รายงานการวจยฉบบสมบรณ

ชดฝกระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญญาณรถยนต The Practice for Lighting and Signaling Systems on Vehicle

นายบญสม จนทรทอง หวหนาโครงการ นายประยร ดวงศร ผรวมโครงการ นายนยม พรหมรตน ผรวมโครงการ ผศ.ดร.ธระยทธ หลวจตร ทปรกษาโครงการ

งานวจยนไดรบทนอดหนนการวจยจากเงนรายไดคณะวศวกรรมศาสตร ประเภทสงประดษฐ การสรางครภณฑและสอการสอน

ประจ าปงบประมาณ 2556

ก

บทคดยอ โครงการวจยนมวตถประสงคเพอออกแบบและสรางชดฝกระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญญาณรถยนต โดยระบบไฟแสงสวางประกอบดวย 7 วงจร คอ ไฟหนา ไฟทาย ไฟหร ไฟปายทะเบยน ไฟตดหมอกไฟแผงหนาปดและไฟเกง ระบบไฟสญญาณประกอบดวย 5 วงจร คอ ไฟถอย ไฟเบรก ไฟเลยว ไฟฉกเฉนและแตร ชดฝกดงกลาวใชส าหรบการเรยนการสอนในรายวชา 215-202 เทคโนโลยยานยนต 2 หลกสตรปรญญาตร วศวกรรมเครองกล คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร ในภาคการศกษาท 2/2557 โดยนกศกษาระดบปรญญาตรไดฝกปฏบตดวยชดฝกน เพอเรยนรระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญญาณรถยนต ซงไดท าการประเมนความพงพอใจของผเรยนทมตอชดฝกและประสทธภาพการเรยนรของผเรยนดวยชดฝกดงกลาว ผลการวจยพบวานกศกษามความพงพอใจในภาพรวมตอชดฝกทพฒนาในระดบมากทสด(ระดบคะแนนเฉลย 4.46 จากคะแนนเตม 5) โดยระดบคะแนนความพงพอใจ 3 ดานทส าคญ คอ ประสทธภาพการสอน การออกแบบและเอกสารประกอบการสอน มคา 4.50, 4.44 และ 4.43 ตามล าดบ นอกจากนเมอเปรยบเทยบผลการสอบภาคปฏบตระหวางนกศกษาทเรยนโดยใชชดฝกปฏบตแบบใหมและชดฝกปฏบตแบบเกา พบวากลมนกศกษาทใชชดฝกใหมไดคะแนนเฉลย 15.38 จากคะแนนเตม 20 ซงสงกวาคะแนนเฉลยของนกศกษาทใชชดฝกเกาคดเปนรอยละ 13.52

โดยสรป โครงการวจยเพอพฒนาชดฝกระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญญาณรถยนตส าหรบใชประกอบการเรยนการสอนประสบผลส าเรจในระดบมากทสดสมความคาดหมาย

ข

Abstract

The objective of this research was to design and construct the practice set of vehicle lighting and signaling systems trainer. The vehicle lighting systems consist 7 circuits: headlights, tail lights, clearance lights, license plate lights, fog lights, meter lights, and dome lights. The vehicle signaling systems consist 5 circuits: backup lights, brake lights, turn signal lights, hazard lights and horn. This practice set was used for teaching in the 215-202 subject of Automotive Technology II in the undergraduate program in the Department of Mechanical Engineering, Faculty of Engineering, Prince of Songkla University. In the semester of 2/2557, the undergraduate students studied the practice set trainer to learn the vehicle lighting and signaling systems, which were used to assess the contentment and learning efficiency of the students. It could be found that the students have the overall impression for the developed practice set in the level of very good(average score of 4.46 from the maximum scale of 5), in which the impression scores for 3 important items of teaching efficiency, design and teaching document were 4.50 4.44 and 4.43 respectively. Moreover, as comparing the practice test results of the 2 groups of students, it could be found that the students learning with the new developed practice set got the average score of 15.38 from the total score of 20 which higher than the average score of the students learning with the old practice set about 13.52%. In conclusion, the research project for developing the practice set of vehicle lighting and signaling systems using for teaching could reach the successfulness in the level of very good as expected.

ค

กตตกรรมประกาศ การจดท าโครงการวจยครงนส าเรจไดเปนอยางด โดยไดรบความอนเคราะหและความชวยเหลออยางดยงจาก ผศ.ดร.ธระยทธ หลวจตร ทปรกษาโครงการวจย ทไดกรณาใหค าปรกษา แนะน าแนวทางและใหขอคดเหน ตลอดจนกรณาแกไขขอบกพรองตางๆ ในดานการออกแบบและการสรางชดฝก ตรวจสอบความถกตองในดานเนอหาและภาษาทใชในการท าโครงการวจยครงน ขอกราบขอบพระคณเปนอยางสง

ขอขอบพระคณภาควชาวศวกรรมเครองกล คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทรทใหความอนเคราะหเครองมอทใชส าหรบสรางชดฝกครงน

ขอขอบพระคณเพอนรวมงานในสายงานทกคนทคอยชวยแบงเบาภาระงาน ท าใหการท าโครงการวจยครงนบรรลตามเปาหมายทวางไว นอกจากนผวจยขอกราบขอบพระคณ บดา มารดา พนองและเพอนๆ ทคอยใหก าลงใจและมอบสงดๆ เสมอมา

ขอขอบพระคณคณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร ทสงเสรมและสนบสนนใหบคลากรทกคนพฒนาตนเองเพอความเจรญกาวในหนาทการงาน ตลอดจนสนบสนนเงนทนในการด าเนนโครงการวจยในครงน

ขอขอบคณนกศกษาชนปท 2 ภาควชาวศวกรรมเครองกล มหาวทยาลยสงขลานครนทรทกคน ทใหความรวมมอในการประเมนคณภาพชดฝกทผวจยออกแบบและสรางขน

ทายนผวจยมความซาบซงในความกรณาอนดยงจากทกทานทกลาวมาและตลอดจนบคคลอกหลายทานทมไดกลาวนามไว ทไดเปนสวนหนงทท าใหการจดท าโครงการวจยครงนส าเรจลลวงดวยด จงขอขอบพระคณอกครงไว ณ โอกาสน

บญสม จนทรทอง

ง

สารบญ หนา บทคดยอ ก Abstract ข กตตกรรมประกาศ ค สารบญ ง สารบญตาราง ฉ สารบญภาพ ช บทท 1 บทน า 1 1 1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา 1

1.2 วตถประสงคของการวจย 2 1.3 ขอบเขตของการวจย 2

1.4 ค าส าคญ(Keywords) ของการวจย 2 1.7 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 2

บทท 2 ทฤษฎทเกยวของ 3 2.1 สญลกษณตางๆ ทใชในระบบไฟฟารถยนต 3 2.2 อปกรณพนฐานทางไฟฟารถยนต 5 2.2.1 สายไฟรถยนต(Wire) 5 2.2.2 ขวสายไฟ(Terminal) 6 2.2.3 เตาเสยบสายไฟ(Connectors) 7 2.2.4 ฟวส(Fuse) 8 2.2.5 หลอดไฟ(Bulb) 10 2.2.6 แบตเตอร(Battery) 11 2.3 ระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณ 12 2.3.1 แผงหนาปด 13 2.3.2 ระบบไฟแสงสวาง 14 2.3.3 ระบบไฟสญญาณ 21 2.4 วสด 30 2.4.1 เหลกโครงสรางรปพรรณ 30 2.4.2 เหลกแผน 31 2.4.3 อลมเนยม(Aluminium) 32 บทท 3 วธการด าเนนการวจย 33 3.1 ศกษาทฤษฎทเกยวของ 33 3.2 วเคราะหหลกสตรรายวชา 33 3.3 ออกแบบสรางชดฝกระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญญาณรถยนต 34

จ

สารบญ(ตอ)

หนา 3.4 การเกบรวบรวมขอมล 37 3.5 วเคราะหขอมล 38 บทท 4 ผลการวจย 40 4.1 ผลการประเมนคณภาพชดฝกในดานตางๆ 40 4.2 เปรยบเทยบผลการสอบภาคปฏบต 43 บทท 5 สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ 44 5.1 สรปผล 44 5.2 อภปรายผล 44 5.3 ขอเสนอแนะ 44 บรรณานกรม 46 ภาคผนวก 47 ภาคผนวก ก วงจรระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญญาณ 48 ภาคผนวก ข แบบโครงสรางชดฝกระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนต 53 ภาคผนวก ค ขนตอนการด าเนนการสรางและทดสอบการท างานชดฝกระบบไฟแสงสวาง และไฟสญญาณรถยนต 64 ภาคผนวก ง เอกสารประกอบการเรยนปฏบตการระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญญาณ รถยนต 75 ภาคผนวก จ แบบประเมนคณภาพชดฝกระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนต 104 ภาคผนวก ฉ ขอมลจากแบบสอบถามและการทดสอบปฏบต 108 ภาคผนวก ช รายการคาใชจายและคาวสดอปกรณ 113

ฉ

สารบญตาราง ตารางท หนา 2-1 สญลกษณพนฐานทางดานไฟฟารถยนต 3 2-2 ขนาดสายไฟ การทนกระแสของสายไฟและการน าไปใชงานวงจรตางๆ 5 2-3 รหสสสายไฟฟาทใชในรถยนต 6 2-4 การน าขวสายไฟและเตาเสยบสายไฟไปใชงาน 8 2-5 การเลอกขนาดของฟวสส าหรบวงจรตางๆ 9 2-6 ขนาดและสของฟวส 10 2-7 ลกษณะหลอดไฟกบการใชงาน 10 3-1 วตถประสงคเชงพฤตกรรม(ทางดานการปฏบต) 34 4-1 ผลการวเคราะหขอมลจากแบบประเมนคณภาพชดฝกระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนต ดานการออกแบบชดฝก 40 4-2 ผลการวเคราะหขอมลจากแบบประเมนคณภาพชดฝกระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนต ดานประสทธภาพการสอน 41 4-3 ผลการวเคราะหขอมลจากแบบประเมนคณภาพชดฝกระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนต ดานเอกสารประกอบการเรยนการสอน 42 4-4 ผลการวเคราะหขอมลจากแบบประเมนคณภาพชดฝกระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนต โดยภาพรวม 43 4-5 ผลการสอบภาคปฏบตของนกศกษาระหวางใชชดฝกระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนต ทออกแบบและสรางขนใหมกบชดฝกแบบเกา 43 ง-1 สญลกษณพนฐานทางดานไฟฟารถยนต 76 ง-2 ขนาดสายไฟ การทนกระแสของสายไฟและการน าไปใชงานวงจรตางๆ 78 ง-3 รหสสสายไฟฟาทใชในรถยนต 79 ง-4 การน าขวสายไฟและเตาเสยบสายไฟไปใชงาน 80 ง-5 การเลอกขนาดของฟวสส าหรบวงจรตางๆ 81 ง-6 ขนาดและสของฟวส 82 ง-7 ลกษณะหลอดไฟกบการใชงาน 83 ง-8 สญลกษณตางๆ ทใชกบชดฝก 90 ง-9 ผลการทดลอง 92 ง-10 ผลการทดลอง 103 ฉ-1 ผลการประเมนคณภาพชดฝก 109 ฉ-2 ผลการทดสอบปฏบต 111 ช-1 รายการคาใชจายและคาวสดอปกรณ 114

ช

สารบญภาพ ภาพท หนา 2-1 ต าแหนงสของสายไฟฟา 6 2-2 ขวสายไฟส าหรบแรงเคลอนต าแบบตางๆ 6 2.3 ขวสายไฟส าหรบแรงเคลอนสงทใชกบขวสายหวเทยน 7 2-4 ขวสายไฟแบตเตอร 7 2-5 เตาเสยบสายไฟแบบตางๆ 7 2-6 ฟวสแบบหลอด 9 2-7 ฟวสแบบเสยบ 9 2-8 ลกษณะฟวสสายและการน าไปใช 10 2-9 โครงสรางแบตเตอรแบบทตองตรวจดระดบน ากรด 12 2-10 โครงสรางแบตเตอรแบบทไมตองตองตรวจดระดบน ากรด 12 2-11 หนาปดแบบธรรมดาหรอทเรยกวาแบบแอนะลอก 13 2-12 หนาปดแบบดจตอล 13 2-13 ต าแหนงของอปกรณระบบไฟแสงสวางรถยนต 14 2-14 แบบทเปนหลอดไฟทงชด 14 2-15 แบบทเปลยนเฉพาะไสหลอดได 15 2-16 หลอดไฟแบบธรรมดา 15 2-17 หลอดไฟแบบฮาโลเจน(Halogen) 16 2-18 หลอดไฟแบบฮาโลเจน(Halogen) ลกษณะตางๆ 16 2-19 หลอดไฟแบบ HID และบลลาส 17 2-20 สวทชควบคมและสวทชไฟสงต า 17 2-21 สวทชควบคมและสวทชไฟสงต า 18 2-22 สวทชไฟสงต า(Dimmer Switch) 18 2-23 ลกษณะของรเลย 18 2-24 ไฟตดหมอก 19 2-25 ไฟเกง 20 2-26 วงจรไฟแสงสวาง 20 2-27 สวทชไฟเลยวซงอยรวมกบสวทชไฟแสงสวาง 21 2-28 วงจรการท างานของแฟลชเชอรแบบขดลวดความรอน 21 2-29 การไหลของกระแสไฟฟาขณะเปดสวทชจดระเบด 22 2-30 การไหลของกระแสไฟฟาขณะเปดสวทชไฟเลยว(หลอดสวาง) 22 2-31 การไหลของกระแสไฟฟาขณะเปดสวทชไฟเลยว(หลอดดบ) 23 2-32 การไหลของกระแสไฟฟาขณะเปดสวทชไฟเลยว(หลอดสวางอกครง) 23 2-33 วงจรของแฟลชเชอรแบบกงทรานซสเตอร 24 2-34 ไฟเลยว 24 2-35 สวทชไฟเตอนฉกเฉน 25

ซ

สารบญภาพ(ตอ) ภาพท หนา 2-36 ไฟฉกเฉน 25 2-37 วงจรไฟเลยวและไฟฉกเฉน 25 2-38 แตรลม 26 2-39 แตรไฟฟาแบบแบน(Flat Type) 26 2-40 แตรไฟฟาแบบขดเปนวง(Spiral Type) 26 2-41 เมอหนาทองขาวตดกน 27 2-42 เมอหนาทองขาวแยกออกจากกน 27 2-43 วงจรแตร 28 2-44 ไฟเบรก 28 2-45 สวทชไฟเบรก 29 2-46 ต าแหนงตดตงสวทชไฟเบรกทแปนเหยยบเบรก 29 2-47 วงจรไฟเบรก 29 2-48 ภาพตดแสดงชนสวนภายในของสวทชเกยรถอย 30 2-49 วงจรไฟถอยหลง 30 2-50 เหลกโครงสรางรปพรรณรปแบบตางๆ 30 2-51 เหลกแผน 31 2-52 อลมเนยมเสนหนาตดรปแบบตางๆ 32 3-1 ขนตอนการด าเนนการวจย 33 3-2 ไฟหนา ไฟทาย ไฟเลยว ไฟหร ไฟถอยและหนาปด 35 3-3 กลองฟวส แตร สวทชไฟถอย สวทชไฟเบรกและรเลย 35 3-4 ชดพวงมาลย 35 3-5 ไฟตดหมอกและไฟเกง 36 3-6 สายไฟฟารถยนตและฟวสแบบเสยบ 36 3-7 แบตเตอร 36 3-8 ขณะใชชดฝกประกอบการเรยนการสอน 37 ก-1 วงจรไฟฟาแสงสวาง 49 ก-2 วงจรไฟเลยว-ไฟฉกเฉน 50 ก-3 วงจรแตร 51

ก-4 วงจรไฟเบรก 51 ก-5 วงจรไฟถอยหลง 52 ข-1 ภาพประกอบโครงสรางชดฝกระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญญาณ 54 ข-2 ขนาดของชดฝกระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญญาณ 55 ข-3 โครงสรางตชดฝกระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญญาณ 56 ข-4 โครงสรางแผงตดตงอปกรณไฟฟา 56 ข-5 โครงสรางประตตชดฝก 57

ฌ

สารบญภาพ(ตอ) ภาพท หนา ข-6 ผนงตส าหรบเกบอปกรณ(ดานบน) 57 ข-7 ผนงตส าหรบเกบอปกรณ(ดานหลง) 58 ข-8 ผนงตส าหรบเกบอปกรณ(ดานซาย) 58 ข-9 ผนงตส าหรบเกบอปกรณ(ดานขวา) 59 ข-10 ผนงชดฝกดานขวา 59 ข-11 ชนวางอปกรณชนท 1 60 ข-12 ชนวางอปกรณชนท 2 60 ข-13 ผนงประตต 61 ข-14 ผนงแผงตดตงอปกรณไฟฟา(1) 61 ข-15 ผนงแผงตดตงอปกรณไฟฟา(2) 62 ข-16 หนาแปลนลอเลอน 62 ข-17 โครงยดแผนยดขวสวทชตางๆ 63 ค-1 ตดเหลกส าหรบสรางตเกบอปกรณและแผงยดอปกรณระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนต 65 ค-2 สรางตเกบอปกรณ 65 ค-3 สรางประตตเกบอปกรณ 66 ค-4 สรางผนงตดานบนและชนวางตเกบอปกรณ 66 ค-5 สรางทวางแบตเตอร 66 ค-6 แผงยดอปกรณระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนต 67 ค-7 ลางท าความสะอาดชนงานกอนพนสรองพน 67 ค-8 พนสรองพนสวนตางๆ ของชดฝก 68 ค-9 เชอมผนงดานตางๆ ของตเกบอปกรณ 68 ค-10 น าตเกบอปกรณและแผงยดอปกรณระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนตประกอบ เขาดวยกน 69 ค-11 พบเหลกแผนสรางชดยดพวงมาลย 69 ค-12 จบยดอปกรณระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนตบนแผน PVC หนา 5 mm 70 ค-13 เมอน าไปตดตงกบแผงยดอปกรณระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนต 70 ค-14 น าชดยดพวงมาลยไปตดตงและตดสตกเกอรบนแผน PVC ทยดอปกรณ 70 ค-15 ถอดแยกชนงานพนสรองพนใหมอกรอบ 71 ค-16 พนสจรงชนงาน 71 ค-17 ประกอบชนงาน 71 ค-18 สรางหวเสยบสายไฟส าหรบฝกตอวงจรตางๆ 72 ค-19 ตอวงวงจรระบบไฟแสงสวางรถยนตตามทออกแบบไว 72 ค-20 ทดสอบการท างานวงจรระบบไฟแสงสวางรถยนต(ต าแหนงไฟหร ไฟตดหมอก) 72 ค-21 ทดสอบการท างานวงจรระบบไฟแสงสวางรถยนต(ต าแหนงไฟหนาต าและสง) 73 ค-22 ทดสอบการท างานวงจรไฟเลยว 73

ญ

สารบญภาพ(ตอ) ภาพท หนา ค-23 ทดสอบการท างานวงจรสญญาณไฟฉกเฉน 74 ง-1 ต าแหนงสของสายไฟฟา 79 ง-2 ขวสายไฟส าหรบแรงเคลอนต าแบบตางๆ 79 ง-3 ขวสายไฟส าหรบแรงเคลอนสงทใชกบขวสายหวเทยน 79 ง-4 ขวสายไฟแบตเตอร 80 ง-5 เตาเสยบสายไฟแบบตางๆ 80 ง-6 ฟวสแบบหลอด 82 ง-7 ฟวสแบบเสยบ 82 ง-8 ลกษณะฟวสสายและการน าไปใช 82 ง-9 ต าแหนงของอปกรณระบบไฟแสงสวางรถยนต 84 ง-10 หนาปดแบบธรรมดาหรอทเรยกวาแบบแอนะลอก 84 ง-11 หนาปดแบบดจตอล 85 ง-12 แบบทเปนหลอดไฟทงชด 85 ง-13 แบบทเปลยนเฉพาะไสหลอดได 85 ง-14 หลอดไฟแบบธรรมดา 86 ง-15 หลอดไฟแบบฮาโลเจน(Halogen) 86 ง-16 หลอดไฟแบบฮาโลเจน(Halogen)ลกษณะตางๆ 86 ง-17 หลอดไฟแบบ HID และบลลาส 87 ง-18 สวทชควบคมและสวทชไฟสงต า 87 ง-19 สวทชควบคม 88 ง-20 สวทชไฟสงต า(Dimmer Switch) 88 ง-21 ลกษณะของรเลย 88 ง-22 ไฟตดหมอก 89 ง-23 ไฟเกง 89 ง-24 วงจรไฟฟาแสงสวาง 91 ง-25 สวทชไฟเลยวซงอยรวมกบสวทชไฟแสงสวาง 93 ง-26 วงจรการท างานของแฟลชเชอรแบบขดลวดความรอน 93 ง-27 การไหลของกระแสไฟฟาขณะเปดสวทชจดระเบด 94 ง-28 การไหลของกระแสไฟฟาขณะเปดสวทชไฟเลยว(หลอดสวาง) 94 ง-29 การไหลของกระแสไฟฟาขณะเปดสวทชไฟเลยว(หลอดดบ) 95 ง-30 การไหลของกระแสไฟฟาขณะเปดสวทชไฟเลยว(หลอดสวางอกครง) 95 ง-31 วงจรของแฟลชเชอรแบบกงทรานซสเตอร 95 ง-32 ไฟเลยว 96 ง-33 สวทชไฟเตอนฉกเฉน 96 ง-34 ไฟฉกเฉน 96

ฎ

สารบญภาพ(ตอ) ภาพท หนา ง-35 แตรลม 97 ง-36 แตรไฟฟาแบบแบน(Flat Type) 97 ง-37 แตรไฟฟาแบบขดเปนวง(Spiral Type) 97 ง-38 เมอหนาทองขาวตดกน 98 ง-39 เมอหนาทองขาวแยกออกจากกน 98 ง-40 วงจรแตร 99 ง-41 ไฟเบรก 99 ง-42 สวทชไฟเบรก 99 ง-43 ต าแหนงตดตงสวทชไฟเบรกทแปนเหยยบเบรก 99 ง-44 วงจรไฟเบรก 100 ง-45 ภาพตดแสดงชนสวนภายในของสวทชเกยรถอย 100 ง-46 วงจรไฟถอยหลง 100 ง-47 วงจรไฟเลยว-ไฟฉกเฉน 101 ง-48 วงจรแตร 102 ง-49 วงจรไฟถอยหลง 102 ง-50 วงจรไฟเบรก 103

บทท 1 บทน ำ

1.1 ทมำและควำมส ำคญของปญหำ ทรพยากรบคคลทมความรความสามารถดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย เปนปจจยส าคญประการหนง ทจะชวยเปนก าลงและสงเสรมการขบเคลอนใหประเทศใหมการพฒนาเทาเทยมกบประเทศทมความเจรญแลว ปจจยพนฐานทชวยเสรมสรางและพฒนาบคลากรทส าคญคอการศกษา โดยเฉพาะสาขาวชาทเกยวกบวทยาศาสตรและเทคโนโลย ปจจบนมความส าคญมากเพราะผเรยนตองเขาใจและสามารถน าไปประยกตใชงานไดจรง ดงนนกระบวนการจดการเรยนการสอนวชาดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยผสอนตองหาวธการสอนและสอการสอนทจะน ามาใชเพอท าใหผเรยนเขาใจเนอหาและสามารถน าไปประยกตกบงานตางๆ ได ปจจบนสถาบนการศกษาตางๆ ไดจดการเรยนการสอนในสาขาวชาตางๆ มากมาย ส าหรบบางสาขาวชาผเรยนตองเรยนรายวชาทมการฝกปฏบต ซงกระบวนการจดการเรยนกาสอนจ าเปนตองใชสอการสอนประกอบ ส าหรบสอการสอนทใชในปจจบนสวนมากไดมาโดยการจดซอทงทผลตภายในประเทศและตางประเทศ บางครงสอการสอนทไดมานนอาจจะใชไดแตไมครอบคลมตรงตามวตถประสงคของเนอหารายวชาทสอนและมราคาสงจนเกนไป ซงผลทไดกบเงนทตองสญเสยไปอาจจะไมคมคา และเมอสอการสอนมปญหาหรอเกดการช ารด การซอมแซมกท าไดล าบากเนองจากอะไหลบางอยางหาไดยากและไมมในประเทศ ท าใหเกดความยงยากแกผใชและผบ ารงรกษา ภาควชาวศวกรรมเครองกล คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร ไดมการจดการเรยนการสอนทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย ปจจบนไดมการพฒนาปรบปรงหลกสตรเพอใหเทาทนเทคโนโลยทพฒนาขน และไดมการก าหนดใหผเรยนสาขาวชาวศวกรรมเครองกลทกคนตองเรยนมวชาเทคโนโลยยานยนต 2(Automotive Technology II) เปนวชาหนงทบรรจไวในหลกสตรของภาควชาฯ โดยเนอหาวชาจะประกอบดวยภาคทฤษฎและปฏบต ผเรยนตองมความรและทกษะเกยวกบระบบสงก าลงรถยนต ระบบรองรบน าหนก ระบบเบรก ระบบบงคบเลยว ระบบไฟฟาแสงสวางและระบบสญญาณรถยนต ส าหรบระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญญาณรถยนตนน จากค าอธบายรายวชาผเรยนตองมความร ความเขาใจและทกษะทเกยวกบระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญญาณรถยนต ดงนนจ าเปนอยางยงทนกศกษาจะตองท าการฝกปฏบตเพอใหเกดความรและทกษะ ดงท ร.ศ. สชาต ศรสขไพบลย(2526:2) ไดกลาวเกยวกบการฝกปฏบตไววา “การปฏบตหากไดมการกระท าบอยเพยงใดยอมจะมผลใหผเรยนไดเรยนรคงทนมากขน โดยเฉพาะอยางยงการสอนทกษะปฏบตจ าเปนทจะตองใหผเรยนลงมอปฏบตจรง เพอใหเกดความช านาญ” สวฒน พทธเมธา(2523:193) ไดกลาวถงประโยชนของการสอนดวยการทดลองปฏบตไดเปนขอๆ ดงน 1) เปนการปลกฝงใหผเรยนมนสยในการคนควา ไมเชออะไรงาย 2) ใหผเรยนไดรวธการทดลองเพอคนควาหาขอเทจจรงตามกระบวนการทางวทยาศาสตร 3) ผเรยนเกดประสบการณตรง เปนการสรางวธทดในการเรยนรดวยตนเอง 4) เกดความสนใจในบทเรยน เพราะเปนการเรยนจากสงทเปนจรง 5) เกดการพฒนาทางดานทกษะการใชเครองมอ และการจดกระบวนการ 6) เกดการเรยนรไดแจมแจงแมนย าสามารถน าไปใชประโยชนได 7) มความเชอมนในตนเอง ไมไดเปนผทคอยอาศยแตผอน จากเหตผลและความจ าเปนในการใชชดฝกประกอบการเรยนการสอน ผวจยจงใหความสนใจทจะออกแบบและสรางชดฝกระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญญาณรถยนตทมรปแบบครอบคลม ความรและ

2

ทกษะตรงตามค าอธบายรายวชาเทคโนโลยยานยนต 2(Automotive Technology II) เพมประสทธภาพการเรยนการสอน และชวยสงเสรมใหมการน าไปพฒนาใชกนอยางแพรหลายตอไป 1.2 วตถประสงคของกำรวจย เพอออกแบบและสรางชดฝกระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญณาณรถยนต ส าหรบน าไปใชประกอบการเรยนการสอนวชาเทคโนโลยยานยนต 2(Automotive Technology II) 1.3 ขอบเขตของกำรวจย 1.3.1 ชดฝกระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญญาณรถยนตทสรางขนน ามาเปนสอการเรยนการสอนวชา 215-202 เทคโนโลยยานยนต 2(Automotive Technology II) ภาควชาวศวกรรมเครองกล คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร 1.3.2 ระบบไฟแสงสวาง ประกอบดวย ไฟหนา ไฟหร ไฟทาย ไฟสองปายทะเบยน ไฟตดหมอก และไฟเกง 1.3.3 ระบบไฟสญญาณ ประกอบดวย ไฟถอย ไฟเบรก ไฟเลยว ไฟฉกเฉน และแตร 1.3.4 ระยะเวลาในการท าวจยครงนใชเวลาตงแต 1 กนยายน 2556 ถง 31 สงหาคม 2557 1.4 ค ำส ำคญ(Keywords)ของกำรวจย 1.4.1 ชดฝก หมายถง อปกรณทใช ส าหรบฝกปฏบตทางดานระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญญาณรถยนต 1.4.2 ระบบไฟแสงสวาง หมายถง ระบบไฟรถยนตทท าหนาทเพมความปลอดภยใหแกผขบขซงประกอบดวย ไฟหนา ไฟหร ไฟทาย ไฟสองปายทะเบยน ไฟตดหมอก 1.4.3 ระบบไฟสญญาณ หมายถง ระบบไฟรถยนตทท าหนาทเพมความปลอดภยใหแกผขบขซงประกอบดวย สญญาณไฟเลยว-ไฟฉกเฉน สญญาณแตร สญญาณไฟถอยหลง และสญญาณไฟเบรก 1.5 ประโยชนทคำดวำจะไดรบ 1.5.1 มชดฝกระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญณาณรถยนตทสอดคลองกบวตถประสงครายวชา 1.5.3 กระบวนการจดการเรยนการสอนวชาเทคโนโลยยานยนต 2(Automotive Technology II) มประสทธภาพมากขน

บทท 2 ทฤษฎทเกยวของ

การท าโครงการวจยครงนมวตถประสงคเพอออกแบบและสรางชดฝกระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญณาณรถยนต ผศกษาไดล าดบหวขอการศกษาทฤษฎและงานวจยทเกยวของดงน 2.1 สญลกษณตางๆ ทใชในระบบไฟฟารถยนต 2.2 อปกรณพนฐานทางไฟฟารถยนต 2.3 ระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณ 2.4 วสด 2.1 สญลกษณตางๆ ทใชในระบบไฟฟารถยนต ระบบไฟฟารถยนตมอปกรณตางๆ มากมาย ดงนนจงมความจ าเปนทตองมสญลกษณตางๆ ทใชแทนอปกรณเพอใหงายตอการเขาใจ ซงสญลกษณพนฐานทางไฟฟารถยนตทเราควรจะทราบดงแสดงในตารางท 2-1

ตารางท 2-1 สญลกษณพนฐานทางดานไฟฟารถยนต

รายการอปกรณ สญลกษณ 1. แบตเตอร ท าหนาทเกบสะสมพลงงานกระแสตรง (DC) เพอจายใหแกวงจรไฟฟาตาง ๆ ในรถยนต

2. หลอดไฟ กระแสไฟฟาจะไหลผานไสหลอดเปนเหตใหเกดความรอนและเปลงแสงออกมา

3. หลอดไฟใหญ ม 2 แบบคอ แบบไสเดยวและแบบไสค

4. สวทช ท าหนาทเปดและปดวงจร เพอระงบหรอ ยอมใหกระแสไฟฟาไหล ม 2 แบบ ไดแก ปกต เปดและ ปกตปด

5. สวทชสองทาง เปนสวทชซงยอมใหกระแสไฟฟาไหลผานหนาสมผสชดใดชดหนงไดตลอดเวลา

4

ตารางท 2-1(ตอ) สญลกษณพนฐานทางดานไฟฟารถยนต

รายการอปกรณ สญลกษณ 6. ฟวส ท าจากโลหะเสนบางยาว มหลายขนาด ซงจะขาดออกจากกนเมอมกระแสไหลผานมากเกนไป เพอหยดการไหลของกระแสและปองกนความเสยหายแกวงจร

7. สวทชจดระเบด เปนสวทชซงใชกญแจเปนตวท างาน มอยหลายต าแหนงส าหรบวงจรตางๆ โดยเฉพาะการท างานของวงจรไฟแรงดนต าในระบบจดระเบด

8. รเลย ท าหนาทเปนสวทชทางไฟฟา ซงมอย 2 แบบ คอ แบบปกตปด แบบปกตเปด การไหลของกระแสผานขดลวดเลกๆ ท าใหเกดอ านาจแมเหลกไปเปดหรอปดหนาสมผส

9. รเลยสองทาง เปนรเลยซงท าใหกระแสไหลผานหนาสมผสชดใดชดหนงไดตลอดเวลา

10. โซลนอยด เปนขดลวดแมเหลกไฟฟา เพอสรางสนามแมเหลกในขณะกระแสไหลผาน 11. ตวตานทาน เปนอปกรณทางไฟฟาซงมคาความตานทานคงท ใชตดตงในวงจรเพอลดแรงดนไฟฟาใหอยในคาทก าหนด

12. ตวตานทานแบบปรบคาได เปนอปกรณไฟฟา ซงสามารถควบคมอตราการเปลยนแปลงคาความตานทานทางไฟฟาได

13. ตวเกบประจ(คอนเดนเซอร) เปนหนวยเกบกระแสไฟฟาชวคราวขนาดเลก 14. จดตอลงดน(กราวด) เปนจดทซงสายไฟตอลงกบตวถงหรอโครงรถ เพอเปนสวนใหกระแสของวงจรไหลกลบ กระแสจะไมสามารถไหลไดถาไมมจดตอลงดนในรถยนต

15. แตร เปนอปกรณทแปลงพลงงานไฟฟาใหเปนเสยง

5

ตารางท 2-1(ตอ) สญลกษณพนฐานทางดานไฟฟารถยนต

รายการอปกรณ สญลกษณ 16. สายไฟ การเขยนสายไฟในแผนผงวงจร มกจะเขยนเปนเสนตรง - การเขยนเสนพาดกนโดยไมมจดด าอยในต าแหนงทเสนตดกน แสดงวาสายไฟไมเชอมตอกน - ถาเสนทพาดกนมจดด าทต าแหนงเสนตดกน แสดงวาสายคนนเชอมตอกน

2.2 อปกรณพนฐานทางไฟฟารถยนต 2.2.1 สายไฟรถยนต(Wire) สายไฟทใชจะเปนสายไฟทเรยกวา AV(Automotive Vinyl) ซงฉนวนทหมเปน PVC(Poly Vinyl Choride) สามารถทนความรอนและเปนฉนวนไดด ตวน าท าดวยทองแดงออนหลายๆ เสนรวมกนและฉนวนทใชหมท าดวย PVC สายไฟฟารถยนตแบงตามการใชงานออกเปน 3 ประเภท คอ 1) สายไฟทใชกบวงจรไฟแรงเคลอนต า เชน วงจรไฟแสงสวาง วงจรสญญาณ และอปกรณตางๆ 2) สายไฟทใชกบวงจรไฟแรงสง ไดแก สายหวเทยนและสายคอยลจดระเบด 3) สายไฟเมนแบตเตอร เปนสายไฟทมขนาดใหญเพราะมกระแสไฟฟาไหลผานจ านวนมาก 2.2.1.1 ขนาดของสายไฟฟา การบอกขนาดของสายไฟจะบอกขนาดเสนผาศนยกลางของตวน า หรอพนทหนาตดตวน า การเลอกใชสายไฟจะตองค านงถง ขนาดและชนดของอปกรณไฟฟาทใช การกนกระแสของอปกรณ และอาศยการเปรยบเทยบจากของทใชอยเดม

ตารางท 2-2 ขนาดสายไฟ การทนกระแสของสายไฟและการน าไปใชงานวงจรตางๆ

พนทหนาตดตวน า (mm2)

กระแสไฟฟาสงสด (A)

วงจรทใชงาน

0.5 10 ไฟหร แผงหนาปด ไฟเกง 0.75 11 ไฟทาย ไฟสองปายทะเบยน ไฟเลยว ไฟฉกเฉน 0.85 12 ไฟเบรก มอเตอรปดน าฝน

1,1.25 15 ไฟจดระเบด 2 20 แตร 3 25 ไฟหนา ระบบสตารท หวเผา รเลยไฟหนา รเลยสตารท 5 35 ไฟชารจ 8 48 สายเมนแบตเตอร 15 67 สายเมนแบตเตอร

6

2.2.1.2 รหสสของสายไฟฟา

ขนาด สพน สคาด

ภาพท 2-1 ต าแหนงสของสายไฟฟา

ตารางท 2-3 รหสสสายไฟฟาทใชในรถยนต

อกษรยอ ความหมาย อกษรยอ ความหมาย B, BK, BLK Black(ด า) ORN, O, ORG Orange(สม)

BRN, BR, BN Brown(น าตาล) P Pink(ชมพ) G Green(เขยว) RED, R, RD Red(แดง) GR Gray(เทา) VLT, V Violet(มวง) L Blue(น าเงน) WHT, W, WH White(ขาว) LG Light Green(เขยวออน) YEL, Y, YL Yellow(เหลอง)

การบอกรหสสสายไฟจะก าหนดเปนตวเลขและตวอกษรเรยงกนเชน 0.5 G/R หรอ 0.5 GR

0.5 หมายถง สายไฟทมพนทหนาตดของตวน า 0.5 mm2 G หมายถง สเขยว(Green) เปนสพน R หมายถง สแดง(Red) เปนสคาดหรอแถบส 2.2.2 ขวสายไฟ(Terminal) ขวสายไฟทออกแบบมาใชกบรถยนต โดยปกตแบงออกเปน 3 ชนด คอ ขวสายไฟส าหรบแรงเคลอนต า ขวสายไฟส าหรบแรงเคลอนสงและขวสายไฟแบตเตอร 1) ขวสายไฟส าหรบแรงเคลอนต า โดยปกตมใชกนหลายแบบหลายขนาด การเลอกใชแตละแบบแตละขนาดกตองเลอกใชใหพอดกบขนาดของสายไฟ ขวสายไฟทประกอบเขากบสายไฟจะตองแนนเพราะถาหลวมขวสายไฟจะเกดความรอน กระแสไฟเดนไมสะดวก อปกรณจะเสยหายและเกดการลดวงจรในทสด

ภาพท 2-2 ขวสายไฟส าหรบแรงเคลอนต าแบบตางๆ

7

2) ขวสายไฟส าหรบแรงเคลอนสง ปกตจะน าไปใชกบขวสายไฟหวเทยนจะม 2 ชนด คอ ชนดขวเสยบเขากบฝาครอบจานจาย และชนดขวเสยบเขากบหวเทยน ทงสองชนดมดวยกนหลายแบบเพอใหเลอกใชงานอยางเหมาะสม ดงแสดงในภาพท 2-3

ภาพท 2-3 ขวสายไฟส าหรบแรงเคลอนสงทใชกบขวสายหวเทยน 3) ขวสายไฟแบตเตอร แบตเตอรรถยนตเปนแหลงจายและสะสมพลงงานไฟฟาทส าคญดงนนจะตองประกอบขวสายไฟแบตเตอรเขากบสายไฟแบตเตอรใหแนนเพอปองกนการสญเสยแรงเคลอนไฟฟาภายในสายไฟแบตเตอร ขวสายไฟแบตเตอรเมอใชงานไปนานๆ จะเกดการสกหรอเนองจากการกดกรอนของสารเคมจ าเปนตองเปลยนใหม

ภาพท 2-4 ขวสายไฟแบตเตอร

2.2.3 เตาเสยบสายไฟ(Connectors) เตาเสยบสายไฟเปนอปกรณทเกบรวบรวมขวสายไฟหลายเสนมารวมไวในกลมเดยวกนท าใหดเรยบรอยสวยงามและสะดวกตอการตรวจซอมและแกไข เตาเสยบจะมหลายแบบและหลายขนาด ซงขนอยกบขนาดของสายไฟและจ านวนของสายทใชในวงจรนนๆ

ภาพท 2-5 เตาเสยบสายไฟแบบตางๆ

8

ตารางท 2-4 การน าขวสายไฟและเตาเสยบสายไฟไปใชงาน

ลกษณะขวสายไฟ และเตาเสยบสายไฟ

ชอ ลกษณะการใชงาน

ขวแบตเตอร ใชตอสายไฟแบตเตอรขวบวกและลบ

ขวตอหวกลม ใชในจดทไมตองการถอดสายไฟเขาออกบอย ๆ

ขวตอหวตว U ใชในจดทมการถอดสายไฟเขาออกบอย ๆ

ขวตอกลม ใชตอสายไฟเขาดวยกน โดยนยมตอสายแบบสายเดยว

ขวตอแบน ใชตอสายไฟเขาดวยกน

ขวตอสายไฟแรงสง

ตอปลายสายคอยลและสายจานจาย

ขวตอสายหวเทยน

ตอสายไฟแรงสงทดานหวเทยน

เตาเสยบสาย มหลายแบบหลายขนาด ใชส าหรบตอสายไฟทละหลายๆ เสน หรอตอรวมชดสายไฟเขาดวยกน

2.2.4 ฟวส(Fuse) มหนาทตดไฟในวงจรเมอเกดการลดวงจร หรอเกดการใชกระแสมากเกนไปในวงจร วงจรไฟทกวงจรในรถยนตจะตองมฟวสตอไวเพอปองกนความเสยหายเมอเกดการลดวงจร วงจรตางๆ ตองใชฟวสทคาการทนกระแสไฟทเหมาะสม ไมใชฟวสทมคาการทนกระแสทต าเกนไปและสงเกนไป ถาใชฟวสทม

9

คาการทนกระแสทต าเกนไปตวฟวสกจะขาดบอยๆ และถาใชฟวสทมคาการทนกระแสทสงเกนไปตวฟวสกไมขาดกจะเปนอนตรายกบวงจร

ตารางท 2-5 การเลอกขนาดของฟวสส าหรบวงจรตางๆ

วงจร ขนาดของฟวส(A) ไฟหนาซาย ไฟหนาขวา 10 รเลยไฟหนา 30 ไฟเลยว ไฟเบรก แตร 15 สตารท จดระเบด ปดน าฝน 15 แอร ไฟในเกง ไฟหนาปด 10

ฟวสทใชในรถยนตม 3 แบบ คอ 1) ฟวสแบบหลอด ฟวสชนดนมใชกนมานานแลว มขนาดตงแต 5-50 A สวนใหญจะใชในรถยนตรนเกามลกษณะเปนทรงกระบอกบางแบบคลายกระดก ไสฟวสมทงแบบเปนลวด หรอแบบเปนแผน มกจะใชกบสายไฟทมกระแสไฟต า

ภาพท 2-6 ฟวสแบบหลอด

2) ฟวสแบบเสยบ เปนฟวสทรถยนตปจจบนนยมใชสวนมาก จะใชควบคมอปกรณทกนกระแสไฟฟาไมมาก มลกษณะมรปเหลยมมทงแบบเปนกลองและเปนแผน ฟวสแบบเสยบนมกจะอยรวมกนเปนชด ในกลองฟวส

ภาพท 2-7 ฟวสแบบเสยบ

10

ตารางท 2-6 ขนาดและสของฟวส

Current Rating Color 3 5

7.5 10 15 20 25 30

Violet Tan

Brown Red Blue

Yellow Natural Green

3) ฟวสสาย มลกษณะเปนสายไฟท าดวยโลหะผสมตะกว มกจะตดตงจากขวแบตเตอรไปยงอลเทอเนเตอร สวตชจดระเบด และชดสายไฟทไปยงไฟหนา ถาเกดการลดวงจรในจดน ฟวสแบบสายจะละลายขาดจากกน

ภาพท 2-8 ลกษณะฟวสสายและการน าไปใช

2.2.5 หลอดไฟ(Bulb) ทใชในรถยนตมหลายแบบหลายขนาด โดยมวตถประสงคทแตกตางกนไป หลอด ไฟจะมการก าหนดขนาดแรงเคลอนและก าลงไวทตวหลอดไฟ การน าหลอดไฟไปใชงานกบวงจรตางๆ ของรถยนตมความแตกตางกนดงแสดงในตารางท 2-7

ตารางท 2-7 ลกษณะหลอดไฟกบการใชงาน

วงจร ลกษณะตวหลอด ก าลง(W) ไฟตาแมวทวไป ไฟหร

3-5

ไฟหร ไฟแผงหนาปด ไฟเลยวดานขาง

3-5

11

ตารางท 2-7(ตอ) ลกษณะหลอดไฟกบการใชงาน

วงจร ลกษณะตวหลอด ก าลง(W) ไฟแสงสวางในเกง

3-5

ไฟหร ไฟสองปาย

3-5

ไฟเลยว

17-21

ไฟเบรก/ทาย

21/5

ไฟหนา

55-65

2.2.6 แบตเตอร(Battery) แบตเตอรเปนอปกรณทท าหนาทสะสมพลงงานและจายพลงงานใหกบอปกรณไฟฟาตางๆ ในรถยนต แบตเตอรนบวาเปนอปกรณพนฐานทางไฟฟารถยนตทส าคญทสดอยางหนง เพราะถาไมมแบตเตอรรถยนตจะไมสามารถสตารทไดหรอถาแบตเตอรอยในสภาพทไมสมบรณจะท าใหรถยนตคนนนไมอยในสภาพทใชงานไดอยางสะดวกสบาย เพราะฉะนนการดแลและบ ารงรกษาแบตเตอรใหอยในสภาพทสมบรณจงตองกระท าอยเปนประจ าและอยางถกวธจงจะท าใหแบตเตอรมอายการใชงานไดยาวนาน แบตเตอรทใชในรถยนตจะเปนแบบเปยก ประเภทตะกว-กรด(มสารเคมทเปนของเหลวอยภายใน) เมอแบตเตอรถกใชงานไปจนไฟหมด สามารถจะน าแบตเตอรไปประจไฟใหมไดอก จนกวาแผนธาตจะหมดอายการใชงาน แบตเตอรมสวนประกอบทส าคญดงน คอ เปลอกนอก ซงท าดวยพลาสตกหรอยางแขง ฝาครอบสวนบนของแบตเตอร ขวของแบตเตอร สะพานไฟ แผนธาตบวกและแผนธาตลบ แผนกนซงท าจากไฟเบอรกลาสทเจาะรพรน ปจจบนแบตเตอรรถยนตจะม 2 แบบ คอ แบบทตองคอยตรวจดระดบน ากรดกบแบบทไมตองตรวจดระดบน ากรด

12

ภาพท 2-9 โครงสรางแบตเตอรแบบทตองตรวจดระดบน ากรด

ภาพท 2-10 โครงสรางแบตเตอรแบบทไมตองตองตรวจดระดบน ากรด

แบตเตอรรถยนตทใชในปจจบนมแรงเคลอน 12 VDC และความจของแบตเตอรอาจจะไมเทากนในแตละลก ซงความจของแบตเตอรนนจะเปนตวก าหนดความสามารถในการจายกระแสไฟของแบตเตอร มหนวยเปน Ah(แอมแปร-ชวโมง) ซงจะบอกอตราการจายกระแสตอชวโมง เชน 50 Ah , 100 Ah โดยจะเทยบอตราสวนภายใน 20 ชวโมง เชน แบตเตอรทมความจ 100 Ah จะมความสามารถจายกระแสไดสงสด 5 แอมแปรเปนเวลานาน 20 ชวโมง 2.3 ระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณ ระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณมจดมงหมายและหนาทเพอใหผขบขรถยนตสามารถขบขรถยนตไดอยางปลอดภย โดยเฉพาะอยางยงเวลากลางคน ระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณแบงออกเปน 2 สวน คอนอกรถยนต(Outside Lighting) และในรถยนต(Inside Lighting) ระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณภายนอกรถยนต(Outside Lighting) ประกอบดวยไฟตางๆ ดงน คอ ไฟใหญหรอไฟหนา(Head Lights) ไฟทาย(Tail Lights) ไฟเบรก(Brake Lights) ไฟความกวางรถยนต

13

(Clearance Lights) ไฟเลยว(Turn Signal Lights) ไฟปายทะเบยน(License Plate Lights) ไฟถอยหลง(Backup Lights) และไฟตดหมอก(Fog Lights) ระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณภายในรถยนต(Inside Lighting) ประกอบดวยไฟตางๆ ดงน คอ ไฟแผงหนาปด(Meter Lights) ไฟเกง(Dome Lights) ไฟอ านวยความสะดวก(Courtesy Lights) และไฟใชงานสวนตว(Personnal Lights) 2.3.1 แผงหนาปด แผงหนาปดจะตดตงอยบรเวณดานหนารถยนตในหองโดยสารทผขบรถสามารถมองเหนไดชดเจน ทตวแผงหนาปดจะม มเตอร เกจวดและไฟเตอนตางๆ ตดตงอยเพอเปนตวรายงานผลการท างานของอปกรณทส าคญๆ ในรถยนตใหผขบรถทราบการท างานของรถยนตอยในสภาวะปกตหรอเกดปญหาขอขดของเกดขน จะไดแกไขปญหาไดอยางทนทวงท ตวรายงานผลทส าคญทตดตงอยบนแผงหนาปดคอ มเตอรวดความเรวรถยนต มเตอรวดความเรวรอบเครองยนต ไฟเตอนแรงดนน ามนหลอลน เกจวดระดบน ามนเชอเพลง เกจวดอณหภมน าหลอเยน ไฟเตอนไฟเลยว ไฟเตอนเบรกมอไฟเตอนไฟชารจ ไฟเตอนไฟสงและไฟเตอนประตเปนตน

ภาพท 2-11 หนาปดแบบธรรมดาหรอทเรยกวาแบบแอนะลอก

ภาพท 2-12 หนาปดแบบดจตอล

14

2.3.2 ระบบไฟแสงสวาง ระบบไฟแสงสวางรถยนตประกอบดวย ไฟหนา ไฟหร ไฟทาย ไฟสองปายทะเบยน ไฟตดหมอก ไฟเกง

ภาพท 2-13 ต าแหนงของอปกรณระบบไฟแสงสวางรถยนต

2.3.2.1 ระบบไฟหนาหรอไฟใหญ(Headlight System) เปนระบบไฟแสงสวางทใหความสวางดานหนารถยนต ระบบไฟหนาทวไปประกอบดวย ไฟหนา(Headlight) สวทชควบคม(Light Control Switch) สวทชไฟสงต า(Dimmer Switch) และรเลย(Relay) 1) ไฟหนา(Headlight) เปนหลอดทใหแสงสวางมาก โดยทวไปปจจบนจะมไสหลอด 2 ไส คอ ไสไฟสง มก าลงวตตมาก 55–65 W และไสไฟต า มก าลงวตต 45–55 W โดยแบงตามโครงสรางได 2 แบบดวยกน คอ แบบทเปนหลอดไฟทงชดและแบบทเปลยนเฉพาะไสหลอดได หลอดไฟหนารถยนตแบบทเปนหลอดไฟทงชดเมอไสหลอดขาดตองเปลยนทงชด

ภาพท 2-14 แบบทเปนหลอดไฟทงชด

15

ปจจบนหลอดไฟหนารถยนตแบบทเปลยนเฉพาะไสหลอดได ทใชอยม 3 แบบคอ หลอดไฟแบบธรรมดา หลอดไฟแบบฮาโลเจน(Halogen) และหลอด HID(High Intensity Discharge) โดยรจกกนในนามของหลอดซนอน(Xenon) ปจจบนหลอดไฟแบบฮาโลเจน(Halogen)นยมใชกนมาก เนองจากใหก าลงสองสวางดกวาและราคาไมแพง

ภาพท 2-15 แบบทเปลยนเฉพาะไสหลอดได - หลอดไฟแบบธรรมดา ไสหลอดท าดวยโลหะผสมทงสเตน ซงภายในบรรจแกสเฉอยประเภทอารกอน ใหก าลงไฟฟาอยระหวาง 35-55 W ลกษณะของล าแสงไฟจะเปนสขาวอมสม

ภาพท 2-16 หลอดไฟแบบธรรมดา

- หลอดไฟแบบฮาโลเจน(Halogen) ไสหลอดท าดวยโลหะผสมทงสเตน ภายในบรรจดวยแกสฮาโลเจนและแกสเฉอยประเภทอารกอน ก าลงสองสวางสงกวาหลอดไฟแบบธรรมดา โดยจะใหก าลงไฟฟาประมาณ 50-100 W

16

ภาพท 2-17 หลอดไฟแบบฮาโลเจน(Halogen)

หลอดไฟหนาแบบฮาโลเจนจะมอยหลายลกษณะ ตามมาตรฐานตางๆ ซงจะแตกตางกนตามลกษณะของขวหลอดและรปทรง ดงภาพท 2-18

(a) หลอดไฟมาตรฐาน H4 (b) หลอดไฟมาตรฐาน H3

(c) หลอดไฟมาตรฐาน H7 (d) หลอดไฟมาตรฐาน H1 (e) หลอดไฟมาตรฐาน HB4

ภาพท 2-18 หลอดไฟแบบฮาโลเจน(Halogen) ลกษณะตางๆ - หลอด HID(High Intensity Discharge) หลอดไฟแบบนใหแสงสวางมากกวาหลอดฮาโลเจนธรรมดา 2-2.5 เทา แตในขณะเดยวกนสามารถประหยดพลงงานมากกวาถง 25% ท างานคลายหลอดไฟนออน ตองใชตวบลลาสเปนตวแปลงและควบคมแรงเคลอนไฟฟา(ตวบลลาสจะสรางแรงดนไฟฟา 20,000 กวาโวลต สงเขาไปยงตวหลอดเพอจดในครงแรก และในอกประมาณ 1-2 วนาท กจะลดกระแสไฟฟาลงเหลอ 12 โวลตตอเนองไป ภายในจะบรรจแกสซนอน ล าแสงไฟมตงแตสเหลอง(ไฟตดหมอก) สขาวอมเหลอง(ดทสดในการใชงาน) สขาวนวล สขาวเขม สขาวอมฟาจนถงสขาวอมมวง ขอเสย คอ ถาใชหลอดไฟทม

17

ล าแสงสขาวเขม(ทนยมใชอยในปจจบน) จะท าใหผขบรถรวมทางคนอนระคายเคองนยนตา ท าใหเกดอบตเหตไดงายขน

ภาพท 2-19 หลอดไฟแบบ HID และบลลาส

2) สวทชควบคมและสวทชไฟสงต า(Light Control Switch and Dimmer Switch) ปจจบนสวทชควบคมและสวทชไฟสงต าทน ามาใชกบรถยนตจะสวทชรวม รวมกนอยทคอพวงมาลยเพอความสะดวกแกผขบขรถยนต คนสวทชเปนคนเดยวกน

ภาพท 2-20 สวทชควบคมและสวทชไฟสงต า

โดยทวไปสวทชควบคม(Light Control Switch) เปนสวทชชนดหมน จะมต าแหนงการควบคมไฟหนา 3 ต าแหนง คอ ต าแหนงตดวงจร(Off Position) ต าแหนงไฟหรหรอไฟจอด(Parking Position) และต าแหนงไฟหนา(Head Light Position) - ต าแหนงตดวงจร(Off Position) เปนต าแหนงทตดกระแสไฟทไปยงหลอดแสงสวางทงหมด ไดแก ไฟหร และไฟหนารถยนต - ต าแหนงไฟหรหรอไฟจอด(Parking Position) เปนต าแหนงทท าใหไฟหร ไฟทาย ไฟสองปายและไฟบนแผงหนาปดตดสวาง - ต าแหนงไฟหนา(Head Light Position) เปนต าแหนงทบดสวทชจนสดท าใหไฟหร ไฟทาย ไฟสองปายและไฟบนแผงหนาปดตดสวาง แลไฟหนารถยนตตดพรอมกนทงหมด

18

ภาพท 2-21 สวทชควบคมและสวทชไฟสงต า ส าหรบสวทชไฟสงต า(Dimmer Switch) เปนสวทชชนดโยกขนลง เพอควบคมล าแสงไฟหนารถยนตไหเปนไฟสงหรอต าตามสภาพการจราจรบนทองถนน

ภาพท 2-22 สวทชไฟสงต า(Dimmer Switch) 3) รเลย(Relay) ท าหนาทชวยลดแรงเคลอนไฟฟาตกครอมภายในวงจร ท าใหวงจรนนท างานไดดวยกระแสอยางเตมท ชวยยดอายการใชงานของสวตชเนองจากกระแสไฟฟาสวนใหญทไปเลยงอปกรณไฟฟา(Load) จะผานทางรเลย

ภาพท 2-23 ลกษณะของรเลย

2.3.2.2 ระบบไฟทาย(Tail Light System) ระบบไฟทายตดตงอยทายรถยนตเพอชวยระบใหทราบความกวางของทายรถยนตในเวลากลางคน ไฟทายแบงออกเปน 2 แบบ คอ

19

1) แบบเฉพาะ(Independent Type) ใชเปนไฟทายเพยงอยางเดยว ไสหลอดจงมเพยงไสเดยว

2) แบบผสม(Combined Type) นอกจากเปนไฟทายแลวยงไฟเบรกอกดวย ไสหลอดจะม 2 ไส ไสทมวตตต าเปนไฟทาย 2.3.2.3 ระบบไฟหรหรอไฟความกวางรถยนต(Clearance Light System) ไฟความกวางรถยนตตดตงอยดานหนารถยนตเพอระบใหทราบความกวางดานหนารถยนตในเวลากลางคน 2.3.2.4 ไฟสองปายทะเบยน(License Light) จะท าหนาทสองปายทะเบยนใหเหนเดนชดในตอนกลางคน ซงไฟสองปายทะเบยนจะตดพรอมกบไฟทาย 2.3.2.5 ไฟตดหมอก(Fog Light) ไฟตดหมอก ถอก าเนดขนมาในแถบประเทศทมอากาศหนาว ซงจะมหมอกเปนสวนมาก ดงนนเพอความปลอดภยในการใชยานพาหนะจงมการคดคนไฟตดหมอกขนมา ไฟตดหมอกจะใชไฟทใหความสวางสง สวนใหญหลอดทใชเปนหลอดไฟแบบ H3 มความเขมเพยง 55 วตต สองในระนาบขนานกบพนถนนหรอตกพนในระยะไกล ดงนนความสวางจงมมากและไปไดไกล เพราะหลอดไฟหนามมจะตกลงพนถนน แตไฟตดหมอกจะสองขนานไปกบพนถนนหรอตวรถ หลอดไฟหนาปกตถา เปดสองในขณะทหมอกจดหรอ ฝนตกหนกเพราะมมทเอยงลงจงท าใหเกดมมสะทอนกลบสสายตาของผขบข จงท าใหแสงทสองผานไปมนอยหรอมองเหนแคในระยะไมเกน 10-15 เมตร แถมแสบตากบแสงทสะทอนกลบ แตไฟตดหมอกทสองแบบขนานพนจะไมสะทอนมาทหองโดยสารสามารถทะลทะลวงไดมาก และสะทอนกลบมากในมมทไมกระทบผขบข ท าใหมองเหนไดในระยะมากกวา 30-80 เมตร การเปดไฟตดหมอกในชวงเวลาทไมเหมาะสม แสงจากหลอดไฟตดหมอกจะไปแยงและรบกวนสายตาผทขยรถสวนมา ท าใหตาพรามวจงมโอกาสทจะเกดอบตเหตได ดงนนเพอความปลอดภยผขบรถควรเปดไฟตดหมอกในกรณตางๆ ดงน 1) ฝนตกปรอยๆ หรอตกหนก 2) เมอขนภเขา 3) ในชวงเวลากลางคนหลงฝนหยดตก 4) ทกกรณทมหมอกหรอควนเกดขนบนทองถนน 5) ปดไฟตดหมอกทนทเมอมรถสวนมา การเปดใชไฟตดหมอก โดยทวไปจะมการแยกสวทชชดไฟตดหมอก ออกจากไฟหนารถอยางชดเจน เพอใหสามารถท างานแยกสวนได โดยไฟตดหมอกจะท างานตงแตเรมเปดไฟหร (ทมา: http://www.ptmton.police7.go.th)

ภาพท 2-24 ไฟตดหมอก (ทมา: http://www.ptmton.police7.go.th)

20

2.3.2.6 ไฟเกง(Dome Light) ไฟเกงใหแสงสวางภายในหองผโดยสารแตออกแบบไมใหแสงไปรบกวนผขบขรถยนตในเวลากลางคน โดยทวไปต าแหนงตดตงอยทจดศนยกลางเพอใหแสงสวางกระจายอยางทวถง ส าหรบสวทชไฟทน ามาใชควบคมม 3 ต าแหนง คอ ปด(On) ประต(Door)และปด(Off) เพอใหงายส าหรบการเขาหรอออกจากรถยนตในเวลากลางคน นอกจากนนไฟแสงสวางภายในรถยนตสามารถปรบใหตดเฉพาะเมอประตรถยนตเปด โดยการปรบตงสวทชไปทต าแหนงประต(Door)

ภาพท 2-25 ไฟเกง

ภาพท 2-26 วงจรไฟแสงสวาง

21

2.3.3 ระบบไฟสญญาณ ระบบไฟสญณาณจะประกอบไปดวย ไฟเลยว ไฟฉกเฉน แตร ไฟเบรก และไฟถอยหลง ซงระบบไฟสญญาณจะประกอบไปดวยอปกรณทส าคญดงน 2.3.3.1 ไฟเลยว(Turn Signal Lights) ไฟเลยวตดตงอยดานหนา ดานทายและดานขางรถยนต ชวยระบใหรถยนตดานหนา ดานหลงและดานขางทราบความตงใจของผขบขรถยนตวาจะเลยวหรอเปลยนเลนส การกระพรบของไฟเลยวมอตราแนนอนตายตวอยระหวาง 60-120 ครงตอนาท ซงอปกรณทส าคญส าหรบวงจรไฟเลยวมดงน 1) สวทชไฟเลยว(Turn Signal Switch) เปนสวทชแบบเลอนขน-ลง จะตดตงบนแกนพวงมาลย

ภาพท 2-27 สวทชไฟเลยวซงอยรวมกบสวทชไฟแสงสวาง

2) แฟลชเชอร(Flasher) เปนอปกรณทท าใหหลอดไฟเลยวเกดการกระพรบ ในปจจบนแฟลชเชอรทใชม 4 แบบ คอ แบบเสนลวดความรอน(Hot Wire Type) แบบคอนเดนเชอรและรเลย(Condenser and Relay Type) แบบกงทรานซสเตอร(Semi-Transistor Type) และแบบ IC (IC Type) - แบบเสนลวดความรอน(Hot Wire Type)

ภาพท 2-28 วงจรการท างานของแฟลชเชอรแบบขดลวดความรอน

การท างาน เมอเปดสวทชกญแจและสวทชไฟเลยว กระแสไฟฟาจากแบตเตอรจะผานสวทชกญแจ ผานฟวสเขาขว B ของแฟลชเชอร ผานคอนแทก C1 ผานลวดความรอน ผานความตานทาน R ผานคอยล ออกขว L ของแฟลชเชอร เขาสวตชไฟเลยว ผานหลอดไฟเลยวลงกราวดครบวงจร ท าใหคอยลของแฟลชเชอรมอ านาจแมเหลกแตในชวงนกระแสไฟฟาตองผานลวดความรอนและความตานทาน จงท าใหมกระแสไฟฟาไปเลยงหลอดไฟเลยวนอยมากไมสามารถท าใหไฟเลยวตดได

22

เมอลวดความรอนมกระแสไฟฟาผาน ลวดความรอนจะรอนและยดตวออก คอยลจงดดคอนแทก C1 ใหมาตอกบคอนแทก C2 ท าใหกระแสไฟฟาทมาจากขว B ของแฟลชเชอรผานคอนแทก C1 ซงตอกบ C2 ผานคอยลออกขว L ของแฟลชเชอร ผานเขาสวทชไฟเลยว ผานหลอดไฟเลยวลงกราวดครบ วงจรท าใหหลอดไฟเลยวตด ซงขณะนไมมกระแสไฟฟาผานลวดความรอนของแฟลชเชอร ลวดความรอนจะเยนลงและหดตวดงคอนแทก C1 ชนะแรงดดของคอยลแยกออกจาก C2 หลอดไฟเลยวจงดบและกลบไปเรมตนท างานใหมท าใหไฟเลยวเกดการกระพรบเปนจงหวะ - แบบคอนเดนเชอรและรเลย(Condenser and Relay Type) แฟลชเซอรแบบนใชการเกบประจและคายประจของคอนเดนเซอร ควบคมการท าของรเลยเพอใหเกดการกระพรบของไฟเลยวและไฟฉกเฉน แฟลชเชอรมการท างานดงน (ก) เมอเปดสวทชจดระเบด

ภาพท 2-29 การไหลของกระแสไฟฟาขณะเปดสวทชจดระเบด

จากภาพท 2-29 หนาทองขาวตดกนกระแสไฟไหลผานขดลวด L2 และคอนเดนเซอร ลงกราวดครบวงจร คอนเดนเชอรจะเกบประจ (ข) เมอโยกสวทชไฟเลยวไปต าแหนงเลยวซายหรอขวา

ภาพท 2-30 การไหลของกระแสไฟฟาขณะเปดสวทชไฟเลยว(หลอดสวาง)

จากภาพท 2-30 กระแสไฟผานขว B , P และขดลวด L1 ออกทต าแหนงขว L ไปยงสวทชไฟเลยวและหลอดไฟเลยวลงกราวดครบวงจร หลอดไฟเลยวจงตดสวาง

23

ภาพท 2-31 การไหลของกระแสไฟฟาขณะเปดสวทชไฟเลยว(หลอดดบ)

จากภาพท 2-31 กระแสไฟฟาทไหลผานขดลวด L1 (ซงพนรอบแกนเหลกออน) ออกทต าแหนงขว L ไปยงสวทชไฟเลยวและหลอดไฟเลยวลงกราวดครบวงจร ท าใหเกดอ านาจแมเหลกดงหนาทองขาวแยกออกจากกน และขณะนคอนเดนเชอรจะคายประจ กระแสไฟไหลผานขดลวด L1 และ L2 ผานไสหลอดลงกราวดท าใหเกดอ านาจแมเหลกทจะดดหนาทองขาวมากขน หมายเหต กระแสไฟทไหลผาน R และ เกดจากการคายประจของคอนเดนเซอรถงแมจะลงกราวดทไสหลอดแตกระแสมนอยหลอดไฟเลยวไมสวาง

ภาพท 2-32 การไหลของกระแสไฟฟาขณะเปดสวทชไฟเลยว(หลอดสวางอกครง) จากภาพท 2-32 เมอคอนเดนเซอรคายประจจนหมดหนาทองขาวจะเรมตอกนอกครง กระแสไฟผานขว B , P และขดลวด L1 ออกทต าแหนงขว L ไปยงสวทชไฟเลยวและหลอดไฟเลยวลงกราวดครบวงจร หลอดไฟเลยวจงตดสวางอก

24

- แบบกงทรานซสเตอร(Semi-Transistor Type)

ภาพท 2-33 วงจรของแฟลชเชอรแบบกงทรานซสเตอร

การท างานแฟลชเชอรแบบกงทรานซสเตอร(Semi-Transistor Type) เมอเปดสวทชกญแจและสวทชไฟเลยว กระแสไฟฟาจากแบตเตอรจะผานสวทชกญแจ ผานฟวสเขาขว B ของแฟลชเชอร ผานชดทรานซสเตอร ท าใหมกระแสไฟฟาผานขดลวดรเลยของแฟลชเชอรลงกราวดครบวงจร ขดลวดรเลยจงมอ านาจแมเหลกดดใหคอนแทกมาตอกน กระแสไฟฟาจากขว B ของแฟลชเชอรจงผาน R1 ผานคอนแทกทตอกน ออกขว L ผานสวทชไฟเลยว ผานหลอดไฟเลยวลงกราวดครบวงจร ท าใหหลอดไฟเลยวตดในขณะเดยวกนคอนเดนเซอรทรบประจไฟฟาในขณะทคอนแทกตอกนจะหนวงเวลาไวเลกนอยแลวจงคายประจออก เปนผลใหชดทรานซสเตอรหยดการท างาน กระแสไฟฟาทไหลเลยงขดลวดรเลยไมสามารถไปลงกราวดได ขดลวดรเลยจงหมดอ านาจแมเหลก คอนแทกจงแยกตวออกท าใหหลอดไฟเลยวดบเปนการเรมตนการท างานใหม - แบบไอซหรอแบบทรานซสเตอร แฟลชเชอรแบบนจะใชวงจรทรานซสเตอร จงท าใหมขนาดเลกและมน าหนกเบา การท างานภายในมพนฐานคลายกบแบบกงทรานซสเตอรแตจะไมมขดลวดรเลยและคอนแทก

ภาพท 2-34 ไฟเลยว 2.3.3.2 ไฟฉกเฉน(Hazard Lights) ไฟฉกเฉนต าแหนงตดตงกคอต าแหนงไฟเลยว ท าหนาทระบใหทราบวารถยนตก าลงจอดอยเนองจากมเหตฉกเฉน ขณะเปดไฟฉกเฉนไฟเลยวจะกระพรบพรอมกนทงหมด อปกรณทส าคญของวงจรไฟฉกเฉน คอ สวทชไฟฉกเฉน(Hazard Warning Switch) ทใชกนมอย 2 แบบ คอ แบบเลอนและแบบกด -ปลอย ซงปจจบนนยมใชแบบกด-ปลอย

25

ภาพท 2-35 สวทชไฟเตอนฉกเฉน

ภาพท 2-36 ไฟฉกเฉน

ภาพท 2-37 วงจรไฟเลยวและไฟฉกเฉน

26

2.3.3.3 แตร(Horn) เปนอปกรณทท าใหเกดเสยงดงเพอใชเปนสญญาณเตอนผทขบขรถยนตคนอนๆ และผทสญจรไปมาตามทองถนน ปจจบนแตรทน ามาใชกบรถยนตแบงออกเปน 2 ประเภท คอ 1) แตรลม(Air Horn) ใชลมท าใหเกดเสยงดง

ภาพท 2-38 แตรลม 2) แตรไฟฟา(Electrical Horn) ใชไฟฟาท าใหเกดเสยงดง แตรไฟฟาแบงออกไดเปน 2 แบบ คอ แบบแบน(Flat Type) และแบบขดเปนวง(Spiral Type)

ภาพท 2-39 แตรไฟฟาแบบแบน(Flat Type)

ภาพท 2-40 แตรไฟฟาแบบขดเปนวง(Spiral Type)

27

แตรไฟฟาแบบแบนเมอเปรยบเทยบกบแบบขดเปนวงจะใหวามถเสยงสงกวา มโครงสรางทแบนบางจงสามารถเลอกต าแหนงการตดตงไดงาย ปองกนความชนและฝนละอองไดด แตรไฟฟาแบบแบนประกอบดวย ชดแมเหลกไฟฟา(Electromanet) ชดไดอะแฟร(Diaphragm Assembly) และตวตดตอ(Interruptor) - ชดแมเหลกไฟฟา(Electromanet) ประกอบดวย ขวแมเหลก(Pole) ขดลวด(Coil) และแกน(Core Plate) โดยตดตงอยทจดศนยกลางของตวเรอน - ชดไดอะแกรม(Diaphragm Assembly) ประกอบดวย แกนไดอะแฟรม(Shat) อารเมเจอร(Armature) แผนไดอะแฟรม(Diaphragm) และตวสะทอนเสยง(Resonator) ตดตงตรงขามชดแมเหลกไฟฟา - ตวตดตอ(Interruptor) เปนชดหนาทองขาว(Contact) ตดตงอยทพนผวสวนลางของอารเมเจอรจะตดตอเพอใหแผนไดอะแฟรมเกดการสนกระพอ อนเปนผลใหเกดการสนของคลนอากาศเกดเปนเสยงดงขน มหลกการท างานดงน

ภาพท 2-41 เมอหนาทองขาวตดกน

จากภาพท 2-41 เมอกดสวทชแตรจะมกระแสไหลจากแบตเตอร ผานขดลวดท าใหเกดสนามแมเหลกดดอารเมเจอรเขามา ในขณะเดยวกนแผนไดอะแฟรมกจะถกดดเขามาดวยเชนกน

ภาพท 2-42 เมอหนาทองขาวแยกออกจากกน

28

จากภาพท 2-42 เมออารเมเจอรถกดดเขามาจนท าใหหนาทองขาวของตวตดตอแยกออกจากกน กระแสไฟฟาไมสามารถไหลผานขดลวดได จากความเปนสปรงของแผนไดอะแฟรมจงดงอารเมเจอรกลบคนสต าแหนงเดม เปนการท าใหหนาทองขาวของตวตดตอตดกนอก ท าใหเกดอ านาจแมเหลกขนอกครง การท างานดงกลาวจะเกดขนซ าแลวซ าอกกระตนใหตวสะทอนเสยงดานหนาของแผนไดอะแฟรมสะทอนความถทเกดขนจากการสนสะเทอนเปนผลใหเกดคลนเสยงดงกระจายผานอากาศออกมา วงจรแตรทมการตดตงรเลยแตร(Horn Relay) เขาไปในวงจรเพอทจะใหกระแสจ านวนมากจากแบตเตอรไหลไปแตรโดยผานรเลยและกระแสจ านวนนอยไหลผานสวทชแตร ท าใหสวทชแตรมอายการใชงานนานและสายไฟทตอไปยงสวทชแตรสามารถลดขนาดใหเลกลงได รเลยแตรจะมขว 3 ขว คอ ขว H(ตอไปแตร) ขว B(ตอไปขวบวกแบตเตอร) และ ขว S(ตอไปสวทชแตร)

ภาพท 2-43 วงจรแตร 2.3.2.4 ไฟเบรก(Brake Light) ไฟเบรกจะตดตงอยทายรถยนตเพอใหรถทตามมาทราบวาก าลงเบรกเพอปองกนรถยนตถกชนดานทาย

ภาพท 2-44 ไฟเบรก อปกรณทส าคญในวงจรไฟเบรก คอ สวทชไฟเบรกซง มอย 2 แบบดวยกน คอ สวทชไฟเบรกแบบแรงดน และสวทชไฟเบรกแบบกลไก

29

(ก) สวทชไฟเบรกแบบแรงดน (ข) สวทชไฟเบรกแบบแบบกลไก

ภาพท 2-45 สวทชไฟเบรก

สวทชไฟเบรกแบบแรงดนจะตดตงอยทแมปมเบรกโดยอาศยแรงดนน ามนเบรกจากแมปมเบรก เปนตวควบคมการตด-ตอสวทช สวนสวทชไฟเบรกแบบแบบกลไกจะตดตงบรเวณคนเหยยบเบรก เมอเหยยบเบรกจะท าใหสวทชตอกนหลอดไฟเบรกจงสวาง

ภาพท 2-46 ต าแหนงตดตงสวทชไฟเบรกทแปนเหยยบเบรก

ภาพท 2-47 วงจรไฟเบรก 2.3.2.5 ไฟถอย(Brake Light) ไฟถอยหลงจะตดตงอยดานทายรถยนต มแสงสวางสขาว เปนหลอดไฟแบบไสเดยว ขนาด 15-32 W มสวทชไฟถอยหลงคอยท าหนาทตดตอกระแสไฟฟาทไปยงหลอดไฟถอยหลง สวทชไฟถอยจะตดตงภายในกระปกเกยรรถยนต เมอเขาเกยรต าแหนงเกยรถอยหลง ลกปนจะถกกดท าใหสวทชตอกน ไฟถอยหลงท าหนาทเตอนรถยนตทตามมาดานหลงใหทราบวาผขบรถยนตคนดานหนาก าลงจะถอยหลง ไฟถอยหลงจะตดเมอสวทชจดระเบด ON และเขาเกยรถอยหลง

30

ภาพท 2-48 ภาพตดแสดงชนสวนภายในของสวทชเกยรถอย

ภาพท 2-49 วงจรไฟถอยหลง 2.4 วสด 2.4.1 เหลกโครงสรางรปพรรณ เหลกทผลตออกมามหนาตดเปนรปลกษณะตางๆ ใชในงานโครงสราง การขนรปอาศยกรรมวธรดรอน(Hot-Roll Structural Steel Section)และรดเยน(Cold Form Structural Steel Section)

ภาพท 2-50 เหลกโครงสรางรปพรรณรปแบบตางๆ (ทมา: http://www.spwiremesh.com/product)

การใชงานเหลกรปพรรณรดรอน หนาตดทเปนรปทรงของเหลกโครงสรางรปพรรณรดรอน ท าใหเหลกมคณสมบตในการรบแรงในแนวตางๆอยางมประสทธภาพ ดวยน าหนกทเบากวาโครงสรางคอนกรต เหมาะกบส าหรบใชงานโครงสรางชนดตางๆ เชน โรงงาน อาคารสง สนามกฬา เสาสงไฟฟา ตลอดจนบานพก

31

อาศย เหลกโครงสรางรปพรรณรดรอน มหนาตดเปนรปตวเอช เรยกกนวา H-Beam มปกกวาง(Wide Flange) เหมาะกบงานโครงสรางคาน เสาและโครงหลงคา, สวนหนาตดรปตวไอ หรอ I-Beam ปกเหลกจะหนาขนทโคนปก จงรบแรงสนสะเทอนไดด เหมาะกบงานเครองจกร รางเครน ส าหรบเหลกฉากหรอ Angle มหนาตดรปตว L ใชงานโครงสรางหลงคา เสาสงไฟฟาแรงสง เสาวทย เสาโทรศพท อกหนาตดหนง คอ รางน า หรอ Channel มหนาตดรปตว C นยมใชท าคานรองรบสวนประกอบตางๆ เชน บนได คานขอบนอกนอกจากนน เอชบมทน ามาตดแบงตามยาว เรยกวา Cut Beam หรอ Cut-T ใชท าโครงสรางของ Truss แทนการใชเหลกฉากเชอมประกบกน(ทมา: http://www.siamyamato.com/steel_issue.html) 2.4.2 เหลกแผน เหลกแผนโดยสวนใหญเกดจากกระบวนการรดดวยลกรด(Roll Forming) เพอใหไดความหนาตามทตองการ หากแบงประเภทของเหลกแผนตามรปราง แบงไดเปน 2 ประเภท คอ เหลกแผนมวน และเหลกแผนหนา 1) เหลกแผนมวน จะมความหนาตงแต 0.1–12 mm ซงแบงตามลกษณะการผลตออกเปนดงน - เหลกแผนรดรอน จะมความหนาตงแต 1.0–12 mm หรอภาษาตลาดเรยกวาเหลกแผนด าโดยมากมกใชเหลกแผนรดรอนในงานทอ งานถงแกส งานโครงสราง งานขนรปทวไปทไมเนนคณภาพผวและเปนการขนรปไมลกมาก - เหลกแผนรดเยน จะมความหนาตงแต 0.1–3.2 mm หรอภาษาตลาดเรยกวาเหลกแผนขาวเพราะเปนผวทไมมสนมรอนเหมอนเหลกแผนรดรอน มความสามารถในการปมขนรปลกมากกวาขนตามล าดบ โดยมากมกใชกบงานขนรปทเนนคณภาพผวและเปนการขนรปไมลก เชน ตวถงรถยนต ตวบอดเครองใชไฟฟา เฟอรนเจอร

ภาพท 2-51 เหลกแผน - เหลกแผนเคลอบ ชบผวจะมความหนาตงแต 0.1–3.2 mm ซงโดยสวนใหญจะเปนเหลกกลาชนดแผนเคลอบโลหะผสมสงกะส เปนเหลกกลาชนดแผนทมคณสมบตตานทานการกดกรอนในสภาพบรรยากาศทวไปเหนอกวาเหลกกลาชนดแผนธรรมดา โดยทวไปเหลกจะถกกดกรอนไดในสภาพแวดลอมตางๆ กระบวนการกดกรอนเกดจากการรวมตวของเนอเหลกกบออกซเจนเปนออกไซดของเหลกซงมอยหลายประเภท การเคลอบเหลกแผนดวยสงกะสเปนวธการหนงทสามารถปองกนการกดกรอนไดเปนอยางด โดยชนเคลอบสงกะสจะท าหนาท 2 ประการ คอ ปองกนเนอเหลกจากการสมผสกบบรรยากาศภายนอก และท า

32

หน า ท ผกรอนแทน เหลก ในบร เวณขอบตดของแผน เห ลกหร อบร เ วณท เกดรอยขดขวน ( ทมา : http://engineerknowledge.blogspot.com) 2.4.3 อลมเนยม(Aluminium) อลมเนยม คอ แรทางธรรมชาตพบมากบนพนผวเปลอกโลก คณลกษณะทแขงแรงในระดบหนง เนองจาก อลมเนยมเปนโลหะประเภทหนง มลกษณะมนวาว ไมกอใหเกดประกายไฟ ขนรปไดงาย คณสมบตอลมเนยม มน าหนกเบา ไมเปนสนม และเปนทนยมอยางแพรหลายในหลายๆอตสาหกรรมชนน า อลมเนยมบรสทธเองนนไมแขงแรง จ าเปนตองผสมโลหะชนดอนเพอเสรมความแขงแรงในตว เชน การผสมอลลอย ทองแดง สงกะส เปนตน อลมเนยมสามารถน ามาผสมโลหะชนดอนเพอเสรมความแขงแรงในตวเอง ในอตสาหกรรมผลตภณฑตางๆ ขอดของ อลมเนยม น าหนกเบา เหมาะกบการน าไปใชผลตเปนผลตภณฑหลากหลายชนด ไมเปนสนม สวนขอเสย คอ เปนวสดเปราะบาง ทตองอาศยความระมดระวงอยางสงในงานตดตงและขนสง เมอไดรบความเสยหายแลวจะไมสามารถซอมแซมใหเหมอนใหมไดอก 2.4.3.1 อลมเนยมเสนหนาตด อลมเนยมเสนหนาตด คอ อลมเนยมทผานการรดขนรปเปนเสน ผานแมพมพทมหนาตดเปนตวก าหนดรปรางและโครงสราง จะมรปตดขวางทแตกตางกนไปตามแตแมพมพนนๆ ก าหนด เราพบเหนอลมเนยมเสนหนาตดไดทวไปในลกษณะตางๆ ดงน 1) งานทตองการแสดงใหเหนอลมเนยมเสนหนาตดเปนองคประกอบหลก เชน งานกอสรางทท าจากอะลมเนยม ไดแก ผนงกระจกเปลอย กรอบประต หนาตาง โครงหลงคา แผงกนแดด กนสาด เปนตน 2) งานทอลมเนยมเสนหนาตดแทรกเปนตวประกอบ(ไมใชตวประกอบหลก) ไดแก ชนสวนรถยนต รถบรรทก เรอ รถไฟฟา หรอชนสวนเครองจกร เครองเรอน อะไหลยานยนต เปนตน 3) งานทอลมเนยมเสนหนาตดซอนตวอยภายในเปนตวสนบสนนกลไกเทคโนโลยในอตสาหกรรมตางๆ เชน เครองระบายความรอน ระบบท าความเยน อปกรณอเลคทรอนคสและสวนประกอบของคอมพวเตอร (ทมา: http://www.mtaluminium.com/products )

ภาพท 2-52 อลมเนยมเสนหนาตดรปแบบตางๆ (ทมา: https://www.google.co.th/search)

บทท 3 วธด ำเนนกำรวจย

การท างานวจยครงนเปนการออกแบบและสรางชดฝกระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญณาณรถยนต เพอใชประกอบการจดการเรยนการสอนวชา 215-202 เทคโนโลยยานยนต 2(Automotive Technology II) ซงผวจยมขนตอนการด าเนนการวจยดงน

ภำพท 3-1 ขนตอนการด าเนนการวจย

3.1 ศกษำทฤษฎทเกยวของ ผวจยไดศกษาขอมลเกยวกบสวนประกอบของระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญณาณรถยนต คณสมบตของวสดและอปกรณทน ามาสรางชดฝก 3.2 วเครำะหหลกสตรรำยวชำ การวเคราะหหลกสตรรายวชา 215-202 เทคโนโลยยานยนต 2(Automotive Technology II) เปนขนตอนทส าคญขนตอนหนงท าใหทราบวตถประสงคของรายวชา เพราะวตถประสงครายวชาจะเปนตวก าหนด

ศกษาทฤษฎทเกยวของ

วเคราะหหลกสตรรายวชา

ออกแบบสรางชดฝกฯ

การเกบรวบรวมขอมล

การวเคราะหขอมล

34

แนวทางการเลอกเนอหา วธสอน สอการเรยนการสอน และการประเมนผล การวเคราะหหลกสตรรายวชามขนตอนดงน 3.2.1 ศกษาค าอธบายรายวชา 215-202 เทคโนโลยยานยนต 2(Automotive Technology II) ภาควชาวศวกรรมเครองกล มหาวทยาลยสงขลานครนทร จากการศกษาค าอธบายรายวชาพบวา ผเรยนตองเขาใจหลกการท างาน สวนประกอบของระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนต ตลอดจนนกศกษามทกษะการปฏบต สามารถทดสอบการท างานและแกไขปญหาทเกดขนกบระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนต 3.2.2 ก าหนดวตถประสงคเชงพฤตกรรม(ทางดานการปฏบต) จากการวเคราะหค าอธบายรายวชาผวจยไดแบงเนอหาออกเปน 2 เรอง คอ ระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญญาณรถยนต โดยแตละเนอหาไดก าหนดวตถประสงคดงตารางท 3-1

ตำรำงท 3-1 วตถประสงคเชงพฤตกรรม(ทางดานการปฏบต)

เนอหา วตถประสงคเชงพฤตกรรม(ทางดานการปฏบต) 1. ระบบไฟแสงสวางรถยนต 1. เขาใจหลกการท างานของอปกรณระบบไฟแสงสวางรถยนต

2. สามารถปฏบตการตอวงจรระบบไฟแสงสวางรถยนตได 3. สามารถวเคราะหและไขปญหาทเกดขนกบระบบไฟแสงสวางรถยนตได

2. ระบบไฟสญญาณรถยนต 1. เขาใจหลกการท างานของอปกรณระบบไฟสญญาณรถยนต 2. สามารถปฏบตการตอวงจรระบบไฟสญญาณรถยนต 3. สามารถวเคราะหและไขปญหาทเกดขนกบระบบไฟสญญาณรถยนต

3.3 ออกแบบสรำงชดฝกระบบไฟแสงสวำงและระบบไฟสญณำณรถยนต การวจยครงนผวจยไดออกแบบสรางชดฝกระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญญาณรถยนต แยกเปน 2 สวนดวยกน คอ ออกแบบวงจรระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนต และออกแบบโครงสรางชดฝก โดยมล าดบขนตอนดงน 3.3.1 ออกแบบวงจรระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญญาณรถยนต ซงมล าดบขนตอนการออกแบบดงน 1) จดหาและเลอกอปกรณระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญญาณรถยนต ปจจบนอปกรณระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญญาณของรถยนตไดมการพฒนามากขน เชน มรปแบบทสวยงามยงขน ประสทธภาพในการท างานทดขนและมอายการใชงานของอปกรณทยาวนานขน ดงนนการเลอกอปกรณทน ามาใชกบชดฝกระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญญาณรถยนต จะค านงถงในดานตางๆ ทกลาวมา อกทงตองหาซอไดงายในทองตลาดและสามารถน ามาตดตงไมยากจนเกนไป อปกรณทผวจยไดเลอกมาใชส าหรบท าชดฝกดงแสดงภาพท 3-2 ถง 3-6

35

ภำพท 3-2 ไฟหนา ไฟทาย ไฟเลยว ไฟหร ไฟถอยและหนาปด จากภาพท 3-2 แสดงอปกรณทผวจยไดเลอกมาใชในการท าชดฝก ซงประกอบดวย ไฟหนาแบบเปลยนไสหลอดได เปนหลอดไฟแบบฮาโลเจน(Halogen) มขนาด 55/65 W , ไฟทายแบบผสม(Combined Type) คอ มไสไฟทายและไฟเบรกในหลอดเดยวกนหลอดเปนแบบธรรมดามขนาด 5/23 W , ไฟเลยวเปนหลอดแบบธรรมดามขนาด 23 W และ 5 W สวนไฟหร ไฟถอย เปนหลอดแบบธรรมดามขนาด 5 W และหนาปดเปนแบบธรรมดา

ภำพท 3-3 กลองฟวส แตร สวทชไฟถอย สวทชไฟเบรกและรเลย

จากภาพท 3-3 แสดงอปกรณทผวจยไดเลอกมาใชในการท าชดฝก ซงประกอบดวย กลองฟวสเปนกลองฟวสทใชกบฟวสแบบเสยบ , แตรเปนแตรแบบไฟฟา , สวทชไฟถอย , สวทชไฟเบรกเปนสวทชแบบกลไก และรเลยเปนแบบปกตเปด(NO) ขนาด 12 V 30 A

ภำพท 3-4 ชดพวงมาลย

จากภาพท 3-4 แสดงชดพวงมาลยรถยนตซงประกอบดวย สวทชควบคมไฟแสงสวางเปนสวทชชนดหมน สวทชไฟสง-ต าเปนสวทชชนดโยกขนลง สวทชไฟเลยว สวทชไฟตดหมอกแบบหมน สวทชควบคมมอเตอรปดน าฝนและลางกระจก

36

ภำพท 3-5 ไฟตดหมอกและไฟเกง

จากภาพท 3-5 แสดงอปกรณทผวจยไดเลอกมาใชในการท าชดฝก ซงประกอบดวย ไฟตดหมอกซงหลอดไฟเปนหลอดไฟแบบ H3 มความขนาด 55 W และไฟเกงทมสวทชควบคมการท างาน 3 ต าแหนง คอ เปด(On) ประต(Door) และปด(Off)

ภำพท 3-6 สายไฟฟารถยนตและฟวสแบบเสยบ จากภาพท 3-6 แสดงอปกรณทผวจยไดเลอกมาใชในการท าชดฝกซงประกอบดวย สายไฟฟารถยนตซงไดเลอกสายไฟทมสแตกตางกน เพอสามารถตรวจเชคขอผดพลาดไดงายเมอวงจรทตอมปญหา และมขนาดพนทหนาตดทแตกตางกน ส าหรบฟวสทน ามาใชเปนฟวสทนยมใชกนมากในรถยนตปจจบนมขนาด 10 A 15 A และ 30 A

ภำพท 3-7 แบตเตอร

จากภาพท 3-7 แสดงแบตเตอรแบบเปยกทผวจยเลอกน ามาใชซงมขนาด 12 V 70 Ah 2) ออกแบบวงจรระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญญาณ เมอจดซออปกรณระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนตเรยบรอยแลว ผวจยไดท าการตรวจสอบและศกษาหลกการท างานของอปกรณ

37

จากนนจงออกแบบวงจรระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญญาณ การออกแบบวงจรค านงถงความปลอดภยและสอดคลองกบวงจรทมใชในรถยนตปจจบน โดยวงจรทไดออกแบบดงแสดงในภาคผนวก ก 3.3.2 ออกแบบและสรางโครงสรางชดฝก การออกแบบโครงสรางชดฝกระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนต ผวจยไดค านงถงคณลกษณะของโครงสรางชดฝกดงน คอ สรางจากวสดทเหมาะสม หาซอไดงายตามทองตลาด มความสะดวกในขณะฝกปฏบต มขนาดทเหมาะสมส าหรบยดอปกรณระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนต และงายตอการเคลอนยาย ดงนนวสดทใชท าโครงสรางชดฝกทผว จยเลอกใชประกอบดวย เหลกรปพรรณ เหลกแผน และอลมเนยมเสนหนาตด นอกจากนโครงสรางชดฝกไดมการตดตงลอเลอนเพอเพมความสะดวกตอการเคลอนยายและสามารถแยกชนสวนได โดยแบงออกเปน 2 สวนดวยกน คอ ตเกบอปกรณและแผงยดอปกรณระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนต รายละเอยดแบบโครงสรางชดฝกระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนต ดงแสดงในภาคผนวก ข 3.3.3 ด าเนนการสรางและทดสอบการท างานชดฝก เมอออกแบบโครงสรางชดฝกระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนตเรยบรอยแลว ผวจยด าเนนการจดซอวสด สรางและทดสอบการท างาน โดยล าดบขนตอนการสรางดงแสดงในภาคผนวก ค 3.4 กำรเกบรวบรวมขอมล ชดฝกระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนตทผวจยไดออกแบบสรางขน ผวจยไดน าไปใชประกอบการเรยนการสอนวชา 215-202 เทคโนโลยยานยนต 2(Automotive Technology II) ส าหรบนกศกษาชนปท 2 ภาควชาวศวกรรมเครองกล ส าหรบการเกบรวบรวมขอมลในการวจยครงน ผวจยไดด าเนนการเกบขอมลตางๆ ดงน

1) ขอมลทไดจากการสอบถามนกศกษาเกยวกบระดบความพงพอใจในดานตางๆ หลงจากไดใชชดฝกประกอบการเรยนรายวชาเทคโนโลยยานยนต 2(Automotive Technology II) ซงผวจยไดใชแบบสอบถามทสรางขน ดงแสดงในภาคผนวก จ ส าหรบเกบขอมล

2) เปรยบเทยบผลการทดสอบภาคปฏบตของนกศกษาทใชชดฝกระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญญาณรถยนตทออกแบบและสรางขนใหม(ภาคการศกษา 2/2557)กบชดฝกแบบเกา(ภาคการศกษา 2/2556)

ภำพท 3-8 ขณะใชชดฝกประกอบการเรยนการสอน

38

3.5 กำรวเครำะหขอมล การท าวจยครงนเปนการออกแบบและสรางชดฝกระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญญาณรถยนต เพอใชประกอบการจดการเรยนการสอนวชา 215-202 เทคโนโลยยานยนต 2(Automotive Technology II) ผวจยไดน าขอมลทไดมาวเคราะหทางสถต ในดานของคาเฉลย(Mean) และรอยละ(Percentage) โดยมรายละเอยดดงน 3.5.1 ขอมลจากแบบสอบถาม ระดบความพงพอใจในดานตางๆ จากแบบสอบถาม ผวจยไดก าหนดหลกเกณฑการใหคะแนนระดบความคดเหนแบงออกเปน 5 ระดบ ดงน 5 หมายถง ระดบความพงพอใจมากทสด 4 หมายถง ระดบความพงพอใจมาก 3 หมายถง ระดบความพงพอใจปานกลาง 2 หมายถง ระดบความพงพอใจนอย 1 หมายถง ระดบความพงพอใจนอยทสด การวเคราะหระดบความคดเหน ผวจยไดน าเทคนคการวดทศนคตตามแนวคดของ Likert Scale มาใช และไดก าหนดชวงของคาเฉลยของคะแนนระดบความคดเหนดงน

เนองจาก 0.85

15

5

ดคะแนนต าส-ดคะแนนสงส วงชนความกวางช

ดงนนชวงของคาเฉลยของคะแนนระดบความคดเหนคอ

คาเฉลยของคะแนน ระดบความคดเหน 4.21 – 5.00 มากทสด 3.41 – 4.20 มาก 2.61 – 3.40 ปานกลาง 1.81 – 2.60 นอย 1.00 – 1.80 นอยทสด

คาเฉลย(Mean) น ามาวเคราะหขอมลในดานตางๆ ทไดจากการตอบแบบสอบถามของนกศกษา ซงสามารถหาไดจากสตร

NXX

(3-1)

เมอ X คอ คาเฉลยของขอมล X คอ ผลรวมคะแนนระดบความพงพอใจ N คอ จ านวนผตอบแบบสอบถาม

39

3.5.2 การเปรยบเทยบผลการทดสอบปฏบต ผวจยน าคาสถตรอยละ(Percentage) มาวเคราะหผลการทดสอบภาคปฏบตของนกศกษาทใชชดฝกระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญญาณรถยนตทออกแบบและสรางขนใหมเทยบกบชดฝกแบบเกา โดยสามารถหาไดจากสตร

100สรางขน ออกแบบและวยชดฝกทการทดสอบดยทไดจากคะแนนเฉล

ตทดสอบปฏบนเฉลยการผลตางคะแน รอยละ (3-2)

บทท 4 ผลการวจย

งานวจยนมวตถประสงคเพอออกแบบและสรางชดฝกระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญญาณรถยนต ส าหรบน าไปใชประกอบการเรยนการสอนวชา 215-202 เทคโนโลยยานยนต 2(Automotive Technology II) จากการเกบรวบรวมขอมลทไดจากการตอบแบบสอบถาม ของนกศกษาทลงทะเบยนเรยนวชา 215-202 เทคโนโลยยานยนต 2(Automotive Technology II) ประจ าภาคการศกษาท 2/2557 จ านวน 80 คน ผวจยน ามาวเคราะหผลในหวขอตางๆ ดงน 4.1 ผลการประเมนคณภาพชดฝกในดานตางๆ 4.1.1 ดานการออกแบบชดฝก

ตารางท 4-1 ผลการวเคราะหขอมลจากแบบประเมนคณภาพชดฝกระบบไฟแสงสวางและ ไฟสญญาณรถยนตดานการออกแบบชดฝก

หวขอประเมน คาเฉลย ( X ) ระดบความพงพอใจ 1. ชดฝกมขนาดทเหมาะสม 4.53 มากทสด 2. ความปลอดภยในการใชขณะฝกปฏบต 4.50 มากทสด 3. ความเหมาะสมของการจดต าแหนงอปกรณตางๆ บนชดฝก

4.48 มากทสด

4. ความแขงแรงของชดฝก 4.43 มากทสด 5. ความสะดวกในการเคลอนยายและจดเกบ 4.28 มากทสด 6. ความสะดวกในการตดตงและถอดเกบเมอเสรจการฝกปฏบต

4.38 มากทสด

7. วสดทใชในการสรางชดฝกมความเหมาะสม 4.54 มากทสด โดยภาพรวม 4.44 มากทสด

จากตารางท 4-1 พบวาระดบความพงพอใจดานการออกแบบชดฝกโดยภาพรวมอยในระดบมากทสด

(_

X =4.44) เมอพจารณาเปนรายขอพบวาระดบความพงพอใจอยในระดบมากทสดทกขอ โดยขอทมคาเฉลย

มากทสด คอ วสดทใชในการสรางชดฝกมความเหมาะสม(_

X =4.54) รองลงมาคอ ชดฝกมขนาดทเหมาะสม

(_

X =4.53) ความปลอดภยในการใชขณะฝกปฏบต(_

X =4.50) ความเหมาะสมของการจดต าแหนงอปกรณตางๆ

บนชดฝก(_

X =4.48) ความแขงแรงของชดฝก(_

X =4.43) ความสะดวกในการตดตงและถอดเกบเมอเสรจการฝก

ปฏบต(_

X =4.38) และความสะดวกในการเคลอนยายและจดเกบ(_

X =4.28) ตามล าดบ

41

4.1.2 ดานประสทธภาพการสอน

ตารางท 4-2 ผลการวเคราะหขอมลจากแบบประเมนคณภาพชดฝกระบบไฟแสงสวางและ ไฟสญญาณรถยนตดานประสทธภาพการสอน

หวขอประเมน คาเฉลย ( X ) ระดบความพงพอใจ 1. ความเหมาะสมกบระดบของผเรยน 4.50 มากทสด 2. ความสะดวกในการเตรยมอปกรณการสอน 4.48 มากทสด 3. ความสะดวกในการด าเนนการสอน 4.58 มากทสด 4. ชดฝกกอใหเกดแรงจงใจในการเรยน 4.43 มากทสด 5. ชดฝกมความสมพนธกบใบงาน 4.49 มากทสด 6. ชดฝกใหประสบการณในการเรยนร 4.50 มากทสด 7. คณคาทางวชาการทไดรบจากการใชชดฝก 4.49 มากทสด 8. ครอบคลมวตถประสงคของการฝกปฏบต 4.53 มากทสด

โดยภาพรวม 4.50 มากทสด จากตารางท 4-2 พบวาระดบความพงพอใจดานประสทธภาพการสอนโดยภาพรวมอยในระดบมาก

ทสด(_

X =4.50) เมอพจารณาเปนรายขอพบวาระดบความพงพอใจอยในระดบมากทสดทกขอ โดยขอทม

คาเฉลยมากทสด คอ ความสะดวกในการด าเนนการสอน(_

X =4.58) รองลงมาคอ ครอบคลมวตถประสงคของ

การฝกปฏบต(_

X =4.53) ความเหมาะสมกบระดบของผเรยนและชดฝกใหประสบการณในการเรยนร(_

X =4.50)

ชดฝกมความสมพนธกบใบงานและคณคาทางวชาการทไดรบจากการใชชดฝก(_

X =4.49) ความสะดวกในการ

เตรยมอปกรณการสอน(_

X =4.48) และชดฝกกอใหเกดแรงจงใจในการเรยน(_

X =4.43) ตามล าดบ

42

4.1.3 ดานเอกสารประกอบการเรยนการสอนภาคปฏบต

ตารางท 4-3 ผลการวเคราะหขอมลจากแบบประเมนคณภาพชดฝกระบบไฟแสงสวางและ ไฟสญญาณรถยนตดานเอกสารประกอบการเรยนการสอน

หวขอประเมน คาเฉลย ( X ) ระดบความพงพอใจ 1. ใบเนอหาสอดคลองกบวตถประสงค 4.50 มากทสด 2. เรยงล าดบเนอหาไดอยางเหมาะสมและเขาใจงาย

4.36 มากทสด

3. ศกษาท าความเขาใจไดงาย 4.38 มากทสด 4. ใบงานสอดคลองกบวตถประสงคการฝกปฏบต 4.48 มากทสด 5. ขอความในใบงานอานเขาใจงาย 4.46 มากทสด 6. ค าถามทใชมความชดเจน 4.45 มากทสด 7. ค าตอบมเปาหมายชดเจน 4.46 มากทสด 8. เวลาในการฝกปฏบตแตละใบงานมความเหมาะสม

4.34 มากทสด

โดยภาพรวม 4.43 มากทสด จากตารางท 4-3 พบวาระดบความพงพอใจดานเอกสารประกอบการเรยนการสอนภาคปฏบตโดย

ภาพรวมอยในระดบมากทสด(_

X =4.43) เมอพจารณาเปนรายขอพบวาระดบความพงพอใจอยในระดบมาก

ทสดทกขอ โดยขอทมคาเฉลยมากทสด คอ ใบเนอหาสอดคลองกบวตถประสงค(_

X =4.50) รองลงมาคอ ใบงาน

สอดคลองกบวตถประสงคการฝกปฏบต(_

X =4.48) ขอความในใบงานอานเขาใจงายและค าตอบมเปาหมาย

ชดเจน(_

X =4.46) ค าถามทใชมความชดเจน(_

X =4.45) ศกษาท าความเขาใจไดงาย(_

X =4.38) เรยงล าดบเนอหา

ไดอยางเหมาะสมและเขาใจงาย(_

X =4.36) และเวลาในการฝกปฏบตแตละใบงานมความเหมาะสม(_

X =4.34) ตามล าดบ

43

4.1.4 ผลการประเมนโดยภาพรวมของชดฝกระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนต

ตารางท 4-4 ผลการวเคราะหขอมลจากแบบประเมนคณภาพชดฝกระบบไฟแสงสวางและ ไฟสญญาณรถยนตโดยภาพรวม

ดานทประเมน คาเฉลย ( X ) ระดบความพงพอใจ

1. ดานการออกแบบชดฝก 4.44 มากทสด 2. ดานประสทธภาพทางการสอน 4.50 มากทสด 3. ดานเอกสารประกอบการเรยนการสอนภาคปฏบต

4.43 มากทสด

โดยภาพรวม 4.46 มากทสด

จากตารางท 4-4 พบวาชดฝกระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนตทสรางขน โดยภาพรวมของ

ผตอบแบบสอบถามมความพงพอใจในระดบมากทสด(_

X =4.46) เมอพจารณาแตละดานพบวาทกดานมความ

พงพอใจในระดบมากทสดเชนกน โดยดานประสทธภาพทางการสอนมคาเฉลยมากทสด(_

X =4.50) รองลงมา

คอ ดานการออกแบบชดฝก(_

X =4.44) และดานเอกสารประกอบการเรยนการสอนภาคปฏบต (_

X =4.43) ตามล าดบ 4.2 เปรยบเทยบผลการสอบภาคปฏบต

ตารางท 4-5 ผลการสอบภาคปฏบตของนกศกษาระหวางใชชดฝกระบบไฟแสงสวางและ ไฟสญญาณรถยนตทออกแบบและสรางขนใหมกบชดฝกแบบเกา

ภาคการศกษา คะแนนเตม คะแนนเฉลยทได % ความแตกตางคะแนนเฉลย

2/2556 20 13.30 13.52 2/2557 20 15.38

จากตารางท 4-5 พบวาผลการสอบภาคปฏบตของนกศกษาทใชชดฝกระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนตทออกแบบและสรางขนใหมมคะแนนเฉลยทเพมขนมากกวาใชชดฝกแบบเกาคดเปนรอยละ 13.52

บทท 5 สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ

โครงการวจยนเปนออกแบบและสรางชดฝกระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญญาณรถยนตส าหรบน าไปใชประกอบการเรยนการสอนวชา 215-202 เทคโนโลยยานยนต 2(Automotive Technology II) จากการท าวจยสามารถน ามาสรปผล อภปรายผลและขอเสนอแนะไดดงน 5.1 สรปผล เมอน าขอมลจากการตอบแบบสอบถามของนกศกษาจ านวน 80 คน มาวเคราะห โดยภาพรวมพบวานกศกษามความพงพอใจตอชดฝกระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญญาณรถยนตทผวจยไดออกแบบและ

สรางขนในระดบมากทสด(_

X =4.46) เมอพจารณาทง 3 ดาน คอ ดานการออกแบบชดฝก ดานประสทธภาพทางการสอน และดานเอกสารประกอบการเรยนการสอนภาคปฏบต พบวาทกดานมความพงพอใจในระดบ

มากทสดเชนกน ดานประสทธภาพทางการสอนมคาเฉลยมากทสด(_

X =4.50) รองลงมาคอ ดานการออกแบบ

ชดฝก(_

X =4.44) และดานเอกสารประกอบการเรยนการสอนภาคปฏบต(_

X =4.43) ตามล าดบ ผลการสอบภาคปฏบตของนกศกษาเมอน ามาเปรยบเทยบจะพบวากลมนกศกษาททดสอบดวยชดฝกระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนตทออกแบบและสรางขนใหมไดคะแนนเฉลยเพมขนมากกวากลมททดสอบโดยใชชดฝกแบบเกาคดเปนรอยละ 13.52

5.2 อภปรายผล จากการวเคราะหขอมลพบวาระดบความคดเหนของนกศกษาทมตอชดฝกทง 3 ดาน คอ ดานการออกแบบชดฝก ดานประสทธภาพทางการสอน และดานเอกสารประกอบการเรยนการสอนภาคปฏบตอยในระดบมากทสด ทงนอาจเนองจากชดฝกระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญณาณรถยนต ทออกแบบและสรางขนมามความนาสนใจมากขน เชน อปกรณตางๆ ทน ามาใชส าหรบฝกปฏบตมความทนสมย รปแบบการออกแบบโครงสรางชดฝกทเหมาะสม เปนตน เมอน ามาใชประกอบการเรยนการสอนโดยมเอกสารประกอบการสอนทสอดคลองกบชดฝกท าใหผเรยนสามารถฝกปฏบตไดดวยตนเอง อกทงผสอนไดน าวธการสอนแบบสาธต จงท าใหผเรยนเหนขนตอนการปฏบตไดอยางชดเจนยงขน ท าใหผลการประเมนชดฝกโดยภาพรวมอยในระดบมากทสด ส าหรบผลการสอบภาคปฏบตเมอเปรยบเทยบระหวางการใชชดฝกระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนตทออกแบบและสรางขนใหมกบชดฝกแบบเกาทดสอบ พบวาคะแนนเฉลยทไดเพมสงขน ทงนอาจเนองมาจากชดฝกระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญญาณรถยนตทออกแบบและสรางขนใหมนมเอกสารประกอบการฝกปฏบตทท าความเขาใจไดงาย ผเรยนสามารถศกษาและฝกปฏบตไดดวยตนเอง อกทงชดฝกมอปกรณและสวนประกอบทนาสนใจ

45

5.3 ขอเสนอแนะ การออกแบบและสรางชดฝกระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญณาณรถยนต วสดและอปกรณทผวจยไดเลอกและน ามาใชกบชดฝกนนมการใชงานจรงในรถยนตปจจบน เพอตองการใหผเรยนไดเกดการเรยนร ทเทาทนกบเทคโนโลย แตในการท าวจยครงน ผวจยมแนวความคดวาแบตเตอร ทน ามาใชเพอเปนแหลงจายพลงงานไฟฟาใหกบอปกรณตางๆ ในชดฝกนนควรปรบเปลยนจากแบตเตอรรถยนตมาเปน Power Supply ทสามารถแปลงแรงดนไฟฟาจาก 220 VAC เปน 12 VDC และจายกระแสไฟฟาไดเพยงพอกบอปกรณในขณะฝกปฏบต เหตผลเนองจากวาแบตเตอรทใชกบชดฝกนนไมไดใชงานบอยมากนกเหมอนกบในรถยนตจรง สงผลใหแบตเตอรอาจจะมอายการใชงานทสนลง และผใชงานตองตรวจเชคแบตเตอรอยบอยๆ เพอลดปญหาดงกลาว ผวจยจงมขอเสนอแนะวาควรน า Power Supply ทมคณสมบตดงกลาวมาใชแทนแบตเตอรรถยนตทใชกบชดฝกน

บรรณานกรม

1. บญธรรม ภทราจารกล และประสานพงษ หาเรอนชพ.(2544). ทฤษฎและปฏบตไฟฟารถยนต.กรงเทพฯ: บรษท ซเอดยเคชน จ ากด(มหาชน) 2. สจตต สนองคณ.(2542). ไฟฟารถยนต(Automotive Electrical).(พมพครงท 1).กรงเทพฯ: เมดทราย พรนตง 3. Hollembeak, B.(2007).Automotive Electriccity & Electronics.(4th ed.).USA: Delmar Cengage Learning. 4. อปกรณพนฐานทางไฟฟารถยนต. สบคนเมอวนท 5 กนยายน 2556 .เวปไซด: http://www.chontech. ac.th/~auto/work/ugrit/Electromotive. 5. วชางานไฟฟารถยนต. สบคนเมอวนท 8 กนยายน 2556. เวปไซด: http://www.chontech.ac.th/~auto /work/ugrit/Electromotive/Elec.html. 6. ไฟฟาตวถง สวนประกอบของไฟฟาตวถง. สบคนเมอวนท 11 กนยายน 2556. เวปไซด: http://www. loeitech.ac.th/~chatchawan/Manual/ToyotaTechI. 7. ฟวสรถยนต. สบคนเมอวนท 11 กนยายน 2556. เวปไซด: http://www.techniccar.com. 8. เหลกรปพรรณ. สบคนเมอวนท 25 ตลาคม 2556. เวปไซด: http://www.spwiremesh.com/product. 9. Siam Yamato Steel Co.,Ltd. สบคนเมอวนท 25 ตลาคม 2556. เวปไซด: http://www.siamyamato. com/steel_issue.html 10. ความรพนฐานทางวศวกรรม. สบคนเมอวนท 25 ตลาคม 2556. เวปไซด: http://engineerknowledge. blogspot.com. 11. อลมนยมเสนหนาตด. สบคนเมอวนท 25 ตลาคม 2556. เวปไซด: http://www.mtaluminium.com/ products.

ภาคผนวก ก วงจรระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญญาณ

49

ภาพท ก-1 วงจรไฟฟาแสงสวาง

50

ภาพท ก-2 วงจรไฟเลยว-ไฟฉกเฉน

51

ภาพท ก-3 วงจรแตร

ภาพท ก-4 วงจรไฟเบรก

52

ภาพท ก-5 วงจรไฟถอยหลง

ภาคผนวก ข แบบโครงสรางชดฝกระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนต

54

11 หนาแปลนลอเลอน เหลกแผน หนา 6mm 10 มอจบ มอจบสแตนเลสส าเรจรป 9 ประตตเกบอปกรณ เหลกแผนหนา 1.5 mm

เหลกแปบขนาด 3/4 x 3/4 in หนา 1.5 mm 8 ลอเลอน ลอไนลอน ขนาด Ø 3 in 7 แผนยดขวสวทชตางๆ แผนพวช หนา 5 mm 6 โครงยดแผนยดขวสวทชตางๆ แผนซงค หนา 1 mm 5 รางส าหรบวางอปกรณไฟฟารถยนต อลมเนยมรปตว H ส าเรจรป(สขาว) 4 โครงสรางแผงตดตงอปกรณไฟฟา เหลกฉาก ขนาด 1/8 x 1 in 3 ผนงแผงตดตงอปกรณไฟฟา แผนซงค หนา 1 mm 2 ผนงตส าหรบเกบอปกรณ เหลกแผน หนา 1.5 mm 1 โครงสรางตชดฝก เหลกแปบขนาด 1.5 x 1.5 in หนา 2.3 mm

เหลกแปบขนาด 1 x 1 in หนา 1.5 mm หมายเลข รายการ วสด/ขนาด

มาตราสวน 1:15

ชอชนงาน โครงสรางชดฝกระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนต ภาควชาวศวกรรมเครองกล คณะวศวกรรมศาสตร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร ผเขยน นายบญสม จนทรทอง

ภาพท ข-1 ภาพประกอบโครงสรางชดฝกระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญญาณ

55

ภาพท ข-2 ขนาดของชดฝกระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญญาณ

56

ภาพท ข-3 โครงสรางตชดฝกระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญญาณ

ภาพท ข-4 โครงสรางแผงตดตงอปกรณไฟฟา

57

ภาพท ข-5 โครงสรางประตตชดฝก

ภาพท ข-6 ผนงตส าหรบเกบอปกรณ(ดานบน)

58

ภาพท ข-7 ผนงตส าหรบเกบอปกรณ(ดานหลง)

ภาพท ข-8 ผนงตส าหรบเกบอปกรณ(ดานซาย)

59

ภาพท ข-9 ผนงตส าหรบเกบอปกรณ(ดานขวา)

ภาพท ข-10 ผนงชดฝกดานขวา

60

ภาพท ข-11 ชนวางอปกรณชนท 1

ภาพท ข-12 ชนวางอปกรณชนท 2

61

ภาพท ข-13 ผนงประตต

ภาพท ข-14 ผนงแผงตดตงอปกรณไฟฟา(1)

62

ภาพท ข-15 ผนงแผงตดตงอปกรณไฟฟา(2)

ภาพท ข-16 หนาแปลนลอเลอน

63

ภาพท ข-17 โครงยดแผนยดขวสวทชตางๆ

ภาคผนวก ค ขนตอนการด าเนนการสรางและทดสอบการท างานชดฝกระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนต

65

1. ขนตอนการสรางตเกบอปกรณและแผงยดอปกรณระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนต

ภาพท ค-1 ตดเหลกส าหรบสรางตเกบอปกรณและแผงยดอปกรณระบบไฟแสงสวาง

และไฟสญญาณรถยนต

ภาพท ค-2 สรางตเกบอปกรณ

66

ภาพท ค-3 สรางประตตเกบอปกรณ

ภาพท ค-4 สรางผนงตดานบนและชนวางตเกบอปกรณ

ภาพท ค-5 สรางทวางแบตเตอร

67

ภาพท ค-6 แผงยดอปกรณระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนต

ภาพท ค-7 ลางท าความสะอาดชนงานกอนพนสรองพน

68

ภาพท ค-8 พนสรองพนสวนตางๆ ของชดฝก

ภาพท ค-9 เชอมผนงดานตางๆ ของตเกบอปกรณ

69

ภาพท ค-10 น าตเกบอปกรณและแผงยดอปกรณระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนต ประกอบเขาดวยกน

ภาพท ค-11 พบเหลกแผนสรางชดยดพวงมาลย

70

ภาพท ค-12 จบยดอปกรณระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนตบนแผน PVC หนา 5 mm

ภาพท ค-13 เมอน าไปตดตงกบแผงยดอปกรณระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนต

ภาพท ค-14 น าชดยดพวงมาลยไปตดตงและตดสตกเกอรบนแผน PVC ทยดอปกรณ

71

รปท ค-15 ถอดแยกชนงานพนสรองพนใหมอกรอบ

ภาพท ค-16 พนสจรงชนงาน

ภาพท ค-17 ประกอบชนงาน

72

ภาพท ค-18 สรางหวเสยบสายไฟส าหรบฝกตอวงจรตางๆ

2. ขนตอนการทดสอบการท างานชดฝก

ภาพท ค-19 ตอวงวงจรระบบไฟแสงสวางรถยนตตามทออกแบบไว

ภาพท ค-20 ทดสอบการท างานวงจรระบบไฟแสงสวางรถยนต(ต าแหนงไฟหรและไฟตดหมอก)

73

ภาพท ค-21 ทดสอบการท างานวงจรระบบไฟแสงสวางรถยนต(ต าแหนงไฟหนาต าและสง)

ภาพท ค-22 ทดสอบการท างานวงจรไฟเลยว

74

ภาพท ค-23 ทดสอบการท างานวงจรสญญาณไฟฉกเฉน

ภาคผนวก ง เอกสารประกอบการเรยนปฏบตการระบบไฟแสงสวางและระบบไฟสญญาณรถยนต

76

วชา 215-202 เทคโนโลยยานยนต 2(Automotive Technology II) 2(1– 3 – 2) ใบงานท 1 ระบบไฟแสงสวางรถยนต จ านวน 3 ชงโมง ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. วตถประสงค 1. เขาใจหลกการท างานของอปกรณระบบไฟแสงสวางรถยนต 2. สามารถปฏบตการตอวงจรระบบไฟแสงสวางรถยนตได 3. สามารถวเคราะหและไขปญหาทเกดขนกบระบบไฟแสงสวางรถยนตได ทฤษฎ 1. สญลกษณพนฐานทางดานไฟฟารถยนต ระบบไฟฟารถยนตมอปกรณตางๆ มากมาย ดงนนจงมความจ าเปนทตองมสญลกษณตางๆ ทใชแทนอปกรณเพอใหงายตอการเขาใจ ซงสญลกษณพนฐานทางไฟฟารถยนตทเราควรจะทราบดงแสดงในตารางท ง-1

ตารางท ง-1 สญลกษณพนฐานทางดานไฟฟารถยนต

รายการอปกรณ สญลกษณ 1. แบตเตอร ท าหนาทเกบสะสมพลงงานกระแสตรง (DC) เพอจายใหแกวงจรไฟฟาตาง ๆ ในรถยนต

2. หลอดไฟ กระแสไฟฟาจะไหลผานไสหลอดเปนเหตใหเกดความรอนและเปลงแสงออกมา

3. หลอดไฟใหญ ม 2 แบบคอ แบบไสเดยวและแบบไสค

4. สวทช ท าหนาทเปดและปดวงจร เพอระงบหรอ ยอมใหกระแสไฟฟาไหล ม 2 แบบ ไดแก ปกต เปดและ ปกตปด

5. สวทชสองทาง เปนสวทชซงยอมใหกระแสไฟฟาไหลผานหนาสมผสชดใดชดหนงไดตลอดเวลา 6. ฟวส ท าจากโลหะเสนบางยาว มหลายขนาด ซงจะขาดออกจากกนเมอมกระแสไหลผานมากเกนไป เพอหยดการไหลของกระแสและปองกนความเสยหายแกวงจร

77

ตารางท ง-1(ตอ) สญลกษณพนฐานทางดานไฟฟารถยนต

รายการอปกรณ สญลกษณ 7. สวทชจดระเบด เปนสวทชซงใชกญแจเปนตวท างาน มอยหลายต าแหนงส าหรบวงจรตางๆ โดยเฉพาะการท างานของวงจรไฟแรงดนต าในระบบจดระเบด

8. รเลย ท าหนาทเปนสวทชทางไฟฟา ซงมอย 2 แบบ คอ แบบปกตปด แบบปกตเปด การไหลของกระแสผานขดลวดเลก ๆ ท าใหเกดอ านาจแมเหลกไปเปดหรอปดหนาสมผส

9. รเลยสองทาง เปนรเลยซงท าใหกระแสไหลผานหนาสมผสชดใดชดหนงไดตลอดเวลา

10. โซลนอยด เปนขดลวดแมเหลกไฟฟา เพอสรางสนามแมเหลกในขณะกระแสไหลผาน 11. ตวตานทาน เปนอปกรณทางไฟฟาซงมคาความตานทานคงท ใชตดตงในวงจรเพอลดแรงดนไฟฟาใหอยในคาทก าหนด

12. ตวตานทานแบบปรบคาได เปนอปกรณไฟฟา ซงสามารถควบคมอตราการเปลยนแปลงคาความตานทานทางไฟฟาได

13. ตวเกบประจ (คอนเดนเซอร) เปนหนวยเกบ กระแสไฟฟาชวคราวขนาดเลก 14. จดตอลงดน (กราวด) เปนจดทซงสายไฟตอลง กบตวถงหรอโครงรถ เพอเปนสวนใหกระแสของวงจรไหลกลบ กระแสจะไมสามารถไหลไดถาไมมจดตอลงดนในรถยนต

15. แตร เปนอปกรณทแปลงพลงงานไฟฟาใหเปนเสยง

78

ตารางท ง-1(ตอ) สญลกษณพนฐานทางดานไฟฟารถยนต

รายการอปกรณ สญลกษณ 16. สายไฟ การเขยนสายไฟในแผนผงวงจร มกจะเขยนเปนเสนตรง - การเขยนเสนพาดกนโดยไมมจดด าอยในต าแหนงทเสนตดกน แสดงวาสายไฟไมเชอมตอกน - ถาเสนทพาดกนมจดด าทต าแหนงเสนตดกน แสดงวาสายคนนเชอมตอกน

2. อปกรณพนฐานทางไฟฟารถยนต 2.1 สายไฟรถยนต(Wire) สายไฟฟารถยนตแบงตามการใชงานออกเปน 3 ประเภท คอ 1) สายไฟทใชกบวงจรไฟแรงเคลอนต า เชน วงจรไฟแสงสวาง วงจรสญญาณ และอปกรณตางๆ 2) สายไฟทใชกบวงจรไฟแรงสง ไดแก สายหวเทยนและสายคอยลจดระเบด 3) สายไฟเมนแบตเตอร เปนสายไฟทมขนาดใหญเพราะมกระแสไฟฟาไหลผานจ านวนมาก 2.1.1 ขนาดของสายไฟฟา

ตารางท ง-2 ขนาดสายไฟ การทนกระแสของสายไฟและการน าไปใชงานวงจรตางๆ

พนทหนาตดตวน า ( mm2 )

กระแสไฟฟาสงสด ( แอมแปร )

วงจรทใชงาน

0.5 10 ไฟหร แผงหนาปด ไฟเกง 0.75 11 ไฟทาย ไฟสองปายทะเบยน ไฟเลยว ไฟฉกเฉน 0.85 12 ไฟเบรก มอเตอรปดน าฝน

1,1.25 15 ไฟจดระเบด 2 20 แตร 3 25 ไฟหนา ระบบสตารท หวเผา รเลยไฟหนา รเลยสตารท 5 35 ไฟชารจ 8 48 สายเมนแบตเตอร 15 67 สายเมนแบตเตอร

79

2.1.2 รหสสของสายไฟฟา

ขนาด สพน สคาด

ภาพท ง-1 ต าแหนงสของสายไฟฟา

ตารางท ง-3 รหสสสายไฟฟาทใชในรถยนต

อกษรยอ ความหมาย อกษรยอ ความหมาย B, BK, BLK Black(ด า) ORN, O, ORG Orange(สม)

BRN, BR, BN Brown(น าตาล) P Pink(ชมพ) G Green(เขยว) RED, R, RD Red(แดง) GR Gray(เทา) VLT, V Violet(มวง) L Blue(น าเงน) WHT, W, WH White(ขาว) LG Light Green(เขยวออน) YEL, Y, YL Yellow(เหลอง)

2.2 ขวสายไฟ(Terminal)

ภาพท ง-2 ขวสายไฟส าหรบแรงเคลอนต าแบบตางๆ

ภาพท ง-3 ขวสายไฟส าหรบแรงเคลอนสงทใชกบขวสายหวเทยน

2) ขวสายไฟส าหรบแรงเคลอนสง ปกตจะน าไปใชกบขวสายไฟหวเทยนจะม 2 ชนด คอ ชนดขวเสยบเขากบฝาครอบจานจาย และชนดขวเสยบเขากบหวเทยน ทงสองชนดมดวยกนหลายแบบเพอใหเลอกใชงานอยางเหมาะสม ดงแสดงในภาพท ง-3

ขวสายไฟแบงออกเปน 3 ชนด คอ 1) ขวสายไฟส าหรบแรงเคลอนต า โดยปกตมใชกนหลายแบบหลายขนาด การเลอกใชแตละแบบแตละขนาดกตองเลอกใชใหพอดกบขนาดของสายไฟ

80

ภาพท ง-4 ขวสายไฟแบตเตอร

2.3 เตาเสยบสายไฟ(Connectors) เตาเสยบสายไฟเปนอปกรณทเกบรวบรวมขวสายไฟหลายเสนมารวมไวในกลมเดยวกนท าใหดเรยบรอยสวยงามและสะดวกตอการตรวจซอมและแกไข เตาเสยบจะมหลายแบบและหลายขนาด ซงขนอยกบขนาดของสายไฟและจ านวนของสายทใชในวงจรนนๆ

ภาพท ง-5 เตาเสยบสายไฟแบบตางๆ

ตารางท ง-4 การน าขวสายไฟและเตาเสยบสายไฟไปใชงาน

ลกษณะขวสายไฟ และเตาเสยบสายไฟ

ชอ ลกษณะการใชงาน

ขวแบตเตอร ใชตอสายไฟแบตเตอรขวบวกและลบ

ขวตอหวกลม ใชในจดทไมตองการถอด สายไฟเขาออกบอย ๆ

ขวตอหวตว U ใชในจดทมการถอดสายไฟ เขาออกบอย ๆ

3) ขวสายไฟแบตเตอร แบตเตอรรถยนตเปนแหลงจายและสะสมพลงงานไฟฟาทส าคญดงนนจะตองประกอบขวสายไฟแบตเตอรเขากบสายไฟแบตเตอรใหแนนเพอปองกนการสญเสยแรงเคลอนไฟฟาภายในสายไฟแบตเตอร

81

ตารางท ง-4(ตอ) การน าขวสายไฟและเตาเสยบสายไฟไปใชงาน

ลกษณะขวสายไฟ และเตาเสยบสายไฟ

ชอ ลกษณะการใชงาน

ขวตอกลม ใชตอสายไฟเขาดวยกน โดยนยมตอสายแบบสายเดยว

ขวตอแบน ใชตอสายไฟเขาดวยกน

ขวตอสายไฟแรงสง

ตอปลายสายคอยลและสายจานจาย

ขวตอสายหวเทยน

ตอสายไฟแรงสงทดานหวเทยน

เตาเสยบสาย มหลายแบบหลายขนาด ใช ส าหรบตอสายไฟทละหลาย ๆ เสน หรอตอรวมชดสายไฟเขาดวยกน

2.4 ฟวส (Fuse) มหนาทตดไฟในวงจรเมอเกดการลดวงจร หรอเกดการใชกระแสมากเกนไปในวงจร วงจรไฟทกวงจรในรถยนตจะตองมฟวสตอไวเพอปองกนความเสยหายเมอเกดการลดวงจร

ตารางท ง-5 การเลอกขนาดของฟวสส าหรบวงจรตางๆ

วงจร ขนาดของฟวส(แอมป, A) ไฟหนาซาย ไฟหนาขวา 10 รเลยไฟหนา 30 ไฟเลยว ไฟเบรก แตร 15 สตารท จดระเบด ปดน าฝน 15 แอร ไฟในเกง ไฟหนาปด 10

82

ภาพท ง-6 ฟวสแบบหลอด

ภาพท ง-7 ฟวสแบบเสยบ

ภาพท ง-8 ลกษณะฟวสสายและการน าไปใช

ตารางท ง-6 ขนาดและสของฟวส

Current Rating Color 3 5

7.5 10 15 20 25 30

Violet Tan

Brown Red Blue

Yellow Natural Green

ฟวสทใชในรถยนตม 3 แบบ คอ 1) ฟวสแบบหลอด ฟวสชนดนมใชกนมานานแลว มขนาดตงแต 5-50 A สวนใหญจะใชในรถยนตรนเกามลกษณะเปนทรงกระบอก

2) ฟวสแบบเสยบ เปนฟวสทรถยนตปจจบนนยมใช สวนมากจะใชควบคมอปกรณทกนกระแสไฟไมมาก

3) ฟวสสาย มลกษณะเปนสายไฟท าดวยโลหะผสมตะกว มกจะตดตงจากขวแบตเตอร ไปย ง อลเทอเนเตอร สวตชจดระเบด และชดสายไฟทไปยงไฟหนา

83

2.5 หลอดไฟ(Bulb) ทใชในรถยนตมหลายแบบหลายขนาด โดยมวตถประสงคทแตกตางกนไป

ตารางท ง-7 ลกษณะหลอดไฟกบการใชงาน

วงจร ลกษณะตวหลอด ก าลง(W) ไฟตาแมวทวไป ไฟหร

3-5

ไฟหร ไฟแผงหนาปด ไฟเลยวดานขาง

3-5

ไฟแสงสวางในเกง

3-5

ไฟหร ไฟสองปาย

3-5

ไฟเลยว

17-21

ไฟเบรก/ทาย

21/5

ไฟหนา

55-65

3. ระบบไฟแสงสวาง ระบบไฟแสงสวางมจดมงหมายและหนาทเพอใหผขบขรถยนตสามารถขบขรถยนตไดอยางปลอดภย โดยเฉพาะอยางยงเวลากลางคน ระบบไฟแสงสวางรถยนตประกอบดวย แผงหนาปด ไฟหนา ไฟหร ไฟทาย ไฟสองปายทะเบยน ไฟตดหมอก ไฟเกง

84

ภาพท ง-9 ต าแหนงของอปกรณระบบไฟแสงสวางรถยนต

3.1 แผงหนาปด แผงหนาปดจะตดตงอยบรเวณดานหนารถยนตในหองโดยสารทผขบรถสามารถมองเหนไดชดเจน ทตวแผงหนาปดจะมมเตอร เกจวดและไฟเตอนตางๆ ตดตงอยเพอเปนตวรายงานผลการท างานของอปกรณทส าคญๆ ในรถยนตใหผขบรถทราบการท างานของรถยนตอยในสภาวะปกตหรอเกดปญหาขอขดของเกดขน จะไดแกไขปญหาไดอยางทนทวงท ตวรายงานผลทส าคญทตดตงอยบนแผงหนาปดคอ มเตอรวดความเรวรถยนต มเตอรวดความเรวรอบเครองยนต ไฟเตอนแรงดนน ามนหลอลน เกจวดระดบน ามนเชอเพลง เกจวดอณหภมน าหลอเยน ไฟเตอนไฟเลยว ไฟเตอนเบรกมอไฟเตอนไฟชารจ ไฟเตอนไฟสงและไฟเตอนประตเปนตน

ภาพท ง-10 หนาปดแบบธรรมดาหรอทเรยกวาแบบแอนะลอก

85

ภาพท ง-11 หนาปดแบบดจตอล 3.2 ระบบไฟหนาหรอไฟใหญ(Headlight System) เปนระบบไฟแสงสวางทใหความสวางดานหนารถยนต ระบบไฟหนาทวไปประกอบดวย ไฟหนา(Headlight) สวทชควบคม(Light Control Switch) สวทชไฟสงต า(Dimmer Switch) และรเลย(Relay) 3.2.1 ไฟหนารถยนต(Headlight) เปนหลอดทใหแสงสวางมาก โดยทวไปปจจบนจะมไสหลอด 2 ไส คอ ไสไฟสง มก าลงวตตมาก 55 – 65 W และไสไฟต า มก าลงวตต 45 – 55 W โดยแบงตามโครงสรางได 2 แบบดวยกน คอ แบบทเปนหลอดไฟทงชดและแบบทเปลยนเฉพาะไสหลอดได

ภาพท ง-12 แบบทเปนหลอดไฟทงชด ภาพท ง-13 แบบทเปลยนเฉพาะไสหลอดได ปจจบนหลอดไฟหนารถยนตแบบทเปลยนเฉพาะไสหลอดได ทใชอยม 3 แบบคอ หลอดไฟแบบธรรมดา หลอดไฟแบบฮาโลเจน(Halogen) และหลอด HID(High Intensity Discharge) โดยรจกกนในนามของหลอดซนอน(Xenon) ปจจบนหลอดไฟแบบฮาโลเจน(Halogen)นยมใชกนมากเนองจากใหก าลงสองสวางดกวาและราคาไมแพง

86

ภาพท ง-14 หลอดไฟแบบธรรมดา

ภาพท ง-15 หลอดไฟแบบฮาโลเจน(Halogen)

หลอดไฟหนาแบบฮาโลเจนจะมอยหลายลกษณะ ตามมาตรฐานตางๆ ซงจะแตกตางกนตามลกษณะของขวหลอดและรปทรง ดงภาพท ง-16

(a) หลอดไฟมาตรฐาน H4 (b) หลอดไฟมาตรฐาน H3

(c) หลอดไฟมาตรฐาน H7 (d) หลอดไฟมาตรฐาน H1 (e) หลอดไฟมาตรฐาน HB4

ภาพท ง-16 หลอดไฟแบบฮาโลเจน(Halogen)ลกษณะตางๆ

- หลอดไฟแบบธรรมดา ไสหลอดท าดวยโลหะผสมทงสเตน ซงภายในบรรจแกสเฉอยประเภทอารกอน ใหก าลงไฟฟาอยระหวาง 35 - 55 W ลกษณะของล าแสงไฟจะเปนสขาวอมสม

- หลอดไฟแบบฮาโลเจน(Halogen) ไสหลอดท าดวยโลหะผสมทงสเตน ภายในบรรจดวยแกสฮาโลเจนและแกสเฉอยประเภทอารกอน ก าลงสองสวางสงกวาหลอดไฟแบบธรรมดา โดยจะใหก าลงไฟฟาประมาณ 50 -100 W

87

ภาพท ง-17 หลอดไฟแบบ HID และบลลาส

3.2.2 สวทชควบคมและสวทชไฟสงตา(Light Control Switch And Dimmer Switch) ปจจบนสวทชควบคมและสวทชไฟสงต าทน ามาใชกบรถยนตจะสวทชรวม รวมกนอยทคอพวงมาลยเพอความสะดวกแกผขบขรถยนต คนสวทชเปนคนเดยวกน

ภาพท ง-18 สวทชควบคมและสวทชไฟสงต า

1) สวทชควบคม(Light Control Switch) เปนสวทชชนดหมน จะมต าแหนงการควบคมไฟหนา 3 ต าแหนง คอ - ต าแหนงตดวงจร(Off Position) เปนต าแหนงทตดกระแสไฟทไปยงหลอดแสงสวางทงหมด ไดแก ไฟหร และไฟหนารถยนต - ต าแหนงไฟหรหรอไฟจอด(Parking Position) เปนต าแหนงทท าใหไฟหร ไฟทาย ไฟสองปายและไฟบนแผงหนาปดตดสวาง - ต าแหนงไฟหนา(Head Light Position) เปนต าแหนงทบดสวทชจนสดท าใหไฟหร ไฟทาย ไฟสองปายและไฟบนแผงหนาปดตดสวาง แลไฟหนารถยนตตดพรอมกนทงหมด

- หลอด HID(High Intensity Discharge) ใหแสงสวางมากกวาหลอดฮาโลเจนธรรมดา 2-2.5 เทา และประหยดพลงงานมากกวาถง 25% ท างานคลายหลอดไฟนออน ตองใชตวบลลาสเปนตวแปลงและควบคมแรงเคลอนไฟฟา (ตวบลลาสจะสรางแรงดนไฟฟา 20,000 กวาโวลต สงเขาไปยงตวหลอดเพอจดในครงแรก และในอกประมาณ 1-2 วนาท กจะลดกระแสไฟฟาลงเหลอ 12 โวลตตอเนองไป ภายในจะบรรจแกสซนอน ล าแสงไฟมตงแตสเหลอง(ไฟตดหมอก) สขาวอมเหลอง(ดทสดในการใชงาน) สขาวนวล สขาวเขม สขาวอมฟาจนถงสขาวอมมวง ขอเสย คอ ถาใชหลอดไฟทมล าแสงสขาวเขม(ทนยมใชอยในปจจบน) จะท าใหผขบรถรวมทางคนอนระคายเคองนยนตา ท าใหเกดอบตเหตไดงายขน

88

ภาพท ง-19 สวทชควบคม

ภาพท ง-20 สวทชไฟสงต า(Dimmer Switch)

ภาพท ง-21 ลกษณะของรเลย

3.3 ระบบไฟทาย(Tail Light System) ระบบไฟทายตดตงอยทายรถยนตเพอชวยระบใหทราบความกวางของทายรถยนตในเวลากลางคน ไฟทายแบงออกเปน 2 แบบ คอ 1) แบบเฉพาะ(Independent Type) ใชเปนไฟทายเพยงอยางเดยว ไสหลอดจงมเพยงไสเดยว 2) แบบผสม(Combined Type) นอกจากเปนไฟทายแลวยงไฟเบรกอกดวย ไสหลอดจะม 2 ไส ไสทมวตตต าเปนไฟทาย 3.4 ระบบไฟหรหรอไฟความกวางรถยนต(Clearance Light System) ไฟความกวางรถยนตตดตงอยดานหนารถยนตเพอระบใหทราบความกวางดานหนารถยนตในเวลากลางคน 3.5 ไฟสองปายทะเบยน(License Light) จะท าหนาทสองปายทะเบยนใหเหนเดนชดในตอนกลางคน ซงไฟสองปายทะเบยนจะตดพรอมกบไฟทาย

2) สวทชไฟสงต า(Dimmer Switch) เปนสวทชชนดโยกขนลง เพอควบคมล าแสงไฟหนารถยนตไหเปนไฟสงหรอต าตามสภาพการจราจรบนทองถนน

3) รเลย(Relay) ท าหนาทชวยลดแรงเคลอนไฟฟาตกครอมภายในวงจร ท าใหวงจรนนท างานไดดวยกระแสอยางเตมท ชวยยดอายการใชงานของสวตชเนองจากกระแสไฟฟาสวนใหญทไปเลยงอปกรณไฟฟา(Load) จะผานทางรเลย

89

ภาพท ง-22 ไฟตดหมอก

3.7 ไฟเกง(Dome Light) ไฟเกงใหแสงสวางภายในหองผโดยสารแตออกแบบไมใหแสงไปรบกวนผขบขรถยนตในเวลากลางคน โดยทวไปต าแหนงตดตงอยทจดศนยกลางเพอใหแสงสวางกระจายอยางทวถง ส าหรบสวทชไฟทน ามาใชควบคมม 3 ต าแหนง คอ ปด(On) ประต(Door)และปด(Off) เพอใหงายส าหรบการเขาหรอออกจากรถยนตในเวลากลางคน นอกจากนนไฟแสงสวางภายในรถยนตสามารถปรบใหตดเฉพาะเมอประตรถยนตเปด โดยการปรบตงสวทชไปทต าแหนงประต(Door)

ภาพท ง-23 ไฟเกง เครองมอและอปกรณ 1. ชดฝกระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนต 2. เครองมอวดตาง ๆ เชน มลตมเตอร หลอดทดสอบ(Test Lamp) โวลทมเตอร แอมมเตอร ลาดบขนตอนการปฏบต 1. แนะน าสวนประกอบชดฝกระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนต อปกรณระบบไฟแสงสวาง สญลกษณตางๆ ทใชกบชดฝก

3.6 ไฟตดหมอก(Fog Light) ไฟตดหมอก ถอก าเนดขนมาในแถบประเทศทมอากาศหนาว ดงนนเพอความปลอดภยในการใชยานพาหนะจงมการคดคนไฟตดหมอกขนมา ไฟตดหมอกจะใชไฟทใหความสวางสง สวนใหญหลอดทใชเปนหลอดไฟแบบ H3 มความเขมเพยง 55 วตต การเปดไฟตดหมอกในชวงเวลาทไมเหมาะสม แสงจากหลอดไฟตดหมอกจะไปแยงและรบกวนสายตาผทขยรถสวนมา ท าใหตาพรามวจงมโอกาสทจะเกดอบตเหตได

90

ตารางท ง-8 สญลกษณตางๆ ทใชกบชดฝก

สญลกษณ ความหมาย G กราวด Lo ขวหลอดไฟต า Hi ขวหลอดไฟสง CL ขวหลอดไฟหร Ta ขวหลอดไฟทาย Ba ขวหลอดไฟถอย St ขวหลอดไฟเบรก

FTR ขวหลอดไฟเลยวดานหนาขวา FTL ขวหลอดไฟเลยวดานหนาซาย RTR ขวหลอดไฟเลยวดานหลงขวา RTL ขวหลอดไฟเลยวดานหลงซาย

Ta.Sw ขวหลอดสวทชไฟหร Lo.Sw ขวสวทชไฟหนาต าแหนงไฟต า Hi.Sw ขวสวทชไฟหนาต าแหนงไฟสง TL.Sw ขวสวทชไฟเลยวต าแหนงเลยวซาย TR.Sw ขวสวทชไฟเลยวต าแหนงเลยวขวา Fl.Sw ขวสวทชไฟขอทาง Fo.Sw ขวสวทชไฟตดหมอก Ho.Sw ขวสวทชแตร

ขวหลอดไฟเตอนเลยวขวา

ขวหลอดไฟเตอนเลยวซาย

ขวหลอดไฟหนาปด

ขวหลอดไฟเตอนไฟสง

ขวหลอดไฟเตอนประต

B1 ขวสวทชกญแจทตอมาจากขวบวกแบตเตอร B2 ขวสวทชกญแจทตอมาจากขวบวกแบตเตอร

ACC ขวสวทชกญแจทตอไปยงอปกรณอนๆ IG1 ขวสวทชกญแจทตอไปยงระบบจดระเบด IG2 ขวสวทชกญแจทตอไปยงระบบจดระเบด ST ขวสวทชกญแจทตอไปยงระบบสตารท

91

2. ฝกปฏบตการตอวงจรไฟแสงสวางตามวงจรทใหมา

ภาพท ง-24 วงจรไฟฟาแสงสวาง

92

ตารางท ง-9 ผลการทดลอง

หลอดไฟ ก าลง

หลอดไฟ(W)

คาทไดจากการทดลอง

ความตานทาน, R (Ω)

แรงเคลอนไฟฟา (V)

กระแสไฟฟา, I (A)

ก าลงไฟฟา ,IV หรอ I2R

(W) 1. ไฟหร 5 2. ไฟทาย 5 3. ไฟเกง 5 4. ไฟสองปาย ทะเบยน

5

5. ไฟตดหมอก 55 6. ไฟหนา 6.1 ไฟต า 6.2 ไฟสง

55 65

คาถาม 1. หลอดไฟหนาเปนแบบใด 2. หลอดไฟตดหมอกเปนแบบใด 3. จงอธบายหลกการท างานเมอเปดสวทชไฟไปทต าแหนง TAIL HEAD HIGHT และ FLASH 4. สวทชไฟแสงสวางทนกศกษาปฏบตเปนแบบใดและมต าแหนงการท างานกต าแหนง 5. สวทชไฟสง-ต า ทนกศกษาปฏบตเปนแบบใด 6. รเลยทนกศกษาปฏบตเปนแบบใด หากรเลยไฟหนาไมท างานจะเกดผลอยางไร

93

วชา 215-202 เทคโนโลยยานยนต 2(Automotive Technology II) 2(1– 3 – 2) ใบงานท 2 ระบบไฟสญญาณรถยนต จ านวน 3 ชงโมง ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. วตถประสงค 1. เขาใจหลกการท างานของอปกรณระบบไฟสญญาณรถยนต 2. สามารถปฏบตการตอวงจรระบบไฟสญญาณรถยนต 3. สามารถวเคราะหและไขปญหาทเกดขนกบระบบไฟสญญาณรถยนต ทฤษฎ ระบบไฟสญญาณมจดมงหมายและหนาทเพอใหผขบขรถยนตสามารถขบขรถยนตไดอยางปลอดภยประกอบไปดวย ไฟเลยว ไฟฉกเฉน แตร ไฟเบรก และไฟถอยหลง ซงระบบไฟสญญาณจะประกอบไปดวยอปกรณทส าคญดงน 1. ไฟเลยว(Turn Signal Lights) ไฟเลยวตดตงอยดานหนา ดานทายและดานขางรถยนต ชวยระบใหรถยนตดานหนา ดานหลงและดานขางทราบความตงใจของผขบขรถยนตวาจะเลยวหรอเปลยนเลนส การกระพรบของไฟเลยวมอตราแนนอนตายตวอยระหวาง 60-120 ครงตอนาท ซงอปกรณทส าคญส าหรบวงจรไฟเลยวมดงน

ภาพท ง-25 สวทชไฟเลยวซงอยรวมกบสวทชไฟแสงสวาง

2) แฟลชเชอร(Flasher) เปนอปกรณทท าใหหลอดไฟเลยวเกดการกระพรบ ในปจจบนแฟลชเชอรทใชม 4 แบบ คอ แบบเสนลวดความรอน(Hot Wire Type) แบบคอนเดนเชอรและรเลย(Condenser and Relay Type) แบบกงทรานซสเตอร(Semi-Transistor Type) และแบบ IC (IC Type) - แบบเสนลวดความรอน(Hot Wire Type)

ภาพท ง-26 วงจรการท างานของแฟลชเชอรแบบขดลวดความรอน

1) สวทชไฟเลยว(Turn Signal Switch) เปนสวทชแบบเ ลอนขน -ลง จะตดตงบนแกนพวงมาลย

94

การท างาน เมอเปดสวทชกญแจและสวทชไฟเลยว กระแสไฟฟาจากแบตเตอรจะผานสวทชกญแจ ผานฟวสเขาขว B ของแฟลชเชอร ผานคอนแทก C1 ผานลวดความรอน ผานความตานทาน R ผานคอยล ออกขว L ของแฟลชเชอร เขาสวตชไฟเลยว ผานหลอดไฟเลยวลงกราวดครบวงจร ท าใหคอยลของแฟลชเชอรมอ านาจแมเหลกแตในชวงนกระแสไฟฟาตองผานลวดความรอนและความตานทาน จงท าใหมกระแสไฟฟาไปเลยงหลอดไฟเลยวนอยมากไมสามารถท าใหไฟเลยวตดได เมอลวดความรอนมกระแสไฟฟาผาน ลวดความรอนจะรอนและยดตวออก คอยลจงดดคอนแทก C1 ใหมาตอกบคอนแทก C2 ท าใหกระแสไฟฟาทมาจากขว B ของแฟลชเชอรผานคอนแทก C1 ซงตอกบ C2 ผานคอยลออกขว L ของแฟลชเชอร ผานเขาสวทชไฟเลยว ผานหลอดไฟเลยวลงกราวดครบ วงจรท าใหหลอดไฟเลยวตด ซงขณะนไมมกระแสไฟฟาผานลวดความรอนของแฟลชเชอร ลวดความรอนจะเยนลงและหดตวดงคอนแทก C1 ชนะแรงดดของคอยลแยกออกจาก C2 หลอดไฟเลยวจงดบและกลบไปเรมตนท างานใหมท าใหไฟเลยวเกดการกระพรบเปนจงหวะ - แบบคอนเดนเชอรและรเลย(Condenser and Relay Type) แฟลชเซอรแบบนใชการเกบประจและคายประจของคอนเดนเซอร ควบคมการท าของรเลยเพอใหเกดการกระพรบของไฟเลยวและไฟฉกเฉน แฟลชเชอรมการท างานดงน

ภาพท ง-27 การไหลของกระแสไฟฟาขณะเปดสวทชจดระเบด

ภาพท ง-28 การไหลของกระแสไฟฟาขณะเปดสวทชไฟเลยว(หลอดสวาง)

(ก) เมอเปดสวทชจดระเบด จากภาพท ง -27 หนาทองขาวตดกนกระแสไฟไหลผานขดลวด L2 และคอนเดนเซอร ลงกราวดครบวงจร คอนเดนเชอรจะเกบประจ

(ข) เมอโยกสวทชไฟเลยวไปต าแหนงเลยวซายหรอขวา

จากภาพท ง-28 กระแสไฟผานขว B P และขดลวด L1 ออกทต าแหนงขว L ไปยงสวทชไฟเลยวและหลอดไฟเลยวลงกราวดครบวงจร หลอดไฟเลยวจงตดสวาง

95

ภาพท ง-29 การไหลของกระแสไฟฟาขณะเปดสวทชไฟเลยว(หลอดดบ)

ภาพท ง-30 การไหลของกระแสไฟฟาขณะเปดสวทชไฟเลยว(หลอดสวางอกครง)

- แบบกงทรานซสเตอร(Semi-Transistor Type)

ภาพท ง-31 วงจรของแฟลชเชอรแบบกงทรานซสเตอร

การท างานแฟลชเชอรแบบกงทรานซสเตอร(Semi-Transistor Type) เมอเปดสวทชกญแจและสวทชไฟเลยว กระแสไฟฟาจากแบตเตอรจะผานสวทชกญแจ ผานฟวสเขาขว B ของแฟลชเชอร ผานชดทรานซสเตอร ท าใหมกระแสไฟฟาผานขดลวดรเลยของแฟลชเชอรลงกราวดครบวงจร ขดลวดรเลยจงม

จากภาพท ง-29 กระแสไฟฟาทไหลผานขดลวด L1 ออกทต าแหนงขว L ไปยงสวทชไฟเลยวและหลอดไฟเลยวลงกราวดครบวงจร ท าให เกดอ านาจแม เหลกดงหนาทองขาวแยกออกจากกน และขณะนคอนเดนเชอรจะคายประจ กระแสไฟไหลผานขดลวด L1 และ L2 ผานไสหลอดลงกราวดท าให เกดอ านาจแม เหลก ทจะ ดดหน าทองขาวมากขน

จากภาพท ง-30 เมอคอนเดนเซอรคายประจจนหมดหนาทองขาวจะเรมตอกนอกครง กระแสไฟผานขว B P และขดลวด L1 ออกทต าแหนงขว L ไปยงสวทชไฟเลยวและหลอดไฟเลยวลงกราวดครบวงจร หลอดไฟเลยวจงตดสวางอก

96

อ านาจแมเหลกดดใหคอนแทกมาตอกน กระแสไฟฟาจากขว B ของแฟลชเชอรจงผาน R1 ผานคอนแทกทตอกน ออกขว L ผานสวทชไฟเลยว ผานหลอดไฟเลยวลงกราวดครบวงจร ท าใหหลอดไฟเลยวตด ในขณะเดยวกนคอนเดนเซอรทรบประจไฟฟาในขณะทคอนแทกตอกนจะหนวงเวลาไวเลกนอยแลวจงคายประจออก เปนผลใหชดทรานซสเตอรหยดการท างาน กระแสไฟฟาทไหลเลยงขดลวดรเลยไมสามารถไปลงกราวดได ขดลวดรเลยจงหมดอ านาจแมเหลก คอนแทกจงแยกตวออกท าใหหลอดไฟเลยวดบเปนการเรมตนการท างานใหม - แบบไอซหรอแบบทรานซสเตอร แฟลชเชอรแบบนจะใชวงจรทรานซสเตอร จงท าใหมขนาดเลกและมน าหนกเบา การท างานภายในมพนฐานคลายกบแบบกงทรานซสเตอรแตจะไมมขดลวดรเลยและคอนแทก

ภาพท ง-32 ไฟเลยว

2. ไฟฉกเฉน(Hazard Lights) ไฟฉกเฉนต าแหนงตดตงกคอต าแหนงไฟเลยว ท าหนาทระบใหทราบวารถยนตก าลงจอดอยเนองจากมเหตฉกเฉน ขณะเปดไฟฉกเฉนไฟเลยวจะกระพรบพรอมกนทงหมด อปกรณทส าคญของวงจรไฟฉกเฉน คอ สวทชไฟฉกเฉน(Hazard Warning Switch) ทใชกนมอย 2 แบบ คอ แบบเลอนและแบบกด -ปลอย ซงปจจบนนยมใชแบบกด-ปลอย

ภาพท ง-33 สวทชไฟเตอนฉกเฉน

ภาพท ง-34 ไฟฉกเฉน

97

3. แตร(Horn) เปนอปกรณทท าใหเกดเสยงดงเพอใชเปนสญญาณเตอนผทขบขรถยนตคนอนๆ และผทสญจรไปมาตามทองถนน ปจจบนแตรทน ามาใชกบรถยนตแบงออกเปน 2 ประเภท คอ 1) แตรลม(Air Horn) ใชลมท าใหเกดเสยงดง

ภาพท ง-35 แตรลม 2) แตรไฟฟา(Electrical Horn) ใชไฟฟาท าใหเกดเสยงดง แตรไฟฟาแบงออกไดเปน 2 แบบ คอ แบบแบน(Flat Type) และแบบขดเปนวง(Spiral Type)

ภาพท ง-36 แตรไฟฟาแบบแบน(Flat Type)

ภาพท ง-37 แตรไฟฟาแบบขดเปนวง(Spiral Type)

แตรไฟฟาแบบแบนเมอเปรยบเทยบกบแบบขดเปนวงจะใหวามถเสยงสงกวา มโครงสรางทแบนบางจงสามารถเลอกต าแหนงการตดตงไดงาย ปองกนความชนและฝนละอองไดด แตรไฟฟาแบบแบน

98

ประกอบดวย ชดแมเหลกไฟฟา(Electromanet) ชดไดอะแฟร(Diaphragm Assembly) และตวตดตอ(Interruptor) - ชดแมเหลกไฟฟา(Electromanet) ประกอบดวย ขวแมเหลก(Pole) ขดลวด(Coil) และแกน(Core Plate) โดยตดตงอยทจดศนยกลางของตวเรอน - ชดไดอะแกรม(Diaphragm Assembly) ประกอบดวย แกนไดอะแฟรม(Shat) อารเมเจอร(Armature) แผนไดอะแฟรม(Diaphragm) และตวสะทอนเสยง(Resonator) ตดตงตรงขามชดแมเหลกไฟฟา - ตวตดตอ(Interruptor) เปนชดหนาทองขาว(Contact) ตดตงอยทพนผวสวนลางของอารเมเจอรจะตดตอเพอใหแผนไดอะแฟรมเกดการสนกระพอ อนเปนผลใหเกดการสนของคลนอากาศเกดเปนเสยงดงขน มหลกการท างานดงน

ภาพท ง-38 เมอหนาทองขาวตดกน

ภาพท ง-39 เมอหนาทองขาวแยกออกจากกน

วงจรแตรทมการตดตงรเลยแตร(Horn Relay) เขาไปในวงจรเพอทจะใหกระแสจ านวนมากจากแบตเตอรไหลไปแตรโดยผานรเลยและกระแสจ านวนนอยไหลผานสวทชแตร ท าใหสวทชแตรมอายการใชงานนานและสายไฟทตอไปยงสวทชแตรสามารถลดขนาดใหเลกลงได รเลยแตรจะมขว 3 ขว คอ ขว H(ตอไปแตร) ขว B(ตอไปขวบวกแบตเตอร) และ ขว S(ตอไปสวทชแตร)

จากภาพท ง-38 เมอกดสวทชแตร จะมกระแสไหลจากแบตเตอรผานขดลวดท าใหเกดสนามแมเหลกดดอารเมเจอรเขามา ในขณะเดยวกนแผนไดอะแฟรมกจะถกดดเขามาดวยเชนกน

จากภาพท ง-39 เมออารเมเจอรถกดดเขามาจนท าใหหนาทองขาวของตวตดตอแยกออกจากกน กระแสไฟฟาไมสามารถไหลผานขดลวดได จากความเปนสปรงของแผนไดอะแฟรมจงดงอารเมเจอรกลบคนสต าแหนงเดม ท าใหหนาทองขาวของตวตดตอตดกนอก ท าให เกดอ านาจแมเหลกขนอกครง การท างานดงกลาวจะเกดขนซ าแลวซ าอกกระตนใหตวสะทอนเสยงดานหนาของแผนไดอะแฟรมสะทอนความถทเกดขนจากการสนสะเทอนเปนผลใหเกดคลนเสยงดงกระจายผานอากาศออกมา

99

ภาพท ง-40 วงจรแตร

4. ไฟเบรก(Brake Light) ไฟเบรกจะตดตงอยทายรถยนตเพอใหรถทตามมาทราบวาก าลงเบรกเพอปองกนรถยนตถกชนดานทาย

ภาพท ง-41 ไฟเบรก

อปกรณทส าคญในวงจรไฟเบรก คอ สวทชไฟเบรกซง มอย 2 แบบดวยกน คอ สวทชไฟเบรกแบบแรงดน และสวทชไฟเบรกแบบกลไก

(ก) สวทชไฟเบรกแบบแรงดน (ข) สวทชไฟเบรกแบบแบบกลไก

ภาพท ง-42 สวทชไฟเบรก

ภาพท ง-43 ต าแหนงตดตงสวทชไฟเบรกทแปนเหยยบเบรก

สวทชไฟเบรกแบบแรงดนจะตดตงอยทแมปมเบรกโดยอาศยแรงดนน ามนเบรกจากแมปมเบรก เปนตวควบคมการตด-ตอสวทช สวนสวทชไฟเบรกแบบแบบกลไกจะตดตงบรเวณคนเหยยบเบรก เมอเหยยบเบรกจะท าใหสวทชตอกนหลอดไฟเบรกจงสวาง

100

ภาพท ง-44 วงจรไฟเบรก

5. ไฟถอย(Backup Light) ไฟถอยหลงจะตดตงอยดานทายรถยนต มแสงสวางสขาว เปนหลอดไฟแบบไสเดยว ขนาด 15-32 W มสวทชไฟถอยหลงคอยท าหนาทตดตอกระแสไฟฟาทไปยงหลอดไฟถอยหลง สวทชไฟถอยจะตดตงภายในกระปกเกยรรถยนต เมอเขาเกยรต าแหนงเกยรถอยหลง ลกปนจะถกกดท าใหสวทชตอกน ไฟถอยหลงท าหนาทเตอนรถยนตทตามมาดานหลงใหทราบวาผขบรถยนตคนดานหนาก าลงจะถอยหลง ไฟถอยหลงจะตดเมอสวทชจดระเบด ON และเขาเกยรถอยหลง

ภาพท ง-45 ภาพตดแสดงชนสวนภายในของสวทชเกยรถอย

ภาพท ง-46 วงจรไฟถอยหลง

เครองมอและอปกรณ 1. ชดฝกระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนต 2. เครองมอวดตาง ๆ เชน มลตมเตอร หลอดทดสอบ(Test Lamp) โวลทมเตอร แอมมเตอร ลาดบขนตอนการปฏบต 1. แนะน าอปกรณระบบไฟสญญาณ 2. ฝกปฏบตการตอวงจรไฟสญญาณตามวงจรทใหมา

101

ภาพท ง-47 วงจรไฟเลยว-ไฟฉกเฉน

102

ภาพท ง-48 วงจรแตร

ภาพท ง-49 วงจรไฟถอยหลง

103

ภาพท ง-50 วงจรไฟเบรก

ตารางท ง-10 ผลการทดลอง

หลอดไฟ ก าลง

หลอดไฟ(W)

คาทไดจากการทดลอง

ความตานทาน, R (Ω)

แรงเคลอนไฟฟา (V)

กระแสไฟฟา, I (A)

ก าลงไฟฟา ,IV หรอ I2R

(W) 1. ไฟเลยว 1.1 หลอดดานหนา 1.2 หลอดดานหลง 1.3 หลอดดานขาง

23 23 5

2. ไฟถอย 5 3. ไฟเบรก 21

คาถาม 1. แฟลชเชอร(Flasher)ทใชในระบบไฟเลยวและไฟฉกเฉนท าหนาทอะไร 2. ถาหลอดไฟเลยวดานเดยวกนขาดไปหนงหลอดจะเกดผลอยางไรกบระบบไฟเลยว 3. แตรไฟฟาเกดเสยงดงไดอยางไร 4. รเลยแตรท าหนาทอะไร 5. จงอธบายการท างานวงจรไฟเลยว-ไฟฉกเฉน

ภาคผนวก จ แบบประเมนคณภาพชดฝกระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนต

105

แบบประเมนคณภาพชดฝกระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนต ค าชแจง แบบประเมนคณภาพชดฝก แบงออกเปน 2 ตอน ดงน ตอนท 1 สอบถามความพงพอใจผทไดใชชดฝกระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนตทสรางขน แบงออกเปน 3 ดาน คอ ดานการออกแบบชดฝก ดานประสทธภาพทางการสอน และดานเอกสารประกอบการเรยนการสอนภาคปฏบต ตอนท 2 ความคดเหนและขอเสนอแนะอนๆ หมายเหต : ค าอธบายรายละเอยดของหวขอค าถามทใชประเมนคณภาพชดฝก มดงน ชดฝก หมายถง ชดอปกรณทสรางขนเพอใชปฏบตเกยวกบระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนต ดานการออกแบบชดฝก หมายถง ความเหมาะสมของชดฝกทไดจดสรางขน ดานประสทธภาพทางการสอน หมายถง ประโยชนของชดฝกทจดสรางขนไดกอใหเกดประโยชนแกนกศกษาทไดฝกปฏบต ดานเอกสารประกอบการเรยนการสอน หมายถง เอกสารทใชประกอบการเรยนการสอนภาคปฏบต ตอนท 1 สอบถามความพงพอใจผทไดใชชดฝกระบบไฟแสงสวางและไฟสญญาณรถยนต ค าชแจง: กรณาท าเครองหมาย ลงในชองทตรงกบความพงพอใจของทาน ซงไดมการก าหนดระดบความพงพอใจ 5 ระดบ ดงน 5 หมายถง ระดบความพงพอใจมากทสด 4 หมายถง ระดบความพงพอใจมาก 3 หมายถง ระดบความพงพอใจปานกลาง 2 หมายถง ระดบความพงพอใจนอย 1 หมายถง ระดบความพงพอใจนอยทสด

106

แบบประเมนคณภาพชดฝก

หวขอการประเมน ค าถามความพงพอใจ ระดบความพงพอใจ 5 4 3 2 1

1.ดานการออกแบบชดฝก 1.1 ชดฝกมขนาดทเหมาะสม 1.2 ความปลอดภยในการใชขณะฝกปฏบต 1.3 ความเหมาะสมของการจดต าแหนงอปกรณตางๆ บนชดฝก

1.4 ความแขงแรงของชดฝก 1.5 ความสะดวกในการเคลอนยายและจดเกบ 1.6 ความสะดวกในการตดตงและถอดเกบเมอเสรจการฝกปฏบต

1.7 วสดทใชในการสรางชดฝกมความเหมาะสม 2. ดานประสทธภาพทางการสอน

2.1 ความเหมาะสมกบระดบของผเรยน 2.2 ความสะดวกในการเตรยมอปกรณการสอน 2.3 ความสะดวกในการด าเนนการสอน 2.4 ชดฝกกอใหเกดแรงจงใจในการเรยน 2.5 ชดฝกมความสมพนธกบใบงาน 2.6 ชดฝกใหประสบการณในการเรยนร 2.7 คณคาทางวชาการทไดรบจากการใชชดฝก 2.8 ครอบคลมวตถประสงคของการฝกปฏบต

3. ดานเอกสารประกอบการเรยนการสอนภาคปฏบต

3.1 ใบเนอหาสอดคลองกบวตถประสงค 3.2 เรยงล าดบเนอหาไดอยางเหมาะสมและเขาใจงาย

3.3 ศกษาท าความเขาใจไดงาย 3.4 ใบงานสอดคลองกบวตถประสงคการฝกปฏบต 3.5 ขอความในใบงานอานเขาใจงาย 3.6 ค าถามทใชมความชดเจน 3.7 ค าตอบมเปาหมายชดเจน 3.8 เวลาในการฝกปฏบตแตละใบงานมความเหมาะสม

107

ตอนท 2 ความคดเหนและขอเสนอแนะอนๆ ค าชแจง: กรณาแสดงความคดเหนและขอเสนอแนะอนๆ ความคดเหนและขอเสนอแนะอนๆ…………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………...……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

ภาคผนวก ฉ ขอมลจากแบบสอบถามและการทดสอบปฏบต

109

ตารางท ฉ-1 ผลการประเมนคณภาพชดฝก

ขดท ดานการออกแบบ ดานประสทธภาพทางการสอน ดานเอกสารประกอบการเรยนการสอน

1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8

1 5 5 4 5 5 4 5 5 5 5 5 4 5 4 5 5 5 5 5 5 5 5 5 2 4 4 4 4 5 5 4 4 5 4 5 4 4 4 4 5 4 4 3 4 4 4 5 3 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 4 5 5 4 5 4 4 5 5 4 5 5 5 4 5 5 5 4 5 4 4 5 5 4 5 5 5 5 4 4 5 5 5 5 5 4 5 5 4 5 5 4 5 5 5 5 5 5 6 5 5 5 5 5 5 5 5 4 5 5 5 4 5 5 5 5 5 5 5 5 4 5 7 5 5 4 4 4 4 5 5 4 4 5 5 4 4 4 5 5 4 4 5 5 5 4 8 5 5 5 5 4 4 4 4 4 4 4 4 5 5 5 5 4 5 5 5 4 5 5 9 3 3 3 3 3 4 4 4 4 4 4 4 4 4 3 3 3 3 4 4 4 4 3 10 5 4 4 5 4 4 4 5 4 5 5 5 5 4 4 5 5 5 4 4 5 5 5 11 4 4 4 3 4 4 4 5 5 5 3 4 3 4 4 4 4 3 4 4 3 4 4 12 5 5 5 5 4 4 5 4 4 5 5 5 4 4 5 5 5 4 5 5 5 5 5 13 4 4 4 3 3 4 4 4 4 4 4 3 4 4 4 4 4 3 4 4 4 4 4 14 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 15 5 4 4 4 4 5 5 4 3 4 5 5 4 5 4 4 4 5 5 5 3 4 4 16 5 5 5 4 4 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 4 5 5 5 5 5 5 17 4 4 4 5 4 4 5 5 5 5 5 5 5 5 5 4 3 4 5 5 4 3 3 18 4 5 4 4 3 4 5 4 4 5 3 4 5 3 4 3 4 3 4 5 4 4 3 19 3 4 3 5 4 5 4 5 4 5 4 4 4 4 4 5 5 4 4 4 4 4 4 20 4 4 3 4 3 3 4 3 3 3 3 4 4 4 4 4 3 3 4 4 4 4 4 21 5 4 4 5 2 5 4 4 3 4 4 4 5 4 4 4 5 4 4 5 4 4 4 22 5 5 4 4 4 4 5 5 5 5 5 5 5 5 4 4 3 4 5 5 5 5 4 23 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 24 4 4 5 4 4 4 4 5 5 4 4 5 5 4 5 4 4 4 4 4 4 4 4 25 4 4 4 4 5 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 5 4 4 4 4 4 4 26 5 4 4 5 4 5 4 5 5 5 5 5 4 4 5 4 5 5 4 5 4 5 5 27 5 5 5 5 5 5 5 4 5 5 4 5 4 4 5 5 5 5 5 4 4 5 5 28 4 5 5 5 4 3 4 4 4 4 5 4 4 5 5 5 4 4 4 5 5 5 5 29 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 30 5 5 4 5 4 5 5 4 4 5 5 4 5 5 4 5 4 5 5 5 5 4 5 31 5 4 5 5 5 4 5 5 5 4 5 5 4 5 5 5 4 5 4 5 4 5 4 32 5 4 5 5 5 4 5 5 4 5 5 4 5 5 5 5 5 4 4 4 4 4 5 33 4 4 4 5 3 4 4 5 4 4 4 5 4 5 4 5 4 5 4 5 4 5 4 34 3 4 3 3 2 2 3 3 3 3 2 3 3 4 3 3 3 2 5 5 5 3 2 35 4 4 4 3 4 4 4 3 4 4 4 4 4 5 5 4 4 5 4 4 4 4 3 36 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 3 4 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 37 5 5 5 5 4 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 4 4 4 4 5 4 38 4 5 4 5 4 4 4 4 4 4 4 5 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 3 39 4 5 4 4 4 4 4 4 3 4 4 4 5 4 4 4 3 3 4 3 3 3 3 40 4 4 4 4 5 5 5 5 5 5 4 5 4 4 4 5 5 4 4 4 5 4 4 41 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 42 5 5 5 5 4 4 5 5 5 5 5 5 5 5 5 4 5 5 5 5 5 5 5

110

ตารางท ฉ-1(ตอ) ผลการประเมนคณภาพชดฝก

ขดท ดานการออกแบบ ดานประสทธภาพทางการสอน ดานเอกสารประกอบการเรยนการสอน

1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8

43 5 5 5 4 5 5 5 4 4 5 5 5 5 5 4 5 4 5 5 5 5 5 5 44 4 4 4 4 4 4 4 4 4 3 4 3 4 4 4 3 3 3 3 3 4 4 3 45 4 5 4 5 4 4 4 4 5 4 3 3 5 4 5 4 4 4 5 4 5 4 5 46 4 4 5 5 4 4 3 4 5 5 2 5 3 4 4 5 3 4 4 3 5 5 4 47 4 5 5 5 5 4 4 5 5 5 4 4 5 5 5 4 4 4 5 5 5 5 5 48 4 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 49 4 4 5 4 5 5 4 4 5 5 4 4 5 5 5 5 4 4 4 4 4 4 4 50 4 4 5 4 4 4 4 4 4 4 4 5 5 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 51 4 4 4 3 3 4 5 4 4 4 4 4 4 5 4 3 4 3 4 4 4 4 5 52 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 53 5 5 5 5 5 5 4 4 4 5 5 5 5 4 4 5 5 5 4 5 5 5 5 54 4 5 4 5 4 5 5 5 4 5 5 4 5 4 5 5 5 5 4 5 4 5 5 55 4 4 4 4 4 3 4 5 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 5 4 4 56 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 57 5 5 5 4 5 4 5 5 5 4 4 5 5 5 4 5 5 5 5 4 5 4 5 58 4 4 5 4 4 5 5 5 4 5 5 4 4 5 4 5 4 5 4 4 3 3 4 59 5 5 5 5 5 5 5 4 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 60 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 61 4 3 4 4 5 4 4 3 4 3 4 4 4 4 3 4 4 4 4 3 3 4 4 62 4 4 4 3 4 4 4 4 4 4 3 4 4 3 4 4 3 3 4 4 3 4 3 63 5 5 4 4 4 4 4 5 5 5 5 5 5 5 5 5 4 4 5 4 4 4 3 64 5 5 5 5 4 5 5 5 4 5 4 5 5 4 5 4 5 4 5 5 4 5 5 65 5 5 5 4 3 4 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 66 5 5 5 4 5 5 5 4 5 5 5 4 4 4 5 5 5 5 5 5 5 4 5 67 4 4 5 4 5 4 5 4 5 5 4 4 5 4 5 4 4 5 4 4 5 5 4 68 5 4 5 5 5 5 5 5 5 5 5 4 5 5 5 5 4 5 4 4 5 5 4 69 4 4 4 4 4 4 4 4 5 5 5 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 70 5 4 4 3 4 5 5 5 5 4 4 4 4 4 4 4 5 5 5 4 4 5 3 71 4 5 5 5 5 5 5 5 5 5 4 5 5 5 5 5 4 5 5 5 5 5 5 72 5 4 5 5 5 4 5 4 4 5 5 5 4 4 5 5 5 4 5 5 5 5 4 73 4 5 4 5 5 4 4 4 5 5 5 5 5 5 4 5 4 4 5 4 3 3 4 74 5 4 4 5 4 4 4 5 5 5 5 5 5 5 5 4 5 5 5 4 5 4 4 75 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 4 5 5 5 5 5 5 5 5 4 5 5 5 76 5 5 5 4 5 5 4 5 5 4 5 4 4 5 4 4 5 5 5 4 5 5 4 77 5 4 5 5 4 5 5 5 5 5 4 5 4 4 5 4 5 4 4 5 5 4 5 78 5 4 4 3 4 4 4 4 3 4 5 5 4 5 5 4 4 5 4 5 4 5 4 79 5 5 5 5 4 4 5 5 5 5 4 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 80 5 4 5 4 5 4 5 4 5 4 5 4 5 4 5 4 5 4 5 4 5 4 5

111

ตารางท ฉ-2 ผลการทดสอบปฏบต

ล าดบท คะแนนทได ( 2/2556)

คะแนนทได ( 2/2557)

1 3 8 2 17.5 0 3 3 16 4 18 20 5 18 6 6 11.5 20 7 11.5 16 8 16 20 9 15.5 20 10 16 19 11 11 20 12 2 17 13 19 17 14 14.5 16 15 9.5 19 16 11 17 17 19 20 18 12.5 17 19 19 17 20 14.5 19 21 17.5 20 22 18 14 23 17 19 24 3 17 25 3 16 26 18 11 27 16 14 28 12.5 14 29 12.5 14 30 2 16 31 2 8 32 16 20 33 9.5 15 34 18 10 35 2 10 36 17.5 11 37 17 14 38 18 20 39 18 10 40 17.5 14 41 16 16 42 19 20 43 15.5 15 44 12.5 18 45 18 20 46 15 6 47 20 6 48 4 18 49 11.5 20

112

ตารางท ฉ-2(ตอ) ผลการทดสอบปฏบต

ล าดบท คะแนนทได ( 2/2556)

คะแนนทได ( 2/2557)

50 20 20 51 9.5 20 52 20 20 53 15 20 54 19 20 55 6 14 56 6 19 57 14.5 18 58 12.5 12 59 9.5 18 60 20 10 61 6 5 62 6 10 63 12.5 17 64 14.5 8 65 4 20 66 19 20 67 18 18 68 18 15 69 10 10 70 20 17 71 10 20 71 19 5 73 12 7 74 11.5 11 75 14.5 20 76 12 20 77 19 7 78 14.5 6 79 20 18 80 20 18 81 7 18 82 4 12 83 7 8 84 4 20 85 20 20 86 15 15 87 14 88 20 89 11 90 20 91 20 92 20 93 19

ภาคผนวก ช รายการคาใชจายและคาวสดอปกรณ

114

ตารางท ช-1 รายการคาใชจายและคาวสดอปกรณ

รายการ จ านวน หนวย ราคา(บาท)

1. หมวดคาจาง - - - 2. หมวดคาตอบแทน(ทปรกษาโครงการ) 1 คน 5,000 3. หมวดคาใชสอย - คาจดท าเอกสารงานวจย

5

เลม

667

4. หมวดคาวสด 1) เสอไฟเลยวมม 2 ไฟในกนชน 3) สวทชไฟเบรก 4) แตร 5) สวทชไฟถอย 6) แผงฟวส 7) รเลย 8) ปลกรเลย 9) พวงมาลย 10) หนาปด 11) ไฟทาย 12) โคมไฟหนา 13) จกไฟมม 14) หลอดไฟ 15) ลอไนลอน 3 in (แปนเปนมเบรก) 16) สกร(STL ขนาด 5/16 x 3/4 in) 17) สกร นอต และแหวน(STL ขนาด 5/16 x 2½ in) 18) หวนอต(STL ขนาด 5/16 ) 19) เหลกแปบสเหลยม(ขนาด 1x1 in หนา 1.5 mm) 20) เหลกฉาก(ขนาด 1/8 x 1 in ) 21) แผนซงค(ขนาด 4x8 ft) 22) ลวดเชอมไฟฟา( RB ขนาด 2.6 mm) 23) แผน PVC หนา 5 mm 24) แมเหลกขนาดเลก 25) เหลกแปบสเหลยม(ขนาด 1½ in หนา 2.3 mm) 26) เหลกแปบสเหลยม(ขนาด 3/4 in หนา 1.5 mm) 27) เหลกแผน หนา 1.5 mm 28) สรองพน (ขนาด 1/4 แกลลอน) 29) สจรง (สเขยว ขนาด 1/4 แกลลอน) 30) ทนเนอร

2 2 1 2 1 2 4 4 1 1 2 2 2 4 4 16 8 4 1 1 1 1 1 5 3 2 2 2 2 2

ชด ชด ชด ตว ชด ชด ตว ตว ชด ชด ชด ชด ชด

หลอด ลอ ตว ชด ตว เสน เสน แผน กลอง แผน แผง เสน เสน แผน

กระปอง กระปอง กระปอง

321

160.50 192.60 481.50 235.40

535 321

64.20 2,354 1,926

385.20 2,140

139.10 85.60 1,928 70.56

108 11.52

160.50 203.30 877.40

135 4,100

300 1,260

308 1,960

360 500 760

115

ตารางท ช-1(ตอ) รายการคาใชจายและคาวสดอปกรณ

รายการ จ านวน หนวย ราคา(บาท) 4. หมวดคาวสด(ตอ) 31) มอจบ 32) อลมเนยม(รปตว H สขาวนม) 33) อลมเนยม(รปตว U สขาวนม) 34) อลมเนยมไมชบ 35) สกรและนอต(M5x12) 36) สกรและนอต(M4x60) 37) รเลยแตร 3 ขา 38) ไฟสองปายทะเบยน 39) หางปลากลมเบอร 10 40) หางปลาแบน 41) ปลอกหด ขนาด 4 mm 42) ไฟในเกง 43) แฟลชเชอรไฟเลยว 44) ปลอกหด ขนาด 4 mm 45) ปลกเสยบ 3 ชอง 46) ปลกเสยบ 2 ชอง 47) หางปลาแบน(ผ-เมย) 48) หางปลากลม 49) หางปลาทองเหลอง 50) ปลก 6 ชอง 51) หางปลาจวอยางด 52) สายไฟขนาด 1.5 mm 53) สวทชไฟฉกเฉน 54) หางปลากลมทองเหลอง 55) ทนเนอรอะครลค 56) แมเหลกประตตเยน 57) เมดแมเหลกชนดแผง(ขนาด 20 mm) 58) แผนแมเหลกสตกเกอร 59) ปลกอากาศกลวย 60) แจคขวอากาศ 61) โวลตมเตอร(DC 20 V) 62) แอมปมเตอร(DC 30 A) 63) อลมเนยม(ชบขาว)

2 1 1

3.10 70 4 1 1 30 20 2 1 2 2 4 4 40 2

130 2 8 1 1

200 2 2 2 1

200 160 1 1

2.20

อน เสน เสน

กโลกรม ชด ชด ตว ชด ตว ตว

เมตร ชด ตว

เมตร ค ค ค ค ตว ตว ตว

เมตร ตว ตว

กระปอง เมตร แผง แผน ตว ตว ตว ตว

กโลกรม

32.10

319.50 98

477.80 39.90 6.40

64.20 64.20 57.78 19.26 74.90 85.60

321 74.90 34.24 25.64 38.52 2.14

125.19 17.12 17.12

267.50 192.60

428 760

53.50 64 30

4,000 1,120

280 280

341.33

116

ตารางท ช-1(ตอ) รายการคาใชจายและคาวสดอปกรณ

รายการ จ านวน หนวย ราคา(บาท) 4. หมวดคาวสด(ตอ) 64) สตกเกอร ขนาด 1.23 x 50 m 65) สายไฟฟา ขนาด 1 mm 66) สายไฟฟา ขนาด 0.75 mm 67) ฟวสเสยบ 68) หางปลาแบน 69) ปลก 4 ชอง 70) แบตเตอร(GS 10SD31L) 71) สวทช 72) หางปลา 73) สปอรตไลท 74) สกรและนอต(STL M5x12) 75) สกรและนอต(STL M5x15) 76) สายไฟขนาด 1.5 mm 77) หลอดไฟ 5 W 78) ปลกเสยบ 2 ชอง 79) ปลกเสยบ 3 ชอง 80) แมเหลกแฟนซ 81) รเลย 12 V พรอมหางปลา 82) ปลกเสยบไฟหนา 83) แฟลชเซอรไฟเลยว 84) ปลก (BANANA 53 mm สแดงและด า) 85) สตกเกอรสะทอนแสง 86) สวทช

3 20 20 50 20 4 1 1 10 1 10 10 5 2 2 2 25 1 1 4 40 1 2

เมตร เมตร เมตร ตว ตว ค ลก ตว เสน ชด ชด ชด มวน หลอด ตว ตว ชด ชด ค ตว ตว

เมตร ตว

706.20

214 149.80

214 21.40 42.80 2,900

374.50 107

2,800 27.60 28.60 1,712 42.80 8.56

10.70 1,225

160.50 85.60 1,284

800 642

160.50 รวม 51,580.38