พพ..รร..บบ..ความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหนา้ที่ความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหนา้ที่

พพ..ศศ.2539.2539

เ ป็ น กฎหม า ยที่ กํ า ห น ดหลั ก ก า ร เ กี่ ย ว กั บ ค ว า ม รั บ ผิ ดเ ป็ น กฎหม า ยที่ กํ า ห น ดหลั ก ก า ร เ กี่ ย ว กั บ ค ว า ม รั บ ผิ ด

ทางละเมิดของเจ้าหน้าที่ทางละเมิดของเจ้าหน้าที่ ซึ่งเปลี่ยนแปลงไปจากบทบัญญัติว่าด้วยละเมิดในซึ่งเปลี่ยนแปลงไปจากบทบัญญัติว่าด้วยละเมิดใน

ปพพปพพ .. โดยแยกความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหน้าที่ในการปฏิบัติหน้าที่โดยแยกความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหน้าที่ในการปฏิบัติหน้าที่

ออกจากการกระทําละเมิดที่มิใช่การปฏิบัติหน้าที่ออกจากการกระทําละเมิดที่มิใช่การปฏิบัติหน้าที่ ความเสียหายจากการความเสียหายจากการ

กระทําละเมิดของเจ้าหน้าที่ในการปฏิบัติหน้าที่นั้นกระทําละเมิดของเจ้าหน้าที่ในการปฏิบัติหน้าที่นั้น หน่วยงานของรัฐจะหน่วยงานของรัฐจะ

รับภาระชดใช้ค่าสินไหมทดแทนแก่ผู้ได้รับความเสียหายไปก่อนรับภาระชดใช้ค่าสินไหมทดแทนแก่ผู้ได้รับความเสียหายไปก่อน ส่วนส่วน

เจ้าหน้าที่จะต้องรับผิดชดใช้ค่าสินไหมทดแทนต่อหน่วยงานของรัฐหรือไเจ้าหน้าที่จะต้องรับผิดชดใช้ค่าสินไหมทดแทนต่อหน่วยงานของรัฐหรือไม่ม่

เพียงใดนั้นเพียงใดนั้น ยึดหลักว่าจะเรียกร้องเอาแก่เจ้าหน้าที่ได้เฉพาะความเสียหายยึดหลักว่าจะเรียกร้องเอาแก่เจ้าหน้าที่ได้เฉพาะความเสียหาย

ได้เกิดขึ้นจากการกระทําโดยจงใจหรือประมาทเลินเล่ออย่างร้ายแรงเท่าได้เกิดขึ้นจากการกระทําโดยจงใจหรือประมาทเลินเล่ออย่างร้ายแรงเท่านั้นนั้น

หลักการและเหตุผลหลักการและเหตุผล

1.1.การกระทําละเมิดการกระทําละเมิด

2.2.โดยเจ้าหน้าที่ในการปฏิบัติหน้าที่โดยเจ้าหน้าที่ในการปฏิบัติหน้าที่

กระทําละเมิดในการปฏิบัติหนา้ที่กระทําละเมิดในการปฏิบัติหนา้ที่

มาตรามาตรา 420420 แห่งแห่ง ปพพปพพ ..บัญญัติว่าบัญญัติว่า ผู้ใดจงใจหรือผู้ใดจงใจหรือ

ประมาทเลินเล่อกระทําต่อบุคคลอื่นประมาทเลินเล่อกระทําต่อบุคคลอื่น โดยผิดกฎหมายโดยผิดกฎหมาย

ให้เขาเสียหายต่อชีวิตก็ดีให้เขาเสียหายต่อชีวิตก็ดี ร่างกายก็ดีร่างกายก็ดี อนามัยก็ดีอนามัยก็ดี เสรีภาพเสรีภาพ

ก็ดีก็ดี ทรัพย์สินหรือสิทธิอย่างหนึ่งอย่างใดก็ดีท่านว่าผู้นั้นทรัพย์สินหรือสิทธิอย่างหนึ่งอย่างใดก็ดีท่านว่าผู้นั้น

กระทําละเมิดจําต้องใช้ค่าสินไหมทดแทนเพื่อการนั้นกระทําละเมิดจําต้องใช้ค่าสินไหมทดแทนเพื่อการนั้น

มีการกระทํามีการกระทํา โดยรู้สํานึกอยู่ในบังคับของจิตใจของโดยรู้สํานึกอยู่ในบังคับของจิตใจของ

ผู้กระทําผู้กระทํา รวมถึงการงดเว้นการกระทํารวมถึงการงดเว้นการกระทํา โดยจงใจโดยจงใจ ตั้งใจที่จะทําตั้งใจที่จะทํา

ประมาทเลินเล่อประมาทเลินเล่อ ขาดขาดความระมัดระวังความระมัดระวัง ระวังแต่ไม่เพียงพอระวังแต่ไม่เพียงพอ

เกิดความเสียหายขึ้นเกิดความเสียหายขึ้น โดยผิดกฎหมายโดยผิดกฎหมาย กระทําโดยไม่มีอํานาจกระทําโดยไม่มีอํานาจ

หรือไม่มีสิทธิหรือทําโดยมิชอบด้วยกฎหมายหรือไม่มีสิทธิหรือทําโดยมิชอบด้วยกฎหมาย

องค์ประกอบองค์ประกอบ มาตรามาตรา 420420

1.1. ต้องเกิดจากผลโดยตรงของผู้กระทําต้องเกิดจากผลโดยตรงของผู้กระทํา

2.2. ต้องเป็นบุคคลอืน่ที่ไม่ใช่ผู้กระทําโดยตรงหรอืมีส่วนต้องเป็นบุคคลอืน่ที่ไม่ใช่ผู้กระทําโดยตรงหรอืมีส่วน

ร่วมในการกระทํานัน้ร่วมในการกระทํานัน้

ความเสียหายความเสียหาย

พพ..รร..บบ..ความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหน้าที่มาตราความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหน้าที่มาตรา 44

ในพระราชบัญญัตินี้ในพระราชบัญญัตินี้เจเจ าหนาหน าที่าที่ หมายความวหมายความว าา ขข าราชการาราชการ พนักงานพนักงาน ลูกจลูกจ างาง

หรือผูหรือผู ปฏิบัติงานประเภทอื่นปฏิบัติงานประเภทอื่น ไมไม วว าจะเปาจะเป นการแตนการแต งตั้งในงตั้งใน

ฐานะเปฐานะเป นกรรมการหรือฐานะอื่นใดหมายความโดยสรุปว่านกรรมการหรือฐานะอื่นใดหมายความโดยสรุปว่า

บุคคลทุกประเภทที่ทํางานให้กับหน่วยงานของรัฐไมว่่าจะบุคคลทุกประเภทที่ทํางานให้กับหน่วยงานของรัฐไมว่่าจะ

เป็นลูกจ้างประจําเป็นลูกจ้างประจํา ลูกจ้างชั่วคราวลูกจ้างชั่วคราว กรรมการกรรมการ หรอืบุคคลที่หรอืบุคคลที่

กฎหมายกําหนดให้เป็นเจ้าหน้าที่กฎหมายกําหนดให้เป็นเจ้าหน้าที่

มาตรามาตรา 55 หนหน วยงานของรัฐตวยงานของรัฐต องรับผิดตองรับผิดต อผูอผู เสียหายเสียหาย

ในผลแห่งละเมิดที่เจในผลแห่งละเมิดที่เจ าหนาหน าที่ของตนไดาที่ของตนได กระทําในการปฏิบัติกระทําในการปฏิบัติ

หนหน าที่ในกรณีนี้ผูาที่ในกรณีนี้ผู เสียหายอาจฟเสียหายอาจฟ องหนองหน วยงานของรัฐดังกลวยงานของรัฐดังกล าวไดาวได

โดยตรงโดยตรง แตแต จะฟจะฟ องเจองเจ าหนาหน าที่ไมาที่ไม ไดได ถถ าการละเมิดเกิดจากาการละเมิดเกิดจาก

เจ้าหน้าที่เจ้าหน้าที่ ซึ่งไมซึ่งไม ไดได สังกัดหนสังกัดหน วยงานของรัฐแหวยงานของรัฐแห งใดใหงใดให ถือวถือว าา

กระทรวงการคลังเปกระทรวงการคลังเป นหนนหน วยงานของรัฐที่ตวยงานของรัฐที่ต องรับผิดตามวรรคองรับผิดตามวรรค

หนึ่งหนึ่ง

บุคคลที่ได้รับความเสียหายจากการกระทําของบุคคลที่ได้รับความเสียหายจากการกระทําของ

เจ้าหน้าที่ในการปฏิบัติหน้าที่เจ้าหน้าที่ในการปฏิบัติหน้าที่ ย่อมได้รับการชดใช้ค่าย่อมได้รับการชดใช้ค่า

สินไหมทดแทนสินไหมทดแทน พพ ..รร ..บบ ..ความ รับ ผิดทางละเ มิดฯความ รับ ผิดทางละเ มิดฯ

กําหนดให้หน่วยงานของรัฐมีภาระหน้าที่เยียวยาความกําหนดให้หน่วยงานของรัฐมีภาระหน้าที่เยียวยาความ

เสียหายจากการกระทําละเมิดในการปฏิบัติหน้าที่ของเสียหายจากการกระทําละเมิดในการปฏิบัติหน้าที่ของ

เจ้าหน้าที่เจ้าหน้าที่ โดยหน่วยงานของรัฐจะเป็นผู้รับผิดต่อความโดยหน่วยงานของรัฐจะเป็นผู้รับผิดต่อความ

เสียหายที่เกิดขึ้นกับบุคลภายนอกเสียหายที่เกิดขึ้นกับบุคลภายนอก

ความรับผิดเพื่อการละเมิดของเจ้าหนา้ที่ความรับผิดเพื่อการละเมิดของเจ้าหนา้ที่

ผู้เสียหายมีสิทธิที่จะเรียกให้หน่วยงานของรัฐชดใช้ผู้เสียหายมีสิทธิที่จะเรียกให้หน่วยงานของรัฐชดใช้

ได้ในได้ใน 22 วิธีวิธี คือคือ

1.1.การฟ้องคดีตอ่ศาลการฟ้องคดีตอ่ศาล

2.2.การร้องขอให้หน่วยงานของรัฐชดใช้ค่าสินไหมทดแทนการร้องขอให้หน่วยงานของรัฐชดใช้ค่าสินไหมทดแทน

ความรับผิดเพื่อการละเมิดของเจ้าหนา้ที่ความรับผิดเพื่อการละเมิดของเจ้าหนา้ที่ ((ต่อต่อ))

การร้องขอให้หน่วยงานของรัฐชดใช้ค่าสินไหมทดแทนการร้องขอให้หน่วยงานของรัฐชดใช้ค่าสินไหมทดแทน

มาตรามาตรา 1111 แห่งแห่ง พพ ..รร ..บบ ..ความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหน้าที่ความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหน้าที่

พพ ..ศศ .2539.2539 กําหนดเป็นหลักการไว้ว่ากําหนดเป็นหลักการไว้ว่า กรณีที่ ผู้ เสียหายถูกกรณีที่ ผู้ เสียหายถูก

กระทําละเมิดจากเจ้าหน้าที่ในการปฏิบัติหน้าที่กระทําละเมิดจากเจ้าหน้าที่ในการปฏิบัติหน้าที่ นอกจากสิทธินอกจากสิทธิ

ที่ผู้เสียหายจะนําคดีฟ้องต่อศาลแล้วที่ผู้เสียหายจะนําคดีฟ้องต่อศาลแล้ว ผู้เสียหายอาจใช้สิทธิร้องผู้เสียหายอาจใช้สิทธิร้อง

ขอให้หน่วยงานของรัฐชดใช้ค่าสินไหมทดแทนได้โดยตรงขอให้หน่วยงานของรัฐชดใช้ค่าสินไหมทดแทนได้โดยตรง ซึ่งซึ่ง

ต้องปฏิบัติตามขั้นตอนและวิธีการดังนี้ต้องปฏิบัติตามขั้นตอนและวิธีการดังนี้

1.1.ออกใบรับคําขอให้แก่ผู้ยื่นคําขอออกใบรับคําขอให้แก่ผู้ยื่นคําขอ :: เพื่อเป็นหลักฐานเพื่อเป็นหลักฐาน

ว่าผู้เสียหายได้ยื่นคําขอว่าผู้เสียหายได้ยื่นคําขอ วันวัน เดือนเดือน ปีปี ใดใด

ขั้นตอนและวิธีการพิจารณาคําขอของผู้เสียหายขั้นตอนและวิธีการพิจารณาคําขอของผู้เสียหาย เป็นไปตามเป็นไปตาม

ระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยหลักเกณฑ์การปฏิบัติเกี่ยวกับระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยหลักเกณฑ์การปฏิบัติเกี่ยวกับ

ความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหน้าที่ความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหน้าที่ พพ ..ศศ .2539.2539 โดยต้องพิจารณาโดยต้องพิจารณา

ทุกขั้นตอนให้แล้วเสร็จภายในทุกขั้นตอนให้แล้วเสร็จภายใน 180180 วันนับแต่วันรับคําขอวันนับแต่วันรับคําขอ หากหาก

พิจารณาไม่แล้วเสร็จหน่วยงานอาจขอขยายเวลาการพิจารณาพิจารณาไม่แล้วเสร็จหน่วยงานอาจขอขยายเวลาการพิจารณา

ออกไปอีกได้ไม่เกินออกไปอีกได้ไม่เกิน 180180 วันวัน โดยได้รับอนุญาตจากโดยได้รับอนุญาตจาก รมวรมว ..ที่ดูแลที่ดูแล

หน่วยงานของรัฐดังกล่าวหน่วยงานของรัฐดังกล่าว

2.2.หน่วยงานของรัฐต้องรีบดําเนินการพิจารณาคําขอหน่วยงานของรัฐต้องรีบดําเนินการพิจารณาคําขอ

ของผู้เสียหายโดยเร็วของผู้เสียหายโดยเร็ว

เมื่อหน่วยงานของรัฐที่ได้รับคําขอได้ดําเนินการพิจารณาคําเมื่อหน่วยงานของรัฐที่ได้รับคําขอได้ดําเนินการพิจารณาคํา

ข อ ต า มหลั ก เ กณฑ์ ข อ ง ร ะ เ บี ย บ สํ า นั ก น า ย ก รั ฐ มนต รี ฯข อต า มหลั ก เ กณฑ์ ข อ ง ร ะ เ บี ย บ สํ า นั ก น า ย ก รั ฐ มนต รี ฯ

แล้วต้องจัดทําคําสั่งแจ้งให้ผู้เสียหายที่มีคําขอทราบแล้วต้องจัดทําคําสั่งแจ้งให้ผู้เสียหายที่มีคําขอทราบ ซึ่งคําสั่งแจ้งผลซึ่งคําสั่งแจ้งผล

การพิจารณาดังกล่าวต้องปฏิบัติตามแบบการจัดทําคําสั่งในทางการพิจารณาดังกล่าวต้องปฏิบัติตามแบบการจัดทําคําสั่งในทาง

ปกครองปกครอง

3.3.การออกคําสั่งแจ้งผลการพิจารณาการออกคําสั่งแจ้งผลการพิจารณา

ผู้เสียหายสามารถนําคดีขึ้นฟ้องร้องต่อศาลผู้เสียหายสามารถนําคดีขึ้นฟ้องร้องต่อศาล ซึ่งจะเป็นศาลซึ่งจะเป็นศาล

ใดนั้นเป็นไปตามมาตราใดนั้นเป็นไปตามมาตรา 106106 แห่งแห่ง พพ..รร..บบ..จัดตั้งศาลปกครองและจัดตั้งศาลปกครองและ

วธิีพิจารณาคดีปกครองวธิีพิจารณาคดีปกครอง พพ..ศศ.2542.2542 พพ..ศศ.2539.2539

4.4. กรณีผู้เสียหายไม่พอใจในผลการพิจารณากรณีผู้เสียหายไม่พอใจในผลการพิจารณา

มาตรามาตรา 106106 สิทธิรอ้งทุกข์ต่อคณะกรรมการสิทธิรอ้งทุกข์ต่อคณะกรรมการ

วินิจฉัยร้องทุกข์ตามมาตราวินิจฉัยร้องทุกข์ตามมาตรา 11 11 แห่งพระราชบัญญัติแห่งพระราชบัญญัติ

ความรับผิดทางความรับผิดทาง ละเมิดของเจ้าหน้าที่ละเมิดของเจ้าหน้าที่ พพ..ศศ.. 2539 2539 ในคดีในคดี

ที่ไม่อยู่ในอํานาจของศาลปกครองตามพระราชบัญญัตินี้ที่ไม่อยู่ในอํานาจของศาลปกครองตามพระราชบัญญัตินี้

ให้ถือวา่เป็นสิทธิฟอ้งคดีต่อศาลยุติธรรมให้ถือวา่เป็นสิทธิฟอ้งคดีต่อศาลยุติธรรม

ไม่ว่าการกระทําละเมิดดังกล่าวไม่ว่าการกระทําละเมิดดังกล่าว จะเกิดผลโดยตรงต่อจะเกิดผลโดยตรงต่อ

บุคคลภายนอกและหน่วยงานของรัฐได้ชดใช้ค่าสินไหมทดแทนแก่บุคคลภายนอกและหน่วยงานของรัฐได้ชดใช้ค่าสินไหมทดแทนแก่

บุคคลภายนอกไปแล้วหรือกรณีที่กระทําละเมิดในหน้าที่ ซึ่ งบุคคลภายนอกไปแล้วหรือกรณีที่กระทําละเมิดในหน้าที่ ซึ่ ง

ก่อให้เกิดความเสียหายแก่หน่วยงานของรัฐโดยตรงเมื่อหน่วยงานก่อให้เกิดความเสียหายแก่หน่วยงานของรัฐโดยตรงเมื่อหน่วยงาน

ชดใช้ค่าสินไหมทดแทนให้แก่ผู้เสียหายไปแล้วชดใช้ค่าสินไหมทดแทนให้แก่ผู้เสียหายไปแล้ว หน่วยงานของรัฐจะหน่วยงานของรัฐจะ

ไล่เบี้ยหรือเรียกให้เจ้าหน้าที่ชดใช้ค่าสินไหมทดแทนเป็นไปตามไล่เบี้ยหรือเรียกให้เจ้าหน้าที่ชดใช้ค่าสินไหมทดแทนเป็นไปตาม

หลักเกณฑ์ที่กําหนดในหลักเกณฑ์ที่กําหนดใน มม .8.8 วรรคหนึ่งวรรคหนึ่ง มม .10.10 วรรคหนึ่งวรรคหนึ่ง การกระทําการกระทํา

ละเมิดของเจ้าหน้าที่ในการปฏิบัติหน้าที่ดังกล่าวละเมิดของเจ้าหน้าที่ในการปฏิบัติหน้าที่ดังกล่าว จะต้องเป็นการจะต้องเป็นการ

กระทําโดยจงใจหรือประมาทเลินเล่ออย่างร้ายแรงกระทําโดยจงใจหรือประมาทเลินเล่ออย่างร้ายแรง

การกระทําละเมิดในการปฏิบัติหนา้ที่การกระทําละเมิดในการปฏิบัติหนา้ที่

กรณีเจ้าหน้าที่กระทําละเมิดต่อหน่วยงานของรัฐซึ่งไม่ใช่กรณีเจ้าหน้าที่กระทําละเมิดต่อหน่วยงานของรัฐซึ่งไม่ใช่

การกระทําในการปฏิบัติหน้าที่การกระทําในการปฏิบัติหน้าที่ เช่นเช่น เอารถของทางราชการไปใช้เอารถของทางราชการไปใช้

ประโยชน์ส่วนตัวระหว่างนั้นเกิดอุบัติเหตุเป็นเหตุให้รถยนต์ของประโยชน์ส่วนตัวระหว่างนั้นเกิดอุบัติเหตุเป็นเหตุให้รถยนต์ของ

ท า ง ร า ช ก า ร เ สี ย ห า ยท า ง ร า ช ก า ร เ สี ย ห า ย ห รื อ ก ร ะ ทํ า ก า ร ใ ดห รื อ ก ร ะ ทํ า ก า ร ใ ด ๆๆ

ให้ทรัพย์สินของหน่วยงานของรัฐเสียหายอันไม่ได้เกิดจากการให้ทรัพย์สินของหน่วยงานของรัฐเสียหายอันไม่ได้เกิดจากการ

ปฏิบัติหน้าที่ปฏิบัติหน้าที่ ความรับผิดของเจ้าหน้าที่จะต้องเป็นไปตามความรับผิดของเจ้าหน้าที่จะต้องเป็นไปตาม ปพพปพพ..

เช่นเดียวกับเอกชนกระทําละเมิดเช่นเดียวกับเอกชนกระทําละเมิด

การกระทําละเมิดนอกเหนอืการปฏิบัติหนา้ที่การกระทําละเมิดนอกเหนอืการปฏิบัติหนา้ที่

เมื่อหน่วยงานของรัฐได้พิจารณาแล้วเห็นว่าความเสียหายเมื่อหน่วยงานของรัฐได้พิจารณาแล้วเห็นว่าความเสียหาย

เกิดจากการกระทําละเมิดของเจ้าหน้าที่ในการปฏิบัติหน้าที่และเกิดจากการกระทําละเมิดของเจ้าหน้าที่ในการปฏิบัติหน้าที่และ

เจ้าหน้าที่กระทําไปโดยจงใจหรือประมาทเลินเล่ออย่างร้ายแรงเจ้าหน้าที่กระทําไปโดยจงใจหรือประมาทเลินเล่ออย่างร้ายแรง

เจ้าหน้าที่จะต้องรับผิดและถูกไล่เบี้ยหรือเรียกให้ชดใช้ค่าสินไหมเจ้าหน้าที่จะต้องรับผิดและถูกไล่เบี้ยหรือเรียกให้ชดใช้ค่าสินไหม

ทดแทนทดแทน การกําหนดจํานวนเงินหรือความรับผิดเป็นไปตามมาตราการกําหนดจํานวนเงินหรือความรับผิดเป็นไปตามมาตรา

88 วรรคสองและวรรคสามวรรคสองและวรรคสาม ซึ่งกําหนดไว้ว่าสิทธิเรียกให้ชดใช้ซึ่งกําหนดไว้ว่าสิทธิเรียกให้ชดใช้

ค่าสินไหมทดแทนตามวรรคหนึ่งจะมีได้เพียงใดให้คํานึงถึงระดับค่าสินไหมทดแทนตามวรรคหนึ่งจะมีได้เพียงใดให้คํานึงถึงระดับ

ความร้ายแรงแห่งการกระทําและความเป็นธรรมในแต่ละกรณีความร้ายแรงแห่งการกระทําและความเป็นธรรมในแต่ละกรณี

((มิต้องให้ใช้เต็มจํานวนของความเสียหายก็ได้มิต้องให้ใช้เต็มจํานวนของความเสียหายก็ได้))

การกาํหนดจํานวนความรับผิดการกาํหนดจํานวนความรับผิด

มูลละเมิดเกดิจากเจา้หนา้ทีห่ลายคนมูลละเมิดเกดิจากเจา้หนา้ทีห่ลายคน

มาตรามาตรา 88 วรรคสี่วรรคสี่ บัญญัติว่าบัญญัติว่า ““ในกรณีการกระทําในกรณีการกระทํา

ละเมิดเกิดจากเจ้าหน้าที่หลายคนมิให้นําหลักลูกหนี้ละเมิดเกิดจากเจ้าหน้าที่หลายคนมิให้นําหลักลูกหนี้

ร่วมมาใช้บังคับและเจ้าหน้าที่แต่ละคนต้องรับผิดชดใช้ร่วมมาใช้บังคับและเจ้าหน้าที่แต่ละคนต้องรับผิดชดใช้

ค่าสินไหมทดแทนเฉพาะส่วนของตนค่าสินไหมทดแทนเฉพาะส่วนของตน””

ระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยหลักเกณฑ์การระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยหลักเกณฑ์การ

ปฏิบัติเกี่ยวกับความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหน้าที่ปฏิบัติเกี่ยวกับความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหน้าที่ พพ..ศศ.2539.2539

หมวดหนึ่งหมวดหนึ่ง :: ว่าด้วยขั้นตอนและวิธีปฏิบัติในกรณีว่าด้วยขั้นตอนและวิธีปฏิบัติในกรณี

เจ้าหน้าที่กระทําละเมิดตอ่หน่วยงานของรัฐเจ้าหน้าที่กระทําละเมิดตอ่หน่วยงานของรัฐ

หมวดสองหมวดสอง :: ว่าด้วยขัน้ตอนและวิธีปฏิบัติกรณีเจ้าหน้าที่ว่าด้วยขัน้ตอนและวิธีปฏิบัติกรณีเจ้าหน้าที่

ของรัฐกระทําละเมิดต่อบุคคลภายนอกของรัฐกระทําละเมิดต่อบุคคลภายนอก

กรณีเกิดความเสียหายกับหน่วยงานของรฐักรณีเกิดความเสียหายกับหน่วยงานของรฐั ผู้เกี่ยวข้องต้องผู้เกี่ยวข้องต้อง

รายงานผู้บังคับบัญชาตามลําดับชั้นหัวหน้าหน่วยงานของรัฐรายงานผู้บังคับบัญชาตามลําดับชั้นหัวหน้าหน่วยงานของรัฐ

แต่งตั้งคณะกรรมการสอบข้อเท็จจริงเบื้องต้นแต่งตั้งคณะกรรมการสอบข้อเท็จจริงเบื้องต้น

-- ความเสียหายมไิด้เกิดจากการกระทําของเจ้าหน้าที่และจะความเสียหายมไิด้เกิดจากการกระทําของเจ้าหน้าที่และจะ

ไม่แต่งตั้งคณะกรรมการสอบข้อเท็จจริงความรับผิดทางละเมิดไม่แต่งตั้งคณะกรรมการสอบข้อเท็จจริงความรับผิดทางละเมิด ต้องต้อง

รายงานให้ปลัดกระทรวงรฐัมนตรีรายงานให้ปลัดกระทรวงรฐัมนตรี ที่กํากับดูแลเพื่อพจิารณาอีกครั้งที่กํากับดูแลเพื่อพจิารณาอีกครั้ง

-- ความเสียหายเกิดจากการกระทําของเจ้าหน้าที่ความเสียหายเกิดจากการกระทําของเจ้าหน้าที่ ให้แต่งตั้งให้แต่งตั้ง

คณะกรรมการสอบข้อเท็จจริงความรับผิดทางละเมิดคณะกรรมการสอบข้อเท็จจริงความรับผิดทางละเมิด และเข้าสู่และเข้าสู่

กระบวนการตามระเบียบสํานักนายกรฐัมนตรฯีกระบวนการตามระเบียบสํานักนายกรฐัมนตรฯี พพ..ศศ.2539.2539

ในกรณีที่ทรัพย์สินของหน่วยงานของรัฐได้รับความในกรณีที่ทรัพย์สินของหน่วยงานของรัฐได้รับความ

เสียหายไม่ว่าเจ้าหน้าที่ของหน่วยงานของรัฐแห่งนั้นจะเป็นเสียหายไม่ว่าเจ้าหน้าที่ของหน่วยงานของรัฐแห่งนั้นจะเป็น

ผู้กระทําหรือถูกเจ้าหน้าที่ของหน่วยงานของรัฐแห่งอื่นหรือผู้กระทําหรือถูกเจ้าหน้าที่ของหน่วยงานของรัฐแห่งอื่นหรือ

บุคคลภายนอกกระทําให้เกิดความเสียหายบุคคลภายนอกกระทําให้เกิดความเสียหาย เจ้าหน้าที่ผู้ดูแลเจ้าหน้าที่ผู้ดูแล

ทรัพย์สินหรือใช้ทรัพย์สินดังกล่าวจะต้องรายงานความทรัพย์สินหรือใช้ทรัพย์สินดังกล่าวจะต้องรายงานความ

เสียหายให้ผู้บังคับบัญชาทราบเสียหายให้ผู้บังคับบัญชาทราบ เมื่อผู้บังคับบัญชาทราบเรื่องก็เมื่อผู้บังคับบัญชาทราบเรื่องก็

จะรายงานต่อไปตามลําดับชั้นตนถึงหัวหน้าหน่วยงานจะรายงานต่อไปตามลําดับชั้นตนถึงหัวหน้าหน่วยงาน หรือหรือ

บุคคลที่หัวหน้าหน่วยงานนั้นมอบหมายบุคคลที่หัวหน้าหน่วยงานนั้นมอบหมาย

การแต่งตั้งคณะกรรมการสอบข้อเท็จจริงการแต่งตั้งคณะกรรมการสอบข้อเท็จจริง

ความรับผิดทางละเมิดความรับผิดทางละเมิด จํานวนกรรมการไม่เกินจํานวนกรรมการไม่เกิน 55 คนให้กําหนดคนให้กําหนด

ระยะเวลาแล้วเสร็จของคณะกรรมการไว้ด้วยระยะเวลาแล้วเสร็จของคณะกรรมการไว้ด้วย อาจอาจ

แต่งตั้งเจ้าหนา้ที่จากหน่วยงานอื่นของรัฐร่วมเป็นแต่งตั้งเจ้าหนา้ที่จากหน่วยงานอื่นของรัฐร่วมเป็น

กรรมการได้กรรมการได้

ไม่ควรแต่งตั้งผู้อาจมีส่วนเกี่ยวข้องในเรื่องความไม่ควรแต่งตั้งผู้อาจมีส่วนเกี่ยวข้องในเรื่องความ

รับผิดชดใช้ค่าสินไหมทดแทนเป็นผู้สอบข้อเท็จจริงเพราะรับผิดชดใช้ค่าสินไหมทดแทนเป็นผู้สอบข้อเท็จจริงเพราะ

อาจทําให้การสอบสวนไม่ได้ข้อเท็จจริงครบถ้วนหรืออาจทําให้การสอบสวนไม่ได้ข้อเท็จจริงครบถ้วนหรือ

ข้อเท็จจริงอาจถูกบิดเบือนไปได้ข้อเท็จจริงอาจถูกบิดเบือนไปได้

ในกรณีที่หัวหน้าหน่วยงานได้รับรายงานความเสียหายและในกรณีที่หัวหน้าหน่วยงานได้รับรายงานความเสียหายและ

พิจารณาแล้วมีเหตุอันควรเชื่อว่าความเสียหายเกิดจากการกระทําพิจารณาแล้วมีเหตุอันควรเชื่อว่าความเสียหายเกิดจากการกระทํา

ของเจ้าหน้าที่ของเจ้าหน้าที่ หัวหน้าหน่วยงานจะต้องตั้งคณะกรรมการสอบหัวหน้าหน่วยงานจะต้องตั้งคณะกรรมการสอบ

ข้อเท็จจริงความรับผิดทางละเมิดขึ้นทําการสอบสวนในกรณีที่ข้อเท็จจริงความรับผิดทางละเมิดขึ้นทําการสอบสวนในกรณีที่

หัวหน้าหน่วยงานไม่ยอมตั้งกรรมการสอบข้อเท็จจริงภายในเวลาอันหัวหน้าหน่วยงานไม่ยอมตั้งกรรมการสอบข้อเท็จจริงภายในเวลาอัน

ควรหรือแต่งตั้งคณะกรรมการไม่เหมาะสมควรหรือแต่งตั้งคณะกรรมการไม่เหมาะสม ผู้บังคับบัญชาหรือผู้ผู้บังคับบัญชาหรือผู้

กํากับดูแลหรือควบคุมการปฏิบัติงานของหัวหน้าหน่วยงานของรัฐมีกํากับดูแลหรือควบคุมการปฏิบัติงานของหัวหน้าหน่วยงานของรัฐมี

อํานาจตามข้ออํานาจตามข้อ 1212 อาจตั้งคณะกรรมการหรือเปลี่ยนแปลงกรรมการอาจตั้งคณะกรรมการหรือเปลี่ยนแปลงกรรมการ

แทนหัวหน้าหน่วยงานได้ตามที่เห็นสมควรแทนหัวหน้าหน่วยงานได้ตามที่เห็นสมควร

ผู้ตรวจสอบข้อเท็จจริงโดยการรวบรวมพยานหลักฐานผู้ตรวจสอบข้อเท็จจริงโดยการรวบรวมพยานหลักฐาน

ทั้ ง หมดทั้ ง หมด ใ ห้ โ อกาส ผู้ เ กี่ ย วข้ อ งทุ กฝ่ า ย มีสิ ท ธิ ชี้ แ จ งแสดงใ ห้ โ อกาส ผู้ เ กี่ ย วข้ อ งทุ กฝ่ า ย มีสิ ท ธิ ชี้ แ จ งแสดง

พยานหลักฐานพยานหลักฐาน พิจารณาว่าความเสียหายเกิดขึ้นจากการปฏิบัติพิจารณาว่าความเสียหายเกิดขึ้นจากการปฏิบัติ

หน้าที่หรือไม่เป็นจงใจหรือประมาทเลินเล่ออย่างร้ายแรงหรือไม่หน้าที่หรือไม่เป็นจงใจหรือประมาทเลินเล่ออย่างร้ายแรงหรือไม่

หากเป็นการกระทําที่จงใจหรือประมาทเลินเล่ออย่างร้ายแรงก็ต้องหากเป็นการกระทําที่จงใจหรือประมาทเลินเล่ออย่างร้ายแรงก็ต้อง

รับผิดตามพระราชบัญญัติความรับผิดทางละเมิดถ้าควาประมาทรับผิดตามพระราชบัญญัติความรับผิดทางละเมิดถ้าควาประมาท

เลินเล่อแต่ไม่ถึงขันร้ายแรงเลินเล่อแต่ไม่ถึงขันร้ายแรง เจ้าหน้าที่ผู้นั้นไม่ต้องรับผิดและไม่เจ้าหน้าที่ผู้นั้นไม่ต้องรับผิดและไม่

ต้องชดใช้ค่าเสียหายให้กับหน่วยงานของรัฐแต่อย่างใดต้องชดใช้ค่าเสียหายให้กับหน่วยงานของรัฐแต่อย่างใด

ในกรณีที่วนิิจฉัยแล้วเห็นว่าความเสียหายไม่ได้ในกรณีที่วนิิจฉัยแล้วเห็นว่าความเสียหายไม่ได้

เกิดจากการปฏิบัติตามหน้าที่ก็ต้องรบัผิดตามเกิดจากการปฏิบัติตามหน้าที่ก็ต้องรบัผิดตาม

ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณชิย์ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณชิย์ กล่าวคือกล่าวคือ รบัผิดรบัผิด

อย่างลูกหนี้ร่วมต้องรับผิดเต็มจาํนวนอย่างลูกหนี้ร่วมต้องรับผิดเต็มจํานวน หักลดหย่อนหักลดหย่อน

ไม่ได้ไม่ได้ หักสวนที่เกิดจากความบกพร่องของหน่วยงานหักสวนที่เกิดจากความบกพร่องของหน่วยงาน

ของรฐัไม่ได้ของรฐัไม่ได้ และฟ้องล้มละลายผู้รับผิดได้และฟ้องล้มละลายผู้รับผิดได้

คณะกรรมการสอบข้อเท็จจริงความรบัผิดทางละเมิดคณะกรรมการสอบข้อเท็จจริงความรบัผิดทางละเมิด

มีมติมีมติ อย่างไรแล้วให้เสนอความเห็นตอ่ผู้แต่งตั้งอย่างไรแล้วให้เสนอความเห็นตอ่ผู้แต่งตั้ง

คณะกรรมการฯว่ามีผู้ต้องรบัผิดหรือไม่คณะกรรมการฯว่ามีผู้ต้องรบัผิดหรือไม่ หากมีผู้ต้องรบัผิดหากมีผู้ต้องรบัผิด

ต้องรบัผิดจํานวนเท่าใดและผู้แต่งตั้งฯต้องรบัผิดจํานวนเท่าใดและผู้แต่งตั้งฯ เป็นผู้วินิจฉัยสั่งการเป็นผู้วินิจฉัยสั่งการ

ว่ามีผู้ต้องรบัผิดหรือไม่ว่ามีผู้ต้องรบัผิดหรือไม่ หากมีผู้ต้องรบัผิดหากมีผู้ต้องรบัผิด ต้องระบุว่าต้องต้องระบุว่าต้อง

ชดใช้ค่าเสียหายจํานวนเท่าใดชดใช้ค่าเสียหายจํานวนเท่าใด และต้องส่งสํานวนการและต้องส่งสํานวนการ

สอบสวนให้กระทรวงการคลังภายในสอบสวนให้กระทรวงการคลังภายใน 77 วันนับแต่วันวินิจฉัยวันนับแต่วันวินิจฉัย

สั่งการสั่งการ

กระทรวงการคลังโดยคณะกรรมการพิจารณากระทรวงการคลังโดยคณะกรรมการพิจารณา

ความรับผิดทางแพง่จะเป็นผู้พิจารณาความรับผิดทางแพง่จะเป็นผู้พิจารณา โดยต้องโดยต้อง

พิจารณาให้แล้วเสร็จก่อนอายุความพิจารณาให้แล้วเสร็จก่อนอายุความ 22 ปีสิ้นสุดไม่น้อยปีสิ้นสุดไม่น้อย

กว่ากว่า 66 เดือนเดือน

หน่วยงานของรัฐต้องมีคําสั่งตามความเห็นของหน่วยงานของรัฐต้องมีคําสั่งตามความเห็นของ

กระทรวงการคลังโดยออกคําสั่งทางปกครองให้ผู้รับผิดกระทรวงการคลังโดยออกคําสั่งทางปกครองให้ผู้รับผิด

ทราบทราบ โดยมีรูปแบบตามที่พระราชบัญญัติ วิ ธีปฏิบัติโดยมีรูปแบบตามที่พระราชบัญญัติ วิ ธีปฏิบัติ

ราชการทางปกครองราชการทางปกครอง พพ ..ศศ .2539.2539 และแจ้งสิทธิอุทธรณ์และและแจ้งสิทธิอุทธรณ์และ

อายุความให้ผู้รับผิดทราบในกรณีผู้รับผิดไม่ชดใช้ภายในอายุความให้ผู้รับผิดทราบในกรณีผู้รับผิดไม่ชดใช้ภายใน

เวลาที่ กํ าหนดเวลาที่ กํ าหนด ให้ ใ ช้มาตรการบัง คับทางปกครองให้ ใ ช้มาตรการบัง คับทางปกครอง

ตามพระราชบัญญัติทางปกครองตามพระราชบัญญัติทางปกครอง พพ..ศศ.. 25392539

ผู้ รับ ผิดมี สิทธิอุทธรณ์คํา สั่งต่อหน่วยงานผู้รับผิดมี สิทธิอุทธรณ์คํา สั่งต่อหน่วยงาน

ผู้ออกคําผู้ออกคํา สั่งหากไม่พอใจคําสั่งอุทธรณ์ก็มีสิทธิฟ้องสั่งหากไม่พอใจคําสั่งอุทธรณ์ก็มีสิทธิฟ้อง

ศาลปกครองให้เพิกถอนคําสั่งดังกล่าวได้ศาลปกครองให้เพิกถอนคําสั่งดังกล่าวได้

กรอบความรับผิดของเจ้าหนา้ที่ตามกรอบความรับผิดของเจ้าหนา้ที่ตาม พรบพรบ..

ความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหนา้ที่ความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหนา้ที่

พพ..ศศ.2539.2539

1.1.ต้องเป็นเจ้าหน้าที่ตามความหมายในต้องเป็นเจ้าหน้าที่ตามความหมายใน มาตรามาตรา 44

2.2.กระทําในขณะปฏิบัติหน้าที่กระทําในขณะปฏิบัติหน้าที่

3.3.กระทําโดยจงใจกระทําโดยจงใจ//ประมาทเลินเล่ออยา่งร้ายแรงประมาทเลินเล่ออยา่งร้ายแรง

กรอบความรับผิดของเจ้าหนา้ที่ตามกรอบความรับผิดของเจ้าหนา้ที่ตาม พรบพรบ..

ความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหนา้ที่ความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหนา้ที่ พพ..ศศ.2539.2539

1.1.ให้คํานงึถึงระดับความร้ายแรงแห่งการกระทําให้คํานงึถึงระดับความร้ายแรงแห่งการกระทํา

2.2. ความเป็นธรรมในแต่ละกรณีเป็นเกณฑ์ความเป็นธรรมในแต่ละกรณีเป็นเกณฑ์

3.3.ไม่ต้องชดใช้เต็มจํานวนความเสียหายก็ได้ไม่ต้องชดใช้เต็มจํานวนความเสียหายก็ได้

4.4. ถ้าเกิดจากความผิดถ้าเกิดจากความผิด//บกพรอ่งบกพรอ่ง//ระบบการดาํเนินงานระบบการดาํเนินงาน

ให้หกัส่วนแห่งความรับผิดดังกล่าวออกด้วยให้หกัส่วนแห่งความรับผิดดังกล่าวออกด้วย

การชดใช้คา่สินไหมทดแทนการชดใช้คา่สินไหมทดแทน

5.5.กระทําผิดร่วมกันหลายคนไม่นําหลักลูกหนี้ร่วมมาใช้กระทําผิดร่วมกันหลายคนไม่นําหลักลูกหนี้ร่วมมาใช้

บังคับบังคับ

6.6.ลูกหนี้แต่ละคนรับผิดใช้ค่าสินไหมเฉพาะส่วนของตนลูกหนี้แต่ละคนรับผิดใช้ค่าสินไหมเฉพาะส่วนของตน

7.7.เรียกให้ชดใช้ค่าสินไหมทดแทนอายุความเรียกให้ชดใช้ค่าสินไหมทดแทนอายุความ 11 ปีปี นับแต่นับแต่

วันที่ได้ใช้ค่าสินไหมแก่ผู้เสียหายวันที่ได้ใช้ค่าสินไหมแก่ผู้เสียหาย

การชดใช้คา่สินไหมทดแทนการชดใช้คา่สินไหมทดแทน ((ต่อต่อ))

8.8.ถ้าเจ้าหน้าที่ละเมิดต่อหน่วยงานรัฐซึ่งมิใช่กระทําในถ้าเจ้าหน้าที่ละเมิดต่อหน่วยงานรัฐซึ่งมิใช่กระทําใน

การปฏิบัติหน้าที่การปฏิบัติหน้าที่ ให้บังคับตามให้บังคับตาม ปพพปพพ สิทธิเรียกให้ใช้สิทธิเรียกให้ใช้

ค่าสินไหมทดแทนอายคุวามค่าสินไหมทดแทนอายคุวาม 22 ปีปี นับแต่วันที่นับแต่วันที่

หน่วยงานรัฐรู้ถึงการละเมิดและรู้ตัวผู้ละเมิดหน่วยงานรัฐรู้ถึงการละเมิดและรู้ตัวผู้ละเมิด

การชดใช้คา่สินไหมทดแทนการชดใช้คา่สินไหมทดแทน ((ต่อต่อ))

9.9.กรณีหน่วยงานรัฐเห็นว่าเจ้าหน้าที่ไม่ต้องรับผิดกรณีหน่วยงานรัฐเห็นว่าเจ้าหน้าที่ไม่ต้องรับผิด แต่แต่

กระทรวงการคลังเห็นว่าต้องรับผิดกระทรวงการคลังเห็นว่าต้องรับผิด สิทธิเรียกค่าสินไหมสิทธิเรียกค่าสินไหม

ทดแทนอายุความทดแทนอายุความ 11 ปีปี นับแต่หน่วยงานรัฐมีคําสั่งตามนับแต่หน่วยงานรัฐมีคําสั่งตาม

ความเห็นของกระทรวงการคลังความเห็นของกระทรวงการคลัง

10.10.เจ้าหน้าที่ซึ่งตอ้งรบัผิดสามารถผ่อนชําระเงินได้เจ้าหน้าที่ซึ่งตอ้งรบัผิดสามารถผ่อนชําระเงินได้

11.11.การผ่อนชําระคํานงึถึงรายได้การผ่อนชําระคํานงึถึงรายได้ ฐานะฐานะ ครอบครัวและครอบครัวและ

ความรับผิดชอบความรับผิดชอบ และพฤติการณ์แห่งคดีและพฤติการณ์แห่งคดี

การชดใช้คา่สินไหมทดแทนการชดใช้คา่สินไหมทดแทน ((ต่อต่อ))

Q&AQ&A