อาการเลกๆ นอยๆ ในชวตประจำาวน เชน อาเจยน เวยนศรษะ ปวดหว เบออาหาร ออนเพลย ตามว อาจทำาใหเรามองขาม เพราะคดวาเปนอาการปกตทวไปทใครกเปนกนไดเมอยามทรางกายออนแอ ทำางานหนก พกผอนนอย หรออายมากขน แตกไมควรชะลาใจหากเปนบอยๆ ถๆ หรอปลอยไวนานวนเขา ปญหาสขภาพทเรมตนจากเลก อาจสะสมจนบานปลาย หรอความจรงแลวอาจแอบแฝงความรายกาจเอาไวเพยงแตเราไมรและเลอกมองขาม

ภาวะซมเศรา

เบอ เกบตว รสกไรคา...อารมณเบอ เซง เหงา เศราเปนกนไดทวไปกจรง แตหากถงขนกระทบตอการดำาเนนชวต และมความรสกวาไมอยากอยบนโลกใบน นนอาจเปนภาวะซมเศราทถอเปนโรคชนดหนงกวาได เปนภาวะผดปกตทเกดกบรางกายและจตใจทสงผลกระทบตอกจวตรประจำาวนทกดาน ไมวาจะทงการกน การนอน การทำางาน ความสมพนธกบผอน และความรสกนกคดตอตนเอง ปจจบนมจำานวนผปวยซมเศราเพมขนอยางตอเนองและกอใหเกดความสญเสยรนแรงมากขนเรอยๆ และเปนภาวะทพบมากในชวงวยทำางานขนไปเสยดวย

ความเครยดและบคลกภาพสวนตวกกอภาวะซมเศราไดนอกเหนอจากความผดปกตของสารสอประสาทในสมองหรอพนธกรรม วถชวตประจำาวนทกอความเครยด รวมถงบคลกภาพสวนตว เชน เปนคนมองโลกในแงรายอยเสมอ หรอเปนคนมโรคประจำาตว หรอการทานยาบางชนดกอาจกอใหเกดอาการซมเศราได อาท โรคไทรอยด โรคเบาหวาน โรคเลอดจาง และการดมแอลกอฮอล เปนตน

โรคเลกๆ ทแฝงราย

เวยนศรษะ มนงงบอยๆ....ยามเรารางกายออนแอหรอพกผอนไมเพยงพอ อาจกอใหเกดอาการเวยนศรษะ มนงงไมสดใส แตถาคณมอาการเหลานบอยครงเขาโดยทกพกผอนเพยงพอหรอไมไดใชรางกายทำางานหนกแตอยางใด ควรลองไปตรวจสขภาพ เพราะอาการเวยนศรษะ เปนลกษณะอาการอยางหนงของภาวะความดนโลหตสงหรอไขมนในเลอดสง ซงไมควรนงนอนใจ เพราะเปนสาเหตของโรครายอกหลายโรค อาท โรคหวใจ โรคหลอดเลอดสมองเปนตน

คณเขาขายภาวะซมเศราหรอเปลา• มอารมณเศราอยเกอบตลอดทงวนและเปนทกวน บางวนอาจเปนมาก บางวนอาจเปนนอย• ความสนใจหรอความเพลดเพลนในกจกรรมตางๆ ทเคยทำาแทบทงหมดลดลงอยางมาก• เบออาหารจนนำาหนกลดลง หรอบางรายอาจมความอยากอาหารเพมขนจนนำาหนกเพม เชน 2-3 กโลกรมตอเดอน เปนตน• นอนไมหลบ หรอหลบมากแทบทกวน หรอหลบดกแตจะตนเชา 1-2 ชวโมงกอนเวลาปกตทเคยตน และไมสดชน• ทำาอะไรชา พดชา เคลอนไหวชา บางรายมหงดหงด กระสบกระสาย ทำาอะไรเหมอนรบเรง• ออนเพลยหรอไรเรยวแรง• รสกตนเองไรคาหรอรสกผดมากเกนควร• สมาธหรอความคดอานชาลดลง • คดอยากตาย ไมอยากมชวตอย คดเรองการตายอยเรอยๆ

ถามอาการขางตนอยางนอย 5 อาการ นาน 2 สปดาหขนไป และมอารมณเศรา หรอเบอหนายไมมความสขกอาจเรยกไดวาปวยเปนโรคซมเศรา ควรพบแพทยเพอรบคำาปรกษา

ความดนโลหตสง ไขมนในเลอดสง

ตนตอของความดนและไขมนคอ พฤตกรรมการกน

ความดนโลหตสง ไขมนในเลอดสง

ทานโซเดยมหรอรสเคมจด เชน เกลอ กะป นำาปลา ไขเคม ผกกาดดอง ปลาเคมผงชรส ฯลฯ

อาหารสำาเรจรปหรอแปรรป เชน บะหมกงสำาเรจรป ไสกรอก กนเชยง ฯลฯ

เครองดมนำาอดลมและเครองดมแอลกอฮอล

เบเกอร เชน ขนมปง ขนมปงกรอบ ขนมทใชผงฟ ฯลฯ

เนอสตวสวนไขมนและเครองในสตว

อาหารทะเล เชน ปลาหมก กง ปหอย ฯลฯ

อาหารทอดนำามน เชน ปาทองโกไกทอด ฯลฯ

ขนมเบเกอร เชน คกก เคก พาย ครม มาการน เนยเทยม ฯลฯ

ดแลตวเองอยางไร

ความดนโลหตสง ไขมนในเลอดสง

หลกเลยงการรบประทานอาหารทกลาวมาขางตน รวมถงการสบบหร และเครองดมแอลกอฮอล

การนอนหลบพกผอนอยางเพยงพอจำาเปนอยางยง

ออกกำาลงกายชวยได แตอยาออกกำาลงกายทมการเกรงกลามเนอนานๆ หรอการกลนหายใจนานๆ และควรออกกำาลงกายเรมจากระดบเบาถงปานกลาง แตใชเวลาออกกำาลงกายใหนานขนแทน *ควรเชคระดบความดนกอนออกกำาลงกาย (ไมควรมากกวา 200 / 115 mmHg)

ระวงความเครยดและเวลาการเขางานทเปนกะมผลตอระดบความดน

หลกเลยงการรบประทานอาหารทกลาวมาขางตน และเนนอาหารกากใย อาท ผกใบเขยว เมลดถว ธญพช ขาวซอมมอ โปรตนจากถวเหลอง ฯลฯ และรบประทานผลไม เชน พรน แอปเปล กลวยนำาวา ฝรง ฯลฯ ทมผลชวยลดระดบคอเลสเตอรอลได

การนอนหลบทเพยงพอ ชวยปองกนการมระดบคอเลสเตอรอลสงชนดปฐมภม (กรรมพนธ)

ออกกำาลงกายสปดาหละ 3 ครง อยางนอย 30 นาท เพอเผาผลาญ

ไดยนเสยงวงๆ ในห หรอหออ...

การสมผสเสยงดงเปรยบเสมอนอนตรายใกลตวทคนสวนใหญมองขามและยงไมรถงผลกระทบตอสขภาพทตามมา หลายกจกรรมในชวตประจำาวนของเราลวนตองสมผสกบเสยงดงทงตงใจและไมตงใจ ซงบางครงกหลกเลยงไมได โดยเฉพาะอยางยงคนทประกอบอาชพทตองอยในสภาพแวดลอมของเสยง อยางเชน

• โรงงานอตสาหกรรม เชน โรงงานทอผา โรงกลง โรงงานผลตแกว โรงงานถลงเหลก โรงเลอย ฯลฯ • อตสาหกรรมตอเรอ • อตสาหกรรมกอสราง เจาะถนน • นกดนตรหรอดเจสถานบนเทง เปนตน

รวมถงพฤตกรรมในชวตประจำาวน เชน การชอบเปดลำาโพงทวหรอใสหฟงฟงเพลงเสยงดง เปนตน

ประสาทหเสอม

มอาการเหมอนหออ ระดบการไดยนลดลง บางทรสกเหมอนมเสยงวงๆ หรอเหมอนแมลงหวบนอยในห โดยอาการจะเปนแบบคอยเปนคอยไป แตหากปลอยทงไวใหเกดความผดปกตจนถงระดบททำาใหเซลลขนเสอมหรอเยอแกวหทะลกจะทำาใหสญเสยการไดยนแบบถาวร และหากเปนโรคประสาทหเสอมจากการสมผสเสยงดงแลว การไดยนจะไมสามารถกลบคนมาเปนปกตไดอก หากคดวาตนกำาลงเขาขาย ควรงดการสมผสเสยงดงเปนเวลาอยางนอย 48 ชวโมง หากการไดยนยงไมกลบมาเปนปกต ควรไปพบแพทยเฉพาะทาง เพราะอาจเขาขายการสญเสยการไดยนแบบถาวร

รไหมวา ระดบเสยงดงมากๆ ทกลายเปนมลภาวะทางเสยง ยงเปนสาเหตของโรคทเราคาดไมถง เชน โรคความดนโลหตสง โรคระบบหวใจและหลอดเลอด โรคเครยด โรคนอนไมหลบ โรคกระเพาะ เปนตน

การปองกนสำาหรบผทำางานแวดลอมกบเสยงดง• ลดแหลงกำาเนดเสยง โดยใชเทคนคความรทางวศวกรรม เชน ลดปรมาณเครองจกร• ออกแบบเครองจกรใหมเสยงดงลดลง เปนตน • สวมทครอบหหรอทอดห เปนตน

อาการแบบไหนทอาจเปนโรคประสาทหเสอม

ออนเพลย ปวดศรษะ คลนไส อาเจยน... ภาวะตะกวเปนพษเปนโรคทพบไดบอยในประเทศเรา เพราะตะกวเปนสารทพบปนเปอนทวไป โดยอาการของพษตะกวจะเกดขนไดกบอวยวะหลายระบบ และมลกษณะคลายกบอาการของโรคอนๆ ดงนนถาแพทยไมไดนกถงกอาจทำาใหการวนจฉยผดพลาด 

พษตะกวเขาถงเรางายมาก สารตะกวสามารถดดซมเขาสรางกายได 3 ทาง คอ การกน ทางเดนหายใจ และทางผวหนง โดยเฉพาะการกน เปนชองทางทสารตะกวเขาสรางกายเรามากทสดถงรอยละ 70-85 ผานการปนเปอนของอาหาร นำา เครองดม และภาชนะเครองใช เชน กระทะ กระทะปงยางตามรานหมกระทะ หมออะลมเนยม สงกะสทมความบางและรอนเรว เปนตน

อะไรบางรอบตวเราทมสารตะกว สทาบาน (โดยเฉพาะสแดง), สผสมอาหาร (หากใชเกนกำาหนดเสยงอนตราย), สยอมผา, กระดาษหนงสอพมพ, แปงทาตวเดกทมส, หมอกวยเตยวหรอตนำาดมสแตนเลสทมการเชอมดวยตะกว, จานเซรามกทใชสไมไดมาตรฐาน, สเคลอบจานชามเมลามนหรอภาชนะพลาสตกตางๆ เปนตน

Did you know? หมอทมสภาพขรขระจากการกดกรอน ถาเราใชนานๆ ขดถแรงๆ บอยๆ สารตะกวกจะหลดออกมาปนเปอนในอาหารได และยงอนตรายเมอการปรงอาหารรสเปรยว นำาสมสายช และอาหารทรสเคมมาก เพราะมความเปนกรดและดางสง

ภาวะตะกวเปนพษ

จอประสาทตาเสอมตามว... สายตาสนกบจอประสาทตาเสอมอาจมความใกลเคยงกนจนเราอาจไมทนนกถง เนองจากอาการของจอประสาทตาเสอมคอ จะรสกวาดวงตามองไมชดเหมอนเดม และจะเรมเปนไปอยางชาๆ ถงชามากในบางคนจนสญเสยการมองเหนในทสด โดยระยะเรมแรกของโรคอาจยากตอการสงเกต โดยเฉพาะถาตาอกขางหนงยงมองเหนดอย อกทงผเปนโรคนอาจแสดงอาการแตกตางกนไป แตโดยสวนใหญจะมอาการตามวโดยเฉพาะตรงกลางภาพ และมความลำาบากในการใชสายตาอานหนงสอหรอทำางานทมความละเอยดและตองใชแสงมากๆ เปนตน

นอกจากน สถานททำางานกเปนแหลงสำาคญทกอเกดพษตะกว เชน การทำางานในโรงงานทำาแบตเตอร โรงงานทำาเครองคอมพวเตอร เปนตน โดยสารพษสามารถเขาสรางกายได ดงน

1. ทางการหายใจ เชน การสดฝน ควน ไอระเหยของตะกว และขาดการปองกนควบคมอยางถกตอง จงทำาใหควนเหลานนแพรกระจายในสภาพแวดลอมของการทำางาน ฯลฯ

2. ทางปาก เชน การสบบหร การทานอาหารในโรงอาหารของโรงงาน ซงมตะกวอยในบรรยากาศ ฯลฯ

3. ทางผวหนง มกเกดขนกบผททำางานกบนำามนเบนซน เชน ชางฟต เปนตน 

ลกษณะอาการของพษตะกว ออนเพลย ปวดศรษะ เบออาหาร คลนไสอาเจยน หรอปวดทองบรเวณรอบสะดอ บางอาจมอาการทองผก โลหตจาง มนชาอวยวะแขนขา ไมมสมาธ ความจำาถดถอย ถาในรายทมระดบตะกวสงมากอาจมอาการชก ซม หมดสต และเสยชวตได

ปองกนไดอยางไร ปองกนไดดวยการรกษาความสะอาดรางกาย สวนผทประกอบอาชพในกลมเสยงควรเพมการใสหนากากปองกนการหายใจ และควรหมนตรวจรางกาย และตรวจวดระดบตะกวเปนประจำา

ทานผกใบเขยวเยอะๆ

ลทนและซแซนทนเปนสารประกอบในกลมแคโรทนอยดทชวยบำารงดวงตา พบมากในผลไมและผกตางๆ โดยเฉพาะผกใบเขยว

• วางคอมพวเตอรใหเหมาะสม โดยควรวางจอคอมพวเตอรไวดานขางหนาตางเพอลดแสงตกสะทอน และใหมระยะหางระหวางจอภาพกบตวเรา 50- 70 เซนตเมตร และไมควรใหจอภาพอยสงหรอตำาเกนไปกวาระดบสายตา

• แสงสวางตองพอด ความสวางเกนไปหรอนอยเกนไปกมผลเสยตอสายตา

• ใชขนาดตวอกษรใหใหญเพยงพอ  ขณะพมพงานควรเลอกใชขนาดของตวอกษรทใหญพอ และปรบความเขมของตวอกษรใหเหมาะสม โดยสงเกตไดจากสามารถอานตวอกษรไดในระยะหางเปน 3 เทาของระยะทนงทำางาน

• สวมแวนถนอมสายตา แวนถนอมสายตาสำาหรบใสทำางาน ควรเลอกใชสเขยวออน เพราะจะชวยทำาใหร สกสบายตาภายใตแสงจากหลอด ไฟฟลออเรสเซนต รวมถงชวยลดแสงสะทอนจากจอภาพ โดยเลอกแวนตาทมกำาลงขยายสำาหรบระยะ 50-70 เซนตเมตร ซงคากำาลงของเลนส จะแตกตางจากเลนส อานหนงสอหรอเลนสมองใกลทวไป

ฉะนนเราจงควรใสใจรกษาดวงตาของเราดวยการ...

สามารถสบคนขอมลและหนงสอเพมเตมไดทหองสรางปญญา ศนยเรยนรสขภาวะ สำานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.)

หรอดาวนโหลดไดทแอปพลเคชน SOOK Library และ www.thaihealth.or.th, resource.thaihealth.or.th โทร. 02-343-1500 กด 3

หนงสอนานาปญหาสขภาพกบวถชวตประชากร โดยรศ.ดร.พญ.ภทรวณย วรธนารตนและผศ.นพ.ธระ วรธนารตน สำานกงานวจยและพฒนาเพอการแปรงานวจยสขภาพสการปฏบต ภาควชาเวชศาสตรปองกนและสงคม คณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลยนตยสาร SOOK ฉบบท 12 “ลดหวาน มน เคม” บทความ “วง วง เสยงอะไรในห” โดยรศ.นพ.ปารยะ อาศนะเสน ภาควชาโสต นาสก ลารงซวทยา คณะแพทยศาสตร ศรราชพยาบาลบทความขาว “คร.เตอนพษสารตะกวปนเปอน วยทำางานเสยงสด!” โดย ไทยรฐออนไลน วนท 22 ต.ค. พ.ศ. 2557 www.thairath.co.th บทความ “โรคจอประสาทตาเสอม” เขยนโดย ณวพล กาญจนารณย พ.บ., รองศาสตราจารย จกษแพทยภาควชาจกษวทยา คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร จาก เวบไซตมลนธหมอชาวบานวนท 1 ต.ค. พ.ศ. 2551 www.doctor.or.thบทความ “กนอะไร...ชะลอจอประสาทตาเสอม” โดยเวบไซตคณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยมหดลwww.pharmacy.mahidol.ac.th บทความ 5 ตวการเรงจอประสาทตาเสอม จากบทสมภาษณ รศ.นพ.นรศ กจณรงค โรงพยาบาลศรราช ปยมหาราชการณย จากเวบไซตผจดการออนไลน วนท 2 ธ.ค. พ.ศ. 2557 www.manager.co.th

จดพมพและเผยแพรโดยSOOK PUBLISHINGเรยบเรยงขอมลบางสวนจาก

โรคภยเลกๆทแฝงราย