รายงานการวิจัยฉบับสมบูรณ์...
TRANSCRIPT
รายงานการวจยฉบบสมบรณ
เรอง
การศกษาพชอาหารของแมลงวนทองในเขต
อทยานแหงชาตเขาคชฌกฏ จงหวดจนทบร
โดย
วาทเรอตรวชรวทย รศม
คณะเทคโนโลยการเกษตร มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ จงหวดจนทบร
นายชษณพงศ พรหมสมฤทธ
อทยานแหงชาตเขาคชฌกฏ จงหวดจนทบร
นายธรรมนญ เตมไชย
ศนยศกษาและวจยอทยานแหงชาตเพชรบร จงหวดเพชรบร
A study on host plants of fruit flies in
Khao khitchakut National Park, Chanthaburi Province
By
Acting Sub Lt.Watcharawit Rassami
Rambhai Barni Rajabhat University, Chanthaburi
Mr.Chinuphong Promsamphan
Khao khitchakut National Park, Chanthaburi
Mr.Thammanoon Tamchai
National park research center region I, Phetchaburi
i
บทคดยอ
แมลงวนทอง (Fruit flies) จดเปนแมลงทมความสาคญทางเศรษฐกจ สงผลเสยตอพชผลทาง
การเกษตรเปนจานวนมาก โดยแมลงวนทองม มากมายหลากหลายชนด พบทงชนดทมพชอาหารกวาง หรอ
บางชนดทมพชอาหารแคบ โดยขอมลพชอาหารของแมลงวนทองพบคอนขางนอย ดงนนเพอใหทราบพช
อาหารชนดอนๆของแมลงวนทองจงควรทาการสารวจเกบขอมลพชอาหารของแมลงวนทอง ในเขตอทยาน
แหงชาตเขาคชฌกฏ จงหวดจนทบร ซงเปนพนททมความสมบรณทางทรพยากรปาไม และบรเวณใกลเคยง
เปนพนทเพาะปลกของเกษตรกร ทาการสารวจพช/ดอก ในเขตอทยานแหงชาตเขาคชฌกฏ จงหวดจนทบร
1-2 ครงตอเดอน โดยนาพชมายงหองปฏบตการเพอศกษาและจาแนกชนดของพช และทาการเลยงแมลงวน
ทองใหออกมาเปนตวเตมวย และนามาจดจาแนกชนดของแมลงวนทอง จากการเกบตวอยางพชทงหมด 112
ตวอยางพบวาเปนพชอาหา รของแมลงวนทองจานวน 24 ชนดใน 16 วงศพช คอพชวงศตางๆดงน คอวงศ
Annacardiceae, Annonaceae, Cactaceae, Caricaceae, Combertaceae, Cucurbitaceae, Euphobiaceae,
Guttiferae, Leguminosae, Palmae, Meliaceae, Moraceae, Musaceae, Myrtaceae, Myristicaceae และ
Solanaceae โดยพบแมลงวนทอง 9 ชนด คอ Bactrocera correcta, B. cucurbitae, B. diversa, B. dorsalis, B.
kanchanaburi, B. latifrons, B. propingua, B. pyrifoliae และ B. tau
คาสาคญ แมลงวนทอง พชอาศย
ii
กตตกรรมประกาศ
คณะผวจยขอกราบขอบพระคณ รศ .แส น ตกวฒนานนท สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลา
เจาคณทหารลาดกระบงทถายทอดความรทางวชาการของแมลงวนทองในประเทศไทย
ขอเคารพดวงวญญาณของคณสมพงษ สงขทอง อดตหวหนาอทยานแหงชาตเขาคชฌกฏทเคย
อานวยความสะดวกในการตดตอประสานงาน
ขอขอบพระคณส ถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณทไดใหการสนบสนนใน
การทางานวจยในครงน
ขอขอบพระคณทกทานทใหความชวยเหลอในดานตางๆจนงานวจยสาเรจลลวงได
คณะผวจย
iii
สารบญ
หนา
บทคดยอ………………………………………………………………………………………………….…..i
กตตกรรมประกาศ…………………………………..……………………………………………...….…....ii
สารบญ………………………………………………………………………………………………….….iii
สารบญภาพ…………………………………………………………………………………………………iv
สารบญตาราง……………………………………………………………………………….……………….v
บทท 1 บทนา……………………………………………..………………………………………….…….1
ขอบเขตการวจย ……………………………………………………………………………………1
วตถประสงค ………………………………………..……………………………………………...2
บทท 2 ตรวจเอกสาร ………………………………………………………………………………………..3
แมลงวนทอง ……………………………..………………………………….……………..……...3
พชอาหารของแมลงวนทอง…………………………………………………..……………..…..…5
บทท 3 อปกรณและวธการวจย …………………………………………………….………….…….………7
3.1 วธการดาเนนการวจย และสถานททาการการทดลอง/เกบขอมล….………….………….…….7
3.1.1 การสารวจเกบตวอยางแมลงวนทอง ………………………………..…..……….……..7
3.1.2 การศกษาทางดานสณฐานวทยา …………………………………….....……….………8
3.1.3 การศกษาชนดของพชอาหารแมลงวนทอง…………………………………………..…9
บทท 4 ผลการวจย……………………………………………………………………….…..……….…….11
4.1 พชอาหารของแมลงวนทองทสารวจพบ…………………………………..…………….…….11
4.2 แมลงวนทองทสารวจพบ…………………………………………………………….………..15
บทท 5 สรปและวจารณผลการวจย……………………………………………………………..………….43
เอกสารอางอง………………………………………………………………………………………………50
iv
สารบญภาพ
ภาพท หนา
4.1 ตวเตมวยเพศผแมลงวนทอง Bactrocera (B.) dorsalis………………………………………………..17
4.2 ตวเตมวยเพศเมยแมลงวนทอง Bactrocera (B.) dorsalis……………………………………………...17
4.3 ตวเตมวยเพศผแมลงวนทอง Bactrocera (B.) kanchanaburi ………………………………………..20
4.4 ตวเตมวยเพศเมยแมลงวนทอง Bactrocera (B.) kanchanaburi ………………….…………………..20
4.5 ตวเตมวยเพศผแมลงวนทอง Bactrocera (B.) propinqua……………………………………………..23
4.6 ตวเตมวยเพศเมยแมลงวนทอง Bactrocera (B.) propinqua…………………..………………..……..23
4.7 ตวเตมวยเพศผแมลงวนทอง Bactrocera (B.) pyrifoliae………………………………..…………….26
4.8 ตวเตมวยเพศเมยแมลงวนทอง Bactrocera (B.) pyrifoliae…………………………..…………….….26
4.9 ตวเตมวยเพศผแมลงวนทอง Bactrocera (B.) correcta………………………………………….……29
4.10 ตวเตมวยเพศเมยแมลงวนทอง Bactrocera (B.) correcta……………………………..…….…….….29
4.11 ตวเตมวยเพศผแมลงวนทอง Bactrocera latifrons……………………………………………………32
4.12 ตวเตมวยเพศเมยแมลงวนทอง Bactrocera latifrons……………………………….…………………32
4.13 ตวเตมวยเพศผแมลงวนทอง B. (H.) diversa …………………………………….………………….34
4.14 ตวเตมวยเพศเมยแมลงวนทอง B. (H.) diversa ……………….………………….………….………34
4.15 ตวเตมวยเพศผแมลงวนทอง B. (Z.) cucurbitae………………………………………….…………..37
4.16 ตวเตมวยเพศเมยแมลงวนทอง B. (Z.) cucurbitae……………………………………..…….……….37
4.17 ตวเตมวยเพศผแมลงวนทอง Bactrocera (Z.) tau …………………………………….…………….40
4.18 ตวเตมวยเพศเมยแมลงวนทอง Bactrocera (Z.) tau ……………………………….………….……40
v
สารบญตาราง
ตารางท หนา
4.1 ชนดของแมลงวนทอง และพชอาศยทสารวจพบ……………………………. …………………….…13
1
บทท 1
บทนา
แมลงวนทอง ทพบทวโลกมประมาณ 4,400 ชนด และม 200 ชนดทจดเปนแมลงศตรพช จดเปน
แมลงทมความสาคญทางเศรษฐกจ (Carroll et al. 2006) เพราะมหลายชนดเปนแมลงศตรไมผลทสาคญทาง
การเกษตร จงมความสาคญทางเศรษฐกจมาก โดยพบวาแมลงวนทองบ างชนดสามารถทาใหเกดผลเสยหาย
ทางเศรษฐกจหลายพนลานดอลลาร (ฉนทน. 2530, Norrbom. 2004; Heaven. 2006) แมลงวนทองเขา
ทาลายผลผลตทางการเกษตรทงไมผล ผก และพชดอก (Potter. 1994, White and Elson-Harris. 1992) พช
อาหารทแมลงวนทองเขาทาลายมหลายชนดท งผลของไมปาเชน มะกอกปา มะกก มะแฟน มะมวงปา
มะปรงปา มะหาด ขนนปาน ชะมวง และผลของเมอยเปนตน ผลของพชทปลกเปนการคาไดแก ชมพ ชมพ
มาเหมยว มะยงชด มะมวง ฝรง นอยหนา มะละกอ ละมด พทรา มงคด ลองกอง ลางสาด สะตอ กระทอน
สม และมะนาว เปนตน (กมปนาท . 2542) แมลงวนทองทมความสาคญทางการเกษตรไดแก Bactrocera
dorsalis, B. corecta, B. carambolae, B. pyrifoliae, B. cucurbitae, B. tau, B. diversa และB. latifrons เปนตน
(แสน. 2529) ผลเสยทแมลงวนทองเขาทาลายพชผลทางการเกษตรสงผลใหคณภาพ และปรมาณของ
ผลผลตลดลง จงทาใหเกษตรกรตองใชตนทนสงขนมาเพอปองกนกาจดแมลงวนทองในการปองกนกาจด
แมลงวนทองทใชในชวงกอน-หลงการเกบเกยว อกทงยงพบปญหาการตกคางของสารเคมของสารเคมกาจด
แมลงศตร และยงพบ ปญหาการกกกนพช และใชเปนเครองม อกดกนทางการคาเชนประเทศญปน
สหรฐอเมรกา ออสเตรเลย และนวซแลนดทกาหนดใหผลไมทนาเขาตองผานขบวนการกาจดแมลงวนทอง
ดวยวธตางๆเชน อบไอนารอน รมยา เปนตน (มนตร. 2544; วภาดา. ม.ป.ป.) อกทงยงพบสถานการณสงออก
ผลไมของประเทศไทยไปประเทศญป นยงมหลายขอจากดดวยกน โดยผลไมไทยหลายๆชนดไดถกหาม
นาเขา เนองมาจากปญหาของแมลงวนทอง จงควรมการศกษาดานแมลงวนทอง และการขอยกเลกการหาม
นาเขาผลไมของประเทศไทยทมศกยภาพในการผลต (สานกงานทปรกษาการเกษตรตางประเทศ . 2549;
ฉนทน. 2530) ดงนนการศกษาพชอาหารของแมลงวนทองจงมความสาคญอยางยงเพอทจะใหทราบชนด
ของพชอาหาร และชนดของแมลงวนทองเขาทาลาย โดยเฉพาะชนดอาหารของแมลงวนทองชนดอนๆท
นอกเหนอจากพชอาหารทอยในแปลงเพาะปลก ทเปนทอยอาศยพกพงชวคราว (reservoir) โดยเฉพาะ
อทยานแหงชาตเขาคชฌกฏ จงหวดจนทบร มความสมบรณทางทรพยากรปาไมมากและมพนทเพาะปลก
ใกลเคยง จงเหมาะสมในการศกษาครงน
ขอบเขตการวจย
ศกษาพชอาหารของแมลงวนทองในเขตอทยานแหงชาตเขาคชฌกฏ จ.จนทบร
2
วตถประสงค
1 เพอศกษาชนดพชอาหารของแมลงวนทองในเขตอทยานแหงชาตเขาคชฌกฏ จ.จนทบร
2 เพอศกษาชนดและปรมาณและความสาคญของแมลงวนทองในสกล Bactrocera ในเขตอทยาน
แหงชาตเขาคชฌกฏ
3
บทท 2
การตรวจเอกสาร
แมลงวนทอง
แมลงวนทอง หรอแมลงวนผลไม มชอสามญวา Fruit fly จดอยอาณาจก รสตว ไฟลมอารโทรโปดา
เชนเดยวกบ เหบ ไร แมงมม กง ป กงกอ เปนตน ชนอนเซคตา อนดบดพเทอรา วงศทพฟทด ซง วงศน
ประกอบดวย 6 วงศยอย 27 tribes ในวงศยอย Dacinace มสกลทสาคญคอ Bactrocera และDacus (White
and Elson-Harris. 1992) ในจนส Bactrocera จะประกอบดวย 30 จนสยอยดงน Afrodacus, Aglaodacus,
Apodacus, Asiadacus, Austrodacus, Bactrocera, Bulladacus, Daculus, Diplodacus, Gymnodacus,
Hemigymnodacus, Heminotodacus, Hemiparatridacus, Hemisurstylus, Hemizeugodacus, Javadaucs,
Melanodacus, Nesodacus, Niuginidacus, Notodacus, Papuodacus, Paradacus, Paratridacus,
Parazeugodacus, Queenslandacus, Semicallantra, Sinodacus, Tetradacus, Trypetidacus และZeugodacus
(Norrbom. 2000; Parker. 2005) แมลงวนทองทสาคญของสกลนไดแก Bactrocera dorsalis, B. corecta,
B. carambolae, B. pyrifoliae, B. cucurbitae, B. tau, B. diversa, B. umbrosa, B. zonata, B. papaya, B.
tuberculata และB. latifrons เปนตน (แสน. 2529; มนตร. 2544)
Bandara et al (1997) ทาการศกษาแมลงวนทองในประเทศศรลงกาพบจาก พช 45 ชนดใน 22 วงศ
พช พบแมลงวนทอง 16 ไดแก B. (B.) correcta, B. (B.) dorsalis, B. (B.) kandiensis, B. (B.) latifrons, B.
(B.) zonata, B. (B.) sp. near nigrotibialis, B. (B.) sp., B. (Hemigymnodacus) diversa, B. (Javadacus)
trilineata, B. (Paratridacus) garciniae, B. (Zeugodacus) cucurbitae, B. (Z.) gavisa, B. (Z.) sp. near tau,
Dacuc (Callantra) discoplzorus, D. (Didacus) ciliatus และD. (D.) keiseri
การศกษาชนดแมลงวนทองในประเทศไทยรายงานพบแมลงวนทองในประเทศไทย 87 ชนด ใน 2
วงศยอย ใน 9 สกลสวนใหญจดอยในสกล Bactrocera (วสทธ และคณะ. 2441) แมลงวนทองปรมาณมากท
มความคลายกนทางสณฐานวทยาจดอยกลมชนดซบซอน (species complex) เชนในกลม Bactrocera
dorsalis complex หรอ Bactrocera tau complex Drew and Hancock (1994)รายงานพบแมลงวนทองในกลม
B. dorsalis complex ในเอเชย (อนเดย ศรลงกา พมา จน ไตหวน ไทย ลาว เวยตนาม กมพชา ฟลปปนส
มาเลเซย สงคโปร และอนโดนเซย ) พบสมาชกในกลม 52 ชนด Clarke et al (2005) รายงานพบแมลงวน
ทองในกลมนพบ 75 ชนดใน South-east Asia ซงไดแก B. abdolonginqua, B. aemula, B. affinidorsalis, B.
arecae, B. atrifemur, B. bimaculata, B. cacuminata, B. carmbolae, B. caryeae, B. ceylanica, B. cibodasae,
4
B. cognate, B. collita, B. consectorata, B. dapsiles, B. diallagma, B. dorsalis, B. dorsaloides, B.
endiandrae, B. fernandoi, B. floresiae, B. fuliginus, B. fulvifemur, B. fuscitibia, B. gombokensis, B.
hantanae, B. holtmanni, B. inconstans, B. decora, B. indonesiae, B. infulata, B. involuta, B. irvingiae, B.
kanchanaburi, B. kandiensis, B. kinnbalu, B. lateitaenia, B. laticosta, B. lombokensis, B. makilingensis, B.
malaysiensis, B. melastomatos, B. merapiensis, B. mimulus, B. minuscule, B. muiri, B. neocognata, B.
neopropingua, B. nigrescens, B. occipitalis, B. opiliae, B. osbeckiae, B. papaya, B. paraverbascifoliae, B.
pedistris, B. penecognatan, B. philippinensis, B. profunda, B. propinqua, B. pyrifoliae, B. quasipropinque,
B. raiensis, B. selenophora, B. sembaliensis, B. sulawesiae, B. sumbawaensis, B. syzygii, B. thailandica,
B. trivialis, B. unimacula, B. usitata, B. verbascifoliae, B. vishnu, B. vulgasis, B. amarambalensis และ B.
neoarecae Drew and Hancock (1994) รายงานพบแมลงวนทองในประเทศไทย ในกลม B. dorsalis
complex 14 ชนดคอB. arecae, B. carambotae, B. irvingiae, B. kanchanaburi, B. melastomatos, B.
osbeckiae, B. papaya, B. propinqua, B. pyrifoliae, B. raiensis, B. thailandica, B. unimacula, และB.
verbascifoliae วสทธ และคณะ (2441) รายงานพบแมลงวนทองกลมBactrocerad dorsalis complex จานวน
38 ชนดเปนชนดทตงชอวทยาศาสตรเรยบรอยแลว (known species) 10 ชนด คอB. arecea, B.carambolae,
B. dorsalis, B. irvingiae, B. kanchanaburi, B. melastomatos, B. propinqua, B. pyrifoliae, B. raiensis และB.
verbascifoliae (เทยบกบของ Drew and Hancock. 1994) และชนดทพบใหม (new species) จานวน 28 ชนด
คอ B. anthocepha (E), B. bifidaculeus (Q), B. caramboloides (R), B. chongmekensis, B. chumphonensis
(S), B. drypetes (T), B. heliciopsis (l), B. hinphanensis (U), B. hinphigensis (V), B. mangiferae, B. nauclea
(P), B. nigroceromata, B. nonkoensis, B. nongmaenaensis, B. operculata (J), B. osbeckiae, B. payena (K),
B. near papayeae (O), B. phanensis (M), B. salaciae (W), B. thaiensis (N), B. tonbaoensis (X), B.
tonrianensis (L), B. undulate, B. walsurae (Y), B. yaikhamensis, B. near thailandica และBactrocera sp.
RN(M/2) 669(Z)
การสารวจแมลงวนทองในประเทศทพบรายงานไดแก ฉนทน (2530) รายงานพบแมลงวนทองใน
ภาคเหนอของประเทศไทย 7 ชนดคอ Dacus correctus, D. dorsalis, D. nigrotibialis, D. zonatus, D
cucurbitae, D. scutellaris และD. tau ไชยวฒน (2545) ทาการสารวจแมลงวนทองในจงหวดเชยงใหม จาก
77 ตาบล ใน 23 อาเภอ และ 1 กงอาเภอ พบแมลงวนทอง 9 ชนดคอ B. dorsalis, B. correcta, B. tau, B.
cucurbitae, B. aethriobasis, B. diversa, B. latifrons, B. zonata และB. apicalis โดยสารวจจากพช 41 ชนด
ไมพบวาเปนพชอาหารของหนอนแมลงวนทอง 9 ชนด มนตร (2544) รายงานชนดแมลงวนทองทสาคญใน
5
ประเทศไทยมอย 10 ชนดคอ B. dorsalis, B. correcta, B.curcubitae, B. tau, B. umbrosa, B. litifrons, B.
zonata, B. carambolae, B. papaya และ B. papaya
พชอาหารของแมลงวนทอง
แมลงวนทองมทงชนดทมพชอาหารกวาง และพชอาหารแคบ แมลงวนทองทมพชอาหารกวางไดแก B.
dorsalis มพชอาหารคอนขางกวาง หรอ B. kanchanaburi ทมพชอาหารแคบ โดย รายงานพบพชอาหาร
แมลงวนทองชนดตางๆมหลายรายงานดงน
พ.ศ. 2536 พบรายงานของ ฉนทน (2536) รายงานพบแมลงวนทองทบนพชตระกลแตงหลายชนด
เชน บวบหอม พบB. tau, B. diversa ดอกตาลงพบ B. diversa ดอกแตงกวาพบ B. sicweaa ดอกฟกทองพบ
B. cucurbitae ดอกบะไหพบ B. cilifer
พ.ศ. 2537 มการรายงานของ ฉนทน (2537) ไดรายงานพบแมลงวนทอง 3 ชนดคอB. dorsalis, B.
latifrons และB. verbascifoliae มพชอาหารในวงศ Solanaceae โดยแมลงวนทอง B. dorsalis พบพชอาหาร
เชนพรกหนม Capsicum annum แมลงวนทองB. latifrons พบพชอาหารเชนพรกชฟา C. annum มะเขอ
เปราะ Solanum molongena พรกนา S. nigrum พรกชฟา C. annuum พรกหนม C. annuum แมลงวนทอง B.
verbascifoliae พบพชอาหารคอ หมากแปง S. verbascifolium
พ.ศ. 2541 วสทธ และคณะ (2441) รายงานวาแมลงวนทอง B. kanchanaburi พบพชอาหารคอ
การเวกเทานน
พ.ศ. 2542 พบรายงานของกมปนาท (2542) รายงานพบพชอาหารของแมลงวนทองชนดน 125 ชนด
ใน 37 วงศพช เชนวงศ Anacardiaceae พบพชอาหาร 13 ชนด วงศ Annonaceae พบ 9 ชนด วงศ Guttiferae 9
ชนด วงศ Moraceae และ Myrtaceae อยางละ 8 ชนดเปนตน วฒชย (2542) รายงานพบพชอาหารของ
แมลงวนทอง B. cucurbitae และ B. tau โดย B. cucurbitae พบพชอาหาร 20 ชนดเปนพชปาพวกตระกลแตง
9 ชนดไดแกผลของขกาลาย (Bryonopis laciniosa) ตาลง (Coccinia grandis) กระดอม (Gymnopetalum
cochinchinense) บวบขม (Luffa cylindrical) ฟกขาว (Momordica cochinchinensis) ผกแมะ (M.
subangulata) ขกาขาว (Trichosanthes cordata) มะนอยปลา (T. cucumerina) และผลของขกาแดง (T.
tricuspidata) ผลของพชทปลกเปนการคา 11 ชนด ไดแกผลของฟกแฟง (Benincasa hispida) แตงโม
(Citrullus lanatus) แตงเทศและแตงแคนตาลป (Cucumis melo) แตงกวาและแตงราน (C. sativus) ผลและ
ดอกฟกทอง (Cucurbita moschata) นาเตา (Lagenaria vulgaris) บวบเหลยม (L. acutangula) บวบหอม (L.
cylindrical) มะระขนกและมะระจน (M. charnatia) บวบง (T. anguina) และถวฝกยาว (Vigna unguiculata)
6
ผลของไมประดบ 1 ชนดในวงศ Myrtaceaeไดแกผลของมะยมฝรง (Eugenia uniflora) สวนพชอาหารของ
แมลงวนทอง B. tau พบผลของพชปา 12 ชนดไดแกผลของขกาลาย ตาลง กระดอม มนหม (Hodgsonia
macrocarpa) บวบขม (wide form) ฟกขาว ผกแมะ ขกาขาว มะนอยปลา ขกาแดง ขกาขาว 2 (Trichosanthes
sp.) และถวบง (Dysolobium pilosum) ผลของพชทปลกเปนการคา 13 ชนดไดแกผลของฟกแฟง แตงโม แตง
เทศ และแตงแคนตาลป แตงกวา ผลและดอกของฟกทอง ฟกทองเทศ (Cucurbita pepo) นาเตา มะระ บวบ
เหลยม บวบหอมบาน ฟกแมว (Sechium edule) บวบง และถวฝกยาว ผลของไมประดบ 1 ชนดในวงศ
Tiltaceae ไดแกผลของตะขบฝรง (Muntingia calabura) อกทงยงพบการเขาทาลายรวมกนของสองชนดน
พ.ศ. 2544 พบรายงานของ มนตร (2544) กลาววาพบพชอาหารของแมลงวนทอง B. dorsalis
มากกวา 122 ชนด
พ.ศ. 2550 พบรายงานของนลบล คนซอ (2550) พบวาขกาลาย (Bryonopsis laciniosa) เปนพช
อาหารของ Bactrocera modica, B. diversa, B. caudata, B. cucurbitae, B. rubella และ B. tau
พ.ศ.2553 Ferra (2010) ไดรายพชอาหารของแมลงวนทองชนดตางๆทพบในเอเซยดงน B. dorsalis,
B. papaya และ B. carambolae มพชอาหารกวางจากหลายวงศพ ชดวยกน B. cucurbitae สวนมากมพช
อาหารอยเปนพวกพชตระกลแตง และเขาทาลายพชไมเกน 11 วงศ B. latifrons สวนมากเขาทาลายพช
ตระกลมะเขอ หรอประมาณ 9 วงศพช B. minax มพชอาหารตระกลสม B. occipitalis เขาทาลายมะมวง ฝรง
และมะนาว B. philippinensis เขาทาลายมะมวง มะละกอ และขนน B. tau สวนมากทาลายพชตระกลแตง
โดยไมเกน 9 วงศ B. umbrosa มพชอาหารจนส Artocarpus และ B. zonata เขาทาลายพชวงศ Rosaceae
7
บทท 3
อปกรณและวธการวจย
3.1 วธการดาเนนการวจย และสถานททาการทดลอง/เกบขอมล
3. 1.1 การสารวจเกบตวอยางแมลงวนทอง
ก. สถานทเกบตวอยาง
การศกษาความหลากหลายของแมลงวนทองในสกลแบคโทรเซอรา โดยใชสถานทอทยาน
แหงชาตอทยานแหงชาตเขาคชฌกฏ จ.จนทบร เปนสถานทเกบตวอยาง อทยานแหงชาตเขาคชฌกฏ อยใน
บรเวณพนทปาเขาคชฌกฏหรอเขาพระบาท บรเวณอาเภอมะขาม และอาเภอเขาคชฌกฏ จงหวดจนทบร ม
ภเขายอดเขาสงสดอยในระดบความสง 1,000 เมตรเหนอระดบนาทะเลปานกลาง มน าตกทสาคญไดแก
น าตกกระทง ฯลฯ มเนอทประมาณ 36,444.05 ไร พนทปามสงคมพช หลายประเภท เช น ปาดบชน
ครอบคลมพนทสวนใหญของอทยานแหงชาต พนธไมทขนอยไดแก ยางแดง กระบาก หยอง มะกอ บนนาค
ลกดง สารภ เนยนดา มะไฟ จกดง มะซาง ดหม เลอดควาย สารอง กระบกกรง ฯลฯ และปาดบเขา จะอยสง
จากระดบนาทะเลมากกวา 800 เมตรขนไป หรอจะพบเฉพาะบรเวณยอดเขา เชน เขาพระบาทพลวง พนธไม
ทพบไดแก มะกอ กระบกกรง สารภ บนนาค ทามง พมเสนปา พลอง คอเหย ชนใบใหญ รง พลบ อบเชย
และดหม เปนตน (กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช. 2550)
ข. วธการเกบตวอยางในภาคสนามและหองปฏบตการ
เกบตวอยางผลและดอกของพชชนดตางๆ ในเขตอทยานแหงชาตอทยานแหงชาตเขาคชฌกฏ
จ.จนทบร โดยเกบผลทรวงใตโคนตน ผลแกและผลออนบนตน สวนดอกเกบดอกทรวงหรอดอกทบนตน
(ดอกบานแลวหรอยงไมบาน) กรณแยกเพศไดจะเกบแยกเปนดอกเพศผและดอกเพศเมย ตว อยางทเกบอยาง
นอยเดอนละ 1 ครง ตวอยางทไดจะใสในกลองพลาสตกในขนาดตางๆกน (17x25x2.5 ซม. 13.5x18.5x7.0
ซม. และ 11x11x6.5 ซม.) ทงนขนอยกบจานวนและขนาดของผลหรอดอก ทกนกลองพลาสตกมฝาปดและ
มชองระบายอากาศบดวยผาแกว ทกตวอยางทเกบไดจะมบนทกตดอยดานขางกลองพลาสตก โดยมชอพนธ
พชทเกบ สถานท วน /เดอน/ป ทเกบตวอยาง จานวนผลหรอดอกทเกบ ผลออนหรอผลแก ผลทเกบบนตน
หรอใตตน ตวอยางทเกบไดจากอทยานแหงชาตจะนามาเกบในหองปฏบตการกฏวทยา คณะ
เทคโนโลยการเกษตร มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ
ตวอยางในหองปฏบตการ หนอนทอยภายในผลเมอเจรญเตบโตเตมทจะออกจากผลหรอดอก
และเขาดกแดในขเลอย หรอขยมะพราว ประมาณ 2-3วนจะเกบดกแดออกจากกลองพลาสตก กรณผลไมท
8
เกบมามนามาก ภายในกลองมความชนสงจะมการ เปลยนขเลอยหลงจากเขาดกแดแลว ดกแดทเกบไดจะ
นามาใสกลองพลาสตกขนาดตางๆกนดงกลาวขางตน ในกลองเกบดกแดจะมขเลอยหนาประมาณ 1 นว และ
มความชนสงพอสมควร ดกแดนจะทงไวจนกระทงออกเปนตวเตมวย ตวเตมวยทไดจะแยะกออกมาเลยงใน
กลองพลาสตกขนาดตางๆกนดงกลาวขางตน ดานบนของกลองเลยงตวเตมวยใหอาหารโดยใชน าตาลผสม
นาในอตราสวน 1:3 บนกระดาษชาระ ตวเตมวยในกลองพลาสตกจะทงไวประมาณ 1-2 อาทตย หลงจากนน
นาตวเตมวยมาตรวจดลกษณะตางๆภายใตกลองจลทรรศนเพอแยกชนดของแมลง วนทอง แตละตวอยางท
เกบไดจากภาคสนามถงขนสดทายของการแยกชนดของแมลงวนทอง ขอมลทงหมดทไดจะบนทก ชอ
วทยาศาสตรและชอทองถนของพชทเปนโฮสทของแมลงวนทอง วน /เดอน/ป สถานท จานวนผลหรอดอก
(ผลรวงใตโคนตน ผลบนตน ผลแกหรอผลออน ดอกเพศผ หรอเพศเมย) สปซสและจานวน (เพศผและเพศ
เมย) ของแมลงวนทองทพบในแตละตวอยางทเกบมาเปนตน
3.1.2 การศกษาลกษณะทางสณฐานวทยา
การศกษาความหลากหลายของแมลงวนทองในสกล แบคโทรเซอราในทน การจาแนกสปซสของ
แมลงวนทองใชลกษณะทางสณฐานว ทยาเปนหลกโดยใช Key ของผเชยวชาญทางดานแมลงวนทองหลาย
คนมาประกอบการพจารณา (Drew. 1989; Drew and Hancock. 1994; Hardy. 1973; White and Elson-
Harris. 1992)
ก.ลกษณะภายนอก
สวนหว พนททสาคญคอสวนทเปนหนา (face) พนทดงกลาวนในแมลงวนทอง แตละชนดจะม
เครองหมายทหนา (facial marking) คลายกนหรอตางกน หรอบางชนดไมมเครองหมายทหนา อกพนทหนง
ทสาคญคอ สวนทเรยกวา frons อยระหวางตารวมเหนอหนวด บรเวณพนทดเสนขนเปนหลก คอจานวนเสน
ขนทฟรอนส (frontae setae)
สวนอก มหลายลกษณะทสาคญ สวนทตองนามาพจารณาคอแถบสเหลองตามยาวของลาตวทอยบน
อก (yellow stripes หรอ vittae) แถบนมจานวน 2-3 แถบหรอไมมในแมลงวนทองแตละชนด ความกวาง
ของแถบอาจเทากนตลอดหรอสวนหลง (posterior) เรยวแหลม นอกจากนจานวนเสนขนทอย บนอกตองนา
พจารณาดวย เนองจากเสนขนทอกใชเปนสวนประกอบในการแยกแมลงวนทองในระดบสกลยอย
(subgenus) ตวเตมวยของแมลงวนทองมปกทอก 1 ค สวนสาคญทปกทจะตองนามาพจารณา คอ แถบสท
ขอบปก (costal band) โดยแถบสนแถบหรอกวาง , สนหรอยาว นอกจากนลกษณะอนทปก ท นามาใชเปน
9
สวนประกอบพจารณา ไดแกเครองหมายทปก, กลมเสนขน microtrichia ทเสนปก A1 + CuA2 ในเพศผมหรอไม
ในแตละสปซส supernumerary lobe ทปกในเพศผมลกษณะอยางไร (weak, strong)
ขาทงสามคของตวเตมวย สวนสาคญคอแถบสทปรากฏใหเหนเปนสวนกลางสาคญในการพจารณา
ชนดของแมลงวนทอง บางชนดมแถบสและบางชนดไมม
สวนทอง ทองตวเตมวยของเพศผ สวนทสาคญทนามาใชในการพจารณา (1)แถบสดานบนของ
ทอง (2)การมหรอไมมแถวของเสนขนทเรยกวา pecten ทางดานบนของทองปลองทสาม (3)แผนแขงทาง
ดานลาง (sterna) ของทองโดยเฉพาะ sternum ทหามลกษณะแตกตางกนหรอคลายในแมลงวนทองแตละสป
ซส (4)ลกษณะของ surstylus ของอวยวะสบพนธเพศผ (male genitatia)
ตวเตมวยของแมลงวนทองทไดมาจากตวอยางพชทเกบ มาจากอทยานแหงชาตจะแบงเปน 4 สวน
กลาวคอ สวนแรกเปนตวอยางสดใชลกษณะทวไปดงกลาวขางตน สวนทสองเกบตวเตมวยดองใน
แอลกอฮอล 75 % เนองจากลกษณะบางอยางตองนามาทาสไลดเพอดรายละเอยดอยางเชน อวยวะสบพนธ
เพศผ อวยวะวางไข ปกและลกษณะสเตอนมทหาเปนตน สวนทสาม ใชตวอยางทา pin specimen สวนทส
ตวเตมวยซงเปนตวอยางสดนามาใชถายภาพใตกลอง Nikon Photomicrography
ข.ลกษณะสณฐานวทยาของอวยวะวางไข ศกษาขอมลรายละเอยดโดยใชกลองจลทรรศน
อวยวะวางไขของแมลงวนทองคอ ปลองท 7, 8 และ 9 ทเปลยนแปลงไปทาหนาทแทน
อวยวะวางไข (pseudovipositor) ลกษณะทนามาใชในการแยกสปซสของแมลงวนทองมดงน
1.อวยวะวางไขปลองสดทายหรอปลองท 9 เปนสวนทเรยกวา แอคควเรยส (aculeus) โดยด
จานวนและขนาดของเสนขนใกลสวนปลา ยของแอคควเรยส (subapical setae) นอกจากนดรปรางลกษณะ
ของซบแอพพคล คล (subapical keel) ใกลสวนปลายของแอคควเรยสเชนกน
2.อวยวะวางไขปลองทสอง หรอทองปลองท 8 โดยดลกษณะของ spicule บรเวณสวน
ปลายของอวยวะวางไขปลองน
3.1.3 การศกษาชนดของพชอาหารแมลงวนทอง
บนทกขอมลของพชททาการเกบมรปรางลกษณะอยางไร โดยดลกษณะทางสณฐานวทยา โดยใช
Key ของผเชยวชาญมาทาการวเคราะห ทาการวเคราะหโดย Dichotomous key โดยการนาลกษณะทแตกตาง
หรอตรงขามมาเขาคกน ตดลกษณะทไมใช ออกไปแลวไปพจารณาในสวนทแคบลงไปซงจะมให
เปรยบเทยบเปนคๆอก ทาเชนนไปเรอยจนเหลอแตลกษณะทปรากฏอยในพรรณไมทเรากาลงตรวจสอบ ก
จะไดผลลพธในขนสดทายคอชนดพนธไมนนๆสาหรบสวนตางๆของพรรณไมทนามาใชเปรยบเทยบและ
จบคกนกจะใชท กๆสวนประกอบตงแตใบ ดอก ผล เปลอกลาตน หรอแมกระทงราก แตสวนของตนไมท
10
นยมใชในการเปรยบเทยบและจาแนกชนดพนธไมมากทสดในปจจบนกคอดอก โดยเฉพาะจาพวกพชม
เมลด เพราะเปนทประจกษแลววาพนธไมทมโครงสรางของดอกคลายคลงกน โดยมากมกมค วามคลายคลง
กนทางดานพฤกษศาสตรดานอนๆดวย ซงเปนการแสดงออกวาพนธไมเหลานมเชอสายเดยวกน (นรนาม .
2555)
11
บทท 4
ผลการวจย
4.1 พชอาหารของแมลงวนทองทสารวจพบ
พชอาหารทพบสารวจในเขตอทยานแหงชาตเขาคชฌกฏ 112 ตวอยาง พบเปนพ ชอาหารของแมลงวน
ทอง 24 ชนดใน 16 วงศพช ดงตารางท 4.1 ไดแก
1. Bactrocera dorsalis พบพชอาหารเปนผลทงหมดจานวน 15 ชนด ใน 12 วงศพช ไดแก
วงศ Annonaceae พบการเวก Artabotrys siamensis,
นอยโหนง Annona reticulate,
ไขเตา Polyalthia debilis
วงศ Annacardiceae พบมะมวง Mangifera indica
วงศ Cactaceae พบแกวมงกร Hylocereus undatus
วงศ Caricaceae พบมะละกอ Carica papaya
วงศ Combertaceae พบหกวาง Terminalia catappa
วงศ Guttiferae พบชะมวง Garcinia cowa
สารภ Mammea siamensis
วงศ Palmae พบหมากเหลอง Chrysalidocarpus lutescens
วงศ Meliaceae พบลองกอง Lansium domesticum
วงศ Moraceae พบมะหาด Artocarpus lakoocha
วงศ Musaceae พบกลวยปา Musa acuminate
วงศ Myristicaceae พบเลอดควาย Horsfieldia sp.
วงศ Myrtaceae พบฝรง Psidium guajava
2. Bactrocera kanchanaburi พบพชอาหารเปนผลทงหมดจานวน 1 ชนด ใน 1 วงศพชคอ
วงศ Annonaceae พบการเวก Artabotrys siamensis
3. Bactrocera propinqua พบพชอาหารเปนผลทงหมดจานวน 1 ชนด ใน 1 วงศพชคอ
วงศ Guttiferae พบชะมวง Garcinia cowa
4. Bactrocera pyrifoliae พบพชอาหารเปนผลทงหมดจานวน 3 ชนด ใน 3 วงศพชคอ
12
วงศ Anacardiaceae พบมะมวง Mangifera indica
วงศ Euphobiaceae พบมะไฟปา Baccaurea ramiflora
วงศ Myrtaceae พบฝรง Psidium guajava
5. Bactrocera correcta พบพชอาหารเปนผลทงหมดจานวน 3 ชนด ใน 3 วงศพชคอ
วงศ Anacardiaceae พบมะมวง Mangifera indica
วงศ Cactaceae พบแกวมงกร Hylocereus undatus
วงศ Combertaceae พบหกวาง Terminalia catappa
6. Bactrocera latifrons พบพชอาหารเปนผลทงหมดจานวน 3 ชนด ใน 1 วงศพชคอ
วงศ Solanaceae พบพรก Capsicum annum
มะเขอเปราะ Solanum melongena และ
มะเขอพวง S. torvum
7. Bactrocera diversa พบพชอาหารเปนดอกของพชจานวน 2 ชนด ใน 1 วงศพชคอ
วงศ Cucurbitaceae พบดอกตาลง Coccinia grandis
ดอกฟกทอง Cucurbita moschata
8. Bactrocera cucurbitae พบพชอาหารเปนผล และดอกของพชจานวน 3 ชนด ใน 1 วงศพชคอ
วงศ Cucurbitaceae พบผลของตาลง Coccinia grandis
ดอกและผลของฟกทอง Cucurbita moschata และ
ผลของบวบ Luffa cylindrical
9. Bactrocera tau พบพชอาหารเปนผล และดอกของพชจานวน 4 ชนด ใน 2 วงศพชคอ
วงศ Cucurbitaceae พบผลตาลง Coccinia grandis
ผล/ดอกฟกทอง Cucurbita moschata และ
ผลของ12CH (unknown host)
วงศ Leguminosae ถวฝกยาว Vigna sinensis
13
ตารางท 4.1 แสดงชนดของแมลงวนทอง พชอาศยทสารวจพบ
Type of Host plant
Fruit flies Plant Family Common name Scientific name
B. dorsalis Annonaceae Karawek Artabotrys siamensis
Custard-apple Annona reticulata
Khai Tao Polyalthia debilis
Annacardiceae Mango Mangifera indica
Cactaceae Dragon fruit Hylocereus undatus
Caricaceae Papaya Carica papaya
Combertaceae Tropical almond Terminalia catappa
Guttiferae Cha muang Garcinia cowa
Saraphi Mammea siamensis
Palmae Areca palm Chrysalidocarpus lutescens
Meliaceae Long kong Lansium domesticum
Moraceae Mahat Artocarpus lakoocha
Musaceae Banana Musa acuminate
Myristicaceae Lueat khwai Horsfieldia sp.
Myrtaceae Guava Psidium guajava
B. kanchanaburi Annonaceae Karawek Artabotrys siamensis
B. propinqua Guttiferae Cha muang Garcinia cowa
B. pyrifoliae Anacardiaceae Mango Mangifera indica
Euphobiaceae Ma fai Baccaurea ramiflora
Myrtaceae Guava Psidium guajava
B. correcta Anacardiaceae Mango Mangifera indica
Cactaceae Dragon fruit Hylocereus undatus
Combertaceae Tropical almond Terminalia catappa
14
ตารางท 4.1 (ตอ). แสดงชนดของแมลงวนทอง พชอาศยทสารวจพบ
Type of Host plant
Fruit flies Plant Family Common name Scientific name
B. latifrons Solanaceae Chile Capsicum annuum
Egg plant Solanum melongena
Turkey berry S. torvum
B. diversa Cucurbitaceae Ivy gourd Coccinia grandis
Pumpkin Cucurbita moschata
B. cucurbitae Cucurbitaceae Ivy gourd Coccinia grandis
Pumpkin Cucurbita moschata
Buap Luffa cylindrica
B. tau Cucurbitaceae Ivy gourd Coccinia grandis
Pumpkin Cucurbita moschata
Unknown host (12CH)
Leguminosae Yard long bean Vigna sinensis
15
4.2 แมลงวนทองทสารวจพบ
จากการศกษาแมลงวนทองในเขตอทยานแหงชาตเขาคชฌกฏ จ .จนทบร ปพ.ศ. 2551 พบแมลงวน
ทอง 3 Subgenus (S.G. Bactrocera, S.G.Hemigymnodacus และS.G.Zeugodacus) ใน 9 species โดย S.G.
Bactrocera พบแมลงวนทอง 6 ชนด S.G.Hemigymnodacus พบแมลงวนทอง 1 ชนด และ S.G.Zeugodacus
พบแมลงวนทอง 2 ชนด สามารถแบงออกเปนแมลงวนทองกลม B. dorsalis complex 4 ชนด (B. dorsalis,
B. kanchanaburi, B. propingua และB. pyrifoliae) และแมลงวนทองทไมไดอยกลม B. dorsalis complex 5
ชนด (B. correcta, B. latifrons, B. diversa, B. cucurbitae และB. tau) ซงผลการศกษาสามารถแบงกลม
แมลงวนทองไดตามลกษณะทางสณฐานวทยาสามารถแบงตาม subgenus, กลมซบซอน เปนตน
1.ลกษณะรปรางตวเตมวยของแมลงวนทองสกล Bactrocera ทสารวจพบ
1.1 แมลงวนทองทอยใน Subgenus Bactrocera
1.1.1 B. (B.) dorsalis
1.1.2 B.(B.) kanchanaburi
1.1.3 B. (B.) propingua
1.1.4 B.(B.) pyrifoliae
1.1.5 B. (B.) correcta
1.1.6 B. (B.) latifrons
1.2. แมลงวนทองทอยใน Subgenus Hemigymnodacus
1.2.1 B. (H.) diversa
1.3 แมลงวนทองทอยใน Subgenus Zeugodacus
1.3.1 B. (Z.) cucurbitae
1.3.2 B. (Z.) tau
2.แมลงวนทองในกลมซบซอน
2.1 แมลงวนทองทอยในกลม Bactrocera dorsalis complex
2.1.1 B. (B.) dorsalis
2.1.2 B.(B.) kanchanaburi
2.1.3 B. (B.) propingua
2.1.4 B.(B.) pyrifoliae
16
2.2 แมลงวนทองทไมไดอยในกลม Bactrocera dorsalis complex
2.2.1. B. (B.) correcta
2.2.2. B. (B.) latifrons
2.2.3 B. (H.) diversa
2.2.4 B. (Z.) cucurbitae
2.2.5. B. (Z.) tau
17
4.2.1 แมลงวนทองชนดตางๆทพบในเขตอทยานแหงชาตเขาคชฌกฏ
1. Bactrocera (Bactrocera) dorsalis (Hendel) (รปท 4.1-4.2)
ภาพท 4.1 ตวเตมวยเพศผแมลงวนทอง Bactrocera (B.) dorsalis (1 ชอง = 1 มม.)
ภาพท 4.2 ตวเตมวยเพศเมยแมลงวนทอง Bactrocera dorsalis (1 ชอง = 1 มม.)
18
รปรางลกษณะของแมลงวนทอง Bactrocera (B.) dorsalis
หว ตารวมมขนาดใหญ บรเวณ frons แคบลงไปทางดานลางมสเหลอง พบ superior fronto-
orbital setae 1 ค พบ inferior fronto-orbital 2 ค บรเวณฐานของเสนขนและแตละคม จดส
นาตาลเขม vertexมสน าตาลเขม บรเวณ face ม facial spot สน าตาลเขมรปรางลกษณะกลม
ขนาดใหญ
อก ปลองอก บรเวณ scutum สคอนขางดา มแถบสเหลอง (postsutural vittae) 1 คบรเวณ
ดานลาง ของ transverse suture โดยยาวถง intra-alar setae บรเวณ scutellum มส
เหลอง มเสนขน 1 ค ขา femur มสคอนขางเหลอง tibia ขาคหนา และคกลางส
คอนขางเหลอง ขาคกลางบรเวณฐานของtibia มสดา สวนขาคหลงมtibia สดา ปก ขอบ ปก
แคบ costal band สคอนขางดา ยาวตดเสนปก R2+3 และขยายบรเวณปลายปกเลยเสน R4+5
เลกนอย supernumerary lobe มรปรางขนาดกลางในเพศผ และมรปรางขนาดเลกนอยใน
เพศเมย พบ microtrichia บรเวณรอบ A1 + Cu A2 เฉพาะในเพศผ
ทอง บรเวณดานบนมนาตาลเหลอง บรเวณฐานของ tergum ท 1 และ2 มแถบตามขวางส
นาตาลเขมถงดาเปนลกษณะรปรางตวท (T-shape) ในเพศผพบ pecten บรเวณ ดานขาง ของ
ทองปลองท 3ในเพศผ บรเวณขอบสวนหลงของ sternum V มลกษณะเวามรปราง
คลายตวว (V-shape) surstylus lobe สน ในเพศเมย aculeus บรเวณปลาย เรยวแหลม พบ
subapical setae 4 ค สน 2 ค ยาว 2 ค คสนอยดานบน คยาวอยบรเวณดานลาง และยาวไม
ถงปลายของ aculeus
19
ขนาดรปราง
Area length length (mm.)
Male Female
Body 5.50 – 7.50 5.90 – 7.90
Wing 5.00 – 6.40 5.30 – 6.50
Ovipositor - 4.45 – 5.20
Aculeus - 1.30 – 1.70
Aedeagus 3.02 – 3.15 -
20
2. Bactrocera (Bactorcera) kanchanaburi (Drew and Handcock) (รปท 4.3-4.4)
ภาพท 4.3 ตวเตมวยเพศผแมลงวนทอง Bactrocera (B.) kanchanaburi (1 ชอง = 1 มม.)
ภาพท 4.4 ตวเตมวยเพศเมยแมลงวนทอง Bactrocera kanchanaburi (1 ชอง = 1 มม.)
21
รปรางลกษณะของแมลงวนทอง Bactrocera (B.) kanchanaburi
หว ตารวมมขนาดใหญ ตาเดยวเรยงตวเปนสามเหลยมสดา บรเวณ frons พบ superior fronto-
orbital setae 1 ค พบ inferior fronto-orbital 2 ค บรเวณฐานของเสนขนแตละคมจดส
นาตาลเขม vertexมแนวขวางตามยาวสนาตาลเขม lunule มสดา บรเวณ face ม facial spot
มลกษณะทรงกลมขนาดใหญสนาตาลเขม
อก ปลองอก บรเวณ scutum สคอนขางดา มแถบสเหลอง 1 ค บรเวณด านลางของ
transverse suture โดยยาวถง intra-alar setae บรเวณ scutellum มสเหลอง มเสนขน 1 ค ขา
ขาคหนาบรเวณปลายของ femur มจดสนาตาลเขมแกมดาบรเวณดานขาง tibia มสน าตาล
เขม ขาคกลาง femur มสเหลอง tibia มสเหลอง ยกเวนบรเวณโคนตด femurซงมสดา ขาค
หลง femur มสเหลอง สวน tibia มสดา บางตวอยางบรเวณขาหลงสวนของ femur จะมส
เหลอง และสวนปลายจะมสนาตาลเขม ปก บรเวณ basal costal cell และ costal cellม
ลกษณะใส costal band แคบสคอนขางดา ขยายถงบรเวณ R2+3 และขยายกวางออกเลกนอย
ทางปลายปกและเลยบรเวณ R4+5เลกนอย supernumerary lobe มรปรางขนาดโลบนอยทง
เพศผและเพศเมย ไมพบ microtrichia บรเวณรอบ A1 + Cu A2ในเพศเมย แตพบในเพศผ
ทอง บรเวณทองปลองท 1 มสน าตาลดา สวนทองปลองอนมเหลอง น าตาล บร เวณทอง
ปลองท 2 บรเวณตดทองปลองท 3 แถบสดาพาด พบแถบสดารปตวทในบรเวณทอง
ปลองท 3 – 5 โดยเปนแถบสดาพาดแนวนอนบรเวณสวนบนของทองปลองท 3 และเปน
แถบสดาตามแนวตงบรเวณกงกลางของทองปลองท 3 - 5 ในเพศผพบ pecten พบ sternum
V มลกษณะตวว surstylus lobe สน ในเพศเมย aculeus บรเวณปลายเรยวแหลม พบ
subapical setae ขนาดสน 4 ค
22
ขนาดรปราง
Area length length (mm.)
Male Female
Body 5.10 – 7.20 5.50 – 7.75
Wing 4.45 – 5.50 4.50 – 6.50
Ovipositor - 4.30 – 5.40
Aculeus - 1.35 – 1.72
Aedeagus 3.00 – 3.02 -
23
3.Bactrocera (Bactrocera) propinqua (Hardy & Adachi) (รปท 4.5-4.6)
ภาพท 4.5 ตวเตมวยเพศผแมลงวนทอง Bactrocera (B.) propinqua
(1 ชอง = 1 มม.)
ภาพท 4.6 ตวเตมวยเพศเมยแมลงวนทอง Bactrocera (B.) propinqua
(1 ชอง = 1 มม.)
24
รปรางลกษณะของแมลงวนทอง Bactrocera (B.) propingua
หว ตารวมมขนาดใหญ ตาเดยวเรยงตวเปนสามเหลยมสดา บรเวณ frons พบ superior
fronto-orbital setae 1 ค พบ inferior fronto-orbital 2 ค บรเวณฐานของเสนขนแตละคมจด
สน าตาลเขม vertexมแนวขวางตามยาวสนาตาลเขม lunule มสดา บรเวณ face ม facial
spot 1 คมลกษณะเปนจดกลมแกมเหลยม
อก ปลองอก บรเวณ scutum สคอนขางดา หรอนาตาลดา มแถบสเหลอง 1 ค บรเวณ
ดานลางของ transverse suture โดยยาวเกอบถง intra-alar setae บรเวณ scutellum มส
เหลอง มเสนขน 1 ค ขา ขาคหนามสเหลอง บรเวณปลายของ femur มจดขนาดเลกส
นาตาลเขมแกมดาบรเวณผวดานนอก tibia มสน าตาลเขม ขาคกลาง femur มส
เหลอง tibia มสเหลอง ยกเวนบรเ วณโคนตด femurซงมสดา ขาคหลง femur มสเหลอง
ยกเวนบรเวณปลายมสนาตาล หรอดา tibia มสดา ปก บรเวณ basal costal cell และ
costal cellมลกษณะใส costal band แคบสคอนขางดา ขยายถงบรเวณ R2+3 และขยาย
กวางออกเลกนอยทางปลายปกและเลยบรเวณ R4+5เลกนอย supernumerary lobeมรปราง
ขนาดไมเดนชดทงเพศผและเพศเมย บรเวณ A1 + CuA2 ของเพศเมยไมพบ microtrichia
ทอง บรเวณทองปลองท 1 มสเหลอง บรเวณฐานมแถบกวางสดาพาดตามแนวนอน สวนทอง
ปลองอนมเหลองอมนาตาล พบแถบสดารปตวทบรเ วณทองปลองท 3 – 5 โดยพาดตาม
แนวบรเวณปลองท 3 และพาดตามแนวตงบรเวณกงกลาง (medial band)ของทองปลอง
ท 3 – 5 ในเพศผพบ pecten พบ sternum V มลกษณะตวว surstylus lobe สน ในเพศเมย
aculeus บรเวณปลายเรยวแหลม พบสนดานขางกอนถงปลายดานละ 1 ขาง พบ subapical
setae 4 ค โดยสองคแรกสนอยบรเวณดานบน และสองคหลงยาวอยบรเวณดานลาง แตยาว
ไมเลยบรเวณปลายของ aculeus
25
ขนาดรปราง
Area length
length (mm.)
Male Female
Body 5.50 – 7.40 5.80 – 7.90
Wing 5.00 – 6.50 5.30 – 7.20
Ovipositor - 5.00 – 6.00
Aculeus - 1.50 – 2.00
Aedeagus 4.00 – 4.50 -
26
4.Bactrocera (Bactrocera) pyrifoliae (Drew and Hancock) (รปท 4.7-4.8)
ภาพท 4.7 ตวเตมวยเพศผแมลงวนทอง Bactrocera (B.) pyrifoliae (1 ชอง = 1 มม.)
ภาพท 4.8 ตวเตมวยเพศเมยแมลงวนทอง Bactrocera pyrifoliae(1 ชอง = 1 มม.)
27
รปรางลกษณะของแมลงวนทอง Bactrocera (B.) pyrifoliae
หว ตารวมมขนาดใหญ ตาเดยวเรยงตวเปนสามเหลยมสดา บรเวณ frons พบ superior
fronto-orbital setae 1 ค พบ inferior fronto-orbital 2 ค บรเวณฐานของเสนขนแตละคมจด
สน าตาลเขม vertexมแนวขวางตามยาวสนาตาลเขม lunule มสดา บรเวณ faceพบจดสดา 1
ครปรางกลมร
อก ปลองอก บรเวณ scutum มสดา บรเวณดานลางของ transverse suture พบแถบส
เหลองอยดานละ 1 เสน โดย แถบนยาวไมถง intra-alar setae พบเสนขน 1 คบรเวณ
scutellum ขา ขาคหนามสเหลอง บรเวณดานนอกของปลาย femur พบจดสนาตาลเขมแกม
ดา tibia มสน าตาลเขม ขาคกลางบรเวณฐานของ femur ทตดกบ tibia มลกษณะแถบเลกๆ
สดา สวนบรเวณอนของfemur มสเหลอง สวน tibia มสดา ขาคหลง บรเวณฐานของ
femur ทตดกบ tibia มลกษณะแถบแคบสดา (แถบใหญกวาของขาคกลาง) สวน tibia มสดา
ปก บรเวณ basal costal cell และ costal cellมลกษณะใส costal band แคบสคอนขางดา
ขยายถงบรเวณ R2+3 และขยายกวางออกเลกนอยทางปลายปกและเลยบรเวณ R4+5เลกนอย
supernumerary lobe มรปรางขนาดไมเดนชดทงเพศผและเพศเมย
ทอง บรเวณทองปลองท 1 มสน าตาลปนเหลอง บรเวณฐานของทองปลองนมแถบกวางสดา
พาดตามแนวนอนจดดานขางของสวนทอง ทองปลองท 2 มสน าตาลปนเหลอง พบแถบ
สดาบรเวณฐานของปลอง ทองปลองท 3 มสน าตาลปนเหลอง บรเวณฐานกบดานขางของ
แตละขางพบแถบสดา และบรเวณกงกลางของปลองทองพบแถบสดาในแนวตง ทองปลอง
ท 4 มลกษณะแถบสคลายปลองท 3 ในเพศผพบ pecten พบ sternum V มลกษณะตววเวา
เขาไปคอนขางมาก surstylus lobe สน ในเพศเมย aculeus บรเวณปลายเรยวแหลม พบ
subapical setae 4 ค โดยสองคแรกสนอยบรเวณดานบน และสองคหลงยาวอยบรเวณ
ดานลาง โดยเสนขนคยาวมความยาวไมเลยบรเวณปลายของ aculeus
28
ขนาดรปราง
Area length
length (mm.)
Male Female
Body 5.70 – 7.30 6.00 – 7.50
Wing 5.50 – 6.80 5.90 – 7.00
Ovipositor - 5.50 – 7.00
Aculeus - 1.70 – 2.20
Aedeagus 3.00 – 3.45 -
29
5.Bactrocera (Bactrocera) correcta (Bezzi) (รปท 4.9-4.10)
ภาพท 4.9 ตวเตมวยเพศผแมลงวนทอง Bactrocera (B.) correcta (1 ชอง = 1 มม.)
ภาพท 4.10 ตวเตมวยเพศเมยแมลงวนทอง Bactrocera correcta (1 ชอง = 1 มม.)
30
รปรางลกษณะของแมลงวนทอง Bactrocera (B.) pyrifoliae
หว ตารวมมขนาดใหญ ตาเดยวเรยงตวเปน สามเหลยมสดา บรเวณ frons พบ superior
fronto-orbital setae 1 ค พบ inferior fronto-orbital 2 ค บรเวณฐานของเสนขนแต
ละคมจดสนาตาลเขม vertexมแนวขวางตามยาวสนาตาลเขม lunule มรปรางคลาย
พระจนทรเสยวสดา บรเวณ faceพบแถบสดาพาดแนวขวาง 1 แถบ บางตวอยางแถบสนจะ
ไมชดเจอบรเวณกงกลางทาใหเหนวาเปนสองแถบยาว
อก อก บรเวณ scutum มสน าตาลปนดา พบ yellow postsutural vittae 2 แถบบรเวณ
ดานลาง ของ transverse suture โดยแถบยาวถง intra-alar setae บรเวณ scutellum พบ
scutellar setae 1 ค ขา ขาคหนา และขาคกลางปลองขามสน าตาลเหลอง ขาคหลงมสน าตาล
เหลอง ยกเวนบรเวณ tibia ทฐานและปลายมสดา ปก basal costal และ costal cellมลกษณะ
ใส sub costal cell มสเหลอง ปลายปกมจดสนาตาลดาบรเวณเสน R4+5 บรเวณ
supernumerary lobe เพศเมยเปนโลบเลกนอย เพศผเปนโลบปานกลาง สวน microtrichia
พบท A1 + Cu A2 ไดในเพศผ
ทอง ทองปลองท 1 สน าตาลแดง บางตวอยางพบมฐานสดา ทองปลองท 2 สน าตาล และบาง
ตวอยางพบวาตอนปลายของทองปลองนมสเหลอง ทองปลองท 3-5 มสน าตาลแดง พบ
แถบสดารปตวท เพศผพบ pecten พบ surstylus lobe สน และ sternum V ม ลกษณะตวว
เวาคอนขางลก ในเพศเมยม aculeus ปลายเรยวแหลม พบ subapical setae 4 ค โดยสองค
แรกสน อยบรเวณดานบน และสองคหลง ยาวอย บรเวณดานลาง โดย เสนขนคยาวม
ความยาวไมเลยบรเวณปลายของ aculeus
31
ขนาดรปราง
Area length
length (mm.)
Male Female
Body 5.00 – 6.30 6.00 – 6.50
Wing 4.50 – 6.00 5.10 – 6.30
Ovipositor - 3.50 – 4.00
Aculeus - 1.00 – 1.09
Aedeagus 3.00 – 3.15 -
32
6.Bactrocera (Bactrocera) latifrons (Hende) (รปท 4.11-4.12)
ภาพท 4.11 ตวเตมวยเพศผแมลงวนทอง Bactrocera latifrons (1 ชอง = 1 มม.)
ภาพท 4.12 ตวเตมวยเพศเมยแมลงวนทอง B. latifrons (1 ชอง = 1 มม.)
33
รปรางลกษณะของแมลงวนทอง Bactrocera (B.) latifrons
หว ตารวมมขนาดใหญสนาตาลแดง ตาเดยวสดาเรยงตวเปนรปสามเหลยม บรเวณ frons พบ
superior fronto-orbital setae 1 ค พบ inferior fronto-orbital 2 ค ทฐานของแต ละคพบจดส
นาตาล lunule มสน าตาลเขม บรเวณ face พบจดกลมรสดา 1 ค
อก อก scutum มสดา บรเวณดานลางของ transverse suture พบแถบสเหลอง 2 แถบยาวลงไป
ถงเสน intra-alra seatae บรเวณ scutellum มสเหลอง และพบ scutellar setae 1 ค ขา ขาค
หนา คกลาง และคหลงบรเวณ femur มสเหลอง บรเวณปลายของ femur พบ สนาตาล
เหลอง สวน tibia ของขาทงสามคสน าตาลเหลอง ปก basal costal และ costal cellมลกษณะ
ใส พบ costal band สน าตาลขยายถงเสนปก R2+3 และขยายลงมาตรงขอบปลายปกบรเวณ
R4+5 มลกษณะเปนจด anal streak สน าตาลบรเวณ supernumerary lobe เพศเมยเปนโลบ
เลกนอย เพศผเปนโลบปานกลาง สวน microtrichia พบท A1 + Cu A2 ไดในเพศผ
ทอง ทองทง 3 ปลองมสน าตาลแดง บางตวอยางพบตอนปลายของทองปลองท 2 มสเหลอง ไม
พบแถบสดารปตวทบรเวณทองปลองท 3-5 เพศผพบ pecten และ sternum V มลกษณะตวว
เวาลกเขาไปไมถงครงของพนท surstylus lobe สน ในเพศเมย aculeus เปนรปรางแบบ
trilobe พบ subapical setaeขนาดสน 4 ค
ขนาดรปราง
Area length length (mm.)
Male Female
Body 5.10 – 6.50 5.50 – 7.20
Wing 4.80 – 6.20 5.20 – 6.60
Ovipositor - 4.50 – 5.10
Aculeus - 1.40 – 1.70
Aedeagus 3.10 – 3.15 -
34
7.Bactrocera (Hemigymnodacus) diversa (Coquillett) (รปท 4.13-4.14)
ภาพท 4.13 ตวเตมวยเพศผแมลงวนทอง B. diversa (1 ชอง = 1 มม.)
ภาพท 4.14 ตวเตมวยเพศเมยแมลงวนทอง B. diversa (1 ชอง = 1 มม.)
35
รปรางลกษณะของแมลงวนทอง Bactrocera (H.) diversa
หว ตารวมมขนาดใหญตาเดยวเรยงตวเปนสามเหลยมสดาบรเวณ frons พบ superior
fronto-orbital setae 1 ค พบ inferior fronto-orbital 2 ค บรเวณฐานของเสนขนแต
ละคมจดสนาตาลเขม vertexมแนวขวางตามยาวสนาตาลเขม lunule สน าตาลเขม
บรเวณ face พบแถบสดาพาดแนวขวาง 1 แถบเฉพาะในเพศเมยเทานน สวนในเพศผไมพบ
เครองหมายสดาบรเวณน
อก อก บรเวณ scutum มสดา พบ yellow vittae 3 แถบตงอยเหนอ transverse suture เลกนอย
ขางละ 1 แถบโดย 2 แถบนยาวถง intra-alar setae และอยบรเวณกงกลางของ scutum 1
แถบโดยแถบน เรมตนหลงหลงแนว transvers suture เลกนอย scutellum มสเหลองพบ
scutellar setae 2 เสน ขา ขาคหนา femur มสเหลอง tibia มสน าตาลดา ขาคกลาง femur ม
สเหลอง และพบแถบสนาตาลบรเวณปลาย tibia มสน าตาลดา ขาคหลง femur มสเหลอง
ตลอดปลอง พบบางตวอยาง มแถบสนาตาลบรเวณปลายของปลอง tibia มสน าตาลดา ปก
basal costal และ costal cellมลกษณะใส costal band มสดา ขยายจดเสนปก R2+3 และ
ขยายลงมาตรงขอบปลาย ปกบรเวณ R4+5 บรเวณ supernumerary lobe เพศเมยเปนโลบ
เลกนอย เพศผเปนโลบ มากเหนเดนชด สวน microtrichia พบท A1 + Cu A2 ไดในเพศผ
ทอง ทองปลองท 1 สเหลอง บางตวอยางพบแถบสดาบรเวณฐานของปลอง พบแถบสดาในแนว
ยาวพาดขวาง บรเวณปลองท 2 – 5 และพบแถบแคบสดาในแนวตงพาดบรเวณทองปลองท
3 – 5 เพศผไมพบ pectin พบ surstylus lobe ยาว และ sternum V ม ลกษณะเวาเขาไป
เพยงเลกนอย เพศเมยม aculeus ปลายมน พบ subapical setae 4 ค โดยสองคแรกสนอย
บรเวณดานบน และสองคหลงยาวอยบรเวณดานลาง โดยเสนขนคยาวมความยาวเลย
บรเวณปลายของ aculeus
36
ขนาดรปราง
Area length
length (mm.)
Male Female
Body 5.00 – 6.30 5.00 – 6.50
Wing 4.30 – 6.00 4.50 – 6.20
Ovipositor - 4.10 – 5.50
Aculeus - 1.00 – 1.30
Aedeagus 3.00 -
37
8.Bactrocera (Zeugodacus) cucurbitae (Coquillett) (รปท 4.15-4.16)
ภาพท 4.15 ตวเตมวยเพศผแมลงวนทอง B. (Z.) cucurbitae (1 ชอง = 1 มม.)
ภาพท 4.16 ตวเตมวยเพศเมยแมลงวนทอง B. cucurbitae (1 ชอง = 1 มม.)
38
รปรางลกษณะของแมลงวนทอง Bactrocera (Z.) cucurbitaceae
หว ตารวมมขนาดใหญ บรเวณfrons พบ superior fronto-orbital setae 1 ค พบ inferior
fronto-orbital 3 ค lunule สน าตาลเขม บรเวณ face พบ facial spot รปรางทรงกลม
ขนาดกลาง 1 ค
อก อก บรเวณ scutum มสน าตาลแดงถงเขม พบ yellow vittae 3 แถบตงอยเหนอ transverse
suture เลกนอยขางละ 1 แถบโดย 2 แถบนยาวถง intra-alar setae และอยบรเวณ
กงกลางของ scutum 1 แถบโดยแถบนเรมตนหลงหลงแนว transvers suture เลกนอย
scutellum มสเหลองพบ scutellar setae 2 เสน ขา มลกษณะสเหลองออน femur ของขาค
หนา กลาง และหลงมเหลองออน แตจะพบสนาตาลเขมบรเวณปลาย tibia ของขาทงสามค
สน าตาลเขมบรเวณฐาน และสเหลองออนบรเวณปลาย ปก basal costal และ costal cellม
ลกษณะใส costal band มสดาขยายจดเสน ปก R2+3 และขยายลงมาตรงขอบปลายปก
บรเวณ R4+5 เปนจดขนาดใหญ ซงบางตวอยางแถบสดาเตมพนทของ r1 และเกอบเตมพนท
ของ r2+3 พบแถบสนาตาลดาแคบ บนเสน r-m และพบแถบ นาตาลดากวางบนเสน dm-cu
บรเวณ supernumerary lobe เพศเมยเปนโลบเลกนอย เพศผ เปนโลบมากเหนเดนชด สวน
microtrichia พบท A1 + Cu A2 ไดในเพศผ
ทอง ทองสนาตาลแดง ทองปลองท 1 และ2 บรเวณดานบนของปลองจะสนา ตาลแดง สวน
บรเวณดานลางจะพบสเหลองออน ทองปลองท 3 บรเวณดานบนของปลองจะพบแถบส
นาตาลดาพาดตามแนวขวาง และบรเวณกลางพบแถบสนาตาลดาพาดตามยาวลงไปยง ทอง
ปลองท 4 และ5 เพศผพบ pectinพบ surstylus lobe ยาว และ sternum V มลกษณะเวาเขาไป
เพยงเลกนอย เพศเมยม aculeus ปลายมน พบ subapical setae 4 ค โดยสองคแรกสนอย
บรเวณดานบน และสองคหลงยาวอยบรเวณดานลาง
39
ขนาดรปราง
Area length
length (mm.)
Male Female
Body 5.50 – 7.40 5.50 – 8.10
Wing 4.45 – 6.80 5.50 – 7.20
Ovipositor - 4.50 – 6.00
Aculeus - 1.30 – 1.80
Aedeagus 3.15 - 3.20 -
40
9.Bactrocera (Zeugodacus) tau (Walker) (รปท 4.17-4.18)
ภาพท 4.17 ตวเตมวยเพศผแมลงวนทอง Bactrocera (Z.) tau (1 ชอง = 1 มม.)
ภาพท 4.18 ตวเตมวยเพศเมยแมลงวนทอง Bactrocera tau (1 ชอง = 1 มม.)
41
รปรางลกษณะของแมลงวนทอง Bactrocera (Z.) tau
หว ตารวมมขนาด บรเวณ frons พบ superior fronto-orbital setae 1 ค พบ inferior
fronto-orbital 3 ค โดยทฐานของเสนขนไมพบเครองหมาย บรเวณ lunule สน าตาลเขม
บรเวณ face พบ facial spot รปรางกลมร 1 ค
อก อก บรเวณ scutum สดา บางตวอยางพบวาบางพนทบรเวณทอยเหนอ transvers
suture มสน าตาลแดง พบ yellow vittae 3 แถบ โดยม 2 แถบตงอยเหนอ transverse
suture เลกนอย โดยแถบทงสองยาวถง intra-alar setae และพบอกแถบอยบรเวณกงกลาง
ของ scutum บรเวณ scutellum มสเหลองพบ scutellar setae 2 ค ขา ขาคแรก femur ส
เหลอง บางตวอยางพบแถบสนาตาลรปรางกลมรบรเวณดานนอกของขา tibia มน าตาลปน
เหลอง ขาคทสอง femur มสเหลอง tibia มสเหลอง ยกเวนบรเวณฐานของปลองมสน าตาล
ขาคทสาม femur สเหลอง tibia สดาตลอดปลอง ปก basal costal และ costal cellมลกษณะ
ใส costal band มสดาขยายจดเสนปก R2+3 พบมลกษณะ overlap ลงมาบรเวณเสนปก
เลกนอย และขยายลงมาตรงขอบปลายปกบรเวณ R4+5 เปนจดขนาดใหญ supernumerary
lobe เพศเมยเปนโลบเลกนอย เพศผเปนโลบมากเหนเดนชด สวน microtrichia พบท A1 +
Cu A2 ไดในเพศผ
ทอง ทองปลองท 1 และ2 มสน าตาลเหลอง บรเวณฐานปลองพบมสดา ทองปลองท 3
บรเวณดานบนของปลองจะพบแถบสนาตาล ดาพาดตามแนวขวาง และบรเวณกลางพบ
แถบสนาตาลดาพาดตามยาวลงไปยงทองปลองท 4 และ5 เปนลกษณะรปตวท ทอง
ปลองท 4 พบแถบสดาบรเวณดานขาง เพศผพบ pectin surstylus lobe ยาว และ
sternum V มลกษณะเวาเขาไปเพยงเลกนอย เพศเมยม aculeus เรยวแหลม พบ
subapical setae 4 ค โดยสองคแรกสนอยบรเวณดานบน และสองคหลงยาวอยบรเวณ
ดานลาง โดยเสนขนคยาวมความยาวเลยบรเวณปลายของ aculeus
42
ขนาดรปราง
Area length
length (mm.)
Male Female
Body 6.40 – 7.80 6.50 – 8.40
Wing 5.45 – 7.50 6.50 – 7.80
Ovipositor - 6.00 – 8.10
Aculeus - 2.00 – 2.20
Aedeagus 3.90 - 4.10 -
43
บทท 5
สรปและวจารณผลการวจย
การสารวจพบในเขตอทยานแหงชาตเขาคชฌกฏ จ .จนทบร ปพ .ศ. 2551 เกบตวอยางพช 112
ตวอยาง พบเปนพชอาหารของแมลงวนทอง 24 ชนดใน 16 วงศพช โดยพชอาหารของแมลงวนทองเปนพช
ปา และพชทางการคา พบแมลงวนทองทงหมด 9 ชนดคอ B. dorsalis, B. kanchanaburi, B. propingua, B.
pyrifoliae, B. correcta, B. latifrons, B. diversa, B. cucurbitae และB. tau โดยแมลงวนทองทสารวจพบ
นามาเปรยบเทยบกบ Drew and Handcock (1994), White and Elson-Harris (1992) มดงน
1.Bactrocera dorsalis
แมลงวนทองชนดนจดอยในกลม B. dorsalis complex เมอทาการศกษาพบรปรางคอ บรเวณหว
frons พบ superior fronto-orbital setae 1 ค พบ inferior fronto-orbital 2 คบรเวณฐานของเสนขนและแตละ
คมจดสนาตาลเขม vertexมสน าตาลเขม บรเวณ face ม facial spot สน าตาลเขมรปรางลกษณะกลมขนาด
ใหญ บรเวณอกพบแถบสเหลอง 1 ค โดยแถบเหลองเรมตนจากดานลางของ transverse suture โดยยาวถง
intra-alar setae บรเวณ scutellum มสเหลอง มเสนขน 1 ค ขา femur มสคอนขางเหลอง tibia ขาคหนา และ
คกลางสคอนขางเหลอง ขาคกลางบรเวณฐานของ tibia มสดา สวนขาคหลงม tibia สดา ปก ขอบปกแคบ
costal band สคอนขางดา ยาวตดเสนปก R2+3 และขยายบรเวณปลายปกเลย เสน R4+5 เลกนอย
supernumerary lobe มรปรางขนาดกลางในเพศผ และมรปรางขนาดเลกนอยในเพศเมย พบ microtrichia
บรเวณรอบ A1 + Cu A2 เฉพาะในเพศผ ทองบรเวณดานบนมนาตาลเหลอง บรเวณฐานของ tergum ท 1 และ
2 มแถบตามขวางสนาตาลเขมถงดาเปนลกษณะรปรางตวท ในเพศผพบ pecten บรเวณดานขางของทอง
ปลองท 3 ในเพศผ บรเวณขอบสวนหลงของ sternum V มลกษณะเวามรปรางคลายตวว (V-shape)
surstylus lobe สน ในเพศเมย aculeus บรเวณปลาย เรยวแหลม พบ subapical setae 4 ค สน 2 ค ยาว 2 ค ค
สนอยดานบน คยาวอยบรเวณดานลาง และยาวไมถงปลายของ aculeus การวดขนาดอวยวะสบพนธเพศเมย
บรเวณ ovipositor ยาว 4.45 – 5.20 มม. aculeus ยาว 1.30 – 1.70 มม. อวยวะสบพนธเพศผบรเวณ adeagus ม
ขนาด 3.02 – 3.15 มม. ซงตรงตามลกษณะท Drew and Handcock (1994) และ Drew and Raghu (2002) ได
รายงาน สวน Iwahashi (2001) รายงานการวดขนาดของ aedeagus ในแมลงวนทอง B. dorsalis มความยาว
เฉลย 2.7272 ± 0.666 มม. Iwaizumi (2004) รายงานความยาวของ aedeagus ของแมลงวนทอง B. dorsalis
จากประเทศตางๆไปยงประเทศญปนบรเวณดานกกกนพบวาแมลงวนทอง จากTaiwan มความยาว 2.53 มม.
Chaina, Hongkong 2.61 มม. Viet nam 2.57 มม. India 2.64 มม. และประเทศไทย 2.67 มม. สวนความยาว
44
ของ aculeus พบวา Taiwan มความยาว 1.45 มม. Chaina, Hongkong 1.60 มม. Viet nam 1.57 มม. India 1.58
มม. และประเทศไทย 1.65 มม.
พชอาหารของแมลงวนทองชนดนมพชอาหารกวางจากการสารวจในงานวจยครงนพบ Bactrocera
dorsalis พบพชอาหารเปนผลทงหมดจานวน 15 ชนด ใน 12 วงศพช ไดแกการเวก Artabotrys siamensis
(Annonaceae) มะมวงปา Mangifera indica (Annacardiceae) กลวยปา Musa acuminate (Musaceae) หกวาง
Terminalia catappa (Combertaceae) นอยโหนง Annona reticulata (Annonaceae) มะละกอ Carica papaya
(Caricaceae) ลองกอง Lansium domesticum (Meliaceae) แกวมงกร Hylocereus undatus (Cactaceae)
มะหาด Artocarpus lakoocha (Moraceae) เลอดควาย Horsfieldia sp. (Myristicaceae) ฝรง Psidium guajava
(Myrtaceae) หมากเหลอง Chrysalidocarpus lutescens (Palmae) ไขเตาPolyalthia debilis (Annonaceae)
สารภ Mammea siamensis (Guttiferae) และชะมวง Garcinia cowa (Guttiferae) วสทธ และคณะ (2541)
สารวจพบพชอาหารของแมลงวนทองชนดน 20 ชนด ซงไดแกมงคดปา Garcinia costata (Clusiaceae) ลนจ
Litchi chinensis (Sapindaceae) ทอพนธเนคาลน Prunus persica (Rosaceae) ฝรง Psidium guajava
(Myrtaceae) ชาลกโพ Ficus lepicarpa (Moraceae) กระทอน Sandoricum koetjape (Meliaceae) มะมวง
Mangifera indica (Anacardiaceae) นอยหนา Annona squamosa (Annonaceae) มะเฟอง Averrhoa
carambola (Oxalidaceae) หกวาง Terminalia catappa (Combertaceae) จนดง Diospyros dasyphylla
(Enenaceae) โศกอนเดย Polyalthia longifolia (Annonaceae) กลวยหอม Musa acuminate (Musaceae)
พทรา Zizyphus mauritiana (Rhamnaceae) กระบก Irvingia malayana (Irvingiaceae) ชมพSyzygium
samarangense (Myrtaceae) ตากวางSalacia verrucosa (Celastrineus) มะดก Siphonodon celastrineus
(Celastraceae) การเวก Artabotrys siamensis (Annonaceae) และหมาก Areca catechu (Palmae)
พบรายงานของ Bandara et el (1997) พบพชอาหารในประเทศศรลงกาของแมลงวนทอง B.
dorsalis 19 ชนดใน 13 วงศพช ไดแก Anacaridium occidentale, Annona squamosa, Artocarpus
heterophyllus, Careya arborea, Carica papaya, Chrysophyllum roxburghii, Citrus xmadurensis, Garcinia
xanthochymus, Magifera indica, Per-sea americana, Psidium guajava, Punica granatum, Spodias
cytherea, Spondias pinnata, Strychnos nux-vomica, Syzygium aromaticum, Syzygium jambos และ
Teriminalia catappa Hoa et el (2006) B. dorsalis เปนปญหาการปลกแกวมงกรในเวยตนาม Carroll et al
(2006) กลาวถงวงศพชทแมลงวนทองชนดนพชอาศยจานวน 27วงศไดแก Ancardiaceae, Annonaceae,
Bombacaceae, Caricaceae, Combretaceae, Cucurbitaceae, Ebenaceae, Elaeocarpaceae, Euphorbiaceae,
Fabaceae, Juglandaceae, Lauraceae, Malpighiaceae, Moraceae, Musaceae, Myrtaceae, Orchidaceae,
45
Oxalidaceae, Passifloraceae, Rhamnaceae, Rosaceae, Rubiaceae, Rutaceae, Sapindaceae, Sapotaceae,
Simaroubaceae และSolanaceae
2.Bactrocera kanchanaburi
แมลงวนทองชนดนจดอยในกลม B. dorsalis complex มรปรางคลายคลงกบ B. dorsalis แตกตางท
บรเวณ femur ของขาคหนาจะมเครองหมายสนาตาลดาบรเวณขาดานนอก บรเวณปกพบ แถบสนาตาลดา
ตรง R2+3 และขยายบรเวณปลายปกเลยเสน R4+5 โดยแถบสนยาวมลกษณะเปนแถบขนานกบเสนปกแตจะม
ลกษณะโปงออกเลกนอยบรเวณใกลปลาย พบปลาย aculeus มลกษณะเปนเรยวแหลม การวดขนาดอวยวะ
สบพนธเพศเมยบรเวณ ovipositor ยาว 4.30 – 5.40 มม. aculeus ยาว 1.35 – 1.72 มม. อวยวะสบพนธเพศผ
บรเวณ adeagus มขนาด 3.00 – 3.02 มม. ซงตรงตามลกษณะท Drew and Handcock (1994)ไดรายงาน พบ
พชอาหารคอ การเวกปา Artabatrys siamensis (Annonaceae) ซงสอดคลองกบ Drew and Handcock (1994)
กบวสทธ และคณะ (2541)
3. Bactrocera propinqua
แมลงวนทองชนดนจดอยในกลม B. dorsalis complex มรปรางคลายคลงกบ B. dorsalis แตกตางท
บรเวณ femur ของขาคหนาจะมเครองหมายสนาตาลดาบรเวณขาดานนอก บรเวณปกพบ แถบสนาตาลดา
ตรง R2+3 และขยายบรเวณปลายปกเลยเสน R4+5 โดยแถบสนยาวมลกษณะเปนแถบขนานกบเสนปกแตจะม
ลกษณะโปงออกเลกนอยบรเวณใกลปลาย พบปลาย aculeus มลกษณะเปน tri lobe การวดขนาดอวยวะ
สบพนธเพศเมยบรเวณ ovipositor ยาว 5.00 – 6.00 มม. aculeus ยาว 1.50 – 2.00 มม. อวยวะสบพนธเพศผ
บรเวณ adeagus มขนาด 4.00 – 4.50 มม. ซงตรงตามลกษณะท Drew and Handcock (1994)ไดรายงาน พบ
พชอาหารคอ ชะมวง Garcinia cowa (Guttiferae) ซง Drew and Handcock (1994) พบพชอาหารของ
แมลงวนทองชนดนคอ พชในจนส Garcinia spp. , G. bancana, G. cowa และG. cambogia วสทธ และคณะ
(2541) พบพชอาหารคอชะมวง Garcinia sp. (Guttiferae)
4. Bactrocera pyrifoliae
แมลงวนทองชนดนจดอยในกลม B. dorsalis complex มรปรางคลายคลงกบ B. dorsalis แตกตางท
แถบสเหลองบรเวณอกอยดานละ 1 เสน โดยแถบนยาวไมถง intra-alar setae บรเวณ femur ของขาคหนาจะ
มเครองหมายสนาตาลดาบรเวณขาดานนอก บรเวณปกพบ แถบสนาตาลดาตรง R2+3 และขยายบรเวณปลาย
46
ปกเลยเสน R4+5 โดยแถบสนยาวมลกษณะเปนแถบขนานกบเสนปกแตจะมลกษณะโปงออกเลกนอยบรเวณ
ใกลปลาย พบปลาย aculeus เรยวแหลม การวดขนาดอวยวะสบพนธเพศเมย บรเวณ ovipositor ยาว 5.50 –
7.00 มม. aculeus ยาว 1.70 – 2.20 มม. อวยวะสบพนธเพศผบรเวณ adeagus มขนาด 3.00 – 3.45 มม. ซงตรง
ตามลกษณะท Drew and Handcock (1994)ไดรายงาน จากการศกษาพบพชอาหารคอ มะมวง Mangifera
indica (Anacardiaceae) มะไฟปาBaccaurea ramiflora (Euphobiaceae) ฝรง Psidium guajava (Myrtaceae)
วสทธ และคณะ (2541) รายงาพบพชอาหารคอฝรงคนนา P. guajava (Myrtaceae) ทอพนธเนคาลน Prunus
persica (Rosaceae) ฝรงไทย P. guajava (Myrtaceae) มะมวง Mangifera indica (Anacardiaceae) ดอก
ฟกทอง Cucurbita moschata (Cucurbitaceae) Drew and Handcock (1994) พบพชอาหารของแมลงวนทอง
ชนดนคอ Baccaurea ramiflora (Euphorbiaceae), Prunus persica (Rosaceae), Psidium guajava
(Myrtaceae) และPyrus pyrifolia (Rosaceae)
5. Bactrocera correcta
รปรางของแมลงวนทองชนดนสอดคลองกบท Drew and Handcock (1994) และWhite and Elson-
Harris (1992) ไดรายงาน มลกษณะสณฐานเชนเดยวกบสมาชกชนดอนใน Subgenus Bactrocera มลกษณะ
ทแตกตางจากแมลงททาการสารวจพบเมอเปรยบเทยบกบ B. dorsalis หลายๆประการเชน บรเวณหว face
พบแถบสดาพาดแนวขวาง 1 แถบ บางตวอยางแถบสนจะไมชดเจนบรเวณกงกลางทาใหเหนวาเปนสองแถบ
ยาว บรเวณปก basal costal และ costal cell มลกษณะใส sub costal cell มสเหลอง ปลายปกมจดสนาตาลดา
บรเวณเสน R4+5 ซงทาใหมองเหมอนเปนจดบรเวณปลายปก เปนตน พบปลาย aculeus เรยวแหลม การวด
ขนาดอวยวะสบพนธเพศเมยบรเวณ ovipositor ยาว 3.50 – 4.00 มม. aculeus ยาว 1.00 – 1.09 มม. อวยวะ
สบพนธเพศผบรเวณ adeagus มขนาด 3.00 – 3.15 มม. พชอาหารทพบคอ มะมวง Mangifera indica
(Anacardiaceae) หกวาง Terminalia catappa (Combertaceae) และแกวมงกร Hylocereus undatus
(Cactaceae) Bandara et al (1997) พบพชอาหารในประเทศศรลงกาของแมลงวนทอง B. correcta 9 ชนดใน
8 วงศพช ไดแก Annona sp., Carissa carnadas, Garcinia xanthochymus, Madhuca longifoliae, Mangifera
indica, Psidium guajava, Syzygium jumbos, Strychnos potatorum และTerminalia catappa Hoa et al
(2006) พบ B. corecta เปนปญหาการปลกแกวมงกรในเวยตนามเนองจากการเขาทาลายของแมลงวนทอง
ชนดน White and Elson-Harris (1992) กลาวถงพชอาหารของแมลงวนทองชนดนไดแก พทรา Ziniphus
jujube, หกวาง Terminalia catappa ฝรง Psidium guajava, มะมวง Mangifera indica, ลกพช Prunus
persicca, ชมพ Syzygium jambos, ละมด Manilkara zapota เปนตน วสทธ และคณะ (2541) รายงาพบพช
47
อาหารคอฝรง P. guajava (Myrtaceae) ชมพ Syzygium samarangense (Myrtaceae) และหกวาง Terminalia
catappa (Combertaceae)
6. Bactrocera latifrons
แมลงวนทองชนดนสวนอกมสดา ดานขางพบแถบสเหลอง ทหนาพบจดสดา พบเสนขน anterior
supra-alar setae, prescutellar acrostichal setae บรเวณ scutellum พบเสนขน 1 ค ทองสนาตาลออกสม
บรเวณปกพบ costal band และเปนจดบรเวณปลายปก เพศผม pecten รปรางของแมลงวนทองชนดน
สอดคลองกบท White and Elson-Harris (1992)ไดรายงาน พบปลาย aculeus เรยวแหลม การวดขนาด
อวยวะสบพนธเพศเมยบรเวณ ovipositor ยาว 4.50 – 5.10 มม. aculeus ยาว 1.40 – 1.70 มม. อวยวะสบพนธ
เพศผบรเวณ adeagus มขนาด 3.10 – 3.15 มม. พชอาหารทพบคอพชวงศ Solanaceae ไดแกพรก Capsicum
annum มะเขอเปราะ Solanum melongena และมะเขอพวง S. torvum Bandara et al (1997) พบพชอาหารใน
ประเทศศรลงกาของแมลงวนทอง B. latifrons 1 ชนดใน 1 วงศพช คอSolanum xanthocarpum White and
Elson-Harris (1992) กลาวถงพชอาหารของแมลงวนทองชนดนไดแก Solanum indicum, S. sarmentosum, S.
verbascifolium และS. virginianum Carroll et al (2006) กลาววาพชอาหารของอาหารของแมลงวนทองชนด
นพบไดในพชวงศตางๆดงน Anacardiceae, Cucurbitaceae, Euphobiaceae, Musaceae, Mytaceae,
Oxalidaceae, Rosaceae, Rubiaceae, Rutaceae, Sapindaceae และSolanaceae ฉนทน (2537) รายงานพบพช
อาหารของแมลงวนทองชนดนไดแกพรกชฟา Capsium annum มะเขอเปราะ Solanum melongena พรกนา
S. nigrum และพรกหนม C. annuum
7. Bactrocera diversa
แมลงวนทองชนดนบรเวณอก scutum สดา พบแถบสเหลอง 3 แถบ พบเสนขน anterior supra-alar
setae พบ prescutellar acrostichal setae บรเวณ scutellum พบขน 1 หรอ 2 ค บรเวณหนาของเพศผมสเหลอง
ไมพบแถบส บรเวณหนาของเพศเมยพบเครองหมาย transverse line บรเวณทองเพศผไมพบ pecten พบ
ปลาย aculeus เรยวแหลม pecten รปรางของแมลงวนทองชนดนสอดคลองกบท White and Elson-Harris
(1992)ไดรายงาน การวดขนาดอวยวะสบพนธเพศเมยบรเวณ ovipositor ยาว 4.10 – 5.50 มม. aculeus ยาว
1.00 – 1.30 มม. อวยวะสบพนธเพศผบรเวณ adeagus มขนาด 3.00 มม. พชอาหารทพบคอดอกตาลง
Coccinia grandis (Cucurbitaceae) ดอกฟกทอง Cucurbita moschata (Cucurbitaceae) Bandara et al (1997)
พบพชอาหารในประเทศ ศรลงกาของแมลงวนทอง B. diversa 1 ชนดใน 1 วงศพชคอดอกเพศผของ
48
Cucurbita maxima White and Elson-Harris (1992) กลาวถงพชอาหารของแมลงวนทองชนดนเขาทาลายใน
ดอกไดแกบวบเหลยม Luffa acutangula, บวบขมLuffa aegyptiaca, ฟกทอง Cucurbita maxima, ฟกทอง C.
pepo, นาเตา Lagenaria siceraria Baimai et al (1996) รายงานพบพชอาหารของแมลงวนทองชนดนไดแก
ฟกทอง Cucurbita moschata (Cucurbitae), นาเตา Legenari siceraria (Cucurbitae)
8. Bactrocera cucurbitae
แมลงวนทองชนดนบรเวณอก scutum สน าตาลแดง พบแถบสเหลอง 3 แถบ ปก basal costal และ
costal cell มลกษณะใส costal band มสดาขยายจดเสนปก R2+3 และขยายลงมาตรงขอบปลายปก
บรเวณ R4+5 เปนจดขนาดใหญ เพศผพบ pecten สอดคลองกบ White and Elson-Harris (1992)ทไดรายงาน
การวดขนาดอวยวะสบพนธเพศเมยบรเวณ ovipositor ยาว 4.50 – 6.00 มม. aculeus ยาว 1.30 – 1.80 มม.
อวยวะสบพนธเพศผบรเวณ adeagus มขนาด 3.15 - 3.20 มม. พชอาหารทพบคอผลของตาลง Coccinia
grandis (Cucurbitaceae) ผลของบวบ Luffa cylindrical (Curcubitaceae) ดอกและผลของฟกทอง Cucurbita
moschata (Cucurbitaceae) Bandara et al (1997) พบพชอาหารในประเทศศรลงกาของแมลงวนทอง B.
cucurbitae 12 ชนดใน 4 วงศพช(Cucurbitaceae, Passifloraceae, Pandanaceae และCaricaceae) ไดแก
Carica papaya, Coccinia grandis, Cucurbita maxima, Cucumis sativus, Diplocyclos palmatus, Lagenaria
siceraria, Luffa acutangula, Momordica charantia, Pandanus odoratissimus, Passiflora edulis, Strychnos
nux-vomica และTrichosanthes cucumerina Hoa et al (2006) พบปญหาการปลกแกวมงกรเนองจากการเขา
ทาลายของแมลงวนทอง B. cucurbitae
9. Bactrocera tau
แมลงวนทองชนดนบรเวณอก scutum สน าตาลแดง และมเครองหมายสดา พบแถบสเหลอง 3 แถบ
พบ facial spots, anterior supra-alar setae, prescutellar acrostichal setae บรเวณ scutellum พบเสนขน 2 ค
บรเวณปลายปก costal band ขยายเปนจด เพศผพบ pecten สอดคลองกบ White and Elson-Harris (1992)ท
ไดรายงาน การวดขนาดอวยวะสบพนธเพศเมยบรเวณ ovipositor ยาว 6.00 – 8.10 มม. aculeus ยาว 2.00 –
2.20 มม. อวยวะสบพนธเพศผบรเวณ adeagus มขนาด 3.90 - 4.10 มม. พชอาหารทพบคอผลตาลง Coccinia
grandis (Cucurbitaceae), ผลและดอกฟกทอง Cucurbita moschata (Cucurbitaceae) ถวฝกยาว Vigna
sinensis (Leguminosae) และพชไมทราบชนด หมายเลข 12CH พชวงศ cucurbitacae วสทธ และคณะ
(2541) พบพชอาหาร 12 ชนดใน 3 วงศพชคอ วงศ Cucurbitaceae พบตาลง Coccinia grandis ฟกทอง
49
Cucurbita moschata ขกาลาย Diplocyclos palmatus บวบหอม Luffa cylindrical มะระจน Momordica
charantia ฟกขาว M. cochinchinensis ขกาขาว Trichosanthes cordata มะนอยปลา T. cucumerina ขกาแดง
T. tricuspidata แตงขไก Zehneria sp. วงศ Rosaceae พบทอพนธเนคาลน Prunus persica วงศ Mytaceae
พบฝรงคนนา Psidium guajava
50
เอกสารอางอง
กมปนาท แสงทอง. 2542. พชอาหารของแมลงวนทอง Bactrocera dorsalis (Hendel) ใน
ประเทศไทย. ปรญญานพนธ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง. 32 หนา
ไชยวฒน ดวงสภา. 2545. การสารวจและศกษาชวประวตของแมลงวนทองในจงหวดเชยงใหม.
วทยานพนธมหาบณฑต, มหาวทยาลยเชยงใหม.
ฉนทน เฮงสวสด. 2530. การศกษาอนกรมวธานของแมลงวนผลไมทพบในภาคเหนอของ
ประเทศไทย. รายงานผลการคนควาและวจยป 2530 กองกฏและสตววทยา, กรงเทพ. 20 หนา
ฉนทน เฮงสวสด. 2536. ชววทยาของแมลงวนผลไมทพบบนดอกพชตระกลแตง. รายงานผลการ
คนควาและวจยป 2536 กองกฏและสตววทยา, กรงเทพ.
ฉนทน เฮงสวสด. 2537. อนกรมวธานของแมลงวนผลไมในวงศ Solanaceaee . รายงานผลการ
คนควาและวจยป 2537 กองกฏและสตววทยา, กรงเทพ. 75-88
นลบล คนซอ. 2550. ขกาลาย (Bryonopsis laciniosa) พชอาหารของแมลงวนทอง 6 สปชสในสกล
Bactrocera ในประเทศไทย. ปรญญานพนธ วทยาศาสตรบณฑต (เกษตรศาสตร) สาขาเทคโนโลย
การจดการศตรพช, คณะเทคโนโลยการเกษตร, สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหาร
ลาดกระบง. กรงเทพฯ. 30 หนา.
นรนาม. 2555. การวเคราะห จาแนกชนดพนธพช. [Online] Avialable on : http://www.wanakorn.com/
natural_vegetation.php
มนตร จรสรตน. 2544. แมลงวนผลไมในประเทศไทย. กองกฏและสตววทยา, กรงเทพ. 244 หนา
แสน ตกวฒนานนท. 2529. “พชอาหารของแมลงวนทองชนดตางๆในประเทศไทย.” วารสาร
เกษตรพระจอมเกลา. 4(1): 1-5.
สานกงานทปรกษาการเกษตรตางประเทศ . 2549. สถานการณผลไมไทยในตลาดญปน . เขาถงไดจาก
http://www.thaiceotokyo.jp, 12 กนยายน 2550
วภาดา ปลอดครบร . ม . ป . ป . แมลงวนผลไมทสาคญใ นประเทศไทย . เขาถงไดจาก
http://www.edoae.doae.go.th/Know_FF.pdf, 20 มกราคม 2551
วสทธ ใบไม ปทมาภรณ กฤตยพงษ สงวร กจทว เฉลยว กวงคะดลก สจนดา ธนะภม แสน ตกวฒนานนท
Paul J. Grote อรวรรณ สตยาลย. 2541. การศกษาชววทยาเชงประชากรของแมลงวน ผลไม และ
ยงกนปลอง. มหาวทยาลยมหดล, กรงเทพ. 116 หนา
51
เอกสารอางอง (ตอ)
วฒชย พลเหยมหาญ. 2542. พชอาหารของแมลงวนทอง Bactrocera cucurbitae และ Bactrocera tau.
ปรญญานพนธ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง. 24 หนา
Baimai, V., Trinachartvanit, W., Tigvattananot, S. and Grote, P. J. 1996. “Metaphase karyotypes of fruit
flies of Thailand II. Five species in four subgenera of Bactrocera”. J.Sci.Soc.Thailand, 22: 97-
104
Bandara, H.M.J., Rajapakse, H., Sundaraperuma, S.A.H., Kahawatta, S.B.M.U.C. and Rajakakse,
G.B.J.P. 1997. “A Preliminary Notes on the Host-plants of Fruit Flies of the Tribe Dacini
(Diptera, Tephritidae) in Sri Lanka”. Esakia, (37): 149-160.
Carroll, L.E., Norrbom, A.L., Dallwitz, M.J. andThompson, F.C. 2006. Pest Fruit flies of the
world –Larvae. [Online] Available on : http://www. http://delta-intkey.com/ffl/www/bac_ lati.htm, 10 June
2009.
Clarke, A.R., Armstrong, K.F., Carmichael, A.E., Milne, J.R., Roderick, G.K., Yeates, D.K. 2005.
“Invasive phytophagous pests arising through a recent tropical evolutionary radiation:The
Bactrocera dorsalis complex of fruit flies”. Annual Review of Entomology. 50: 293-319
Drew, R.A.I. and Hancock, D.L. 1994. The Bactrocera dorsalis complex of fruit flies
(Diptera: Tehphritidae: Dacinae) in Asia. Bulletin of Entomological Research:
Supplement Series Number 2. In Supplement. CAB, Wallingford. 68 pp.
Drew, R.A.I. and Raghu, S. 2002. “The fruit fly fauna (Diptera: Tephritidae: Dacinae) of the
rainforest habitat of the Western Ghats, India.” The Raffles bulletin of Zoology, 50(2):
327-352
Ferra, P. 2010. Fruit flies in Asia (especially Southeast Asia) Species, biology and management. [Online]
Available on: http://ipm.ait.asia/test/inception/IWS_DOCS/FRUIT%20FLIES%20IN%20ASIA
%20paper-Paul-27%20Aug.%202010.pdf
Heaven, D. 2006. Fruit flies. [Online] Available on : http://www.pir.sa.gov.au/__data/
assets/pdf_file /0016/43144/Fruit_fly_factsheet.pdf, 20 May 2009.
52
เอกสารอางอง (ตอ)
Hoa, T.T., Clark, C.J., Waddell, B.C. and Woolf, A.B. 2006. “Postharvest quality of Dragon fruit
(Hylocereus undatus) following disinfesting hot air treatment”. Postharvest Biology and
Technology, 41 : (62-69)
Iwahashi, O. 2001. “Aedeagal length of the Oriental fruit fly, Bactrocera dorsalis (Hendel) (Diptera:
Tepritidae), and its sympatric species in Thailand and the evolution of a longer and shorter
aedeagus in the parapatric species of B. dorsalis.” Appl.Entomol.Zool. 26(3): 289-297
Iwaizumi, R. 2004. “Species and host record of the Bactrocera dorsalis complex (Diptera: Tephritidae)
detected by the plant quarantine of Japan”. Appl. Entomol.Zool. 39(2): 327-333
Norrbom, A. L. 2004. Fruit fly (Diptera: Tephritidae) Taxomomy Page. [Online] Available
on : http:// http://www.sel.barc.usda.gov/diptera/tephriti/tephriti.htm, 4 June 2009.
Norrbom, A. L. 2000. Fruit fly (Diptera: Tephritidae) Classification Table. [Online] Available
on : http://www.sel.barc.usda.gov/diptera/tephriti/clastabl.htm, 10 June 2009.
Parker, P. M. 2005. Extended Definition: Bactrocera. [Online] Available on : http://www.
websters- dictionary -online.net/definitions/Bactrocera?cx=partner-pub-0939450753529744
:v0qd01-tdlq&cof=FORID:9&ie=UTF-8&q=Bactrocera&sa= Search#922
Potter, M. F. 1994. Fruit flies. [Online] Available on : http://www.ca.uky.edu/entomology/
entfacts/ef621.asp, 20 May 2009.
White, I. M. and Elson-Harris M. M. 1992. Fruit flies of economic significance : Their
identification and bionomics. CAB Interantional, Wallingfrod. 599 pp.