การพัฒนาความรู้ด้วยการ ......

13
26 วารสารวิชาการบริหารธุรกิจ สมาคมสถาบันอุดมศึกษาเอกชนแห่งประเทศไทย ในพระราชูปถัมภ์ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ปีท่ 7 ประจำาเดือน กรกฎาคม - ธันวาคม 2561 การพัฒนาความรู้ด้วยการหมุนเวียนงานภายในโรงพยาบาลนันอาและโพลีคลีนิค จังหวัดกรุงเทพมหานคร KNOWLEDGE DEVELOPMENT BY JOB ROTATION IN NAN-AH POLYCLINIC, BANGKOK ชยาพล สุนทรวิวัฒนา นักศึกษา หลักสูตรปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์และองค์การ (หลักสูตรนานาชาติ) คณะพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ Mr. Chayapon Soontornwiwattana Ph.D. Candidate in Doctor in Human Resource and Organization Development School of Human Development, National Institute of Development Administration (NIDA) E-mail: [email protected] ดร. มณฑล สรไกรกิติกูล อาจารย์ประจำา สาขาวิชาการบริหารองค์การ การประกอบการ และทรัพยากรมนุษย์ คณะพาณิชยศาสตร์และการบัญชี มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ Dr. Monthon Sorakraikitikul Faculty member of Organization, Entrepreneurship and Human Resource Management Department, Thammasat Business School, Thammasat University E-mail: [email protected] บทคัดย่อ การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพแบบศึกษาเฉพาะกรณี มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการพัฒนาความรู้ ของพนักงานของโรงพยาบาลนันอาและโพลีคลีนิค และผลของการพัฒนาความรู้ภายในโรงพยาบาลที่ส่งผลให้ การดำาเนินงานประสบความสำาเร็จ เพื่อเป็นตัวอย่างให้แก่โรงพยาบาลขนาดเล็กในด้านการบริหารทรัพยากรมนุษย์ ในอุตสาหกรรมโรงพยาบาล กลุ่มผู้ให้ข้อมูลได้แก่ ผู้บริหาร แพทย์ พยาบาล เจ้าหน้าที่สาธารณสุข คัดเลือกจากกลุ่ม บุคลากรที่เกี ่ยวข้องกับขั้นตอนดำาเนินงานหลักของโรงพยาบาล ด้วยวิธีการสัมภาษณ์รายบุคคลจนได้ข้อมูลที่อิ่มตัว จำานวน 13 คน จากบุคลากรทั้งสิ้น 40 คน ผลการศึกษาพบว่าเครื่องมือสำาคัญของการพัฒนาความรู้ภายในโรงพยาบาลคือ การหมุนเวียนงาน ซึ่งเกิด จากการลงมือปฏิบัติงานจริงในโรงพยาบาล จากการต่อยอดแนวคิดของผู้บริหารด้วยกาหมุนเวียน งานในกลุ่มของ พยาบาลแบบไม่เป็นทางการ และเริ่มการหมุนเวียนงานเชิงนโยบายในกลุ ่มเจ้าหน้าที่สาธารณสุข ซึ่งการหมุนเวียนงาน ที่ประสบความสำาเร็จจะเกิดขึ้นภายใต้องค์ประกอบ 4 ประการ ได้แก่ รูปแบบการจัดการของผู้บริหาร การให้ ความสำาคัญของการหมุนเวียนงาน เป้าหมายองค์กร และความพึงพอใจ ในงาน ซึ่งนำามาสู ่การพัฒนาทักษะและ ความสำาเร็จของงาน ทำาให้พนักงานพัฒนาตนเองเป็นพนักงานผู้มีความรู้ นอกจากนี้ผลการวิจัยพบว่าความรู จากภายนอกองค์กรถูกแบ่งปันและส่งต่อเข้ามาในองค์กรผ่านการทำางานร่วมกับแพทย์และผู้เชี่ยวชาญไม่ประจำา ผ่านการหมุนเวียนงานของพนักงานในองค์กร ผลการวิจัยพบว่า การพัฒนาความรู ้ของบุคลากรด้วยการหมุนเวียนงาน มีส่วนสำาคัญที่ส่งผลต่อประสิทธิภาพและความสำาเร็จของโรงพยาบาล ค�าส�าคัญ: การพัฒนาความรูเครื่องมือพัฒนาความรูโรงพยาบาล การหมุนเวียนงาน

Upload: others

Post on 13-Aug-2020

5 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: การพัฒนาความรู้ด้วยการ ... Chayapon...ความสำาค ญของการหม นเว ยนงาน เป าหมายองค

26วารสารวชาการบรหารธรกจสมาคมสถาบนอดมศกษาเอกชนแหงประเทศไทยในพระราชปถมภ สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมารปท 7 ประจำาเดอน กรกฎาคม - ธนวาคม 2561

การพฒนาความรดวยการหมนเวยนงานภายในโรงพยาบาลนนอาและโพลคลนค จงหวดกรงเทพมหานครKNOWLEDGE DEVELOPMENT BY JOB ROTATION IN NAN-AHPOLYCLINIC, BANGKOK

ชยาพล สนทรววฒนานกศกษา หลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาการพฒนาทรพยากรมนษยและองคการ (หลกสตรนานาชาต) คณะพฒนาทรพยากรมนษย สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตรMr. Chayapon SoontornwiwattanaPh.D. Candidate in Doctor in Human Resource and Organization DevelopmentSchool of Human Development, National Institute of Development Administration (NIDA)E-mail: [email protected]

ดร. มณฑล สรไกรกตกลอาจารยประจำา สาขาวชาการบรหารองคการ การประกอบการ และทรพยากรมนษย คณะพาณชยศาสตรและการบญช มหาวทยาลยธรรมศาสตรDr. Monthon SorakraikitikulFaculty member of Organization, Entrepreneurship and Human Resource Management Department, Thammasat Business School, Thammasat UniversityE-mail: [email protected]

บทคดยอ การวจยนเปนการวจยเชงคณภาพแบบศกษาเฉพาะกรณ มวตถประสงคเพอศกษาการพฒนาความรของพนกงานของโรงพยาบาลนนอาและโพลคลนค และผลของการพฒนาความรภายในโรงพยาบาลทสงผลให การดำาเนนงานประสบความสำาเรจ เพอเปนตวอยางใหแกโรงพยาบาลขนาดเลกในดานการบรหารทรพยากรมนษยในอตสาหกรรมโรงพยาบาล กลมผใหขอมลไดแก ผบรหาร แพทย พยาบาล เจาหนาทสาธารณสข คดเลอกจากกลมบคลากรทเกยวของกบขนตอนดำาเนนงานหลกของโรงพยาบาล ดวยวธการสมภาษณรายบคคลจนไดขอมลทอมตว จำานวน 13 คน จากบคลากรทงสน 40 คน ผลการศกษาพบวาเครองมอสำาคญของการพฒนาความรภายในโรงพยาบาลคอ การหมนเวยนงาน ซงเกดจากการลงมอปฏบตงานจรงในโรงพยาบาล จากการตอยอดแนวคดของผบรหารดวยกาหมนเวยน งานในกลมของพยาบาลแบบไมเปนทางการ และเรมการหมนเวยนงานเชงนโยบายในกลมเจาหนาทสาธารณสข ซงการหมนเวยนงาน ทประสบความสำาเรจจะเกดขนภายใตองคประกอบ 4 ประการ ไดแก รปแบบการจดการของผบรหาร การให ความสำาคญของการหมนเวยนงาน เปาหมายองคกร และความพงพอใจ ในงาน ซงนำามาสการพฒนาทกษะและ ความสำาเรจของงาน ทำาใหพนกงานพฒนาตนเองเปนพนกงานผมความร นอกจากนผลการวจยพบวาความร จากภายนอกองคกรถกแบงปนและสงตอเขามาในองคกรผานการทำางานรวมกบแพทยและผเชยวชาญไมประจำา ผานการหมนเวยนงานของพนกงานในองคกร ผลการวจยพบวา การพฒนาความรของบคลากรดวยการหมนเวยนงาน มสวนสำาคญทสงผลตอประสทธภาพและความสำาเรจของโรงพยาบาล

ค�าส�าคญ: การพฒนาความร เครองมอพฒนาความร โรงพยาบาล การหมนเวยนงาน

Page 2: การพัฒนาความรู้ด้วยการ ... Chayapon...ความสำาค ญของการหม นเว ยนงาน เป าหมายองค

วารสารวชาการบรหารธรกจสมาคมสถาบนอดมศกษาเอกชนแหงประเทศไทย

ในพระราชปถมภ สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมารปท 7 ประจำาเดอน กรกฎาคม - ธนวาคม 2561

27

Abstract This qualitative case study research was undertaken to study knowledge development in

Nan-Ah Polyclinic Hospital and the result of the development, which lead to business success.

The study might be a role model of knowledge management in hospitality industry. Samples were

13 hospital employees from total 40 employees. They are 2 executives and 11 workers, including

public health officers, nurses, doctors, and specialists. Data were collected by semi structured

interview and data saturation was achieved.

Results showed that the key development tool was job rotation, which adapted from the

actual operation. Informal job rotation was done among nurses and it was done formally among

public health officers. Factors leading to job rotation included management style, job rotation

importance, satisfaction and organizational goals. Job rotation also helped employee development

as knowledge workers. External knowledge was also shared by temporary officers and part-time

specialists. These could lead to skill development and corporate success.

Keywords: Knowledge development, Knowledge development tool, Hospital, Job rotation

บทน�า จากการเขาสการเปนสมาชกประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ประกอบกบนโยบายการเปนศนยกลางสขภาพ

นานาชาตของรฐบาลทผลกดนประเทศไทยใหเปนศนยกลางสขภาพ เพอรองรบกบการแขงขน สถานการณปจจบน

ของอตสาหกรรมการบรการของโรงพยาบาลมการแขงขนทสงมากขน โดยธรกจโรงพยาบาลเอกชนในป 2559

มแนวโนมขยายตวเพมมากขนอยางตอเนองตามทศทางการขยายตวของเศรษฐกจ และฐานลกคากลมชาวไทยและ

ตางชาตทหลงไหลเขามาในรปแบบของนกทองเทยวเชงสขภาพและกระแสนยมความงาม รวมถงกระแสรกสขภาพ

ในสงคมผสงอาย (Tawongsri, 2016) และจากขอมลการรายงานจากสำานกสถานพยาบาลและประกอบโรคศลปะ

กรมสนบสนนการบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสขและระบบสารสนเทศภมศาสตรทรพยากรสขภาพ รายงานวา

โรงพยาบาลเอกชนทวประเทศมจำานวน 343 แหง ซงเพมขนรอยละ 4.3 เมอเทยบกบปทผานมา โดยโรงพยาบาล

ในกรงเทพมหานครมจำานวน 104 แหง เพมขนจากปทแลวรอยละ 2 คดเปนรอยละ 30.3 จากจำานวนโรงพยาบาล

ทวประเทศ อตสาหกรรมนยงตองพฒนาคณภาพและปรบปรงการบรการทำาใหสามารถรองรบกลมลกคาได

หลายระดบเทยบเทาโรงพยาบาลเอกชน (Tawongsri, 2016)

ขอมลของกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย และกรมการปกครอง กลาววาปญหาหลก

ของธรกจโรงพยาบาลเอกชนยงประสบปญหาการขาดแคลนบคลากรทางการแพทย ซงคดเปนอตราสวน 1:3,347

นบไดวาเกนจากมาตรฐาน WHO ทกำาหนดไววาไมเกน 1:1,000 คดเปน 3 เทาของเกณฑมาตรฐาน (Tawongsri, 2016)

นอกจากนจากการเพมขนของประชากรไทยทชาลงแตผสงอายกลบเพมขน ซงคาดการณวาการเพมขนของประชากร

จะถงจดอมตวในป 2565 โดยอตราการเกดจะอยในระดบทใกลเคยงกบอตราการตาย ทำาใหโครงสรางเปลยนแปลง

อยางชดเจน จากป 2548 เขาสป 2578 ประชากรเดกลดลงจำานวน 14 ลานคน เปน 9 ลานคนและประชากรวยทำางาน

ลดลง จำานวน 41 ลานคน เปน 38 ลานคน ซงสวนทางกบจำานวนประชากรผสงอาย ทเพมมากขนอยางรวดเรวใน

ระยะเวลา 30 ป (6 ลานคน เปน 16 ลานคน) (Ministry of Social Development and Human Security, 2014)

โรงพยาบาลนนอาและโพลคลนคเปนโรงพยาบาลเอกชนขนาดเลกทมจำานวนบคลากรนอย คณภาพของบคลากรจง

เปนสงทสำาคญอยางยง โดยบคลากรสวนใหญของโรงพยาบาลนนอาและโพลคลนคปฏบตงานมาเปนเวลานาน และ

Page 3: การพัฒนาความรู้ด้วยการ ... Chayapon...ความสำาค ญของการหม นเว ยนงาน เป าหมายองค

28วารสารวชาการบรหารธรกจสมาคมสถาบนอดมศกษาเอกชนแหงประเทศไทยในพระราชปถมภ สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมารปท 7 ประจำาเดอน กรกฎาคม - ธนวาคม 2561

มอายงานเฉลยมากกวา 20 ป และขอมลจากการสมภาษณผเขารบบรการพบวาบคลากรของโรงพยาบาลเปนบคลากรทมความสามารถในการปฏบตงาน สามารถใหบรการอยางรวดเรวและตอบคำาถามในสวนอนทนอกเหนอจากหนาท ในแผนกประจำาของตนเองได จากการสงเกตการณพบวาพนกงานในโรงพยาบาลจะไมประจำาเฉพาะตำาแหนง ในวชาชพของตนเทานน พยาบาลจะชวยเหลองานในแผนกจายยา เจาหนาทสาธารณสขชวยเหลองานในหองปฏบตการและชวยเหลอแพทยในหองตรวจรกษา นบวาเปนการหมนเวยนงานภายในโรงพยาบาล ทำาใหพนกงานพฒนาความร ของตนไดและชวยเหลอการทำางานไดเปนอยางด อยางไรกตาม โรงพยาบาลไมมการใชระบบประเมนผลทเขมงวด ในการยกระดบการบรการ มเพยงการประเมนงานซงกนและกนจากเพอนรวมงานภายในองคกร งานวจยเกยวกบผลลพธการหมนเวยนงานของ Bennett (2003) กลาววา การหมนเวยนงานจะเรงใหเกดการพฒนาบคลากรใหม เกดการพฒนาความรความเขาใจในหลายแผนก สรางความสมพนธ สรางความกาวหนาตออาชพในอนาคต เพมความผกพนในงาน พนกงานจะสนกกบงานและการพฒนาทกษะ อกทงยงชวยลดความเสยง ในการถกปลดออกจากงานอกดวย นอกจากน งานวจยของ Kokika (2005) ไดศกษาการหมนเวยนงานในเขตเวลลอรของประเทศอนเดย พบความสมพนธระหวางการหมนเวยนงานและการพฒนาบคลากร เปนการใหโอกาสพนกงานไดเรยนรงานทหลากหลาย นำาไปสความไดเปรยบทางการแขงขนขององคกรและสงผลกระทบเชงบวกตอแรงจงใจพนกงาน พรอมกบทกษะทมากขน และความสมพนธทดของคนในองคกร งานวจยเกยวกบโรงพยาบาลในเวลลอรพบวาการหมนเวยนงานเปนวธการทลดความเครยดจากการเบอหนายงานเดมของพนกงาน ลดคาใชจายดานการเพมสวสดการเพอสรางความพงพอใจในงาน และสามารถพฒนาคณภาพชวตพนกงานไดดวยการพฒนาพยาบาล ใหเปนผมความร โรงพยาบาลนนอาและโพลคลนคเปนโรงพยาบาลหนงทมการประยกตใชการหมนเวยนงาน เพอพฒนาบคลากรในองคกร กอใหเกดความสมพนธทดขนระหวางบคคลภายในองคกรและพนกงานผมความรเชนเดยวกบการประยกตใชการหมนเวยนในโรงพยาบาลในตางประเทศ งานวจยนจงมงหาวาการหมนเวยนงานจะมสวนชวยอยางไรในการพฒนาความรในองคกร

วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาการพฒนาความร และผลของการพฒนาความรของบคลากรภายในโรงพยาบาลนนอาและ โพลคลนค 2. เพอระบเครองมอสำาคญททำาใหเกดการพฒนาความรภายในโรงพยาบาล

แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ การวจยครงนผวจยมงศกษาการพฒนาความรของพนกงาน และผลของการพฒนาความรของพนกงาน จนกลายเปนพนกงานผมความร (knowledge worker) ซงเปนทรพยากรทมคณคาตอองคกร การจดการความร จงเขามามสำาคญเพอมสวนชวยในการสรางโอกาส สรางความรใหมหรอแกไขปญหา เพอพฒนาการทำางานในองคกร จากแนวคดของ Kevin & Scott (2004) กลาววา กระบวนการจดการความรประกอบไปดวย การระบความรขององคกรและคดเลอกความรทเปนประโยชนตอองคกร (capture and acquisition) นำามาสขนตอนถดมาคอการนำามาจดเรยง (organizing) ภายในขอบเขตขององคกรใหเปนหมวดหมโครงสรางซงเหมาะแกการนำาไปใช เพอเขาส ขนตอนถดมาในการถายทอดและแลกเปลยนความร (transfer and sharing) ใหเขาถงกลมเปาหมายในองคกรและอาจมการนำาเสนอทออกมาในรปแบบทแตกตางกน ทงนการถายทอดสงตอนนมไดเกดขนเพยงแตในองคกรเทานน แตยงสามารถเกดขนขามองคกรไดเชนกน โดยอาศยทงทรพยากรมนษยและทรพยากรเทคโนโลย และในระหวางการถายทอดความรนนพนกงานหรอบคลากรสามารถนำาความรไปประยกตใชเปนความรใหม (application) รวมกบการใชระบบจดการความร (KM system) และพฒนาเปนกรณศกษาระดบองคกรได (KM business cases)

Page 4: การพัฒนาความรู้ด้วยการ ... Chayapon...ความสำาค ญของการหม นเว ยนงาน เป าหมายองค

วารสารวชาการบรหารธรกจสมาคมสถาบนอดมศกษาเอกชนแหงประเทศไทย

ในพระราชปถมภ สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมารปท 7 ประจำาเดอน กรกฎาคม - ธนวาคม 2561

29

หนงในวธทดทสดในการพฒนาบคลากรแบบแนวนอนคอ การหมนเวยนงาน โดยเฉพาะอยางยงการให

อำานาจในการตดสนใจแกทรพยากรมนษย นอกเหนอจากการฝกฝนพฒนาความรแลว ยงมสวนชวยใหพนกงานพน

จากความเหนอยออนของการทำางานซำาๆ อกดวย (Jorgensen, 2005) จากงานวจยของ Zahra et al. (2014)

พบวาปจจยสประการขององคกรทกอใหเกด การหมนเวยนงาน ไดแก รปแบบการจดการ การใหความสำาคญของการ

หมนเวยนงาน ความพงพอใจในงาน และเปาหมายขององคกร และงานวจยของ Shahin & Badri (2013) กลาววา

การหมนเวยนงานยงกอใหเกดความพงพอใจในงานเพมขน พรอมกบทกษะอนสงผลใหเกดความสำาเรจของงานโดยตรง

นอกจากนประโยชนของการหมนเวยนยงสามารถพฒนาพนกงานใหเปนพนกงานผมความรไดอกดวย (Bennett,

2003) โดยผลตภาพพนกงานผมความรตามความหมายของ Drucker (1999) ม 6 ประการไดแก

1. ความสามารถในการตงคำาถามเกยวลกษณะงานททำา หรอไดรบมอบหมาย และสามารถเขาใจงาน

นนไดอยางลกซง

2. รบผดชอบในผลตภาพของตนเองและสามารถควบคมจดการไดดวยตนเอง

3. รบผดชอบในการสรางความกาวหนาของงานทไดรบมอบหมายนบวาเปนสวนหนงของงาน

4. รบผดชอบในการเรยนร และการสอนถายทอดตอ ซงนบวาเปนสวนหนงของงาน

5. ประเมนผลดวยดานคณภาพของงาน ไมใชประเมนดานปรมาณเพยงดานเดยว อนตางจากโรงงาน

อตสาหกรรมหรอเครองจกรผลตสนคาแตละวน

6. พจารณาวาเปนสนทรพยขององคกรไมใชคาใชจาย ซงสะทอนถงความรบผดชอบตอองคกรความร

ออกเปน 2 ประเภท ไดแก ความรฝงลก (tacit knowledge) และความรชดแจง (explicit knowledge) ความร

ทชดแจง เปนกญแจทรพยากรขององคกรซงมความสำาคญเพมมากขนในงานทมงพฒนาความร Shelda (2006)

บทบาทของงานจำานวนมากตงอยบนพนฐานของการประมวลผล การผลต หรอการกระจายความรทงภายในและ

ระหวางสถานททำางาน พนกงานทใชเวลาสวนมากเพอการสราง ประยกตและเผยแพรความรจะถกเรยกวา พนกงาน

ผมความร และความรฝงลกทยากตอการทำาใหกลายเปนเอกสาร จดเกบ หรอแลกเปลยน และองคกรจำานวนมากใช

ความรชนดดงกลาว เพอการตดสนทดและคดทางเลอกทมคณภาพ (Baumard & Wauchope, 2000) การถายทอด

และพฒนาความรฝงลกตองอาศยการฝกสอนใหคำาแนะนำาเชงประสบการณแบบระหวางบคคล ซงตางจากความร

ชดแจงทถายทอดผานเอกสาร หรอขอมลทเผยแพรในองคกร (Kimiz, 2005) เปรยบเทยบดงตารางท 1

ตารางท 1 เปรยบเทยบคณสมบตของ ความรฝงลก และ ความรทชดแจง

ความรฝงลก ความรทชดแจง

สามารถพลกแพลง รบมอกบสถานการณใหมและสถานการณเฉพาะได

สามารถในการเผยแพร ทำาซำา เขาถง นำาไปปฏบตซำาในองคกร

เชยวชาญ มความรความชำานาญดานวธการ รสาเหต และมความเขาใจ

สามารถในการสอนและฝกฝน

สามารถความรวมมอ แบงปนวสยทศน ถายทอดวฒนธรรม

สามารถรวบรวม จดเปนระบบระเบยบและเปลยนวสยทศนใหกลายเปนพนธกจ สงตอเปนแนวทางปฏบตการ

ฝกสอนและใหคำาแนะนำาดานความรเชงประสบการณพนฐานตวตอตวหรอระหวางบคคล

ถายทอดความรผานทางผลตภณฑ บรการ หรอประมวลเอกสาร

Page 5: การพัฒนาความรู้ด้วยการ ... Chayapon...ความสำาค ญของการหม นเว ยนงาน เป าหมายองค

30วารสารวชาการบรหารธรกจสมาคมสถาบนอดมศกษาเอกชนแหงประเทศไทยในพระราชปถมภ สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมารปท 7 ประจำาเดอน กรกฎาคม - ธนวาคม 2561

การพฒนาพนกงานเพอถายทอดความรฝงลก จากพนกงานทมประสบการณ ใหแกพนกงานใหมเปนสงท

ทาทาย วธการทชวยถายทอดความรทหลากหลาย ทงการโคช (coaching) การแนะนำา (mentoring) โปรแกรม

การฝกอบรม (training programs) และการหมนเวยนงาน (job rotation) (Emmanuel, 2012) นกวจยไดศกษา

เครองมอการพฒนาความร พบวา การหมนเวยนงานกอใหเกดประสทธผลและผลตภาพทงทางดานพนกงานและ

องคกร (Adomi, 2006) สอดคลองกบงานวจยของ Bei (2009) ทศกษาการหมนเวยนงานภายในมหาวทยาลย พบวา

การหมนเวยนงานเปนวธการทไดผลอยางมาก เนองจากพนกงานสามารถทำางานทแตกตางออกไปและสามารถเรยนร

ทกษะไดมากขน และระบบการหมนเวยนงานอยางสมำาเสมอ จะทำาใหพนกงานสามารถตดสนใจไดดวยตนเอง

และลดความผดพลาดในการปฏบตงาน เนองจากการตดสนใจตองอาศยขอมลทถกตองของเรองตางๆ นอกจากน

การหมนเวยนงานจะสรางความเชอใจซงกนและกนระหวางพนกงาน และพนกงานจะชวยกนเพอการพฒนา นอกจากน

งานวจยการหมนเวยนงานของหองสมดไนจเรย ของ Adomi (2006) พบประสทธภาพทเกดจากการหมนเวยนงาน

โดยจะสรางทกษะ แรงจงใจและการมสวนรวม โดยการหมนเวยนพนกงานจากทหนงไปสอกทหนงกอใหเกดทกษะใหม

สภาพแวดลอมใหม คำาพดในการปฏสมพนธใหม ประสบการณใหม เนองานใหม จะขจดความซำาซากเดมอนนำาไปส

ขวญกำาลงใจและแรงจงใจในทสด

นกวจยศกษากรณการหมนเวยนงานทเกดขนในโรงพยาบาลในเขตเวลลอร ประเทศอนเดย พบวา

การหมนเวยนงานเปนวธการทดและมคาใชจายตำา ซงสามารถพฒนาคณภาพชวตพนกงานไดดวยการพฒนาพยาบาล

ใหเปนผมความร และการหมนเวยนงานสงผลกระทบเชงบวกในดานการเปดโอกาสใหพนกงานไดเรยนรงาน

ทหลากหลาย สรางความสมพนธทดระหวางพนกงานในองคกร อนนำาไปสความสำาเรจและความไดเปรยบทาง

การแขงขนขององคกร (Kokika, 2015)

Zahra et al. (2014) ยงพบวา รปแบบการจดการ การใหความสำาคญของการหมนเวยนงานของผบรหาร

เปาหมายขององคกร รวมถงความพงพอใจของพนกงาน สงผลใหเกดการหมนเวยนงานอยางเตมใจของพนกงาน และ

ประสบความสำาเรจในการพฒนาความร เมอเกดการหมนเวยนงานอยางมประสทธภาพจะสงผลใหเกดทกษะ และ

ความพงพอใจทเพมมากขนอก อนนำาไปสความสำาเรจของงาน ซงเปนผลดตอทงตวพนกงานและองคกร (Shahin &

Badri, 2013)

โรงพยาบาลนนอาและโพลคลนคมพนกงานทมความสามารถ และพฒนาความรบคลากรมาอยางตอเนอง

จากการสงเกตและขอมลสมภาษณเบองตนจากผเขารบบรการ โรงพยาบาลมการประยกตใชการหมนเวยนงานระหวาง

แผนกอยางตอเนอง ซงมแนวโนมวาเปนเครองมอสำาคญทใชในการพฒนาความรของบคลากรในองคกร การวจย

เชงคณภาพครงนจงมงเนนศกษาการพฒนาความร และผลของการพฒนาความรภายในโรงพยาบาลนนอาและ

โพลคลนค และเครองมอทใชพฒนาความร เพอสนบสนนการพฒนาบคลากรของผบรหารอยางมประสทธภาพ

วธด�าเนนการวจย งานวจยเปนการวจยเชงคณภาพ (Qualitative research) ศกษาและวเคราะหขอมลทไดรบจากการ

สมภาษณพนกงานโรงพยาบาลนนอาและโพลคลนค ซงมจำานวนพนกงานทงสน 40 คน (ขอมล ณ วนท 15 ตลาคม

พ.ศ. 2559) แบงเปนผบรหาร พยาบาล เจาหนาทสาธารณสข แพทย หวหนานกเทคนคการแพทย เภสชกร และ

พนกงานไมประจำา หลงจากทำาการวเคราะหขอมลไปพรอมกบการดำาเนนการเกบขอมลพบวา ขอมลเกดการอมตว

(Data Saturation) และไมเกดประเดนใหมจากผใหขอมลคนท 13 ดงตารางท 2 โดยดำาเนนการตงแตเดอนมกราคม

– มนาคม พ.ศ. 2560

Page 6: การพัฒนาความรู้ด้วยการ ... Chayapon...ความสำาค ญของการหม นเว ยนงาน เป าหมายองค

วารสารวชาการบรหารธรกจสมาคมสถาบนอดมศกษาเอกชนแหงประเทศไทย

ในพระราชปถมภ สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมารปท 7 ประจำาเดอน กรกฎาคม - ธนวาคม 2561

31

ตารางท 2 รายละเอยดผใหขอมลในการสมภาษณรายบคคล

ผใหขอมลรายละเอยด

ตำาแหนงงาน อายงาน จำานวนคน ลกษณะงาน

กลมผบรหาร (2 คน)เจาของกจการ 30 ปขนไป 1 คน ผบรหาร

ผอำานวยการ 30 ปขนไป 1 คน ผบรหาร

กลมพยาบาล (5 คน)

พยาบาล

42 ป 1 คน พนกงานประจำา

30ป 1 คน พนกงานประจำา

22 ป 1 คน พนกงานประจำา

พยาบาล12 ป 1 คน พนกงานไมประจำา

2 ป 1 คน พนกงานไมประจำา

กลมเจาหนาทสาธารณสข (4 คน)

หวหนา 5 ป 1 คน พนกงานประจำา

เจาหนาท

3 ป 1 คน พนกงานประจำา

2-3 ป 1 คน พนกงานประจำา

2-3 ป 1 คน พนกงานประจำา

กลมแพทย (2 คน)หวหนา 30 ปขนไป 1 คน พนกงานประจำา

แพทย 10 ปขนไป 1 คน พนกงานประจำา

เกบขอมลดวยการสมภาษณเชงลกแบบกงโครงสรางรวมกบการสงเกต มการตรวจสอบความนาเชอถอ

หลงการเกบขอมลดวยการตรวจสอบสามเสาดานขอมล (Data triangulation) ซงหาความสมพนธของขอมลจาก

สงทแตกตางกน (Peter, 2002) ไดแก การสงเกตผใหขอมลและลกษณะการทำางาน (observation) เอกสารภายในของ

โรงพยาบาล (document) และ การสมภาษณ (Interview) ผใหขอมลทง 3 กลม

วเคราะหขอมลหลงตรวจสอบความถกตองของขอมล ดวยวธการวเคราะหแกนสาระ (Thematic Analysis)

(Braun & Clarke, 2006) ดวยขนตอนดงน

1) ทบทวนบทสมภาษณจากการถอดเทปบนทกและทำาความคนเคยกบขอมล และจดบนทกชวยจำาเพอใช

ในขนตอนถดไป รวมถงวเคราะหเบองตนเกยวกบทฤษฏทนาสนใจและเกยวของกบงานวจย

2) บนทกและเรยงลำาดบความคดทนาสนใจ ใสรหสแทนขอมลในประเดนทสำาคญและใหความหมายโดย

จดแบงเปนประเภทของขอมลใหเปนระบบเดยวกน

3) ดงความหมายจากขอมลทมอย เพอคนหาสาระสำาคญจากรหสทไดวางไว และหาความสมพนธและ

จดเชอมโยงของใจความสำาคญระหวางกน

4) ทบทวนแกนสาระสำาคญหลกวาตรงกบรหสและขอมลมากนอยเพยงใด และสรางแผนภาพความเชอมโยง

ของรปแบบทมความเกยวเนองสอดคลองกน

5) ระบและสรปแกนสาระสำาคญหลกทไดมาจากการวเคราะหของผวจย และใหรายละเอยดเพมเตมในแตละ

ประเดนเพอความครบถวนสมบรณ

Page 7: การพัฒนาความรู้ด้วยการ ... Chayapon...ความสำาค ญของการหม นเว ยนงาน เป าหมายองค

32วารสารวชาการบรหารธรกจสมาคมสถาบนอดมศกษาเอกชนแหงประเทศไทยในพระราชปถมภ สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมารปท 7 ประจำาเดอน กรกฎาคม - ธนวาคม 2561

สรปผลการวจย โรงพยาบาลนนอาและโพลคลนคมการพฒนาความรดวยการหมนเวยนงาน ซงทำาใหเกดการลงมอปฏบตจรง

และเกดปฏสมพนธ มการสอบถามเพอเพมความเขาใจในกลมผปฏบตงาน กอใหเกดทกษะในการทำางาน การหมนเวยน

งานภายในโรงพยาบาลเรมตนขนจาก แนวคดของผบรหารทตองการใหพนกงานเรยนรงานหลายสวน เพอทจะสามารถ

ชวยเหลอและรวมกนทำางานภายในองคกรได ประกอบกบความเชอใจพนกงานในการทำางาน โดยเรมตนอยางไมเปน

ทางการขนในกลมพยาบาล และกำาหนดเปนนโยบายการหมนเวยนงานอยางเปนทางการ ในป 2553 หลงจากรวมมอ

กบภาครฐบาลในโครงการประกนสขภาพ หลงมการรบสมครเจาหนาทสาธารณสขเขาเปนพนกงานเพมเตม โดยจะม

การหมนเวยนงานไปในแตละแผนก แบงเปน แผนกผปวยนอกและคดกรอง แผนกหองตรวจรกษา หอผปวย แผนกจายยา

แผนกหองปฏบตการ แผนกการเงน โดยไมเรยงตามลำาดบ

ผบรหารตระหนกถงการพฒนาความรของพนกงานในหลากหลายแผนก เพอแกไขปญหาการขาดแคลน

บคลากร อยางไรกตามการหมนเวยนงานเกดขนเฉพาะกล มพยาบาลและกล มเจาหนาทสาธารณสขเทานน

กลมแพทยและผเชยวชาญเฉพาะทางจะยงคงประจำาอยในแผนกตามความถนดของตน และเปนแหลงความรสำาหรบ

การถายทอดใหแกพนกงานทหมนเวยนงานเขามาในแผนก โดยกลมแพทยและผเชยวชาญเฉพาะทางจะศกษาหาความร

จากภายนอกองคกรเพอการพฒนาตนเองอยางสมำาเสมอ อาท ผานทางการประชมวชาการประจำาปตามความถนด

ของวชาชพ นอกจากนพยาบาลและแพทยททำางานแบบไมประจำายงมสวนชวยนำาความรจากภายนอกองคกรเขามา

เผยแพรผานการทำางานเชนกน

กลมพยาบาลประจำาและไมประจำาใหขอมลตรงกนวา “การหมนเวยนงานอยางไมเปนทางการเกดขนใน

กลมพยาบาลมานานแลว และเกดขนจากความเชอใจของผบรหารทใหเรยนรงานดวยการชวยเหลอในทกแผนก โดย

พยาบาลจะเรยนรและพฒนาทกษะหนางานจนสามารถชวยเหลอการท�างานในโรงพยาบาลไดทกสวน และสามารถ

ทดแทนบคลากรไดในกรณฉกเฉน ทงในแผนกการเงน แผนกผปวยนอก แผนกคดกรอง แผนกหองตรวจคนไข โดยจะ

ไมละเมดขอบงคบของวชาชพ” จากการสงเกตพบวา มพยาบาลทปฏบตงานในแผนกการเงน แผนกหองตรวจคนไข

และชวยเหลอเภสชกรในแผนกจายยา จากการสมภาษณพยาบาล 3 และ พยาบาล 4 กลาวเกยวกบการทำางานใน

โรงพยาบาลวา “ความสมพนธระหวางคนในองคกรเปนสงทส�าคญทสด” และ “เมอไมเขาใจงานตองถามทนท” แสดง

ใหเหนวา การพฒนาความรจากการหมนเวยนงานมการเรยนรและสอบถามหนางาน ซงกอใหเกดความสมพนธใน

การทำางานเชนกน

นอกจากนพยาบาลไมประจำา ยงมสวนชวยเผยแพรความรททนสมยจากภายนอกองคกร โดยพยาบาลทกคน

ใหขอมลตรงกนวา “พยาบาลไมประจ�าจะเลาใหฟง มการจดประชมสม�าเสมอวามขอมลอะไรใหมบางเพอปรบใช

ในการท�างาน สวนแพทยและผเชยวชาญทไปประชมจากขางนอกกจะไดความรใหมมา เวลาไปชวยในหองตรวจรกษา

หรอแผนกอนกจะสงเกตและเรยนรจากตรงนน” และพยาบาลกลาวถงการเรยนรจากกลมเจาหนาทสาธารณสขดวย

เชนกนวา “เจาหนาทรนใหมเกงเทคโนโลยมากกวา เราสอนเขา เขาสอนเรากชวยเหลอกนแบบน�าพงเรอเสอพงปา”

นอกจากน พยาบาล 3 กลาวถงในกรณการทำางานผดพลาดวา “ปกตแลวกจะทราบ เพราะผานงานทกแผนกแลว

ถามอะไรผดปกตกจะถามผร รายงานหวหนาแพทย หรอผบรหารโดยตรงทนท ทนใชความเชอใจ” จากขอมลสมภาษณ

พบไดวา การหมนเวยนงานทำาใหพยาบาลพฒนาความรรอบดาน และทราบการทำางานทงหมดของโรงพยาบาล และ

ดแลประเมนงานกนเองได

การหมนเวยนงานในกลมเจาหนาทสาธารณสขเปนไปเชนเดยวกบกลมพยาบาล แตมลกษณะเปนทางการ

โดยผบรหารจะกำาหนดใหเจาหนาทสาธารณสขทำางานในแผนกคดกรองผปวยในโครงการประกนสขภาพกอน

เพอเรยนรการทำางานจรงตามทไดเรยนมา ใหปรบตวเขากบสภาพแวดลอมการทำางานและสรางความสมพนธในการ

ทำางาน หลงจากนนจะหมนเวยนงานไปในแผนกอนโดยถามความสมครใจของเจาหนาทสาธารณสข การหมนเวยนงาน

Page 8: การพัฒนาความรู้ด้วยการ ... Chayapon...ความสำาค ญของการหม นเว ยนงาน เป าหมายองค

วารสารวชาการบรหารธรกจสมาคมสถาบนอดมศกษาเอกชนแหงประเทศไทย

ในพระราชปถมภ สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมารปท 7 ประจำาเดอน กรกฎาคม - ธนวาคม 2561

33

จะเปนการลงมอปฏบตจรงหนางานทงหมด โดยจะอยภายใตการควบคมดแลของผเชยวชาญแผนกนน จากการ

วจยพบวาเจาหนาทสาธารณสขทำางานในแผนกตางๆ แผนกละ 1-2 คน โดยจะชวยเหลอกนทำางาน และจากขอมล

การสมภาษณ เจาหนาทสาธารณสขกลาวตรงกนวา “การเรยนรศพทเฉพาะทางยาก เพราะเปนชอวทยาศาสตร ชอยา

หรอชอโรค ตองใชเวลามาก” ซงนบไดวาเปนอปสรรคในการพฒนาความรในบางแผนก แตเจาหนาทสาธารณสข 2

ไดรบความพงพอใจในการทำางาน โดยกลาววา “ถาใหเรยนรแบบอนกไมเอาคะ ชอบแบบลงมอปฏบตหลายๆ

สวนมากกวา ไดความรเยอะและสนกมากคะ” นอกจากนกลมเจาหนาทสาธารณสขยงไดรบความรจากการอบรม

ภายนอกองคกร โดยผบรหารจะสงตวแทนเขารวมประชมในโครงการประกนสขภาพรวมกบรฐบาล ภายใต

วตถประสงคเพอใหเจาหนาทสาธารณสขสรางความสมพนธทดกบเจาหนาทโรงพยาบาลอน และเรยนรการปฏบตงาน

ของโรงพยาบาลอน เพอนำามาถายทอดและปรบใชภายในโรงพยาบาล โดยผบรหารโรงพยาบาลรบผดชอบคาใชจาย

ทงหมดในการเขารบการอบรม

การศกษาพบวา การหมนเวยนงานไมถกนำามาประยกตใชในกลมแพทยและผเชยวชาญ เนองจากแพทย

ไมสามารถรกษานอกเหนอความถนดของตนเองได และผเชยวชาญจะปฏบตงานตามสายวชาชพของตน แตแพทย

และผเชยวชาญจะศกษาหาความรจากภายนอกองคกร จากการสมภาษณแพทยประจำาพบวา กลมแพทยมการใช

อนเทอรเนตของโรงพยาบาล ในการศกษาหาความร ผานทางฐานขอมลออนไลนอยางสมำาเสมอ เพอใหไดความรท

ทนสมยและนำามาปรบใชในโรงพยาบาล นอกจากนแพทยจะเขารบการอบรมและเขาประชมวชาการตามความถนด

ทางวชาชพของตนเอง เพอนำามาใชในการรกษาโรคและเพอใหคำาแนะนำาแกผปวยในการดแลตนเอง เชนเดยวกบ

ผเชยวชาญในแตละแผนกทจะเขาประชมและถายทอดใหพยาบาลและเจาหนาทสาธารณสขในการพฒนาการทำางาน

ตอไป ดงตารางท 3

ตารางท 3 การพฒนาความรของพนกงานในโรงพยาบาลนนอาและโพลคลนค

นโยบายการหมนเวยนงาน แหลงความร

กลมพยาบาล ม (ไมเปนทางการ)ผเชยวชาญในทกแผนก

และพนกงานไมประจำา

กลมเจาหนาทสาธารณสข ม (เปนทางการ)ผเชยวชาญในทกแผนก

และพนกงานไมประจำา

กลมแพทย ไมม การประชมวชาการ

การหมนเวยนงานในโรงพยาบาลเกดขนจากองคประกอบ 4 ประการ เชนเดยวกบแนวคดของ Zahra

et al. (2014) จากขอมลการสมภาษณพยาบาลเกยวกบรปแบบของการบรหารวา ผบรหารจะใหความเชอใจและ

ไววางใจใหพนกงานทำางาน และเรมมการปรบใชการหมนเวยนงานในกลมเจาหนาทสาธารณสขซงจะพจารณาจากอาย

ประสบการณ และความพงพอใจทจะหมนเวยนงานในแผนกอน ผบรหารใหขอมลเพมเตมวา “มาเปนพนกงานทน

ตองเรยนรชวยงานทกสวน ไดความรเพมเตม ไปอยตางจงหวดกสามารถท�างานได” นอกจากน ผบรหารจะตงเปาหมาย

องคกรใหสอดคลองกบมาตรฐานและนโยบายรฐบาล เพอพนกงานจะสามารถปฏบตและเรยนรไดตรงเปาหมาย

รวมกน โรงพยาบาลนนอาและโพลคลนคใหความสำาคญในดานการพฒนาความรดวยการหมนเวยนงาน แตไมละเลย

การพฒนาความรจากภายนอกโรงพยาบาล เพอปรบใหทนสมยทงในดานเทคโนโลยและมาตรฐานโรงพยาบาลสงผล

ใหพนกงานภายในโรงพยาบาลทกตำาแหนงมการปรบตวและพฒนาความรอยตลอดเวลา จากทงภายในและภายนอก

โรงพยาบาล ดงภาพท 1

Page 9: การพัฒนาความรู้ด้วยการ ... Chayapon...ความสำาค ญของการหม นเว ยนงาน เป าหมายองค

34วารสารว�ชาการบร�หารธรกจสมาคมสถาบนอดมศกษาเอกชนแห�งประเทศไทยในพระราชปถมภ� สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร�ป�ท 7 ประจาเดอน กรกฎาคม - ธนวาคม 2561

ภาพท 1 การพฒนาความรของพนกงานโรงพยาบาลนนอาและโพลคลนค

การพฒนาความรภายในโรงพยาบาลนนอาและโพลคลนค เกดขนจากการหมนเวยนงานในแตละแผนก

โดยจะเกดขนในพนกงาน 2 กลม ไดแก กลมพยาบาลและกลมเจาหนาทสาธารณสข พยาบาลจะหมนเวยนงานอยาง

ไมเปนทางการ และเจาหนาทสาธารณสขจะหมนเวยนอยางเปนทางการตามนโยบายของผบรหาร ซงจะไดรบความร

จากการลงมอปฏบตงานจรง และจากการสอบถามแพทยและผเชยวชาญในแผนกทตนเองหมนเวยนงานไป

การหมนเวยนงานสงผลใหพยาบาลและเจาหนาทสาธารณสขมทกษะและสามารถทำางานไดหลากหลายหนาท

พนกงานทไดเรยนรทกษะใหมจะสามารถทำางานไดในหลายตำาแหนง นำาไปสแกปญหาดานกำาลงคน และแกปญหา

การขาดแคลนผทมทกษะสำาคญทจำาเปนตองใชในการทำางาน และพนกงานจะเกดใหเกดความพงพอใจและเกด

ประสทธภาพในการทำางาน นำาไปสความสำาเรจขององคกรในทสด

Page 10: การพัฒนาความรู้ด้วยการ ... Chayapon...ความสำาค ญของการหม นเว ยนงาน เป าหมายองค

วารสารวชาการบรหารธรกจสมาคมสถาบนอดมศกษาเอกชนแหงประเทศไทย

ในพระราชปถมภ สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมารปท 7 ประจำาเดอน กรกฎาคม - ธนวาคม 2561

35

อภปรายผล 1. การพฒนาความรดวยการหมนเวยนงาน

ผลวจยพบวา “การหมนเวยนงาน” เปนเครองมอสำาคญในการพฒนาความรของพนกงานภายในโรงพยาบาล

นนอาและโพลคลนค และกลายเปนแนวปฏบตทอยในวธการทำางานปกต เชนเดยวกบการคนพบในงานวจยของ

Kokika (2015) ทมการหมนเวยนงานของพยาบาลจนทำาใหโรงพยาบาลเขตเวลลอรของประเทศอนเดยประสบความ

สำาเรจในการพฒนาความร และยงพบวา การพฒนาความรจากภายนอกโดยการถายทอดความรเขาสองคกรผานทาง

ผเชยวชาญและพนกงานไมประจำา มสวนชวยสนบสนนการพฒนาความรของบคลากรเชนกน

มขอสงเกตทสำาคญวาการหมนเวยนงานจะเรมตนขนดวยความเชอใจของผบรหาร ซงวางเปาหมายสำาคญของ

องคกรเพอใหงานสำาเรจและตรงตามมาตรฐานโรงพยาบาล จงจดใหพยาบาลพฒนาความรในทกแผนกเพอชวยเหลอ

ซงกนและกน ดวยอายงานทยาวนานและผานการหมนเวยนงานทกแผนกสงผลใหพยาบาลเปนพนกงานผมความร

ผบรหารจงใหความสำาคญและพฒนาเปนเชงนโยบายเพอปรบใชในกลมเจาหนาทสาธารณสข ซงเปนกลมทมอายงาน

นอยกวาและยงหมนเวยนงานไมครบทกแผนก แตอยางไรกตามเจาหนาทสาธารณสขสามารถชวยเหลองานได

เปนอยางดในแผนกทหมนเวยนงาน แสดงใหเหนถงทกษะทเพมมากขน และจากการสมภาษณพบวา เจาหนาท

สาธารณสขมความพงพอใจในการทำางานตางแผนกดวย ซงสอดคลองกบงานวจยของ Shahin & Badri (2013)

ทพบวา การหมนเวยนงานจะกอให เกดทกษะและความพงพอใจ อนนำาไปสผลสำาเรจของงาน

2. ผลจากการพฒนาความรของพนกงาน

การพฒนาความรดวยการหมนเวยนงานอยางตอเนองยาวนาน สงผลตอการพฒนาความรในกลมพยาบาล

อยางชดเจน และพฒนาเปน “พนกงานผมความร” ตามความหมายดานผลตภาพของพนกงานผมความรของ

Drucker (1999) กลาวคอ พยาบาลและเจาหนาทสาธารณสขภายในโรงพยาบาล มความสามารถในการตงคำาถาม

เกยวกบงานทไดรบมอบหมาย มการสอบถามเมอไมเขาใจในงาน ในกรณทมการหมนเวยนงานในสวนทไมเขาใจ

พยาบาลและเจาหนาทจะสอบถามผทมสวนเกยวของเพอใหทราบขอมลทนท และเมอมการหมนเวยนงาน พนกงาน

จะเขาใจในสวนตางๆ และสามารถตรวจสอบความถกตองไดในทกสวน พนกงานในโรงพยาบาลจะมการรายงานตอ

ผบรหารทนททมความผดปกตเกดขน ทงในดานการปฏบตงานของเพอนรวมงาน การตดสนใจในกรณผปวยอาการหนก

นอกจากน พนกงานจะพฒนาและเรยนรสงใหมตลอดเวลาเพอการปฏบตทถกตอง และนำาไปถายทอดตอสพนกงาน

ใหม พนกงานซงเปนพนกงานผมความรจงสามารถปฏบตงานไดโดยไมตองอาศยการควบคมทเขมงวด เนองจาก

พนกงานทราบและเขาใจการทำางานของตนเองเปนอยางด สามารถปฏบตงานทดแทนในสวนอนได นบไดวาเปน

ทรพยากรทมคณคายงขององคกร

การหมนเวยนงานภายในโรงพยาบาลนนอาและโพลคลนคเกดขนจากองคประกอบ 4 ประการ ซงสอดคลอง

กบการศกษาของ Zahra et al. (2014) ไดแก

1) รปแบบการจดการ เจาของกจการและผบรหารมความเชอใจและไวใจความสามารถพนกงานวา พนกงาน

สามารถพฒนาไดและมความสามารถในการไดเรยนรจากการลงมอปฏบตงานดวยตนเองได เจาของกจการยงใหความ

สำาคญตอความสมพนธของพนกงานในองคกร และพนกงานสามารถตดตอเจาของกจการไดโดยตรงในกรณทมปญหา

เกยวกบการปฏบตทไมสามารถแกไขไดดวยตนเอง

2) การใหความสำาคญของการหมนเวยนงาน เจาของกจการและผบรหารเหนความสำาคญของการหมนเวยน

งานของพนกงานทเรมตนในกลมพยาบาล และเรมมการวางแผนในกลมเจาหนาทสาธารณสขโดยคำานงถงพนฐาน

ความรและประสบการณของเจาหนาทสาธารณสข ดวยการวางแผนการหมนเวยนงานแบบเปนขนตอนมากขน

เพอปองกนปญหาการสบสนในการทำางานและตองการใหพฒนาความรทละอยาง

3) เปาหมายขององคกร ไดถกกำาหนดอยางไมเปนทางการ โดยความคาดหวงของเจาของกจการและผบรหาร

Page 11: การพัฒนาความรู้ด้วยการ ... Chayapon...ความสำาค ญของการหม นเว ยนงาน เป าหมายองค

36วารสารวชาการบรหารธรกจสมาคมสถาบนอดมศกษาเอกชนแหงประเทศไทยในพระราชปถมภ สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมารปท 7 ประจำาเดอน กรกฎาคม - ธนวาคม 2561

คอ ความตองการใหพนกงานทกคนสามารถชวยกนทำางานภายในโรงพยาบาล โดยชวยแบงเบาภาระซงกนและกน

และทกคนรหนาทของตนเองในการทำางาน ผบรหารจะใหความเชอใจในการทำางานของพนกงานเพอใหเกดการเรยนร

จากการลงมอทำา อนสอดคลองกบรปแบบการบรหารจดการ

4) ความพงพอใจของพนกงาน สวนหนงจะเกดขนดวยตวของพนกงานเองทพงพอใจในการปฏบตหนาท

และอกสวนหนงสามารถกระตนไดจากการใหงานททาทายและไมนาเบอจากการหมนเวยนงาน (Adomi, 2006)

ซงความพงพอใจในงานดงกลาวจะสงผลตอความสำาเรจของงาน และทำาใหพนกงานมทกษะในการทำางานทเพมขน

จากการหมนเวยนงาน

กลมพยาบาลและกลมเจาหนาทสาธารณสขภายในโรงพยาบาลมทกษะทเพมขน และสามารถทำางานได

หลากหลายหนาท จะสามารถชวยเหลอผเชยวชาญในแตละแผนกได นำาไปสการแกปญหาดานกำาลงคนและแกปญหา

การขาดแคลนทกษะของผเชยวชาญจำานวนมาก (Emmanuel, 2012) ซงผลตผลของการหมนเวยนงานทประสบ

ผลสำาเรจ พบในงานวจยของการหมนเวยนงานในโรงพยาบาลของฟนแลนด (Maija & Tarja, 2004) เชนเดยวกน

คอ รปแบบการจดการ การใหความสำาคญของการหมนเวยนงาน เปาหมายขององคกร ความพงพอใจของพนกงาน

สงผลใหเกดความพงพอใจ และทกษะในงาน และกอใหเกด ความสำาเรจขององคกรในทสด นอกจากน ผลวจยยงพบวา

การหมนเวยนงานในโรงพยาบาลและการพฒนาความรในหลายตำาแหนงสงผลใหเกดพนกงานผมความรในองคกร

อกดวย ซงสามารถทดแทนงานไดหลายตำาแหนง ซงสามารถเปนกลไกหนงทจะชวยบรรเทาปญหาการขาดแคลน

บคลากรทางการแพทยได

ขอเสนอแนะจากการวจย ขอเสนอแนะทางการบรหาร

การหมนเวยนงาน เปนเครองมอพฒนาความรทเกดจากการปฏบตจรง สงผลใหเกดการพฒนาความร

ของตวพนกงานจนสงผลใหเกดทกษะและความสำาเรจในองคกร ทงนสงทผรบผดชอบดานทรพยากรมนษยควรใหความ

สนใจเพอให การหมนเวยนงานประสบผลสำาเรจ คอองคกรประกอบสนบสนน 4 ประการทกอใหเกดการหมนเวยนงาน

ทมประสทธภาพ ไดแก

1) รปแบบการจดการขององคกรทอาศยความเชอใจ และมความไววางใจ ใหพนกงานหมนเวยนงาน เพอให

เรยนรพฒนาและสรางความพงพอใจแกพนกงานเอง

2) ผบรหารและผรบผดชอบดานการพฒนาบคลากร จำาเปนตองใหความสำาคญตอการหมนเวยนงานใน

องคกร โดยพจารณาถงปจจยความเหมาะสมของพนกงาน เพอสรางความทาทายในการพฒนาความร และเลอกงาน

ทจะหมนเวยนใหเหมาะสมกบความรทจะพฒนาเพอการทำางาน

3) ผบรหารและพนกงานทำาความเขาใจถงเปาหมายขององคกร เพอใหเกดการปฏบตทสอดคลองกน และ

เปนไปเพอการสรางพนกงานใหเปนผมความรและสรางความกาวหนาในอาชพใหแกพนกงาน

4.) ความพงพอใจของพนกงานจะมสวนชวยใหเกดการหมนเวยนงานอยางมประสทธภาพ หากพนกงานไม

เตมใจทจะหมนเวยนงานหรอพฒนาความรในดานทตนเองไมสนใจ การหมนเวยนงานจะไมประสบความสำาเรจซงเกด

จากตวของพนกงานเอง

การคดเลอกพนกงานในกลมทมการหมนเวยนงาน จำาเปนตองทำาความเขาใจกบพนกงานถงนโยบายการ

หมนเวยนงานขององคกร กอนรบเขาทำางานเพอใหเกดการพฒนาบคลากรในระยะยาวไดอยางตอเนอง นอกจากน

การรบพนกงานไมประจำา ทงกลมแพทยและผเชยวชาญหรอกลมพยาบาล จำาเปนตองสรรหาผทมประสบการณเพอ

ชวยสนบสนนใหเกดการพฒนาความรจากภายนอก และจะสามารถถายทอดความรนนเขาสองคกรไดอยางเหมาะสม

และควรพจารณาบคลากรทพฒนาตนเองอยางตอเนองเพอใหโรงพยาบาลไดรบความรททนสมย

Page 12: การพัฒนาความรู้ด้วยการ ... Chayapon...ความสำาค ญของการหม นเว ยนงาน เป าหมายองค

วารสารวชาการบรหารธรกจสมาคมสถาบนอดมศกษาเอกชนแหงประเทศไทย

ในพระราชปถมภ สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมารปท 7 ประจำาเดอน กรกฎาคม - ธนวาคม 2561

37

ขอจ�ากดและขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป ผลการวจยในเรองการพฒนาความรของพนกงานพบวา การพฒนาความรของพนกงานเกดจากเครองมอ

สำาคญคอ การหมนเวยนงานในองคกร ซงงานวจยนพจารณาเพยงผลของการพฒนาความรและประสทธภาพของ

องคกรเปนสำาคญเทานนโดยไมนำาปจจยอนมาพจารณา ปจจยอนทมความสำาคญในการพฒนาความร ไดแก ปจจย

ภายนอกและปจจยภายใน โดยปจจยภายนอกรวมถงสภาพแวดลอม สถานทตงขององคกรและนโยบายรฐบาล และ

ปจจยภายในดานวฒนธรรมองคกร ซงเปนการบรหารงานแบบกงสทอาจสงผลตอทศนคตของผบรหาร ทำาใหเกดความ

สมพนธทด ความเชอใจระหวางพนกงานและการสอสารทมประสทธภาพในองคกร

นอกจากนมยงความนาสนใจในการศกษาตอไปวา การหมนเวยนงานสามารถใชไดจรงกบทกองคกรเพอ

พฒนาความรพนกงานในองคกรไดจรงหรอไม โดยเฉพาะอยางยงองคกรทมขนาดใหญ และการหมนเวยนงานสามารถ

ทดแทนการจางบคลากรภายนอกเขามาฝกอบรมไดมากเพยงใด โดยพจารณาจากปจจยอนรวมดวยเชน ขนาดของ

องคกร จำานวนพนกงาน วฒนธรรมแบบตะวนออกและตะวนตก

เอกสารอางองAdomi, E. (2006). Job rotation in Nigerian university libraries. Library Review, 55(1), 66-74.

Baumard, P., & Wauchope, S. (2000). Tacit knowledge in Organizations. The Academy of Management

Review, 25(2), 443-446.

Bennett, B. (2003). Job Rotation. Development and learning in Organization, 17(4), 7-9.

Bei, Z. (2009). Some Thoughts on the Practice of Job Rotation in Accounting in Colleges

and Universities. Management Science and Engineering, 3(1), 46-57.

Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in

Psychology, 3(2), 77-101.

Drucker, P. F. (1999). Management Challenges for the 21st century. New York: Harper Business.

Emmanuel, E.B. (2012). Job rotation program evaluation: the Niger Delta University Library. Aslib

Proceedings, 64(4), 388-404.

Jorgensen, M. (2005). Characteristics of job rotation in the Midwest US manufacturing Sector.

Ergonomics, 48(15), 1721-1733.

Kevin, C., & Scott, P. (2004). Knowledge Management: An Introduction. New York: Neal-Schuman

Publishers.

Kokika, M. (2015). The effects of job rotation practices on employee development: An Empirical

Study on Nurses in the Hospitals of Vellore District. Mediterranean Journal of Social

Sciences, 6(1), 209-215.

Kimiz, D. (2005). Knowledge Management in theory and practice. MA, USA: Elsevier Butterworth-

Heinemann publications.

Maija, J., & Tarja, U. (2004). Job rotation in nursing: a study of job rotation among nursing personnel

from the literature and via a questionnaire. Journal of Nursing Management, 12(1), 337-347.

Ministry of Social Development and Human Security. (2014). Thai country Elderly persons: Present

and Future. Bangkok: Center for information technology and communications, Ministry of

Social Development and Human Security. Retrieved from https://www.m-society.go.th/

article_attach/13225/17347.pdf

Page 13: การพัฒนาความรู้ด้วยการ ... Chayapon...ความสำาค ญของการหม นเว ยนงาน เป าหมายองค

38วารสารวชาการบรหารธรกจสมาคมสถาบนอดมศกษาเอกชนแหงประเทศไทยในพระราชปถมภ สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมารปท 7 ประจำาเดอน กรกฎาคม - ธนวาคม 2561

Peter, E.D. (2002). Triangulation in construction management research. Engineering, Construction

and Architectural Management, 9(4), 294-303.

Shahin, R.S., & Badri, A. (2013). Investigating the influence of job rotation on performance by

considering skill variation and job satisfaction of bank employees. Tehnicki Vjesnik,

20(3), 473-478.

Shelda, D. (2006). Knowledge Management. Qld, Australia : John Wiley & Sons Australia.

Tawongsri, T. (2016). Industry Monitor Q1/2016. Business and Local Economic Development

Research Center of Government Savings Bank, 2(1), 1-15.

Zahra, R., Abdolmajid, H., & Alireza, M. (2014). The study of job rotation and staff performance in

customs organization of Golestan and Mazandaran provinces. Kuwait Chapter of Arabian

Journal of Business and Management Review, 3(7), 186-195.