รฐตำ�รวจไทยสมยรฐบ�ลจอมพล ป.พบลสงคร�ม1

ดร.ช�ญชย จตรเหล�อ�พร2

คว�มนำ�หากพจารณาถงรปแบบระบอบการเมองทงในอดตและปจจบน

โดยใชสทธ และเสรภาพของประชาชนเปนตวชวด ยอมพบวาอาจจำาแนกออกเปน ๒ ลกษณะใหญๆ ไดแก ระบอบประชาธปไตย และระบอบเผดจการอำานาจนยม ซงทงสองลกษณะไดสะทอนใหเหนถงวถชวตทงในทางการเมองและสงคมทมความแตกตางกนของประชาชน เมอศกษาในมตของสทธความเปนพลเมอง (citizenship) ของประชาชนจะเหนวา รากฐานปรชญาการปกครองระบอบอำานาจนยมโดยทวไปมกตอตานลทธเสรนยม (anti-liberalism) เพราะทำาใหขาดเอกภาพทางสงคมเนองจากมบทบาทปจเจกบคคลมากเกนไป รวมทงมองสงคมเปนอนทรยภาพ (organicism) ททกประชาชนทกคนสอดประสานเปนหนงเดยวกนในสงคม กบใหความสำาคญกบหลกรฐนยม (statism) คอเปนการยกยองใหความสำาคญกบรฐ ดวยการยอมอยภายใตอำานาจรฐ มการยกยองผนำา อกทงยอมรบและศรทธาในเรองของชาต เผาพนธ ภายในรฐของตน ซงลกษณะทกลาวมาจงแสดงถงความแตกตางกบประเทศทมหลกการปกครองทเปนประชาธปไตยแบบเสรนยมอยางชดเจน เพราะประเดนสำาคญทสดกคอ การใหความสำาคญกบความเปน

1 บทความนพฒนาจาก บทท 3 ของวทยานพนธเรองรฐตำารวจสมยใหม: ความสมพนธระหวางรฐกบสงคมภายใตรฐบาล พ.ต.ท.ทกษณ ชนวตร พ.ศ. 2544 – 2549 ของชาญชย จตรเหลาอาพร 2 ปจจบนเปนอาจารยประจำาสาขาวชาการปกครอง วทยาลยการเมองการปกครอง มหาวทยาลยมหาสารคาม

1

ปจเจกบคคลทมสทธและเสรภาพ ดวยอาศยหลกนตธรรม (the rule of law) เปนเครองประกนความเปนพลเมองของประชาชน

อยางไรกตาม ขอสงเกตทเกดขนในระบอบการเมองหนงๆ กคอ ทกประเทศทมกกลาวอางวามระบอบการเมองแบบประชาธปไตยเปนรากฐานการปกครองของประเทศ แทจรงแลวเปนเชนนนจรงหรอไม การหนกลบมาพจารณาถงมตการปกครองดงกลาวยอมอาจทำาใหมองเหนถงภาพความเปราะบางหรอความคลมเครอของประประชาธปไตยในประเทศนนๆ ไดเชนกน

ในการศกษาของบทความนไดเลอกบรบทการเมองของไทยยคสมยรฐบาล จอมพล ป.พบลสงคราม มาเปนตวอยางปรากฏการณเพอใชในการวเคราะหทำาความเขาใจระบอบการเมองของไทยในอดตเพอชใหเหนวา พฒนาการทางการเมองไทยในขณะนนไมไดสอดคลองกบวตถประสงคของการเปลยนแปลงการปกครอง เมอวนท 24 มถนายน พ.ศ. 2475 แตอยางใด กลบมงทำาใหมองเหนการเมองแบบอำานาจนยมทพยายามกลาวอางคำาวา ประชาธปไตย เปนฐานอำานาจอนชอบ“ ”ธรรมเสยมากกวา

จากการศกษางานวจยตางๆ (ชตพล กาญจนกจ, 2539; พอเนตร พงหลวง, 2544; สมพงษ แจงเรว, 2545; ชาญวทย เกษตรศร และธำารงศกด เพชรเลศอนนต, 2544) พบวา รฐบาลสมยจอมพล ป. พบลสงคราม มระบอบการปกครองทเรยกไดวาเปน รฐตำารวจ“ (police state)” ซงเปนระบอบการปกครองทมโครงสรางทางการเมองแบบประชาธปไตย เชน มการจดเลอกตง พรรคการเมอง สภาผแทนราษฎร รฐธรรมนญ เปนตน แตในวถปฏบตของรฐบาลกลบขดแยงกบหลกนตธรรม โดยสาระสำาคญของบทความนมจดมงหมายทจะสรางความเขาใจถงรปแบบรฐตำารวจในอดต ซงชใหเหนถงรากฐานทออนแอของพฒนาการประชาธปไตยในระบอบการเมองไทยขณะนน

2

ทงนไดกำาหนดขอบเขตการศกษาไวทชวงเวลาระหวาง ป พ.ศ. 2490 -2500 เพราะขณะนน จอมพล ป.พบลสงคราม ตองเผชญกบการกอกบฏอยหลายครง อาท กบฏเสนาธการ (กบฏ 1 ตลาคม) กบฏวงหลวง และกบฏแมนฮตตน เปนตน อกทงยงพบวาบทบาทขององคกรตำารวจในทางการเมองในหวงเวลานมศกยภาพสงเทยบเทากบองคกรทหาร เนองจากไดรบการพฒนาและสรางศกยภาพทงในดานโครงสรางองคกรและอำานาจหนาท กระทงกลาวไดวาองคกรตำารวจนนมสมรรถนะในดานการรบไมนอยกวาองคกรทหาร สงนเองทเปนเสมอนฐานอำานาจรฐทสำาคญของจอมพล ป. ฉะนนในบรบทการเมองนจงสามารถสะทอนระบอบการปกครองแบบอำานาจนยมในคราบประชาธปไตยไดอยางชดเจน

อยางไรกด การศกษาบทนไดแยกประเดนการศกษาไว 2 สวนใหญๆ กลาวคอ สวนแรก จะกลาวถงบรบทการเมองโดยทวไปในขณะนน และสวนทสอง การรกษาฐานอำานาจทางการเมองภายใตแนวทางรฐตำารวจของจอมพล ป.พบลสงคราม ซงวเคราะหถงลกษณะความเปนรฐตำารวจในหวงเวลาทระบอบการปกครองตกอยภายใตผนำาเผดจการทหาร โดยจะกลาวเปนลำาดบๆ ตอไป

ก�รเมองไทยสมยรฐบ�ล จอมพล ป.พบลสงคร�มเมอจอมพล ป.พบลสงครามไดกลบเขามามบทบาททางการเมอง

อกครงหลงการรฐประหารเมอวนท 9 พฤศจกายน พ.ศ. 2490 โดยตดสนใจรบตำาแหนงนายกรฐมนตรภายหลงการเลอกตงทวไปเมอวนท 20 มกราคม พ.ศ. 2491 ดวยการบบใหนายควง อภยวงศ นายกรฐมนตรทเปนพรรคเสยงขางมากในสภาลาออกในวนท 8 เมษายน พ.ศ. 2491 จากนนจอมพล ป. กเขาคมอำานาจเบดเสรจอกครงพรอม

3

กบดำารงตำาแหนงรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยไปดวย และไดเลอนยศให พ.อ.เผา ศรยานนท3เปนพลตรอยางรวดเรว

บรบททางการเมองในขณะนนปรากฏใหเหนถงการชวงชงอำานาจ ดวยการทำารฐประหารมากมายหลายครง โดยนายทหารคนสนทของจอมพล ป.พบลสงคราม คอ พล.ต.ต.เผา ศรยานนท และ พล.ต.สฤษด ธนะรชต กสามารถทำาการปราบปรามกบฏไดอยางราบคาบทกครง กบฏทสำาคญครงหนงคอ กบฏวงหลวง เมอวนท “ ”26 กมภาพนธ พ.ศ. 2492 โดยมนายปรด พนมยงค เปนแกนนำา ซงใชกองกำาลงทหารเรอตดอาวธเขายดสถานทสำาคญๆ กดดนใหรฐบาลกบคณะรฐประหาร พ.ศ. 2490 ยอมรบเงอนไขการเจรจา แตปรากฏวาแผนการทงหมดลมเหลว เนองจากกำาลงพลทนอยกวาและขาดการประสานงานทด ทำาใหความพยายามยดอำานาจครงนลมเหลว อกทงยงสงผลใหนายปรดหมดโอกาสหวนกลบคนสบานเกดเมองนอนตลอดชวต ในสวนของคณะราษฎรสายพลเรอนและสมาชกพรรคการเมองฝายกาวหนา เชน พรรคสหชพทเคยเปนพลงถวงดลอำานาจนยมไดถกปราบปรามจนสลายตวไปดวย (ชาญวทย เกษตรศร และธำารงศกด เพชรเลศอนนต, 2544: 12-13)

3พล.ต.อ.เผา ศรยานนท เรมมความสมพนธอยางใกลชดกบ จอมพล ป.พบลสงคราม ตงแตเมอครงจอมพล ป. ยงมยศ พ.อ.ดำารงตำาแหนงนายกรฐมนตรในสมยสงครามโลกครงทสอง สวนพล.ต.อ.เผาเปนนายทหารคนสนทมยศรอยตร โดยวรกรรมทสำาคญกคอ เมอรอยตรเผาไดยนเสยงปนทนายล บญตา คนรบใชใกลชดยง พ.อ.หลวงพบลสงคราม โดยสามารถจบกมตวนายลไดอยางทนควน และเปนการชวยชวตนายไวไดอยางปลอดภยโดยไมเสยเลอดเนอ ทำาใหรอยตรเผาเปนทไววางใจของ พ.อ.หลวงพบลสงครามอยางมาก ทงน พฒ บรณสมภพไดกลาวในหนงสอบรษเหลกแหงเอเชยไววา ทาน พ“ .อ.หลวงพบลสงคราม ผนเปนทเคารพนบถอของบรษเหลกทมชอวา เผา ศรยานนท นเปนอยางยง (อำารง สกลรตนะ, ม.ป.ป.: 18)

4

เมอพล.ต.อ.เผา ศรยานนท เรมมอำานาจทางการเมองมากขน กจการตำารวจภายใตการควบคมของพล.ต.อ.เผา กเตบโตและขยายขนอยางรวดเรวตามไปดวย เชน เกดหนวยพเศษทสามารถทำางานไดในเกอบจะทกรปแบบ มกองกำาลงทสามารถทจะเคลอนทไดในทกพนทเชนเดยวกบหนวยทหาร ตางกนเพยงแคกำาลงพลทตำารวจไมอาจจะมเทาทหารได แตสมรรถนะของตำารวจกบทหารไมแตกตางกน หนวยกำาลงทสรางขนมาในสมยน จดมงหมายทใชกลาวอางเบองหนากเพอชวยกำาลงทหารในแนวชายแดนทกฎหมายระหวางประเทศหามไมใหมหนวยทหารประจำาอย แตจดหมายทซอนเรนอยกคอ กำาลงทงหมดนสามารถทจะหยดยงเหตการณไมสงบทกประเภททอาจจะเกดขนทงในและนอกประเทศ (พฒ บรณสมภพ, ม.ป.ป.: 128)

หนวยงานตำารวจทเกดขนในชวงท พล.ต.อ.เผา ศรยานนท เปนผชวยอธบดกรมตำารวจนนยงมไมมากนก เพราะตำาแหนงผชวยอธบดไมไดใหอำานาจในการตงหนวยงาน แตเมอพล.ต.อ.เผา ดำารงตำาแหนงรองอธบดกรมตำารวจฝายปราบปราม ในชนยศพลตำารวจโท จงไดมการขยายงานของกรมตำารวจออกไปอก (อำารง สกลรตนะ, ม.ป.ป.: 47) เชน กอตงกองพสจนหลกฐาน การยกกองบงคบการสอบสวนกลางขนเปนกองบญชาการ และเมอไดขนเปนอธบดเตมตวภายหลงกบฏแมนฮตตนจงไดขยายงานตำารวจออกไปไดอยางเตมท โดยอาศยความชวยเหลอทไดจากองคการสบราชการลบกลาง (ซไอเอ) ของสหรฐอเมรกาผานทางบรษทอเมรกาชอ “Sea Supply” (ชตพล กาญจนกจ, 2539: 118; ลขต ธรเวคน, 2541: 143) อาท การกอกำาเนดโรงเรยนนายรอยตำารวจ, ตำารวจพลรม, ตำารวจรถถง, ตำารวจตะเวนชายแดน และตำารวจนำา เปนตน ดงจะเหนไดจากคำาพดทพล.ต.อ.เผา ศรยานนท ไดกลาวไววา ไมมอะไรภายใตดวงอาทตยนทตำารวจไทยจะ“ทำาไมได ” ซงลขต ธรเวคน ชใหเหนวาผลของการมกองทพตำารวจทยง

5

ใหญนไดสงผลใหประเทศไทยในขณะนนตกอยภายใตรฐตำารวจ (ลขต ธรเวคน, 2541: 144; สมพงษ แจงเรว, 2545: 17-18) เพราะกำาลงตำารวจเหลานเอง โดยเฉพาะตำารวจลบไดกำาจดศตรของรฐบาลไปเปนจำานวนมาก (พฒ บรณสมภพ, ม.ป.ป.)

ดวยสายสมพนธระหวางจอมพล ป.พบลสงคราม กบ พล.ต.อ.เผา ศรยานนท ไมใชเพยงแคการผลกดนให พล.ต.อ.เผา มอำานาจสงในดานงานราชการของกรมตำารวจเทานน เพราะในสายงานการเมอง พล.ต.อ.เผา กเขาดำารงตำาแหนงรฐมนตรในคณะรฐบาลสมยตางๆ เสมอ เชน รฐมนตรชวยวาการกระทรวงอตสาหกรรม และรฐมนตรชวยวาการกระทรวงมหาดไทย เปนตน อกทงยงดำารงตำาแหนงเลขาธการพรรคเสรมนงคศลาอกดวย (เชาวนะ ไตรมาศ, 2541: 35) ซงบคคลทสำาคญในพรรคเสร มนงคศลาสวนใหญเปนกลมรฐประหาร เมอวนท 29 พฤศจกายน พ.ศ. 2494 และคณะกรรมการนตบญญตเดม ทงน พล.ต.อ.เผานนมความสามารถสงในการควบคมเสยงของสมาชกสภาผแทนราษฎรไมใหแตกแยกออกไปตงพรรคการเมองใหม หรอไปรวมกบพรรคอนไดอยางมประสทธภาพ (ชตพล กาญจนกจ, 2539: 124) ฉะนน พล.ต.อ.เผา จงมบทบาททางการเมองสงมากในบรบทการเมองขณะนน แมวาจะมกลมการเมองตางๆ ภายในพรรคเสรมนงคศลานอยถง 3 กลมใหญกตาม (ชตพล กาญจนกจ, 2539: 130) กลาวคอ

กลมแรก กลมจอมพล ป.พบลสงคราม ประกอบดวยบคคลสำาคญๆ ในคณะรฐมนตรทเคยรวมงานกบจอมพล ป. มาตงแตสมยเปลยนแปลงการปกครองใหมๆ เชน พล.ท.ประยร ภมรมนตร พล.อ.เภา เพยรเลศ นายบรภณฑ ยทธกจ เปนตน กบสมาชกสภาผแทนราษฎรประเภทท 1 ในสงกดพรรคธรรมาธปตย มหลวงวจตรวาทการเปนหวหนาพรรค ซงแมจะอยนอกพรรคแตกใหการสนบสนน

6

จอมพล ป. เปนการสวนตว แตกลมนไมมความเขมแขงและอทธพลในตวเอง เพราะขาดกำาลงทหารตำารวจสนบสนน และกำาลงสมาชกสภาผแทนกมนอยเกนไป อยางไรกดภายใตการรกษาเสถยรภาพความมนคงของรฐบาล รฐบาลจอมพล ป.พบลสงคราม ในทกๆ สมย ตวนายกรฐมนตรกจะดำารงตำาแหนงรฐมนตรในกระทรวงตางๆ ควบคกนไปดวยเสมอ (ลขต ธรเวคน, 2541: 143)

กลมทสอง กลมพล.ต.อ.เผา ศรยานนท หรอกลมราชคร ซงมจอมพลผน ชณหะวณ และเครอญาตทเขาครอบครองผกขาดธรกจการคาอยเปนจำานวนมาก อกทงยงมอำานาจอยในระบบราชการสง ดวยเหตนกลมนจงมอำานาจมากทสด เพราะเปนกลมทสามารถควบคมสมาชกสภาผแทนราษฎรประเภทท 1 ไวได มสมาชกสภาผแทนราษฎรประเภทท 2 ใหการสนบสนนอยไมนอย และมฐานอำานาจอยทกำาลงตำารวจและมกำาลงทรพยมากทสดเนองจากกลมนไดอาศยการทำาธรกจการคาขนาดใหญไวดวย ดงไดนำาเสนอไวในภาพกลมจอมพลผน ชณหะวณและเครอขายธรกจการคา นอกจากนนยงสามารถควบคมกลไกของสำานกเลขาธการพรรคอนเปรยบเสมอนผจดการพรรคไวในกำามออกดวย

และกลมทสาม กลมจอมพลสฤษด ธนะรชต ประกอบดวยกำาลงทหารเกอบทงหมด และมทหารเรอกบทหารอากาศจำานวนหนงใหการสนบสนนอย นอกจากนนยงสามารถควบคมสมาชกสภาผแทนราษฎรประเภทท 2 ไวได กลมนมฐานอำานาจอยททหารบก มกำาลงทรพยและเสยงในสภามากพอสมควร แตไมคอยมบทบาทในกจการของพรรคเสรมนงคศลามากนก เนองจากถกกลมของกลมพล.ต.อ.เผา ศรยานนท กดกนไมใหมสวนรวมในการบรหารพรรค และไมสามารถควบคมกลไกของสำานกเลขาธการพรรคไวได

จากการแบงกลมขางตนพบวามประเดนทนาสนใจประการหนง กลาวคอ การแสวงหาความมงคงใหกบกลม โดยพบวา การสรางฐาน“ ”

7

อำานาจทางเศรษฐกจมผลสมพนธกบการตอบสนองตอการสรางความมนคงของกลม ดงทงานการศกษาของชตพล กาญจนกจ (2539: 57) ไดชใหเหนวา พล.ต.อ.เผา ศรยานนท จำาเปนตองสรางความมงคงทางเศรษฐกจใหกบตนเองและกลมของตน กเพราะการมทรพยสนเงนทองจำานวนมากไดแสดงใหเหนถงศกยภาพในการจบจายใชสอย การแสวงหาสงทตองการผานตวเงน และสามารถใชทรพยสนเงนทองเหลานนตอบแทนบคคลทสรางผลงานใหกบตนเองได รวมไปถงการดำาเนนงานในกจกรรมตางๆ ดงนนฐานอำานาจทางเศรษฐกจจงเปนฐานอำานาจทสำาคญประการหนงท พล.ต.อ.เผา จะตองครอบครองไวใหได เพราะสามารถนำาไปสความมนคงทางการเมองของตน ดงสามารถพจารณาไดจากภาพเครอขายธรกจการคาของจอมพลผน ชณหะวณ

อยางไรกด พฒ บรณสมภพ (ม.ป.ป. : 167-169) อดตอศวนแหวนเพชรของ พล.ต.อ.เผา ศรยานนท ไดชใหเหนวา จอมพล ป.พบลสงคราม ปกครองผใตบงคบบญชาตามแนวทาง แบงแยกแลว“ปกครอง (divide and rule)” ดวยการยแหยใหผใตปกครองแตกคอกน เพอปองกนไมใหรวมตวกนชวงชงอำานาจ จงตองการใหผใตปกครองเหลานระแวงกนเอง ซงในระยะหลงสงครามโลกครงทสองเปนตนมา พล.อ.สฤษด ธนะรชต กมอำานาจเปนใหญทางดานการทหาร และพล.ต.อ.เผา ศรยานนทกกมอำานาจตำารวจทมศกยภาพเทยบเทากำาลงทหารของกองทพ และโดยความสมพนธสวนตวทงสองตางกมาจากนกเรยนนายรอยทหารบกรนใกลกน สนทสนมกนมาก จงยอมสงผลใหจอมพล ป. เกดความระแวง และทำาใหตดสนใจใชแนวทางดงกลาวนปกครองตอทงผนำาตำารวจและทหารทงสอง

ในทศนะของ Darling (1965: 113) วเคราะหทงสามกลมนวาเปน การปกครองเผดจการแบบอำานาจสามงาม “ (authoritarian triumvirate rule)” กลาวคอ เปนชวงทไมมผนำาเดนในการปกครอง

8

การถวงดลของอำานาจเกดจากการแขงขนอยางมากระหวางจอมพลสฤษด ธนะรชต กบพล.ต.อ.เผา ศรยานนท โดยจอมพล ป. ทำาไดเพยงแคถวงดลทงสองฝายโดยอาศยการสนบสนนของสหรฐอเมรกา และเมอเกดความตงเครยดระหวางสองกลมขน จอมพล ป. กจะทำาหนาทเปนผไกลเกลย ดวยการขอรองใหมความสามคคกน โดยเนนผลประโยชนของชาตและความจงรกภกดตอพระบาทสมเดจพระเจาอยหว (ลขต ธรเวคน, 2541: 143) ทงนเกมการถวงดลทเกดขนกดำาเนนไปไดเพยงชวงระยะเวลาหนงเทานน เพราะในทายสด ทงจอมพล ป. และพล.ต.อ.เผา กตองพายแพตอกลมทหารทนำาทพโดยจอมพลสฤษด ซงทำารฐประหารเมอวนท 16 กนยายน พ.ศ. 2500 กระทงสงผลใหจอมพล ป. ตองหนออกนอกประเทศและลภยไปอยประเทศญปน และ พล.ต.อ.เผา กตองลภยไปอยประเทศสวสเซอรแลนด

หากนำากรอบแนวคดรฐตำารวจแบบดงเดมของ Chapman (1970) มาอธบายระบอบการปกครองของรฐบาลจอมพล ป. พบลสงครามขางตน ยอมเหนภาพกวางไดวา ระบอบการเมองในอดตของรฐไทยมลกษณะทสอดคลองกบแนวคดดงกลาว ทงนสามารถพจารณาไดจากทงผลการวจยและงานทางวชาการตางๆ ทศกษาถงบรบทการเมองในชวงน (เชน ลขต ธรเวคน, 2541; นรนต เศรษฐบตร, 2538; ชตพล กาญจนกจ, 2539; สมพงษ แจงเรว, 2545; ชาญวทย เกษตรศร และคณะ, 2540; ชาญวทย เกษตรศร และธำารงศกด เพชรเลศอนนต, 2544; สพจน ดานตระกล, 2522 ก) กระทงอาจกลาวไดวา แมชวงทายทศวรรษ 2490 จะมแนวโนมความเปนประชาธปไตยมากขน เชน จดใหมการเลอกตง จดใหมการกลาวปราศรยหรอไฮปารค เปนตน (พฒ บรณสมภพ, 2529: 281-288; ลขต ธรเวคน, 2541: 147) แตในดานการปราบปรามทางการเมองกลบเกดขนอยเนองๆ กลาวคอ การตรวจตราและควบคมสงคม (police) ของรฐบาล

9

จอมพล ป. สงผลใหนกการเมองจำานวนหลายคนตองเสยชวตลง พรอมๆ กบชวตของประชาชนบางคนทรฐบาลมองวาเปนปรปกษ การกระทำานเกดขนควบคไปกบการกลอมเกลาทางการเมองดวยวธการตางๆ อนสอดคลองกบอดมการณทางการเมองแบบเผดจการอำานาจนยม (เผดจการรฐนยม) ของจอมพล ป.พบลสงคราม (พอเนตร พงหลวง, 2544; พฒนา รงเรงสข, 2536: 30) ทงนรฐบาลไมตองการใหประชาชนมสวนรวมในการเมองการปกครอง, ยดเอาความตองการของผปกครองประเทศเปนหลก, มการยดหลกการใชกำาลง การบงคบ และการใชความรนแรงเพอรกษาอำานาจของผนำา, มการใหความสำาคญกบรฐมากกวาเสรภาพของประชาชน และยดหลกการปกครองแบบรวมอำานาจ ฉะนนจงเหนไดวาอดมการณทางการเมองของจอมพล ป. พบลสงคราม ยอมมสวนตอการสรางระบอบรฐตำารวจขนไมนอย

เมอพจารณาถงลกษณะระบอบการเมองของรฐบาลจอมพล ป.พบลสงครามจะพบวามสงทนาสนใจหลายประการ ไดแก มรฐบาลเผดจการทหารปกครองประเทศ, เนนการตรวจตราและควบคมสงคมอยางเขมงวด, มกองทพตำารวจ, มการใชตำารวจลบ และการละเลยตอมตมหาชน เปนตน ซงสอดคลองกบการปกครองแบบรฐตำารวจ โดยไดกลาวถงสาระพอสงเขปเปนลำาดบๆ ตอไป

ลกษณะประก�รแรก เปนรฐบ�ลเผดจก�รทห�รเมอพจารณาบรบทการเมองขางตนจะพบวา กลมทเขามามอำานาจ

ทางการเมองในชวงเวลาดงกลาวนน คอกลมรฐประหาร แมในขณะนนจะจดใหมการเลอกตงขนบางกตาม แตรฐบาลทมาจากการเลอกตงกมอายสนมาก เชน รฐบาล พล.ร.ต.ถวลย ธำารงนาวาสวสด และรฐบาลของนายควง อภยวงศ เปนตน ทงนเปนเพราะคณะรฐประหารมอทธพลทางการเมองสงจงสามารถเขาควบคมระบอบการเมองอยางใกลชด ดงทพบวารากฐานอำานาจของรฐบาลจอมพล ป.พบลสงคราม ลวนเปนก

10

ลมนายทหารและนายตำารวจเสยเกอบทงหมด และมบทบาททางการเมองมาตงแตการปฏวตเปลยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 อกทงยงรางธรรมนญการปกครองทเอออำานาจแกกลมนายทหารเหลานไว ดวยเหตนยอมสงผลใหรฐบาลจอมพล ป.พบลสงคราม มภาพลกษณของรฐบาลเผดจการทหารอยางชดเจน (สพจน ดานตระกล, 2522 ก:71)

นอกจากน บทบาทของจอมพล ป.พบลสงคราม ในฐานะผนำารฐบาลเผดจการทหารนนมนยใกลเคยงกบลกษณะผนำารฐตำารวจแบบดงเดม (Chapman, 1970: 28-30) กลาวคอ เปนเผดจการในแบบพอขนอปถมภ (paternalism) ทจะคอยดแลทกขสขของประชาชน ขณะเดยวกนประชาชนกตองอยภายใตอำานาจเดดขาดของผนำา และแมจอมพล ป. จะไมไดมภาพลกษณของพอขนอปถมภอยางชดเจน แตภาพความเปนผนำาเผดจการของทงจอมพล ป.พบลสงคราม กบบคลกอำานาจนยมของพอขนอปถมภนยอมเปนไปในทศทางเดยวกน จงยอมสงผลสะทอนตอลกษณะความเปนรฐตำารวจแบบดงเดมชดเจนมากขน

ลกษณะประก�รทสอง มก�รตรวจตร�และควบคมประช�ชนในสงคมอย�งเขมขน

รฐบาลจอมพล ป.พบลสงครามใหความสำาคญเรองความมนคงของรฐบาลสงมาก อนเปนเหตผลจากการท จอมพล ป. ถกปองรายจนถงขนเอาชวตหลายครง (ส. คลองหลวง, ม.ป.ป.: 49-50) อกทงยงตองประสบปญหาการกบฏอยเสมอ (กนลา สขพานช – ขนทปราบ, 2528: 466) ยอมแสดงใหเหนวาฐานอำานาจของจอมพล ป. ถกทาทายอยตลอดเวลา และมหลายกลมตางพยายามชวงชงอำานาจน จงสงผลใหรฐบาล จอมพล ป.เลอกใชวธการปกครองทมงตรวจตราและควบคมปกครองประชาชนอยางเขมงวด เพราะเกรงกลวภยจากประชาชนและกลมการเมองทเปนปรปกษรฐบาลจะมาโคนลม จงมกใช

11

ประเดนเรองความมนคงของบานเมองมาเปนขออางรองรบกบวธการปกครองดงกลาว เนองจากสามารถสรางความชอบธรรมไดมากกวาเหตผลอนๆ

อยางไรกตาม การรกษาเสถยรภาพความมนคงของรฐบาลจอมพล ป.พบลสงครามน ยอมถอเปนขออางทสำาคญทงตอการทำารฐประหาร และการบบใหประชาชนตองยอมสญเสยสทธและเสรภาพบางเพอใหเกดผลตอการสรางความสงบสขทจะบรรลถงความมนคงของประเทศตอไป อกทงยงเปนผลใหการใชอำานาจของรฐบาลรฐประหารนมนยถงเหตผลทชอบธรรมมากขนอกดวย

ลกษณะประก�รทส�ม เกดก�รสร�งกองทพตำ�รวจเมอพจารณาถงองคกรทมบทบาทสำาคญภายใตรฐตำารวจแบบ

ดงเดม (Chapman, 1970) จะพบวา องคกรตำารวจถอเปนกลไกหลกของรฐบาล และในรฐบาลจอมพล ป.พบลสงคราม กไดสรางองคกรตำารวจใหมศกยภาพทดเทยมกบองคกรทหาร ทงนผทมบทบาทสำาคญในการผลกดนใหเกดการขยบขยายหนวยงานใหมสมรรถนะสงขนกคอ พล.ต.อ.เผา ศรยานนท อธบดกรมตำารวจ (พฒ บรณสมภพ, ม.ป.ป.) โดยขยายอำานาจของกรมตำารวจใหเตบโตอยางรวดเรวทงในดานภาระหนาทขององคกร กำาลงอาวธ และกำาลงพลใหมขดความสามารถไมยงหยอนไปกวากองทพทหาร บทบาทของพล.ต.อ.เผา ศรยานนท ในยคนกถกขนานนามวา ยคทมฬ ไปพรอมๆ กนดวย เนองจาก“ ”องคกรตำารวจมแสนยานภาพมากและมการใชกำาลงดำาเนนกจกรรมทางการเมองทรนแรง ซงสงผลกระทบตอการเมองการปกครองในชวงเวลานนอยางยง (ชตพล กาญจนกจ, 2539: 2) พล.ต.อ.เผา ไดขยายหนวยงานกรมตำารวจใหมภารกจและอำานาจหนาทอยางกวางขวางออกไปอยางมากมาย กลาวคอ มการปรบปรง แบงแยก ขยายงานและจดตงองคกรตำารวจจำานวนมาก เชน กองบญชาการตำารวจสนตบาล

12

กองบญชาการสอบสวนกลาง กองบญชาการศกษา กองบญชาการตำารวจตะเวนชายแดน กองตำารวจนำา กองตำารวจสอสาร กองกำากบการตำารวจมา โรงเรยนนายรอยตำารวจ เปนตน ซงจากทกลาวมาน ถอเปนการเปลยนแปลงเพยงสวนหนงเพราะกจการขององคกรตำารวจยงขยบขยายไปในอกหลายดานทมศกยภาพทดเทยมกบองคกรทหาร เชน ตำารวจรถถงมสมรรถนะในการรบดานกำาลงอาวธสงมาก

เมอสมรรถนะของกองทพตำารวจมอยสงมากเชนน รฐบาลจงสามารถใชกลไกเหลานในการจดการกบผทรฐบาลมองวาเปนปรปกษไดอยางมประสทธภาพ ดงทจากงานการศกษาของ สมพงษ แจงเรว (2545: 165) ไดกลาวสรปไวอยางสอดคลองวา รฐบาลในขณะนนมการใชอำานาจผานทางองคกรตำารวจโดยตำารวจสนตบาลเปนหลก ซงรฐบาล จอมพล ป. มการใชอำานาจทางตำารวจทกหนวยทงทตงขนใหมและทมแตเดม แมในสวนของตำารวจสนตบาลจะมภารกจลดนอยลง แตบทบาทกลบเดนชดขนกลาวคอ มการใชความรนแรงเขาจดการกบปรปกษทางการเมอง โดยภารกจการสบสวนกลบหยอนยาน ดงจะเหนไดวา ในการเกด กบฏ หลายตอหลายครงเชน กบฏสนตภาพ กบฏ“ ”แมนฮตตน กบฏแยกดนแดน เปนตน กองตำารวจสนตบาลไดใชวธกวาดจบทงหมดมากกวาทจะใชการสบสวนทางลบ หรอในบางกรณกใชวธการสงหารโดยพลการ เชน กรณ 4 รฐมนตร (คำาพพากษาศาลฎกาท 1009/2504 วนท 29 สงหาคม พ.ศ. 2504) กรณพ.ต.โผน อนทรทต กรณนายทว ตะเวทกล กรณพ.ต.อ.บรรจงศกด ชพเปนสข หรอกรณนายเตยง ศรขนธ กบพวก (คำาพพากษาศาลอาญา หมายเลขดำาท 2628/2501 และคดหมายเลขแดงท 1542/2502 วนท 20 ตลาคม พ.ศ. 2502) และกรณนายพร มะลทอง เปนตน (สมพงษ แจงเรว, 2545: 165)

สรปไดวา รฐบาลจอมพล ป.พบลสงคราม ไดสรางใหกลไกองคกรตำารวจกลายเปนเครองมอหลกทมสมรรถนะสงในปราบปรามปรปกษ

13

ทางการเมอง กระทงมขดความสามารถในการสรางฐานเสถยรภาพความมนคงของรฐบาลไดอยางมประสทธภาพ กลาวคอ มการใชอำานาจการตรวจตราควบคม (police) ผานทางองคกรตำารวจทกหนวยทงทตงขนใหมและทมแตเดม อกทงยงเปนเครองมอสำาคญใหกบ พล.ต.อ.เผา ศรยานนท ในฐานะเปนกองกำาลงททำาหนาททงคานอำานาจองคกรทหารของจอมพลสฤษด ธนะรชต เชน หนวยตำารวจรถถงนนกเปนกองกำาลงทคานอำานาจกบกองทหารปนใหญ หนวยตำารวจพลรม ตำารวจตระเวนชายแดน ตำารวจนำาตางกคอฐานกำาลงทคานอำานาจกบทหารอากาศ ทหารบก และทหารเรอ ทงนในสวนของตำารวจรถไฟนนกจดตงขนมาเพอชวยเหลอในการสกดจบกลมกบฎทหลกหนการจบกมของรฐบาล เปนตน

ลกษณะประก�รทส มก�รใชตำ�รวจลบกบก�รกำ�จดปรปกษท�งก�รเมอง

หากพจารณาปรากฏการณภายหลงจากการเกดกบฏเสนาธการแลวพบวา กระบวนการสบสวนสอบสวนทดำาเนนการโดย พล.ต.อ.เผา ศรยานนท ไดเรมเปลยนไปจากเดม เนองจากพล.ต.อ.เผา ไดนำาเอามาตรการ นอกระบบ เขามาใชมากขน นอกเหนอจากการเฝาตดตาม“ ”สงเกตพฤตการณนกการเมองแบบเดมๆ เหมอนทเคยใชกนมา กลาวคอ มการ ขนบญชดำา บคคลทตองสงสยไวดวย ซงเปนลกษณะ“ ”สำาคญของการใชวธการแบบตำารวจลบตามแบบท Chapman (1970) เนนยำาใหเหนถงความเปนรฐตำารวจในทกรปแบบจากงานของชาญวทย เกษตรศร และธำารงศกด เพชรเลศอนนต (2544) ไดสรปวา ชวงตนทศวรรษ พ.ศ. 2490 นนถอเปนชวงเวลาเขาสยคทมฬ เพราะพบการวสามญฆาตกรรมทางการเมองเปนจำานวนมาก (ชาญวทย เกษตรศร และธำารงศกด เพชรเลศอนนต, 2544: 4) กลาวคอ มสมาชกสภาผแทนราษฎรและรฐมนตรหลายคนถกปราบ

14

ปรามโดยรฐบาล จอมพล ป.พบลสงคราม กระทงถงแกชวตเปนจำานวนมาก อาท นายทองอนทร ภรพฒน นายจำาลอง ดาวเรอง นายถวล อดล นายเตยง ศรขนธ ดร.ทองเปลว ชลภม ดร. ทว ตะเวทกล พ.ต.โผน อนทรทต พ.ต.อ.บรรจงศกด ชพเปนสข

นอกจากกรณตวอยางขางตนแลว ภายหลงเมอไดมพระราชบญญตปองกนการกระทำาอนเปนคอมมวนสตออกมา ขอหา การกระ“ทำาอนเปนคอมมวนสต กลายเปนขออางใหมทรฐบาลใชจดการกบฝาย”ทเปนปรปกษ หรอทรฐบาลมองเหนวาเปนปรปกษ ซงสวนใหญเปนนกหนงสอพมพและผทเคยมบทบาททางการเมอง อาท นายอารย ลวระ นายพร มลทอง และ นายสมพงษ หนพรหม หรอสวรรณศลป เปนตน (ณรงค ไตรวฒน, 2517: 185; สมพงษ แจงเรว, 2545: 155) อกทงยงมการจบกมบคคลตางๆ ดวยขอหาน โดยเฉพาะผทเคยเคลอนไหวในขบวนการสนตภาพและขบวนการกชาตมากอน เชน นายแพทยเจรญ สบแสง นายกหลาบ สายประดษฐ นายสภา ศรมานนท นายอทรณ พลกล นายแสวง ตงคบรรหาร นายบศย สมะเสถยร นายฉตร บญศรชย นายสนทร สรกษกะ กบกลมนกศกษามหาวทยาลยธรรมศาสตรและการเมอง เชน นายมารต บนนาค นางสาวสมบต สวรรณชพ นายสมผส พงประดษฐ นายเปลอง วรรณศร และนายประจวบ อมพะเศวต (ประจวบ อมพะเศวต, 2543: 384) เปนตน

ดงนนเมอพจารณาจากกรณตวอยางขางตน ยอมเขาใจไดอยางชดเจนวา รฐบาลไดยดแนวทางการปกครองทละเมดหลกนตธรรมแบบรฐตำารวจมาเปนระบอบการเมอง ทแสดงถงการใชความรนแรงในการแกไขปญหาของรฐบาล อนเปนอปสรรคทสำาคญตอการสรางระบอบประชาธปไตยทแทจรงทงในแงโครงสรางทางการเมองและอดมการณทางการเมอง

15

ลกษณะประก�รทห� มก�รควบคมและจำ�กดสทธและเสรภ�พประช�ชน

แมในชวงหลง รฐบาลจอมพล ป.พบลสงครามจะมแนวโนมความเปนประชาธปไตยมากขน ดวยการเปดโอกาสใหประชาชนไดแสดงความคดเหนอยางเสรททองสนามหลวงทเรยกกนวา ไฮปารค แตเมอมการ“ ”จดเวทขนจรงกลบพบวา รฐบาลไมไดมเจตนาดตามหลกการประชาธปไตย เพราะจอมพล ป. มจดมงหมายทซอนเรนอย ดวยการพยายามสรางฐานอำานาจใหมจากมตมหาชนกตาม แตกมขอสงเกตวาวธการนเปนหนทางสดทายทตวนายกรฐมนตรจะเลอก อกทงยงมหลกฐานอนทชใหเหนวา แทจรงแลวนนกจกรรมการไฮปารคนเปนเพยงการสรางภาพ ความเปนผนำาในแบบประชาธปไตย ของจอมพล ป“ ” . เทานน

ฉะนนการใหสทธและเสรภาพแกประชาชนดงทกลาวมาขางตนจงยอมเปนประชาธปไตยจอมปลอม เพราะเมอพจารณาตวอยางในหลายๆ กรณตอไปน จะเหนวารฐบาล จอมพล ป.พบลสงครามกลบมงควบคมและจำากดสทธและเสรภาพทางการเมองของประชาชนอยางชดเจน อาท กรณการจบกมกลมนกการเมองทเดนทางไปจน ซงในคราวทนายเทพ โชตนชต สมาชกสภาผแทนราษฎร จ.ศรษะเกษ กบพวกทงหมดไดรบเชญไปยงสาธารณรฐประชาชนจน แตเมอกลบมากถกจบกมในทนท (ประจวบ อมพะเศวต, 2543: 395) หรอในกรณกบฏอดขาว เนองจากเหลานกไฮปารคประมาณ 10 คน อาท นายทองอย พฒพฒน เปนแกนนำา ไดอดขาวประทวงเรยกรองใหยกเลกสมาชกสภาประเภทท 2 โดยภายหลงจากการประทวงอดขาวได 3 – 4 วน พล.ต.อ.เผา ศรยานนท รสกทนไมไวตอการประทวงดงกลาว จงไดสงอาหารโตะจนมาตงโดยมกกชนเยยมมาประกอบอาหารทหนาทำาเนยบ ทงตมทงทอดสงกลนหอมเพอหลอกลอตอกลมผอดอาหาร อกทงยงไดเชญนกไฮปารคเหลานมารวมรบประทานอาหารกนโตะจน แตกลบไดรบการปฏเสธ ใน

16

ทสดพล.ต.อ.เผา จงใหตำารวจไปจบสนขขางถนนมา 4 – 5 ตว แลวยกอาหารเหลานวางลงกบพนหญา เรยกใหสนขเขาไปกนจนหมด สงทเกดขนนสงผลใหพวกนกไฮปารคโจมต พล.ต.อ.เผาอยางหนกอก พล.ต.อ.เผา จงไดสงใหจบไฮปารคดวยขอหารายแรงวาเปนกบฏ เพราะพวกอดขาวถอเปนการแทรกแซงของคอมมวนสต หรอในกรณการจดตงหนงสอพมพ ซงกลมของ พล.ต.อ.เผา ไดออกหนงสอพมพขนมาในชอ ชาวไทย และ ตะวนสยาม เพอแขงกนกบหนงสอพมพชาว“ ” “ ”ไทย สารเสร และไทยรายวนของ พล.อ.สฤษด ธนะรชต เพอใชเปนเครองมอทางการเมองในดานการสรางและรกษาชอเสยงใหกบเจาของหรอผกอตง กบทงในดานการทำาลายชอเสยงแกฝายทเปนปรปกษ

จากขางตนยอมสรปไดวา ลกษณะปฏสมพนธระหวางชนชนนำาทางการเมองของฝายรฐบาลกบประชาชนภายใตระบอบการปกครองของรฐบาล จอมพล ป.พบลสงคราม มลกษณะเปนแบบรฐตำารวจ โดยประชาชนเปนฝายทถกผลกใหกลายเปนเพยงผตามเทานน ทงนรฐบาลจอมพล ป.พบลสงคราม มงควบคมและจำากดสทธและเสรภาพทางการเมองดวยวธการตางๆ เชน การจบกมนกการเมองฝายตรงขาม การจดตงหนงสอพมพ การจบกมผชมนมประทวง เปนตน ฉะนนจงยอมสะทอนใหเหนถงลกษณะการปกครองแบบประชาธปไตยจอมปลอมไดอยางชดเจน

สรปท�ยบทคว�มเมอศกษาถงสภาพการเมองการปกครองทเกดขนในสมยรฐบาล

จอมพล ป.พบลสงครามพบวา มรปแบบทสอดคลองกบแนวคดรฐตำารวจตามทศนะของ Chapman (1970) โดยมลกษณะทโดดเดนหลายประการ กลาวคอ มรฐบาลทมผนำาอำานาจนยมเผดจการและมาจากการปฏวตรฐประหารโดยกลมทหาร ซงผนำาและคณะรฐมนตรพยายามช

17

ใหเหนถงความจำาเปนทจะตองใหประชาชนนนตองอยภายใตการดแล ควบคม และปกครองอยางเครงครด ภายใตเหตผลของความมนคงของประเทศ รฐบาลจงพยายามพฒนาสมรรถนะขององคกรตำารวจ และรวมถงองคกรอนๆ ทมอำานาจทคลายตำารวจ ใหมประสทธภาพทงในดานการปองปรามและการปราบปราม เพอใหเปนเครองมอหลกในการควบคมและปกครอง โดยรฐจะมงพฒนาใหตำารวจมศกยภาพสงถงขนการเปนกองทพทมอาวธยทโธปกรณเพยบพรอม กระทงมขดความสามารถในการสรางฐานเสถยรภาพความมนคงของรฐบาลไดอยางเตมประสทธภาพ นอกจากนรฐบาลยงใชกลไกของระบบราชการในการปองปรามและการคกคามฝายตรงขามหรอปรปกษใหยอมสยบหรอพายแพ โดยเฉพาะอยางยงองคกรตำารวจทมความอสระ และมกปราศจากการควบคมและถวงดลจากสถาบนอน ทงนตำารวจจงมบทบาทในการใชอำานาจสง โดยเฉพาะในแงมมของการบรหารปกครองควบคม และใชอำานาจในทางตลาการไปพรอมๆ กน เชน การตรวจคน จบกม และคมขง และรวมถงการประหารชวตดวยการวสามญฆาตกรรม ตลอดจนถงรฐบาลยงมงควบคมและจำากดสทธและเสรภาพทางการเมองของประชาชน บทบาทของประชาชนถกผลกดนใหกลายเปนผตามโดยปราศจากความคดเหนและขอโตแยง ดวยเหตนกลมตางๆ ทางสงคมยอมไมอาจแสดงออกตามสทธและเสรภาพไดอยางเตมท หรออาจถกตรวจสอบ ควบคม ระแวดระวงจากรฐผานหนวยงานตางๆ ตลอดเวลา โดยเฉพาะสอตางๆ กจะถกควบคม หรอเฝาระวงโดยรฐดวยเชนกน

นอกจากน เมอพจารณาความสมพนธกบประชาชนพบวา รฐบาลพยายามทจะเขาตรวจตราและควบคมประชาชนอยางเขมงวด ทงชาวบานทเปนแกนนำาของบคคลในสงคม นกหนงสอพมพ ไปจนถงบคคลสาธารณะททำาหนาทในสภาผแทนราษฎร และรวมไปถงฝายทเปน

18

ปรปกษกบรฐบาล ซงไดแก นายทหาร นายตำารวจ และพวกพลเรอนอนๆ ทรฐบาลเหนวามงกอกบฏโคนลมอำานาจจอมพล ป.พบลสงคราม

ฉะนนปฏสมพนธระหวางรฐกบประชาชนในชวงเวลาดงกลาวจงมลกษณะทมงจำากดสทธและเสรภาพของประชาชน กลาวคอ สทธเสรภาพของความเปนพลเมองยอมทจะถกละทงไปในสายตาของผปกครองรฐ เพราะสงเหลานยอมอาจนำาไปสการทำาลายเสถยรภาพของรฐบาลได การจำากดขอบเขตของการแสดงออกทางการเมองกบประชาชนภายใตเหตผลของความมนคงของประเทศจงเปนสงทมความสำาคญอยางยง ตลอดจนถงยทธวธทนำามาใชในการปราบปรามกลมปรปกษทมงคดคาน ตานทานอำานาจรฐทแมจะละเมดสทธมนษยชนกยอมกลายมาสปฏบตการจรงได การฆาตกรรมทางการเมอง และการวสามญฆาตกรรมจงเกดขนไดบอยครง การละเมดหลกนตธรรมจงทำาใหรฐนนตกอยภายใตรฐตำารวจอยางเหนไดชด เพราะกฎหมายทตราขนโดยรฐบาลเผดจการทยอมมอบอำานาจใหผปกครองใชอำานาจไดอยางไรขอบเขต กระทงรฐบาลนขาดลกษณะความเปนนตรฐ

กลาวโดยสรป รฐบาลจอมพล ป.พบลสงคราม จะตรวจตราและควบคมประชาชนในทกระดบ ปฏสมพนธระหวางรฐบาลกบประชาชนกคอ การเปนผนำาและผตาม สวนผทขดขวางกจะถกการปราบปรามโดยกลไกรฐทสำาคญกคอ องคกรตำารวจ กระทงกลาวไดวาในหวงเวลาดงกลาวนนมลกษณะเปนรฐตำารวจอยางชดเจน

เอกส�รอ�งองภ � ษ � ไ ท ยกนลา สขพานช-ขนทปราบ. 2528. ทหารกบการพฒนาการทางการ

เมองไทย. เอกสารการสอนชดวชาปญหาพฒนาการทางการเมองไทย. นนทบร: โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

19

ชาญวทย เกษตรศร และธำารงศกด เพชรเลศอนนต. 2544. ปรด พนมยงค และ 4 รฐมนตรอสาน + 1 . กรงเทพฯ: โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ชาญวทย เกษตรศร, ธำารงศกด เพชรเลศอนนต และวกลย พงศพนตานนท. 2540. บนทกการสมมนา จอมพล ป . พบลสงครามกบ การเมองไทยสมยใหม. กรงเทพฯ: โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ชตพล กาญจนกจ, ร.ต.ท. 2539. การสรางและรกษาอำานาจทางการเมองของพลตำารวจเอกเผา ศรยานนท. วทยานพนธปรญญารฐศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

เชาวนะ ไตรมาศ. 2541. ขอมลพนฐาน 66 ป ประชาธปไตยไทย . กรงเทพฯ: บรษท สขมและบตร จำากด.

ทกษ เฉลมเตยรณ. 2548 ข. การเมองระบบพอขนอปถมภแบบเผดจการ. กรงเทพฯ: โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ไทยนอย. 2517. ประชาธปไตย 42 ป . กรงเทพฯ : สำานกพมพแพรพทยา.

นรนต เศรษฐบตร. 2538. เกดมาเปนนายก. กรงเทพฯ : สำานกพมพดอกหญา.

ประจวบ อมพะเศวต. 2543. พลกแผนดน ประวตการเมองไทย 24 มถนายน 2475-14 ตลาคม 2516 . กรงเทพฯ : สขภาพใจ.

ผน ชณหะวณ. 2516. ชวตกบเหตการณของจอมพลผน ชณหะวณ. กรงเทพฯ : อรณการพมพ.

พอเนตร พงหลวง. 2544. ความขดแยงในแนวอดมการณทางการเมอง เผดจการรฐนยม กบ สงคมนยมประชาธปไตย ในชวง พ . ศ . 2475-2490. วทยานพนธปรญญารฐศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

20

พฒ บรณสมภพ. ม.ป.ป. ชยชนะและความพายแพบรษแหงแหงเอเชย. กรงเทพฯ : ศลปสนองการพมพ.

ลขต ธรเวคน. 2541. ววฒนาการ การเมองการปกครองไทย. กรงเทพฯ: สำานกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ส. คลองหลวง. ม.ป.ป. ระบอบประชาธปไตยไทย ( ฉบบชาวบาน ) . กรงเทพฯ: บรษท เคลดไทย จำากด.

สมพงษ แจงเรว, พ.ต.ท. 2545. บทบาทของตำารวจสนตบาลในประวตศาสตรการเมองไทย พ . ศ .2475- 2500 . วทยานพนธรฐศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย เกษตรศาสตร.

สพจน ดานตระกล. 2522 ก. พล . ต . อ . อดล อดลเดชจรส พดถงขอ เทจจรงทางประวตศาสตรเกยวกบนายปรด พนมยงคและจอมพล ป . พบลสงคราม . กรงเทพฯ: โรงพมพศรพรการพมพ.

สพจน ดานตระกล. 2522 ข. สพจน ดานตระกล เลาเรองขบวนการกชาต. กรงเทพฯ: โรงพมพศรพรการพมพ.

สรสห. 2544. Top Secret ลบสดยอดของตำารวจโลก . กรงเทพฯ: บรษท ไพลนบคเนต จำากด.

อำารง สกลรตนะ, พลตำารวจตร. ม.ป.ป. ใครวา อตร . เผาไมด . กรงเทพฯ : สำานกพมพดอกหญา.

ภ � ษ � อ ง ก ฤ ษChapman, B. 1970. Police State. London: MacmillanDarling, C. 1965. Thailand and the United States.

Washington, D.C.: Public Affairs Press.

21

22