บทความวิจัย ผลการนวดขาต่อความ ......

10
27 ว.พยาบาลสงขลานครินทร์ ปีท่ 32 ฉบับที่ 3 กันยายน - ธันวาคม 2555 อัจฉรา ชินวร คนึงนิตย์ วงศ์พจน์ บทความวิจัย ผลการนวดขาต่อความปวดขณะฉีดวิตามินเคที ่กล้ามเนื ้อ หน้าขา ในทารกแรกเกิด* อัจฉรา ชินวร** คนึงนิตย์ วงศ์พจน์** บทคัดย่อ การวิจัยกึ่งทดลองนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อเปรียบเทียบคะแนนความปวดขณะฉีดวิตามินเค ของ ทารกแรกเกิดครบกำาหนดที่ได้รับการนวดขา และไม่ได้รับการนวดขาที ่มีน้ำาหนักแรกเกิด 2,500 - 4,000 กรัม Apgar score นาทีที่ 1 และ 5 มากกว่าหรือเท่ากับ 8 ที่รับไว้ในห้องเด็กอ่อน โรงพยาบาล สงขลานครินทร์ กลุ่มละ 25 คน โดยเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้คือ คู่มือวิธีการนวดขา และแบบประเมินความปวดในทารกแรกเกิด (Neonatal Infant Pain Scale, NIPS) ซึ ่งผ่านการตรวจสอบ จากผู้ทรงคุณวุฒิ 3 ท่าน ได้ค่าความสอดคล้อง (CVI) เท่ากับ 1.00 และค่าความเที่ยงของการสังเกต เท่ากับ 0.88 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และค่าสถิติทีอิสระ ผลการวิจัยพบว่า กลุ ่มทดลองมีคะแนนความปวดเฉลี ่ยต่ ำากว่ากลุ ่มควบคุม (X = 5.84, S.D. = 1.28 และ X = 6.64, S.D. = 1.11 ตามลำาดับ) อย่างมีนัยสำาคัญทางสถิติ (t = -2.357, p < 0.05) ดังนั้น การนวดขาจึงช่วยลดความปวดในทารกแรกเกิดที่ฉีดวิตามินเคได้ คำาสำาคัญ: ความปวด; การนวด; การฉีดยาเข้ากล้ามเนื้อ; ทารกแรกเกิด * ได้รับทุนสนับสนุน คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ จังหวัดสงขลา ** พยาบาลวิชาชีพ โรงพยาบาลสงขลานครินทร์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ จังหวัดสงขลา

Upload: others

Post on 13-May-2020

5 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: บทความวิจัย ผลการนวดขาต่อความ ... 2027.pdf · 2012-12-19 · 28 ว.พยาบาลสงขลานครินทร์

27ว.พยาบาลสงขลานครนทร

ปท 32 ฉบบท 3 กนยายน - ธนวาคม 2555อจฉรา ชนวร คนงนตย วงศพจน

บทความวจย

ผลการนวดขาตอความปวดขณะฉดวตามนเคทกลามเนอหนาขา ในทารกแรกเกด*

อจฉรา ชนวร** คนงนตย วงศพจน**

บทคดยอ

การวจยกงทดลองนมวตถประสงค เพอเปรยบเทยบคะแนนความปวดขณะฉดวตามนเค ของทารกแรกเกดครบกำาหนดทไดรบการนวดขา และไมไดรบการนวดขาทมนำาหนกแรกเกด 2,500 - 4,000 กรม Apgar score นาทท 1 และ 5 มากกวาหรอเทากบ 8 ทรบไวในหองเดกออน โรงพยาบาลสงขลานครนทร กลมละ 25 คน โดยเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง เครองมอทใชคอ คมอวธการนวดขา และแบบประเมนความปวดในทารกแรกเกด (Neonatal Infant Pain Scale, NIPS) ซงผานการตรวจสอบจากผทรงคณวฒ 3 ทาน ไดคาความสอดคลอง (CVI) เทากบ 1.00 และคาความเทยงของการสงเกต เทากบ 0.88 วเคราะหขอมลโดยใช ความถ รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และคาสถตทอสระ ผลการวจยพบวา กลมทดลองมคะแนนความปวดเฉลยตำากวากลมควบคม (X = 5.84, S.D. = 1.28 และ X = 6.64, S.D. = 1.11 ตามลำาดบ) อยางมนยสำาคญทางสถต (t = -2.357, p < 0.05) ดงนน การนวดขาจงชวยลดความปวดในทารกแรกเกดทฉดวตามนเคได

คำาสำาคญ: ความปวด; การนวด; การฉดยาเขากลามเนอ; ทารกแรกเกด

* ไดรบทนสนบสนน คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร จงหวดสงขลา** พยาบาลวชาชพ โรงพยาบาลสงขลานครนทร คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร จงหวดสงขลา

Page 2: บทความวิจัย ผลการนวดขาต่อความ ... 2027.pdf · 2012-12-19 · 28 ว.พยาบาลสงขลานครินทร์

28ว.พยาบาลสงขลานครนทรปท 32 ฉบบท 3 กนยายน - ธนวาคม 2555

ผลการนวดขาตอความปวดขณะฉดวตามนเคฯ

ความเปนมาของปญหา ทารกแรกเกดในโรงพยาบาลจะไดรบการทำาหตถการททำาใหเกดความปวดบอยครง โดยเฉพาะการฉดวตามนเคทกลามเนอหนาขา ซงเปนกจกรรมทางการพยาบาลททารกแรกเกดทกรายตองไดรบ เพอปองกนการเกดภาวะเลอดออก การฉดยาเขากลามเนอ เปนกจกรรมทกอใหเกดความปวดแบบเฉยบพลนแมเปนเพยงชวงเวลาสนๆ แตกเปนประสบการณทอาจฝงแนนในความทรงจำาของทารก และอาจสงผลตอพฒนาการทางดานระบบประสาทเมอทารกเตบโตขน (Grunau, 2002) รวมทงสงผลตอรางกายและจตใจ ทำาใหทารกเกดการเปลยนแปลงทางดานสรรวทยา (วลาวลย, 2548) ไดแก อตราการเตนของหวใจ อตราการหายใจ มการเปลยนแปลงทางดานพฤตกรรมทแสดงออกถงความเจบปวดทางใบหนา (รงทพย, 2550) เชน ขมวดคว หลบตาแนน เกดรอยยนของจมกและรมฝปาก เปดปาก อาปากแนวดง เกรงลนและคางสน ใชเวลาในการรองไหมากขน ซงพฤตกรรมทแสดงออกถงความปวดนมเครองมอทใชในการประเมนความปวดสำาหรบทารก พยาบาลผดแลจะเปนผทมบทบาทสำาคญในการใหความชวยเหลอทารกเพอชวยลดความรนแรง ลดระยะเวลา ททารกไดรบความปวดและชวยใหทารกฟนจากสภาพความปวดโดยเรวทสด การบรรเทาความปวดสำาหรบทารกมสองวธ คอโดยการใชยาและไมใชยาบรรเทาปวด ซงการจดการความปวดของพยาบาลโดยไมใชยานนเปนบทบาทอสระและเปนบทบาทโดยตรงของพยาบาล มการศกษาพบวา ทารกทไดรบการชวยเหลอบรรเทาความปวดโดยไมใชยาจากพยาบาลขณะทำาหตถการชวยใหทารกสามารถเผชญความปวดไดอยางเหมาะสม (รงทพย, 2550) ในการบรรเทาความปวดนนพยาบาลควรเลอกวธการทผานการวจยและสนบสนนวาเปนวธการบรรเทาความปวดทมประสทธภาพ ซงมหลายวธ ไดแก การลดการกระตนจากสงแวดลอม เชน แสงสวาง เสยงดง

การจดทานอน (พรรณ, ฟองคำา, กรรณการ, และพยนต, 2547) การหอตว (นตยา, 2550) การสมผสหรอการนวด (Jain, Kumar, & McMillan, 2006) และการเบยงเบนความสนใจ (วลาวลย, 2548) เชน การดดจกหลอก ซงวธการดงกลาวเปนวธทชวยบรรเทาระดบของความปวดและลดพฤตกรรมการตอบสนองตอความปวดของทารกไดเปนอยางด มประสทธภาพ รวมทงไมเกดผลกระทบตอการเปลยนแปลงทางสรรวทยาของทารก นอกจากนมการศกษา พบวา การนวดกลามเนอเปนวธหนงทสามารถชวยบรรเทาความปวดได ดงการศกษาทพบวา การนวดเทาชวยลดความปวดในผปวยเดกทไดรบการผาตดชองทองอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ 0.05 (สดคนง, 2551) และการนวดขาชวยลดการตอบสนองตอความปวดในทารกเกดกอนกำาหนดทไดรบการเจาะเลอดบรเวณสนเทา (Jain, Kumar, & McMillan, 2006) ทำาใหคะแนนความปวดลดลง (p < 0.001) การนวดขาเปนวธทสามารถชวยลดความปวดใหแกทารกได โดยมหลกการวาการนวดขาเปนการกระตนใยประสาทขนาดใหญ ทสงสญญาณประสาทไปยบยงการทำางานของทเซลลทควบคมใหประตควบคมความปวดทไขสนหลงปด เมอไมมการสงสญญาณประสาทไปยงสมอง ทำาใหการรบรความปวดไมเกดขน (Campos, 1994) จากทกลาวมาขางตนจะเหนวา พยาบาลสามารถชวยลดความปวดใหแกทารกได แตยงไมมการศกษาเกยวกบการลดความปวดในทารกแรกเกดทไดรบการฉดวตามนเค ดงนนผวจยจงสนใจทจะประยกตใชการนวดกลามเนอหนาขากอนฉดวตามนเคใหแกทารก ซงผลของการวจยทไดจะเปนขอมลในการพฒนาแนวปฏบตในการดแลทารกแรกเกดทไดรบความปวดจากการฉดวตามนเคตอไป

วตถประสงคการวจย เพอเปรยบเทยบคะแนนความปวดของทารกแรกเกดในขณะฉดวตามนเค ระหวางกลมท

Page 3: บทความวิจัย ผลการนวดขาต่อความ ... 2027.pdf · 2012-12-19 · 28 ว.พยาบาลสงขลานครินทร์

29ว.พยาบาลสงขลานครนทร

ปท 32 ฉบบท 3 กนยายน - ธนวาคม 2555อจฉรา ชนวร คนงนตย วงศพจน

ไดรบการนวดและไมไดรบการนวดกลามเนอหนาขา

คำาถามการวจย คะแนนความปวดของทารกแรกเกดขณะฉดวตามนเคในกลมทไดรบการนวดตำากวาทารกกลมทไดรบการดแลปกตหรอไม

สมมตฐานการวจย ทารกแรกเกดทไดรบการนวดกลามเนอหนาขา มคะแนนความปวดขณะฉดวตามนเคตำากวาทารกทไมไดรบการนวดกลามเนอหนาขา

กรอบแนวคดในการวจย การศกษาวจยน ใชแนวคดการบรรเทาปวดโดยไมใชยา กลาวคอ การนวดขาเปนวธการกระตนสมผสทผวหนง สามารถใชลดความปวดในทารกแรกเกดไดเพราะทารกมการพฒนาของระบบประสาทรบความรสกทางผวหนงและเสนทางเดนประสาทมากกวาระบบรบความรสกอนๆ (Weiss, 1979) และสามารถอธบายไดตามกรอบแนวคดทฤษฎควบคมประต (Melzack & Wall, 1965) การสมผสโดยการนวดกลามเนอหนาขาเปนการกระตนใยประสาทขนาดใหญ เอ-เบตา (A-beta) หรอ เอ-เอลฟา (A-alpha) สงสญญาณประสาทไปยบยงการทำางานของทเซลลทควบคมใหประตควบคมความปวดทไขสนหลงปด เมอไมมการสงสญญาณประสาทไปยงสมอง ทำาใหการรบรความปวดไมเกดขน (Campos, 1994)

นยามศพท ความปวด คอ ความรสกไมสขสบายของทารกแรกเกดบรเวณกลามเนอหนาขาทไดรบการฉดวตามนเค ประเมนไดจากคะแนนความปวดซงวดโดยใชแบบประเมนความปวดในทารกแรกเกด (Neonatal Infant Pain Scale, NIPS) (Lawrence,Alcock, McGrath, Kay, MacMurray, & Dulberg, 1993 อางตาม สวรรณ และสณรตน,

2545) การนวด คอ การใชนวมอทำาการบบนวดไปตามกลามเนอหนาขา (vastus lateralis) โดยนกวจยเปนเวลา 2 นาท โดยใชทานวด ทงหมด 3 ทา ทาละ 5 ครง คอ 1) ทาหมนวนไปรอบๆ เมอทารกแรกเกดอยในทานอนหงาย ใหใชมอหนงจบเทาของทารกแรกเกดยกขน มออกขางวางใหนวหวแมมออยบรเวณนองและขาดานใน คอยๆ ลบเปนวงกลมจากตนขามาสขอเขา นวดดวยความนมนวล นวดสลบระหวางขาดานนอกและขาดานใน 2) ทารถไฟเคลอนท ประคองโคนขาของทารกแรกเกดไวดวยมอทงสองขาง เคลอนมอสลบไปมา และ 3) ทาลบขน ใชมอกมเทาของทารกไว แลวใชมออกขางลบจากขอเขาขนสตะโพก โดยกดนำาหนกใหกระชบ แตไมแนนจนเกนไป ลบสลบระหวางตนขาดานในกบตนขาดานนอก

วธการดำาเนนการวจย การวจยครงนเปนการวจยกงทดลอง (quasi-experimental research) เพอศกษาและเปรยบเทยบคะแนนความปวดของทารกแรกเกดทไดรบการนวดขาและไมไดรบการนวดขาขณะฉดวตามนเค กลมตวอยาง คอ ทารกแรกเกดครบกำาหนด น ำาหนกแรกเกดมากกวาหรอเทากบ 2,500 - 4,000 กรม Apgar score นาทท 1 และ 5 มากกวาหรอเทากบ 8 ทรบไวในหองเดกออน (nursery) โรงพยาบาลสงขลานครนทร คำานวณขนาดตวอยางโดยใชวธ Power analysis methodโดยกำาหนดคา Estimated effect size เทากบ 0.80 Power เทากบ 0.80 และระดบนยสำาคญท 0.05 ของ โพลท และฮงกเลอร (Polit & Hungler, 1999) ไดขนาดของกลมตวอยาง คอ กลมควบคม และกลมทดลอง กลมละ 25 ราย การเลอกกลมตวอยางเปนการเลอกแบบเจาะจงตามคณสมบตทกำาหนด คอ ไมมความปวดจากสาเหตอนๆ แบงกลมตวอยางโดยวธจบฉลากคอ

Page 4: บทความวิจัย ผลการนวดขาต่อความ ... 2027.pdf · 2012-12-19 · 28 ว.พยาบาลสงขลานครินทร์

30ว.พยาบาลสงขลานครนทรปท 32 ฉบบท 3 กนยายน - ธนวาคม 2555

ผลการนวดขาตอความปวดขณะฉดวตามนเคฯ

หากจบฉลากไดหมายเลข 1 ทารกแรกเกดจะถกจดเขากลมควบคม ซงไดรบการฉดวตามนเคบรเวณกลามเนอหนาขาตามปกต หากจบฉลากไดหมายเลข 2 ทารกแรกเกดจะถกจดเขากลมทดลอง ซงไดรบการนวดกลามเนอหนาขาบรเวณทจะฉดวตามนเค กอนการฉด 2 นาท

เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจยม 3 สวน คอ 1. คมอวธการนวดขา โดยนวดทกลามเนอหนาขา ดานในและดานนอก เปนเวลา 2 นาท โดยใชทานวด ทงหมด 3 ทา ทาละ 5 ครง โดยทานวดและหลกการนวด ประยกตจากคมอนวดทารกสมผสรกจากมอแม ของ รงนภา (2545) คมอน นกวจย ใชเปนคมอประกอบการนวดขาทารก 2. แบบบนทกขอมลสวนบคคล ไดแก เพศ นำาหนก อายครรภ และวธการคลอด 3. แบบประเมนความปวดในทารกแรกเกด (Neonatal Infant Pain Scale, NIPS) (Lawrence et al., 1993 อางตาม สวรรณ และสณรตน, 2545) โดยดพฤตกรรมทแสดงออกในดานตางๆ คอ การแสดงออกทางใบหนา การรองไห แบบแผนการหายใจ การเคลอนไหวของแขน การเคลอนไหวของขา และระดบการหลบตน โดยคะแนนรวมตำาสดเทากบ 0 คะแนน คะแนนรวมสงสดเทากบ 7 คะแนน โดยคาคะแนนรวม > 4 แสดงวา ทารกมความปวดมาก และคาคะแนนรวมทสงขนแสดงวา ทารกมความปวดมากขน

การเกบรวบรวมขอมล 1. ผวจยนำาเสนอโครงการวจยแกคณะกรรมการจรยธรรมดานวจยเกยวกบบรบาลผปวย สงสงตรวจ และสงคมศาสตร ของคณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร 2. ทำาหนงสอขออนมตจากหวหนาหอ

ผปวยและพยาบาลผดแลทารกแรกเกดทหองเดกออน โรงพยาบาลสงขลานครนทร 3. คดเลอกกลมตวอยางตามลกษณะทกำาหนด 4. จบฉลากแบบปดผนกเพอแบงกลมตวอยางเปน 2 กลม 5. บนทกขอมลสวนบคคลของทารกในแบบบนทกขอมล 6. วธดำาเนนการ 6.1 กลมควบคม ทารกแรกเกดไดรบการฉดวตามนเคตามปกต 6.2 กลมทดลอง ทารกแรกเกดไดรบการนวดขากอนไดรบการฉดวตามนเคโดยผวจยจะเปนผนวดและฉดวตามนเค สวนพยาบาลผรวมวจยจะเปนผถายวดทศนและลงบนทก พยาบาลชำานาญการและแพทยผเชยวชาญตรวจสอบพฤตกรรมทแสดงออกในดานตางๆ และประเมนคาความปวดโดยใชแบบประเมน NIPS ทผานการตรวจสอบจากผทรงคณวฒ 3 ทาน ไดคาความสอดคลอง (CVI) เทากบ 1.00 และคาความเทยงของการสงเกต (Inter - rater reliability) เทากบ 0.88 สวนผวจยไดผานการอบรมนวดทารก และทำาการฝกฝนการนวดกลามเนอหนาขาในเดกสขภาพดเพอใหเกดความชำานาญอยางสมำาเสมอ

การพทกษสทธของกลมตวอยาง ผวจยมแนวทางในการพทกษสทธของกลมตวอยางดงน ผวจยแนะนำาตวเอง อธบายวตถประสงค ขนตอนและรายละเอยดในการวจยและการเกบรวบรวมขอมล เปดโอกาสใหบดามารดาซกถามปญหาหรอขอสงสยกอนทจะตดสนใจเขารวมโครงการวจยและลงนามในใบยนยอม ผวจยอธบายใหทราบวา กลมตวอยางมสทธในการตดสนใจเขารวมหรอไมกได และถาหากตดสนใจเขารวมวจยแลวสามารถออกจากการวจยไดตลอดเวลา

Page 5: บทความวิจัย ผลการนวดขาต่อความ ... 2027.pdf · 2012-12-19 · 28 ว.พยาบาลสงขลานครินทร์

31ว.พยาบาลสงขลานครนทร

ปท 32 ฉบบท 3 กนยายน - ธนวาคม 2555อจฉรา ชนวร คนงนตย วงศพจน

ตาราง 1 จำานวนและรอยละของกลมตวอยาง จำาแนกตามขอมลทวไปและการทดสอบไคสแควร (N = 50)

กลมควบคม กลมทดลอง (n = 25) (n = 25) จำานวน (รอยละ) จำานวน (รอยละ)เพศ 1.299 0.254 ชาย 12 (48) 16 (64) หญง 13 (52) 9 (36) นำาหนกแรกเกด(กรม) 1.121 0.571 2,500-3,000 8 (32) 5 (20) 3,001-3,500 9 (36) 12 (48) 3,501-4,000 8 (32) 8 (32) อายครรภ (สปดาห)* 4.36 0.499 37 2 (8) 4 (16) 38 12 (48) 10 (40) 39 5 (20) 5 (20) 40 6 (24) 4 (16)

41 0 (0.0) 2 (8) วธคลอด* 2.133 0.545Normal labour 6 (24) 9 (36) Foreceps extraction 0 (0.0) 1 (4)Vacuum extraction 2 (8) 2 (8)Cesareian section 17 (68) 13 (52)

* Yates’ correction chi-square (Continuity correction)

ขอมลทวไป X2 p-value

ผลการวจย

จากตาราง 1 แสดงขอมลท วไปของกลมควบคม และกลมทดลอง พบวา ขอมลสวนบคคลของทงสองกลมไมมความแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ 0.05 กลมควบคมเปนเพศหญง รอยละ 52 มนำาหนกแรกเกดอยในชวง 3,001 - 3,500 กรม รอยละ 36 มอายครรภ 38 สปดาห รอยละ 48 และคลอดดวยวธ Cesareian section รอยละ 68 ในกลมทดลองเปนเพศชาย รอยละ 64 มนำาหนกแรกเกดอยในชวง 3,001 - 3,500 กรม รอยละ 48 มอายครรภ 38 สปดาห รอยละ 40 และคลอดดวยวธ Cesareian section รอยละ 52 ในการศกษานไดแบงกลมคะแนนความ

ปวดออกเปน 2 กลม คอ กลมทมคะแนนมากกวา 4 ซงเปนกลมทแสดงวา ทารกแรกเกดมความปวดมาก และกลมทมคะแนนความปวดนอยกวาหรอเทากบ 4 แสดงวา ทารกแรกเกดมความปวดนอย ผลการศกษา พบวา กลมควบคมทไมไดรบการนวดกลามเนอหนาขา มคะแนนความปวดขณะฉดวตามนเค อยในกลมทมความปวดมาก (> 4) รอยละ 92.0 และอยในกลมทมความปวดนอย (≤ 4) รอยละ 8.0 สวนกลมทดลองทไดรบการนวดกลามเนอหนาขา มคะแนนความปวดขณะฉดวตามนเคอยในกลมทมความปวดมาก (> 4) รอยละ 60.0 และอยในกลมทมความปวดนอย (≤ 4) รอยละ 40.0 ดงแสดงในตาราง 2

Page 6: บทความวิจัย ผลการนวดขาต่อความ ... 2027.pdf · 2012-12-19 · 28 ว.พยาบาลสงขลานครินทร์

32ว.พยาบาลสงขลานครนทรปท 32 ฉบบท 3 กนยายน - ธนวาคม 2555

ผลการนวดขาตอความปวดขณะฉดวตามนเคฯ

ตาราง 2 จำานวนและรอยละของคะแนนความปวดขณะฉดวตามนเคของทารกแรกเกดทไดรบการนวด และไมไดรบการนวดกลามเนอหนาขา

กลมควบคม (n = 25) กลมทดลอง (n = 25) จำานวน (รอยละ) จำานวน (รอยละ) ปวดนอย ≤ 4 2 (8.0) 10 (40.0) ปวดมาก > 4 23 (92.0) 15 (60.0)

ความปวดในทารกแรกเกด คะแนน

เมอเปรยบเทยบคะแนนความปวดขณะฉดวตามนเคของทารกแรกเกดทไดรบการนวดและไมไดรบการนวดกลามเนอหนาขา พบวา คะแนน

ความปวดของทงสองกลมมความแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ 0.05 ตาราง 3

ตาราง 3 เปรยบเทยบคะแนนความปวดขณะฉดวตามนเค ของทารกแรกเกดทไดรบการนวดและไมได รบการนวดกลามเนอหนาขา

กลมควบคม (n = 25) กลมทดลอง (n = 25) X S.D. X S.D. ความปวด 6.64 1.11 5.84 1.28 -2.357*

*p < 0.05

ตวแปร t

อภปรายผลการวจย จากผลการวจยพบวา การนวดกลามเนอหนาขากอนฉดวตามนเคสามารถลดความปวดจากการฉดวตามนเคได และคะแนนความปวดขณะฉดวตามนเคของทารกทไดรบการนวดและไมไดรบการนวดขาแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตท 0.05 ซงสามารถอธบายตามแนวคดทฤษฎควบคมประต (Gate control theory) ของ เมลซาซค และวอลล (Melzack & Wall, 1965) ไดวา การนวดขาเปนการเพมความรสกนำาเขาของการกระตนใยประสาทขนาดใหญ เอ-เบตา (A-beta) หรอ เอ-เอลฟา (A-alpha) จากการสมผสใหมจำานวนมากเพยงพอในระดบทจะสงผลทำาใหประตควบคมความเจบปวดทไขสนหลงปด สญญาณความปวดไมสามารถสงผานไปยงสมอง ทำาใหทารกรบรความรสกปวดลดลง การนวดขายงเพมการไหลเวยนของเลอดและนำาเหลองชวยลดและขจดของเสยคอ กรดแลคตค ทำาใหรางกายคลายความเหนอยลา ลดความปวดได ในขณะเดยวกน

การนวดขาจะกระตนระบบประสาทอตโนมตคอพาราซมพาเธตค (สดคนง, 2551) ทำาใหเสนเลอดทผวหนงขยายตว กลามเนอทเกรงเกดการคลายตว รสกสบายเกดการผอนคลาย นอกจากน การนวดขายงกระตนตอมพทอทารในสมอง ใหหลงสารเอนดอรฟนซงเปนสารทออกฤทธในการยบยงการหลงสารทกอใหเกดความปวดและยบยงการสงผานของสญญาณประสาทความปวดทสงลงมาจากสมอง (descending system) สงผลทำาใหเกดการปดประตดวยเชนกน (Tiran & Chummun, 2005) ดวยเหตนคะแนนการตอบสนองตอความปวดในทารกทไดรบการนวดกลามเนอหนาขากอนฉดวตามนเค จงตำากวาทารกทไดรบการฉดยาตามปกต ในการศกษาครงนการนวดกลามเนอหนาขาในทารกแรกเกดทำาใหลดปวดจากการฉดวตามนเคทกลามเนอหนาขาได ซงสอดคลองกบผลการศกษาเรอง การนวดขากบการตอบสนองตอความเจบปวดในทารกเกดกอนกำาหนดทไดรบการเจาะเลอดบรเวณสนเทา (Jain, Kumar, &

Page 7: บทความวิจัย ผลการนวดขาต่อความ ... 2027.pdf · 2012-12-19 · 28 ว.พยาบาลสงขลานครินทร์

33ว.พยาบาลสงขลานครนทร

ปท 32 ฉบบท 3 กนยายน - ธนวาคม 2555อจฉรา ชนวร คนงนตย วงศพจน

McMillan, 2006) พบวา การนวดขาทำาใหคะแนนความปวดลดลง (p < 0.001) เชนเดยวกบการศกษาเรอง ผลของการบรรเทาปวดแบบไมใชยาตอระดบความปวด ในทารกแรกเกดทไดรบการเจาะเลอดบรเวณสนเทา พบวา ทารกทไดรบการสมผสอยางแผวเบากอนการเจาะเลอดสนเทาสามารถลดความปวดได อยางมนยสำาคญทางสถต (p < 0.01) (อจฉรา, 2541) และจากการศกษาผลของการนวดเทาตอความปวดในผปวยเดกทไดรบการผาตดชองทอง (สดคนง, 2551) พบวา ภายหลงการนวดเทาทนทกลมทไดรบการนวดเทามการลดลงของคะแนนความปวดมากกวากลมทไมไดรบการนวดเทาอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ 0.05 และภายหลงไดรบการนวดเทา 15 นาท กลมทไดรบการนวดเทามการลดลงของคะแนนความปวดมากกวากลมทไมไดรบการนวดเทา อยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ 0.01 สรปไดวา การนวดกลามเนอหนาขาเปนวธการหนงของการจดการความปวดโดยไมใชยา สามารถนำามาเปนสวนเสรมในการลดความปวดในทารกแรกเกดทไดรบการฉดวตามนเค และจด

เปนการจดการความปวดใหกบทารกแรกเกดอยางมประสทธภาพอกดวย

ขอเสนอแนะ 1. การนวดกลามเนอหนาขา ควรเปนสวนหนงของกจกรรมการพยาบาลเพอลดความปวดใหกบทารกแรกเกด 2. ควรมการฝกทกษะการนวดกลามเนอหนาขาใหกบพยาบาล เพอเปนสวนเสรมในการชวยลดความปวดจากการทำาหตถการตางๆ ในทารกแรกเกด 3. ควรมการศกษาวจยในผปวยทารกแรกเกดในการทำาหตถการทกอใหเกดความปวดจากหตถการอนๆ เชน การเจาะเลอด การตรวจตา 4. ควรมการศกษาวจยในเรอง การสอนการนวดกลามเนอหนาขาใหบดามารดา และศกษาผลของการนวดกลามเนอหนาขาโดยบดามารดา ตอความปวดในทารกแรกเกดทงในกลมทไดรบความปวดเฉยบพลนและความปวดเรอรง

บรรณานกรม

นตยา สนปร. (2550). ผลของการหอตวตาม แนวปฏบตการพยาบาลทางคลนกเพอ ลดความเจบปวดจากการเจาะเลอดบรเวณ สนเทาในทารกแรกเกด. วทยานพนธ ปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการพยาบาลเดก บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล, กรงเทพมหานคร.พรรณ คำาอ, ฟองคำา ดลกสกลชย, กรรณการ วจตรสคนธ, และพยนต บญญฤทธพงษ. (2547). ผลของการจดทานอนตอการ ตอบสนองตอความเจบปวดจากการ

เจาะเลอดทสนเทาในทารกคลอดกอน กำาหนด. วารสารสภาการพยาบาล, 19, 70-82.รงทพย คงแดง. (2550). ผลของโปรแกรมการ สงเสรมการใชหลกฐานเชงประจกษตอ ความรและการปฏบตของพยาบาลใน การจดการความปวดเฉยบพลนในทารก แรกเกด. วทยานพนธปรญญาพยาบาล ศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการพยาบาล กมารเวชศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม, เชยงใหม.

Page 8: บทความวิจัย ผลการนวดขาต่อความ ... 2027.pdf · 2012-12-19 · 28 ว.พยาบาลสงขลานครินทร์

34ว.พยาบาลสงขลานครนทรปท 32 ฉบบท 3 กนยายน - ธนวาคม 2555

ผลการนวดขาตอความปวดขณะฉดวตามนเคฯ

รงนภา กตตวฒน. (2545). คมอนวดทารกสมผส รกจากมอแม. กรงเทพมหานคร: อมรนทร พรนตงแอนดพบลชชง.วลาวลย นนารถ. (2548). ผลของการเบยงเบน ความสนใจตอความปวดของเดกขณะทำา หตถการ: การทบทวนงานวจยอยางเปน ระบบ. วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตร มหาบณฑต สาขาการพยาบาลกมาร เวชศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม, เชยงใหม.สดคนง จนดาวงศ. (2551). ผลของการนวดเทา ตอความปวดในผปวยเดกทไดรบการ ผาตดชองทอง. วทยานพนธปรญญา พยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชา การพยาบาลกมารเวชศาสตร มหาวทยาลย เชยงใหม, เชยงใหม.สวรรณ สรเศรณวงศ, และสณรตน คงเสรพงศ. (2545). การระงบปวดหลงผาตด. ใน สณร ตน คงเสร พงศ, และสวรรณ สรเศรณวงศ (บรรณาธการ), ตำาราวสญญ วทยาในเดกและทารก (หนา 883-912). กรงเทพมหานคร: เรอนแกวการพมพ.อจฉรา พทกษศลป. (2541). ผลของการบรรเทา ปวดแบบไมใชยาตอระดบความเจบปวด อตราการเตนของหวใจ และคาความอมตว ของออกซเจนในทารกแรกเกดทไดรบการ เจาะเลอดบรเวณสนเทา. วทยานพนธ ปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต

สาขาการพยาบาลเดก มหาวทยาลย มหดล, กรงเทพมหานคร.Campos, R. G. (1994). Rocking and pacifiers: Two comforting intervention for heelstick pain. Research Nursing Health, 17(5), 321-331.Grunau, R. (2002). Early pain in preterm infants. A model of long-term effects. Clinics in Perinatology, 29(3), 373-394.Jain, S., Kumar, P., & McMillan, D. D. (2006). Prior leg massage decreases pain responses to heel stick in preterm babies. Journal of Paediatrics and Child Health, 42(9), 505-508.Melzack, R., & Wall, P. D. (1965). Pain mechanisms: A new theory. Science, 150(3699), 971-979.Polit, D. F., & Hungler, B. P. (1999). Nursing research principles and methods. Philadelphia: J.B. Lippincott.Tiran, D., & Chummun, H. (2005). The physiological basis of reflexology and its use as a potential diagnosis tool. Complementary Therapies in Clinical Practice, 11, 58-64.Weiss, S. J. (1979). The language of touch. Nursing Research, 28(2), 78-80.

Page 9: บทความวิจัย ผลการนวดขาต่อความ ... 2027.pdf · 2012-12-19 · 28 ว.พยาบาลสงขลานครินทร์

35ว.พยาบาลสงขลานครนทร

ปท 32 ฉบบท 3 กนยายน - ธนวาคม 2555อจฉรา ชนวร คนงนตย วงศพจน

Effect of Massage on Pain During Vitamin K Injection in Neonates*

Achara Chinnaworn** Kanuengnid Wongpoj**

Abstract

The purpose of quasi-experimental research was to compare the mean pain scores between infants who received leg massage during vitamin K injection and those who did not. Fullterm infants had weight between 2,500 grams and 4,000 grams, Apgar scores at 1 and 5 minutes greater than or equal to eight, and admitted in a nursery of Songklanagarind Hospital. Fifty neonates were divided evenly between the two groups through purposive sampling. The instruments consisted of a leg massage manual and the Neonatal Infant Pain Scale (NIPS). The NIPS was validated by three experts (CVI = 1.0) and tested for the inter - rater reliability equals to 0.88. Frequency, percentage, mean, standard deviation, and the independent t-test were used to analyze the data. The results revealed that the mean pain score of neonatal infants in the experimental group was significantly lower than that of the control group (X = 5.84, S.D. = 1.28; X = 6.64, S.D. = 1.11; t = -2.357, p < 0.05). Thus, the leg massage could reduce pain for infants receiving vitamin K neonatal injection.

Keywords: pain; massage; intramuscular injection; neonates

* This research was supported by Faculty of Medicine, Prince of Songkla University, Songkhla Province.** Registered Nurse Songklanagarind Hospital, Faculty of Medicine, Prince of Songkla University, Songkhla Province.

Page 10: บทความวิจัย ผลการนวดขาต่อความ ... 2027.pdf · 2012-12-19 · 28 ว.พยาบาลสงขลานครินทร์

36ว.พยาบาลสงขลานครนทรปท 32 ฉบบท 3 กนยายน - ธนวาคม 2555

ผลการนวดขาตอความปวดขณะฉดวตามนเคฯ