนสญญาฯ ไปบงคบใชเมอวนท 29 กนยายน ค.ศ. 2003

2. ความหมายและนยามของการคามนษยในยคแรกยงไมมความชดเจน แตมงเนนไปในเรองเกยวกบปญหาการคาประเวณและการคาทาส ภายหลกจากสงคมโลกไดผานมตองคการสหประชาชาตท 55/25 ใหมอนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานอาชญากรรมขามชาตทจดตงในลกษณะองคกร พรอมพธสารแนบทาย ขน ไดมการก าหนดความหมายและนยามของการคามนษยไวครอบคลมชดเจนขนในขอท 3 ของพธสารเพอปองกน ปราบปราม และลงโทษการคามนษย โดยเฉพาะสตรและเดก ทายอนสญญาฯ หลงจากนนประเทศตาง ๆ ในสงคมโลกไดอนวตการกฎหมายภายในประเทศของตนไปตามความหมายและนยามดงกลาว

3. ทฤษฎวาดวยแรงจงใจของมาสโลว กลาวถงแรงจงใจของมนษยหลายระดบแตกตางกน ไดอธบายถงปจจยพนฐานทมนษยตองการเอาชวตรอด และดนรนแสวงหาสงจ าเปนส าหรบตนเอง สวนแนวคดเรองสทธและเสรภาพของบคคลในกฎหมายรฐธรรมนญและกฎหมายทวไป ไดมงเนนไปใชเปนเครองมอปกปองบคคลจากการถกละเมดสทธเสรภาพทควรม ซงเปนกลไกในการเคารพศกดศรของความเปนมนษย สอดคลองกบแนวทางทองคการสหประชาชาตไดวางแนวคดพนฐานเกยวกบการปกปองและเคารพศกดศรของความเปนมนษยไวในปฏญญาสากลวาดวยสทธ

5

มนษยชน แนวคดและทฤษฎดงกลาวจงเปนเครองมอส าคญในการศกษาปญหาการคามนษย การวเคราะห และใชเปนแนวทางในการสรางกลไกตาง ๆ เพอตอตานการคามนษย

วตถประสงค เมอศกษาตอนท 12.1 จบแลว นกศกษาสามารถ 1. อธบายความเปนมาเกยวกบการคามนษยได 2. อธบายความหมายและนยามของการคามนษยได 3. อธบายแนวคดและทฤษฎเกยวกบการคามนษยได

6

เรองท 12.1.1 ประวตความเปนมาเกยวกบการคามนษย

การคามนษยและการแสวงประโยชนโดยมชอบจากการคามนษยเกดขนในโลกนมานานหลายพนปตงแตยคกรกโบราณและยคโรมนในชวงกอนครสตกาลราว 1400 – 1600 ป การคามนษยสมยโบราณเปนการบงคบใชแรงงานทาส การคาทาส และการคาประเวณ ในชวงกอน ค.ศ. 1400 โปรตเกสมการคาทาสทในแอฟรกา โดยน าทาสไปขายเปนแรงงานทางในประเทศของตน ตอมาเมอประมาณ ค.ศ. 1562 องกฤษกเรมเขาไปคาทาสในแอฟรกาเพอน าไปท าการเพาะปลกในดนแดนทเปนอาณานคมของตน เพอเพมรายไดจากการลงทนในภาคการเกษตร การคาทาสของโปรตเกสและองกฤษสรางความมงคงไดมาก เปนเหตผลหนงทท าใหประเทศมหาอ านาจในยโรปอน ๆ เชน สเปน อเมรกาเหนอ ฮอลแลนด ฝรงเศส สวเดน และเดนมารก เขาไปด าเนนการคาทางในครสตศตวรรษท 16 การคาทาสเพอใชเปนแรงงานทาสโดยคนผดขาวนน เปนการกระท าตอแรงงานทาสทเปนคนผดด าจากแอฟรกา เพอน าแรงงานทางไปใชในพนทเกษตรของยโรปและดนแดนทเปนอาณานคมของมหาอ านาจ

สวนการคาประเวณนน ไดเกดมขนตลอดประวตศาสตรของมนษย ซงยงไมปรากฏชดเจนวา การคาประเวณเกดขนมาในยคสมยใด ในประวตศาสตรของชนชาตเอเชยเกดมโสเภณขนตงสมยพทธกาลในพนทเอเชยใตทเรยกวาชมพทวป แตโสเภณในยคนนเปนอาชพอยางหนงทท าหนาทอยางมเกยรตเพอตอนรบแขกบานแขกเมอง อาชพโสเภณสมยโบราณกลายเปนการแสวงประโยชนทางเพศโดยมชอบจากเดกและผหญงผวขาวในยโรปทมความตองการทางเศรษฐกจ จนกลายเปนปญหาทางสงคมในยโรปและน าไปสการลงนามในขอตกลงระหวางประเทศในการปราบปรามการคาทาสทเปนคนผวขาว (International Agreement for the Suppression of “White Slave Traffic” เมอ ค.ศ. 1904 อยางไรกตาม ความรวมมอระหวางประเทศตามขอตกลงดงกลาวยงไมมผลส าเรจเปนรปธรรมชดเจน ทงนเนองจากความตองการแรงงานในยคปฏวตอตสาหกรรมในยโรป ปญหาดานเศรษฐกจ และคณภาพชวตทตกต าลงของประชาชน ท าใหปญหาการคาทาส การบงคบใชแรงงาน และการบงคบคาโสเภณ ยงเกดขนอยางตอเนอง

ในชวงของเวลาของการกอตงองคการสนนบาตชาต (League of Nations) หลงสงครามโลกครงท 1 นน ไดมวตถประสงคเพอรกษาสนตภาพของโลก และแกไขปญหาระหวางประเทศ ตลอดถงการคามนษย (human trafficking) ความรวมมอตามขอตกลงระหวางประเทศในการปราบปรามการคาทาสทเปนคนผวขาวทไมมผลส าเรจเปนรปธรรม ถกเปลยนไปเปนเรองของ “การคาผหญงและเดก” (traffic in women and children) โดยไมมการเลอกปฏบตวา การคาทาสเปนเรองของเชอชาตใด แตใหหมายถงผหญงและเดก ๆ ทงชายและหญงทกคนทตกเปนเหยอของการคามนษย ในชวงหลงสงครามโลกครงท 1 ไดมการตนตวในเวทระหวางประเทศทจะท าการศกษาคนควาเกยวกบปญหาการคามนษยทงในโลกตะวนตกและโลกตะวนออก ตลอดถงจ านวนผหญงทตกเปนเหยอของการบงคบคาประเวณทแนนอน ความตองการของผแสวงประโยชนของการบงคบคาประเวณ และสภาพแวดลอมทเกยวของกบเหยอทถกน าไปสกระบวนการคาประเวณ ความ

7

รวมมอระหวางประเทศในชวงหลงสงครามโลกครงท 1 มกรอบความรวมมอทเปลยนแปลงไป แตกลบมสาระของความรวมมอทลกซงมากขนในประเดนทคอนขางแนนอนเกยวกบการปองกนและปราบปรามการคามนษย

การคาประเวณ การท ารายเดกและผหญงทตกอยในสนามรบในชวงสงครามโลกครงท 2 มความเลวรายมากยงขน โดยเฉพาะการละเมดสทธสตรและเดกในเอเชยของกองทพญปนดวยการบงคบสตรในพนทยดครองของกองทพญปนท าหนาทบ าเรอทหารญปน ท าใหผหญงเปนจ านวนมากเสยชวตในชวงเวลาดงกลาว ดวยสาเหตมาจากการตดเชอโรค การขาดอาหาร การถกท ารายจนถงแกความตาย และเสยชวตจากอาวธในชวงเวลาของการสรบ ใน ค.ศ. 1995 องคการสหประชาชาตไดประกาศใหการคาผหญงเปนปญหาระหวางประเทศในการประชมระหวางประเทศเกยวกบสตรครงท 4 (the Fourth World Conference on Women) เมอวนท 4 ถงวนท 15 กนยายน ค.ศ. 1995 ณ กรงปกกง องคการสหประชาชาตไดมปฏญญาปกกง (Beijing Declaration) และไดรบรองแผนปฏบตเกยวกบการแกไขปญหาการละเมดสทธเดกและสตร โดยเรยกรองใหเปนประเทศสมาชกปฏบตตามอนสญญาวาดวยการงดเวนจากการเลอกปฏบตทกรปแบบตอสตร (Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women) อนสญญาวาดวยสทธเดก (Convention on the Rights of the Child) รวมทงปฏญญาสหประชาชาตวาดวยการงดเวนจากการละเมดสตร (Declaration on the Elimination of Violence against Women) และปฏญญาสหประชาชาตวาดวยสทธในการพฒนา (Declaration on the Right to Development)

ปญหาการคามนษยเปนปญหาทเชอมโยงกบหลกสทธมนษยชน ซงองคการสหประชาชาตไดก าหนดไวในปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน (Universal Declaration of Human Rights 1948: UDHR) เมอวนท 10 ธนวาคม ค.ศ. 1948 (ค.ศ. 2491) เพอใชเปนหลกประกนสทธและเสรภาพของบคคลโดยไมเลอกเชอชาต ศาสนา ภาษา และสผว ซงประเทศไทยไดรวมรบรองปฏญญาฉบบนเมอ พ.ศ. 2491 ท าใหประเทศไทยไดน าหลกการวาดวยสทธมนษยชนดงกลาวไปบรรจไวในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 โดยไดบญญตไวในมาตรา 4 วา “ศกดศรความเปนมนษย สทธ เสรภาพ และความเสมอภาคของบคคล ยอมไดรบความคมครอง” นอกจากนปญหาการคามนษยยงเปนอาชญากรรมขามชาตตามทองคการสหประชาชาตไดรบรองไวในพธสารเรองการปองกนปราบปรามและลงโทษการคามนษยโดยเฉพาะหญงและ ซงเปนการประกาศเจตนารมณรวมกนในประชาคมระหวางประเทศ เพอปองกนปราบปรามและแกไขปญหาการคามนษยทเกดขนในแตละประเทศทวโลก ตลอดถงพธสารขององคการสหประชาชาตวาดวยการตอตานการลกลอบขนผยายถนฐานทางบก ทางทะเล และทางอากาศ (Protocol against the Smuggling of Migrants by Land Sea and Air) เพอปองกนปราบปรามการลกลอบขนผยายถนทลกลอบเขาเมอง ซงการกระท าดงกลาวเปนปจจยหนงในการทผยายถนฐานจะตกเปนเหยอของการคามนษย

การคามนษยในประเทศไทยนนเรมตนจากการคาทาสและการคาประเวณเชนเดยวกบทเกดขนประเทศอน ๆ ทวโลก โดยในประเทศไทยมกฎหมายลกษณะทาส พ.ศ. 2190 ไดแบงทาสออกเปน 7 ประเภท คอ ทาสสนไถ ทาสในเรอนเบย ทาสทบดามารดายกใหลกของตน ทาสทานให ทาสทไดมาโดยการชวยเหลอให

8

พนจากโทษปรบ ทาสทไดมาโดยการชวยใหพนจากความอดอยาก และทาสเชลย1 สวนการคาประเวณนนมมาตงแตสมยอยธยา โดยมพระไอยการลกษณะลกพา พ.ศ. 1901 พระไอยการลกษณะผวเมย พ.ศ. 1904 ระบวา หญงทคาประเวณนนพฒนามาจากการเปนนางทาส ทนายทาสบงคบใหนางทางคาประเวณกบบคคลใดกได พฒนาการการคาทาสและการคาประเวณของนางทางไดถกยกเลกไปในสมยของรชกาลท 5 ในยคกรงรตนโกสนทร2 แตไดมผหญงตางดาวชาวจนเขามาคาประเวณมากขน ในชวงนนมการขนทะเบยน การควบคมโรค และมการยอมรบการคาประเวณกนมากขน การคามนษยมลกษณะทเปลยนไปสการบงคบคาประเวณ การบงคบใชแรงงานประมง การบงคบใหขอทาน จนกลายเปนปญหาคามนษยทเปนวาระแหงชาตใน พ.ศ. 2547 น าไปสการออกกฎหมายอน ๆ เพอตอตานการคามนษยในปจจบน

ปญหาการคามนษยกลายมาเปนปญหาทกระทบตอประเทศไทย และตอสงคมโลก ทงดานสงคม เศรษฐกจ และการเมองระหวางประเทศมากขน เปนประเดนปญหาทประเทศใหความส าคญตอเรองนมากขน บอยครงทมการหยบยกเอาปญหาการคามนษยไปผกโยงการการคาและการลงทนระหวางประเทศ เพอกดกนทางการคา เพอสนบสนนชวยเหลอทางดานเศรษฐกจ หรอเพอลงโทษประเทศทไมใหความส าคญตอการแกไขปญหาการคามนษย ในสหรฐอเมรกานนไดมการตรากฎหมายคมครองเหยอการคามนษย (Trafficking Victims Protection Act: TVPA) ค.ศ. 2000 ขน เพอประเมนสถานการณและตอตานการคามนษยในประเทศตาง ๆ ทวโลก โดยในกฎหมาย TVPA น มกระทรวงการตางประเทศของสหรฐอเมรกาเปนผรวบรวมขอมลและจดท ารายงานสถานการณเกยวกบการคามนษย (Trafficking in Persons Report) หรอ TIP Report เปนประจ าทกป ในรายงานประจ าปของกระทรวงการตางประเทศของสหรฐอเมรกาเปนเครองมออยางหนงส าหรบการตอตานการคามนษย รวมทงไดจดตงส านกงานเพอการตรวจสอบและตอสกบการคามนษย (Office to Monitor and Combat Trafficking in Persons) หรอทเรยกกนวา TIP Office โดยใหอยภายใตกระทรวงการตางประเทศสหรฐอเมรกา เพอท าการตรวจสอบและปองกนปญหาการคามนษยในสหรฐอเมรกาและในประเทศตาง ๆ รวมทงการท า TIP Report เสนอตอรฐสภาสหรฐอเมรกาเปนประจ าทกป

การตอตานการคามนษยของประเทศสหรฐอเมรกานน ไดจดระดบของประเทศตาง ๆ ใน TIP Report ตามเกณฑในกฎหมาย TVPA เปน 4 ระดบ3

ระดบท 1 (Tier 1) คอ ประเทศทด าเนนการสอดคลองกบมาตรฐานขนต าตามกฎหมายของสหรฐอเมรกาทงดานการปองกนและบงคบใชกฎหมายตอตานการคามนษยและการคมครองเหยอการคามนษย

1 สรายทธ ยหะกร. (2558). การคามนษยในประเทศไทย Human Trafficking in Thailand. วารสาร

อเลกทรอนกสการเรยนรทางไกลเชงนวตกรรม (e-JODIL), ปท 5 ฉบบท 2, กรกฎาคม–ธนวาคม 2558, หนา 109-110. 2 เรองเดยวกน, หนา 109-110. 3 สาระนารของกฎหมายคมครองเหยอคามนษยของสหรฐฯ และเหตใดสหรฐฯ จงจดใหไทยอยระดบท 3.

สถานเอกอครราชทตไทย ณ กรงวอชงตน ด.ซ. (26 เมษายน 2558). จาก https://www.facebook.com/Thaiembdc/posts/ 979796095366743

9

ระดบท 2 (Tier 2) คอ ประเทศทด าเนนการไมสอดคลองกบมาตรฐานขนต าตามกฎหมายสหรฐอเมรกา แตมความพยายามปรบปรงแกไข

ระดบท 2 ซงตองจบตามองเปนพเศษ (Tier 2 Watch List) คลายกบ Tier 2 โดยมจ านวนเหยอการคามนษยเพมขน หรอไมมหลกฐานชดเจนวารฐบาลเพมความพยายามด าเนนการตอตานการคามนษย

ระดบท 3 (Tier 3) คอ ระดบต าสด หมายถงประเทศทด าเนนการไมสอดคลองกบมาตรฐานขนต าตามกฎหมายสหรฐอเมรกา และไมมความพยายามแกไข ซงสหรฐอเมรกาอาจพจารณาระงบการใหความชวยเหลอทมใชความชวยเหลอเพอมนษยธรรมและการคาได

การด าเนนการตามกฎหมาย TVPA ของสหรฐอเมรกานนไดมการปรบปรงกฎหมายดงกลาวใหมเมอ ค.ศ. 2008 โดยก าหนดใหประเทศทเคยถกจดระดบใน Tier 2 Watch List ตดตอกน 2 ป อาจถกปรบลดระดบลงส Tier 3 ไดโดยอตโนมต เวนแตจะมหลกฐานชแจงไดวา มพฒนาการทส าคญทสมควรไดรบการปรบระดบขนจาก Tier 2 Watch List ใหเปน Tier 2 หรอ Tier 1 ในการวดมาตรฐานขนต าใน TIP Report จะยดกฎเกณฑตามมาตรา 108 ของกฎหมาย TVPA คอ4

1) รฐบาลหามไมใหมการคามนษย และมการลงโทษหากมการคามนษยเกดขน 2) รฐบาลก าหนดบทลงโทษทชดเจนและเพยงพอตอการคามนษยทเกยวของกบการแสวงประโยชน

ทางเพศ การคามนษยทมเหยอเปนเดก หรอการคามนษยทมการขมขน การลกพาตว หรอทมเหยอเสยชวต 3) รฐบาลก าหนดบทลงโทษทรนแรงเพยงพอตอการปองกนไมใหเกดการคามนษย และสะทอนความ

รายแรงของความผด 4) รฐบาลแสดงใหเหนถงความพยายามอยางจรงจงและตอเนองในการขจดปญหาการคามนษย โดย

ไดด าเนนการตามหลกเกณฑตาง ๆ ประกอบดวย (1) มการสบสวนและด าเนนคดตอผกระท าผด (2) มการคมครองเหยอและชวยเหลอเหยอในกระบวนการสบสวนและด าเนนคด (3) มการก าหนดมาตรการปองกนการคามนษย เชน การใหขอมลและความรแกสาธารณชนเกยวกบ

สาเหตและผลจากการคามนษย การก าหนดอตลกษณของบคคล (การจดทะเบยนการเกดและการใหสญชาต เปนตน) และการปองกนการใชแรงงานบงคบหรอแรงงานเดก

(4) มการรวมมอกบรฐบาลประเทศอน ๆ เพอสบสวนและด าเนนคดตอผกระท าผด (5) มการสงผกระท าผดฐานคามนษยขามแดนตามกฎหมายและความตกลงระหวางประเทศ (6) มการเฝาระวงรปแบบการเขาออกเมองเพอหาหลกฐานกรณการคามนษย และหนวยงานบงคบใช

กฎหมายไดใชประโยชนจากหลกฐานทไดรบในการสบสวนและด าเนนคดตอผกระท าผด โดยคมครองสทธของเหยอในการเดนทางเขาออกประเทศของตน

(7) มการสบสวน ด าเนนคด และลงโทษเจาหนาทของรฐทมสวนเกยวของตอการคามนษย รวมทงมมาตรการทเหมาะสมตอเจาหนาทของรฐทเพกเฉยตอการคามนษย

4 เรองเดยวกน.

10

(8) จ านวนเหยอการคามนษยทไมใชประชากรของประเทศนน ๆ มจ านวนนอย (9) มการตดตามประเมนความพยายามตามขอ (1) – (8) และแจงผลการประเมนใหสาธารณชนทราบ

เปนระยะ (10) มความคบหนาในการแกไขปญหาการคามนษยจากปทแลว (11) มความพยายามอยางจรงจงและตอเนองเพอลดความตองการของการคาเพอแสวงประโยชนทาง

เพศและลดการมสวนรวมของประชากรของประเทศนน ๆ ในการทองเทยวเพอแสวงประโยชนทางเพศ กรณทประเทศไทยเคยถกสหรฐอเมรกาลดระดบไปอยท Tier 3 ตามผลการรายงานของ TIP Report

เมอ พ.ศ. 2557 นน เปนการปรบลดระดบโดยอตโนมต เนองจากประเทศไทยอยใน Tier 2 Watch List ตดตอกนมาเปนเวลา 4 ปแลวตงแต พ.ศ. 2553 แมวา พ.ศ. 2555 และ พ.ศ. 2556 ประเทศไทยไดรบการยกเวนไมถกลดระดบลงโดยอตโนมต แตขอยกเวนในการปรบลดระดบโดยอตโนมตตามกฎหมาย TVPA นนสามารถท าไดไมเกน 3 ครงตอเนอง ดงนนในรายงาน TIP Report พ.ศ. 2557 ประเทศไทยจงถกลดระดบลงมาท Tier 3 โดยอตโนมต ปญหาทประเทศสหรฐอเมรกาเหนวาประเทศไทยยงด าเนนการไมสอดคลองกบมาตรฐานขนต าตามกฎหมาย TVPA สวนใหญเปนเรองเกยวกบการบงคบใชแรงงานในเรอประมงทางทะเล การคามนษยชาวโรฮนจาทมาจากเมยนมาและบงกลาเทศ ตลอดถงเจาหนาทของรฐมพฤตการณคอรปชนเขาไปเกยวกบการคามนษยดวย

การคามนษยมววฒนาการมาแตโบราณ ซงไมสามารถระบชดเจนถงเวลาทเกดมการคามนษยขนในโลกน การคามนษยจงมการอนมานกนวา นาจะมจดเรมตนมาจากการคาประเวณและการคาทาสในยคโบราณตงแตยคกรกโบราณและยคโรมนในชวงศตวรรษท 14 – 16 กอนครสตกาล การคาประเวณและการคาทาสไดพฒนามาอยางตอเนองถงปจจบน ซงกลายมาเปนการคามนษยเตมรปแบบทงเรองของการบงคบใชแรงงาน การบงคบคนใหขอทาน การบงคบทงผหญงและเดกใหคาประเวณ กรณการคาประเวณเดกนนแมเดกจะใหการยนยอมหรอถกบงคบกถอวาเปนสวนหนงของการกระท าความผดฐานคามนษยในกฎหมายปจจบน การคามนษยในปจจบนยงรวมถงการคาขายชนสวนของมนษย ลกษณะของการกระท าความผดตอมนษยในความหมายของค าวา การคามนษยเปนการกระท าตอเหยอเสมอนมใชมนษย เปนการไมเคารพศกดศรและเสรภาพของความเปนมนษย จนกระทบตอพฒนาสงคม เศรษฐกจ และการเมองระหวางประเทศ และเปนปญหาระหวางประเทศทองคการระหวางประเทศใหความส าคญมากขน การคามนษยทเรมตนจากการคาประเวณในสมยโบราณ และการคาแรงงานทาสทเปนคนผวด า หรอชนพนเมอง ไดพฒนาการไปสการคาเดกและการกดขแรงงานในสงคมอตสาหกรรมสมยใหมในเวลาตอมา จนกลายเปนปญหาเรองสทธมนษยชน ทสงคมโลกเรมตนตวเพอรวมมอกนตอตานการคามนษย ตลอดถงองคการสหประชาชาตไดมมตทประชมใหมอนสญญาและพธสารแนบทายอนสญญาเพอตอตานการคามนษย โดยถอวาเปนอาชญากรรมทมการกระท าความผดในลกษณะเปนองคกร หรอมองคกรอาชญากรรมเขาไปเกยวกบในฐานะเปนผกระท าความผดนนเอง

11

กจกรรม 12.1.1 จงอธบายความเปนมาของการคามนษยและววฒนาการความรวมมอระหวางประเทศในการตอตานการคามนษยพอสงเขป

แนวตอบกจกรรม 12.1.1 การคามนษยเรมตนมาจากการคาประเวณและการคาทาสทเปนคนผวด าและชนพนเมองในยคกรกโบราณและยคโรมนชวงศตวรรษท 14 -16 กอนครสตกาล โดยผทตกเปนเหยอสวนใหญตกอยในสถานะทมความจ าเปนทางเศรษฐกจ ตกอยในภาวะสงคราม หรอไมสามารถจะมชวตอยไดตามปกต ปญหาการคามนษยสงผลกระทบตอสงคมและเศรษฐกจ เปนการละเมดตอศกดศรของความเปนมนษยและสทธมนษยชน ซงประเทศตาง ๆ ไดพยายามรวมมอกนในการตอตานปญหาการคามนษย แตเพราะไมมความชดเจนเกยวกบประเดนวาอะไรคอการคามนษย การตอตานการคามนษยจงไมประสบความส าเรจเทาทควร จนกระทง ประเทศตาง ๆ มการรบรองมตองคการสหประชาชาตท 55/25 ขน เมอวนท 15 พฤศจกายน ค.ศ. 2000 ใหมอนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานอาชญากรรมขามชาตทจดตงในลกษณะองคกร พธสารเพมเตมอก 3 ฉบบ ขน การตอตานการคามนษยจงมทศทางไปในทางเดยวกน และการตอตานการคามนษยมประสทธภาพมากขน ประเทศตาง ๆ ไดอนวตการกฎหมายภายในประเทศของตนตามอนสญญาและพธสารดงกลาวเพอตอตานปญหาการคามนษยมากขนในปจจบน

12

เรองท 12.1.2 ความหมายของค าวาการคามนษย

ค าวา การคามนษย ในภาษาองกฤษมกใชค าวา trafficking in persons หรอ trafficking in human being หรอ people smuggling ซงในชวงเรมตนของการคามนษยขนในโลกนยงไมมค านยามทชดเจนในการก าหนดความหมายและขอบเขตของการคามนษย เพยงแตมงเนนไปถงการปองกนและปราบปรามการคาประเวณหญงผวขาวในภาคพนยโรป และการคาทาสทเปนชนผวด าเพอน าไปบงคบใชแรงงาน อยางไรกตามในเวลาตอ เมอสงคมระหวางประเทศและองคการสหประชาชาตไดใหความส าคญมากขน ประเทศตาง ๆ เรมตนตวตอการปองกนและแกไขปญหาดงกลาวมากขน จงไดรวมกนก าหนดค านยมและขอบเขตของปญหาเกยวกบการคามนษยมากขน องคการสหประชาชาตจงไดก าหนดค านยามทชดเจนขน ใน “พธสารเพอปองกน ปราบปราม และลงโทษการคามนษย โดยเฉพาะสตรและเดก” (Protocol to Prevent, Suppress and Punish Trafficking in Persons Especially Women and Children ) ซงเปนเอกสารแนบทายอนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานอาชญากรรมขามชาตทจดตงในลกษณะองคกร (United Nations Convention against Transnational Organized Crime) โดยไดใหค านยามค าวา “การคามนษย” ไวในพธสารฯ ขอท 3 วา “การคามนษย” หมายถง “การจดหา การขนสง การสงตอ การจดใหอยอาศย หรอการรบไวซงบคคลดวยวธการขเขญ หรอดวยการใชก าลง หรอดวยการบบบงคบในรปแบบอนใด ดวยการลกพาตว ดวยการฉอโกง ดวยการหลอกลวง ดวยการใชอ านาจโดยมชอบ หรอดวยการใชสถานะความเสยงภยจากการคามนษยโดยมชอบ หรอมการให หรอรบเงน หรอผลประโยชนเพอใหไดมาซงความยนยอมของบคคลผมอ านาจ ควบคมบคคลอน เพอความมงประสงคในการแสวงประโยชน การแสวงประโยชนอยางนอยทสด ใหรวมถงการแสวงประโยชนจากการคาประเวณของบคคลอนหรอการแสวงประโยชน ทางเพศในรปแบบอน การบงคบใช แรงงานหรอบรการ การเอาคนลงเปนทาสหรอการกระท าอนเสมอนการเอาคนลงเปนทาส การท าใหตกอยใตบงคบ หรอการตดอวยวะออกจากรางกาย”5 ความหมายดงกลาวไวเบองตน ครอบคลมถงการกระท าเกยวกบการคามนษยอยางละเอยดตงแตจดเรมตนของการกระท าความผด ระหวางการกรท าความผด ผสนบสนนระหวางมการกระท าความผดเพอใหความผดส าเรจ วธการกระท าความผดทขดตอกฎหมาย และวตถประสงคของการกระท าความผด ความหมายนถอไดวาเปนการใหความหมายของค าวา การคามนษย ทครอบคลมและครบองคประกอบของความผดฐานคามนษย เปนการกระท าความผดฐานคามนษยโดยปกตแลวเปนการกระท าขององคกรอาชญากรรมขามชาต ขนตอนการกระท าความผดอาจจะมจดเรมตนในพนทประเทศอน ๆ มการจดหาเหยอ โดยการขเขญ ใชก าลง

5 ส านกงานอยการสงสด, ส านกงานคดคามนษย. (11 มถนายน 2556). นยามของการคามนษย. สบคนจาก

http://www.caht.ago.go.th/index.php/1

13

บงคบ ลกพาตว ฉอโกง หลอกลวง ใชอ านาจโดยมชอบ หรออาศยสถานะความเสยงภยของเหยอเพอท าใหเหยอตกอยในสถานะทไมสามารถขดขนได ความผดเกดขนตอเนองหลายพนทมบคคลเกยวของจ านวนมากในการขนสงเหยอ การสงตอเหยอไปยงบคคลในขบวนการอาชญากรรมในแตละชวงเวลาของการเดนทาง การจดหาทพกหรอทหลบซอนใหเหยออยอาศยในพนทควบคมของกลมอาชญากรรมซงมกเปนสถานททไมเหมาะสมตอการอยอาศยจรง ๆ การรบไวซงเหยอทงในระหวางทางและ ณ จดหมายปลายทางของการน าพาเหยอไปเพอแสวงประโยชนโดยมชอบจากเหยอในลกษณะตาง ๆ เชน การบงคบใหเหยอคาประเวณ การบงคบใชแรงงาน การเอาคนลงเปนทาง การบงคบใหขอทาน การบงคบตดอวยวะออกจากรางกายของเหยอ การลอลวงเดกใหคาประเวณ เปนตน เปาหมายของการกระท าผดเปนเรองของผลประโยชนทางการเงน ทรพยสน และการแสวงประโยชนจากการบรการทางเพศ เปนหลก นอกจากน ความหมายของค าวาการคามนษย ยงปรากฏอยในมาตรา 6 ของพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย พ.ศ. 2551 ดงนวา

“มาตรา 6 ผใดเพอแสวงหาประโยชนโดยมชอบ กระท าการอยางหนงอยางใด ดงตอไปน (1) เปนธระจดหา ซอ ขาย จ าหนาย พามาจากหรอสงไปยงทใด หนวงเหนยวกกขง จดใหอย

อาศย หรอรบไวซงบคคลใด โดยขมข ใชก าลงบงคบ ลกพาตว ฉอฉล หลอกลวง ใชอ านาจโดยมชอบ หรอโดยใหเงนหรอผลประโยชนอยางอนแกผปกครองหรอผดแลบคคลนนเพอใหผปกครองหรอผดแลใหความยนยอมแกผกระท าความผดในการแสวงหาประโยชนจากบคคลทตนดแล หรอ

(2) เปนธระจดหา ซอ ขาย จ าหนาย พามาจากหรอสงไปยงทใด หนวงเหนยวกกขงจดใหอยอาศย หรอรบไวซงเดกผนนกระท าความผดฐานคามนษย”6 ตามความหมายทปรากฏในกฎหมายของประเทศไทยไดก าหนดค านยามอยางเปนทางการครอบคลมความหมายตามพธสารเพอปองกน ปราบปราม และลงโทษการคามนษย โดยเฉพาะสตรและเดก” (Protocol to Prevent, Suppress and Punish Trafficking in Persons Especially Women and Children) ซงเปนเอกสารแนบทายอนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานอาชญากรรมขามชาตทจดตงในลกษณะองคกร (United Nations Convention against Transnational Organized Crime) ปญหาการคามนษยเปนปญหาระหวางประเทศตองอาศยความรวมมอระหวางประเทศในการด าเนนการปองกนและปราบปราม ประเทศไทยในฐานะเปนประเทศสมาชกขององคการสหประชาชาตตองปฏบตตามสนธสญญา อนสญญา หรอขอตกลงระหวางประเทศทถกก าหนดขนภายใตกรอบขอบงคบขององคการระหวางประเทศ กระบวนการทางกฎหมายภายในประเทศไทยจ าตองอนวตไปตามกฎหมายระหวางประเทศ องคประกอบความผดเกยวกบการคามนษยตามมาตรา 6 โดยสรป สามารถแยกออกเปน 3 องคประกอบ คอ

(1) การกระท า (Action) คอ การจดหา ลอลวง น าพา ซอจ าหนาย กกขง ซอนเรน เปนตน

6 มาตรา 6 พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย พ.ศ. 2551

14

(2) วธการ (Means) คอ ใชอบายหลอกลวง ฉอฉล ประทษราย ยยงสงเสรม ใชอ านาจขเขญ บงคบ กระท าการโดยไมชอบ หรอในลกษณะทละเมดตอสทธเสรภาพหรอศกดศรของความเปนมนษย

(3) วตถประสงค (Purposes) คอ เพอแสวงหาประโยชนโดยมชอบ เชน เพอการอนาจาร เพอแสวงหาประโยชนทางเพศ การเอาคนลงเปนทาส การกดขแรงงาน หรอการบงคบตดอวยวะออกจากรางกาย เปนตน

กจกรรม 12.1.2 พธสารเพอปองกน ปราบปราม และลงโทษการคามนษย โดยเฉพาะสตรและเดก ซงเปนเอกสารแนบทายอนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานอาชญากรรมขามชาตทจดตงในลกษณะองคกรไดให ความหมายของค าวา การคามนษยไวอยางไรบาง

แนวตอบกจกรรม 12.1.2 ค าวา การคามนษย ตามพธสารเพอปองกน ปราบปราม และลงโทษการคามนษย โดยเฉพาะสตรและเดก ไดใหความหมายตามทระบไวในขอท 3 วา “การคามนษย” หมายถง “การจดหา การขนสง การสงตอ การจดใหอยอาศย หรอการรบไวซงบคคลดวยวธการขเขญ หรอดวยการใชก าลง หรอดวยการบบบงคบในรปแบบอนใด ดวยการลกพาตว ดวยการฉอโกง ดวยการหลอกลวง ดวยการใชอ านาจโดยมชอบ หรอดวยการใชสถานะความเสยงภยจากการคามนษยโดยมชอบ หรอมการให หรอรบเงน หรอผลประโยชนเพอใหไดมาซงความยนยอมของบคคลผมอ านาจ ควบคมบคคลอน เพอความมงประสงคในการแสวงประโยชน การแสวงประโยชนอยางนอยทสด ใหรวมถงการแสวงประโยชนจากการคาประเวณของบคคลอนหรอการแสวงประโยชน ทางเพศในรปแบบอน การบงคบใช แรงงานหรอบรการ การเอาคนลงเปนทาสหรอการกระท าอนเสมอนการเอาคนลงเปนทาส การท าใหตกอยใตบงคบ หรอการตดอวยวะออกจากรางกาย”

15

เรองท 12.1.3 แนวคดและทฤษฎเกยวกบการคามนษย การคามนษย คอ อาชญากรรมอยางหนงเปนการละเมดศกดศรและเสรภาพของความเปนมนษย แนวคดหรอทฤษฎทน าไปศกษาวเคราะหปญหาการคามนษย เปนแนวคดและทฤษฎเกยวกบแรงจงใจ (Motivation) ของมนษยในการมชวตรอดอยในสงคม พฤตกรรมและปจจยทเปนความจ าเปนหลายประการของมนษยทตกเปนเหยอของการคามนษย ตลอดถงแนวคดเกยวกบการคมครอง ดและ และฟนฟเหยอของการคามนษย ทฤษฎวาดวยแรงจงใจ หรอ ทฤษฎล าดบขนความตองการของมาสโลว (A Theory of Human Motivation) มาสโลว (Abraham H. Maslow) ไดแบงความตองการของมนษยไว 5 ระดบ คอ ความตองการทางรางกาย (Physiological Needs) ความตองการดานความมนคงปลอดภย (Safety Needs) ความตองการความเปนเจาของและความรก (Belongingness and Love Need) ความตองการเกยรตยศ ชอเสยงและความภาคภมใจ (Self- Esteem Need) และความตองการความสมบรณของชวต (Self-Actualization Needs)7 ล าดบท 1 ความตองการดานรางกายหรอดานกายภาพ (Physiological Needs) คอ ความตองการขนพนฐานทวไปของมนษยเพอใหชวตอยรอดไดตามปกต คอ ปจจย 4 ประการ ประกอบดวย ความตองการเรองอาหาร เครองน า เครองนงหม ทอยอาศย ยารกษาโรค การพกผอน การสบเผาพนธ และการอยรอดของชวต ซงถอสงจ าเปนอนดบแรกทส าคญทสดตอการมชวตรอดของมนษย ล าดบท 2 ความตองการดานความมนคงปลอดภย (Safety Needs) คอ ความตองการความปลอดภย เกยวกบรางกาย การจางงาน การมทรพยากรทเพยงพอ ความมศลธรรม ความปลอดภยของครอบครว การมสขภาพทด และมความมงคง ความตองการระดบนของมนษยเกดขนภายหลงจากทมนษยอยรอดตามปกตแลว มปจจยพนฐานครบแลวจงเรมตองการมชวตอยอยางปลอดภย ความตองการเรองความปลอดภยนเปนแรงจงใจทส าคญทกอเกดขบวนการลกลอบเขาเมอง การหลบหนยายถนฐานออกจากทอยเดมไปเพอหาความเจรญกาวหนาในอาชพ การงาน รายได และโอกาสทางเศรษฐกจ หรอความปลอดภยในทแหงใหม ตลอดถงการเกดอาชญากรรมขามชาตอน ๆ รวมทงปญหาการคามนษย เชน กรณปญหาชาวโรฮนจาจากเมยนเดนทางผานประเทศไทยไปยงประเทศทสาม แตกลบตกเปนเหยอของการคามนษยในระหวางการเดนทาง เพราะความบกพรองเรองความปลอดภยทจะมชวตรอดของเหยอการคามนษยนนเอง ท าใหกลมขบวนการคามนษยมโอกาสเขาไปท าใหบคคลเหลานนตกเปนเหยอไดงาย

7 Abraham H. Maslow. (1943). “A Theory of Hunman Motivation.” Psychological Review,

vol. 50. pp. 340-396. อางใน พรรณ ชทยเจนจต. (2538). จตวทยาการเรยนการสอน. กรงเทพฯ: คอมแพคทพรนท จ ากด, หนา 463.

16

ล าดบท 3 ความตองการความรกและความเปนเจาของ (Belongingness and Love Need) เปนความตองการมเพอนหรอมตรภาพ การมครอบครว และการไดรบความรกจากบคคลอน ล าดบท 4 ความตองการเกยรตยศชอเสยงและความภาคภมใจ (Self- Esteem Need) เมอความตองการดานกายภาพ ความปลอดภย ความรก มครบถวนสมบรณแลว มนษยจะมความตองการทเกดจากภายในของตน คอ ความมนใจ ความส าเรจ และการไดรบการยอมรบในคณคาของตนจากบคคลอน ล าดบท 5 ความตองการความสมบรณของชวต (Self-Actualization Needs) เปนความตองการขนสงสดทมนษยปรารถนา คอ ความตองเรองความเปนคนดมศลธรรม การมความคดสรางสรรค ความสามารถในการแกไขปญหา ความยตธรรม การไมถกเลอกปฏบตจากสงคม เปนตน เปนแรงจงใจสงสดหลงจากความตองการล าดบท 1 ถงล าดบท 4 ไดรบการตอบสนองครบถวนแลว

ล าดบขนความตองการของมาสโลว Self-actualisation morality, creativity, spontaneity, problem solving, lack of prejudice, acceptance of facts Esteem self-esteem, confidence, achievement, respect of others, respect by others. Love/Belonging friendship, family, sexual intimacy Safety security of: employment, resources, morality, the family, health, property Physiological breathing, food, water, sex, sleep, homeostasis, excretion ทมา: วกพเดย สารานกรมเสร ตามทฤษฎแรงจงใจ อาจกลาวไดวา เหยอของการคามนษยเปนบคคลทมแรงจงใจในดานตาง ๆ เพอแสวงหาความตองการของตน สวนใหญเปนเรองแรงจงใจขนพนฐานเพอความอยรอดในฐานเปนมนษยทวไป คอ ความตองการเรองอาหาร เครองน า เครองนงหม ทอยอาศย ยารกษาโรค การพกผอน การสบเผาพนธ และการอยรอดของชวต ซงถอสงจ าเปนอนดบแรกทส าคญทสดตอการมชวตรอดของมนษย เมอมนษยขาด

17

สงจ าเปนเหลานจงตองดนรนแสวงหาจนพาตนเองตกไปเปนเหยอของขบวนการคามนษย ในขณะเดยวกนหามองไปในเรองแรงจงใจของอาชญากรทกระท าความผดฐานคามนษย มแรงจงใจหลกคอเพอใหไดมาซงทรพยสนของผทตกเปนเหยอ โดยมการกระท าตอเหยอคอการแสวงประโยชนโดยไมชอบดวยกฎหมายในรปแบบตาง ๆ แรงจงใจผกระท าซงมกมความพรอมมากกวาเหยอ จงเปนเรองความตองการในระดบท 2 เชน เพอความมงคง ความตองการความปลอดภยทางรางกาย ความปลอดภยของครอบครว การมสขภาพทด และทรพยสนมากมาย เปนเรองของความตองการในการสะสมความมงคง และขยายเครอขายออกไปเพอความปลอดภยในเรองครอบครวและความมงคงทตนมอยนนเอง แนวคดเรองสทธและเสรภาพ ค าวา สทธ หมายถง ประโยชนหรออ านาจของบคคลทกฎหมายรบรองและคมครองมใหมการละเมด รวมทงบงคบการใหเปนไปตามสทธในกรณทมการละเมดดวย เชน สทธในครอบครว สทธความเปนอยสวนตว สทธในเกยรตยศ ชอเสยง สทธในการเลอกอาชพ ถนทอย การเดนทาง สทธในทรพยสน เปนตน พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2525 ไดอธบายความหมายของ “สทธ” ไววา “ความส าเรจ หรออ านาจทจะกระท าการใด ๆ ไดอยางอสระ โดยไดรบการรบรองจากกฎหมาย8 สวนค าวา เสรภาพ หมายถง อ านาจตดสนใจดวยตนเองของมนษยทจะเลอกด าเนนพฤตกรรมของตนเอง โดยไมมบคคลอนใดอางหรอใชอ านาจแทรกแซงเกยวของกบการตดสนใจนน และเปนการตดสนใจดวยตนเองทจะกระท าหรอไมกระท าการสงหนงสงใดอนไมเปนการฝาฝนตอกฎหมาย แตการท มนษยด ารงชวตอยในสงคมแลวแตละคนจะตดสนใจกระท าการหรอไมกระท าการสงใดนอกเหนอ นอกจากตองปฏบตตามกฎหมายแลว ยอมตองค านงถงกฎเกณฑตาง ๆ ของสงคม ขนบธรรมเนยม และวฒนธรรม9 ค าวา สทธ และค าวา เสรภาพ มกใชรวมกนเปน “สทธและเสรภาพ” เสมอ การทมนษยในสงคมไดมสทธและเสรภาพ จงเปนปจจยส าคญอยางหนงทบงชวา เปนสงคมหรอบานเมองทมความสงบสขมสนต และมความเปนประชาธปไตยหรอไม ค าวา สทธเสรภาพ ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2560 ไดอธบายถงสทธและเสรภาพไวหลายประการในหมวด 3 สทธและเสรภาพของปวงชนชาวไทย ตงแตมาตรา 25 - 49 โดยเฉพาะทระบไวในมาตราทส าคญ ๆ คอ

“มาตรา 28 บคคลยอมมสทธและเสรภาพในชวตและรางกาย การจบและการคมขงบคคลจะกระท ามได เวนแตมค าสงหรอหมายของศาลหรอมเหตอยางอนตามทกฎหมายบญญต การคนตวบคคลหรอการกระท าใดอนกระทบกระเทอนตอสทธหรอเสรภาพในชวตหรอรางกายจะกระท ามได เวนแตมเหตตามทกฎหมายบญญต

8 สเทพ เอยมคง. สทธและเสรภาพของชนชาวไทย. สถาบนพระปกเกลา. สบคนเมอ 10 ธนวาคม 2560. 9 เรองเดยวกน.

18

การทรมาน ทารณกรรม หรอการลงโทษดวยวธการโหดรายหรอไรมนษยธรรมจะกระท ามได”

“มาตรา 38 บคคลยอมมเสรภาพในการเดนทางและการเลอกถนทอย การจ ากดเสรภาพตามวรรคหนงจะกระท ามได เวนแตโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมายทตราขนเพอความมนคงของรฐ ความสงบเรยบรอยหรอสวสดภาพของประชาชน หรอการผงเมองหรอเพอรกษาสถานภาพของครอบครว หรอเพอสวสดภาพของผเยาว” “มาตรา 40 บคคลยอมมเสรภาพในการประกอบอาชพ การจ ากดเสรภาพตามวรรคหนงจะกระท ามได เวนแตโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย ทตราขนเพอรกษาความมนคงหรอเศรษฐกจของประเทศ การแขงขนอยางเปนธรรม การปองกนหรอขจดการกดกนหรอการผกขาด การคมครองผบรโภค การจดระเบยบการประกอบอาชพเพยงเทาทจ าเปน หรอเพอประโยชนสาธารณะอยางอน การตรากฎหมายเพอจดระเบยบการประกอบอาชพตามวรรคสอง ตองไมมลกษณะเปนการเลอกปฏบตหรอกาวกายการจดการศกษาของสถาบนการศกษา”10 ตามความหมายในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยไดตรากฎหมายไวเพอใหการคมครองสทธและเสรภาพของบคคล ในสวนทเกยวของกบปญหาการคามนษยเปนเรองเกยวกบสทธและเสรภาพทางรางกาย การเดนทาง การเลอกถนทอย และการเลอกอาชพ โดยทใหบคคลมโอกาสเลอกทจะใชสทธนนได แตสทธทระบไวดงกลาวกลบถกละเมดจากขบวนการคามนษยทมการท ารายรางกาย การขเขญ การบงคบ ท าใหเหยอไมสามารถใชสทธตาง ๆ ทควรจะเปนได ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน (Universal Declaration of Human Rights) เมอวนท 10 ธนวาคม ค.ศ. 1948 (พ.ศ. 2490) ทประชมสมชชาสหประชาชาต สมยสามญ สมยท 3 ซงจดขน ณ กรงปารส ประเทศฝรงเศส ไดมขอมตรบรองปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน ซงถอเปนเอกสารประวตศาสตรในการวางรากฐานดานสทธมนษยชนระหวางประเทศฉบบแรกของโลก และเปนพนฐานของกฎหมายระหวางประเทศดานสทธมนษยชนทกฉบบทมอยในปจจบน ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนถอเปนมาตรฐานทประเทศสมาชกสหประชาชาตไดรวมกนจดท าเพอสงเสรมและคมครองสทธมนษยชนของประชาชนทวโลก ซงประเทศไทยเปน 1 ใน 48 แรกทลงคะแนนเสยงรวมรบรองปฏญญาฉบบนในการประชมดงกลาว วตถประสงคของปฏญญาสากลดงกลาว เพอสงเสรมความตระหนกรเกยวกบหลกการสากลดานสทธมนษยชนใหกบประชาชนไดรบทราบ โดยเฉพาะสทธขนพนฐานของตนเองซงไมควรถกละเมด และการเคารพสทธของผอนซงจะชวยสงเสรมสนตสขภายในสงคม11

10 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2560. ราชกจจานเบกษา, เลมท 134 ตอนท 40ก., 6

เมษายน 2560, หนา 8-11. 11 กระทรวงการตางประเทศ, กรมองคการระหวางประเทศ. (กรกฎาคม 2551). ปฏญญาสากลวาดวยสทธ

มนษยชน (Universal Declaration of Human Rights), หนา 1-2.

19

ในปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน ไดระบขอความส าคญเกยวกบการยอมรบสทธเสรภาพและการเคารพศกดศรของความเปนมนษยไวในชวงตน ๆ ของปฏญญา คอ ในขอ 1 ขอ 3 – 5 ดงน

“ขอ 1 มนษยทงปวงเกดมามอสระและ เสมอภาคกนในศกดศรและสทธ ตางในตน มเหตผลและมโนธรรม และควรปฏบตตอกนดวยจตวญญาณแหงภราดรภาพ”

“ขอ 3 ทกคนมสทธในการมชวต เสรภาพ และความมนคงแหงบคคล”

“ขอ 4 บคคลใดจะตกอยในความเปนทาส หรอสภาวะจ ายอมไมได ทงนหามความเปนทาสและการคาทาสทกรปแบบ”

“ขอ 5 บคคลใดจะถกกระท าการทรมานหรอ การปฏบตหรอการลงโทษทโหดราย ไรมนษยธรรม หรอย ายศกดศรไมได”12 ตามความในปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน ท าใหประเทศตาง ๆ ทวโลกน าไปออกกฎหมายภายในประเทศโดยยดสาระส าคญของปฏญญาน เพอปกปองสทธและเสรภาพของประชาชน และใหการเคารพศกดศรของความเปนมนษย สาระส าคญเหลานยงชวยในการแกไขปญหาการคามนษยระหวางประเทศและอาชญากรรมอน ๆ ทมลกษณะเดยวกนกบการคามนษย เชน การคาโสเภณ การบงคบใชแรงงาน การคาเดกและสตร การท ารายทเปนอนตรายตอรางกายและจตใจตอบคคล เปนตน กลาวโดยสรป คอ แรงจงใจของบคคลทเปนพนฐานหลกของความตองการตาง ๆ ทมโดยธรรมชาตของมนษยทวไป เพอท าใหชวตของตนอยรอดปลอดภย สามารถมครอบครวทอบอน ไดรบการยอมรบจากสงคม มความมนคงปลอดภย มทรพยสนเพยงพอ ตลอดถงการไดรบการเคารพยกยองจากบคคลอนตามทมาสโลวไดกลาวไว เปนพนฐานความตองการทผลกดนใหมนษยทกคนดนรนแสวงหาเพอใหตนเองอยรอด เชน ความขาดแคลนในเรองทรพยสนและการเปนอยของประชาชน โดยเฉพาะในกลมประชาชนจากประเทศทยากจนและยงมระดบการพฒนาเศรษฐกจทนอย เปนแรงจงใจพนฐานของประชาชนทประสบกบความยากล าบากทผลกดนใหพวกเขาตองดนรนหาหนทางไปท างานในประเทศทร ารวยกวา แตเนองจากเปนกลมประชาชนทดอยโอกาสและมขอตอรองทนอยกวา สดทายท าใหพวกเขาตกเปนเหยอของขบวนการคามนษย ทงทจรงแลวความตองการเพอใหชวตของตนอยรอดเปนเรองปกตส าหรบมนษยทกคน นอกจากน ความตองการพนฐานของมนษยยงสอดรบกบแนวคดเรองสทธและเสรภาพทระบไวในกฎหมายรฐธรรมนญ กฎหมายทวไป และมในปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนขององคการสหประชาชาต โดยมองวา สทธและเสรภาพเปนสงทเกดขนมาพรอมกบมนษย และเปนสงหนงทมความเชอมโยงกบศกดศรของความเปนมนษย แนวคดเรองสทธและเสรภาพจงเปนแนวคดและทฤษฎทน าไปใชศกษาวเคราะหถงสาเหตของปญหาการคามนษย หรอการกระท าความผดทางอาญาอน ๆ ทเกยวของกบการคามนษย ซงถกมองวาเปนการกระท าความผดทางอาญาทละเมดสทธและเสรภาพของบคคล ตลอดถงเปนการไมเคารพศกดศรของความเปนมนษย เปนการลดคาของความเปนมนษยดวยกนเอง เพอท าความเขาใจตอปญหาการคามนษยไดอยางถกตองจง

12 เรองเดยวกน, หนา 20-21.

20

จ าเปนตองมองถงความตองการภายในหรอแรงจงใจทเปนความตองการพนฐานของมนษยทเปนปจเจกชน ประกอบกบเรองสทธและเสรภาพทมนษยทกคนมอยเสมอเหมอนกน จนกระทงมการกระท าผดทลดคณคาของความเปนมนษยหรอการไมเคารพศกดของความเปนมนษย แนวคดและทฤษฎดงกลาวจงเปนเปนแกนหลกในการน าไปสการสรางกลไกตาง ๆ เพอตอตานการคามนษยทงในตางประเทศและภายในประเทศ ตลอดถงใชเปนแนวทางในการก าหนดวธปฏบตตอเหยอของการกระท าความผดฐานคามนษย เพอดแลเหยอใหกลบคนสสงคมไดตามปกตเทาทสามารถกระท าได

กจกรรม 12.1.3 จงอธบายสาระส าคญของปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนขององคการสหประชาชาตพอสงเขป

แนวตอบกจกรรม 12.1.3 สาระส าคญของปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน คอ ความรวมมอระหวางประเทศแบบพหภาคในการรวมมอกนภายใตองคการสหประชาชาตเพอวางรากฐานดานสทธมนษยชนระหวางประเทศ และสรางพนฐานของกฎหมายระหวางประเทศดานสทธมนษยชน ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนถอเปนมาตรฐานทประเทศสมาชกสหประชาชาตไดรวมกนจดท าเพอสงเสรมและคมครองสทธมนษยชนของประชาชนทวโลก เพอสงเสรมความตระหนกรเกยวกบหลกการสากลดานสทธมนษยชนใหกบประชาชนไดรบทราบ โดยเฉพาะสทธขนพนฐานของตนเองซงไมควรถกละเมด

ตอนท 12.2 ความรวมมอระหวางประเทศเกยวกบการแกไขการคามนษย

21

โปรดอานหวเรอง แนวคด และวตถประสงคของตอนท 10.2 แลวจงศกษารายละเอยดตอไป

หวเรอง 10.2.1 ความรวมมอระหวางประเทศในระดบโลกกบการตอตานการคามนษยในบรบทโลก 10.2.2 ความรวมมอระหวางประเทศในระดบภมภาคกบการตอตานการคามนษยในบรบทโลก แนวคด

1. ความรวมมอระหวางประเทศในระดบโลกในการตอตานการคามนษยไดเกดขนมาอยางตอเนอง โดยเฉพาะไดมการผานมตในทประชมใหญขององคการสหประชาชาตใหมอนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานอาชญากรรมขามชาตทจดตงในลกษณะองคกร และพธสารเพมเตมอก 3 ฉบบ อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกประตบตตอสตรในทกรปแบบและพธสารเลอกรบ อนสญญาวาดวยสทธเดก และอนสญญาองคการแรงงานระหวางประเทศ อนสญญาฉบบท 29 วาดวยการเกณฑแรงงานหรอแรงงานบงคบ ค.ศ. 1930 (พ.ศ. 2473) ท าใหความรวมมอระหวางประเทศในการตอตานการคามนษยซงเปนอาชญากรรมรายแรงอยางหนงมความชดเจนขน สงผลใหความรวมมอระดบภมภาค และการด าเนนการปองกนและปราบปรามการคามนษยภายในประเทศตาง ๆ มประสทธภาพมากขน

2. กรณทมความชดเจนในความรวมมอระหวางประเทศระดบโลกตอการแกไขปญหาการคามนษย สงผลใหเกดความพยายามสรางความรวมมอระหวางประเทศในระดบภมภาค และกลไกตาง ๆ เพมมากขน โดยเฉพาะประเทศไทยไดจดท าบนทกความเขาใจกบประเทศประเทศตาง ๆ ในภมภาคลมแมน าโขงมากถง 5 ฉบบ ครอบคลมความรวมมอกบประเทศใกลเคยงทกประเทศ คอ ราชอาณาจกรกมพชา สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว สหภาพเมยนมา และสาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม ตลอดถงการจดท ากลไกระดบพหภาคในการตอตานการคามนษย โดยการจดท าเปนบนทกความเขาใจวาดวยความรวมมอในการตอตานการคามนษยในอนภมภาคแมน าโขง อยางไรกตาม ความพยายามสรางความรวมมอระหวางประเทศในการตอตานการคามนษยในระดบภมภาคเปนเพยงบนทกความเขาใจและขอตกลงระหวางกนทไมมผลบงคบใหประเทศสมาชกตองปฏบตตาม ท าใหการตอตานการคามนษยในภมภาคยงขาดประสทธภาพ

วตถประสงค เมอศกษาตอนท 12.2 จบแลว นกศกษาสามารถ 1. อธบายความความรวมมอระหวางประเทศในระดบโลกและกลไกระดบสากลในการตอตานการคามนษยได 2. อธบายความความรวมมอระหวางประเทศในระดบภมภาคและกลไกตาง ๆ ในการตอตานการคามนษยได

22

เรองท 12.2.1 ความรวมมอระหวางประเทศในระดบโลกกบการตอตานการคามนษยในบรบทโลก

23

ปญหาการคามนษยไดกลายมาเปนปญหาส าคญของโลกในปจจบน เพราะเปนการละเมดสทธ

มนษยชนและศกดศรของความเปนมนษย สงผลกระทบตอการพฒนาสงคม การเมอง และเศรษฐกจ ทงในระดบโลก ภมภาค และภายในประเทศ ความรวมมอระหวางประเทศในการตอตานการคามนษยทเรมตนมาตงแตการแกไขปญหาการคาโสเภณและการคาทาสในอดตไดมการพฒนากลไกในการปองกนและแกไขปญหาการคามนษยอยางตอเนอง ทงในระดบสากล ระดบภมภาค และการสรางกลไกภายในประเทศใหการด าเนนการเปนไปในทศทางเดยวกน เพอประสานความรวมมอระหวางกนในการปองกนและตอตานปญหาการคามนษย ซงเปนอาชญากรรมขามชาตทส าคญปจจบน และประเทศตาง ๆ ไมสามารถจะด าเนนการแกไขปญหาไดตามล าพง

การคามนษยเปนปญหาอยางหนงทมองคกรอาชญากรรมขามชาตเปนผกระท า เปนปญหาระดบสากลทมความเชอมโยงกนอยางใกลชดระหวางการพฒนาการทางสงคม เศรษฐกจ และการเมองระหวางประเทศ การคามนษยเปนขบวนการอาชญากรรมขามชาตทมลกษณะการกระท าความผดหลายรปแบบ เชน การบงคบคาประเวณเดกและสตร การบงคบใชแรงงาน การเอาคนลงเปนทาส การบงคบใหขอทาน หรอการบงคบใหขายอวยวะหรอชนสวนในรางกายมนษย เปนตน โดยใชรปแบบการกระท าความผดเปนขนตอนตงแตการจดหาเหยอ การน าพา การสงตอ การใหทพกพง เพอเปาหมายของการแสวงประโยชนดวยมชอบ โดยใชวธขมข ขเขญ หลอกลวง บงคบ ท ารายรางกาย หรอกระท าการใด ๆ ทเหยอไมสามารถขดขนได ในกรอบความรวมมอระดบพหภาคในระดบสากลเพอปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมขามชาตและการคามนษยนน การกระท าดงกลาวถอวาเปนการละเมดสทธเสรภาพของบคคล เปนการไมเคารพศกดศรของความเปนมนษย เปนการลดคาของความเปนมนษยลง จนสงผลเสยตอการพฒนาสงคม เศรษฐกจ และการเมองระหวางประเทศ

อนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานอาชญากรรมขามชาตทจดตงในลกษณะองคกร (United Nations Convention against Transnational Organized Crime: UNTOC) และพธสารเพมเตม

ปญหาการคามนษยทมผลกระทบตอสงคม เศรษฐกจ และการเมองระหวางประเทศ ดงกลาว ท าใหประเทศตาง ๆ ไดรวมมอกนในการตอตานการคามนษย จนน าไปสความรวมมอระดบพหภาคในเวทขององคการสหประชาชาต และท าใหองคการสหประชาชาตผานมตของทประชมใหญเมอเดอนพฤศจกายน ค.ศ. 2000 ใหม “อนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานอาชญากรรมขามชาตทจดตงในลกษณะองคกร” ขน ไดเปดใหประเทศตาง ๆ ลงนามในเดอนธนวาคม ค.ศ. 2000 ทพาเลอรโม เมองหลวงของเกาะซซล ประเทศอตาล ท าใหอนสญญานมชอเรยกอกอยางหนงวา “อนสญญาพาเลอรโม” ซงมผลบงคบใชเมอวนท 29 กนยายน ค.ศ.

24

200313 ในอนสญญาดงกลาว ไดมค านยามของค าวา อาชญากรรมขามชาต และไดวางกรอบความรวมมอระหวางประเทศในดานการบงคบใชกฎหมายใหครอบคลมไปถงการปองกน การสบสวน และการด าเนนคดเกยวกบการกระท าความผดทางอาญาทมองคกรอาชญากรรมขามชาตเขาไปเกยวของ รวมทงสน 4 ฐานความผด

(1) การกระท าความผดเกยวกบการมสวนรวมในกลมองคกรอาชญากรรม (2) การกระท าความผดเกยวกบการฟอกทรพยสนทไดมาจากการกระท าผด (3) การกระท าความผดเกยวกบการทจรตคอรปชนของเจาหนาทรฐ (4) การกระท าความผดเกยวกบการขดขวางกระบวนการยตธรรม องคการสหประชาชาตไดจดท าอนสญญานขนเพอใชเปนกลไกระดบสากลในการตอตานอาชญากรรม

ทจดตงเปนองครก โดยใหประเทศตาง ๆ ไดรวมลงนามเพอรบอนสญญา ทงนประเทศไทยไดรวมลงนามในอนสญญาฯ เมอวนท 13 ธนวาคม ค.ศ. 2000 (พ.ศ. 2543) ตอมาไดใหสตยาบนเมอวนท 17 ตลาคม ค.ศ. 2013 (พ.ศ. 2556) และมผลบงคบใชกบประเทศไทยตงแตวนท 16 พฤศจกายน ค.ศ. 2013 (พ.ศ. 2556) อนสญญาฯ ดงกลาวมขอบเขตการบงคบใชตอการกระท าความผดรายแรงตามนยามทก าหนดไวในอนสญญาฯ วาเปนความผดทมโทษจ าคกอยางสงตงแต 4 ปขนไป และมลกษณะของการกระท าความผดทเปนกระท าขามชาตทมกลมองคกรอาชญากรรมเขามาเกยวของ โดยอนสญญาฯ ไดก าหนดใหประเทศทเปนรฐภาคของอนสญญาฯ นด าเนนการเกยวกบการสงผรายขามแดน การโอนตวนกโทษ และการใหความชวยเหลอซงกนและกนทางอาญา เพอใหการปองกนและปราบปรามการกระท าความผดเกยวกบอาชญากรรมขามชาตในรปแบบของการกระท าทเปนองคกรอาชญากรรมเปนไปอยางมประสทธภาพ ซงในวนท 17 ตลาคม ค.ศ. 2013 อนสญญาฯ น มประเทศตาง ๆ เขาไปเปนภาคสมาชกทงหมดจ านวน 178 ประเทศ โดยประเทศไทยเขาเปนภาคอนสญญาฯ ล าดบท 17914

อนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานอาชญากรรมขามชาตทจดตงในลกษณะองคกรมพธสารเพมเตมอก 3 ฉบบ โดยถอวาเปนสวนหนงของอนสญญาฯ โดยมวตถประสงคเพอเพมความรวมมอระหวางประเทศในดานการปองกนและปราบปรามปญหาการคามนษย การลกลอบเขาเมอง และการคาอาวธ วตถประสงคของอนสญญานและพธสารประกอบเพอสงเสรมความรวมมอในการปองกนและปราบปรามอาชญากรรมขามชาตทจดตงในลกษณะองคกรในระดบพหภาค15 พธสารเพมเตมประกอบดวย

13 ศรพร สโครบาเนค. (2550). การคามนษย แนวคด กลไก และประเดนทาทาย. กรงเทพฯ: บรษท

อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง จ ากด (มหาชน), หนา 43. 14 กระทรวงการตางประเทศ. (20 ตลาคม 2556). ขาวสารนเทศ: การเขาเปนภาคอนสญญาสหประชาชาต

เพอตอตานอาชญากรรมขามชาต ทจดตงในลกษณะองคกร และพธสารเพอปองกน ปราบปราม และลงโทษการคามนษย โดยเฉพาะสตรและเดกเสรมอนสญญาฯ, สบคนจาก http://www.mfa.go.th

15 ศรพร สโครบาเนค. อางแลว. หนา 53.

25

1. พธสารเพอปองกน ปราบปราม และลงโทษการคามนษยโดยเฉพาะสตรและเดก (Protocol to Prevent, Suppress and Punish Trafficking in Persons, Especially Women and Children) พธสารนมวตถประสงคในการปองกนและปราบปรามการคามนษยโดยมงเนนไปทผหญงและเดกทตกเปนเหยอของการคามนษย ตลอดถงการใหความคมครอง การชวยเหลอ และการสงเสรมใหรฐภาคใหความรวมมอในการด าเนนการตามพธสาร ซงจะมผลบงคบใชเมอมประเทศตาง ๆ เขาเปนรฐภาคจ านวน 40 ประเทศ ประเทศไทยไดลงนามในพธสารฯ เมอวนท 18 ธนวาคม ค.ศ. 2001 (พ.ศ. 2544) ในเดอนตลาคม ค.ศ. 2513 มประเทศตาง ๆ เขาเปนภาคสมาชกจ านวน 157 ประเทศ โดยประเทศไทยเขาเปนภาคพธสารฯ ล าดบท 15816 อยางไรกตามประเทศไทยไดใหสตยาบนตออนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานอาชญากรรมขามชาตทจดตงในลกษณะองคกร และพธสารเพอปองกน ปราบปราม และลงโทษการคามนษยโดยเฉพาะสตรและเดก ในวนเดยวกนเมอวนท 17 ตลาคม ค.ศ. 2013 (พ.ศ. 2556) โดยมพระเจาหลานเธอ พระองคเจาพชรกตยาภา เอกอครราชทตผแทนถาวรแหงประเทศไทยประจ าสหประชาชาต ณ กรงเวยนนา ทรงเปนผแทนรฐบาลไทยในการยนสตยาบนดงกลาว ตอผแทนเลขาธการสหประชาชาต ณ นครนวยอรก ประเทศสหรฐอเมรกา สงผลใหอนสญญาฯ และพธสารฯ ไดมผลบงคบใชกบประเทศไทยในวนเดยวกน คอ ตงแตวนท 16 พฤศจกายน ค.ศ. 2013 เปนตนไป17 พธสารเพอปองกน ปราบปราม และลงโทษการคามนษยโดยเฉพาะสตรและเดกมวตถประสงคเพอปองกนและตอตานการคามนษย โดยมงเนนใหความส าคญเปนกรณพเศษตอเหยอของการคามนษยทเปนเดกและผหญง มการก าหนดใหการคามนษยเปนการกระท าความผดทางอาญา ก าหนดมาตรการเพอคมครอง และก าหนดวธการชวยเหลอเหยอจากการคามนษยในลกษณะทแตกตางออกไป เชน ใหมการพจารณาคดลบได การจดใหมการฟนฟผเสยหายทางกายภาพทางจตใจ ตอถงมกระบวนการจดสงผเสยหายคนสสงคม และการก าหนดใหมความรวมมอระหวางประเทศระหวางประเทศทเปนตนทางและประเทศทเปนปลายทางของการคามนษย

2. พธสารวาดวยการตอตานการลกลอบขนผโยกยายถนทางบก ทะเล และอากาศ (Protocol Against the Smuggling of Migrants by Land, Sea and Air) พธสารเปนเครองมอส าหรบการตอตานและการปองกนอาชญากรรมขามชาต โดยใหประเทศทเปนรฐภาคตรากฎหมายภายในประเทศของตนและใหก าหนดเรองการลกลอบผยายถนเปนการกระท าความผดทางอาญาภายในประเทศของตน ใหมการก าหนดวธการสอสารดานขอมลสาระสนเทศ และสรางความรวมมอระหวางเจาหนาทผรกษากฎหมายของประเทศทเปนรฐภาคในการด าเนนการตามพธสารดงกลาวอยางมประสทธภาพ ทงนพธสารนไดก าหนดใหมผลบงคบใชเมอมประเทศตาง ๆ เขาเปนรฐภาคแลวจ านวน 40 ประเทศ การลกลอบขนผโยกยายถนเกยวของกบการการลกลอบเขาเมองและการคามนษย ซงปรากฏขาวสารตามสอมวลชนทวไปหลายครงทมการพบผเสยชวตใน

16 การเขาเปนภาคอนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานอาชญากรรมขามชาต ทจดตงใน

ลกษณะองคกร และพธสารเพอปองกน ปราบปราม และลงโทษการคามนษย โดยเฉพาะสตรและเดกเสรมอนสญญาฯ. อางแลว.

17 เรองเดยวกน.

26

ระหวางการลกลอบขนคนเพอเขาเมองอยางผดกฎหมายของขบวนการคามนษย และภายหลงการจบกมของเจาหนาททเกยวของหลายครงทไดรบขอมลมาจากผใหถอยค าวา ไดด าเนนการลกลอบขนผโยกยายถนฐานมานานหลายป โดยไดรบผลประโยชนเปนคาจาง และมเจาหนาทของรฐมสวนเกยวของดวย ผตกเปนเหยอสวนใหญเปนแรงงานตางดาวชาวพมา ลาว และกมพชา ซงเปนประชาชนจากประเทศทมชายแดนตดกบประเทศไทย และมการพฒนาทางเศรษฐกจภายในประเทศของตนดอยกวาประเทศไทย การโยกยายถนฐานของผตกเปนเหยอของการคามนษยมทงเดกและสตร โดยมเปาหมายของการโยกยายถนเพอแสวงหาโอกาสทางเศรษฐกจทดกวา

3. พธสารตอตานอตสาหกรรมทผดกฎหมายและการคาอาวธปน ชนสวน อปกรณ และอาวธยทธภณฑ (Protocol against the Illicit Manufacturing of and Trafficking in Firearms, their Parts and Components and Ammunition) พธสารนไดรบรองดวยมตทประชมใหญองคการสหประชาชาตท 55/255 เมอวนท 31 พฤษภาคม ค.ศ. 2001 และน าไปบงคบใชเมอวนท 3 กรกฎาคม ค.ศ. 2005 โดยมวตถประสงคเพอสงเสรมความรวมมอระหวางประเทศภาคในการปองกน ปราบปราม และแกไขปญหาการผลตอาวธทผดกฎหมาย การคาอาวธ ชนสวนหรอสวนประกอบอาวธ และยทธภณฑ โดยใหประเทศภาคด าเนนมาตรการควบคมการคาอาวธภายในประเทศของตน ดงน18

1) การอนวตการกฎหมายภายในประเทศตามพธสารน เพอน าขอบงคบตาง ๆ ไปบงคบใชในการปองกน ปราบปราม และแกไขปญหาการคาอาวธ

2) ใหประเทศภาคสรางระบบอ านาจภายในรฐบาล หรอการใหมการผลตอาวธ การคาอาวธ และยทธภณฑเปนสงทถกตามกฎหมายภายในประเทศของตน

3) ใหประเทศภาคท าสญลกษณอาวธภายในประเทศของตน และท าใหอาวธเหลานนสามารถตดตามตรวจสอบได

ในพธสารตอตานอตสาหกรรมทผดกฎหมายและการคาอาวธปน ชนสวน อปกรณ และอาวธยทธภณฑ ทเปนเอกสารแนบทายอนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานอาชญากรรมขามชาตทจดตงในลกษณะองคกรไมไดระบถงปญหาการคามนษยโดยตรง แตเปนพธสารทกลาวถงการควบการผลต การคา และการครอบครองอาวธทผดกฎหมาย ซงเปนชองทางทองคกรอาชญากรรมใชไปเพอกระท าความผด หรอใชกออาชญากรรมตอมนษยชาต ทงนหมายความรวมถงอาชญากรรมทเกยวกบการคามนษยดวยเชนเดยวกน เนองจากขบวนการคามนษยมกใชอาวธหรอยทธภณฑทผลตขนอยางผดกฎหมาย หรอมการคาขายกนในตลาดทผดกฎหมาย เพอน าไปใชประกอบอาชญากรรม และเปนสงทยากตอการสบสวนสอบสวนเพอน ามาประกอบ

18 The Protocol against the Illicit Manufacturing of and Trafficking in Firearms, their Parts

and Components and Ammunition. United Nations Convention against Transnational Organized Crime and the Protocols Thereto, United Nations Office on Drugs and Crime, 2017. From https://treaties.un.org/doc/ source/recenttexts/18-12_c_e.pdf

27

เปนพยานหลกฐานในการด าเนนคดตอผกระท าความผดได เพราะอาวธทถกน าไปใชประกอบอาชญากรรมไมไดถกควบคมดวยอ านาจของรฐ หรอไมมอยในระบบการควบคมของรฐนนเอง

อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกประตบตตอสตรในทกรปแบบและพธสารเลอกรบ

(Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women (CEDAW), Optional Protocol) และอนสญญาวาดวยสทธเดก (Convention on the Rights of the Child (CRC)) ความพยายามในการแกไขปญหาการคามนษยของนานาชาตในกรอบพหภาคทมองคการสหประชาชาตเปนเวทหลกทชวยผลกดนใหเกดกลไกตาง ๆ ขนนน เปนเรองของความพยายามในการรบรองและคมครองสทธมนษยชนของบคคล ค าวา สทธมนษยชน ในทนหมายถง ศกดศรความเปนมนษย สทธ เสรภาพ และความเสมอภาคของบคคลทไดรบรองหรอคมครองตามกฎหมายของประเทศ หรอตามสนธสญญาระหวางประเทศทประเทศตาง ๆ มพนธกรณทจะตองปฏบตตาม โดยเฉพาะทเกยวกบสทธสตรและเดกมอนสญญาทส าคญทถกน าไปใชเพอเปนกรอบของความรวมมอระหวางประเทศและเปนเครองมอในการรบรองและคมครองสทธสตรและเดก คอ อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกประตบตตอสตรในทกรปแบบและพธสารเลอกรบ และอนสญญาวาดวยสทธเดก อนสญญาทง 2 ฉบบน ประเทศไทยไดเขารวมลงนามและใหสตยาบนเขาผกพนเปนพนธกรณทตองยดถอปฏบตตามแลว19 ทงนประเทศไทยไดเขาเปนภาคโดยการภาคยานวตเพอเขาผกพนตามอนสญญา CEDAW เมอวนท 9 สงหาคม ค.ศ. 1985 (พ.ศ. 2528) และมผลใชบงคบกบประเทศไทยเมอวนท 8 กนยายน ค.ศ. 1985 ตอมาประเทศไทยไดเขาเปนภาคโดยการใหสตยาบนเพอเขาผกพนตอพธสารเลอกรบของอนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบ (Optional Protocol to the CEDAW) เมอวนท 14 มถนายน ค.ศ. 2000 (พ.ศ. 2543) และมผลใชบงคบกบไทยเมอวนท 14 กนยายน ค.ศ. 200020 สวนอนสญญาวาดวยสทธเดก หรอ CRC นน ประเทศไทยไดลงนามเขาเปนภาคอนสญญาเมอวนท 12 กมภาพนธ ค.ศ. 1992 (พ.ศ. 2535)21 ความรวมมอระหวางประเทศระดบพหภาคหลายฉบบทมวตถประสงคเพอปกปองคมครองสทธเสรภาพของบคคลและเคารพศกดศรความเปนมนษยทประเทศไทยไดเขารวมเปนภาคดวย แตปญหาเรองการคามนษยในประเทศไทยยงคงมอยมาก ซงถอวาเปนปญหาอาชญากรรมทละเมดตอสทธและเสรภาพของบคคล เปนการไมเคารพศกดศรของความเปนมนษย แมวา

19 คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต. (5 ธนวาคม 2550). หลกกฎหมายระหวางประเทศทวไปเกยวกบ

สนธสญญาดานสทธมนษยชน. กรงเทพฯ: ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต. หนา 3-4. 20 กระทรวงการตางประเทศ, กรมองคการระหวางประเทศ. CEDAW อนสญญาวาดวยการขจดการเลอก

ปฏบตตอสตรในทกรปแบบ. สบคนเมอ 13 ธนวาคม 2560, จาก http://www.mfa.go.th

21 กระทรวงการตางประเทศ, กรมองคการระหวางประเทศ. อนสญญาวาดวยสทธเดก. สบคนเมอ 13

ธนวาคม 2560 จาก http://www.mfa.go.th

28

ประเทศไทยจะตรากฎหมายภายในประเทศของตนออกมาเพอแกไขปญหาดงกลาวหลายฉบบ ปญหาเกยวกบการคามนษยยงยากตอการแกไข

อนสญญาองคการแรงงานระหวางประเทศ (ILO) อนสญญาฉบบท 29 วาดวยการเกณฑแรงงานหรอแรงงานบงคบ ค.ศ. 1930 (Convention concerning Forced or Compulsory Labour, 1930) ความพยายามในการตอตานการคามนษยในระดบสากลทพฒนาความรวมมอและกลไกการแกไขปญหามาอยางตอเนอง ไดมการสรางกลไกความรวมมอระหวางประเทศในการแกไขปญหาการบงคบใชแรงงาน หรอการเกณฑแรงงาน โดยประเทศสมาชกขององคการแรงงานระหวางประเทศ (ILO) ไดรวมกนจดท าอนสญญา ILO ขนมาเพอแกไขปญหาเรองแรงงานระหวางประเทศหลายฉบบ แตฉบบทมความส าคญตอการตอตานการคามนษยในประเดนเกยวกบการบงคบใชแรงงานนน คอ อนสญญาฉบบท 29 วาดวยการเกณฑแรงงานหรอแรงงานบงคบ ค.ศ. 1930 (พ.ศ. 2473) ซงมการรบรองอนสญญาน เมอวนท 18 มถนายน ค.ศ. 1930 และผลใชบงคบเมอวนท 1 พฤษภาคม ค.ศ. 1932 โดยประเทศไทยไดใหสตยาบนตออนสญญา ILO ฉบบท 29 น เมอวนท 26 กมภาพนธ ค.ศ. 1969 (พ.ศ. 2512)22 การทองคการแรงงานระหวางประเทศโดยทประชมใหญขององคการแรงงานระหวางประเทศไดประชมกนในสมยประชมท 14 เมอวนท 10 มถนายน ค.ศ. 1930 ไดตกลงรบขอเสนอเกยวกบการเกณฑแรงงานหรอแรงงานบงคบ และไดรวมกนก าหนดใหท าขอเสนอนใหอยในรปของอนสญญาระหวางประเทศ จงไดรบรองอนสญญานเพอใชเปนกลไกความรวมมอระหวางประเทศในการแกไขปญหาการบงคบใชแรงงาน โดยไดระบขอความไวในมาตราท 1 ใหรฐสมาชกด าเนนการระงบการใชการเกณฑแรงงาน หรอแรงงานบงคบทกรปแบบภายในระยะเวลาทสนทสดเทาทจะท าได23 และไดเขยนค าจ ากดความของค าวา “การเกณฑแรงงานหรอแรงงานบงคบ” ไวในมาตราท 2 ของอนสญญาวา “หมายถงงานหรอบรการทกชนด ซงเกณฑเอาจากบคคลใด ๆ โดยการขเขญการลงโทษ และซงบคคลดงกลาวนนมไดสมครใจทจะท าเอง”24 อนสญญา ILO ฉบบนไดระบไวชดเจนใหประเทศสมาชกรวมมอกนในการงดเวนจากการบงคบใชแรงงาน ซงเปนการกระท าผดฐานหนงเกยวกบการคามนษย เปนการปองกนมใหมการบงคบใชแรงงานโดยปราศจากความยนยอมของลกจางหรอแรงงานทอยภายใตการควบคมของนายจาง

22 กระทรวงแรงงาน, กรมสวสดการและคมครองแรงงาน, กลมงานมาตรฐานแรงงานระหวางประเทศ. อนสญญาฉบบท 29 วาดวยการเกณฑแรงงาน

หรอแรงงานบงคบ พ.ศ. 2473 (ค.ศ. 1930). สบคนเมอ 13 ธนวาคม 2560, จาก http://www.mol.go.th/anonymouse/international/3399 23 อนสญญาฉบบท 29 วาดวยการเกณฑแรงงานหรอแรงงานบงคบ พ.ศ. 2473 (ค.ศ. 1930)

มาตรา 1 รฐสมาชกขององคการแรงงานระหวางประเทศ ซงใหสตยาบนอนสญญานรบจะด าเนนการระงบการใชการเกณฑแรงงาน หรอแรงงานบงคบทกรปแบบ ภายในระยะเวลาทสนทสดเทาทจะท าได

24 อนสญญาฉบบท 29 วาดวยการเกณฑแรงงานหรอแรงงานบงคบ พ.ศ. 2473 (ค.ศ. 1930)

มาตรา 2 1. เพอประโยชนแหงอนสญญาน ใหค าวา “การเกณฑแรงงานหรอแรงงานบงคบ” หมายความวา งานหรอบรการทกชนด ซงเกณฑเอา

จากบคคลใด ๆ โดยการขเขญการลงโทษ และซงบคคลดงกลาวนนมไดสมครใจทจะท าเอง 2. อยางไรกตาม เพอประโยชนแหงอนสญญาน ค าวา “การเกณฑแรงงาน หรอแรงงานบงคบ” ไมหมายความรวมถง...

29

กระบวนการบาหล (Regional Ministerial Conference on People Smuggling, Trafficking in Persons and Related Transnational Crime: Bali Process)

กระบวนการบาหลเปนการประชมระดบรฐมนตรของประเทศในภมภาคเอเชยแปซฟกเกยวกบการลกลอบขนคนเขาเมอง การคามนษย และอาชญากรรมขามชาตทเกยวของ มสมาชกจ านวน 46 ประเทศและองคการระหวางประเทศ โดยมประเทศผสงเกตการณจ านวน 19 ประเทศ มประเทศออสเตรเลย และอนโดนเซยประธานรวมกน และม “Steering Group” ทประเทศไทยเปนสมาชกอยดวย สนบสนนการท างานของประธานรวมดงกลาว มการจดส านกงานสนบสนนระดบภมภาค (Regional Support Office: RSO) ขนทกรงเทพฯ เพออนวตกรอบความรวมมอระดบภมภาค (Regional Co-operation Framework: RCF) ทมอยกอนหนาแลว ทงน ประเทศไทยไดมสวนรวมในกระบวนการบาหล ดงน25

1. มผแทนไทย (ดร.ชชชม อรรฆภญญ ส านกงานอยการสงสด) เปนผประสานงานคณะท างานนโยบาย กรอบกฎหมาย และการบงคบใชกฎหมาย (Coordinator of Bali Process activities on Policy and Law Enforcement Response)

2. ใหเงนอดหนนการด าเนนงานของ RSO และกระบวนการบาหลระหวาง ค.ศ. 2012 – ค.ศ. 2014 เปนจ านวนเงน 30,000 ดอลลารสหรฐฯ

3. รเรมกจกรรมในกรอบกระบวนการบาล เชน รวมกบออสเตรเลยเพอจดประชมปฏบตการในหวขอการใหสตยาบนและการด าเนนงานตามพนธกรณของอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการตอตานอาชญากรรมขามชาตทจดตงในลกษณะองคกร (UNTOC) เมอปลาย ค.ศ. 2012 ซงจะไดมการตอยอดกจกรรมดงกลาวในชวง ค.ศ. 2014

กจกรรม 12.2.1 อนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานอาชญากรรมขามชาตทจดตงในลกษณะองคกร มความส าคญอยางไรตอความความรวมมอระหวางประเทศในการตอตานการคามนษย และไดวางกรอบความรวมมอระหวางประเทศครอบคลมเกยวกบเรองใดบาง

แนวตอบกจกรรม 12.2.1 อนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานอาชญากรรมขามชาตทจดตงในลกษณะองคกร (UNTOC) เปนความรวมมอระหวางประเทศระดบพหภาคในกรอบขององคการสหประชาชาตทไดมค านยามของค าวา อาชญากรรมขามชาต และไดวางกรอบความรวมมอระหวางประเทศในดานการบงคบใชกฎหมายครอบคลมไปถงการปองกน การสบสวน และการด าเนนคดเกยวกบการกระท าความผดทางอาญาทมองคกรอาชญากรรมขามชาตเขาไปเกยวของจ านวน 4 ฐานความผด คอ

25 กระทรวงการตางประเทศ, กรมองคการระหวางประเทศ, กองการสงคม. (5 เมษายน 2555). การ

ด าเนนงานดานการปองกนและปราบปรามการคามนษย. สบคนจาก http://www.mfa.go.th/main/th/issues/9894-การคามนษย.html

30

1. การกระท าความผดเกยวกบการมสวนรวมในกลมองคกรอาชญากรรม 2. การกระท าความผดเกยวกบการฟอกทรพยสนทไดมาจากการกระท าผด 3. การกระท าความผดเกยวกบการทจรตคอรปชนของเจาหนาทรฐ 4. การกระท าความผดเกยวกบการขดขวางกระบวนการยตธรรม อนสญญาฯ ดงกลาว ยงมพธเพมเตม 3 ฉบบ ทเปนกลไกส าคญในการตอการคามนษย โดยเฉพาะพธ

สารเพอปองกน ปราบปรามและลงโทษ การคามนษยโดยเฉพาะสตรและเดก มวตถประสงคในการปองกนและปราบปรามการคามนษยโดยมงเนนไปทผหญงและเดกทตกเปนเหยอของการคามนษย ตลอดถงการใหความคมครอง การชวยเหลอ และการสงเสรมใหรฐภาคใหความรวมมอในการด าเนนการตามพธสาร

31

เรองท 12.2.2 ความรวมมอระหวางประเทศในระดบภมภาคกบการตอตานการคามนษยในบรบทโลก

ความสนใจในการแกไขปญหาการคามนษยในระดบสากลสงผลใหเกดความตนตวในการสรางกลไก

ความรวมมอระหวางประเทศในระดบภมภาคเอเชยแปซฟกมากขน และส าหรบพนทเอเชยตะวนออกเฉยงใตมความพยายามทจะสรางกลไกขนส าหรบการปองกนและแกไขปญหาการคามนษย โดยเฉพาะการคาโสเภณและเดก แตยงไมสามารถสรางกลไกใด ๆ ทท าใหเกดความผกพนรฐสมาชกได เปนเพยงการท าบนทกความเขาใจระหวางกนหลายฉบบ และมการประชมหารอระหวางกนในภมภาคนเทานน เอกสารเหลานไมมผลผกพนทางกฎหมายใด ๆ เปนเพยงการแสดงปณธานหรอเจตจ านงรวมกนในการปองกนและปราบปรามอาชญากรรมเกยวกบการคามนษยเทานน โดยไดสวนของบนทกความเขาใจ หรอ MOU นน ม 5 ฉบบ26 คอ

1. บนทกความเขาใจระดบทวภาคระหวางรฐบาลแหงราชอาณาจกรไทยกบรฐบาลแหงราชอาณาจกรกมพชาเรองความรวมมอทวภาควาดวยการขจดการคาเดกและหญงและการชวยเหลอเหยอของการคามนษย (Memorandum of Understanding on Bilateral Cooperation for Eliminating Trafficking in Children and Women and Assisting Victims of Trafficking) ประเทศไทยและประเทศกมพชาลงนามในบนทกความเขาใจน ณ เมองเสยมเรยบ ประเทศกมพชา เมอวนท 31 พฤษภาคม ค.ศ. 2003 (พ.ศ. 2546)

2. บนทกความเขาใจระดบทวภาคระหวางรฐบาลแหงราชอาณาจกรไทย กบรฐบาลแหงสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาววาดวยความรวมมอตอตานการคามนษยโดยเฉพาะสตรและเดก (Memorandum of Understanding on Bilateral Cooperation for Eliminating Trafficking in Children and Women and Assisting Victims of Trafficking) ซงทงสองประเทศไดรวมลงนามในบนทกความเขาใจดงกลาว ณ กรงเทพฯ เมอวนท 13 กรกฎาคม ค.ศ. 2005 (พ.ศ. 2548)

3. บนทกความเขาใจระดบทวภาควาดวยความรวมมอในการตอตานการคามนษยในอนภมภาคแมน าโขง (Memorandum of Understanding on Bilateral Cooperation against Trafficking in Persons in the Greater Mekong Sub-Region) MOU ฉบบนเปนความรวมมอระหวางประเทศตาง ๆ ในพนทลมแมน าโขงจ านวน 6 ประเทศ คอ ราชอาณาจกรไทย ราชอาณาจกรกมพชา สาธารณรฐประชาชนจน สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว สหภาพเมยนมา และสาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม ประเทศสมาชกทง 6 ประเทศไดรวมลงนามในบนทกความเขาใจฉบบน ณ กรงยางกง สหภาพเมยนมา เมอวนท 29 ตลาคม ค.ศ. 2004 (พ.ศ. 2547) ทงน เนองจากมปญหาการคามนษยโดยเฉพาะการคาโสเภณและการแสวงหาประโยชน

26 กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย, ส านกงานสงเสรมสวสดภาพและพทกษเดก

เยาวชน ผดอยโอกาส และผสงอาย. รวมบนทกความเขาใจดานการแกไขปญหาการคามนษย (5 ฉบบ).

32

จากการใชแรงงานทเพมขนในภม สงผลใหประเทศตาง ๆ เกดความกงวลถงความปญหาการคามนษยภายในภมภาคน ซงเปนปญหาอาชญากรรมทมความเชอมโยงกบภมภาคอน ๆ ทวโลก ประเทศตาง ๆ ทง 6 ประเทศจงไดจดท าบนทกความเขาใจนรวมกนเพอเปนแนวทางปฏบตรวมกนของประเทศในภมภาคน

4. บนทกความเขาใจระดบทวภาคระหวางรฐบาลแหงราชอาณาจกรไทยกบรฐบาลแหงสหภาพเมยนมาวาดวยความรวมมอตอตานการคามนษยโดยเฉพาะสตรและเดก (Memorandum of Understanding Between The Government of The Kingdom of Thailand and The Government of The Union of Myanmar on Bilateral Cooperation to Combat Trafficking in Persons, Especially Women and Children and Assisting Victims of Trafficking) เปนบนทกความเขาใจระดบทวภาคระหวางประเทศไทยกบประเทศเมยนมาทมการลงนามรวมกน ณ เมองเนยปดอว ประเทศสหภาพเมยนมา เมอวนท 24 เมษายน ค.ศ. 2009 (พ.ศ. 2552)

5. บนทกความเขาใจระดบทวภาคระหวางรฐบาลแหงราชอาณาจกรไทย กบรฐบาลสงคมนยมเวยดนาม วาดวยความรวมมอตอตานการคามนษยโดยเฉพาะสตรและเดก (Agreement Between The Government of The Kingdom of Thailand The Government of The Socialist Republic of Vietnam on Bilateral Cooperation for Eliminating Trafficking in Persons, Especially Women and Children and Assisting Victims of Trafficking) เปนความตกลงระดบทวภาคระหวางประเทศไทยกบประเทศเวยดนาม ทไดลงนามรวมกน ณ กรงฮานอย ประเทศเวยดนาม เมอวนท 24 พฤษภาคม ค.ศ. 2008 (พ.ศ. 2551)

บนทกความเขาใจทง 5 ฉบบดงกลาว ทประเทศไทยและประเทศลมแมน าโขงไดรวมกนจดท าขนเพอตอตานการคามนษยในภมภาคเอเชยตะวนออกเสยงใต ยงไมใชกลไกทสามารถบงคบใหประเทศทรวมลงนามปฏบตตามขอตกลงเหลานได เปนเพยงการแสดงเจตนารวมกนในการแกไขปญหาการคามนษยเทานน สวนใหญเปนเรองของการละเมดสทธเดก สตร และแรงงานคนตางดาวทเดนทางขามถนฐานของตนไปยงประเทศเพอนบาน เพอแสวงหาโอกาสทางเศรษฐกจทดกวา เพอหนความยากจน หรอเพอหนภยสงครามจากถนทอยของตนไปยงประเทศอน ๆ จนตกเปนเหยอของขบวนการคามนษยในทสด

ส าหรบกรอบความรวมมอระหวางประเทศภายในกลมอาเซยนนน ไดมความพยายามในการจดท ากลไกตาง ๆ เพอตอตานการคามนษยรวมกนในลกษณะพหภาค นอกจากมแถลงการณอาเซยนเพอตอตานการคามนษยโดยเฉพาะผหญงและเดก (ASEAN Declaration Against Trafficking in Persons Particularly Women and Children) เมอ ค.ศ. 2004 ทเนนไปในเรองของการการบงคบใชกฎหมาย การคดแยกเหยอหรอผเสยหายออกจากผกระท าผดหรออาชญากร และการก าหนดบทลงโทษทรนแรงแกผกระท าผดฐานคามนษยแลว ความรวมมอในกลมอาเซยนยงไดจดท าสนธสญญาวาดวยความชวยเหลอซงกนและกนในเรองทางอาญาของภมภาคอาเซยน (Treaty on Mutual Legal Assistance in Criminal Matters among Like-Minded ASEAN Member Countries) ซงประเทศไทยไดใหสตยาบนเมอวนท 31 มกราคม ค.ศ. 2013 (พ.ศ. 2556) เพอเพมประสทธภาพความรวมมอระหวางประเทศภายในกลมอาเซยนในการด าเนนคดตอผกระท า

33

ความผดฐานคามนษยในอาเซยนไดอกดวย27 นอกจากนอาเซยนยงไดมความพยายามจดท าแผนการด าเนนการระดบภมภาคในการตอตานการคามนษย (Regional Plan of Action to Combat Trafficking in Persons) ซงไทยและสงคโปรไดเรมผลกดนในการประชมเจาหนาทอาวโสอาเซยนดานอาชญากรรมขามชาต (SOMTC) ครงท 12 ในเดอนกนยายน ค.ศ. 2012 ทกรงเทพฯ เพอใหการด าเนนการตอตานการคามนษยใหสอดคลองและเปนการสะทอนความพยายามระดบภมภาคเพอสนบสนนแผนระดบโลก (UN Global Plan of Action to Combat Trafficking in Persons) และไดพยายามในการจดท าอนสญญาอาเซยนวาดวยการคามนษย (ASEAN Convention on Trafficking in Persons) ขนในระหวางการประชม AMMTC เมอเดอนกนยายน ค.ศ. 2013 ปจจบนแผนด าเนนการทง 2 ฉบบอยระหวางการพจารณาปรบแกรางเอกสาร การจดท ารางแผนการด าเนนการดงกลาวน มวตถประสงคเพอเปนการเสรมความรวมมอทมอยในกรอบ Coordinated Mekong Ministerial Initiative against Trafficking (COMMIT) ทมอยเดม28

กลไกอน ๆ ทประเทศในภมภาคนพยายามจดท าขนเพอตอตานการคามนษยเกยวกบการบงคบใชแรงงาน หรอแรงงานทาส ยงมเรองของการจดท าแผนและออกแถลงการณรวมกนอกหลายฉบบ อาท (1) แผนปฏบตการอาเรยต (ARIAT Regional Action Plan) (2) แถลงการณรวมการประชมบาหล (Bali Conference Co-Chair’s Statement) (3) แผนปฏบตการอาเซมเพอตอตานการคามนษย โดยเฉพาะการคาหญงและเดก (ASEM Action Plan on Combat Trafficking in Persons, Especially Women and Children) เพอแกไขปญหาขบวนการคามนษยทน าคนไปบงคบใชแรงงานในเรอประมงในนานน าไทย อนโดนเซย หรอมาเลเซย โดยผานการหลอกลวง การบงคบขเขญ หรอท ารายรางกายผทตกเปนเหยอ กอนมการขายตอกนไปยงเรอประมงเพอท างานในเรอประมง อยางไรกตาม สถานการณการคามนษยทเกยวกบปญหาการคาโสเภณและการบงคบใชแรงงานในเรอประมงในภมภาคยงไมสามารถแกไขใหลดลงไปได เพราะกลไกตาง ๆ บนทกความเขาใจระหวางกน และขอตกลงระหวางประเทศทเกยวของ ซงเกดขนจากความพยายามของนานาประเทศในภมภาคน ยงไมสามารถผกพนตอประเทศสมาชกและไมสามารถบงคบใหประเทศสมาชกตองปฏบตตามได

ปญหาการคาประเวณและการคามนษยในภมภาค

ปญหาการคาประเวณในภมภาคยงมอยจ านวนมาก ยงปจจบนยงเพมมากขนเนองจากมการพฒนาเทคโนโลยการสอสาร เศรษฐกจ และการคมนาคมมากขน กลายเปนสงอ านวยความสะดวกใหกบกลมอาชญากรรมและการคาประเวณ โดยเฉพาะจากสตรและเดกทมาจากประเทศทยากจนในภมภาคน ปญหาการคาประเวณไดรนแรงกลายเปนการคามนษยทมการบงคบใหเดกและสตรคาประเวณโดยขบวนการอาชญากรรมขามชาตทใชเทคโนโลยและการคมนาคมทสะดวกขนลอลวงสตรและเดกเพอใหเปนเหยอของการ

27 การด าเนนงานดานการปองกนและปราบปรามการคามนษย, อางแลว. 28 เรองเดยวกน.

34

อาชญากรรม มการคกคามทางเพศและการละเมดสทธมนษยชนของผหญง ปจจบนพบวา สอสงคมออนไลน และเวบไซตตาง ๆ เชน เวบไซตลามก หรอโปรแกรมในการสนทนา เปนพนททใหญทสดในการละเมดสทธผหญง เปนพนทคามนษยทมเครอขายมากทสดในปจจบน สอลามก (pornography) เปนสอทน าภาพลามกของทงเดกและสตรไปเพอการคาขายในโลกอนเตอรเนต เพอกระตนอารมณความตองการทางเพศของผเสพสอ การขายภาพโปของผหญงมคาตอบแทน การคกคามทางเพศ (Sexual Harassment) เปนเรองเกยวกบโครงสรางทางอ านาจในสงคมแบบปตาธปไตย (Patriarchy) เปนความสมพนธเชงอ านาจทผหญงตกเปน “เหยอทางเพศ” เปนตกเปนรองผชาย29 ส าหรบประเทศไทยนน เปนประเทศตนทาง ทางผาน และปลายทาง ของการคามนษยในภมภาคน ปญหาการคามนษยในประเทศไทยคอนขางรนแรง กระทบตอเศรษฐกจการคา และปญหาความสมพนธระหวางประเทศตอประเทศมหาอ านาจในยโรปและสหรฐอเมรกา ซงใชมาตรการตอบโตดานการคาและการลงทน โดยใชประเดนเกยวกบการแกไขปญหาการคามนษยของไทยไมไดมาตรฐานเทาทควรจะเปน การคามนษยในไทยสวนใหญเปนเปนการลกลอบคาผหญงและเดก การบงคบใชแรงงาน และการบงคบใหขอทาน เหยอสวนใหญมาจากประเทศรอบบาน คอ ลาว กมพชา เวยดนาม พมา และพนทยนนานของประเทศจน ทงนเนองจากเหยอคามนษยมการลกลอบเขาสประเทศไทยจากการถกลอลวง หรอยนยอมเดนทางมาตงแตตน เพอแสวงหาชวตทดกวา ปจจยทเปนสาเหตท าใหเกดขบวนการคามนษยในไทยขน แยกไดเปน 3 ปจจย30 1. ปจจยดงดด เชน ความเจรญกาวหนาดานการคมนาคม มชองทางเดนทางเขาออกประเทศไทยกบประเทศเพอนบานสะดวกสบาย ความขดแยงตาง ๆ ในพนทไดยตลงตงแตหลงยคสงครามเยน ตลอดถงการมนโยบายเปดความสมพนธกบประเทศรอบบานของรฐบาลไทยในสมยของ พล.อ.ชาตชาย ชณหะวณ (พ.ศ. 2531 – พ.ศ. 2534) และไดลงนามกรอบความรวมมอกบประเทศอนภมภาคแมน าโขง (Greater Mekong Sub-region Cooperation: GMS) เพอขยายความสมพนธทางการคา สงผลใหมการสรางเสนทางคมนาคมเชอมตอกบประเทศรอบบานจ านวนมาก และขยายความสมพนธไปสกรอบความรวมมอในดานอน ๆ เกดมเสนทาง R3A เชอมตอลาวและจน มระเบยงเศรษฐกจตะวนตก-ตะวนออก (East – West Economic Corridor) การพฒนาเศรษฐกจในภมภาคและในประเทศไทย มความจ าเปนตองใชแรงงานมาขน ประกอบกบความสะดวกในการเดนทางขามชาตมมากขนซงมปจจยดานภมศาสตร คอ ทตงของประเทศไทยอยทามกลางประเทศอน ๆ ทสภาพทางเศรษฐกจทยากจนกวาประเทศไทยหลายประเทศ จากปจจยดงดดดงกลาว ท าใหเกดมขบวนการคามนษยขน มการสรางเครอขายเพอขนยาย จดสงแรงงานขามชาต และการคาโสเภณขามชาตมากขนในภมภาคน โดยหลายครงพบวา ขบวนการคามนษยมนกการเมองทองถนและผมอทธพลเขาไป

29 ชาญชย รกษาชาต และคณะ. (2550). ผหญง เซกส และอนเตอรเนต อาณาจกร (เสร) ของการคามนษย

ทใหญทสด....ท าเปนมองไมเหน. เชยงใหม: ส านกพมพ วนดาเพรส. หนา 166-172. 30 เจษฎา มบญลอ, พนเอกหญง. (2556). การคามนษยในประเทศไทย ปจจยทเปนสาเหต เครองมอ และ

กลไกในการแกไข. กรงเทพฯ: ศนยศกษายทธศาสตร สถาบนวชาการปองกนประเทศ, หนา 55-71.

35

เกยวของ มการพบวาเหยอของการคามนษยเสยชวตจ านวนมากในระหวางเดนทางไปยงประเทศอน ๆ โดยใชเสนทางผานประเทศไทย จนเปนขาวไปทวโลก 2. ปจจยผลกดน คอ ปญหาเศรษฐกจทยากจนของประเทศรอบบานของประเทศไทย ประชาชนสวนใหญของประเทศรอบบานของไทยยงคงอยในสงคมเกษตรกรรมทก าลงพฒนา และยงเกดการท าลายทรพยากรปาไม ภยธรรมชาต ยงซ าเตมใหเกดปญหาความยากจนมากขน เปนปจจยหลกทผลกดนใหมอพยพยายถนฐานเขามาท างานในประเทศไทย หรอในประเทศอน ๆ แตใชประเทศไทยเปนทางผาน นอกจากนยงมปจจยดานการเมองทเกดความขดแยง การสรบ และสงครามขนในประเทศเพอนบาน เชน ในพมาทางฝงตะวนตกของไทย เปนตน ประชาชนทหนภยการเมองและสงครามเขามาอยในประเทศไทยจ านวนมาก กลายเปนบคคลไรรฐ เปนแรงงานทไรฝมอ ขาดความร และการศกษา จะเพมปญหาของการคามนษยมากขน ประชาชนกลมดงกลาวทหนภยการเมองมกหนไปหาเลยงชพดวยการใชแรงงานไรฝมอ หรอถกหลอกใหไปใชแรงงานในเรองประมง ซงมกจะตกเปนเหยอของการบงคบใชแรงงานในทสด สวนปจจยดานสงคมและคานยมทางสงคม เชน การทครอบครวแตกแยก หรอยากจน มสวนผลกดนใหผหญงไปคาประเวณ หรอคานยมในการใชจายเกนตว ความอยากมหนาตาในสงคม ท าใหผหญงและเดกถกขายไปเปนผใหบรการทางเพศเพอแลกเปลยนกบเงนเพอน าไปเลยงครอบครว ซงสดทายถกทารณกรรมทางเพศ หรอถกทบตบาดเจบ บางรายถงกบเสยชวต ปญหาแรงผลกดนยงเปนเรองของครอบครวแตกแยก และปญหาครอบครวดานอน ๆ ในสงคมเกษตรกรรมทยากจน ทสดทายกลายเปนปจจยทท าใหบคคลในครอบครวตกเปนเหยอของของการคามนษยขามชาต 3. ปจจยเสรม เปนปญหาการพฒนาเศรษฐกจและสงคมโลกในยคโลกาภวตนทมการไหลเวยนของเงนทน แรงงาน สนคา และขอมลขาวสารไดรวดเรว ประกอบกบการพฒนาเศรษฐกจและการคาในอนภมภาคแมน าโขง ท าใหปญหาการคามนษยถกน าเขาไปผกโยงเขากบกระแสโลกาภวตน เพราะเกดมความเหลยมล าทางดานเศรษฐกจระหวางประเทศทร ารวยกบประเทศทยากจน พนทอตสาหกรรมและพนทเกษตรกรรมในชนบท การไหลบาของสนคาและเทคโนโลยทกระตนใหมการบรโภคในโลกตลาดเสร ยงทวความรนแรงของปญหา เปนทงแรงผลกดนและดงดดใหมการอพยพของประชาชนจากถนฐานหนง ๆ ขามไปมา เพอหนใหพนจากความยากจน และคนหาชวตใหมทดกวา การรวมตวทางเศรษฐกจในภมภาคและนโยบายของประเทศตาง ๆ ในภมภาคทหนไปใหความส าคญตอการพฒนาดานเศรษฐกจ ยงท าใหเกดอาชญากรรมอน ๆ ตามมา ซงปญหาการคามนษยเปนเพยงอาชญากรรมอยางหนงในปญหาอาชญากรรมอกจ านวนมาก การยายถนฐานหนจากปญหาและเพอแกปญหา หรออปสงคและอปาทานดานแรงงานในสงคมอตสาหกรรมสมยใหม เปนอกปจจยหนงทน าไปสการคาแรงงาน หรอการบงคบใชแรงงาน

ปญหาการบงคบใชแรงงานในการประมงและการคามนษยในภมภาค

ปจจบนมการยายถนฐานเพอไปใชแรงงานในประเทศทมพฒนาการทางเศรษฐกจดกวา เชน ประเทศไทย มาเลเซย และสงคโปร เปนตน การเดนทางไปเพอแสวงหางานท าของบคคลตางดาวจากประเทศทยงมฐานะทางเศรษฐกจไมดพอจากสหภาพเมยนมา ลาว กมพชา และบางสวนจากยนนานทางภาคใตของประเทศ

36

จน เขามาในพนทอตสาหกรรม เพอประกอบอาชพสวนใหญเปนชาวประมงในทะเล หรอเปนแรงงานระดบลางทไรฝมอในประเทศอน จนในทสดไดตกเปนเหยอของขบวนการคามนษย ตามทเคยปรากฏขาวสารตามสอมวลชนทวไป เชน กรณของขบวนการคามนษยชาวโรฮนจาจากพมา ในภาคใตของประเทศไทย เปนตน ท าใหประเทศทมองคกรอาชญากรรมทเขาไปเกยวของกบเรองนกลายเปนเปาหมายทประเทศตะวนตกและประเทศมหาอ านาจใชเปนขออางในการตอตานการคาระหวางประเทศ อยางทประเทศไทยเคยถกสหรฐฯ จดใหเปนประเทศทมปญหาการคามนษยในระดบ TIER3 และเพงกลบมาเปนระดบ TIER2 ในปจจบน ประเทศไทยจงไดแกไขปญหาตาง ๆ ในกรอบเวทระดบพหภาคและระดบทวภาคเพอตอตานการคามนษย และแกไขปญหาดานการคาและการเมองระหวางประเทศทเชอมโยงกบการคามนษย

ปจจบน มอนสญญา ILO ทประเทศไทยไดใหสตยาบนแลวทงสน จ านวน 13 ฉบบ ไดแก31 (1) อนสญญาฉบบท 14 วาดวยการหยดพกผอนประจ าสปดาหในงานอตสาหกรรม ค.ศ. 1921 (พ.ศ.

2464) (2) อนสญญาฉบบท 19 วาดวยการปฏบตโดยเทาเทยมกนในเรองคาทดแทนส าหรบคนงานชาตในบงคบ และคนตางชาต ค.ศ. 1925 (พ.ศ. 2468)

(3) อนสญญาฉบบท 29 วาดวยการเกณฑแรงงาน หรอแรงงานบงคบ ค.ศ. 1930 (พ.ศ. 2473) (4) อนสญญาฉบบท 80 วาดวยการแกไขบางสวนของอนสญญา ค.ศ. 1946 (พ.ศ. 2489)

(5) อนสญญาฉบบท 100 วาดวยคาตอบแทนทเทากน ค.ศ. 1951 (พ.ศ. 2494) (6) อนสญญาฉบบท 104 วาดวยการเลกบงคบทางอาญาแกกรรมกรพนเมองทละเมดสญญาจาง ค.ศ. 1955 (พ.ศ. 2498)

(7) อนสญญาฉบบท 105 วาดวยการยกเลกแรงงานบงคบ ค.ศ. 1957 (พ.ศ. 2500) (8) อนสญญาฉบบท 116 วาดวยการแกไขบางสวนของอนสญญา ค.ศ. 1961 (พ.ศ. 2504) (9) อนสญญาฉบบท 122 วาดวยนโยบายการท างาน ค.ศ. 1964 (พ.ศ. 2507) (10) อนสญญาฉบบท 123 วาดวยอายขนต าทอนญาตใหท างานในเหมองใตดน ค.ศ. 1965 (พ.ศ. 2508) (11) อนสญญาฉบบท 127 วาดวยน าหนกสงสดทอนญาตใหคนงานคนหนงแบกหามได ค.ศ. 1967 (พ.ศ. 2510)

(12) อนสญญาฉบบท 138 วาดวยอายขนต าทอนญาตใหจางงานได ค.ศ. 1973 (พ.ศ. 2516) (13) อนสญญาฉบบท 182 วาดวยการหามและการด าเนนการโดยทนทเพอขจดรปแบบทเลวรายทสดของการใชแรงงานเดก ค.ศ. 1999 (พ.ศ. 2542)

31 กระทรวงแรงงาน. (5 ตลาคม 2552). อนสญญาองคการแรงงานระหวางประเทศ (ILO) ทไทยให

สตยาบน. สบคน จาก http://www.mol.go.th/en/node/3422

37

ทงนประเทศไทยไดใหสตยาบนอนสญญาฉบบท 182 เมอวนท 17 พฤศจกายน ค.ศ. 2000 (พ.ศ. 2543) อนสญญาฉบบท 182 จงเปนสญญาฉบบท 13 ทประเทศไทยใหสตยาบน และไดจดทะเบยนการใหสตยาบน เมอวนท 16 กมภาพนธ ค.ศ. 2001 (พ.ศ. 2544)32 ความพยายามของประเทศไทยในการใหความรวมมอกบตางประเทศเพอแกไขปญหาการการคามนษยในประเดนทเกยวกบการบงคบใชแรงงานไดด าเนนการมาโดยตลอด ท าใหสหรฐอเมรกาไดปรบใหประเทศไทยอยในระดบ TIER2 สงผลใหการคาระหวางประเทศไทยกบสหรฐอเมรกา รวมทงประเทศอน ๆ ทเปนพนธมตรกบสหรฐอเมรกาดขน ตลอดถงท าใหภาพลกษณของประเทศไทยดขนตามล าดบ กลาวโดยสรป ความรวมมอระหวางประเทศในระดบภมภาคในการตอตานการคามนษยในบรบทโลก ไดมความพยายามของประเทศตาง ๆ ในภมภาคลมแมน าโขง โดยมประเทศทเปนทงตนทาง ระหวางทาง และปลายทางของขบวนการคามนษยเขามารวมมอดวย ความรวมมอระหวางประเทศยงคงอยในกรอบของการลงนามในบนทกความเขาใจระหวางกนและการจดท าขอตกลงเกยวกบการตอตานการคามนษยทงในระดบพหภาคและระดบทวภาค โดยไดเนนไปทการแสดงเจตนารวมกนในแกไขปญหาการคามนษยเกยวกบการบงคบคาประเวณสตรและเดก ตลอดถงการบงคบใชแรงงานในภาคอตสาหกรรมและการประมงทางทะเล อยางไรกตาม ความรวมมอระหวางประเทศในภมภาคยงไมประสบผลส าเรจเทาทควร เนองจากบนทกความเขาใจระหวางกนและการจดท าขอตกลงระหวางกนยงไมใชขอผกพนทบงคบใหประเทศสมาชกตองปฏบตตามได

กจกรรม 12.2.2 ประเทศตาง ๆ ในภมภาคลมแมน าโขงไดรวมมอกนในการสรางกลไกในการตอตานการคามนษยอะไรบาง และความรวมมอระหวางประเทศในกรอบดงกลาวมผลส าเรจอยางไร

แนวตอบกจกรรม 12.2.2 ประเทศตาง ๆ ในพนทลมแมน าโขงไดรวมมอกนสรางกลไกในการตอตานการคามนษยในภมภาค โดยเฉพาะการคาประเวณและการบงคบใชแรงงาน ในรปแบบของการจดท าบนทกความเขาใจ (MOU) และขอตกลงระหวางประเทศรวมกน อยางไรกตาม กลไกดงกลาวเปนยงไมมผลบงคบใหประเทศตาง ๆ ทเขารวมลงนามดวยตองปฏบตตาม ท าใหการตอตานการคามนษยในระดบภมภาคยงไมมประสทธภาพ ปญหาการละเมดสทธสตรและเดก รวมทงการบงคบใชแรงงานคนตางดาวในภาคอตสาหกรรมและการประมงทางทะเลยงปรากฏวามอยจ านวนมาก

32 เรองเดยวกน.

38

ตอนท 12.3 แนวโนมและการแกไขปญหาการคามนษยในบรบทโลก

โปรดอานหวเรอง แนวคด และวตถประสงคของตอนท 10.3 แลวจงศกษารายละเอยดตอไป

หวเรอง 12.3.1 การแกไขปญหาดานสงคมกบการคามนษยในบรบทโลก 12.3.2 การแกไขปญหาดานเศรษฐกจกบการคามนษยในบรบทโลก 12.3.3 การแกไขปญหาดานการเมองกบการคามนษยในบรบทโลก แนวคด

1. ปญหาการคามนษยเปนเรองของการละเมดหลกสทธมนษยชนทเกยวกบสทธและเสรภาพของบคคล เปนการไมเคารพศกดศรของความเปนมนษย ทมพนฐานมาจากการเลอกปฏบตตอบคคลในระดบปจเจกชน ซงบางสวนมพนฐานทความเชอมโยงกบการคานยมทางสงคมทสรางขนบนพนฐานของความไมเสมอทางเพศ สภาพสงคมโลกยคโลกาภวตนในปจจบนมการพฒนาเทคโนโลย การคมนาคม และเศรษฐกจทมความซบซอนมากขน เปนโลกทมสภาพไรพรมแดนทเชอมโยงกนมากขน ท าใหปญหาการคามนษยซบซอนมากขน การแกปญหาการคามนษยจ าเปนตองอาศยกลไกสากล กฎหมายระหวางประเทศ อนสญญาสากล เปนตวก าหนดแนวทางในการตอตานการคามนษยรวมกน โดยยดปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน อนสญญาทเกยวของ ตลอดทงบนทกความเขาใจ และแถลงการณทเปนการแสดงเจตนารวมกนในการปองกนและแกไขปญหาการคามนษย ซงจะมความชดเจนมากขนเรอย ๆ เพอใชเปนกลไกใหประเทศตาง ๆ รวมมอกนตอตานการคามนษยอยางมประสทธภาพมากขน

2. แนวโนมการแกไขปญหาการคามนษยดวยการใชมาตรการทางเศรษฐกจ จะทวความส าคญมากขน เนองจากประเทศมหาอ านาจอยางสหรฐอเมรกาและพนธมตรไดน าเอามาตรการทางเศรษฐกจเปนเครองมอตอบโตประเทศทไมใหความรวมมอในการแกไขปญหาการคามนษย และไมพยายามในการแกไขปญหาการคามนษย โดยการตดสทธพเศษทางการคา การลงทน และการสนบสนนดานเศรษฐกจ ซงจะสงผลกระทบตอการคาและการลงทนของประเทศทถกตอบโตดวยมาตรการน และจะยงมผลเสยตอระบบเศรษฐกจภายในประเทศ หากประเทศทถกใชมาตรการดานเศรษฐกจตอบโตมระบบเศรษฐกจของตนเชอมโยงกบประเทศมหาอ านาจและพนธมตรของประเทศมหาอ านาจ สงผลใหเกดความตนตวมากขนในการแกไขปญหาการคามนษยในอนาคต

3. การแสดงเจตจ านงทางการเมองของรฐบาลแตละประเทศในการเขาไปเปนรฐภาคกบอนสญญาระหวางประเทศ และกฎหมายระหวางประเทศ เพอรวมมอกนปองกนและปราบปรามการคา

39

มนษย ตลอดถงการสรางกลไกในระดบภมภาค และการตรากฎหมายภายในประเทศไปตามอนสญญาระหวางประเทศ เปนสงทรฐบาลตาง ๆ ตองใหความส าคญ เพราะแนวโนมของปญหาการคามนษยมความซบซอนและเชอมโยงกบปญหาทางเศรษฐกจ และความมนคงของมนษย เปนปญหาอาชญากรรมขามชาตส าคญทมการกระท าความผดในพนทหลายประเทศ สงผลใหประเทศตาง ๆ จ าเปนตองใหความรวมมอระหวางกนอยางใกลชดในทกระดบชนของกลไกในการแกไขปญหา เพอใหการตอตานการคามนษยในระดบสากล ระดบภมภาค และภายในประเทศของตนประสบความส าเรจและมประสทธภาพ

วตถประสงค เมอศกษาตอนท 12.3 จบแลว นกศกษาสามารถ 1. อธบายกลไกการแกไขปญหาดานการคามนษยในบรบทโลกในดานสงคมได 2. อธบายการแกไขปญหาดานเศรษฐกจกบการคามนษยในบรบทโลกได 3. อธบายการแกไขปญหาการคามนษยในบรบทโลก บทบาทของรฐบาล และการสรางกลไกภายในประเทศและระดบภมภาคได

เรองท 12.3.1 การแกไขปญหาดานสงคมกบการคามนษยในบรบทโลก

40

ปญหาการคามนษย โดยเฉพาะทเกยวกบการคาประเวณหญงและเดก มความเชอมโยงกบบทบาทของหญงชายและบทบาทเพศ ทสงคมสรางขนเองซงไมใชบทบาททแทจรงของเพศชายและเพศหญงจรง ๆ เปนเหตผลหนงทท าใหมการเลอกปฏบตตอเพศหญงซงมลกษณะทางเพศสภาพทออนแอกวาผชาย การกดขทางเพศ และการแสวงประโยชนทางเพศตอสตรในลกษณะทไมถกตองชอบธรรมจงเกดขนเสมอมา การคามนษยเปนปญหาทเชอมโยงกบคานยมทผดในสงคมทสงคมสรางขน เปนการเลอกปฏบตระหวางมนษย ละเมดสทธมนษยชน และไมเคารพศกดศรของความเปนมนษย บทบาทความสมพนธหญงชาย (Gender Relation) คอ ความสมพนธเชงอ านาจระหวางหญงกบชายทสงคมสรางขน จากนนกก าหนดและคาดหวงวา ผหญงและผชายควรจะมบทบาทเปนอยางไร บทบาทความสมพนธหญงชายนมการเรยนร ถายทอดผานทางศาสนา การศก เพลง สภาษต ประวตศาสตร นยาย สอตาง ๆ รวมถงการอบรมสงสอนในครอบครวตลอดเวลา แตกตางกนไปในและสงคม และยงสมพนธกบชนชน อาย ชาตพนธอกดวย33 สงคมก าหนดสรางความเปนหญงและความเปนชายแตกตางกนไปในแตละสงคมและกาลเวลา ผหญงและผชายในสงคมตางกเรยนรการสรางและแสดง “บทบาทความเปนหญงชาย” (Gender Roles) จากคนรนหนงสคนอกรนหนง จากทบาน ชมชน และสงคม34 บทบาทความสมพนธหญงชาย จงเปนความสมพนธระหวางหญงชายทถกก าหนดขนตามความคาดหวง และตามสภาพทางเศรษฐกจ การเมอง สงคม ครอบครว อกทงยงเกยวเนองกบอาย ชนชน เชอชาต เผาพนธ ศาสนา ความเชอ คานยม สภาพภมศาสตร นอกจากน สงคมยงโยงเอา “บทบาทความเปนหญงชาย” เขากบ “บาทบาทเพศ” เชน ผหญงมบทบาททางเพศในการตงครรภ คลอดลก และมเตานม ผหญงจงตองมหนาทเลยงลก ทงทการเลยงลกเปน “บทบาทความเปนหญงชาย” ทสงคมสรางขน ซงในความเปนจรงผหญงอาจไมตองเลยงลกเอง หรอผชายอาจจะเปนคนเลยงลก หรอทงผหญงและผชายชวยกนเลยงลก35 กระบวนการกลอมเกลาทางสงคมในแตละประเทศ ไดหลอหลอมคานยมทผดพลาดเกยวกบบาทบาทของหญงชายและบทบาททางเพศผานสถาบนทางสงคม เชน โรงเรยน ศาสนา และสถาบนทางครองครว เปนตน ท าใหมการละเมดตอผหญงมากขน แมวาในสงคมโลกไดมความพยายามในแกไขผานกลไกทางสงคม และสรางคานยมเกยวกบสทธมนษยชน ความเสอมภาค เกยรตและศกดศรของความเปนมนษย เพอแกไขปญหาการเลอกปฏบตตอกน เพอปองกนปญหาอาชญากรรมและการคามนษยโดยเฉพาะการบงคบใหคาประเวณหญงและเดก ปญหาตาง ๆ กยงมมากขนในสภาพสงคมโลกทมพฒนาการทางเศรษฐกจและการเมองมากขน

33 กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงแหงมนษย, ส านกงานสงเสรมสวสดการและพทกษเดก เยาวชน

ผดอยโอกาส คนพการ และผสงอาย. (2557). หลกสตรฝกอบรมพนกงานเจาหนาทตามพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย พ.ศ. 2551 (พมพครงท 3). หนา 40-41.

34 เรองเดยวกน. 35 เรองเดยวกน.

41

สภาพสงคมของแตละประเทศมลกษณะทแตกตางกนไป มผลท าใหการปฏบตตอมนษยดวยกนไมเหมอนกน บางสงคมไมใหคณคาของความเปนมนษยทเทาเทยมกนตามธรรมชาตของมนษยทเกดมา จนเกดมการละเมดสทธมนษยชน (Human Right) ซงเกยวของกบสทธ (Rights) และเสรภาพ (Freedom) ซงเปนค าสองค าทมในปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนของสหประชาชาต (Universal Declaration of Human Rights) ตลอดถงศกดศรของความเปนมนษย (Human Dignity) การทสงคมแตละสงคมจะไมละเมดสทธมนษยชนคอการกระท าความผดในลกษณะของการคามนษยนน จะตองมกลไกทชวยกลอมเกลาทางสงคมใหเกดความรความเขาใจในเรองความหมายของค าวา สทธ เสรภาพ และศกดศรของความเปนมนษย อยางแทจรง และถกตองตามทองคการสหประชาชาตไดก าหนดไวในปฏญญาฯ ดงกลาว บทบาทความสมพนธชายหญงเปนรากฐานของสทธมนษยชน เมอสงคมใดไมมการก าหนดบทบาททางสงคมทเปนการเลอกปฏบตตอกน การเอารดเอาเปรยบกนทงหญงชายทกชนชน เชอชาต ศาสนา และเผาพนธ การละเมดสทธมนษยชนยอมไมเกดขน การละเมดสทธมนษยชนเรมตนมาจากการเลอกปฏบตของปจเจกชนจนน าไปสปญหาอาชญากรรมอน แนวโนมของปญหาการคามนษยจะพฒนาไปในลกษณะทมความซบซอนมากยงขน เนองจากสงคมปจจบนไดเปลยนแปลงไปตามกระแสโลกาภวตน สงคมทวโลกถกเชอมโยงเขาดวยกนดวยเทคโนโลยทางการสอททนสมย ท าใหเกดสภาวะโลกไรพรมแดน มความเจรญกาวหนาดานการคมนาคม การสอสาร มขอมลขาวสารตดตอถงกนหมดตลอดเวลา จงเกดการคามนษยในรปแบบใหม ๆ เกดขน เชน การทเหยอยนยอมเขาไปเปนหนสน กอภาระหนสน กอนถกกดขแรงงาน และตกเปนเหยอของการบงคบใชแรงงาน จนทายทสดกกลายเปนเหยอทมหนสนมากจนไมสามารถจะมชวตไดอยางบคคลทวไป หรอถกท ารายรางกายในทสด นอกจากน ยงเกดเครอขายธรกจผดกฎหมาย และกลมอาชญากรรมระหวางประเทศทใชเครองมอในการประกอบความผดทซบซอนมากขน การแสวงหาเหยอของอาชญากรรมกระท าไดงายผานเทคโนโลยสมยใหม ตลอดถงคานยมทเลอกปฏบตระหวางผชายและผหญงกยงกระจายขามพรมแดนไปในสประเทศอน ๆ ยงท าใหรปแบบการเลอกปฏบตทแตกตางกนออกไปหลากหลายรปแบบ โดยเฉพาะเหยอทเปนผหญงและเดก ผทตกเปนเหยอเกดจากปจจยตาง ๆ เชน การขาดโอกาสทางการศกษาและการฝกอบรมอาชพ การเขาไมถงบรการของรฐ ชองวางของกฎหมาย และการบงคบใชกฎหมาย นอกจากนปญหาการลกลอบเขาเมองโดยผดกฎหมายของแรงงานขามชาต จะเปนกลมบคคลทมความเสยงสงทจะถกแสวงประโยชนหรอมความเตมใจทจะเดนทางเคลอนยายอยางผดกฎหมายโดยไมค านงถงความปลอดภยตาง ๆ โดยเฉพาะแรงงานไรฝมอจากประเทศทมคาแรงหรอคณภาพชวตทต ากวาในประเทศตาง ๆ เชน ประเทศเพอนบานของไทย ยงมปญหาทางเศรษฐกจ และเกดความผนผวนทางเศรษฐกจโลกยงซ าเตมความยากจนของประชาชนในประเทศเหลานน เปนทงปจจยผลกดนและปจจยดงดดใหเกดมการอพยพของบคคลเพอแสวงหาโอกาสทางเศรษฐกจ แรงงานทขามชาตทมกตกเปนเหยอของการกดขแรงงานมกเปนแรงงานทใชก าลงกายท างาน เชน แรงงานภาคเกษตร การเลยงสตว การประมง คนท างานในสวน ท านา ท าไร การกอสราง อตสาหกรรมโรงงาน โรงเลอย ทอผา แบกหาม โรงงานแปรรปไมโรงเลอย การคาปลก ขายพชผลการเกษตร ทพก รสอรท รานอาหาร ท าความสะอาด ขนสง งานในโกดง คนรบใชในบาน การคดแยกสงปฏกล เปนตน ตลอดถงงานทใชแรงงานผหญง เชน งานนวดแผนโบราณ ท าสปา คาประเวณ การบรการในแหลง

42

บนเทง หรอแมกระทงการบรการจดหาคสมรส ทมแรงงานผหญงเขาไปด าเนนการ และมกตกเปนเหยอของขบวนการคามนษย กลไกทางสงคมทใชปองกนปญหาการคามนษย โดยเฉพาะปญหาการคาประเวณเดกและผหญง รวมถงการบงคบใชแรงงาน ยงคงใชกลไกทเปนหลกการสากลทวาดวยเรองของสทธมนษยชน สทธ เสรภาพ และการเคารพศกดศรของความเปนมนษย เชน ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน (Universal Declaration of Human Rights) อนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานอาชญากรรมขามชาตทจดตงในลกษณะองคกร (United Nations Convention against Transnational Organized Crime: UNTOC) และพธสารเพมเตม อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกประตบตตอสตรในทกรปแบบและพธสารเลอกรบ (Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women: CEDAW, Optional Protocol) อนสญญาวาดวยสทธเดก (Convention on the Rights of the Child: CRC) และอนสญญาองคการแรงงานระหวางประเทศ ตลอดถงบนทกความเขาใจระหวางประเทศในภมภาค ทมความพยายามในการตอตานการคามนษยรวมกน แมปจจบนกลไกตาง ๆ ยงไมสามารถจะน าไปเปนกลไกทมประสทธภาพในการด าเนนการตอตานการคามนษย แตแนวโนมเมอปญหาการคามนษยมผลกระทบตอความมนคงของมนษยมากขน ยอมจะท าใหประเทศตาง ๆ ถกผลกดนจากประชาชนภายในประเทศของตนใหเพมกลไกหรอแกไขกลไกใหมประสทธตอการปองกนและปราบปรามปญหาการคามนษยไดมากยงขน นอกจากน การใชมาตรการปองกนและแกไขปญหาการคามนษยภายในประเทศทเกยวของจะชวยท าใหปญหาในระดบภมภาคลดนอยลงได โดยเฉพาะในประเทศทเปนตนทาง ทางผาน หรอปลายทาง ของขบวนการคามนษยขามชาต เชน การด าเนนการเสรมสรางศกยภาพอยางจรงจงแกบคลากรทเกยวของใหสามารถปฏบตงานไดอยางถกตอง และมประสทธภาพ การรณรงคใหประชาชนและผเกยวของโดยตรงเหนสภาพปญหาอยางแทจรงและชวยรฐบาลในการแกไขปญหาการคามนษย การปองกนและชวยเหลอใหผทก าลงจะตกเปนเหยอของขบวนการคามนษยมโอกาสและทางเลอกใหหลดพนจากกระบวนการคามนษย และการฟนฟและเยยวยาแกผถกกระท า (Remedy and Rehabilitation) เพอใหผทตกเปนเหยอของการคามนษยหรอเปนผเสยหายจากการคามนษยสามารถกลบเขาสสงคมไดอยางปกต

กจกรรม 12.3.1

43

ปญหาการคามนษยมพนฐานปญหามาจากปญหาทางสงคมในดานใดบาง และกลไกทางสงคมสากลทสงคมโลกใชเปนหลกการในการปองกนและแกไขปญหาการคามนษยคออะไร

แนวตอบกจกรรม 12.3.1 ปญหาการคามนษย มพนฐานส าคญมาจากปญหาระดบปจเจกบคคลเกยวกบการเลอกปฏบตระหวางเพศชายและเพศหญง คานยมของความไมเสมอภาคระหวางผชายและผหญง การละเมดสทธและเสรภาพของบคคล การไมเคารพศกดศรของความเปนมนษย กลไกสากลทส าคญส าหรบใชเปนแนวทางปฏบตเพอปองกนและแกไขปญหาการคามนษย คอ ปฏญญาสากลวาดวยสทธ อนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานอาชญากรรมขามชาตทจดตงในลกษณะองคกร และพธสารเพมเตม อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกประตบตตอสตรในทกรปแบบและพธสารเลอกรบ อนสญญาวาดวยสทธเดก และอนสญญาองคการแรงงานระหวางประเทศ

44

เรองท 12.3.2 การแกไขปญหาดานเศรษฐกจกบการคามนษยในบรบทโลก

จากปญหาทางสงคมทสรางบทบาททางสงคมทไมสอดคลองกบความเปนเพศชายหญง การเลอกปฏบต ความสมพนธเชงอ านาจ และการละเมดสทธมนษยชน สงผลเชอมโยงไปถงระบบทางเศรษฐกจรายได หนาทการงาน อาชพ และคณคาทางเศรษฐกจของชายหญงแตกตางกน งานทมรายไดมากหรอนอยถกน าไปเชอมโยงกบการเลอกปฏบตทางเพศ ผหญงมกท างานในระบบเศรษฐกจทมรายไดนอย อาทเชน งานบาน เลยงลก สวนผชายมกไดท างานนอกบานทมรายไดมากกวา ท าใหผหญงมความดอยกวาทางรายได สวนผชายมความเหนอกวาในเรองการท างานในสงคมบางสงคม นอกจากโครงสรางทางเศรษฐกจของแตละประเทศทมระบบเลอกปฏบตระหวางมนษยดวยกน ระบบเศรษฐกจโลกทเปนทนนยมยงกระตนใหมการบรโภค และสงเสรมใหสงคมดนรนยกฐานะของตนใหมความมงคงเกนความพอด สงเสรมใหมบาน มรถยนต หรอเครองอปโภคหรหรา พรอมสงอ านวยความสะดวกมากมาย ท าใหสงคมในประเทศทยากจนตองแบกรบภาระหนสนและคาใชจายทเพมมากขน จงน าไปสการยายถนฐานเพอแสวงหาโอกาสดานเศรษฐกจ การท างาน และรายไดทดกวา จนตกเปนเหยอของการคามนษย การถกบงคบใชแรงงานทาส การถกเลอกปฏบต การละเมดสทธและเสรภาพในสถานทท างาน หรอการท ารายรางกายแรงงานทขดขนตอการถกบงคบ บางครงมการท ารายถงขนเสยชวตในตางประเทศ ยงระบบเศรษฐกจโลกทไมเทาเทยมกน มประเทศร ารวย ประเทศยากจน ประเทศอตสาหกรรมทพฒนาแลว ประเทศเกษตรกรรมทยงยากจน ยงท าใหเกดความแตกตาง การอพยพยายถนฐานของแรงงานขามชาต และเกดขบวนการคามนษยเพมมากขนตามมา แมจะมกลไกสากลเกยวกบการพฒนาเศรษฐกจระดบโลก เชน องคการการคาโลก องคการแรงงานระหวางประเทศ ธนาคารโลก และกองทนการเงนระหวางประเทศ เพอชวยแกไขปญหาความแตกตางทางเศรษฐกจและแกไขปญหาความขดแยงทางเศรษฐกจระหวางประเทศ แตประเทศทดอยโอกาสและก าลงพฒนายงคงมททาวาจะเทาเทยมกบประเทศทร ารวยได และสดทายประชาชนของประเทศทมความดอยทางดานเศรษฐกจยอมตกเปนเหยอของอาชญากรรมทเชอมโยงกบความแตกตางทางเศรษฐกจระหวางประเทศทไมเปนธรรม การใชมาตรการทางเศรษฐกจในการแกไขปญหาการคามนษยนน เรมจากการทแตละประเทศไดรบรอง อนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานอาชญากรรมขามชาตทจดตงในลกษณะองคกร (United Nations Convention against Transnational Organized Crime: UNTOC) และพธสารเพมเตม และเขาเปนรฐภาคของอนสญญาองคการแรงงานระหวางประเทศ (ILO) ซงเปนการแกไขปญหาการบงคบใชแรงงานในภาคเกษตรและอตสาหกรรม ไมใหมการเลอกปฏบตตอแรงงาน ในขณะเดยวกนประเทศมหาอ านาจตาง ๆ ทวโลกตางใหความส าคญตอการน าปญหาการคามนษยไปผกตดกบการคาและการลงทนระหวางประเทศ เชน สหรฐอเมรกาและพนธมตร มกน าเอาปญหาการคามนษยไปเปนขออางในการตอบโตทางการคา หรอเพอลดการสนบสนนทางดานเศรษฐกจตอประเทศทมการละเมดสทธมนษยชนและมปญหาการคามนษยมาก

45

แนวโนมของการน ากลไกดานเศรษฐกจ การคา และการลงทน ไปใชเปนเครองมอในการแกไขปญหาการคามนษยเรมมมากขนในอนาคต เนองจากปญหาการคามนษยเปนการละเมดสทธมนษยชน สทธและเสรภาพของบคคล รวมทงการไมเคารพศกดของความเปนมนษย ซงปจจบนประเทศตาง ๆ ทวโลกไดใหความส าคญตอเรองน การพฒนาความเจรญทางดานอน ๆ ของโลกจงมงไปใหความส าคญตอสทธมนษยชน ปญหาการคามนษยกลายมาเปนปญหาทกระทบตอประเทศทเกยวของ และประเทศมหาอ านาจเรมน าไปเชอมโยงกบการคาและการลงทนระหวางประเทศ บอยครงทมการหยบยกเอาปญหาการคามนษยไปผกโยงการการคาและการลงทนระหวางประเทศ เพอกดกนทางการคา เพอสนบสนนชวยเหลอทางดานเศรษฐกจ หรอเพอลงโทษประเทศทไมใหความส าคญตอการแกไขปญหาการคามนษย เชน กรณทสหรฐอเมรกามการตรากฎหมายคมครองเหยอการคามนษย (Trafficking Victims Protection Act: TVPA) ค.ศ. 2000 ขน เพอประเมนสถานการณและตอตานปญหาการคามนษยในประเทศตาง ๆ ทวโลก โดยใชกฎหมาย TVPA น มการรวบรวมขอมลและจดท ารายงานสถานการณเกยวกบการคามนษย (Trafficking in Persons Report) หรอ TIP Report เปนประจ าทกป เพอก าหนดใหประเทศตาง ๆ ทมการแกไขปญหาการคามนษยเปนไปตามเกณฑในกฎหมาย TVPA หรอไม โดยจดเปน 4 ระดบ คอ ประเทศทด าเนนการสอดคลองกบมาตรฐานขนต าตามกฎหมายของสหรฐฯ ทงดานการปองกนและบงคบใชกฎหมายตอตานการคามนษยและการคมครองเหยอการคามนษย (Tier 1) ประเทศทด าเนนการไมสอดคลองกบมาตรฐานขนต าตามกฎหมายสหรฐอเมรกา แตมความพยายามปรบปรงแกไข (Tier 2) ประเทศทตองจบตามองเปนพเศษ (Tier 2 Watch List) และประเทศทด าเนนการไมสอดคลองกบมาตรฐานขนต าตามกฎหมายสหรฐฯ และไมมความพยายามแกไข (Tier 3) ซงสหรฐฯ อาจพจารณาระงบการใหความชวยเหลอทมใชความชวยเหลอเพอมนษยธรรมและการคาได การด าเนนการตามกฎหมาย TVPA ของสหรฐฯ นน ยงสงผลใหประเทศพนธมตรของสหรฐอเมรกาปฏบตตามไปดวยในกรณทประเทศสหรฐอเมรกาไดใชมาตรการใด ๆ ตอบโตประเทศทไมปฏบตตามเกณฑทไดตรากฎหมายไว จนสงผลเสยตอการคา การลงทน และสทธพเศษดานการคาอน ๆ ของประเทศทมปญหาการคามนษยมาก เพอไมใหเกดผลกระทบตอระบบเศรษฐกจของตน ท าใหประเทศตาง ๆ ตองใหความรวมมอกบตางประเทศในการตอตานการคามนษย และสรางกลไกภายในประเทศของตนเพอแกปญหาการคามนษย ส าหรบประเทศไทยไดมการตรากฎหมายเพอใชเปนมาตรการทางเศรษฐกจในการแกไขปญหา เชน (1) พระราชบญญตสถานบรการ พ.ศ. 2506 (2) พระราชบญญตจดหางานและคมครองคนหางาน พ.ศ. 2528 (3) พระราชบญญตการท างานของคนตางดาว พ.ศ. 2551 (4) พระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. 2541 (5) พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคาประเวณ พ.ศ. 2539 (6) พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการฟอกเงน พ.ศ. 2542 โดยประเทศไทยไดก าหนดใหความเปนฐานคามนษยและองคกรอาชญากรรมขามชาต เปนฐานความผดทตองด าเนนการตามพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการฟอกเงน พ.ศ. 2542 ใหมการยดและ

46

อายดทรพยสนของผกระท าความผดฐานคามนษยได นอกจากนประเทศไทยยงมสนธสญญาความรวมมอทางอาญากบอกหลายประเทศ เพอใชเปนมาตรการทางดานเศรษฐกจในการปองกนและปราบปรามการคามนษย แนวโนมการใชมาตรการทางดานเศรษฐกจในการแกไขปญหาการคามนษย จะถกน าไปใชมากขน เพอตดเสนทางการเงนขององคกรอาชญากรรม เปนการลงโทษอาชญากรทงทางคดอาญาและทางแพง ปจจบนการใชกฎหมายเกยวกบการปองกนและปราบปรามการฟอกเงนไปด าเนนการการยดและอายดทรพยทไดมาจากการกระท าความผดกลายเปนเครองมอทมประสทธภาพมากทสดอยางหนง จนท าใหการกระท าความทเปนฐานความผดเกยวกบการฟอกเงนไดลดลง และเปนมาตรการทท าใหผกระท าความผดตองตระหนกในการลงมอท าความผดมากขน เพราะเกรงกลวทจะถกด าเนนการยดและอายดทรพยสนหากกระท าความฐานคามนษยและถกจบได

กจกรรม 12.3.2 สหรฐอเมรกาใชมาตรการทางเศรษฐกจอยางไรในการแกไขปญหาการคามนษย และสงผลกระทบอยางไรตอประเทศทไมพยายามแกไขปญหาการคามนษยอยางจรงจง

แนวตอบกจกรรม 12.3.2 สหรฐอเมรกามการตรากฎหมายคมครองเหยอการคามนษย (Trafficking Victims Protection Act: TVPA) ค.ศ. 2000 ขน เพอประเมนสถานการณและตอตานปญหาการคามนษยในประเทศตาง ๆ ทวโลก การใชกฎหมาย TVPA น มการรวบรวมขอมลและจดท ารายงานสถานการณเกยวกบการคามนษย (TIP Report) เปนประจ าทกป เพอก าหนดใหประเทศตาง ๆ ทมการแกไขปญหาการคามนษยเปนไปตามเกณฑในกฎหมาย TVPA หรอไม หากประเทศทแกไขปญหาการคามนษยไมไดตามเกณฑทก าหนดไว จะถกสหรฐอเมรกาตอบโตดวยทางการคา การลงทน และการสนบสนนทางเศรษฐกจ ซงจะสงผลกระทบตอการคา การลงทน และการพฒนาทางเศรษฐกจของประเทศทมระบบเศรษฐกจทเกยวของกบสหรฐอเมรกาและประเทศพนธมตรของสหรฐอเมรกา

47

เรองท 12.3.3 การแกไขปญหาดานการเมองกบการคามนษยในบรบทโลก

จากปญหาทางสงคมทเรมจากความไมเสมอภาคของปจเจกชน การเลอกปฏบตระหวางหญงชาย การละเมดสทธและเสรภาพ และการไมเคารพศกดศรของความเปนมนษย สงผลใหสรางระบบเศรษฐกจทไมเทาเทยมกนของบคคลในสงคม กระทบตอรายได อาชพการงาน และสถานะทางเศรษฐกจทแตกตางกน เปนการยกสถานะของเพศชายทถกสงคมสรางขนใหเหนอกวาเพศหญง การท างานดานการเมองกมสภาพการเลอกปฏบตไมแตกตางกน เพศชายกลบมอ านาจในการควบคมนโยบาย ทศทางความเปนไปของบานเมอง มโอกาสไดควบคมอ านาจ ทรพยากร และผลประโยชนทมากกวาเพศหญง ยงตอกย าความไมเสมอภาคระหวางมนษย มการละเมดสทธและเสรภาพ และไมมการเคารพศกดศรของความเปนมนษยอยางเทาเทยมกน การด าเนนการทางการเมองภายในประเทศในการแกไขปญหาการคามนษยและการสรางกลไกภายในประเทศใหสอดคลองกบทศทางกระแสระหวางประเทศ ควรด าเนนการดงน 1. การใชกลไกทางการเมองภายในประเทศในการด าเนนการทางนตบญญต การตรากฎหมาย และขอบงคบตาง ๆ เพอชวยปองกนปญหาภายในประเทศ 2. รฐบาลแตละประเทศเปดชองทางทางกฎหมาย หรอชองทางการเมองใหสามารถเขารวมในการแสดงเจตจ านงทางการเมองระหวางประเทศ การรวมท าขอตกลง หรอแถลงการณรวมเกยวกบการตอตานการคามนษย ทงในระดบพหภาคและทวภาค ในระดบสากลและระดบภมภาค เพอใหการด าเนนการปองกนและแกไขปญหาการคามนษยภายในประเทศและภมภาคเชอมโยงสอดคลองกบทศทางระหวางประเทศ 3. การอนวตการกฎหมายภายในประเทศตามอนสญญาระหวางประเทศทเกยวของ ประกอบกบเพมประสทธภาพในการบงคบใชกฎหมายเกยวกบฟอกเงนขององคกรอาชญากรรมขามชาต และผทใหการสนบสนนอาชญากรรมดานการคามนษย โดยใชเครองมอทางกฎหมายทเปนความรวมมอระหวางประเทศในทางอาญา การสงผรายขามแดน และการแลกเปลยนนกโทษ ประกอบการด าเนนการใหมประสทธภาพมากขน เนองจากผกระท าความผดมถนฐานอยในพนทตางประเทศหลายประเทศ และมพยานหลกฐานเกยวกบการกระท าความผดทอยในหลายประเทศ 4. การแลกเปลยนขอมลขาวสารทเปนขาวกรอง (Intelligence Exchange) ของประเทศตนทาง ทางผาน และปลายทาง โดยมการสรางเครอขายและทศทางความรวมมอใหเกดขนเพอความรวดเรว ในการแกไขปญหา ตลอดทงมการฝกอบรมใหเจาหนาททเกยวของกบเรองการปองกนและปราบปรามการคามนษยไดมทกษะในการปฏบตงานรวมกนมากขน มความคนเคยในการท างานรวมกน และไดแลกเปลยนขอมลแผนประทษกรรมดานการคามนษยระหวางกน 5. การบงคบใชกฎหมายตอเจาหนาทของรฐทมสวนเกยวของกบการเขาไปสนบสนน ชวยเหลอ อ านวยความสะดวก และปกปองอาชญากรรม ใหมความรนแรงมากขน ตลอดทงน ากฎหมายเกยวกบการฟอก

48

เงนเขาไปบงคบใชไปพรอม ๆ กบการด าเนนคดทมการกระท าความผดฐานคามนษย เพอปองกนและปองปรามมใหเจาหนาทของรฐเขาไปเกยวกบขบวนการคามนษย ปจจบนรฐบาลไทยไดตระหนกถงปญหาการคามนษยมาขน และไดตรากฎหมายทเกยวของกนการปองกนและปราบปรามการคามนษย ทงทเปนกฎหมายทอนวตการตามอนสญญาระหวางประเทศ และกฎหมายทเพมเตมขน กลไกทางกฎหมายภายในประเทศไทยเพอใชตอตานการคามนษยนนมอยหลายฉบบ เชน36 (1) พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย พ.ศ. 2551 (2) ประมวลกฎหมายอาญา (3) พระราชบญญตคมครองพยานในคดอาญา พ.ศ. 2546 (4) พระราชบญญตสถานบรการ พ.ศ. 2506 (5) พระราชบญญตจดหางานและคมครองคนหางาน พ.ศ. 2528 (6) พระราชบญญตคนเขาเมอง พ.ศ. 2522 (7) พระราชบญญตการท างานของคนตางดาว พ.ศ. 2551 (8) พระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. 2541 (9) พระราชบญญตคมครองเดก พ.ศ. 2546 (10) พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคาประเวณ พ.ศ. 2539 (11) พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการฟอกเงน พ.ศ. 2542 กฎหมายทใชเปนกลไกปองกนและปราบปรามการคามนษยภายในประเทศไทยมหลายฉบบ ดงนนผทเกยวของกบการตอตานการคามนษย และผปฏบตงานตองมความรเรองกฎหมายหลายฉบบ นอกจากนยงมความรวมมอระหวางประเทศทใชด าเนนคดตอผกระท าความผดทางอาญา ซงการกระท าความผดฐานคามนษยเปนคดอาญาและเปนฐานความผดหนงทสามารถด าเนนคดตามกฎหมายวาดวยการปองกนและปราบปรามการฟอกเงนดวย สนธสญญาระหวางประเทศทส าคญในการด าเนนคดอาญา คอ สนธสญญาความรวมมอทางอาญา (Mutual Legal Assistance Treaty: MLAT) ปจจบนประเทศทมความตกลงหรอมสนธสญญาความรวมมอทางอาญา (Mutual Legal Assistance Treaty: MLAT) กบประเทศไทยมจ านวน 7 ประเทศ คอ37 (1) สหรฐอเมรกา มผลบงคบใชเมอวนท 10 มถนายน ค.ศ. 2479 (พ.ศ. 2536) (2) แคนาดา มผลบงคบใชเมอวนท 3 ตลาคม ค.ศ. 1994 (พ.ศ. 2537)

36 สวภา สขคตะ. (2555). การบงคบใชกฎหมายวาดวยการปองกนและปราบปรามการคามนษย กรณศกษา

เฉพาะกรณการพจารณาคด. หลกสตรผพพากษาผบรหารในศาลชนตนรนท 10, สถาบนพฒนาขาราชการฝายตลาการศาลยตธรรม ส านกงานศาลยตธรรม, หนา 4.

37 กระทรวงการตางประเทศ, กรมการกงสล. ความรวมมอระหวางประเทศดานกระบวนการยตธรรม.

สบคนเมอ 18 ธนวาคม 2560, จาก http://www.consular.go.th/main/th/services/1301

49

(3) ประเทศสหราชอาณาจกร มผลบงคบใชเมอวนท 10 กนยายน ค.ศ. 1997 (พ.ศ. 2540) (4) ประเทศฝรงเศส มผลบงคบใชเมอวนท 1 มถนายน ค.ศ. 2000 (พ.ศ. 2543) (5) ประเทศนอรเวย มผลบงคบใชเมอวนท 22 กนยายน ค.ศ. 2000 พ.ศ. 2543) (6) ประเทศสาธารณรฐเกาหล มผลบงคบใชเมอวนท 6 เมษายน ค.ศ. 2005 (พ.ศ. 2548) (7) ประเทศสาธารณรฐประชาชนจน มผลบงคบใชเมอวนท 20 กมภาพนธ ค.ศ. 2005 พ.ศ. 2548) ประเทศตาง ๆ ทไดท าสนธสญญานกบประเทศไทยสามารถด าเนนการรองขอใหประเทศไทยด าเนนการจบกมหรอคมขงผกระท าความผดฐานคามนษยได หรอใหด าเนนการรวบรวมพยานหลกฐานทเกยวของกบการคามนษยได ตลอดถงใหด าเนนการคนสถานททเกยวของกบการกระท าความ และการสอบปากค าพยานเกยวกบคดฐานคามนษยไดในประเทศอน ๆ ทขบวนการคามนษยขามชาตไดลงมอกระท าความผด การประสานความรวมมอระหวางประเทศน เปนกลไกในการปองกนและปราบปรามอาชญากรรมทสอดคลองกบปญหาอาชญากรรมขามชาตในปจจบนไดดทสดอยางหนง เพราะเปนตองอาศยความรวมมอระหวางประเทศหลายประเทศ ส าหรบประเทศไทยนน ไดอนวตการกฎหมายภายในประเทศตามสนธสญญาดงกลาวดวยการตราพระราชบญญตความรวมมอระหวางประเทศในเรองทางอาญา พ.ศ. 2535 เพอใชเปนกรอบในการด าเนนความรวมมอทางอาญาระหวางประเทศไทยกบตางประเทศ พระราชบญญตฉบบนก าหนดให “ส านกงานอยการสงสด” เปนผประสานงานกลางซงมอ านาจในการพจารณาขอและใหความรวมมอทางอาญาระหวางไทยกบประเทศตาง ๆ อยางไรกตาม หากมการกระท าความผดฐานคามนษยเกดขนในประเทศทไมมสนธสญญาความรวมมอทางอาญากบประเทศไทย สามารถด าเนนการคดกบขบวนการคามนษยทเปนอาชญากรรมขามชาตไดโดยผานชองทางทางการทต ซงด าเนนการผานการประสานงานกบกระทรวงการตางประเทศ และสถานทตของประเทศนน ๆ ทตงอยในประเทศไทย แตการด าเนนการตอผกระท าความผดฐานคามนษยทผานชองทางทางการทตลกษณะนมกเปนการด าเนนการโดยใช “หลกตางตอบแทน” ระหวางกน การแสดงเจตนาทางการเมองของประเทศไทยดวยการเขาเปนรฐภาคของ อนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานอาชญากรรมขามชาตทจดตงในลกษณะองคกรและพธสารเพมเตม ตอมาไดใหสตยาบนตออนสญญาดงกลาวแลว เปนการแสดงออกถงความรวมมอตอนานาชาตอยางชดเจน ซงรฐบาลไทยกไดตรากฎหมายทอนวตการตามอนสญญานเพมขนอก 2 ฉบบ เปนกฎหมายทเกยวของกบการปองกนและปราบปรามการคามนษยรวมกบประเทศอน ๆ ไดโดยตรง คอ พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการมสวนรวมในองคกรอาชญากรรมขามชาต พ.ศ. 2556 และพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย พ.ศ. 2551

แนวโนมทางการเมองในการแกไขปญหาการคามนษย

เนองจากปญหาการคามนษยเปนปญหาทกระทบตอการเมองระหวางประเทศ และเศรษฐกจระหวางประเทศ ซงจะมความซบซอนมากขน มผเกยวของกบการกระท าความผดทมจ านวนมากขน และมพนทในการ

50

กระท าความผดทเกดขนในหลายประเทศ การสรางกลไกปองกนและปราบปรามการคามนษยตองอาศยความรวมมอทางการเมองระหวางประเทศทงในระดบสากลและระดบภมภาคเพอขยายความรวมมอไปสกลไกการแกไขปญหาภายในประเทศของตน สงคมโลกปจจบนทมการพฒนาเทคโนโลยดานการสอสารเชอมโยงสงคมโลกเขาหากนอยางใกลชด มการรบรขอมลขาวสารระหวางกน การคามนษยทเปนการละเมดสทธเสรภาพและการไมเคารพศกดศรของความเปนมนษย เปนปญหาทรฐบาลแตละประเทศจ าเปนตองใหความตระหนกและก าหนดเปนนโยบายของประเทศมากขน เพอใหการตอตานการคามนษยมประสทธภาพอยางแทจรง ตรงกนขาม หากประเทศทไมใหความรวมมอในการปองกนและแกไขปญหาการคามนษยกบนานาชาตยอมไดรบผลกระทบดานการคา การลงทน และสญเสยภาพลกษณทดในสายตาของนานาชาต ปญหาดงกลาวกลายเปนปญหาทผกโยงกนเปนระบบทกระทบกบความมนคงของมนษย เศรษฐกจ สงคม และการเมองอยางแยกกนไมออก ความรวมมอทางการเมองระหวางประเทศคอกลไกการขบเคลอนทส าคญทสด เพอเปดทางไปสความรวมมอดานอน ๆ ตอไป

กจกรรม 12.3.3 ประเทศไทยไดแสดงเจตจ านงทางการเมองอยางไรบาง เพอใหความรวมมอกบตางประเทศในการปองกนและปราบปรามปญหาคามนษย จงยกตวอยาง

แนวตอบกจกรรม 12.3.3 ประเทศไทยไดแสดงออกใหเหนอยางชดเจนตอความรวมมอระหวางประเทศเพอปองกนและปราบปรามปญหาการคามนษยทงในระดบสากลดวยการเขาเปนรฐภาคของ อนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานอาชญากรรมขามชาตทจดตงในลกษณะองคกร (United Nations Convention against Transnational Organized Crime: UNTOC) และพธสารเพมเตม ซงตอมาไดใหสตยาบนตออนสญญาดงกลาวแลว นอกจากน รฐบาลไทยยงไดตรากฎหมายภายในประเทศทส าคญอก 2 ฉบบ เพออนวตการกฎหมายภายในประเทศตามอนสญญาน คอ พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการมสวนรวมในองคกรอาชญากรรมขามชาต พ.ศ. 2556 และพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย พ.ศ. 2551

51

บรรณานกรม

กระทรวงการตางประเทศ, กรมองคการระหวางประเทศ. (กรกฎาคม 2551). ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน (Universal Declaration of Human Rights). สบคนจาก http://www.mfa.go.th

กระทรวงการตางประเทศ, กรมองคการระหวางประเทศ, กองการสงคม. (5 เมษายน 2555). การด าเนนงานดานการปองกนและปราบปรามการคามนษย. สบคนจาก http://www.mfa.go.th/main/th/issues/ 9894- การคามนษย.html

กระทรวงการตางประเทศ. (20 ตลาคม 2556). ขาวสารนเทศ: การเขาเปนภาคอนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานอาชญากรรมขามชาต ทจดตงในลกษณะองคกร และพธสารเพอปองกน ปราบปรามและลงโทษ การคามนษย โดยเฉพาะสตรและเดกเสรมอนสญญาฯ. สบคนจาก http://www.mfa.go.th

กระทรวงการตางประเทศ, กรมการกงสล. ความรวมมอระหวางประเทศดานกระบวนการยตธรรม. สบคนเมอ 18 ธนวาคม 2560. จาก http://www.consular.go.th/main/th/services/1301

กระทรวงแรงงาน, กรมสวสดการและคมครองแรงงาน, กลมงานมาตรฐานแรงงานระหวางประเทศ. อนสญญาฉบบท 29 วาดวยการเกณฑแรงงานหรอแรงงานบงคบ พ.ศ. 2473 (ค.ศ. 1930). สบคนเมอ 13 ธนวาคม 2560. จาก http://www.mol.go.th/anonymouse/international/3399

กระทรวงการตางประเทศ, กรมองคการระหวางประเทศ. อนสญญาวาดวยสทธเดก. สบคนเมอ 13 ธนวาคม 2560. จาก http://www.mfa.go.th

กระทรวงการตางประเทศ, กรมองคการระหวางประเทศ. CEDAW อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบ. สบคนเมอ 13 ธนวาคม 2560. จาก http://www.mfa.go.th

กระทรวงแรงงาน. (5 ตลาคม 2552). อนสญญาองคการแรงงานระหวางประเทศ (ILO) ทไทยใหสตยาบน. สบคนจาก http://www.mol.go.th/en/node/3422

คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต. (5 ธนวาคม 2550). หลกกฎหมายระหวางประเทศทวไปเกยวกบสนธสญญาดานสทธมนษยชน. กรงเทพฯ: ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต.

จรยวรรณ พทธานรกษ, พนต ารวจตรหญง และคณะ. (2550). การคามนษย. พนจในแนวสตรนยม ในพนทของอนเตอรเนต กระบวนการทางกฎหมาย และหนวยงานภาครฐ. เชยงใหม: วนดาเพรส.

เจษฎา มบญลอ, พนเอกหญง. (2556). การคามนษยในประเทศไทย ปจจยทเปนสาเหต เครองมอ และกลไกในการแกไข. กรงเทพฯ: ศนยศกษายทธศาสตร สถาบนวชาการปองกนประเทศ.

ชายไทย รกษาชาต. (2550). ผหญง เซกส และอนเทอรเนต อาณาจกร (เสร) ของการคามนษยทใหญทสด...ท าเปนมองไมเหน. เชยงใหม: วนดาเพรส.

52

ดลฤทย ไกรอ า, ร.ต.อ. (2553). ปญหาอปสรรคในการคดแยกเหยอจากการคามนษยในบคคลตางดาว 3 สญชาต (พมา, ลาว และกมพชา): ศกษาเฉพาะกรณสวนคดแยกผเสยหายจากการคามนษย สถานกกตวบคคลตางดาว ส านกงานตรวจคนเขาเมอง (สารนพนธปรญญาโท). กรงเทพฯ: ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหารงานยตธรรม มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2560. (6 เมษายน 2560). ราชกจจานเบกษา, เลมท 134 ตอนท 40 ก.

ศรพร สโครบาเนค. (2550). การคามนษย แนวคด กลไก และประเดนทาทาย. กรงเทพฯ: บรษท อมรนทร พรนตงแอนดพบลชชง จ ากด (มหาชน).

สถานเอกอครราชทตไทย ณ กรงวอชงตน ด.ซ. (26 เมษายน 2558). สาระนารของกฎหมายคมครองเหยอคามนษยของสหรฐฯ และเหตใดสหรฐฯ จงจดใหไทยอยระดบท 3 เมอปทผานมา. สบคนจาก https://www. facebook.com/Thaiembdc/posts/979796095366743

สรายทธ ยหะกร, ผศ. การคามนษยในประเทศไทย Human Trafficking in Thailand. วารสารอเลกทรอนกสการเรยนรทางไกลเชงนวตกรรม (e-JODIL), ปท 5 ฉบบท 2, กรกฎาคม – ธนวาคม 2558. นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

สเทพ เอยมคง. สทธและเสรภาพของชนชาวไทย. สถาบนพระปกเกลา. สบคนเมอ 10 ธนวาคม 2560. จาก http://wiki.kpi.ac.th/index.php?title=สทธและเสรภาพของชนชาวไทย

สวภา สขคตะ. (2555). การบงคบใชกฎหมายวาดวยการปองกนและปราบปรามการคามนษย กรณศกษาเฉพาะกรณการพจารณาคด. หลกสตรผพพากษาผบรหารในศาลชนตนรนท 10. สถาบนพฒนาขาราชการฝายตลาการศาลยตธรรม ส านกงานศาลยตธรรม.

United Nations Convention against Transnational Organized Crime and the Protocols Thereto, United Nations Office on Drugs and Crime, 2017. from https://treaties.un.org/doc/source/recenttexts/18-12_c_e.pdf

1 สรายทธ ยหะกร. (2558). การคามนษยในประเทศไทย Human Trafficking in Thailand. วารสารอเลกทรอนกสการเรยนรทางไกลเชงนวตกรรม (e-JODIL), ปท 5 ฉบบท 2, กรกฎาคม–ธนวาคม 2558, หนา 109-110. 2 เรองเดยวกน, หนา 109-110. 3 สาระนารของกฎหมายคมครองเหยอคามนษยของสหรฐฯ และเหตใดสหรฐฯ จงจดใหไทยอยระดบท 3. สถานเอกอครราชทตไทย ณ กรงวอชงตน ด.ซ. (26 เมษายน 2558). จาก https://www.facebook.com/Thaiembdc/posts/ 979796095366743 4 เรองเดยวกน. 5 ส านกงานอยการสงสด, ส านกงานคดคามนษย. (11 มถนายน 2556). นยามของการคามนษย. สบคนจาก http://www.caht.ago.go.th/index.php/1

53

6 มาตรา 6 พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย พ.ศ. 2551 7 Abraham H. Maslow. (1943). “A Theory of Hunman Motivation.” Psychological Review, vol. 50. pp. 340-396. อางใน พรรณ ชทยเจนจต. (2538). จตวทยาการเรยนการสอน. กรงเทพฯ: คอมแพคทพรนท จ ากด, หนา 463. 8 สเทพ เอยมคง. สทธและเสรภาพของชนชาวไทย. สถาบนพระปกเกลา. สบคนเมอ 10 ธนวาคม 2560. 9 เรองเดยวกน. 10 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2560. ราชกจจานเบกษา, เลมท 134 ตอนท 40ก., 6 เมษายน 2560, หนา 8-11. 11 กระทรวงการตางประเทศ, กรมองคการระหวางประเทศ. (กรกฎาคม 2551). ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน (Universal Declaration of Human Rights), หนา 1-2. 12 เรองเดยวกน, หนา 20-21. 13 ศรพร สโครบาเนค. (2550). การคามนษย แนวคด กลไก และประเดนทาทาย. กรงเทพฯ: บรษท อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง จ ากด (มหาชน), หนา 43. 14กระทรวงการตางประเทศ. (20 ตลาคม 2556). ขาวสารนเทศ: การเขาเปนภาคอนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานอาชญากรรมขามชาต ทจดตงในลกษณะองคกร และพธสารเพอปองกน ปราบปราม และลงโทษการคามนษย โดยเฉพาะสตรและเดกเสรมอนสญญาฯ, สบคนจาก http://www.mfa.go.th 15 ศรพร สโครบาเนค. อางแลว. หนา 53. 16 การเขาเปนภาคอนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานอาชญากรรมขามชาต ทจดตงในลกษณะองคกร และพธสารเพอปองกน ปราบปราม และลงโทษการคามนษย โดยเฉพาะสตรและเดกเสรมอนสญญาฯ. อางแลว. 17 เรองเดยวกน. 18 The Protocol against the Illicit Manufacturing of and Trafficking in Firearms, their Parts and Components and Ammunition. United Nations Convention against Transnational Organized Crime and the Protocols Thereto, United Nations Office on Drugs and Crime, 2017. From https://treaties.un.org/doc/ source/recenttexts/18-12_c_e.pdf 19 คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต. (5 ธนวาคม 2550). หลกกฎหมายระหวางประเทศทวไปเกยวกบสนธสญญาดานสทธมนษยชน. กรงเทพฯ: ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต. หนา 3-4. 20 กระทรวงการตางประเทศ, กรมองคการระหวางประเทศ. CEDAW อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบ. สบคนเมอ 13 ธนวาคม 2560, จาก http://www.mfa.go.th 21 กระทรวงการตางประเทศ, กรมองคการระหวางประเทศ. อนสญญาวาดวยสทธเดก. สบคนเมอ 13 ธนวาคม 2560 จาก http://www.mfa.go.th

54

22 กระทรวงแรงงาน, กรมสวสดการและคมครองแรงงาน, กลมงานมาตรฐานแรงงานระหวางประเทศ. อนสญญาฉบบท 29 วาดวยการเกณฑแรงงานหรอแรงงานบงคบ พ.ศ. 2473 (ค.ศ. 1930). สบคนเมอ 13 ธนวาคม 2560, จาก http://www.mol.go.th/anonymouse/international/3399 23 อนสญญาฉบบท 29 วาดวยการเกณฑแรงงานหรอแรงงานบงคบ พ.ศ. 2473 (ค.ศ. 1930) มาตรา 1 รฐสมาชกขององคการแรงงานระหวางประเทศ ซงใหสตยาบนอนสญญานรบจะด าเนนการระงบการใชการเกณฑแรงงาน หรอแรงงานบงคบทกรปแบบ ภายในระยะเวลาทสนทสดเทาทจะท าได 24 อนสญญาฉบบท 29 วาดวยการเกณฑแรงงานหรอแรงงานบงคบ พ.ศ. 2473 (ค.ศ. 1930) มาตรา 2 1. เพอประโยชนแหงอนสญญาน ใหค าวา “การเกณฑแรงงานหรอแรงงานบงคบ” หมายความวา งานหรอบรการทกชนด ซงเกณฑเอาจากบคคลใด ๆ โดยการขเขญการลงโทษ และซงบคคลดงกลาวนนมไดสมครใจทจะท าเอง 2. อยางไรกตาม เพอประโยชนแหงอนสญญาน ค าวา “การเกณฑแรงงาน หรอแรงงานบงคบ” ไมหมายความรวมถง... 25 กระทรวงการตางประเทศ, กรมองคการระหวางประเทศ, กองการสงคม. (5 เมษายน 2555). การด าเนนงานดานการปองกนและปราบปรามการคามนษย. สบคนจาก http://www.mfa.go.th/main/th/issues/9894-การคามนษย.html 26 กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย, ส านกงานสงเสรมสวสดภาพและพทกษเดก เยาวชน ผดอยโอกาส และผสงอาย. รวมบนทกความเขาใจดานการแกไขปญหาการคามนษย (5 ฉบบ). 27 การด าเนนงานดานการปองกนและปราบปรามการคามนษย, อางแลว. 28 เรองเดยวกน. 29 ชาญชย รกษาชาต และคณะ. (2550). ผหญง เซกส และอนเตอรเนต อาณาจกร (เสร) ของการคามนษยทใหญทสด....ท าเปนมองไมเหน. เชยงใหม: ส านกพมพ วนดาเพรส. หนา 166-172. 30 เจษฎา มบญลอ, พนเอกหญง. (2556). การคามนษยในประเทศไทย ปจจยทเปนสาเหต เครองมอ และกลไกในการแกไข. กรงเทพฯ: ศนยศกษายทธศาสตร สถาบนวชาการปองกนประเทศ, หนา 55-71. 31 กระทรวงแรงงาน. (5 ตลาคม 2552). อนสญญาองคการแรงงานระหวางประเทศ (ILO) ทไทยใหสตยาบน. สบคน จาก http://www.mol.go.th/en/node/3422 32 เรองเดยวกน. 33 กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงแหงมนษย, ส านกงานสงเสรมสวสดการและพทกษเดก เยาวชน ผดอยโอกาส คนพการ และผสงอาย. (2557). หลกสตรฝกอบรมพนกงานเจาหนาทตามพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคามนษย พ.ศ. 2551 (พมพครงท 3). หนา 40-41. 34 เรองเดยวกน. 35 เรองเดยวกน.

55

36 สวภา สขคตะ. (2555). การบงคบใชกฎหมายวาดวยการปองกนและปราบปรามการคามนษย กรณศกษาเฉพาะกรณการพจารณาคด. หลกสตรผพพากษาผบรหารในศาลชนตนรนท 10, สถาบนพฒนาขาราชการฝายตลาการศาลยตธรรม ส านกงานศาลยตธรรม, หนา 4. 37 กระทรวงการตางประเทศ, กรมการกงสล. ความรวมมอระหวางประเทศดานกระบวนการยตธรรม. สบคนเมอ 18 ธนวาคม 2560, จาก http://www.consular.go.th/main/th/services/1301