1

การพฒนาคณธรรมจรยธรรมของนกเรยนโรงเรยนพงโคนวทยาคม

ดวยกจกรรม 3 ประสาน

ผวจย

นายประภทร กดหอม รองผอ านวยการ

นางสาววารณ หงษภ ต าแหนง คร

นางระยม ออนสระทม ต าแหนง คร

โรงเรยนพงโคนวทยาคม

สงกด ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 23

ส านกคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ

2

สารบญ

บทท หนา

1 บทน า …………………………………………………………………….…………………..….. 1

ความส าคญและทมาของปญหา ……………………….…………….………. 1

วตถประสงคของการวจย ………..…….………………….……………………. 3

สมมตฐานของการวจย …..……………………………………………………….. 3

ขอบเขตของการวจย ………………………….…………………………………….. 4

กรอบแนวคดของการวจย ………………………..………………….………….. 5

นยามศพทเฉพาะ ……………………………………………………………….…….. 7

2 แนวคด ทฤษฎ และผลงานวจยทเกยวของ………..…………………………….. 10

คณธรรมจรยธรรม …………………………………………………………………… 11

ความหมายของคณธรรม ……………………………………………….………… 11

ความหมายของจรยธรรม .…………………………………………........…….. 13

การปลกฝงคณธรรมและจรยธรรมแกเดกนกเรยนนกศกษา …… 23

การวดจรยธรรม …..………………………………………………………………..… 27

งานวจยทเกยวของเกยวกบคณธรรมจรยธรรม ........................ 30

ความรบผดชอบ ………………………………………………..……..…….………..

ความหมายของความรบผดชอบ ……..…………………………………….…

35

35

การปลกฝงความรบผดชอบ ………………………………………………..……

การวดความรบผดชอบ ……….…………………………………..……..……….

36

38

งานวจยทเกยวของกบความรบผดชอบ …………………………………….

ใฝเรยนร ……………………………………………………………………..…………….

ความหมายของใฝเรยนร ……………………………………….……………….…

ลกษณะของผมความใฝเรยนร ………………………………………………….

39

42

42

46

3

บทท

3

สารบญ (ตอ)

การวดความใฝเรยนร …..…………………………………………………………..

งานวจยทเกยวของเกยวกบใฝเรยนร ….…………………………………….

กตญญ ……………………………………………………………..…………………………….

ความหมายของความกตญญ ………………………………….……………………..

ลกษณะของคนมความกตญญ ……………………………………………………….

การวดความกตญญ …………………………....…………………………………………

งานวจยทเกยวของเกยวกบความกตญญ ……..………………….……………

ซอสตยสจรต …………………………………………………………………………….…….

ความหมายของความซอสตยสจรต ………………………..………………………

ความส าคญของซอสตยสจรต …….……….…………………………………………

การวดความซอสตยสจรต ………………………………………………….………….

งานวจยทเกยวของเกยวกบความซอสตยสจรต …………….……………….

จตอาสา …………………………………………………………………….…………………….

ความหมายของค าวาจตอาสา …………………………………………………..…...

ลกษณะพฤตกรรมจตอาสา ………………………….………………………………..

การวดพฤตกรรมจตอาสา ………….…………………………………………..……..

งานวจยทเกยวของเกยวกบจตอาสา ……..……………….…………………..…

วธด าเนนการวจย …………………………………………………………………………...

ประชากรและกลมตวอยาง ………………………………………………………..

แบบแผนการวจย ………………………………………………….……………………

เครองมอทใชในการวจย …………………………………………………………….

การเกบรวบรวมขอมล ……………………………………………………………….

การวเคราะหขอมล …………………………………………………………………….

สถตทใชในการวจย ……………………………………………………………………

หนา

47

47

53

53

55

55

57

59

59

59

60

61

64

64

68

69

71

79

79

80

80

91

91

91

บรรณานกรม ………………………………………………………….……………………………………………. 94

4

สารบญ (ตอ)

บทท หนา

ภาคผนวก …………………………………………………………………………………………………….……… 104

ภาคผนวก ก รายนามผเชยวชาญ …………………………….……………………… 105

ภาคผนวก ข คมอการจดกกรรม 3 ประสาน …………………………………… 107

ภาคผนวก ค เครองมอทใชเกบรวบรวมขอมล.................................... 241

1

บทท 1

บทน า

ความส าคญและทมาของปญหา

พระราชด ารสองคสมเดจพระเจาอยหว รชการกาลท 9 ทยดทางสายกลางบน

พนฐานของความสมดลพอด รจกประมาณอยางมเหตผล มความรอบรเทาทนโลก เปน

แนวทางในการด าเนนชวตเพอมงใหเกด “การพฒนาทยงยนและความอยดมสขของคน

ไทย” ยด “คน” เปนศนยกลางการพฒนา เพอใหคนไทยมความสข พงตนเองและกาวทน

โลก โดยยงรกษาเอกลกษณความเปนไทยไว สามารถเลอกใชความรและเทคโนโลยได

อยางคมคา เหมาะสม มภมคมกนทดมความยดหยนพรอมรบการ เปลยนแปลง ควบคไป

กบการมคณธรรมและพฤตกรรม ความซอสตยสจรต ดงทวตถประสงคของแผนการศกษา

แหงชาตไดก าหนดวาจะตองพฒนาคนอยางรอบดานและสมดล โดยมนโยบายวาปลกฝง

และเสรมสราง ศลธรรม คณธรรม จรยธรรม คานยมและคณลกษณะทพงประสงคทงดาน

จตใจและพฤตกรรมทแสดงออก สามารถอยรวมกบผอนอยางสนตสข

โรงเรยนหรอสถานศกษาเปนเสมอนเครองหลอมทจะผลตทรพยากรบคคลอน

ส าคญยงตอการพฒนาประเทศในปจจบนและอนาคต การจดการเรยนรทเนนทางดาน

พทธปญญาจะตองกระท าควบคไปพรอม ๆ กบการเตมเตมศกยภาพผเรยนในดานทกษะ

ปฏบตทเชอมโยงสมพนธกบระบบการอยรวมกนระหวางผเรยนกบสงคม ผเรยนจงควร

ไดรบการปลกฝงคณธรรมจรยธรรม ทสอดคลองเหมาะสมในแตละบรบท ดวยเหตนการ

จดการศกษาเพอชวตและสงคม สามารถตอบสนองสงคมไดโดยการสรางเสรมและปลกฝง

นกเรยนใหเปนผทมวนยในตนเอง ทงน เพอชวยใหนกเรยนสามารถประพฤตปฏบตตนเปน

สมาชกทดของโรงเรยนและสงคม สามารถควบคมดแลตนเอง และสงคมสวนรวมใหอย

รวมกนไดอยางปกตสข โรงเรยนเองสามารถด าเนนกจกรรมตาง ๆ เปนไปดวยความสงบ

เรยบรอย และนกเรยนประพฤตตนในแนวทางทถกตองเหมาะสมชวยใหนกเรยนมการ

พฒนาทด (กาญจนา ศรกาฬสนธ, 2544 หนา 8) ซงสอดคลองกบแนวคดทาง

พระพทธศาสนาทเชอวามนษยเปนสตวโลกทสามารถฝกได สามารถใชสมองอนล าเลศเปน

2

ผท รด รชว สามารถคดวเคราะหประเมนคาและก าหนดทางเลอกได (วณา ประชากล,

2549 หนา 1)

สภาพปญหาพฤตกรรมทไมพงประสงคของนกเรยนโรงเรยนพงโคนวทยาคม

เปนผลเนองมาจากคณธรรมจรยธรรมแตกตางกน พบวานกเรยนบางสวนขาดความม

ระเบยบวนย เขาหองเรยนไมตรงเวลา การแตงกายไมถกระเบยบ ปฏบตตามขอตกลงและ

กตกาของโรงเรยนและหองเรยนไมได ขาดความรบผดชอบงานทไดรบมอบหมาย ไมตงใจ

เรยน ไมสงงานตามก าหนด ไมมความรบผดชอบสงของเครองใช ไมมความซอสตยสจรต

ไมมการเสยสละ และไมมสมมาคารวะ ซงกลาวมาน เปนปญหาของสรางเสรมพฒนา

คณธรรมจรยธรรม ทขาดความชดเจนของแนวทางในการปฏบตอยางเปนระบบ หนาทของ

โรงเรยนโดยผบรหารสถานศกษา ตองเปนผน าในการวางแผนพฒนาระบบการด าเนนงาน

ใหมความชดเจน การพฒนาคณธรรมจรยธรรมเปนเรองละเอยดออน คณธรรมเปนเรอง

เกยวกบความคดและจตใจทถกตองดงามของคน มลกษณะเปนนามธรรม สวนจรยธรรม

เปนการแสดงออกทางการประพฤตปฏบตซงสะทอนคณธรรมภายในใหเหนเปนรปธรรม

บคคลทเกยวของอาจรบรพฤตกรรมเดยวกน หรอแตกตางกน ซงบางคนเหนวายอมรบได

บางคนอาจเหนวาเปนปญหา

นกเรยนทก าลงศกษาอยในระดบมธยมศกษาถอเปนกลมเยาวชนทก าลงเตบโต

เปนก าลงส าคญในการพฒนาชาต ควรไดรบการพฒนาทครบถวนสมบรณในทก ๆ ดาน

ไมวาจะเปนรางกาย จตใจ และสตปญญา เพอใหพรอมทจะใชชวตในสงคมอยางผม

คณธรรมจรยธรรม เพราะฉะนนสถานศกษาตองเปนองคกรส าคญในการพฒนา สราง

เครองมอในการพฒนา ตลอดจนรบผดชอบผลของการพฒนาอยางหลกเลยงไมได จาก

สภาพปญหาขางตนโรงเรยนพงโคนวทยาคม ตระหนกในการสรางคณธรรม จรยธรรม

คานยมอนพงประสงค ซงการพฒนาคณธรรมจรยธรรมดวยกจกรรม 3 ประสานเปน

กจกรรมหนงในการพฒนานกเรยน ใหเปนคนดมคณธรรมจรยธรรมของสงคม และ

สอดคลองกบคณธรรมอตลกษณของโรงเรยน และใชหลกปฏบตในการด าเนนชวตโดยยด

หลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเพอใหผเรยนเปนคนด ดงนนผวจยจงไดท าการวจยพฒนา

คณธรรมดวยกจกรรม 3 ประสาน

3

วตถประสงคของการวจย

1. เพอพฒนากจกรรม 3 ประสาน เพอพฒนาคณธรรมจรยธรรมของนกเรยน

โรงเรยนพงโคนวทยาคม

2. เพอศกษาระดบเหตผลเชงจรยธรรมของนกเรยนโรงเรยนพงโคนวทยาคม

หลงการใชกจกรรม 3 ประสาน

3. เพอเปรยบเทยบระดบเหตผลเชงจรยธรรมของนกเรยนโรงเรยนพงโคน

วทยาคมกอนและหลงการใชกจกรรม 3 ประสาน

4. เพอศกษาพฤตกรรมเชงคณธรรมจรยธรรมของนกเรยนโรงเรยนพงโคน

วทยาคมหลงการใชกจกรรม 3 ประสาน

5. เพอเพอเปรยบเทยบพฤตกรรมเชงคณธรรมจรยธรรมของนกเรยนโรงเรยน

พงโคนวทยาคมกอนและหลงการใชกจกรรม 3 ประสาน

6. เพอศกษาความพงพอใจของนกเรยนตอการด าเนนกจกรรม 3 ประสาน

สมมตฐานการวจย

1. กจกรรม 3 ประสานมคณภาพตามเกณฑของดชนประสทธผลตงแตรอยละ

50 ขนไป

2. เหตผลเชงจรยธรรมของนกเรยนโรงเรยนพงโคนวทยาคมหลงการใช

กจกรรม 3 ประสานอยในระดบมากขนไป

3. เหตผลเชงจรยธรรมของนกเรยนโรงเรยนพงโคนวทยาคมหลงการใช

กจกรรม 3 ประสานสงกวากอนการใชกจกรรม 3 ประสาน

4. พฤตกรรมเชงคณธรรมจรยธรรมของนกเรยนโรงเรยนพงโคนวทยาคมหลง

การใชกจกรรม 3 ประสานอยในระดบมากขนไป

5. พฤตกรรมเชงคณธรรมจรยธรรมของนกเรยนโรงเรยนพงโคนวทยาคมหลง

การใชกจกรรม 3 ประสานสงกวากอนการใชกจกรรม 3 ประสาน

6. ความพงพอใจของนกเรยนตอการด าเนนกจกรรม 3 ประสานอยในระดบ

มากขนไป

4

ขอบเขตของการวจย

ในการวจยครงนผวจยไดก าหนดขอบเขตของการวจยไวดงน

1. ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากรทใชในการวจยครงน เปนนกเรยนโรงเรยนพงโคนวทยาคม

สงกด ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 23 ทก าลงศกษาอยในปการศกษา

2561 จ านวน 54 หองเรยน จ านวน 1,847 คน ขอมลจ านวนประชากรทใชในการวจยครงน

ไดจากฝายทะเบยนและวดผลโรงเรยนพงโคนวทยาคม

กลมตวอยางทใชในการวจยครงน เปนนกเรยนโรงเรยนพงโคนวทยาคม

สงกด ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 23 ปการศกษา 2561 ก าหนดขนาด

กลมตวอยางโดยใชตารางของ Krejcie and Morgan ในระดบชนมธยมศกษาตอนตน ซง

ไดมาโดยวธการสมอยางงายมาหองเรยนละ 6 คน จาก 33 หองเรยน จ านวน 198 คน

และระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย ใชวธการสมอยางงายมาหองเรยนละ 6 คน จาก

21 หองเรยน จ านวน 126 คน รวมนกเรยนกลมตวอยาง จ านวน 324 คน

2. เนอหาทใชในการวจย

เปนเนอหาทสงเสรมคณธรรมจรยธรรมโดยใชกระบวนการพฒนากจกรรม

3 ประสานทสอดคลองกบคณธรรมอตลกษณของโรงเรยน

3. ตวแปรทใชในการวจย

3.1 ตวแปรอสระ ไดแก

3.1.1 สงเสรมคณธรรมดวยกจกรรมหนาเสาธง

3.1.2 เสรมสรางธรรมะโดยพระวทยากร

3.1.3 สงสอนคณธรรมดวยกจกรรมหนงหองเรยนหนงโครงงาน

คณธรรม

3.2 ตวแปรตาม ไดแก

3.2.1 เหตผลเชงคณธรรมจรยธรรม ครอบคลมอตลกษณ 5 ดาน ไดแก

1) รบผดชอบ 2) ใฝเรยนร 3) กตญญ 4) ซอสตยสจรต และ 5) จตสาธารณะ

3.2.2 พฤตกรรมทางคณธรรมจรยธรรม ครอบคลมคณธรรมอตลกษณ

ของโรงเรยน 5 ดาน ไดแก 1) รบผดชอบ 2) ใฝเรยนร 3) กตญญ 4) ซอสตยสจรต และ

5) จตสาธารณะ

3.2.3 ความพงพอใจตอการด าเนนกจกรรม 3 ประสาน

5

4. ระยะเวลาทใชในการวจย

ด าเนนการวจยในปการศกษา 2561 ใชเวลาในการทดลอง ซงมรายละเอยด

ดงน

1. วดคณธรรมจรยธรรมของนกเรยนกอนทดลอง ใชเวลา 1 สปดาห

2. จดกจกรรม 3 ประสาน ใชเวลา 4 เดอน

3. วดคณธรรมจรยธรรมของนกเรยนหลงทดลอง ใชเวลา 1 สปดาห

4. วดความพงพอใจของนกเรยนตอการด าเนนกจกรรม 3 ประสาน ใช

เวลา 1 วน

กรอบแนวคดการวจย

ในการวจยครงน ผวจยไดศกษาพฤตกรรมดานคณธรรมจรยธรรมของนกเรยน

โรงเรยนพงโคนวทยาคม เอกสารงานวจยทเกยวของกบการพฒนาคณธรรมเพอก าหนด

แนวทางเปนกรอบแนวคดของการวจย

เพอด าเนนการวจยใหไดตามจดมงหมายของการวจยทตงไว ผวจยไดกรอบ

แนวคดการวจยในครงน โดยเรมตนจากคมอกจกรรม 3 ประสาน ซงประกอบดวย 3

กจกรรม คอ 1) สงเสรมคณธรรมดวยกจกรรมหนาเสาธง 2) เสรมสรางธรรมะโดย

พระวทยากร 3) สงเสรมคณธรรมดวยกจกรรมหนง หองเรยนหนงโครงงานคณธรรม ใน

คมอทง 3 กจกรรม ประกอบดวย 1) ค าชแจงการใชคมอ 2) ค าแนะน าในการใชคมอ

3) วตถประสงค 4) ประโยชน 5) กจกรรมพฒนาคณธรรมจรยธรรมของนกเรยน

6) วธวดประเมนผลกจกรรม การพฒนาการทางจรยธรรมตามแนวโคลเบรก

(1964, pp. 197-198) ซงปรบปรงจากแนวทฤษฎของพอาเจต โดยม 6 ขนตอน ดงน

ขนท 1 ใชหลกการหลบหลกการลงโทษ ขนท 2 ใชหลกการแสวงหารางวล ขนท 3 ใช

หลกการกระท าทคนอนเหนวาด ขนท 4 ใชหลกการกระท าตามหนาท ขนท 5 ใชหลกการ

เคารพตนเองหรอการท าตามคามนสญญา ขนท 6 ใชหลกอดมคตสากล

จากการศกษาแนวคด ทฤษฏ และงานวจยเกยวกบคมอกจกรรม ทงในประเทศ

และตางประเทศ โดยน าแนวคดเหลานนมาใชในการวจยในครงน ผวจยไดน าแนวคด

ดงกลาวมาพฒนาคมอกจกรรม 3 ประสาน จากการทบทวนทฤษฎและงานวจยทเกยวของ

ผวจยไดสรปกรอบแนวคดของการวจยดงภาพประกอบ 1

6

ตวแปรตน

ตวแปรตาม

กจกรรม 3 ประสาน

เปนคมอการจดกจกรรมทคณะวจยสรางขน ประกอบดวย 3 กจกรรม ดงน

1. กจกรรมสงเสรมคณธรรมดวยกจกรรมหนาเสาธง

2. กจกรรมเสรมสรางธรรมะโดยพระวทยากร

3. กจกรรมสงสอนคณธรรมดวยกจกรรมหนงหองเรยนหนงโครงงานคณธรรม

คณธรรมจรยธรรม ประกอบ 2 ดาน ดงน

1. เหตผลทางคณธรรมจรยธรรมตามทฤษฏ

จรยธรรมของโคลเบรก (Lawrence Kohlberg)

ขนท 1 หลกการหลบหลกมใหตนเองถกลงโทษ

ขนท 2 หลกการแสวงหารางวล

ขนท 3 หลกการท า ตามทผอนเหนชอบ

ขนท 4 หลกการท า ตามหนาททางสงคม

ขนท 5 หลกการท าตามค ามนสญญาและขอตกลงของ

สงคม

ขนท 6 หลกการยดอดมคตสากล

ซงครอบคลมคณธรรมอตลกษณของโรงเรยน 5 ดาน

ประกอบดวย 1) รบผดชอบ 2) ใฝเรยนร 3) กตญญ

4) ซอสตยสจรต และ 5) จตสาธารณะ

2. พฤตกรรมทางคณธรรมจรยธรรม เปนพฤตกรรมหรอ

การปฏบตของนกเรยน ซงครอบคลมกบคณธรรม

อตลกษณของโรงเรยน 5 ดาน ไดแก

1) รบผดชอบ พฤตกรรมบงช ดงน

1.1 การปฏบตกจกรรมการเรยนดวยความมงมนและ

เพยรพยายาม

1.2 มความตรงตอเวลา 1.3 มวนยในตนเอง

1.4 เคารพกฎระเบยบ 1.5 กลาเผชญตอความจรง

2) ใฝเรยนร พฤตกรรมบงช ดงน

2.1 ความกระตอรอรน

2.2 กลาแสดงความคดเหน

2.3 มนสยรกการอาน

2.4 ชอบศกษาคนควาหาความรใหมเสมอ

2.5 สนใจตดตามขาวสารทเปนประโยชนเสมอ

3) กตญญ พฤตกรรมบงช ดงน

3.1 ส านกในบญคณ รคณของบคคลมตอตวเรา

3.2 ตอบแทนบญคณดวยความเตมใจ

3.4 การแสดงออกเพอตอบแทนบญคณของคนอนและ

สงอนทมตอตวเรา

4) ซอสตยสจรต พฤตกรรมบงช ดงน

4.1 ไมสบปลบกลบกลอก 4.2 พดความจรง

4.3 ไมคดโกงและไมหลอกลวง

4.4 มความประพฤตตรงไมเอนเอยง

4.5 ความเกรงกลวและละอายตอการท าชว

5) จตอาสา พฤตกรรมบงช ดงน

5.1 ชวยเหลอผอนและสงคม โดยไมหวงผลตอบแทน

5.2 มความสมครใจพรอมทจะชวยเหลอผอนและสงคม

5.3 มความสขทไดชวยเหลอผอน

5.4 เออเฟอเผอแผตอผอน

5.5 เอาใจใสปองกนและแกไขปญหาสงคม

ความพงพอใจตอการจดการเรยนรโดยใชกจกรรม 3

ประสาน

ภาพประกอบ 1 กรอบแนวคดการวจย

7

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. ไดคมอกจกรรม 3 ประสาน ทมคณภาพตามเกณฑของดชนประสทธผล

2. นกเรยนโรงเรยนพงโคนวทยาคมไดพฒนาคณธรรมจรยธรรมสงขน

3. เปนแนวทางใหสถานศกษา และศกษานเทศก หรอบคลากรทางการศกษาใน

การจดกจกรรมทพฒนาคณธรรมจรยธรรมใหกบนกเรยนโรงเรยนอน ๆ

นยามศพทเฉพาะ

1. กจกรรม 3 ประสาน หมายถง กจกรรมทใชพฒนาคณธรรมจรยธรรมของ

นกเรยนโรงเรยนพงโคนวทยาคม ซงประกอบดวย กจกรรมท 1 สงเสรมคณธรรมดวย

กจกรรมหนาเสาธง กจกรรมท 2 เสรมสรางธรรมะโดยพระวทยากร และกจกรรมท 3 สง

สอนคณธรรมดวยกจกรรมหนงหองเรยนหนงโครงงานคณธรรม ซงแตละกจกรรมม

รายละเอยด ดงน

1.1 สงเสรมคณธรรมดวยกจกรรมหนาเสาธง หมายถง การปฏบตกจกรรม

ทหนาเสาธง ระหวางเวลา 07.55–08.30 น. ประกอบดวยกจกรรม 10 กจกรรมยอย ดงน

1) กจกรรมตรวจเชคชอหนาเสาธง 2) กจกรรมนงสมาธหรอการท าสมาธ 3) กจกรรม

ภาษาตางประเทศวนละค า 4) กจกรรมฟงอบรม/แจงขาวสารจากครเวรประจ าวน/

ผอ านวยการ 5) กจกรรมเคารพธงชาต 6) กจกรรมสวดมนตไหวพระแปลภาษาบาล

ภาษาองกฤษ และภาษาไทย 7) กจกรรมสมาทานศล 5 8) กจกรรมกลาวค าปฏญาณ

โรงเรยนสจรต 9) กจกรรมปฏญาณตนปฏบตตามคณธรรมอตลกษณ 10) กจกรรมยมไหว

ทกทาย

1.2 เสรมสรางธรรมะโดยพระวทยากร หมายถง การอบรมคณธรรม

จรยธรรมโดยสงเสรมทกษะการแกปญหา เนนการปฏบต และเนนผเรยนเปนผลงมอปฏบต

1.3 สงสอนคณธรรมดวยกจกรรมหนงหองเรยนหนงโครงงานคณธรรม

หมายถง กระบวนการแกปญหาในหองเรยนโดยนกเรยนในหองระดมสมอง รวมกนปฏบต

แกปญหาโดยอาศยหลกธรรมะ และเปนกจกรรมทสามารถน าไปแกปญหาไดจรง

2. คณธรรมจรยธรรม หมายถง สภาพความดงามทงหลายทอยภายใน

จตส านกของบคคลและสงผลใหบคคลนนแสดงพฤตกรรมเปนคนด เพอประโยชนของ

ตนเองและสวนรวม ซงผวจยสรางแบบวดคณธรรมจรยธรรมโดยวดคณธรรมจรยธรรม

ดานจตใจและวดพฤตกรรมเชงคณธรรมจรยธรรมทแสดงออก มรายละเอยดดงน

8

2.1 เหตผลเชงคณธรรมจรยธรรม หมายถง สงจงใจใหบคคลกระท าหรอไม

กระท าพฤตกรรมอยางใดอยางหนง โดยทเหตผลจงใจน จดแบงออกเปน 6 ขนตอนตาม

ทฤษฎของ Kohlberg คอ ความกลวความเจบและทรมานกาย ความหวงรางวลเปนวตถ

สงของตอบแทนการท า ตามกลมคนใกลชด การท าตามกฎเกณฑวฒนธรรม และศาสนา

การเคารพตนเองและผอนและยดหลกอดมคตสากลเพอสวนรวม การวดเหตผลเชง

จรยธรรมน วดโดยใหตอบแบบวด ประกอบดวยเรองราว/ สถานการณทงหมด 10

สถานการณ

2.2 พฤตกรรมทางคณธรรมจรยธรรม หมายถง การประพฤตหรอการ

ปฏบตของนกเรยนทแสดงออก ถงการมจรยธรรมทถกตองดงาม ทงภายในและภายนอก

ตามกฎเกณฑของสงคมอนกอใหเกด ประโยชนและความสขตอตนเอง ผอนและสงคม ซง

สอดคลองกบคณธรรมอตลกษณของโรงเรยน 5 ดาน ไดแก

2.2.1 รบผดชอบ หมายถง การรจกหนาท และสามารถควบคมตนเองใน

การปฏบตกจกรรมการเรยนดวยความมงมนและเพยรพยายามจนงานนน ๆ ประสบ

ความส าเรจทนเวลา โดยประเมนจากลกษณะ ดงน มความตรงตอเวลา มวนยในตนเอง

เคารพกฎระเบยบ กลาเผชญตอความจรง ยอมรบในผลของการกระท าของตนเอง ท างาน

รวมกบผอนไดอยางด รจกบทบาทหนาทของตน ท างานเสรจและทนเวลาทก าหนดโดยไมม

การควบคม มความขยนขนแขง และไมผลดวนประกนพรง

2.2.2 ใฝเรยนร หมายถง ความสนใจและความเพยรพยายามในการ

แสวงหาความรและประสบการณใหม ๆ อยเสมอ โดยประเมนจากลกษณะ ดงน มความ

กระตอรอรน กลาแสดงความคดเหน มนสยรกการอาน ชอบศกษาคนควาหาความรใหม

เสมอ รวมทงสนใจตดตามขาวสารทเปนประโยชนเสมอ

2.2.3 กตญญ หมายถง การส านกในบญคณ และตอบแทนดวยความ

เตมใจ โดยประเมนจากลกษณะ ดงน พดขอบคณเมอไดรบประโยชน รคณ คารวะ นบนอบ

ดวยความเคารพ ตอบแทนบญคณ

2.2.4 ซอสตยสจรต หมายถง การประพฤตปฏบตตนตามความเปนจรง

ทงตอตนเองและผอน โดยประเมนจากลกษณะ ดงน ไมสบปลบกลบกลอก พดความจรง

ไมคดโกงและไมหลอกลวงความประพฤตตรง ไมเอนเอยง ไมคดโกง มความขยนมนเพยร

2.2.5 จตอาสา หมายถง ความรสกของบคคลทมองเหนถงปญหาตาง ๆ

ทเกดขนในสงคม แลวรสกอยากเขาไปมสวนในการชวยเหลอสงคมในเรองตาง ๆ ทเปน

9

ปญหา หรอเกดความเดอดรอน โดยรถงสทธและหนาทในความรบผดชอบ โดยประเมน

จากลกษณะ ดงน พรอมลงมอปฏบตรวมชวยเหลอและแกไขปญหาตาง ๆ ใหแกสงคมของ

เรารวมกบผอน มความเออเฟอเผอแผซงกนและกนในสงคมดวยความเตมใจโดยไมหวงผล

และ เอาใจใสปองกนและแกไขปญหาสงคม

3. ความพงพอใจตอการด าเนนกจกรรม 3 ประสาน หมายถง การแสดง

ความรสกชนชม หรอเหนดวยตอคมอการกจกรรม 3 ประสาน ในดานเนอหา ดานการจด

กจกรรม ดานปจจยสงเสรมการเรยนร ดานการวดและประเมนผล วดไดจากแบบสอบถาม

ความพงพอใจตอกจกรรม 3 ประสาน ทผวจยสรางขน

4. นกเรยน หมายถง ผทก าลงศกษาในโรงเรยนพงโคนวทยาคม สงกด

ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาสกลนคร เขต 23 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา

2561 จ านวนทงสน 1,847 คน

5. ดชนประสทธผล (Effectiveness Index : E.I.) หมายถง ตวเลขทแสดง

ความกาวหนาในการเรยนของผเรยนวามความกาวหนาในการเรยนรมากนอย ซงมคา

ตามเกณฑตงแต 0.50 หรอรอยละ 50 ขนไป

10

บทท 2

แนวคด ทฤษฎ และผลงานวจยทเกยวของ

การพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนและตอนปลาย

โรงเรยนพงโคนวทยาคม ดวยกจกรรม 3 ประสาน ผศกษาไดศกษาคนควาเอกสารและ

งานวจยทเกยวของตามล าดบหวขอ ดงตอไปน

1. คณธรรมจรยธรรม

1.1 ความหมายของคณธรรม

1.2 ความหมายของจรยธรรม

1.3 การปลกฝงคณธรรมและจรยธรรมแกเดกนกเรยนนกศกษา

1.4 การวดจรยธรรม

1.5 งานวจยทเกยวของเกยวกบคณธรรมจรยธรรม

2. ความรบผดชอบ

2.1 ความหมายของความรบผดชอบ

2.2 การปลกฝงความรบผดชอบ

2.3 การวดความรบผดชอบ

2.4 งานวจยทเกยวของเกยวกบความรบผดชอบ

3. ใฝเรยนร

3.1 ความหมายของใฝเรยนร

3.2 ลกษณะของผมความใฝเรยนร

3.3 การวดความใฝเรยนร

3.4 งานวจยทเกยวของเกยวกบใฝเรยนร

4. กตญญ

4.1 ความหมายของความกตญญ

4.2 ลกษณะของคนมความกตญญ

4.3 การวดความกตญญ

11

4.4 งานวจยทเกยวของเกยวกบความกตญญ

5. ซอสตยสจรต

5.1 ความหมายของความซอสตยสจรต

5.2 ความส าคญของซอสตยสจรต

5.3 การวดความซอสตยสจรต

5.4 งานวจยทเกยวของเกยวกบความซอสตยสจรต

6. จตอาสา

6.1 ความหมายของค าวาจตอาสา

6.2 ลกษณะพฤตกรรมจตอาสา

6.3 การวดพฤตกรรมจตอาสา

6.4 งานวจยทเกยวของเกยวกบจตอาสา

ความหมายของคณธรรมจรยธรรม

1.1 ความหมายของคณธรรม

โกสนทร รงสยาพนธ (2531, หนา 20) กลาววา คณธรรมกอใหเกด

คณธรรมอน คอ เมอฝกคณธรรมคณธรรมหนงแลวกพลอยไดคณธรรมอน ๆ ไปดวย แต

ถาปลอยใหเกดกเลสอยางหนงเกาะกม กเลสอกอยางหนงกจะตามมาดวยเชนกน

สมผว ชนตระกล (2536, หนา 7) ไดใหความหมายของคณธรรมไววา

คณธรรม คอ การกระท าความด เปนสงทท าไปแลวตนเองไมเดอดรอน ผอนไมเดอดรอน

เปนประโยชนทงสองฝาย และสงทท าไปเปนประโยชนเกอกลดวยประการทงปวง

กรต บญเจอ (2542, หนา 79) ใหความหมาย คณธรรม (virtue) หมายถง

ความเคยชนในการประพฤตดอยางใดอยางหนง

พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 (2546, หนา 253)

กลาววาคณธรรม หมายถง สภาพคณงามความด

แสง จนทรงาม (2542, หนา 218) ใหความหมาย คณธรรม หมายถง

คณภาพจตฝายดทควบคมใหคนมความประพฤตด

ปราชญา กลาผจญ (2544, หนา 312) ใหความหมาย คณธรรม หมายถง

สภาวะทกอใหเกดประโยชนแกตนเองและผอน ความดงามทงหลาย อนเกดจากการเปนผม

ธรรม มศลธรรมประจ าใจ มสภาวะจตใจทเหนยวรงไวมใหท าชว

12

ศกดชย นรญทว (2544, หนา 82) ใหความหมาย คณธรรม หมายถง

คณภาพของจตใจทเขาถงความดงามขนสง ซงเปนขนทอยเหนอสภาพของสงคม

สงแวดลอม เปนคณงามความด ในตวของมนเอง

สาโรช บวศร (อางถงใน วาสนา ประวาลพฤกษ, 2545, หนา 2)

ใหความหมาย คณธรรม หมายถง ความเชอของบคคลสวนใหญเปนสงทดงามทจะสงผล

ใหเกดการกระท าทเปนประโยชนและความดทแทจรงตอสงคม

รองศาสตราจารย ดร. ทศนา แขมมณ (2546, หนา 4) ไดใหความหมายไว

วา คณธรรม หมายถง คณลกษณะหรอสภาวะภายในจตใจของมนษยทเปนไปในทางท

ถกตอง ดงาม ซงเปนภาวะนามธรรมอยในจตใจ

ลขต ธรเวคน (2548, หนา 86) ไดกลาวไววา คณธรรม คอ จตวญญาณ

ของปจเจกบคคล ศาสนาและอดมการณ เปนดวงวญญาณของปจเจกบคคลและสงคม

ดวยปจเจกบคคลตองมวญญาณ สงคมตองมจตวญญาณ คณธรรมของปจเจกบคคลอยท

การกลอมเกลาเรยนรโดยพอแม สถาบนการศกษา ศาสนา พรรคการเมอง และ

องคกรของรฐ

วศน อนทสระ (2549, หนา 7) ไดกลาวถง คณธรรม หมายถง อปนสยอนด

งามซงสงสมอยในดวงจตอปนสยนไดมาจากความพยายาม และความประพฤตทตดตอกน

มาเปนเวลานาน

ประภาศร สหอ าไพ (2550, หนา 7) หลกธรรมจรยาทสรางความรสกชอง

ชวดในทางศลธรรม มคณงามความด ภายในจตใจอยในขนสมบรณจนเปยมไปดวย

ความสขความยนด การกระท าทดยอมไดรบผลของความดคอความชนชมยกยองในขณะท

การกระท าชวยอมไดรบผลของความชวคอความเจบปวดหรอความทกขตาง ๆ

พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต) (2554, หนา 51) พจนานกรมพทธ

ศาสนฉบบประมวลศพท(ชาระ-เพมเตม ชวงท 1/ยต) ไดใหความหมายของค าวา

“คณธรรม” หมายถง ธรรมทเปนคณความดงาม สภาพทเกอหนน

จากความหมายดงกลาวมาพอสรปไดวา คณธรรม หมายถง ลกษณะของ

ความรสกนกคดทางจตใจ เปนสภาพคณงามความดทสงสมอยในจตใจของมนษยเปนเวลา

ยาวนาน เปนตวกระตนใหมการประพฤตยในกรอบทดงาม คณธรรมเปนสงทดงามทาง

จตใจ เปนคณคาของชวต ใหเกดความรกสามคค ดงนนคณธรรมเปนบอเกดของจรยธรรม

13

1.2 ความหมายของจรยธรรม

พจนานกรมไทยฉบบราชบณฑตสถาน (2530, หนา 51) ไดใหความหมายวา

จรยธรรม คอธรรมทเปนขอพงปฏบตทตงอยในคณงามความด

ชยพร วชชาวธ (2531, หนา 6) ไดใหความหมายวา จรยธรรมหมายถง

หลกเกณฑการตดสนใจ ความถกผดของพฤตกรรม หลกเกณฑการประเมนผลด ผลเสย

ของพฤตกรรม และปฏกรยาตอพฤตกรรมตาง ๆ ไมวาจะเปนพฤตกรรมทางบวกหรอ

พฤตกรรมทางลบ

พระธรรมญาณมน (2531, หนา 103) ไดใหความหมายของจรยธรรมไววา

จรยธรรม หมายถง พฤตกรรมทเปนรปแบบของการปฏบตตน การด าเนนตนทมความ

เหมาะสมแก ภาวะฐานะ กาลเทศะ และเหตการณในปจจบน

ชยพร วงศวรรณ (2538, หนา 27) ไดใหความหมายของจรยธรรมไววา

จรยธรรม หมายถง แนวทางของการประพฤตตนใหเปนคนด เปนประโยชนตอตนเอง และ

สวนรวม สามารถแยกแยะไดวาสงใดด สงใดควรละเวน อะไรควรประพฤตปฏบต

บญม แทนแกว (2539, หนา 168) ไดใหความหมายของจรยธรรมไววา

จรยธรรม หมายถง หลกแหงความประพฤตทเหนวาดงามและถกตอง

ประภาศร สหอ าไพ (2540, หนา 17) ใหความหมายของจรยธรรมวา

จรยธรรม หมายถง หลกความประพฤตทอบรมกรยาและปลกฝงลกษณะนสย ใหอยใน

ครรลองของคณธรรมหรอศลธรรม

แสง จนทรงาม (2542, หนา 218) ใหความหมาย จรยธรรม หมายถง

คณภาพจตทมอทธพลตอความประพฤตของคน

คณะกรรมการการศกษาแหงชาต (2544, หนา 7) ใหความหมายของค าวา

จรย คอดงาม สวย คอดแลวด ดแลวงาม ธรรม คอสงทควรปฏบต จรยธรรม หมายถง สง

ทปฏบตแลวเกด (จรย) ความด ความงาม ความสวย

พระเมธธรรมาภรณ (2544, หนา 91) ใหความหมายของค าวา จรยธรรม

หมายถง หลกแหงความประพฤตปฏบตชอบอนวางรากฐานอยบนหลกค า สอนของศาสนา

ปรชญาและขนบธรรมเนยมประเพณทมระบบศลธรรมเปนสวนประกอบ

ภญโญ สาธร (2544, หนา 17) กลาววา จรยธรรม หมายถง คณความดท

ควรประพฤตส านกงาน

14

ศกดชย นรญทว (2544, หนา 82) ใหความหมายจรยธรรม หมายถง

คณภาพของจตใจ ถาเราเชอวา ลกษณะจตใจ อาจถกก าหนดไดดวยสงคม จรยธรรม

ยอมขนอยกบสงคมดวย

สาโรช บวศร (อางถงใน วาสนา ประวาลพฤกษ, 2545, หนา 1) ให

ความหมายจรยธรรม หมายถง สงทควรประพฤตปฏบตเพอใหเกดความดและความ

ถกตองแกสงคมในระดบตาง ๆ

ราชบณฑตยสถาน (2546, หนา 291) ใหความหมายของ จรยธรรม

หมายถง ธรรมทเปนขอประพฤตปฏบต ศลธรรม กฎศลธรรม

ดวงเดอน พนธมนาวน (2547, หนา 171) ไดกลาวถง จรยธรรมของบคคล

เปนจดสงสดของความเปนมนษย สงคมและโลกจะอยไดอยางรมเยนเปนสขและมนคง

หรอในทางตรงขาม อยกนอยางหวาดกลวภย เพราะมการเอาเปรยบกน เบยดเบยนกน จน

เกดการท าลายลางเผาพนธกอยทจรยธรรมของมนษยในปจจบนและอนาคตนนเอง ดงนน

จรยธรรมจงเปนเรองทควรมการปลกฝงและสรางเสรมในคนรนใหม โดยไมมขอยกเวนใด

เพมศกด วรรลยางกร (2547, หนา 48) ไดกลาวถง จรยธรรม หมายถง

พฤตกรรม หรอการกระท า ทางกาย ทางวาจา ทางใจ อนดงามทควรประพฤตปฏบต

พระธรรมกตตวงศ (ทองด สรเตโช) (2548, หนา 149) ไดกลาววา

จรยธรรม คอธรรมทเปนขอประพฤตปฏบต ระเบยบทควรประพฤตปฏบต แบบแผนทด

งาม ส าหรบจดระเบยบสงคมใหเรยบรอยดงาม

วศน อนทสระ (2549, หนา 22) ไดใหความหมายวา จรยธรรม แปลวา

ธรรมทควรประพฤต ตามค าแปลน เลงไปทางฝายดคอบญหรอกศลธรรม จรยธรรมตรง

กบค าองกฤษวา Ethically คลาย Ethicsทหมายถง จรยศาสตรนนเองมงคลใน

พระพทธศาสนามขอหนงเรยกวา ธรรมจรยา แปลวา การประพฤตธรรม หรอประพฤต

ถกตอง

สชาต ประสทธสนธ (2549, หนา 2) ใหความหมาย จรยธรรม หมายถง

ความถกตองทดงาม สงคมทกสงคมจะก าหนดกฎเกณฑกตกา บรรทดฐานของตนเองวา

อะไรคอสงทดงาม อะไรคอความถกตอง

พระเทวน เทวนโท (2550, หนา 107) ไดกลาววา จรยธรรม เปนค าทม

ความหมายกวางขวางครอบคลมไปถงธรรมชาต กฎระเบยบของสงคม กฎหมาย กฎ

15

ศลธรรมตามศาสนา และคานยมของคนในสงคมจรยธรรมจงเปนค างาย ๆ ทใชอธบายขอ

ประพฤตปฏบตรวมกนของมนษยในสงคมโดยมสงทเกยวของกนอย 4 ประการคอ

1) ธรรมชาต 2) ตวเราเอง 3) ผอน 4) ความสมพนธระหวางธรรมชาต ตวเราเองและผอน

สลกษณ ศวรกษ (2550, หนา 163) ไดกลาววา จรยธรรม คอ หลกหรอ

หวขอแหงความประพฤตปฏบตเพอเกดปกตสขในสงคม ไมใหมการเอารดเอาเปรยบกน

หรอมไดกแตนอยใหเกดความมงคง มนคงทงสวนตนและสวนรวม

แสง จนทรงาม (2550, หนา 10) ไดกลาววา จรยธรรม หมายถง คณสมบต

ทางความประพฤตทสงคมมงหวงใหคนในสงคมนนประพฤต มความถกตองในความ

ประพฤต มเสรภาพภายในขอบเขตของมโนธรรม (Conscience) เปนหนาททสมาชกในสงคม

พงประพฤตปฏบตตอตนเองตอผอน และตอสงคม ทงนเพอกอใหเกดความเจรญรงเรองขน

ในสงคม การทจะปฏบตใหเปนไปเชนนนได ผปฏบตจะตองรวาสงใดถกสงใดผด

พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต) (2552, หนา 591) ไดกลาววา จรยธรรม

ตามหลกพระพทธศาสนาวาคอ ผด าเนนชวตตามมรรค หรอปฏบตตามมชฌมาปฏปทา ยด

หลกความประพฤต หลกการด าเนนชวต หรอหลกการครองชวตทถกตองสมบรณของ

มนษย ทจะน าไปสจดหมายคอความดบทกขหรอความสนสดปญหาอยอยางเปนอสระไร

ทกข

พทธทาสภกข (2553, หนา 95) ไดใหความหมายของค าวา “จรยธรรม”

แปลวา เปนสงทพงประพฤตจะตองประพฤตในสวนศลธรรมนนหมายถง สงทก าลง

ประพฤตอยหรอประพฤตแลวจรยธรรมหรอ Ethics อยในรปของปรชญาคอสงทตองคด

ตองนกสวนเรองศลธรรม Morality นตองท าอยจรง ๆ เพราะเปนปญหาเฉพาะหนา

จากการใหความหมายดงกลาวสรปไดวา จรยธรรม หมายถง แนวทางของ

การประพฤตหรอขอปฏบตตนเปนคนด ตามลกษณะทางขนบธรรมเนยม ประเพณ และ

วฒนธรรมของสงคมนน ๆ เหนวาถกตองและตองการใหเกดขน เพอใหเกดประโยชนสขตอ

ตนเองและสวนรวม

กลาวโดยสรปไดวา คณธรรม หมายถง คณสมบตภายในใจใด ๆ กตามทเปน

คณสมบตพงประสงคไมเปนโทษ สวน จรยธรรมหมายถง สงควรประพฤตอน ไดแก

พฤตกรรมเปนการกระท า ทางกาย วาจาใจ อนดงามทควรปฏบต ดงนนจงสรปไดวา

คณธรรมและจรยธรรม หมายถง คณงาม ความดของบคคลทกระท าไปดวยความส านกใน

16

จตใจ โดยไดยดถอจนเปนความเคยชน อนเปนคณลกษณะหรอพฤตกรรมทดงาม เปนท

ยอมรบวาเปนสงทถกตองของตนเอง ผอนและสงคม

ทฤษฎเกยวกบพฒนาการทางจรยธรรมทเกยวของ

จากการศกษาววฒนาการของจรยธรรม จะเหนไดวาพฒนาการของ

การศกษาเกยวกบจรยธรรม โดยไดรวบรวมแนวคดทฤษฎทเกยวของกบจรยธรรมทส าคญ

ดงน

ศนยสงเสรมและพฒนาพลงแผนดนเชงคณธรรม (2551, หนา 15-18)

ไดสรปวา สตปญญา หรอ ความสามารถในการรคดเปนพนฐานของการมคณธรรมจรยธรรม

เนองจากผมคณธรรมจรยธรรมสง มกเปนผทสามารถคดวเคราะห มวจารณญาณ และ

สามารถคาดการณเกยวกบสาเหตและผลของการกระท าได นกวชาการทางจตวทยาท

ศกษาเกยวกบพฒนาการทางการร การคด คอ Jean Piaget ไดเสนอพฒนาการทางการร

การคดไว 4 ขนตอน ไดแก

1. ขนระยะการเคลอนไหวสมผส (The sensor motor stage) เปนชวง

ของเดกแรกเกด ถงอาย 2 ขวบ จะมพฒนาการทเกยวของกบความคงทของวตถ โดยจะเรมรบร

วาวตถทหายไปจากสายตาของตนยงคงเปนวตถเดมและไมไดหายไปไหน เชน เมอเอา

กระดาษมาคนของเลนทเดกก าลงเลนอย เดกจะปดกระดาษเพอหาของเลน แสดงวาเดกม

ความเขาใจเกยวกบการคงอยของวตถ ในชวงนจะเกดกระบวนการ 2 ประเภท คอ

1) การดดซม (Assimilation) เปนการรบรเขาสโครงสรางเดมและ

เขาสระบบเดม เปนการปรบสภาพแวดลอมใหเขากบการรคดของตน และปฏเสธสงทไมเขากบ

การรคดของตน

2) การปรบเปลยน (Accommodation) เปนการปรบความคดหรอ

ปรบตว ใหเขากบสภาพแวดลอมใหม เกดการยอมรบประสบการณใหม กระบวนการ

ทงสองจะท าใหบคคลเกดความสมดล (equilibration)

2. ขนกอนปฏบตการ (the preoperational stage) เปนชวงของเดกอาย 2-7

ขวบโดยแบงเปน 2 สวน

1) สวนแรกปรากฏในเดกอาย 2-4 ขวบ เดกจะมพฒนาการทาง

สรระมากขนและสามารถส ารวจสภาพแวดลอมไดมากขน เรยนรค าและพฤตกรรมใหม ๆ แต

มความคดและพฤตกรรมทเดน คอ ยดตนเองเปนศนยกลาง (egocentric) เดกเชอวาสงทตน

เหน ตนเขาใจนน คนอน ๆ กจะเหนและเขาใจอยางทตนเหนและตนเขาใจ ในชวงนเดกจะม

17

การเลยนแบบผปกครองมาก ไมวาจะเปนค าพด ทาทาง กรยามารยาทและพฤตกรรม

ในชวงกระบวนการ assimilation เปนกระบวนการทใชมาก โดยเมอเดกเลนเดกจะเขาใจสง

ตาง ๆ ทอยรอบขางมากขน รวมทงกระบวนการ accommodation เชน การเลยนแบบจะชวย

พฒนาสตปญญาของเดกจากการเรยนรทางสงคม

2) สวนทสองปรากฏในเดกอาย 4-7 ขวบ เปนขนความคด

แบบอตสมฤทธ (initiative thought) เดกจะลดการยดตนเองเปนศนยกลางลง จากการ

เรยนรสงแวดลอม เดกอาจยงแยกไมออกระหวางความเพอฝนหรอนทานกบความเปนจรง

ชวงนพฒนาการทางความคดเรมมมากขน

3. ขนปฏบตการแบบรปธรรม (the stage of concrete operations)

ปรากฏในเดกอาย 5-10 ขวบ มความคดทจดเปนระบบมากขน สามารถคดทวนกลบในเชง

ของมวลสาร ปรมาตร และน าหนก

4. ขนปฏบตการแบบระบบ (the stage of formal operations) เปน

ความสามารถในการคดแบบสมมต และการคดเปนเหตเปนผล โดยมลกษณะระบบคดเปน 3

ประการคอ

1) การสรางการทวนกลบความคดเกยวกบความจรงกบความ

เปนไปได (thinking in possibilities) ผมความสามารถในการคดขนน จะสามารถคดสลบไป

มาระหวางความจรงกบความเปนไปได ซงเปนความคดสมมต ผทมพฒนาการในขนนจะ

สามารถคดในเชงนามธรรมได

2) ความคดแบบตงสมมตฐานจากหลกทกวางกวา (hypothetical-

deductive thinking) ผทคดในเชงนามธรรมไดจะสามารถตงสมมตฐานได แลวตรวจสอบ

สมมตฐานดวยการท าวจย

3) การคดถงการคด (thinking about thinking) ผทคดในขน

นามธรรมแบบระบบขนนจะสามารถคดถงความหมายความส าคญ คดวเคราะห และหาเหตผล

ประกอบการคดหรอการจนตนาการของตนเอง ซงเปนการส ารวจความคดและการวจารณ

ตนเองได

Lawrence Kohlberg (1964, pp. 197-198) ไดศกษาวจยพฒนาการทาง

จรยธรรมตามแนวทฤษฎของพอาเจต แตไดปรบปรงวธวจย การวเคราะหผลรวมและไดท า

การวจยอยางกวางขวางในประเทศอนทมวฒนธรรมตางไปจากสหรฐอเมรกา โคลเบรกได

คดวธวเคราะหขอมล โดยมระบบการใหคะแนนอยางมระเบยบ แบบแผน ผทจะใชวธการ

18

ใหคะแนนระดบพฒนาการทางจรยธรรม จะตองไดรบการอบรมเปนพเศษ โดยสราง

สถานการณสมมตปญหาทางจรยธรรมทผตอบยากทจะตดสนใจไดวา “ถก” “ผด” “ควร

ท า” หรอ “ไมควรท า” อยางเดดขาด เพราะขนกบองคประกอบหลายอยาง การตอบจะ

ขนกบวยของผตอบเกยวกบความเหนใจในบทบาทของผพฤตกรรมในเรองคานยม ความ

ส านกในหนาทในฐานะเปนสมาชกของสงคม ความยตธรรมหรอหลกการทตนยด จากการ

วเคราะหค าตอบของผตอบวยตาง ๆ โคลเบรกไดแบงพฒนาการทางจรยธรรมออกเปน 3

ระดบ (Levels) แตละระดบแบงออกเปน 2 ขน (Stages) ดงนน พฒนาการทางจรยธรรม

ของโคลเบรกมทงหมด 2 ขน ดงน

ระดบท 1 ระดบกอนมจรยธรรมหรอระดบกอนกฎเกณฑสงคม (Pre-

Conventional Level) ระดบ นเดกจะรบกฎเกณฑและขอก าหนดของพฤตกรรมท “ด” “ไม

ด” จากผมอ านาจเหนอตน เชน บดามารดา ครหรอเดกโต และมกจะคดถงผลตามทจะน า

รางวลหรอการลงโทษ พฤตกรรม “ด” คอ พฤตกรรมทแสดงแลวไดรางวล พฤตกรรม “ไม

ด” คอ พฤตกรรมทแสดงแลวไดรบโทษ โดยบคคลจะตอบสนองตอ กฎเกณฑซงผมอ านาจ

ทางกายเหนอตนเองก าหนดขน จะตดสนใจเลอกแสดงพฤตกรรมทเปนหลกตอตนเอง โดย

ไมค านงถงผอน จะพบในเดก 2-10 ป โดยไดแบงพฒนาการทางจรยธรรม ระดบนเปน 2

ขน คอ

ขนท 1 การถกลงโทษและการเชอฟง (Punishment and

Obedience Orientation) เดกจะยอมท าตามค าสงผมอ านาจเหนอตนโดยไมมเงอนไขเพอ

ไมใหตนถกลงโทษ ขนนแสดงพฤตกรรมเพอหลบหลกการถกลงโทษ เพราะกลวความ

เจบปวด ยอมท าตามผใหญเพราะมอ านาจทางกายเหนอตน ในขนนเดกจะใชผลตามของ

พฤตกรรมเปนเครองชวา พฤตกรรมของตน “ถก” หรอ “ผด” เปนตนวา ถาเดกถกท าโทษ

กจะคดวาสงทตนท า “ผด” และจะพยายามหลกเลยงไมท าสงนนอก พฤตกรรมใดทมผล

ตามดวยรางวลหรอค าชม เดกกจะคดวาสงทตนท า “ถก” และจะท าซ าอกเพอหวงรางวล

ขนท 2 กฎเกณฑเปนเครองมอเพอประโยชนของตน (Instrumental

Relativist Orientation) ใชหลกการแสวงหารางวลและการแลกเปลยน บคคลจะเลอกท า

ตามความพอใจตนของตนเอง โดยใหความส าคญของการไดรบรางวลตอบแทน ทงรางวล

ทเปนวตถหรอการตอบแทนทางกาย วาจา และใจ โดยไมค านงถงความถกตองของสงคม

ขนนแสดงพฤตกรรมเพอตองการผลประโยชนสงตอบแทน รางวล และสงแลกเปลยน เปน

สงตอบแทนในขนนเดกจะสนใจท าตามกฎขอบงคบ เพอประโยชนหรอความพอใจของ

19

ตนเอง หรอท าดเพราะอยากไดของตอบแทน หรอรางวล ไมไดคดถงความยตธรรมและ

ความเหนอกเหนใจผอน หรอความเออเฟอเผอแผตอผอน พฤตกรรมของเดกในขนนท าเพอ

สนองความตองการของตนเองแตมกจะเปนการแลกเปลยนกบคนอน เชน ประโยค “ถา

เธอท าใหฉน ฉนจะให”

ระดบท 2 ระดบจรยธรรมตามกฎเกณฑสงคม (Conventional Level)

พฒนาการจรยธรรมระดบน ผท าถอวาการประพฤตตนตามความคาดหวงของผปกครอง

บดามารดา กลมทตนเปนสมาชกหรอของชาต เปนสงทควรจะท าหรอท าความผด เพราะ

กลววาตนจะไมเปนทยอมรบของผอน ผแสดงพฤตกรรมจะไมค านงถงผลตามทจะเกดขน

แกตนเอง ถอวาความซอสตย ความจงรกภกดเปนสงส าคญ ทกคนมหนาทจะรกษา

มาตรฐานทางจรยธรรม โดยบคคลจะปฏบตตามกฎเกณฑของสงคมทตนเองอย ตามความ

คาดหวงของครอบครวและสงคม โดยไมค านงถงผลทจะเกดขนขณะนนหรอภายหลงกตาม

จะปฏบตตามกฎเกณฑของสงคมโดยค านงถงจตใจของผอน จะพบในวยรนอาย 10 -16 ป

โคลเบรกแบงพฒนาการทางจรยธรรม ระดบนเปน 2 ขน คอ

ขนท 3 ความคาดหวงและการยอมรบในสงคม ส าหรบ “เดกด”

(Interpersonal on or dance of “Good boy , nice girl” Orientation) บคคลจะใชหลกท า

ตามทผอนเหนชอบ ใชเหตผลเลอกท าในสงทกลมยอมรบโดยเฉพาะเพอน เพอเปนทชน

ชอบและยอมรบของเพอน ไมเปนตวของตวเอง คลอยตามการชกจงของผอน เพอตองการ

รกษาสมพนธภาพทด พบในวยรนอาย 10-15 ป ขนนแสดงพฤตกรรม เพอตองการเปนท

ยอมรบของหมคณะ การชวยเหลอผอนเพอท าใหเขาพอใจ และยกยองชมเชย ท าใหบคคล

ไมมความเปนตวของตวเอง ชอบคลอยตามการชกจงของผอน โดยเฉพาะกลมเพอน

พฒนาการทางจรยธรรมขนนเปนพฤตกรรมของ “คนด” ตามมาตรฐานหรอความคาดหวง

ของบดา มารดาหรอเพอนวยเดยวกน พฤตกรรม “ด” หมายถง พฤตกรรมทจะท าใหผอน

ชอบและยอมรบหรอไมประพฤตผดเพราะเกรงวาพอแมจะเสยใจ

ขนท 4 กฎและระเบยบ (“Law-and-order” Orientation) จะใช

หลกท าตามหนาทของสงคม โดยปฏบตตามระเบยบของสงคมอยางเครงครด เรยนรการ

เปนหนวยหนงของสงคม ปฏบตตามหนาทของสงคมเพอด ารงไวซงกฎเกณฑในสงคม พบ

ในอาย 13-16 ป ขนนแสดงพฤตกรรมเพอท าตามหนาทของสงคม โดยบคคลรถงบทบาท

และหนาทของเขาในฐานะเปนหนวยหนงของสงคมนน จงมหนาทท าตามกฎเกณฑตาง ๆ ท

สงคมก าหนดให หรอคาดหมายไว เหตผลทางจรยธรรมในขนน ถอวาสงคมจะอยดวย

20

ความมระเบยบเรยบรอยตองมกฎหมายและขอบงคบ คนดหรอคนทมพฤตกรรมถกตอง

คอ คนทปฏบตตามระเบยบบงคบหรอกฎหมาย ทกคนควรเคารพกฎหมาย เพอรกษา

ความสงบเรยบรอยและความเปนระเบยบของสงคม

ระดบท 3 ระดบจรยธรรมตามหลกการดวยวจารณญาณ หรอระดบ

เหนอกฎเกณฑสงคม (Post-Conventional Level) พฒนาการทางจรยธรรมระดบน เปน

หลกจรยธรรมของผมอาย 20 ป ขนไป ผแสดงพฤตกรรมไดพยายามทจะตความหมายของ

หลกการและมาตรฐานทางจรยธรรมดวยวจารณญาณ กอนทจะยดถอเปนหลกของความ

ประพฤตทจะปฏบตตาม การตดสนใจ “ถก” “ผด” “ไมควร” มาจากวจารณญาณของ

ตนเอง ปราศจากอทธพลของผมอ านาจหรอกลมทตนเปนสมาชก กฎเกณฑ-กฎหมาย

ควรจะตงบนหลกความยตธรรม และเปนทยอมรบของสมาชกของสงคมทตนเปนสมาชก

ท าใหบคคลตดสนขอขดแยงของตนเองโดยใชความคดไตรตรองอาศยคานยมทตนเชอและ

ยดถอเปนเครองชวยในการตดสนใจ จะปฏบตตามสงทส าคญมากกวาโดยมกฎเกณฑของ

ตนเอง ซงพฒนามาจากกฎเกณฑของสงคม เปนจรยธรรมทเปนทยอมรบทวไป โคลเบร

กแบงพฒนาการทางจรยธรรม ระดบนเปน 2 ขน คอ

ขนท 5 สญญาสงคมหรอหลกการท าตามค ามนสญญา (Social

Contract Orientation) บคคลจะมเหตผลในการเลอกกระท าโดยค านงถงประโยชนของคน

หมมาก ไมละเมดสทธของผอน สามารถควบคมตนเองได เคารพการตดสนใจทจะกระท า

ดวยตนเอง ไมถกควบคมจากบคคลอน มพฤตกรรมทถกตองตามคานยมของตนและ

มาตรฐานของสงคม ถอวากฎเกณฑตาง ๆ เปลยนแปลงได โดยพจารณาประโยชนของ

สวนรวมเปนหลก พบไดในวยรนตอนปลายและวยผใหญ ขนนแสดงพฤตกรรมเพอท าตาม

มาตรฐานของสงคม เหนแกประโยชนสวนรวมมากกวาประโยชนสวนตน โดยบคคลเหน

ความส าคญของคนหมมากจงไมท าตนใหขดตอสทธอนพงมไดของผอน สามารถควบคม

บงคบใจตนเองได พฤตกรรมทถกตองจะตองเปนไปตามคานยมสวนตว ผสมผสานกบ

มาตรฐานซงไดรบการตรวจสอบและยอมรบจากสงคม ขนนเนนถงความส าคญของ

มาตรฐานทางจรยธรรมททกคนหรอคนสวนใหญในสงคมยอมรบวาเปนสงทถกสมควรทจะ

ปฏบตตาม โดยพจารณาถงประโยชนและสทธของบคคลกอนทจะใชเปนมาตรฐานทาง

จรยธรรม ไดใชความคดและเหตผลเปรยบเทยบวาสงไหนผดและสงไหนถก ในขนนการ

“ถก” และ “ผด” ขนอยกบคานยมและความคดเหนของบคคลแตละบคคล แมวาจะเหน

21

ความส าคญของสญญาหรอขอตกลงระหวางบคคล แตเปดใหมการแกไข โดยค านงถง

ประโยชนและสถานการณแวดลอมในขณะนน

ขนท 6 หลกการคณธรรมสากล (Universal Ethical Principle

Orientation) เปนขนทเลอกตดสนใจทจะกระท าโดยยอมรบความคดทเปนสากลของผเจรญ

แลว ขนนแสดงพฤตกรรมเพอท าตามหลกการคณธรรมสากล โดยค านงความถกตอง

ยตธรรมยอมรบในคณคาของความเปนมนษย มอดมคตและคณธรรมประจ าใจ มความ

ยดหยนและยดหลกจรยธรรมของตนอยางมสต ดวยความยตธรรม และค านงถงสทธ

มนษยชน เคารพในความเปนมนษยของแตละบคคล ละอายและเกรงกลวตอบาป พบในวย

ผใหญทมความเจรญทางสตปญญา ขนนเปนหลกการมาตรฐานจรยธรรมสากล เปน

หลกการเพอมนษยธรรม เพอความเสมอภาคในสทธมนษยชนและเพอความยตธรรมของ

มนษยทกคน ในขนนสงท “ถก” และ “ผด” เปนสงทขนมโนธรรมของแตละบคคลทเลอก

ยดถอ

ทงโคลเบรกและเพยเจต ถอความสมพนธของความคดตาง ๆ อยางเปนระบบ

ในแตละขนเปนโครงสรางและการกาวจากขนหนงไปสอกขนหนง เปนการเปลยนแปลง

โครงสรางทางความคดและเปนผลของการคดไตรตรองซงเปนกจกรรมทางปญญา ทฤษฏ

ของทงโคลเบรกและเพยเจต จงเปนทเรยกกนในชอทฤษฏพฒนาการทางโครงสราง

(Structural Development Theory) และในชอทฤษฏพฒนาการทางปญญา (Cognitive

Development Theory)

ชยพร วชชาวธ และ ธระพรอวรรณโณ (2534, หนา 96) ทฤษฏการ

ปลกฝงจรยธรรมดวยเหตผล (moral reasoning) ของโคลเบรก (Kohlberg) ใชกจกจกรรมท

ส าคญในการพฒนาจรยธรรมคอ การอภปรายและแลกเปลยนทศนะความคดเหน โดยม

ขนตอนดงน

ขนตอนท 1 ผด าเนนการเสนอประเดนปญหาหรอเรองราวทมความ

ยากแกการตดสนใจ

ขนตอนท 2 แยกผอภปรายออกเปนกลมยอยตามความคดเหนท

แตกตางกน

ขนตอนท 3 ใหกลมยอยอภปรายเหตผล พรอมหาขอสรปวา เหตผล

ทถก–ผด หรอควรท าไมควรท า เพราะเหตอะไร

ขนตอนท 4 สรปเหตผลของฝายทคดวาควรท าและไมควรท า

22

ลวน สายยศ และองคณา สายยศ (2543, หนา 170-176) ไดสรปทฤษฎ

พฒนาจรยธรรมไว 3 ทฤษฎ คอ ทฤษฎจตวเคราะห (Psychoanalytic Theory) ทฤษฎการ

เรยนรทางสงคม (Social Learning Theory) ทฤษฎทางสตปญญา (Cognitive Theory) ซงม

รายละเอยดดงน

ทฤษฎจตวเคราะห (Psychoanalytic Theory)

องคประกอบทส าคญในทฤษฎจตวเคราะหของฟรอยด (Freud)

คอ อด (id) อโก (ego) และซปเปอรอโก (superego) id เปนแหลงพลงงานทางจตเบองตน

และเปนทตงแหงสญชาตญาณ เปนความตองการแสวงหาเพอตนเอง ตอมากม ego (อโก)

เปนผควบคมพฤตกรรม id (อด) ego อาศยหลกแหงความจรง คอ สงทปรากฏอยอยาง

แทจรงจากนนจะมการเรยนรพฒนาขนมา การเรยนรท าใหฉลาด สามารถเปนนอกเหนอ

ความอยากอนเกดแต id การเรยนรอาศยการรบร ความจ า ความคด และสงเสรมให ego

เขมแขง ซปเปอรอโกเปนลกษณะทสามเปนหลกแหงอดมคตและศลธรรมจรรยา ซปเปอรอ

โกแบงไดเปน 2 ประเภท คอ

1. Ego-ideal คอ อดมคต เปนแนวคดของผใหญ สงคมทสอน

ไววาอะไรเปนสงทควรอะไรเปนสงไมควร และเมอประพฤตตามแลว จะเปนทนยมชมชอบ

ของผใหญในสงคม

2. Conscience คอ มโนธรรม ไดแก ความรสกวา อะไรดควร

ท า อะไรชว ควรละเวนในขนนเดกจะพฒนาจากการทเดกเคยกระท าผดอยในใจ เชน

ผใหญสอนใหเกลยดชง ความสกปรกถาเราไปนยมกจะไดรบโทษ เราจงเวนเสย บคคลใน

ระดบนจะเครงตอหลกศลธรรมเปนอนมากเปนสวนส าคญทปองกนการกระท าความผด

ทฤษฎการเรยนรทางสงคม (Social Learning Theory)

ทฤษฎนมความเชอวา กฎเกณฑของสงคมและวฒนธรรมเปน

ปจจยส าคญใหเกดการพฒนาจรยธรรม ทฤษฎนพยายามอธบายกระบวนการเรยนร โดย

หลกการเสรมแรงและหลกการเชอมโยงความสมพนธจากปรากฏการณของสงคม

ทฤษฎทางสตปญญา (Cognitive Theory)

ทฤษฎนเชอเรองกจกรรมทางสมองของแตละบคคลมความส าคญ

กวาพฤตกรรมอนเกดจากอทธพลของสงคมภายนอก กจกรรมทางสมองเปนกระบวนการ

ทางสตปญญาซงรวมทงการรบร ความจ า และการพจารณาตดสน ทฤษฎทางสตปญญาม

23

ทฤษฎพฒนาการทางจรยธรรมของ เพยเจต และทฤษฎพฒนาการทางจรยธรรมของโคล

เบรก

Thomas (อางใน ลวน สายยศ และองคณา สายยศ, 2543, หนา 169-

170) ไดกลาวถง จรยธรรมวา เปนสงทไมไดตดมาแตก าเนด แตจรยธรรมเกดจาก

สงแวดลอมและสงคมเปนส าคญ ทงจากครอบครว เพอน โรงเรยน สอ ลวนมอทธพลใน

การพฒนาจรยธรรมโดยองคประกอบทมปฏสมพนธของเดกกบสงแวดลอมม 4 อยาง คอ

1. ความถของประสบการณเดกจากสงแวดลอม

2. ชวตเดกในจดใดทสงแวดลอมใหประสบการณ

3. ตนแบบของคนในสงคมทอาศยอย

4. ผลพวงของการแสดงออกทางจรยธรรมในสงคมนน

1.3 การปลกฝงคณธรรมและจรยธรรมแกเดกนกเรยนนกศกษา

ช าเลอง วฒจนทร (2544, หนา 76-77) ไดกลาวถง การปลกฝงคณธรรม

และจรยธรรมแกนกเรยนนกศกษา ไววา เปนผมคณธรรมและจรยธรรมครบถวน จะตอง

ด าเนนการใหครบถวนทงระบบ ทงนอกโรงเรยนและในโรงเรยน แหลงปลกฝงและหลอ

หลอมจรยธรรมแกเดกนกเรยนนกศกษา โดยสวนรวมมดงน

1. บดามารดา บาน หรอสถาบนครอบครว เปนแหลงแรกทท าหนาท

ปลกฝงและหลอหลอม ตลอดจนถายทอดลกษณะอนทรงคณธรรมและจรยธรรมแก

สมาชกในครอบครวและตองท าหนาทนตอไป แมเดกจะเขาไปรบการศกษาอบรมใน

โรงเรยนระดบตาง ๆ อยแลวกตาม

2. ญาตผใหญและสมาชกอน ๆ ในครอบครว เปนผมอทธพลตอการ

ปลกฝงและหลอหลอมจรยธรรมใหแกเดกในครอบครว เดกจะเรยนรเจตคตเชงจรยธรรม

จากผใหญดวยการสงเกต และเลยนแบบมากกวาทจะไดจากการฟงค าสงของผใหญ

โดยตรง

3. เพอนของเดก เปนผมบทบาทส าคญในการก าหนดคานยมทาง

คณธรรมและจรยธรรมบางอยางใหเดกรบร รบไปปฏบตเพอใหเกดพฤตกรรมคลอยตาม

เพอน ๆ ได

4. พระสงฆหรอผน าทางคณธรรมและจรยธรรม ในหมบาน ต าบลหรอ

อ าเภอหรอทองถนทเดกหรอนกเรยนอยนน การปฏบตดปฏบตชอบของพระสงฆและผน า

ทางศาสนาในทองถน จะมอทธพลตอการปลกฝงคณธรรมและจรยธรรมแกเดกหรอ

24

นกเรยนนกศกษาในทองถนนนดวย

5. สอสารมวลชนหรอสอมวลชน ทกรปแบบมบทบาทส าคญตอการ

ปลกฝงหรอเปลยนแปลงเจตคต คานยมตลอดจนรปแบบของพฤตกรรมของเดกและ

เยาวชน นกเรยน นกศกษาหนงสอพมพ วทย โทรทศน ภาพยนตร บทเพลง หนงสออาน

เปนทงเครองปลกฝงคานยมทางคณธรรมจรยธรรมใหเดก ในขณะเดยวกนสอตาง ๆ

เหลานอาจเปนเครองท าลายหรอขวางกนการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมไดดวย

6. โรงเรยนหรอสถานศกษา ซงรวมถงการจดสภาพแวดลอมใน

สถานศกษาจากแนวคดเกยวกบจรยธรรมทกลาวมา สามารถสรปไดวา จรยธรรมม

พนฐานมาจากวถการด ารงชวต มทงจรยธรรมเกยวกบตนเอง จรยธรรมเกยวกบสงคม จง

ท าใหมนษยทกคนตองมการปรบตวเขากบผอน ดวยการประพฤตปฏบตหนาทของตนไมวา

จะมอาชพใดกตองท าหนาทของตนใหอยบนพนฐานของความถกตอง ทงการคด การพด

และการกระท า

แผนการศกษาแหงชาต

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (2559) ไดจดท าแผนการศกษา

แหงชาตขนซงเปนแผนยทธศาสตรระยะยาว เปนแผนทมความส าคญ เนองจากเปนการน า

สาระของการปฏรปการศกษาตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาตและนโยบายของ

รฐบาลสการปฏบตและเปนกรอบแนวทางในการจดทาแผนพฒนาการศกษาขนพนฐาน

แผนพฒนาการอาชวศกษา แผนพฒนาการอดมศกษา และแผนพฒนาดานศาสนา ศลปะ

และวฒนธรรมรวมทงเปนแนวทางในการจดทาแผนปฏบตการเพอพฒนาดานการศกษา

ศาสนา ศลปะ และวฒนธรรมในระดบเขตพนทการศกษา องคกรปกครองสวนทองถน

และสถานศกษา เพอน าไปสการด าเนนงานอยางตอเนองเสรจสมบรณทงกระบวนการเพอ

การปฏรปการศกษา การด าเนนการดานศาสนา ศลปะ และวฒนธรรมในชวงระยะยาว ท

สอดคลองตอเนองกนทงประเทศ ในแผนการศกษาแหงชาตฉบบน ไดน าปรชญาเศรษฐกจ

พอเพยงมาเปนปรชญาพนฐานในการก าหนดแผน โดยมการศาสนา ศลปะ วฒนธรรม และ

ธรรมชาต บรณาการเชอมโยงเปนกระบวนการโดยรวมท “คน” เปนศนยกลางการพฒนา

ซงน ามาสเจตนารมณของแผนการศกษาแหงชาต จงมงทจะพฒนาคน ดงน

1. พฒนาชวตใหเปน “มนษยทสมบรณทงทางรางกาย จตใจ สตปญญา

ความรและคณธรรม มจรยธรรม และวฒนธรรมในการด ารงชวต สามารถอยรวมกบผอน

ไดอยางมความสข

25

2. พฒนาสงคมไทยใหเปนสงคมทมความเขมแขง และมดลยภาพใน

3 ดาน คอ เปนสงคมคณภาพ สงคมแหงภมปญญาและการเรยนร และสงคมสมานฉนท

และเอออาทรตอกน

จากวสยทศนของการศกษาไทยทตองการมงเนนใหคนไทยมชวตทเกง ดและม

ความสข ซงคณลกษณะของคนทมความเกง ด และมความสข มดงน

คนเกง คอ คนทมสมรรถภาพสงในการด าเนนชวตโดยมความสามารถดาน

ใดดานหนง หรอรอบดาน หรอความสามารถพเศษเฉพาะทาง เชน

1. มทกษะและกระบวนการทางวทยาศาสตร

2. ความสามารถทางดานคณตศาสตร

3. มความคดสรางสรรค

4. มความสามารถดานภาษา ศลปะ ดนตร กฬา

5. มภาวะผน า

6. รจกตนเอง ควบคมตนเองได

การเปนคนเกงนนจะตองเปนคนทนสมย ทนเหตการณ ทนโลก ทนเทคโนโลย

สามารถใชสตและปญญาในการเผชญและพชตปญหา พฒนาตนเองไดเตมตามศกยภาพ

และท าประโยชนใหเกดแกตน สงคม และประเทศชาตได

คนด คอ คนทด าเนนชวตอยางมคณภาพ มจตใจทดงาม มคณธรรม จรยธรรม

มคณลกษณะทพงประสงค ทงดานจตใจและพฤตกรรมทแสดงออก เชน

1. มวนย

2. ประหยด

3. มความเออเฟอเกอกล

4. มเหตผล

5. รหนาท

6. ซอสตย

7. พากเพยร ขยน

8. ใฝรใฝเรยนตลอดชวต

9. รกประเทศ รกชาต

10. มจตใจเปนประชาธปไตย

11. เคารพความคดเหนและสทธของผอน

26

12. มความเสยสละ

13. รกษาสงแวดลอม

คนมความสข คอ คนทมสขภาพดทงกายและจตใจ เปนคนราเรงแจมใส

รางกายแขงแรงจตใจเขมแขง มมนษยสมพนธ มความรกตอทกสรรพสง มอสรภาพปลอด

พนจากการตกเปนทาสของอบายมข ไดท าในสงทตนสนใจตามความตองการ สามารถ

เรยนใหรความจรงบรรลความดความงาม มความภาคภมใจ ในความเปนไทย และสามารถ

ด ารงชวตอยางพอเพยง รวมกบผอนไดอยางมดลยภาพ

วตถประสงคของแผนการศกษาแหงชาต มงพฒนาคนและสงคมไทยโดยรวมม

ดงน

1. พฒนาอยางรอบดานและสมดลเพอเปนฐานหลกของการพฒนา โดยมง

หมายใหทกคนเขาถงบรการทางการศกษาตงแตแรกเกดจนตลอดชวต เรงปฏรปการเรยนร

เพอพฒนาผเรยนตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ เรงปลกฝงและเสรมสรางศลธรรม

และเรงพฒนาก าลงคนดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยเพอเพมสมรรถนะการแขงขนใน

ระดบนานาชาต

2. สรางสงคมไทยเปนสงคมคณธรรมภมปญญาและการเรยนร

โดยมงพฒนาสงคมแหงการเรยนร เพอสรางเสรมความร ความคด

ความประพฤตและคณธรรมของคน สงเสรมการวจยและพฒนาเพอเพมพนความร และ

การเรยนรของคนและสงคมไทย

3. พฒนาสภาพแวดลอมของสงคมเพอเปนฐานในการพฒนาคนและสราง

สงคมคณธรรมภมปญญาและการเรยนร

โดยเนนการสงเสรมและสรางสรรคทนทางสงคม วฒนธรรม ธรรมชาต

และสงแวดลอมฐานของศาสนา วฒนธรรม และภมปญญาทองถน/ไทย เพอด ารงไวซง

สงคมคณธรรมและคณคาทดงามเพอการพฒนาอยางสมดลและยงยน

แนวนโยบายเพอด าเนนการปลกฝงและเสรมสรางศลธรรม คณธรรม

จรยธรรม คานยม และคณลกษณะทพงประสงคในระบบวถชวตทดงาม กระบวนการ

เรยนรและการจดการศกษามงพฒนาผเรยน และคนไทยทกคนใหมความสมบรณพรอมทง

รางกาย จตใจ สตปญญา ความร คณธรรม จรยธรรม และวฒนธรรมในการดาเนนชวต

เปาหมายของนโยบายดานน มดงน

27

1. มการบรณาการดานการศกษา ศาสนา และวฒธรรม ทงในเนอหา

กระบวนการและกจกรรมการเรยนร เพอเสรมสรางศลธรรม จรยธรรม คานยม และ

คณลกษณะทพงประสงคของผเรยน

2. บคคล ครอบครว ชมชน องคกรชมชน องคกรปกครองสวนทองถน

เอกชนองคกรเอกชน องคกรวชาชพ สถาบนศาสนา สถานประกอบการ และสถาบนสงคม

อนทกแหงรวมคดและรวมด าเนนงานเพอพฒนาคนไทยทกคนใหเปนผมศลธรรม คณธรรม

จรยธรรมคานยมเชงสนทรยภาพ และมคณลกษณะทพงประสงคตามระบบชวตทดงาม

3. คนไทยสวนใหญมคานยม และพฤตกรรมทเหมาะสมตามระบบวถชวตท

ดงาม จากแผนการศกษาแหงชาต จะเหนไดวา แผนการศกษาแหงชาตฉบบน จะเนนการ

พฒนา “คน” เปนหลก เนองจากปจจบนสงคมไทยเปนสงคมทประสบกบปญหาดาน

คณธรรมจรยธรรมของคนไทยทก าลงเสอมถอยลง ซงเกดจากความเจรญทางเทคโนโลย

ความตองการดานบรโภคมมากขน ดงนน การพฒนาดานการศกษาของไทย จงจ าเปน

ตองรบแกไขปญหานอยางเรงดวน เพอใหคนไทยเปนบคคลทมความเกง ด มความสข สม

ดงเจตนารมณทตงไว

1.4 การวดจรยธรรม

เครองมอวดจรยธรรม

การวดคณลกษณะอนพงประสงคดานจรยธรรม เปนการวดพฤตกรรมท

แสดงออกเพราะจรยธรรมมองในแงการพจารณาตดสนใจกระท าหรอไมกระท าสงหนงสง

ใด เมอพบสภาพความขดแยงทางจรยธรรมขนมา การตดสนใจจงตองใชคณธรรมระดบใด

ระดบหนงแลวแตจตส านกทสงสมในใจคนนน การวดจรยธรรมเปนสงทยงยาก เพราะการ

ทคนเราแสดงออกมาอยางเดยวกนอาจจะมาจากระดบของจรยธรรมทแตกตางกนหรอ

คนเราปฏบตในจรยธรรมนนมากนอยเพยงใดหรอเจตคตตอจรยธรรมนนอยในระดบใด

การทจะรไดเราตองหาเครองมอมาวด ซงเครองมอวดมหลายชนด เชน แบบทดสอบหรอ

แบบสอบถามอาจเปนชนดขอความ ชนดสถานการณชนดรปภาพ หรอแบบสงเกต หรอ

แบบสมภาษณแตกอนจะสรางเครองมอวดจรยธรรม เราตองทราบวาจะวดจรยธรรม

เกยวกบอะไรจะวดองคประกอบไหนของจรยธรรม ผทถกวดกลมไหน จรยธรรมทวดม

ลกษณะพฤตกรรมอะไรบางและจรยธรรมมระดบขนพฒนามาเปนอยางไร

28

1. แนวการวดจรยธรรม

การวดจรยธรรม สงทวดมองคประกอบดวยกน 4 ประการ (ภทรา

พร เกษสงข, 2548, หนา 77-78)

1.1 วดความรเกยวกบจรยธรรม (Knowledge of Ethics) เปน

การวดความรตาง ๆ เกยวกบเนอหาทางจรยธรรมของสงคมนนวา มความรความเขาใจใน

จรยธรรมนน ของมนษยทไดรบการอบรมสงสอนหรอเรยนรกนวา จรยธรรมนนม

องคประกอบพฤตกรรมอะไรการกระท าหรอพฤตกรรมใดทควรประพฤตไมควรประพฤต

การวดความรเกยวกบจรยธรรมนนสามารถวดไดดวยแบบทดสอบ วดความรวาคนม

ความรเกยวกบจรยธรรมหรอสงทควรประพฤตหรอไมควรประพฤตของสงคมหรอไม

1.2 วดเจตคตเชงจรยธรรม (Attitude of Ethics) เปนการวด

ความรสก ความโนมเอยงทางจตใจอนเนองมาจากการมองเหนคณคา หรอคณประโยชน

หรอโทษของสงนน การทมนษยมองเหนคณประโยชนหรอโทษของสงเหลานน จะสงผลให

มนษยกระท าหรอไมกระท าในจรยธรรมนน ๆ ดวย การวดเจตคตเชงจรยธรรม สามรถวด

ไดดวยแบบวดเจตคตอาจเปนชนดสถานการณชนดรปภาพ ชนดขอความ หรออาจใชการ

สมภาษณกได

1.3 วดเหตผลเชงจรยธรรม (Ethics Reasoning) เปนการวด

เหตผลทมาสนบสนนการกระท าหรอไมกระท าของบคคลนน ๆ จะท าใหทราบวาเหตจงใจท

อยเบองหลงของการกระท าของบคคลนนมจรยธรรมในระดบใด การวดเหตผลเชง

จรยธรรมผวดจะตองก าหนดทฤษฎทางจรยธรรมวาจะแบงระดบจรยธรรมทใชเปนเกณฑ

ในการวดออกเปนกขน อะไรบางมาประกอบการพจารณาการตอบของบคคลทถกวดนน ๆ

ดวย การวดเหตผลเชงจรยธรรมนนนยมใชแบบสอบถามสถานการณทเปนภาษา หรอ

บางครงอาจเปนสถานการณทเปนรปภาพขนอยกบกลมทจะวด

1.4 วดพฤตกรรมการแสดงออก (Action) เปนการวดการ

แสดงออกในการกระท าความดละเวนความชวถอวาเปนการงวดไดตรงจด เพราะการ

กระท าหรอไมกระท าสงใดสงหนงในสถานทยวยเกดความขดแยงทางจรยธรรมขนมา การ

ตดสนใจจงตองใชคณธรรมจรยธรรมระดบใดระดบหนงทสงสมอยในใจคนนน ใหกระท า

หรอไมกระท าในแตละสถานการณการวดสามารถท าไดหลายแบบ เชน แบบสงเกต การ

สมภาษณแบบสอบถามใหเลอกตอบ แบบสอบถามใหเขยนตอบ

29

ขนตอนการสรางเครองมอวดจรยธรรม

องคประกอบจรยธรรมทง 4 สวน ไดแกความรในเนอหาทางจรยธรรม

ทศนคตเชงจรยธรรม เหตผลเชงจรยธรรม และพฤตกรรมทางจรยธรรม ถาตองการสราง

เครองมอวดใหมประสทธภาพควรด าเนนการตามขนตอนการสรางดงน

1. ก าหนดจรยธรรมทวดจะดความตองการวดจรยธรรมเรองอะไร

เปนแบบรวม ๆ หรอแบบเดยว ๆ เฉพาะอยาง เชน ความซอสตยความกรณา ความ

ยตธรรม ฯลฯ เปนตน

2. ศกษาเอกสารต าราและงานวจยทเกยวของ สามารถนยามไดแจม

ชดเพราะการวดผลอะไรจะตองรวา สงทตองการมหนาตาเปนอยางไร ถารไมดจะวด

ถกตองไดอยางไรนอกจากนยงเปนแนวทางในการสรางขอค าถาม การศกษาทฤษฎเอกสาร

การวจยหรอผลการศกษารายละเอยดทงหลายเกยวกบจรยธรรมนน ๆ จงเปนสงจ าเปน

อยางยง

3. เขยนนยามจรยธรรมทวด เปนการเขยนรายละเอยดของ

ความหมายและองคประกอบของจรยธรรมทวด โดยเฉพาะเขยนใหเหนพฤตกรรมท

สามารถสงเกตและวดได

4. รปแบบของเครองมอ ในการสรางเครองมอการวดจรยธรรมม

รปแบบหลายอยาง แลวแตผสรางจะเลอกตามความเหมาะสมของจดมงหมาย เชน

แบบทดสอบ แบบการสมภาษณแบบสอบถามมทงขอความ สถานการณแบบการสงเกต

แบบวดเจตคตตามมาตรการวดเจตคตตาง ๆ และแบบสรางจนตนาการ

5. เขยนขอความ ภาพหรอสถานการณและขอค าถาม เพอเขยน

ขอความใหสามารถวดจรยธรรมทตองการใหไดโดยเฉพาะอยางยงเขยนใหครอบคลม

นยาม ถาเปนแบบทดสอบกตองเขยนถามความรถาใชแบบสมภาษณกตองเขยนขอความ

อยางหนง ถาการสงเกตกตองท าเปนขอรายการ ถาเปนแบบสอบถามกตองมขอความหรอ

สถานการณเปนภาษาหรอภาพกไดแลวมค าถามซงอาจใชตอบแบบอสระหรอก าหนด

ค าตอบไวใหจะตองค านงถงวธการก าหนดเกณฑของคะแนนดวยเพอเปนแนวทางในการให

คะแนนจากผลการตอบขอค าถามนน ๆ

6. การตรวจสอบเครองมอ เปนการตรวจสอบเบองตน โดยผ

ช านาญทางจรยธรรมดานนน และโดยผช านาญทางดานการวดผล ทงนเพอใหเครองมอท

สรางขนมากอนไปทดลองมความมนใจขนแรกกอน

30

7. ตรวจสอบคณสมบตรายขอ หลงจากทดลองแลว ผสรางเครองมอ

ตรวจใหคะแนนแลวน ามาวเคราะหหาคณภาพเบองตน เพอดวาแตละขอวดจรยธรรมนนได

จรงหรอไม คอสามารถบอกผทมจรยธรรมนนมากหรอมจรยธรรมนนนอยไดขอใดม

คณภาพดเกบเอาไวขอใดไมถงเกณฑทก าหนดเอาไปปรบปรงแกไขทดลองใหมแลวเลอกขอ

ทดใชไดท าเปนแบบวดจรยธรรม

8 จดขอสอบเปนชด ค าวาชดในทนเปนกลมของขอสอบทมจ านวน

ขอสอบดทกขอ ตรงตามจดมงหมายในการวดจรยธรรมครงนจ านวนขอตองมสดสวนดทก

ๆ ขอ ตรงตามจดมงหมายในการวดจรยธรรมครงนจ านวนขอตองมสดสวนของจรยธรรมท

ตองการวดเปนสดสวนตามทตงไวสรางค าชแจงการสอบ จดวางแบบของขอสอบ พรอม

ก าหนดเวลาในการด าเนนการสอบ

9 ศกษาคณภาพ คณภาพของเครองมอ หมายถง หาความเทยงตรง

(Validity)ดวาขอสอบสามารถวดจรยธรรมทตองการวดไดจรงหรอไม และความเชอมน

Reliability ดวาขอสอบมความคงเสนคงวาของคะแนนการสอบหรอไม คณภาพทง 2 อยาง

จะตองถงเกณฑทดของขอสอบตามทฤษฎทางการวดผลก าหนดไวถาคณภาพไมถงเกณฑ

จ าเปนตองศกษาปรบปรงใหมใหไดดขน อาจจะตองเรมศกษาตงแตขนท 2 เลย

1.5 งานวจยทเกยวของเกยวกบคณธรรมจรยธรรม

ววฒน อสวาณชย (2543, หนา 53-56) ไดศกษาความสมพนธระหวางวนย

ในตนเองกนความซอสตยของเดกไทย กลมตวอยางเปนนกเรยนชนประถมศกษาปท 5

มธยมศกษาปท 2 และมธยมศกษาปท 4 จานวน 856 คน กลมตวอยางทนามานเปน

นกเรยนในเขตกรงเทพมหานครเครองมอทใชในการศกษาคนควาประกอบดวย

แบบทดสอบความซอสตย แบบทดสอบวนยในตนเองผลการศกษาพบวา

1. วนยในตนเองและความซอสตยมความสมพนธกนในทางบวกอยางม

นยส าคญทางสถตทระดบ .05

2. เดกทมระดบชนเรยนแตกตางกนมวนยในตนเองไมแตกตางกน แตม

ความซอสตยแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

3. เดกเพศหญงมวนยในตนเองและความซอสตยสงกวาเดกเพศชาย

อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

4. เดกทผปกครองมอาชพแตกตางกนมวนยในตนเองแตกตางกนอยางม

นยส าคญทางสถตท ระดบ .05

31

5. เดกทผปกครองมระดบการศกษาตางกนมวนยในตนเอง และความ

ซอสตยไมแตกตางกน

6. เดกทมผลสมฤทธทางการเรยนสง มวนยในตนเองและความซอสตย

สงกวาเดกทมผลสมฤทธทางการเรยนต า อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

7. เดกทอยในตางจงหวดมวนยในตนเองสงกวาเดกทอยในกรงเทพอยาง

มนยส าคญทางสถตทระดบ .05 แตมความซอสตยไมแตกตางกน

ส าเรง บญเรองรตน (2543, หนา 693-697) ไดวจยเพอประเมนผลการ

สอนวชา มน102: มนษย การใชเหตผลและจรยธรรม ทเปดสอนในมหาวทยาลยศรนครนท

รวโรฒประสานมตร 2 ครง โดยครงท 1 ประเมนการสอนเมอสนภาคเรยนท 1 ปการศกษา

2543 และครงท 2 ประเมนการสอนเมอสนภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2545

1. การศกษาเพอประเมนการสอนครงท 1 ผศกษาเพอประเมนการสอนครง

ท 1 ผศกษาใหนสตประเมนตนเองวาเปนผมลกษณะตามวตถประสงคของวชามากนอย

เพยงใด และใหนสตประเมนผลกจกรรมการเรยนการสอนผลการวจยพบวา นสตรอยละ

52 รายงานวา เขาเปนผใฝรอยางมเหตผล และเพมขนเลกนอยกอนเรยน รอยละ 46

รายงานวาเพมขนมาก วตถประสงคขอท 2 คอ เปนผมคณธรรมและจรยธรรมนน นสต

รอยละ 57 รายงานวา เขาเพมขนเลกนอย เมอเทยบกบกอนเรยน รอยละ 37 รายงานวา

เพมขนมาก รอยละ 6 ไมเพมขนเลย รอยละ 97 รายงานวา กจกรรมการเรยนการสอน

บรรลวตถประสงคและรอยละ 84 รายงานวาชอบกจกรรมในรายวชาน

2. เพอศกษาความคดเหนของนสตทมกจกรรมการเรยนการสอนและการ

วดผลกลมตวอยางนสตทลงเรยนวชา มน 102 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2543 จากคณะ

ศกษาศาสตรพลศกษา สงคมศาสตร มนษยศาสตร และแพทยศาสตร จานวน 360 คน

เครองมอทใชในการวจยเปนแบบประเมนผลการสอนใหนสตประเมนตนเองวา มลกษณะ

เปนผใฝรความจรงและสามารถคดอยางมเหตผล และเปนผมคณธรรมและจรยธรรม

เพมขนมากนอยเพยงใด เมอเปรยบเทยบกบกอนมาเรยนวชานและประเมนผลการเรยน

การสอนวดผลดวย ผลการวจยพบวานสตรอยละ 52 รายงานวา เขาเปนผใฝรความจรง

และสามารถคดอยางมเหตผลเพมมากขนเมอเทยบกบกอนเรยน รอยละ 47 รายงานวา

เพมขนเลกนอย นสตรอยละ 56 รายงานวาเขามคณธรรมและจรยธรรมเพมขนเลกนอย

รอยละ 41 เพมขนมาก นสตรอยละ 99 รายงานวากจกรรมการเรยนการสอนบรรล

วตถประสงคของวชา รอยละ 96 การวดและประเมนผลสอดคลองกบวตถประสงค

32

รอยละ 92 ชอบกจกรรมการสอนวชาน

พรสวรรค พมพะนตย (2542, หนา 169-171) ไดวจยเรองการสราง

แบบทดสอบวดเหตผลเชงจรยธรรมวชามนษยการใชเหตผล และจรยธรรม (มน 102) สา

หรบนสตระดบปรญญาตรมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒโดยสรางแบบทดสอบวดเหตผล

เชงจรยธรรม 7 ดาน คอ

1. ดานความมเหตผล

2. ดานความเชอมนในตนเอง

3. ดานความมวนย

4. ดานความรบผดชอบ

5. ดานความซอสตย

6. ดานความอดทน

7. ดานความมมนษยสมพนธและสรางโดยยดทฤษฎจรยธรรมของโคล

เบรก ทก าหนดระดบของจรยธรรมเปน 3 ระดบ คอ

7.1 ระดบกอนเกณฑ

7.2 ระดบตามเกณฑ

7.3. ระดบเหนอเกณฑ

หลงจากสรางแบบทดสอบแลวนามาทดสอบ 3 ครงกบนสตกลมตวอยางท

ลงทะเบยนเรยนวชา มน 102 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2543 จานวน 718 คน จากนสต

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒวทยาเขตประสานมตร วทยาเขตมหาสารคาม

(มหาวทยาลยมหาสารคาม) และวทยาเขตภาคใต การทดสอบครงท 1 และครงท 2 เพอหา

อ านาจจ าแนกของแบบทดสอบ สรางเกณฑปกตในรปคะแนนทปกตและศกษาระดบ

เหตผลเชงจรยธรรมแบบองเกณฑ ไดแบบทดสอบ 120 ขอ คาอ านาจจ าแนกของขอสอบ

หาโดยวธการหาคาสมพนธรายขอกบคะแนนรวมพบวา คาอ านาจจ าแนกของทกขอของแต

ละดานรวม 7 ดาน มนยส าคญทางสถตทระดบ .01 คาความเชอมนของแบบทดสอบหา

โดยใชสมประสทธแอลฟา มคาตงแต .55 ถง .70 และคาความเชอมนของแบบทดสอบ

รวมทงฉบบมคาเทากบ .92 คาความเทยงตรงเชงประจกษหาโดยใหผเชยวชาญพจารณา

ความสอดคลองของขอสอบ ตามทฤษฎการพฒนาจรยธรรมของโคลเบรก พบวาทกขอม

ความสอดคลองตามเกณฑ คาความเทยงตรงเชงโครงสรางโดยใชสมประสทธสหสมพนธ

ภายในของคะแนนขอสอบรายดานกบคะแนนรวมทงฉบบดวยวธของเพรยรสนพบวา ทกค

33

มคาสมประสทธสหสมพนธเปนบวกอยระหวาง .445 ถง .870 อยางมนยส าคญทางสถตท

ระดบ .01

ส าหรบการศกษาระดบเหตผลเชงจรยธรรมแบบองเกณฑของนสตตามทฤษฎ

พฒนาการจรยธรรมของโคลเบรก ซงดาเนนการ 2 วธคอ

วธท 1 เปนการหาจ านวนนสตทตอบในระดบจรยธรรมสงสดโดยการหา

คาความถของคะแนนทไดจากการทดสอบพบวา นสตแตละวทยาเขตตอบระดบจรยธรรม

สงสดมากทสดดงนนสตมหาวทยาลยมหาสารคามตอบดานความมเหตผล นสตประสาน

มตรตอบดานความรบผดชอบ นสตวทยาเขตภาคใตตอบดานความซอสตย ภาพรวมตอบ

มากทสด คอความรบผดชอบ

วธท 2 ใชการหาคาเฉลย (Mean) ของคะแนนทไดจากการทดสอบพบวา

นสตทงสามวทยาเขต มคาเฉลยคะแนนดานความมเหตผลมากทสด อยในระดบเหนอ

เกณฑ

จรวฒนา มนยน (2540, บทคดยอ) ไดท าการวจยเรอง “ประสบการณใน

มหาวทยาลยทเกยวของกบลกษณะทางพทธศาสนาและทางจตของนสตใน

กรงเทพมหานคร” ผลการวจยสรปได 3 ประการ ดงน

1. ประสบการณทางพทธศาสนาในมหาวทยาลย 3 ดานทเปนปจจยท

ส าคญทสดในการทานายลกษณะทางพทธศาสนา (ความเชอและการปฏบตทางพทธ

ศาสนาของนสต) จตลกษณะ (เอกลกษณแหงอโกทางพทธศาสนา สขภาพจต และเหตผล

เชงจรยธรรม) คอ ประสบการณในการเปนสมาชกของชมรมพทธศาสน เปนประสบการณ

ทมความส าคญมากทสด รองลงมาคอ การบวชในทางพทธศาสนา สวนประสบการณจาก

การท ากจกรรมทวไป (เชน อาสาพฒนาวดประสานงานเมอวดจดกจกรรมทางศาสนา

ฯลฯ) มความส าคญนอย นสตทไดรบประสบการณทง 3 ดานน มากเปนผมความเชอทาง

พทธศาสนามาก (ท านายได 30 % ในกลมรวม)

2. เมอน าประสบการณทางพทธศาสนาในมหาวทยาลย 4 ดาน ของนสต

เขารวมกบลกษณะทางชวสงคมและภมหลงของนสต 4 ดาน คอ ดานระดบเศรษฐกจ การ

เปนแบบอยางทางพทธของบดามารดา และการไดรบการถายทอดทางพทธศาสนาจาก

โรงเรยนมธยมศกษา รวม 8 ดาน เพอท านายลกษณะทางพทธศาสนา ปรากฏวานสตทม

ประสบการณทางพทธศาสนาในมหาวทยาลยสง มลกษณะทางชวสงคมสงและภมหลงเปน

ผมความเชอทางพทธและการปฏบตทางพทธสง (ท านายได 39% และ 37% ตามล าดบใน

34

กลมรวม) ปจจยทมบทบาทส าคญทสดในการท านายลกษณะทางพทธศาสนา 2 ลกษณะ

ดงกลาว คอ ประสบการณจากการเปนสมาชกของชมรมพทธศาสนรองลงมาคอ

ประสบการณจากการบวชในพระพทธศาสนา ประสบการณจรงจากวชาทเรยนการเปน

แบบอยางทางพทธของบดามารดาตามล าดบ นอกจากนปจจยทง 8 ดานยงรวมกนท านาย

ความเชอและการปฏบตทางพระพทธศาสนาไดมากทสดในนสตหญง (ท านายได 47%

เทากน) และพบวาประสบการณจากการเปนสมาชกของชมรมพทธศาสนาและการมบดา

มารดาเปนแบบอยางทางพทธ มบทบาทส าคญในการท านายลกษณะทางพทธ 2 ดาน ใน

นสตหญงดวย

3. ความเชอและการปฏบตทางพทธศาสนาเกยวของกบลกษณะทางจต

สงคมทนาปรารถนาบางประการคอ มความเกยวของกบลกษณะทางจตสงคมทนา

ปรารถนาบางประการคอมความเกยวของกบลกษณะเหตผลเชงจรยธรรม โดยรวมกน

ท านายเหตผลเชงจรยธรรมได 20% ในนสตหญงและนสตชนปท 4 เกยวของกบเอกลกษณ

แหงอโกทางพทธศาสนา (บคคลทยอมรบนบถอพทธศาสนาจากการตกลงใจของตนเอง

โดยผานขนตอนจากการมค าถามเกยวกบความส าคญและประโยชนของการนบถอพทธ

ศาสนา การแสวงหาค าตอบ จนถงการบรรลลกษณแหงอโกทางพทธศาสนา คอ การเหน

ความเหมาะสม ความเคารพนบถอในทางพทธศาสนา โดยรวมท านายได 30% ในนสตจาก

ครอบครวฐานะต า ดงนนจงกลาวไดวา นสตทมความเชอและการปฏบตทางพทธศาสนา

มากเทาใดจะเปนผมเหตผลเชงจรยธรรมสง มเอกลกษณแหงอโกทางพทธศาสนาสงและม

สขภาพจตทดมากตามไปดวย ผลเชนนพบในนสตหญง นสตชนปท 4 และนสตทมาจาก

ครอบครวต า ประโยชนจากผลการวจยน 3 ประการ คอ สามารถก าหนดกลมเปาหมายท

ควรไดรบการพฒนา คอ นสตทไมไดเปนสมาชกในชมรมพทธศาสน เปนกลมทมความเชอ

และการปฏบตทางพทธศาสนานอย จงควรไดรบการพฒนาพทธศาสนามากกวากลมอน ๆ

ประโยชนประการท 2 คอ อทธพลรวมและอทธพลทดแทนของครอบครว โรงเรยน

มธยมศกษา วด และมหาวทยาลยในการปลกฝงความเชอและการปฏบตทางพทธศาสนา

แกนสต โดยพบความส าคญของสถานศกษาและวดในพทธศาสนาวาสงผลตอการนบถอ

พทธศาสนาของนสตมากกวาครอบครวและประโยชนประการสดทายคอ การพฒนา

คณภาพของบณฑตโดยใชพทธศาสนา พบวาผมประสบการณในมหาวทยาลยมากมความ

เชอและการปฏบตทางพทธศาสนามาก มกเปนผมสขภาพจตด มเหตผลทางจรยธรรมสง

และเปนพลเมองด (มเอกลกษณแหงอโกสง) ดงนนจงควรใชการจดกจกรรมทาง

35

พทธศาสนาในมหาวทยาลยเปนเครองมอพฒนาคณภาพของนสตตอไป

จากการศกษาผลการศกษาทงภายในและตางประเทศ สรปไดวา การสงเสรม

ใหนกเรยนมคณธรรมจรยธรรม เปนเรองทส าคญอยางยงในการปฏบตงานของโรงเรยน

เพราะคณธรรมเปนพนฐานของชวตทจะประสบผลส าเรจ ทงในสวนตนและสวนรวม นน

หมายถงความส าเรจของการศกษาทบรรลวตถประสงค คอ บคคลมความร คคณธรรม

จรยธรรม มวนย มวฒนธรรมในการดารงชวต สามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข

ทงนตองอาศยความรวมมอเอาใจใสจากผเกยวของทกฝายอยางเปนระบบจรงจงและ

ตอเนอง

ความรบผดชอบ

2.1 ความหมายของความรบผดชอบ

ขวญฤด ข าซอนสตย (2542, หนา 21) และ อมรวรรณ แกวผอง (2542,

หนา 65) ใหความหมายของความรบผดชอบไวอยางสอดคลองกนวา หมายถง

คณลกษณะของบคคลซงแสดงออกโดยมความสนใจ เอาใจใสตงใจจรงทจะปฏบตหนาทซง

ไดรบมอบหมายดวยความพากเพยร พยายาม อดทนตออปสรรคใด ๆ ทขดของ มการ

วางแผนงานอยางละเอยดรอบคอบ เพอใหบรรลเปาหมายทก าหนดไว

ลกขณา สะแกคม (2543, หนา 34) ความรบผดชอบจะเปนสงทเกอหนนให

บคคลปฏบตงานอยางสอดคลองกบกฎเกณฑทางศลธรรมจรรยาและตามกฎเกณฑของ

สงคม แมวาจะไมมการใชอ านาจในการบงคบควบคมกตาม

พรทพย ศระวงษ (อางถงใน อรรถนารถ บญเกด, 2546, หนา 16) กลาววา

ความรบผดชอบ หมายถง ความสามารถในการกระท า หรอตดสนใจในการเรยนโดยไม

จ าเปนตองมการควบคม ไดแก การชวยกนท างานทไดรบมอบหมาย การท าแบบฝกหด

หรองานทไดรบมอบหมายดวยความเอาใจใส การตรงตอเวลานดหมาย การปฏบตตาม

ค าพดทตกลงกนไว ตรงกบหนงสอหรออปกรณทนามาใช การเขาเรยนอยางสม าเสมอ

และการท าการบานสงครบทนเวลาทก าหนด

ทศพล บญธรรม (2547, หนา 24) กลาววา ความรบผดชอบ คอเปนหนาท

ประจ าของแตละบคคลเมอไดรบมอบหมายอยางใดอยางหนง หรอเปนการปฏบตงาน และ

หนาทโดยเฉพาะ ซงไดรบมอบหมายใหดทสดตามความสามารถของตน

36

รชน สงขสวรรณ (2547, หนา 16) กลาววา ความรบผดชอบ หมายถง การ

ปฏบตหนาทการงานดวยความเอาใจใส ไมตองมใครบงคบ ใชความสามารถเตมท

ขยนหมนเพยร อดทนตอสอปสรรค มความละเอยด ซอสตย ตรงตอเวลา ไมละเลยทอดทง

หรอหลกเลยงจนกวางานจะส าเรจ พยายามปรบปรงใหดยงขน พฒนาประสทธภาพงาน

รจกวางแผนงาน ปฏบตงานอยางมจดมงหมายดวยความระมดระวง เพอปองกนความ

บกพรองเสอมเสยในงานทไดรบมอบหมาย รจกหนาทและกระท าตามหนาทเปนอยางด

วะรพร บ ารงผล (2548, หนา 13) กลาววา ความรบผดชอบ หมายถง

คณลกษณะของบคคลทแสดงออกถงความส านกในการกระท าควบคมพฤตกรรม รวมทง

แสดงออกถงการรจกหนาทของตน และมงมนในการปฏบตหนาทใหส าเรจลลวง ยอมรบ

ผลการกระท าของตนทงทเปนผลดและผลเสย พรอมทงพยายามปรบปรงการปฏบตหนาท

ใหดยงขน

ยาใจ ปะมาคะเต (2549, หนา 28) ไดสรปองคประกอบของความ

รบผดชอบไววา เปนทไววางใจได มความคดรเรมไมยอทอตออปสรรค การท างานแขงขน

มความเชอมนในตนเอง มความปรารถนาทจะท าใหดกวาเดมผทมความสามารถ ผมความ

รบผดชอบตองเปนผทสามารถปฏบตงานใหลลวงไปตามเปาหมาย มความซอสตยสจรต

และตรงตอเวลา

จากความหมายของความรบผดชอบ สรปไดวา ความรบผดชอบในการเรยน

หมายถง การปฏบตหนาทในการเรยนดวยความตงใจและเอาใจใส การเขาหองเรยน

สม าเสมอ ตรงตอเวลา รหนาทและท าหนาทจนสดความสามารถ สงงานทไดรบมอบหมาย

ตรงตามเวลาทก าหนด และปรกษาครเมอมปญหา หรอไมเขาใจบทเรยนกพยายามศกษา

คนควา เขารวมกจกรรมกลม ศกษาคนควาหาความรเพมเตมจากแหลงเรยนรตาง ๆ แกไข

ขอบกพรองในการเรยนและปรบปรงการเรยนใหดขน เพอใหประสบผลส าเรจในการเรยน

2.2 การปลกฝงความรบผดชอบ

สนนท พรหมประกอบ (2546, หนา 17-18) กลาววา การปลกฝงความ

รบผดชอบใหกบเดกนนพอแมควรมหลกส าคญทพงปฏบต 7 ประการ ดงน

1. ท าความเขาใจเกยวกบพฒนาการของเดกในแตละวย เพอจะไดม

แนวทางในความสามารถทจะรบผดชอบของเดกได และคอยสงเกตวาเดกพยายามทจะท า

อะไรดวยตวของเขาเองหรอพยายามทจะชวยพอแมเมอใด เพอจะไดเรมตนสนบสนน และ

แนะแนวทางใหเขาท าในสงนน ๆ ไดทนท

37

2. การสอนใหเดกเกดความรบผดชอบไดดทสดคอ ชวงเวลาทเดกแสดง

ใหเหนวาเตมใจ และพรอมทจะทาสงตาง ๆ ดวยตวเองเปนครงแรก แมเดกจะยงท าไมไดด

ในครงแรก ๆ แตการไดมโอกาสฝกท าบอย ๆ จะท าไดดขนและท าจนกลายเปนนสย ซงท า

ใหเกดความรบผดชอบทจะท าตอไปโดยถอเปนภารกจทพงกระท า

3. พยายามทจะรดวยการสงเกตอยเสมอ ๆ วาเมอใดเดกพรอมทจะม

ความรบผดชอบมากขน เพอจะไดปลอยใหรจกทจะรบผดชอบตอสงนน ๆ เพมขน

4. ฝกความรบผดชอบไปพรอม ๆ กบการฝกใหเดกมความเคารพเชอฟง

พอแมเพราะการเคารพเชอฟงพอแมจะเปนพนฐานในการสรางวนยใหกบเดก ซงเปนสวน

ส าคญทท าใหเดกมความรบผดชอบ

5. สรางบรรยากาศทสงเสรมการรวมมอกนในการท างาน มการใหอภย

มการใชเหตผลและพยายามใหเดกรวาพอแมไววางใจตวเดก เพอใหไดพฒนาความ

รบผดชอบควบคไปกบความเชอมนในตนเอง

6. ควรยอมรบในความผดทตนท า และไมลงเลทจะกลาวค าขอโทษ เพอ

เดกจะไดรสกวาการท าผดพลาดเปนเรองธรรมดาทเกดขนได และแกไขได

7. พอแมตองกระท าตนเปนแบบอยางทดใหกบเดก เนองจากการเปน

แบบอยางทดเปนสงส าคญและจ าเปนอยางยงในการปลกฝงความรบผดชอบใหกบเดกใน

การปลกฝงความรบผดชอบ

สนนท พรมประกอบ (2547, หนา 15) ไดสรปความเหนเกยวกบการฝก

ความรบผดชอบไวดงน

1. การฝกความรบผดชอบควรเรมตงแตเดกอายยงนอย

2. เดกทกคนควรไดมโอกาสรบการฝกใหมความรบผดชอบ

3. การฝกและการจดประสบการณความรบผดชอบนนควรกระท าให

เหมาะสมกบแตละบคคล

4. ควรใหเดกไดรบทราบวาผใหญหวงอะไรจากตวเขา

5. ในการฝกผใหญตองรจกยดหยนไมเรงรดเดกจนเกนไป

6. เดกตองการไดรบความไววางใจ เพอสามารถเรยนรวาสวนใดอยใน

ความรบผดชอบของเขา

7. ทศนคตและพฤตกรรมทแสดงถงความรบผดชอบของผใหญมอทธพล

ตอพฒนาการดานความรบผดชอบของเดก

38

จากขางตนทกลาวมา สรปไดวา การปลกฝงความรบผดชอบ ควรปลกฝงตงแต

วยเดกทงทบานและโรงเรยน ใหเดกไดมโอกาสฝกท าบอย ๆ จนกลายเปนกจนสย เกด

ความเชอมนในตนเองและมประสบการณในการท างานดวยตนเอง ซงเปนสวนส าคญทท า

ใหเดกมความรบผดชอบ

2.3 การวดความรบผดชอบ

ลวน สายยศและองคณา สายยศ (2548, หนา 184) กลาววาการวดความ

รบผดชอบโดยใชวธการหลายรปแบบ เพอการวดทครอบคลมและชดเจนแนนอน ควรจด

ออกแบบเครองมอการวดใหได 3 สวน คอ

1. ความรในเนอหาทางจรยธรรม

2. ความรสกเกยวกบจรยธรรม

3. พฤตกรรมทางจรยธรรม

การวดทง 3 ดานนมขนตอนการสรางเครองมอ ดงน

1. ก าหนดจรยธรรมทจะวด ในขนนเปนเหมอนจดประสงควาตองการวด

จรยธรรมอะไร โดยเปนแบบรวม ๆ หรอแบบเดยวเฉพาะอยาง

2. ศกษาเอกสารทเกยวของเพอใหเขาใจจรยธรรมนนใหดขนเพอนยาม

ใหชดเจน

3. เลอกรปแบบของเครองมอในการสรางเครองมอการวดจรยธรรมม

หลายรปแบบ โดยจะตองมการเลอกตามความเหมาะสมใหสอดคลองกบจดมงหมายใน

รปแบบดงน

3.1 แบบสมภาษณ

3.2 แบบสงเกต

3.3 แบบเขยนตอบ

3.4 แบบสรางจนตนาการ

4. เขยนขอความ ภาพ หรอสถานการณ และขอค าถามใหสามารถวด

จรยธรรมทตองการวดโดยจะตองมความเหมาะสมกบรปแบบของเครองมอ

5. ตรวจสอบเครองมอโดยผเชยวชาญทางจรยธรรมดานนน และ

ผช านาญการทางการวดผลเขามาตรวจสอบ

6. ตรวจสอบคณภาพรายขอ โดยน าไปทดลองกบกลมทเปนเปาหมาย

เพอดวาแตละขอจะท าการวดจรยธรรมไดจรงหรอไม และคดเลอกเฉพาะขอทมคณภาพด

39

7. จดขอสอบเปนชด โดยจะตองมขอสอบทมคณภาพตรงตาม

จดมงหมายในการวดจรยธรรมมการสรางค าชแจงการสอบ จดวางแบบขอสอบพรอม

ก าหนดเวลาในการสอบ

8. ศกษาคณภาพของเครองมอ โดยดความเทยง (Validity) และความ

เชอมน (Reliability) วาถงเกณฑทดของขอสอบตามทฤษฎการวดผลทก าหนดไวหรอไม

9. สรางเกณฑปกต ของเครองมอวดจรยธรรมฉบบนน

2.4 งานวจยทเกยวของเกยวกบรบผดชอบ

Baruch (อรวรรณ พาณชปฐมพงศ. 2542, หนา 30 อางองจาก Baruch.

1949, pp. 4–5) ไดศกษาพบวาความมวนยในตนเองจะเกดขนกบบคคลทมความเชอมนใน

ตนเองและยงพบวาผน าจะตองมระเบยบวนย มความรบผดชอบและมความมนในในตนเอง

สอดคลองกบ Wiggin (ววฒน อศวาณช, 2523, หนา 301 อางองจาก Wiggins, 1971, pp.

2899) ไดอางการศกษาของ Gough เกยวกบความมวนยในตนเอง พบวา ผทมวนยใน

ตนเองสงจะมความรบผดชอบมากมความวตกกงวลนอย มความอดทน มเหตผลของ

ตนเองมความยดหยนในความคดและมพฤตกรรมทสงคมยอมรบและยงพบวาโดยทวไปจะ

มสขภาพสมบรณดกวาผทขาดความมวนยในตนเอง

Pack (ปรยา ชยนยม, 2542, หนา 20 อางองจาก Pack, 1958, pp. 374)

พบวาการทเดกมความรสกผดชอบสงขนอยกบการฝกวนย จากการสงเกตพฤตกรรมของ

พอ แม พบวาความใสใจซงกนและกน ระหวาง พอ แม และลก การฝกวนยอยเสมอหากให

เหตผลและความคงเสนคงวา เปนปจจยส าคญทจะชวยใหเกดความรสกรบผดชอบสงซง

การศกษาเหลานตรงกบขอคดทางจตวทยา ทวาการฝกวนยทไดผล และท าใหเดกมการ

ควบคมจากภายในอยางแทจรง จะตองเปนการฝกวนยโดยอาศยความรกซงจะท าใหเดกม

พฒนาการทางดานความรสกผดชอบสงซงจะน าไปสการมพฒนาการดานจรยธรรมอยาง

สงสด

Becker (วสน ปนผล. 2542, หนา 19 อางองจาก Becker, 1964, pp. 193–

199) ไดศกษาองคประกอบเกยวกบการเลยงดแบบใหความรกแบะการควบคม พบวา เดก

ทไดรบการเลยงดแบบรกมากและมการควบคมปานกลางนนเปนเดกทมคณสมบตนาพอใจ

มากทสดเปนผมลกษณะเปนมตรและใหความรวมมอกบผอน เปนตวของตวเองสง ม

ความคดสรางสรรค มความรบผดชอบ มวนยในตนเองสง สวนผไดรบความรกนอย และม

การควบคมมากจะท าใหสขภาพไมด อาจจะท าใหมการตอตานสง มฉะนนกขอายหลบหน

40

สงคมผทไดรบความรกนอยแตมการควบคมนอยกจะท าใหไมรจกการควบคมพฤตกรรม

ของตนเองกาวราวสง

Mussen (พมผกา อคคะพ. 2543, หนา 12 อางองจาก Mussen, 1968, pp.

335–341) ศกษาพบวา การฝกวนยโดยการใชเหตผลและใหความรกเปนการฝกวนยท

ไดผลดทสด และชวยสงเสรมพฒนาการทางสมองของเดก เพราะชวยใหเดกเขาใจเหตผล

หรอมาตรฐานทางสงคมทพอ แมตองการ วธนจะชวยใหเดกมวนยในตนเองสงขน ซง

Mussen ใหขอคดวาการฝกนสยโดยการใชเหตผล การใหความรก และการสงเสรม

พฒนาการความรบผดชอบ ควรใชจนกวาเดกจะเลกกระท าพฤตกรรมทไมพงปรารถนา

เพราะเปนการกระตนใหเดกยอมรบอยางแทจรงวาการกระท าของเขาไมเหมาะสม

Hoffman (จนดา นาเจรญ. 2540, หนา 12 อางองจาก Hoffman, 1970, pp.

254–286) ไดศกษาวธฝกวนย 3 วธ ไดแก การใหเหตผล (Induction) การยบยงความรก

(Love withdrawal) การวางอ านาจ (Power Assertion) พบวา บดา มารดา ทฝกวนยเดก

โดยวธการใหเหตผล จะท าใหเดกมวนยในตนเองสงกวาเดกทไดรบการฝกวนยจาก บดา

มารดา โดยวธการยบยงความรก และพฒนาการทางสมองของเดกดวย เพราะเปนการ

อธบายถงผลดและผลเสยทเกดขนตอเดก และบคคลอน ตลอดจนความตองการของผอน

ดวย เมอเดกเขาใจ และยอมรบเหตผลดงกลาวแลว ถาเมอใดเดกประพฤตผดกบพอแม

หรอบคคลอนคดหวงไวเดกจะรสกผด

กมลรตน รชมาศ (2540, หนา 63–64) ไดท าการศกษาพฤตกรรมการมวนย

ในตนเองของนกเรยนเทคนคอ านาจเจรญจงหวดอ านาจเจรญพลวา แผนกวชา ผลสมฤทธ

ทางการเรยนและวธการอบรมเลยงดทตางกนมความสมพนธกบระดบพฤตกรรมการม

วนยในตนเองของนกเรยนอยางมนยส าคญทางสถตระดบ .05

สมชาย เรองสม (2541, หนา 244–245) ไดท าการศกษาความสมพนธ

ระหวางวนยตนเองกบผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาชางอตสาหกรรม ใน

วทยาลยเทคนค เขตการศกษา 4 สงกดกรมอาชวศกษา พบวา วนยตนเองของชาง

อตสาหกรรมมความสมพนธกบผลสมฤทธทางการเรยน โดยนกศกษาทมวนยตนเองอยใน

ระดบปานกลางจะเปนผทมเกณฑการเรยนในระดบคอนขางดและจากการส ารวจความ

คดเหนของคร อาจารยประเมนนกศกษากบนกศกษาประเมนตนเอง พบวา ทง 2 ฝายตาง

มความคดเหนสอดคลองกนวา วนยตนเองดานความอดทน ความรบผดชอบ ความซอสตย

การท าตามกฎเกณฑสงคม ความเชอมนในตนเอง ความเปนผน า และความตงใจจรงม

41

ความสมพนธซงกนและกน ซงผลดงกลาวจะเปนแนวทางในการพฒนาวนยตนเอง

จ ารส มลสาร (2542, หนา 69) ไดท าการศกษาเปรยบเทยบเหตผลเชง

จรยธรรมของนกเรยนระดบชนประถมศกษาทไดรบการอบรมเลยงดตางกนจะมการให

เหตผลเชงจรยธรรมดานความมระเบยบวนยและดานความซอสตยแตกตางกนอยางม

นยส าคญทางสถตทระดบ .05 โดยนกเรยนทไดรบการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตยม

การใหเหตผลทางจรยธรรมสงกวานกเรยนทไดรบการอบรมเลยงดแบบเขมงวดกวดขน

อรวรรณ พาณชปฐมพงศ (2542, หนา 54) ไดท าการศกษาความสมพนธ

ระหวางปจจยบางประการกบพฤตกรรมดานความมวนยในตนเองของนกเรยนชน

ประถมศกษาปท 6 พบวาปจจยดานความรบผดชอบ ความเชอมนในตนเอง ความอดทน

การอบรมเลยงดแบบเขมงวดกวดขนมความสมพนธกบความมวนยในตนเองอยางม

นยส าคญทางสถตทระดบ .01

กรรณดา สวลพนธ (2543, หนา 104) ไดศกษาความสมพนธระวาง

พฤตกรรมเชงจรยธรรมดานความมระเบยบวนยในตนเองและการอบรมเลยงด ทตางกน

ของนกเรยนประจ าโรงเรยนมหดลวยาทยานสรณ พบวา นกเรยนทเปนกลมตวอยางสวน

ใหญมพฤตกรรมเชงจรยธรรมดานความมระเบยบวนยในตนเองอยในคอนขางสงอนเปน

ผลเสยเนองจากการไดรบการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตยในระดบสง

สนนาฏ สทธจนดา (2543, บทคดยอ) ไดท าการศกษาและเปรยบเทยบการ

มวนยในตนเองของนกเรยนสาขาวชาพณชยการโรงเรยนอาชวศกษา สงกดส านกงาน

คณะกรรมการสถานศกษาเอกชน ในกรงเทพมหานคร ผลการจ าแนกตามเพศ ระดบชน

สขภาพจต แรงจงใจใฝสมฤทธ ความเชออ านาจในตน การอบรมเลยงด และอทธพลของ

ตวแบบสญลกษณ พบวา

1. นกเรยนมวนยในตนเองโดยรวมและหลายดานคอดานการปฏบตตนใน

หองเรยนการปฏบตตนนอกหองเรยน และการปฏบตตนในสงคม ในระดบสง

2. นกเรยนทเพศตางกน มวนยในตนเองแตกตางกนอยางมนยส าคญทาง

สถตทระดบ .05

3. นกเรยนทเรยนระดบชนตางกนมวนยในตนเองแตกตางกนอยางม

นยส าคญทางสถตระดบ .05

4. นกเรยนทมสขภาพจตตางกน มวนยในตนเองแตกตางกนอยางไมม

นยส าคญทางสถต

42

5. นกเรยนทมแรงจงใจใฝสมฤทธตางกนมวนยในตนเองแตกตางกน

อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

6. นกเรยนทมความเชออ านาจในตนเองมวนยในตนเองแตกตางกนอยาง

มนยส าคญทางสถตทระดบ .05

7. นกเรยนทไดรบการอบรมเลยงดตางกนมวนยในตนเองแตกตางกน

อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

8. นกเรยนทไดรบอทธพลของตวแบบสญลกษณตางกนมวนยในตนเอง

แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

ใฝเรยนร

3.1 ความหมายของใฝเรยนร

ความใฝเรยนร ตรงกบค าในภาษาองกฤษวา Learning ซงอาจอธบายไดวา

คณลกษณะทแสดงออกถงความตงใจ เพยรพยายามในการเรยน แสวงหาความรจาก

แหลงเรยนรทงภายในและภายนอกโรงเรยน เดกทเปนผใฝ เรยนร จงเปนเดกทมความตงใจ

มความเพยรพยายามในการเรยน สนใจเขารวมกจกรรมการเรยนรตาง ๆ ชอบแสวงหา

ความรจากแหลงเรยนร ทงภายในและภายนอกโรงเรยนอยางสม าเสมอ สามารถเลอกใช

สออยางเหมาะสมมการบนทกความร วเคราะหขอมล สรปเปนองคความ รน าไปแลก

เปลยนเรยนรกบผอนสามารถถายทอด เผยแพร และน าไปใชในชวตประจ าวนได ซงม

นกวชาการแตละคนไดใหความหมายของความใฝเรยนรไวดงน

กรมวชาการ (2539, หนา 9) ไดกลาววา ใฝร ใฝเรยน หมายถง การแสดง

ความกระตอรอรน ในการแสวงหาความรอยางสม าเสมอ และน าความรไปใชประโยชนได

อยางเหมาะสม การแสดงออกถงการใฝรใฝเรยนนน สงเกตไดจากพฤตกรรมตาง ๆ ของ

ผเรยน เชน การซกถาม การแสดงความคดเหน และการชอบอานหนงสอ เปนตน ผเรยน

สามารถแสดงออกไดหลายลกษณะ เชน การแสวงหาความรจากการฟง การถาม การอาน

การคด การเขยน การด และการปฏบต

ส านกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต (2539, หนา 15) ไดกลาววา

คณลกษณใฝร ใฝเรยน หมายถง คณลกษณะทางจตใจและพฤตกรรมทแสดงถงความ

กระตอรอรน สนใจฝกใฝคดคน แสวงหาความรดานตางๆ ตลอดจนความสามารถในการ

43

จ าแนก เปรยบเทยบและวเคราะหเพอน ามาประยกตใชใหเกดประโยชนในการด าเนนชวต

ไดอยางถกตองเหมาะสม

คณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต (2540, หนา 13) ใหความหมายของ

ความใฝเรยนรวาเปนคณลกษณะทางจตใจและพฤตกรรมทแสดงถง ความกระตอรอรน

สนใจ ใฝ คดคนเสาะแสวงหาความรดานตาง ๆ ความสามารถในการจ าแนกเปรยบเทยบ

และวเคราะหเพอนา มาประยกตใชใหเปนประโยชนในการดา เนนชวตไดอยางถกตองและ

เหมาะสมทงยงเปนสงทบคคลควรแสวงหาเพออ านวยใหชวตมความเปนอยทสะดวก

ปลอดภยและมความสขซงสอดคลองกบความหมายของกรมการศกษานอกโรงเรยน

(2542, หนา 3)

บญชต มณโชต (2540, หนา 24) ใหนยามความใฝเรยนร หมายถง การท

บคคลมแรงจงใจ ความปรารถนา ความอยากร อยากเหน ความกระตอรอรน ความสนใจ

และความพอใจทจะแสวหาขอมลความรตาง ๆ เพอตอบสนองความตองการหรอกระหาย

ใครรทเกดขนพฤตกรรมทแสดงถงความใฝเรยนร เชน การสนใจแสงหาความร การคด

สบคน การสอบถามผรการสบเสาะหาความร

นรนดร ตงธระบณฑตกล และคณะ (2541, หนา 3) คณลกษณใฝร ใฝเรยน

ของนกเรยน หมายถง ความสามารถในการแสวงหาความรดวยตนเอง มความคดรเรม

สรางสรรค รกการประดษฐ คนควารเทาทนวทยาศาสตร และเทคโนโลย และสามารถ

ปรบตวใหทนตอกระแสการเปลยนแปลงตาง ๆ

วชย วงษใหญ (2541, หนา 39) ใหนยามความใฝเรยนร หมายถง การเรยนร

ทจะแสวงหาความรอยางกวางขวางและเพยงพอกบโอกาสทจะสามารถท างานไดและเพอ

จะไดประโยชนจากโอกาสทางการศกษาทมใหตลอดชวต

ชตสภางค ทพยเทยงแท (2543, หนา 13) ใหนยามความใฝเรยนร หมายถง

การทบคคลมแรงจงใจมความปรารถนาทจะไดมาซงความรเพอตอบสนองความตองการ

หรอความอยากรอยากเหนทเกดขน ความตองการหรอความอยากรทเกดขนนเปน

แรงผลกดนหรอแรงจงใจใหมการแสดงออกทางพฤตกรรม เชน ความสนใจ ศกษาคนควา

แสวงหาความรจากต ารา สนทนากบผร

นรนดร ตงธระบณฑตกล และคณะ (2543, หนา 3) ใหความหมายของ

ความใฝเรยนร วาเปนความสามารถในการแสวงหาความรดวยตนเองมความคดรเรม

44

สรางสรรค รกการประดษฐคนควารเทาทนวทยาศาสตรแลเทคโนโลยและสามารถปรบตว

ใหทนตอกระแสการเปลยนแปลง

ยพน โกณฑา และคณะ (2544, หนา 11) ใหความหมายของความใฝเรยนร

วาเปนคณลกษณะทางจตใจและพฤตกรรมของนกเรยนทแสดงถงความกระตอรอรนสนใจ

เสาะแสวงหาความรใหม ๆ มาเพมประสทธภาพในการเรยนและนา ไปใชประโยชนใน

ชวตประจ าวนไดอยางเหมาะสมจากแนวคดเกยวกบความหมายของความใฝเรยนร

ดงกลาวขางตน

พทกษ วงแหวน (2546, หนา 11) ใหความหมายของพฤตกรรมใฝเรยน

หมายถง การทนกเรยนมการกระท า หรออาการทแสดงออกเพอตอบสนองสงเรา โดยท

ลกษณะเปนผทมนสยรกการอาน มความกระตอรอรน และสนใจเรยนรจากแหลงตาง ม

ทกษะในการแสวงหาความร สามารถเรยนรไดดวยตนเอง และพยายามพฒนาตนเองอยาง

ตอเนอง

นภา วงษสภรนนท (2548, หนา 9) ใหความหมายของค าวา ใฝรใฝเรยน

หมายถง คณลกษณะทางจตใจทแสดงถงความปรารถนา ความอยากรอยากเหน ความ

กระตอรอรน ความสนใจ ความพอใจทจะแสวงหาความรดวยตนเอง ทงความรดานการ

เรยนและสภาพแวดลอมรอบตว มความรเทาทนวทยาศาสตร เทคโนโลย สามารถน า

ความรทไดไปประยกตใชในการพฒนาตนเองและในการด าเนนชวตประจ าวนได

บงอร เกดด า (2549, หนา 10) คณลกษณใฝร ใฝเรยน หมายถง

คณลกษณะทางจตใจและพฤตกรรมทผเรยนแสดงออกถงความกระตอรอรน สนใจใฝ

คดคน เสาะแสวงหาความร ดานตาง ๆ ตลอดจนความสามารถ ในการจ าแนก

เปรยบเทยบ และวเคราะหเพอนามาประยกตใชใหเกดประโยชนในการดารงชวตไดอยาง

ถกตอง เหมาะสม

ศกดสทธ สขบรม (2549, หนา 14) ใหความหมายของค าวาความใฝร

หมายถง ลกษณะของจตใจและพฤตกรรมของบคคลทแสดงถงความกระตอรอรน ความ

อยากรอยากเหน ความเพยรพยายาม และการใชวธการตาง ๆ ทเหมาะสมในการแสวงหา

ความร การเรยน การท ากจกรรม การท างานทไดรบมอบหมาย หรอสงทสนใจอยาง

สม าเสมอเพอท าใหตนเองมความรความสามารถเพมขนหรอพฒนาขน ท าใหมความคด

กวางไกล คดรเรมสรางสรรค กลาตดสนใจ สามารถจ าแนกเปรยบเทยบและวเคราะหสงท

สนใจ และสามารถน ามาประยกตใชใหเกดประโยชนตอตนเอง สงคม และประเทศชาต

45

ปสนญา วงศบญ (2550, หนา 11) ลกษณใฝรใฝเรยน หมายถง คณลกษณ

ทางจตใจ ทแสดงถงความปรารถนา ความอยากรอยากเหน ความกระตอรอรน ความ

สนใจ ความพอใจทจะแสวงหาความรดวยตนเอง ทงความรดานการเรยนและสภาพ

แวดลอมรอบตว มความรเทาทนวทยาศาสตร เทคโนโลย สามารถนาความรทได

ประยกตใชในการพฒนาตนเองและ ในการด าเนนชวตประจ าวนได

วฒนา พาผล (2550, หนา 17) ใหความหมายของค าวา ใฝรใฝเรยน

หมายถง คณลกษณะทางดานจตใจของผเรยนทแสดงถงการเหนคณคาของสงตาง ๆ

ความอยากรอยากเหน ความตงใจกลาคดรเรม ความเพยรพยายามการใชเหตผล และการ

แสวงหาความรตนเอง

ชวนชย เชอสาธชน (2552, หนา 9) กลาวถงความหมายของค าวา ใฝเรยนร

หมายถง การกระท าทตองการทจะมความรเพมขนโดยการแสวงหาความรทงทางตรงและ

ทางออม เชน อานหนงสอเพมเตม ท าแบบฝกหดจากหนงสออนนอกเหนอจากทครก าหนด

คนควาหาขอมลจากอนเตอรเนตเพอเสรมความรจากทเรยนในชน ตงใจเรยน แสวงหา

ความร พฒนาตนเองใหรอบร กลาซกถามเมอสงสยหรอยงไมเขาใจ และประยกตใชในการ

เรยนหรอชวตประจ าวน เพอสรางประสบการณหรอหาขอสรปทตองการ

ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา ส านกงานคณะกรรมการการศกษา

ขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ (2552, หนา 168) ใหความหมายของค าวา ใฝเรยนร

หมายถง คณลกษณะ ทแสดงออกถงความตงใจ เพยรพยายามในการเรยน แสวงหา

ความรจากแหลงเรยนรทงภายในและภายนอกโรงเรยน

วาสนา กมเทง (2553, หนา 76) ใหความหมายของค าวา ความใฝรใฝเรยน

หมายถง คณลกษณะของผเรยนทแสดงถง การเหนคณคาของสงตาง ๆ ความอยากร

อยากเหน ความตงใจ การกลาคดรเรม ความเพยรพยายาม การศกษาคนควาดวยตนเอง

และการมเหตผล

จากทกลาวมาขางตนสรปไดวา ใฝเรยนร หมายถง ความสนใจและความเพยร

พยายามในการแสวงหาความรและประสบการณใหม ๆ อยเสมอ โดยมพฤตกรรม

แสดงออก ดงน มความกระตอรอรน กลาแสดงความคดเหน มนสยรกการอาน ชอบศกษา

คนควาหาความรใหมเสมอ รวมทงสนใจตดตามขาวสารทเปนประโยชนเสมอ

46

3.2 คณลกษณะของผมความใฝเรยนร

ส านกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต (2540, หนา 14) กลาวถง

ลกษณะของผทมความสนใจใฝเรยนร และสรางสรรคตองมลกษณะดงน

1. มความชอบ ชนชมและการเหนคณคาของสงตาง ๆ

2. มความใฝฝนและจนตนาการ

3. มการแสวงหาแนวทางใหม

4. มความกระตอรอรน อยากรอยากเหน

5. มความตงใจ การเอาใจใสท าใหดกวาเดมอยเสมอ

6. มความกลา การรเรมและการตดสนใจ

7. มความเพยรพยายาม มงมน บากบน มความสงบ มสมาธ ในการท า

สงตาง ๆ ไมยอทอ

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (2542, หนา 37) กลาวถง

ลกษณะของผทมความใฝรใฝเรยนดงน

1. มนสยรกการอาน

2. มความกระตอรอรน

3. กลาแสดงความคดเหน

4. ศกษาคนควาดวยตนเอง

5. ใชเวลาวางใหเปนประโยชน

วาสนา กมเทง (2553, หนา 81) กลาวถงคณลกษณะของบคคลทมความใฝ

รใฝเรยนวา

1. เปนคนชางสงเกต มความกระตอรอรน อยากรอยากเหน และชอบตง

ค าถาม

2. มความคดรเรมสรางสรรค กลาคด กลาท า และกลาตดสนใจ

3. มความมงมนในการเรยน มเหตผล มความรบผดชอบ และท างาน

อยางเปนระบบ

4. มความสามารถในการวเคราะห วจย และประเมนผลขอมลตาง ๆ ได

อยางชาญฉลาด

5. ท างานทไดรบมอบหมายจนส าเรจ และประเมนผลขอมลตาง ๆ ได

อยางชาญฉลาด

47

6. เผยแพรองคความรทไดจากการศกษาคนควาใหแกผอนเสมอ ม

ความสามารถในการประยกตใชความร มทศนคตทดตอการเรยนรตลอดชวต และตดตาม

ขอมลขาวสารเพอใหกาวทนโลกแหงการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา

3.3 การวดความใฝเรยนร

สรางแบบสอบถามวดเจตคตของนกเรยนตอความสนใจใฝรใฝเรยน

3.3.1 ศกษาเอกสารเกยวกบการวดผลประเมนผล การสราง

แบบสอบถามวดเจตคตแบบสอบถามแบบมาตราประมาณคาชนด 5 สเกล ของ Likert

(ลวน สายยศและองคณา สายยศ.2543, หนา 90–98)

3.3.2 ก าหนดคณลกษณะความสนใจใฝรใฝเรยน โดยเขยนนยาม

คณลกษณะใฝร ใฝเรยนทตองการวด 6 ดาน

1) ชางสงเกต อยากรอยากเหน

2) มความตงใจอยางมสต

3) กลาคดรเรม

4) ความเพยรพยายาม

5) การศกษาคนควาดวยตนเอง

6) ความมเหตผล

3.3.3 เขยนขอความตามค านยามของคณลกษณะความสนใจใฝรใฝ

เรยนและสดสวนโครงสรางแตละดาน ดานละ 7 ขอ

3.4 งานวจยทเกยวของเกยวกบใฝเรยนร

1. งานวจยในประเทศ

บญชต มณโชต (2540, หนา 87) ไดท าการศกษาความสมพนธระหวาง

การจดการเรยนการสอนแบบมสวนรวมกบพฤตกรรมใฝเรยนรของนกศกษาพยาบาล โดย

การใหกลมตวอยางตอบแบบสอบถาม การจดการเรยนการสอนแบบมสวนรวมและ

แบบสอบถามพฤตกรรมใฝรใฝเรยน ซงแบบสอบถามน สรางโดยใชเทคนคเดลฟาย

(Delphi Technique) พบวา นกศกษาพยาบาลศกษาชนปท 4 ไดมสวนรวมในการจดการ

เรยนการสอน ระดบปานกลางและมพฤตกรรมใฝเรยนรคอนขางมาก การจดการเรยนการ

สอน แบบมสวนรวมมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการใฝ เรยนรอยางมนยส าคญ

ทางสถต

48

นรนดร ตงธระบณฑตกล, ภคนนต ทองค า และจรญ ไชยศกด (2542,

หนา 76) ศกษาปจจยทสงผลตอคณลกษณะความใฝเรยนรของนกเรยนชนมธยมศกษา

ตอนตนในเขตพนทการศกษา 8 ผลการวจยพบวา

1. แรงจงใจใฝสมฤทธและการเสรมแรงของผปกครอง ม

ความสมพนธทางบวกกบคณลกษณะใฝ เรยนรอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

2. แรงจงใจใฝสมฤทธและการเสรมแรงของผปกครอง สงผลตอการ

ใฝเรยนรอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

ชตสภางค ทพยเทยงแท, รจนารถ ชใจ และมาลน จา เนยร (2543,

บทคดยอ) ศกษาเปรยบเทยบพฤตกรรมการใฝ รกอนและหลงการเรยนโดยใชปญหาเปน

หลกของนกศกษาพยาบาลชนปท 2 ผลการวจยพบวา กอนและหลงการเรยนโดยใชปญหา

เปนหลก นกศกษาพยาบาลรบรวาตนเองมความใฝเรยนรอยในระดบคอนขางมากและ

พฤตกรรมใฝเรยนรกอนและหลงการเรยน โดยใชปญหาเปนหลกแตกตางกนอยางม

นยส าคญทางสถตทระดบ .05

มาสรน จนทรงาม (2543, หนา 76) ไดทา การศกษาเปรยบเทยบ การใฝ

เรยนรและความสามารถในการคดวจารณญาณของนกศกษาพยาบาลกอนและหลงจาก

การจดการเรยนการสอนแบบเนนวจยและเปรยบเทยบการใฝเรยนรและความสามารถการ

คดวจารณญาณระหวางกลมทไดรบการจดการเรยนการสอนแบบเนนวจยและกลมทไดรบ

การสอนแบบปกตเครองมอทใชประกอบการวจยคอ แผนการสอนเนนวจย คมออาจารย

คมอนกศกษาและแบบสอบถามความสามารถในการคดวจารณญาณทผวจยสรางขน

ผลการวจยพบวา การใฝเรยนรของนกศกษาพยาบาลกลมทไดรบการสอนแบบเนนวจย

หลงการสอนสงกวากอนการสอนอยางมนยส าคญทางสถต ความสามารถในการคด

วจารณญาณของกลมทไดรบการสอนแบบเนนวจยกอนและหลงการสอน ไมแตกตางกน

การใฝเรยนรและความสามารถในการคดวจารณญาณของนกศกษาพยาบาลกอนและหลง

การสอนในกลมทไดรบการจดการเรยนการสอนแบบเนนวจยและกลมทไดรบการสอนแบบ

ปกต ไมแตกตางกน

จนทรา พรมม (2544, หนา 84–86) ศกษาจตลกษณะและสถานการณท

เกยวของกบพฤตกรรมใฝเรยนรของครประถมศกษา ผลการวจยพบวา

1. ปจจยดานสถานการณ พบวา ครทไดรบการสนบสนนทางสงคมสง

จะมพฤตกรรมใฝเรยนรสง โดยการสนบสนนทางสงคมสามารถทา นายพฤตกรรมใฝ

49

เรยนรของครประถมศกษาไดอยางมนยส าคญทางสถต

2. ปจจยจตลกษณะตามสถานการณ พบวาคร ทมความเชออ านาจ

ในตนในการท างานต าจะมความใฝเรยนรสง

3. ปจจยจตลกษณะเดม พบวา ครทมแรงจงใจใฝสมฤทธและม

ลกษณะมงอนาคตควบคมตนสงจะมพฤตกรรมใฝ เรยนรสงโดยแรงจงใจใฝสมฤทธ

สามารถท านายพฤตกรรมใฝ เรยนรของครประถมศกษาไดอยางมนยส าคญทางสถต

4. ปจจยสถานการณ ปจจยจตลกษณะและตวแปรจตลกษณะตาม

สถานการณ พบวา แรงจงใจใฝสมฤทธ การปฏบตทางพระพทธศาสนาและการสนบสนน

ทางสงคมสามารถรวมกนท านายพฤตกรรมใฝ เรยนรของครไดอยางมนยส าคญทางสถต

พรพรรณ อทยว (2544, หนา 99–100) ศกษาตวบงชทางจตสงคมของ

พฤตกรรมใฝเรยนรของนกศกษาครผลการวจย พบวา

1. ปจจยทางสถานการณ พบวา การสนบสนนทางสงคมสามารถ

ท านายพฤตกรรมใฝเรยนรไดอยางมนยส าคญทางสถต

2. ปจจยทางจตลกษณะเดม พบวา แรงจงใจใฝสมฤทธ ลกษณะมง

อนาคตและควบคมตนเองสามารถท านายพฤตกรรมใฝ เรยนรไดอยางมนยส าคญทางสถต

3. ตวแปรทท านายทเปนสถานการณและจตลกษณะรวมกน พบวา

แรงจงใจใฝสมฤทธ ลกษณะมงอนาคตและควบคมตนเอง สามารถท านายพฤตกรรมใฝ

เรยนรไดอยางมนยส าคญทางสถต

ยพน โกณฑา และคณะ (2544, หนา 45) ศกษาคณลกษณะนสยใฝ

เรยนรของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน โรงเรยนวงนา เขยวโดยเปรยบเทยบคณลกษณะ

นสยใฝ เรยนรและเจตคตตอคณลกษณะนสยใฝ เรยนรกอนและหลงการไดรบการพฒนา

โดยใชชดกจกรรมผลการวจย พบวา คะแนนคณลกษณะนสยใฝเรยนรและเจตคตตอ

คณลกษณะนสยใฝเรยนรของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนโรงเรยนวงนา เขยวหลงไดรบ

การพฒนาโดยใชชดกจกรรมสงกวากอนไดรบการพฒนาโดยใชชดกจกรรมอยางม

นยส าคญทางสถตทระดบ .01

พทกษ วงแหวน (2546, หนา 87–93) ศกษาปจจยพหระดบทสงผลตอ

พฤตกรรมใฝเรยนรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 จงหวดศรสะเกษ ผลการวจยพบวา

ลกษณะมงอนาคตความเชออ านาจภายในตนแรงจงใจใฝสมฤทธและการสงเสรมการเรยน

ของผปกครองมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมใฝ เรยนร อยางมนยส าคญทางสถตท

50

ระดบ .05 โดยพบวาตวแปรระดบนกเรยน ไดแก การสงเสรมการเรยนรของผปกครอง

สงผลทางบวกตอพฤตกรรมใฝเรยนรอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

พเชษฐ เรองแสง (2546, หนา 58–63) ศกษาปจจยสถานการณและจต

ลกษณะทเกยวของกบพฤตกรรมใฝ เรยนรของพระสงฆในมหาวทยาลยสงฆ

กรงเทพมหานครผลการวจยพบวา

1. ปจจยสถานการณ พบวา การสนบสนนทางสงคมสามารถท านาย

พฤตกรรมใฝ เรยนรของพระสงฆไดอยางมนยส าคญทระดบ .01

2. ปจจยจตลกษณะ พบวา แรงจงใจใฝสมฤทธสามารถท านาย

พฤตกรรมใฝเรยนรของพระสงฆไดอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

3. ปจจยทเปนสถานการณและจตลกษณะ พบวา แรงจงใจใฝสมฤทธ

และเหตผลเชงจรยธรรมสามารถท านายพฤตกรรมใฝ เรยนรของพระสงฆไดอยางม

นยส าคญทางสถตทระดบ .01

จงลกษณ สหาราช (2548, หนา 80) ศกษาโมเดลความสมพนธเชง

สาเหตของปจจยทสงผลตอความมานะอตสาหะในการเรยนของนกเรยนชวงชนท 2

ผลการวจยพบวา ความคาดหวงของนกเรยน (β=.23) การอบรมเลยงด (β=.42) และ

แรงจงใจใฝสมฤทธทางการเรยน (β=.55) สงผลทางตรงตอความมานะอตสาหะในการ

เรยนของนกเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และยงพบวาการอบรมเลยงด

สงผลทางออมตอความมานะอตสาหะในการเรยนของนกเรยนผานความคาดหวงทางการ

เรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 โดยมคาสมประสทธเสนทางในรปคะแนน

มาตรฐาน (β) เทากบ .64

บงอร เกดดา (2549, หนา 80) ศกษาองคประกอบทสมพนธกบ

คณลกษณะใฝเรยนรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 เขตพนทการศกษาพทลง กลม

ตวอยาง จ านวน 794 คนเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ไดแก แบบสอบถามวด

แรงจงใจใฝสมฤทธแบบสอบถามวดนสยรกการอาน แบบสอบถามวดการอบรมเลยงด

แบบสอบถามวดการจดกจกรรมการเรยนการสอนแบบทดสอบวดคณลกษณะใฝ เรยนร

ผลการวจยพบวาแรงจงใจใฝสมฤทธนสยรกการอานการอบรมเลยงดและการจดกจกรรม

การเรยนการสอนมความสมพนธทางบวกกบคณลกษณะใฝรใฝเรยนของนกเรยนอยางม

นยส าคญทางสถตทระดบ .01 โดยมคาสมประสทธสหสมพนธเทากบ .64, .67, 68 และ

68 ตามล าดบ

51

นชนาท เนตพฒน (2550, หนา 101) ศกษาปจจยเชงสาเหตทสงผลตอ

ความขยนหมนเพยรในการเรยนของนกเรยนชวงชนท 4 โรงเรยนในเครอมลนธคณะเซนต

คาเบรยล แหงประเทศไทย ผลการวจยพบวา การสงเสรมการเรยนของผปกครองและ

แรงจงใจใฝสมฤทธสงผลทางตรงตอความขยนหมนเพยรในการเรยนอยางมนยส าคญทาง

สถตทระดบ .01 โดยมคาสมประสทธเสนทาง (P) เทากบ .09 และ .42 ตามล าดบและยง

พบอกวา การสงเสรมการเรยนจากผปกครองสงผลทางออมตอความขยนหมนเพยรในการ

เรยนผานสมพนธภาพระหวางนกเรยนกบครอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 โดยมคา

สมประสทธเสนทาง (P) เทากบ .20

ปลนญา วงศบญ (2550, หนา 67–68) ศกษาคณลกษณะใฝเรยนรของ

นกเรยนชวงชนท 3 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2549 โรงเรยนยอแซฟอปถมภ สงกด

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม จากกลม

ตวอยางจ านวน 420 คน เครองมอทใชในการวจยครงน เปนแบบวดคณลกษณะใฝเรยนร

ส าหรบนกเรยนระดบ ชวงชนท 3 แบบวดเปนลกษณะเปนสถานการณ 3 ตวเลอก ซง

ครอบคลมองคประกอบคณลกษณะใฝ เรยนรทง 6 ดาน ไดแก ความอยากรอยากเหน

ความตงใจอยางมสต กลาคดรเรมความเพยรพยายามการศกษาคนควาดวยตนเองความม

เหตผล โดยมความเชอมนทงฉบบ 0.95 ผลการศกษาพบวา

1. นกเรยนชวงชนท 3 โรงเรยนยอแซฟอปถมภ มคณลกษณะใฝ

เรยนรอยในระดบสง โดยมคณลกษณะใฝเรยนรดานกลาคดรเรมสงทสด รองลงมา ไดแก

ความอยากรอยากเหน ความมเหตผล ความเพยรพยายาม ความตงใจอยางมสตและการ

ศกษาคนควาดวยตนเองตามล าดบ

2. นกเรยนชายและนกเรยนหญงชวงชนท 3 โรงเรยนยอแซฟอปถมภ

มคณลกษณะใฝ เรยนรแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

3. นกเรยนทอยในระดบชนตางกนมคณลกษณะใฝ เรยนรแตกตางกน

อยางไมมนยส าคญทางสถต

4. ตวแปรเพศกบระดบชนไมสงผลใหเกดผลของปฏสมพนธตอ

คณลกษณะใฝ เรยนรอยางมนยส าคญทางสถต

ครองทรพย อตนาม (2553, หนา 71–72) ศกษาความสมพนธระหวาง

แรงจงใจในการเรยน การเหนคณคาในตนเอง การก าหนดเปาหมายในอนาคต ปฏสมพนธ

ในชนเรยน การสนบสนนทางสงคมจากครอบครวกบความใฝ เรยนรของนกเรยนชน

52

มธยมศกษาปท 3 กลมตวอยาง จ านวน 400 คน เครองมอทใชในในการเกบรวบรวมขอมล

คอ แบบวดความใฝเรยนรแบบวดแรงจงใจในการเรยน แบบวดการเหนคณคาในตนเอง

แบบวดการก าหนดเปาหมายในอนาคต แบบวดปฏสมพนธในชนเรยนและแบบวดการ

สนบสนนทางสงคมจากครอบครวผลการศกษาพบวาตวแปรทมความสมพนธกบความ

ใฝเรยนรสงสด คอ แรงจงใจในการเรยน (r=.892) การเหนคณคาในตนเอง (r=.845) การ

ก าหนดเปาหมายในอนาคต (r=.708) ปฏสมพนธในชนเรยน (r=.685) และการสนบสนน

ทางสงคมจากครอบครว (r=.548) เปนตวแปรทมความสมพนธกบความใฝ เรยนรต าสด

2. งานวจยตางประเทศ

Bernard (1991, pp.1721–A อางถงใน พทกษ วงแหวน. 2546, หนา 60)

ศกษาปจจยบางประการทสงผลตอความขยนหมนเพยรในการเรยนของนกเรยน ชน

มธยมศกษาตอนตนและตอนปลายในมลรฐมชแกน โดยมวตถประสงคเพอพฒนา

องคประกอบทเกยวของกบความขยนมนเพยรในการเรยนของนกเรยน ผลการวจยพบวา

เกรดเฉลยสะสม มความสมพนธกบความขยนในการเรยนของนกเรยนอยางมนยส าคญ

ทางสถตทระดบ .01 และเมอเปรยบเทยบระหวางเพศพบวา นกเรยนหญงมแนวโนมทจะม

ความขยนหมนเพยรในการเรยนมากกวานกเรยนชายและนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน

จะมความขยนหมนเพยรในการเรยนสงกวานกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลายอยางม

นยส าคญทางสถตทระดบ .05

Milson (2002, unpaged อางถงใน นภา วงษสรภนนท. 2548, หนา 47)

ทางการศกษาโดยการน าอนเทอรเนตเขามสวนรวมในการเรยนการสอนวชาสงคมศกษา

ซงกอนหนานการสอนแบบสาธตโดยท าใหการทดลองกบนกเรยนเกรด 6 เพอคนหา

ลกษณะของความใฝ เรยนรในการคนควาจากอนเทอรเนต ผลการวจยพบวา นกเรยนม

การรบรคณคาและแหลงการเรยนรทางอนเทอรเนตมากขน นกเรยนสามารถวางแผนเพอ

รวบรวมขอเทจจรงโดยเลอกทางทมอปสรรคนอยทสด ครสามารถชแนะใหนกเรยนไปส

การสรางความใฝเรยนรในการใชอนเทอรเนตได ระดบความสามารถของนกเรยนในการดา

เนนการคนควาหาความร การเขาถงและการรบรคณคาของการแสงงหาความรของ

นกเรยนแตละคนแตกตางกน

Anderson (2001, unpaged อางถงใน วฒนา พาผล. 2551, หนา 36) ได

ท าการศกษาเพอตรวจสอบระบบการสรางความคดของการใฝเรยนรในหองทดลองและ

53

การพฒนาความรโดยใชกลมตวอยางเปนนกเรยนเกรด 7 จ านวน 72 คน และเรยนหนวย

การเรยนทเกยวกบชววทยา ผลการศกษาแสดงใหเหนถงระบบความคด ทตอเนองในการ

เลาเรองของนกเรยน ซงมความสมพนธทางบวกกบคาเฉลยทมการพฒนาเกดขนภายหลง

จากการทดลองในหองทดลองกบคะแนนหนวยสดทายเกยวกบการพฒนาความรทาง

ชววทยาและขอบเขตความถกตองของแนวคดผลจากการสาธตจะท าใหนกเรยนทท า

คะแนนไดสงจากการเขยนเลาเรองไวมากมายเกยวกบความคดตอเนองทสมพนธกน โดย

ใชเหตผลสบเนองมาจากความคดพนฐานของการพฒนาทเปลยนแปลงและซบซอนเพมพน

ไปตามชวตและความถของคาเฉลยเหตการณของการจดหมวดหมความคดระดบสงในการ

บอกเลาทงอกงามและเพมพนขนตามจ านวนของระบบความสมพนธในการคด

Cranley (2003, pp. 1531–A) ไดศกษาพฤตกรรมการปฏบตในดาน

จรยธรรมนกเรยนในโรงเรยนประศกษาในชมชนเมองของประเทศไทย การประพฤตปฏบต

ในดานจรยธรรมของนกเรยนประกอบดวย มาตรการทโรงเรยนใชในกรอบจรยธรรม

นกเรยน มาตรการทจะจดการศกษาโดยการนา เอาจรยธรรมในหลกสตรปกต การสอน

จรยธรรม โดยใชสถานการณทางประเพณ การสอนจรยธรรมโดยใชกจกรรมในหลกสตร

ปกต การสอนจรยธรรมโดยใชสถานการณทางประเพณ การสอนจรยธรรมโดยใชกจกรรม

การสอนอยางตอเนอง การสอนจรยธรรมโดยก าหนดระเบยบกฎของหองเรยน การสอน

จรยธรรมโดยดา เนนตามนโยบายและระเบยบของทางราชการ

ความกตญญ

4.1 ความหมายของความกตญญ

พระธรรมโกศาจารย (2536, หนา 2) ไดใหความหมายไววา กตญญตา

หมายถง ความรและยอมรบรในบญคณของผอนทมอยเหนอตน กตเวทตา หมายถง การ

พยายามท าตอบแทนบญคณนน ๆ กตญญเวทตา หมายถงความรบญคณทานแลวท าตอบ

แทนใหปรากฏ เปนธรรมประคองโลกใหเปนอยไดและอยดวยความสงบสข

พระธรรมปฎก (ประยทธ ปยตโต) (2540, หนา 2) ไดใหความหมายของค า

วา กตญญกตเวท หมายถง ผรอปการะททานท าแลวและตอบแทน ความกตญญกตเวท

วาโดยขอบเขตแยกไดเปน 2 ระดบ คอ กตญญตอบคคลผมคณความดหรออปการะตอตน

เปนสวนตว และกตญญกตเวทตอบคคลผไดบ าเพญคณประโยชนหรอมคณความดเกอกล

แกสวนรวม

54

พสฐ เจรญสข (2542, หนา 108-110) ไดใหความหมาย กตญญ แปลวา

ความเหนคณทาน คอ เหนดวยปญญา กตเวท แปลวาประกาศคณทาน หมายความวา ท า

ใหผอนรวาทานมคณแกเราอยางไรมากนอยเพยงไร การประกาศคณทานนนไมใช

ความหมายวาเราจะยกยอง สรรเสรญทานดวยค าพดหรอดวยการเขยนเปนตวหนงสอ แท

ทจรงแลวการประกาศคณทานนนจะตองอยทการปฏบตตวของเราเอง คอ จะตองท าตว

ของเราใหเปนคนตามททานมงหมาย

สมภพ ชวรฐฒน (2542, หนา 1167) ไดใหความหมายไววา ความกตญญ

กตเวท หมายถง ความรและการยอมรบรในบญคณของบคคล สตว สงของ และธรรมชาต

สงแวดลอมทมตอตวเราทงทางตรงและทางออม และพยายามกระท าตอบดวยการทดแทน

พระคณ ชวยเหลอ อปการะ ยกยอง บ ารงรกษาใหคงอยเพอความสงบสขของสงคมและ

เพอความสมดลทางธรรมชาต

สมชาย ฐานวฑโฒ (2543 อางถงใน อนพนธ อภชยานภาพ. 2548, หนา 8)

ไดใหความหมายของความ กตญญกตเวท หมายถง ความรบญคณหรออปการะของบญท

ตนท าไวแลว รวาทตนเองพนจากภยอนตราย ทงหลาย ไดดมสขอยในปจจบน กเพราะบญ

ทงหลายทเคยท าไวอดตสงผลให จงไมลมอปการะของบญนนเลย และตงใจสรางสมบญให

ยง ๆ ขนไป

ราชบณฑตยสถาน (2546, หนา 6) ใหความหมายไววา กตญญ เปนค า

ภาษาบาลและเปนค านาม หมายถง ผรอปการะททานท าให ผรคณทาน เปนค าคกนกบ

กตเวท สวนค าวา กตญญตา เปนค าภาษาบาลและเปนค านาม หมายถง ความกตญญ

ความเปนผรอปการคณททานท าให ความเปนผรคณทาน ค าวา กตเวท เปนค าภาษาบาล

และเปนค าคณศพทหรอกรยาวเศษณ หมายถง ผประกาศคณทาน ผสนองคณทาน เปนค า

คกนกบ กตญญ

พระครศรสตโสภณ (เงน ชาตเมธ) (2549, หนา 14) ไดใหความหมายไววา

กตญญ หมายถง การสานกรในอปการคณหรอบญคณทผอนหรอสงอนมตอตนเอง

กตเวท หมายถง การประกาศ การแสดงออกเพอตอบแทนบญคณ รวมความแลวค าวา

กตญญกตเวท หมายถง การรในอปการคณหรอบญคณของคนอนและสงอนทมแกตน

แลวกระท าการตอบแทนอยางถกตองเหมาะสม โดยค าวา กตญญ ทหมายถงการส านกร

ในอปการคณหรอบญคณของผอนหรอสงอนเปนภาวะทางจตใจ สวนค าวา กตเวท

หมายถงการตอบแทนคณ เปนการแสดงการตอบแทนคณผอนหรอสงอนออกมาทาง

55

ภายนอกทงทางการกระท าและการพด ดงนน กตญญ จงจดเปนมโนกรรม สวนกตเวท

จดเปนกายกรรมและวจกรรม

จากทกลาวมาขางตน สามารถสรปไดวาความกตญญกตเวท หมายถง การ

ตระหนกร ระลกถงบญคณทผอนหรอสงใด ๆ มตอตนเอง แลวกระท าการตอบแทน

บญคณตอบคคลหรอสงนน ๆ ทมพระคณตอตนลกษณะของพฤตกรรมความกตญญ

4.2 ลกษณะของคนมความกตญญ

ลกษณะของคนมความกตญญตามหลกพระพทธศาสนา ม 2 ลกษณะ

ไดแก

1. กตญญชนสามญ คอ กตญญอยางสามญทวไป หมายถง ร

อปการะคณทบคคลอนท าใหเราซงเปนเหตใหเกดกตเวท คอ การตอบแทนคณซงเดกจะ

ยอมรบวาใครมคณกตอเมอเขาท าอะไรใหกบตน เชน ยอมรบวาพอแมมพระคณ เพราะได

เลยงดมายอมรบวาครมพระคณ เพราะไดอบรมสงสอนยอมรบวาญาตพนองมบญคณ

2. กตญญชนสตบรษ เปนความกตญญชนสง หมายถงการรจกคณธรรม

ความดทมอยในตวบคคลอนใครมความดกรวาเขาเปนคนดไมวาจะท าอะไรใหเราหรอไมก

ตามไมยดเอาตวเองเปนเครองวดความดของคนอน เปนการตดสนความดดวยความด และ

รจนกระทงวาธรรมทงหลายมคณคาอยางไร และพยายามถายทอดคณลกษณะทดนนมา

ใสตวเราเพอจะไดท าความดเปนแบบอยางทดเหมอนเขาสวนการแสดงออกตอผมพระคณ

มลกษณะ ดงน

1) ประกาศคณทาน คอ การประกาศวาผมพระคณของเราดอยางไร

บาง เชน ถาผมพระคณเปนพอแมท าโดยพดถงพอแมใหคนอนฟงไดวาทานดกบเราอยางไร

กจกรรมทนยมท ากนมาก คอการท าบตรอวยพรวนพอและวนแม แตวธทดทสดคอ

ประกาศตนเองวาเปนลกและไดรบการอบรมมาจากพอแม ฉะนนความประพฤตของเดกจะ

เปนตวประกาศคณพอแมไมวาจะตงใจหรอไมกตาม

2) ตอบแทนคณทาน คอ เมอรวาทานมคณหรอมอปการะตองตอบ

แทน เชน ถาผมพระคณเปนพอแม ลกสามารถตอบแทนไดโดย เปนเดกด ชวยงานบาน

งาย ๆ ประพฤตตนเปนลกทด

4.3 การวดความกตญญ

ในการวดจรยธรรมดานความกตญญกตเวทนน มเปาหมายอยทการเลอกท

จะกระท าหรอไมกระท าพฤตกรรมใด ๆ ตามทบคลเหนวาสมควรหรไมสมควร ซงจะขนอย

56

กบความร ประสบการณ ความรสกและระดบความกตญญกตเวทของบคคลนน ๆ ซงการ

วดจรยธรรมดานความกตญญกตเวทนนไมนยมวดความรเชงจรยธรรม เวนเสยแตวาเรา

ตองการจะวดวาบคคลนนรหรอไม โดยสวนใหญจะวดจรยธรรมดานความกตญญกตเวท

ใน 3 ลกษณะ ดงน (ส.วาสนา ประวาลพฤกษ. 2535, หนา 7)

1) เจตคต ซงจะวดในรปแบบของความรสก ความเชอ ความชอบและไม

ชอบตอการกระท าตาง ๆ ทงนจะไมรบประกนวาบคคลนนจะปฏบตหรอไม

2) เหตผล เปนการวดวาการทบคคลจะกระท าหรอไมกระท าสงใด ๆ นน

มเหตผลประกอบการการตดสนใจอยางไร การวดนจะชวยชใหเหนระดบความกตญญ

กตเวทของบคคลนน

3) พฤตกรรม เปนการใหบคคลระบพฤตกรรมของตนเองวาประพฤต

ปฏบตอยางไรจนเปนกจนสย

ซงในการวจยครงน ผวจยจะวดจรยธรรมดานความกตญญกตเวทของนกเรยน

โดยการวดเหตผลเชงจรยธรรมดานความกตญญกตเวทซงพฒนาจากแบบทดสอบวด

จรยธรรมดานความกตญญของ ทวศกด จงประดบเกยรต (2533, หนา 116-121) ซงใช

ทฤษฎการเรยนรทางสงคมและทฤษฎพฒนาการทางสตปญญามาเปนขอสนบสนนในการ

สรางแบบทดสอบวดจรยธรรมดานความกตญญกตเวท ดงน

1) ทฤษฎการเรยนรทางสงคม ทฤษฎนมความเชอวา กฎเกณฑของสงคม

และวฒนธรรมเปนปจจยส าคญทท าใหเกดการพฒนาจรยธรรม โดยมพนฐานความชอดงน

Skinner (1971, pp. 162 อางถงใน ลวน สายยศ และองคณา สายยศ.

2543, หนา 171) มความเชอวา แรงจงใจทท าใหเกดพฒนาการทางสงคมมรากฐานมาจาก

ความตองการรางวลและหลกเลยงการลงโทษจากสงคม การพฒนาจรยธรรมจงมความ

เกยวพนกบวฒนธรรมทสงคม ยดถอบรรทดฐานหรอเกณฑปกตของจรยธรรมพนฐาน

เกดขนภายในจตใจเพราะเหตของกฎเกณฑวฒนธรรมซงเปนเงอนไขภายนอก สงคม

แวดลอมมอทธพลตอพฒนาการจรยธรรมมากนอยเพยงใด ขนอยกบรางวล และการ

ลงโทษอนเปนผลมาจากตวแทนทมอยของสงคม

Bandura (1977, p. 257 อางถงใน ลวน สายยศ และองคณา สายยศ.

2543, หนา 171) มความคดวา การเรยนรทางสงคมเกดจากการเรยนรโดยการสงเกต

(Observation) การเลยนแบบ (lmitation) และการเอาแบบอยาง (Modeling) Bandura ม

57

ความคดแตกตางจากกลมสกนเนอรตรงทเนนวา การเรยนรไมจ าเปนตองมการเสรมแรง

(Reinforcement) คอไมจ าเปนตองมรางวลและการลงโทษ ความส าคญของการเรยนร คอ

กระบวนการเลยนแบบพฤตกรรมของผอน หรอพจารณาการกระท าของผอนแลวสงเกต

ผลทตามมา การตดสนทางจรยธรรมเปนกระบวนการตดสนใจเกยวกบความถกผดของ

การกระท าตามกฎเกณฑตาง ๆ ซงกฎเกณฑการตดสนใจนเกดจากการเรยนร

2) ทฤษฎพฒนาการทางพทธปญญา (Cognitive Development Theory)

ทฤษฎนมความเชอวาความพรอมทจะมความเจรญทางจตใจนนแฝงอยในตวบคคลตงแต

แรกเกด เมอเตบโตขนลกษณะทางจรยธรรมของบคคลทจะเรมแสดงออกอยางเดนชด และ

เปลยนแปลงไปตามวถทางทก าหนดไวแตเดม สภาวะแวดลอมของบคคลมอทธพลในการ

ถวงหรอระงบพฒนาการนหรออาจมอทธพลในการเรงพฒนาจรยธรรมได ดงนนนกทฤษฎ

ประเภทนยอมเชอวาพฒนาการทางจรยธรรมของมนษยยอมมแนวทางและขนตอนทเปน

สากล ซงนกทฤษฎประเภทน คอ เพยเจทและโคลเบอรก

4.4 งานวจยทเกยวของกบความกตญญ

พรพมล หาญกลา (2537, หนา 37-39) ไดศกษาเรอง ผลของการใชเทคนค

แมแบบทมตอความกตญญกตเวท ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนราชวน

กรงเทพมหานคร โดยแบงเปน 2 กลม ๆ ละ 15 คน กลมทดลองท 1 ไดรบการใชเทคนค

แมแบบโดยการใชหนเชดมอกลมทดลองท 2 ไดรบการใชเทคนคแมแบบโดยการใชวดทศน

ผลการศกษาพบวา นกเรยนทง 2 กลมมความกตญญกตเวทสงขน อยางมนยส าคญทาง

สถตทระดบ .01 และนกเรยนกลมทดลองทง 2 กลมมความกตญญกตเวทไมแตกตางกน

สชรา บญทน (2541, หนา 72-76) ไดศกษาเรอง ปจจยบางประการของ

ครอบครวทสมพนธกบจรยธรรมดานความกตญญกตเวทของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1

ในจงหวดขอนแกน พบวา ปจจยทางครอบครวทสมพนธกบจรยธรรมดานความกตญญ

กตเวทของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โดยลกษณะการอบรมเลยงด และอาชพของ

ผปกครอง มความสมพนธกบจรยธรรมดานความกตญญกตเวทอยางมนยส าคญทางสถต

ทระดบ .01 สวนประเภทครอบครวมความสมพนธกบจรยธรรมดานความกตญญกตเวท

อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 อกทงปจจยทางครอบครว 3 ดาน คอ ลกษณะการ

อบรมเลยงด อาชพของผปกครอง และประเภทของครอบครว สามารถพยากรณจรยธรรม

ดานความกตญญกตเวทไดทงหมด โดยปจจยดานลกษณะการอบรมเลยงดสามารถ

พยากรณจรยธรรมดานความกตญญกตเวทไดดทสด

58

สมสดา ผพฒน และจฬารตน วฒนะ (2543, บทคดยอ) ไดศกษาเรอง

อทธพลของการอบรมเลยงด การไปวด การรกษาศล 5 และการนงสมาธ ตอความกตญญ

กตเวท พบวา การไปวดสม าเสมอ การรกษาศล 5 เปนประจ า และการนงสมาธเปนประจ า

ท าใหมความกตญญกตเวทตอบดามารดา

วธญญา วณโณ (2546, บทคดยอ) ไดศกษาความสมพนธระหวางการรบร

การสนบสนนจากองคกรและหวหนางานกบพฤตกรรมการเปนสมาชกขององคกรโดยม

ความกตญญกตเวทเปนตวแปรกบกบ ผลการวจย พบวา พนกงานทมความกตญญกตเวท

ระดบสงมความสมพนธระหวางการรบรการการสนบสนนจากองคการกบความสานกใน

หนาทและความสมพนธระหวางการรบรการสนบสนนจากหวหนางานกบการชวยเหลอ

ผอนโดยไมค านงถงตนเองในทางบวกในระดบทสงกวาพนกงานทมความกตญญกตเวท

ระดบต า (p<.01 ทง 2 กรณ) แตพนกงานทมความกตญญกตเวทระดบสงและพนกงานทม

ความกตญญกตเวทต ามความสมพนธระหวางการรบรการสนบสนนจากองคการกบการ

ชวยเหลอผอนโดยไมค านงถงตนเองและความสมพนธระหวางการรบรการสนบสนนจาก

หวหนางานกบความส านกในหนาทไมแตกตางกน

อนพนธ อภชยานภาพ (2548, บทคดยอ) ไดศกษาการน าหลกธรรมเรอง

ความกตญญไปใชทงทบานและทโรงเรยนของนกเรยน ชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนธญ

วทยา ความกตญญกตเวท คอความรคณทผอนไดกระท าไวแลวกระท าตอบแทน จากผล

การวจยพบวา นกเรยนโรงเรยนธญวทยา มการน าหลกธรรมเรอง ความกตญญกตเวทไป

ประยกตใชกบครอาจารยและมารดาบดาทง 3 วน และ2 วน มากกวา 1 วน หรอไมปฏบต

เลย รวมทงมการปฏบตตอสตว สงของ ตอบญและตอตนเอง มากกวาไมปฏบตและ

นกเรยนมความรเรองกตญญกตเวทในทกขอ

พระครศรสตโสภณ (เงน ชาตเมธ) (2549, บทคดยอ) ไดศกษาความกตญญ

กตเวทในฐานะคณธรรมค าจนสงคมจากมมมองพระพทธศาสนา ผลการวจยพบวา ความ

กตญญกตเวท หมายถง การส านกรในบญคณหรออปการคณของผอนหรอสงอนทมแกตน

และท าการตอบแทนคณดวยการแสดงออกทางกายและทางวาจาดวยวธการอยางใดอยาง

หนง และในทางพระพทธศาสนากลาวถงความส าคญของความกตญญกตเวทไว

4 ประการ คอ 1. ความกตญญเปนพนฐานของคนด 2. ความกตญญกตเวทเปน

เครองหมายของคนด 3. กตญญกตเวทบคคลหาไดยากในโลก 4. ความกตญญกตเวท

กอใหเกดมงคลแกชวต

59

กาญจนา จนาพระกนฎร (2550, บทคดยอ) ไดศกษาการใชชดกจกรรมแนะ

แนวไตรสกขาเพอพฒนาความกตญญกตเวท ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยน

สามคควทยาคม 2 จงหวดเชยงราย ผลการวจยพบวา นกเรยนกลมทดลองทใชกจกรรม

แนะแนวตามแนวไตรสกขามความกตญญกตเวททสงขนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ

.01 และนกเรยนกลมทดลองทใชชดกจกรรมแนะแนวตามแนวไตรสกขา มความกตญญ

กตเวททสงกวานกเรยนควบคมอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

ซอสตยสจรต

5.1 ความหมายของความซอสตยสจรต

ราชบณฑตยสถาน (2539, หนา 248) ใหความหมายของ ซอสตย วา

หมายถง ประพฤตตรง ไมเอนเอยง จรงใจ ไมคดคดทรยศ ไมคดโกง หลอกลวง

สามารถ กลางบญเรอน (2547, หนา 4) ใหความหมายของความซอสตย

วาหมายถง การประพฤตอยางเหมาะสมและตรงกบความเปนจรง ประพฤตอยาง

ตรงไปตรงมาตอตนเอง บคคล หนาท หรอสวนรวม

นงลกษณ วรชชย และคณะ (2551, หนา 38) ใหความหมายของค าวา

ความซอสตยสจรต วาหมายถง คณลกษณะทแสดงถงการยดมนความจรง ความถกตอง

ดงาม เปนหลกในการด าเนนชวตทงทางกาย วาจา และใจ มความจรงใจ ไมบดเบอนขอมล

รจกรกษาความลบหลกเลยงการหาผลประโยชนทบซอน มความเกรงกลวและละอายตอ

การท าชว

จากทกลาวมาขางตนสรปไดวา ซอสตยสจรต หมายถง การประพฤตปฏบตตน

ตามความเปนจรงทงตอตนเองและผอน โดยมพฤตกรรมการแสดงออก ดงน ไมสบปลบ

กลบกลอก พดความจรง ไมคดโกง และไมหลอกลวง ความประพฤตตรง ไมเอนเอยง ไม

คดโกง มความขยนมนเพยร

5.2 ความส าคญของซอสตยสจรต

กรตบญเจอ (2542, หนา 89-90) พภพ วชงเงน (2545, หนา 22)

เสาวนจ นจอนนตชย (2546, หนา 17-18) และอโนมา ขนพนธ (2548, หนา 20-21)

ซอสตยสจรตมความส าคญ สรปไดดงน

1) ชวยพฒนาคณภาพชวต ท าใหบคคลมชวตทดทงกายและใจ

60

2) ชวยใหบคคลรจกตนเอง ส านกในหนาท ความรบผดชอบตอตนเอง

ผอนและสวนรวม

3) ชวยใหบคคลรจกใชสตปญญาแกปญหา ไมงมงายลมหลง

4) ท าใหบคคลไดรบความไววางใจจากผอน ไดรบมอบหมายงานทส าคญ

หรอเปนความลบของสวนรวม

5) ท าใหบคคลเปนผมความเชอถอ ไดรบการยอมรบ และการกลาวถง

ในทางทดจากบคคลรอบขาง

6) ชวยเสรมบคลกภาพ ท าใหมบคคลมความสมบรณในความคด และ

การกระท าเพราะไมมความขดแยงกนระหวางความคด ค าพด และการกระท า

7) ชวยใหมนษยอยรวมกนอยางมระบบ ระเบยบ ปลอดภย

8) เพอใหบคคลมเครองยดเหนยว ปองกนการเบยดเบยน เอารดเอา

เปรยบซงกนและกน

9) เสรมสรางสนตภาพ ท าใหความสมพนธกบบคคลอนเปนไปอยาง

ราบรน เกดความสขสงบในสงคม

10) ชวยเสรมความมนคงแกสงคม

5.3 การวดความซอสตยสจรต

แนวทางการพฒนาคณลกษณะอนพงประสงคดานความซอสตยสจรต

การพฒนาคณลกษณะอนพงประสงคเปนสวนหนงของการจดการเรยนร

และการประเมนผเรยน เพอใหผานเกณฑตามทสถานศกษาก าหนดทกระดบการศกษาเมอ

สถานศกษาแตงตงคณะกรรมการพฒนาคณลกษณะอนพงประสงคแลว ครทรบผดชอบ

การจดกจกรรมเพอพฒนาผเรยนควรจะตองด าเนนการตามขนตอนดงตอไปน

ขนตอนท 1 ศกษาคณลกษณะอนพงประสงคตามหลกสตรแกนกลาง

การศกษาขนพนฐาน นยาม ตวชวด พฤตกรรมบงชและเกณฑการใหคะแนน เพอพจารณา

วาตวชวดนนครอบคลมและสอดคลองกบลกษณะ ธรรมชาตของวชา งานกจกรรมท

รบผดชอบหรอไม อยางไร

ขนตอนท 2 ศกษาแนวคดทฤษฏ หลกการทเกยวของกบการพฒนา

คณลกษณะอนพงประสงค

ขนตอนท 3 ศกษาแนวปฏบตในการพฒนาผเรยนวาจะด าเนนการ

พฒนาคณลกษณะอนพงประสงคดวยวธใดดงตอไปน คอ

61

1. บรณาการในกลมสาระการเรยนร 8 กลมสาระ

2. จดในกจกรรมพฒนาผเรยน

3. จดโครงการเพอพฒนาคณลกษณะอนพงประสงค

4. ปลกฝงคณลกษณะอนพงประสงค โดยสอดแทรกในกจวตร

ประจ าวนของสถานศกษา

ขนตอนท 4 ศกษาขอมลพนฐานของผเรยนกอนการพฒนา

ขนตอนท 5 สรางหรอเลอกเครองมอทเหมาะสม/สอดคลองกบแนว

ปฏบตทเหมาะสม

5.4 งานวจยทเกยวของเกยวกบซอสตย

มาลรตน บญอนนตบตร (2549, บทคดยอ) ศกษาการพฒนารปแบบการ

จดการเรยนรจรยธรรมแบบ MCCP ส าหรบเดกปฐมวย โดยมวตถประสงคเพอพฒนา

รปแบบการจดการเรยนรจรยธรรมแบบ MCCP ส าหรบ เดกปฐมวย โดยมวตถประสงค คอ

1) สรางและหาคณภาพของรปแบบ 2) เปรยบเทยบผลการเรยนร จรยธรรมกลมตวอยาง

เปนนกเรยนชนอนบาลปท 3 อายระหวาง 5-6 ป โรงเรยนมาเรยลย สงกดสงกด

ส านกงานเขตพนทการศกษากรงเทพมหานคร เขต 2 ในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2548

สมตวอยางโดย สมหองเรยน 2 หอง เปนกลมทดลอง จ านวน 36 คนไดรบการจดการ

เรยนรจรยธรรมแบบ MCCP กลม ควบคมจ านวน35คนไดรบการจดเรยนรแบบปกต

เรยนรเนอหาเดยวกน ใชเวลาในการทดลองจ านวน 9 สปดาหๆ ละ 4 วน วนละ 1 ชวโมง

ในชวงของกจกรรมเสรมประสบการณและกจกรรมสรางสรรค รวม ทงสนจ านวน 36 ครง

เครองมอวดเปนแบบทดสอบวดความรเกยวกบความซอสตย ความเมตตากรณา และ

ความมวนยในตนเองส าหรบเดกปฐมวยมความเชอมน .81, .87 และ .86 ตามล าดบ แบบ

วดเจตคต ตอจรยธรรม มความเชอมน .90 และแบบสงเกตความประพฤตเชงจรยธรรม ม

คาความเชอมน .92 แบบแผนการวจยใชแบบ Quasi Experimental Designแบบ

Randomized Control-Group Pretest Posttest Design วเคราะหขอมลโดยใชคาเฉลยคารอย

ละคาเบยงเบนมาตรฐาน t-test แบบ Dependent Sample และแบบ independent Sample

ผลการวจยพบวา

1. ไดรปแบบการจดการเรยนรจรยธรรมแบบ MCCP ทมหลกการตามทฤษฎ

พฒนาการทางสตปญญาของเพยเจท ทฤษฎการเรยนรทางสงคมของแบนดราและรปแบบ

การเรยนรแบบเนนประสบการณของ MCCP มขนตอนการจดการเรยนร 5 ขนตอน คอ

62

ขนประสบการณขนการรวมมอ ขน การวเคราะหขนสรป ขนน าไปใช/ปฏบตซงมคณภาพ

โดยประเมนจากผเชยวชาญ ในดานความเหมาะสม ของเนอหา และการน าไปใชมคาตงแต

0.80-1.00

2. ผลการเปรยบเทยบคะแนนเฉลยความรเกยวกบความซอสตยความ

เมตตากรณาและความม วนยในตนเองนกเรยนกลม ทดลองมคะแนนคาเฉลยหลงการ

ทดลองสงกวากอนการทดลองอยางม นยส าคญทางสถตทระดบ P<.01 ทงดานความร

เกยวกบความซอสตย(สงขนรอยละ38.62) ความเมตตากรณา (สงขนรอยละ35.64) และ

ความมวนยในตนเอง (สงขนรอยละ36.12) เจตคตตอจรยธรรม (สงขนรอยละ 28.50)

ความประพฤตเชงจรยธรรม(สงขนรอยละ27.45) และมคะแนนคาเฉลยสงกวากลมควบคม

อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ในดานความรเกยวกบความซอสตย (t=9.50,

p=.001) ความเมตตากรณา (t=10.85, p=.001) ความมวนยในตนเอง(t=10.13, p =.001)

เจตคตตอจรยธรรม (t=20.31,p=.001) และความประพฤตเชงจรยธรรม(t=7.8, p=.001)

พระอ านาจ นอยนล (2554, บทคดยอ) การศกษาคณลกษณะอนพง

ประสงคของนกเรยนโรงเรยนศกษา สงเคราะหบางกรวย โดยมวตถประสงคเพอ 1) ศกษา

ระดบความคดเหนตอคณลกษณะอนพงประสงค ของนกเรยนโรงเรยนศกษาสงเคราะห

บางกรวย 2) เพอเปรยบเทยบคณลกษณะอนพงประสงคของ นกเรยนโรงเรยนศกษา

สงเคราะห บางกรวย 3) เพอศกษาแนวทางการพฒนาคณลกษณะอนพงประสงค ของ

นกเรยน โรงเรยนศกษาสงเคราะห บางกรวย กลมตวอยางทใชในการวจย ไดแก นกเรยน

จ านวน 162 คน เครองมอทใชในการวจย คอ แบบสอบถาม สถต ทใชในการวจย ไดแก

รอยละ คาเฉลย สวน เบยงเบนมาตรฐาน t-test และ One-Way ANOVA ผลการวจย

พบวา 1) นกเรยน มระดบความคดเหนตอคณลกษณะอนพงประสงคโดยรวมอยใน ระดบ

มาก ดานทมคาเฉลยสงสด ไดแกดานรกความเปนไทย รองลงมาไดแก ดานมจตสาธารณะ

ดานรก ชาต ศาสน กษตรยดานซอสตยสจรต ดานอยอยางพอเพยง ดานมวนย และดาน

มงมนในการท างาน สวนดานทมคาเฉลยนอยทสดคอ ดานใฝเรยนร 2) คณลกษณะอนพง

ประสงคของนกเรยนทมเพศ และ อายตางกน โดยภาพรวมไมแตกตางกนอยางมนยส าคญ

ทาง สถต ทระดบ 0.05 แตระดบชนตางกน โดย ภาพรวมแตกตางกนอยางมนยส าคญทาง

สถต ทระดบ 0.05 3) แนวทางการพฒนาคณลกษณะอนพง ประสงค คอ1) ดานรกชาต

ศาสน กษตรย ไดแก จดใหนกเรยน ไดเขารวมกจกรรมเกยวกบพระมหากษตรยทกครง 2)

ดานซอสตยสจรต ไดแกครจะตองพยายามใหนกเรยนไดท าการบาน หรองาน ทมอบหมาย

63

ดวยตนเองไมลอกของเพอนมาสง 3) ดานมวนย ครตองจดใหนกเรยนเขาแถวกอนเขา

หองเรยน และใหเดนเปนแถวไปเรยนตามหองทกครง 4) ดานใฝเรยนรไดแก โรงเรยนควร

จดนทรรศการ ดานวชาการใหนกเรยนไดเขารวม 5) ดานอยอยางพอเพยง ไดแก โรงเรยน

ควรมโครงการเกยวกบการออม เงน เพอฝกการใชจายเงนใหแกนกเรยน 6) ดาน มงมนใน

การท างาน ไดแก คร ตองมกจกรรมเสรมการ สอนทมอบหมายงานให เดกไดท างานสง 7)

ดานรกความเปนไทย ไดแก คร จะตองสอนให เดกรจกการ ไหวผใหญ และไหวกนและกน

8) ดานมจตสาธารณะ ไดแก คร ตองพานกเรยนเขารวมชวยท างานใหกบ สงคม

ทองพล ภสม ศกดพงศ หอมหวน และสมบต ฤทธเดช (2554, บทคดยอ)

ศกษาการพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคณลกษณะอนพงประสงค 8 ประการ ตาม

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2551 กรณศกษาโรงเรยนแกด าวทยาคาร

ส านกงานเขตพนทการศกษามหาสารคาม เขต 1 โดยม วตถประสงคเพอศกษาระดบ

พฤตกรรมและพฒนาคณธรรมจรยธรรมและคณลกษณะอนพงประสงค 8 ประการ ตาม

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551 ของนกเรยนโรงเรยนแกด า

วทยา คาร ส านกงานเขต พนทการศกษามหาสารคาม เขต 1 ผรวมวจยประกอบดวย

ผวจย ครโรงเรยนแกด าวทยาคาร จ านวน 23 คน นกเรยนโรงเรยนแกด าวทยาคาร 341

คน ผปกครองนกเรยน 319 คน ในป การศกษา 2552 มขนตอนการวจยแบงเปน 3 ระยะ

ดงน ระยะท 1 ส ารวจสภาพปจจบนระดบพฤตกรรมคณธรรมจรยธรรมและคณลกษณะ

อนพงประสงค 8 ประการ ตามหลกสตรแกนกลางการ ศกษาขน พนฐาน พ.ศ. 2551 ของ

นกเรยนโรงเรยนแกด าวทยาคาร ระยะท 2 พฒนาคณธรรมจรยธรรมและ คณลกษณะอน

พง ประสงค 8 ประการ ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2551 ของ

นกเรยนโรงเรยนแกด าวทยาคาร โดยใช กระบวนการวงจรคณภาพของเดมมง (PDCA)

และการวจย ปฏบตการแบบมสวนรวม ระยะท 3 ส ารวจระดบพฤตกรรมดานคณธรรม

จรยธรรมและคณลกษณะอนพง ประสงค 8 ประการ ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขน

พนฐาน พ.ศ. 2551 เพอผลการวจยพบวา สภาพกอนการด าเนนการพฒนาคณธรรม

จรยธรรมและคณลกษณะอนพง ประสงคทง 8 ประการ ของนกเรยนโรงเรยนแกด าวทยา

คาร พบวา พฤตกรรมโดยรวมของนกเรยนจาก การประเมนพฤตกรรมทงจากคร

ผปกครองนกเรยน และตวนกเรยนเอง อยในระดบปฏบตการปานกลาง จากการสอบถาม

การสมภาษณคณะคร ผปกครองนกเรยน และนกเรยนโรงเรยนแกด าวทยาคาร เกยวกบ

64

เรองคณธรรมจรยธรรมและคณลกษณะอนพงประสงค 8 ประการ ตามหลกสตร

แกนกลางการศกษาขน พนฐาน พ.ศ. 2551 ของนกเรยน พบวา ระดบพฤตกรรมยงไม

เปนไปตามความตองการของคณะครและ ผปกครอง หลงจากทไดพฒนา โดยใช

กระบวนการวงจรคณภาพของเดมมง (PDCA) และการปฏบตการ แบบมสวนรวม ระดบ

พฤตกรรมดานคณธรรมจรยธรรมและคณลกษณะอนพงประสงคทง 8 ประการ ตาม

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2551 เปรยบเทยบกอนและหลง การพฒนา

นนเพมขนใน ทกดาน โดยรวมมคาเฉลย ระดบพฤตกรรมในแตละดาน กอนการพฒนา ม

คาเฉลยจากคร 3.50 ผปกครอง 3.49 และนกเรยน 3.69 หลงจากการพฒนา พบวา

พฤตกรรมของนกเรยนมการพฒนาขนใน ทกดาน โดยมคาเฉลยจากคร 4.49 ผปกครอง

4.48 และนกเรยน 4.49 เปรยบเทยบ กอน-หลง การพฒนา

จตอาสา

6.1 ความหมายของจตอาสา

บรรทม มณโชต (2530, หนา 25) ไดใหความหมาย “การเหนแกประโยชน

สวนรวม” หมายถง การอทศตนท างานเพอสงคมและสวนรวม การรวมมอชวยกนรกษา

สมบตของสวนรวม ไมท าลาย สมบตของสวนรวม อทศตนท างานเพอสวนรวม มน าใจ รจก

แบงปน ไมเอาเปรยบผอน และ ท าประโยชนโดยไมหวงผลตอบแทน แบงออกเปน 4

พฤตกรรม คอ 1) การใหปนโดยการชวยเหลอ หรอใหผอนดานทรพย สงของ ความร และ

แรงงาน 2) ความมน าใจโดยการแสดงความปรารถนาดตอผอนในดานการพดและการ

กระท า โดยใหก าลงใจและแสดงความเหนใจผอน 3) การไมเอาเปรยบผอน โดยการสละ

ทรพย สงของ และแรงงานของตนเทากนหรอมากกวาผอน และ 4) การเหนแกประโยชน

สวนรวม โดยการอทศการท างานเพอสงคมและสวนรวม รวมมอกน รกษาสมบตของ

สวนรวม ไมท าลายสมบตของสวนรวม

โกศล มความด (2547, หนา 223) ใหความหมายวา การกระท าทแสดงออก

ถงความรบผดชอบตอสาธารณสมบตดวยการเอาใจใสดแล เปนธระและเขารวมในเรอง

สวนรวมทเปนประโยชนรวมกนของกลม โดยพจารณาจากการทบคคลหลกเลยงการใช

หรอกระท าสงทท าใหเกดความช ารดเสยหายตอสวนรวม มงปฏบตเพอสวนรวมในการดแล

รกษาของสวนรวม เชน การท าตามหนาททก าหนด การดแลความสงบเรยบรอย การรกษา

65

สาธารณสมบต รบรถงปญหาทเกดขน มสวนรวมในการหาแนวทางปองกนแกไข และ

ตดตามประเมนผล รวมไปถงการรบอาสาท าบางอยางเพอสวนรวม เคารพสทธของผอนใน

การใชของสวนรวม ไมปดกนการใชของบคคลอน มการแบงปนหรอเปดโอกาส ใหผอนได

ใชของสวนรวม ไมยดครองของสวนรวมมาเปนของตน

ธานษฎ กองแกว (2548, หนา 12) กลาววาจตอาสา หมายถงคนทมจตใจ

อาสาชวยเหลอ อยากใหผอนมความสขคนทมารวมกจกรรมจตอาสา กคอ “อาสาสมคร”

คอบคคลทอาสาเขามาชวยเหลอสงคมดวยความสมครใจเสยสละเพอชวยเหลอผอน

ปองกนการแกไขพฒนาสงคมโดยไมหวงสงตอบแทน

ศนยคณธรรม (2548, หนา 34) จตอาสา หมายถง จตทพรอมจะเสยสละ

แรงกาย สตปญญาเพอสามธารณะประโยชน เปนจตทมความสขเมอไดท าความด อนเกด

จากพนฐานความคด 4 ประการหลก ไดแก

1. เปนการบ าเพญประโยชนตอสวนรวมมใชเพอสวนตว

2. เปนการกระท าทเปนไปโดยความสมครใจ

3. เปนการกระท าทไมมงหวงผลตอบแทนในรปสนจางรางวล

4. เปนการอทศก าลงกาย ก าลงใจ และเวลาใหสวนรวม ไมใชอทศก าลง

ทรพยแตเพยงอยางเดยว

อรพนทร ชชม และคณะ (2549, หนา 11) ใหความหมายวา การทบคคล

ตระหนกรและค านงถงประโยชนสขของสวนรวมและสงคม ความปรารถนา และละเวนการ

กระท าทไมพงปรารถนา

ดษฎ ไชยชนะ (2550, หนา 61) ไดใหความหมาย จตอาสา ไววาหมายถง

ความส านกของบคคลทมตอสงคม สวนรวมโดยการเอาใจใสและการชวยเหลอ ผทมจต

อาสาจะแสดงออกซงพฤตกรรมจตอาสาท าประโยชนเพอสวนรวม เชน การเสยสละเงน

สงของ เวลา รางกาย และสตปญญา เพอชวยเหลอผอนและสงคม โดยไมหวงผลตอบแทน

นธ เอยวศรวงศ (2550, หนา 8) บอกไวในขอเขยนเรองจตสาธารณะบน

ความเลอมล า (สดสปดาห มตชน) ตอนหนงวา ถงไมเทาเทยมกนได กมความเสมอภาค

พอทจะท าใหทกคนรสกเปนเจาของสาธารณะ เหมอน ๆ กน แลวตงค าถามวาสงคมไทย

ทกวนน มความเสมอภาค พอทจะท าใหทกคนรสกเปนเจาของ สาธารณะตาง ๆ รวมกน

หรอไมทงความเสมอภาคและ จตสาธารณะยงเชอมโยงเกยวของกบสงอนในพฤตกรรม

66

ทางสงคมอกมาก เชน คณธรรม จรยธรรม ความซอสตย และวนย ฯลฯ แตแลวกตอง

ตกใจเมอ "สภาพฒน" แถลงผลการส ารวจภาวะสงคมไทยในไตรมาสแรก พ.ศ.2550 วา

กลมนกศกษามคณธรรมต ากวากลมอาชพอน ๆ และกลม นกศกษามระดบคณธรรมดาน

ความมสตสมปชญญะ ความซอสตยสจรต และความมวนย ต ากวาคะแนนเฉลยภาพรวม

ของคณธรรมแตละดาน (ไทยโพสต หนา 1 วนองคารท 12 มถนายน 2550) เครองแบบ

นกศกษาเปนสญลกษณของอภสทธ อทธพล ผลประโยชน แสดงความไมเสมอภาค เลย

สงผลใหระดบคณธรรมต า เมอเปนเชนนยอมขาดจตอาสาและจตสาธารณะ ขาดทานและ

อาสาสมครมหาวทยาลยทวประเทศตองทบทวนเครองแบบและคณภาพการศกษาอยาง

เอาจรง เอาจงหากไดสงเกตสอทคนดกนทวประเทศคอสอโทรทศน ของรายการละคร

แสดงภาพทดงามเพมขน เปนเวลาทเดกและเยาวชนยงไมนอน นกแสดงควรแตงตวสภาพ

พดและแสดงกรยา ทสภาพ มบรรยากาศบานเรอนและสถานทสะอาด สอโฆษณาแสดงตอ

สงทดงามและ ไมนาอนญาตใหมการโฆษณาสงทเปนพษ เหลา เบยร ไวนหรอดมทม

แอลกอฮอลหรอสงเสพตด ทมอนตราย ไมควรโฆษณาในชวงเวลาทเยาวชนด ละคร

ชวงเวลากลางวนและตอนค าไมนาม การดมเหลา จะเกดอบตเหตงาย อนตรายบนทอง

ถนนเกดจากคนดมเหลาแลวขบรถ ตนเองบาดเจบหรอตายยงไมพอ ยงตองเสยทรพยสน

เสยเวลา ท าใหเกดความทกขแกคนใกลตวอกดวย เยาวชนไทยยงขาดความรสกรบผดชอบ

ตอสงคม การสรางนสยและตองเรมตนจากในบานและในโรงเรยน เมอเหนสงไมถกตอง

ผใหญจะตองบอกเดกทนท โดยตองเปนตวอยางทด ตองไมอายทจะท าความด และชวยกน

ชมเชยคนท าความด มาชวยสรางจตสาธารณะใหเกดขนเปนนสย

อมรรตน เจรญชย (2550, หนา 44) กลาววา จตสาธารณะหมายถงการ

ประพฤตตนทว ๆ ไป ท าใหตนเอง ครอบครว และสงคมมความสข รวมทงการแสดงความ

หวงใยตอสงคม ทานพดถงผลกระทบของการปฏบตตนของบคคล ทมตอสงคมและ

สงแวดลอม เราตองม จตสาธารณะ ถาท าสงใดแลวเกดความเสยหายแกสวนรวม ไมควร

ท าการทงขยะลงแมน าล าคลองท าใหน าเนาเหมน ท าใหปลาตาย คนอยใกลน าตองล าบาก

บานเมองหมดความสวยงาม ถาทง เศษอาหารไวตามพนจะเนาเหมนเปนอาหารของแมลง

เปนทเพาะแมลงใหมากขน ท าความร าคาญไปทวและท าใหเกดเชอโรคไมควรท า คนไทยยง

ขาดความรสกรบผดชอบตอสงคม การสรางนสยและตองเรมตนจากในบาน เมอเหนสงไม

ถกตอง ผใหญจะตองบอกเดกทนท โดยตองเปนตวอยาง ทด ตองไมอายทจะท าความด

และชวยกนชมเชยคนท าความด มาชวยสรางจตสาธารณะ กนใหมาก ๆ

67

วราพร วนไชยธนวงศ และคณะ (2551, หนา 10) ไดใหความหมายวา คอ

ความสมครใจ เตมใจตงใจท า และเสยสละทงแรงกาย แรงใจหรอทรพยสนในการกระท า

หรอสงทเปนประโยชนตอผอนโดยไมหวงผลตอบแทน และมความสขทไดชวยเหลอผอน ซง

มรายละเอยดในแตละประเดน ดงน

1. ความสมครใจ เปนการกระท าสงใดสงหนงดวยความพรอมทจะ

ชวยเหลอผอนและเปนการอาสาสมครทจะกระท าสงนน เชน ความสมครใจพรอมทจะ

ชวยเหลอ การกระท าสงใดสงหนงดวยความสมครใจ ความสมครใจในการกระท ากจกรรม

2. ความเตมใจ เปนความรสกของนกศกษาพยาบาลทยนดใหความ

ชวยเหลอแกผอน เชน สงทเราสมครท าดวยความเตมใจ การใหความชวยเหลอดวยความ

เตมใจมาจากความรสกทแทจรง ความรสกทอยากท าดวยความเตมใจ

3. การเสยสละ เปนการกระท าทชวยเหลอแกผอนดวยความรสกท

กระท าดวยความมงมนโดยไมหวงสงตอบแทน เชน การมใจรกอยากชวยเหลอผอนโดยไม

หวงสงตอบแทน การท าประโยชนตาง ๆ แกสวนรวมไมหวงผลประโยชน ความรสกมงมน

ตงใจชวยเหลอเพอนมนษย สงคมทเดอดรอน

ประวตร พสทธโสภณ (2552, หนา 23) กลาววาจตอาสา หมายถงผทม

จตใจเปนผให เชน ใหสงของใหเงน ใหความชวยเหลอดวยก าลงแรงกาย แรงสมอง ซงเปน

การเสยสละสงทตนเองม แมกระทงเวลาเพอเผอแผใหกบสวนรวมอกทงยงชวยลด

“อตตา” หรอความเปนตวของตวเองลงไดบาง

ปยะนาถ สรวสตร (2552, หนา 22) กลาววา จตอาสา คอ จตทพรอมจะให

หรอเสยสละเวลาแรงกาย และสตปญญา เพอชวยเหลอผอน และสงคมโดยไมหวง

ผลตอบแทน

สภาพร ทศพะรนทร (2556, หนา 55) ใหความหมายวา จตอาสา หมายถง

จตแหงการใหความดงามทงปวงแกเพอนมนษยโดยเตมใจ สมครใจ อมใจ ซาบซงใจ ปตสข

ทพรอมจะเสยสละแรงกาย และสตปญญาเพอสาธารณประโยชนในการท ากจกรรม หรอ

สงทเปนประโยชนแกผอนโดยไมหวงผลตอบแทน และมความสขทไดชวยเหลอผอน เปนจต

ทไมนงดดาย เมอพบเหนปญหาหรอความทกขยากทเกดขนกบผคน เปนจตทมความสข

เมอไดท าความด และเหนหนาตาเปลยนเปนรอยยมเปนจตทเปยมบญ คอความสงบเยน

และพลงแหงความด อกทงยงชวยลด “อตตา” หรอความเปนตวตนของตนเองลงไดบาง

68

จากทกลาวมาขางตนสรปไดวาจตอาสา หมายถง การเออเฟอเผอแผ การ

เสยสละเวลา สงของเงนทอง แรงกาย สตปญญา เพอสาธารณะประโยชน เปนจตใจทม

ความสขเมอไดท าความด การชวยเหลอผอนและสงคมเพอใหผอนมความสขดวยความ

สมครใจและไมหวงผลตอบแทน เขารวมกจกรรมทเปนสาธารณะประโยชนส านกของ

บคคลทมตอสวนรวม เอาใจใสปองกนและแกไขปญหาสงคม

6.2 ลกษณะพฤตกรรมจตอาสา

ณฐนชากร ศรบรบรณ (2550, หนา 23) เหนวาคณลกษณะของสมาชกทด

และสรางสรรค สงคม ตามแนวคดของพระเทพเวท (ประยทธ ปยตโต) เปนคณลกษณะ

ภายในจตใจและสงทแสดงออกภายนอก ซงควรมความประพฤตทวดได จากพรมวหาร 4

ดงน

1. เมตตา (ความรก) คอความปรารถนาดมไมตร ตองการชวยเหลอให

ทกคนประสบประโยชน และความสข

2. กรณา (ความสงสาร) คอ อยากชวยเหลอผอนใหพนจากความทกข

3. มทตา ความเบกบานพลอยยนด ยนดเมอผอนมความส

4. อเบกขา (ความมใจเปนกลาง) คอ การมองโลกตามความจรง โดย

วางใจเรยบสม าเสมอ มนคง เทยงตรง การมองเหนคนทจะไดรบผลดหรอชว สมควรแก

เหตทตนประกอบ

นอกจากนยงตองมยงตองมการสงเคราะหผอน ทเรยกวา สงคหวตถ 4 ไดแก

1. ทาน (ใหปน)คอการเออเฟอเผอแผ เสยสละ แบงปน ชวยเหลอ

สงเคราะหดวยปจจย 4 ทนหรอทรพยสนสงของ ตลอดจนใหความร ความเขาใจ

ศลปวทยา

2. ปยวาจา (พดอยางรกกน) คอ การกลาวค าสภาพ ไพเราะ นาฟง ชแจง

แนะน าสงทมประโยชน มเหตผลเปนหลกฐานชกจงในสงทดงาม หรอค าแสดงความเหนอก

เหนใจ ใหก าลงใจรจกพดใหเกดความเขาใจทด สมานสามคค เกดไมตร ท าใหรกใครนบถอ

และชวยเหลอเกอกลกน

3. อตถจรยา (ท าประโยชนแกเขา) คอชวยเหลอแรงกาย และขวนขวาย

ชวยเหลอกจกรรมตาง ๆ บ าเพญสาธารณประโยชน รวมทงชวยแกไขปญหาและชวย

ปรบปรงสงเสรมในดานจรยธรรม

69

4. สมานตตา (เอาตวเขาสมาน) คอ ท าตวใหเขากบเขาได วางตนเสมอตน

เสมอปลาย ใหความเสมอภาค ปฏบตสม าเสมอกนตอคนทงหลาย ไมเอาเปรยบ และเสมอ

ในสข ทกข คอรวมทกข รวมรบร รวมแกไขปญหา เพอใหเกดประโยชนสขรวมกน

6.3 การวดพฤตกรรมจตอาสา

กระทรวงศกษาธการไดจดท าเกณฑและแนวทางในการวดและประเมน

ผเรยนดานการมจตสาธารณะ นกเรยนโรงเรยนน ารองทเรยนหลกสตรแกนกลาง

การศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551 ทจะจบการศกษาในระดบชนมธยมศกษาตอนตน

และมธยมศกษาตอนปลายในปการศกษา 2554 มหลายโรงเรยนทจะตองวดและประเมน

คณลกษณะอนพงประสงคดานการมจตสาธารณะ จตสาธารณะเปนคณลกษณะทอยในตว

ผเรยนการวดโดยตรงนนวดยากจงตองอาศยการสงเกตหรอวดจากพฤตกรรมทแสดง

ออกมา บางครงใชแบบทดสอบ แบบสรางสถานการณชวยในการวดพฤตกรรมทซอนอย

ภายใน ซงพฤตกรรมดานการมจตสาธารณะอาจดจากการเปนผให การอาสาเขาไปชวย

โดยไมหวงสงตอบแทน หรอการชวยเหลอผอนเมอเหนวาผอนไดรบความเดอดรอน ผทม

จตสาธารณะหรอจตอาสาจะคนชนกบพฤตกรรมการใหมากกวารบ เปนคนเหนอกเหนใจ

ผอน คดถงคนอนไมเพยงแตคดวาตนควรจะไดอะไรแตกลบสนใจวาผอนนาจะไดอะไรดวย

บาง โดยสรปแลวนนอาจจะกลาวไดวาจตสาธารณะเปนสงทวดไดโดยดจากพฤตกรรมท

แสดงออก อาจจะวดทางตรงหรอทางออม วดจากการสงเกต และการใหผถกวดประเมน

ตนเอง ซงกมผวจยจ านวนหนงทไดยดเอาแนวทางของกระทรวงศกษาธการมาใชในการ

วจย เชน งานวจยของนนทวฒน ชนช (2546) ศกษาเรองการใชตวแบบสญลกษณผานการ

ใชหนงสอเลมเลกเชงวรรณกรรมนกเรยนระดบชนประถมศกษาปท 2 โดยไดสรางแบบวด

จตสาธารณะทประกอบดวย 3 องคประกอบ ไดแก องคประกอบท 1 การหลกเลยงการใช

หรอการกระท าทท าใหเกดการช ารดเสยหายของสวนรวม องคประกอบท 2 การถอเปน

หนาททจะมสวนรวมตอการดแล องคประกอบท 3 การเคารพสทธในการใชของสวนรวม

แตละองคประกอบม 2 ตวชวด รวมทงสน 6 ตวชวด โดยแบบวดนมคาความเชอมนรวมทง

ฉบบ .8320 สวนงานวจยของอญชล ยงรกพนธ (2550) เรองผลการใชสถานการณจ าลอง

ผสานกบเทคนคประเมนผลจากสภาพจรงเพอพฒนาจตสาธารณะของนกเรยนชน

ประถมศกษาปท 5 ไดสรางแบบสงเกตและแบบทดสอบวดพฤตกรรมจตสาธารณะมาใชใน

งานวจยของตน ดงน แบบสงเกตพฤตกรรมจตสาธารณะม 3 องคประกอบ 6 ตวชวด

เชนเดยวกบงานวจยของนนทวฒน ชนช (2546) ซงแบบสงเกตนมคาความเชอมนเทากบ

70

.95 และแบบทดสอบวดพฤตกรรมจตสาธารณะม 3 องคประกอบ 6 ตวชวดเชนเดยวกน

ซงแบบทดสอบวดนมคาความเชอมนเทากบ .989 และงานวจยของธรรมนนทกา แจงสวาง

(2547) เรองผลของการใชโปรแกรมพฒนาจตสาธารณะดวยบทบาทสมมตกบตวแบบอง

นกเรยนชนประถมศกษาปท 3 โดยสรางแบบวดจตสาธารณะทประกอบไปดวย

3 องคประกอบ 6 ตวชวดเหมอนกบงานวจยทงสองงานวจยกอนหนาน โดยมคาความ

เชอมนรวมทงฉบบเทากบ .8455 เปนตน และงานวจยของณฐณชากร ศรบรบรณ (2550)

เรองการพฒนาโมเดลเชงสาเหตของจตอาสาของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย ใน

โรงเรยนสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน โดยสรางแบบวดจตอาสาของ

นกเรยนประกอบดวย 3 องคประกอบหลก 7 ตวชวด โดยมคาความเชอมนของแบบวด

เทากบ .90 ซงผลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนอนดบทสอง เพอตรวจสอบความ

ตรงของตวชวด จตอาสา พบวา โมเดลมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ

ทงนจะเหนไดวางานวจย 3 ชนแรก ไมวาจะเปนงานวจยของอญชล ยงรกพนธ

(2550) นนทวฒน ชนช (2546) ธรรมนนทกา แจงสวาง (2547) ตางกเปนการศกษาตวแปร

จตสาธารณะโดยเปนงานวจยเชงทดลองทท าการทดลองกบกลมเดกในชนประถมศกษา

ซงไมสอดคลองเทาทควรกบความมงหมายของงานวจยน ดงนนในงานวจยครงน ผวจย

เลอกปรบปรงแบบวดจตอาสาของ ณฐณชากร ศรบรบรณ (2550) เรองการพฒนาโมเดล

เชงสาเหตของจตอาสาของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย ในโรงเรยนสงกดส านกงาน

คณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ดวยเหตผลดงตอไปน

1) เปนแบบวดทสรางขนตามแนวคดการประเมนพฤตกรรมจตอาสา

สอดคลองกบความมงหมายของงานวจยน

2) บรบทของการศกษาเปนบรบททมความคลายคลงกน กลาวคอ นกเรยน

ชนมธยมศกษาตอนปลายกบนสตมหาลย

3) เปนแบบวดทมความนาเชอถอสง ทงในดานความตรงเชงเนอหา และ

ความเชอมนผานการตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา (Content validity) จาก

ผเชยวชาญในดานตาง ๆ ทเกยวของจ านวน 7 ทาน และมคาความเชอมนเทากบ .90 เมอ

พจารณาเปนรายดานจะมคาความเชอมนเทากบ .79, .90, .79 ตามล าดบ

โดยแบบวดจตอาสาของนกเรยนของณฐณชากร ศรบรบรณ (2550) ไดแบง

องคประกอบของจตอาสาเปน 3 องคประกอบ คอ 1) การชวยเหลอผอน 2) การเสยสละ

ตอสงคม และ 3) ความมงมนพฒนา โดยมตวชวดแตละองคประกอบดงน

71

คอ ดานการชวยเหลอผอนประกอบดวย 3 ตวชวด ไดแก 1) การชวยเหลอแนะน าสงทถกท

ควรแกผอน 2) การอ านวยความสะดวกใหกบผอน และ 3) การแบงปนสงของใหกบผอน

ดานการเสยสละตอสงคม ประกอบดวย 2 ตวชวด ไดแก 1) การสละเงน แรงกายเพอผอน

และสงคม 2) การสละเวลาและการใชเวลาวางใหเกดประโยชนตอสงคม ดานความมงมน

พฒนา ประกอบดวยตวชวด 2 ตว ไดแก 1) การสนใจในปญหาและการเปลยนแปลงพรอม

ทงเสนอความคดทจะพฒนาสงคม และ 2) การรวมพฒนากจกรรมการเสรมสรางจตอาสา

เพอสงคมอยางสรางสรรคและหลากหลาย รวมมตวชวดทงหมด 7 ตวชวด ซงไดมาจาก

การสงเคราะหตวชวดจตอาสาของนกเรยนโดยจ าแนกตามองคประกอบของกรมวชาการ

(2542) และใชเกณฑในการคดเลอกตวชวดจตอาสาตามแนวคดของพระพทธศาสนา นก

การศกษา อาสาสมครและนกสงคมสงเคราะหทไดกลาวถงคณลกษณะและองคประกอบ

ของการมจตอาสาซ ากนอยางนอย 2 คนเปนเกณฑในการคดเลอกตวชวด

6.4 งานวจยทเกยวของเกยวกบจตอาสา

เสรภาพ สขเจรญ (2548, บทคดยอ) ศกษาวจยเรองการศกษาปจจยทม

อทธพลตอแรงจงใจในการปฏบตงานของขาราชการทหารเรอกรณศกษาสถาบนวชาการ

ทหารเรอชนสง มวตถประสงคเพอศกษาถงปจจยตางๆทมความสมพนธกบแรงจงใจในการ

ปฏบตราชการของขาราชการสถาบนวชาการทหารเรอชนสง (สรส.) เพอศกษาระดบของ

แรงจงใจในการปฏบตราชการของ (สรส.)และเพอศกษาปญหาและความตองการของ

ขาราชการ (สรส.) อนจะเปนแนวทางในการแกไขปรบปรงใหทงหนวยงานและขาราชการม

ประสทธภาพมากขนเพอน าผลการศกษาทไดน าไปเปนขอมลในการพฒนาปรบปรง

หนวยงานและบ ารงขวญก าลงใจใหแกขาราชการ (สรส.)อนจะท าใหสามารถปฏบตงานของ

ตนไดอยางมประสทธภาพ ผลการศกษาวจย พบวากลมตวอยางสวนใหญเปนเพศชาย ม

อาย 41-50 ปมอายการท างาน 21-30 ป มระยะเวลาในการปฏบตงานท (สรส.) 15 ปขน

ไป ชนยศร.ต.-ร.อ.สถานภาพสมรส การศกษาสงสดระดบต ากวาปรญญาตรหนวยงานท

สงกดฝายวชาการ มรายไดเฉลยตอเดอน (รวมเงนประจ าต าแหนงและเงนพเศษตาง ๆ

15,001-25,000 บาท จากการพจารณาถงความคดเหนเรองปจจยทมอทธพลตอแรงจงใจ

ในการปฏบตราชการของขาราชการ (สรส.) ดานความยดมนผกพนตออาชพทหารเรอโดย

มความคดเหนดานมความตงใจอยางมากทจะเขารบราชการทหารเรอและคดวาเปนการ

ตดสนใจทถกตองแลวดานความรสกวาหนวยงานเปนทพงพงไดโดยมความคดเหนดานงาน

ในหนาทของผตอบแบบสอบถามปจจบนมความมนคงดแลวไดคะแนนสงสด ดาน

72

ความรสกวาเปนหนวยงานมชอเสยงโดยมความคดวาสถาบนวชาการทหารเรอชนสงเปน

หนวยงานทมชอเสยงเชนเดยวกบหนวยงานอนทสงกดกองทพเรอไดคะแนนสงสด ดาน

ความคาดหวงทไดรบการตอบสนองจากหนวยงานโดยมความคดเหนดานไดรบมอบหมาย

ใหท างานทตรงกบความรความสามารถไดคะแนนสงสด ดานความรสกวาตนมความส าคญ

ตอหนวยงานโดยมความคดเหนดานผลจากการปฏบตงานประสบความส าเรจตามท

คาดหวงท าใหเกดก าลงใจทจะพฒนางานใหดขน ไดคะแนนสงสด ดานลกษณะงานทปฏบต

โดยมความคดเหน ดานงานทผตอบแบบสอบถาม ไดคะแนนสงสด ดานความรบผดชอบ

โดยมความคดเหนดานผตอบแบบสอบถามเขาใจในบทบาทของตนเองและมความ

รบผดชอบตองานทไดรบมอบหมายไดคะแนนสงสดดานเงนเดอนและสวสดการโดยมความ

คดเหนดานหนวยงานทผตอบแบบสอบถามปฏบตงานอยยงไมสามารถจดหาสวสดการตาง

ๆ ใหไดมากกวาทเปนอยไดคะแนนสงสด

ณฐณชากร ศรบรบรณ (2550, บทคดยอ) ศกษาเรอง การพฒนาโมเดล

สาเหตของจตอาสาของนกเรยนมธยมปลายในโรงเรยนสงกดส านกงานคณะกรรมการ

ศกษาขนพนฐาน ผลการวจย สรปไดดงน จตอาสาของนกเรยนมองคประกอบ 3 ดาน คอ

การชวยเหลอผอน การเสยสละตอสงคม และความมงมนพฒนา และมตวชวดทงหมด

7 ตว คอ (1) การชวยแนะน าสงทถกทควรแกผอน (2) การอ านวยความสะดวกใหกบผอน

(3) การแบงปนสงของใหกบผอน (4) การสละเงนแรงกายเพอผอนและสงคม (5) การสละ

เวลาและการใชเวลาวางใหเกดประโยชนตอสงคม (6) การสนใจในปญหาและการ

เปลยนแปลงพรอมทงเสนอความคดทจะพฒนาสงคม (7) การรวมพฒนากจกรรมการ

เสรมสรางจตอาสาเพอสงคมอยางสรางสรรคและหลากหลาย ซงนกเรยนมธยมศกษาตอน

ปลายมคาเฉลยของคะแนนจตอาสาอยในระดบปานกลาง ปจจยทสงผลตอจตอาสาของ

นกเรยนม 6 ดาน คอ ปจจยดานนกเรยน ครอบครว โรงเรยน/คร เพอน สงคม/ชมชน และ

ดานสอมวลชน ผลของการวจยโมเดลเชงสาเหตของจตอาสาของนกเรยนมธยมศกษาตอน

ปลาย ในโรงเรยนสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานทพฒนาขนมความ

สอดคลองกบขอมลเชงประจกษ โดยตวแปรในโมเดลสามารถอธบายความแปรปรวนของ

จตอาสาของนกเรยนไดรอยละ 38.60

สายณห ศรสมทรนาค (2550, บทคดยอ) การวจยครงน มจดมงหมายเพอ

ศกษาสภาพแรงจงใจในการปฏบตงานของขาราชการทหารสงกดกรมยทธโยธาทหารบกใน

5 ดาน คอ 1)ดานความส าเรจของงาน 2) ดานการไดรบการยอมรบนบถอ 3) ดานลกษณะ

73

งานทปฏบต 4) ดานความรบผดชอบตองาน 5) ดานความกาวหนาใน) ผลการวจยพบวา

1) ขาราชการทหารสงกดกรมยทธโยธาทหารบก มความคดเหนเกยวกบสภาพแรงจงใจใน

การปฏบตงานโดยรวมอยในระดบมาก และเมอพจารณาเปนรายดานพบวา อยในระดบ

มากทกดานโดยมคาเฉลยเรยงล าดบจากมากไปหานอยดงน ดานการไดรบการยอมรบนบ

ถอ ดานความรบผดชอบ ดานความส าเรจของงาน ดานลกษณะงานทปฏบต และดาน

ความกาวหนาในงาน 2) ขาราชการทหารสงกดกรมยทธโยธาทหารบกชนยศสญญาบตร

กบชนยศประทวน มความคดเหนเกยวกบสภาพแรงจงใจในการปฏบตงานโดยรวม และ

รายดานทกดานแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

ไพจตร ศรธนานวฒน และคณะ (2551, บทคดยอ) ไดท าการศกษา

กระบวนการพฒนาอาสาสมครสาธารณสขหมบาน (อสม.) เพอปรบเปลยนพฤตกรรมดาน

สขภาพของชมชน หมบานหนองบวต าบลขามใหญ อ าเภอเมอง จงหวดอบลราชธาน ผล

การศกษา พบวา การเพมศกยภาพของ อสม. และชาวบานในการดแลสขภาพ คอ การ

สงเสรมความร ทงภาคทฤษฎและภาคปฏบต และการพฒนาสถานทส าหรบด าเนนงาน

ดานสขภาพ สวนดานการปรบเปลยนพฤตกรรมของชมชนนนตองมการสรางความสมพนธ

ระหวาง อสม. และชาวบาน ใหเกดความเชอใจ และความไวใจโดยใชรปแบบการท างาน

รวมกน การเขาใจปญหารวมกน ท าใหเกดความเปนหนง โดยรปแบบของกจกรรมทไดรบ

การรวมมอเปนอยางดนน เปนกจกรรมทมการเคลอนไหวและเกดประโยชนตอสาธารณะ

โดยไดอาศยกจกรรมเพอใหเกดกระบวนการพฒนาศกยภาพ อสม. ปรบเปลยนพฤตกรรม

ชมชน คอ กจกรรมการอบรมเชงปฏบตการเพอเพมศกยภาพ อสม. ในเรองการ

ปฐมพยาบาล ความรเรองยาทวไป บทบาทและหนาทของอสม. ในการดแลสขภาพชมชน

และการบรหารจดการความรกจกรรมปลกปาสาธารณะ และกจกรรมปรบปรงศนย

สขภาพมลฐานชมชนบานหนองบว นอกจากนเพอใหเกดการพฒนาทยงยนจงไดจดอบรม

การเขยนโครงการเพอใหอสม. สามารถของบประมาณสนบสนนการด าเนนงานได สวน

แนวทาการดแลสขภาพรวมกนระหวางเจาหนาทสาธารณสข อสม. และชมชนนน กจกรรม

ใด ๆ กตามทจดท าขน ควรเปนผลจากการรวมแสดงความคดเหนจากทกภาคสวน ทง

เจาหนาทของรฐ อสม. และชมชน หลงจากทดลองปฏบตการ พบวา อสม.มความมนใจใน

การใหความรแกชมชนมากขน เกดความสามคคในกลม อสม. ชาวบานรจกบทบาทหนาท

อสม. และเขตทรบผดชอบพนททตนอย มการเรยกใชบรการตรวจวดความดนทบานเพมขน

ชาวบานรจกหนาทของ ศสมช. มากขน โดยเหนไดจากจ านวนผใชบรการกองทนยาหมบาน

74

สงขนและมชาวบานตางหมบานมาใชบรการรวมดวยปญหาอปสรรคในการด าเนนงาน การ

ขาดการรวมมอกนระหวางสวนเจาหนาทของรฐโดยเจาหนาทภาครฐยดตด

กบรปแบบสงการจากบนสลาง และขาดใสใจตอนโยบายของรฐบาลทเนนการท างานเชงรก

ท าใหปจจยการสนบสนนงานพฒนาดานสาธารณสขขาดไป

วราพร วนไชยธนวงศ และคณะ (2551, บทคดยอ) ไดศกษาความหมายของ

จตอาสาและศกษาการพฒนากระบวนการสรางจตอาสาของนกศกษาพยาบาล วทยาลย

พยาบาลบรมราชชนน เชยงใหม ผลการศกษา พบวา นกศกษาใหความหมายวา จตอาสา

เปนความสมครใจ เตมใจ ตงใจท า และเสยสละทงแรงกายและแรงใจหรอทรพยสน ในการ

ท ากจกรรมหรอสงทเปนประโยชนแกผอนโดยไมหวงผลตอบแทน และมความสขทได

ชวยเหลอผอน กระบวนการสรางจตอาสา ม 4 ประเดน คอ 1)ปลกฝงใหตระหนกถง

ความส าคญของจตอาสา 2) การเตรยมความพรอมทงดานรางกาย จตใจ ดานความร และ

การตดตอสอสาร 3) การสรางความเชอมนในตน และ 4) การเขารวมกจกรรมอยาง

ตอเนอง ประสบการณตอการพฒนาดานจตอาสา คอ ท าใหไดรบการพฒนาใหเปนคนเกง

คนด และใชชวตอยางมความสข และเกดความภาคภมใจในตนเอง

ปยะนาถ สรวสตร (2552, บทคดยอ) ไดศกษาเกยวกบ แรงจงใจของผน า

เยาวชนทมจตอาสาในการท ากจกรรมเพอสงคม กรณศกษาสภาเยาวชนกรงเทพมหานคร

ผลการศกษา พบวา ผทเปนตวแทนกลมเยาวชนและประธานสภาเยาวชนเขตมจ านวนท

ใกลเคยงกน กจกรรมทเขารวมมากทสด คอ การเขารวมประชมสภาเยาวชน

กรงเทพมหานครโดยมแรงจงใจภายในอยในระดบสง สวนแรงจงใจภายนอกอยในระดบ

ปานกลาง ปจจยดานศาสนาของผน าเยาวชนทมจตอาสาทแตกตางกนมแรงจงใจโดยรวม

ในการท ากจกรรมเพอสงคมแตกตางกน ส าหรบผน าเยาวชนทมจตอาสาทท าและไมท า

กจกรรมการพฒนามาตรการและการดแลเยาวชนมแรงจงใจภายในแตกตางกน ผน า

เยาวชนทมจตอาสามขอเสนอวา หนวยงานทงภาครฐ เอกชน และภาคประชาชนควร

สนบสนนใหเกดการขบเคลอนกจกรรมเพอสงคมสถาบนการศกษาและครอบครวควร

สนบสนนใหท ากจกรรมเพอเปนประโยชนตอสวนรวมอยางเปนรปธรรม

กรรณกา มาโน (2553, บทคดยอ) ไดท าการศกษาวจยเชงคณภาพเกยวกบ

ความหมายจตอาสาและความหมายในชวตของผทท ากจกรรมจตอาสา ผลการวจย พบวา

การท ากจกรรมจตอาสากอใหเกดความสขใจจากการไดเปนผใหโดยไมหวงผลตอบแทน ซง

สะทอนใหเหนถงการกาวพนจากการยดตนเองเปนศนยกลางไปสการเหนแกสวนรวม

75

ดวยการใหผอน อกดานหนงไดสะทอนใหเหนวา สงทท าลงไปมคณคา และสงผลใหผให

ขอมลรสกวาตนเองมคณคาเชนเดยวกน นอกจากน ในแงของการเขาใจความหมายของ

ชวตในมมมองการอยรวมกบผอน ทงผทท างานรวมกนในกจกรรมตาง ๆ และผทอาศยอย

รวมในสงคมเดยวกน เปนประสบการณทไดรบทงแงบวกและลบไดกลอมเกลาผใหขอมล

เกดการตระหนกรถงการใชชวตรวมกบผอน การเปดใจทจะยอมรบความตาง ทงในแงของ

วถชวตและความคด ซงการมองเหนผอนมากขนจากการมปฏสมพนธ สงผลใหผใหขอมล

เกดความเขาใจมากขนถงการใชชวตรวมกบผอนในโลกของความจรง มองเหน

ความสมพนธระหวางตวเองกบคนรอบขางในมมมองของการอยรวมกน

นพวรรณ ธระพนธเจรญ และคณะ (2553, บทคดยอ) ไดท าวจยเชง

ปฏบตการอยางมสวนรวมของผสงอายทมจตอาสาในชมรมผสงอาย เพอสงเสรมสขภาพ

และปองกนสขภาพของผสงอาย จงหวดพระนครศรอยธยา ผลการวจย พบวา

กลมเปาหมายมระดบความรสงขน และมทกษะในการแนะน าสมาชกในชมรมในการ

สงเสรมสขภาพและปองกนปญหาสขภาพระดบปานกลาง เกดเครอขายระหวางชมรม

ผสงอาย กลมเปาหมายกบชมรมผสงอายอนในจงหวด กลมเปาหมายสามารถเฝาระวงโรค

ความดนโลหตสง เบาหวานและหวใจใหกบสมาชกในชมรมผสงอายไดและกลมเปาหมายม

ความสขทางใจระดบมาก

ปนกนก วงศปนเพชร (2553, บทคดยอ) ไดศกษาเรองปจจยทเกยวของกบ

จตอาสาของนกศกษามหาวทยาลยเทคโนโลยจอมเกลาพระนครเหนอ ผลการวจยใน

ประเดนของการสนบสนนทางสงคมนน พบวา จตอาสาของนกศกษามคาอยในระดบสง

และการไดรบการสนบสนนทางสงคมอยในระดบสง รวมทงปจจยดานบคคลทกตวม

ความสมพนธทางบวกกบจตอาสาของนกศกษาอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และ

ยงสามารถรวมกนอธบายความแปรปรวนของจตอาสาได รอยละ 48.8 อยางมนยส าคญ

ทางสถตทระดบ 0.01 ทงนการไดรบการสนบสนนทางสงคมโดยมคาสมประสทธถดถอย

ของตวพยากรณรองจากแรงจงใจในการท ากจกรรมจตอาสา

วลยรกษ บญภา (2553, บทคดยอ) ไดศกษาวจย กระบวนการสรางจต

อาสาคณะกรรมการชมชนในเขตเทศบาลต าบลโพธไทร อ าเภอโพธไทร จงหวด

อบลราชธาน พบวา กระบวนการสรางจตอาสา เปนการท าความเขาใจโดยการสอสาร

บอกเลา ประชาสมพนธ การปลกจตส านกใหตระหนกถงความส าคญของจตอาสา และ

76

การเขารวมกจกรรมของชมชนอยางสม าเสมอ สวนแนวทางการพฒนากระบวนการสราง

จตอาสา ประกอบดวยการสรางจตส านกเรองการท างานเพอสวนรวมใหตระหนกถง

ปญหา และผลกระทบทเกดขนกบสงคมโดยใหยดหลกธรรมในการด าเนนชวต การให

รางวลยกยอง เชดชเกยรตใหเปนแบบอยางของสงคม และใหโอกาสบคคลทมจตอาสา

ท าคณประโยชนเพอสวนรวม ตลอดจนสรางระบบกลไกทเนนเรองการท าประโยชน

เพอสวนรวมโดยทองถน/เทศบาลเปนแบบอยางไมใชเงนเปนตวน าในการด าเนนโครงการ/

กจกรรม

อนษฎา แจงเอยม (2553, บทคดยอ) ไดท าวจยเกยวกบ เครอขายการ

สอสารและการเขารวมเปนอาสาสมครเครอขายจตอาสา ผลการศกษา พบวา เครอขาย

จตอาสาเปนเครอขายทไมเปนทางการ โดยมศนยกลางในการรวบรวมขอมลตาง ๆ คอ

ศนยประสานงานเครอขายจตอาสา รปแบบการตดตอสอสารของเครอขายจตอาสาทพบ

ม 3 ลกษณะ คอ การสอสารสองทางไมเปนทางการ การสอสารสองทางกงทางการ และ

การสอสารทางเดยว มลกษณะเปนเครอขายการสอสารแบบลกโซและเครอขายการ

สอสารแบบทกชองทาง นอกจากนยงยงพบวา การแสวงหาขาวสารเกยวกบงานดาน

อาสาสมคร มความสมพนธในเชงบวกกบการเขารวมเปนอาสาสมคร อยางมนยส าคญทาง

สถตทระดบ 0.01

ดวงทพย อนประสทธ (2555, บทคดยอ) ไดศกษาวจยเรอง รปแบบการขด

เกลาทางสงคมเพอเสรมสรางจตอาสาในชมชน กรณศกษาชมชนบางน าหวาน อ าเภอพระ

ประแดง จงหวดสมทรปราการ ผลการศกษา พบวา ชาวบานในชมชนไดใหความหมายจต

อาสา คอ การกระท าดวยใจจรง ชวยเหลอดวยความบรสทธใจ ท าประโยชนใหผอนได

เทาทตนท าได อยางไมอยนงเฉย เพอทจะน าชมชนไปสความเขมแขงดวยการทเปนผให

มากกวาผรบ และในดานองคประกอบ/คณลกษณะของผมจตอาสา คอ เปนผทพรอมจะ

เสยสละเพอสวนรวมทงแรงกาย แรงใจ รวมทงดานเวลา และเปนผทมความเมตตา มความ

ซอสตย โดยประพฤตตนเปนบคคลตวอยางใหกบผอนดวยการยดคณธรรม จรยธรรม

พรอมกบมความขยน อดทน และเปนผทมอธยาศยด เขากบผอนไดงาย เปนทปรกษาให

ผอนได ถายทอดความร ความสามารถของตนใหกบผอน

ธดาชนก วงคพทกษ (2556, บทคดยอ) ไดศกษาเรอง ปจจยจตสงคมท

สงผลตอพฤตกรรมจตอาสาของนสตมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ผลวจยพบวานสต

77

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ มคาเฉลยพฤตกรรมจตอาสาโดยรวมเทากบ 3.50 อยใน

ระดบสง ปจจยทางจต ไดแก การรบรความสามารถของตนและแรงจงใจอาสา ม

ความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมจตอาสา อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และ

ปจจยทางสงคม ไดแก การมตวแบบดานจตอาสา และการสนบสนนทางสงคมม

ความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมจตอาสา อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 การ

รบรความสามารถของตน แรงจงใจอาสา การสนบสนนทางสงคม และการเหนคณคาใน

ตนเองสามารถรวมกนท านายพฤตกรรมจตอาสาของนสตมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ไดรอยละ 53 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

มณฑล เนอทอง (2556, บทคดยอ) ไดศกษาวจยเกยวกบ การหลอหลอม

จตอาสาผานการอบรมขดเกลาทางสงคมในครอบครว ผลการศกษา พบวา การหลอ

หลอมจตอาสาด าเนนผานองคประกอบส าคญของการอบรมขดเกลาทางสงคมใน

ครอบครว 3 สวน ไดแก 1) การตระหนกและเขาใจคณคาของจตอาสาเพอถายทอดแกบตร

ผานการเขาถงความหมายทแทจรงของชวต การเขาใจคณคาของคณธรรม จรยธรรม และ

การใหคณคาของการชวยเหลอเกอกลผอน 2) การใหโอกาสเรยนรจากประสบการณดวย

ตนเองในครอบครว ผานแบบอยางการด าเนนชวตของบดามารดา การใหอสระและเปด

โอกาสใหลงมอปฏบตดวยตนเอง รวมทงการเลอกและสนบสนนใหอยในบรรยากาศหรอ

สภาพแวดลอมทเออตอการเรยนร 3) การสนบสนนใหมสวนรวมกบกจกรรมทเปน

ประโยชนตอตนเอง ผอน และสงคม ผานการเขารวมกจกรรมสาธารณประโยชน การม

สวนรวมในเหตการณทางการเมองและสงคมตาง ๆ

สภาพร ทศพะรนทร (2556, บทคดยอ) ไดท าวจย เรอง ปจจยทสงผลตอ

พฤตกรรมจตอาสาของผสงอายในชมรมผสงอายจงหวดนนทบร ผลการศกษา พบวา

แรงจงใจและการเหนคณคาในตนเอง มความสมพนธทางบวกในระดบปานกลางกบ

พฤตกรรมจตอาสาของผสงอาย อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ส าหรบผสงอายทม

เพศ อาย สถานภาพสมรส การศกษา อาชพกอนเกษยณ อาชพหลงเกษยณสถานภาพ

การเงน และลกษณะทอยอาศยทแตกตางกนจะมพฤตกรรมจตอาสาแตกตางกนอยางม

นยส าคญทางสถตทระดบ .05

องสนา อครพศาล และคณะ (2556, บทคดยอ) ศกษาวจยเรอง ปจจยทม

ความสมพนธกบระดบจตอาสาของนกศกษา มหาวทยาลยเชยงใหม ผลการวจย พบวา

78

การสนบสนนจากครอบครว การเรยนรดวยตนเองและรวมกบผอน และการสงเสรมจาก

สถาบนมอทธพลตอระดบจตอาสามากทสด ตามล าดบ เมอพจารณาความสมพนธ

ระหวางปจจยสภาพแวดลอมบางประการทมอทธพลตอระดบจตอาสาของนกศกษา พบวา

ปจจยดานการสงเสรมสถาบนมความสมพนธทางบวกกบระดบจตอาสาของนกศกษาอยาง

มนยส าคญทางสถตทระดบ .01 มากกวาดานอน ๆ จากการศกษาเหตผลทนกศกษาคดวา

ท าใหตนเองเขารวมกจกรรมจตอาสา คอ เปนการท าประโยชนตอผอนมากทสด รองลงมา

คอ มความสขและพงพอใจทไดท ากจกรรมเพอสงคม รสกภาคภมใจในการมสวนชวย

ขบเคลอนกจกรรมเพอสงคม

79

บทท 3

วธด าเนนการวจย

ในการวจยครงนเปนการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยนชนมธยมศกษา

ตอนตนและตอนปลายโรงเรยนพงโคนวทยาคม ดวยกจกรรม 3 ประสานซงการวจยครงน

เปนการวจยเชงทดลอง (Experimental Research) ผวจยขอเสนอวธการด าเนนการวจยตาม

หวขอตอไปน 1. ประชากรและกลมตวอยาง

2. แผนการด าเนนการวจย

3. เครองมอทใชในการวจย

4. การเกบรวบรวมขอมล

5. การวเคราะหขอมล

6. สถตทใชในการวจย

ประชากรและกลมตวอยาง

1. ประชากร

ประชากรทใชในการวจยครงน เปนนกเรยนโรงเรยนพงโคนวทยาคม สงกด

ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 23 ทก าลงศกษาอยในปการศกษา 2561

จ านวน 54 หองเรยน จ านวน 1,847 คน ขอมลจ านวนประชากรทใชในการวจยครงนไดจาก

ฝายทะเบยนและวดผลโรงเรยนพงโคนวทยาคม

2. กลมตวอยาง

กลมตวอยางทใชในการวจยครงน เปนนกเรยนโรงเรยนพงโคนวทยาคม

สงกด ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 23 ปการศกษา 2561 ก าหนดขนาด

กลมตวอยางโดยใชตารางของ Krejcie and Morgan ในระดบชนมธยมศกษาตอนตน ซง

ไดมาโดยวธการสมอยางงายมาหองเรยนละ 6 คน จาก 33 หองเรยน จ านวน 198 คน

และระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย ใชวธการสมอยางงายมาหองเรยนละ 6 คน จาก 21

หองเรยน จ านวน 126 คน รวมนกเรยนกลมตวอยาง จ านวน 324 คน

80

แบบแผนการวจย

ในการวจยครงนผวจยด าเนนการทดลองโดยใชแบบแผนการวจยOne Group

Pretest Posttest Design (ลวน สายยศ และองคณา สายยศ 2536, หนา 216-217)

ดงตารางตอไปน

ตาราง 1 แบบแผนการวจยทใชในการศกษาคนควา

กลม การทดสอบกอนเรยน ทดลอง ทดลองหลงเรยน

E 1T X

2T

เมอ E แทน กลมตวอยาง

1T แทน การทดสอบกอนด าเนนการ

X แทน การจดกจกรรมโดยใชกจกรรม 3 ประสาน

2T แทน การทดสอบหลงด าเนนการ

เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการวจยแบงออกเปน 2 ประเภท ประกอบดวยเครองมอทใชใน

การทดลอง และเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ดงน

1. เครองมอทใชในการทดลอง ไดแก

คมอกจกรรม 3 ประสาน

2. เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ไดแก

2.1 แบบวดเหตผลเชงคณธรรมจรยธรรม แบบวดชนดนเปนแบบอตนย

จ านวน 10 ขอ

2.2 แบบประเมนพฤตกรรมทางคณธรรมจรยธรรม 5 ดาน ไดแก 1)

รบผดชอบ 2) ใฝเรยนร 3) กตญญ 4) ซอสตยสจรต และ 5) จตสาธารณะ ใชสอบถาม

กอนและหลงจดกจกรรม 3 ประสาน จ านวน 25 ขอ

2.3 แบบสอบถามความพงพอใจตอการด าเนนกจกรรม 3 ประสาน ใช

สอบถามหลงจดกจกรรม 3 ประสาน จ านวน 15 ขอ

81

รายละเอยดของการสรางและการพฒนาเครองมอ มดงน

1. เครองมอทใชในการทดลอง

1.1 คมอกจกรรม 3 ประสาน มล าดบขนตอนการสรางดงน

1.1.1 ศกษาทฤษฎ แนวคด และหลกการ จากเอกสารและงานวจยท

เกยวของกบการสรางคมอ แลวก าหนดรปแบบของคมอกจกรรม 3 ประสานใหสอดคลอง

กบทฤษฏ และหลกการ

1.1.2 สรางคมอกจกรรม 3 ประสานดวยสวนประกอบ ดงน ปก ค าน า

สารบญ ค าชแจงการใชคมอ ค าแนะน าในการใชคมอ วตถประสงค ประโยชน กจกรรม

พฒนาคณธรรมจรยธรรมของนกเรยน

1.1.3 สรางแบบประเมนคมอกจกรรม 3 ประสาน มขนตอนดงน

1.1.3.1 ศกษาแบบประเมนคมอกจกรรม 3 ประสาน

1.1.3.2 สรางแบบประเมนคมอโครงงาน ใหครอบคลมองคประกอบ

คมอไดแก ค าแนะน าในการใชคมอ วตถประสงค ประโยชน แบบประเมนเปนแบบมาตรา

สวนประมาณคา (Rating Scale) ตามวธของ Likert ซงม 5 ระดบ ดงน เหมาะสมมากทสด

เหมาะสมมาก เหมาะสมปานกลาง เหมาะสมนอย เหมาะสมนอยทสด

ก าหนดการใหคะแนนการประเมนชดการสอนตามเกณฑ ดงน

เหมาะสมมากทสด ให 5 คะแนน

เหมาะสมมาก ให 4 คะแนน

เหมาะสมปานกลาง ให 3 คะแนน

เหมาะสมนอย ให 2 คะแนน

เหมาะสมนอยทสด ให 1 คะแนน

โดยก าหนดเกณฑประเมนและการแปลความหมายคาเฉลยดงน

คะแนนเฉลย ระดบคณภาพและความเหมาะสม

4.51-5.00 มคณภาพและความเหมาะสมมากทสด

3.51-4.50 มคณภาพและความเหมาะสมมาก

2.51-3.50 มคณภาพและความเหมาะสมปานกลาง

1.51-2.50 มคณภาพและความเหมาะสมนอย

1.00-1.50 มคณภาพและความเหมาะสมนอยทสด

1.1.4 น าคมอกจกรรม 3 ประสาน ไปใหผเชยวชาญจ านวน 5 คน

82

ซงประกอบดวยผเชยวชาญทางดานสาระการเรยนรสงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรม

ดานการวดและประเมนผล และดานภาษาไทยพจารณาตรวจความถกตอง ดานสาระการ

เรยนร ตวชวด ตลอดจนสอการจดการเรยนรทสรางขน เพอน าขอบกพรองมาปรบปรง

แกไข ซงผเชยวชาญประกอบดวย

1) นางประพณพตร ธรนนท ศกษานเทศก ช านาญการพเศษ ส านกงาน

เขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 23

2) นายปรชา เดอนนล ศกษานเทศก ส านกงานเขตพนทการศกษา

ประถมศกษาสกลนคร เขต 3

3) ดร.ส าเรง ออนสมพนธ อาจารย ภาควชาการบรหารการศกษา

มหาวทยาลยศลปากร

4) นางจนตนา ศนยจนทร ขาราชการบ านาญ

5) นางอรนช สตยถาผล ต าแหนง คร วทยฐานะ ช านาญการพเศษ กลม

สาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม โรงเรยนพงโคนวทยาคม

ซงจากการประเมนรายการของคมอกจกรรม 3 ประสาน จากผเชยวชาญ 5

ทาน ไดคาเฉลยของรายการประเมนคมอรวมทกรายการ เทากบ 4.52 แปลความหมายวา

เหมาะสมมากทสด จงกลาวไดวาคมอกจกรรม 3 ประสาน ทผวจยสรางขนผานการ

ประเมนคณภาพเบองตนจากผเชยวชาญ

1.1.5 น าคมอกจกรรม 3 ประสาน จ านวน 1 กจกรรม ไปทดลองใชกบ

นกเรยนชนมธยมศกษา จ านวน 1 หอง ซงไมใชกลมตวอยางทโรงเรยนพงโคนวทยาคม เพอ

ตรวจสอบความเปนไปไดของการจดกจกรรมเวลาทใชความเหมาะสมของสอการวดและ

ประเมนผล แลวน าขอบกพรองของผลการทดลองใชแลวน ามาปรบปรงแกไข ในสวนของ

กจกรรมส าหรบใหนกเรยนฝก ซงมมากเกนไป และคอนขางยากท าใหนกเรยนคดไมทน

ตามเวลาทก าหนด

1.1.6 น าคมอกจกรรมทง 3 กจกรรมทแกไขปรบปรงแลวมาจดพมพฉบบ

ทสมบรณ ไปใชจรงกบนกเรยนกลมตวอยางตอไป

83

ขนตอนในการสรางและพฒนาคมอการจดกจกรรม 3 ประสาน สรปไดดงภาพประกอบ 2

ภาพประกอบ 2 ขนตอนการสรางและพฒนาคมอการจดกจกรรม 3 ประสาน

2. เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล

2.1 แบบวดเหตผลเชงคณธรรมจรยธรรม

เปนแบบทดสอบกอนและหลงการจดการเรยนร เพอใชวดเหตผลเชง

คณธรรมจรยธรรม จ านวน 1 ฉบบ ซงประกอบดวย 5 ดาน คอ 1) รบผดชอบ 2) ใฝเรยนร

3) กตญญ 4) ซอสตยสจรต และ 5) จตสาธารณะ มขนตอนการสรางและหาคณภาพดงน

2.1.1 ศกษาทฤษฎ นยาม เอกสารและงานวจยทเกยวของกบเหตผลเชง

จรยธรรมดานรบผดชอบ ใฝเรยนร กตญญ ซอสตยสจรต และ จตสาธารณะ และการ

สรางแบบวดเหตผลเชงคณธรรมจรยธรรมดานรบผดชอบ ใฝเรยนร กตญญ ซอสตยสจรต

และ จตสาธารณะ และคณภาพของแบบทดสอบ

2. ขนการพฒนาปรบปรงคมอการจด

กจกรรม 3 ประสาน

2.1 น าคมอการจดกจกรรมเสนอตอ

ผเชยวชาญประเมนปรบปรงแกไข

2.2 ทดลองใชคมอการจดกจกรรมกบ

นกเรยนทไมใชกลมตวอยางเพอปรบปรงแกไข

ใหเหมาะสมยงขน

2.3 จดพมพคมอการจดกจกรรมฉบบ

สมบรณเพอน าไปทดลองใชจรงกบกลม

ตวอยาง

1. ขนการสรางเครองมอ

1.1 ศกษาทฤษฎ แนวคด และ

หลกการ จากเอกสารและงานวจย

ทเกยวของกบการสรางคมอ

1.2 สรางคมอการจดกจกรรม 3

ประสาน

ขนตอนการสรางคมอการจดกจกรรม 3 ประสาน

84

2.1.2 เขยนนยามปฏบตการทเกยวกบเหตผลเชงดานรบผดชอบ ใฝเรยนร

กตญญ ซอสตยสจรต และจตสาธารณะ ดงน

2.1.2.1 ความรบผดชอบ หมายถงการรจกหนาท และสามารถ

ควบคมตนเองในการปฏบตกจกรรมการเรยนดวยความมงมน และเพยรพยายามจนงาน

นน ๆ ประสบความส าเรจทนเวลา

2.1.2.2 ความใฝเรยนร หมายถง ความสนใจและความเพยรพยายาม

ในการแสวงหาความรและประสบการณใหม ๆ อยเสมอ

2.1.2.3 ความกตญญ หมายถง การส านกในบญคณ และตอบแทน

ดวยความเตมใจ

2.1.2.4 ความซอสตยสจรต หมายถง การปฏบตตนอยางเหมาะสม

และตรงตอความเปนจรง ประพฤตปฏบตอยางตรงไปตรงมาทงกาย วาจาใจ ตอตนเอง

และผอน การประพฤตปฏบตตนดวยความดงามและถกตองอยเสมอ เปนคนชอบธรรม

จากสวนลกของจตใจ

2.1.2.5 จตอาสา หมายถง ความรสกของบคคลทมองเหนถงปญหา

ตาง ๆ ทเกดขนในสงคม แลวรสกอยากเขาไปมสวนในการชวยเหลอสงคม

2.1.3 สรางแบบวดพฤตกรรมเชงคณธรรมจรยธรรม ใหตรงตามนยาม

แตละดานทง 5 ดาน แบบวดนน ามาจากแบบวดเหตผลเชงจรยธรรมของ

พระมหาวเชาว ปญญาวชโร ดร.และคณะ (2548) โดยผวจยท าการพฒนาและปรบปรงขอ

ค าถามบางขอ เพอใหสอดคลองกบบรบทของสถานการณปญหาในปจจบน แบบวด

ดงกลาวเปน สถานการณสมมตแบบเลอกตอบค าตอบเดยวจาก 6 ตวเลอกจ านวน 25 ขอ

ซงเปนสถานการณ ขอขดแยงเกยวกบคณลกษณะจรยธรรม 5 ประการ

รบผดชอบ ไดแกขอท 2, 3, 4

ใฝเรยนร ไดแกขอท 8

กตญญ ไดแกขอท 1,

ซอสตยสจรต ไดแกขอท 5, 6, 7

จตสาธารณะ ไดแกขอท 9, 10

แตละขอจะวดระดบการเหตผลเชงจรยธรรม 6 ขน ตามทฤษฎของโคลเบอรก คอ

ขนท 1 หลกการหลบหลกมใหตนเองถกลงโทษ

ขนท 2 หลกการแสวงหารางวล

85

ขนท 3 หลกการท า ตามทผอนเหนชอบ

ขนท 4 หลกการท า ตามหนาททางสงคม

ขนท 5 หลกการท าตามค ามนสญญาและขอตกลงของสงคม

ขนท 6 หลกการยดอดมคตสากล

2.1.4 น าแบบวดเหตผลเชงคณธรรมจรยธรรมทสรางขนไปใหผเชยวชาญ

ชดเดม ตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา เพอคดเลอกและปรบปรงขอความให

สอดคลองกบนยามทก าหนดไว โดยขอความทงหมดตองมคาดชนความสอดคลอง (IOC)

ตงแต 0.5 ขนไป แสดงวามความเทยงตรงในเนอหาทตองการวด

ใหคะแนน +1 เมอแนใจวาขอสอบสอดคลองกบตวชวด

ใหคะแนน 0 เมอไมแนใจวาขอสอบสอดคลองกบตวชวด

ใหคะแนน -1 เมอแนใจวาขอสอบไมสอดคลองกบตวชวด

2.1.5 น าแบบวดเหตผลเชงคณธรรมจรยธรรมทผานการคดเลอกแลว ไป

ทดลองใชกบนกเรยนทไมใชกลมตวอยาง เพอหาความเชอมนของเครองมอ การวจย

ปรากฏวา คาความเชอมนของแบบวดเหตผลเชงคณธรรมจรยธรรมทงฉบบ โดยใชสตร

KR–20 ของ Kuder Richardson ซงมคาเทากบ 0.92

เกณฑในการตรวจการใหคะแนนแบบวดระดบการใชเหตผลเชงจรยธรรม

ขอสอบแตละ ขอม 6 ตวเลอก ซงผวจยก าหนดใหตรงกบขนการใชเหตผลเชงจรยธรรม 6

ขน ตามทฤษฎของโคลเบอรก ใหเลอกตอบไดเพยงค าตอบเดยว ถาค าตอบนนตรงกบขน

การใชเหตผลเชงจรยธรรมของโคลเบอรก ขนใด กใหคะแนนตามนน ดงน

ใหคะแนน 1 คะแนนถาระดบการใชเหตผลเชงจรยธรรมอยในขนท 1

ใหคะแนน 2 คะแนนถาระดบการใชเหตผลเชงจรยธรรมอยในขนท 2

ใหคะแนน 3 คะแนนถาระดบการใชเหตผลเชงจรยธรรมอยในขนท 3

ใหคะแนน 4 คะแนนถาระดบการใชเหตผลเชงจรยธรรมอยในขนท 4

ใหคะแนน 5 คะแนนถาระดบการใชเหตผลเชงจรยธรรมอยในขนท 5

ใหคะแนน 6 คะแนนถาระดบการใชเหตผลเชงจรยธรรมอยในขนท 6

การจ าแนกขนการใชเหตผลเชงจรยธรรมดวงเดอน พนธมนาวน (2524, หนา

201–202) กลาววา เดกสามารถเขาใจประโยคทใชหลกสงกวาขนจรยธรรมของตนเองไดไม

เกน 1 ขนและ เนองจากแบบสอบถามทใชในการวจยนเปนแบบแบบปลายปดดงนนในการ

86

แบงชวงคะแนนของ ขนการใชเหตผลเชงจรยธรรมคะแนนทจดกงกลางระหวางขนหนงกบ

อกขนหนง จงควรปดลงอย ในขนทต ากวา ดงนน จะไดคาเฉลยตามระดบขน ดงน

ขนท 1 มคาเฉลยอยระหวาง 1.00–1.50

ขนท 2 มคาเฉลยอยระหวาง 1.51–2.50

ขนท 3 มคาเฉลยอยระหวาง 2.51–3.50

ขนท 4 มคาเฉลยอยระหวาง 3.51–4.50

ขนท 5 มคาเฉลยอยระหวาง 4.51–5.50

ขนท 6 มคาเฉลยอยระหวาง 5.51–6.00

การสรางและการหาคณภาพของแบบวดเหตผลเชงคณธรรมจรยธรรมสามารถสรปเปน

ล าดบขนตอน ดงภาพประกอบ 3

ภาพประกอบ 3 ขนตอนการสรางและหาคณภาพของแบบวดเหตผลเชงคณธรรมจรยธรรม

2.2 แบบประเมนพฤตกรรมทางคณธรรมจรยธรรม

แบบประเมนพฤตกรรมทางคณธรรมจรยธรรม เปนแบบสอบถามของ

นกเรยน 5 ดาน คอ 1) รบผดชอบ 2) ใฝเรยนร 3) กตญญ 4) ซอสตยสจรต และ 5) จต

สาธารณะมล าดบขนตอนการสรางดงน

2. ขนการพฒนาปรบปรงแบบวดเหตผลเชง

คณธรรมจรยธรรม

2.1 น าแบบวดเหตผลเชงคณธรรมจรยธรรมเสนอ

ตอผเชยวชาญประเมนปรบปรงแกไข

2.2 ทดลองใชกบนกเรยนทไมใชกลมตวอยางเพอ

วเคราะหหาคาความเชอมนของแบบทดสอบทงฉบบ

2.3 จดพมพแบบวดเหตผลเชงคณธรรมจรยธรรม

คณตศาสตร ทไดคณภาพไปใชจรงกบกลมตวอยาง

1. ขนการสรางเครองมอ

1.1 ศกษาแนวคด หลกการและ

ทฤษฎเกยวกบการสรางแบบวด

เหตผลเชงคณธรรมจรยธรรม

1.2 สรางแบบวดเหตผลเชง

คณธรรมจรยธรรม

ขนตอนการสรางแบบวดเหตผลเชงคณธรรมจรยธรรม

87

2.2.1 ศกษานยาม ทฤษฏ เอกสารและงานวจยทเกยวของ เพอน ามาเปน

แนวทางในการสรางแบบวดพฤตกรรมทางคณธรรมจรยธรรม

2.2.2 เขยนนยามพฤตกรรมทางคณธรรมจรยธรรม ทง 5 ดาน ตามทได

นยามไว

2.2.3 สรางแบบประเมนพฤตกรรมทางคณธรรมจรยธรรม ใหตรงตาม

นยามแตละดานทง 5 ดาน

2.2.4 น าแบบประเมนพฤตกรรมทางคณธรรมจรยธรรมทสรางขนไปให

ผเชยวชาญชดเดม ตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา เพอคดเลอกและปรบปรงขอความ

ใหสอดคลองกบนยามทก าหนดไว เพอตรวจสอบคาดชนความสอดคลอง (IOC) โดด

คดเลอกเฉพาะขอทมคา IOC โดยคดเลอกขอค าถามตงแต .60 ขนไป

2.2.5 น าแบบประเมนพฤตกรรมผานการคดเลอกแลวในขอ 4 ไปทดลอง

ใชกบนกเรยนทไมใชกลมตวอยาง แลวน าผลจากการตอบแบบวดพฤตกรรมมาตรวจให

คะแนนตามเกณฑ ดงน

ท าเปนประจ า ให 5 คะแนน

ท าเกอบทกครง ให 4 คะแนน

ท าเปนบางครง ให 3 คะแนน

นาน ๆ ท าครง ให 2 คะแนน

ไมเคยเลย ให 1 คะแนน

จากนนน าผลทไดมาหาคาความถ รอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน แลวน ามา

เปรยบเทยบระดบพฤตกรรมเชงจรยธรรมโดยถอเกณฑ ดงน

เกณฑการใหคะแนนแบบประเมนและแปลความหมายของคะแนน เปนแบบ

ประเมน มาตราสวนประมาณคา (Rating scale) 5 ระดบตามแบบของ ลเคอรท (Likert,

1961, p. 189) ดงน

5 หมายถง พฤตกรรมเชงจรยธรรมของนกเรยนทปฏบต

อยในระดบมากทสด

4 หมายถง พฤตกรรมเชงจรยธรรมของนกเรยนทปฏบตอยในระดบมาก

3 หมายถง พฤตกรรมเชงจรยธรรมนกเรยนทปฏบตอยในระดบปานกลาง

2 หมายถง พฤตกรรมเชงจรยธรรมนกเรยนทปฏบตอยในระดบนอย

1 หมายถง พฤตกรรมเชงจรยธรรมของนกเรยนทปฏบต

88

อยในระดบนอยทสด

การแปลความหมายของคะแนนเฉลยจากเกณฑคะแนน ดงน (บญชม ศรสะอาด, 2554,

หนา 103)

คาเฉลย 4.51-5.00 หมายถง พฤตกรรมเชงจรยธรรมของนกเรยนทปฏบต

อยในระดบมากทสด

คาเฉลย 3.51-4.50 หมายถง พฤตกรรมเชงจรยธรรมของนกเรยนทปฏบต

อยในระดบมาก

คาเฉลย 2.51-3.50 หมายถง พฤตกรรมเชงจรยธรรมของนกเรยนทปฏบต

อยในระดบปานกลาง

คาเฉลย 1.51-2.50 หมายถง พฤตกรรมเชงจรยธรรมของนกเรยนทปฏบต

อยในระดบนอย

คาเฉลย 1.00-1.50 หมายถง พฤตกรรมเชงจรยธรรมของนกเรยนทปฏบต

อยในระดบนอยทสด

ตรวจใหคะแนนเพอหาคาอ านาจจ าแนกรายขอของแบบประเมน โดยใช (t-test)

และเทคนคการคดเลอกขอของ Likert โดยคดเลอกขอค าถามทมคาตงแต 0.24 ถง 0.58

2.2.6 น าแบบประเมนทคดเลอกไว มาปรบปรงแกไข จดเรยงใหมให

สมบรณและหาคาความเชอมนของแบบสอบถามทงฉบบ โดยใชสตรการหาคาสมประสทธ

แอลฟา (-Coefficient) ตามสตรของ Cronbach ไดคาตงแต 0.81

2.2.7 จดพมพแบบประเมนพฤตกรรมทางคณธรรมจรยธรรม เพอ

น าไปใชในการเกบขอมลวจยกบกลมตวอยาง

89

การสรางและหาคณภาพแบบประเมนพฤตกรรมทางคณธรรมจรยธรรม สามารถสรปเปน

ล าดบขนตอนดงภาพประกอบ 4

ภาพประกอบ 4 ขนตอนการสรางและหาคณภาพของแบบประเมนพฤตกรรมทางคณธรรม

จรยธรรม

2.3 แบบสอบถามความพงพอใจตอการด าเนนงานกจกรรม 3 ประสาน

การสรางแบบสอบถามความพงพอใจตอการด าเนนกจกรรม 3 ประสาน

ผวจยมขนตอนในการด าเนนการสรางแบบสอบถาม ซงเปนแบบมาตราสวนประมาณคา

(Rating Scale) และศกษาแบบสอบถามจากต าราวดผลทางการศกษาของ สมนก ภททยธน

(2544, หนา 36-42) และบญชม ศรสะอาด (2553, หนา 63-71) ดงตอไปน

2.3.1 สรางแบบสอบถามความพงพอใจตอการด าเนนงานกจกรรม 3

ขนตอนการสรางแบบประเมนพฤตกรรมทางคณธรรมจรยธรรม

2. ขนการพฒนาปรบปรงแบบประเมน

พฤตกรรมทางคณธรรมจรยธรรม

2.1 น าแบบประเมนพฤตกรรมทางคณธรรม

จรยธรรมเสนอตอผเชยวชาญประเมน

ปรบปรงแกไข

2.2 น าแบบประเมนไปทดลองใช กบ

นกเรยนทไมใชกลมตวอยาง เพอวเคราะหหา

คาอ านาจจ าแนกรายขอ และคาความเชอมน

ดวยการหาคาสมประสทธแอลฟา

2.3 จดพมพแบบประเมนพฤตกรรมทาง

คณธรรมจรยธรรม ทไดคณภาพไปใชจรงกบ

กลมตวอยาง

1. ขนการสรางเครองมอ

1.1 ศกษาเอกสาร ทฤษฏ ท

เกยวของกบพฤตกรรมทาง

คณธรรมจรยธรรม จากเอกสาร

ต าราตาง ๆ และงานวจยท

เกยวของเพอเปนแนวทางในการ

สรางค าถาม

1.2 สรางแบบประเมนพฤตกรรม

ทางคณธรรมจรยธรรม โดยอาศย

ขอมลทศกษาและปรบปรงจาก

แบบประเมนพฤตกรรมทาง

คณธรรมจรยธรรม ทมผสรางไว

แลว

90

ประสาน เปนมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) ตามวธของ ลเคอรท (Likert) บญชม

ศรสะอาด (2545, หนา 63-71) ซงมระดบ 5 ระดบ จ านวน 20 ขอ โดยก าหนดเกณฑดงน

คาเฉลย 4.51-5.00 หมายถง มความพงพอใจสงทสด

คาเฉลย 3.51-4.50 หมายถง มความพงพอใจสง

คาเฉลย 2.51-3.50 หมายถง มความพงพอใจปานกลาง

คาเฉลย 1.51-2.50 หมายถง มความพงพอใจต า

คาเฉลย 1.00-1.50 หมายถง มความพงพอใจต าทส

2.3.2 น าแบบสอบถามความพงพอใจตอการด าเนนกจกรรม 3 ประสาน

ทเสนอตอผเชยวชาญชดเดม ตรวจสอบความถกตองเหมาะสมและเพมเตมในสวนท

บกพรอง ใหสมบรณยงขนเพอใหสามารถวดในสงทตองการวดได

2.3.3 น าผลการวเคราะหจากการพจารณาจากผเชยวชาญไปปรบปรง

แกไขตามค าแนะน า และจดพมพเปนฉบบจรงเพอน าไปใชกบกลมตวอยางตอไป

การสรางและหาคณภาพแบบสอบถามความพงพอใจตอการด าเนนกจกรรม 3 ประสาน

สามารถสรปเปนล าดบขนตอนดงภาพประกอบ 5

ขนตอนการสรางแบบสอบถามความพงพอใจตอการด าเนนกจกรรม 3 ประสาน

2. ขนการพฒนาปรบปรงแบบสอบถาม

ความพงพอใจการด าเนนกจกรรม 3

ประสาน

2.1 น าแบบสอบถามความพงพอใจทสรางขน

เสนอตอผเชยวชาญเพอตรวจสอบความ

เหมาะสมของเนอหา ความชดเจนของภาษา

และความครอบคลมของขอค าถามแลวน ามา

ปรบปรงแกไข

2.2 จดพมพแบบสอบถามความพงพอใจท

ไดคณภาพไปใชจรงกบกลมตวอยาง

1. ขนการสรางเครองมอ

1.1 ศกษาเอกสาร ทฤษฏ ท

เกยวของกบศกษาเอกสารและ

งานวจยทเกยวของกบความพง

พอใจ

1.2 สรางแบบสอบถามความพง

พอใจ

ภาพประกอบ 5 ขนตอนการสรางและหาคณภาพของแบบสอบถามความพงพอใจการด าเนน

กจกรรม 3 ประสาน

91

การเกบรวบรวมขอมล

ผวจยด าเนนการเกบรวบรวมขอมล ตามขนตอนดงตอไปน

1. ท าการทดสอบกอนใชกจกรรม 3 ประสาน ดวยแบบวดเหตผลเชง

คณธรรมจรธรรม และแบบวดพฤตกรรมทางคณธรรมจรยธรรม

2. ด าเนนการจดกจกรรม 3 ประสานกบกลมตวอยาง

3. เมอด าเนนกจกรรมครบตามทเตรยมไวแลวผวจยใหนกเรยนกลมตวอยาง

ท าการทดสอบหลงกจกรรม

4. ใหนกเรยนกลมตวอยางท าแบบวดความพงพอใจตอการด าเนนกจกรรม

3 ประสาน

5. ตรวจใหคะแนนแลว น าคะแนนทไดมาวเคราะหโดยวธทางสถตเพอ

ตรวจสอบสมมตฐานตอไป

การวเคราะหขอมล

ในการวจยครงน ผวจยด าเนนการวเคราะหขอมลโดยใชโปรแกรมส าเรจรป

ดงน

1. หาคณภาพของกจกรรม โดยใชคาดชนประสทธผล (Effectiveness Index:

E.I.)

2. เปรยบเทยบเหตผลเชงคณธรรมจรยธรรม และพฤตกรรมทางคณธรรม

จรยธรรม ระหวางกอนและหลงการจดกจกรรม 3 ประสาน โดยใชการทดสอบความ

แตกตางของคาเฉลยของกลมทดลองทไมเปนอสระตอกน (t-test for dependent samples)

3. ศกษาระดบความพงพอใจตอการด าเนนกจกรรม 3 ประสาน โดยการ

ทดสอบคาทแบบกลมตวอยางเดยว (One-Sample t-test)

สถตทใชในการวจย

1. สถตพนฐานไดแก

1.1 คารอยละ (Percentage) โดยสตร (บญชม ศรสะอาด, 2535, หนา 101)

92

100N

fp

เมอ p แทน รอยละ

f แทน ความถทตองการแปลงใหเปนรอยละ

N แทน จ านวนความถทงหมด

1.2 คาเฉลย (X ) ค านวณจากสตร (บญชม ศรสะอาด, 2535, หนา 102)

X =N

X

เมอ X แทน คะแนนเฉลย

X แทน ผลรวมของคะแนนในกลม

N แทน จ านวนนกเรยนในกลมตวอยาง

1.3 คาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ค านวณจากสตร (บญชม ศรสะอาด,

2535, หนา 103)

)1(

)(..

22

NN

XXNDS

เมอ ..DS แทน คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน

X แทน ผลรวมของคะแนนในกลม

2X แทน ผลรวมของคะแนนแตละคนยกก าลงสอง

N แทน จ านวนนกเรยนในกลมตวอยาง

2. สถตทใชในการวเคราะหหาคณภาพเครองมอ

2.1 คาความเทยงตรง (Validity) แบบวดพฤตกรรมเชงคณธรรมจรยธรรม

และแบบประเมนพฤตกรรมทางคณธรรมจรยธรรม โดยใชสตรดชนความสอดคลอง

ระหวางขอสอบกบจดประสงค

(สมบต ทายเรอค า, 2551, หนา 101) ดงน

N

RIOC

เมอ IOC แทน ดชนความสอดคลองระหวางขอค าถาม

กบจดประสงค

R แทน ผลรวมของคะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ

N แทน จ านวนผเชยวชาญ

93

2.2 หาคาอ านาจจ าแนก (Discrimination) แบบวดพฤตกรรมเชงคณธรรม

จรยธรรม และแบบประเมนพฤตกรรมทางคณธรรมจรยธรรมโดยใชสตรดงน (ณฏฐพงษ

เจรญทพย, 2542, หนา 215 อางถงใน ประเสรฐ พลผล, 2554, หนา 115)

2N

LR HR r

เมอ r แทน คาอ านาจจ าแนก

RH แทน จ านวนนกเรยนทตอบถกในกลมเกง

RL แทน จ านวนนกเรยนทตอบถกในกลมออน

N แทน จ านวนนกเรยนในกลมเกงและกลมออน

2.3 การหาความยากงายของแบบวดพฤตกรรมเชงคณธรรมจรยธรรม และ

แบบประเมนพฤตกรรมทางคณธรรมจรยธรรม ค านวณไดจากสตร ดงน (สมบต ทายเรอ

ค า, 2551, หนา 88)

NR

P

เมอ P แทน คาความยากงายของขอสอบ

R แทน จ านวนคนทท าขอนนถก

N แทน จ านวนคนทท าขอนนทงหมด

2.4 หาความเชอมน (Reliability) ของแบบวดพฤตกรรมเชงคณธรรม

จรยธรรม และแบบประเมนพฤตกรรมคณธรรมจรยธรรม ค านวณจากสตรสมประสทธ

ความเชอมนแอลฟา (-Coefficient) จากสตรของ Cronbach เปนคาความเชอมนท

ค านวณหาไดจากคะแนนทมคามากกวา ไมใช 0 หรอ 1 สตรทใชในการค านวณมดงน

=

2ts

2is11n

n

เมอ คอ คาสมประสทธความเชอมนของแบบทดสอบ

n คอ จ านวนขอของแบบทดสอบ

2iS คอ ความแปรปรวนของแบบทดสอบรายขอ

2tS คอ ความแปรปรวนของแบบทดสอบทงฉบบ

94

3. สถตทใชทดสอบสมมตฐาน

3.1 หาคาดชนประสทธผลของคมอกจกรรม 3 ประสาน โดยใชเกณฑ

ประสทธผล (The Effectiveness Index: E.I.) ซงดชนประสทธผล หมายถง คาตวเลขทแสดง

อตราการเรยนรทกาวหนาขนจากพนฐานความรเดมทมอย หลงจากนกเรยนไดรบ

ประสบการณการเรยนรจากการจดกจกรรมโดยใชคมอกจกรรม 3 ประสานส าหรบเกณฑ

ทยอมรบไดถง ความมประสทธผลคอมคาตงแต .50 ขนไปและเพอทดสอบสมมตฐานขอ 1

วเคราะหคะแนนโดยใชสตรค านวณ ดงน (เผชญ กจระการ และสมนก ภททยธน, 2545,

หนา 31-35)

คาดชนประสทธผล=

3.2 สถตทดสอบความแตกตางระหวางคาเฉลยของกลม 2 กลมทไมเปนอสระ

ตอกน ใชสถตทดสอบคา t (t-test for dependent samples) (สมบต ทายเรอค า, 2553,

หนา 151) ใชทดสอบสมมตฐานขอท 2, 3 4 และ 5

1

)( 22

N

DDN

Dt

เมอ t แทน คาสถตท

D แทน ผลตางของคะแนนแตละค

D แทน ผลรวมของผลตางของคะแนนแตละค

N แทน จ านวนกลมตวอยาง

ในการวจยครงนผวจยสรปขนตอนของการวจยโดยรวม ดงน

ผลรวมคะแนนทดสอบหลงเรยนทกคน-ผลรวมคะแนนทดสอบกอนเรยนทกคน

(จ านวนนกเรยนคะแนนเตม)-ผลรวมคะแนนทดสอบกอนเรยน

95

ประเดนทตองการ ขนตอนการด าเนนการ ผลทได

ก าหนดเรองวจย

- หาปญหา

- หาแนวทาง/วธ

แกปญหา

- สงเกต ส ารวจปญหาและเลอก เรองคมอกจกรรม

3 ประสาน

- ศกษาเอกสารทฤษฎแนวคดการสรางคมอ

กจกรรม

สรางคมอกจกรรม

- คมอกจกรรมทตองการ

พฒนา

พฒนาคมอกจกรรม

- คมอกจกรรมทม

คณภาพเหมาะสม ม

โครงสรางการน าไปใช

ตรวจสอบคณภาพคมอ

กจกรรม

- ตรวจสอบคมอกจกรรม

- ตรวจโครงสรางคมอ

กจกรรม

การสรางเครองมอ

- แบบวดเหตผลเชง

จรยธรรม

- แบบประเมนพฤตกรรม

ทางคณธรรมจรยธรรม

- แบบสอบถามความพง

พอใจตอการด าเนน

กจกรรม 3 ประสาน

- แนวทางในการแกปญหา

- พฒนาคมอกจกรรม

3 ประสาน

ศกษา วเคราะห สงเคราะห แนวคดการสรางคมอ

กจกรรม 3 ประสาน จากเอกสารและงานวจยท

เกยวของ

คมอกจกรรม 3 ประสาน

จ านวน 3 ชด

- ปรบปรงดานเนอหา ภาษา ความถกตองของคมอ

กจกรรม 3 ประสาน

- ระบขนตอนวธการใช

คมอกจกรรม จ านวน 3 ชด ม

ปก ค าน า สารบญ ค าชแจงการ

ใชคมอ ค าแนะน าในการใชคมอ

วตถประสงค ประโยชน

กจกรรมพฒนาคณธรรม

จรยธรรมของนกเรยน

วธวดประเมนผลกจกรรม - คดเลอกผเชยวชาญ 5 คน ตามคณสมบต

- สรางแบบประเมนความเหมาะสมของคมอ

กจกรรม (IOC)

- ปรบปรงแกไขตามค าแนะน า คมอกจกรรมทผานการ

ปรบปรง แกไข เตรยมน าไปใช

- ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบการ

วดผลประเมนผล

- สรางแบบวด/แบบสอบถามใหผเชยวชาญ

ตรวจสอบ

- หาคณภาพเครองมอตามกระบวนการวจย

- ทดลองใชกบนกเรยน (Try-out) ทไมใชกลม

ตวอยางแลวน าผลมาปรบปรง

- แบบวดเหตผลทางคณธรรม

จรยธรรม

- แบบประเมนพฤตกรรมทาง

คณธรรมจรยธรรม

- แบบสอบถามความพงพอใจ

ตอการด าเนนกจกรรม 3

ประสาน ทพฒนาคณภาพพรอม

น าไปใชแลว

- สมตวอยางนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1-6

จ านวน 324 คน

- วดเหตผลเชงจรยธรรม พฤตกรรมคณธรรม

จรยธรรม และความพงพอใจ

- วเคราะหขอมล

- ผลการเปรยบเทยบเหตผล

เชงจรยธรรม พฤตกรรม

คณธรรมจรยธรรม และความ

พงพอใจ

- ทดลองใชจรง

สรปผลการวจย

- ผลการวจยจากการ

ตรวจสอบการทดลองใช

- สรปผลการวเคราะห

- เขยนรายงานการวจยตามความมงหมายของการ

วจย

- คมอกจกรรมทมคณภาพตาม

เกณฑมาตรฐานทก าหนดไว

- รายงานการวจยฉบบเตม

96

บรรณานกรม

97

บรรณานกรม

กมลพรรณ จนทรพะยอม. (2550). สภาพแวดลอมทางครอบครว โรงเรยนและบคลกภาพ

ทเกยวของกบการปรบปรบตวของนกเรยนวยรน. ปรญญานพนธ วทยาศาสตร

มหาบณฑต: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร.

กรรณการณ สนทธรรม. (2546). การศกษาความสมพนธระหวางปจจยบางประการกบ

แรงจงใจในการเรยนวชาวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาป ท 3

โรงเรยนในสงกดกรมสามญศกษาจงหวดนาน. ปรญญานพนธ การศกษา

มหาบณฑต:มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

กระทรวงศกษาธการ. (2554). แนวทางการพฒนา การวดและประเมนคณลกษณะอนพง

ประสงค ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551.

กรงเทพมหานคร: โรงพมพ ส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต.

กรต บญเจอ. (2542). จรยศาสตรส าหรบผเรมเรยน. (พมพครงท 8). กรงเทพมหานคร:

โรงพมพไทยวฒนาพานช จ ากด

กญชร คาขาย. (2542). จตวทยาแนะแนวเดกวยรน. กรงเทพฯ: คณะครศาสตร สถาบน

ราชภฏสวนสนนทา.

เกษมศร ภทรภรสกล. (2544). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยน ความคงทนในการ

เรยนร และความสนใจในการเรยนวชาคณตศาสตรของนกเรยนชน

ประถมศกษาปท 6 ทไดรบ การสอนตามทฤษฎสรรคนยม. ปรญญานพนธ กศ.

ม. (การประถมศกษา). กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

โกสนทร รงสยาพนธ. (2531). ปรชญาและคณธรรมส าหรบคร.

กรงเทพมหานคร: โรงพมพกรมศาสนา.

เกรยงศกด เจรญวงศศกด. (2542). ท าอยางไรลกจงใฝรใฝเรยน. ม.ป.ท.: ม.ป.พ.

คณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต ส านกงาน. (2540). คมอครเพอพฒนาความสนใจใฝร

และสรางสรรคระดบมธยมศกษา. กรงเทพฯ: โรงพมพการศาสนา.

จงลกษณ สหาราช. (2548). โมเดลความสมพนธเชงสาเหตของปจจยทสงผลตอความ

มานะอตสาหะในการเรยนของนกเรยนชวงชนท 2. ปรญานพนธ วทยาศาสตร

มหาบณฑตมหาวทยาลยบรพา.

98

จรญญา ขนกฤษณ. (2543). การเหนคณคาตนเองของนกเรยนชนประถมศกษาป ท 6

โรงเรยนเทศบาลวดศรสพรรณ จงหวดเชยงใหม. การคนควาแบบอสระ

ศกษาศาสตรมหาบณฑต: มหาวทยาลยเชยงใหม.

ค าแหง จตตะมาก.(2548) การศกษาแนวทางการพฒนาคณธรรม จรยธรรม และคานยมท

พงประสงคแกผเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนท

การศกษาอางทอง. วทยานพนธ ค.ม. พระนครศรอยธยา: มหาวทยาลยราชภฏ

พระนครศรอยธยา.

จราภา เตงไตรรตน และคณะ. (2543). จตวทยาทวไป. พมพครงท 2. กรงเทพฯ:

ส านกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

จนทรา พรมม. (2544). จตลกษณะและสถานการณทเกยวของกบพฤตกรรมใฝรของคร

ประถมศกษา. วทยานพนธ ศ.ม. ขอนแกน: มหาวทยาลยขอนแกน.

จ ารญ เทยมธรรม. (2546). การศกษาความสมพนธระหวางปจจยบางประการกบแรงจงใจ

ใฝสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4. ปรญญานพนธ

การศกษามหาบณฑต: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร.

ชตสภางค ทพยเทยงแท และคณะ. (2543). การเปรยบเทยบพฤตกรรมใฝรกอนและหลง

การเรยนโดยใชปญหาเปนหลกของนกศกษาพยาบาล. วารสารวทยาลย

พยาบาลราชชนน ราชบร. ปท 6 ฉบบท 2

ชยพร วงศวรรณ. (2538). เอกสารค าสอนการสอนคานยมและจรยธรรม. คณะ

ศกษาศาสตร. สถาบนเทคโนโลยราชมงคล กระทรวงศกษาธการ.

ชยพร วชชาวธ. (2531). แนวคดและการพฒนาการใหมในการปลกฝงจรยธรรมใน

จรยธรรมศกษา. กรงเทพมหานคร ม.ป.พ.

ชยพร วชชาวธ และธระพรอวรรณโณ. (2525). แนวคดและพฒนาการใหม.

ช าเลอง วฒจนทร. (2544). หลกการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมแกนกเรยน. กรงเทพฯ:

โรงพมพการศาสนา.

ณฐณชากร ศรบรบรณ. (2550). เรองการพฒนาโมเดลเชงสาเหตของจตอาสาของ

นกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย ในโรงเรยนสงกดส านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน. วทยานพนธ คศ.ม. กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ดวงเดอน พนธมนาวน. (2547). วารสารจตพฤตกรรมศาสตร ระบบพฤตกรรมไทย.

99

ตวงรตน วาหสะ. (2555). พฤตกรรมความซอสตยของบดามารดา การควบคมตนเองการ

ไดรบการสงเสรมความซอสตยจากโรงเรยน การเหนคณคาของความซอสตย

และพฤตกรรมความซอสตยของนกเรยนชวงชนท 3 ปจจยการสนบสนนการ

ปฏบตงานตามบทบาทบรหารสภาเดกและเยาวชน กลมมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร.

ธรรมนนทกา แจงสวาง. (2547). เรองผลของการใชโปรแกรมพฒนาจตสาธารณะดวย

บทบาทสมมตกบตวแบบของนกเรยนชนประถมศกษาปท 3. ปรญญานพนธ

วท.ม. (การวจยพฤตกรรมศาสตร). กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ถายเอกสาร.

ธเนศ ขาเกด. (2555). การวจยและพฒนา (R&D): กระบวนการศกษาคนควาสคณภาพ.

วารสารวชาการ. ปท 8 ฉบบท 13.

นรนทร ศรสวาง. (2541). การสรางแบบทดสอบวดจรยธรรมดานความใฝร ส าหรบ

นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในจงหวดรอยเอด. วทยานพนธ: มหาวทยาลย

มหาสารคาม.

นนทวฒน ชนช. (2546). การใชตวแบบสญลกษณผานการใชหนงสอเลมเลกเชง

วรรณกรรมเพอพฒนาจตสาธารณะ ในนกเรยนระดบชนประถมศกษาปท 2.

ปรญญานพนธ วท.ม. (การวจยพฤตกรรมศาสตรประยกต).กรงเทพฯ: บณฑต

วทยาลยมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

นภา วงษสรภนนท. (2548). การสรางแบบวดคณลกษณะใฝรใฝเรยนส าหรบนกเรยนระดบ

ชวงชนท 3. ปรญญานพนธ การศกษามหาบณฑต มหาวทยาลยศรนครนทรว

โรฒประสานมตร.

นรนดร ตงธระบณฑตกล และคณะ. (2547). ปจจยทสงผลตอคณลกษณะการใฝรใฝเรยน

ของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ในเขตการศกษา 8. กรงเทพฯ: กระทรวง

ศกษาธการ.

นชนารถ เนตพฒน. (2550). ปจจยเชงสาเหตทสงผลตอความขยนหมนเพยรในการเรยน

ของนกเรยนชวงชนท 4 โรงเรยนในเครอมลนธคณะเซนตคาเบรยล แหง

ประเทศไทย. ปรญญานพนธ การศกษามหาบณฑต: มหาวทยาลย

ศรนครนทรวโรฒ.

100

นอยทพย ลมยงเจรญ. (2547). การพฒนากระบวนการเรยนรโดยวธการบรณาการและ

กระบวนการกลมเพอสงเสรมคณลกษณะเกง ด มสข และพฒนาความมวนย

ดานความรบผดชอบตอกลมและใฝรใฝเรยน. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย.

ทศนา แขมมณ. (2546). การพฒนาคณธรรมจรยธรรมและคานยม: จากทฤษฎสการ

ปฏบต. กรงเทพมหานคร: เสรมสน พรเพรส ซสเทม.

บญชต มณโชต. (2543). ความสมพนธระหวางการจดการเรยนการสอนแบบมสวนรวมกบ

พฤตกรรมการใฝรของนกศกษาพยาบาล. ปรญญานพนธ พยาบาลศาสตรมหา

บณฑต มหาวทยาลยมหดล.

บญม แทนแกว. (2539). จรยศาสตร. กรงเทพมหานคร: โรงพมพโอเดยนสโตร.

ประจกษ กอเจรญ. (2546). “ครอบครวกบการสงเสรมการ (ใฝ) เรยนรของเดก”

สารนเทศส านกวทยาบรการสาขาวชาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศ

ศาสตร.ปท 10.

ประภาศร สหอ าไพ. (2550). พนฐานการศกษาทางศาสนาและจรยธรรม. พมพครงท 4.

กรงเทพมหานคร: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ปราชญา กลาผจญ. (2544). คณธรรม จรยธรรม จรรยาบรรณวชาชพ. กรงเทพมหาคร:

เยลโลการพมพพจนานกรมฉบบราชบณฑตสถาน พ.ศ. 2542. (2546).

กรงเทพฯ: นานมบคสพบลเคชน.

พรพรรณ อทยว. (2544). ตวบงชทางจตสงคมของพฤตกรรมใฝรในนกศกษาคร.

วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยขอนแกน.

พระพรหมคณาภรณ(ป.อ.ปยตโต). (2540). ธรรมนญชวต. กรงเทพมหานคร: ส านกงาน

พระพทธศาสนาแหงชาต.

พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต). (2551). การเสรมสรางคณลกษณะเดกไทย.

กรงเทพฯ: ศนยสอ และสงพมพแกวเจาจอม มหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา.

พระธรรมกตตวงศ. (2548). พจนานกรมเพอการศกษาพทธศาสตร ชด ค าวด.

กรงเทพมหานคร: ส านกพมพเลยงเชยง

พระเทวนทร เทวนโท. (2544). พทธจรยศาสตร. พมพครงท 1 กรงเทพฯ:

มหาจฬาบรรณาคาร.

101

พระเมธธรรมาภรณ. (2544). ความสมพนธระหวางจรยธรรมจรยศาสตรและจรยศาสตร

ในความรคคณธรรม. กรงเทพมหานคร: ส านกพมพจฬาลงกรณวทยาลย

พเชษฐ เรองแสง. (2546). ปจจยสถานการณและจตลกษณะทเกยวของกบพฤตกรรมใฝร

ของพระสงฆทศกษาในมหาวทยาลยสงฆ กรงเทพมหานคร. วทยานพนธ ศกษา

ศาสตรมหาบณฑต: มหาวทยาลยขอนแกน.

พทกษ วงศแหวน. (2546). การศกษาปจจยพหระดบทสงผลตอพฤตกรรมใฝเรยนของ

นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 จงหวดศรสะเกษ. ปรญญานพนธ ก.ศ.ม.

กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.

พสมย เทยนทอง. (2553). การด าเนนการพฒนาคณธรรมจรยธรรมดานความซอสตย

สจรตของนกเรยนโรงเรยนบานเขามะกา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษา

สระแกวเขต 1. ปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต: มหาวทยาลยปทมธาน.

พวงพนธ โพธศร. (2555). การสรางแบบวดคณลกษณะอนพงประสงคดานความซอสตย

สจรตส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3. วทยานพนธ ปรญญามหาบณฑต

สาขาวชาวจยและประเมนผลการศกษา: มหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม.

เพมศกด วรรลยางกร. (2547). จตวทยามนษยเชงธรกจ. กรงเทพมหานคร: วงอกษร.

ภญโญ สาธร. (2544). การบรหารการศกษา. กรงเทพมหานคร: จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย.

มรกต ศรยาสวน. (2546). ตวแปรทเกยวของกบแรงจงใจใฝสมฤทธในการเรยนวชาดนตร

นาฏศลป ของนกเรยนชนประถมศกษาป ท 5 โรงเรยนเซนตโยเซฟคอนเวนต

กรงเทพมหานคร. ปรญญานพนธ. กศ.ม. กรงเทพฯ: มหาวทยาลย

ศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.

มาล จฑา. (2542). จตวทยาการเรยนการสอน. พมพครงท 4. กรงเทพฯ: อกษรพพฒน.

มาสรน จนทงาม. (2543). ผลของการจดการเรยนการสอนแบบเนนวจยตอการใฝรและ

ความสามารถในการคดวจารณญาณของนกศกษาพยาบาล. วทยานพนธ

พยาบาลศาสตรมหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ยพน โกณฑา และคณะ. (2544). การพฒนาคณลกษณะนสยใฝรใฝเรยนของนกเรยนชน

มธยมศกษาโรงเรยนวงน าเขยว. กรงเทพฯ: กระทรวงศกษาธการ.

ราชบณฑตยสถาน. (2546). พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542.

กรงเทพมหานคร: นานมบคสพบลเคชนส.

102

ลวน สายยศ และองคนา สายยศ. (2538). เทคนคการวจจยทางการศกษา. กรงเทพฯ:

สวรยาสาสน.

ลขต ธรเวคน. (2548). คนไทยในอดมคต. กรงเทพมหานคร: แมค.

วาสนา กมเทง. (2553). ผลการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem-

Based Learning) ทมตอทกษะการแกปญหา ทกษะการเชอมโยงทาง

คณตศาสตร และ

ความใฝรใฝเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3. ปรญญานพนธปรญญา

การศกษามหาบณฑต สาขาการมธยมศกษา บณฑตวทยาลย:

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

วศน อนทสระ. (2549). พทธจรยศาสตร. พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร: ธรรมดา.

วฒนา ปลาตะเพยน. (2546). การศกษาความสมพนธระหวางปจจยบางประการกบ

แรงจงใจใฝสมฤทธในวชาคณตศาสตรนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2.

ปรญญานพนธ การศกษามหาบณฑต: มหาวทยาลย

ศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.

วฒนา พาผล. (2551). การวเคราะหโครงสรางความสมพนธระหวางปจจยทมอทธพลตอ

ความใฝรใฝเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3. ปรญญานพนธ การศกษา

มหาบณฑต: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.

ศกดชย นรญทว. (2544). หนงสออานประกอบการเรยนการสอนวชาจรยศาสตรศกษา.

กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยศรนครนทรทรวโรฒ.

ศกดสทธ สขบรม. (2549). การพฒนาแบบวดจรยธรรมดานความใฝ รสาหรบนกเรยนชน

ประถมศกษาปท 6. วทยานพนธ กศ.ม. กรงเทพฯ: มหาวทยาลย

เกษตรศาสตร. ศนยสงเสรมและพฒนาพลงแผนดนเชงคณธรรม. บนทก

ความส าเรจ “เยาวชนไทย ท าดถวายในหลวง”. กรงเทพฯ: ศนยคณธรรม.

สมผว ชนตระกล. (2536). ความเปนคร (เอกสารประกอบการสอน). เชยงใหม: คณะ

ครศาสตรสถาบนราชภฏเชยงใหม (อดส าเนา).

สาโรช บวศร. (2545). “จรยธรรม” ในสารานกรรมศกษาศาสตร. กรงเทพมหานคร:

ม.ป.พ.

103

สมาล ภผาลา. (2547). ปจจยทสงผลตอการใหเหตผลเชงจรยธรรมดานความซอสตยของ

นกเรยนชนประถมศกษาตอนปลาย โรงเรยนวดธาตทอง เขตวฒนา

กรงเทพมหานคร. วทยานพนธ ปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาจตวทยา

การศกษา: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

แสง จนทรงาม. (2542). การสอนจรยธรรมในโรงเรยน. เอกสารน าเสนอในการ

ประชมสมมนาจรยธรรมในสงคมไทยปจจบน. สถาบนเทคโนโลยแหงเอเชย.

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2542). การพฒนาดานจตพสย

มตส าคญของการพฒนาคน. กรงเทพฯ: พรกหวานกราฟฟค.

ส านกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต. (2540). จตพสยมตส าคญของการพฒนา

คน. กรงเทพฯ: ส านกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต.

อญชล ยงรกพนธ. (2550). เรองผลการใชสถานการณจ าลองผสานกบเทคนคประเมนผล

จากสภาพจรงเพอพฒนาจตสาธารณะของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5.

ปรญญานพนธ กศ.ม. กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถาย

เอกสาร.

Atkinsion, J.W. (1996). Motive in Fantasy.Action and Society. New Delhi: Affiliated

West Press.

Cranleyc Mary Elizabeth. “Tessaban School: The Moral Life of a Thai Primary School,”

Dissertation Abstracts International. Vol. 64 No. 5: 1531–A.

Kohlberg, L. (1964). Development of Moral Character and Moral Ideology. In M.L.

Hoffman & L.W. Hoffman (Eds), Review of Child Development Research.

Vol.1. Hartord, C.T.: Connecticut Printer.

Maslow, A.M. (1970). Motivation and personality. New York: Harper and Row.

Piaget, J. Y. (1976). The Moral Judgementof the Child. New York: The Free Press.

104

ภาคผนวก

105

ภาคผนวก ก

รายนามผเชยวชาญตรวจสอบคณภาพเครองมอวจย

106

รายนามผเชยวชาญตรวจสอบคณภาพเครองมอวจย

1) นางประพณพตร ธรนนท ศกษานเทศก ช านาญการพเศษ ส านกงานเขต

พนทการศกษามธยมศกษา เขต 23

2) นายปรชา เดอนนล ศกษานเทศก ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา

สกลนคร เขต 3

3) ดร.ส าเรง ออนสมพนธ อาจารย ภาควชาการบรหารการศกษา

มหาวทยาลยศลปากร

4) นางจนตนา ศนยจนทร ขาราชการบ านาญ

5) นางอรนช สตยถาผล ต าแหนง คร วทยฐานะ ช านาญการพเศษ กลมสาระ

การเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม โรงเรยนพงโคนวทยาคม

107

ภาคผนวก ข

- คมอการจดกกรรมสงสอนคณธรรมดวยกจกรรมหนงหองเรยนหนง

โครงงานคณธรรม

- คมอการจดกจกรรม เสรมสรางธรรมะโดยพระวทยากร

- คมอการจดกจกรรม สงเสรมคณธรรมดวยกจกรรมหนาเสาธง

108

คมอการจดกจกรรม

สงเสรมคณธรรมจรยธรรม โรงเรยนพงโคนวทยาคม

“กจกรรม สงสอนคณธรรมดวยกจกรรมหนงหองเรยนหนงโครงงาน

คณธรรม”

คณะกรรมการวจย

โรงเรยนพงโคนวทยาคม

อ าเภอพงโคน จงหวดสกลนคร

ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 23

109

ค าน า

ปจจบนเทคโนโลยไดเขามามบทบาทในการ เปลยนแปลงการด าเนนวถชวตของ

บคคล ซงสงผลกระทบตอสภาพรางกายและจตใจ ท าใหบคคล ตองพยายามปรบ ตวเพอ

จะไดด าเนนชวตอยางราบรน และสามารถอยรวมกบผอนไดอยางม ความสข นกเรยน

ในชวงระดบมธยมศกษา เปนวยทเปลยนแปลงไปจากวยเดกทงทางดานรางกายและ สงคม

มความสบสนตนเอง เพราะเปนวยทกาวเขาสวยรน ซงมสภาวะทกอใหเกด ความเครยด

ทางอารมณ และอาจเปนสาเหตผลกดนใหแสดงพฤตกรรมไมพงประสงค อนน าไปส

ปญหาดานพฤตกรรม เชน การตดสารเสพตด การทะเลาะววาท เปนตน ท าใหเปนอสรร

คตอการ พฒนาสงคม และประเทศชาตเปนอยางยง หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พ.ศ.

2551 ก าหนดให จดการศกษาเพอพฒนาคนใหมความสมดลโดยยดหลกผเรยนส าคญทสด

ทกคนมความสามารถ เรยนร และพฒนาเองได สงเสรมใหนกเรยนสามารถพฒนาตาม

ธรรมชาต และเตมศกยภาพ ให ความส าคญตอความรเกยวกบตนเอง และความสมพนธ

ของตนเองกบสงคม ตลอดจนความร และ การด าเนนชวตอยางมความสข โดยให

สถานศกษาจดกระบวนการเรยนทมงเนนการฝกทกษะ กระบวนการคด การจดการ การ

เผชญสถานการณ และการประยกตความรมาใชปองกนและแกไขปญหา

คณะผศกษาเหนวาการจดการเรยนการสอน เพอพฒนาคนใหสมบรณจะตอง

รวมไปถงการ พฒนาคณธรรมจรยธรรม ไปพรอมกนทก ๆ ดาน โดยเฉพาะอยางยง การ

จดกจกรรมทจะสรางความรความเขาใจในเรองคณธรรมจรยธรรม ใหนกเรยนมสวนใน

การคด ลงมอท า กจกรรมความดทตวนกเรยนตองการ มสวนส าคญในการขดเกลาให

ผเรยนมคณธรรมจรยธรรมทกวน จงไดจดท าคมอการจดกจกรรม “สงสอนคณธรรม

จรยธรรมดวยกจกรรมหนงหองเรยนหนงความด” ขน เพอใหนกเรยนโรงเรยนพงโคน

วทยาคม ไดมความความร ความเขาใจ เรองคณธรรมจรยธรรม และหวงเปนอยางยง วา

คมอฉบบนจะเปนประโยชนส าหรบครในการพฒนานกเรยนใหสามารถอยรวมกบผอนใน

สงคมไดอยางมความสข สอดคลองกบครธรรมอตลกษณของโรงเรยนพงโคนวทยาคม

โรงเรยนพงโคนวทยาคม

110

สารบญ

เรอง หนา

1 บทน า…………………………………..…………………………………………………………………... 1

ภมหลง………………………………………………………………………………………….…….. 1

วตถประสงค...................................................................................... 2

ขอบเขตในการจดท า.......................................................................... 2

นยามศพทเฉพาะ………………..………………………………………………………………. 3

ผลทคาดวาจะไดรบ…………………………………………………………………………..… 4

การน าผลงานไปประยกตใช………………………………………………………………… 4

2 โครงงานคณธรรม……………………………………………………....…………………………… 5

3 วธด าเนนการโครงงานคณธรรม……………………………………………………………… 13

4 เครองมอทใชในการวดและประเมนผล…………………….……………………………… 21

บรรณานกรม……………………………………………………………………………………………………………… 24

111

บทท 1

บทน า

ภมหลง

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทเพมเตม(ฉบบท) พ.ศ.

2545 มาตรา 6 จงก าหนด ความมงหมายและหลกการในการจดการศกษา ตองเปนไปเพอ

พฒนาคนไทย ใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกายและจตใจ สตปญญา ความรและ

คณธรรม มจรยธรรมและ วฒนธรรมในการด าเนนชวต สามารถอยรวมกบผอนไดอยางม

ความสข และมาตรา 24 (4) กลาว วา “การจดการเรยนสอนโดยผสมผสานสาระความร

ดานตาง ๆ อยางไดสดสวนสมดลกนรวมทง ปลกฝงคณธรรม คานยมทดงามและ

คณลกษณะอนพงประสงคไวในทกวชา จดการเรยนการสอน ในกระบวนการเรยนรตองมง

ปลกฝงจตส านกทถกตองเกยวกบการเมองการปกครองอนม พระมหากษตรยเปนประมข

รจกสทธ หนาท เสรภาพ เคารพกฎหมาย มความรความภมใจใน ความเปนไทย รกษา

ผลประโยชนสวนรวมของประเทศชาต” (พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542,

หนา 8–9)ในสภาวะปจจบน ปจจยแวดลอมของนกเรยน มผลตอการด าเนนชวตของ

นกเรยนเปนอยางมาก โดยเฉพาะนกเรยนทก าลงศกษาในระดบมธยมศกษา พบวา

นกเรยนสวนใหญมปญหา ดานระเบยบวนยตอตนเองและตอสงคม ซงเปนสาเหตส าคญท

น าไปสความผดพลาดรายแรง สงผลตอวถชวตในอนาคต ซงสถานศกษากมสวนท าให

นกเรยนขาดระเบยบวนย ทงเนองจากการ จดการเรยนการสอนในปจจบนมงเนนการให

ความรทางดานวชาการซงสอดคลองกบ อรค ฟรอบน (1988) ทกลาวาในเวลาทเรามง

สอนแตวชาความรเรากลบสญเสยการสอนอกอยางหนงซงเปนสงส าคญทสดตอการ

พฒนาการของมนษย นนกคอการสอนใหมคณธรรม จรยธรรม วนยในตนเอง มความ

มงมน อดทน และไวตอการรบรความตองการของผอน ดงนนส านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน ซงมหนาทในการจดการศกษา ขนพนฐานใหแกเยาวชนของชาตให

ไดรบการศกษาอยางทวถง โดยเฉพาะอยางยงดานคณธรรมจรยธรรม ในการพฒนา

คณลกษณะอนพงประสงค อนจะน ามาซงการเปนมนษยทสมบรณและประสบ

ความส าเรจในการด าเนนชวตในอนาคต

โรงเรยนพงโคนวทยาคมไดเหนความส าคญในการจดกจกรรมการเรยนรแบบ

ผสมผสานทเนนการผเรยนเปนส าคญ ลงมอปฏบตจรง โดยสงเสรมการเรยนรใหผเรยน

112

เปนคนดมคณธรรมจรยธรรมกอนแลวจงใหสอนใหเปนคนเกงควบคไป จงจะสามารถท าให

ทกคนอยในสงคมรวมกนไดอยางมความสข โรงเรยนจงไดจดกจกรรม“สงสอนคณธรรม

ดวยกจกรรมหนงหองเรยนหนงโครงงานคณธรรม” ขนใชเปนนวตกรรมในการพฒนาและ

สงเสรมใหผเรยนมพฤตกรรมบงชเชงบวกตามคณธรรมอตลกษณของโรงเรยนพงโคน

วทยาคม คอ มความรบผดชอบ ใฝเรยนร มความกตญญญ มความซอสตยสจรต และม

จตอาสา ทงนตองใหตงอยบนพนฐานของความพอเพยง ตามบรบทของโรงเรยน

2. วตถประสงค

1. เพอจดท าคมอการจดกจกรรม “สงสอนคณธรรมดวยกจกรรมหนงหองเรยน

หนงโครงงานคณธรรม”

2. เพอน าคมอไปใชในการพฒนาและสงเสรมใหนกเรยนมคณธรรม จรยธรรม

และคานยมอนพงประสงคตามคณธรรมอตลกษณของโรงเรยน

3. ขอบเขตในการจดท าคมอ

การจดท าคมอการจดกจกรรม “สงสอนคณธรรมกจกรรมหนงหองเรยนหนง

โครงงานคณธรรม” เพอสงเสรมคณธรรมอตลกษณของโรงเรยนพงโคนวทยาคมทง 5

ดาน ไดแก 1) มความรบผดชอบ 2) ใฝเรยนร 3) มความกตญญญ 4)มความซอสตยสจรต

5) มจตอาสา ทตงอยบนพนฐานของความพอเพยง ตามบรบทของโรงเรยนพงโคนวทยาคม

โดยใชทฤษฏพฒนาจรยธรรมของโคลเบรก เพราะมความเชอพนฐานวา มนษยเปนสตวทม

สมอง สามารถเกดการเรยนร เพอการปรบตวใหด ารงชวตอยในสภาพแวดลอมได โดยน า

แนวความเชอทางชววทยามาประยกตกบศาสตรทางจตวทยา แนวคดนสอดคลองกบ

แนวคดของเพยเจต (Piaget) คอ เชอวา จรยธรรมนนมพฒนาการตามระดบวฒภาวะ

เชนกน เพราะจรยธรรมของมนษยเกดจากกระบวนการทางปญญา เมอมนษยมการเรยนร

มากขนโครงสรางทางปญญาเพมพนขน จรยธรรมกพฒนาตามวฒภาวะ แนวคดนเปน

แนวคดแบบสมพทธนยม (Relativism) ซงเชอวาจรยธรรมมความสมพนธกบอาย กาลเวลา

สถานท วฒนธรรม และสภาพการณ ซงความหมายวา “ความถกตอง” “ความด” “ความ

งาม” ขนอยกบเวลา สถานทและองคประกอบอน ๆ

113

4. นยามศพทเฉพาะ

นยามศพทเฉพาะในการจดท าคมอการจดกจกรรม “ เสรมสรางคณธรรมดวย

กจกรรมหนาเสาธง “ โรงเรยนพงโคนวทยาคม ดงน

1. คมอ หมายถง เอกสารทใหความรเกยวกบการ จดกจกรรม “สงสอน

คณธรรมดวยกจกรรมหนงหองเรยนหนงโครงงานคณธรรม” โรงเรยนพงโคนวทยาคม

มงหวงใหผอานหรอผใชเขาใจ และสามารถด าเนนการในเรองนนดวยตนเองไดอยาง

ถกตองโดยม องคประกอบ ไดแก ค าชแจงในการใชคมอ สาระนารส าหรบครผจดกจกรรม

และแบบประเมนผล

2. กจกรรมเสรมสรางคณธรรมอตลกษณ หมายถง กระบวนการใหความร

ฝกฝน แนะน า และใหนกเรยนลงมอปฏบตจรงเปนกจวตร ใหผเรยนเกดการเรยนรจากการ

ปฏบตจรงบนพนฐานของการเรยนรแบบมสวนรวมของนกเรยน โดยมครเปนผจด

กระบวนการสรางความร การน าเขาสกจกรรม ด าเนนกจกรรม และขนสรป การจด

กจกรรม เพอใหนกเรยนเกดการรบร ฐานะและบทบาทของคนทเปนสวนหนงของสงคม

เหนคณคาความส าคญของการปฏบตแตละกจกรรมมความสอดคลองกบคณธรรม

อตลกษณดานใด

3. นกเรยน หมายถง นกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 1-6 โรงเรยน

พงโคนวทยาคม อ าเภอพงโคน จงหวดสกลนคร

4. คณธรรมอตลกษณ หมายถง คณธรรมอตลกษณของโรงเรยน

พงโคนวทยาคม ทผานกระบวนการหลอมรวมความคดของบคลากรในโรงเรยนซง

ประกอบดวย นกเรยน คร และผบรหาร ซงไดจากการจดกจกรรมตามกระบวนการของ

โรงเรยนคณธรรมจนไดก าหนดคณธรรมอตลกษณของโรงเรยนพงโคนวทยาคม

ประกอบดวยตวชวดและการก าหนดพฤตกรรมบงชเชงบวกไว 5 ดาน ดงน

1) “ความรบผดชอบ” ตวชวด: ตงใจปฏบตงานทไดรบมอบหมายจน

ส าเรจ

2) “ใฝเรยนร” ตวชวด: แสวงหาความรดวยวธการตาง ๆ จากสอท

หลากหลาย

3) “กตญญ” ตวชวด: ส านกในบญคณและตอบแทนดวยความเตมใจ

114

4) “ซอสตยสจรต”ตวชวด: ประพฤตปฏบตตรงตามความเปนจรงตอ

ตนเองและผอนทงกายวาจาใจ

5) “จตอาสา (จตสาธารณะ) ตวชวด: เตมใจชวยเหลอผอนโดยไมหวงสง

ตอบแทนคณธรรมอตลกษณทง 5 ดาน ตงอยบนพนฐาน ความพอเพยง ตามบรบทของ

โรงเรยนพงโคนวทยาคม

5. โครงงานคณธรรม หรอ โครงงานความด หมายถง นวตกรรมการเรยนร

ทสงเสรมการท าความดมคณธรรมแบบเชงรก โดยใหผเรยนทเปนนกเรยนโรงเรยนพงโคน

วทยาคมจ านวน 54 หอง 54 โครงงาน เกดความรสกเปนเจาของกจกรรมการเรยนรนเอง

ผานเทคนควธการเรยนรแบบโครงงาน (Project Approach)

5. ผลทคาดวาจะไดรบ

1. โรงเรยนมและใชคมอการจดกจกรรมหนาเสาธง จากการมสวนรวมของคร

และนกเรยน

2. นกเรยนมพฤตกรรมบงชเชงบวกตามคณธรรมอตลกษณลกษณะของ

โรงเรยน

3. นกเรยนไดรบการยอมรบและมผลงานดานคณธรรม จรยธรรม

6. การน าผลงานไปประยกตใช

1. เผยแพรผลการด าเนนกจกรรมใหกบผสนใจ

2. น าแนวทางจากขนตอนการด าเนนงานทเนนการมสวนรวมจากทกภาคสวน

มาปรบใชกบการด าเนนงาน ในกจกรรมอน ๆ ของโรงเรยน

115

บทท 2

โครงงานคณธรรม (Moral Project)

1. โครงงานคณธรรมคออะไร

โครงงานคณธรรม หรอโครงงานความด เปนนวตกรรมการเรยนรทสงเสรม

การท าความดมคณธรรมแบบ เชงรก โดยใหผเรยนทเปนเดกและเยาวชนเกดความรสกเปน

เจาของกจกรรมการเรยนรนเอง ผานเทคนควธการเรยนรแบบโครงงาน (Project

Approach) โดยประเดนทเลอกท าโครงงานนนเกดขนมาจากความสนใจและความคดรเรม

ของผเรยนเอง เนนการเรยนรผานกระบวนการกลมทลงมอปฏบตงานจรง ดวยความ

พากเพยรพยายามอยางจดจอตอเนองในชวงระยะเวลาทยาวนานพอสมควร (ตองท างาน

จรงไมนอยกวา 2 เดอน) ในลกษณะวจยปฏบตการ (action research) น าไปสการแกไข

ปญหาดานความเสอมทรามทางศลธรรม และสงเสรมการบมเพาะความดมคณธรรมอยาง

เปนรปธรรมและเปนระบบ รวมทงการขยายความมสวนรวมไปสบคคลตางๆ ใน

สถานศกษาและชมชนของตนเองหรอชมชนอนๆ ทเกยวของ

2. การเรยนรทไมจ ากด EDUCATION FOR ALL

ในเมอโครงงานคณธรรมเปนกระบวนการพฒนาคณธรรมและความด

โครงงานคณธรรมน จงมลกษณะทเปดกวางส าหรบทกคน โดยไมมขอจ ากดวาเรยนสาย

วทยหรอสายศลป มอปกรณเครองมอทางวทยาศาสตรหรอเปลา เปนนกเรยนประถมหรอ

มธยม เพราะคณธรรมและความดงามนน เปนเรองทมคณคาทควรเขาถงของคนทกคน

นนเอง

ไมจ ากดจ านวนคน เพศ วย สถานะ ระดบชวงชนหรอสายวชาทเรยน แต

สนบสนนใหทกคนมสวนรวมใหไดมากทสด แมวาจะมผรบผดชอบโครงงานเปนกลมเรมตน

8-10 คนกตาม แตโครงงานกก าหนดเงอนไขใหผรบผดชอบน ตองคดวางแผนและ

ด าเนนงานเพอขยายหาแนวรวมตอไปในรปของเครอขายแกนน า สมาชก หรอ

กลมเปาหมาย และตองสรางความมสวนรวมในทกภาคสวนใหมากทสด ทงครอบครว

(บาน) ศาสนา(วด) และสถานศกษา(โรงเรยน) โครงงานคณธรรมไมมกตกาควบคมจ านวน

คนทมาชวยท าโครงงาน หากใครอยากมาชวย อยากเขามารวมท างาน กเขามาชวยเลย

116

โครงงานใดยงมคนมาชวยรวมมอดวยมากเทาไร โครงงานนนยงประสบความส าเรจ เพราะ

เทากบวามคนมารวมท าความดเพมมากขนเทานน

3. องครวมแหงความด ทไรขดจ ากด

ไมแยกเรอง ไมแยกสวน แตทกเรองสาระสามารถบรณาการเขามาเปนสวนหนง

ของโครงงานนไดทงหมด ไมวาจะเปนวชาการดานใดหรอปญหาของใคร น าองคความรทก

ดาน ทกวชา ทกสาระการเรยนร และทกทกษะทเกยวของไมวาจะเปนศลปะ-ดนตร-กฬา

สามารถน ามาปรบบรณาการใชในการท าความด ท าการงาน และการสอสารประชาสมพนธ

โครงงานไดทงสน

ไมตดขดทงบประมาณ เพราะการท าโครงงานดานความดหรอคณธรรมนไม

ตองลงทนดวยเมดเงนมาก บางโครงงานลงทนเพยงแรงงานจากสองมอทคอยเกบขยะ และ

เมอแยกขยะขายกไดทนมาเพมอก บางโครงงานใชสองมอนอย ๆ บบนวดใหพอแมปยาตา

ยายในชมชน บางโครงงานมาจากพฤตกรรมชวยกนประหยดน าประหยดไฟ บางโครงงาน

มาจากการยมไหวทกทาย ตวอยางของโครงงานในลกษณะเชนนมอยมากมายทลงทนนอย

แตไดผลและมคณคามาก แตอยางไรกตาม กตองมการลงทนเมดเงนในเรองคณธรรมบาง

ไมใชปากบอกวาเรองคณธรรมความดส าคญแตพฤตกรรมไมแสดงออกวาใหความส าคญ

เลย โครงการนจงออกแบบเปนพเศษใหโครงงานทไดรบคดเลอกไดรบทนการสนบสนน

เบองตนจาก สพฐ. และศนยคณธรรม ตงแตตนทางของการท างาน และเชอวาการลงทน

ทางดานคณธรรมความดนจะเหนยวน าและดงดดใหทกภาคสวนในโรงเรยนชมชนมารวม

กนลงทนในเรองความดนเพมขนอกหลายเทาตว ซงกพบวาเปนจรง เพราะหากวาเงนทนท

ไดรบไมพอกลมท างานกลบมวธการหาทางออก ขอความชวยเหลอในรปแบบอน ๆ ดวย

ตวเองไดอกอยางนาอศจรรย เพราะความดยอมเหนยวน าความดมาหากน เชนไดรบการ

บรจาคและความชวยเหลอจากผทศรทธาและนยมชมชนในการท าความดของกลมเยาวชน

เรยกวาบญตอบญนนเอง

ดงนนโครงงานคณธรรม จงเปน WIN-WIN SITUATION กลาวคอ ทกฝายมสวน

รวมและทกฝายกไดรบประโยชนสขรวมกนทงหมด กลาวคอ ปญหาตาง ๆ ในโรงเรยนและ

ชมชนไดรบการพจารณาและแกไข เดกและเยาวชนไดรบการปลกฝงบมเพาะซมชบและ

เรยนรคณธรรมความดงามตาง ๆ ดวยความรสกเปนเจาของ เดกและเยาวชนไดฝกฝนและ

พฒนาทกษะการคดวเคราะห คดสงเคราะห คดแกปญหา คดเชงระบบ คดประเมนคา ฯลฯ

ผานการท าโครงงานอยางเปนวทยาศาสตร เดกและเยาวชนไดรบการฝกทกษะการ

117

ท างานจรง การท างานเปนระบบ ความรบผดชอบตองาน และไดรบการฝกทกษะทางสงคม

ผานกระบวนการท างานเปนกลมใหญในระยะเวลายาวนานพอสมควร และเมอโครงงานนน

ๆ ไดมการขยายผลไปถงการแกปญหาในครอบครว วด ชมชน พอแมผปกครอง พระสงฆ

และคนในชมชนกจะไดรบอานสงสแหงประโยชนสขนนดวย ผบรหารและคณะครอาจารยก

จะเบาใจสบายใจไมตองกงวลเครยดกบปญหาทสงสมไวมากมายโดยไมมการแกไข แต

ปญหาเหลานนกลบแปรเปลยนเปนผลงานทมความโดดเดนและนาชนชมแทน นอกจากน

ผบรหาร ครอาจารย และศกษานเทศก ยงสามารถน าขอมลและผลจากการท าโครงงาน

คณธรรมมาท าการวจยใหเปนผลงานทมคณคา ไดอยางมคณภาพและเกดประโยชน

แทจรงไดอกดวย

4. การท าดเชงรกพรอมกบการเรยนรชวตอยางเปนวทยาศาสตร

โครงงานคณธรรมนถกออกแบบมาเพอใหตอบโจทย ค าทาทายทวาเดกไทยไม

ใฝด ใฝต าท าชวมวเพศเสพยา ละอายการท าด ท างานเปนทมไมเปน คดวเคราะหไมได โดย

การสรางเงอนไขใหเขาใชปญหาจรงทตองเผชญอยทกวน ไมวาในโรงเรยนหรอใน

ครอบครวในชมชน น ามาตรวจสอบ วเคราะห วางแผน แสวงหาแนวทางแกไขรวมกน ซง

ไมเพยงเขาใจปญหานอกตวเทานน นยงเปนโอกาสใหเดก ๆ ไดเชอมโยงสตนเอง เพราะ

คณสมบตของโครงงานคณธรรมนน พเศษตรงทเปนเรองในชวตจรง เปนประเดนปญหา

จรง ๆ ในชวต ซงทกคนมสวนรวม เกยวของ สมพนธอยดวยกนนนเอง แตอาจไมรตวกได

ดงนน ดวยกระบวนการคดอยางเปนระบบ จงพบทางออกของปญหาดวยปญญา โครงงาน

คณธรรมจงเปนกระบวนการทน าพาใหเดกไทยสามารถท าโครงงานจรงในชวตดวยวธคด

อยางเปนวทยาศาสตรนนเอง

โครงงานคณธรรมนน เนนการน าปญหาในชวตจรงมาเรยนรผานการท า

โครงงาน อนจะเปนการเรยนรและพฒนาทกษะชวตดวยวธคดอยางเปนวทยาศาสตร หรอ

ดวยกระบวนการทางปญญา อนพอจะสรปไดเปนล าดบขนดงน

1) สงเกตปญหา ระดมความคด เลอก ระบ วเคราะห เชอมโยง “ปญหา-

สาเหต” ไดชดเจน เหนความเชอมโยงเปนเหตเปนปจจยเกยวเนองกนไดตลอดสาย (จาก

“ภายนอก” ส “ภายใน” ชวตจตใจของตนเอง)

2) คาดการณและระบ “เปาหมาย” ของการแกปญหาใหชด ทงเปาหมายใน

ตวคน (พฤตกรรม จตใจ ปญญา ทคาดหวง) เปาหมายนอกตวคน (สงแวดลอม-กายภาพ)

เปาหมายเชงปรมาณ เปาหมายเชงคณภาพ เปาหมายระยะสน ระยะกลาง ระยะยาว

118

และเมอรจดหมายปลายทางชด การก าหนดทศทางและการเดนทางกจะชดไปดวย

3) วางแผนและออกแบบ “ทางแก” หรอวธการทดลองอยางมหลกเกณฑ ท

แกปญหาไดตรงจด (คอแกทสาเหต) และถงพรอมทจะบรรลเปาหมายทวางไวได

4) ลงมอท า พรอมกบเรยนร แสวงหา ฝกฝน “คณธรรมจากภายในตน”

ไปส “การแกปญหาภายนอก” ทงการเรยนรสวนบคคลจ าเพาะตน และเรยนรรวมกนผาน

กระบวนการกลม

5) ลงมอปฏบตการอยางเปนระบบ มการตดตามและเกบบนทกขอมล ท า

ตามแผนงานอยางยดหยน มงมนทมเทแตไมยดตดมากเกนไป เรยนรอยางตนตวเทาทน

พรอมปรบเปลยนใหเหมาะสมกบสถานการณทเปลยนไป เพอใหเกดประโยชนสขสงสดแม

มขอจ ากดมากมาย

6) ประมวลผล-สรปผล ประเมนผลการบรรลเปาหมายและวตถประสงคท

ไดตงไว การประเมนตนเอง การยอนพจารณาเพอปรบปรงแกไขขอบกพรอง และการตอ

ยอดขยายผล

7) น าเสนอ สอสาร ขอมลเรองราวการท าโครงงานผลของการท างาน ส

สาธารณะ อยางมประสทธภาพเพอเปนการแพรขยายความด-สอสารความด บอกตอองค

ความรในการแกปญหาตาง ๆ เผยแพรวธการในการท าความด อนจะเปนการเสรมสราง

คานยมการท าความด สรางแรงบนดาลใจในการท าความดใหกบผอนตอ ๆ ไป และเปน

การสบตอความดตอไปไดไมสนสด

5. แกนการเรยนรคอ “รวมกน ท าด อยางมปญญา”

กระบวนการเรยนรทดและสมบรณของโครงงานคณธรรมนน จะตองเรมตน

จากการสรางความเปนกลยาณมตรตอกนกอน อนเปนปจจยตนเรมทส าคญทสด จงตอง

ออกแบบและจดวางเงอนไขใหเกดการรวมกลมกนของผรบผดชอบโครงงานจ านวน 8.10

คน และทปรกษาอก 3 คน โดยมองคประกอบโครงสรางและความสมพนธในกลม ให

สามารถดงดานบวกของแตละคนออกมาหากนใหไดมากทสด ซงกจะท าใหเกดการใฝดคด

ดและท าดรวมกนออกมาไดอยางเตมทเตมตามศกยภาพของแตละคน เกดการซมซบความ

ด พรอมๆ กบมการเรยนรหรอมกระบวนการทางปญญาเกดขนตลอดสาย ตงแตเรมตน

ระดมความคด การสงเกตส ารวจสภาพปญหา ปญญาตระหนกรในสถานการณหรอสภาพ

ปญหาและสบสาวถงสาเหต ปญญาคนควาหาความรจากแหลงเรยนรตางๆ เพมเตม การ

รวบรวมประมวลขอมล ปญญาคดวเคราะหคดสงเคราะห ปญญาคดรเรมสรางสรรค การ

119

ท าความคดใหชดและเปนระบบ การคดวางแผนงาน การรางโครงงาน ปญญาการปรบ

ประยกตจากนามธรรมใหเปนรปธรรม ปญญาการตดตามด าเนนงานปรบปรงงาน ปญญา

การแกปญหาเฉพาะหนา ปญญาการประเมนผลสรปผล และปญญาการน าเสนอ

ตลอดจนสตปญญาทจะเทาทนและสามารถวางใจตอโลกธรรมทง ๘ ทมาถกตองสมผสใจ

ไดอยางฉลาดและเปนกศลไดในทสด

กระบวนการเรยนรทเกดขนภายใตโครงงานคณธรรมน เปนกระบวนการท

พฒนาและปรบประยกตมาจากกระบวนการเรยนรวถพทธ ซงใชแบบจ าลองของวงรอบ 1-

2-3-4 ทหมนเวยนรอบพฒนาขนอยางตอเนอง อนประกอบดวย (1) กระบวนการ

กลยาณมตร, (2) การเปดการเรยนรภายใน (ปรโตโฆสะ ส สทธาและโยนโสมนสการ), (3)

กระบวนการเรยนรอยางเปนองครวม (ตามหลกไตรสกขา-ภาวนา4) และ (4)

กระบวนการพฒนาแบบเวยนรอบตอเนอง จงท าใหกระบวนการเรยนรและการพฒนา

คณธรรมของผเรยนเกดขนควบคกนไป

การพฒนาโครงงานคณธรรมเพอรบการประกวด

1) โครงงานคณธรรมทสงเขาประกวดนน ตองเปนโครงงานทคดรเรมโดยตว

ของเยาวชนเอง ไมวาจะเปนการคดงานใหมหรอคดปรบปรงแกปญหางานเดมกได โดย

พจารณาในสองสวนส าคญคอการทเยาวชนคดเองท าเองอยางแทจรง กบแนวคด

สรางสรรคใหม ๆ ในการแกไขปญหาทมความเปนนวตกรรม (Constructive & Creative

Moral Project)

2) มการใชหลกธรรม ในทางพระพทธศาสนาหรอศาสนาอนทเกยวของ และ

อญเชญพระราชด ารส/แนวพระราชด ารส าคญ เชน เศรษฐกจพอเพยง, ปทะเลยมหาวชชาลย

และ/หรอ บวร (บาน-วด-โรงเรยน/ราชการ) มาใชเปนหลกการหรอแนวทางในการ

ด าเนนการโครงงานไดอยางสอดคลองเหมาะสม กลาวคอมการยกหวขอหลกธรรมได

สอดคลองกบประเดนปญหาและวธการด าเนนงาน มการอธบายความหมายหวขอหลกธรรม

นนไดถกตองกระชบ ไมสนหรอเยนเยอจนเกนไป มการอธบายเชอมโยงหลกธรรมหรอ

พระราชด ารนน ๆ มาสแนวคดในการท าโครงงานหรอเชอมโยงมาสการปฏบตงานหรอ

กจกรรมตาง ๆ ในโครงงานไดเปนทเขาใจ

120

3) ความเปนโครงงาน ทมงเนนกระบวนการทางปญญาในการสงเกตส ารวจ

คนควาคดวเคราะหคดสงเคราะหจนเขาใจในประเดนทเลอกมาท าโครงงานไดตลอดสาย

ระหวาง ปญหา-สาเหต-เปาหมาย-ทางแก

ทงนการวเคราะหความเปนเหตปจจยทเกยวเนองกน ควรเรมจากการพจารณาวา

ปญหาทเลอกมาท าโครงงานนนระบไดเปนประเดนทชดเจนหรอไม แลวจงวเคราะหเชอมโยง

ตอไปไดวา ปญหานนมสาเหตมาจากอะไร ทงสาเหตหลกและปจจยแวดลอมอน ๆ โดย

พจารณาดวามความเปนเหตเปนผลทนาเชอถอ และสอดคลองกบขอเทจจรงหรอไม? (ควรม

สถตขอมลจากการสงเกตส ารวจหรอจากแหลงอางองจากหนวยงานในพนทจรงเชนขอมล

จากฝายปกครองมาประกอบการวเคราะหปญหาสาเหตดวยจะท าใหมความเปนโครงงานสง)

กตองพจารณาวามการวางเปาหมาย ไดชดเจน และรบกนกบปญหาทตงไว

หรอไม โดยปกตทวไปเปาหมายตองมสภาวะตรงขามกบปญหา อยางเชน ตงปญหาไววา

“โรงเรยนสกปรก นกเรยนมพฤตกรรมไมรกษาความสะอาดทงขยะไมลงถง” เปาหมายกตอง

วางในลกษณะตรงขามกนคอ “โรงเรยนสะอาดไมมขยะทงตกคางในบรเวณตาง ๆ นกเรยน

ชวยกนรกษาความสะอาด ทงขยะไดลงถง” โดยระบรายละเอยดเพมเตมใหชดวา ขอบเขต

และเปาหมายเชงปรมาณ-เชงคณภาพ เปนอยางไร

และเมอเหนปญหาสาเหตและวางเปาหมายไดชดแลว กตองพจารณาตอวา จะม

วธการ/กจกรรม/การสอสารประชาสมพนธรณรงค อะไรอยางไรบางเพอไปสเปาหมายใหได

และวธการหรอกจกรรมเหลานแกปญหาทสาเหตหลกและแกทปจจยแวดลอมทท าใหเกด

ปญหาหรอไม เพราะการแกปญหาทดทถกตองและมประสทธผลคอการแกปญหาทสาเหต

นนเอง

ในขนตอนทท าโครงงานแลวและจดท าเปนรายงาน การมขอมลสถตและน าเสนอ

ขอมลสถตทไดจากการท างานมานนใหเหมาะสมเขาใจงาย ท าใหผอานเหนทมาทไปไดชด

เหนการเปลยนแปลงและความส าเรจของโครงงานไดชด กจะแสดงออกความเปนโครงงานสง

ทงน ตองระวงวาไมไดไปเนนการท าขอมลสถตทยงยากทางวชาการมากเกนไป มากเกนกวา

ระดบการศกษาของเดกและเยาวชน (ไมถงขนาดท าแบบวทยานพนธ) แคพจารณาวามวธคด

ของการแสวงหาขอมล เกบขอมลสถตมาใชประโยชนในการวางแผนงานตดตามงานประเมน

และปรบปรงงานในเบองตน กเพยงพอแลว ในขนตอนของขอมลสถตนอนญาตใหครทปรกษา

สามารถชวยแนะน าวางแผนใหกบเดกและเยาวชนได

121

4) ประเดนทเลอกท าโครงงานมคณประโยชนในการแกปญหาดานความเสอม

ทรามทางศลธรรม โดยเฉพาะเปนการแกปญหาของโรงเรยนหรอชมชนของตนเองเปน

ส าคญ ในปการศกษานมงเนนในแนวคดทวา “ลดละเลกพฤตกรรมเสยง สรางเสรมงานจต

อาสาพฒนาโรงเรยนและชมชน”

การใหคะแนนมากเปนพเศษนน จะพจารณาใหกบโครงงานทเลอกและระบ

ประเดนปญหาไดเดนชด ทมงปรบแกพฤตกรรมเสยงทผดศลธรรมของนกเรยน เชน การ

แกปญหาการเสยตวกอนวยอนควร (ไมรกนวลสงวนตว), การตดบหรสรายาเสพตด, การ

ทะเลาะกนโดยใชความรนแรง (ชกตอย-ตบตกน), การตดการพนนอบายมข-ตดเกมส

คอมพวเตอร, การลกโขมย, การเสพสอหรอผลตสอลามกอนาจาร, การหนเรยน, การ

ท าลาย-ไมดแลสาธารณสมบต, ครอบครวไมอบอน เปนตน

อกอยางหนง คอโครงงานทมงเนนการบมเพาะจตอาสา เปนอาสาสมคร

บ าเพญประโยชนตอสวนรวมอยางเดนชด เชน อาสาชวยงานในโรงเรยน วด ชมชน

โรงพยาบาล ชวยแกปญหาไมมคนดแลผสงอาย เดกเลก ผปวย ผพการในชมชน เปนตน ก

จะไดรบคะแนนจากการพจารณาเปนพเศษเชนกน (แตตองไมไดเปนโครงงานแบบเหมา

รวมกจกรรมตาง ๆ ของร.ร.มาใสเตมไปหมด)

5) ความเปนไปไดของรางโครงงาน หรอผลสมฤทธของโครงงาน ทบรรลผลได

ตามเปาหมายและวตถประสงคของโครงงานทตงไว รวมทงการท าใหเกดการเรยนรและ

พฒนาการแกผเรยนไดจรง ทงทางดานพฤตกรรม จตใจ และปญญา แมจะมขอจ ากดดาน

ทรพยากรและปจจยตาง ๆ

หากเปนรางโครงงานกพจาณาจากความเปนไปไดถงแผนงานวธการและ

กจกรรมตาง ๆ ภายใตระยะเวลา งบประมาณ และขอจ ากดจากสถานการณในพนทจรงวา

มความเปนไปได ทจะน าไปสความส าเรจตามเปาหมายทวางไวไดหรอไม อยางไร ทงนไม

ควรรบสบประมาทแนวคดของเดกวาท าไมได แตควรเปนการพจารณาเชงแนะน าและให

ก าลงใจแกเดกและเยาวชนในการท าโครงงานตอไป

หากเปนการพจารณาโครงงานทไดด าเนนการไปแลว กตองพจาณาทความส าเรจ

ของงานสวนหนง และการเรยนร-พฒนาคณธรรมความดของคนอกสวนหนง โดยพจารณา

ผลส าเรจของงานวาไดตามเปาหมายและวตถประสงคทตงไว ทงนไมใชแคดวาไดตามเปา

หรอเกนเปาหรอไม เพราะผท าอาจใชเทคนคการตงเปาหมายไวต าเพอใหไดผลงานเกนเปา

ตองดประกอบกบความยากงายของงาน-สถานการณของปญหาดวย

122

6) การสรางความมสวนรวมแกบคคลหลายฝายโดยเฉพาะชมชน (บ-ว-ร:

บาน-วด-โรงเรยน) ไดมากทสด โดยพจารณาจากการวางขอบเขตการท างาน การระบ

กลมเปาหมาย การสรางเครอขายแกนน าหรอกลมสมาชกหรอการตงเปนชมรม/ชมนม เปน

ตน ทงนมไดพจารณาแตเพยงจ านวนตวเลขของคนเทานน ตองดบรบทแวดลอมของ

โรงเรยนประกอบดวย

7) การพงตนเองได ดวยความขยนหมนเพยรท างานจรง การแสดงออกถงความ

มงมนทมเทเพยรพยายามของกลมเยาวชนเองจนเปนทประจกษ โดยมชวงเวลาท างานจรง

ไมนอยกวา 2 เดอนตอ 1 ภาคการศกษา (ไมรวมเวลาทท างานดานเอกสาร), ลกษณะของ

กจกรรมและวธการปฏบตงานพสจนใหเหนถงการเกาะตดมงมนทมเทท าจรง, การท างาน

ลงสกลมเปาหมายและประชากรอยางตอเนองจนสามารถน าลงสวถชวตปกตของคนใน

โรงเรยนหรอชมชนได จนเกดการยอมรบและปรบเปลยนเปนพฤตกรรมทพงประสงคได

จรง

8) การสบตอไปไดอยางยงยน ไดแก การมแผนงานในอนาคตทชดเจนและ

เปนไปไดสง, มการสบตอของกลมแกนน าไปยงรนนองรนตอไปได, และมวธการระดมทน

หรอการแสวงหาแหลงทมาของงบประมาณเพมเตมไดเอง เปนตน

9) น าเสนอไดอยางสรางสรรค ทงเทคนควธการและกรยามารยาททด ทงน กลม

เยาวชนผรบผดชอบโครงงาน สามารถใชทกษะวธการทางศลปะ ดนตร กฬา การแสดง สอ

เทคโนโลย ฯลฯ มาบรณาการและประยกตใชรวมได เพอสรางความนาสนใจในการสอสาร-

ประชาสมพนธ และสงเสรมการเรยนรใหมประสทธภาพสงขน รวมทงการแสดงออกทด ม

กรยามารยาทและบคลกภาพทเหมาะสมกบกาลเทศะ ทท าใหเกดความนาเชอถอ

ทงน การฝกฝนทกษะการน าเสนอ มใชการฝกซอมเพยงเพอสรางภาพ

ความส าเรจของงานใหถกใจกรรมการเทานน แตเปนทกษะการสอสารความด การบอกเลา

ความดทตนเองไดท าจรงไดอยางนาสนใจและสรางความเขาใจไดชดเจนในเวลาอนจ ากด

ภายใตวธการและสถานการณทหลากหลาย

123

บทท 3

วธด าเนนการโครงงานคณธรรม

การจดกจกรรมสงสอนคณธรรมดวยกจกรรมหนงหองเรยนหนงโครงงาน

คณธรรมของโรงเรยนพงโคนวทยาคม มรายละเอยดขนตอน ตามวงจรควบคมคณภาพ

(PDCA ) ก าหนดบทบทหนาท ผรบผดชอบและเวลาในการจดกจกรรม ดงน

1.ขนวางแผน

1. ผบรหารน าเสนอนโยบายและแนวทางปฏบตในทประชมฝายบรหาร

โรงเรยนวาเปนกจกรรมทจะปฏบตตองปฏบตทกคน ตองแกปญหาทงระบบ คอ ฝาย

บรหาร ครผสอน และนกเรยน

2. ฝายบรหารแตงตงคณะกรรมการด าเนนงานตามโครงการพฒนา

คณธรรม จรยธรรม โรงเรยนพงโคนวทยาคม ท าหนาทเปนแกนน าในการขบเคลอน

วางแผน จดอบรมเชงปฏบตการก าหนดคณธรรมอตลกษณของโรงเรยน

3. ครทกคน นกเรยนแกนน า รวมอบรมเชงปฏบตการจดท าคณธรรมอต

ลกษณของโรงเรยน ก าหนดพฤตกรรมเชงบวกของคร ผบรหารและนกเรยน ก าหนดเกณฑ

การประเมนคณธรรมอตลกษณ โดยมคณะกรรมการพฒนาคณธรรมจรยธรรมของ

โรงเรยน เปนผขบเคลอน และตองไดรบความเหนชอบจาก 3 ฝาย ประกอบดวย ฝาย

บรหาร คณะคร และนกเรยนโรงเรยนพงโคนวทยาคม

4. คณธรรมอตลกษณของโรงเรยนพงโคนวทยาคม คอ (1) ความรบผดชอบ

(2) ใฝเรยนร (4) กตญญ (4) ซอสตยสจรต (5) จตอาสา(จตสาธารณะ) การพฒนา

คณธรรม จรยธรรมของนกเรยนคร และ ผบรหาร ทสอดคลองกบคณธรรมอตลกษณของ

โรงเรยน และนโยบายของรฐบาล

5. ตวแทนนกเรยนหองละ 5 คน ประชมเชงปฏบตการ เพอท าประชา

พจารณ ก าหนดพฤตกรรมเชงบวกของนกเรยน ทสอดคลองกบคณธรรมอตลกษณของ

โรงเรยน รวมทงการก าหนดเกณฑการประเมนคณธรรมอตลกษณ การขบเคลอนใหเปน

รปธรรม โดยใชโครงงานคณธรรม เปนเครองมอในการแกปญหาและพฒนาคณธรรมของ

นกเรยน

6. กจกรรมทปฏบตเพอการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน มการบรณา

การใหสอดคลองกบหลกสตรสถานศกษา คอ กจกรรมบ าเพญประโยชน (กจกรรมพฒนา

124

ผเรยน บงคบใหจดกจกรรม 2 อยาง ประกอบดวย กจกรรมชมนมและกจกรรม บ าเพญ

ประโยชน)

7. ก าหนดใหกจกรรมทปฏบต จะตองมชนงาน/ผลงาน ทสามารถ

ประเมนผลได เพอน าไปบรณาการตดสนผลการเรยนในรายวชา หนาทพลเมอง ในแตละ

ระดบชน เนองจาก วชาหนาทพลเมองตองตดสนผลการเรยน แตไมมชวโมงเรยน ใหครท

ปรกษาเปนผตดสนผลการเรยน

8. ส าหรบนกเรยนระดบชน ม. 2 และ ชน ม.5 ตองบรณาการกบวชา IS3

กจกรรมสรางสรรคประโยชนเพอสงคม ตามนโนบายของโรงเรยนมาตรฐานสากล

9. ปฏบตกจกรรมควบคไปกบกจกรรมหองเรยนสขาว (โรงเรยนสขาว) ซง

แตละหองจะมนกเรยนแกนน าหองเรยนสขาว 4 ฝาย (ฝายการเรยน ฝายการเงน ฝาย

กจกรรม ฝายสาวตรนกเรยน) และหวหนาหองเปนประธาน ทกหองจะมนกเรยนแกนน า

โครงงานคณธรรมแตละหอง ม 5 คน

2.ขนปฏบต

1. ฝายบรหารก าหนดเปนนโยบายใหทกหองเรยนจะตองจดท าโครงงาน

คณธรรมของหองเรยน ๆ ละ 1 โครงงาน โดยมครทปรกษาของแตละหองเปนครทปรกษา

โครงงาน ภายใตโครงงานใหญของโรงเรยน ใชชอโครงงาน วา“One classroom One moral

project: หนงหองเรยนหนงโครงงานคณธรรม”

2. จดอบรมเชงปฏบตการ โดยใหครทปรกษา 53 คน นกเรยนแกนน าหอง

ละ 5 คน รวมจ านวน 265 คนเขารบการอบรมตรมโครงการพฒนาโครงงานคณธรรม

โรงเรยนพงโคนวทยาคม ออกค าสงโรงเรยนแตงตงคณะกรรมการจดอบรมเชงปฏบตการ

พฒนาโครงงานคณธรรม โรงเรยนพงโคนวทยาคม จดอบรมทหองโสตทศนศกษา

หองสมด โรงเรยนพงโคนวทยาคม ใหความรความเขาใจกระบวนการจดท าโครงงาน

คณธรรม ชแจงนโยบายและแนวทางการปฏบต สรางความเขาใจใหตรงกน

3. แตละหองจดท าโครงงานคณธรรมหองละ 1 โครงงาน โดยนกเรยนแกน

น า 5 คน ( ประกอบดวย หวหนาหอง และคณะกรรมการหองเรยนสขาว 4 ฝาย) ทผาน

การอบรม เปนแกน า ใหความรแกนกเรยนในหอง และรวมกนส ารวจปญหา สรปวเคราะห

สาเหตของปญหา รวมกบนกเรยน แลวใชกระบวนการโครงงานคณธรรมเปนนวตกรรมใน

การแกปญหา และใหสอดคลองกบคณธรรมอตลกษณของโรงเรยนพงโคนวทยาคม อยาง

นอย 1 ขอ โดยทครทปรกษาเปนผใหค าชแนะและรวมมอในการจดกจกรม

125

4. คณะกรรมการพฒนาคณธรรมจรยธรรมโรงเรยนท าหนาท จดหา

ตวอยางโครงงานคณธรรม ก าหนดแบบฟอรมรางโครงงาน แนะน าการเขยนรางโครงงาน

และรายงานโครงงานคณธรรมเพอใหเปนแนวทางเดยวกน

5. ฝายบรหารขอความรวมมอใหครทปรกษาสรางความเขาใจกบผปกครอง

นกเรยน เกยวกบการจดท าโครงงานคณธรรม ในชวงทครทปรกษาออกเยยมบาน

6. แตละหองจดกจกรรมโครงงานคณธรรม และรายงานผลการด าเนน

กจกรรมโครงงานของแตละหอง โดยมกลมจตอาสาน ารองระยะท 1 จ านวน 19 หอง 19

โครงงาน และครทปรกษาโครงงานคณธรรมและนกเรยนแกนน า ทมผลงานเคยแขงขน

ไดรบรางวลระดบประเทศมาแลว เปนวทยากรเปนผใหความร เปนทปรกษาและให

ค าแนะน า สวระยะท 2 ด าเนนงานในภาคเรยนท 2 จดท าเปนระบบทงโรงเรยน

7. ก าหนดใหทกหองตองมแฟมโครงงานคณธรรม เกบรองรอย หลกฐาน

การปฏบตกจกรรม เชน เอกสารโครงงาน ภาพการปฏบตกจกรรม การบ าเพญประโยชน

กจกรรมสรางสรรคประโยชนเพอสงคม (เนน“บวร”) ปฏบตกจกรรมทโรงเรยน ทวดใกล

บาน และทบาน/ชมชนของนกเรยน หรอ กจกรรมอน ๆ ทสงเสรมคณธรรมจรยธรรมของ

นกเรยน

8. ขนตอนในการท าโครงงานคณธรรม โครงงานคณธรรมนนเปนกจกรรมท

จะตองคดและด าเนนการอยางตอเนองควบคไปกบการเรยนรและการพฒนาคณธรรมโดย

อาศยพระสงฆ-ผรทางศาสนา คร หรอ ผบรหารใหค าปรกษาในทกขนตอนของการท า

โครงงาน ซงม 6 ขนตอนส าคญ ดงน

ขนตอนท 1 การตระหนกรและพจารณาเลอกหวเรองหรอประเดนปญหา

ขนตอนท 2 การรวบรวมประมวลขอมลและองคความรทเกยวของ

ขนตอนท 3 การจดท ารางโครงงาน

ขนตอนท 4 การด าเนนการโครงงาน

ขนตอนท 5 การสรปประเมนผลและเขยนรายงาน

ขนตอนท 6 การน าเสนอโครงงาน

ขนตอนท 1 การตระหนกรและพจารณาเลอกหวเรองหรอประเดนปญหา

ขนตอนนเปนขนตอนทส าคญทสดทตองอาศยภาวการณตระหนกรใน

สถานการณหรอสภาพปญหาดวยสตปญญา หรอภาวะทมแรงบนดาลใจทจะท าสงดงาม

อะไรบางอยางทเปนความฝนหรออดมคต ซงอาจจะเกดจากผเรยนเองโดยตรง หรออาจจะ

126

เกดจากการแนะน าหรอชชวนจากผอน เปนเงอนไขภายนอกทกระตนใหผเรยนเกดความ

ตระหนกรหรอแรงบนดาลใจขนกได การสรางความตระหนกรนนเปนขนตอนทยาก เพราะ

โดยทวไปสภาพการณทเปนปญหาตาง ๆ นนมกจะเกดขนอยแลว แตมกจะถกละเลย

มองขาม หรอชาชนเคยชนจนมองไมเหนปญหา หรอไมรสกวาตนเองมสวนเกยวของกบ

ปญหานนอยางไรในท านอง “เสนผมบงภเขา” หรอ “ปลาอยในน ามองไมเหนน า” จงตอง

อาศยเหตปจจยภายนอก จากกลยาณมตรทกระตนปจจยภายในใจของผเรยนไดถกตรงกบ

จรตนสย ในเงอนไขสถานการณแวดลอม และจงหวะเวลาทพอเหมาะพอด จนเกดฉนทะ

รวมกนทจะรวมกนเปนกลมเพอด าเนนการโครงงาน

ขนตอนท 2 การรวบรวมประมวลขอมลและองคความรทเกยวของ

ตดสนใจเลอกประเดนปญหาหรอหวเรอง และไดรบความเหนชอบจากท

ปรกษาแลว กจะเปนขนตอนของการระดมความคดวางแผนงานวเคราะหสภาพปญหาแลว

สบสาวไปหาสาเหตและปจจยรวมตาง ๆ การวางเปาหมายและวธการแกปญหา โดยการ

พบปะสนทนาขอความรวมมอจากบคคลตาง ๆ และจากการคนควาหาความรจากหนงสอ

ต าราและแหลงเรยนรตางๆ แลวน าขอมลทรวบรวมไดทงหมดมาประมวลเพอจดเตรยม

ส าหรบคดวางแผนท ารางโครงงานตอไป

ขนตอนท 3 การจดท ารางโครงงาน

ขนตอนนเปนการคดพจารณาวางแผนงานในรายละเอยดและภาพรวม

ทงหมด โดยน าขอมลทรวบรวมและประมวลไดทงหมดนนมาเรยบเรยงและจดท าเปน

เอกสารรางโครงงานทมหวขอตางๆตามทก าหนดไว อยางนอย 13 หวขอ (จ านวนหนา 10-

20 หนากระดาษขนาด A4) ดงน

(1) ชอโครงงาน (ชอโครงงานเปนภาษาไทยและภาษาองกฤษ)

(2) กลมนกเรยนผรบผดชอบโครงงานและสถานศกษาแสดงชอกลม

รายชอสมาชกในกลม ต าแหนง ชนเรยน, ชอสถานศกษา ทตง โทรศพท โทรสาร E-mail

และเวบไซตสถานศกษา (ถาม)

(3) ทปรกษาโครงงาน ชอ-นามสกล ต าแหนง โทรศพทและ E-mail

(กรณเปนพระภกษใหระบฉายาและชอวดดวย)

(4) วตถประสงค (ไมควรเกน 5 ขอ)

(5) สถานทและก าหนดระยะเวลาด าเนนการ พนททเลอกด าเนนการจะ

127

เปนภายในหรอภายนอกสถานศกษากได สวนก าหนดระยะเวลาด าเนนการนน ในชวงเดอน

ตลาคม 2560–มกราคม 2561

(6) ผงมโนทศน สรปภาพรวมของรางโครงงานทงหมดเปนผงมโนทศน

ใน 1 หนากระดาษ

(7) สาระส าคญของโครงงาน (ค าอธบายสาระส าคญของโครงงานโดย

ยอ 5-10 บรรทด)

(8) การศกษาวเคราะห

(8.1) ปญหาและสาเหต (ประมวลขอมลสภาพปญหา แลววเคราะห

สบสาวหาสาเหตและปจจยตาง ๆ ทเกยวของกบปญหา เพอใหเหนทมาและความส าคญ

ของโครงงาน

(8.2) เปาหมาย (วางเปาหมายของการแกปญหาทงเชงปรมาณและ

คณภาพ)

(8.3) หลกการและหลกธรรมทน ามาใช (แสดงหลกธรรมและแนว

พระราชด ารหรอหลกวชาการตางๆทน ามาใชพรอมอธบายความหมายโดยยอแลวอธบาย

เชอมโยงกบการด าเนนการโครงงาน อยางสอดคลองเปนเหตเปนผล)

(8.4) สอดคลองกบคณธรรมอตลกษณของโรงเรยน (ใหเขยน

คณธรรมอตลกษณของโรงเรยนทสอดคลองกบการจดกจกรรมโครงงานทแตละหอง

จดท า)

(9) วธการด าเนนงาน (แสดงวธการด าเนนงานเปนขอ ๆ หรอเปนแผนผงทม

ค าอธบายทชดเจน)

(10) งบประมาณและแหลงทมาของงบประมาณ (แสดงงบประมาณ

โครงงานและแหลงทมา หากมการระดมทนเพม ใหบอกแผนงานหรอวธการระดมทนดวย)

(11) ผลทคาดวาจะไดรบ (ผลโดยตรงและผลกระทบทตอเนองออกไป)

(12) ความคดเหนและขอเสนอแนะของทปรกษา

(13) ความคดเหนและความรสกของประธานกลมนกเรยนผรบผดชอบ

โครงงาน

ขนตอนท 4 การด าเนนการโครงงาน

ขนตอนนเปนการน ารางโครงงานมาปฏบตจรงไปตามล าดบขนตอนและ

วธการด าเนนงาน ซงจะมทงในสวนทแบงงานและด าเนนงานกนในระหวางสมาชกในกลม

128

ผรบผดชอบโครงงานและงานในสวนทสรางการ มสวนรวมใหกบเพอนนกเรยนอนหรอ

บคคลตาง ๆ ทเขามาชวยท างานในดานตาง ๆ ตลอดจนการจดกจกรรมรณรงคขยายการม

สวนรวมออกไปสชมชน การด าเนนงานในชวงนอาจมขอมลยอนกลบ มาทเปนเรองใหมท

เพงทราบหรอคลาดเคลอนไปจากทคาดการณไวหรอเกดสถานการณทยงยากเปน

อปสรรคขอขดของหรอขอขดแยงใหตองเผชญหนาและแกปญหาอยเสมอ ๆ อนอาจจะ

น ามาซงความออนลา ความเหนอยหนายทอแทไดบอย ๆ ซงทงหมดนลวนเปนแบบฝกหด

ส าคญของการเรยนรและพฒนาคณธรรม ของผรบผดชอบโครงงานและผมาชวยงาน

ทงสนและจ าเปนอยางยงทจะตองมการตดตามสนบสนน ดแล ใหความชวยเหลอทงทาง

ทรพยากรภายนอกและทางจตใจจาก (ทมน า) คณะทปรกษาอยางใกลชดตลอดระยะ เวลา

ด าเนนการโครงงาน

ผรบผดชอบโครงงานตองระลกไววาการท างานจรงอาจมหลายสงทไมเปนไป

ตามทคาดการณและระบไวในรางโครงงานและหลายครงอาจตองมการปรบเปลยน

แผนงานไปจากเดมกไมเปนไร แตตองเขาใจวาเพราะอะไร สามารถอธบายไดถงเหตผลของ

การทผดพลาดไปจากแผนงานทวางไวได อยาท างานเพยงเพอใหไดผลตามรางโครงงานท

วางแผนไวเทานน แตท างานเพอกอใหเกดการเรยนรและพฒนาคณธรรมของตนเองและ

ทกคนทเกยวของเปนหลก ท าแลวคณธรรมความดตองเพมขนและควรมความสขจากการ

ท าความดนนท าโครงงานและความดเพอนอมเกลาฯ ถวายพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

มใชการแขงขนเพอลารางวล

ขนตอนท 5 การสรปประเมนผลและเขยนรายงาน

จากการด าเนนงานในขนตอนท 4 นนใหกลมนกเรยนไดท าการประเมนผล

และสรปผลการด าเนนงาน เพอน ามาใชจดท าเปน เอกสารและสอการน าเสนอโครงงาน 5

รายการ ดงน

(1) รายงานโครงงาน (20–50 หนากระดาษขนาด A4 ไมรวมปก)

(2) สรปยอโครงงานใน 1 หนากระดาษ (1หนากระดาษขนาด A4)

(3) แผนพบน าเสนอโครงงาน (1 แผนกระดาษขนาด A4 หนา-หลง)

(4) สอ Presentation เชน PowerPoint หรอ VCD (เวลาไมเกน 7 นาท)

(5) แผนปายนทรรศการโครงงาน

129

ขนตอนท 6 การน าเสนอโครงงาน

การน าเสนอโครงงาน เปนทกษะทส าคญของผรบผดชอบโครงงานทกคนท

จะตองท าหนาทเปนกลยาณมตร ท าการสอสารและถายทอดความดงามจาก

โครงงานของตนเองออกสการรบรของบคคลอนและสาธารณะ สมาชกทกคนในกลม

ควรท าความเขาใจในรายละเอยดและภาพรวมของโครงงานทงหมด แลวซกซอมการ

น าเสนอในประเดนส าคญๆ ไวเพอเตรยมตวส าหรบการน าเสนอบนเวท การ

สมภาษณซกถาม และการน าเสนอหนาแผนปายนทรรศการโครงงาน ให

คณะกรรมการและผมาชมนทรรรศการโครงงานสามารถเขาใจไดในระยะเวลาอน

จ ากด

3. ขนประเมนผล (C)

1. คณะกรรมการประเมนโครงงานคณธรรม จดท าเกณการประเมนและ

ประเมนตามวนเวลา โดยการจด นททรศการน าเสนอโครงงานตอคณะกรรมการประเมน

โครงงาน พรอมบนทกผลการปฏบต

2. คณะกรรมการพฒนาคณธรรมอตลกษณของโรงเรยน รวมกบตวแทน

นกเรยน รวมกนประเมนพฤตกรรมเชงบวกของนกเรยนตามตวชวดคณธรรมอตลกษณ

บนทกปญหาอปสรรคและขอเสนอแนะ

3. วธการประเมน โดยนกเรยนประเมนตนเอง ตวแทนนกเรยนหองละ 5 คน

และคณะครทเปนคณะกรรมการประเมน ระยะเวลาการประเมนผล แบงเปนระหวางการ

ปฏบตกจกรรมและประเมนเมอสนสดโครงการ

4. ฝายบรหารท าหนาทนเทศ ตดตามและประเมนผลการปฏบตงานของ

คณะกรรมการ ฝายตาง ๆ พรอมใหค าปรกษา ใหขวญและก าลงใจ ใหขอเสนอแนะ พรอม

จดบนทก

5. ใหมการประเมนผลโครงงานโดยใหทกหองน าเสนอผลงานโดยจดท าปาย

นทรรศการโครงงานคณธรรม มแฟมเอกสารรายงานโครงงานคณธรรม เพอน าจด

นทรรศการแลกเปลยนเรยนร และประเมนผล ในวน “วนเปดบานคณธรรม” (เพอตดสน

ผลการเรยน รายวชาหนาทพลเมองภาคเรยนท 2)

6. คดเลอกโครงงานคณธรรมทมคณภาพ ทยงพอมรองรอยหลกฐาน เพอ

เปนตวแทนของโรงเรยน ระดบ ม.ตน 1-3 และ ม.ปลาย 4-6 เปนตวแทนของโรงเรยนเขา

แขงขนโครงงานคณธรรมระดบเขตพนท ระดบภาค และระดบประเทศตอไป

130

4.ขนปรบปรงแกไข (A)

1. มการปรบปรงแกไข ขณะปฏบตกจกรรม และในกรณทโครงงานหองใด

ยงไมสมบรณ ใหแกไขตามขอเสนอแนะของคณะกรรมการเปนรายหอง/รายกรณ

2. เกบรองรอยหลกฐานการจดท าโครงงานแตละหอง เพอใชเปนขอมล /สอ

ในการจดท าโครงงานในปการศกษาตอไป

3. จดท ารายงานผลการจดกจกรรมตามโครงการ “หนงหองเรยนหนง

โครงงานคณธรรม” เสนอฝายบรหารตอไป

131

บทท 4

เครองมอทใชในการวดและประเมนผล

ใชแบบประเมนโครงงานคณธรรม ใชเกณฑการประเมน ตามคมอการจด

กจกรรมโครงงานคณธรรม “เยาวชนไทย ท าดถวายในหลวง” และปรบเพมคณธรรมอต

ลกษณของโรงเรยนพงโคนวทยาคม

1. การประเมนรางโครงงาน

จากหลกเกณฑการพจารณาสามารถน ามาแยกยอยเปนเกณฑการใหคะแนน

รางโครงงานตามประเดนการพจารณา 12 ขอ ไดดงน

ท ประเดนพจารณาใหคะแนน คะแนน

1 รเรมจากเยาวชนเอง (คดเองท าเองมาก) (Constructive) คดใหม

ไอเดยด มแงมมนาสนใจ (Creative) 15

2

คณประโยชนดานศลธรรมเปนส าคญ (ใหคะแนนมากเปนพเศษ

แกโครงงานทมงแกพฤตกรรมเสยงทผดศลธรรม และบมเพาะ

จตอาสา)

15

3 วเคราะห ปญหา-สาเหต ไดสมเหตผล และมขอมลสถต

ประกอบใหเหนความส าคญและเกดความตระหนก 10

4

ความเปนไปไดของรางโครงงานโดยรวม ระบเปาหมายเชง

คณภาพและปรมาณไดชดเจนเหมาะสมและมความเปนไปได

สอดคลองกบคณธรรมอตลกษณของโรงเรยน

10

5

มแผนการท างานชดเจน มกจกรรมทมากพอและสามารถ

แกปญหาได และมระยะเวลาท างานทตอเนองกนนานกวา 2

เดอน

10

6 ใชหลกธรรม/พระราชด ารไดถกตอง-เหมาะสม อธบายไดด 10

7 งบประมาณ สมเหตผล–ประโยชนสงประหยดสด พงตนเองได

มาก 5

8 สรางการมสวนรวมของทกฝายไดมาก (บวร) 5

9 ศกยภาพของผท าโครงงานทจะเปนแบบอยางทดได 5

132

ท ประเดนพจารณาใหคะแนน คะแนน

10 น าเสนอออกมาจากใจ จรงใจ มใชแคทองจ ามา 5

11 กรยามารยาทในการน าเสนอดดนาประทบใจ 5

12 ความถกตองครบถวนของเอกสารและสอน าเสนอ 5

รวมคะแนนทงหมด 100

2. การประเมนโครงงาน

จากหลกเกณฑการพจารณาน ามาแยกยอยเปนเกณฑการใหคะแนนโครงงาน

ตามประเดนการพจารณา 14 ขอ ไดดงน

ท ประเดนพจารณาใหคะแนน คะแนน

1 รเรมจากเยาวชนเอง (คดเองท าเองมาก) (Constructive) คดใหม

ไอเดยด มแงมมนาสนใจ (Creative) 10

2

คณประโยชนดานศลธรรมเปนส าคญ (ใหคะแนนมากเปนพเศษ

แกโครงงานทมงแกพฤตกรรมเสยงทผดศลธรรม และบมเพาะ

จตอาสา)

10

3 ขยนท างาน มงมนทมเทเพยรพยายามเดนชด (น าท าเปน

แบบอยาง) 10

4 เกดผลส าเรจ แกไขปญหาได พฒนาคณธรรมกลมเปาหมายได 10

5 ผท าเองเกดการเรยนรพฒนาตนเองเปนแบบอยางทดมากขนม

พฤตกรรมเชงบวกสอดคลองกบคณธรรมอตลกษณของโรงเรยน 10

6 เกบขอมลวเคราะหประมวลผลเปนสถตไดด 10

7 ใชหลกธรรม/พระราชด ารไดถกตอง-เหมาะสม 5

8 ปญหา-สาเหต-เปาหมาย-ทางแกสอดคลองกนและสมเหตผล 5

9 งบประมาณ พงตนเองไดมาก-ประโยชนสงประหยดสด 5

10 สรางการมสวนรวมของทกฝายไดมาก (บวร) 5

11 โครงงานมการสานตอไปไดอกนาน (เชน มรนนองสบตอ) 5

12 น าเสนอออกมาจากใจ จรงใจ มใชแคทองจ ามา 5

133

ท ประเดนพจารณาใหคะแนน คะแนน

13 กรยามารยาทในการน าเสนอดดนาประทบใจ 5

14 ความถกตองครบถวนของเอกสารและสอน าเสนอ 5

รวมคะแนนทงหมด 100

134

บรรรณานกรม

บรรรณานกรม

135

จรพร กาญจนการณ. (2552). คณธรรมจรยธรรมและการใชเหตผลเชงจรยธรรมของ

นกศกษามหาวทยาลย เทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร. วารสารวชาการ

วทยาลยแสงธรรม.

ดวงเดอน พนธมนาวน และเพญแข ประจนปจจนก. (2520). จรยธรรมของเยาวชนไทย.

กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.

ทพาพร ลขตกล. (2544). การใชเหตผลเชงจรยธรรมกบการอบรมเลยงดของนกศกษา

มหาวทยาลย รามค าแหง. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาพนฐาน

การศกษา. กรงเทพฯ: คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยรามค าแหง

น าทพย ทบทมทอง. (2554). การใชเหตผลเชงจรยธรรมของนสตแพทยมหาวทยาลย

นเรศวร. วารสาร สมาคมจตแพทยแหงประเทศไทย.

สวฒสน รกขนโท. (2550). ความฉลาดทางอารมณและการใชเหตผลเชงจรยธรรมของ

นกศกษา ระดบอดมศกษาในเขตจงหวดสราษฎรธาน. สราษฎรธาน:

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราช วทยาลย (พระอารามหลวง).

ดวงเดอน พนธมนาวน. (2524). ปจจยทางจตวทยานเวศทเกยวกบการอบรมเลยงดเดก

ของมารดาไทย. กรงเทพฯ :สถาบนวจยพฤตกรรมศษสตร มหาวทยาลย

ศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.

คมอ

136

การจดกจกรรมสงเสรมคณธรรมจรยธรรม โรงเรยนพงโคนวทยาคม

“กจกรรม เสรมสรางธรรมะโดยพระวทยากร”

คณะกรรมการวจย

โรงเรยนพงโคนวทยาคม

อ าเภอพงโคน จงหวดสกลนคร

ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 23

ค าน า

137

ปจจบนความเจรญกาวหนาทางวทยาศาสตร และเทคโนโลยไดเขามามบทบาท

ในการ เปลยนแปลงการด าเนนวถชวตของบคล ซงสงผลกระทบตอสภาพรางกายและ

จตใจ ท าใหบคคล ตองพยายามปรบ ตวเพอจะไดด าเนนชวตอยางราบรน และสามารถอย

รวมกบผอนไดอยางม ความสข นกเรยนในระดบมธยมศกษา ซงเปนวยทเปลยนแปลงไป

จากวยเดกทงทางดานรางกายและ สงคม มความสบสนตนเอง เพราะเปนวยทกาวเขาส

วยรน ซงมสภาวะทกอใหเกด ความเครยดทางอารมณ และอาจเปนสาเหตผลกดนใหแสดง

พฤตกรรมไมพงประสงค อนน าไปส ปญหาดานพฤตกรรม เชน การตดสารเสพตดการ

ทะเลาะววาท เปนตน ท าใหเปนอสรรคตอการ พฒนาสงคม และประเทศชาตเปนอยางยง

หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2551 ก าหนดให จดการศกษาเพอพฒนาคนใหมความ

สมดลโดยยดหลกผเรยนส าคญทสด ทกคนมความสามารถ เรยนร และพฒนาเองได

สงเสรมใหนกเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาต และเตมศกยภาพ ให ความส าคญตอ

ความรเกยวกบตนเอง และความสมพนธของตนเองกบสงคม ตลอดจนความร และ การ

ด าเนนชวตอยางมความสข โดยใหสถานศกษาจดกระบวนการเรยนทมงเนนการฝกทกษะ

กระบวนการคด การจดการ การเผชญสถานการณ และการประยกตความรมาใชปองกน

และแกไขปญหา คณะผศกษาเหนวาการจดการเรยนการสอน เพอพฒนาคนใหสมบรณจะตอง

รวมไปถงการ พฒนาคณธรรมจรยธรรม ไปพรอมกนทก ๆ ดาน โดยเฉพาะอยางยง การ

จดกจกรรมหนาเสาธง มสวนส าคญในการขดเกลาใหผเรยนมคณธรรมจรยธรรมทกวน จง

ไดจดท าคมอการจดกจกรรม “เสรมสรางธรรมะดดยพระวทยากร” ขนเพอใหครโรงเรยน

พงโคนวทยาคม ไดมความความร ความ เขาใจ และสามารถใชเปนแนวทางในการ

เสรมสรางคณธรรม จรยธรรมนกเรยน และหวงเปนอยางยงวาคมอฉบบนจะเปนประโยชน

ส าหรบครในการพฒนานกเรยนใหสามารถอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางมความสข

สอดคลองกบคณธรรมอตลกษณของโรงเรยนพงโคนวทยาคม

โรงเรยนพงโคนวทยาคม

สารบญ

138

บทท หนา

ค าชแจงการใชคมอ...................................................................................

1 ความเปนมาและความส าคญ…………………………………………….……………………... 1

ความเปนมาและความส าคญ………………………………….…………………….…….. 1

วตถประสงค...................................................................................... 3

ขอบเขตในการจดท า.......................................................................... 4

นยามศพทเฉพาะของคมอ……………………………………………….…………………. 5

2 คณภาพดานคณธรรมจรยธรรมของเดกและเยาวชน...…………………………. . 6

ประโยชนของการสงเสรมคณธรรม จรยธรรม ศลธรม…………………….. 10

คณคาของการจดกจกรรมคายคณธรรม…………………………………………… 11

แนวทางการด าเนนงานการจดคายคณธรรม…………………………………….. 11

วตถประสงคของการจดคายคณธรรม………………………………………………. 12

ตวอยางหลกสตรการอบรมคณธรรม………………………………………………… 13

3 วธการจดการคายคณธรรม…………………………………………………………………….. 16

4 เครองมอวดผลและประเมนผล การสรางเครองมอ ………………………………. 51

บรรณานกรม……………………………………………………………………………………………………………… 53

ค าชแจงในการใชคมอ

139

เอกสารฉบบนใชเปนแนวทางในการจดกจกรรม “เสรมสรางธรรมะโดยพระ

วทยากร” เพอใหผใชน าไปใชใหถกตองตามวตถประสงค ในการสงเสรมใหนกเรยน

โรงเรยนพงโคนวทยาคม ทจะสงผลใหผเรยนใหมมคณธรรม จรยธรรม และคานยมอนพง

ประสงค มพฤตกรรมบงชเชงบวกทสอดคลองกบคณอตลกษณของโรงเรยน ซงผมหนาท

เกยวของกบการจดกจกรรม ควรปฏบตดงน

1. ศกษาท าความเขาใจขนตอนในการท ากจกรรมอยางละเอยด

2. กจกรรมทปฏบตจะแบงออกเปน กจกรรมประจ าวน และกจกรรมพเศษ

3. เวรประจ าวนเปนผมบทบาทในการควบคมดแลในการจดกจกรรม

ตามล าดบขนตอนในแตละวนทเวรประจ าวนนน ๆ เปนผรบผดชอบ

4. กจกรรมนเนนผเรยนเปนส าคญ ผเรยนลงมอปฏบตดวยตนเอง และ

ผเรยนเกดการเรยนรโดยการปฏบตจรง

5. ในกรณทมกจกรรมพเศษ เวรประจ าวนนน ๆ สามารถยดหยนเวลาใน

การจดกจกรรมไดตามความเหมาะสม

6. คณะวจยโรงเรยนพงโคนวทยาคม ควรประเมนผลความคดเหนของ

นกเรยนทมตอการจดกจกรรม หลงจากการจดกจกรรม เพอทราบผลส าเรจของการจด

กจกรรมและจะไดน ามาปรบปรงแกไขพฒนาใหดยงขน

บทท 1

140

ความเปนมาและความส าคญ

ความเปนมาและความส าคญ

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทเพมเตม (ฉบบท) พ.ศ.

2545 มาตรา 6 ก าหนด ความมงหมายและหลกการในการจดการศกษา ตองเปนไปเพอ

พฒนาคนไทย ใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกายและจตใจ สตปญญา ความรและ

คณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการด าเนนชวต สามารถอยรวมกบผอนไดอยางม

ความสข และมาตรา 24 (4) กลาววา“การจดการเรยนสอนโดยผสมผสานสาระความร

ดานตาง ๆ อยางไดสดสวนสมดลกน รวมทงปลกฝงคณธรรม จรยธรรม คานยมทดงาม

และคณลกษณะทพงประสงคไวในทกรายวชา การจดการเรยนการสอน ในกระบวนการ

เรยนรตองมงปลกฝงจตส านกทถกตองเกยวกบการเมองการปกครองระบอบประชาธปไตย

อนม

พระมหากษตรยเปนประมข รจกสทธ หนาท เสรภาพ เคารพกฎหมาย ม

ความรความภมใจในความเปนไทย รกษาผลประโยชนสวนรวมของประเทศชาต”

(พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542, หนา 8–9) ในสภาวะปจจบน ปจจย

แวดลอมของนกเรยนมผล ตอการด าเนนชวตของนกเรยนเปนอยางมาก โดยเฉพาะ

นกเรยนทก าลงศกษาในระดบมธยมศกษา พบวา นกเรยนสวนใหญมปญหาขาดระเบยบ

วนย ขาดความรบผดชอบ ขาดการใฝเรยนร ขาดความกตญญ ขาดความซอสตยสจรต

และขาดจตอาสา ซงเปนสาเหตส าคญทน าไปสความผดพลาดรายแรง ทจะสงผลตอวถ

ชวตในอนาคตสถานศกษากมสวนท าใหนกเรยนขาดคณธรรมดงกลาว ทงนเนองจากการ

จดการเรยนการสอนในปจจบนมงเนนการใหความรทางดานวชาการ ซงสอดคลองกบ อ

รค ฟรอบน (1988) ทกลาววาไววาในเวลาทเรามงสอนแตวชาความร เรากลบสญเสยการ

สอนอกอยางหนง ซงเปนสงส าคญทสดตอการพฒนาการของมนษย นนกคอการสอนให

ผเรยนมคณธรรม จรยธรรม ดงนนส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ซงม

หนาทในการจดการศกษาขนพนฐานใหแกเยาวชนของชาต จงไดก าหนดเปนกลยทธในการ

จดการศกษา คอ ใหผเรยนมความรคคณธรรม ใหไดรบการศกษาอยางทวถง โดยเฉพาะ

อยางยงดานคณธรรมจรยธรรม อนจะน ามาซงการเปนมนษยทสมบรณและประสบ

ความส าเรจในการด าเนนชวตในอนาคต

141

คณธรรมจรยธรรมเปนสงทส าคญตอการพฒนามนษย โดยมพนฐานมาจาก

ค าสงสอนทาง ศาสนา เพอใหบคคลประพฤตปฏบตสอดคลองกบความตองการของสงคม

และขนบธรรมเนยม ประเพณทคนในสงคมยอมรบปฏบตสบตอกนมา กอใหเกดความเปน

ระเบยบเรยบรอย คณธรรม จรยธรรมจงเปนมาตรการของความประพฤต (กรต บญเจอ,

2551, หนา 15) และเปนสงทควบคมมให คนในสงคมประพฤตปฏบตผดท านองคลองธรรม

สงผลใหชมชนและสงคมมความสงบรมเยน ซง เปนคณลกษณะทเกยวกบการประพฤต

ปฏบต ตลอดจนการคดในทางทถกตองดงาม มคณประโยชนทงตอตนเองและสวนรวมท า

ใหบคคลสามารถควบคมตนเองในการประพฤตปฏบต และ สามารถปรบตวในการอย

รวมกนกบบคคลอนไดอยางมความสข ในปจจบนมการเปลยนแปลงทก ดานอยางรวดเรว

สงผลใหสงคมไทยมความเปนวตถนยม และใหความส าคญกบศลธรรมและ วฒนธรรมทด

งามลดลง ทงการด ารงชวตประจ าวน การใชชวต และความสมพนธกบผอน การชวย เหลอ

เกอกลกนลดลง ไมเคารพสทธผอน และขาดการยดถอประโยชนสวนรวม มพฤตกรรม

เลยนแบบ สงผลใหความมคณธรรมและจรยธรรมของคนในสงคมลดนอยลง ประกอบกบ

การไดรบขาว สารดานเทคโนโลยททนสมย โดยขาดการคดวเคราะห แยกแยะขอดขอเสย

การสงเสรมคณธรรมจรยธรรมนกเรยนโดยใช กจกรรมเสรมสรางธรรมะโดยพระวทยากร

(พระสงฆ) เพราะพระวทยากร เปนผมมความแตกฉานดานหลกธรรมทางพทธศาสนามาก

ทสด ท าหนาทเปนพระธรรมทต: เปนผท าหนาทถายทอดค าสอนธรรมะของพระพทธเจา

เรยกวา ธรรมทต หรอ สมณทต คอ ผน าสนตภาพไปสชาวโลกได คอ ความเปนนกบวช

เปนภาระงานทพระพทธเจาทรงแตงตงมอบหมายใหน าธรรมะไปปฏบตแลวสอนใหคนอนร

ตาม เมอเปนเชนนโรงเรยนพงโคนวทยาคมจงไดจดกจกรรม“เสรมสรางธรรมะโดยพระ

วทยากร”

ดวยเหตผลดงกลาวขางตน โรงเรยนพงโคนวทยาคมไดเหนความส าคญในการ

จดกจกรรมการเรยนรแบบผสมผสานทเนนการผเรยนเปนส าคญ ลงมอปฏบตจรง โดยการ

สงเสรมการเรยนรใหผเรยนเปนคนดมคณธรรมจรยธรรมกอน แลวจงสอนใหเปนคนเกง

ควบคกนไป จงจะสามารถท าใหทกคนอยในสงคมรวมกนไดอยางมความสข โรงเรยน จงได

จดกจกรรม 3 ประสานขน ใชเปนนวตกรรมในการสงเสรมคณธรรมจรยธรรมนกเรยน ซง

ประกอบดวย กจกรรมท 1“สงเสรมคณธรรมดวยกจกรรมหนาเสาธง” กจกรรมท 2

“เสรมสรางธรรมะโดยพระวทยากร” และกจกรรมท 3 “สงสอนคณธรรมดวยกจกรรมหนง

หองเรยนหนงโครงงานคณธรรม”แตในเลมนจะเปนคมอ การจดกจกรรมท 2 คอ

142

“เสรมสรางธรรมะโดยพระวทยากร”การด าเนนการครงนไดด าเนนการในรปแบบของ

“คายคณธรรม” ซงเปนกจกรรมอยางหนงทจดขนในรปของการเรยนรนอกหองเรยน เปน

ลกษณะของกจกรรมน าความรเพอพฒนาความรสปญญา สงเสรมใหเกดทกษะจากการลง

มอท าผานกจกรรม เปนการจดกจกรรมการเรยนรทตองการสงเสรมใหผเรยนเรยนรอยาง

ตอเนอง มทกษะชวต คดแกปญหา ดวยปญญา มวนย สามคค และมส านกรวมถงการคด

สรางสรรค เปนกจกรรมทสามารถสงเสรมใหผเรยนมพฤตกรรมบงชเชงบวกตาม

คณธรรมอตลกษณของโรงเรยนพงโคนวทยาคม คอ มความรบผดชอบ ใฝเรยนร กตญญ

ซอสตยสจรตและ มจตอาสา ทงหมดนตงอยบนพนฐานของความพอเพยง ตามบรบทของ

โรงเรยนพงโคนวทยาคม

2. วตถประสงค

1. เพอจดท าคมอการจดกจกรรมคายคณธรรม กจกรรม “เสรมสรางธรรมะ

โดยพระวทยากร”

2. เพอน าคมอไปใชเปนแนวทางในการพฒนาและสงเสรมใหนกเรยนม

คณธรรม จรยธรรมและคานยมอนพงประสงคตามคณธรรมอตลกษณของโรงเรยนพงโคน

วทยาคม

3. ขอบเขตในการจดท า

การจดท าคมอการจดกจกรรมสงเสรมคณธรรมดวยกจกรรมเสรมสรางธรรมะ

โดยพระวทยากร โรงเรยนพงโคนวทยาคม เปนคมอครทใชเปนกรอบแนวทางการปฏบต

“กจกรรมคายคณธรรม” ของนกเรยนในระดบชนมธยมศกษาปท 1-6 โดยก าหนด

กลมเปาหมาย คอ นกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 1 และ 4 ทงหมด และนกเรยนจต

อาสาตวแทนหอง ๆ ละ 5 คน ใชเวลาจดกจกรรม 2 คน 3 วน โดยใชสถานทคอ หองโสต

ทศนศกษา หอประชมและโดมหนาเสาธงโรงเรยนพงโคนวทยาคม ทงนเพอสงเสรมให

ผเรยนมฤตกรรมเชงบวกตามคณธรรมอตลกษณของโรงเรยนทง 5 ดาน คอ ความ

รบผดชอบ ใฝเรยนร กตญญ ซอสตยสจรต และ ดานจตอาสา ซงตงอยบนพนฐานดาน

ความพอเพยง ตามบรบทของโรงเรยนพงโคนวทยาคม ใชกระบวนการฝกฝน แนะน าและ

143

ลงมอปฏบตจรง ทงเปนรายกลมและรายบคคล โดยยดทฤษฏพฒนาจรยธรรมของโคล

เบรก (Kolberg) ซงเปนนกจตวทยากลมปญญานยม (cognitivist) ทมความเชอพนฐานวา

มนษยเปนสตวทมสมอง สามารถเกดการเรยนร เพอการปรบตวใหด ารงชวตอยใน

สภาพแวดลอมกบแนวคกของเพยเจต ( Piaget) คอ เชอวา จรยธรรมนนมพฒนาการตาม

ระดบวฒภาวะเชนกน เพราะจรยธรรมของมนษยเกดจากกระบวนการทางปญญา เมอ

มนษยมการเรยนรมากขน โครงสรางทางปญญาเพมพนขน จรยธรรมกพฒนาตามวฒ

ภาวะ เพอใหบรรลวตถประสงคของโครงการ การจดการคายจ าเปนตองมกระบวนการ

จดการอยางเปนระบบ การจดการมการแบงหนาทการท างาน อยางชดเจน มผน า (หวหนา

คาย/ผน าคาย) และผตาม ก าหนดบทบาทหนาท ก าหนดเวลา การก าหนดเนอหาสาระ/

กจกรรมตองสอดคลองและสงผลใหผเรยนมพฤตกรรมเชงบวกตามคณธรรมอตลกษณ

ของโรงเรยนพงโคนวทยาคม ล าดบขนตอนการปฏบตกจกรรม กอนปฏบต การเตรยมการ

เตรยมความพรอมของพระวทยากร และ ระหวางปฏบตและหลงการปฏบต และการวด

และประเมนผลการ

จดกจกรรม มการวดและประเมนผลการพฒนา โดยเปรยบเทยบผลการ

ประเมนผลกอนการจดกจกรรมและหลงการจดกจกรรม โดยใชเครองมอ แบบประเมน

ความพงพอใจการจดกจกรรมคายคณธรรม กจกรรม “เสรมสรางมะโยดพระวทยากร”

แบบประเมนพฤตกรรมเชงบวกตามคณธรรมอตลกษณของโรงเรยน และแบบประเมนการ

ใชเหตผลเชงจรยธรรม ทไดสรางขนผานการตรวจสอบคณภาพโดยผเชยวชาญ ในกรอบ

ระยะเวลาทก าหนด คอ ตงแตเดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2561 ถงเดอน ธนวาคม พ.ศ. 2561

4. ประโยชนของการจดท าคมอ

1. โรงเรยนมเอกสารคมอการจดกจกรรม “คายคณธรรม” กจกรรมเสรมสราง

ธรรมะดดยพระวทยากร ทเกดจากการมสวนรวมของครและนกเรยนใชเปนกรอบแนวทาง

ในการจดกจกรรมสงเสรมคณธรรมในโรงเรยน

2. นกเรยนโรงเรยนพงโคนวทยาคม มพฤตกรรมบงชเชงบวกตามคณธรรมอต

ลกษณลกษณะของโรงเรยน

3. นกเรยนโรงเรยนพงโคนวทยาคมไดรบการยอมรบและมผลงานดาน

คณธรรม จรยธรรม

144

4. สามารถเผยแพรผลการด าเนนกจกรรมใหกบผสนใจ น ารปแบบการจด

กจกรรมไปปรบประยกต ในพฒนาคณธรรมจรยธรรมโรงเรยนได

5. นยามศพทเฉพาะของคมอ

คมอการจดกจกรรม “คายคณธรรม” กจกรรมเสรมสรางธรรมะโดยพระ

วทยากร ของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 1-6 โรงเรยนพงโคนวทยาคมฉบบน

โรงเรยนไดก าหนดนยามศพทเฉพาะในการจดท าคมอ ดงน

1. คายคณธรรม หมายถง การจดกจกรรมคายของโรงเรยนพงโคนวทยาคม

เพอเสรมสรางใหนกเรยนคนเปนคนดมากขน เปนการเรยนรนอกหองเรยนทใหความรดาน

คณธรรม จรยธรรม ใชกจกรรมคายอบรมบมนสยใหลกคายเรยนรพนฐานการใชชวตของ

มนษยอยรวมกนอยางมความสข เรยนรความดงาม การเคารพตางๆทพงปฏบตตอกน การ

มความรบผดชอบตอสงคม มจตอาสาชวยเหลอ เออเฟอ และการแบงปน ความมวนย ใฝ

เรยนร กตญญกตเวท ซอสตยสจรต คอเครองหมายแหงความเปนคนด

2. พฤตกรรมเชงบวก หมายถง พฤตกรรมทพงประสงคของนกเรยนโรงเรยนพง

โคนวทยาคม โดยการจดกจกรรมคายคณธรรม เพอสรางวนยเชงบวก

3. การสรางวนย คอ กระบวนการท าใหมพฤตกรรม หรอแสดงพฤตกรรมทพง

ประสงค ทางบวก คอใชวธการประนประนอม แบบมสวนรวม เพอใหมผลดในระยะยาว

ทางลบ คอ ใชวธการรนแรง ลงโทษ มผลหยดพฤตกรรมในระยะเวลาสน ๆ

4. วนยเชงบวก คอ วธการปองกนพฤตกรรมทไมพงประสงค ซงมเหตมาจาก

การกระท าทตองการใหผอนสนใจ อาจเกดจากพนธกรรม สภาพแวดลอมทางสงคม หรอ

ความตองการทางจตใจ เมอครหรอผปกครองตองการหยดพฤตกรรมทไมพงประสงค

ดงกลาว สวนใหญจะใชวธการลงโทษ ซงเปนวธการทเหนผลไดเรว สามารถควบคม

พฤตกรรมไดทนท แตวธการลงโทษนจะไมไดผลในระยะยาว

บทท 2

คณภาพ ดานคณธรรมจรยธธรรมของเดกและเยาวชน

145

ผลการศกษาวจยสภาพปญหาของเดกและเยาวชน จากผลการวจย ของ

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา และผลการวจยของสถาบนอดมศกษา รวมทงสถาบน

ตาง ๆ ทมสวนเกยวของกบปญหาสงคม และการปลกฝงคณภาพ จรยธรรมของประชาชน

ผลปรากฏวา สภาพปญหาททวมทนจนถงขนวกฤต ตอเยาวชนและคนไทยใน 12 เรอง คอ

1. ระดบสตปญญาของเดกไทย (Intellectual Quotient) มแนวโนม ลดต าลง

จนนาเปนหวง ในรายงานการศกษาและขอคนพบของมลนธสาธารณสข แหงชาตและสภา

พฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตลวนชตรงกนวาเดกเกอบ รอยละ 50 มความเสยงตอ

การมไอควนอยกวา 90 ทเขาขนเรยนรชา ในขอเทจจรง คอ ในระดบลาง ครอบครวไทย

จ านวนไมนอยก าลงสรางหนวยใหมบนความ ไมพรอมแทบทกดาน ทงขดสนยากจน วฒ

ภาวะต าและการแยกเดกจากระบบ ครอบครว อนเนองจากขอจ ากดของการโยกยายถน

ฐานภมภาคทอาศยอยเดม ครอบครวจ านวนไมนอยเปนครอบครวทขาดความรและทกษะ

การเลยงลกของ ตนเองตดตอสอสารท าความเขาใจกบบตรหลานยากขน การกระตน

สตปญญาดวย กจกรรมการเรยนรขาดความตอเนอง เดกถกปลอยปละละเลยอยกบ

สงแวดลอม ทเสยงและอนตรายจนซมซบและน าไปสการเชอมโยงกบปญหาอน ๆ ทเกดขน

อยางไมรตว

2. สภาพรางกายทออนแอลง ขาดภมตานทานทงทางดานรางกาย จตใจ

และอารมณเดกจ านวนไมนอยทตดสารเสพตด เชน ยาบา บหร สรา ฯลฯ การบ าบดรกษา

และการปองกนแกไขปญหาทเกดขนไมสามารถเยยวยาและ ชวยเหลอเดกไดใน

สถานการณทเปนอย

3. วฒภาวะทางอารมณ พฤตกรรมและการแสดงออกแฝงไปดวย ความ

กาวราวรนแรงในการด าเนนชวตและการแกไขปญหาตาง ๆ ทเกดขน สภาวะทางอารมณ

เหลานถกกระตนจากสอลามกอนาจาร เกมทรนแรง การกระตนทางเพศและอารมณท

แปรปรวนอนเกดจากการเราความตองการทมมากขน ในทก ๆ ดาน ในปจจบนเราสามารถ

พบเหนและซอสงของทไมควรแกวยและ วฒภาวะของเดกไดอยางหลากหลาย ในรปของ

ซด หนงสอการตน นตยสาร อนเทอรเนตคาเฟ แผนโฆษณา เปนตน

4. เดกวยใสทออนเยาวแตกลบเรยนรทางเพศเรวกวาวยทควรจะเปน ใน

รายงานการศกษาและผลการส ารวจของสถาบนการศกษาหลายแหงพบวา เดกหญงชาย

อาย 10-11 ขวบ บางคนเรมเรยนรการมเพศสมพนธกนแลว เฉลย ของเดกไทยทม

146

เพศสมพนธครงแรกมอายลดนอยลงตามล าดบ ในปจจบนเดกหญง เฉลย 17 ปและ

เดกชายอาย 16 ปการมเพศสมพนธกอนวยอนสมควร ลวนน าไปสปญหาการตงครรภทไม

พงประสงคการท าแทง การขยายบรการทางเพศ การตดเชอและปญหาขอยงยากทตดตาม

มาอกมากมาย

5. การแสวงหาความรความสข และการมเพอนใหมทางอนเทอรเนต

ในขณะทครอบครวไทย สถาบนการศกษามความตนตวจดซอและจดหาในเรอง เทคโนโลย

สารสนเทศ คอมพวเตอร เพอหวงใหเดกและเยาวชนกาวทนไปกบ กระแสโลกาภวตน ใน

ขอเทจจรงคอมพวเตอรและอนเทอรเนตมทงขอดและขอเสย ในดานดเดกไดมหองสมดโลก

ทสะดวก งายตอการเรยนรและหาขอมลททนสมยอนจกเปนประโยชนตอการศกษา

คนควา ในทางตรงขามขอเสยของอนเทอรเนตมอย มากมายเชนเดยวกน ถาไมรจกการ

ปองกนไวกอน การพดคยทไรสาระ (Chat) การเปดเวบ (Web) ลวนน าไปสการเสยง

อนตรายแบบใหม อาชญากรทางเพศ ทไมมตวตน การหลอกลวง การน าเสนอหรอชกจง

ใหหลงผด ความผดปกต ทางเพศ การคกคามทางเพศ เดกทออนแอในดานความคดรไม

เทาทน จะกลาย เปนเหยอทางเพศใหกบผทรชองทางและมความช านาญในเรองนมากกวา

เพมขน เปนล าดบ

6. วตถนยมเปนตวตงในการสรางคณคาเชงปรมาณ เดกและเยาวชนไทย

ถกหลอหลอมมายาวนานใหยดตดกบบรโภคนยม สนคาราคาแพง การเสพ และการใชจาย

อยางฟมเฟอย เดกถกก าหนดพฤตกรรม ระดบความสามารถ ความพงพอใจจากเงอนไข

และความส าเรจจากการเรยนรคะแนนผลสมฤทธ การไดรบวตถสงของมกถกตคณคาตาม

ราคามากนอยทบดามารดา ผปกครองซอ และจดหาใหจนเปนความเคยชนและตดกบการ

ไดปรนเปรอผลตอบแทนในรปวตถ สงของมากกวาคณคาทางดานจตใจ ความรกการดแล

เอาใจใสทเดกเขาใจความ เปนรปธรรมนไดยากขนทกท

7. การใหความส าคญกบตนเองมากกวาสวนรวม นบเปนแนวโนม ทยง

ชดเจนตอคณลกษณะของคนรนใหมทมองตนเองเปนศนยกลางของความสข พงพอใจและ

การไดรบประโยชนทขาดจตส านก ผลกระทบทเกดขนกบผอน สงคม โดยสวนรวม

คณธรรม การเสยสละเพอคนอน การบ าเพญประโยชนตอสวนรวม การเปนอาสาสมครใน

โครงการชวยเหลอผดอยโอกาสจางหายไปจากสถาบน การศกษาทกแหง แตกลบเหนเดก

เยาวชนจ านวนมากสนใจตนเอง เพศตรงขาม และกลมพรรคพวกเพอนฝงทสนกสนาน

147

และด าเนนชวตไปตามกระแสโลกาภวตน ทขยายตวมากขนในทกมตของกจกรรมทกอยาง

ทมอย

8. เดกจ านวนไมนอยขาดรากเหงาทางศาสนา ศลธรรม วฒนธรรม สญสน

ความภาคภมใจในความเปนคนไทย การปฏเสธวถธรรม การหางไกลจาก ระเบยบแบบ

แผนทดงามในอดต ทใหความส าคญกบระบบคณคาความละเอยดออน ความประณตของ

ศาสนา วฒนธรรม คตนยม ภมปญญาทองถน สงเหลาน เดกไทยมส านกทออนลง ตรงกน

ขามกลบนยมยกยองวฒนธรรมตะวนตกและ วฒนธรรมญปนเขามาสอดแทรก เกดความ

นยมคลงไคลในรปของการแตงกาย ภาษาทใชการด าเนนชวตและคานยมเทยมทยดตดกบ

เปลอกวฒนธรรมภายนอก มากขน จนสญสนคณลกษณะของเดกไทยทสงคมคาดหวง

9. เกดสภาวะความเครยด การกดดนจากการแขงขน มวฒนธรรม เงยบเกบ

ตวและแยกตวเองจากคนในครอบครว การหยารางในคสมรสในแตละ ครอบครวมอตรา

เพมขน การสงสมสภาวะไรสขสวนหนงมาจากการศกษาทเนน แตเรองการทองจ า การ

สอบทเนนการแขงขนและจ าเปนตองแกงแยงกน เขามหาวทยาลยใหไดนอกจากนขอมล

สถตในเรองทเกยวของไมวาจะเปนอตรา การฆาตวตาย ครอบครวแตกแยก หยาราง เดก

ตดสารเสพตด การคยโทรศพท กบเพอนเปนเวลานาน ลวนบงบอกสภาวะและอาการ

เครยดกดดนและไรสข ของเดกไทยไดดทเดยว

10. การมองความส าเรจในเชงตวบคคลมากกวาการใชความเปนหลกการ

และเหตผลมความคดทเปนรปส าเรจ (Package) การลอกเลยนแบบ (Copy) ทเปนไปตาม

คานยม โดยขาดการไตรตรองอยางรอบคอบ กอนการใชกระบวนการ คดดวยปญญา การ

คดวเคราะหสงเคราะหการแกปญหา ไมรวธการทจะประเมน คณคาทดใหกบตนเอง สงผล

ใหเดกและเยาวชนหนไปมองและคดเอาดทปลายเหต สงผลใหมแตความแปลกแตกตางท

เปนผลมาจากการลอกเลยนแบบและวธการ ของผอน แตมไดมาจากจนตนาการและ

ความคดทสรางสรรคทเปนของตนเอง

11. การเลนพนนบอล การมหนสนจนมผลเสยตออนาคตของเดกและ

เยาวชนการขยายตวของกฬา บนเทง และการพนนก าลงเปนทนยม เพราะมทง ความ

สนกสนานตนเตน การไดเสยทเพมความเขมขนเราใจมากยงขน คณลกษณะขอนลวน

เกยวของเชอมโยงกบนสยดงเดมทคนไทยนยมเลนการพนน ในทกรปแบบ การพฒนาการ

เลนพนนบอลไดพฒนาเปนสากลนานาชาต สนกสนานตนเตน มเดกและเยาวชนจ านวนไม

148

นอยไดเขาไปสวงจรพนนบอลอยาง ถอนตวไมขน เปนหนสน ถกขท ารายรางกาย หลบหน

จากครอบครวและโรงเรยน จนเสยอนาคตไปในทสด

12. เดกท างานหนกไมเปน เดกจ านวนไมนอยเตบโตขนกบ ความ

สะดวกสบายในรปแบบตาง ๆ เชน นอนในหองปรบอากาศ อาบน าอน ดโทรทศนเลน

อนเทอรเนต เดนเลนจบจายในหางสรรพสนคา ชวตสวนใหญมหนา ทรบผดชอบการศกษา

เลาเรยนดานเดยว ไมตองท างานหารายไดหรอแบงเบาภาระ ของครอบครว ลกษณะนสย

บางดานจงดหยบโหยง ไมสงาน รกษาความสะดวกสบาย แตตองการความกาวหนาทงใน

เชงฐานะรายไดและคณภาพชวตทดกวา

หากสงคมไทยยงคงปลอยปละละเลยไมคดรวมมอชวยเหลอกน มตสงคม

สงแวดลอมทเปนผลดานลบอนตรายจะคอย ๆ หลอหลอมและสรางเดกไทยใหม

คณลกษณะดง 12 ขอทกลาวมาเพมขนเปนล าดบ จนยากแกการแกไขเยยวยา ใหกลบมา

เปนทรพยากรมนษยทมคณคาทดตอสงคมได (ส านกงานเลขาธการ สภาการศกษา

กระทรวงศกษาธการ, 2549)

จากเหตผลความจ าเปนสภาพปญหาทเกดกบเดกและเยาวชนของไทย จ าเปน

จะตองมสรางภมคมกนใหกบเดกเยาวชนของไทย ซงถอเปนทรพยากร บคคลทส าคญของ

ชาตโดยเฉพาะประเทศไทยมทนทางสถาบนทน าพาประเทศไทย ใหอยเยนเปนสขสบมาชา

นาน ไดแก สถาบนศาสนา ซงนบเปนสถาบนทมความ ส าคญตอความมนคงของชาต

สถาบนหนง เนองจากความส าคญของศาสนาได หลอหลอมบคคลใหเกดการพฒนาเปน

คนดมคณธรรมจรยธรรมและพฒนาสงคม ใหเปนสงคมทมคณภาพ (คมอการจดคาย

เยาวชน)

ประโยชนของการสงเสรมคณธรรม จรยธรรม ศลธรรม

การสงเสรมคณธรรมจรยธรรมนกเรยน กอใหเกดประโยชนทงตอตนเองและ

ผอน ดงน

1. ประโยชนตน

1. ท าใหตนเองมชวตทสงบสข

2. ท าใหตนเองมความเจรญรงเรงในชวตสวนตวและหนาทการงาน

3. ไดรบการยกยองสรรเสรญเทดทนบชาจากบคคลทวไป

149

4. ครอบครวอบอน มความสข ฐานะทางเศรษฐกจมนคง

2.ประโยชนตอสงคมและประเทศชาต

2.1 ประโยชนตอสถาบน เชน

1. สถาบนครอบครวของตนไดรบการยกยองสรรเสรญจากบคคล

ทวไป

2. สถาบนการศกษาหรอสถาบนทประกอบอาชพธรกจมชอเสยง

ท าใหบคคลอนศรทธาเลอมใส

3. สถาบนหรอหนวยงานทตนเองสงกดมความเจรญกาวหนา

ไดรบการพฒนาอยางรวดเรวและตอเนอง ทงนเพราะสมาชกทกคนม

คณธรรม จรยธรรม และศลธรรมอนดงาม

2.2 ประโยชนตอชมชน เชน

1. สงคมไดรบความสงบสข เพราะทกคนเปนคนดมคณธรรม

2. สงคมไดรบการพฒนาอยางรวดเรวเพราะสมาชกทกคนตา

กระท าหนาทของตนอยางเตมความสามารถ

2.3 ประโยชนตอชาตบานเมอง

1. สถาบนชาต ศาสน กษตรย มความมนคง เพราะประชาชนม

ความจงรกภกดและเหนความส าคญของสถาบนดงกลาวอยางแทจรง

2. ขนบธรรมเนยมประเพณและวฒนธรรมอนดงามของชาตม

ความมนคงถาวรเพราะทกคนมความรและเขาใจอยางถองแท และเตมใจยดถอปฏบต

ตาม

คณคาของการจดกจกรรมคายคณธรรม

กจกรรมการอบรม “คายคณธรรม” โรงเรยนพงโคนวทยาคมเปนกจกรรมท

ชวยพฒนาและสงเสรมใหนกเรยนโรงเรยนพงโคนวทยาคมมพฤตกรรมเชงบวก มวนยเชง

บวกโดยการพฒนาจตและปลกฝงจรยธรรม คณธรรมและศลธรรม ตามหลกพทธศาสนา

อนเปนแนวทางการประพฤตตนทด ใหมทกษะในการด าเนนชวต “เกง ด และมความสข”

เพอใหเดกและเยาวชนท น าธรรมะ น าหลกค าสอนทไดรบไปประยกตใช ในชวตประจ าวน

คอ การพฒนากาย โดยการแสดงออกทางกรยามารยาทชาวพทธ มพฤตกรรมทดงาม

150

เหมาะสม การพฒนาศล โดยการอยรวมกบครอบครวและบคคลในสงคม ดวยความ

เกอกลและประกอบอาชพทสจรต การพฒนาจต ใหเปนจตทสมบรณทงคณภาพจต พลง

จตและสขภาพจต และสดทาย การพฒนาปญญาใหเกดปญญาในการรจรง รเทาทนทาง

เจรญทางเสอมปจจยทเกยวของ รวธการปองกน รวธแกไขปญหา สรางภมตานทานใหกบ

ตนเองดวยคณธรรม ใหเปนผมชวตอยอยางรเทาทนโลก น าพาชวตสความส าเรจ เพอ

เกอกลแกตนเองและประเทศชาตในทสด ทงนเพราะนกเรยนหรอเดกและเยาวชน คอ พลง

ส าคญในการพฒนาประเทศชาตในอนาคต เปนอนาคตของชาต เปนกลมคนทมพลงอน

ส าคญทสามารถชวยกนเสรมสรางกจกรรมทเปนประโยชนตอการพฒนาประเทศชาตใน

อนาคต เดกและเยาวชนเปนวยทมความคดสรางสรรค มพลงและศกยภาพมาก การ

กระตนใหเดกและเยาวชน กลาคด กลาท า กลาแสดงออกในสงทดพฒนาศกยภาพและ

พลง ในเชงสรางสรรค สรางใหพวกเขาตระหนกถงคณคาของตนเองพรอมมภมคมกน

รเทาทนการเปลยนแปลง ไมตกเปนเหยอหรอสรางปญหาใหกบสงคม แตกลบจะเปน ผ

พรอมทจะพฒนาตนเองใหเปนทรพยากรอนทรงคณคา เปนพลงขบเคลอนการพฒนา

ประเทศชาต เพอความเจรญกาวหนาและมงคงของชาต เยาวชนจงตองมความรและ

ศลธรรมควบคกนไป เพอใหเยาวชนมจรยธรรม มศลธรรม และมคานยมในการด าเนนชวต

ทเหมาะสม

แนวทางการด าเนนงาน การจดคายคณธรรม

ความเขาใจพนฐานการจดคาย คาย (Camp) หมายถง การทกลมบคคลไปใช

ชวตรวมกนในบรเวณ แหงใดแหงหนง (คายคณธรรมสวนใหญจดทวด สถานปฏบตธรรม

สถานศกษา) ภายใตค าแนะน าของผน าคายทไดรบการฝกมาแลว การจดคาย หมายถง

กระบวนการทท าใหผเขาคาย ไดเกดการเรยนร หรอไดประสบการณดานการศกษา การ

ท างาน การสนทนาการ การใชชวต อยรวมกนเปนกลมเปนคณะ ในสถานททเหมาะสม อน

จะเปนประโยชนในการ พฒนารางกาย จตใจ สตปญญา และอารมณโดยมผน าคายซงผาน

การฝกอบรม หรอมความรโดยเฉพาะเปนผด าเนนการ คายคณธรรม หมายถง การจด

กจกรรมทเนนผเขารบการอบรมเปน ศนยกลาง เพอเสรมสรางคณธรรมจรยธรรม ผาน

กระบวนการปฏบตธรรม เนอหา กจกรรมจะสอดแทรกในกจวตรประจ าวนตลอดชวงอย

คาย เสรมสรางคณธรรม จรยธรรมดายการปฏบตจรง โดยสามารถรและคดไดดวยตนเอง

151

วตถประสงคของการจดคายคณธรรม (กลมเยาวชนในสถานศกษา)

1. เพอใหเดกและเยาวชนมความรความเขาใจในหลกธรรมทางศาสนา และเปน

แบบอยางดานคณธรรม ใชสตปญญาในการด าเนนชวต

2. เพอใหเดกและเยาวชนน าหลกคณธรรมจรยธรรมไปพฒนาคณภาพ ชวตได

อยางเหมาะสม

3. เพอสรางภมคมกนใหกบเดกและเยาวชน

4. เพอใหเดกและเยาวชน เกดการพฒนาตนเอง คดเปน ท าเปน แกปญหาเปน

จนน าไปสการพฒนาครอบครว สงคม และประเทศชาต

วตถประสงคของการจดคายคณธรรม (กลมเยาวชนกลมเสยง)

1. เพอใหเดกและเยาวชนทกระท าความผดศาลเยาวชนและครอบครว

กลมเปาหมายทมพฤตกรรมไมรนแรง ไดรบโอกาสในการเขาคายคณธรรม

2. เพอใหเยาวชนกลมเปาหมายของศาลเยาวชนและครอบครวกลาง ไดน า

หลกธรรมในศาสนามาเปนเครองมอในการพฒนาคนและพฒนาจตใจอยางม เหตมผลใน

การด ารงชวต

3. เพอใหเกดการแกไขปรบเปลยนพฤตกรรมของเดกและเยาวชน ดวยมตทาง

ศาสนา พฒนาทางดานศลธรรมและปลกฝงจรยธรรมในกลมเปาหมาย

4. เพอสรางเสรมจตส านกทดตอการด ารงตนอยางมสตสมปชญญะ ม

คณธรรมจรยธรรมทดตอตนเองและบคคลอน ทงในครอบครว ชมชน สงคม และ

ประเทศชาต

5. เพอสรางภมคมกนทางดานจตใจดวยหลกธรรมในพทธศาสนา ทจะปอง

ปรามมใหเดกและเยาวชนเหลานนไดกระท าความผดขนซ าอก

6. สามารถปรบกระบวนทศนวสยในการอยรวมกนในสงคม โดยเดก และ

เยาวชนทพนกระบวนการยตธรรมไปแลวกลบคนสสงคมไดโดยปกตสามารถ เขารวม

กจกรรมบ าเพญประโยชนชวยเหลอบคคลทดอยโอกาส และอยรวมกบ บคคลหรอชมชนท

เกยวของไดอยางเหมาะสม

152

ตวอยางหลกสตรอบรมคณธรรม

1. หลกสตรการอบรมคณธรรมระดบมธยมศกษา

สภาพสงคมไทยในปจจบน มความเปลยนแปลงไปอยางรวดเรวและหลากหลาย

อนเนองมาจากความเจรญกาวหนาในดานเทคโนโลยและการสอสารตามกระแสสงคมโลก

ยคโลกาภวตน ท าใหวถชวต คานยมของคนในสงคมเปลยนไป เมอการแขงขนในกจกรรม

ตางๆ ของชวตมสงขน ผปกครองเองอาจไมมเวลาดแลบตรหลานอยางทวถง ท าใหเกด

ปญหาตาง ๆ ตามมา เชน ปญหาขาดระเบยบวนย ปญหาทะเลาะววาท ปญหารถซง

ปญหายาเสพตด ดงนน หลกสตรในระดบมธยมศกษาจะมสวนชวยในการพฒนาเยาวชน

ซงเปนทรพยากรของชาตใหมคณภาพทงทางดานรางกาย จตใจ สตปญญา ตามชวงวย

อยางเหมาะสม

1.1 หลกสตรการอบรมคณธรรมระยะสน

ท หลกสตร แนวคด

1 มาลยใหแมรกแทใหพอ กตญญกตเวทตอบดามารดา

2 รจกรกใหตรงทาง ปญหาอนเกดจากเพศสมพนธ แนวทางความรกท

ถกตอง

3 หลมพรางแหงชวต รเทาทนถงปญหาอนมาจากยาเสพตด

4 คลายมมมองยกยอง

กลยาณมตร

เพอนชวยเพอนไดยามตองการ

5 กรรมออนไลน ทกอยางลวนมาจากการกระท า

6 แสงสวางปลายอโมงค คดใหไกล ไปใหถง ซาบซงกตญญ

7 พลงพทธานภาพสราง

คณคาชวต

ฝกสมาธดวยบทสวดมนต

8 แสงเทยนแหงศรทธา เกดความส านกในพระมหากรณาธคณของ

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว

9 นาวาของชวต กตญญกตเวทตอบดามารดา

10 รจกเลอกใหถกทาง เพอนชวยเพอนไดยามตองการ

153

11 รงอรณของชวต รเทาทนในสงทท า

1.2 หลกสตรคายคณธรรม

ท หลกสตร แนวคด

1 ยวพทธกธรรม ศกษาหลกธรรม นอมน าปฏบต ไดผลชดแกตน

2 โครงงานคณธรรมน าชวตดวย

จตอาสา

ศกษาหลกธรรม นอมน าปฏบต ไดผลชดแกตน

3 ธรรมอาสาสรางคณคาชวต อยอยางมความสขดวยหลกธรรมทางพระพทธศาสนา

4 สนทนาธรรม ธรรมะเปนของคกบชวต

5 เตรยมตวเตรยมใจ เตรยมกาย เตรยมใจใหพรอม

6 จงหวะชวต ตดตามขาวสาร เพอรเทาทน ใชเปนประโยชนแกตนเอง

7 บวรประสานใจ รวมมอกนเพอสรางสรรคสงคมใหเปนสข

8 จตสงบพบพระธรรม หลกธรรมไปใชใหเกดประโยชน

2. หลกสตรการอบรมคณธรรมส าหรบกลมพเศษ

1. เดกและเยาวชนทมพฤตกรรมเสยง

2. เดกและเยาวชนทเกง ฉลาด แตขาดหลกธรรมประคองจต หลกสตรนจงม

จดมงหมายเพอใหเดกและเยาวชนทงสามกลม ไดมโอกาสเรยนรหลกธรรมค าสอน ตาม

สมควรแกสตปญญา ความสามารถและทกษะ คอผมกลมเสยงกใหเหนคณคาของตวเอง

คนเกง ฉลาดแตขาดหลกธรรมประคองใจกใหรคณคาของโลกและชวตตามความเปนจรง

โดยมหลกสตรทเหมาะสมแกบคคล สตปญญา และความสามารถ

2.1 หลกสตรการอบรมคณธรรมระยะสน

154

ท หลกสตร แนวคด

1 Play and Learn เพลนธรรม สนกอยางมสาระ ธรรมะชวยได

2 ศลก ากบใจ พาใหพนทกข พฒนาความรความสามารโดยใชหลกธรรมเปนสอน า

3 วยรนกบการแกปญหาสงคม พฒนาความรความสามารโดยใชหลกธรรมเปนสอน า

4 กลยาณมตรพชตความส าเรจ เลอกคบเพอน มจตอาสา พฒนาสงคม

5 แรงบนดาลใจแหงความด น าหลกธรรมมาประยกตใชกบชวตประจ าวน

6 ชวตออกแบบได (Designable life) ทกอยางลวนเกดจากการกระท าทงสน

7 รกแทดแลได รจกรก รจกเลอก น ามาใชในชวต

2.2 หลกสตรคายคณธรรม

บทท 3

ท หลกสตร แนวคด

1 พฒนาชวตพลกวกฤตเปน

โอกาส

น าหลกธรรมไปประยกตใชอยางถกตองเหมาะสม

2 คณธรรมสรางผน าแหง

อนาคต

สรางผน าโดยหลกหลกธรรมทางศาสนา พาชาต

เจรญ

3 ชวตพฒนาไดถาใจพรอม พฒนาสมรรถนะกายและใจอยางมปญญา

155

วธการกจกรรมคายคณธรรม

การจดกจกรรมเสรมสรางธรรมะโดยพระวทยากร ของโรงเรยนพงโคน

วทยาคม มรายละเอยดขนตอน ตามวงจรควบคมคณภาพ (PDCA ) ก าหนดบทบทหนาท

ผรบผดชอบและเวลาในการจดกจกรรมโดยการจด “คายคณธรรมโดยพระวทยากร”

1. คายคณธรรม เปนกจกรรมการเรยนรนอกหองเรยน เปนลกษณะของ

กจกรรมน าความรเพอพฒนาความรสปญญา สงเสรมใหเกดทกษะจากการลงมอท าผาน

กจกรรม เปนการจดกจกรรมการเรยนรทตองการสงเสรมใหผเรยนเรยนรอยางตอเนอง ม

ทกษะชวต คดแกปญหา ดวยปญญา มวนย สามคคและมส านก รวมถงการคดสรางสรรค

การจดการคายจ าเปนตองมกระบวนการจดการอยางเปนระบบ เพอใหบรรลวตถประสงค

2. การเตรยมจดกจกรรม

1. โรงเรยนพงโคนวทยาคม ไดมอบหมายใหกลมงานกจการนกเรยน

กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา งานกจกรรมพฒนาผเรยน และคณะกรรมการสงเสรม

คณธรรมจรยธรรม รวมกบสภานกเรยน รบผดชอบในการจดกจกรรมคายคณธรรม

คณะท างานทไดรบมอบหมายใหรบผดชอบ ประชมวางแผน เขยนโครงการ น าเขาส

แผนปฏบตการของโรงเรยน เพอขอรบการจดสรรงบประมาณสนบสนนการจดกจกรรม

ตามโครงการ

2. ประสานงานกบฝายบรหาร เพอก าหนดเปนนโยบายของโรงเรยน

ส าหรบนกเรยนใหมทกคน ( ม.1 และ ม.4 ) ทกคนจะตองผานการเขาคายคณธรรม กอน

เปดเรยนท 1 ของทกปการศกษา

3. น าเสนอตอคณะกรรมการสถานศกษา เพอขออนญาตเกบเงน

คาอาหารในการเขารวมกจกรรม คายคณธรรม หลกสตร 1 คน 2 วน ส าหรบนกเรยนใหม

(ม.1 และ ม.4)

4. นกเรยนในระดบอนๆ ใหรบสมครนกเรยนแกนน าหองละ 10 คน เขา

รวมกจกรรมอบรมคายคณธรรม โดยโรงเรยนขอใชเงนกจกรรมพฒนาผเรยน ในสวนท

จดสรรส าหรบกจกรรมสงเสรมคณธรรมจรยธรรม และนกเรยน 10 คน จะเปนผขยายผล

การจดกจกรรมพฒนาคณธรรมในหองเรยนของตนเอง

5. ผรบผดชอบโครงการ เสนอโครงการตอฝายบรหารตามล าดบขน เพอ

ขออนญาตด าเนนงานตามโครงการ

156

6. ผรบผดชอบเตรยมงานการเขาคายคณธรรม ชวงการจดกจกรรมเปน

ชวงทส าคญมาก เนองจากจะตองมหลกสตร กระบวนการ เตรยมความพรอมทกขนตอน

การตอเนองของกจกรรม ตารางการอบรมการเขาทพก มค าสงแตงตงคณะท างาน ก าหนด

บทบาทหนาทรบผดชอบตามกระบวนการของการจดกจกรรม ชวงการเขาคายคณธรรม

เชน

6.1 ประสานงานทวไป-กองอ านวยการ รบผดชอบสถานท-วชาการ

(กระบวนการใหความร) พธกร (ล าดบขนตอนการจดกจกรรม)-โภชนาการ (อาหารชวง

การอยคาย)-วสดอปกรณ-ปฏคม-โสตทศนปกรณ–ประชาสมพนธ-การดแล

รกษาพยาบาล-การเงนและงบประมาณ-ความปลอดภย-การประเมนผลโครงการ

6.2 เตรยมเอกสารคมอความพรอมของผเขารบการอบรม เตรยม

กลมเปาหมาย จ านวนนกเรยนทจะเขาคายคณธรรม แจงก าหนดวนทจะเขาคาย โดยแจง

กลมเปาหมาย นดแนะวนเขาคาย สถานท การเตรยมอปกรณและเครองใช เครองแตงกาย

เชน ของใชทจ าเปน-เสอผาเครองแตงกาย ชดนอน เสอและกางเกง สขาว (ผลการ

ด าเนนงานทผานมา พบวาเสอผาสขาวท าใหเยาวชนมความตระหนกและมความเรยบรอย

ขน)-ของใชทจ าเปน ทกคนตองมสมด ปากกา สบ แปรงสฟน ยาสฟน-สงของตองหาม

ส าหรบผเขารบการอบรม สงเสพตดทกชนด บหร อปกรณการเลนพนน เครองมอสอสาร

เครองดนตรและ สงของเครองเลนทกชนด

6.3 จดท ารายชอผเขารบการอบรม โดยแบงออกเปนกลมละเทา ๆ

กน พรอมจดท าปายชอผเขารบการอบรม คณะพระวทยากร พระพเลยงประจ ากลม

6.4 การเตรยมสถานทพกพระวทยากรและคณะ สถานทจดอบรมใน

การเขาคาย จะตองเปนสถานททปลอดภย ม การจดกจกรรม การเตรยมอาหาร อปกรณ

เครองเสยง คอมพวเตอร เครองฉาย LCD

6.4.1 สถานทหอประชม-ตกแตงเวทเขยนปายเวทการอบรม-จด

โตะหมบชา ธงชาต พระบรมฉายาลกษณ-ชดรบแขก ทงของวทยากรทใชตลอดการอบรม

และประธาน ผมเกยรตในพธเปด–ตดตงเครองขยายเสยงพรอมอปกรณ (พระ/วทยากร

สามารถควบคมไดเอง)–สถานทมแสงสวางเพยงพอในการจดท ากจกรรมทง ภาคกลางวน

และภาคกลางคน

6.4.2 การเตรยมเรองอาหารตลอดเวลาทเขาอบรม-ทวางอาหาร

ทวางคลเลอรน า ทวางแกวน า (มเพยงพอและดแลความสะอาดตลอดเวลา)-ภาชนะใส

157

อาหาร (อาจเปนถาดหลม) หรอจดอาหารเปนโตะ จ านวนเทากบผเขารบการอบรม ทงของ

พระวทยากร มผดแล ความปลอดภย พยาบาลฯ บรการใหเพยงพอ-ทลางภาชนะใส

อาหาร พรอมน ายาลางจาน ทเกบและตาก ภาชนะใสอาหาร (อาจจดเวรใหเยาวชน หรอให

ทกคนเปนผลางภาชนะของตวเอง)–เตรยมแมครวท าอาหารใหครบทกมอ (ตามจ านวนวนท

เขาอบรม)

6.4.3 ทพกทนอน การจดคายคณธรรมของกลมเปาหมายน ให

แยกชายและหญง ไมควรจดรวมกนเพอปองกนสงทไมคาดคด เตรยมสถานทนอน ท

เพยงพอ หมอน มง ควรดแลความสะอาดตลอดเวลา

6.4.4 หองอาบน า หองสขา เตรยมอยางเพยงพอ สามารถดแล

ความเรยบรอยไดจดเวรดแล และควรมราวตากผา เพราะจะตองใชเวลาในการเขาคายครง

น

6.4.5 ทวางรองเทา เลอกทวางรองเทาทเหมาะสม เขยนปายทวาง

รองเทาพรอมชอกลมของแตละกลมตดไวควรท าเปน 2 ชด ใชส าหรบทพกและทเขาอบรม

ตามความเหมาะสมของสถานทแตละแหง

6.4.6 สถานทอบรมเปนฐาน คอ ทประชมรวม ทท าสมาธ ทจด

กจกรรมเปนกลม ๆ หรอการจดสถานทใหสอดคลองกบหลกสตร การแบงกลมจด

กจกรรม เชน โรงเรยนตองการเนอหาสาระทตองการตามวตถประสงคของโรงเรยน

คณธรรม และสงเสรมคณธรรมอตลกษณของโรงเรยนพงโคนวทยาคม โดยก าหนดเนอหา

สาระทจะตองจดกจกรรม คอ ความรบผดชอบ-ใฝเรยนร-กตญญ-ซอสตยสจรต-และจต

อาสา ทงหมดใหตงอยบนพนฐาน–ความพอเพยง ตามบรบทของโรงเรยน กแบงเปนกลม

จดใหความรแบบเปนฐาน

6.4.7 เตรยมเจาหนาทพยาบาลหรอยาสามญประจ าบาน กรณ

นกเรยน มอาการปวยเลกนอย

6.5 เตรยมอปกรณอน ๆ ทเกยวของ การจดอปกรณทเกยวของตาง

ๆ ควรสอดคลองกบหลกสตร กระบวนการจดกจกรรม ซงมการเตรยมความพรอมทก

อยาง อาทคอมพวเตอร พรอมเครองพมพ (กรณจดท าเอกสารประกอบการอบรม)

กระดาษแขงสคละส อปกรณทใชในการจดกจกรรมตาง ๆ เชน พาน ธป เทยน ดอกไม

(จ านวนเทากบ ผเขาอบรม) แบบประเมนผลการอบรม วฒบตรส าหรบนกเรยนทเขารบ

158

การอบรม เกยรตบตรแกพระ/วทยากร คณะท างาน แบบทดสอบแตละกจกรรมทวางแผน

ไว ปายโครงการฯ

3. ก าหนดวตถประสงคของการจดคายคณธรรม อาท เชน

1. เพอใหนกเรยนมความรความเขาใจในหลกธรรมทางศาสนา และเปน

แบบอยางดานคณธรรม ใชสตปญญาในการด าเนนชวต

2. เพอใหนกเรยนน าหลกคณธรรมจรยธรรมไปพฒนาคณภาพ ชวตได

อยางเหมาะสม

3. เพอสรางภมคมกนใหนกเรยน

4. เพอใหนกเรยนเกดการพฒนาตนเอง คดเปน ท าเปน แกปญหาเปน

จนน าไปสการพฒนาครอบครว สงคม และประเทศชาต

5. เพอใหนกเรยนมคณธรรมจรยธรรมและคานยมอนพงประสงค ม

พฤตกรรมบงชเชงบวกตามคณธรรมอตลกษณของโรงเรยนพงโคนวทยาคม

4. ก าหนดบทบาทหนาทรบผดชอบแตละคนในการจดกจกรรมคาย

คณธรรม

กอนจดกจกรรมคาย แตละคนตองมบทบาทหนาท รบผดชอบ ดงน

4.1 หวหนาคาย/ผน าคาย (ทมพระวทยากร ) มหนาทดงน

4.1.1 กอนท างาน: ตดตอประสานงานกบผรบผดชอบโครงการ/

ผบรหารของโรงเรยนทจะ จดกจกรรม สวนงานทจะมาเขาคายตองวางแผนการท างาน

อยางเปนระบบ ประชมแบงหนาทใหสมาชกในทม

4.1.2 ระหวางงาน: ประชมคณะครและพเลยง ใหรบรถงการท างาน

เพอให เปนไปในแนวทางเดยวกน ควมคมและตดตามการท างานใหเปนไปตาม

วตถประสงค ของโครงการ ตดใจสนแกไขปญหาทเกดขนระหวางการท างาน เพมเตมใน

งานบางสวนทไมสมบรณ

4.1.3 หลงการท างาน: ตรวจสอบความเรยบรอยของสถานทอบรม

ประชมทมชแจงขอผดพลาดของการท างาน รวมไปถง เพมเตมในสวนทควรจะม เปด

โอกาสใหสมาชกไดวากลาวตกเตอนแนะน า การท างานไดเพอการแกไขในครงตอไป

4.2 ผรบผดชอบโครงการ /คณะกรรมการตามค าสง

มหนาทควบคมดแล ระเบยบวนยใหเปนไปตามมาตรฐานของคาย

159

4.2.1 กอนท างาน: วางแผนการจดแถวใหเหมาะสมกบหองอบรม

เตรยมอปกรณการลอคทนง เชน กระดาษ A4, ปากกา เคม, ปายชอ ฯลฯ เตรยมสถานท

รบประทานอาหาร วางแผนการนงรบประทานอาหาร วางแผนการเกบจานลางจาน/แกว

น า/โตะ/เกาอ เตรยมปายส าหรบการวางรองเทา ดความเรยบรอยของหองน า/หองนอน/

หองอบรม

4.2.2 ระหวางงาน: จดล าดบการนงของผเขาอบรมใหเรยบรอย แจก

ปายชอผเขารบการอบรม ลอคทนงของผเขารบการอบรมหลงจากทจดแถว เสรจแลว ม

แบบฟอรมใหกรอก ท าแผนผงลอคทนง โดยเอาตารางแตละแถวมารวม ใหอยในกระดาษ

แผนเดยวกน ตรวจสอบโรคประจ าตวของผเขารบการอบรม เพอ ความปลอดภยของผเขา

รบการอบรม ชแจงกตกาการอยคาย เชน การเดน/การพด/เขา-ออก หองประชม/การ

รบประทานอาหาร เปนตน ควบคมระเบยบกตกาการอยคายอยางเครงคด ควบคมเวลาให

เปนไปตามก าหนดการคาย ดแลความปลอยภยของผเขารบการอบรม

4.2.3 หลงการท างาน: ตรวจสอบขอผดพลาดของการท างาน

4.3 ฝายนนทนาการ หมายถง ฝายทท าหนาทผอนคลายใหผเขาอบรม

มความสนกสนานและมสวนรวมกบการอบรม ไมเครงเครยดกบการอบรมมากเกนไป โดย

มหนาทดงน

4.3.1 กอนท างาน: ส ารวจผเขาอบรมวาเปนระดบใด วางแผนการ

นนทนาการใหเหมาะสมกบผเขาอบรม เตรยมอปกรณส าหรบการนนทนาการ (ถาม)

เตรยมบทสรปในแตละชวงเวลาใหสอดคลองกบกจกรรม ของแตละวน

4.3.2 ระหวางงาน: มทาททเปนกนเองส าหรบผเขารบการอบรม

เตรยมเกมและกจกรรมใหเหมาะสมแกชวงเวลา การนนทนาการแตละครงใหมสาระและ

บทสรปสอดแทรก ทก ๆ ครง

4.3.3 หลงการท างาน : ทบทวนการท างานและบทสรปของการ

นนทนาการ

4.4 บทบาทหนาทรบผดชอบของพระวทยากรฝายตาง ๆ

4.4.1 ฝายวชาการ มหนาทในการบรรยายกจกรรมตาง ๆ ใหเปนไป

ตาม วตถประสงคของโครงการโดยแบงยอยตามรายละเอยดไดดงน

4.4.2 ฝายบรรยายกจกรรม มหนาทบรรยายกจกรรมตามทได

ก าหนดไว

160

4.4.3 ฝายวปสสนา มหนาทน าผเขาอบรม ท าวตร สวดมนต เจรญจต

ภาวนา

4.5 ฝายอาคารสถานท มหนาทดงน

4.5.1 ตรวจสอบความเรยบรอยของสถานท เชน หองอบรม/หองพก/

หองน า ฯ

4.5.2 ตรวจสอบความเรยบรอยของเครองเสยง, โปรเจคเตอร, ไฟ

4.6 บคลกภาพพระวทยากรทพงประสงค (ใชเปนขอสงเกตในการ

เลอกพระวทยากร)

4.6.1 บคลกภาพในการท างาน บคลกภาพทางกาย รปลกษณ

ภายนอก คอสวนทปรากฏแกสายตาผคน อากปกรยา/ทาทาง ทงหนาเวทหลงเวท ความ

สะอาดของรางกายเปนความส าคญอนดบแรก การแตงกาย เรยบรอยเหมาะสมกบ

ต าแหนง วย และสถานการณ รปลกษณภายใน บคลกภาพภายในของบคคลนน ๆ

บคลกภาพสวนน จะเปนตวสอสารใหบคคลทพบเหนรจกพระวทยากรในเรองตาง ๆ

ดงตอไปน คอ ระดบการศกษา ต าแหนง ฐานะทางเศรษฐกจ ชนชนในสงคม จากสายตา

ของเขาเอง โดยไมตองใชภาษาพด

4.6.2 ดานวชาการบางทานเรยกสงนวา การสอสารทไรศพท

วทยากรควรใสใจในรปลกษณภายในใหมาก วทยากรควรมความสามารถในการพด การ

โตตอบทดมความฉลาดแหลมคมในการสนทนา เปนผน ากลมไดและ ตองมขอมลอยาง

เพยงพอ เพอประกอบการตอบโตอยางแหลมคมได ดงนน วทยากรจ าเปนตองอานหนงสอ

อยเสมอจะไดทนสมย

4.6.3 บคลกภาพทางสตปญญา วทยากรทมบคลกภาพดตองม

ความคดรเรมสรางสรรคพอทจะเปนผน า กจกรรม สามารถคดสรางสงทเปนประโยชนแก

สถานศกษาได บคลกภาพทางอารมณ ความมนคงทางอารมณไมหงดหงดฉนเฉยวบนวา

ตลอดเวลา มความ กลาหาญในการเผชญกบอปสรรคตาง ๆ ไมยอทอตอความยากล าบาก

มจตใจเปนประชาธปไตย เคารพสทธรบฟงความคดเหนของผอน

4.6.4 รจกชมเชยพดจา โนมนาว จงใจคนใหท างานเพอความ

เจรญกาวหนาขององคกร วทยากรทด ตองมบคลกภาพดตองรกษาอารมณไดทนตอความ

วาเหวไดมากกวาผอน และ ระงบความโกรธไดอยางรวดเรว การพฒนาบคลกภาพทาง

สงคม วทยากรควรเปนผน าในการศกษาหาความรในพธการตาง ๆ ของสงคม เพอจะได

161

ปฏบตตามมารยาทสากลไดอยางถกตอง สามารถเปนตวอยาง ใหค าแนะน าแกครอาจารย

นกเรยน ตลอดทงคนรอบขางได ทงนตองหาประสบการณ อยางตอเนองกนไปตลอดเวลา

ความรและประสบการณในเรองทจะท าการสอน ไดแก รรายละเอยด-รสาเหต–ร

สมมตฐานและประยกตความรนนได-สามารถในการถายทอด-มความรเรองจตวทยาการ

สอน

5. ก าหนดขนตอนการจดกจกรรมคายคณธรรม

การจดคายใหเปนไปตามวตถประสงค บรรลผลส าเรจตามเปาหมาย

จะตองมการบรหารและการจดทรพยากรทดตองมขนตอนในการจดการ เชนเดยวกบการ

บรหารจดการทวไป โดยเรมจากการเตรยมงาน การวางแผน การด าเนนการ การ

ประเมนผลจนถงการน าผลการประเมนสการพฒนา ในทกขนตอนผเกยวของในการจด

คายคณธรรมจะตองรบผดชอบ ในบทบาทหนาทของตนเอง และสรางความรวมมอท างาน

เปนทมเดยวกน

ขนท 1 การวางแผน

1.1 การวางแผนงานคาย: การเตรยมโครงการ ศกษาโครงการ

คายตงเปาหมายรวมกน โดยใหทกคนไดมสวนรวมและมหนาทรบผดชอบ รวบรวมและ

เตรยมเอกสาร รวบรวมเอกสารทใชในคาย ทงหมด เชน ใบสมคร ใบอนญาตจาก

ผปกครอง แผนทการเดนทาง ขอมล การเดนทาง แบบประเมนผล แบบส ารวจสขภาพ

ฯลฯ จดเตรยมเอกสารทกเรอง ไวใหพรอม ตงเปาหมายหรอวตถประสงคคาย

ตงเปาหมายของงานคายพรอมจดท าแผนการท างานโดยละเอยด ระบผรบผดชอบในแตละ

ขนตอนใหชดเจน จดท าตารางเวลาใหมทงกจกรรมดานวชาการ นนทนาการ และกจกรรม

กลม สมพนธ วางแผนกจกรรมคายในแตละวนตามลกษณะของคายทจด

1.2 การวางแผนบคลากรคาย: จดหาคนท างานคาย อาจใชบคคล

ภายในหนวยงานทม ความรความสามารถ หรอมความถนดเพอก าหนดใหท าหนาทใน

ต าแหนงตาง ๆ โดยเฉพาะพเลยง เพราะเปนผอยใกลชดชาวคายมากทสด จงตองม

ความสามารถ ในการท างานทไดรบมอบหมายไดเปนอยางด ก าหนดบทบาทและหนาทของ

บคลากรตามภารกจในการจดคายใหชดเจน จดประชมบคลากรทกฝายใหรบทราบ ภารกจ

ลวงหนา มการประชมหารอในชวงการจดกจกรรมคายเพอวางแผนงานเปน ระยะ ๆ

1.3 การวางแผนจดการทรพยากร: ดานสถานท ส ารวจสถานทจด

คายลวงหนา เชน ดานหอพก หองน า บรเวณรอบนอก ความสะอาด และความปลอดภย

162

จดท าปายบอกทางเปนระยะ ส ารวจอปกรณทมอย จดหาทพกใหเพยงพอกบสมาชก ท า

ความสะอาด และซอมบ ารงอปกรณ ใหอยในสภาพทใชได บรหารงบประมาณ จดท า

งบประมาณคาย แสดงใหเหนถงทมาของเงน เพอด าเนนงานคายและจดท ารายละเอยด

คาใชจายตาง ๆ จดท าระบบบญชและการเงนในคายพรอมทงจดเตรยมเอกสารทเกยวของ

จดประชมผเกยวของดานการเงน เพอวางแผนการใชจายงบประมาณใหเพยงพอ

ขนท 2 การด าเนนงาน

2.1 เตรยมพรอมกอนเรมงาน เรองบคลากร: จดประชมทบทวน

แผนและบทบาทของ บคลากรแตละคน เพอเตรยมความพรอม เชน ทบทวนวธการน า

กจกรรมวธการ ตอนรบชาวคาย ตารางกจกรรมฯ เรองสถานท/อปกรณ ยานพาหนะ และ

อน ๆ ทเกยวของ

2.2 จดท าระบบการควบคมงาน: ท าระบบควบคมงาน เชน

วางแผนกจกรรมลวงหนา วางแผนระหวางด าเนนงาน และจดประชมระหวางการ เขาคาย

เปนครงคราว จดกจกรรมคาย: ด าเนนการจดกจกรรมในแตละวนตามแผนทวางไวโดยอาจ

มการปรบเปลยนตามความเหมาะสม ประเมนผลการจด กจกรรมคายวนตอวน เพอ

ปรบปรงแกไข และแกปญหาเฉพาะหนาทอาจเกดขนได ตลอดเวลา ประสานงานฝกอบรม

พเลยงเพมเตม เพอเพมพนทกษะการจดกจกรรมตามความเหมาะสม จดใหมฝาย

สนบสนน: เสรมความเขมแขงและความคลองตว เพอสนบสนนในทกดาน เชน ดานสถานท

อาหารสวสดการ เอกสาร และการเงน

2.3 เตรยมพรอมในการแกไขปญหา: จดระบบรกษาความ

ปลอดภย เพอปองกนอบตเหต การเฝาระวงอน ๆ ทคาดวาอาจเกดขนได จดระบบชวย

แกปญหาบคลากร: ใชระบบ Feedback เพอแกไขปญหาการท างานรวมกนของบคลากร

คาย จดใหมเวลาพก จดระบบชวยแกปญหาการจดกจกรรม เตรยมกจกรรม ทดแทนใน

กจกรรมทคาดวาอาจจดไมไดเนองจากสภาพปจจยทางภมอากาศ ไมอ านวย เชน เตรยม

จดกจกรรมขางนอกไมไดหากฝนตก เปนตน

ขนท 3 การประเมนผล

3.1 ประเมนผลสมฤทธตามวตถประสงคคาย ประเมนผลกอนเรม

คาย (pretest): จดท าแบบสอบถาม ชาวคายกอนเรมคายเพอวดผลดวา ชาวคายมพนฐาน

ตามวตถประสงคมากนอย เพยงใด-ประเมนผลระหวางคาย: ประเมนผลระหวางคายโดย

163

วธ ตอบแบบสอบถามหรอสงเกตพฤตกรรม-ประเมนผลภายหลงคาย (Posttest): จดท า

แบบประเมนเชนเดยวกบการประเมนผลกอนเรมคาย เพอดผลสมฤทธตามเปาหมายคาย

3.2 ประเมนผลวธการจดคาย ประเมนผลระหวางการจดคาย:

จดท าการประเมนผลผเกยวของ โดยใชแบบสอบถาม หรอใชกลมในการประเมนผล

(Group Discussion) ประเมนผลภายหลงการจดคาย: จดท าการประเมนผล ผเกยวของ

โครงการตอบแบบสอบถาม หรอประเมนผลกลม จดท ารายงานและขอเสนอแนะ

ขนท 4 การปรบปรงแกไข

4.1 น าผลการประเมนมาใชเปนขอมลในการปรบปรงแกไข

4.2 สรปการด าเนนการคายทกขนตอนอยางละเอยด เพอใชเปน

ขอมลในการจดคายครงตอไป

164

หลกสตรอบรมเชงปฏบตการคายคณธรรม

โครงการเสรมสรางธรรมะโดยพระวทยากร ส าหรบนกเรยน

โรงเรยนพงโคนวทยาคม

ประจ าปการศกษา .......ระหวางวนท .....-....... ธนวาคม 256....

ณ โรงเรยนพงโคนวทยาคม อ าเภอพงโคน จงหวดสกลนคร

-------------------------------------------------------------

วนท 1

เวลา 07.00 - 08.00 น - ลงทะเบยนรายงานตว ตดบตรจดแถว

เวลา 08.00 - 09.00 น. - พธเปด

- ประธานจดเทยนธปบชาพระรตนตรย

- เจาของโครงการกลาวรายงาน

- ประธานกลาวเปดงาน

เวลา 09.00 - 10.00 น. - พธแสดงตนเปนศษย

- คดเลอกพทธบตรอาสา

- คดเลอกประธานส 5 ส

- แนะน าสถานท เชน ทพกชายหญง หองน า

- กฎระเบยบระหวางอยคาย

เวลา 10.00 - 10.15 น. - รบประทานอาหารวาง

เวลา 10.15 - 11.00 น - ธรรมะบรรยาย “วนยพระกบวนยนกเรยน”

- ละลายพฤตกรรม

เวลา 12.00 – 13.00 น. - รบประทานอาหาร

เวลา 13.00 - 13.30 น. - สมาทานศล 5 แสดงตนเปนพทธมามกะ

เวลา 13.30 - 14.00 น. - พฒนาจตเจรญปญญา

เวลา 14.00 - 15.00 น. - ธรรมะบรรยาย “คณธรรมอตลกษณ”

เวลา 15.00 - 16.00 น. - กจกรรมสงเสรมคณธรรม “ใฝเรยนร”

เวลา 16.30 - 17.00 น. - พกผอน

เวลา 17.00 - 18.00 น. - รบประทานอาหาร

เวลา 18.00 - 19.00 น. - สวดมนตไหวพระ

เวลา 19.00 - 20.00 น. - กจกรรมสงเสรมคณธรรม

165

“ความรบผดชอบ”

เวลา 20.00 - 21.00 น. - กจกรรม “จดเทยนชย”

เวลา 21.00 - 21.30 น. - โอวาทกอนนอน

วนท 2

เวลา 04.30 น. - สญญาณนกหวด “ธรรมะยามเชา”

เวลา 05.00 - 06.00 น. - กจกรรมพฒนาจต เจรญปญญา

เวลา 05.30 – 06.30 น. - สนทนาธรรมยามเชา

เวลา 06.30 - 07.00 น. - พกผอน

เวลา 07.00 - 08.00 น. - รบประทานอาหารเชา

เวลา 08.00 - 09.30 น. - กจกรรมสงเสรมคณธรรม “ใฝเรยนร

“เวทเยาวชน คนกลาคด”

เวลา 09.30 - 10.30 น. - ธรรมะบรรยาย“กฎแหงกรรม ด-ชว

เวลา 10.30 - 10.45 น. - รบประทานอาหารวาง

เวลา 10.45 - 12.00 น. - กจกรรมสงเสรมคณธรรม “ซอสตย

สจรต”

เวลา 12.00 - 13.00 น. - รบประทานอาหาร

เวลา 13.00 - 14.30 น. - พฒนาจตเจรญปญญา

เวลา 14.30 - 15.30 น. - กจกรรม "คนเกง หวใจแกรง"

เวลา 15.30 - 16.30 น. - กจกรรม “จตอาสา ท างานรวมกน”

เวลา 16.30 - 17.00 น. - พกผอน

เวลา 17.00 - 18.00 น.. - รบประทานอาหาร

เวลา 18.00 - 19.30 น. - พฒนาจตเจรญปญญา

เวลา 19.30 - 21.00 น. - กจกรรมสงเสรมความกตญญ

“พระคณแม”

เวลา 21.00 - 21.20 น. - โอวาทกอนนอน

166

วนท 3

เวลา 04.30 น. - สญญาณนกหวด

เวลา 05.00 - 06.00 น. - กจกรรมพฒนาจต เจรญปญญา

เวลา 06.30 - 07.00 น. - ตกบาตรท าบญ

เวลา 07.00 - 08.00 น. - รบประทานอาหารเชา

เวลา 08.00 - 08.30 น. - กจกรรม “ความพอเพยง”

เวลา 08.30 - 10.00 น. - กจกรรมสงเสรมคณธรรม “พระคณคร”

เวลา 10.00 - 11.15 น. - รบประทานอาหารวาง

เวลา 10.15 - 11.00 น. - กจกรรม “กตญญตอสถานท/โรงเรยน”

เวลา 11.00 - 12.00 น. - พธปด

- ประธานพธ จดเทยนธปบชาพระรตนตรย

- พธมอบวฒบตร

- กลาวรายงานตอประธานในพธ

- ประธานกลาวปดโครงการ

- พธถายภาพเปนทระลก

เวลา 12.00 - 13.00 น. - รบประทานอาหาร

- เดนทางกลบ

** หมายเหต ตารางนอาจเปลยนแปลงไดตามความเหมาะสม**

6. ฝายบรหาร (ทมน า) ก ากบ นเทศตดตาม สนบสนนการด าเนนงาน

7. ประเมนผล

8. การรายงานผล น าผลการด าเนนงานไปปรบใชและเผยแพรผลการ

ด าเนนงาน

167

การจดกจกรรมพฒนาและสงเสรม ดานความรบผดชอบ

(คณธรรมอตลกษณดานความรบผดชอบ)

1. เปาหมาย

ดาน 1. ความรบผดชอบดานการงานทไดรบมอบหมาย เปนการฝกฝนให

นกเรยนสามารถ ท างานทไดรบมอบหมายจากคร หรอ ผอน ใหส าเรจตามเงอนไขขอตกลง

ดานท 2. ความรบผดชอบในดานการกระท าของตนเอง เปนการฝกฝนให

นกเรยนสามารถรจกใช เหตผลในการตดสนใจ มความคดไตรตรอง รอบคอบกอนลงมอ

กระท าการใดๆ

ดานท 3. ความรบผดชอบดานการตรงตอเวลา เปนการฝกฝนใหนกเรยน

เปนผปฏบตตนทตรงตอเวลา มาโรงเรยนกอนเวลา 07.30 น. และกลบบานเวลา 16.30 น.

ในวนทเปดท าการเรยน ไมหนเรยน รกษาเวลาทนดหมาย มาสงงานตรงตามเวลา เขารวม

กจกรรมทโรงเรยนก าหนดตามขอตกลงทก าหนดไว

2. การจดกจกรรม อบรมเชงปฏบตการ: เสรมสรางธรรมะโดยพระวทยากร โดยนมนต

พระวทยากรจากมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย สวนรปแบบการจดกจกรรม หรอ สราง

สถานการณการอบรม ใหสอดคลองกบเปาหมายทง 3 ดาน เนนการมสวนรวมของผเรยน

ลงมอปฏบตจรง สรางองคความรและแนวปฏบตไดจรง บนพนฐานความเปนประชาธปไตย

3. วนเวลาในการจดกจกรรม ภาคเรยนท 1/2561 จ านวน 3 วน รวม 18 ชวโมง

4. กลมเปาหมาย นกเรยนแกนน าโรงเรยนพงโคนวทยาคม ทงระดบ ม.ตนและ ม.ปลาย

จ านวน 540 คนโดยการสมจากคดเลอกจากทกหอง ๆ ละ 10 คนคละหญงชาย สวนขยาย

ผล หลงอบรมแกนน า แตละหองน าความร ประสบการณ แนวปฏบตขยายผลสนกเรยนทก

คนในหอง และลงมอปฏบตจรง ในหองของตนเอง

5. งบประมาณ ไดรบจากเงนทนสนบสนนโครงการวจยเพอพฒนานวตกรรมแลกเปา

6. การประเมนผล ผจดกจกรรม ใชแบบประเมนพฤตกรรมตามตวชวดโรงเรยนคณธรรม

ประเมนผลการจดกจกรรมตามจดประสงค และเปาหมายของการจดกจกรรม

7..วธการประเมน /เครองมอ

1. การตอบค าถาม

2. การสงเกต ใชแบบสงเกตพฤตกรรมตามตวชวด คณธรรมอตลกษณ ดาน

ความรบผดชอบ

168

3. ประเมนสภาพจรง ดการแสดงออกทงทางการกระท า ค าพด สหนาทาทาง

น าเสยง อารมณความรสก

8. ผรบผดชอบ กลมงานกจการนกเรยน กลมงานวชาการ กลมสาระการเรยนรสงคม

ศกษา คณะกรรมการสงเสรมคณธรรมจรยธรรมนกเรยน

ตวอยาง การกจกรรมสงเสรมคณธรรมอตลกษณดานความรบผดชอบ

“ความรบผดชอบงานทไดรบมอบหมาย”

1. ชอกจกรรม: โรงเรยนสวยดวยมอเรา

2. วตถประสงค: เพอสงเสรมใหนกเรยนเปนผมความรบผดชอบในการงานทไดรบ

มอบหมายและเกดความภาคภมใจในผลการปฏบตงานของตนเองและสามารถน าไปเปน

แบบอยางใชในชวตประจ าวน

3. แนวความคด: สภาพแวดลอมทอยรอบตวเรามทงสงทส าเรจสมบรณสวยงานนาชนชม

และสภาพทรกทบ เกะกะ สกปรก ไมสวยงาม ไมถกใจ จะใหใครผใดผหนงเปนผรบผดชอบ

คงตองใชเวลานาน ดงนนเราทกคนตองชวยกนดแล ลงมอท า มสวนรวมรบผดชอบ ทกสง

ทกอยางกจะส าเรจสมบรณสวยงามตามความตองการ

4. สอทใช

4.1 เพลง “โรงเรยนของเรานาอย”

4.2 รปภาพสถานททมความรมรนสวยงาม

5. ขนตอนกจกรรม

5.1 ขนน า

น าเขาสกจกรรมโดยใชหลกการเขารวม เปนการเปดโอกาสใหนกเรยนมสวน

รวมในการออกหรอวางระเบยบวนยดวยเพราะจะชวยใหนกเรยนมความเตมใจทจะปฏบต

ตามการเขารวมของนกเรยนจะมากนอยขนอยกบวฒภาวะของนกเรยนตามล าดบดงนคอ

1. รองเพลง “โรงเรยนของเรานาอย”

2. สนทนาเนอหาในเพลง

5.2 ขนกจกรรม

1. น ารปภาพสถานททมความรมรนสวยงามมาใหนกเรยนไดด

169

2. ใหนกเรยนรวมกนอภปรายจากรปภาพ

3. สนทนากบนกเรยนเกยวกบ รปภาพทนกเรยนไดเหน

4. น ารปภาพสภาพอาคารเรยนและสถานทโดยทวไปของโรงเรยนมาให

นกเรยนดเพอพจารณา

5. นกเรยนรวมกนอภปรายถงสงทควรพฒนาในโรงเรยนจากรปภาพทได

เหนและจดบนทกจดทตองพฒนาไว

6. นกเรยนประชมแบงกลมรวมรบผดชอบตามจดตาง ๆ ทตองพฒนา และ

ตงคณะกรรมการตรวจสอบการปฏบตงานของแตละกลม

7. นกเรยนรวมกนก าหนดขอตกลงในการพฒนาโรงเรยนพรอมทงท าแบ

บนทกการปฏบตงานของกลม

5.3 ขนสรป

ครและนกเรยนรวมกนสรปกจกรรมการพฒนาโรงเรยน

6. ประเมนผล

1. สงเกตการปฏบตกจกรรม

2. ประเมนสภาพจรง

ตวอยาง การกจกรรมสงเสรมคณธรรมอตลกษณดานความรบผดชอบ

“ความรบผดชอบตอตนเอง”

1. ชอกจกรรม: รวมรบผดชอบ

2. วตถประสงค: เพอสงเสรมคณธรรมดานความรบผดชอบจากการกระท าของตนเอง

3. แนวความคด: ความรบผดชอบเปนการปฏบตงานตามหนาททไดรบมอบหมาย หรอ

การรวมกบผอนปฏบตหนาท การใหความรวมมอ และเปนนาหนงใจเดยวกน ท าใหการ

ปฏบตหนาทหรอการงานทไดรบมอบหมายส าเรจโดยพรอมเพรยงกน และถอประโยชน

รวมกนเปนทตง

4. สอทใช

4.1 ภาพประกอบ จ านวน 3 ภาพ (สถานการณทเกยวของ ความรบผดชอบ /

ขาดความรบผดชอบ)

4.2 กระดาษเปลา ส าหรบแจกใหกลม ๆ ละ 2 แผน

170

5. ขนตอนกจกรรม

5.1 ขนน า น าเขาสกจกรรมโดยใชหลกการเขารวม เปนการเปดโอกาสให

นกเรยนมสวนรวมในการ ออกหรอวางระเบยบวนยดวยเพราะจะชวยใหนกเรยนมความ

เตมใจทจะปฏบตตามการเขารวมของ นกเรยนจะมากนอยขนอยกบวฒภาวะของนกเรยน

ตามล าดบดงนคอ

1. สนทนากบนกเรยนเกยวกบปญหาของการปฏบตงานในชวตประจ าวนวา

ม ปญหาอะไรบาง

2. สรปปญหาทพบวามอะไรบาง

3. รวมกนรองเพลงเกยวกบความรบผดชอบ 1 เพลง

5.2 ขนกจกรรม

1. แบงกลมโดยใหนกเรยนจบฉลากสกลมละ 3-5 คน

2. ใหนกเรยนชวยกนคดวา “อะไรคอ ผลด ทเกดจากการมความ

รบผดชอบ” และ “อะไรคอ ผลเสย ทเกดจากการขาดความรบผดชอบ”

3. ตวแทนแตละกลมออกมาน าเสนอผลการอภปราย

4. รวมกนวาดภาพการมความรบผดชอบ และการขาดความรบผดชอบ

ประกอบ ผลการอภปรายของนกเรยน

5.3 ขนสรป

1. ใหนกเรยนชวยกนสรป การคาดคะเนผลทอาจเกดจากการมความ

รบผดชอบ และการขาดความรบผดชอบ

2.. นกเรยนรวมกนท าสมดเลมเลก โดยการวาดภาพประกอบการมความ

รบผดชอบ และการขาดความรบผดชอบ

6. ประเมนผล

1 การสงเกต: การปฏบตกจกรรมกลม และการอภปราย

171

ตวอยาง การกจกรรมสงเสรมคณธรรมอตลกษณดานความรบผดชอบ

”รบผดชอบการตรงตอเวลา”

1. ชอกจกรรม: เวลามคณคา

2. วตถประสงค: เพอสงเสรมคณธรรมดานการตรงตอเวลาใหแกนกเรยน

3. แนวความคด: การตรงตอเวลา เปนการรกษาเวลาในการปฏบตกจกรรมตางๆ ทใหไว

กบผอนและตนเองเปนแนวทางการปฏบตตนทท าใหเกดประสทธผลของการปฏบตงาน

4. สอทใช

4.1 เพลง “ตรงตอเวลา” เพลง (ตามสมยนยม)

4.2 กระดาษเปลา

4.3 ส กระดาษสตกแตง

5. ขนตอนกจกรรม

5.1 ขนน า น าเขาสกจกรรมโดยใชวธการชมเชยใหก าลงใจ ซงตวนกเรยนเอง

ตองการความสนใจและการยอมรบทสม าเสมอจากคร ครจงควรบอกใหนกเรยนรถงความ

ตองการอยางชดเจน และชมเชยเมอนกเรยนแสดงพฤตกรรมทด ครน าเขาสกจกรรมโดย

1. นกเรยนรวมรองเพลง “ตรงตอเวลา” แลวสนทนากบนกเรยนเกยวกบเนอ

เพลง

2. สนทนากบนกเรยนวา ถามคนนดนกเรยนแลวเขาไมมาตามนด นกเรยน

จะรสกอยางไร

3. นกเรยนรวมกนอภปรายความคดเหนเรองการตรงตอเวลา

5.2 ขนกจกรรม

1. แบงกลมโดยใหนกเรยนจบฉลากส กลมละ 3-5 คน

2. ใหนกเรยนชวยกนคดวา “อะไรคอผลดทเกดจากการตรงตอเวลา” และ

“อะไรคอผลเสยทเกดจากไมตรงตอเวลา”

3. ก าหนดขอตกลงกบนกเรยน เปดเพลงใหนกเรยนฟงและใหนกเรยนวาด

ภาพประกอบเพลง เมอปดเพลงใหนกเรยนสงผลงาน

4. ตวแทนแตละกลมออกมาน าเสนอผลงาน และรวมกนอภปรายขนตอน

ของการปฏบตงาน

172

5. เปดเพลงเดยวกนใหนกเรยนฟง และใหนกเรยนวาดภาพประกอบเพลง

ใหนกเรยนตกแตงผลงานจนเกดความพอใจ

6. ตวแทนแตละกลมออกมาน าเสนอผลงาน และรวมกนอภปรายขนตอน

ของการปฏบตงาน

7. ใหนกเรยนเปรยบเทยบและอภปรายการปฏบตงานในทก าหนดระยะเวลา

และการไมก าหนดระยะเวลา

5.3 ขนสรป

1. ใหนกเรยนชวยกนสรป การคาดคะเนผลทอาจเกดจากการตรงตอเวลา

และการไมตรงตอเวลา

2. นกเรยนก าหนดตารางเวลาปฏบตกจวตรประจ าวนของตนเอง

6. ประเมนผล

1 การสงเกต: การปฏบตกจกรรมกลม และการอภปราย

การจดกจกรรมพฒนาและสงเสรม ดานความกตญญ

(คณธรรมอตลกษณดานกตญญ)

1. เปาหมาย

กตญญตอผมพระคณ กตญญตอโรงเรยนของเรา กตญญตอประเทศชาต

กตญญตอบคคลทอยลอมรอบตวเรา ซง ความกตญญ จะท าไดโดย การระลกถง และ

ตอบแทนบญคณของผมพระคณ.ซงผมพระคณเหลานนอาจจะไมใชเพยงแตพอแมอาจจะ

เปนครอาจารย ญาตพนอง จนกระทงผทใหความชวยเหลอ รวมถงสถาบนการศกษาและ

ประเทศชาต ในดานตาง ๆ

2. การจดกจกรรม อบรมเชงปฏบตการ: เสรมสรางธรรมะโดยพระวทยากร จากมหา

จฬาลงกรณราชวทยาลย รปแบบการจดกจกรรม หรอ สรางสถานการณ การอบรม ให

สอดคลองกบเปาหมาย ทง 3 ดาน เนนการมสวนรวมของผเรยน ลงมอปฏบตจรง สราง

องคความรและแนวปฏบตไดจรง บนพนฐานความเปนประชาธปไตย

3. วนเวลาในการจดกจกรรม ภาคเรยนท 1/2561 จ านวน 3 วน รวม 18 ชวโมง

4. กลมเปาหมาย นกเรยนแกนน าโรงเรยนพงโคนวทยาคม ทงระดบ ม.ตนและ ม.ปลาย

จ านวน 540 คน โดยการสมจากคดเลอกจากทกหอง ๆ ละ 10 คนคละหญงชาย สวนขยาย

173

ผล หลงอบรมแกนน าแตละหองน าความร ประสบการณ แนวปฏบตขยายผลสนกเรยนทก

คนในหอง และลงมอปฏบตจรงในหองของตนเอง

5. งบประมาณ ไดรบจากเงนทนสนบสนนโครงการวจยเพอพฒนานวตกรรมแลกเปา

6. การประเมนผล ผจดกจกรรมควรมการประเมนผลการจดกจกรรมตามจดประสงค

และเปาหมายของการจดกจกรรม

7. วธการประเมน /เครองมอ

1. การตอบค าถาม

2. การสงเกต ใชแบบสงเกตพฤตกรรมตามตวชวด คณธรรมอตลกษณ ดาน

ความกตญญ

3. ประเมนสภาพจรง ดการแสดงออกทงทางการปฏบตตนตอพอแม คร

อาจารย บคคลทอยลอมรอบตวเอง รวมทงการปฏบตตนตอสถาบนการศกษา สถาบนชาต

ศาสนาและพระมหากษตรย

8. ผรบผดชอบ กลมงานวชาการ กลมงานกจการนกเรยน กลมสาระการเรยนรสงคม

ศกษา คณะกรรมการสงเสรมคณธรรมจรยธรรมนกเรยน

ตวอยาง การกจกรรมสงเสรมคณธรรมอตลกษณดานความกตญญ

“กตญญตอผมพระคณ”

1. ชอกจกรรม: กตญญตอผมพระคณ

2. วตถประสงค

1. นกเรยนทราบและตระหนกถงความส าคญของการแสดงความกตญญตอ

บคคลตาง ๆ ได

2. นกเรยนสามารถแสดงออกไดอยางถกตอง และเปนปฏบตจนเปนปกตนสย

ถงความกตญญตอผมพระคณตลอดจนบคคลตาง ๆ ทเกยวของได

3. แนวความคด: ความกตญญ หมายถงการระลกถงและตอบแทนบญคณของผม

พระคณ ซงผมพระคณ เหลานนอาจจะไมใชเพยงแคพอแม อาจจะเปนครอาจารย ญาตพ

นองจนกระทงผทใหความชวยเหลอในดานตาง ๆ

4. สอทใช

1. ใบความรเรอง ความกตญญตอผมพระคณ

174

2. บทกลอน “จารกพระคณแม”

3. ตวอยาง เรยงความเรอง “แมของฉน”

4. ใบงานท เรอง ความกตญญตอผมพระคณ

5. ขนตอนกจกรรม

5.1 ขนน า: น าเขาสกจกรรมโดยครสนทนากบโดยใหนกเรยนแตละคนแสดง

ความคดเหนถง ความหมายของค าวา “กตญญ” โดยครสมถามนกเรยนประมาณ 6-7 คน

จากนนครและนกเรยน รวมกนบอกความหมายของค าวา “กตญญ”

5.2 ขนกจกรรม

1. แจกบทกลอน เรองจารกพระคณแม จากนนใหนกเรยนแตละคนเขยน

แสดงความ คดเหนเกยวกบบทความดงกลาว

2. สมเลอกนกเรยน พดแสดงความรสกเกยวกบบทความ

3. แบงนกเรยนออกเปนกลม ๆ ละ 4 -5 คน และแจกเรยงความเรอง “พอ

แม ของฉน” ใหนกเรยนแตละกลมชวยกนสรปและตอบค าถามเกยวกบขอคดทไดจาก

บทความทอาน

4. นกเรยนแตละกลมสงตวแทนน าเสนอหนาชนเรยน

5. นกเรยนท าใบงาน เรองการแสดงออกถงความกตญญ

6. รวมกนสรปถงความส าคญของการรจกกตญญตอผมพระคณ ตอบแทน

บญคณ พรอมทงใหนกเรยนรวมกนอภปรายวาความกตญญนนมความส าาคญอยางไร

และนกเรยนใชใน ชวตประจ าวนหรอไมอยางไร

5.3 ขนสรป

นกเรยนรวมสรปสาระส าคญและแสดงความคดเหนจากบทความแตย า

เตอน นกเรยนเกยวกบความกตญญตอพอแมและผมพระคณ

5. สอทใช

5.1 ใบความรเรอง ความกตญญตอผมพระคณ

5.2 บทกลอน

6. ประเมนผล

การสงเกต: การอภปรายแสดงความคดเหน การตอบค าถามของนกเรยน และ

สงเกตการปฏบตกจกรรมระหวางเรยน

175

ตวอยาง การกจกรรมสงเสรมคณธรรมอตลกษณดานความกตญญ

“กตญญตอโรงเรยน”

1. ชอกจกรรม: กตญญตอโรงเรยน

2. วตถประสงค

1. นกเรยนร เขาใจ และอธบายความหมายของความกตญญกตเวท

2. นกเรยนสามารถปฏบตตนเปนผทมความกตญญกตเวทรคณตอสถาบน

โรงเรยน

3. แนวความคด: สถาบนการศกษาเปนสถานทอบรมสงสอน สรางคน ใหเปนคนดของ

ประเทศชาต จงสมควรมความกตญญกตเวทรคณตอสถาบนโรงเรยน

4. สอทใช

1. นทาน เรอง นกแขกเตา

2. ใบงานท.เรอง ความกตญญตอสถานศกษา

5. ขนตอนกจกรรม

5.1 ขนน า

น าเขาสกจกรรมโดยการสนทนากบโดยใหนกเรยนแตละคนแสดงความ

คดเหน ถงความหมายของค าวา “กตญญ” โดยการสมถามนกเรยน 6-7 คน จากนน

นกเรยน รวมกนบอกความหมายของค าวา “กตญญ” และใหนกเรยนรองเพลง “หนอยาก

เปนเดกด”

5.2 ขนกจกรรม

1. เลานทานใหนกเรยนฟงเรองนกแขกเตา

2. ครครถามนกเรยน และใหนกเรยนชวยกนตอบ

- นกเรยนไดประโยชนอะไรจากนทานเรองน

- ถานกเรยนเปนนกแขกเตา นกเรยนจะท าเหมอนนกแขกเตาหรอไม

เพราะอะไร

3. นกเรยนรวมกนสรปความหมายของค าวา ความกตญญกตเวท

4. สมนกเรยนตอบค าถามในหวขอดงน

- เพราะอะไรนกเรยนจงมาเรยนทโรงเรยนน

- นกเรยนรสกประทบใจอะไรบางกบโรงเรยนทนกเรยนอย

176

- นกเรยนรสกไมประทบใจอะไรบางกบโรงเรยนทนกเรยนอย

- นกเรยนจะปฏบตตนอยางไร เพอใหเปนผทมความกตญญกตเวทรคณ

ตอสถาบนโรงเรยน

5. เปดประเดนเพอใหนกเรยนชวยกนคดวเคราะห และเปดอภปรายในหวขอ

“นกเรยนจะปฏบตตนอยางไร เพอใหเปนผมความกตญญกตเวท รคณตอสถาบนโรงเรยน”

5.3 ขนสรป

นกเรยนรวมกนสรปวธการปฏบตตนเปนผทมความกตญญกตเวทรคณตอ

สถาบนโรงเรยนรวมกนสรปถงความส าคญของการรจกกตญญตอผมพระคณ ตอบแทน

บญคณ พรอมทงใหนกเรยนรวมกนอภปรายวาความกตญญนนมความส าคญอยางไร และ

นกเรยนน าไปใชใน ชวตประจ าวนหรอไมอยางไร

6. ประเมนผล

การสงเกต: การอภปรายแสดงความคดเหน การตอบค าถามของนกเรยน และ

สงเกตการปฏบตกจกรรมระหวางเรยน

ตวอยาง การกจกรรมสงเสรมคณธรรมอตลกษณดานความกตญญ

“กตญญตอบคคลตาง ๆ ทอยลอมรอบตวเรา”

1. ขอกจกรรม : การเปนลกทดตามหลกทศ 6

2. วตถประสงค

1. บอกความหมายของการเปนลกทดตามหลกทศ.6 ได

2. อธบายหนาทบทบาทของลกทดพงปฏบตตอบดามารดาตามหลกทศ 6ได

3. วเคราะหหลกการปฏบตตนการเปนลกทดของบดามารดาตามหลกทศ 6 ได

4. ตระหนกและเหนคณคาหลกการปฏบตตนการเปนลกทดตามหลกทศ 6

และน าไปใชในการด าเนนชวตประวนได

3. แนวความคด: ความกตญญ หมายถงการระลกถงและตอบแทนบญคณของผม

พระคณ ซงผมพระคณ เหลานนอาจจะไมใชเพยงแคพอแมอาจจะเปนครบาอาจารย ญาต

พนอง จนกระทงผทใหความ ชวยเหลอเราในดานตาง ๆ

4. สอทใช

4.1 ใบความรเรอง การเปนลกทดตามหลกทศ 6

177

4.2. ใบงานท เรอง การเปนลกทดตามหลกทศ 6

4.3 YouTube โฆษณาไทยประกนชวต ตอน Silence of Love โฆษณาไทย

ประกนชวตพอเปนใบ

5. ขนตอนกจกรรม

5.1 ขนน า: น าเขาสกจกรรมโดยครสนทนากบโดยตงประเดน “พอแมมบญคณ

ลนฟาหาอะไร เปรยบเสมอนไมได” แลวครใหนกเรยน ดคลป YouTube โฆษณาไทยประกน

ชวต ตอน Silence of Love.โฆษณาไทยประกนชวตพอเปนใบ

5.2 ขนกจกรรม

1. ตงประเดนค าถามเพอใหนกเรยนเกดการเลอกปญหา ดงน

- นกเรยนมความคดเหนอยางไรกบ Silence of Love โฆษณาไทยประกน

ชวต พอเปนใบ

- การเอาพอทเปนใบมาเปนปมดอยของตวเองถกตองหรอไม

- ความรกของพอแมมบญคณลนฟาหาทเปรยบไมได

- การแกปมดอยของตนเองเอาพอทเปนใบมาเปนปญหาถกตองหรอไม

- เขาแกปญหาและหาทางออกถกวธหรอไม

- เขาไดท าหนาทลกทดตอพออยางไร

2. ตงประเดนค าถามเพอใหนกเรยนเกดการเลอกปญหาตอ ดงน

- ปญหาทเกดขนมสาเหตมาจากอะไร

- การแกปญหาของนกเรยนหญงคนนถกตองหรอไมอยางไร

- การแกปญหาของนกเรยนหญงในบคคลใดไดรบความเจบปวดมาก

ทสด

- การเปนลกทดควรปฏบตตนอยางไร

3. ถามนกเรยนตามประเดนค าถามใหนกเรยนรวมกนอภปราย และ

วเคราะห ดงน

- ลกทขาดการอบรมเลยงดอยางถกตองจากบดามารดา จะมลกษณะ

อยางไร และสามารถปองกนมใหเดกมพฤตกรรมเหลานนไดอยางไร

- ลกตองตอบแทนพระคณของพอแมดวยการเปนลกทดตามหลกทศ

เบองตนในทศ 6 ไดอยางไร

178

- ลกควรรงเกยจพอแมตนเองเปนคนจน คนพการ หหนวก ตาบอด เปน

ใบ หรอไม และควรปฏบตตนตอพอแมอยางไร

- คณคาและขอคดคตเตอนใจจากนกเรยนไดปฏบตตนตอพอแม คอ

อะไรอยางไร ใหยกตวอยางประกอบ

- ลกทดตามความคดของนกเรยนเปนอยางไร และควรปฏบตตนตอพอ

แมอยางไร

- ในความคดของนกเรยนในความเปนพอแมของลก ๆ ควรมลกษณะ

อยางไร

4. แบงนกเรยนออกเปน 7 กลม ๆ ละ 5-7 คน โดยความสมครใจของ

นกเรยนเอง

5. ครและนกเรยนรวมกนอภปรายวาควรใชวธการใดจงจะเหมาะสมกบการ

หาขอมล เพอตอบค าถามทตองการทราบเพราะเหตใด

6. นกเรยนแตละกลมรบใบงาน เรองการเปนลกทดตามหลกทศ 6

7. นกเรยนแตละกลมตองไปคนควาหาบทความทเกยวกบการเปนลกทด

ตามหลกทศ 6 ตามประเดนทกลมของตนเองสนใจมากลมละ 1 บทความ พรอมทงรวมกน

วเคราะหตามประเดน ตอไปน

- ลกษณะลกทดตองปฏบตตนตอพอแมอยางไร

- การปฏบตตนเปนลกทดของพอแม มผลตอตนเอง ครอบครว สงคม

และประเทศชาต อยางไร

- ขอคดทไดจากเรองดงกลาวทสามารถน ามาเปนบทเรยนตอการเปนลก

ทดตามหลก ทศ 6 ในปจจบนไดอยางไร

8. นกเรยนแตละกลมน าเสนองานกลมหนาชนเรยนทกกลม

9. นกเรยนแตละกลมรวมกนแลกเปลยนเรยนรรวมกนจากการน าเสนอผล

การคนควา ขอมลของแตละกลม

4.3 ขนสรป

1. ครและนกเรยนรวมกนอภปรายในประเดนทสงสย หรอยงไมชดเจน

เพมเตม

2. ครกลาวชมเชยนกเรยนทกกลมทตงใจท างาน

179

6. ประเมนผล

การสงเกต: การอภปรายแสดงความคดเหน การตอบค าถามของนกเรยน และ

สงเกตการปฏบตกจกรรมระหวางเรยน

การจดกจกรรมพฒนาและสงเสรม ดานความซอสตยสจรต

(คณธรรมอตลกษณดานความซอสตยสจรต)

1. เปาหมาย

มความซอสตยสจรต โดยการประพฤตด ประพฤตชอบ ประพฤตตรงและ

จรงใจ ไมคดคดทรยศ ไมคดโกง และไมหลอกลวง มความสตย ความนาไววางใจ ความ

ภกด ความเปนธรรมและความบรสทธใจ

2. การจดกจกรรม อบรมเชงปฏบตการ: เสรมสรางธรรมะโดยพระวทยากร จากมหา

จฬาลงกรณราชวทยาลย รปแบบการจดกจกรรม หรอ สรางสถานการณ การอบรม ให

สอดคลองกบเปาหมายทง 3 ดาน เนนการมสวนรวมของผเรยน ลงมอปฏบตจรง สราง

องคความรและแนวปฏบตไดจรงบนพนฐานความเปนประชาธปไตย

3. วนเวลาในการจดกจกรรม ภาคเรยนท 1/2561 จ านวน 3 วน รวม 18 ชวโมง

4. กลมเปาหมาย นกเรยนแกนน าโรงเรยนพงโคนวทยาคม ทงระดบ ม.ตนและ ม.ปลาย

จ านวน 540 คน โดยการสมจากคดเลอกจากทกหอง ๆ ละ 10 คนคละหญงชาย สวนขยาย

ผล หลงอบรมแกนน าแตละหองน าความร ประสบการณ แนวปฏบตขยายผลสนกเรยนทก

คนในหอง และลงมอปฏบตจรงในหองของตนเอง

5. งบประมาณ ไดรบจากเงนทนสนบสนนโครงการวจยเพอพฒนานวตกรรมแลกเปา

6. การประเมนผล

ผจดกจกรรมควรมการประเมนผลการจดกจกรรมตามจดประสงค และ

เปาหมายของการจดกจกรรม

7.วธการประเมน/เครองมอ

1. การตอบค าถาม

2. การสงเกต ใชแบบสงเกตพฤตกรรมตามตวชวด คณธรรมอตลกษณ ดาน

ความซอสตยสจรต

180

3. ประเมนสภาพจรง ดการแสดงออกทงทางการปฏบตตนตอพอแม คร

อาจารย บคคลทอยลอมรอบตวเอง รวมทงการปฏบตตนตอสถาบนการศกษา สถาบนชาต

ศาสนาและพระมหากษตรย

8. ผรบผดชอบ กลมงานวชาการ กลมงานกจการนกเรยน กลมสาระการเรยนรสงคม

ศกษา คณะกรรมการสงเสรมคณธรรมจรยธรรมนกเรยน

ตวอยาง การกจกรรมสงเสรมคณธรรมอตลกษณดานความซอสตยสจรต

“ซอสตยสจรตตอหนาทรบผดชอบ”

1. ชอกจกรรม: เสยชพอยาเสยสตย

2. วตถประสงค: เพอสงเสรมความซอสตยใหแกนกเรยน

3. แนวความคด: ความซอสตย คอการทบคคลไดประพฤตปฏบตทมความซอตรงไมกลบ

กลอกไมหลอกลวง ไมปลนปลอน ตรงไมเอนเอยง ไมมเลหเหลยม มความจรงใจ ไมคดโกง

ทงตอหนาและลบหลงผอน

4. สอทใช

4.1 เพลงความซอสตย

4.2 ประวตของ “พนทายนรสงห”

5. ขนตอนกจกรรม

5.1 ขนน า น าเขาสกจกรรมโดยใชวธการชมเชยใหก าลงใจ ซงตวนกเรยนเอง

ตองการความสนใจและการยอมรบทสม าเสมอจากคร ครจงควรบอกใหนกเรยนรถงความ

ตองการอยางชดเจน และชมเชยเมอนกเรยนแสดงพฤตกรรมทด ครน าเขาสกจกรรมโดย

1. ฟงเพลง “ความซอสตย”

2. รองเพลง “ความซอสตย”

5.2 ขนกจกรรม

1. เลาเรอง “พนทายนรสงห”

2. แบงกลมนกเรยนโดยใชฉลากส

3. สนทนาเนอหาเรอง “พนทายนรสงห”

4. ตวแทนกลมน าเสนอผลอภปราย

181

5.3 ขนสรป

1. รองเพลง “ความซอสตย”

2. ใหนกเรยนรวมกนสรปความซอสตยของ “พนทายนรสงห”

3. ใหนกเรยนบอกแนวทางในการน าความรทไดจากนทานไปปฏบตใน

ชวตประจ าวน

6. ประเมนผล

การสงเกต การปฏบตกจกรรมกลม และการอภปราย

ตวอยาง การกจกรรมสงเสรมคณธรรมอตลกษณดานความซอสตยสจรต

“ซอสตยสจรตตอตนเอง”

1. ชอกจกรรม: ผชนะตนเอง (การควบคมตนเอง)

2. วตถประสงค: เพอสงเสรมใหแกนกเรยนรจกทจะประพฤตปฏบตตนดวยความซอสตย

3. แนวความคด: ความซอสตย คอการทบคคลไดประพฤตปฏบตทมความซอตรงไมกลบ

กลอกไมหลอกลวง ไมปลนปลอน ตรงไมเอนเอยง ไมมเลหเหลยม มความจรงใจ ไมคดโกง

ทงตอหนาและลบหลงผอน

4. สอทใช

4.1 เกมชอนตกปงปอง

4.2 เหตการณ/ขาวในชวตประจ าวน

5. ขนตอนกจกรรม

5.1 ขนน า: น าเขาสกจกรรมโดยใชวธการชมเชยใหก าลงใจ ซงตวนกเรยนเอง

ตองการความสนใจและการยอมรบทสม าเสมอจากคร ครจงควรบอกใหนกเรยนรถงความ

ตองการอยางชดเจน และชมเชยเมอนกเรยนแสดงพฤตกรรมทด ครน าเขาสกจกรรมโดย

1. แบงนกเรยนออกเปนกลม ๆ ละเทา ๆ กน

2. ใหนกเรยนเลนเกม ชอนตกปงปอง

3. ใหนกเรยนสรปขอคดทไดจากการเลมเกม

5.2 ขนกจกรรม

1. ยกตวอยางเหตการณ/ขาวในชวตประจ าวน เรอง การเกบของคนเจาของ

2. ใหนกเรยนสนทนาเนอหาในขาว

182

3. นกเรยนรวมอภปรายการปฏบตตนของคนขบรถแทกซ กรณคนขบรถ

แทกซไมคนกระเปาใหเจาของ

4. ใหนกเรยนยกตวอยางการควบคมตนเองทนกเรยนเคยปฏบตมา

5.3 ขนสรป

1. นกเรยนรวบรวมเหตการณทตนเองและเพอน ๆ ไดปฏบตในการควบคม

ตนเอง

6. ประเมนผล

การสงเกต การปฏบตกจกรรม และการอภปราย

ตวอยาง การกจกรรมสงเสรมคณธรรมอตลกษณดานความซอสตยสจรต

“ซอสตยสจรตตอตนเองและคนอน”

1.ชอกจกรรม “ ธนาคารความด”

2.วตถประสงค

1. เพอสงเสรมใหนกเรยนทกคนกระท าแตความดมความซอสตย

2. เพอสงเสรมใหนกเรยนไดปฏบตตามขอตกลงของกลมในดานความซอสตย

3. เพอสงเสรมใหนกเรยนไดแสดงความคดเหนและยอมรบฟงความคดเหนของ

ผอน

3. แนวตวามคด: การกระท าความดนน เราท าไดทกคนและท าไดทกวน ถาเราท าความด

เปนประจ าทกวนกจะบงเกดผลดกบตวเรา นบวาเปนการสะสมความด ตรงกบค ากลาว

ทวา “ ความดไมมขายถาอยากไดตองสรางเอง ” ดงนนโรงเรยนตองสงเสรมลกษณะทพง

ประสงคใหเกดขนในตวนกเรยนโดยมง ใหนกเรยนเปนคนด มคณธรรมอยในสงคมไดอยาง

มความสข

4. สอทใช

1. แบบบนทกความด

2. ประกาศความด

3. ปายนเทศ

4. แผนภมขอตกลง

183

5. ขนตอนกจกรรม

5.1 ขนน า: ชแจงจดประสงคของการท าความดดานความซอสตย โดยม

รายละเอยด ดงน

1. เพอใหนกเรยนมความเสยสละ เหนแกประโยชนของสวนรวม

2. เพอใหนกเรยนมความซอตรง ไมหยบฉวยของผอนมาเปนของตน

3. เพอใหนกเรยนเปนคนรกษาค าพด เปนทไววางใจของบคคลอน พรอมพด

อภปรายถงขอดขอเสยในการปฏบตกจกรรมดงกลาว

5.2 ขนกจกรรม

1. คณะกรรมการนกเรยน หวหนาหอง รวมกนก าหนดรายละเอยดตาง ๆ ท

เปนขอตกลงของกลมดงน ขอตกลงของกลม

1) ใหนกเรยนเขยนบนทกความดทตนเองท าในแตละวนลงในสมดบนทก

2) การบนทกความดทกครงใหผรวมอยในเหตการณเขยนรบรอง

3) ใหหวหนาหองลงชอรบทราบการบนทกทกครง

2. หวหนาหองหรอคณะกรรมการนกเรยนทเปนตวแทนหองสรปความดของ

เพอนทกระท าในรอบสปดาหเสนอครทปรกษา (เอกสาร2)

3. ผรบผดชอบ ทปรกษา คณะกรรมการนกเรยนทเปนตวแทนหอง หวหนา

หอง และเพอน ๆ รวมสรปผลการจดกจกรรมธนาคารความดทกสนเดอน

5.3 ขนสรป

1. ใหนกเรยนท าแบบประเมนพฤตกรรมดานความซอสตยเปนรายบคคล

และรวมกนสรปผล

2. ผรบผดชอบ ทปรกษา นกเรยนทเปนตวแทนหอง หวหนาหอง และ

เพอนๆ รวมแสดงความยนดและยกยองชมเชยนกเรยนทกคนทท าความด

3. คณะกรรมการนกเรยนประกาศคณงามความดหนาเสาธงและตด

ประกาศปายนเทศ

1) นกเรยนปฏบตตามขอตกลงของกลมในเรองของความซอสตย

2)นกเรยนมความเคารพและยอมรบฟงความคดเหนของผอน

3) นกเรยนมความซอสตยตอการบนทกความด

6. ประเมนผล

สงเกตจากพฤตกรรมในชนเรยน และสงเกตจากสมดบนทกความด

184

ตวอยาง การกจกรรมสงเสรมคณธรรมอตลกษณดานใฝเรยนร

“ใฝเรยนร”

1.ชอกจกรรม “รมเยนวถพทธ (บรณาการกบสาระพระพทธศาสนา)

2.วตถประสงค เพอใหนกเรยนมความรเกยวกบหลกธรรมในพระพทธศาสนา สามารถ

เขยนค าบาลไดถกตอง

3. แนวตวามคด: ผมคณลกษณะใฝเรยนร แสดงออกถงนสยรกการอาน และแสวงหา

ความรเพมเตมการจดกจกรรมเพอปลกฝงนสยรกการอาน และการใชการอานเปน

เครองมอในการแสวงหาความรของนกเรยนโดยรวมมอกนจดกจกรรมทงระบบ ดาน

เนอหาของกจกรรมมทงบรณาการภายในกลมสาระการเรยนรเดยวกนระหวางมาตรฐาน

ตาง ๆ หรอบรณาการระหวางสาระการเรยนร ลกษณะของกจกรรมทเปนการบรณาการท

จดขนนน เนนกระบวนการเรยนรทสมดล ใชแหลงเรยนรหลากหลาย เพมพนทกษะการคด

จนตนาการ ความคดรเรมสรางสรรค สามารถน าความรและทกษะมาใชสรางสรรคผลงาน

และการด าเนนชวต

4. สอทใช

1. ใบความรเกยวกบหลกธรรมและพทธศาสนสภาษต

2. ใบโพธกระดาษ

3. ตนโพธไรใบ

5. ขนตอนกจกรรม

5.1 ขนน า: ชแจงจดประสงคของการจดกจกรรม “ใฝเรยนร” โดยการรกการ

อาน ดงน

1. เพอใหนกเรยนมนสยรกการอาน

2. เพอใหนกเรยนสามารถเขยนค าภาษาบาลไดถกตอง

3. เพอใหนกเรยนเขยนหลกธรรมและพทธศาสนาสภาษตลงในใบโพธ น าไป

แขวนไวทตนโพธ

5.2 ขนกจกรรม

1. วทยากรทบทวนเกยวกบการเขยนและอานค าบาล

185

2. นกเรยนอานใบความรเกยวกบหลกธรรมและพทธศาสนสภาษต สรป

หลกธรรมหรอพทธศาสนสภาษตทอาน แลวเขยนลงในใบโพธกระดาษ น าไปโพธไปแขวน

ไวทตนโพธ

5.3 ขนสรป

1. เมอทกคนสรปหลกธรรมหรอพทธศาสนสภาษตทอาน แลวเขยนลงในใบ

โพธกระดาษ น าไปโพธไปแขวนไวทตนโพธทกคน กจะไดตนโพธหลกธรรม

2. เมอทกท าเชนเดยวกนทกคนตนโพธหลกธรรมกจะมใบทหนาแนนขน เปน

ความรมเยนของวถพทธ

3. สรปประโยชนทไดรบจากกจกรรม ท าใหนกเรยนมความรเกยวกบ

หลกธรรม มความสารถมคค ใฝเรยนร และรกการอาน และเขยนไดอยางถกตอง

6. ประเมนผล

1. สงเกตจากพฤตกรรมการปฏบตกจกรรม ความตงใจในการรวมกจกรรม

2. ประเมนความถกตองของการเขยนค าบาล และการสรปหลกธรรม

ตวอยาง การกจกรรมสงเสรมคณธรรมอตลกษณดานใฝเรยนร

“ใฝเรยนร”

1. ชอกจกรรม “ผประกาศขาว” (บรณาการกบทกสาระ)

2. วตถประสงค เพอใหนกเรยนมทกษะในการอานและการน าเสนอขาว

3. แนวตวามคด: ผมคณลกษณะใฝเรยนร แสดงออกถงนสยรกการอาน และแสวงหา

ความรเพมเตม การจดกจกรรมเพอปลกฝงนสยรกการอาน และการใชการอานเปน

เครองมอในการแสวงหาความรของนกเรยนโดยรวมมอกนจดกจกรรมทงระบบ ดาน

เนอหาของกจกรรมมทงบรณาการภายในกลมสาระการเรยนรเดยวกนระหวางมาตรฐาน

ตาง ๆ หรอบรณาการระหวางสาระการเรยนร ลกษณะของกจกรรมทเปนการบรณาการท

จดขนนน เนนกระบวนการเรยนรทสมดล ใชแหลงเรยนรหลากหลาย เพมพนทกษะการคด

จนตนาการ ความคดรเรมสรางสรรค สามารถน าความรและทกษะมาใชสรางสรรคผลงาน

และการด าเนนชวต

4. สอทใช

1. ขาวประเภทตาง ๆ เชน การเมอง เศรษฐกจ สงคม กฬา การศกษา

186

2. โตะรายงานขาว ไมโครโฟน ล าโพง

5. ขนตอนกจกรรม

5.1 ขนน า: ชแจงจดประสงคของการจดกจกรมมสงเสรม ใฝเรยนร โดยการรก

การอาน ดงน

1. เพอใหนกเรยนมนสยรกการอาน

2. เพอใหนกเรยนฝกทกษะ การสบคน หาขาวจากสอประเภทตางๆ

3. เพอใหนกเรยนฝกทกษะการอาน การน าเสนอขาว

5.2 ขนกจกรรม

1. วทยากรใหความรเกยวกบการน าเสนอขาวแบบทางการ และการคยขาว

2. ใหชมวดทศนการหาขาว จากแหลงขาวประเภทตาง ๆ

3. ใหชมวดทศนการน าเสนอขาวทางวทย และโทรทศน

4. ใหนกเรยนเลอกขาวไปฝกอาน ตวแทนนกเรยนออกมาฝกรายงานขาว

หนาหองในรปแบบทางการและการคยขาวเปนคณะ

5.3 ขนสรป

1. วทยากรประเมนการน าเสนอขาวและใหขอเสนอแนะ

2. สรปความรและประโยชนทไดรบจากกจกรรม

6. ประเมนผล

1. สงเกตจากพฤตกรรมการปฏบตกจกรรม ความตงใจในการรวมกจกรรม

2. ประเมนทกษะการอาน การพดน าเสนอ

ตวอยาง การกจกรรมสงเสรมคณธรรมอตลกษณดานใฝเรยนร

“ใฝเรยนร”

1. ชอกจกรรม “การแขงขนเลานทานแบบก าหนดอปกรณ (บรณาการกบสาระ

ภาษาไทย)

2. วตถประสงค เพอใหนกเรยนฝกความคดสรางสรรคและฝกทกษะการเลาเรอง

3. แนวตวามคด: ผมคณลกษณะใฝเรยนร แสดงออกถงนสยรกการอาน และแสวงหา

ความรเพมเตม การจดกจกรรมเพอปลกฝงนสยรกการอาน และการใชการอานเปน

เครองมอในการแสวงหาความรของนกเรยนโดยรวมมอกนจดกจกรรมทงระบบ ดาน

187

เนอหาของกจกรรมมทงบรณาการภายในกลมสาระการเรยนรเดยวกนระหวางมาตรฐาน

ตาง ๆ หรอบรณาการระหวางสาระการเรยนร ลกษณะของกจกรรมทเปนการบรณาการท

จดขนนน เนนกระบวนการเรยนรทสมดล ใชแหลงเรยนรหลากหลาย เพมพนทกษะการคด

จนตนาการ ความคดรเรมสรางสรรค สามารถน าความรและทกษะมาใชสรางสรรคผลงาน

และการด าเนนชวต

4. สอทใช

1. อปกรณประกอบการเลาเรองกองรวมกน

2. เครองเสยง ไมโครโฟน ล าโพง

5. ขนตอนกจกรรม

5.1 ขนน า: ชแจงจดประสงคของการจดกจกรมมสงเสรม ใฝเรยนร โดยการ

รกการอาน ดงน

1 เพอใหนกเรยนมนสยรกการอาน

2 เพอใหนกเรยนฝกทกษะความคดสรางสรรค

3 เพอใหนกเรยนฝกทกษะการเลาเรอง

5.2 ขนกจกรรม

1. วทยากรใหความรเกยวกบการใชอปกรณประกอบการการเลาเรอง

2. แบงกลมนกเรยนกลม 4-5 คนปฎบตตามกระบวนการกลม

3. วทยากรใหนกเรยนดอปกรณทเตรยมไวใหอยางหลากหลายกอนหนาการ

แขงขน 1 ชวโมง

4. ใหกลมผเขาแขงขนไปแตงเรองและก าหนดบทบาทผแสดง โดยตองใช

อปกรณทก าหนดใหไมนอยกวา 10 ชน เลาเรองโดยใชเวลาไมเกน 5 นาท

5.3 ขนสรป

1. นกเรยนเลาเรองบนเวททละกลม

2. ประเมนผลและตดสนการเลาเรองเรอง ประกาศผลการแขงขน

6. ประเมนผล

1. สงเกตจากพฤตกรรมการปฏบตกจกรรม ความตงใจในการรวมกจกรรม

2. ประเมนความคดคดสรางสรรค และทกษะการเลาเรอง

188

ตวอยาง การกจกรรมสงเสรมคณธรรมอตลกษณดานจตอาสา (จตสาธารณะ)

“จตอาสา”

1. ชอกจกรรม “ความเสยสละความมน าใจเออเฟอเผอแผ”

2. วตถประสงค

1.เพอใหนกเรยนเขาใจ และเหนความส าคญของความเสยสละ มน าใจ

เออเฟอเผอแผ เหนแกสวนรวมมากกวา สวนตน ซงเปนคณสมบตทส าคญอยางหนงของ

การมจตสาธารณะ

2. เพอใหนกเรยนไดฝกการแสดงออกถงการมน าใจ เออเฟอเผอแผ สละ

ประโยชนสวนตนเพอชวยเหลอหรอท าประโยชนใหแกบคคลอนหรอสงคม

3. เพอใหนกเรยนหลกเลยงการใช หรอการกระท าทจะท าใหเกดความช ารด

เสยหายตอของสวนรวม

4. เพอใหนกเรยนเคารพสทธในการใชของสวนรวมรวมกน ไมปดกนผอนในการ

ใช และไมยดครองของสวนรวมมาเปนของตนเอง

3. แนวตวามคด: คณสมบตทส าคญอยางหนงของคนทมจตสาธารณะคอมความเสยสละ

มน าใจ เออเฟอเผอแผ ความเสยสละมน าใจ เออเฟอเผอแผ หมายถง การแสดงออกดวย

ใจจรงถงความไมเหนแกตว การสละประโยชนสวนตนเพอชวยเหลอ และหรอท าประโยชน

ใหแกบคคลอนหรอสงคม โดยการสละก าลงกาย ทรพยสงของ สตปญญา เวลาและ

ความสขสบายสวนตว

4. สอทใช

1. ภาพวาด

2. สไม

3. ใบความร

5. ขนตอนกจกรรม

5.1 ขนน า ครสนทนากบนกเรยนถงความหมายของความมน าใจตามทนกเรยน

เขาใจ และนกเรยนเคยปฏบตตนหรอเคยเหนผอนปฏบตตน แสดงความมน าใจ ความ

เออเฟอ ไมเหนแกตว อยางไรบาง

5.2 ขนกจกรรม

1. แบงนกเรยนออกเปนกลม กลมละ 4 คน โดยการจบฉลากครแจก

189

ภาพวาดทไมไดระบายสใหนกเรยนกลมละ 1 ภาพ พรอมทงสไมกลมละ 3 แทง โดยใหแต

ละกลมไดสไมซ ากน

2. ใหนกเรยนชวยกนระบายสภาพทก าหนด โดยใหออกมาสวยงาม เหมอน

จรงมากทสดภายในเวลา 15 นาท ครสงเกตการปฏบตงาน การใชส วธการแกปญหาการ

ระบายสภาพของนกเรยนแตละกลม เมอกลมของตนเองไมมสตรงตามภาพทก าหนด

3. เมอหมดเวลาครใหนกเรยนแตละกลมน าภาพของกลมตนเองออกมา

แสดงหนาหอง และตดสนวากลมใดระบายสภาพไดเหมอนจรงมากทสด

4. ครสนทนาซกถามนกเรยนกลมทระบายสภาพไดเหมอนจรงมากทสดวาใช

วธการใด ทงทมแค 3 สเหมอนกลมอน ๆ

5.3 ขนสรป

1. ครและนกเรยนรวมกนสรป โดยใหนกเรยนแสดงความคดเหนวาถา

นกเรยนและเพอนคนอน ๆ ไมแบงดนสอสใหเพอนใช นกเรยน และเพอน ๆ จะสามารถ

ระบายสไดเหมอนจรงตามทตองการหรอไม ระหวางระบายสภาพนกเรยนใชสของคร

อยางไรบาง

2. ครและนกเรยนรวมกนสรปถงความเออเฟอเผอแผ การชวยเหลอซงกน

และกน ชวยกนท างานสวนรวม ไมวาจะเปนงานหนก งานเบา เปนงานเพยงเลกนอย หรอ

เปนงานใหญ โดยไมเหนแกตว หรอความยากล าบาก จะท าใหงานประสบความส าเรจได

อยางมประสทธภาพทงยงเปนการสรางความสมพนธทดตอกน ซงจะสงผลท าใหสามารถ

ด ารงชวตอยรวมกนในสงคมไดอยางมความสข จากนนใหนกเรยนตอบค าถามลงในใบงาน

ท 2 สง

6. ประเมนผล

1. สงเกตการณปฏบตงานกลมการใชส การแกปญหาการระบายสภาพของ

นกเรยน

2. สงเกตการปฏบตกจกรรมรายบคคล

3. ตรวจการใบงาน

190

บทท 4

เครองมอวดผลและประเมนผล

การสรางเครองมอ

การสรางเครองมอในการเกบขอมล

การสรางเครองมอในการเกบขอมล ไดใชเครองมอในการเกบขอมล 2 แบบ คอ

แบบสอบถาม และแบบสงเกต และการจดท าเครองมอดงกลาว ไดจดท าตามหลกการ

วธการรปแบบการสรางเครองมอ คอ การสรางเครองมอ ประเภท แบบสอบถามและแบบ

สมภาษณ เปนเครองมอทนยมใชอยางแพรหลายในการประเมนผล แบบสอบถามเปนชด

ของขอค าถามทสรางขนเพอรวบรวมขอมล ทงทางดานขอเทจจรง (fact) และความคดเหน

(opinion) โดยใหบคคลตอบในแบบสอบถามซงอาจเปนชดของขอค าถาม รปภาพ หรอ

สญลกษณกได แบบสมภาษณจะตางกนตรงทการสมภาษณจะตองไปสนทนากบผให

สมภาษณ ซงสามารถโตตอบอธบายรายละเอยดใหผตอบตอบตรงค าถามได สวน

แบบสอบถามมกไมมการ พบปะระหวางผประเมนกบผตอบ ดงนน คณภาพการตอบของ

ผตอบสวนหนงจะขนอยกบวาผประเมนไดสรางแบบสอบถามใหผตอบเขาใจไดเพยงใด การ

สรางแบบสอบถาม/แบบสมภาษณ ด าเนนการ ดงน

ขนท 1 ก าหนดวตถประสงคของแบบสอบถาม/แบบสมภาษณ

ขนท 2 ระบตวแปรทจะศกษา นยามตวแปร และประเดนค าถามทจะวดตว

แปรแตละตวใหครบถวนตามวตถประสงค

ขนท 3 ก าหนดรปแบบของค าถามทตองการใชใหเหมาะสมกบผทจะตอบ

ขนท 4 รางค าถาม วางโครงสรางคราวๆ

ขนท 5 ทบทวนรางค าถามโดยผสรางเอง ใหชดเจน ความครบถวน

ครอบคลมวตถประสงคทก าหนดไว

ขนท 6 ทดลองใช (try out) แบบสอบถามกบกลมตวอยางขนาดเลก ทม

ลกษณะ เหมอนผทจะตอบจรง เพอตรวจสอบความถกตองชดเจนของขอค าถาม

ขนท 7 ปรบปรง และจดพมพในรปแบบทนาตอบ ส าหรบค าถามในแบบ

สอบนน แบงไดออกเปน 2 ประเภท คอ ค าถามปลายเปด และค าถามปลายปด

191

1. การสอบถาม/แบบสอบถาม เปนการก าหนดเงอนไข หรอ

สถานการณใหผถกวดแสดงคณลกษณะเฉพาะตว หรอ ความเปนจรงของตนออกมา โดย

ไมมการตดสนวาสงทผถกวดตอบหรอแสดงออกมานนถกหรอผด ตวแปรทวดไดดวยวธน

จะเปนตวแปรเกยวกบความคดจตใจ เชน ความคดเหน ทศนคต เปนตน หรอตวแปร

เกยวกบขอเทจจรงตางๆ ของผถกวด อาท เพศ อาย วธสอบถามนอาจท าได 2 ลกษณะ

คอ การใหผถกวดตอบในกระดาษ (แบบสอบถาม) หรอการสมภาษณผถกวด เครองมอท

ใชกบวธนเปนพวกแบบสอบถาม แบบสมภาษณ หรอแบบบนทก

2. การสงเกตพฤตกรรม เปนการสงเกตพฤตกรรมการแสดงออกของผ

ถกวดตาม สภาพทเปนจรงสวนใหญการวดดวยวธสงเกต มกไมใหผถกวดสงเกตรตวเพราะ

จะท าใหเกด พฤตกรรมแสแสรงได เชน การสงเกตพฤตกรรมความซอสตย ความจรงใจ

ความเสยสละ ความเปนผน า เปนตน บางกรณเรากยอมใหผถกสงเกตรตววาก าลงถก

สงเกต เชน การสงเกตการประชม/อบรม

3. การตรวจสอบคณภาพของเครองมอ เครองมอในการรวบรวม

ขอมลอาจไดมาจาก 2 ทาง คอ เครองมอทมผสรางไวแลวหรอ เครองมอมาตรฐาน กบ

เครองมอทนกประเมนสรางขนเอง จงตองมตรวจสอบคณภาพเครองมอดวย เครองมอทม

คณภาพ คอ ความตรง (Validity) หมายถง คณสมบตของเครองมอทสามารถวดในสงท

ตองการวดได หรอสามารถเกบขอมลไดตรงกบวตถประสงคของการวจย ความเทยง

(Reliability) หมายถง คณสมบตของเครองมอทใหผลการวดทคงเสนคงวา ใชวด กครงก

ใหผลเหมอนเดม ความเปนปรนย (Objectivity) หมายถง คณสมบตของเครองมอในแงของ

ความชดเจนท ผอานทกคนจะเขาใจค าถามไดตรงกน

น าเครองมอทผานกระบวนการตรวจสอบแลวไปเกบขอมลกบกลมตวอยาง ซง

โรงเรยนใชวธการเกบขอมลจากการสมตวอยาง จากนกเรยนทงหมด 53 หองหองละ 10

คน ไดจ านวนจ านวน 530 คน น าผลมาวเคราะห หาคาเฉลยและคารอยละ มการแปลผล

ขอมล แลวจงรายงานผล

192

บรรณานกรม

193

บรรณานกรม

กนกพจน สงหเมธากล. (2550). ประสทธผลการท างานของอาสาสมครหนวยกภยมลนธ

ปอเตกตงหลงจากไดรบการอบรมหลกสตรการเสรมสรางทกษะเบองตนการ

ปฐม พยาบาล ณ จดเกดเหตกอนถงโรงพยาบาล. วทยานพนธศลปศาสตรมหา

บณฑต มหาวทยาลยราชภฏธนบร.

กรมการศาสนา. กระทรวงวฒนธรรม. (2552). คมอการด าเนนงานเสรมสรางศลธรรม

ส าหรบเดก และเยาวชน. กรงเทพมหานคร: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตร

แหงประเทศไทย.

กรต บญเจอ. (2551). คมอจรยศาสตรตามหลกวชาการสากล. กรงเทพมหานคร: ศนย

สงเสรม และพฒนาพลงแผนดน.

ณฐ จนทรหนหงส. (2554). ศกษาพฤตกรรมเชงจรยธรรมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท

1-6 โรงเรยนสกน (วฒนานนทอปถมภ) เขตดอนเมอง กรงเทพมหานคร.

วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราช

วทยาลย.

ดวงทพย อนประสทธ. (2555). รปแบบการขดเกลาทางสงคมเพอเสรมสรางจตอาสาใน

ชมชน: กรณศกษาชมชนบางน าหวาน อ าเภอพระประแดง จงหวด

สมทรปราการ. วทยานพนธ ศลปศาสตรมหาบณฑต สถาบนบณฑตพฒนบร

หารศาสตร.

บญชม ศรสะอาด. (2545). การวจยเบองตน. (พมพครงท 7). กรงเทพมหานคร: สวรยา

สาสน.

พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต). (2554). แกนแทของพระพทธศาสนาและลกษณะแหง

พระพทธศาสนา. กรงเทพมหานคร: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหง

ประเทศไทย.

พระสมชาย ด าเนน. (2552). ความเขาใจในการด าเนนชวตตามหลกอรยสจ 4 ของเยาวชน

: ศกษาเฉพาะกรณเยาวชนในโรงเรยนทามะกาวทยาคม อ าเภอทามะกา

จงหวด กาญจนบร. วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต. มหาวทยาลยมหา

จฬาลงกรณราช วทยาลย.

194

มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย. (2539). พระไตรปฎกภาษาไทย ฉบบมหาจฬาลงกรณราช

วทยาลย. กรงเทพฯ: มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.

เมตตา อศราภรณ. (2548). รปแบบการฝกอบรมคณธรรมส าหรบเยาวชนคายพทธบตรวด

ปญญานนทาราม. รายงานผลการวจย ศนยสงเสรมและพฒนาพลงแผนดนเชง

คณธรรม.

ลกษณา ประสทธวฒนเสร. (2553). การศกษาเปรยบเทยบพฤตกรรมเชงจรยธรรมของ

นกเรยน ระหวางโรงเรยนทเขารวมโครงการโรงเรยนวถพทธกบโรงเรยนทไมได

เขารวมโครงการ โรงเรยนวถพทธ สงกดส านกงานเขตพนทการศกษา

นครราชสมา เขต 2. วทยานพนธ ศกษาศาสตรมหาบณฑต. มหาวทยาลย

รามค าแหง.

195

คมอการจดกจกรรม

สงเสรมคณธรรมจรยธรรมโรงเรยนพงโคนวทยาคม

“กจกรรม สงเสรมคณธรรมดวยกจกรรมหนาเสาธง”

คณะกรรมการวจย

โรงเรยนพงโคนวทยาคม

อ าเภอพงโคน จงหวดสกลนคร

ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 23

196

ค าน า

ปจจบนความเจรญกาวหนาทางวทยาศาสตร และเทคโนโลยไดเขามามบทบาท

ในการเปลยนแปลงการด าเนนวถชวตของบคล ซงสงผลกระทบตอสภาพรางกายและจตใจ

ท าใหบคคล ตองพยายามปรบ ตวเพอจะไดด าเนนชวตอยางราบรน และสามารถอย

รวมกบผอนไดอยางมความสข นกเรยนในระดบมธยมศกษา ซงเปนวยทเปลยนแปลงไป

จากวยเดกทงทางดานรางกายและ สงคม มความสบสนตนเอง เพราะเปนวยทกาวเขาส

วยรน ซงมสภาวะทกอใหเกดความเครยดทางอารมณ และอาจเปนสาเหตผลกดนใหแสดง

พฤตกรรมไมพงประสงค อนน าไปส ปญหาดานพฤตกรรม เชน การตดสารเสพตด การ

ทะเลาะววาท เปนตน ท าใหเปนอสรรคตอการ พฒนาสงคม และประเทศชาตเปนอยางยง

หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2551 ปรบปรง พ.ศ. 2660 ก าหนดให จดการศกษา

เพอพฒนาคนใหมความสมดลโดยยดหลกผเรยนส าคญทสด ทกคนมความสามารถ เรยนร

และพฒนาเองได สงเสรมใหนกเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาต และเตมศกยภาพให

ความส าคญตอความรเกยวกบตนเอง และความสมพนธของตนเองกบสงคม ตลอดจน

ความร และ การด าเนนชวตอยางมความสข โดยใหสถานศกษาจดกระบวนการเรยนท

มงเนนการฝกทกษะ กระบวนการคด การจดการ การเผชญสถานการณ และการประยกต

ความรมาใชปองกนและแกไขปญหา

คณะผวจยเหนวาการจดการเรยนการสอน เพอพฒนาคนใหสมบรณจะตอง

รวมไปถงการ พฒนาคณธรรมจรยธรรม ไปพรอมกนทกๆดาน โดยเฉพาะอยางยง การจด

กจกรรมหนาเสาธง มสวนส าคญในการขดเกลาใหผเรยนมคณธรรมจรยธรรมทกวน จงได

จดท าคมอการจดกจกรรม “สงเสรมคณธรรมดวยกจกรรมหนาเสาธง” ขน เพอใหคร

โรงเรยนพงโคนวทยาคม ไดมความความร ความ เขาใจ และสามารถใชเปนแนวทางใน

การเสรมสรางคณธรรม จรยธรรมนกเรยน และหวงเปนอยางยง วาคมอฉบบนจะเปน

ประโยชนส าหรบครในการพฒนานกเรยนใหสามารถอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางม

ความสข สอดคลองกบคณธรรมอตลกษณของโรงเรยนพงโคนวทยาคม

โรงเรยนพงโคนวทยาคม

197

สารบญ

เรอง หนา

บทท หนา

ค าชแจงการใชคมอ...................................................................................

1 ความเปนมาและความส าคญ…………………………………………….……………………... 1

ความเปนมาและความส าคญ………………………………….…………………….…….. 1

วตถประสงค...................................................................................... 3

ขอบเขตในการจดท า.......................................................................... 4

ประโยชนของการจดท าคมอ……………………………………………………………….. 4

นยามศพทเฉพาะของคมอ……………………………………………….…………………. 5

2 แนวทางในการจดกจกรรม “สงเสรมคณธรรมดวยกจกรรมหนเสาธง”….. 8

ความหมายกจกรรมหนาเสาธง…………………………………….…………………….. 8

หลกการจดกจกรรมหนาเสาธง…………………………………………………………… 8

ทฤษฎบททางจตวทยาทเกยวของกบจรยธรรม..……………………………….. 24

3 รายละเอยดการจดกจกรรม “สงเสรมคณดวยกจกรรม”……………………….. 29

4 เครองมอวดผลและประเมนผล………………………………………………………………… 37

การสรางเครองมอ ………………………………………………………….…………………. 37

บรรณานกรม……………………………………………………………………………………………………………… 41

198

ค าชแจงในการใชคมอ

เอกสารฉบบนใชเปนแนวทางในการจดกจกรรม“สงเสรมคณธรรมดวยกจกรรม

หนาเสาธง” เพอใหผใชน าไปใชใหถกตองตามวตถประสงค ในการสงเสรมใหนกเรยน

โรงเรยนพงโคนวทยาคม ทจะสงผลใหผเรยนใหมมคณธรรม จรยธรรม และคานยมอนพง

ประสงค มพฤตกรรมบงชเชงบวกทสอดคลองกบคณอตลกษณของโรงเรยน ซงผมหนาท

เกยวของกบการจดกจกรรม ควรปฏบตดงน

1. ศกษาท าความเขาใจขนตอนในการท ากจกรรมอยางละเอยด

2. กจกรรมทปฏบตจะแบงออกเปน กจกรรมกจวตร กจกรรมประจ าวน

และกจกรรมพเศษ

3. เวรประจ าวนเปนผมบทบาทในการควบคมดแลในการจดกจกรรม

ตามล าดบขนตอนในแตละวนทเวรประจ าวนนนๆเปนผรบผดชอบ

4. กจกรรมน เนนผเรยนเปนส าคญ ผเรยนลงมอปฏบตดวยตนเอง และ

ผเรยนเกดการเรยนรโดยการปฏบตจรง

5. ในกรณทมกจกรรมพเศษ เวรประจ าวนนนๆ สามารถยดหยนในการจด

กจกรรมไดตามความเหมาะสม

6. คณะกรรมการสงเสรมคณธรรม จรยธรรม โรงเรยนพงโคนวทยาคม

ควรประเมนผลความคดเหนของนกเรยนทมตอการจดกจกรรม หลงจากการจดกจกรรม

เพอทราบผลส าเรจของการจดกจกรรมและจะไดน ามาปรบปรงแกไขพฒนาใหดยงขน

199

บทท 1

ความเปนมาและความส าคญ

1. ความเปนมาและความส าคญ

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทเพมเตม (ฉบบท) พ.ศ.

2545 มาตรา 6 ก าหนด ความมงหมายและหลกการในการจดการศกษา ตองเปนไปเพอ

พฒนาคนไทย ใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกายและจตใจ สตปญญา ความรและ

คณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการด าเนนชวต สามารถอยรวมกบผอนไดอยางม

ความสข และมาตรา 24 (4) กลาววา “การจดการเรยนสอนโดยผสมผสานสาระความร

ดานตาง ๆ อยางไดสดสวนสมดลกน รวมทงปลกฝงคณธรรม จรยธรรม คานยมทดงาม

และคณลกษณะท พงประสงคไวในทกรายวชา การจดการเรยนการสอน ในกระบวนการ

เรยนรตองมงปลกฝงจตส านกทถกตองเกยวกบการเมองการปกครองระบอบประชาธปไตย

อนมพระมหากษตรยเปนประมข รจกสทธ หนาท เสรภาพ เคารพกฎหมาย มความรความ

ภมใจในความเปนไทย รกษาผลประโยชนสวนรวมของประเทศชาต”พระราชบญญต

การศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542, หนา 8–9) ในสภาวะปจจบน ปจจยแวดลอมของนกเรยนม

ผล ตอการด าเนนชวตของนกเรยนเปนอยางมาก โดยเฉพาะนกเรยนทก าลงศกษาในระดบ

มธยมศกษา พบวา นกเรยนสวนใหญมปญหาขาดระเบยบวนย ขาดความรบผดชอบ ขาด

การใฝเรยนร ขาดความกตญญ ขาดความซอสตยสจรต และขาดจตอาสา ซงเปนสาเหต

ส าคญทน าไปสความผดพลาดรายแรงทจะสงผลตอวถชวตในอนาคต สถานศกษากมสวน

ท าใหนกเรยนขาดคณธรรมดงกลาว ทงนเนองจากการ จดการเรยนการสอนในปจจบน

มงเนนการใหความรทางดานวชาการ ซงสอดคลองกบ

อรค ฟรอบน (1988) ทกลาววาไววาในเวลาทเรามงสอนแตวชาความร เรากลบสญเสย

การสอนอกอยางหนง ซงเปนสงส าคญทสดตอการพฒนาการของมนษย นนกคอการสอน

ใหผเรยนมคณธรรม จรยธรรม ดงนนส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ซงม

หนาทในการจดการศกษาขนพนฐาน ใหแกเยาวชนของชาต จงไดก าหนดเปนกลยทธในการ

จดการศกษา คอ ใหผเรยนมความรคคณธรรม ใหไดรบการศกษาอยางทวถง โดยเฉพาะ

อยางยงดานคณธรรมจรยธรรม อนจะน ามาซงการเปนมนษยทสมบรณและประสบ

ความส าเรจในการด าเนนชวตในอนาคต

200

โรงเรยนพงโคนวทยาคมไดเหนความส าคญในการจดกจกรรมการเรยนรแบบ

ผสมผสานทเนนการผเรยนเปนส าคญ ลงมอปฏบตจรง โดยการสงเสรมการเรยนรให

ผเรยนเปนคนดมคณธรรมจรยธรรมกอน แลวจงสอนใหเปนคนเกงควบคกนไป จงจะ

สามารถท าใหทกคนอยในสงคมรวมกนไดอยางมความสข โรงเรยน จงไดจดกจกรรม 3

ประสานขน ใชเปนนวตกรรมในการสงเสรมคณธรรมจรยธรรมนกเรยน ซงประกอบดวย

กจกรรมท 1“สงเสรมคณธรรมดวยกจกรรมหนาเสาธง” กจกรรมท 2 “เสรมสรางธรรมะ

โดยพระวทยากร” และกจกรรมท 3 “สงสอนคณธรรมดวยกจกรรมหนงหองเรยนหนง

โครงงานคณธรรม”แตในเลมนจะเปนคมอการจดกจกรรมท 1 คอ “สงเสรมคณธรรมดวย

กจกรรมหนาเสาธง”มกจกรรมยอย 10 กจกรรม ซงเปนกจกรรมทสามารถสงเสรมให

ผเรยนมพฤตกรรมบงชเชงบวกตามคณธรรมอตลกษณของโรงเรยนพงโคนวทยาคม คอ

มความรบผดชอบ ใฝเรยนร กตญญ ซอสตยสจรตและมจตอาสา ทงหมดนตงอยบน

พนฐานของความพอเพยง ตามบรบทของโรงเรยนพงโคนวทยาคม

การสงเสรมคณธรรมจรยธรรมนกเรยนดวยกจกรรมหนาเสาธงเปนสงส าคญท

โรงเรยนไดใหความส าคญ ทงนเพราะโรงเรยนคงจะไมสอนเฉพาะวชาการเทานน การสอน

เกยวกบเรองคณธรรมจรยธรรม จะท าใหคนเปนคนโดยสมบรณ ผทเรยนเกงความรดแตม

พฤตกรรมไมด ขาดความรบผดชอบ ขาดความกตญญ ขาดความซอสตยสจรต ขาดจต

อาสาและขาดความพอเพยง หรอขาดคณธรรม จะไมเปนทยอมรบของบคคลอน การ

ปลกฝงคณธรรมจรยธรรม จะเรมตงแตเดกนกเรยนชนอนบาล ประถมศกษา มธยมศกษา

และอดมศกษากตองใหความสนใจในเรองดงกลาวเชนกน เพราะประโยชนทไดรบจาก

กจกรรมหนาเสาธงมมากมาย เชน ไดรบการปลกฝงใหมความรกชาต ศาสนา

พระมหากษตรยซงเปนหนาททกระท าอยางตอเนองทกวยของผเรยน การทกทายปราศรย

กบเพอนในตอนเชา การใหก าลงใจกบซงกนและกนระหวางศษยกบครทมารวม

กจกรรม ไดรบการแจงขาวสาร ทถอปฏบตรวมกน ขาวจากกลมตาง ๆ เชน งานวชาการ

งานกจการนกเรยน งานวดผลประเมนผล และงานทอน ๆ ทส าคญ ๆ และเปนการ

แสดงออกของนกเรยนดานการเปนผน าความคดเหนความกลาในสงทถกตองและทควร

กระท า เปนการฝกความเปนผน าใหกบนกเรยน นอกจากนยงไดรบการอบรมคณธรรม

จรยธรรม

201

เชน ระเบยบวาดวยเรองตาง ๆ ของกระทรวงศกษาธการแนวปฏบตของสถานศกษานน ๆ

นอกจากนนยงมเกยวกบความส านกในหนาทความซอสตย ความอดทนอดกลนและอด

ออม การสรางวนย การเสยสละ ความขยนหมนเพยร การท าความเคารพ

ความกตญญกตเวทตา การตอตานยาเสพตดใหโทษทกชนดและเรองอน ๆ ทคณครมอบ

ให ซงเปนคณธรรมทนกเรยนไดรบฟงและน าไปปฏบต เปนการเตรยมความพรอมในการ

ท างานแตละวน

ดวยเหตผลขางตนจงมความจ าเปนตองใชพนทดงกลาว นอกจากจะเปนศนย

รวมนกเรยน คณครทมารวมกจกรรมแลว ยงเปนแหลงขอมลขาวสารตาง ๆ จากครท

รบผดชอบในแตละวน เพราะครจะตองหาขอมลมากอนลวงหนาเพอน าเผยแพรในวนรงขน

การใหขาวสารกบนกเรยน ฝายบรหารและคณครเวรประจ าวนเปนผท าหนาทในการ

ตดตามเหตการณบานเมองจากสอประเภทตาง ๆ เชน สอสงพมพ สอโทรทศน สอ

อนเตอรเนต ทงในและตางประเทศ ยอมจะสงผลใหตนเองไดรบประโยชนในดานการรบร

ขาวสารและยงสามารถเผยแพรใหกบนกเรยนทบรเวณหนาเสาธงตอนเชา ดงนนคณครจง

ตองเปนผทใฝหาความรและหาขอมลตาง ๆ เพอน าถายทอดใหกบศษย ประกอบกบการ

แจงขาวสารของกลมงานตาง ๆ ภายในโรงเรยน รวมทงการนดหมายเพอขอความรวมมอ

ในกจกรรมใด ๆ ตลอดจนการอบรมบมนสยใหศษยเปนคนดมวนย ใหศษยพยายามสะสม

คณงามความดพอกพนขนเรอยๆ จบการศกษาออกไปอยางคนทมคณภาพเพอเปน

พลเมองทดของสงคม

2. วตถประสงค

1. เพอจดท าคมอการจดกจกรรม “สงเสรมคณธรรมดวยกจกรรมหนาเสาธง”

2. เพอน าคมอไปใชเปนแนวทางในการพฒนาและสงเสรมใหนกเรยนม

คณธรรม จรยธรรมและคานยมอนพงประสงคตามคณธรรมอตลกษณของโรงเรยนพงโคน

วทยาคม

202

3. ขอบเขตในการจดท า

การจดท าคมอการจดกจกรรมสงเสรมคณธรรมดวยกจกรรมหนาเสาธงของ

โรงเรยนพงโคนวทยาคม เปนคมอครทใชเปนกรอบแนวทางการปฏบตกจกรรมหนาเสาธง

ของนกเรยนในระดบชนมธยมศกษาปท 1-6 เพอสงเสรมใหผเรยนมพฤตกรรมเชงบวกตาม

คณธรรมอตลกษณของโรงเรยนทง 5 ดาน คอ ความรบผดชอบ ใฝเรยนร กตญญ ซอสตย

สจรต และ ดานจตอาสา ซงตงอยบนพนฐานดานความพอเพยง ตามบรบทของโรงเรยนพง

โคนวทยาคม ใชกระบวนการฝกฝน แนะน าและลงมอปฏบตจรง ทงเปนรายกลมและ

รายบคคล โดยยดทฤษฏพฒนาจรยธรรมของโคลเบรก (Kolberg) ซงเปนนกจตวทยากลม

ปญญานยม (cognitivist) ทมความเชอพนฐานวา มนษยเปนสตวทมสมอง สามารถเกดการ

เรยนร เพอการปรบตวใหด ารงชวตอยในสภาพแวดลอมกบแนวคดของเพยเจต (Piaget)

คอ เชอวา จรยธรรมนนมพฒนาการตามระดบวฒภาวะเชนกน เพราะจรยธรรมของมนษย

เกดจากกระบวนการทางปญญา เมอมนษยมการเรยนรมากขน โครงสรางทางปญญา

เพมพนขน จรยธรรมกพฒนาตามวฒภาวะ รปแบบการจดกจกรรม ประกอบดวย ล าดบ

ขนตอนการจดกจกรรม ไดแก กจกรรมกจวตร กจกรรมประจ าวน และกจกรรมพเศษ ม

การวดและประเมนผลการพฒนา โดยเปรยบเทยบผลการประเมนผลกอนการจดกจกรรม

และหลงการจดกจกรรม โดยใชเครองมอ คอแบบประเมนพฤตกรรมเชงบวกตาม

คณธรรมอตลกษณของโรงเรยน และแบบประเมนการใหเหตผลเชงจรยธรรม ทไดสรางขน

ผานการตรวจสอบคณภาพโดยผเชยวชาญ ในกรอบระยะเวลาทก าหนด คอ ตงแตเดอน

พฤษภาคม พ.ศ. 2561 ถงเดอน ธนวาคม พ.ศ. 2561

4. ประโยชนของการจดท าคมอ

1. โรงเรยนมเอกสารคมอการจดกจกรรมสงเสรมคณธรรมจรยธรรมดวย

กจกรรมหนาเสาธง ทเกดจากการมสวนรวมของครและนกเรยนใชเปนกรอบแนวทางใน

การจดกจกรรมสงเสรมคณธรรมในโรงเรยน

2. นกเรยนโรงเรยนพงโคนวทยาคม มพฤตกรรมบงชเชงบวกตามคณธรรม

อตลกษณลกษณะของโรงเรยน

203

3. นกเรยนโรงเรยนพงโคนวทยาคมไดรบการยอมรบและมผลงานดาน

คณธรรม จรยธรรม

4. สามารถเผยแพรผลการด าเนนกจกรรมใหกบผสนใจ น ารปแบบการจด

กจกรรมไปปรบประยกตใชในพฒนาคณธรรมจรยธรรมโรงเรยนได

5. นยามศพทเฉพาะของคมอ

คมอการจดกจกรรมสงเสรมคณธรรมจรยธรรมโดยใชกจกรรมหนาเสาธง ของ

นกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 1-6 โรงเรยนพงโคนวทยาคมฉบบน โรงเรยนไดก าหนด

นยามศพทเฉพาะในการจดท าคมอ ดงน

1. คมอ หมายถง เอกสารทใหความรเกยวกบการจดกจกรรมสงเสรม

คณธรรมจรยธรรมดวยกจกรรมหนาเสาธงของนกเรยนโรงเรยนพงโคนวทยาคม ซงจะเรม

ตงแตเวลา 07.50–08.30 น ทกวนท าการ ประกอบดวยกจกรรมยอย 10 กจกรรม โดยม

รายละเอยดล าดบขนการปฏบตกจกรรมตามกรอบเวลาทก าหนด เปนกจวตร ประจ าวน

และกจกรรมพเศษ ซงการจดกจกรรมดงกลาว เพอสงเสรมใหนกเรยน โรงเรยน

พงโคนวทยาคม มพฤตกรรมเชงบวกตามคณธรรมตามอตลกษณของโรงเรยนพงโคน

วทยาคม ทง 5 ดาน ไดแก ดานความรบผดชอบ ดานใฝเรยนร ดานความกตญญ ดาน

ความซอสตยสจรตและดานจตอาสา บนพนฐานดานความพอเพยง ตามบรบทของ

โรงเรยนพงโคนวทยาคม

2. กจกรรมหนาเสาธง หมายถง กจกรรมทจดขนเปนประจ าทกวนในตอน

เชากอนเขาเรยน เปนกจกรรมทนกเรยนทกคนและครตองรวมกจกรรมโดยมกจกรรม

ส าคญทโรงเรยนพงโคนวทยาคม ก าหนดขนเพอใชเปนเครองมอในการสงเสรมคณธรรม

จรยธรรมของนกเรยนทกคน ม 10 กจกรรมยอย ดงน

2.1 กจกรรมตรวจเชคชอหนาเสาธง เปนกจกรรมตรวจสอบความมวนย

ความรบผดชอบ การตรงตอเวลา การแตงกายถกตองตามกฎระเบยบของโรงเรยน และ

การปฏบตกจกรรมอนๆททกคนตองรวมกนปฏบตหนาเสาธง โดยหวหนาหองหรอนกเรยน

จตอาสาทไดรบมอมหมายจากครทปรกษาใหเปนผปฏบตและบนทก ตามแบบบนทกท

โรงเรยนก าหนด โดยมครทปรกษารวมกจกรรมและตรวจสอบกอนสงกลมงานกจการ

นกเรยน เปนการสงเสรมคณธรรมอตลกษณดานความรบผดชอบ

204

2.2 กจกรรมนงสมาธหรอการท าสมาธ คอ การฝกปฏบตทใชความตง

มน การนงสมาธสามารถพฒนาระบบประสาทได สามารถลดความเครยด หรอชวยผอน

คลายทงกายและใจรวมถงชวยเพมประสทธภาพในการศกษาเลาเรยนและการท างาน เปน

การสงเสรมคณธรรมอตลกษณ ดานความรบผดชอบ และดานใฝเรยนร

2.3 กจกรรมภาษาตางประเทศวนละค า โดยใหนกเรยนน าเสนอค าศพท

และรปประโยค ภาษาองกฤษ ภาษาจน และภาษาฝรงเศส ภาษาเวยดนาม และ บาล

สนสกฤต: ในแบบรปแบบของการน าเสนอพทธศาสนสภาษตวนละบท เพอกระตนให

นกเรยนมความสนใจในภาษาตางประเทศใหมากยงขน สอดคลองกบแนวคดโรงเรยน

มาตรฐานสากล เปนกจกรรมสงเสรมคณธรรมอตลกษณ ดานใฝเรยนร

2.4 กจกรรมฟงอบรม/แจงขาวจากครเวรประจ าวน/ผอ านวยการ/

ประกาศ/แจงขาว/กจกรรจากสภานกเรยน เปนกจกรรมทสงเสรมใหผพดแสวงหาความร

เพอถายทอดและอบรมสงสอนผฟง สวนผฟงกไดรบความรขาวสารและการอบรมสงสอน

สงผลใหเกดประโยชนทงผฟงและผพด เปนการสงเสรมคณธรรมอตลกษณทงดานความ

รบผดชอบ ดานใฝเรยนร ดานความกตญญ ดานความซอสตยสจรต และดานจตอาสา

2.5 กจกรรมเคารพธงชาต รองเพลงชาต เปนกจกรรมทสรางความ

ภาคภมใจในการเปนคนไทย แสดงถงความเปนเอกราช ความสามคค และความรกใคร

ปรองดองกนในหมพนองประชาชนชาวไทย ใหมความรกชาต ศาสน กษตรย เปนการ

สงเสรมคณธรรมอตลกษณดานความกตญญ

2.6 กจกรรมสวดมนตไหวพระแปลภาษาบาลภาษาองกฤษและ

ภาษาไทย กจกรรมกรรมทท าให จตไมเศราหมองมสข ท าใหจตใจสงบท าใหเรามสขภาพ

ชวยสงเสรมคณธรรมความดของเราดวยการขจดความคดดานลบออกไป ท าใหมปญญา

ท าใหระลกถงคณของพระรตนตรยได เพอสบตอพระพทธวจนะไวมใหเสอมสญ เปนการ

สงเสรมคณธรรมอตลกษณ ดานความกตญญ

7. กจกรรมสมาทานศล 5 เปนกจกรรมการรบศลมาเปนหลกปฏบต การ

รบศลเปนการปฏญาณตนตอตนเองวา จะไมลวงละเมดขอหามนน ๆ เปนการยกระดบ

จตใจใหสงขนเปนเบองตน ดวยมความตงใจแนวแนดวยตนเองโดยไมตองบงคบวาจะงดเวน

จากความชวทจรตผดปกตของตนอนจะเกดทางกาย ทางวาจา เปนการสงเสรม

คณธรรมอตลกษณ ดานความซอสตยสจรต

205

2.8 กจกรรมกลาวค าปฏณญาโรงเรยนสจรต ค าวาปฏญญา หมายถง

การใหค ามนสญญาหรอการแสดงยนยนโดยถอเอาสงศกดสทธหรอความสจรตใจเปนทตง

“ปองกนการทจรต” ภายใตชอโรงเรยนสจรต เปนการสงเสรมคณธรรมอตลกษณ

ดานความซอสตยสจรต

2.9 กจกรรมปฏญาณตนปฏบตตามคณธรรมอตลกษณ การปฏญาณ

ตน หมายถง ค าสญญา, ค าสาบาน, ค ามนสญญา ค ารบรองซงบคคลหนงใหไวกบบคคล

อนวาจะกระท าการอยางใดอยางหนง ซงนกเรยนโรงเรยนพงโคนวทยาคม ไดใหค ามน

สญญาวาจะประพฤตปฏบตใหมพฤตกรรมบงชเชงบวก ตามคณธรรมอตลกษณของ

โรงเรยน เปนการสงเสรมคณธรรมอตลกษณทงดานความรบผดชอบ ดานใฝเรยนร ดาน

ความกตญญ ดานความซอสตยสจรต และดานจตอาสา

2.10 กจกรรมยมไหวทกทาย เปนกจกรรมทถอวาเปนมารยาททางสงคม

วฒนธรรมการไหวเปนเอกลกษณของไทย อกทงประเทศไทยไดชอวา “สยามเมองยม”

การไหวและยมเพอทกทายจงเปนวฒนธรรมและเอกลกษณอนดงามทควรคาแกการ

ปลกฝงใหเดกและเยาวชนไทย มนสยออนนอมถอมตน รจกการยม ไหวและทกทายซงกน

และกน เปนการสงเสรมคณธรรมอตลกษณทง ดานความรบผดชอบ

206

บทท 2

แนวคดในการจดกจกรรม

“สงเสรมคณธรรมดวยกจกรรมหนาเสาธง”

ความหมายของกจกรรมหนาเสาธง

กจกรรมหนาเสาธง หมายถง กจกรรมทจดขนเปนประจ าทกวนในตอนเชา

กอนเขาเรยน เปนกจกรรมทนกเรยนทกคนและครตองรวมกจกรรม โดยมกจกรรมส าคญ

คอ การเขาแถว เคารพธงชาต สวดมนตร และการอบรมโดยครเวรประจ าวน

ตามมาตรฐานต าแหนง คร มบทบาทหนาทตองรบผดชอบ ปฏบตหนาท

เกยวกบการจดการเรยนการสอน การสงเสรมการเรยนร พฒนาผเรยน ปฏบตงานดาน

วชาการของสถานศกษา พฒนาตนเองและวชาชพ ประสานความรวมมอกบผปกครอง

บคคลในชมชนและ/หรอสถานประกอบการ เพอรวมกนพฒนาผเรยน การบรการดาน

สงคมและปฏบตหนาทตามทไดรบมอบหมาย ดงนนครจงเปนผมบทบาทหนาทโดยตรงท

จะตองรวมมอกนจดกจกรรมหนาเสาธงใหกบนกเรยน

หลกการจดกจกรรมหนาเสาธง

การจดกจกรรมหนาเสาธงทกวนในตอนเชา เปนกจกรรมทโรงเรยนทกแหงถอ

ปฏบตกนมาเปนเวลานาน โดยมจดมงหมายเพอ

1. เปนการรวมนกเรยนในตอนเชากอนการเรยนการสอน

2. พอจดกจกรรมทสงเสรมการแสดงออกถงความจงรกภกดตอสถาบนชาต

ศาสนาและพระมหากษตรย

3. เพอการนดหมายกจกรรมทจะตองด าเนนรวมกนในวนนน ๆ

4. เพอใหครและนกเรยนไดพบปะพดคยสรางความคนเคยซงกนและกน

5. เพอจดกจกรรมสงเสรมการเรยนรในลกษณะตาง ๆ ตามความเหมาะสม

กบชวงเวลา สถานการณทเปนอย

6. เพอการแจงขาวสาร ความเคลอนไหวตางๆ ทนกเรยนควรไดรบรผทม

บทบาทหนาทในการจดกจกรรมหนาเสาธง คอครและบคลากรทกคนในโรงเรยน เนองจาก

การพฒนาผเรยนใหมความพรอมในทกดานจะตองไดรบความรวมมอจากบคลากรทกคนท

เกยวของกบเดก ทงครประจ าชน ครประจ าวชา ครเวร ผบรหาร บคลากรสนบสนนการ

207

สอน เพราะชวตจรงในโรงเรยนของเดกนกเรยนจะตองไดรบการดแล ก ากบควบคม จาก

สายตาทกค ซงมมทมอง หรอภาพสะทอนของนกเรยนแตละคนอาจปรากฏในสายตาของ

ครแตละคน ซงมบทบาทหนาททแตกตาง เปนภาพทปรากฏออกมา ไมเหมอนกน ดงนน

ครทกคนจงตองมสวนรวมในการพฒนานกเรยนผานกจกรรมหนาเสาธง

การขบเคลอนและก ากบตดตามการด าเนนกจกรรมหนาเสาธง

การจดกจกรรมหนาเสาธงจะบรรลผลจ าเปนตองมการด าเนนกจกรรมท

เปนระบบ มความตอเนอง มผรบผดชอบด าเนนกจกรรม ซงการด าเนนงานของโรงเรยน

พงโคนวทยาคม ไดด าเนนการดงน

1. ประชมปรกษาหารอคณะครและบคลากรเพอก าหนดแนวทางในการ

จดกจกรรมรวมกน

2. จดท าแนวทางในการจดกจกรรมหนาเสาธงแบบมสวนรวมจากการ

รวมคดของทกฝายทเกยวของ

3. มอบหมายใหมผรบผดชอบประจ าวน

4. เนนการด าเนนกจกรรมในรปแบบของการท างานเปนหมคณะ

5. จดใหมแบบบนทกการด าเนนกจกรรมและการก ากบตดตาม

6. มการนเทศ แนะน า ใหค าปรกษาระหวางการด าเนนกจกรรม

7. ใหคณะครเวรมการปรบเปลยนวธการด าเนนกจกรรมอยตลอดเวลา

เพอคนหาวธการทเหมาะสม

8. ประเมนผลการปฏบตกจกรรมทงเปนทางการและไมเปนทางการ

9. ใหมการรายงานผลการด าเนนงานเปนระยะและการสรปเมอสนป

การศกษา

10. ใหน าผลการด าเนนกจกรรมทผานมาเปนแนวทางในการปรบ

พฒนาการด าเนนกจกรรมหนาเสาธงในอนาคต

ผลทคาดวาจะเกดกบผเรยนจากการจดกจกรรมหนาเสาธง

ผลทเกดกบนกเรยน

1. นกเรยนมพฤตกรรมเชงบวกตามคณธรรมอตลกษณของโรงเรยนพงโคน

วทยาคม ครบทง 5 ดาน

2. นกเรยนไดรบการเตรยมความพรอมกอนเขาชนเรยนประจ าวน

208

3. นกเรยนไดเรยนรเรองราวตาง ๆ ตามทมการจดกจกรรมสงเสรมความร

รายวน

4. นกเรยนไดมโอกาสแสดงออก

5. นกเรยนไดรบการพฒนาบคลกภาพ ความเปนผน า กลาแสดงออก

6. นกเรยนไดรบการพฒนาคณลกษณะทพงประสงคผานการจดกจกรรม

หนาเสาธง

ผลทเกดกบครและบคลากร

1. ครและบคลากรฝามพฤตกรรมเชงบวกตามคณธรรมอตลกษณของ

โรงเรยนพงโคนวทยาคม

2. ครและบคลากรท างานรวมกนเปนคณะอยางมคณภาพ

3. ครและบคลากรมโอกาสในการคดคนวธการท างานใหม ๆ

4. ครและบคลากรไดใชกจกรรมหนาเสาธงในการมอบหมาย ใหความร นด

หมายสงตางๆใหกบนกเรยน

5. ครและบคลากรไดเหน ขอจ ากด จดเดน จดทตองพฒนาของนกเรยน

ผลทเกดกบการบรหารจดการ

1. โรงเรยนไดแจงขาวสาร แนวปฏบต นโยบายใหกบนกเรยนไดรบทราบได

อยางทวถง

2. โรงเรยนสามารถจดกจกรรมเพอการพฒนานกเรยนไดในชวงระยะเวลา

สน ๆ

3. เกดรปแบบในการพฒนาคณภาพ คณลกษณะนกเรยนทเปนแบบเฉพาะ

ของโรงเรยน

เครองมอ แบบบนทกตาง ๆ ทใชในการจดกจกรรม

1. ค าสงแตงตงมอบหมายงาน ครเวรประจ าวน

2. แบบบนทกการปฏบตหนาทของครเวรประจ าวน

3. แบบบนทกการตรวจตดตามการปฏบตหนาทของครเวรประจ าวน

4. บนทกพฤตกรรมนกเรยน สถตการมาเรยนของนกเรยนประจ าวน

5. แบบประเมนการจดกจกรรมหนาเสาธง

6. แบบประเมนพฤตกรรมเชงบวกตามคณธรรมอตลกษณของโรงเรยนพง

โคนวทยาคม

209

7. แบบประเมนการใชเหตผลเชงจรยธรรมของโรงเรยนพงโคนวทยาคม

กจกรรมหนาเสาธง เปนกจกรรมสงเสรมคณธรรม จรยธรรม ของนกเรยน

โรงเรยนพงโคนวทยาคม ทปฏบตระหวางเวลา 07.50-08.30 ของทกวน เปนกจกรรม

กจวตร และกจกรรมประจ าวน รวมทงกจกรรมพเศษของนกเรยนทกคนตองปฏบตรวมกน

มกจกรรมเดน ๆ ดงน

1. กจกรรมเขาแถวตรวจเชคชอหนาเสาธง

กจกรรมเขาแถวตรวจเชคชอหนาเสาธง เปนกจกรรมตรวจสอบ

ความมวนย ความรบผดชอบ การตรงตอเวลา การแตงกายถกตองตามกฎระเบยบของ

โรงเรยน และการปฏบตกจกรรมอน ๆ ททกคนตองรวมกนปฏบตหนาเสาธง โดยหวหนา

หองหรอนกเรยนจตอาสาทไดรบมอมหมายจากครทปรกษาใหเปนผปฏบตและบนทก ตาม

แบบบนทกทโรงเรยนก าหนด โดยมครทปรกษารวมกจกรรมและตรวจสอบกอนสงกลม

งานกจการนกเรยน

2. กจกรรมนงสมาธ หรอ การท าสมาธ

การนงสมาธ คอ การท าสมาธ การฝกปฏบตทใชความตงมน จดจอ

และแนวแนอยกบสงใดสงหนงในชวงระยะเวลาหนง ซงจะชวยใหผปฏบตเกดความสงบ

เกดความรสกตวหรอมสตในการใชชวตมากขนซงปจจบนการท าสมาธนนแพรหลายไปทว

โลก โดยน ามาประยกตใชกบชวตประจ าวน เชน ลดความเครยด หรอชวยผอนคลายทง

กายและใจ รวมถงชวยเพมประสทธภาพในการเรยนและการท างาน ซงโรงเรยนของเรา

ก าหนดใหนกเรยนตองท าสมาธกอนท ากจกรรมอยางอนวนละ 5 นาท เปนการฝกสมาธ

เบองตนซงนกเรยนสามารถน าไปประยกตใช ตอยอดปฏบตเองทบานหรอทอน ๆ ไดตาม

ศกยภาพของตนเอง

ทงนเพราะเชอวา การนงสมาธ เปนสงทดและมประโยชน ตวอยาง

ประโยชนตอตนเอง เชน ดานสขภาพจต จะชวยสงเสรมใหคณภาพของใจดขน คอ ท าให

จตใจผองใส สะอาด บรสทธ สงบ เยอกเยน ปลอดปรง โลง เบา สบาย มความจ า และ

สตปญญาดขน ทางใจ ท าใหคดอะไรไดรวดเรว ถกตอง และเลอกคดแตในสงทด

เทานน ดานพฒนาบคลกภาพ จะเปนผมบคลกภาพด กระฉบกระเฉง กระปรกระเปรา ม

ความองอาจสงาผาเผย ผวพรรณผองใส มความมนคงทางอารมณ หนกแนน เยอกเยน

และเชอมนในตนเอง มมนษยสมพนธด วางตวไดเหมาะสมกบกาลเทศะ เปนผมเสนห

เพราะไมมกโกรธ มความเมตตากรณาตอบคคลทวไป ดานชวตประจ าวน ชวยใหคลาย

210

เครยด เปนเครองเสรมประสทธภาพในการท างาน และการศกษาเลาเรยน ชวยเสรมใหม

สขภาพแขงแรง เพราะรางกายกบจตใจ ยอมมอทธพลตอกน ถาจตใจเขมแขง ยอมเปนภม

ตานทานโรคไปในตว ดานศลธรรมจรรยา เปนผมสมมาทฐ สามารถคมครองตนใหพนจาก

ความชวทงหลายได เปนผทมความประพฤตด เนองจากจตใจด ท าใหรางกายประพฤตทาง

กายและวาจาดตามไปดวย เปนผทมความมกนอย สนโดษ รกสงบ และมขนตเปนเลศ เปน

ผมความเออเฟอเผอแผ เหนประโยชนสวนรวมมากกวาประโยชนสวนตน ยอมเปนผม

สมมาคารวะและมความออนนอมถอมตน มประโยชนตอครอบครว เชน ท าใหครอบครวม

ความสงบสข เพราะสมาชกในครอบครวเหนประโยชนของการประพฤตธรรม ทกคนตงมน

อยในศล ปกครองกนดวยธรรม เดกเคารพผใหญ ผใหญเมตตาเดก ทกคนมความรกใคร

สามคคเปนน าหนงใจเดยวกน ท าใหครอบครวมความเจรญกาวหนา เพราะสมาชกตางก

ท าหนาทของตนโดยไมบกพรอง เปนผทมใจคอหนกแนน เมอมปญหาครอบครวหรอม

อปสรรคอนใด ยอมรวมใจกนแกไขปญหานนใหลลวงไปได นอกจากนยงม ผลตอสงคม

และประเทศชาต เชน ท าใหสงคมสงบสข ปราศจากปญหาอาชญากรรม และปญหาสงคม

อน ๆ เพราะปญหาทงหลายทเกดขนในสงคม ไมวาจะเปนปญหาการฆา การขมขน โจร

ผราย การทจรตคอรปชน ลวนเกดขนมาจากคนทขาดคณธรรม เปนผทมจตใจออนแอ

หวนไหวตออ านาจสงยวยวนหรอกเลสไดงาย ผทฝกสมาธยอมมจตใจเขมแขง มคณธรรม

ในใจสง ถาแตละคนในสงคมตางฝกฝนอบรมใจของตนใหหนกแนน มนคง ปญหาเหลานก

จะไมเกดขน สงผลใหสงคมสงบสขได ท าใหเกดความมระเบยบวนย และเกดความประหยด

ผทฝกใจใหดงามดวยการท าสมาธ อยเสมอ ยอมเปนผรกความมระเบยบวนย รกความ

สะอาด มความเคารพกฎหมายบานเมอง ดงนนบานเมองเรากจะสะอาดนาอย ไมมคนมก

งายทงขยะบนพนถนน จะขามถนน กเฉพาะตรงทางขาม เปนตน เปนเหตใหประเทศชาตไม

ตองสนเปลองงบประมาณ เวลา และก าลงเจาหนาท ทจะไปใชส าหรบแกปญหาทเกดขน

จากความไมมระเบยบวนยของประชาชนและท าใหสงคมเจรญกาวหนา เมอสมาชกใน

สงคม มสขภาพจตด รกความเจรญกาวหนา มประสทธภาพในการท างานสง ยอมสงผลให

สงคมเจรญกาวหนาตามไปดวยและเมอมกจกรรมสวนรวม สมาชกในสงคมกยอมพรอมท

จะสละความสขสวนตน ใหความรวมมอกบสวนรวมอยางเตมท และถามผไมประสงคดตอ

สงคม จะมายแหยใหเกดความแตกแยกกจะไมเปนผลส าเรจ เพราะสมาชกในสงคมเปนผม

จตใจหนกแนน มเหตผลและเปนผรกสงบ รวมทงท าใหเกด ผลดตอศาสนา เชน ท าให

เขาใจพระพทธศาสนาไดอยางถกตองและรซงถงคณคาของพระพทธศาสนา รวมทงรเหน

211

ดวยตวเองวามการฝกสมาธไมใชเรองเหลวไหล หากแตเปนวธเดยวทจะท าใหพนทกขเขาส

นพพานได ท าใหเกดศรทธาตงมนในพระรตนตรย พรอมทจะเปนทนายแกตางใหกบพระ

ศาสนา อนเปนก าลงส าคญในการเผยแพรการปฏบตธรรม ทถกตองใหแพรหลายไปอยาง

กวางขวาง เปนการสบอายพระพทธศาสนาใหเจรญรงเรองตลอดไป เพราะตราบใดท

พทธศาสนกชนยงสนใจปฏบตธรรมเจรญภาวนาอย พระพทธศาสนากจะเจรญรงเรองอย

ตราบนน จะเปนก าลงสงเสรมทะนบ ารงศาสนา โดยเมอเขาใจซาบซงถงประโยชนของการ

ปฏบตธรรมดวยตนเองแลว ยอมจะชกชวนผอนใหท าทานรกษาศล เจรญภาวนาตามไป

ดวย และเมอใดททกคนในสงคมตงใจปฏบตธรรมท าทาน รกษาศล และเจรญภาวนา

เมอนนยอมเปนทหวงไดวาเปนสนตสขทแทจรงกจะบงเกดขนอยางแนนอน

(วดมงคลรตนาราม ฟอรท วลตน บชหวขอ ธรรมะประจ าวน) และสอดคลองกบงานวจย

ของ ศจ.ดร.รชารด เดวดสน นกวจยทางดานระบบประสาทเกยวกบอารมณ (Richard

Davidson Ph.D.) ไดท าการศกษาคลนสมองในคนฝกสมาธและวปสสนา ท าใหไดทราบวา

สมองคนเราสามารถพฒนาใหดขนไดตลอดเวลา โดยการท าสมาธและวปสสนา ซงจะ

แกไขอารมณดานลบได โดยการพฒนาสมองสวนทเกยวกบการรบอารมณ และวธทม

ประสทธภาพในการเปลยนแปลงสมองคอการเจรญสตใหอยกบปจจบน ซงเปนเครองมอท

ส าคญในการปองกนโรคจต โรคประสาท ท าใหมสขภาพจตด (นกวจยพบนงสมาธพฒนา

ระบบประสาทได

2. กจกรรมภาษาตางประเทศวนละค า

กจกรรมภาษาตางประเทศวนละค า เปนกจกรรมสงเสรมคณธรรมอต

ลกษณดานใฝเรยนร โดยใหนกเรยนน าเสนอค าศพทและรปประโยค ภาษาองกฤษ

ภาษาจน และภาษาฝรงเศส ภาษาเวยดนาม และ บาลสนสกฤต ในแบบรปแบบของการ

น าเสนอพทธศาสนสภาษตวนละบท หลงนงสมาธตอนเชาหนาเสาธงทกวน สลบสบเปลยน

หมนเวยนไป ตงแตวนจนทรถงวนศกร เรยงตามล าดบ เปนกจกรรมใหนกเรยนในโรงเรยน

ไดฝกทกษะทง 4 ดาน และกระตนใหนกเรยนมความสนใจในภาษาตางประเทศใหมาก

ยงขน สอดคลองกบโรงเรยนมาตรฐานสากล และสอดคลองกบงานวจยของ กดแมน เยต

ตา (Goodman, Yetta M. 1970 : 121) เชอวาพฒนาการทางภาษาของมนษย เปน

สมฤทธผลโดยรวมของบคคลและสงคม (A Holistic Personal–Social Achievement) การ

พฒนาภาษาไมมการเรยงล าดบความยากงายของ ทกษะยอยเพราะโดยธรรมชาตของ

ภาษานนองคประกอบทางภาษาไดแกการฟงการพด การอานและการเขยนตางพฒนา

212

อยางสอดคลองสมพนธกน ผลของการศกษาเกยวกบธรรมชาตในการอานเขยนของเดก

ปฐมวยยนยนวา เดกไมไดเรยนดวยความยากลาบากหรอดวยวธการทเครงเครยด จากวธ

ทเดก หดพดจะเหนวาเดกไมไดหดพดดวยวธเดยวกบการหดอานเขยนกบครแตยงเรยน

ดวยการสงเกต จากนนจงใชค าพดอยางมจดหมาย เดกพฒนาภาษาจากการพดเปนค า

แลวจงพดเปนประโยคยาว ๆ ทมค าศพทโครงสรางไวยากรณคลายผใหญ เดกหดอาน

เขยนดวยวธเดยวกนกบการหดพดคอจะสงเกตสญลกษณภาษาและใชสญลกษณนนตาม

ความมงหมาย

3. กจกรรมฟงอบรม ชแจง แจงขาวจากเวรประจ าวน/ผอ านวยการ

การใหขาวสารกบนกเรยนเปนภาระงานของฝายบรหารและคณครเวร

ประจ าวน เปนผท าหนาทการตดตามเหตการณบานเมองจากสอตาง ๆ เชน สอสงพมพ

วทย โทรทศน สออนเตอรเนต รวมทงเฟสและไลน ทงในและตางประเทศยอมจะสงผลให

ตนเองไดรบประโยชนในดานการรบรขาวสารและยงสามารถเผยแพรใหกบนกเรยนท

บรเวณหนาเสาธงตอนเชา ดงนนคณครจงตองเปนผทใฝหาความรและหาขอมลตาง ๆ เพอ

น าถายทอดใหกบศษยประกอบกบการแจงขาวสารของงานตาง ๆ ภายในสถานศกษา การ

นดหมายเพอขอความรวมมอในกจกรรมใด ๆ ตลอดจนการอบรมบมนสย

ใหศษยเปนคนด มวนย พยายามสะสมคณงามความดพอกพนขนเรอย ๆ จบการศกษา

ออกไปอยางคนทมคณภาพเปนพลเมองทดของสงคม จดเปนการจดกจกรรมการเรยนร

นอกหองเรยน ซงผใหความรอาจเปนผบรหาร ครเวรประจ าวน หรอวทยากรภายนอกท

เกยวของ ทมความรความสามารถโดยเฉพาะ

4. กจกรรมรองเพลงชาต

การรองเพลงชาตไทย หรอ การมเพลงชาตไทยเพอเปนการสรางความ

ภาคภมใจในการเปนคนไทยและความโชคดในการไดเกดมาเปนคนไทย เพลงชาตไทย

แสดงถงความเปนเอกราช ความสามคค และความรกใครปรองดองกนในหมพนอง

ประชาชนชาวไทย ซงกเปนเหมอนตวแทนในการปลกเราใหประชาชนหวนระลกถงความ

พยายามของบรรพบรษ ทกอบกเอกราชจนท าใหไทยเราเปนเอกราชอยเทาทกวนนนนเอง

เพลงชาตไทย เปนดงสญลกษณและเครองหมายประจ าชาตของไทยเรา ซงโดยสวนใหญ

แลวทกประเทศกจะมเพลงชาตเปนของตนเอง เพอแสดงถงสญลกษณของประเทศนน ๆ

เพลงชาตไทย สอไดถงวฒนธรรมประเพณอนเกาแกของชาต และสอถงความสามคคของ

คนในชาตไดเปนอยางด เพลงชาตไทย เปนเพลงทมความไพเราะ และแอบแฝงไปดวย

213

เอกลกษณความเปนชาตไทยทแทจรง ความเสยสละของบรรพบรษเพอใหไดมาซงเอกราช

และความเปนไทย เพอความสงบสขของพนองแผนดนไทย บงบอกถงการรกสงบและกไม

ออนขอใหใครเขามารกล านนเอง คนไทยทกคนจะตองนกถง ชาตไทยทไมเคยเปนเมองขน

ของใคร ศาสนาทหลอหลอมจตใจของคนไทยใหเปนคนด และพระมหากษตรยททรง

ปกครองประชาชนแบบพอปกครองลก โดยพระองคทรงงานหนกเพอใหชาตไทยและชาว

ไทยทกคนไดอยอยางรมเยนเปนสขไมแพชาตใดในโลก ทบรรพบรษไทยไดสรางแผนดนท

อดมสมบรณไวใหเราชาวไทยทกคนไดรวมกน ชนชม มทงแผนดนทอดมสมบรณไปดวยขาว

ปลาอาหาร แผนดนทมแตความสงบสขปราศจากภยธรรมชาตคกคราม การมภาษาไทย

เชอชาตไทย ทเปนเอกลกษณแหงสยามเมองยม การอยอาศยภายใตการปกครองแบบ

ประชาธปไตยภายใตองคพระมหากษตรยปกครอง นบไดวาเปนความงดงามทตองจารกชว

ลกหลาน ซงการมเชอชาตไทยทสมบรณเตมตวนบวาเปนความภาคภมใจของชาวไทยอยาง

มาก

สธงชาตไทย เรยกชอวาธงไตรรงค ในความหมายของสเหลานเรมตงแตสน าเงน

เปนสทเดนทสดบนธงชาตและเปนแถบสขนาดใหญสด ซงหมายถงพระมหากษตรยทม

ความส าคญ เปนผทรงคณมากมายตอประเทศชาตและประชาชน จงถอวาเปนสทมความ

โดดเดนและใหญทสดในแถบผา ตอมาคอสขาวทสอถงความบรสทธสะอาด จงหมายถง

ศาสนาอนเปนเครองยดเหนยวจตใจ ลทธทชวยใหชาวไทยมจตใจสะอาด และสสดทายคอ

สแดง สอความหมายถงความเปนชาตและแผนดนไทย

5. กจกรรมสวดมนตไหวพระ แปลภาษาบาล ภาษาองกฤษ และ

ภาษาไทย

กจกรรมสวดมนต ในศาสนาพทธนกายเถรวาทนยมใชภาษาบาล ซงหาก

แปลความหมายออกมากจะพบวาสวนใหญแลวเปนค าสวดบชา เพอร าลกถงพระคณของ

พระรตนตรย อนไดแกพระพทธ พระธรรม และพระสงฆ แทบทงสน จงเปนอบายในการ

เจรญสตอยางหนง ทเรยก พทธานสต ธรรมานสต และสงฆานสต ท าใหมปญญา ท าให

ระลกถงคณของพระรตนตรยได ท าใหจตไมเศราหมองมสข เพอสบตอพระพทธวจนะไวม

ใหเสอมสญ ไดถายทอดพระพทธวจนะใหแพรหลายออกไป เปนการศกษาพระธรรมค าสง

สอนของพระพทธเจาทบนทกไวในรปบทสวด เปนการฝกสมาธภาวนา เพอพฒนาปญญา

ใหรแจงแทงตลอดและเปนการบ าเพญบญ และจากการประมวลค าสอนของหลวงปมน

214

ภรทตโต ทานไดเคยกลาวถงอานภาพแหงการสวดมนตไววา การสวดมนตเปนกจวตรของ

พระสงฆ เชาเยน หรอชาวพทธทกคนสวดมนตระลกในใจ มอานภาพแผไปไดหมนจกรวาล

สวดออกเสยงพอฟงได มอานภาพแผไปไดแสนจกรวาล สวดมนตเชาเยนธรรมดา

มอานภาพแผไปไดแสนโกฏจกรวาล สวดเตมเสยงสดกมอานภาพไปไดอนนตจกรวาล การ

สวดมนต ยงเปนการย าเตอนถงความโชคด ทเรายงมรางกายใชท าความดในชาตน ได

ถวายเสยงสวดเพอเปนพทธบชา ธรรมบชา สงฆบชา อาราธนาพระรตนตรย และสงดงาม

ทวสากลมารวมใหพรดทสดแกผสวดและผทไดยนเสยงสวด นบเปนการเรมตนชวตทดทสด

ใน นอกจากนทานเจาพระคณสมเดจโต กลาวถงการสวดมนตซงพอสรปไดวา ยงมคนสวน

ใหญเขาใจวา การสวดมนตมประโยชนนอย และเสยเวลามากหรอฟงไมรเรอง ความจรง

แลวการสวดมนตมประโยชนอยางมากมาย เพราะการสวดมนตเปนการกลาวถงคณงาม

ความดขององคสมเดจพระสมมาสมพทธเจาวา พระองคทานมคณวเศษอยางไร พระธรรม

ค าสอนของพระองคมคณอยางไร และพระสงฆอรหนตอรยะเจามคณเชนไร การสวดมนต

ดวยความตงใจจนจตเปนสมาธ แลวใชสตพจารณาจนเกดปญญาและความรความเขาใจ

ประโยชนสงสดของการสวดมนตนนคอจะท าใหทานเปนผล จนส าเรจเปนพระอรหนต การ

สวดมนตควรสวดมนตใหมเสยงดงพอสมควร ยอมกอใหเกดประโยชนแกจตตนเอง และ

ประโยชนแกจตตนและจตอน ทวาประโยชนแกจตตน คอ เสยงในการสวดมนตจะกลบ

เสยงภายนอกไมใหเขามารบกวนจตกจะท าใหเกดความสงบอยกบบทสวดมนตนน ๆ

ท าใหเกดสมาธและปญญา เขามาในจตใจของผสวด ทวาประโยชนแกจตอน คอ ผใดทได

ยนไดฟงเสยงสวดมนต จะพลอยไดเกดความรเกดปญญา มจตสงบลกซงตามไปดวยผสวด

กเกดกศลไปดวยโดยการใหทานโดยทางเสยง

ดงทกลาวมาแลว การสวดมนตดวยภาษาบาลนนเปนการจรรโลงพระธรรมของ

พระพทธเจา เพราะวาภาษาบาล เปนภาษาทตายแลวจงไมมการเสรมแตง

จงเหมาะสมทจะใช แตในกรณโรงเรยนพงโคนวทยาคมไดน าบทสวดมนตภาษาบาลสน ๆ

ทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ ใชฝกเปนกจวตร ทงนนอกจากจะไดอานสงฆจากการสวด

มนตแลวยงเปนการฝกทกษะทางดานภาษาบาล และทกษะภาษาองกฤษไปพรอม ๆ กน

แลวมการแปลความหมายเปนภาษาไทย เพอท าใหผเรยนไดรความหมาย เพอใหผเรยน

เขาใจ สามรถน าไป ฝกปฏบต ซงสอดคลองกบงานวจยของอลเฟรด โตมาตส แหงสถาบน

วชาการดานวทยาศาสตรและการแพทยฝรงเศสพบวา เสยงสวดมนตมผลดานการรกษา

โรคใหรางกาย เสยงสวดมนตท าใหระบบของรางกายทงหมดสงบลงและกระตนกระบวน

215

การรกษาตามธรรมชาตของรางกายและมสวนในการพลกผนโรคหวใจ เขายงเนนย าดวย

วาการสวดมนตชวยใหเลกการเสพตด บหร เครองดมแอลกอฮอล และยาเสพตดได

สอดคลองกบงานวจยของมหาวทยาลยคลฟแลนด สหรฐอเมรกาพบวา เสยงทมจงหวะ

ของการสวดมนตท าใหเกดผลดานทวงท านองในรางกายเปนภาษาศาสตรทมผลตอระบบ

ประสาท ท าใหเกดผลทางสภาวะจตทดเยยม (Neuro-linguistic effect หรอ NLE)เมอเราร

ความหมายของ บทสวดมนตทเราก าลงสวด กจะท าใหเกดผลดานภาษาศาสตรเชง

จตวทยา(Psycholinguistic effect หรอ PLE) ตอรางกาย ผลเหลานเกดจากการทสมองผลต

และการกระจายสารเคมทขจดโรคไดงานวจยนจงสรปวานเปนเหตผลทแทจรงวาท าไมการ

สวดมนตจงกระตนผลดานการขจดโรคในตวเรา และสอดคลองกบผลจากการศกษาของ

ดร. อลาน วาทคนส อาจารยอาวโส ดานวทยาศาสตรสมองท อมพเรยลคอลเลจ

ลอนดอน ประเทศองกฤษเปดเผยวา ระหวางทเราก าลงสวดมนตอตราการเตนของหวใจ

เราและความดนเลอดจะลงไปจดต าทสดในวนนน อาจารยกลาววา “แมแตการฟงเสยง

สวดมนตกสามารถปรบใหระดบอะดรนาลนและคลนสมองเขาสภาวะปกต” (*อะดร

นาลน* เปนสารทรางกายหลงออกมาเมอเรามความเครยดตนเตนตกใจ) และยงชวยลด

ระดบคลอเรสเตอรอล การสวดมนตระหวางออกก าลงกายชวยท าใหรางกายเคลอนไหวได

งายและมความสข นอกจากนงานวจยนยงคนพบดวยวาการสวดมนตขณะเลนโยคะชวยท า

ใหลดน าหนกไดดในระยะเวลาสน ๆ เมอเราสวดมนตการสนสะเทอนของเสยงจะท าให

ระบบประสาทสงบลงท าใหเกดความรสกทสงบลกซง ลดความเครยด ชวยใหมสมาธและ

ความจ าดขน เออตอการมสขภาพทด มสมพนธภาพทดกบผคนรอบตวมากขน โดยเฉพาะ

อยางยงหากเราสวดมนตเปนกลม การสวดมนตชวยสงเสรมคณธรรมความดของเราดวย

การขจดความคดดานลบออกไป ดงนนเราจงสามารถมความสขกบทกอยางทเราท าและ

ประสบความส าเรจไดอยางงาย ๆ นอกจากนยงชวยควบคมอารมณและจตใจเราดวย และ

ยงสอดคลองกบนกวทยาศาสตรสมอง มาเรยน ไดอะมอนด จากมหาวทยาลยแคลฟอ

เนยรคนพบวา การสวดมนตชวยหามฮอรโมนแหงความเครยดไมใหหลงออกมาและชวย

เพมการท างานของภมคมกนและยงชวยใหกลามเนอและขอตอยดหยนไดนาน

เราสามารถเพมพลงงานและความมชวตชวาของรางกายไดดวยการสวดมนตประจ าวน

และจตใจทสงบกท าใหเรามสขภาพทด

216

6. กจกรรมกลาวค าปฏณญาโรงเรยนสจรต

ปฏญญา หมายถง การใหค ามนสญญาหรอการแสดงยนยนโดยถอเอาสง

ศกดสทธหรอความสจรตใจเปนทตง “ปองกนการทจรต”ภายใตชอ“โรงเรยนสจรต

เกดขนเนองจาก ยทธศาสตรชาตวาดวยการปองกนปราบปรามการทจรต ระยะท 2 (พ.ศ.

2556–2560) ไดก าหนดวสยทศนวา “สงคมไทยมวนยโปรงใส ยดมนในคณธรรม

จรยธรรมและรวมกนปองกนและปราบปรามการทจรต เปนทยอมรบในระดบสากล” ม

เปาหมายหลกเพอลดปญหาการทจรตในสงคมไทยและยกระดบคณธรรม จรยธรรมของ

คนไทยใหสงขน อนจะสงผลตอคาดชนชวดภาพลกษณคอรรปชน (Corruption Perception

Index: CPI) ของประเทศไทยใหสงขน โดยตงคาเปาหมายไวทรอยละ 50 ในป พ.ศ. 2560

(โดยในป 2556 ทผานมา ประเทศไทยไดคะแนนความโปรงใส รอยละ 35 คะแนน อย

อนดบท 102 จากการจดอนดบทงหมด 177 ประเทศทวโลก เทากบประเทศเอกวาดอร

มอลโดวา และปานามา)

ความซอสตยสจรตเปนลกษณะทางจรยธรรมอยางหนงทจ าเปนตอสงคม

หากสงคมมความซอสตยสจรตสงคมนนยอมเปนสงคมทสงบสข ดงนนความซอสตยสจรต

จงเปนสงส าคญทตองสงเสรมใหสมาชกในสงคมไดตระหนกและเหนถงความส าคญ

สอดคลองกบผลวจยของสมเดช ใจหวง (2547, บทคดยอ) ไดท าการวจยเกยวกบการ

พฒนาคณธรรมจรยธรรมของนกเรยนโรงเรยนบานไทรโดยใชกจกรรมน านกเรยนไปวดใน

วนธรรมสวนะ เพอใหนกเรยนมคณธรรมจรยธรรมท าใหกลมเปาหมายทกคนมความร

ความเขาใจและสามารถน าแนวคดวธการไปพฒนาตนเองในดานความมวนย

ความรบผดชอบและความซอสตย และผลการวจยของรชน ยมศรเคน (2551, บทคดยอ)

ไดท าการวจยการพฒนาคณธรรมจรยธรรมและคานยมทพงประสงคตามมาตรฐาน

การศกษาขนพนฐานของนกเรยนชวงชนท 2 โรงเรยนอนบาลกนทรวชย พบวา การพฒนา

คณธรรมจรยธรรมและคานยมอนพงประสงคถอเปนปจจยส าคญในการพฒนานกเรยนให

มคณภาพตามเกณฑมาตรฐานการศกษาขนพนฐานท าใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรม

ในทางทดขน นกเรยนไดรบการสงเสรมดานความมระเบยบวนย ความรบผดชอบ ความ

ซอสตยสจรต การปฏบตตามหลกธรรมเบองตนทางพระพทธศาสนา ความเมตตากรณา

ความกตญญกตเวทและความประหยด ในภาพรวมอยในระดบด โดยใชกลยทธเขาคาย

พทธบตร กลยทธการสอนสอดแทรกในกลมสาระการเรยนรทกลมสาระ กลยทธพบพระ

พบธรรมในวนธรรมสวนะระหวางเขาพรรษาและกลยทธสงเสรมและพฒนาคณธรรม

217

จรยธรรมและคานยมทพงประสงค โดยใชกจกรรมในการพฒนาคอ กจกรรมหนาเสาธง

และกจกรรมวนสดสปดาห กจกรรมออมทรพยครนกเรยน ดงนนโรงเรยนพงโคนวทยาคม

จงน ากจกรรม ปฏญญา โรงเรยนสจรต มาเปนสวนหนงของกจกรรมหนาเสาธง เพอปลก

จตส านกและยอมรบพรอมใหค ามนสญญาหรอการแสดงยนยนโดยถอเอาสงศกดสทธหรอ

ความสจรตใจเปนทตง ดงน “ปฏญญาโรงเรยนสจรต: คณะคร บคลากรทางการศกษาและ

นกเรยนของส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ขอใหค ามนสญญาตอพนธกรณ

ในการตอตานการทจรตทกรปแบบดวยการขบ เคลอนโครงการ “โรงเรยนสจรต” ดงน

1. เราจะรวมกนปองกนและตอตานการทจรตทกรปแบบ

2. เราจะปลกฝงคานยมความซอสตยสจรตระหวางโรงเรยนและชมชน

3. เราจะสรางเครอขายความซอสตยสจรตระหวางโรงเรยนและชมชนให

เปนรปธรรมและมความยงยน ทงหมดนเพอธ ารงชาตไทยใหสถตเสถยรสถาพรตลอดจรฐต

กาล

7. กจกรรมสมาทานศล 5

การสมาทานศล คอ การรบศลมาเปนหลกปฏบตการรบศล เพอปฏญาณ

ตนตอตนเองวา จะไมลวงละเมดขอหามนน ๆ จะรกษาปกตของตนไว เปนการยกระดบ

จตใจใหสงขนเปนเบองตน ดวยมความตงใจแนวแนดวยตนเองโดยไมตองบงคบวาจะงดเวน

จากความชวทจรตผดปกตของตน อนจะเกดทางกาย ทางวาจา เพราะผมจตใจสงดวย

คณธรรมมความประพฤตเปนปกตดยอมบรรลคณธรรมชนสงตอไปไดงาย ในการท าบญ

ตาง ๆ โดยเฉพาะเมอจะใหทาน จะมพธรบศลเสยกอนทกครง ทงนกเพอใหจตใจไดรบการ

ฟอกใหสะอาดบรสทธเปนเบองตนดวยเครองช าระคอศล เพอใหกายวาจาอยในระดบปกต

ธรรมดาเสยกอน เพอใหสมควรเปนทรองรบคณความดอน ๆ ตอไป เหมอนชางยอมผา

เมอจะยอมผานน ๆ เขาจะน าผามาซกใหสะอาดเสยกอนแลวจงลงมอยอม ทงนเพอใหสตด

เนอผาไดสนททนทาน ดงนน กอนทจะท าบญตาง ๆ จงตองช าระใจใหบรสทธเสยกอน

เพอใหใจบรสทธนนรบบญทท าไดเตมท ดงน *ปาณาตปาตา เวรมณ (สกขาปท สมาทยา

ม)-เวนจากการฆาสตวตดชวตทงปวง *อทนนาทานา เวรมณ (สกขาปท สมาทยาม)–เวน

จากการลกทรพย *กาเมสมจฉาจารา เวรมณ (สกขาปท สมาทยาม)–เวนจากการประพฤต

ผดในกาม*มสาวาทา เวรมณ (สกขาปท สมาทยาม)-เวนจากการพดเทจ ค าหยาบ หรอพด

สอเสยด *สราเมรยมชชปมาทฏฐานา เวรมณ (สกขาปท สมาทยาม) - เวนจากการดม

น าเมา อนเปนทตงแหงความประมาท

218

การสมาทานศล 5 จดเปนศลพนฐานเบองตนทจะกอใหเกดความสงบสขใน

สงคมทกหมเหลา เพราะเปนการ ปองกนความโหดเหยม ความเหนแกตว ความมกมากใน

กาม ความไมจรงใจตอกน และความเผลอสตมวเมา มใหเกดขนกบบคคลในสงคมนน ๆ

ดงนนหากคนในสงคมตางมศล 5 ดวยกนแลว กเปนหลกประกนไดวาสงคมนน จะมแต

ความสงบสขอยางแทจรง สงคมจะอยดวยความรกความเหนอกเหนใจซงกนและกน และ

เปนมตรกนไดโดยไมตองค านงถงเชอชาต ศาสนา และเพศพรรณ การสมาทานศลดวย

ตนเองทโรงเรยน กเปนการปฏญาณตนตอตนเองวาจะไมลวงละเมดขอหามนน ๆ จะรกษา

ปกตของตนไวจะท าใหเรามศลตลอดวน เมอเราไมไดท าผดศลกจะ ไดบญอยางยง สมเดจ

พระผมพระภาคเจาตรสสอนแนวทางแหงการท าบญใหทานทจะไดอานสงสมากแก

ผกระท า สรปใจความไดวา "การใหทานควรเลอกให เลอกทงผให สงทให และผรบ ทานท

เลอกใหพระองคทรงสรรเสรญ และยอมมผลมอานสงสมาก ฉะนนเมอผใหเปนผบรสทธ

ผรบกเปนผบรสทธ ทานของผนนยอมมผลมอานสงสมาก เพราะบรสทธดวยกนทงสอง

ฝาย เมอผใหหรอผรบมศลบรสทธฝายเดยว ทานนนยอมมผลมอานสงสลดนอยลงมา

เพราะบรสทธเพยงฝายเดยว เมอผใหกไมบรสทธ ผรบกไมบรสทธ ทานนนยอมมผลม

อานสงสนอย เพราะทงสองฝายไมบรสทธ สอดคลองกบงานวจยของ สมจต เกดปรางค

(2543, บทคดยอ) ไดท าการศกษาวจย เรองการน าศล สมาธปญญา มาใชในกระบวนการ

กลม เพอพฒนาการเหนคณคาในตนเองของนกศกษามหาวทยาลยเกษตรและ เทคโนโลย

สพรรณบร ผลการวจยพบวา หลงการทดลอง กลมทดลองมการเหนคณคาในตนเอง สง

กวากอนการทดลองอยางมนยส าคญทางสถตหลงการทดลองกลมทดลองมการเหนคณคา

ในตนเอง สงกวากลมควบคมอยางมนยส าคญทางสถตเชนกน สวนระยะตดตามผลกลม

ทดลอง มการเหนคณคา ในตนเองสงกวาหลงการทดลองอยางมนยส าคญทางสถตและ

หลงการทดลอง พบความส าคญ อยางมนยส าคญทางสถตระหวางคะแนนการเหนคณคา

ในตนเอง และคะแนนศล สมาธปญญา ของกลมทดลองแตความคงทนในชวง 30 วน ของ

คะแนนดงกลาวไมพบความสมพนธกนอยางม นยส าคญทางสถต สอดคลองกบงานวจย

ของ ธลตา สขเสอ (2551, บทคดยอ) ไดท าการศกษาวจย เรองเบญจศลเบญจธรรม

พบวา หลกเบญจศล เบญจธรรมนน สวนหนงเกดการทตวบคคลนนละเลยทจะปฏบตและ

นกถงค าสอน เรองเบญจศลเบญจธรรม และปจจยสวนตาง ๆ ซงมอยรอบดานของตว

นกศกษากเปนสงส าคญเชนกน เชน ปจจยดานเพอน ปจจยดานครอบครว ปจจยดาน

สภาพแวดลอมทอยอาศย รวมถงปจจยดาน สอตาง ๆ เปนตน ประกอบกบยคสมยท

219

เปลยนไป ความเจรญทางดานวตถและเทคโนโลยเพมมากขน ตลอดจนเราไดรบอารย

ธรรมจากนานาประเทศทงในดานทดและไมดจงสงผลท าใหความคดและ มมมอง

เปลยนแปลงไปจากยค กอน ๆ มาก และงานวจยของพระธงชย โชตธมโม (2554,

บทคดยอ) ไดท าการศกษาวจย เรองการยดหลกปฏบต ตามหลกธรรมในทาง

พระพทธศาสนาทมผลตอความมนคงในชวต พบวา คนในชมชนทมการปฏบต ตาม

หลกธรรมดานเบญจศลตางกน มความมนคงในชวตแตกตางกน เปรยบเทยบความ

แตกตาง ของปจจยทมผลตอความมนคงในชวต จ าแนกตามการปฏบตตามหลกธรรม ดาน

เบญจธรรม คนในชมชนทมการปฏบตตามหลกธรรมดานเบญจธรรมตางกน มความมนคง

ในชวตแตกตางกน

8. กจกรรมปฏญาณตนปฏบตตามคณธรรมอตลกษณ

ปฏญาณตน หมายถง ค าสญญา,ค าสาบาน,ค ามนสญญา ค ารบรองซง

บคคลหนงใหไวกบบคคลอนวาจะกระท าการอยางใดอยางหนง ซงนกเรยนโรงเรยนพงโคน

วทยาคม ไดใหค ามนสญญาวาจะประพฤตปฏบตใหมพฤตกรรมบงชเชงบวก ตาม

คณธรรมอตลกษณของโรงเรยน

อตลกษณ หมายถง ความนกคดเกยวกบบทบาทเฉพาะตนของบคคลในการ

แสดงออก เพอตดตอสมพนธกบบคคลอนตามโครงสรางทางสงคมและวฒนธรรม ท

บคคลด ารงอยเนองจากอตลกษณ เปนความนกคดเกยวกบตนเอง จงมความส าคญ ตอ

พฤตกรรมของบคคล กลาวคอ ความนกคดเกยวกบตน เปนเครองก าหนดพฤตกรรมของ

บคคลเพราะคนเรายอมกระท าไปตามความคด หรอ มโนภาพวาตนเองเปน คนเชนไร

คณธรรมอตลกษณ คอ สภาพคณงามความดทงกายและจตใจทเปน

ลกษณะเฉพาะทเปนตวตนของโรงเรยนหรอลกษณะโดดเดนของโรงเรยน โดยเนนทการ

ก าหนดภาพความส าเรจในตวผเรยน คณธรรมอตลกษณของโรงเรยนพงโคนวทยาคม ท

ผานกระบวนการหลอมรวมความคดของบคลากรในโรงเรยน ซงประกอบดวย นกเรยน คร

และผบรหาร ไดก าหนดคณธรรมอตลกษณของโรงเรยนพงโคนวทยาคม พรอมตวชวดและ

พฤตกรรมบงชเชงบวกไว 5 ดาน และไดก าหนดตวชวดความส าเรจไว ดงน

1) ความรบผดชอบ: ตวชวด: ตงใจปฏบตงานทไดรบมอบหมายจนส าเรจ

2) ใฝเรยนร: ตวชวด: แสวงหาความรดวยวธการตาง ๆ จากสอท

หลากหลาย

3) กตญญ: ตวชวด: ส านกในบญคณและตอบแทนดวยความเตมใจ

220

4) ซอสตยสจรต: ตวชวด: ประพฤตปฏบตตรงตามความเปนจรงตอ

ตนเองและผอนทงกายวาจาใจ

5) จตอาสา (จตสาธารณะ): ตวชวด: เตมใจชวยเหลอผอนโดยไมหวงสง

ตอบแทน

คณธรรมอตลกษณทง 5 ดาน ตงอยบนพนฐาน ความพอเพยง ตวชวด

ปรบตวอยรวมกบผอนไดอยางมความสข ตามบรบทของโรงเรยน ซงสอดคลองกบงานวจย

ของ เกศกนก ชมประดษฐ และจราพร ขนศร (2549) อตลกษณและภาพลกษณของ

จงหวดเชยงราย ผลการศกษาพบวา กระบวนการสรางอตลกษณ ประกอบดวย 3 ขนตอน

ไดแก 1. ขนตอนของการหาสงท เปนจดรวมของคนเชยงราย 2. ขนการเผยแพร และ 3. ขน

แหงการยอมรบอตลกษณของจงหวดเชยงราย ส าหรบกระบวนการการสรางอตลกษณะ

ขององคกร สอดคลองกบงานวจยของ สายสวาท เผาพงษ (2554)อตลกษณบณฑตของ

วทยาลยพยาบาลบรมราชชนนนครราชสมา ผลการศกษาพบวาคาเฉลยความคดเหน

โดยรวมของกลมตวอยางตออตลกษณบณฑตอยในระดบเหนดวย อยางยงในขอมความ

ซอสตยแตงกายสะอาดปฏบตตนเปนกลยาณมตรทด มสมพนธภาพทดกบผรวมงาน ทก

ระดบ เคารพในสทธและศกดศรของผรบบรการ รกษาความลบและผลประโยชนของ

ผรบบรการ ปฏบตการ พยาบาลดวยความเตมใจและเอออาทร ใหความร ค าแนะน าเพอ

ชวยใหผปวยและญาตดแลตนเองได และผลการวจยของมหาวทยาลยแมโจ (2555) การ

ส ารวจการพฒนาบณฑตตามอตลกษณ ระดบปรญญาโท เอก มหาวทยาลยแมโจ ประจ า

ปการศกษา 2553 ผลการส ารวจ พบวา ผประกอบการมความพง พอใจตอการพฒนา

บณฑตตามอตลกษณของมหาวทยาลยแมโจ ในระดบมาก คอ ดานทกษะ ความสมพนธ

ระหวางบคคลและความรบผดชอบ รองลงมาคอทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอ

และการใชเทคโนโลยสารสนเทศ ดานความร ดานคณธรรม จรยธรรม ดานทกษะทาง

ปญญา ตามล าดบ

9. กจกรรมยมไหวทกทาย

ยมไหวทกทาย ถอเปนมารยาททางสงคมอยางหนง โดยเฉพาะอยางยงใน

สงคมไทยทมวฒนธรรมการไหวเปนเอกลกษณ อกทงประเทศไทยไดชอวา “สยามเมอง

ยม” การไหวและยมเพอทกทายจงเปนวฒนธรรมและเอกลกษณอนดงามทควรคาแกการ

ปลกฝงใหเดกและเยาวชนไทย มนสยออนนอมถอมตน รจกการยม ไหวและทกทายซงกน

และกน ทางโรงเรยนพงโคนวทยาคม รวมกบสภานกเรยนจงไดจดกจกรรม ยม ไหว

221

ทกทาย ในชวงเชา หลงเคารพธงชาต กอนขนเรยนของทกวน โดยนองม. ตนไหวพ ม.ปลาย

และพ ม.ปลายไหวตอบนอง ม.ตน พรอมกลาวค าวา “โดยยกมอไหว และกลาวค าวา

สวสดครบ/สวสดคะ เพอเปนการปลกฝงมารยาทใหกบนกเรยนในโรงเรยน การพฒนา

กจกรรมสงเสรมคณธรรมดวยกจกรรม“ยมไหวทกทาย”สอดคลองกบคณลกษณะ

อนพประสงคของนกเรยน ขอท 7 รกความเปนไทย ซงมตวชวด คอ 7.1.) ภาคภมใจใน

ขนบธรรมเนยมประเพณ ศลปะ วฒนธรรมไทยและมความกตญญกตเวท 7.2) เหน

คณคาและใชภาษาไทยในการสอสารไดอยางถกตองเหมาะสม 7.3) อนรกษและสบทอด

ภมปญญาไทย สอดคลองกบงานวจยของ พระอ านาจ อตถกาโม (นอยนล) (2555,

บทคดยอ) การศกษาคณลกษณะอนพงประสงคของ นกเรยนโรงเรยนศกษาสงเคราะหบาง

กรวย อ าเภอบางกรวย จงหวดนนทบร ผลการวจยพบวา 1) นกเรยนโรงเรยนศกษา

สงเคราะหบางกรวย อ าเภอบางกรวย จงหวดนนทบร มระดบความคดเหนตอ คณลกษณะ

อนพงประสงคโดยภาพรวมอยในระดบมาก ดานทมคาเฉลยสงสดไดแก ดานความเปนไทย

รองลงมาไดแก ดานจตสาธารณะ ดานรกชาตศาสนา พระมหากษตรย ดานซอสตยสจรต

ดานอยอยาง พอเพยง ดานมวนย ดานมงมนในการท างาน สวนดานทมคาเฉลยนอยทสด

คอ ดานใฝเรยนร 2) แนวทางการ พฒนาคณลกษณะอนพงประสงคของนกเรยนโรงเรยน

ศกษาสงเคราะหบางกรวย อ าเภอบางกรวย จงหวด นนทบร คอ 1) การรกชาต ศาสน

กษตรยไดแก จดใหนกเรยนเขารวมกจกรรมเกยวกบพระมหากษตรย ทกคน ครตอง

พยายามใหนกเรยนเขารวมรองเพลงชาตกอนเขาเรยน 2) ความซอสตยสจรตไดแก คร

จะตอง พยายามใหนกเรยนท าการบานหรองานทไดรบมอบหมายดวยตนเองไมลอกเพอมา

สง 3) มวนยไดแก คร จะตองจดการใหนกเรยนเขาแถวกอนเขาหองเรยน 4) การใฝหา

ความรไดแกโรงเรยนควรมการจด นทรรศการดานวชาการใหนกเรยนไดเขารวม 5) อย

อยางพอเพยง ไดแก โรงเรยนควรมโครงการทเกยวกบ การออมเงนเพอฝกการใชจายเงน

ของนกเรยน 6)การการมงมนในการท างานไดแก ครตองมกจกรรม เสรมการสอน ท

มอบหมายใหเดกไดท างานสง 7) รกความเปนไทยไดแก ครจะตองสอนใหเดกรจกการไหว

ผใหญและไหวกนและกน 8) การมจตสาธารณะมจตสาธารณะไดแก ครตองพยายามให

นกเรยนไดเขารวม ชวยงานในสงคม

222

ทฤษฏทางจตวทยาทเกยวของกบจรยธรรม

ทฤษฏพฒนาจรยธรรมของโคลเบรก (Kolberg) ซง โคลเบรก (Kolberg) เปน

นกจตวทยากลมปญญานยม (cognitivism) ซงมความเชอพนฐานวา มนษยเปนสตวทม

สมอง สามารถเกดการเรยนรเพอการปรบตวใหด ารงชวตอยในสภาพแวดลอมได โดยน า

แนวเชอทางชววทยามาประยกตกบศาสตรทางจตวทยา แนวคดนสอดคลองกบแนวคก

ของเพยเจต ( Piaget) คอ เชอวา จรยธรรมนนมพฒนาการตามระดบวฒภาวะเชนกน

เพราะจรยธรรมของมนษยเกดจากกระบวนการทางปญญา เมอมนษยมการเรยนรมากขน

โรงสรางทางปญญาเพมพนขน จรยธรรมกพฒนาตามวฒภาวะ แนวคดนเปนแนวคดแบบ

สมพทธนยม (Relativism) ซงเชอวาจรยธรรมมความสมพนธกบอาย กาลเวลา สถานท

วฒนธรรม และสภาพการณ ซงความหมายวา “ความถกตอง” “ความด” “ความงาม”

ขนอยกบเวลา สถานท และองคประกอบอน ๆ

นอกจากนโคลเบรก (Kolberg) ยงไดศกษาวจย (Kolberg, 1964 : 383-432)

โดยวเคราะหค าตอบของเยาวชนอเมรกน อาย 10-16 ป เกยวกบเหตผลในการเลอกท า

พฤตกรรมอยางหนงในสถานการณทขดแยงกนระหวางความตองการสวนบคคลและ

กฎเกณฑของกลมหรอสงคม และน ามาสรปเปนเหตผลในการแบงจรยธรรมออกเปน 6 ขน

โดยแบงออกเปน 3 ระดบ ๆ ละ 2 ขน ดงน

ระดบจรยธรรม

ระดบท 1. ระดบกอนเกณฑสงคม (pre conventional level ) อาย 2-10

ป การทเรยกระดบนวากอนเกณฑสงคม เพราะวาเดกในวยนยงไมเขาใจกฎเกณฑสงคม

แตจะรบกฎเกณฑขอก าหนดวาอะไรด ไมด จากผมอ านาจเหนอตน เชน พอแม คร หรอ

เดกทโตกวา จรยธรรมในระดบน คอ หลกเลยงการลงโทษและคดถงผลตอบแทนทเปน

ประโยชน เชน การแสวงหารางวล

ระดบท 2. ระดบจรยธรรมตามกฎเกณฑสงคม (conventional morality)

ชวงอายระหวาง 10-20 ป ผทอยในชวงอายนสวนใหญสามารถทจะปฏบตตามกฎเกณฑ

สงคมเพราะรวาเปนกฎเกณฑ

ระดบท 3. ระดบจรยธรรมเหนอกฎเกณฑสงคม (post conventional

level) โดยปรกตคนจะพฒนาขนมาถงระดบน หลงจากอาย 20 ป แตจ านวนไมมากนก

จรยธรรมระดบนจะอยเหนอกฎเกณฑสงคม กลาวคอคนจะดความหมายของหลกการและ

มาตรฐานทางจรยธรรมดวยวจารณญาณของตนเอง วเคราะหดวยตนเองกอน โดยค านก

223

ถงความส าคญและประโยชนเสมอภาคในสทธมนษยชน โดยปรกตคนจะพฒนาถงระดบนม

จ านวนไมมากนก

ขนการใชเหตผลเชงจรยธรรม

ขนท 1. การเชอฟงและการลงโทษ (obedience and punishment

orientation) พฤตกรรม “ด” คอ พฤตกรรมทท าแลวไดรางวล พฤตกรรม “ไมด” คอ

พฤตกรรมทท าแลงไดรบการลงโทษ

ขนท 2. กฎเกณฑเปนเครองมอเพอประโยชนของตนเอง (instrumental

relativist orientation) เดกจะเชอฟงหรอท าตามผใหญ ถาคดวาตนเองจะไดรบประโยชน

หรอไดรบความพงพอใจ

ขนท 3. หลกการท าตามผอนเหนชอบ (good boy nice girl orientation )

อาย 9-13 ป เปนการท าตามกฎเกณฑของสงคม เพอจะไดรบการยอมรบวาเปนเดกด

ขนท 4. หลกการท าตามกฎระเบยบสงคม (Law and order orientation)

อาย 14-20 ป เปนขนทยอมรบในอ านาจและกฎเกณฑของสงคม พรอมทจะปฏบตตาม

กฎเกณฑของสงคม

ขนท 5. หลกการท าตามสญญาสงคม (social contract orientation) เปน

ขนทเนนความส าคญของมาตรฐานทางจรยธรรมทคนสวนใหญในสงคมยอมรบวาเปนสงท

ถกตองสมควรปฏบตตาม โดยพจารณาถงประโยชนและสทธซงกนและกน ในขนนสง ถก-

ผด จะขนอยกบคานยมและความคดเหนของแตละบคคล

ขนท 6. หลกการทางจรยธรรมทเปนสากล (universal ethical principle

orientation) ขนนเปนขนทแตละบคคลเลอกทจะปฏบตตามหลกการทางจรยธรรมดวยตว

ของมนเอง และเมอเลอกแลวกปฏบตอยางคงเสนคงวา เปนหลกการเพอมนษยธรรม เพอ

ความเสมอภาคในสทธมนษยชน และเพอความยตธรรมของมนษยทกคน นอกจากนโคล

เบรก (Kolberg) ยงไดศกษาพบความสมพนธระหวางจรยธรรมกบลกษณะอนของมนษย ท

ส าคญคอ

1. ความสมพนธระหวางจรยธรรมกบระดบสตปญญาทวไป และ

ความสมพนธระหวางจรยธรรมกบความสามารถทจะผลไดทดกวาในอนาคต แทนทจะรบ

ผลทเลกนอยกวาในปจจบนหรอในทนท ซงลกษณะนเรยกวา “ลกษณะมงอนาคต”

2. ผมจรยธรรมสงจะเปนผมสมาธด สามารถควบคมอารมณของตน และม

ความภาคภมใจในตนเองและสภาพแวดลอม สงกวาผมจรยธรรมต า

224

3. โคลเบรก (Kolberg) ไดศกษาจรยธรรมตามแนวคดของเพยเจต (Piaget) และ

พบวา พฒนาการทางจรยธรรมของมนษย ไมไดบรรลจดสมบรณในบคคลอาย 16 ป เปน

สวนมาก แตมนษยในสภาพปรกตจะมพฒนาการทางจรยธรรมอกหลายขนตอนจนอาย

16-25 ป

4. การใชเหตผลเพอการตดสนใจ ทจะเลอกการกระท าสงใดสงหนงใน

สถานการณตาง ๆ ยอมแสดงใหเหนถงความเจรญทางจตใจของบคคลไดอยางมแบบแผน

และยงอาจท าใหเขาใจพฤตกรรมของบคคลในสถานการณตาง ๆ ได เหตผลเชงจรยธรรม

ของแตละบคคลเปนเครองท านายพฤตกรรมเชงจรยธรรมของบคคลนนในสถานการณแต

ละอยางไดอกดวย

ทฤษฏของโคลเบรก (Kolberg) เปนทนยมน ามาใชกนมาก โดยเฉพาะอยางยง

ทฤษฏการใชเหตผลเชงจรยธรรม (Moral Reasoning) เปนฐานความคดของนกจตวทยาและ

นกการศกษาของตะวนตกเปนจ านวนมาก แมในประเทศไทย นกจตวทยาและนก

พฤตกรรมศาสตรกไดท าวจยโดยยดกรอบแนวคดของโคลเบรก (เชน วจยของดวงเดอน

พนธมนาวน และเพญแข ประจญปจจนก, 25520) ตามทศนะของโคลเบรก (Kolberg)

จรยธรรมแตละขนเปนผลจากการคดไตรตรองซงจ าเปนตองอาศยขอมล ขอมลทน ามา

พจารณาสวนหนงเปนความเขาใจของตนเองเกยวกบสงตาง ๆ และอกสวนหนงเปน

ประสบการณทไดรบใหม โดยเฉพาะขอมลทไดรบฟงจากทศนะของผอนซงอยสงกวาระดบ

ของตนเอง 1 ชน

วธปลกฝงจรยธรรมตามแนวคดของโคลเบรก (Kolberg) ไมอาจกระท าไดดวย

การสอน หรอการปฏบตเปนตวอยางใหด และไมอาจเรยนรดวยการกระท าตาง ๆ

จรยธรรมสอนกนไมได จรยธรรมพฒนาขนมาดวยการนกคดของแตละบคคล ตามล าดบ

ขนและพฒนาการของปญญาซงผกพนกบอาย ดงนนหากยงไมถงวยอนควร จรยธรรม

บางอยางกไมเกด (ชยพร วชชาวธ และ ธระพร อวรรณโณ ,2534, หนา 96)

ทฤษฏการปลกฝงจรยธรรมดวยเหตผล (moral reasoning)ของโคลเบรก (Kolberg) ใชกจ

กจกรรมทส าคญในการพฒนาจรยธรรมคอ การอภปรายและแลกเปลยนทศนะความ

คดเหน โดยมขนตอนดงน

ขนตอนท 1 ผด าเนนการเสนอประเดนปญหาหรอเรองราวทมความยากแก

การตดสนใจ

225

ขนตอนท 2 แยกผอภปรายออกเปนกลมยอยตามความคดเหนทแตกตาง

กน

ขนตอนท 3 ใหกลมยอยอภปรายเหตผล พรอมหาขอสรปวา เหตผลทถก–

ผด หรอควรท า ไมควรท า เพราะเหตอะไร

ขนตอนท 4 สรปเหตผลของฝายทคดวาควรท าและไมควรท า

จากทกลาวมาจะพบวาแนวคดของโคลเบรก (Kolberg) ใกลคยงกบเพยเจต

(Piaget) คอเชอวาพฒนาการทางจรยธรรมของมนษยพฒนาการไดตามวย และวฒภาวะ

ทางสตปญญา พฒนาการทางจรยธรรมของมนษยไมใชการปอนรปแบบ กลาวคอดรปหนง

จบแลว ดอกรปหนงโดยทรปแรกไมปรากฏในสายตาอกตอไป แตพฒนาการของมนษยจะ

คอยๆพฒนาไปตามวน เวลา เจรญขนเรอย ๆ ตามวฒภาวะ จรยธรรมเกายงจะมรากแกว

ฝงอย และพฒนาตามกาลเวลาทมนษยมวฒภาวะเพมขน เกดเปนจรยธรรมใหมขน

จรยธรรมไมไดสรางขนภายในหนงวน คนจะมอปนสยดงามตองสรางเสรมและสะสมจาก

การเรยนรในสภาพแวดลอมดวยกระบวนการทางสงคม และจะเรยนรไดตาม

ความสามารถของวฒภาวะ ซงก าหนดโดยปฏสมพนธระหวางพนธกรรมกบสงแวดลอม

ตารางท 1 แสดงระดบคณธรรมจรยธรรม และการแสดงพฤตกรรมตามวย

ระดบคณธรรมจรยธรรม การแสดงพฤตกรรม

ระดบท 1 ระดบกอนกฎเกณฑ

สงคม

(Pre-Conventional Level)

- ระดบต า (อาย 2-10 ป)

ขนท 1 ขนกลวการลงโทษและชอบการเชอฟง (อาย

2-7 ป)

(Punishment and Obedience Orientation)

ขนท 2 ขนการท าตามกฎเกณฑเพอประโยชนของ

ตน

(อาย 7-10 ป)(Instrumental Relativist Orientation)

ระดบท 2 ระดบจรยธรรมตาม

กฎเกณฑ

สงคม (Conventional Level)

- ระดบกลาง (อาย 10-16 ป)

ขนท 3 ขนท าตามความคาดหวงและการยอมรบของ

สงคม(อาย10-13 ป) (Interpersonal Concordance of

“Good boy, Nice girl” Orientation)

ขนท 4 ขนท าตามระเบยบ (อาย 13-16 ป) (“Law-

and-

Order” Orientation)

226

ระดบคณธรรมจรยธรรม การแสดงพฤตกรรม

ระดบท 3 ระดบจรยธรรมตาม

หลกการ

ดวยวจารณญาณหรอระดบ

เหนอกฎเกณฑสงคม (Post-

Conventional Level) - ระดบสง

(อาย 16 ปขนไป)

ขนท 5 ขนท าตามสญญาประชาคมหรอหลกการ

ตาม

มนสญญา (อาย 16 ป ขนไป) (Social Contract

Orientation)

ขนท 6 ขนท าตามหลกคณธรรมสากล (วยผใหญ)

(Universal Ethical Principle Orientation)

ทมา : ดวงเดอน พนธมนาวน และเพญแข ประจนปจจนก, 2520 ; อางองจาก Kohlberg, 1976

227

บทท 3

รายละเอยดการจดกจกรรม

“สงเสรมคณธรรมดวยกจกรรมหนาเสาธง”

กจกรรมหนาเสาธง โรงเรยนพงโคนวทยาคม

การจดกจกรรมหนาเสาธงของโรงเรยนพงโคนวทยาคม มรายละเอยดขนตอน

ตามวงจรควบคมคณภาพ (PDCA ) ก าหนดบทบทหนาท ผรบผดชอบและเวลาในการจด

กจกรรม ดงน

1. กจกรรมกจวตร

ขนวางแผน (P)

1. กลมงานกจการนกเรยน เชญคณะกรรมการสงเสรมคณธรรม

จรยธรรม หวหนาเวรประจ าวน คณะกรรมการนกเรยน ครกลมสาระสงคมศกษา ประชม

วางแผนปรบเปลยนขนตอนการจดกจกรรมหนาเสาธง ใหสอดคลองกบแผนการขบเคลอน

โรงเรยนคณธรรม ก าหนดล าดบขนตอนการจดกจกรรมหนาเสาธง มอบหมายภาระงาน

บทบาทหนาทรบผดชอบ ดงน

1) กลมสาระสงคมศกษา กลมงานกจการนกเรยนประสานครท

ปรกษาคดเลอกนกเรยนแกนน า หองละ 10 คน

2) ครหวหนาเวรประจ าวนควบคมดแลการเขาแถว การนงสมาธ โดย

หวหนาชนนงหวแถว

3) ครกลมสาระสงคมศกษา เปนแกนน าในการปรบเปลยนขนตอน

กจกรรมหนาเสาธงและคดเลอกนกเรยนแกนน าสวดมนต โครงงานคณธรรม จดหาดนตร

บรรเลงเพลงสมาธเปดขณะนงสมาธ

4) คณะกรรมการนกเรยน เปนผด าเนนการ ปฏบตกจกรรมหนาเสา

ธง เปนพธกร

5) คณะกรรมการสงเสรมคณธรรมจรยธรรม จดท าตารางเวรการนง

สมาธ หนาเสาธงของนกเรยนแกนน าหองละ 10 คน เวยนใหครบ 53 หอง โดยเรมตงแต ม.

6/1–ม.1-EP

228

ขนปฏบต (D)

เพอเปนการสงเสรมคณธรรมจรยธรรมของนกเรยนโรงเรยนพงโคน

วทยาคม ใหมคณภาพตามทตองการ โรงเรยนไดก าหนดการจดกจกรรมหนาเสาธง ดงน

07.50 เปดเพลงมารชโรงเรยน นกเรยนทกคนเตรยมตวเขาแถวในบรเวณ

พนททรบผดชอบ

07.55 หลงเพลงมารชโรงเรยนจบ เรมกจกรรมหนาเสาธง

1. การเขาแถว ตรวจเชคชอนกเรยนมาเขาแถว

2. กจกรรมนงสมาธ/ท าสมาธ

3 กจกรรมภาษาตางประเทศวนละค า

4. กจกรรมฟงการอบรม/แจงขาวจากครเวรประจ าวน/

ผอ านวยการ/ประกาศ/แจงขาว/กจกรรจากสภานกเรยน

5. กจกรรมเคารพธงชาต รองเพลงชาต

6. กจกรรมสวดมนตไหวพระแปลภาษาบาลภาษาองกฤษและ

ภาษาไทย

7. กจกรรมกลาวค าปฏณญาโรงเรยนสจรต

8. กจกรรมสมาทานศล 5

9. กจกรรมปฏญาณตนปฏบตตามคณธรรมอตลกษณ

10. กจกรรมยมไหวทกทาย

วตถประสงคและการปฏบตรายกจกรรมยอยหนาเสาธง

เตรยมตวเขาแถว เมอนกเรยนทกคนมาถงโรงเรยน ในชวงเชา จะตองรวมกน

ท าความสะอาดในสวนทไดรบมอบหมาย จนไดเวลาทก าหนด จะมสญญาณเสยงตามสาย

จากประชาสมพนธโรงเรยน คอเปดเพลงมารชของโรงเรยน นกเรยนทกคนเลกท ากจกรรม

ตางๆและเตรยมเขาแถว นกเรยนจะท ากจสวนตว มาเขาแถวในบรเวณโดมหนาเสาธง ตาม

หองทก าหนด โดยมหวหนาหองเปนผก ากบดแลรวมกบครทปรกษา (หวหนาจะอยหวแถว

สวนครทปรกษาจะยนสดทายแถว ของแตละหอง)

1. การเขาแถวตรวจเชคชอนกเรยน

วตถประสงค เพอฝกความรบผดชอบ มมวนยวนยและความเปน

ระเบยบเรยบรอย ฝกระเบยบแถว ฝกการตรงตอเวลา

229

การปฏบต การเขาแถวใหเขาแถวตอนลก แยกชน แยกชาย หญง โดยม

หวหนาหองและครทปรกษาเปนผควบคม การจดระเบยบแถว มการตรวจเชคชอนกเรยน

มาเขาแถว ตรวจเครองแตงกายและบนทกตามแบบบนทกการตรวจเชคชอทโรงเรยน

ก าหนด สงครทปรกษา ตรวจสอบและตกเตอนนกเรยนทแตงกายไมเรยบรอย และตดตาม

กรณนกเรยนทไมมาเขาแถวหรอมาไมทนเขาแถวและสงแบบบนทกทกลมงานกจการ

นกเรยน

2. การนงสมาธ /การท าสมาธ (นงสงบนง)

วตถประสงค เพอสงบจตใจ ทบทวนตนเอง หรอปลอยจตใหวางเปน

สมาธ สรางความปลอดโปรงและชวยผอนคลายทงกายและใจ รวมถงชวยเพม

ประสทธภาพในการศกษาเลาเรยนและการท างาน เตรยมความพรอมของจตใจกอนการ

รบฟงการอบรมสงสอนการแจงขาว ประชาสมพนธ หรอ รบฟงสาระนารความรตางๆจาก

ครเวรประจ าวน/ผอ านวยการ หรอพธกรสภานกเรยน

การปฏบต หลงเพลงมารชโรงเรยนจบ นกเรยนทกคนรวมกนทหนาเสา

ธง เตรยมนงสมาธ หนาหองนงหวแถวทกหอง นกเรยนแกนน าหองละ 10 คน เวยนกนขน

นงสมาธบนเวทหนาเสาธง (ตามตาราง) นกเรยนแกนน าสวดมนตแปล แกนน าโครงงาน

คณธรรมนงหนาแถว สวนคณะกรรมการสภานกเรยนยนแถวอยหลงเสาธง (ท าหนาทเปน

ผน าปฏบตกจกรรมหนาเสาธง/และท าหนาทพธกร) เมอนกเรยนทกคนมาถงบรเวณโดม

หนาเสาธง ทงหมดกจะนงเปนแถวตอนแยกชายหญงเปนหอง ทกคนนงขดสมาธสงบนง

ดนตรบรรเลงเพลง ปลอยจตใจใหวางจนจบเพลงประมาณ 5 นาท เปนการเตรยมจตใจให

ส าหรบกจกรรมตอไป

3. กจกรรมภาษาตางประเทศวนละค า

วตถประสงค เพอทกษะการฟง พด อานเขยน ภาษาตางประเทศ ฝก

ความรบผดชอบ การแสดงออกอยางสรางสรรค ฝกการแสวงหาความร (ใฝเรยนร)

กระตนใหนกเรยนมความสนใจในภาษาตางประเทศใหมากยงขน สอดคลองกบโรงเรยน

มาตรฐานสากล

การปฏบต กลมสาระภาษาตางประเทศ และกลมสาระสงคมศกษาเปน

ผรบผดชอบ ตามตารางวนเวลาทก าหนด โดยแบงกลมมอบหมายใหนกเรยนศกษาคนควา

และน าเสนอหนาเสาธง ดงน

230

วน กจกรรม วตถประสงค

จนทร กจกรรมภาษาองกฤษ

วนละค า

เพอการฝกการฟง การอาน การพด สนทนา

ภาษาองกฤษชวตประจ าวน ทบทวนภาษาองกฤษ

จากบทเรยนทเรยนมาแลวและฝกประสบการณ

ทางภาษาองกฤษ

องคาร กจกรรมภาษาฝรงเศส

วนละค า

เพอการฝกการฟง การอาน การพด สนทนา

ภาษาฝรงเศสชวตประจ าวน ทบทวนภาษา

ฝรงเศสจากบทเรยนทเรยนมาแลวและฝก

ประสบการณทางภาษาฝรงเศส

พธ กจกรรมภาษาจน

วนละค า

เพอการฝกการฟง การอาน การพด สนทนา

ภาษาจนชวตประจ าวน ทบทวนภาษาจนจาก

บทเรยนทเรยนมาแลวและฝกประสบการณทาง

ภาษาจน

พฤหสบด กจกรรมพทธศาสน

สภาษต วนละค า

เพอสงเสรมการเรยนรเรองคณธรรมตามหลก

พระพทธศาสนา ทบทวนพทธศาสนาสภาษตของ

พระพทธเจา จากบทเรยนทเรยนมาแลว และการ

น าศาสนสภาษตไปปรบประยกตใช

ศกร กจกรรมภาษา

เวยดนาม วนละค า

เพอการฝกการฟง การอาน การพด สนทนา

ภาษาเวยดนามชวตประจ าวน ทบทวนภาษา

เวยดนามจากบทเรยนทเรยนมาแลวและฝก

ประสบการณทางภาษาเวยดนาม

หมายเหต เปนกจกรรมประจ าวน กจกรรมนอาจปรบเปลยนไดตามความเหมาะสม

4. กจกรรมฟงอบรม/แจงขาวจากครเวรประจ าวน/ผอ านวยการ/

ประกาศ/แจงขาว/กจกรรจากพธกรสภานกเรยน

วตถประสงค เพอเปนการใหความร ขาวสาร ขอแนะน า การยกยอง

ชมเชยตามสถานการณตาง ๆ ใหกบนกเรยนทกคน และเพอการตรวจสอบนกเรยนในดาน

ตาง ๆ และสงเสรมใหผพดแสวงหาความร เพอถายทอดและอบรมสงสอนผฟง สวนผฟงก

ไดรบความรขาวสารและการอบรมสงสอน สงผลใหเกดประโยชนทงผฟงและผพด

231

การปฏบต

1. กจกรรมปกต (กจวตร) พธกรนกเรยนเชญครเวร/หรอ

ผอ านวยการ ขนเวทเพอแจงขาว/ประกาศ/อบรมสงสอน โดยพธกรสง (นกเรยนทงหมดท า

ความเคารพ ทกคยกมอไหว และพดพรอมกน “สวสดคะ/ครบ” จากนนครเวรประจ าวน

หรอผอ านวยการ แจงความร ขาวสาร ขอแนะน า อบรมสงสอน หลงพดเสรจพธกรสง

“นกเรยนทงหมดยกมอไหวและพดพรอมกน“ขอบคณครบ/คะ”)

2. กจกรรมพเศษ การยกยองชมเชย ตามสถานการณตาง ๆ ใหกบ

นกเรยนทกคน เปนกจกรรมสรางขวญและก าลงใจใหคนท าความด โดยกลมงานกจการ

นกเรยน และสภานกเรยน เปนผรบผดชอบ จดกจกรรมกจกรรมยกยองเชดช บคคลากรท

คณธรรม จรยธรรม ทเปนแบบอยางทด

2.1 ยกยองเชดชคนด มคณธรรม จรยธรรม ดานความกตญญ ตอ

บดามารดา ครอาจารย และกตญญตอสถานศกษา สรางชอเสยงใหตนเองและสรางเชอ

เสยงใหโรงเรยน เปนแบบอยางทด ไดรบการยอมรบจากโรงเรยน องคกรหรอหนวยงาน

ภายนอก โดยการประกาศเกยรตคณ ยกยองชมเชย หรอ มอบเกยรตบตร

2.2 ยกยองเชดชคนด มคณธรรม ดานความซอสตยสจรต “เกบ

เงน เกบสงของไดน ามาแจงคร เพอประกาศหาเจาของรบคน

2.3 การรบบรจาคตาง ๆ เชน กรณผปกครองนกเรยนเสยชวต

นกเรยนเสยชวต กรณทมการท าบเทศกาลตางๆตามประเพณทองถน กรณทมหนวยงาน/

องคกรอนๆไดรบความเดอนรอน หรอขอความอนเคราะหหรออน ๆ ตามความเหมาะสม

2.4 กจกรรมการตรวจความสะอาด ความเรยบรอย ความเปน

ระเบยบของรางกาย เครองแตงกาย กระเปาของนกเรยน หรออนๆ ตามความเหมาะสม

5. กจกรรมเคารพธงชาต รองเพลงชาต

วตถประสงค เพอสรางความภาคภมใจในการเปนคนไทย แสดงถง

ความเปนเอกราช ความสามคค และความรกใครปรองดองกนในหมพนองประชาชนชาว

ไทย ใหมความรกชาต ศาสน กษตรย และแสดงถงความกตญญตอบรรพบรษทชวยกน

สรางชาตบานเมองใหไดอยอาศยมาจนทกวนนการปฏบต ตวแทนนกเรยนทไดรบ

มอบหมาย ชายและหญงรวม 2 คนเพอท าหนาทชกธงชาต โดยนกเรยนชายอยทางขวามอ

ยนตรงหางจากเสาธงประมาณ 3 กาว ท าความเคารพดวยการค านบพรอมกน นกเรยน

ชายกาวเทา 2 กาวแลวชดเทา แกเชอกผกธงชาตแลวถอยกลบไปยนทเดม สงเชอกใหกบ

232

นกเรยนหญง “พธกรนกเรยนสง“ นกเรยนทงหมดยนขนเตรยมเคารพธงชาต พธกรกลาว

น า “ธงชาตและเพลงชาตไทย เปนสญลกษณของความเปนไทย เราจงรวมใจยนตรงเคารพ

ธงชาต ดวยความภาคภมใจในเอกราชและความเสยสละของบรรพบรษไทย ธงขน ทงหมด

ตรง” พธกรขนรองน ารองเพลงชาตพรอมกน รองจบนกเรยนตวแทนเชญธงชาตผกเชอกธง

แลวถอยหลงไปยนตรงอย ณ จดเดม (รอจนกวากจกรรมเสรจ ค านบแลวแลวกลบเขาท)

6. กจกรรมสวดมนตไหวพระแปลภาษาบาลภาษาองกฤษและ

ภาษาไทย

วตประสค เพอแสดงความนอบนอมแดพระรตนตรย ฝกการสวดมนต

การปฏบตตนในการสวดมนตไดอยางถกตองเหมาะสม เพอจตไมเศราหมอง มสข ท าให

จตใจทสงบกท าใหเรามสขภาพทด ชวยสงเสรมคณธรรมความดของเราดวยการขจด

ความคดดานลบออกไป ท าใหมปญญา แสดงความกตญญตอศาสนา ท าใหระลกถงคณ

ของพระรตนตรยได เพอสบตอพระพทธวจนะไว และเปนการฝกทกษะการพด

ภาษาองกฤษผานบทสวดมนตการปฏบต พธการสง นกเรยนทงหมดสวดมนตไหวพระ

พรอมกน (นกเรยนแนะน าสวดมนตกลาวน า) (สวดมนตแปลภาษาบาล ภาษาองกฤษ และ

ภาษาไทย) ดงน

อะระหง สมมาสมพทโธ ภะคะวา The Lord, the Perfectly Enlightened and

Blessed One-: พระผมพระภาคเจา, เปนพระอรหนตดบเพลงกเลสเพลงทกขสนเชง ตรสร

ชอบไดโดยพระองคเอง/ พทธง ภะคะวนตง อะภวาเทม I render homage to the Buddha

the Blessed One. : ขาพเจาขออภวาทพระผมพระภาคเจา, ผร ผตน ผเบกบาน (กราบ)

สวากขาโต ภะคะวะตา ธมโม The Teaching so completely explained by him:

พระธรรมเปนธรรมทพระผมพระภาคเจา, ตรสไวดแลว / ธมมง นะมสสาม I bow to the

Dhamma. ขาพเจาขอนมสการ พระธรรม (กราบ)

สปะฏปนโน ภะคะวะโต สาวะกะสงโฆ The Blessed One’s disciples who have

practiced well : พระสงฆสาวกของพระผมพระภาคเจา, ปฏบตดแลว / สงฆง นะมาม I

bow to the Sangha. : ขาพเจาขอนอบนอมพระสงฆ (กราบ)

7. กจกรรมสมาทานศล 5

วตถประสงค เพอระลกถงความเปนผมศล ทบทวนศล 5 อนเปนกฎการ

อยรวมกนอยางสนตสขเบองตน 5 ประการ ใหนอมน าไปปฏบตตลอดจนสน 1 วน เปน

กจกรรมการรบศลมาเปนหลกปฏบต การรบศลเปนการปฏญาณตนตอตนเองวา จะไมลวง

233

ละเมดขอหามนนๆ เปนการยกระดบจตใจใหสงขนเปนเบองตน ดวยมความตงใจแนวแน

ดวยตนเองโดยไมตองบงคบวาจะงดเวนจากความชวทจรตผดปกตของตนอนจะเกดทาง

กาย ทางวาจา

การปฏบต พธกรสง “นกเรยนทกคนสมาทานศล 5 พรอมกน โดย

นกเรยนแกนน าสวดมนต กลาวน า ขอ 1 * ปานา ต ปาตาเวระ มะน สกขา ปะทง สะมาท

ยาม (หามฆาสตว) ขอ 2 *อทนนาทานา เวรมณ สกขาปท สมาทยาม (หามลกทรพย) ขอ 3

*กาเมสมจฉาจารา เวรมณ สกขาปท สมาทยาม (หามประพฤตผดในกาม) ขอ 4 *มสาวา

ทา เวรมณ สกขาปท สมาทยาม (หามพดเทจ) ขอ5 *สราเมรยมชชปมาทฏฐานา เวรมณ

สกขาปท สมาทยาม ( หามดมสรา)

8. กจกรรมกลาวค าปฏณญาโรงเรยนสจรต

วตถประสงค เพอใหค ามนสญญาหรอการแสดงยนยนโดยถอเอาสง

ศกดสทธหรอความสจรตใจเปนทตง “ปองกนการทจรต”ภายใตชอ“โรงเรยนสจรต

การปฏบต พธกรสง กลาวค า ปฏญญาโรงเรยนสจรต พรอมกน โดย

นกเรยนแกนน า กลาวน าและใหทกคนกลาวตาม ดงน **คณะคร บคลากรทางการ ศกษา

และนกเรยนของส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ขอใหค ามนสญญาตอ

พนธกรณ ในการตอตานการทจรตทกรปแบบดวยการขบเคลอน โครงการ “โรงเรยน

สจรต” ขอ 1* เราจะรวมกนปองกนและตอตานการทจรตทกรปแบบ ขอ 2* เราจะปลกฝง

คานยมความซอสตยสจรตระหวางโรงเรยนและชมชน ขอ 3* เราจะสรางเครอขายความ

ซอสตยสจรตระหวางโรงเรยนและชมชนใหเปนรปธรรมและมความยงยน ....ทงหมดนเพอ

ธ ารงชาตไทยให สถตเสถยรสถาพร ตลอดจรฐตกาล

9. กจกรรมปฏญาณตนปฏบตตามคณธรรมอตลกษณ

วตถประสงค เพอเปนค าสญญา,ค าสาบาน,ค ามนสญญา ค ารบรอง ท

นกเรยนพงโคนวทยาคม ไดใหค ามนสญญาวาจะประพฤตปฏบตใหมพฤตกรรมบงชเชง

บวก ตามคณธรรมอตลกษณของโรงเรยน

การปฏบต พธกรสง“นกเรยนทกคนกลาวค าปฏญาณตนปฏบตตาม

คณธรรมอตลกษณ ของโรงเรยนพรอมกน : แลวพธกรจะกลาวน า ขอ * 1 มความ

รบผดชอบ ขอ* 2 ใฝเรยนร ขอ* 3 กตญญ ขอ* 4 ซอสตยสจรต ขอ* 5 จตอาสา

234

10. กจกรรมยมไหวทกทาย

วตถประสงค เพอปฏบตตามมารยาททางสงคม เปนการสบทอด

วฒนธรรมการไหวเปนเอกลกษณของไทย อกทงประเทศไทยไดชอวา “สยามเมองยม”

การไหวและยมเพอทกทายจงเปนวฒนธรรมและเอกลกษณอนดงามทควรคาแกการ

ปลกฝงใหเดกและเยาวชนไทย มนสยออนนอมถอมตน รจกการยม ไหวและทกทายซงกน

และกน เปนการสงเสรมคณธรรมอตลกษณ

การปฏบต พธกรสง ม.ตน..ซายหน ม.ปลาย..ขวาหน ทกคนปฏบต

กจกรรม “ยมไหวทกทาย” นอง ม.ตนไหวพ ม.ปลาย.. พ ม. ปลาย รบไหว พรอมกลาวค า

วา “สวสดครบ/คะ” พรอมกน จากนนพธกรสง”ทงหมด ซาย ขวา หน ทงหมดแยกแถวขน

ชนเรยนอยางเปนระบบ ม.1 และ ม.6 แยกกอน

ขนประเมน (C)

1. มการก ากบ นเทศตดตาม สนบสนนการด าเนนงาน

2. มการประเมนผล มการประเมนผลกอนการจดกจกรรม

ระหวางการจดกจกรรม และหลงการจดประเมนผลขณะปฏบตกจกรรม โดยการสงเกต

และสอบถามผทเกยวของและการก าหนดเวลาในการจดท ากจกรรม โดยใชเครองมอ

ไดแก แบบบนทกการปฏบตหนาทของครเวรประจ าวน แบบบนทกการตรวจตดตามการ

ปฏบตหนาทของครเวรประจ าวน แบบบนทกพฤตกรรมนกเรยน (ตรวจเชคชอนกเรยน)

สถตการมาเรยนของนกเรยนประจ าวน แบบประเมนการจดกจกรรมหนาเสาธง แบบ

ประเมนพฤตกรรมเชงบวกตามคณธรรมอตลกษณของโรงเรยนพงโคนวทยาคม และ แบบ

ประเมนการใชเหตผลเชงจรยธรรมของโรงเรยนพงโคนวทยาคม

ขนแกไข (A)

1. การปรบปรงแกไข เมอพบขอบกพรอง มการบนทกปญหา

อปสรรคและขอเสนอแนะ และมการปรบปรงแกไขตามขอเสออแนะ ระหวางการจด

กจกรรม และมการยดหยนตามความถกตองเหมาะสมขณะปฏบต

2. การรายงานผล น าผลการด าเนนงานไปปรบใชและเผยแพรผล

การด าเนนงาน

235

บทท 4

เครองมอวดผลและประเมนผล

การสรางเครองมอ

การสรางเครองมอในการเกบขอมล ไดใชเครองมอในการเกบขอมล 2 แบบ

คอ แบบสอบถาม และแบบสงเกต และการจดท าเครองมอดงกลาว ไดจดท าตามหลกการ

วธการรปแบบการสรางเครองมอ คอ การสรางเครองมอ ประเภท แบบสอบถามและแบบ

สมภาษณ เปนเครองมอทนยมใชอยางแพรหลายในการประเมนผล แบบสอบถามเปนชด

ของขอค าถามทสรางขนเพอรวบรวมขอมล ทงทางดานขอเทจจรง (fact) และความคดเหน

(opinion) โดยใหบคคลตอบในแบบสอบถามซงอาจเปนชดของขอค าถาม รปภาพ หรอ

สญลกษณกได แบบสมภาษณจะตางกนตรงทการสมภาษณจะตองไปสนทนากบผให

สมภาษณ ซงสามารถโตตอบอธบายรายละเอยดใหผตอบตอบตรงค าถามได สวน

แบบสอบถามมกไมมการ พบปะระหวางผประเมนกบผตอบ ดงนน คณภาพการตอบของ

ผตอบสวนหนงจะขนอยกบวาผประเมนไดสรางแบบสอบถามใหผตอบเขาใจไดเพยงใด การ

สรางแบบสอบถาม/แบบสมภาษณ ด าเนนการ ดงน

ขนท 1 ก าหนดวตถประสงคของแบบสอบถาม/แบบสมภาษณ

ขนท 2 ระบตวแปรทจะศกษา นยามตวแปร และประเดนค าถามทจะวดตวแปร

แตละตวใหครบถวนตามวตถประสงค

ขนท 3 ก าหนดรปแบบของค าถามทตองการใชใหเหมาะสมกบผทจะตอบ

ขนท 4 รางค าถาม วางโครงสรางคราวๆ

ขนท 5 ทบทวนรางค าถามโดยผสรางเอง ใหชดเจน ความครบถวนครอบคลม

วตถประสงคทก าหนดไว

ขนท 6 ทดลองใช (try out) แบบสอบถามกบกลมตวอยางขนาดเลก ทม

ลกษณะ เหมอนผทจะตอบจรง เพอตรวจสอบความถกตองชดเจนของขอค าถาม

ขนท 7 ปรบปรง และจดพมพในรปแบบทนาตอบ ส าหรบค าถามในแบบสอบ

นน แบงไดออกเปน 2 ประเภท คอ ค าถามปลายเปด (open ended) และค าถามปลายปด

(closed ended)

236

1. การสอบถาม/แบบสอบถาม เปนการก าหนดเงอนไข หรอสถานการณใหผ

ถกวดแสดงคณลกษณะเฉพาะตว หรอ ความเปนจรงของตนออกมา โดยไมมการตดสนวา

สงทผถกวดตอบหรอแสดงออกมานนถกหรอผด ตวแปรทวดไดดวยวธนจะเปนตวแปร

เกยวกบความคดจตใจ เชน ความคดเหน ทศนคต เปนตน หรอตวแปรเกยวกบขอเทจจรง

ตางๆ ของผถกวด อาท เพศ อาย วธสอบถามนอาจท าได 2 ลกษณะ คอ การใหผถกวด

ตอบในกระดาษ (แบบสอบถาม) หรอการสมภาษณผถกวด เครองมอทใชกบวธนเปนพวก

แบบสอบถาม แบบสมภาษณ หรอแบบบนทก

2. การสงเกตพฤตกรรม เปนการสงเกตพฤตกรรมการแสดงออกของผถกวด

ตาม สภาพทเปนจรงสวนใหญการวดดวยวธสงเกต มกไมใหผถกวดสงเกตรตวเพราะจะท า

ใหเกด พฤตกรรมแสแสรงได เชน การสงเกตพฤตกรรมความซอสตย ความจรงใจ ความ

เสยสละ ความเปนผน า เปนตน บางกรณเรากยอมใหผถกสงเกตรตววาก าลงถกสงเกต

เชน การสงเกตการประชม/อบรม

3. การตรวจสอบคณภาพของเครองมอ เครองมอในการรวบรวมขอมลอาจ

ไดมาจาก 2 ทาง คอ เครองมอทมผสรางไวแลวหรอ เครองมอมาตรฐาน กบเครองมอทนก

ประเมนสรางขนเอง จงตองมตรวจสอบคณภาพเครองมอดวย เครองมอทมคณภาพ คอ

ความตรง (Validity) หมายถง คณสมบตของเครองมอทสามารถวดในสงทตองการวดได

หรอสามารถเกบขอมลไดตรงกบวตถประสงคของการวจย ความเทยง (Reliability)

หมายถง คณสมบตของเครองมอทใหผลการวดทคงเสนคงวา ใชวด กครงกใหผล

เหมอนเดม ความเปนปรนย (Objectivity) หมายถง คณสมบตของเครองมอในแงของความ

ชดเจนท ผอานทกคนจะเขาใจค าถามไดตรงกน

น าเครองมอทผานกระบวนการตรวจสอบแลวไปเกบขอมลกบกลมตวอยาง ซง

โรงเรยนใชวธการเกบขอมลจากการสมตวอยาง จากนกเรยนทงหมด 53 หองหองละ 6

คน ไดจ านวนจ านวน 324 คน น าผลมาวเคราะห หาคาเฉลยและคารอยละ มการแปลผล

ขอมล แลวจงรายงานผล

237

ตวอยางเครองมอ

แบบประเมนการจดกจกรรม “สงเสรมคณธรรมดวยกจกรรมหนาเสาธง”

โรงเรยนพงโคนวทยาคม อ าเภอพงโคน จงหวดสกลนคร

สวนท 1 แบบสอบถามขอมลทวไปของนกเรยน ไดแก

เพศ หญง ชาย

อาย 13-15 ป 16-18 ป

ระดบชน ม.1 ม.2 ม.3 ม.4 ม.5 ม.6

การเขารวมกจกรรมทางศาสนา : เขารวมสม าเสมอ เขารวมบางครง ไมเขารวม

สวนท 2 ใหท าเครองหมายลงในชองระดบคณภาพการปฏบต ตามความเปนจรง

ท กจกรรม/รายการประเมน ระดบคณภาพ

1 2 3 4 5

1 กจกรรมการเขาแถว ตรวจเชคชอนกเรยนมาเขาแถว

2 กจกรรมนงสมาธ/ท าสมาธ

3 กจกรรมภาษาตางประเทศวนละค า

4 กจกรรมรบฟงวทยากรอบรมสงสอน/ประกาศ/แจง

ขาว/ใหความร

5 กจกรรมเคารพธงชาต รองเพลงชาต

6 กจกรรมสวดมนตไหวพระแปลภาษาบาล

ภาษาองกฤษและภาษาไทย

7 กจกรรมสมาทานศล 5

8 กจกรรมกลาวค าปฏณญาโรงเรยนสจรต

9 กจกรรมปฏญาณตนปฏบตตามคณธรรมอตลกษณ

10 กจกรรมยมไหวทกทาย

รวม

เฉลย

238

ขอเสนอแนะ

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

…………………………..………………………………………………………………………

เกณฑการใหคะแนน

คะแนน 1 หมายถง มการปฏบต / มคณภาพในการปฏบต /ความพงพอใจ นอยทสด

คะแนน 2 หมายถง มการปฏบต / มคณภาพในการปฏบต / ความพงพอใจ นอย

คะแนน 3 หมายถง มการปฏบต / มคณภาพในการปฏบต / ความพงพอใจ ปานกลาง

คะแนน 4 หมายถง มการปฏบต / มคณภาพในการปฏบต / ความพงพอใจ มาก

คะแนน 5 หมายถง มการปฏบต / มคณภาพในการปฏบต / ความพงพอใจ มากทสด

เกณฑระดบคณภาพ

คะแนนเฉลย 1.00-2.50 ระดบคณภาพ ปรบปรง

คะแนนเฉลย 2.51-3.00 ระดบคณภาพ พอใช

คะแนนเฉลย 3.01-4.00 ระดบคณภาพ ด

คะแนนเฉลย 4.01-5.00 ระดบคณภาพ ดเยยม

---------------------------------------------------

239

บรรรณานกรม

240

บรรรณานกรม

จรพร กาญจนการณ. (2552). คณธรรมจรยธรรมและการใชเหตผลเชงจรยธรรมของ

นกศกษามหาวทยาลย เทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร. วารสารวชาการ

วทยาลยแสงธรรม, 1, 96 – 109.

ดวงเดอน พนธมนาวน และเพญแข ประจนปจจนก. (2520). จรยธรรมของเยาวชนไทย.

กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.

ทพาพร ลขตกล. (2544). การใชเหตผลเชงจรยธรรมกบการอบรมเลยงดของนกศกษา

มหาวทยาลย รามค าแหง. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาพนฐาน

การศกษา. กรงเทพฯ: คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยรามค าแหง

น าทพย ทบทมทอง. (2554). การใชเหตผลเชงจรยธรรมของนสตแพทยมหาวทยาลย

นเรศวร. วารสาร สมาคมจตแพทยแหงประเทศไทย, 3, 287-296.

สวฒสน รกขนโท. (2550). ความฉลาดทางอารมณและการใชเหตผลเชงจรยธรรมของ

นกศกษา ระดบอดมศกษาในเขตจงหวดสราษฎรธาน. สราษฎรธาน:

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราช วทยาลย (พระอารามหลวง).

ดวงเดอน พนธมนาวน. (2524). ปจจยทางจตวทยานเวศทเกยวกบการอบรมเลยงดเดก

ของมารดาไทย. กรงเทพฯ :สถาบนวจยพฤตกรรมศษสตร มหาวทยาลยศรนคร

นทรวโรฒ ประสานมตร.

241

ภาคผนวก ค

เครองมอทใชเกบรวบรวมขอมล

242

แบบวดเหตผลเชงคณธรรมจรยธรรม

ค าชแจง: ใหนกเรยนอานและพจารณาสถานการทก าหนดให แลวใชเหตผลเชงจรยธรรม

ในการตดสนใจเลอกและเครองหมาย (X) ทบขอทมวธการปฏบตทตรงกบความคดเหน

ของนกเรยนทสดเพยงขอเดยว

เรองท 1 ในเวลาทฉนวางจากการเรยนและท ารายงานทอาจารยใหเสรจแลวบางครง

ฉนกขเกยจทจะท างานบานหรอดแลนอง ฉนกจะไปเทยวหรอไปหาเพอน แตบางครง

ฉนกชวยผปกครองท างานบานหรอดแลนอง สาเหตทฉนชวยท างานบาน คอ

1. ฉนรสกวาเปนหนาททจะตองชวยงานบานและดแลนอง ๆ บาง แมจะไมมใคร

สงใหท ากตาม

2. ฉนท าเพราะผใหญขวาถาฉนไมท าจะถกท าโทษ

3. ฉนท างานในบานแลว ผใหญกจะรกเอนด และใหในสงทฉนขอ

4. การรจกชวยเหลอผใกลชด ยอมเปนลกษณะของคนทสลดความเหนแกตว

ออกไปไดไมยาก

5. ฉนชวยท างานบานเพราะฉนอยากใหใคร ๆ ชมฉนวาเปนคนดขยน ขนแขง

6. เมอฉนท าตวใหเปนประโยชนแลว ฉนจะรสกสบายใจและภมใจใน ตนเอง

เรองท 2 นดาไดรบมอบหมายใหเปนหวหนากลมท ารายงาน แตมสมาชกบางคนในกลมไม

ท างานทมอบหมายให นดาจงขอรองเพอนใหท างาน ทานคดวานดาท าเชนนนเพราะเหตใด

1. ปองกนการขดแยงทเกดขนในกลม

2. ถาสมาชกทกคนมความรบผดชอบรายงานกจะส าเรจไดรวดเรว

3. เมออาจารยทราบคงมอบหมายหนาทหวหนาใหท าอก

4. เกรงจะขาดความเชอถอจากสมาชกคนอน ๆ

5. เปนการไมยตธรรมทเอาเปรยบผอน

6. อาจารยเคยบอกเสมอวาผทท างานจงจะมความร

243

เรองท 3 ขณะท ธาดา เดนถงประตหนาโรงเรยนเปนเวลา 08.00 น.พอด ซงก าลงมการ

เชญธงชาตขนส ยอดเสาพรอมกบเสยงเพลงชาตดงกระหมขนธาดาจงยนตรงเคารพธงชาต

ถานกเรยนเปนธาดาทท าเชนน เพราะเหตใด

1. เหนคนเดนถนนอน ๆ ยนเคารพธงชาตกตองยนเคารพธงชาตดวย

2. เปนการแสดงถงความรสกภาคภมใจทมตอประเทศชาต

3. เปนการรกษาวฒนธรรมของคนไทย

4. คงมคนชมวาเปนผมระเบยบวนย

5. ถาไมหยดเคารพธงชาตอาจจะถกต าหนจากผพบเหน

6. เปนหนาทของคนไทยทดตองเคารพธงชาตไทย

เรองท 4 สม ไดรบมอบหมายใหเปนผเปดหองเรยนทกวนจนทร ตอนดกของวนอาทตย สม

ไดรบขาวอยางกะทนหนวาคณตาปวยหนก ตอนแรก สมตดสนใจจะลาครไปเยยม คณตา

ทนทในเชาวนจนทร แตแลวกตดสนใจไปเยยมคณตาหลงจากเลกเรยนในตอนเยนวนจนทร

ถานกเรยนเปนสม มเหตผลอะไรจงตดสนใจเลอนการไปเยยมคณตาหลงเลกเรยน

1. เราเปนนกเรยนถงจะไปเยยมชาหนอยญาตพนองคงไมวาอะไร

2. การจดล าดบความส าคญของงานไดเปนสงส าคญ

3. คนอน ๆ ยอมรบวาคนทมความรบผดชอบเปนคนด

4. กลวถกต าหนวาลาเรยน

5. ตองการค าชมเชยวามความรบผดชอบสง

6. ตองการปฏบตงานตามหนาททไดรบมอบหมาย

เรองท 5 ในการสอบครงหนงฉนท าขอสอบไมได เพราะไมไดเตรยมตวมาลวงหนา เพอนท

นง ขาง ๆ สงสารจงแอบสงกระดาษค าตอบใหฉน แตฉนกจะไมยอมรบกระดาษค าตอบ

ของเพอน เพราะ

1. ฉนกลวจะถกจบไดละถกลงโทษใหสอบตก

2. เปนหนาทของนกเรยนทจะตองเตรยมพรอมเสมอส าหรบการสอบ

3. อยากใหเพอนเหนวาฉนเปนคนซอตรง

4. ฉนกลวจะเปนหนบญคณตองตอบแทนเพอนคนนนในภายหลง

244

5. เปนการไมยตธรรมและขาดความรบผดชอบอยางมากทฉนจะลอกค าตอบ

ของเพอน

6. ฉนตองการรกษาศกดศรของตนเอง

เรองท 6 นกนอย ยมหนงสอจากหองสมดเพอใชประกอบการเรยนแตบงเอญนองของนก

นอยไดท าหนงสอขาดไม สามารถซอมได และเพอนไดแนะน าวาไมตองบอกใหครทราบ แต

นกนอยกบอกครตามความเปนจรง ถานกเรยนเปนนกนอยนกเรยนท าเชนนเพราะเหตใด

1. มการอบรมจากครเปนประจ าวาตองมความซอสตย

2. ครคงจะยกโทษใหเมอบอกความจรง

3. กลวครจะต าหนเมอทราบความจรงทหลง

4. ไมตองการพดเทจกบผใหญ

5. เกรงครจะเขาใจผดวาเพอนคนอนท า

6. คนเราควรรบผดชอบในสงทตนกระท าลงไปไมวาจะเกดอะไรขน

เรองท 7 ขณะท ปานทอ น ารายงานไปสงครทหองพก ปรากฏวาไมมครอยเลย และพบวา

มขอสอบ ทจะสอบในสปดาหหนาวางอยบนโตะคร แตปานทอกไมไดเปดขอสอบนนด ถา

นกเรยนเปนปานทอท าไม จงไมเปดดขอสอบ

1. นกเรยนควรรกษาระเบยบวนยทงตอหนาและลบหลงคร

2. ถาครทราบภายหลงคงถกต าหน

3. การเปดดขอสอบเปนการเอาเปรยบเพอนคนอน

4. การละเมดสงของของผอนโดยมไดนบอนญาตเปนสงทไมถกตอง

5. เพอน ๆ คงชมเชยวาเปนคนซอสตยถาน าความจรงมาเลาใหเพอนฟง

6. ถกอบรมสงสอนเสมอวาใหมความซอสตย

เรองท 8 วนหนงครสายใจสอนนกเรยนวา “งานคอเงน เงนคองานบนดาลสข รกสนก

ทกขตามมา” ปงปอง เหนดวยกบค ากลาวนจงขยนหมนศกษาหาความรอยเสมอและ

ประสบผลส าเรจในการเรยนเปนอยางด ถานกเรยนเปนปงปอง ท าไมจงท าเชนนน

1. ครและเพอน ๆ คงชนชมวาเปนคนสนใจใฝรใฝการเรยน

2. ผท างานชนดใดควรท างานนนอยางจรงจง

245

3. บดามารดายอมหวงไดวาลกจะประสบผลส าเรจในการศกษาเปนอยางด

4. การหมนศกษาหาความรขณะเปนนกเรยนเปนสงทด

5. กลวครสายใจจะต าหนวาสอนไมจ า

6. นกเรยนคนอนกขยนหมนหาความรเชนเดยวกน

เรองท 9 ขณะทสมฤทย นงในรานอาหารหนาโรงเรยน มเดกน าพวงมาลยมาขายเพอหา

รายไดเปน ทนการการศกษา สมฤทยซอจ านวน 2 พวงถานกเรยนเปนสมฤทย เพราะเหต

ใดจงท าเชนนน

1. เพอน ๆ ยกยองเสมอวาเปนชอบชวยเหลอเดกยากจน

2. สงสารและรซงถงความยากจนไดด

3. เกรงจะถกวาตระหนจากผทนงโตะใกลเคยง

4. เพอนคนอน ๆ กซอชวยเหลอเดกขายพวงมาลยเชนกน

5. การเหนอกเหนใจเสยสละเพอผอนเทาทท าไดเปนคณธรรมทจ าเปนในการ

อยรวมกน ในสงคม

6. เปนการใหความอนเคราะหแกผยากจนหรอออนแอกวา

เรองท 10 เพอนของสมหญงสอบตกในรายวชาคณตศาสตร ตองสอบแกตวใหม ซงวชาน

เปนวชาท สมหญงถนดและไดคะแนนด สมหญงจงชวยทบทวนวชาคณตศาสตรใหเพอนใน

เวลาวาง นกเรยนคดวา เพราะเหตใดสมหญงจงท าเชนนน

1. เปนหนาทของเพอนทดตองชวยเหลอกน

2. เกรงครจะต าหนวาใจด า

3. การสอบตกเพยงคนเดยวจะเปนภาระแกครตองเปดสอนใหม

4. คงจะไดรบค าชมเชยจากเพอนวาเปนเพอนดมน าใจ

5. การชวยเหลอเพอมนษยเมอมโอกาสเปนสงทควรกระท า

6. ครแนะน าใหชวยเหลอเพอนบาง

246

แบบประเมนพฤตกรรมทางคณธรรมจรยธรรม

ค าชแจง ใหนกเรยนกาเครองหมาย √ ลงในชองทางขวามอหลงขอความทนกเรยน

สงเกตเหน พฤตกรรมของนกเรยนวาในแตละขอนกเรยนมพฤตกรรมเปนท

ปฏบตมากนอยเพยงใด

ระดบพฤตกรรม 5 หมายถง ท าเปนประจ า

ระดบพฤตกรรม 4 หมายถง ท าเกอบทกครง

ระดบพฤตกรรม 3 หมายถง ท าเปนบางครง

ระดบพฤตกรรม 2 หมายถง นาน ๆ ท าครง

ระดบพฤตกรรม 1 หมายถง ไมเคยเลย

พฤตกรรมทางคณธรรมจรยธรรม ระดบพฤตกรรมทางคณธรรมจรยธรรม

5 4 3 2 1

1. ดานความรบผดชอบ

1.1 ปฏบตตามขอตกลงของหองเรยน และระเบยบของโรงเรยน

อยางสม าเสมอดวยความเตมใจ

1.2 ตงใจเรยนและท างานทไดรบมอบหมายจนส าเรจทนเวลา

ดวยตนเอง

1.3 มความรบผดชอบในการกระท า ของตนเอง

1.4 ปฏบตตามกฎกตกาของสงคมและกฎหมายอยางสม าเสมอ

ดวยความเตมใจ

1.5 เขาเรยนทกครงดวยความตงใจ

2. ดานใฝเรยนร

2.1 ทบทวนบทเรยน อานต าราลวงหนาทบานเปนประจ า

2.2 เมอมการอภปรายเกยวกบบทเรยนจะรวมแสดงความคดเหน

เสมอ

2.3 ตดตามขาวสาร ขอมลตาง ๆ ทเปนประโยชนตอ การเรยน

จากแหลงตาง ๆ เชนหนงสอพมพ วทย โทรทศน เปนตน

247

พฤตกรรมทางคณธรรมจรยธรรม ระดบพฤตกรรมทางคณธรรมจรยธรรม

5 4 3 2 1

2.4 ศกษาคนควาเรองใหม ๆ ดวยตนเอง

2.5 ท าการบาน ทบทวนบทเรยนหรอแลกเปลยนความรกบเพอน

ทโรงเรยนตอนหลงเลกเรยนเสมอ

3. ดานกตญญ

3.1 ไหวผปกครองกอนไปโรงเรยนและกลบถงบาน

3.2 กลาวขอบคณทไดรบสงของจากผอนดวยความเตมใจ

3.3 ส านกในบญคณของบคคลมตอตวเรา

3.4 ชวยพอแม ผปกครอง ท ำงำนดวยควำมเตมใจ

3.5 ตงใจศกษำเลำเรยนเคำรพ เชอฟง ปฏบตตำมค ำสงสอนของคร

4. ดานซอสตยสจรต

4.1 พดและใหขอมลทเปนจรงกบเพอน ครและผปกครองจนเปน

นสย

4.2 ยอมพดโกหกเพอรกษาผลประโยชนของตนเอง

4.3 ไมประจบสอพลอเพอหาประโยชนสวนตน

4.4 ไมหยบสงของ/ ทรพยสนของผอนโดยไมไดรบอนญาต

4.5 ยนดในความส าเรจ ไมคดรษยา หรอกลนแกลงผอน

5. ดานจตอาสา

5.1 พงพอใจทไดชวยเหลอแบงปนผอนโดยไมหวงผลตอบแทน

5.2 มสวนรวมสงเสรมสนบสนนใหผอนประพฤตปฏบตเพอเปน

พลเมองดของโรงเรยน ชนชน สงคม

5.3 ยนดสละสทธบางอยางของตน เพอประโยชนสวนรวม

5.4 ยนดบรจาคสงของ เงนทอง แกผทไดรบ ความเดอดรอนตาม

สถานภาพของตนเอง

5.5 แบงปนของใหเพอนยมดวยความเตมใจ ทกครง

248

แบบสอบถามความพงพอใจตอการจดกจกรรมโดยใชกจกรรม 3 ประสาน

ค าชแจง

1. แบบสอบถามเพอการวจยฉบบนมงศกษาความพงพอใจของนกศกษาทมตอ

การจดกจกรรมโดยใชกจกรรม 3 ประสาน

2. ขอมลและค าตอบของทานจะเปนประโยชนอยางยงตองานวจยเนองจาก

สามารถน าไปเปน ขอมลพนฐานในการสงเสรมและพฒนาคณภาพของนกเรยนในดาน

ตาง ๆ ตอไป

3. ค าตอบของทานหรอขอมลทไดจากแบบสอบถามผวจยจะเกบเปนความลบ

และจะน าไปใชใน การวจยเทานนดงนน ขอใหทานตอบแบบสอบถามทกขอตามความเปน

จรง

5. ขอใหทานท าเครองหมาย √ และตอบค าถามลงในชองทตรงกบการปฏบต

ของทานตามความเปนจรงทงนขอขอบคณทานทใหความรวมมอ

249

แบบสอบถามความพงพอใจตอการจดกจกรรมโดยใชกจกรรม 3 ประสาน

ค าชแจง โปรดเลอกความพงพอใจของนกศกษาทมตอการจดกจกรรมโดยใชกจกรรม 3

ประสานโดยท า เครองหมาย √ ลงในชองทตรงกบการปฏบตของนกเรยนตามความเปน

จรง

5 คะแนน หมายถง มความพงพอใจมากทสด

4 คะแนน หมายถง มความพงพอใจมาก

3 คะแนน หมายถง มความพงพอใจปานกลาง

2 คะแนน หมายถง มความพงพอใจนอย

1 คะแนน หมายถง มความพงพอใจนอยทสด

รายการประเมน ระดบความพงพอใจ

5 4 3 2 1

1. ดานกจกรรมการเรยนร

1.1 การจดกจกรรม 3 ประสานท าใหนกเรยนมความรบผดชอบ

ตอตนเองและตอสวนรวม

1.2 การจดกจกรรม 3 ประสานท าใหนกเรยนมใฝเรยนรมากขน

1.3 การจดกจกรรม 3 ประสานท าใหนกเรยนมความกตญญตอ

บคคลทชวยเหลอนกเรยน

1.4 การจดกจกรรม 3 ประสาน ท าใหนกเรยนไดรบความร

ประสบการณ

1.5 การจดกจกรรม 3 ประสาน สามารถสงเสรมพฤตกรรมบงช

ตามคณธรรมอตลกษณของโรงเรยน

1.6 ขนตอนการจดกจกรรมมความยดหยนสามารถปรบให

เหมาะสมกบสถานการณได

2. ดานบรรยากาศในการเรยน

2.1 การจดกจกรรม 3 ประสาน มรปแบบการจดกจกรรมท

สงเสรมคณธรรมจรยธรรมนาสนใจท าใหอยากเขารวมกจกรรม

250

รายการประเมน ระดบความพงพอใจ

5 4 3 2 1

2.2 การจดกจกรรม 3 ประสาน มรปแบบการจดกจกรรมท

สงเสรมคณธรรมจรยธรรมรสกกระตอรอรนและอยากตดตาม

เนอหาอยเสมอ

2.3 กจกรรม 3 ประสาน เปนกจกรรมทสามารถศกษาไดทงใน

หองเรยน และนอกหองเรยน

2.4 บรรยากาศการจดกจกรรมสนกสนานไมตงเครยด

3. ดานระยะเวลาในการเรยนร

3.1 การจดกจกรรม 3 ประสานท าใหเสยเวลาในการเรยนนอย

3.2 การจดกจกรรม 3 ประสานท าใหนกเรยนไดเรยนร

ตลอดเวลา

4. ดานการประเมนผลในการเรยน

4.1 การจดกจกรรม 3 ประสานท าใหนกเรยนมพฤตกรรมดขน

4.2 การจดกจกรรม 3 ประสานท าใหนกเรยนทราบผลประเมน

ทนท ท าใหนกเรยนสนใจเรยนรเพมเตม

4.3 การเขารวมกจกรรม 3 ประสานชวยใหนกเรยนมคณลกษณะ

อนพงประสงค เปนคนดมคณธรรมจรยธรรม