พระไพศาล วิสาโล · 2015. 4. 7. · พระไพศาล...
TRANSCRIPT
พระไพศาล วสาโล
ภาพประกอบ - รปเลม : ปลกไมลาย
พมพครงท ๑ : กนยายน ๒๕๕๔
จำนวนพมพ ๑๐,๐๐๐ เลม
จดทำโดย : เครอขายพทธกา เลขท ๔๕/๔ ซ.อรณอมรนทร ๓๙ ถ.อรณอมรนทร
แขวงอรณอมรนทร เขตบางกอกนอย กรงเทพฯ ๑๐๗๐๐ โทรศพท ๐๒-๘๘๒-๔๓๘๗,
๐๒-๘๘๖-๐๘๖๓, ๐๘๖-๓๐๐-๕๔๕๘ โทรสาร ๐๒-๘๘๒-๕๐๔๓
อเมล [email protected] เวบไซต http://www.budnet.org
ส น ใ จ ส น บ ส น น ก า ร จ ด พ ม พ เ ผ ย แ พ ร ต ด ต อ เ ค ร อ ข า ย พ ท ธ ก า
คำปรารภ
ใครๆ กตองการความสข ชวตทงชวตทมเทเพอความสขทใฝหา แตเราเคยถามตนเองหรอไมวาความสขทเราเสาะแสวงมาหลายสบปนน เปนความสขทแทจรงหรอ และมความยงยนเพยงใด
ไมผดหากจะกลาววาในบรรดาผคนทกำลงแสวงหาความสขอยในขณะน นอยคนทรจกความสขอยางแทจรง สวนใหญแลวเขาใจวาความสขนนมอยางเดยวคอความสขจากวตถ หรอความสขจากการเสพ แทจรงแลวยงมความสขอยางอนทไมองวตถ และเปนสขทประณตกวา
ความสขทแทมไดอยไกลตว หากอยในใจเรานเอง หากวางใจถกกเปนสขไดในทกหนแหง เพยงแครจกพอ กพบความสงบเยน ไกลจากความรมรอน หากรจก ปลอยวาง จตใจกโปรงโลงเบาสบาย และพบสขไดแมระหวางทำงาน
หนงสอเลมเลกๆ นประกอบดวย ๔ บทความ ซงเคยตพมพในทอนมากอน ในการรวมพมพครงน เครอขายพทธกาไดจดทำรปเลมทสวยงาม นาอาน หวงวาหนงสอเลมนจะชวยใหทานพบความสขทแทดวยตวทานเอง
พระไพศาล วสาโล ๑๕ กรกฎาคม ๒๕๕๔ อาสาฬหปรณม
สารบญ
ความสขทแท
๕
เปนสขทามกลางความทกข
๑๙
เปนสขในทกความเปลยนแปลง
๓๑
หลงจากทประธานาธบดมารคอส ครองอำนาจ
มาได ๕ ป เขาไดเขยนถงความรสกของตนลงใน
บนทกประจำวน ความตอนหนงมวา ”ผมเปนคนทม
อำนาจมากทสดในฟลปปนส ผมมทกอยางทเคย
ใฝฝน พดใหถกตองกคอ ผมมทรพยสมบต
ทกอยางเทาทชวตตองการ มภรรยาซงเปนทรก
และมสวนรวมในทกอยางทผมทำ มลกๆ ทฉลาด
หลกแหลมซงสบทอดวงศตระกล มชวตทสขสบาย
ผมมทกอยาง แตกระนนผมกยงรสกไมพงพอใจ
ในชวต„
� �
ความสขเปนสงททกคนใฝหา แตคนสวนใหญ
มกคดวาความสขนนเกดจากวตถและอำนาจ ยงม
สมบตไวในครอบครองมากเทาไร กเชอวาจะยงม
ความสขมากเทานน แตครนมสมบตมากองอย
ตรงหนา ชวเวลาไมนานกกลบทกขใหม เพราะ
มความอยากจะไดใหมากกวาเดมอก คนทคดวา
อำนาจจะบนดาลความสขใหได กไมเคยสขจรง
เสยท เปนขาราชการธรรมดากอยากเปนหวหนากอง
แตครนไดเปนเขากหารสกสมอยากไม เพราะนกฝน
ถงตำแหนงอธบด สวนคนทเปนอธบดกรสกดอย
กวาปลดกระทรวง เชนเดยวกบทปลดกระทรวงก
อยากเปนรฐมนตร พอไดเปนรฐมนตรกเกยงงอน
อยากไดกระทรวงเกรดเอและหวงเลยไปถงเปนใหญ
ในทำเนยบ แตถาใครคดวาตำแหนงนายกรฐมนตร
ทำใหชวตเปนสขได กขอใหดตวอยางจากมารคอสก
ไดวา ทงๆ ทตำแหนงประธานาธบดนนยงใหญกวา
นายกรฐมนตรเปนไหนๆ แตชวตกหามความสขไม
มนอยคนในโลกนทประสบ ”ความสำเรจ„
อยางอดตประธานาธบดมารคอส เขาไมเพยงแตจะม
อำนาจลนฟาเทานน หากยงมทรพยสมบตมหาศาล
มคครองและครอบครวทฝากชวตไวได กระนนกยง
รสกวาชวตนนยงพรองอย ตองดนรนไขวควาไมรจก
หยดจนชวตตองจบสนอยางนาอเนจอนาถ
ลองคนเราไดเปนประธานาธบดสกครง กอยาก
เปนตอไปเรอยๆ ขอนพอจะเขาใจไดไมยาก เพราะ
การขนกบการลงจากอำนาจนนตางกนอยางเหนได
ชด แตคนทมทรพยสมบตนบหมนๆ ลาน เหตใดจง
ยงดนรนตกตวงไมรจกหยด ในเมอสมบตทมนน
แมใชจนชวชวตกไมหมด
� �
� �
การทเศรษฐหมนลานยงตงหนาตงตาหาเงน
อยางไมยง ยอมแสดงวาความสขนนไมไดเกดจาก
การมหรอการครอบครองทรพยสมบต ไมวาจะ
มากมายเพยงใดกตาม เพราะขนชอวาความสขแลว
ยอมยงความพอใจและความเตมอมใหแกชวต จน
ไมคดดนรนทะยานอยากอก โดยสวนลกในจตใจ
แลวคนทงหลายกรวาความสขมไดเกดจากการม
การเปนเทานน เพราะมเทาไรกยงไมเปนความสข
เพราะเชอวาความสขนนเกดจากการได
เศรษฐอยางมารคอสพยายามทำทกวถทางเพอ
ใหตวเลขในบญชธนาคารเพมพนขนเรอยๆ มใช
เพราะวาเขาตองการทจะไดเงนจำนวนมหาศาล หรอ
เพราะตองการหลกประกนวาจะมกนมใชอยาง
ฟมเฟอยไปตลอดชาต แตเปนเพราะเขาปรารถนา
ความสขจากตวเงนทเพมขนตางหาก บอยครงเงน
นำความยนดมาใหแกชวต มใชเพราะเรานำมาใช
ปรนเปรออายตนะทงหา หากแตเปนเพราะวาเพยง
แคมนเพมจำนวนมากขนเรากมความสขแลว ถา
หากวาการใชเงนนำความสขมาใหแกชวตอยางแทจรง
แลว เศรษฐทงหลายกคงใชเวลาสวนใหญกบการ
ใชจายเงนทอง แทนทจะคอยหาเงนตวเปนเกลยว
จนแทบไมมเวลาใชเงนเอาเลย
จะวาไป นอาจเปนสญชาตญาณทฝงลกใน
สรรพสตวกได เวลาเราโยนเนอใหหมา มนจะรบ
งบทนท แตถาโยนเนอชนทสองใหมนตดๆ กน หมา
จะคายเนอชนแรกและรบงบเนอชนทสองทนท
ทงๆ ทเนอทงสองชนกเหมอนกน ความสขของหมา
มไดอยทการไดกนเนอ แตอยทการไดชนเนอเพมขน
ตางหาก จะเปนการพดแรงไปหรอไม หากจะบอกวา
คนเรากเชนกน ไมจำเพาะเศรษฐเทานน แมปถชน
ทวไปกปรารถนาความสขจากการไดมากกวาความสข
จากการมหรอการใช แมบางคนจะไมปรารถนา
เงนทอง บำเพญตนเปนหนอนหนงสอ แตกคอย
เสาะแสวงหาหนงสอเลมใหมๆ อยเสมอ ทงๆ ท
หนงสอในบานกมอยมากมายจนชาตนอานเทาไร
กไมมวนหมด ทงนทงนนกเพราะความสขของเขา
อยทการไดหนงสอเลมใหม ยงกวาการมหนงสอ
เตมหองใชหรอไม
10 11
เปนเพราะเชอวาความสขอยทการไดยงกวา
การมหรอการใช เราจงไมรจกพอ ไมวาจะมอยแลว
มากมายเพยงใด กยงอยากจะไดเพมอก เราม
ความสขทกครงทไดรองเทาคใหม อลบมเพลงใหม
แตพอมนมาอยกบเราไดไมนาน กหมดเสนห ความ
ตนเตนกลบไปอยทรองเทาคใหม อลบมเพลงใหมท
วางโชวอยในราน เราจะมโอกาสสวมรองเทาคนนได
นานเทาไหร ไดฟงเพลงอลบมนนไดกครงนนไมใช
เรองสำคญ จดสำคญอยทเราจะไดมนมาหรอไม
ตางหาก เพยงแคไดมนมากมความสขแลว แม
อาจจะไมไดใชเลยกตาม ดวยเหตนจงไมนาแปลกใจ
ทหางสรรพสนคาทงหลายกลายเปนทพงทางใจของ
คนสมยนไปแลวอยางเตมภาคภม จะเรยกวาเปนวด
หรอวหารสมยใหมกคงไมผด
หางสรรพสนคาและผผลตทงหลายรจตวทยา
ขอนเปนอยางดจงพยายามเสนอสนคาใหมๆ มา
ลอตาไมไดหยด แมจะไมใชสงทจำเปน หรอมโอกาส
ใชไมบอยนกกตาม ผลตภณฑเปนอนมากผลดกน
ออกมาเปนรนๆ แตละรนวางตลาดชวเวลาไมนาน
กถกรนใหมออกมาบดบงจนกลายเปน ”ของเกา„
หาราศไมได กระทงผบรโภครสกกระสบกระสาย
12 13
หากไมไดของใหมมาไวในครอบครองยงมระบบ
โฆษณาทเรยกวาครเอทฟมาคอยกระตนความอยาก
อกแรงดวยแลว ความสขของคนในยคบรโภคนยมน
จงมอายขยสนมาก เพราะวาหลงดใจกบของใหมได
ไมนาน กตองฝอเสยแลว เนองจากของชนนนกลาย
เปนสนคาตกรนไป ไมวาจะเปนนกเลงคอมพวเตอร
หรอสาวแฟชน ยอมรดในเรองน
ความสขจากการไดในสมยนแมจะไดมางายๆ
(ถามเงน) แตกสลายไปไดอยางงายๆ เชนกน ดงนน
ใครทปรารถนาความสขชนดนจงตองวงไขวควาอย
เรอยไป หาจดสนสดไมได ไมตางจากคนวงหนเงา
กลางแดดในฤดรอน ความสขชนดนเจอดวยความ
ทกขมากไมวาจะเปนทกขในความหมายทเปนความ
แปรปรวนเปลยนแปลง ทนอยในสภาพเดมไมได
(แมกอนหนหรอเสาเรอนกมความทกขชนดน) หรอ
ความทกขททำความยงยากเดอดรอนใหแกชวต
จตใจ (ซงมนษยทกคนตองประสบ) ในดานหนง
ความสขชนดนเกดขนเพยงชวประเดยวประดาว
แลวกแปรปรวนไป ในอกดานหนงความสขชนดน
ไดมาดวยการดนรนแขงขนใหไดเงนและโอกาส
เพอเปนปจจยไปสสมบตชนใหมๆ ครนไดมากไม
สมอยาก เกดความทกขเพราะตองการสงใหมและ
มากกวานนอก ยงไมนบความทกขเนองจากตอง
กงวลหวงใยและคอยรกษาสงนน
วธเดยวทจะหนเงาในยามเทยงไดกคอนงพก
ใตตนไมใหญ เราจะหยดไขวควาดนรนไดกตอเมอ
รจกพอ ความรจกพอเปนทพกพงแกชวตจตใจได
กเพราะสามารถนำเราเขาถงความสขอกชนดหนง
ซงหาไดยาก นนคอความเยนสบายเพราะไมถก
เผาลนดวยความอยากไดไมสนสด เปนความโปรง
เบาเพราะคลายกงวลในทรพยสน เมอมความสข
ชนดนหลอเลยงจตใจ ความตนเตนยนดในสงใหมๆ
กมอทธพลตอเรานอยลง ลกๆ แลวทเราปรารถนา
สงใหมๆ อย เสมอกเพราะตองการความตนเตน
ประเพณใหของขวญมความหมายแกชวตกตรงน
แตของขวญกสของซอไมได ตรงทการไดซอของใหม
ยงทำใหเรารสกมอำนาจอกดวย การชอปปงตาม
ศนยการคากลายเปนสงเสพตดชนดหนงไปแลว
14 15
ก เพราะนนเปนทท เราไดพบท งความตนเตนท
ไดพานพบส งใหมและความรสกมอำนาจท ได
ครอบครองเปนนายเหนอส งต างๆ ความรสก
ดงกลาวมความหมายอยางยงสำหรบเรากเพราะเรา
ไมเคยประสบสมผสกบความสขทละเมยดละไม
กวานน แตเมอใดทเราเรมรจกหยดรจกพอ เรา
จะพบวาความเยนสบายโปรงเบานนใหความสขท
ยงกวาความตนเตนและการมอำนาจ
นำหวานแมเอรดอรอยกวานำจด แตถาดม
ไมหยดหยอนโรคทงปวงกถามหา ถงนำจดจะไมม
สสนเตะตา แตก เปนส งจำเปนตอชวตทผาสก
ชวตตองการนำจดมากกวานำหวานฉนใด จตใจก
ปรารถนาความโปรงเบาเยนสบายยงกวาความตนเตน
ชวครชวยาม ซงมกมาพรอมความเหนอยยากและ
รอนรนกงวลใจฉนนน ความรจกพอเปนบาทฐานให
จตใจไดเขาถงความเบาสบายยงขนเรอยๆ เพราะ
เมอจตหยดแสสายไลตามวตถภายนอก กมโอกาส
นงสงบและสมผสกบความใสกระจางซงมอยแลว
แตภายใน เฉกเชนนำทหยดกวน กจะตกตะกอน
แลวกลบใสขนมาอกครงหนง
ชวตทมาถงจดน ยอมเรยกไดวาเราเขาถง
ความสขจากการหยด เปนชวตทไมองแอบแนบแนน
อยกบความตนเตนหรอสงเราจตกระตนใจอกตอไป
ความสขจากการม หรอจากการได จะมอทธพลตอ
ชวตนอยลงเพราะมความสขทละเอยดประณตกวา
เขามาแทนท วตถทมหรอไดใหมจะมใชสงปรนเปรอ
ตนเอง หากเปนไปเพอยงประโยชนสขแกตนเองและ
ผอนตามคณคาอนแทจรงของมน เสอผาจะมใชสง
แสดงอครฐาน รถยนตจะมใชสงบงบอกความมงม
หากแตเพอใหชวตและการงานดำเนนไปไดดวยด
1� 1�
ถาววฒนพฒนาจากการม การไดมาสการหยด
ได ความสขขนตอไปกเปนสงพงหวงไดนนคอ การ
สขจากการให การใหเปนความสขกเพราะไดกระทำ
สงทตนเหนวามคณคา และผลตอบแทนทประจกษ
ไดกคอความสขของผรบ ซ งยงจตของผ ใหให
บงเกดความแชมชนเบกบาน ผแสวงหาธรรมจาก
สวนโมกขมกไดรบคำขอบคณพรอมกบรอยยมจาก
ทานพทธทาสภกขเสมอ เพราะทานถอวาเขาเหลานน
มาทำใหสวนโมกขเกดประโยชนกวางขวาง เมอรจก
พอเสยได การถอสทธตดยดในทรพยสนกลดลง
ส งทมอย ในครอบครองกกลายสภาพเปนของ
สวนรวมไปโดยปรยาย เปดกวางใหผอนไดใชสอย
หรอกอประโยชนทกเวลา
ความสขชนดนไมตองแยงชง ไมมผชนะหรอ
ผแพ เพราะทกคนไมวาผใหหรอผรบกลวนเปนผได
ไมมใครเปนผเสย คนทเขาถงความสขชนดนจง
เปนผรำรวยเตมอม ไมพรอง แมยากไรในทรพยสน
แตกมเวลาและแรงงาน ทพรอมจะอทศใหตลอด
เวลา เปนชวตทมความพงพอใจในทกเมอ
ความรำรวยเตมอมและความพงพอใจในชวต
ดงกลาว คอสงทผยงใหญอยางอดตประธานาธบด
มารคอสแสวงหา แมจะทมเททงชวตแตจนแลว
จนรอดกยงหาไมพบ มหนำซำกลบกอทกขเวทนา
แกผคนนบไมถวน ทบาดเจบลมตายกมเปนอนมาก
อกทงเศรษฐกจของประเทศยงเสยหายนบแสนลาน
แตคนเชนนกใชวาจะไรประโยชนเสยทเดยวนก
อยางนอยชวตของเขากเปนบทเรยนสอนใจเราวา
อำนาจและทรพยสมบตมใชความสขทแท
1� 1�
คนเรามกอยดวยความรสก คอปลอยใหความ
ชอบ-ไมชอบมาเปนตวกำหนดชวตของตน โดยท
ความชอบ-ไมชอบนนกขนอยกบวามนใหความสข
และสะดวกสบายแกตนหรอไม อะไรกตามทให
ความสะดวกสบายหรอความสขแกตน กอยากได
อยากหามาครอบครอง สวนมนจะเปนประโยชน
หรอเปนสงถกตองหรอไม ไมสนใจ ในทางตรงขาม
อะไรกตามททำใหตนสะดวกสบายนอยลงหรอเกด
ความยากลำบาก กอยากผลกไสออกไป ไมอยาก
เกยวของดวย แมมนจะมประโยชนกตาม เดกจง
เลอกเทยวเลนมากกวานงทำการบาน สวนผใหญก
20 21
ชอบสมหวคยกนหรอดหนงฟงเพลงมากกวาจะ
ทำงานอยางตงใจ
การปลอยใหความรสกมาครอบงำชวตของตน
แทจรงกคอการปลอยใหอตตามาครองใจ เพราะ
อตตาไมไดสนใจอะไรนอกจากสงทจะตอบสนอง
ความอยากไดใครเดนทไมเคยพอเสยท เจออะไร
ทไมถกใจจงโกรธแมจะเปนเรองธรรมดาหรอม
ประโยชนกตาม ดงนนแคเจอไฟแดง รถตด ฝนตก
เพอนรวมงานไมทกทาย พอแมแนะนำตกเตอน
อตตากขนเคองใจแลว ถาเราปลอยใหมนครองใจ
เรากตองทกขไมหยดหยอน เพราะชวตนทงชวต
เรายอมตองเจอสงทไมถกใจเราอยเสมอ ถงแมจะ
รำรวย ยงใหญ หรอมอำนาจมากมายเพยงใด เรา
กไมสามารถบญชาหรอควบคมใหทกอยางเปนไป
ตามใจเราไดตลอดเวลา
ความจรงททกชวตหลกหนไมพนกคอ ตอง
ประสบกบสงไมพงปรารถนา และพลดพรากจากสง
พงปรารถนาอยเปนนจ รวยแคไหนกตองแก เจบ
และตาย เกงแคไหนกตองมวนประสบความลมเหลว
ยงใหญแคไหนกตองพลดพรากจากคนรกไมชา
กเรว คนทปลอยใหชวตจตใจเปนไปตามความรสก
ยอมหาความสขไดยาก
แตคนเราไมจำเปนตองทกขไปตามเหตการณ
ทมากระทบเสมอไป หากเราเปนอยดวยปญญา
ไมเอาความรสกเปนใหญ มสตรเทาทนอตตา ไม
ปลอยใหมนครองใจ เรากสามารถทำใจใหเปนปกต
ไดแมในยามทประสบกบสงท เปนลบในสายตา
ของคนทวไป เชน เมอถกตำหนหรอวพากษวจารณ
หากเราปลอยใหอตตาเปนใหญในใจ เรากจะรสก
22 23
ขนมาทนทวา ”กถกเลนงาน„ หรอ ”กเสยหนา„ ผล
คอเกดความโกรธและตอบโตกลบไป ซงอาจทำให
ถกวจารณกลบมาหนกขน ในทางตรงขาม หากเราม
สตทนทวงทและสามารถดงปญญาออกหนา เรากจะ
หนมาใครครวญวาสงทเขาพดมานนเปนความจรง
หรอไม มประโยชนเพยงใด มนอาจชวยใหเราเหน
ขอบกพรองของตวเองชดขน หรอไมกเผยใหเหน
ตวตนของผพด ทำใหเรารจกเขามากขน ผลคอ
นอกจากเราจะฉลาดมากขนแลว จตใจยงไมรอนรม
หรอทกขเพราะคำวจารณนน
หากเราดำเนนชวต ทำกจวตรประจำวน และ
ทำงานดวยความใสใจ โดยไมมงหวงเพยงแคทำงาน
ใหเสรจหรอใหดเทานน หากยงถอวาเปนการฝกฝน
จตใจหรอขดเกลาตนเองไปดวย เชน ฝกใหมสต
รตวอย เสมอ ลดละความเหนแกตว บมเพาะ
เมตตากรณา กจะเปนการเปดทางใหปญญาเขามา
แทนทอตตา นนหมายความวาเมอประสบกบสง
ไมพงปรารถนา หรอพลดพรากจากสงพงปรารถนา
เรากสามารถรบมอกบมนไดโดยไมทกข
ดงไดกลาวแลววาเราไมสามารถควบคมหรอ
จดการใหเกดสงดๆ กบเราไดตลอดเวลา แตเมอใด
กตามทเกดสงแยๆ กบเรา เราสามารถเลอกไดวาจะ
ยอมใหมนมอทธพลตอชวตจตใจของเราไดมากนอย
แคไหน รวมทงเลอกวาจะมปฏกรยาอยางไรกบมน
ไดดวย เชน จะใชมนใหเกดประโยชนแกเราอยางไร
แตทงหมดนเราจะเลอกไดกตอเมอมสตและปญญา
ซงเกดจากการสะสมในชวตประจำวนและการฝก
ปฏบตอยางสมำเสมอ
ขอใหสงเกตวาเมอมสงแยๆ (หรอสงท เรา
ไมชอบ) เกดขนกบเรา สงนนไมทำใหเราทกขมาก
เทากบใจของเราเองทวางไวไมถก ทนททไดรบการ
บอกเลาจากหมอวาเปนมะเรง หลายคนถงกบ
ลมทรด หมดเรยวแรง กนไม ไดนอนไมหลบ
ทงๆ ทยงเปนมะเรงแคขนท ๑ หลายคนทำงานดวย
ความทกข ไมใชเพราะวางานทไดรบนนเปนงานยาก
แตเปนเพราะเขาไมอยากทำงานชนนน หรอเพราะ
ไมพอใจทเจานายเอางานของคนอนมาใหเขาทำ ฯลฯ
บางคนกทกขเพราะเพอนๆ ทงงานใหเขาทำคนเดยว
22 23
24 25
ใจท เอาแตบนวา ”ทำไมตองเปนฉน?„ ”ไมเปน
ธรรมๆ ๆ ๆ„ ทำใหเขาทำงานดวยความทกขทรมาน
ราวกบตกนรกทงๆ ทอยในหองแอร
คนสวนใหญเวลาทำงาน ไมเพยงเหนอยกาย
เทานนหากยงเหนอยใจดวย เพราะมวแตบนวา
เพอนกนแรง เจานายไมเปนธรรม ฯลฯ ยงบน
เทาไรใจกยงเปนทกข แตกไมหยดบน ทเปนเชนน
กเพราะไมรทนอารมณความรสกของตว ปลอยให
ความโกรธหรอหงดหงดทำรายจตใจของตน จง
ทำงานอยางไมมความสข จรงอยการทงงานใหเรา
ทำคนเดยวเปนสงทไมถกตอง แตหากใจเรายดตด
กบ ”ความถกตอง„ หรอ ”ความนาจะเปน„ โดยไม
รจกวางเลย ความยดตดนนเองจะกลบมาบนทอน
ทำรายจตใจของเรา เขาไมควรทงงานใหเราทำกจรง
แตนนกไมควรเปนเหตผลทเราจะตองหนมาซำเตม
ตวเอง เหนอยใจนนไมมใครทำใหเราได นอกจาก
เราเอง
เหตการณแยๆ นนทำอะไรเราไมไดหากเรา
ไมปลอยใหมนเขามาเลนงานเราถงจตถงใจ แมแต
ความเจบปวย กทำใหกายทกขเทานน แตทำใจให
ทกขไมได เวนเสยแตเราจะยอมปลอยใหใจทกข
ไปกบกายดวย อนทจรงนอกจากเราเลอกไดวาจะ
ปลอยใหมนมามอทธพลตอชวตจตใจเราแคไหน
แลว เรายงเลอกวาจะมปฏกรยาอยางไรกบมนได
ดวย เชน เมอเจบปวยเราเลอกไดวาจะดแลรกษา
ตวอยางไรด แตนนเปนแคสวนหนง เรายงทำได
มากกวานน เชน ใชมนให เปนประโยชน หรอ
หาประโยชนจากมน
2� 2�
บางคนพบวาเจบปวยกดเหมอนกน เพราะ
จะไดพกจากการทำงานทหนกอง ไดมเวลาอยกบ
ครอบครว นอนอานหนงสอทชอบ หรอหนมาทำ
สมาธภาวนา หลายคนถงกบอทานวา ”โชคดทเปน
มะเรง„ เพราะมะเรงทำใหเขาคนพบความสขทแทอน
ไดแกความสงบทางใจ ผลกคอชวตเขาเปลยนแปลง
ไปในทางทดขน
หากเรามสตและปญญา ไมมวปลอยใจจอมจม
อยกบความทกข หรอเอาแตบนวา ”ทำไมตองเปน
ฉน„ เราจะพบวาเหตการณแยๆ ทไมพงปรารถนา
นนมขอดอยเสมอ บางคนพบวาการตกงานทำให
เขามเวลาอยกบพอแมและทดแทนพระคณทานได
มากขน ธรกจทลมละลายผลกดนใหหลายคน
เขาวดและคนพบจดหมายทแทของชวต อกหกหรอ
แยกทางจากคนรกกชวยใหหลายคนพบกบชวตท
อสระและเปนตวของตวเอง
นอกจากประโยชนในเชงรปธรรมแลว เหตการณ
แยๆ ทงหลายยงมขอดอยางนอย ๒ ประการ ไดแก
๑. สอนใจเรา กลาวคอสอนใหเราตระหนก
ถงความจรงของชวตซงมความผนผวนปรวนแปร
เปนนจ เชน ของหายกสอนใจเราวาความพลดพราก
จากของรกเปนเรองธรรมดา ไมมอะไรทจะอยกบ
เราหรอเปนของเราไดอยางยงยน การถกตำหนก
สอนใจเราวา สรรเสรญกบนนทาเปนของคกน
ไมมใครทจะไดรบการสรรเสรญอยางเดยว ไมวา
ดแคไหนกยงถกนนทา
2� 2�
2� 2�
๒. ฝกใจเรา เชน ฝกใจใหไมประมาท ระมด-
ระวง เพอปองกนมใหเหตรายเกดขนอก หรอฝกใจ
ใหปลอยวางเพอรบมอกบเหตรายทแรงกวาใน
อนาคต (ถาโทรศพทหายยงปลอยวางไมได แลวจะ
ทำใจไดอยางไรเมอตองสญเสยคนรก เชน พอแม
ลกเมย ซงตองเกดขนแน) หรอฝกใจใหมนคง
เขมแขง เพราะเราจะตองเจออะไรตออะไรอก
มากมายในวนขางหนา อกทงยงฝกใหเราฉลาดและ
มประสบการณมากขน (อยาลมวาคนเราเรยนรจาก
ความลมเหลวไดมากกวาความสำเรจ)
ความฉลาดในการรบมอกบเหตการณแยๆ
นนไมอาจเกดขนไดจากหองเรยนหรอจากตำรา
แตเกดไดเพราะเรยนรจากประสบการณในชวต
ประจำวนและจากการทำงาน ทกสงทเกดขนกบเรา
ไมวาดหรอราย บวกหรอลบ หากไมปลอยใจไปตาม
อารมณความรสก คอชอบหรอไมชอบ เพลดเพลน
ยนดหรอครำครวญโกรธแคน แตมสตรทนอารมณ
ความรสก และหนมาใครครวญสงทเกดขนดวย
ปญญา ประโยชนยอมเกดขนแกเราเสมอ หรอ
อยางนอยกทำให เหนชองทางทจะใชมนให เกด
ประโยชน สามารถเปลยนรายใหกลายเปนด หรอ
เปลยนเคราะหใหกลายเปนโชคได
ถาทำเชนนนได เหตการณตางๆ ทเกดขนกบ
เรา แมจะเลวรายเพยงใด จะมใชสงทยดเยยด
ความทกขหรอความปราชยใหแกเรา แตจะกลาย
เปนสงทฝกฝนจตใจเราใหมสตปญญา และลดละ
อตตา ชวยใหเรามชวตทโปรงเบา สงบเยน และ
เปนอสระจากสงตางๆ ทมากระทบไดเปนลำดบ
จนในทสดกสามารถอยเหนอความทกขหรอความ
ผนผวนปรวนแปรทงปวงได นคอสงทไมเหลอวสย
ของเราทกคน และควรเปนจดมงหมายของชวต
เราดวย
2� 2�
คนเรายอมปรารถนาความเปลยนแปลง หากวา
ความเปลยนแปลงนนอยในอำนาจของเรา หรอ
สอดคลองกบความตองการของเรา ไมมใครอยาก
ขบรถคนเดม ใชโทรศพทเครองเดม หรออยกบท
ไปตลอด มจำตองพดถงการอยในอรยาบถเดมๆ
เราตองการสงใหมๆ อยเสมอ แตความจรงอยาง
หนงทเราปฏเสธไมไดกคอ มความเปลยนแปลง
หลายอยางท เราไมตองการแตหนไมพน ความ
เปลยนแปลงอยางนแหละทผคนประหวนพรนพรง
วตกกงวลเมอนกถงมน และเปนทกขเมอมนมาถง
32 33
แตยงมความจรงอกอยางหนงทเราพงตระหนก
กคอ สขหรอทกขนน มไดขนอยกบวา มอะไร
เกดขนกบเรา แตอยทวา เรารสกอยางไรกบสงนน
ตางหาก แมมสงไมดเกดขนกบเรา แตถาเราไม
รสกยำแยไปกบมน หรอวางใจใหเปน มนกทำให
เราเปนทกขไมได
กนกวรรณ ศลปสข เปนโรคธาลสซเมยตงแต
เกด ทำใหเธอมรางกายแคระแกรน กระดกเปราะ
และเจบปวยดวยโรคแทรกซอนนานาชนด ซงมก
ทำใหอายสน แตเธอกบนองสาวไมมสหนาอมทกข
แตอยางใด กลบใชชวตอยางมความสข เธอพดจาก
ประสบการณของตวเองวา ”มนไมสำคญหรอกวาเรา
จะเปนอยางไรหรอมอะไรเกดขนกบชวต แตสำคญ
ทวาเมอเกดขนมาแลว เราคดกบมนยงไงตางหาก
สำหรบเราสองคน ความสขเปนเรองทหางายมาก
ถาใจของเราคดวามนเปนความสข„
โอโตทาเกะ ฮโรทาดะ เกดมาพการ ไรแขน
ไรขา แตเขาสามารถชวยตวเองไดแทบทกอยาง
ในหนงสอเรอง ไมครบหา เขาพดไวตอนหนงวา
”ผมเกดมาพการแตผมมความสขและสนกทกวน„
ใครทไดรจกเขาคงยอมรบเตมปากวาเขาเปนคนทม
ความสขคนหนง อาจจะสขมากกวาคนทมอวยวะ
ครบ (แตกลบเปนทกขเพราะหนามสว ผวตกกระ
หนไมกระชบ)
ในโลกทซบซอนและผนผวนปรวนแปรอย
เสมอ เราไมสามารถเลอกไดวาจะตองมสงดๆ
เกดขนกบเราตลอดเวลา แตเราเลอกไดวาจะม
ปฏกรยากบสงนนอยางไร รวมทงเลอกไดวาจะยอม
ใหมนมอทธพลตอเราอยางไรและแคไหน
ในวนทแดดจาอากาศรอนอาว บรษไปรษณย
คนหนงยนรอสงเอกสารหนาบานหลงใหญ หลงจาก
เรยกหาเจาของบานแตไมมวแวววาจะมคนมารบ
34 35
เขากรองเพลงไปพลางๆ เสยงดงชดเจนไปทงซอย
ในทสดเจาของบานกออกจากหองแอรมารบเอกสาร
เธอมสหนาหงดหงด เมอรบเอกสารเสรจเธอกถาม
บรษไปรษณยวา ”รอนแบบนยงมอารมณรองเพลง
อกเหรอ„ เขายมแลวตอบวา ”ถาโลกรอนแตใจเรา
เยน มนกเยนครบ รองเพลงเปนความสขของผม
อยางหนง สงไปรองไป„ วาแลวเขากขบรถจากไป
เราสงใหอากาศเยนตลอดเวลาไมได แตเรา
เลอกไดวาจะยอมใหอากาศรอนมอทธพลตอจตใจ
ของเราไดแคไหน นคอเสรภาพอยางหนงทเรามกน
ทกคน อยทวาเราจะใชเสรภาพชนดนหรอไม พด
อกอยางกคอ ถาเราหงดหงดเพราะอากาศรอน นน
แสดงวาเราเลอกแลวทจะยอมใหมนยดเยยดความ
ทกขแกใจเรา
ถงทสดแลว สขหรอทกขอยทเราเลอก มใช
มใครมาทำให ถงแมจะปวยดวยโรคราย เรากยง
สามารถมความสขได โจว ตา กวน เดกชายวย ๑๐
ขวบ เปนโรคมะเรงทขา จนตองผาตดถง ๓ ครง
เขาไดเขยนบทกวเลาถงประสบการณในครงนนวา
เมอพอแมประคองเขาเขาหองผาตด เขาเลอก
”เดกหญงสงบ„ เปนเพอน (แทนทจะเปน ”เดกชาย
กงวล„) เมอพอแมอมเขาเขาหองผาตดครงทสอง
เขาเลอก ”คณอามนคง„ เปนเพอน (แทนทจะเปน
”คณนาหวาดหวน„) เมอพอแมให เขาขหลงเขา
หองผาตดครงทสาม เขาเลอก ”คณอยรอด„ (แทนท
จะเปน ”คณความตาย „ ) ดวยการเลอกเชนน
มะเรงจงบนทอนไดแตรางกายของเขา แตทำอะไร
จตใจเขาไมได
เมอใดกตามทความเปลยนแปลงอนไมพง
ประสงคเกดขน หากเราไมสามารถสกดกนหรอ
บรรเทาลงได ในยามนนไมมอะไรดกวาการหนมา
จดการกบใจของเราเอง เพอใหเกดความทกขนอย
ทสด หรอใชมนใหเกดประโยชนมากทสด ดวย
วธการตอไปน
34 35
3� 3�
๑. ยอมรบความจรงทเกดขนแลว
การยอมรบความจรงทไมพงประสงค ทำใหเรา
เลกบน ตโพยตพาย หรอมวแตตอกชกหว ซงมแต
จะเพมความทกขใหแกตนเอง คนเรามกซำเตม
ตวเองดวยการบนโวยวายในสงทไมอาจแกไขอะไรได
เรามกทำใจยอมรบความจรงทเกดขนแลวไมได
เพราะเหนวามนไมถกตอง ไมนาเกด ไมยตธรรม
(”ทำไมตองเปนฉน?„) แตยงไปยดตดหรอหมกมน
กบเหตผลเหลานน เรากยงเปนทกข แทนทจะ
เสยเวลาและพลงงานไปกบการบนโวยวาย ไมดกวา
หรอหากเราจะเอาเวลาและพลงงานเหลานนไปใชใน
การรบมอกบสงทเกดขนแลว
เดก ๓ คนไดรบมอบหมายใหขนของขนรถไฟ
แตระหวางทกำลงขนของ เดกชาย ๒ คนกผละไปด
โทรทศนซงกำลงถายทอดสดการชกมวยของสมจตร
จงจอหอ นกชกเหรยญทองโอลมปค เมอมคนถาม
เดกหญงซงกำลงขนของอยคนเดยววา เธอไมโกรธ
หรอคดจะดาวาเพอน ๒ คนนนหรอ เธอตอบวา
”หนขนของขนรถไฟ หนเหนอยอยางเดยว แตถา
หนโกรธหรอไปดาวาเขา หนกตองเหนอยสองอยาง„
ทกครงททำงาน เราสามารถเลอกไดวาจะเหนอย
อยางเดยว หรอเหนอยสองอยาง คำถามคอทกวนน
เราเลอกเหนอยกอยาง นอกจากเหนอยกายแลว เรา
ยงเหนอยใจดวยหรอไม
การยอมรบความจรง ไมไดแปลวายอมจำนน
ตอสงทเกดขน แตเปนจดเรมตนของการเลอกทจะ
ไมยอมทกขเพราะความเปลยนแปลง อกทงยงทำให
สามารถตงหลกหรอปรบตวปรบใจพรอมรบความ
เปลยนแปลงนนอยางดทสด
3� 3�
3� 3�
๒. ทำปจจบนใหดทสด
นอกจากบนโวยวายกบสงทเกดขนแลว เรามก
ทกขเพราะอาลยอดตอนงดงาม หรอกงวลกบสง
เลวรายทคาดวาจะเกดขนในอนาคต สดทายกเลย
ไมเปนอนทำอะไร
ไมวาจะอาลยอดตหรอกงวลกบอนาคตเพยงใด
กไมชวยใหอะไรดขน กลบทำใหเรายำแยกวาเดม
สงเดยวทจะทำใหอะไรดขนกคอการทำปจจบนให
ดทสด ทางขางหนาแมจะยาวไกลและลำบากเพยงใด
แตเราไมมวนถงจดหมายเลยหากไมลงมอกาว
เสยแตเดยวน รวมทงใสใจกบแตละกาวใหด ถา
กาวไมหยดในทสดกตองถงทหมายเอง
บรซ เคอรบ นกไตเขา พดไวอยางนาสนใจวา
”ทกอยางมกจะดเลวรายกวาความจรงเสมอเมอ
เรามองจากทไกลๆ เชน หนทางขนเขาดนากลว....
บางเสนทางอาจดเลวรายจนคณระยอและอยาก
หนหลงกลบ นานมาแลวผมไดบทเรยนสำคญคอ
แทนทจะมองขนไปขางบนและสญเสยกำลงใจกบ
การจนตนาการถงอนตรายขางหนา ผมจบจองอยท
พนใตฝาเทาแลวกาวไปขางหนาทละกาว„
40 41
๓. มองแงบวก
มองแงบวกไมไดหมายถงการฝนหวานวา
อนาคตจะตองดแน แตหมายถงการมองเหนสงดๆ
ทมอยในปจจบน ไมวาเจบปวย ตกงาน หรออกหก
กยงมสงดๆ อยรอบตวและในตวเรา รวมทงมองเหน
สงดๆ ทซกซอนอยในความเปลยนแปลงเหลานนดวย
แมกนกวรรณ ศลปสข จะปวยดวยโรคราย
แตเธอกมความสขทกวน เพราะ ”เรากยงมตาเอาไว
มองสงทสวยๆ มจมกไวดมกลนหอมๆ มปากไวกน
อาหารอรอยๆ แลวกมรางกายทยงพอทำอะไรไดอก
หลายอยาง แคนกเพยงพอแลวทเราจะมความสข„
สวนจารวรรณ ศลปสข นองสาวของเธอ ซงขาหก
ถง ๑๔ ครงดวยโรคเดยวกน กพดวา ”ขาหกกด
เหมอนกน ไมตองไปโรงเรยน ไดอยกบบาน ฟง
ยายเลานทาน หรอไมกอานหนงสอ อยกบดอกไม
กบธรรมชาต กบสงทเราชอบ กถอวามความสข
ไปอกแบบ„
โจว ตา กวน แมจะถกตดขา แตแทนทจะ
เศราเสยใจกบขาทถกตด เขากลบรสกดทยงมขา
อกขางหนง ดงตงชอหนงสอรวมบทกวของเขาวา
”ฉนยงมขาอกขางหนง„
หลายคนพบวาการทเปนมะเรงทำใหตนเองได
มาพบธรรมะและความสขทลกซง จงอดไมไดทจะ
อทานวา ”โชคดทเปนมะเรง„ ขณะทบางคนบอกวา
”โชคดทเปนแคมะเรงสมอง„ เพราะหากเปนมะเรง
ปากมดลกเธอจะตองเจบปวดยงกวาน
ถงทสด ไมวาอะไรเกดขนกบเรา กลวนดเสมอ
อยางนอยกดทไมแยไปกวาน
42 43
๔. มสต รเทาทนตนเอง
เมอความเปลยนแปลงทไมพงประสงคเกดขน
เรามกมองออกนอกตว และอดไมไดทจะโทษ
คนโนนตอวาคนน และเรยกหาใครตอใครมา
ชวย แตเรามกลมดใจตนเอง วากำลงปลอยใหความ
โกรธแคน ความกงวล และความทอแทครอบงำใจ
ไปแลวมากนอยเพยงใด เราลมไปวาเปนตวเราเอง
ตางหากทยอมใหเหตการณตางๆ รอบตวยดเยยด
ความทกขใหแกใจเรา ไมใชเราดอกหรอทเลอกทกข
มากกวาสข การมสต ระลกรใจทกำลงจมอยกบ
ความทกข จะชวยพาใจกลบสความปกต เหน
อารมณตางๆ เกดขนโดยไมไปของเกยว จอมจม
หรอยดตดถอมนมน อกทงยงเปดชองและบมเพาะ
ปญญาใหทำงานไดเตมท สามารถเปลยนรายให
กลายเปนด หรอมองเหนดานดของมนได
สตและปญญาทำใหเรามเสรภาพทจะเลอกสข
และหนหลงใหกบความทกข ใชหรอไมวาอสรภาพ
ทแทคอความสามารถในการอนญาตใหสงตางๆ ม
อทธพลตอชวตของเราไดเพยงใด ความเปลยน-
แปลงของรางกาย ของทรพยสน ของผคนรอบตว
รวมทงความเปลยนแปลงในบานเมอง ไมสามารถ
ทำใหเราทกขได หากเราเขาถงอสรภาพดงกลาว
แทนท เ ราจะมวว งวอนเรยกรองให เกดความ
เปลยนแปลงทถกใจเรา ไมดกว าหรอหากเรา
พยายามพฒนาตนบมเพาะจตใจใหเขาถงอสรภาพ
ดงกลาว ควบคไปกบการสรางสรรคสงดงามให
เกดขนแกตนเองและสงคม
42 43
การจะรกษาพระศาสนาใหยงยนนนมใชหนาท
ของคนใดคนหนงหรอบคคลใดเพยงกลมเดยว
ทงมใชเปนความรบผดชอบทจำกดอยกบพระสงฆ
หรอรฐบาลเทานน หากเปนหนาทของชาวพทธ
ทกคนและเปนความรบผดชอบทพระพทธองคทรง
มอบหมายแกพทธบรษททงหลาย
ดงนนเมอถงคราวทพระพทธศาสนาประสบ
ภาวะวกฤต จงควรทชาวพทธทกคนจะรวมมอกน
อยางเตมกำลงความสามารถเพอฟนฟพระพทธ-
ศาสนาใหเจรญงอกงามและกลบมามความหมายตอ
สงคมไทยรวมทงยงประโยชนแกสงคมโลก
ดวยเหตน “เครอขายพทธกา” จงเกดขน เพอ
เปนจดเรมตนของการมองคกรประสานงานในภาค
ประชาชนสำหรบการเคลอนไหวผลกดนใหมการ
ฟนฟพระพทธศาสนาอยางจรงจง และตอเนอง
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
เครอขายพทธกา ประกอบดวยองคกรสมาชก
๙ องคกร ไดแก มลนธโกมลคมทอง มลนธเดก
มลนธพทธธรรม มลนธสขภาพไทย มลนธสาน
แสงอรณ มลนธสายใยแผนดน เสมสกขาลย มลนธ
เมตตาธรรมรกษ และกลมเสขยธรรม
สถานทตดตอเครอขายพทธกา
๔๕/๔ ซอยอรณอมรนทร ๓๙ (เหลาลดา)
ถนนอรณอมรนทร แขวงอรณอมรนทร
เขตบางกอกนอย กรงเทพฯ ๑๐๗๐๐
โทรศพท ๐-๒๘๘๒-๔๓๘๗, ๐-๒๘๘๖-๐๘๖๓
โทรสาร ๐-๒๘๘๒-๕๐๔๓
อเมล [email protected]
http://www.budnet.org
เครอขายพทธกา เพอพระพทธศาสนาและสงคม
ก า ร ฟ น ฟ พ ท ธ ศ า ส น า ป ร ะ ช า ช น ต อ ง ม ส ว น ร ว ม
ระลกถงความตายสบายนก พระไพศาล วสาโล เรยบเรยง ราคา ๔๐ บาท
ชวตและความตายในสงคมสมยใหม พระไพศาล วสาโล และคณะ เรยบเรยง
ราคา ๕๕ บาท ฝาพนวกฤตศลธรรมดวยทศนะใหม พระไพศาล วสาโล เรยบเรยง ราคา ๘๐ บาท
ความตายในทศนะของพทธทาสภกข พระดษฎ เมธงกโร และคณะ
ราคา ๗๐ บาท คมอสวดมนต ฉบบสวนโมกขพลาราม จดทำโดยเครอขายพทธกา ราคา ๓๕ บาท
ธรรมะสำหรบผปวย พระไพศาล วสาโล
ราคา ๑๐๐ บาท ตำนานสคะโต ราคาเลมละ ๔๐ บาท
รงอรณทสคะโต ราคา ๖๐ บาท
เพอรอยยม เมอสนลม เลม ๑ และ เลม ๒ ผเขยน สงา ลอชาพฒนพร เลมละ ๑๙๐ บาท ชดละ ๓๐๐ บาท
ฉลาดทำบญ รวมเรองนารคมอทำบญ พระชาย วรธมโม และ พระไพศาล วสาโล เรยบเรยง
ราคา ๖๐ บาท
ฉลาดทำใจ หนกแคไหนกไมทกข สขเพยงใดกไมพลง พระไพศาล วสาโล เรยบเรยง ราคา ๙๙ บาท
เปนไทย เปนพทธ และเปนสข พระไพศาล วสาโล เรยบเรยง
ราคา ๗๕ บาท เผชญความตายอยางสงบ เลม ๑ พระไพศาล วสาโล และคณะ เรยบเรยง ราคา ๑๒๐ บาท
เผชญความตายอยางสงบ เลม ๒ พระไพศาล วสาโล และคณะ เรยบเรยง
ราคา ๙๙ บาท เหนอความตาย พระไพศาล วสาโล เรยบเรยง ราคา ๑๒๐ บาท
บทเรยนจากผจากไป นพ.เตมศกด พงรศม และ
อโนทย เจยรสถาวงศ บรรณาธการ ราคา ๑๐๐ บาท
สขสดทายทปลายทาง กรรณจรยา สขรง เรยบเรยง
ราคา ๑๙๐ บาท
จตเบกบาน งานสมฤทธ พระไพศาล วสาโล เรยบเรยง ราคา ๕๙ บาท
หนงสอเครอขายพทธกาทนาสนใจ
สมทบคาจดพมพ เลมละ ๑๐ บาท (ไมรวมคาจดสง)
- ๓๐ วธทำบญ - สอนลกทำบญ - ฉลาดทำใจ - การชวยเหลอผปวยระยะสดทายดวยวถแบบพทธ - เตมเตมชวตดวยจตอาสา - ธรรมะในงาน ธรรมะในใจ - สขสวนกระแส - ความสขทปลายจมก - ใสบาตรใหไดบญ - ความสขทแท
ดวด สความสงบทปลายทาง ราคาแผนละ ๕๐ บาท
ซด MP3 เผชญความตายอยางสงบ ชด ๑ (๑ ชด ม ๖ แผน) ราคาแผนละ ๕๐ บาท
ร า ย ล ะ เ อ ย ด ก า ร โ อ น เ ง น ธนาคารกรงศรอยธยา
สาขาอรณอมรนทร ประเภทออมทรพย ชอบญชเครอขายชาวพทธเพอพระพทธศาสนาและสงคมไทย
เลขทบญช 157-1-17074-3 หรอธนาณต สงจายในนาม นางสาวมณ ศรเพยงจนทร
ปณ.ศรราช 10702 และสงมาทเครอขายพทธกา
