รายวชาพนฐานศลปะ ศลปะพนฐาน 3 ศ 32101

สาระทศนศลป กลมสาระการเรยนรศลปะ

ชนมธยมศกษาปท 5 ภาคเรยนท 1

3.1 ความหมายของการสรางสรรคงานประตมากรรม 3.2 ประเภทของการสรางสรรคงานประตมากรรม 3.3 กระบวนการสรางสรรคงานประตมากรรม 3.4 กรรมวธการสรางสรรคงานประตมากรรม

3. เทคนคการสรางสรรคงานประตมากรรม

ประตมากรรม (SCULPTURE) หมายถง ผลงานศลปะเกดจากการสรางสรรคดวยวธ การปน การแกะสลก การหลอแบบ การเชอมปะตด การทบ ต เคาะ โดยอาศยดน ไม หน โลหะ แกว พลาสตก น าแขง และวสดอน ๆ เปนสอแสดงทางความงามของรปทรงทางสาระ และทางอารมณความรสก มลกษณะเปนรป 3 มต

3.1 ความหมายของการสรางสรรคงานประตมากรรม

ค าทใชเรยกชอผลงานทสรางสรรคดวยกลวธเหลานในภาษาไทยมอย 2 ค า คอ ค าวา “ประตมากรรม” เปนค าทใชเรยกผลงานทสรางสรรคขนเปนรปผลงานโดยรวมทวไป เชน รปคน รปสตว รปผลไม รปสงของ และรปทรงตามความคดสรางสรรค เปนตน สวนค าวา “ปฏมากรรม” เปนค าทใชเรยกผลงานทสรางสรรคขนเปนรปเคารพในศาสนา เชน “พระพทธรป” ดงเราจะเคยพบเหนการใชภาษาเขยนวา “องคพระปฏมา” เปนตน - ส าหรบผสรางสรรคเราเรยกวา “ประตมากร” และ “ปฏมากร” ตามล าดบ

3.1 ความหมายของการสรางสรรคงานประตมากรรม

1. รปแบบนนต า(BAS RELIEF) เปนประตมากรรมทมรปทรงนนขนมาจากพนหลงเพยงเลกนอย สามารถมองเหนความงามของรปไดจากดานหนาเพยงดานเดยว เชน รปประตมากรรมบนเหรยญตาง ๆ ประตมากรรมอยปต “รปแผนหนของพระเจานารเมอร” และรป “ชวตประจ าวน” ของชาวอยปตโบราณในหองเกบศพทสสานเมองซคคารา เปนตน

3.2 ประเภทของการสรางสรรคงานประตมากรรม

“ศาสตราจารยศลป พรศร” ผลงานของบญผาด ฆงคะมะโน

“แผนหนของพระเจานารเมอร” (PALETTE OF NARMER) ประตมากรรมบนแผนหนศลปะ อยปต, ภาพแสดงฟาโรหนาเมอรหรอฟาโรห - เมนสทรงมงกฎอาณาจกรบนก าลงลงอาญาศตร

2. รปแบบนนสง (HIGH RELIEF) เปนประตมากรรมทมลกษณะคลายกบแบบนนต า แตจะมความตางกนทสวนของรปจะนนสงขนมาจากพนหลงมากกวา ซงสามารถรบรความงามของรปทรงไดทง 3 ดาน คอ ความงามทางดานหนา ความงามทางดานขางของดานขวา และความงามทางดานขางของดานซาย

3.2 ประเภทของการสรางสรรคงานประตมากรรม

“ประตมากรรมรปแบบนนสงรปเรองราวการเปลยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475” ออกแบบโดยศาสตราจารยศลป พระศร ประดษฐาน ณ ถนนราชด าเนน,กรงเทพฯ

“ประตมากรรมตกแตงอางน ามนตพธศลจม” ผลงานของ เรอมเอร แหงอย หลอดวยส ารด

ศลปะสมยโรมาเนสก ปจจบนอยในโบสถแซงตบารเทเลอม เมองลช ประเทศฝรงเศส

3. รปแบบลอยตว (ROUND RELIEF) เปนประตมากรรมทสามารถรบรความงามจากการมองเหนไดรอบดาน ไมมพนหลงของภาพแตตองมฐานรองรบน าหนก เพอใหรปทรงตงอยได หรอมทยดน าหนกจากดานบนโดยปลอยใหรปทรงนนหอยลงมาจากทสง ซงอาจเปนเพดาน หรอราวโลหะ

3.2 ประเภทของการสรางสรรคงานประตมากรรม

“พระบรมรปทรงมารชกาลท 5” ผลงานของชอรช ซโล (GEORGES SAULO) ประตมากรชาวฝรงเศส

“พระจกรพรรดกสตสแหงพรมาพอรท” (THE EMPOROR AUGUSTUS) ศลปะโรมน ประตมากรรมหนออนสรางประมาณ สง 6 ฟต 8 นว ปจจบนอยทพพธภณฑวาตกน กรงโรม ประเทศอตาล

“โรมวลสกบเรมสก าลงกนนมสนขปา”(SHE-WOLF OF THE CAPITOL) ศลปะอทรสคน ประตมากรรมส ารดสงประมาณ 33 นว

ปจจบนอยทพพธภณฑสถานแคปโตลเน กรงโรม ประเทศอตาล

1. กระบวนการสรางสรรคทางบวก เปนกรรมวธการสรางสรรคงานประตมากรรมโดยการเพมวสดลงในบรเวณหรอแกนทสรางขนใหเกดเปนรปทรง 3 มต มความงามตามทประตมากรตองการ ซงไดแก ผลงานการปน การหลอ 2. กระบวนการสรางสรรคทางลบ เปนกรรมวธการสรางสรรคงานประตมากรรมโดยการสกดเอาสวนทไมตองการออก คงไวเฉพาะสวนทตองการใหเหลอเปนรปทรง 3 มตดงามตา ซงไดแก ผลงานการแกะสลก

3.3 กระบวนการสรางสรรคงานประตมากรรม

3. กระบวนการสรางสรรคทางผสมผสาน เปนกรรมวธการสรางสรรคทเกดจากการผสมผสานกนระหวางกระบวนการทางบวกและกระบวนการทางลบ เพอใหเกดเปนรปทรงตามตองการ

3.3 กระบวนการสรางสรรคงานประตมากรรม (ตอ)

1. การปน(MODELING) เปนกรรมวธการสรางสรรคงานประตมากรรมดวยการพอกเพมวสดซงมเนอออน เชนดนเหนยว ดนน ามน และขผง เปนตน โดยการใชเครองมอในการปนชวยท าใหเกดเปนรปทรงมคณคาทางความงามและคณคาทางประโยชนตามตองการ กรรมวธการปนบางครงกใชกระบวนการสรางสรรคทางบวกเพยงอยางเดยวกเกดเปนรปทรงงดงามได แตผลงานบางชนกจ าเปนตองใชทงกระบวนการสรางสรรคทางบวกและกระบวนการสรางสรรคทางลบ เพราะตองมการเพมวสดเขาเตมเตมในสวนทยงไมสมบรณและขดสวนทเกนทงออกไป

3.4 กรรมวธการสรางสรรคงานประตมากรรม

“วงกลม” ผลงานของสทธเดช แสงหรญ ประตมากรรมทหลอแบบมาจากงานปนตนแบบ

2. การแกะสลก(CARVING) เปนกรรมวธการสรางสรรคงานประตมากรรมดวยวสดทมเนอไมแขงมากนก เชน ไม ศลาแลง เทยนไข ปนปลาสเตอร สบ และผกผลไม เปนตน โดยใชสว คอน และเลอยเปนเครองมอชวยแกะสลกและตดเอาวสดสวนยอยออกจากสวนรวมใหคงเหลอไวเปนรปทรงตามตองการ

ประตมากรรมแกะสลกขนาดมหมา หนาสสานฟาโรหราเมเสส ท 2

“โฮเตพและโนเพรต” ประตมากรรมของอยปต เทคนคแกะสลกหนปนระบายส ปจจบนอยทพพธภณฑสถานอยปต,กรงไคโร,อยปต

“ดาวด”(DAVID) ผลงานของไมเคลแอนเจโล เทคนคแกะสลกหนออน

3. การหลอ(CASTING) เปนกรรมวธการสรางสรรคงานประตมากรรมเพอการเกบรกษาความเปนแบบของผลงานไวไมใหช ารดเสยหาย และเปนกระบวนการผลตซ าในการเพมจ านวนตามปรมาณทตองการดวยการหลอจากตนแบบ การท าพมพหลอแบบท าไดหลายวธ เชน การหลอแบบจากแมพมพทบ และการหลอแบบจากแมพมพชน เปนตน วสดส าหรบใชในการหลอแบบตองมลกษณะหลอมเหลวได และแขงตวไดเมอแหงหรอเยนลง เชน ขผง เทยน ปนปลาสเตอร คอนกรต ทองเหลอง และทองแดง เปนตน

“พระพทธรปปางลลา พทธศตวรรษท 25” ออกแบบโดยศาสตราจารยศลป พระศร

“อสรภาพ” ผลงานของจารพงษ พลชย เทคนคปนหลอไฟเบอรกลาส ท าส

4. การทบ ต เคาะ (REPOUSEE) เปนกรรมวธการสรางสรรคผลงานประตมากรรม โดยการน าวสดประเภทโลหะมาทบ ต เคาะ ใหวสดนนเปลยนแปลงรปทรงไปตามความตองการทจะใหปรากฏเปนรปแบบความงาม 3 มต

“หนากากทองค าของพระพกตรพระศพอกาเมมนอน” ศลปะแถบทะเลอเจยน ปจจบนอยทพพธภณฑสถานโบราณคดแหงชาต กรงเอเธนส, กรซ

“ถวยทองค าวาพโอ” ลายตกแตงขางถวยแสดงภาพการตอสกบวว เปนประตมากรรมทเกดจากกรรมวธการทบ ต เคาะ และดน

คนพบในสสานวาพโอ บนแผนดนใหญประเทศกรซ ปจจบนอยทพพธภณฑสถานแหงชาต กรงเอเธนส ประเทศกรซ

“พฤตกรรมทางอารมณภายใตความกดดนภายใน” ผลงานของ ก าจร กรไธสง เทคนค ทบ ต เคาะ และเชอม

5. การเชอม ปะตอ เปนกรรมวธการสรางสรรคผลงานประตมากรรมโดยการน าวสดทมรปรางรปทรงในขนาดสดสวนตาง ๆ กนหลายชนมาประกอบเขาดวนกน โดยใชวธการปะตดปะตอ ใหเกดเปนรปทรงงดงามตามตองการ ซงในบางครงถาวสดเปนโลหะอาจจะตองใชความรอนชวยตดใหขาดออกเปนชนๆ และใชความรอนเชอมโลหะ (WELDING) หรอบดกร (SOLDERING) ใหแตละชนยดตดประกอบเขาเปนรปทรงและมความแขงแรงมนคง

“ปรมาตรแหงอารมณ หมายเลข 1” ผลงานของจรชย รกด ประเภทประตมากรรม เทคนคเชอมโลหะ

“พลงความเคลอนไหว” ผลงานของนรน แขงขนธ ประเภท ประตมากรรม เทคนค เชอมโลหะ