วิธีทดสอบสิ่งทอ · iso 5077 : 2007 textiles - determination of...

สํานกังานมาตรฐานผลิตภัณฑอตุสาหกรรม

กระทรวงอุตสาหกรรม ICS 59.080.01 ISBN 978-974-292-861-2

มาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรม

THAI INDUSTRIAL STANDARD

มอก. 121 เลม 21 2552

วธิทีดสอบสิง่ทอเลม 21 การเปลี่ยนแปลงขนาดภายหลังการซักและทําใหแหง

STANDARD TEST METHODS FOR TEXTILESPART 21 DETERMINATION OF DIMEMSIONAL CHANGE IN WASHING AND DRYING

สํานกังานมาตรฐานผลิตภัณฑอตุสาหกรรมกระทรวงอุตสาหกรรม ถนนพระรามที่ 6 กรุงเทพฯ 10400

โทรศัพท 0 2202 3300

ประกาศในราชกิจจานุเบกษา ฉบับประกาศและงานทั่วไป เลม 127 ตอนพิเศษ 71งวันที่ 7 มิถุนายน พุทธศักราช 2553

มาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรม

วธิทีดสอบสิง่ทอ

มอก. 121 เลม 21 2552

เลม 21 การเปลี่ยนแปลงขนาดภายหลังการซักและทําใหแหง

คณะกรรมการวิชาการคณะที่ 1010มาตรฐานสิง่ทอ

ประธานกรรมการนางนราพร รังสิมันตกุล ศูนยวเิคราะหทดสอบส่ิงทอ สถาบันพฒันาอุตสาหกรรมส่ิงทอ

กรรมการนางสาวนิตยา ทับทิมทัย คณะอุตสาหกรรมเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตรผูชวยศาสตราจารยอุษา แสงวัฒนาโรจน ภาควชิาวสัดศุาสตร คณะวิทยาศาสตร จฬุาลงกรณมหาวทิยาลยัผูชวยศาสตราจารยปยนุช จริงจิตร คณะวศิวกรรมศาสตร มหาวิทยาลยัเทคโนโลยรีาชมงคลธญับรุีนางสาวลัฏกา วองวิบูลยพร บริษัทอินเตอรเทค เทสติ้ง เซอรวิสเซส (ประเทศไทย) จํากัดนายวีระ ศิริเกียรติสูง สมาคมอุตสาหกรรมสิง่ทอไทย

กรรมการและเลขานุการนางเพิ่มพร บุญสวาง สํานกังานมาตรฐานผลติภณัฑอตุสาหกรรม

กรรมการและผูชวยเลขานุการนางสาวนิรัชรา เต็มกุศลวงศ สํานกังานมาตรฐานผลติภณัฑอตุสาหกรรม

(2)

(3)

คณะกรรมการมาตรฐานผลติภณัฑอตุสาหกรรมไดพิจารณามาตรฐานนีแ้ลว เหน็สมควรเสนอรฐัมนตรีประกาศตามมาตรา 15 แหงพระราชบัญญัติมาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรม พ.ศ. 2511

มาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรม วิธีทดสอบสิ่งทอ เลม 21 การเปลี่ยนแปลงขนาดภายหลังการซักและทําใหแหง นี้ประกาศใชครั้งแรกเปนมาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรม วิธีทดสอบส่ิงทอ เลม 21 การเปลี่ยนแปลงขนาดของผาภายหลังการซักแลวทําใหแหง มาตรฐานเลขที่ มอก. 121 เลม 21-2525 ในราชกิจจานุเบกษา ฉบับพิเศษ เลม99 ตอนที่ 139 วันที่ 29 กันยายน พุทธศักราช 2525ตอมา เห็นสมควรแกไขปรับปรุงใหมโดยแกไขขั้นตอนการทดสอบใหชัดเจนขึ้น จึงไดแกไขปรับปรุงโดยยกเลิกมาตรฐานเดมิและกําหนดมาตรฐานนี ้ ขึ้นใหม

มาตรฐานผลิตภณัฑอตุสาหกรรมนีก้ําหนดขึน้โดยอางองิจากเอกสารตอไปนีเ้ปนแนวทางISO 5077 : 2007 Textiles - Determination of dimensional change in washing

and dryingISO 6330 : 2000 Textiles-Domestic washing and drying procedures for textile ISO 6330 : 2000/Amd 1 : 2008 testingISO 3759 : 2007 Textiles-Preparation, marking and measuring of fabric

specimens and garments in tests for determination ofdimensional change

ISO 139 : 2005 Textiles - Standard atmospheres for conditioning and testingISO 6059 : 1984 Water quality-Determination of the sum of calcium and

magnesium-EDTA titrimetric method

(5)

ประกาศกระทรวงอตุสาหกรรมฉบับที่ 4163 ( พ.ศ. 2553 )

ออกตามความในพระราชบญัญตัมิาตรฐานผลติภณัฑอตุสาหกรรมพ.ศ. 2511

เรื่อง ยกเลิกมาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรม

วิธีทดสอบสิ่งทอ เลม 21 การเปลี่ยนแปลงขนาดภายหลังการซักแลวทําใหแหง

และกําหนดมาตรฐานผลติภณัฑอตุสาหกรรมวิธีทดสอบสิ่งทอ เลม 21 การเปลี่ยนแปลงขนาดภายหลังการซักและทําใหแหง

โดยที่ เปนการสมควรปรับปรุงมาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรม วิธีทดสอบสิ่งทอ เลม 21 การเปลี่ยนแปลงขนาดภายหลังการซักแลวทําใหแหง มาตรฐานเลขที่ มอก.121 เลม 21-2525

อาศัยอํานาจตามความในมาตรา 15 แหงพระราชบัญญัติมาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรม พ.ศ. 2511รฐัมนตรีวาการกระทรวงอตุสาหกรรมออกประกาศยกเลิกประกาศกระทรวงอตุสาหกรรมฉบับที ่ 631 (พ.ศ. 2525)

ออกตามความในพระราชบัญญัติมาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรม พ.ศ. 2511 เรื่อง กําหนดมาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรม วิธีทดสอบสิ่งทอ เลม 21 การเปลี่ยนแปลงขนาดภายหลังการซักแลวทําใหแหง ลงวันที่ 31 สิงหาคมพ.ศ. 2525 และออกประกาศกําหนดมาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรม วิธีทดสอบสิ่งทอ เลม 21 การเปลี่ยนแปลง

ขนาดภายหลงัการซกัและทาํใหแหง มาตรฐานเลขที ่มอก.121 เลม 21-2552 ขึน้ใหม ดงัมรีายการละเอยีดตอทายประกาศนี ้ี้

ทัง้นี ้ใหมีผลตัง้แตวันท่ีประกาศในราชกจิจานเุบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วันที่ 11 มกราคม พ.ศ. 2553

รัฐมนตรีวาการกระทรวงอุตสาหกรรม

ชาญชัย ชัยรุงเรือง

-1-

มอก. 121 เลม 21-2552

มาตรฐานผลิตภณัฑอตุสาหกรรม

วธิทีดสอบส่ิงทอเลม 21 การเปลีย่นแปลงขนาดภายหลงัการซกัและทำใหแหง

1. ขอบขาย1.1 มาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรมนี้กำหนดวิธีทดสอบการเปลี่ยนแปลงขนาดของผา เสื้อผาสำเร็จรูป

หรอืผลติภณัฑสิง่ทออืน่ๆ ภายหลงัการซกัและทำใหแหงตามวธิทีีก่ำหนด

1.2 มาตรฐานผลิตภณัฑอตุสาหกรรมนีไ้มครอบคลุมการทดสอบผาบเุคร่ืองเรอืน

2. บทนิยามความหมายของคำท่ีใชในมาตรฐานผลิตภณัฑอตุสาหกรรมน้ี มดีงัตอไปน้ี

2.1 การเปลีย่นแปลงขนาด (dimensional change) หมายถงึ การเปลีย่นแปลงขนาดของชิน้ทดสอบตามแนวยาว

หรอืแนวกวาง ภายหลงัการซกัและทำใหแหงตามวธิทีีก่ำหนด

3. หลักการทดสอบ3.1 ปรับภาวะชิ้นทดสอบในบรรยากาศมาตรฐาน ทำเครื่องหมายบนชิ้นทดสอบและวัดขนาดกอนนำไปซัก

และทำใหแหงตามภาวะที่กำหนด นำชิ้นทดสอบมาปรับภาวะในบรรยากาศมาตรฐาน และวัดขนาด

ชิน้ทดสอบอีกคร้ัง คำนวณคาการเปลีย่นแปลงขนาดภายหลังการซกัและทำใหแหง

4. เครือ่งมอืและอปุกรณ4.1 เคร่ืองซกัผาอตัโนมัต ิแบบใดแบบหน่ึง ดงัน้ี

4.1.1 เคร่ืองซกัผาแบบ ก. เคร่ืองซกัผาบรรจดุานหนาแบบถงันอน (front loading , horizontal type washing

machine) ซึง่สามารถเปดบรรจุดานหนา ถงัซกัหมนุกลับไปกลับมาในแนวราบ และทำงานไดตามภาวะ

ทีร่ะบใุนตารางที ่1

-2-

มอก. 121 เลม 21-2552

ตารางท่ี 1 ภาวะการซกัของเครือ่งซักผาแบบ ก.(ขอ 4.1.1)

แบบ ก.1 แบบ ก.2

รายละเอียดของเคร่ืองซักผา รายละเอียดของ

รุนเกาท่ีไมมีการผลิตแลว เครื่องซักผารุนใหม

แตยังสามารถใชทดสอบได ท่ีผลิตแทนรุนเกา

เสนผานศูนยกลาง (515 ± 5) มิลลิเมตร (520 ± 1) มิลลิเมตร

ความลึก (335 ± 5) มิลลิเมตร (315 ± 5) มิลลิเมตร

ปริมาตร 65 ลิตร 61 ลิตร

จํานวน 3 3

ความสูง (50 ± 5) มิลลิเมตร (50 ± 1) มิลลิเมตร

ตลอดความลึก ตลอดความลึก

ของถังซักถังใน ของถังซักถังใน

การเวนชอง 120 องศา 120 องศา

ถังซัก

ถังนอก

(outer

drum)

ขณะท่ีมีผา

และน้ํา

การปนสลัดน้ํา

(hydroextraction (spin))

(500 ± 20) รอบตอนาที (500 ± 20) รอบตอนาที

กําลังความรอน

(heating power)

สามารถควบคุมได สามารถควบคุมได

ความแมน

ขณะตัดไฟเม่ืออุณหภูมิได

ตามท่ีกําหนด

(accuracy at switch

off temperature)

อุณหภูมิ ตํ่ากวาอุณหภูมิขณะปด ตํ่ากวาอุณหภูมิขณะปด

เม่ือจายไฟ นอยกวาหรือเทากับ นอยกวาหรือเทากับ

4 องศาเซลเซียส 4 องศาเซลเซียส

แบบเคร่ืองซักผาบรรจุ

ดานหนาแบบถังนอน

สัน (lifting vanes)ความยาว

ถังซัก

ถังใน

(inner

drum)

(554 ± 1) มิลลิเมตร

± 1 องศาเซลเซียส

ความเร็ว

ถังซัก

การซัก (52 ± 1) รอบตอนาที (52 ± 1) รอบตอนาที

ระบบ

ความรอน

(5.4 ± 0.108) กิโลวัตต (5.4 ± 0.108) กิโลวัตต

เสนผานศูนยกลาง (575 ± 5) มิลลิเมตร

ตัวควบคุมอุณหภูมิ

(thermostat)

± 1 องศาเซลเซียส

-3-

มอก. 121 เลม 21-2552

ตารางที ่1 ภาวะการซกัของเครือ่งซกัผาแบบ ก. (ตอ)

หมายเหตุ 1. กรณีที่อุณหภูมิของน้ำที่ใชตางจากชวงที่กำหนดที่ (20 ± 5) องศาเซลเซียส (ในประเทศเขตรอน)

ใหระบุไวในรายงานผลการทดสอบดวย

2. ≤ หมายถงึ นอยกวาหรอืเทากบั

3. > หมายถงึ มากกวา

4.1.2 เคร่ืองซกัผาแบบ ข. เคร่ืองซกัผาบรรจุดานบนแบบใบกวน (top loading, agitator type washing machine)

ซึง่ทำงานไดตามภาวะดงัตอไปน้ี

4.1.2.1 เคร่ืองซกัผาทีม่ถีงัซกัถงัในมีรทูัว่ถังอยางเปนระเบียบ (inner perforated basket) เสนผานศนูยกลาง

(50 ± 5) เซนตเิมตร และลกึ (30 ± 5) เซนติเมตร

4.1.2.2 ตัวอยางภาวะของการซักที่เลือกได ตามตารางที่ 2 และตัวอยางการปรับต้ังเครื่องซักผาขณะ

เดนิเคร่ืองเปลา (without loading) ตามตารางที ่3

แบบ ก.1 แบบ ก.2

รายละเอียดของเคร่ืองซักผา รายละเอียดของ

รุนเกาที่ไมมีการผลิตแลว เคร่ืองซักผารุนใหม

แตยังสามารถใชทดสอบได ที่ผลิตแทนรุนเกา

ระดับปกติ ขณะหมุน (on) (12 ± 0.1) วินาที (12 ± 0.1) วินาที

ระดับปกติ ขณะหยุด

(off)(3 ± 0.1) วินาที (3 ± 0.1) วินาที

ระดับเบา ขณะหมุน (3 ± 0.1) วินาที (3 ± 0.1) วินาที

ระดับเบา ขณะหยุด (12 ± 0.1) วินาที (12 ± 0.1) วินาที

น้ําเขา ( 16 ± 2) ลิตรตอนาที ( 20 ± 2) ลิตรตอนาที

(cold water supply) (20 ± 5) องศาเซลเซียส (20 ± 5) องศาเซลเซียส

การควบคุมระดับน้ํา

ความสูงของระดับน้ํา

แตละชิ้น

(level sensing) (step size)

ความสามารถในการทําซํ้า ± 5 มิลลิเมตร ± 5 มิลลิเมตร

(repeatability) หรือ ± 1 ลิตร หรือ ± 1 ลิตร

ระบบปลอยน้ําออก วาลวปลอยน้ําออก > 30 ลิตรตอนาที > 30 ลิตรตอนาที

แบบเคร่ืองซักผาบรรจุ

ดานหนาแบบถังนอน

ความคลาดเคล่ือน

จากเวลาที่ตั้งไว

≤ 3 มิลลิเมตร

การหมุน

ตัวของ

ถังซักความคลาดเคล่ือน

จากเวลาที่ตั้งไว

ระบบน้ํา≤ 3 มิลลิเมตร

-4-

มอก. 121 เลม 21-2552

ตารางท่ี 2 ตวัอยางอุณหภูมใินการซักของเครือ่งซกัผาแบบ ข.(ขอ 4.1.2.2)

ตารางท่ี 3 ตวัอยางการปรบัต้ังเครือ่งซกัผาขณะเดินเครือ่งเปลา(ขอ 4.1.2.2)

4.1.3 อาจใชเคร่ืองซกัผาแบบอืน่ท่ีใหผลการซกัเทยีบเทากบัทีก่ำหนดใน ขอ 4.1.1 หรอื ขอ 4.1.2

4.2 เคร่ืองอบผาแบบถงัหมนุ (rotary tumble type)

4.2.1 เคร่ืองอบผา ทีใ่ชกบัเคร่ืองซกัผาแบบ ก. ซึง่ทำงานไดตามภาวะดงัตอไปน้ี

4.2.1.1 อปุกรณควบคุมอณุหภมู ิไมเกนิ 80 องศาเซลเซยีส

4.2.1.2 อตัราเรงหนศีนูยกลางรอบนอก (peripheral centrifugal acceleration) 0.6 g ถงึ 0.9 g

4.2.1.3 ความจขุองถงั 80 ลติร ถงึ 120 ลติร

4.2.1.4 ถงัอบทีห่มนุกลบัได

4.2.1.5 เสนผานศนูยกลางของถงั ไมนอยกวา 55 เซนตเิมตร

ระดับการซัก อุณหภูมิการซัก

(machine cycle) ( oC)

1) ระดับปกติ (normal/cotton sturdy) II 27 ± 32) ระดับเบา (delicate) III 41 ± 33) ระดับดูราเบิลเพรส (durable press) IV 49 ± 3

V 60 ± 3VI 70 ± 3

รอบ (cycle) ระดับปกติ ระดับเบา ระดับดูราเบิลเพรส

ความเร็วการกวน(179 ± 2)

รอบตอนาที

(119 ± 2) รอบ

ตอนาที

(179 ± 2) รอบ

ตอนาที

เวลาการซัก (12 ± 1) นาที (8 ± 1) นาที (10 ± 1) นาที

ความเร็วการปนสลัดน้ํา(645 ± 15)


(430 ± 15) รอบ

ตอนาที

(430 ± 15)


เวลาการปนสลัดน้ําครั้งสุดทาย (6 ± 1) นาที (6 ± 1) นาที (4 ± 1) นาที

-5-

มอก. 121 เลม 21-2552

4.2.1.6 สัน (lifting vane) ยื่นจากผนังดานในของถังอบ จำนวนอยางนอย 3 อัน อาจเปนช้ินเดียว

กับถังหรือเปนสวนประกอบก็ได โดยสันแตละอันมีความยาวเทาความลึกของถัง มีฐานกวาง 4

เซนติเมตร ถึง 6 เซนติเมตร ปลายเรียวข้ึนตามแนวด่ิง สูง 4 เซนติเมตร ถึง 8 เซนติเมตร

และที่ปลายสุดกวาง 1 เซนตเิมตร ถงึ 2 เซนตเิมตร

4.2.1.7 กำลงัความรอน (heating input) ไมเกนิ 3.5 กโิลวตัต

4.2.1.8 ชวงปลอยใหเยน็ (cool-down) อยางนอย 5 นาที

4.2.2 เคร่ืองอบผา ทีใ่ชกบัเคร่ืองซกัผาแบบ ข. ซึง่ทำงานไดตามภาวะดังตอไปน้ี

4.2.2.1 ประกอบดวยตะกรารปูทรงกระบอก เสนผานศูนยกลาง (75 ± 5) เซนตเิมตร และลกึไมนอยกวา

(40 ± 5) เซนตเิมตร

4.2.2.2 ภาวะการทำใหแหงทีเ่ลอืกไดตามตารางที ่4

ตารางที ่4 ภาวะการทำใหแหงของเครือ่งอบผาทีใ่ชกบัเครือ่งซกัผาแบบ ข.(ขอ 4.2.2.2)

4.2.3 อาจใชเคร่ืองอบผาแบบอืน่ท่ีใหผลการอบผาเทยีบเทากบัทีก่ำหนดใน ขอ 4.2.1 หรอื ขอ 4.2.2

4.3 ชิน้ผาเพิม่น้ำหนกั (ballast)

4.3.1 สำหรบัเคร่ืองซกัผาแบบ ก. ใหเลอืกใชผาเพิม่น้ำหนกัขอใดขอหนึง่ ดงัน้ี

4.3.1.1 ผาถกัพอลเิอสเทอร รอยละ 100 ทำจากเสนใยฟลาเมนทแบบเทกซเจอรไรซ (texturized) รปูสีเ่หลีย่ม

จัตรุสัขนาด (20 ± 4) เซนตเิมตร (20 ± 4) เซนติเมตร มมีวลตอหนวยพืน้ท่ี (310 ± 20)

กรัมตอตารางเมตร วางซอนกัน 4 ชั้น เย็บริมผา (overlocked) ทั้ง 4 ดาน และเย็บย้ำมุมผา

โดยแตละชิน้หนกั (50 ± 5) กรมั

4.3.1.2 ผาฝาย รอยละ 100 ทีผ่านการฟอกขาว ทีเ่ยบ็ริมผาแลว หรอืผาใยผสมพอลเิอสเทอร รอยละ 50

และฝาย รอยละ 50 เปนผาทอลายขัด (plain weave) มีมวลตอหนวยพ้ืนท่ี (155 ± 5)

กรมัตอตารางเมตร ขนาด (92 ± 5) เซนติเมตร × (92 ± 5) เซนตเิมตร

4.3.2 เครือ่งซกัผาแบบ ข. ใชผาเพิม่น้ำหนกัตามตารางที ่5

อุณหภูมิของลมรอน

(exhaust temperature)

1) ระดับปกติ (normal/cotton sturdy) (66 ± 5) oC 5 นาที

การอัดเรียบถาวร (permanent press) (66 ± 5) oC 10 นาที

2) ระดับเบา (delicate) < 60 oC 5 นาที

การระบุการทําใหแหง ชวงปลอยใหเย็น

-6-

มอก. 121 เลม 21-2552

ตารางท่ี 5 ลกัษณะของผาเพ่ิมน้ำหนักสำหรบัเครือ่งซกัผาแบบ ข.(ขอ 4.3.2)

4.4 เคร่ืองอัดเรียบ (electrically (dry heated) heated flat-bed press) (ถาใช) วิธีการอัดใหเปนไป

ตามขอตกลงระหวางผูเกี่ยวของ

4.5 อุปกรณตากผา สำหรับการทำใหแหงโดยวิธีแขวนราว (ขอ 8.2.2.1) หรือวิธีแขวนตากโดยไมบิด

(ขอ 8.2.2.2)

4.6 ตะแกรงตากผา ทำจากเหลก็กลาไรสนมิหรอืพลาสตกิ ขนาดตาขาย 16 ชองตอนิว้ (mesh)

4.7 ไมบรรทัด ตลบัเมตร หรอื สายวัด ทีอ่านคาไดละเอยีดเปนมิลลเิมตร และมคีวามยาวมากกวาขนาดช้ินทดสอบ

ทีวั่ด (สายวัด ควรทวนสอบคาความถูกตองของการวัดอยางนอยทุก 6 เดือน)

4.8 วัสดุสำหรับใชทำเคร่ืองหมายบนช้ินทดสอบ เชน หมึกที่ซักไมออก ดายเย็บขนาดเล็กที่มีสีตัดกับสีของ

ชิน้ทดสอบ ลวดเผารอนสำหรบัเจาะรเูล็กๆ บนผา (ใชไดกบัผาเทอรโมพลาสตกิเทานัน้)

4.9 โตะทดสอบ มพีืน้ราบและเรยีบ ขนาดใหญกวาชิน้ทดสอบ

5. สารเคมี5.1 ผงซักฟอกอางองิ แบงเปน 4 ชนิด คือ

5.1.1 ผงซักฟอกอางองิ ชนิดท่ี 1

ผงซกัฟอกไมมสีารฟอสเฟต (non - phosphate detergent) ไมมสีารเรอืงแสงและเอนไซม (AATCC

1993 reference detergent WOB)

หมายเหตุ 1) ผงซักฟอกอางองิ ชนิดท่ี 1 ใชกบัเคร่ืองซกัผา แบบ ข. เทานัน้

2) สวนประกอบระบขุองผงซกัฟอกอางองิ ชนิดท่ี 1 แสดงไวในภาคผนวก ก.

ผาใยผสมพอลิเอสเทอร รอยละ 50

และฝาย รอยละ 50*

ขนาดของเสนดายปนระบบวงแหวน

(ring spun)16/1 30/2

(จํานวนดายยืนตอเซนติเมตร) ×(จํานวนดายพุงตอเซนติเมตร)

21×(19 ± 2) 19 × (19 ± 2)

น้ําหนักผา กรัมตอตารางเมตร (155 ± 5) (155 ± 5)

ขนาดช้ินผาเพิ่มน้ําหนัก เซนติเมตร 92 × (92 ± 2) 92 × (92 ± 2)

มวลช้ินผาเพ่ิมน้ําหนัก กรัม (130 ± 10) (130 ± 10)

ลักษณะของผา ผาฝาย รอยละ 100

หมายเหตุ * ความคลาดเคล่ือนเสนใยฝายยอมใหมีได + รอยละ 3

-7-

มอก. 121 เลม 21-2552

5.1.2 ผงซกัฟอกอางองิ ชนิดที ่2

ผงซกัฟอกไมมสีารฟอสเฟต ไมมสีารเรอืงแสงและเอนไซม ( ECE reference detergent 98)

หมายเหตุ 1) ผงซกัฟอกอางองิ ชนิดที ่2 ใชกบัเครือ่งซกัผา แบบ ก. และ แบบ ข.

2) สวนประกอบระบุของผงซักฟอกอางองิ ชนิดท่ี 2 แสดงไวในภาคผนวก ข.

3) การจำแนกและการผสม ตามภาคผนวก จ.


ผงซกัฟอกไมมสีารฟอสเฟต มสีารเรอืงแสง แตไมมเีอนไซม

หมายเหตุ 1) ผงซักฟอกอางองิ ชนิดท่ี 3 ใชกบัเคร่ืองซกัผา แบบ ก. และ แบบ ข.

2) สวนประกอบระบขุองผงซกัฟอกอางองิ ชนิดที ่3 แสดงไวในภาคผนวก ค.



ผงซกัฟอกไมมสีารฟอสเฟต มสีารเรอืงแสงและเอนไซม (IEC reference detergent A)

หมายเหตุ 1) ผงซักฟอกอางองิ ชนิดท่ี 4 ใชกบัเคร่ืองซกัผา แบบ ก. และ แบบ ข.

2) สวนประกอบระบขุองผงซักฟอกอางองิ ชนิดท่ี 4 แสดงไวในภาคผนวก ง.


5.2 น้ำที่มีความกระดาง (hardness) ไมเกิน 20 มิลลิกรัมตอกิโลกรัม (คำนวณเปนแคลเซียมคารบอเนต)

เมือ่ทดสอบตาม ISO 6059

6. ภาวะทดสอบ6.1 ปรับภาวะชิน้ทดสอบ (condition) ในบรรยากาศมาตรฐาน สำหรบัการทดสอบสิง่ทอ ทีอ่ณุหภมู ิ(20 ± 2)

องศาเซลเซยีส ความชืน้สมัพทัธ รอยละ (65 ± 4) และวัดระยะช้ินทดสอบในบรรยากาศมาตรฐาน

7. การเตรยีมชิน้ทดสอบ7.1 ผาผนื

7.1.1 การเลอืกช้ินทดสอบ

7.1.1.1 ผาผืน เลือกชิ้นทดสอบเพ่ือใหเปนตัวแทนของตัวอยางตลอดหนาผา โดยเลือกตัดจากบริเวณผา

ที่ไมมีรอยยับ ขนานกับแนวยาวและแนวกวางของผาและตองตัดหางจากริมผาไมนอยกวา

รอยละ 10 ของความกวางหนาผา และไมอยูในระยะ 1 เมตร จากปลายสุดท้ังสองดาน

ของมวนผืนผาหรือของตัวอยางนั้น ควรเลือกชิ้นทดสอบแตละชิ้นใหเสนดายยืนและเสนดายพุง

คนละชดุกนั โดยระบทุศิทางตามยาวบนชิน้ทดสอบกอนตัดตัวอยาง

7.1.1.2 ผาถกัทีเ่ปนวงหรือถงุ (tubular knitted fabrics) ใหตดัออกเปนช้ินทดสอบช้ันเดียว และหลกีเล่ียง

รอยพบั รอยยบั

7.1.1.3 ผาถกัวงกลม (circular knitted fabrics) ทีท่ำจากเคร่ืองถักแบบพอดีตวั (body-width machine)

ใหเตรียมช้ินทดสอบเชนเดียวกับขอ 7.1.1.2 สำหรับผาถักวงกลมท่ีผลิตเปนเสื้อผาสำเร็จรูป

หรอืแบบไรตะเข็บ ใหเตรยีมช้ินทดสอบเชนเดียวกับเสือ้ผาสำเรจ็รูป

-8-

มอก. 121 เลม 21-2552

7.1.2 ขนาดช้ินทดสอบ

7.1.2.1 ตัดช้ินทดสอบขนาดไมนอยกวา 500 มิลลิเมตร ± 500 มิลลิเมตร โดยใหรอยตัดขนานกับ

แนวยาวและแนวกวางของผืนผา กรณีผากวางนอยกวา 650 มิลลิเมตร ใหใชขนาดช้ินทดสอบ

ตลอดหนาผา และการวัดใหเปนไปตามขอตกลงระหวางผูเกี่ยวของ ถาเสนดายของผาตัวอยาง

ลยุงายขณะทดสอบ ใหเยบ็พนัริมกนัลยุดวยดายทีม่ขีนาดคงตัว

7.1.3 การปรับภาวะช้ินทดสอบ

ปรับภาวะชิ้นทดสอบตามท่ีกำหนดในบรรยากาศมาตรฐาน (ขอ 6.1) ไมนอยกวา 12 ชั่วโมง

หรอืไมนอยกวา 4 ชัว่โมง จนช้ินทดสอบมมีวลคงที่

หมายเหตุ ในชวงเวลา 1 ชัว่โมง คาของมวลเปลีย่นแปลงไมเกนิ รอยละ 0.25 จึงจะถอืวามมีวลคงท่ี

7.1.4 การทำเครือ่งหมายบนชิน้ทดสอบ

วางช้ินทดสอบบนโตะทดสอบใหเรียบและระวังไมใหเอียง ทำเคร่ืองหมายบนช้ินทดสอบตามแนวยาว

และแนวกวางแนวละ 3 คู โดยเคร่ืองหมายแตละคูหางกันอยางนอย 350 มิลลิเมตร และหางจาก

ริมของช้ินทดสอบอยางนอย 50 มิลลิเมตร ทำเคร่ืองหมายบนช้ินทดสอบดวยหมึกที่ซักไมออก

หรอืใชดายเยบ็ท่ีมสีตีดักบัช้ินทดสอบเยบ็ลงบนชิน้ทดสอบ ดงัรปูที ่1

รปูที ่1 การทำเครือ่งหมายบนชิน้ทดสอบ(ขอ 7.1.4)

หนวยเปนมิลลิเมตร

≥ คือ มากกวาหรือเทากับ

-9-

มอก. 121 เลม 21-2552

7.1.5 การวัดระยะ

วางช้ินทดสอบบนโตะทดสอบ จัดผาใหเรียบโดยตองไมทำใหผายืด วางไมบรรทัดบนช้ินทดสอบ

โดยไมใหชิ้นทดสอบเสียรูปทรง วัดและบันทึกระยะระหวางเคร่ืองหมายแตละคู ใหไดคาละเอียดถึง

1 มลิลเิมตร

7.2 เสือ้ผาสำเรจ็รูป

7.2.1 การวดัทัว่ไป

7.2.1.1 จุดท่ีวัดตองครอบคลุม โดยการเลอืกจะขึน้กับแบบและลกัษณะของเสือ้ผาสำเรจ็รูปท่ีเปนตัวอยาง

7.2.1.2 วัดระหวางจุดท่ีกำหนด โดยเฉพาะจุดท่ีตะเข็บหรือระหวางจุดของตะเข็บชนกัน ทำเครื่องหมาย

บนเส้ือผาสำเรจ็รูป ณ ตำแหนงท่ีวัด

7.2.1.3 ผาซบัใน (lining) ทีม่คีวามแตกตางจากผาดานนอก ใหวัดท่ีตำแหนงทีเ่หมาะสมตามขอ 7.2.2

7.2.1.4 ปรับภาวะตามท่ีกำหนดในบรรยากาศมาตรฐาน (ขอ 6.1) จนมวลคงท่ี โดยแขวนดวยท่ีแขวน

ทีเ่หมาะสม ถาตวัอยางไมสามารถแขวนไดตามปกต ิใหวางแตละชิน้ทดสอบแยกกัน

7.2.1.5 วางตัวอยางเส้ือผาสำเรจ็รูปบนโตะทดสอบท่ีราบและเรียบ ใหปดบริเวณท่ีปดได เชน กระดุม ซปิ

แลววัดความกวางระหวางตะเขบ็

7.2.1.6 การวัดใหใชไมบรรทัด มีคาละเอียดไมนอยกวา 1 มิลลิเมตร วัดระยะหางระหวางเครื่องหมาย

แตละคโูดยปราศจากแรงดงึตอตวัอยาง

7.2.1.7 เสือ้ผาสำเรจ็รูปท่ีเปนยางยดื หรอืสวนของเส้ือทีม่ยีางยดื ใหวัดขณะอยใูนสภาพคลาย

7.2.1.8 การวดั ใหสอดคลองกนัท้ังสองดาน เชน แขนเส้ือทัง้สองขาง

7.2.2 ตำแหนงทีวั่ด

7.2.2.1 แจกเกต็ (jacket) กระโปรงชุด (dress) เสือ้คลมุ (coat) ชดุนอน (pajamas) เชิต้ (shirts)

และเสือ้กัก๊ วัดท่ีตำแหนงตางๆ ดงันี้

(1) ความกวางคอเส้ือ (neckband) ปกเส้ือจะตองอยใูนลกัษณะปด

(2) ความยาว วัดจากจดุใตวงแขน (armhole) ถงึชายเสือ้

(3) ความยาวหนา วัดจากจุดเช่ือมตอของตะเข็บไหลและตะเข็บคอถึงชายเส้ือ

(4) ความยาวก่ึงกลางหลัง วัดจากคอบริเวณฐานปกถึงชายเส้ือ

(5) ความยาวตะเขบ็ใตวงแขน (underarm seam(s)) วัดจากจดุใตวงแขนถงึปลายแขน

(6) ความกวางบาหลงั (width across back) วัดท่ีระยะคร่ึงหนึง่ระหวางกึง่กลางคอหลงัและจดุใต

วงแขนหรือทีร่ะยะระหวางตะเขบ็แขนท้ัง 2 ขาง

(7) วัดความกวางหลงั ไมนอยกวา 3 จุด

(8) ความกวางแขน (sleeve) วัดจากจดุเชือ่มตอของตะเขบ็แขนต้ังฉากกบัความยาวแขน

(9) ความกวางปลายแขน วัดบริเวณขอบปลายแขนหรอืปลายแขน

-10-

มอก. 121 เลม 21-2552

7.2.2.2 กางเกง วัดทีต่ำแหนงตางๆ ดงันี้

(1) ความยาวหนา วัดจากดานบนถึงจุดเช่ือมตอของตะเข็บขาดานหนา (ไมรวมขอบเอว)

(2) ความยาวหลัง วัดจากดานบนถึงจุดเช่ือมตอของตะเข็บขาดานหลงั (ไมรวมขอบเอว)

(3) ความยาวขาดานใน วัดจากเปากางเกงถงึปลายขากางเกง ถาเปนกางเกงขาสัน้ วัดจากปลายขา

ดานหนึง่ถงึปลายขาอกีดานหนึง่ โดยผานเปากางเกง

(4) ความกวางของขอบเอวกางเกง

(5) ความกวางปลายขากางเกง

(6) ความกวางขา ณ ตำแหนงกึง่กลางระหวางเปากางเกงและปลายขา (กางเกงขาสัน้ไมตองวดั)

(7) ความกวางโคนขา

7.2.2.3 ชดุหม ี(coveralls) เอีย๊มและสายโยงเอวกางเกง (bib and brace overalls) เสือ้กางเกงช้ันในติดกนั

(combinations) และชดุวายน้ำแบบชิ้นเดียว (one-piece swim suits) ตำแหนงที่วัดเหมือนกับ

แจกเก็ต (ขอ 7.2.2.1) และกางเกง (ขอ 7.2.2.2) ยกเวน ความยาวหนา (ขอ 7.2.2.1(3))

ใหวัดความยาวจากก่ึงกลางคอหนาถึงตะเข็บเปากางเกง หรือถึงปลายสวนท่ีเปดสวนความยาว

กึง่กลางหลงั (ขอ 7.2.2.1(4))ใหวัดความยาวจากก่ึงกลางคอหลังถึงเปากางเกง

7.2.2.4 กระโปรง (skirt) วัดท่ีตำแหนงตางๆ ดงันี้

(1) ความยาวจากเอวถึงชายกระโปรง (ไมรวมขอบเอว) วัดบริเวณจุดก่ึงกลางดานหนา

และกึง่กลางดานหลงั

(2) ความกวางของขอบเอวกระโปรง

(3) ความกวาง วัดไมนอยกวา 3 จุด โดยตำแหนงวัดอยูใตขอบดานบนหรือใตขอบดานลางของ

ขอบกระโปรง โดยท้ัง 3 จุดตองอยหูางในระยะเทาๆ กนั

7.3 วัสดสุิง่ทออ่ืนๆ

วัดตามขอ 7.2.1 โดยวัดท่ีตำแหนงตางๆ ดงัน้ี

7.3.1 ตลอดความยาวของผา

7.3.2 ตลอดความกวางของผา

หมายเหตุ เครื่องแตงกายที่ทิ้งตัวมาก (heavy drapes) อาจมีการยืดตัวระหวางการแขวนและหดขณะซัก

การวัดน้ีอาจจำเปนตองใชอปุกรณพเิศษ เชน แผนรักษารปูทรง (fitted sheet)

7.4 เตรียมช้ินทดสอบจำนวน 3 ชิน้ (ถาตวัอยางไมเพยีงพอ ใหเปนไปตามขอตกลงระหวางผทูีเ่กีย่วของ)

-11-

มอก. 121 เลม 21-2552

8. การทดสอบ8.1 นำชิน้ทดสอบหรือตวัอยางทดสอบท่ีผานการปรับภาวะแลว มาทำเคร่ืองหมายและวดัตามขอ 7.1 หรอืขอ 7.2

หรอืขอ 7.3

8.2 การซักและทำใหแหง ใหเปนไปตามขอตกลงระหวางผเูกีย่วของ ดงัน้ี

8.2.1 วิธีซัก

8.2.1.1 เลอืกวิธกีารซกัตามตารางที ่6 สำหรบัเครือ่งซกัผาบรรจดุานหนาแบบถงันอน (เครือ่งซกัผาแบบ ก.)

และตารางที ่7 สำหรบัเคร่ืองซกัผาบรรจุดานบนแบบใบกวน (เคร่ืองซกัผาแบบ ข.)

8.2.1.2 กรณีทำใหแหงดวยวิธีถังหมุน (tumble dry) ใหชั่งชิ้นทดสอบแตละชิ้น หรือวัสดุสิ่งทออื่นๆ

(made-up article) หรอืเสือ้ผาสำเรจ็รูป กอนการซกั

8.2.1.3 บรรจุชิน้ทดสอบท่ีจะซกัลงในเคร่ืองซกัผา (ขอ 4.1.1 หรอื ขอ 4.1.2) แลวบรรจชุิน้ผาเพิม่น้ำหนกั

(ขอ 4.3) ลงไปใหไดมวลรวมขณะแหง (air-dry) ตามท่ีกำหนดในวธิกีารซกัทีเ่ลอืกใช ในการซกั

แตละครัง้มวลช้ินทดสอบตองไมเกนิกวาครึง่หนึง่ของมวลรวม เตมิผงซกัฟอก (ขอ 5.1.1 ขอ 5.1.2

ขอ 5.1.3 หรือขอ 5.1.4) ใหเพียงพอที่จะทำใหมีฟองสูง ไมเกิน (3 ± 0.5) เซนติเมตร

ในตอนสดุทายของรอบการซกั

8.2.1.4 สำหรับเครื่องซักผาบรรจุดานบนแบบใบกวน (ขอ 4.1.2) กอนการบรรจุชิ้นทดสอบ และชิ้นผา

เพิ่มน้ำหนัก ใหเติมน้ำที่มีอุณหภูมิตามวิธีการซักที่เลือกใชและผงซักฟอกอางอิงของ AATCC

(66 ± 1) กรัม หรือผงซักฟอกอางอิงของ IEC หรือ ECE ดวยปริมาณที่เหมาะสม

ใหเพยีงพอท่ีจะทำใหมรีะดับฟองสงู ไมเกนิ (3 ± 0.5) เซนติเมตร ในตอนสุดทายของรอบการซัก

8.2.1.5 หลังจากการปนสลัดน้ำครั้งสุดทายเสร็จแลว นำผาออกจากถังซักอยางระมัดระวังไมดึงหรือบิด

ชิน้ทดสอบ แลวทำใหแหงตามวิธใีดวิธหีนึง่ในขอ 8.2.2

8.2.1.6 กรณีที่ตองการทำใหแหงดวยวิธีแขวนตากโดยไมบิด (drip dry) ตองหยุดเคร่ืองซักผา

กอนจะถึงการปนสลัดน้ำครั้งสุดทาย แลวนำช้ินทดสอบออกจากถังซักอยางระมัดระวัง ไมดึง

หรอืบดิช้ินทดสอบ

8.2.2 วิธทีำใหแหง

8.2.2.1 วิธแีขวนราว (line dry)

แขวนช้ินทดสอบท่ีผานการปนสลดัน้ำครัง้สดุทายแลว โดยใหแนวเสนดายยนืของผาทอหรอืแนวหวง

ตามยาว (wale) ของผาถักอยูในแนวด่ิง ปลอยใหชิ้นทดสอบแหงในหองที่มีอุณหภูมิปกติ

และไมมลีมพดั

8.2.2.2 วิธแีขวนตากโดยไมบดิ (drip dry)

นำช้ินทดสอบออกจากถังซักโดยไมตองปนสลัดน้ำออก แลวทำใหแหงโดยการแขวนใหแนว

เสนดายยืนของผาทอหรือแนวหวงตามยาวของผาถักอยูในแนวด่ิง วัสดุสิ่งทออื่นๆ ควรแขวนอยู

ในทศิทางการใชงาน ปลอยใหชิน้ทดสอบแหงในหองทีม่อีณุหภมูปิกตแิละไมมลีมพดั

-12-

มอก. 121 เลม 21-2552

8.2.2.3 วิธตีากราบ (flat dry)

คล่ีชิ้นทดสอบและวางบนตะแกรงตากผา จัดผาใหเรียบโดยตองระวังไมใหผายืดหรือยวย

แลวท้ิงไวใหแหง

8.2.2.4 วิธอีดัเรียบ (flat press)

คลี่ชิ้นทดสอบและวางบนแทนของเครื่องอัดเรียบโดยไมใหมีรอยยน แลวนาบแทนอัดลงบน

ชิ้นทดสอบเปนระยะเวลาสั้นๆ คร้ังเดียวหรือหลายครั้งจนกวาชิ้นทดสอบจะแหง อุณหภูมิของ

แทนอัดตองปรับใหเหมาะสมกบัชนิดของผาทีจ่ะทดสอบ บนัทึกอณุหภมูแิละแรงกดท่ีใช

8.2.2.5 วิธถีงัหมนุ (tumble dry)

(1) วางชิน้ทดสอบและชิน้ผาเพิม่น้ำหนกัลงในเครือ่งอบผาแบบถงัหมนุ (ขอ 4.2.1 หรอืขอ 4.2.2)

ทนัทีทีเ่สร็จส้ินการซักและการปนสลัดน้ำคร้ังสดุทาย

(2) ถาตองการวัดอณุหภมูขิองผาขณะอบผา ใหตดิแถบแสดงอุณหภมู ิ(thermolabels) ทีช่ิน้ทดสอบ

ซึง่แถบวัดน้ีสามารถวดัอณุหภมูไิด 40 องศาเซลเซยีส ถงึ 90 องศาเซลเซยีส

(3) การตั้งระดับความรอนท่ีเหมาะสม ทำโดยอบผาที่ระดับความรอนปกติ (high) เปนเวลา

(test cycle time) ตามท่ีคำนวณโดยวิธีตามภาคผนวก ฉ. เม่ืออบผาครบตามเวลาท่ีคำนวณ

แลวปริมาณความชืน้สดุทายในผาควรเทากบัความช้ืนของผาทีผ่านการปรบัภาวะแลว (จุดยุติ

คือ รอยละ 0 ทีอ่ณุหภมู ิ20 องศาเซลเซยีส ความช้ืนสัมพทัธ รอยละ 65)

(4) วัดขนาดของช้ินทดสอบแลวทำใหแหง เม่ือคำนวณตามภาคผนวก ฉ. แลว จุดยุตคิวามช้ืนของ

เสนใยสงัเคราะห คือ รอยละ - 2 สำหรบัเสนใยเซลลโูลส คือ รอยละ - 5

(5) ทำใหชิน้ทดสอบแหงจนมีมวลคงท่ี

(6) เครือ่งอบผาตามขอ 4.2 สำหรบัผาทัว่ไปใหตัง้อณุหภมูขิองลมรอนทีอ่อกจากถงัหมนุไวไมเกนิ

70 องศาเซลเซยีส และผาทีอ่ดัเรยีบถาวร (permanent press fabric) หรอืผาเนือ้บาง ไมเกนิ

50 องศาเซลเซยีส เดนิเคร่ืองจนกระทัง่ชิน้ทดสอบและผาเพิม่น้ำหนกัแหง และปลอยใหหมนุ

ตอไปอกี 5 นาที โดยไมตองเปดเคร่ืองใหความรอน แลวนำชิน้ทดสอบออกจากเคร่ืองทนัที

8.3 ภายหลงัการซกัและทำใหชิน้ทดสอบหรือตัวอยางทดสอบแหงแลว ใหนำไปปรับภาวะตามขอ 6.1 หรอืขอ 7.1.3

หรอื ขอ 7.2.1.4 และวดัตามขอ 7.1.5 หรอืขอ 7.2.1 หรอื ขอ 7.2.2 แลวแตกรณ ีสำหรบัวัสดสุิง่ทอ

หรอืวสัดสุิง่ทอทีไ่มคงรูปทรง ใหใชความระมดัระวงัในการวดัและรายงานผลการทดสอบ

-13-

มอก. 121 เลม 21-2552ตารางที่ 6 วธิซีกัโดยใชเครือ่งซกัผาแบบ ก.1

(ขอ 8.2.1.1)

หมายเหตุ1)

หมายถึง กรณทีีท่ดสอบประสทิธภิาพการซกั ความไวตอการขัดถสูำหรบัวิธ ี 1ก 2ก และ 5ก สามารถเลือกใชน้ำหนกั 5 กโิลกรมั และสำหรบัวิธ ี7ก

สามารถเลือกใชน้ำหนัก 1 กโิลกรมั

2)

หมายถึง อณุหภมูนิ้ำที่เขาเครือ่งซักผาสำหรบัการซกัและการลาง อยทูี ่(20 ± 5) องศาเซลเซยีส (ยกเวน กรณีทีอ่ณุหภมูนิ้ำตางจากชวงที่กำหนดนี้

ใหระบุในรายงานผลการทดสอบดวย) อุณหภูมิในการซัก หมายถึง ความรอนขณะปดการทำความรอน

3) หมายถงึ ระดบัน้ำวดัจากกนถังหลังเครือ่งซักผาเริ่มทำงานไปแลวประมาณ 1 นาที และปลอยใหหยดุนิ่งเปนเวลา 30 วนิาที

4)

หมายถงึ ปริมาณของสารละลาย หาไดจากการทดลองทำโดยใชภาชนะสำหรับตวงปริมาตร

น้ําหนักรวม1)

(ผาแหง)

กิโลกรัม อุณหภูมิ2) ระดับน้ํา3) 4) ระยะ5) ระดับน้ํา3) ระยะ5) 7) ระดับน้ํา3) ระยะ5) 7) ระยะ5) ระดับน้ํา4) ระยะ5) 7) ระยะ5) ร ระดับน้ํา4) ระยะ5) 7) ระยะ5)

องศาเซลเซียส เซนติเมตร เวลาซัก เซนติเมตร เวลาซัก เซนติเมตร เวลาซัก เวลาสลัดน้ํา เซนติเมตร เวลาซัก เวลาสลัดน้ํา เซนติเมตร เวลาซัก เวลาสลัดน้ํานาที นาที นาที นาที นาที นาที นาที นาที

1ก8) ระดับปกติ 2 ± 0.1 92 ± 3 10 15 ทํา9) 13 3 13 3 - 13 2 - 13 2 5

2ก8) ระดับปกติ 2 ± 0.1 60 ± 3 10 15 ไมทํา 13 3 13 3 - 13 2 - 13 2 5

3ก8) ระดับปกติ 2 ± 0.1 60 ± 3 10 15 ไมทํา 13 3 13 2 - 13 2 210) - - -

4ก8) ระดับปกติ 2 ± 0.1 50 ± 3 10 15 ไมทํา 13 3 13 2 - 13 2 210) - - -

5ก ระดับปกติ 2 ± 0.1 40 ± 3 10 15 ไมทํา 13 3 13 3 - 13 2 - 13 2 56ก ระดับปกติ 2 ± 0.1 40 ± 3 10 15 ไมทํา 13 3 13 2 - 13 2 210) - - -

7ก ระดับเบา11) 2 ± 0.1 40 ± 3 13 3 ไมทํา 13 3 13 3 1 13 2 6 - - -

8ก12) ระดับเบา 2 ± 0.1 30 ± 3 13 3 ไมทํา 13 3 13 3 - 13 2 210) - - -

9ก12) ระดับเบา11) 2 92 ± 3 10 12 ทํา9) 13 3 13 3 - 13 2 210) - - -

เทียบเทาการซัก

ดวยมือ

-

การซักน้ําครั้งที่ 1

การทํา6)

ใหเย็น

การซักน้ําครั้งที่ 2 การซักน้ําครั้งที่ 3

13

การซักน้ําครั้งที่ 4

2 13 2 2 - -- - -13

เลขที่วิธี

ทดสอบ

วิธีการหมุน

ตัวของถัง

ซักขณะซัก

และลาง

การซัก

1 ไมทําระดับเบา11) 2 40 ± 3

-14-

มอก. 121 เลม 21-2552

5)หมายถึง เกณฑความคลาดเคลื่อนของเวลาที่กำหนด คือ 20 วินาที

6)หมายถึง ชวงทำใหเย็นลง โดยปลอยน้ำเย็นใหระดบัน้ำเพิม่ประมาณ 13 เซนติเมตร แลวปนตอประมาณ 2 นาที

7)หมายถึง จับเวลาการลางหลังจากไดระดับน้ำตามที่ระบุ

8)หมายถึง ใหความรอนจนถึง 40 องศาเซลเซยีส และรอนที่อณุหภมูนิี้อกี เปนเวลา 15 นาท ีพรอมกบัการกวนน้ำ (agitation) กอนเพิม่ความรอน

ขึ้นจนถึงอุณหภูมิการซักที่ระบุ

9)หมายถึง เพื่อความปลอดภัยในการปฏิบัติการ

10)หมายถึง ปนเพยีงเล็กนอยหรือ ทำใหแหงโดยการแขวน

11)หมายถึง หามปนระหวางใหความรอน

12)หมายถึง เปนโปรแกรมทีร่ะบไุว เพราะเปนสวนหนึ่งของ ISO 3758

-15-

มอก. 121 เลม 21-2552


หมายถึง น้ำที่ใชซกัเปนน้ำเยน็ (cold setting)

ตารางที ่7 วธิซีกัโดยใหเครือ่งซกัผาแบบ ข.(ขอ 8.2.1.1)

วิธีการหมุนตัว มวลรวม

ของถังซัก (ผาแหง)

ขณะซักและลาง กิโลกรัม อุณหภูมิ ระยะเวลาซัก

องศาเซลเซียส นาที

1ข ระดับปกติ 2 ± 0.1 70 ± 3 เต็มถึงระดับ 12 เต็มถึงระดับ ระดับปกติ


3ข ระดับปกติ 2 ± 0.1 60 ± 3 เต็มถึงระดับ 10 เต็มถึงระดับ ระดับเบา





8ข ระดับเบา 2 ± 0.1 40 ± 3 เต็มถึงระดับ 8 เต็มถึงระดับ ระดับเบา



11ข ระดับเบา 2 ± 0.1 30 ± 3 เต็มถึงระดับ 8 เต็มถึงระดับ ระดับเบา

เลขที่วิธีทดสอบ

การซัก การลาง การปนสลัดน้ํา

ระดับน้ํา ระดับน้ํา 1)

อัตราการหมุนตัวของถังซัก

-16-

มอก. 121 เลม 21-2552

9. การคำนวณ9.1 คำนวณการเปลีย่นแปลงขนาดของชิน้ทดสอบทัง้ในแนวยาวและแนวกวางของผนืผา ดงัตอไปนี้

การเปลีย่นแปลงขนาด รอยละ =

เม่ือ ก คือ ระยะระหวางเคร่ืองหมายกอนการซัก (ขอ 7.1.4) เปนมิลลเิมตร

ข คือ ระยะระหวางเคร่ืองหมายหลงัการซกัและทำใหแหง (ขอ 8.3) เปนมิลลเิมตร

9.2 คำนวณคาเฉลีย่การเปล่ียนแปลงขนาดใหไดคาละเอยีดถึง รอยละ 0.5

9.3 แสดงเครือ่งหมายลบ (-) แทนการหดตวั และเครือ่งหมายบวก (+) แทนการขยายตัว

10. การรายงานผลใหระบรุายละเอยีดในรายงานผลการทดสอบ ดงัตอไปนี้

10.1 มาตรฐานท่ีใช และวนัท่ีทดสอบ

10.2 จำนวนช้ินทดสอบท่ีใช

10.3 แบบของเคร่ืองซกัผา วิธซีกั วิธทีำใหแหง และแบบของเคร่ืองอบผา (ถาใช)

10.4 ชนิดของผงซักฟอก

10.5 ชนิดของผาเพิม่น้ำหนกั

10.6 ผา ใหรายงานคาเฉลีย่การเปลีย่นแปลงขนาดของแนวเสนดายยนื (หรอืแนวแถวหวงตามยาว) และคาเฉลีย่

การเปลีย่นแปลงขนาดของแนวเสนดายพงุ (หรอืแนวแถวหวงตามขวาง) ใหละเอยีดถึง รอยละ 0.5

10.7 เสือ้ผาสำเรจ็รูป แสดงรายละเอยีดการเตรียม (make) และขนาด (size)

10.8 เสื้อผาสำเร็จรูป ใหรายละเอียดการวัดแตละตำแหนงและคาเฉลี่ยการเปลี่ยนแปลงขนาดใหละเอียดถึง 0.5

ของแตละตำแหนงของเส้ือผาสำเรจ็รูปแตละชิน้ เชน คำนวณคาเฉลีย่ได 3.25 % ใหรายงานเปน 3.0 %

ถาคำนวณได 3.26 % ใหรายงานเปน 3.5 % ถาคำนวณได 3.30 % ใหรายงานเปน 3.5 % ถาคำนวณได

3.75 % ใหรายงานเปน 4.0 %

100

ก

กข×

−

-17-

มอก. 121 เลม 21-2552

ภาคผนวก ก.สวนประกอบระบุของผงซกัฟอกอางองิ ชนิดท่ี 1 (AATCC 1993 reference detergent WOB)

(ขอ 5.1.1)

สวนประกอบระบ ุเปนรอยละ


หมายถึง C11.8LAS, introduced as Stepan' s Calsoft L-50-12

2) หมายถึง SiO2 : Na2O = 1.6 : 1

3) หมายถงึ รอยละ 2 อยใูนรปูของเมด็ขนาดเลก็ (granules) และรอยละ 0.76 ผสมมากับสารกำจดัฟอง

สวนประกอบ รอยละ

เกลือโซเดียมของลิเนียโซเดียมแอลคิลเบนซีนซัลโฟเนต

(linear sodium alkylbenzenesulfonate sodium salt) 1)

18.00

โซเดียมคารบอเนต (sodium carbonate) 18.00

ของแข็งโซเดียมซิลิเกต (sodium silicate solid) 2) 0.50

โซเดียมซัลเฟต (sodium sulfate) 22.13

พอลิเอทิลีนไกลคอล (polyethylene glycol) 3) 2.76

โซเดียมพอลิอะคริเลต (sodium polyacrylate) 3.50

ซิลิคอน (silicon) สารกําจัดฟอง (suds suppressor) 0.04

ความช้ืน 10.00

อื่นๆ (ท่ีไมทําปฏิกิริยาใน surfactant stocks) 0.07

รวมทั้งหมด 100.00

-18-

มอก. 121 เลม 21-2552

ภาคผนวก ข.สวนประกอบระบขุองผงซักฟอกอางอิง ชนดิท่ี 2

(ECE reference detergent 98)

(ขอ 5.1.2)



เกลือโซเดียมของลิเนียโซเดียมแอลคิลเบนซีนซัลโฟเนต (linear sodium alkylbenzene

sulfonate, sodiumsalt) (ความยาวเฉล่ียของสายโซอัลเคน (alkane chain : C11-5 )

7.5

เอทิลอกซีเลทแอลกอฮอลไขมัน (ethyloxylated fatty alcohol C12-18) (7 EO) 4.0

สบูโซเดียม (sodium soap)

(ความยาวสายโซ C12-17 รอยละ 46 และ C18-20 รอยละ 54)

ตัวยับย้ังฟอง (foam inhibitor) (DC-42485) 5.0

โซเดียมอะลูมิเนียมซิลิเกต (sodium aluminium silicate) (zeolite 4 A) 25.0


เกลือโซเดียมของโคพอลิเมอรท่ีไดจากอะคริลิกและกรดมาเลอิก 4.0

โซเดียมซิลิเกต (sodium silicate) (SiO2 : Na2O = 3.3 : 1) 2.6

คารบอกซีเมทิลเซลลูโลส (carboxymethylcellulose; CMC) 1.0

ไดเอทิลีนไตรเอมีนเพนตะ (กรดเมทิลีนฟอสฟอริก)

(diethylene-triaminepenta (methylene phosphoric acid))

โซเดียมซัลเฟต (sodium sulfate) 0.6

น้ํา 9.4

3.0

(as separate addition)

20.0


รวมท้ังหมด 100.0

2.8

0.6

เททระแอซีทิลเอทิลีนไดเอมีน (tetra-acetylethylenediamine) (100% active)

โซเดียมเพอรบอเรตเททระไฮเดรต (sodium perborate tetrahydrate)

-19-

มอก. 121 เลม 21-2552

ภาคผนวก ค.สวนประกอบระบขุองผงซักฟอกอางอิง ชนดิท่ี 3

(ขอ 5.1.3)



เกลือโซเดียมของลิเนียโซเดียม แอลคิลเบนซีนซัลโฟเนต (linear sodium alkylbenzene

sulfonate, sodiumsalt) (ความยาวเฉลี่ยของสายโซอัลเคน (alkane chain : C11-5)

7.5

เอทิลอกซีเลทแอลกอฮอลไขมัน(ethyloxylated fatty alcohol C12-18) (7 EO) 4.0

สบูโซเดียม (sodium soap)

(ความยาวสายโซ C12-17 รอยละ 46 และ C18-20 รอยละ 54)

ตัวยับย้ังฟอง (foam inhibitor) ความเขมขน รอยละ 8 บนตัวพาอนินทรีย

(inorganic carrier)

โซเดียมอะลูมิเนียมซิลิเกต (sodium aluminium silicate) (zeolite 4 A) 25.0


เกลือโซเดียมของโคพอลิเมอรท่ีไดจากอะคริลิกและกรดมาเลอิก 4.0

โซเดียมซิลิเกต (sodium silicate) (SiO2 : Na2O = 3.3 : 1) 2.6

คารบอกซีเมทิลเซลลูโลส (carboxymethylcellulose) 1.0

ไดเอทิลีนไตรเอมีนเพนตะ (กรดเมทิลีนฟอสโฟริก)

(diethylene-triaminepenta (methylene phosphoric acid))

สารใหความขาว (optical whitener) สําหรับผาฝาย

(ประเภทสติลบีน (stilbene type))

โซเดียมซัลเฟต (sodium sulfate) (as accompanying substance or added) 5.8

โปรติเอส (protease) (Savinase 8.0) -

นํ้า 9.4

20


3.0



โซเดียมเพอรบอเรตเททระไฮเดรต (sodium perborate tetrahydrate)

เททระแอซีทิลเอทิลีนไดเอมีน (tetra-acetylethylenediamine)

2.8

5.0

0.6

0.2

-20-

มอก. 121 เลม 21-2552

ภาคผนวก ง.สวนประกอบระบขุองผงซักฟอกอางอิง ชนดิท่ี 4

( IEC reference detergent A *)

(ขอ 5.1.4)

สวนประกอบระบ ุ เปนรอยละ


เกลือโซเดียมของลิเนียโซเดียม แอลคิลเบนซีนซัลโฟเนต (linear sodium alkylbenzene

sulfonate, sodiumsalt)

8.8 (± 0.5)

เอทิลอกซีเลทแอลกอฮอลไขมัน(ethyloxylated fatty alcohol C12-18) (7 EO) 4.7 (± 0.3)

สบูโซเดียม (sodium soap) ไขสบู (tallow soap) 3.2 (± 0.2)

ตัวยับย้ังฟอง (foam inhibitor) ความเขมขน รอยละ 12 บนตัวพาอนินทรีย (inorganic carrier) 3.9 (± 0.3)

โซเดียมอะลูมิเนียมซิลิเกต (sodium aluminium silicate) (zeolite 4 A) (8% active substance) 28.3 (± 1.0)

โซเดียมคารบอเนต (sodium carbonate) 11.6 (± 1.0)

เกลือโซเดียมของโคพอลิเมอรท่ีไดจากอะคริลิกและกรดมาเลอิกท่ีเปนเม็ดเล็กๆ (granulate) 2.4 (± 0.2)

โซเดียมซิลิเกต (sodium silicate) (SiO2 : Na2O = 3.3 : 1) 3.0 (± 0.2)

คารบอกซีเมทิลเซลลูโลส (carboxymethylcellulose) 1.2 (± 0.1)

ฟอสโฟเนต (phosphonate) (DEQUEST 2066, 25% active acid) 2.8 (± 0.2)

สารใหความขาว (optical whitener) สําหรับผาฝาย

(ประเภทสติลบีน (stilbene type))

โซเดียมซัลเฟต (sodium sulfate) 6.5 (± 0.5)

โปรติเอส (protease) (Savinase 8.0) 0.4 (± 0.04)

โซเดียมเพอรบอเรตเททระไฮเดรต (sodium perborate tetrahydrate) 20.0

(active oxygen 10.0% - 10.40%) (as separate addition)

เททระแอซีทิลเอทิลีนไดเอมีน (tetra- acetylethylenediamine) 3.0

(active content 90.0% -94.0%) (as separate addition)


0.2 (± 0.02)

-21-

มอก. 121 เลม 21-2552

ภาคผนวก จ.ขอกำหนดเพ่ิมเตมิเกีย่วกบัผงซักฟอก

(ขอ 5.1)

จ.1. การจำแนกและการผสม

ผงซกัฟอกอางองิ ชนิดท่ี 2 ชนิดท่ี 3 หรอื ชนิดท่ี 4 แบงเปน 3 สวน คือ

จ.1.1 ผงซักฟอกหลกั (detergent base powder)

จ.1.2 โซเดยีมเพอรบอเรตเททระไฮเดรต

จ.1.3 สารกระตนุการฟอกขาว (bleach activator) เททระแอซีทลิเอทลินีไดเอมีน

ผสมสวนผสมของผงซกัฟอกขางตนกอนนำไปใช ละลายสวนผสมข้ันตน (pre-dissolve) เพือ่ใหไดระดบั

ขนเหลวดวยสัดสวนดังน้ี

จ.1.3.1 ผงซกัฟอกหลกั 77 สวน

จ.1.3.2 โซเดยีมเพอรบอเรตเททระไฮเดรต 20 สวน

จ.1.3.3 สารกระตนุการฟอกขาว เททระ แอซทีลิเอทลินีไดเอมีน 3 สวน

ละลายผงซักฟอกและโซเดียมเพอรบอเรตในน้ำกอกที่มีความกระดางตาม ขอ 5.2 ท่ีอุณหภูมิ

40 องศาเซลเซยีส ทำใหสารละลายเยน็ลงถึงอุณหภูมิ 30 องศาเซลเซียส เติมสารกระตุนการฟอกขาว

กอนใส สารละลายทีไ่ดลงในเคร่ืองซกัผา (ขอ 8.2.1.4)

จ.2. ผลของเอนไซม (สำหรบัผงซกัฟอกอางองิชนดิที ่2 และชนดิที ่3 เทานัน้)

ถาตองการประเมินผลของเอนไซม ใหเลือกเติมเอนไซมลงไปในผงซักฟอกอางอิงชนิดท่ี 2 หรือ

ชนิดท่ี 3 และลดปรมิาณผงซกัฟอกตามปรมิาณเอนไซมทีเ่พิม่ข้ึน ดงัน้ี

หมายเหตุ * เอนไซม Novo Nordisk Bioindustrials น้ี เปนการยกตัวอยางของผลิตภัณฑเอนไซมในเชิงพาณิชย

ที่มีความเหมาะสม ซึ่งขอมูลน้ีใหไวเพื่อความสะดวกสำหรับผูใชวิธีทดสอบตามมาตรฐานนี้

เอนไซม ช่ือเอนไซม * ปริมาณเอนไซม

โปรทิเอส (protease) Savinase 12T รอยละ 0.5 ของนํ้าหนักผงซักฟอก

ไลเปส (lipase) Lipolase 100T รอยละ 0.1 ของนํ้าหนักผงซักฟอก

อะไมเลส (amylase) Termamyl 60T รอยละ 0.3 ของนํ้าหนักผงซักฟอก

เซลลูเลส (cellulase) Celluzyme 0.7T รอยละ 0.3 ของนํ้าหนักผงซักฟอก

-22-

มอก. 121 เลม 21-2552

ภาคผนวก ฉ.การคำนวณเวลาทีท่ำใหผาแหง สำหรบัการอบผาแบบถังหมนุ

(ขอ 8.2.2.5)

ฉ.1 วิธปีระมาณเวลาการทำใหแหง

ฉ.1.1 ใชผาสำหรับอบเปนช้ินผาเพิ่มน้ำหนักทั้งหมด (ขอ 4.3) และชั่งมวลของผาสำหรับอบท่ีผานการปรับ

ภาวะแลว (conditioned mass)

ฉ.1.2 นำผาไปผานการซกัตามขอ 8.2.1 หลงัจากการปนสลดัน้ำ (spinning) ใหชัง่มวลของผา (initial mass)

ฉ.1.3 นำผาเขาเคร่ืองอบแหง ตัง้เวลาในการอบแหงมากกวา 80 นาที อบเปนเวลา 30 นาที (หรอื 60 นาที)

หยุดเคร่ืองแลวนำผาออกมาชั่ง คำนวณหาปริมาณความช้ืนท่ีระเหยออก และอัตราการแหง

(drying rate) (1) จากปริมาณความช้ืนท่ีระเหยออกหารดวยเวลาท่ีใชในการอบ

ฉ.1.4 ทำผาใหเปยกอีกคร้ัง โดยใชวิธีการซักตามขอ 8.2.1.1 ตั้งโปรแกรมขามไปที่การปนสลัดน้ำ

(hydroextrac tion) เมือ่ปนสลดัน้ำแลวช่ัง นำมวลท่ีไดและอตัราการแหง (1) มาคำนวณเวลาทีใ่ชในข้ันตน

(preliminary cycle time) ซึง่กคื็อปรมิาณความชืน้หารดวยอัตราการแหง (1)

ฉ.1.5 นำผาไปอบแหงอกีคร้ัง และตัง้เวลาทดสอบใหนานกวาเวลาทีใ่ชในข้ันตน

ฉ.1.6 เมื่อถึงเวลาที่ใชในข้ันตน ใหนำผาออกจากเครื่องทันทีแลวช่ัง คำนวณปริมาณความชื้นท่ีระเหย

และคำนวณหาอตัราการแหง (2) ซึง่กคื็อปรมิาณความชืน้ท่ีระเหยหารดวยเวลาทีใ่ชในขัน้ตน

ฉ.1.7 นำคาทีไ่ดทัง้หมดมาคำนวณเวลาทีท่ำใหผาแหงดวยวิธกีารอบผาแบบถงัหมนุ โดยใชสตูร

ตวัอยางแสดงวธิกีารประมาณเวลาทีท่ำใหผาแหง

มวลของผา (ชิน้ผาเพิม่น้ำหนกั) = 4.0 กโิลกรมั

มวลของผา (หลงัการปนสลดัน้ำ) (ขอ ค.1.2) = 7.5 กโิลกรมั

ปรมิาณความชืน้ท่ีมอีย ู(moisture retained) = 3.5 กโิลกรมั

ปรมิาณความชืน้ท่ีระเหยออก (moisture evaporated) ภายหลงัการอบแหง 30 นาที = 1.3 กโิลกรมั

หรอื ปรมิาณความช้ืนท่ีระเหยออก ภายหลงัการอบแหง 60 นาที = 2.6 กโิลกรมั

อตัราการแหง (1) = 2.6 กโิลกรมัตอชัว่โมง

เวลาทีใ่ชในข้ันตน

ปรมิาณความชืน้ท่ีระเหยออก ภายหลงัการอบแหง 81 นาที = 3.34 กโิลกรมั

อตัราการแหง (2)

การประมาณเวลาทีท่ำใหผาแหง

3.5

2.6= = 1.35 ชัว่โมง (81 นาท)ี

3.34

1.35= = 2.47 กโิลกรมัตอชัว่โมง

หเยน็ชวงปลอยใ)นาที(560)2( งอัตราการแห

)retainedmoisture(ยูช้ืนที่มีอปริมาณความ+⎟

⎟⎠

⎞⎜⎜⎝

⎛×= นาที90 5

2.47

60)(3.5

=+×

=

-23-

มอก. 121 เลม 21-2552

ฉ.1.8 จากตัวอยางขางตนจะเห็นวา ถาใชอัตราการทำใหแหง (1) สำหรับการประมาณเวลาท่ีทำใหผาแหง

ทำใหมคีาต่ำไปประมาณ รอยละ 5 ดงันัน้ จึงจำเปนตองทดสอบครัง้ทีส่องหาเวลาทีข่าดไป

ฉ.1.9 ขอแนะนำ ถาทดสอบในภาวะทีอ่ณุหภมูแิละความช้ืนสัมพทัธสม่ำเสมอ ใหคำนวณอัตราการทำใหแหง (2)

คำนวณหาเพยีงคร้ังเดียว แตถาภาวะทดสอบมคีวามแปรปรวนมากตองคำนวณอตัราการทำใหแหง (2)

ทีภ่าวะท่ีแตกตางไป

ฉ.1.10 คาที่ไดจากการประมาณเวลาที่ทำใหผาแหงนี้จะมีคาหางจากคาจริงประมาณ รอยละ 2 ซึ่งระดับ

ความแมนยำน้ีเพียงพอสำหรับการแหงตัวของผาที่ทำจากเสนใยท่ีตางชนิดกันซึ่งอาจมีเสนใยบาง

ชนิดท่ีแหงมากเกนิไป

ฉ.2 รอยยับ (creasing)

สำหรบัผาบางชนิด การใชเคร่ืองอบผาแบบถงัหมนุจะทำใหรอยยับจากการซกัหายไป

ฉ.3 การทดสอบซ้ำ (repeat testing)

เครื่องอบผา ควรทำใหเย็นลงจนถึงอุณหภูมิหองกอน ซึ่งอาจทำไดโดยใหเครื่องทำงานในขั้นการปลอย

ใหเยน็ (cool-down stage) หลายๆ คร้ัง

ฉ.4 จุดยุติ

สำหรบัสิง่ทอทุกชนิด มวลของผาทีแ่หงควรอยใูนชวง รอยละ 0 ถงึ รอยละ - 3 ของผาทีผ่านการปรับภาวะ

1001

รับภาวะ ี่ผานการปมวลของผาท

งหมดบในเวลาท้ัลงัจากการอมวลของผาหจุดยุติ ×⎟

⎠⎞⎜

⎝⎛ −=

วิธีทดสอบสิ่งทอ · iso 5077 : 2007 textiles - determination of...

Documents