พุทธจิตวิทยาบูรณาการ...

15วารสาร มจร สงคมศาสตรปรทรรศน

พทธจตวทยาบรณาการ : แนวคดและการสรางตวแบบเพอลดอตราการฆาตวตาย ของวยรนในสงคมสงคมไทย

Integration of Buddhist Psychology : Concepts and Model Building to Reduce the Rate of Suicide Teen

in Thailand Society สรวฒน ศรเครอดง

บทความวจยน มวตถประสงคเพอศกษา ๑) แนวคดและบรณาการหลกพทธจตวทยาในการลดอตราการฆาตวตายตามแนวพระพทธศาสนา ๒) บรณาการและพฒนาตวแบบหลกพทธจตวทยาในการลดอตราการฆาตวตายของวยรนในสงคมไทย และ ๓) สรางตวแบบพทธจตวทยาบรณาการในการลดอตราการฆาตวตายของวยรนในสงคมไทย ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจย มจ านวน ๓ กลม คอ กลมท ๑ แจกแบบสอบถาม จ านวน ๔๐๐ ชด คดเลอกดวยการสมแบบเจาะจง คดเลอกจงหวดกรงเทพมหานคร เปนตวแทนของภาคกลาง จงหวดเชยงใหม เปนตวแทนภาคเหนอ จ านวน ๒ โรงเรยน ๒ มหาวทยาลย ไดแก นกเรยน ผบรหาร ผอ านวยการ คณาอาจารย และผบรหารดบรองคณบด และนสต โรงเรยนเตรยมอดมนอมเกลา โรงเรยนเตรยมอดมศกษาพฒนาการสวรรณภม จฬาลงกรณมหาวทยาลย และมหาวทยาลยพายพ กลมท ๒ สมภาษณเชงลกผใหขอมลส าคญจ านวน ๑๘ รป/คน ไดแก ผบรหารโรงเรยน และผมสวนเกยวของ และใกลชดกบผพยายามฆาตวตาย ในจงหวดล าพน และจงหวดนครสวรรค โดยการเลอกแบบเจาะจง ไดผเชยวชาญ จ านวน ๒๐ รป/คน กลมท ๓ ผใหขอมลส าคญในการสนทนากลม (Focus Group Discussion) ของผเชยวชาญ ๒ ครง จ านวน ๑๘ รป/คน เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลการวจยครงน คอ แบบสอบถามความคดเหน (Questionnaires) แบบสมภาษณ และแบบสนทนากลม ผลการวจยพบวา สรางตวแบบพทธจตวทยาบรณาการในการลดอตราการฆาตวตายของวยรนในสงคมไทย ตวแบบพทธจตวทยาบรณาการในการลดอตราการฆาตวตายของวยรนในสงคมไทย มองคประกอบทส าคญ ๕ องคประกอบ มรายละเอยด ดงน องคประกอบท ๑. ปจจยสาเหตการฆาตวตายของเยาวชนหรอวยรนไทย ประกอบดวย ๖ ปจจยส าคญ คอ ๑. ดานคานยมสมยใหม ๒. ดานสภาพเศรษฐกจในครอบครว ๓. ดานสขภาพ กาย-จต ๔. อปนสยสวนตว ๕. ความสมพนธในครอบครว และ ๖. การคบเพอน/ความรก องคประกอบท ๒. หลกพทธธรรมทสามารถโนมน ามาปองกนและแกไขปญหาการฆาตวตาย คอ หลกธรรม อรยสจ ๔ และ มรรคมองค ๘ องคประกอบท ๓. หลกจตวทยาเพอการปองกนและแกไขปญหาการฆาตวตาย คอ หลกการให

ภาควชาพทธจตวทยา คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย

ปท ๕ ฉบบท ๓ กนยายน-ธนวาคม ๒๕๕๙16

ค าปรกษาแนะน า และหลกกระบวนการจตบ าบด องคประกอบท ๔. แนวคดเพอการจดการปญหาการฆาตวตายของวยรนไทย ประกอบดวย แนวคด เชงปองกนและแกไขทสา เหต แนวคดการปรบพฤตกรรมการด าเนนชวต แนวคดการปองกนผานครอบครว +ชมชน+วด + โรงเรยน (คชวร) แนวคด การสรางภมคมกนชวต ผานกลมเพอน และองคประกอบท ๕. กลมพลง “การมสวนรวม” ประกอบดวย ๑. คร/ผบรหารสถานศกษา ๒. กลมเพอน ๓. กลมผปกครอง ๔. กลมสหวชาชพดานสขภาพ และ ๕. วด/สถานปฏบตธรรม ค าส าคญ : พทธจตวทยาบรณาการ, การฆาตวตายของวยรนในสงคมสงคมไทย

ABSTRACT This research studies takes from a combination of Mixed research method by gathering quantitative and qualitative data. The objectives were 1) The concept and the integration of Buddhist psychology in reducing the rate of suicide by Buddhism. 2) Integration and Development, the main Buddhist Psychology in reducing the rate of suicide of teenage in Society Thailand and 3) create the Buddhist Psychology integration to reduce the rate of suicide of teenage in Thailand. Population and sample in the study are three groups. The first group of 400 questionnaires were selected by random purposive sampling. Selection Bangkok a represent of Central Region Chiangmai Province represent 2 universities and 2 schools include students, teachers administrators, director executive, vice dean and students. Trium Udomsuksa Nomklao School, Trium Udomsuksa Pattanakan Suwanna School, Chulalongkorn University and Payap University. The two groups, in-depth interviews of 18 key informants, including school administrators and those involved, close to suicide attempts in Lampon and Nakhon Sawan Province by selecting a purposive sampling. have a number have 20 experts. The three group of key informants in focus groups discussion two times the number of 18 experts instrument used to collect data for this study was a questionnaires. The research found that : Create a Buddhist psychology integration to reduce the rate of the suicide of teens in Thailand. The Buddhist psychology integration to reduce the rate of the suicide of Teens in Thailand there are 5 composition details are follows : component 1 : factors of Suicide the Youth or Teens Thailand. Consists of 6 key factors : 1) the values of modern 2) Economics’s family 3) Health-Mental 4) personal habits 5) family relationships 6) friend /love. component 2 The main component Buddhism that can be predispose to prevention and solutions of suicide are thhe four Noble Truths and the Makka 8.


component 3 Psychology in the prevention and solutions of suicide are the principles counseling and the process of psychotherapy. component 4 The concept to tackle the suicide problem of teens Thailand include : Concepts on the causes and prevention. The concept of behavior modification and lifestyle. The concept of protection through Family + Community+Temple +School+Friends. Component of 5 Group emowered "Participation" includes: 1) teachers /school administrators, 2) parent groups 3) Friends 4) health multidisciplinary and 5) Temple/dharma practice. Keywords: Integration of Buddhist Psychology, suicide teen in Thailand Society ๑. บทน า องคการอนามยโลก (WHO) ไดรายงานการประมาณการฆาตวตายของคนทวโลก ในแตละปมจ านวนคนทฆาตวตายเกอบ ๑ ลานคน ทก ๔๐ วนาท มคนฆาตวตาย ๑ คน คาดวาประมาณการในป ๒๐๒๐ ในเวลา ๒๐ วนาทจะมคนฆาตวตาย ๑ คน การฆาตวตายเปนสาเหตการตายเปนล าดบท ๓ ของสาเหตการตาย จากรายงานการฆาตวตายทวโลก พบวา เพศชายมอตราการฆาตวตายส าเรจสงกวาเพศหญง การฆาตวตายในทกราย เกอบ ๙๐ เปอรเซนต มความสมพนธกบการเจบปวยทางจต โดยเฉพาะการปวยดวยโรคซมเศรา และการตดสารเสพตด๑ การฆาตวตายเกดขนในบคคลทมความเสยง เชน เปนโรคซมเศรา มปญหาบคลกภาพ การพยายามฆาตวตายและการฆาตวตายส าเรจมโอกาสเกดขนไดมากถามยา อาวธหรอวธทจะท าไดงายๆ ใกลตว๒ สาเหตของการฆาตวตายในวยรน เชน ประวตครอบครว การเลยนแบบ ขาวหรอเรองราวเกยวกบการฆาตวตายอาจชกชวนใหเดกหรอวยรนเลยนแบบพฤตกรรมฆาตวตาย ความผดปกตทางชวะภาพ ปญหาหรอความผดปกตขณะคลอด ความผดปกตทางจตเวช สภาพครอบครว๓ ซกมนฟอยด (Sigmund Freud) ไดกลาวถงการท างานของจตใตส านกอยเบองหลง พฤตกรรมของคน สาเหตเรมตนของการฆาตวตายเพราะจตใตส านก มธรรมชาตความโนมเอยงทจะท าลายตนเอง หรอมสญชาตญานแหงความตาย (Death Instinct) เพราะมความคบของใจในสญชาตญาณการมชวตรอด ฟรอยด เชอวา การฆาตวตายกเหมอนกบการฆาตกรรม แนวคดเรองพทธจตวทยานนเปนเรองทเกยวของกบจตและกระบวนการท างานของจตทพระพทธศาสนาถอวาจตนนมพลงในการควบคมกาย พทธจตวทยานนศกษาจตและกระบวนการ

๑ นนทนภส ประสานทอง, “การฆาตวตาย (Suicide)”, ส านกบรหารระบบบรการสขภาพจต กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข : พฤษภาคม ๒๕๕๔. ๒ ปาณภา สขสม, “แนวคดทางสงคมวทยากบการศกษาอาชญากรรม”, วารสาร มจร สงคมศาสตรปรทรรศน, ปท ๔ ฉบบท ๓ (กนยายน-ธนวาคม ๒๕๕๘): ๑๙๓. ๓ กรมสขภาพจตกระทรวงสาธารณสข, สาเหตของการฆาตวตายในวยรน, [ออนไลน], แหลงทมา, http://www.saf.mut.ac.th/Pages/psychology/Suicide.htm, [๔ ตลาคม ๒๕๕๗].


ท างานของจตในแงของการปฏบตเพอฝกฝนจต ดวยการปฏบตธรรมทงในดานสมถะและวปสสนากรรมฐานโดยมงท าใหจตมศกยภาพทจะสามารถเอาชนะหรอควบคมกเลสได๔ ศนยวจยกรงเทพโพลล สถาบนวจยมหาวทยาลยกรงเทพ ไดด าเนนการส ารวจขอมลเพอรบทราบสถานการณเกยวกบปญหาความทกข และทางออกของวยรนไทยเพอเปนขอมลใหหนวยงานทเกยวของไดใชเปนแนวทางในการด าเนนงานเพอปรบเปลยนแนวคดและพฤตกรรมของวยรนไทย ผลการส ารวจ พบวา วยรนรอยละ ๘๗.๕ ไดประสบกบปญหาทท าใหรสกเครยด เปนทกข และวตกกงวลอนสงผลตอสภาพจตใจและการด าเนนชวตโดยวยรนทอยกบพอหรอแมทแยกกนอยมปญหาความเครยดและเปนทกขมากทสด และพบวา วยรนทศกษาในระดบมธยมศกษา มปญหาความเครยดและเปนทกขมากทสด นาจะเปนเพราะเพงยางเขาสวยรนจงตองปรบตวในหลายๆ เรอง จงมปญหาความเครยดและเปนทกขกงวลมากกวากลมอน วยรนไทยในปจจบนหางไกลพระพทธศาสนา เนองจากขาดการชแนะและปลกฝงจากผทเกยวของ นอกจากนวยรนบางสวนยงเหนวาหลกค าสอนของพระพทธศาสนาทเผยแพรอยทกวนนไมตรงกบปญหาของพวกเขา เขาใจยากและเนนแตเรองชาตนชาตหนาซงไกลตวเกนไป๕ จากสภาพปญหาของวยรนในสงคมไทยทผวจยไดศกษาคนควาจากเอกสาร งานวจยและผลส ารวจพบวาหากเรายงคงยดมนในหลกทวามนษยควรมศาสนาเปนทพงพงยดเหนยวจตใจโดยเฉพาะในยามมทกข นาจะเปนทางออกในการแกปญหาความทกขของพวกเขาได แตการทวยรนไมสามารถใชพระพทธศาสนาเปนทพงในยามมความทกข เปนเพราะขาดความรความเขาในใจหลกค าสอนของพระพทธศาสนาอยางถกตองและเพยงพอทจะน าไปใชแกปญหาของตวเองได ขาดการชแนะและปลกฝงจากผทเกยวของ นอกจากน วยรนบางสวนยงเหนวาหลกค าสอนของพระพทธศาสนาทเผยแพรอยทกวนนไมตรงกบปญหาของพวกเขา เขาใจยาก และเนนแตเรองชาตนชาตหนาซงไกลตวเกนไป จากขอเทจจรงและปรากฏการณดงกลาวขางตนเปนมลเหตจงใจใหผวจยมความสนใจทจะท าการศกษาวจย เพอสรางตวแบบพทธจตวทยาบรณาการในการลดอตราการฆาตวตายของวยรนในสงคมไทย และใชเปนแนวทางในการปองกนแกไขและลดอตราการฆาตวตายของวยรนในสงคมไทยตอไป ๒. วตถประสงคของการวจย ๒.๑ เพอศกษาแนวคดและบรณาการหลกพทธจตวทยาในการลดอตราการฆาตวตายตามแนวพระพทธศาสนา

๔ พระครปลดมารต วรมงคโล, การศกษาวเคราะหพทธจตวทยาในพระไตรปฎก , [ออนไลน], แหลงทมา: http://www.mcu.ac.th/site/articlecontent_desc.php?, [๔ ตลาคม ๒๕๕๗]. ๕ สนสา ประวชย, เจาะใจวยรนผานผลโพลล, ศนยวจยกรงเทพโพลลสถาบนวจยมหาวทยาลยกรงเทพ, [ออนไลน], แหลงทมา ; http://research.bu.ac.th/extra/article018.html, [๑๐ ตลาคม ๒๕๕๗].


๒.๒ เพอบรณาการและพฒนาตวแบบหลกพทธจตวทยาในการลดอตราการฆาตวตายของวยรนในสงคมไทย ๒.๓ เพอสรางตวแบบพทธจตวทยาบรณาการในการลดอตราการฆาตวตายของวยรนในสงคมไทย ๓. ขอบเขตในการวจย ขอบเขตดานเนอหา ผวจยไดก าหนดขอบเขตเนอหาในบรณาการหลกธรรมทางพระพทธศาสนา อรยสจ ๔ กบการด าเนนชวตรวมกบหลกจตวทยาในการลดอตราการฆาตวตายของวยรนในสงคมไทยโดยใชหลกจตวทยาใหการปรกษาของคารล โรเจอรส (Carl Rogers) ขอบเขตดานตวแปร ตวแปรพนฐาน ไดแก ปจจยสวนบคคล ประกอบดวย (๑) เพศ (๒) อาย (๓) ระดบการศกษา (๔) รายไดครอบครว ตวแปรเหต ไดแก ปจจยตางๆ ทอาจสงผลตอการฆาตวตายของคนในชมชนในระดบบคคลและครวเรอน ซงประกอบดวย ปจจยทางดานคานยม ปจจยทางดานเศรษฐกจ ปจจยทางดานสขภาวะ ปจจยทางดานพฤตกรรมการบรโภคเครองดมแอลกอฮอล และความพงพอใจตอครอบครวทตนอาศยอย ตวแปรตาม ไดแก อตราการฆาตวตายของวยรน ขอบเขตดานประชากรและผใหขอมลส าคญ ประชากรและกลมตวอยางไดแก โรงเรยนมธยมศกษาในเขตกรงเทพมหานครและกลมจงหวดภาคเหนอ คดเลอกประชากรดวยการสมแบบเจาะจง (Purposive Sampling) จ านวน ๒ โรงเรยน ๒ มหาวทยาลย กลมตวอยาง ไดแก นกเรยน ผบรหาร ผอ านวยการ คณาอาจารย และผบรหารดบรองคณบด และนสต โดยการเปดตารางประชากรของเครจซและมอรแกน๖ ผใหขอมลส าคญโดยการสมภาษณสมภาษณเชงลกและการสนทนากลมเฉพาะ ในจงหวดล าพน และจงหวดนครสวรรค จ านวน ๑๘ รป/คน จากผบรหารโรงเรยน ผมสวนเกยวของ และใกลชดกบผพยายามฆาตวตาย ๔. วธด าเนนการวจย การศกษาวจยเรอง “แบบจ าลองพทธจตวทยาบรณาการ : เพอลดอตราการฆาตวตายของวยรนในสงคมไทย” ใชรปแบบงานวจยแบบ ผสมผสานวธ (Mixed Research Method) ประชากรและกลมตวอยาง ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจย ประกอบดวย ๒ กลม ไดแก ๑. การวจยเชงปรมาณ ประชากรและกลมตวอยาง ไดแก โรงเรยนมธยมศกษา ในเขตกรงเทพมหานครและกลมจงหวดภาคเหนอ คดเลอกประชากรดวยการสมแบบเจาะจง (Purposive

๖ Krejcie, R.V. & Morgan, D.W., Determining Sample Size for Research Activities, Educational and Psychological Measurement, 30(3),1970, pp.607-610.


Sampling) จ านวน ๒ โรงเรยน ๒ มหาวทยาลย กลมตวอยางคอ นกเรยน ผบรหาร ผอ านวยการ คณาอาจารย และผบรหารดบรองคณบด และนสต ด าเนนการแจกแบบสอบถาม แหงละ ๑๐๐ ชด ๒. การวจยเชงคณภาพ สมภาษณเชงลกผใหขอมลส าคญ จ านวน ๑๘ รป/คน จาก ผบรหารโรงเรยน ผมสวนเกยวของ และใกลชดกบผพยายามฆาตวตาย ในจงหวดล าพน และจงหวดนครสวรรค โดยการเลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) การสนทนากลม (Focus Group Discussion) ของผเชยวชาญ ๒ ครง จ านวน ๑๘ รป/คน ณ มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย เพอใหไดแบบจ าลองเบองตน เครองมอการวจย เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลการวจยครงน คอ แบบสอบถามความคดเหน (Questionnaires) แบบสมภาษณ และแบบสนทนากลม ทผวจยสรางขนจากการศกษาวเคราะหเอกสารและงานวจยทเกยวของผวจยไดดดแปลง และพฒนาใหเหมาะสมกบการศกษาในครงน การวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลเชงปรมาณดวยคอมพวเตอร โดยใชโปรแกรมส าเรจรป การวเคราะหขอมลเชงคณภาพ ผวจยวเคราะหขอมลจากแบบสมภาษณและการสนทนากลม โดยใชเทคนคการวเคราะหเนอหา (Content Analysis Technique) สงเคราะหขอมลตามวตถประสงคการวจย สถตทใชในการวเคราะหขอมล ใชโปรแกรมส าเรจรปทางสถตเพอการวจยทางสงคมศาสตรเสนอขอมล ใชสถตพรรณนา (Descriptive Statistics) ส าหรบอธบายลกษณะขอมลทวไปของกลมตวอยางและพรรณนาความคดเหนของกลมตวอยางทเกยวกบปจจยสวนบคคล โดยการศกษาปจจยตางๆ ทอาจสงผลตอการฆาตวตาย สถตทใช คอ คาความถ (Frequency), คารอยละ (Percentage) คาเฉลยตวอยาง ( ) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) สถตเชงอนมาน (Inferential Statistics) ใชส าหรบทดสอบสมมตฐานเพอศกษาความสมพนธตามปจจยสวนบคคล โดยการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One-way Analysis of Variance) เมอพบวามความแตกตางจงทดสอบความแตกตางรายคโดยวธการหาผลตางนยส าคญนอยทสด (Least Significant Difference : LSD) ๕. ผลการวจย ผลการวจยพบวา ๑. แนวคดและบรณาการหลกพทธจตวทยาในการลดอตราการฆาตวตายตามแนวพระพทธศาสนา มปญหาเชงสาเหตการฆาตวตายของวยรนในสงคมไทย พบวาสภาพปญหาเชงสาเหตการฆาตวตาย ประกอบดวย ๖ ประเดน ดงน ๑) คานยมสมยใหม ๒) ความเครยดจากการเรยน ๓) สภาพทางเศรษฐกจ ๔) สภาวะสขภาพ กาย-จต ๕) อปนสยสวนตว และความรก และ ๖) การเขาสงคมและการคบเพอนโดยปญหาเหลานเปนปญหาทเกดขนไดกบวยรนทกคน กลายเปนปญหาสะสมทอาจกอใหเกดพฤตกรรมการฆาตวตาย ซงสามารถแบงระดบความรนแรงได ๓ ระดบ คอ ๑) วยรนทมความเสยงในการฆาตวตาย ๒) วยรนทมความ


พยายามในการฆาตวตาย และ ๓) วยรนทมการกระท าในการฆาตวตาย ๒. บรณาการและพฒนาตวแบบหลกพทธจตวทยาในการลดอตราการฆาตวตายของวยรนในสงคมไทย การบรณาการ โดยน าหลกจตวทยาประกอบดวย ๑) การใหค าปรกษาแนะน า ๒) กระบวนการจตบ าบด และ ๓)ระบบการมสวนรวม บรณาการรวมกบการน าหลกอรยสจ ๔ คอ การรปญหาตนเอง การรสาเหตปญหาการรเปาหมายการแกไข และการรวธการแกไข และน าหลกปฏบตโดยการท าใหมากทสดใหบรรลเปาหมาย และการน าหลกอรยมรรคมองค ๘ มาเปนแนวทางในการพฒนาตนเอง ประกอบดวย ๑) สมมาทฏฐ ๒) สมมาสงกปปะ ๓) สมมาวาจา ๔) สมมากมมนตะ ๕) สมมาอาชวะ ๖) สมมาวายามะ ๗) สมมาสต ๘) สมมาสมาธ ๓. สรางตวแบบพทธจตวทยาบรณาการในการลดอตราการฆาตวตายของวยรนในสงคมไทย ตวแบบพทธจตวทยาบรณาการในการลดอตราการฆาตวตายของวยรนในสงคมไทย มองคประกอบทส าคญ ๕ องคประกอบคอ องคประกอบท ๑. ปจจยสาเหตการฆาตวตายของเยาวชนหรอวยรนไทย ๖ ปจจยส าคญ คอ ๑. ดานคานยมสมยใหม ๒. ดานสภาพเศรษฐกจในครอบครว ๓. ดานสขภาพ กาย-จต ๔. อปนสยสวนตว ๕. ความสมพนธในครอบครว และ ๖. การคบเพอน/ความรก) องคประกอบท ๒. หลกพทธธรรมทสามารถโนมน ามาปองกนและแกไขปญหาการฆาตวตาย คอ หลกธรรม อรยสจ ๔ และ มรรคมองค ๘ องคประกอบท ๓. หลกจตวทยาเพอการปองกนและแกไขปญหาการฆาตวตาย คอ หลกการใหค าปรกษาแนะน า และหลกกระบวนการจตบ าบด องคประกอบท ๔. แนวคดเพอการจดการปญหาการฆาตวตายของวยรนไทย ประกอบดวย แนวคด เชงปองกนและแกไขทสาเหต แนวคดการปรบพฤตกรรมการด าเนนชวต แนวคดการปองกนผานครอบครว +ชมชน+วด+โรงเรยน (คชวร) แนวคด การสรางภมคมกนชวต ผานกลมเพอน และองคประกอบท ๕. กลมพลง “การมสวนรวม” ประกอบดวย ๑. คร/ผบรหารสถานศกษา ๒. กลมเพอน ๓. กลมผปกครอง ๔. กลมสหวชาชพดานสขภาพ และ ๕. วด/สถานปฏบตธรรม ๖. อภปรายผล ผวจยด าเนนการอภปรายผลตามตวแบบการสรางตวแบบพทธจตวทยาบรณาการในการลดอตราการฆาตวตายของวยรนในสงคมไทย มสาระส าคญ คอ บรณาการและพฒนาตวแบบหลกพทธจตวทยาในการลดอตราการฆาตวตายของวยรนในสงคมไทย การบรณาการและพฒนาตวแบบหลกพทธจตวทยาในการลดอตราการฆาตวตายของวยรนในสงคมไทย ผวจยด าเนนการศกษาแนวคดของหลกพทธจตวทยาและแนวคดตามแนวพระพทธศาสนาในการลดอตราการฆาตวตายและบรณาการทงหลกพทธจตวทยาและหลกพระพทธศาสนาและพฒนาเปนตวแบบมสาระส าคญ ดงน ประเดนท ๑ เพอศกษาแนวคดหลกพทธจตวทยาในการลดอตราการฆาตวตายของวยรน


แนวคดและบรณาการหลกพทธจตวทยาในการลดอตราการฆาตวตายตามแนวพระพทธศาสนาเปนแนวคดในการน าแนวคดของจตวทยาใหรจกคดวเคราะห เขาใจตนเอง ครอบครว และสงคม อยางมเหตผล และในการอยในสงคมตองน าหลกธรรมมาเปนแนวทางในการแกปญหาทเกดขนกบตนเองและครอบครว รตามหลกแหงพทธธรรม ไดแก รในแกนแทของพทธศาสนาคอ อรยสจ ๔ ซงเนนการใชสตปญญาในการแกทกข/ปญหา จตวทยาแนวพทธเปนแนวคดทมความลมลกและมประโยชนอยางยงทสามารถชวยเยยวยาจตใจมนษยทตกอยในทกขใหพนทกขได รวมทงสามารถชวยพฒนาจตใจมนษยใหสามารถอยกบความเปลยนแปลงและเผชญหนากบปญหาตางๆ ไดอยางเขาใจ สอดคลองกบงานวจยของ Ushiroyama๗ ท าการศกษาถงประสทธผลของจตบ าบดตามแนวคดจตวทยาแนวพทธทมตอผหญง ท เปนโรคทางกายทมสาเหตมาจากจตใจ (Psychosomatic) ผลการวจย พบวา หลงจาก ๒ สปดาหของการบ าบด ผปวยทไดรบการบ าบดม Chromogranin Concentration ซงเปนดชนทแสดงถงความเครยดทางจตไดลดลงอยางมนยส าคญ โดยอาศยค าอธบายของกระบวนการทางจตใจทใชกนอยในจตวทยามาประยกตผสมผสานกบ กระบวนการทางจตวทยา ท าใหบคคลสามารถด าเนนชวตไดอยางสอดคลองกบความเปนจรง สอดคลองกบงานวจยของ สทธ จตตนลวงศ ศกษาผลของกลมการปรกษาเชงจตวทยาแนวพทธทมตอความเขมแขงในการมองโลกของนกศกษามหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม พบวา นกศกษากลมทดลองมคะแนนความเขมแขงในการมองโลกสงกวากลมควบคมและสงกวากอนการทดลองอยางมนยส าคญทางสถต กลาวคอ กลมการปรกษาเชงจตวทยาแนวพทธสามารถท าใหนกศกษาทมความเครยดสง รสกเฉยชากบชวตและไมสามารถหาแหลงทรพยากรมาใชในการเผชญปญหาไดอยางเหมาะสมใหเปนนกศกษาทมการมองโลกวาเหตการณจากสงแวดลอมทงภายในและภายนอกเปนสงทาทาย คมคาทจะแกไขหรอเผชญกบเหตการณนนไดอยางมประสทธภาพ การใชหลกอรยสจ ๔ เพอการปองกนและแกไขปญหามขนตอน คอ ๑) ท าใหรปญหาการฆาตวตายเปนอยางไร ๒) ท าใหรสาเหตการฆาตวตายเปนอยางไร ๓) ท าใหรเปาหมายการปองกนและแกปญหาเปนอยางไร และ ๔) ท าใหมวธการปองกนและแกไขปญหาเปนอยางไร สาเหตของความทกขและประจกษแจงถงแนวทางในการดบทกข สอดคลองกบงานวจยของ ฤทธรงค หาญรนทร และสมพร รงเรองกลกจ ท าการศกษาผลการใหการปรกษารายบคคลแนวพทธในผปวยเรอรงทมภาวะซมเศรา ผลการวจย พบวา คาคะแนนภาวะซมเศราหลงการใหการปรกษาลดลงอยางมนยส าคญทางสถต กลมตวอยางทเขารบบรการมวธการแกไขปญหาแบบอรยสจสมการมองโลก มองตนถกตองตามความเปนจรง และสามารถจดการกบภาวะซมเศราไดอยางเหมาะสม สอดคลองกบงานวจยของ Marlatt๘ ท าการศกษาผลของการบ าบดพฤตกรรมเสพตดดวยหลกธรรม ๗Ushiroyama,Takahisa, Clinical Efficacy of Psychotherapy Inclusive of Buddhist Psychology in Female Psychosomatic Medicine. International Congress Series 1287, (2006: 334-339). ๘Marlatt, Alan G., Buddhist Philosophyand the Treatment of Addictive Behavior, Cognitive and Behavioral Practice, 2002, 9: 44-50.


ทางพระพทธศาสนา อนไดแก การท าสมาธเพอฝกสต ทางสายกลาง หลกไตรลกษณ และมรรคมองค ๘ เพอใหผรบการบ าบดไดตรวจสอบการท างานของจตใจใหรเทาทนความคดและความรสกของตนเองตระหนกถงความไมแนนอนของชวต และพฒนาทศนคตทถกตองตอประสบการณทงหมดในชวต เพอใหผรบการบ าบดสามารถควบคมตนเองไมใหตอบสนองตอสงเราหรอความอยากเหมอนทผานมา ผลจากประสบการณในการบ าบดพฤตกรรมเสพตดพบวาตนเหตของพฤตกรรมเสพตดเกดจากจตใจ ซงการปฏบตตามหลกธรรมทางพระพทธศาสนาสามารถชวยลดพฤตกรรมการเสพตดได การใชหลกอรยมรรค ๘ ปองกนและแกไขปญหาของวยรน มแนวทางในการน าทางสายกลางทเรยกวา มรรคอนมองค ๘ นเปนขอปฏบตแบบสายกลาง (มชฌมาปฏปทา) ประกอบดวยการท าใหวยรนเปนผมหลกและวนยของชวต การท าใหวยรนมจตใจมงมนจดจอกบสงดงามของชวต การท าใหวยรนมปญหารแจง การปองกนและแกไขปญหา การฆาตวตาย ดวยกระบวนการตอไปน คอ ๑. สมมาทฏฐ คอ มปญญาอนเหนชอบ ไดแกการเหนในอรยสจ ๔ คอ การท าใหเหนถง ทกข เหตทท าใหเกดทกข (สมทย) ความดบทกข (นโรธ) และขอปฏบตใหถงความดบทกข (มรรค) สอดคลองกบงานวจยของ บวร สวรรณผา๙ ศกษาสมมาทฏฐของนกศกษามหาวทยาลยราชภฏนครราชสมาหลงการเขากลมการปรกษาเชงจตวทยาแนวพทธ พบวา นกศกษาทเขารวมกลมเกด ๑.สมมาทฏฐ หรอวธคดทถกตองเปนจรงในการมองโลกมองชวต และมองตนเอง รบรถงหนาทของตนในบทบาทตางๆ อยางชดเจน ๒. สมมาสงกปปะ คอ ด ารชอบ คอ ด ารทจะออกจากกาม ไมพยาบาทปองรายไมเบยดเบยนผอน ๓. สมมาวาจา คอ เจรจาชอบ ไดแก การเวนจากวจทจรต ๔ คอไมประพฤตชวทางวาจา การไมพดเทจ ไมพดสอเสยดยยงใหเขาแตกราวกน ไมพดค าหยาบคาย และการไมพดเพอเจอเหลวไหลไรสาระ ๔.สมมากมมนตะ คอ ท าการงานชอบโดยประกอบการงานทไมผดประเพณ ไมผดกฏหมาย ไมผดศลธรรม ๕. สมมาอาชวะ คอ เลยงชวตชอบไดแก การเวนจากการเลยงชพในทางทผด ๖. สมมาวายามะ คอ มความเพยรชอบ ๔ ประการ ไดแก การเพยรระวงมใหบาปหรอความชวเกดขน การเพยรท ากศลหรอความด และเพยรรกษากศลหรอความดทเกดขนแลวใหคงอย ๗. สมมาสต คอระลกชอบ ไดแก การระลกวปฏฐานไดแก การระลกในกาย เวทนา จต และธรรม ๔ ประการ และ ๘. สมมาสมาธ คอตงใจชอบ ท าจตใหสงบระงบจากกเลส เครองเศราหมอง ไมฟงซาน สอดคลองกบงานวจยของ และสอดคลองกบงานวจยของ มาแรท๑๐ ศกษาผลของการบ าบดพฤตกรรมเสพตดดวยหลกธรรมทางพระพทธศาสนา อนไดแก การท าสมาธเพอฝกสต ทางสายกลาง หลกไตรลกษณ และมรรคมองค ๘ เพอใหผรบการบ าบดไดตรวจสอบการท างานของจตใจใหรเทาทนความคดและความรสกของตนเองตระหนกถงความไมแนนอนของชวตและพฒนา ๙ บวร สวรรณผา, “สมมาทฐของนกศกษามหาวทยาลยราชภฏนครราชสมาหลงการเขากลมการปรกษาเชงจตวทยาแนวพทธ”, รายงานการวจย, นครราชสมา : มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา, ๒๕๕๑,บทคดยอ. ๑๐Marlatt, Alan G., Buddhist Philosophyand the Treatment of Addictive Behavior, Cognitive and BehavioralPractice, 2002, 9: 44-50.


ทศนคตทถกตองตอประสบการณทงหมดในชวต เพอใหผรบการบ าบดสามารถควบคมตนเองไมใหตอบสนองตอสงเราหรอความอยากเหมอนทผานมา ผลจากประสบการณในการบ าบดพฤตกรรมเสพตดพบวาตนเหตของพฤตกรรมเสพตดเกดจากจตใจ ซงการปฏบตตามหลกธรรมทางพระพทธศาสนาสามารถชวยลดพฤตกรรมการเสพตดได ประเดนท ๒ บรณาการและพฒนาตวแบบหลกพทธจตวทยาในการลดอตราการฆาตวตายของวยรนในสงคมไทย แนวคดเชงพทธจตวทยาบรณาการ การปองกนแกไขปญหาการฆาตวตายของวยรนตองมกระบวนการใหการปรกษาแนะน าตามหลกอรยสจ ๔ กระบวนการจตบ าบดเชงอรยมรรค ๘ และหลกการจดการใหเกดการมสวนรวมจากทกภาคสวน มสาระส าคญ คอ ๑. หลกจตวทยา การใหค าปรกษา ค าแนะน า หรอการใหขอมลเพอชวยเหลอ ดวยการใหค าปรกษาแนะน า กระบวนการจตบ าบด และระบบการมสวนรวม เปนการประยกตใชหลกการทางสขภาพจต จตวทยา และการพฒนามนษย ผานทางกลวธทางความคด อารมณ และพฤตกรรม โดยมงเนนทความสมบรณ การงอกงามเตบโตของบคคล และการพฒนาดานอาชพ พอๆ กบการมงเนนทการจดการกบพยาธสภาพทางจต ม ๕ กระบวนการ คอ ๑) การสรางสมพนธภาพ และตกลงการบรการ ๒) การส ารวจปญหา ๓) การท าความเขาใจปญหา ๔) การวางแผนเพอแกไขปญหาและ ๕) การยตการปรกษา สอดคลองกบงานวจยของ สววฒ วงศทางสวสด๑๑ ไดท าการศกษาการบรการดานสขภาพจตทางอนเตอร เนตโดยศกษาลกษณะปญหาของผมารบบรการ และประสบการณของผใหบรการผานทางโปรแกรมเอมเอสเอน ซงผลการวจยบงชวาการบรการสขภาพจตทางอนเทอรเนตนบเปนชองทางททาใหกลมคนทใชอนเทอรเนตเปนประจ าอยแลวเขาถงบรการนไดงายโดยทไมตองมขนตอนยงยากซบซอนนอกจากนการบรการดานสขภาพจตทางอนเทอรเนตยงเหมาะสาหรบกลมคนทมความตองการทจะรบบรการดานสขภาพจตแตไมกลาทจะไปเขารบบรการดวยตนเอง ๒. อรยสจ ๔ เปนหลกธรรมทมงผลในทางปฏบต สามารถใชแกไขปญหาในชวตมความลกซงและมหลกธรรมอนๆ ผสมผสานรวมกนอยในหลกธรรมน อรยสจ ๔ ประกอบดวย ๑) ทกข ค าวาทกขในพทธธรรมแบงความทกขเปน ๓ ลกษณะ คอ ๑) ความทกขกายทกขใจ เจบปวด โศกเศรา ๒) ทกขเนองดวยความผนแปร และ ๓) ทกขตามสภาพสงขาร ๒) สมทย คอ เหตแหงทกข หรอสาเหตของปญหา ๓) นโรธ คอ ความดบทกข หรอภาวะหมดปญหา เปนภาวะทสขสงบ ไมเปนทกข ไมบบคน ไมปนปวนวนวาย ๔) มรรค คอ วธการทน าไปสความดบทกขหรอขอปฏบตเพอก าจดสาเหตแหงปญหา สอดคลองกบงานวจยของ ฤทธรงค หาญรนทร และสมพร รงเรองกล

๑๑ สววฒ วงศทางสวสด, “การบรการดานสขภาพจตทางอนเตอรเนต : ลกษณะปญหาของผมารบบรการและประสบการณของผใหบรการผานทางโปรแกรมเอมเอสเอน”, รายงานการวจย, จฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๕๓,บทคดยอ.


กจ๑๒ ศกษาผลการใหการปรกษารายบคคลแนวพทธในผปวยเรอรงทมภาวะซมเศรา ผลการวจย พบวา คาคะแนนภาวะซมเศราหลงการใหการปรกษาลดลงอยางมนยส าคญทางสถต กลมตวอยางทเขารบบรการมวธการแกไขปญหาแบบอรยสจสมการมองโลก มองตนถกตองตามความเปนจรง และสามารถจดการกบภาวะซมเศราไดอยางเหมาะสม ๓. อรยมรรค ๘ เปนแนวทางการพฒนาการใชชวตของวยรนใหมศลธรรมกบการด าเนนชวตใหมสมาธมงมนท าสงทดงาม และมปญญารคด มภมคมกน มสาระส าคญ คอ ๑) สมมาทฏฐ คอ มปญญาอนเหนชอบ ๒) ส มมาส งกปปะ คอ ด าร ชอบ ๓ ) สมมาวาจาคอ เจรจาชอบ ๔) สมมากมมนตะ คอ ท าการงานชอบโดยประกอบการงานทไมผดประเพณ กฎหมาย และศลธรรม ๕) สมมาอาชวะ ไดแก การเวนจากการเลยงชพในทางทผด ๖) สมมาวายามะ คอ มความเพยรชอบ ๗) สมมาสต คอระลกชอบ ๘) สมมาสมาธ คอตงใจชอบ ท าจตใหสงบระงบจากกเลส เครองเศราหมอง ไมฟงซาน สอดคลองกบงานวจยของ Beitel, et al.๑๓ ไดศกษาผลสะทอนของผใชยาเสพตดในเมองทมตอการบ าบดทมงเนนทางดานจตใจตามหลกการทางพทธศาสนา ผลการศกษา พบวา การบ าบดทมงเนนทางดานจตใจตามหลกการทางพทธศาสนาสามารถชวยเพมแรงจงใจในการเลกยาเสพตดและการตระหนกถงการปองกนตนเองจากการตดเชอเอดสได ๔. พลงทางสงคม การแกไขปญหาวยรนฆาตวตายนนเปนปญหาทตองใชพลงทางสงคม ทเกดจากการรวมตวกนของทกสวน ประกอบดวย คร/ผบรหารสถานศกษา กลมเพอน ผปกครอง และ สหวชาชพ สอดคลองกบงานวจยของ กนก จนทรขจร๑๔ การพฒนาพฤตกรรมจตส านกสาธารณะเปนการถายทอดทางปญญา อารมณ สงคม ลกษณะมงอนาคต สขภาพจต คานยมความเปนไทยแรงจงใจใฝสมฤทธสตปญญาและความเชออ านาจในตนซงมอทธพลจากแบบอยางของความชวยเหลอกนการมปฏสมพนธรวมกนระหวางคนในครอบครว กลมเพอน คร ฯลฯ ท าใหการพฒนาพฤตกรรมจตส านกสาธารณะตองกระท าควบคกนทงปจจยภายในคอการมความคดเหนถกตอง และปจจยภายนอกคอการมตวแบบหรอสอทสงเสรมการเปนแบบอยางทด และสอดคลองกบงานวจยของ บญเลศ ธงสอาด และคณะ๑๕ พบวา กระบวนการมสวนรวมในการสรางภมคมกนทางสงคมแกสถาบนครอบครวในชมชนชนบท ๕ แหง ของจงหวดอบลราชธาน เกด

๑๒ ฤทธรงค หาญรนทร และสมพร รงเรองกลกจ, “การใหการปรกษารายบคคลแนวพทธศาสนาในผปวยเรอรงทมภาวะซมเศรา”, วารสารสขภาพจตแหงประเทศไทย, ๒๕๕๑, ๑๖, ๑: ๑๔-๒๓. ๑๓ Beitel, Mark., et al., Reflection by Inner-City Drug Users on a Buddhist-Based Spirituality Focused Therapy : A Qualitative Study, American Journal of Orthopsychiatry, 2007 , 77,1:1-9. ๑๔ กนก จนทรขจร, คณธรรมพนฐานในการพฒนาเดกไทย คมอวฒนธรรมวถชวตไทย, พมพครงท ๒, (กรงเทพมหานคร : พศษฐการพมพ, ๒๕๔๔), หนา ๒๙ - ๒๗๘. ๑๕บญเลศ ธงสอาด และคณะ, “การศกษาและวจยกระบวนการมสวนรวมในการสรางภมคมกน ทางสงคมแกสถาบนครอบครวในชมชนชนบท ๕ แหงในจงหวดอบลราชธาน”, รายงานการวจย, ส านกงานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจงหวดอบลราชธาน, ๒๕๕๔, บทคดยอ.


จากแนวทาง คอ ๑) ผน าและสมาชกในครอบครวมสวนรวมในการปรกษาปญหาและเรยนรสภาพแวดลอมการเกดขนการด ารงอยและพฒนาการของครอบครวตนเองเครอญาต ประวตศาสตรชมชนทองถนขนบธรรมเนยม จารตประเพณ กฎระเบยบและการสบทอด ๒) ผน าและสมาชกในครอบครวเรยนร ในการพจารณาปญหาทเกดขนรวมกนในครอบครว ผานกจกรรมตางๆ และจากตนทนทางสงคมทมอยในครอบครวและชมชน ๓) การมสวนรวมในการเรยนรเรยนรรวมกนจากการมสวนไดสงผานกจกรรมดานยทธศาสตรชมชน/แผนงาน/โครงการตาง ๆในชมชน มผลตอการสรางภมคมกนทางสงคมแกครอบครวของประชากรในชมชนชนบท ๔) สมาชกในครอบครวมสวนรวมในการคนหาความจรงของปญหาครอบครว สภาพปญหาแนวโนมความรนแรงทกระทบตอครอบครวในชมชนและแนวทางแกไขปญหาของครอบครว ๕) การเรยนรในการจดท าโครงการและด าเนนงานตามโครงการและตดตามประเมนผลการด าเนนโครงการอยางมสวนรวมในชมชน ๖) การเรยนรการมสวนรวมในการประเมนศกยภาพของครอบครวและชมชนผานโครงการ กจกรรมตาง ๆเกยวกบการพฒนาครอบครวในชมชน และ ๗) การมสวนรวมในการเรยนรและคนหาศกยภาพของครอบครวในชมชน ๗. ขอเสนอแนะ ๑) ขอเสนอแนะเชงนโยบาย ควรไดมการเผยแพรไปสหนวยงานส าคญทเกยวของในระดบนโยบาย เชน กรมสขภาพจตกระทรวงสาธารณสข กระทรวงศกษาธการ องคกรมหาเถรสมาคมหรอองคกรดานการก ากบดแลนโยบายพระพทธศาสนา หนวยงานดานการจดการชมชนหรอทองถนทควรไดเขามารบรและมสวนรวมกบการใชประโยชนจากผลการวจยครงน ๒) ขอเสนอแนะเชงปฏบตการ เยาวชนทวไปควรไดมการเรยนรลวงหนา อยางถกตองเมอเกดสภาวการณปญหาทางจตแลววยรนแตละคนควรมแนวทางหรอวธการทเหมาะสม ผปกครองทวไปควรไดรบรและเรยนรวาควรเขามามสวนรวมในการปองกบปญหา การใหความเขาใจใสในวถชวตของเยาวชนการใหความรกความอบอนและมความผกพนใกลชดเขาใจและอยใกลลกหลานตลอดเวลา ผบรหารและคร-อาจารย ทกสถานศกษาทกระดบ ควรไดรบร เรยนรและมความตระหนกรตอสถานการณ สภาวะอารมณวตกกงวลอนเปนพฤตกรรมเสยงตางๆ ของเยาวชน พรอมใหความร มค าแนะน า ใหค าปรกษาและมกจกรรม สรางเสรม ภมคมกนใหเยาวชนอยางเหมาะสม ๓) ขอเสนอแนะเชงการบรหาร หนวยงานส าคญทอยใกลชดกบวถของเยาวชน ควรไดเขามามสวนรวม วางแผน ด าเนนการและบรหาร การปองกนแกไขปญหาพฤตกรรมการฆาตวตายทงในชวงทมความเสยงชวงมความพยายามกระท าการฆาตวตายหรอชวงทลงมอปฏบตการฆาตวตาย และสวนด าเนนการปองกนแกไขปญหาอยางเปนระบบเปนรปธรรมและตอเนอง


บรรณานกรม ๑. ภาษาไทย (๑) หนงสอ: นนทนภส ประสานทอง. “การฆาตวตาย (Suicide)”. ส านกบรหารระบบบรการสขภาพจต

กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข : พฤษภาคม ๒๕๕๔. กนก จนทรขจร. คณธรรมพนฐานในการพฒนาเดกไทย.คมอวฒนธรรมวถชวตไทย. พมพครงท

๒. กรงเทพมหานคร : พศษฐการพมพ, ๒๕๔๔. (๒) วารสาร: ปาณภา สขสม. “แนวคดทางสงคมวทยากบการศกษาอาชญากรรม”. วารสาร มจร สงคมศาสตร

ปรทรรศน. ปท ๔ ฉบบท ๓ กนยายน-ธนวาคม ๒๕๕๘. (๓) เวบไซต: กรมสขภาพจตกระทรวงสาธารณสข. สาเหตของการฆาตวตายในวยรน. [ออนไลน]. แหลงทมา,

http://www.saf.mut.ac.th/Pages/psychology/Suicide.htm. [๔ ตลาคม ๒๕๕๗]. พระครปลดมารต วรมงคโล. การศกษาวเคราะหพทธจตวทยาในพระไตรปฎก [ออนไลน].

แหลงทมา: http://www.mcu.ac.th/site/articlecontent_desc.php?. [4 ตลาคม 2557].

สนสา ประวชย. เจาะใจวยรนผานผลโพลล. ศนยวจยกรงเทพโพลลสถาบนวจยมหาวทยาลยกรงเทพ. [ออนไลน]. แหลงทมา ; http://research.bu.ac.th/extra/article018.html, [10 ตลาคม 2557].

๒. ภาษาองกฤษ (I) Books: Beitel, Mark., et al.. Reflection by Inner-City Drug Users on a Buddhist-Based

Spirituality Focused Therapy : A Qualitative Study. American Journal of Orthopsychiatry, 2007.

Krejcie, R.V. & Morgan, D.W. Determining Sample Size for Research Activities, Educational and Psychological Measurement. 30(3),1970

Marlatt, Alan G.. Buddhist Philosophyand the Treatment of Addictive Behavior. Cognitive and Behavioral Practice, 2002.

Ushiroyama, Takahisa. Clinical Efficacy of Psychotherapy Inclusive of Buddhist Psychology in Female Psychosomatic Medicine. International Congress Series, 1287.

พุทธจิตวิทยาบูรณาการ...

Documents