(1)

ผลกระทบของจรรยาบรรณของผสอบบญชตอประสทธภาพระบบการควบคมภายใน

และคณภาพงานสอบบญชของผสอบบญชสหกรณ

The Impacts of Auditor Ethics on Efficiency of the Internal Control System

and Audit Quality of Cooperative Auditor

เยาวนาถ หมานหมย

Yaowanard Manmui

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญา

บญชมหาบณฑต

มหาวทยาลยสงขลานครนทร

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of

Master of Accountancy

Prince of Songkla University

2559

ลขสทธของมหาวทยาลยสงขลานครนทร

(2)

ชอวทยานพนธ ผลกระทบของจรรยาบรรณของผสอบบญชตอประสทธภาพระบบการ

ควบคมภายใน และคณภาพงานสอบบญชของผสอบบญชสหกรณ

ผเขยน นางสาวเยาวนาถ หมานหมย

สาขาวชา การบญช

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร อนมตใหนบวทยานพนธฉบบน

เปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาบญชมหาบณฑต

…….………………..…….………………

(รองศาสตราจารย ดร.ธระพล ศรชนะ)

คณบดบณฑตวทยาลย

อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก

…………………........

(ดร.กลวด ลมอสนโน)

คณะกรรมการสอบ

………………….….….ประธานกรรมการ

(ดร.ศรดา นวลประดษฐ)

……………………....................กรรมการ

(ดร.มทนชย สทธพนธ)

…………………........................กรรมการ

(ดร.กลวด ลมอสนโน)

(3)

ขอรบรองวา ผลงานวจยนมาจากการศกษาวจยของนกศกษาเอง และไดแสดงความขอบคณบคคลท

มสวนชวยเหลอแลว

ลงชอ…………………………

(ดร.กลวด ลมอสนโน)

อาจารยทปรกษาวทยานพนธ

ลงชอ…………………………

(นางสาวเยาวนาถ หมานหมย)

นกศกษา

(4)

ขาพเจาขอรบรองวา ผลงานวจยนไมเคยเปนสวนหนงในการอนมตปรญญาในระดบใดมากอน และ

ไมไดถกใชในการยนขออนมตปรญญาในขณะน

ลงชอ…………………………

(นางสาวเยาวนาถ หมานหมย)

นกศกษา

(5)

ชอวทยานพนธ ผลกระทบของจรรยาบรรณของผสอบบญชตอประสทธภาพระบบการ

ควบคมภายใน และคณภาพงานสอบบญชของผสอบบญชสหกรณ

ผเขยน นางสาวเยาวนาถ หมานหมย

สาขาวขา การบญช

ปการศกษา 2558

บทคดยอ

การศกษาในครงน มวตถประสงคเพอศกษาผลกระทบของจรรยาบรรณของผสอบ

บญชทมตอประสทธภาพระบบการควบคมภายใน และคณภาพงานสอบบญชของผสอบบญช

สหกรณ โดยไดศกษาขอมลทวไปของผสอบบญชเกยวกบ ประสบการณการทางานสอบบญช

ต าแหนงของผ สอบบญช ระดบของผสอบบญช จ านวนสหกรณทได รบมอบหมาย และ

จรรยาบรรณของผสอบบญชสงผลกระทบตอประสทธภาพระบบการควบคมภายในและคณภาพ

งานสอบบญชของผสอบบญชสหกรณอยางไร กลมตวอยางทเหมาะสมจากการคานวณตามวธการ

ของ Taro Yamane คอ ผสอบบญชสหกรณ จานวน 425 คน

ผลการศกษาพบวา ขอมลทวไปของผสอบบญชดานประสบการณสอบบญชและดาน

ตาแหนงของผสอบบญชสงผลกระทบในเชงบวกตอประสทธภาพระบบการควบคมภายในและ

คณภาพงานสอบบญช สาหรบขอมลทวไปดานระดบของผสอบบญชสงผลกระทบในเชงลบตอ

ประสทธภาพระบบการควบคมภายในและคณภาพงานสอบบญช ยกเวนดานจานวนสหกรณท

ไดรบมอบหมายไมสงผลกระทบตอประสทธภาพระบบการควบคมภายในและคณภาพงานสอบ

บญช นอกจากนจรรยาบรรณของผสอบบญชสงผลกระทบในเชงบวกตอประสทธภาพระบบการ

ควบคมภายในและคณภาพงานสอบบญช รวมทงประสทธภาพระบบการควบคมภายในสงผลใน

เชงบวกตอคณภาพงานสอบบญชของผสอบบญชสหกรณ

งานวจยนสามารถใชเปนแนวทางในการปรบปรง แกไข และพฒนาผสอบบญชสหกรณ

ใหมจรรยาบรรณตอวชาชพ รวมทง เพอเปนแนวทางใหกรมตรวจบญชสหกรณและหนวยงานท

เกยวของกบวชาชพบญชในการออกกฎ ระเบยบ ขอบงคบ หรอควบคมคณภาพงานสอบบญช และ

พฒนาจรรยาบรรณในวชาชพสอบบญชใหมมาตรฐานในระดบสากล

(6)

Thesis Title The Impacts of Auditor Ethics on Efficiency of the Internal Control

System and Audit Quality of Cooperative Auditors

Author Miss Yaowanard Manmui

Major Program Accountancy

Academic Year 2015

ABSTRACT

The objective of this research was to study the impact of auditor ethics on efficiency

of the internal control system and audit quality of cooperative auditors. Auditor’s characteristics

including audit experience, audit position, audit level, cooperative number and auditor ethics were

tested with efficiency of the internal control system and audit quality. An appropriate sample size

is 425 cooperative auditors by using Taro Yamane method. Questionnaires were used to collect

data and multiple regression analysis was used to test the hypotheses of this study.

The results reveal that audit experience and audit position had positive significant

impact on audit quality and efficiency of the internal control system. And, audit level had

negative impact on audit quality and efficiency of the internal control system. Unpredictably,

audit level and cooperative number had no significant effect on audit quality and efficiency of the

internal control system. Additionally, auditor ethics had positive and significant impact on audit

quality and efficiency of the internal control system. An efficiency of the internal control system

had positive significant impact on audit quality.

The results of this study can be used to improve audit quality and provide

cooperative auditors for efficient and effective of the internal control system and audit quality

Moreover, this study provides a useful guideline to Thai accounting professions for enhancing

and updating professional standards and regulations, Accordingly, cooperative auditors can

develop their quality under the free flow of accounting services that lead to international audit

success.

(7)

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธเลมน สาเรจไดดวยความอนเคราะหจากบคคลหลายทาน โดยเฉพาะ

อยางยง ดร.กลวด ลมอสนโน ดร.มทนชย สทธพนธ และ ดร. ศรดา นวลประดษฐ ทได

ตรวจทานและชแนะแนวทางการประมวลผลและการเขยนงานวจยเพอใหงานวจยนมคณคามากขน

ขอขอบคณผตอบแบบสอบถามทกทาน ไดแก ผสอบบญชสหกรณของกรมตรวจ

บญชสหกรณทกทานทไดชวยตอบแบบสอบถามและใหขอมลอนเปนประโยชนตองานวจยครงน

บดา มารดา ทคอยใหกาลงใจหวงใย และสนบสนนตลอดมา และเพอนทรวมศกษาทงในระดบ

บญชมหาบณฑต บรหารธรกจมหาบณฑต และบญชมหาบณฑต ทคอยใหความชวยเหลออยาง

สมาเสมอจนกระทงงานวจยเสรจสมบรณ

ผวจยหวงเปนอยางยงวางานวจยนจะเปนประโยชนตอผสอบบญช และผสนใจทวไป

หากมขอผดพลาดประการใด กขออภยมา ณ โอกาสนดวย

เยาวนาถ หมานหมย

(8)

สารบญ

หนา

บทคดยอ

Abstract

(5)

(6)

กตตกรรมประกาศ (7)

สารบญ

รายการตาราง

รายการภาพประกอบ

(8)

(10)

(11)

บทท

1 ทมาและความสาคญของปญหา

1

คาถามการวจย

วตถประสงคการวจย

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

3

3

3

ขอบเขตการวจย 3

นยามศพท 4

2 แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ 6

แนวคด ทฤษฎ

ทฤษฎการเรยนรและการเรยนรจากการปฏบต

แนวคดเกยวกบจรยธรรมและจรรยาบรรณของผประกอบวชาชพ

แนวคดเกยวกบคณภาพงานสอบบญช

แนวคดระบบการควบคมภายใน

แนวคดเกยวกบมาตรฐานการสอบบญช

งานวจยทเกยวของ

กรอบแนวคดการวจย

6

6

9

15

21

25

31

39

3 ระเบยบวธการวจย 41

ประชากร การสมตวอยาง และกลมตวอยาง 41

แหลงขอมลทใชในการวจย 42

เครองมอทใชในการวจย

การวดคาของตวแปร

42

44

ขนตอนการเกบรวบรวมขอมล 46

(9)

สารบญ (ตอ)

ขนตอนการวเคราะหขอมลและสถตทใชในการวจย 47

กรอบระยะเวลาในการวจย 49

4 ผลการวจย 50

การเสนอผลการวจย 50

ผลการวจย 51

5 สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ 77

สรปผลการวจย 77

อภปรายผล

ประโยชนทไดรบจากการวจย

ขอจากดและขอเสนอแนะการวจยในอนาคต

81

86

88

บรรณานกรม

ภาคผนวก

แบบสอบถาม

ประวตผเขยน

90

96

97

106

(10)

รายการตาราง

ตารางท

3.1 สรปผลคาการสกดปจจย (Factor Loading) และคาสมประสทธแอลฟา

ตามวธครอนบาค

หนา

46

4.1 รอยละของตวอยาง จาแนกตามขอมลทวไป

4.2 ความคดเหนเกยวกบคณภาพงานสอบบญช โดยรวมและเปนรายดาน

4.3 ความคดเหนเกยวกบจรรยาบรรณของผสอบบญชสหกรณ โดยรวมและเปน

รายดาน

4.4 ความคดเหนเกยวกบประสทธภาพระบบการควบคมภายใน โดยรวมและเปน

รายดาน

4.5 ความคดเหนเกยวกบประสทธภาพระบบการควบคมภายในดานสภาพแวดลอม

การควบคม โดยรวมและเปนรายรายดาน

4.6 ความคดเหนเกยวกบประสทธภาพระบบการควบคมภายใน ดานกระบวนการ

ประเมนความเสยงของสหกรณ โดยรวมและเปนรายรายดาน

4.7 ความคดเหนเกยวกบประสทธภาพระบบการควบคมภายใน ดานระบบ

สารสนเทศทเกยวของกบงบการเงนและการสอสาร โดยรวมและเปนรายดาน

4.8 ความคดเหนเกยวกบประสทธภาพระบบการควบคมภายใน ดานกจกรรม

ควบคม โดยรวมและเปนรายดาน

4.9 ความคดเหนเกยวกบประสทธภาพระบบการควบคมภายใน ดานการตดตาม

ผลการควบคม โดยรวมและเปนรายรายดาน

4.10 การวเคราะหเมทรกซ สหสมพนธ (Correlation Matrix)

4.11 ผลของจรรยาบรรณของผสอบบญชทสงผลตอประสทธภาพระบบการ

ควบคมภายในและคณภาพงานสอบบญช

4.12 ผลการวจยของขอสมมตฐานการวจย

51

53

55

59

60

60

62

63

63

67

68

75

(11)

รายการภาพประกอบ

ภาพประกอบ

2.1 แสดงกรอบแนวคดการวจยเรอง ผลกระทบของจรรยาบรรณของผสอบบญชท

สงผลตอประสทธภาพระบบการควบคมภายในและคณภาพงานสอบบญชของ

ผสอบบญชสหกรณ

4.1 ขอมลทวไปและจรรยาบรรณของผสอบบญชทสงผลตอคณภาพงานสอบบญช

4.2 ขอมลทวไปและจรรยาบรรณของผสอบบญชทสงผลตอประสทธภาพระบบการ

ควบคมภายใน

4.3 ประสทธภาพระบบการควบคมภายในทสงผลตอคณภาพงานสอบบญช

4.4 ขอมลทวไปและจรรยาบรรณของผสอบบญชทสงผลตอคณภาพงานสอบบญช

โดยผานประสทธภาพระบบการควบคมภายใน

หนา

39

65

69

71

73

1

บทท 1

บทนา

1.1 ทมาและความสาคญของปญหา

การตรวจสอบบญชสหกรณหรอกลมเกษตรกร มวตถประสงคเพอใหผสอบบญช

สามารถแสดงความเหนตองบการเงนของสหกรณหรอกลมเกษตรกรวางบการเงนนนไดจดทา

ถกตองตามทควรในสาระสาคญตามระเบยบทนายทะเบยนสหกรณกาหนดหรอไม ซงการทผสอบ

บญชจะไดมาซงความเชอมนอยางมเหตผลวางบการเงนจดทาถกตองตามทควรในสาระสาคญตาม

ระเบยบทนายทะเบยนสหกรณกาหนดหรอไมนน ผสอบบญชตองใชดลยพนจและวจารณญาณใน

การสงเกตและสงสยเยยงผประกอบวชาชพในการวางแผนและการปฏบตงานตรวจสอบตาม

กฎหมายสหกรณ มาตรฐานการสอบบญชของสหกรณ ระบบการควบคมภายใน และจรรยาบรรณ

ของผสอบบญชสหกรณเพอลดความเสยงในการสอบบญชใหอยในระดบตาทยอมรบได งาน

ตรวจสอบบญชสหกรณเปนงานวชาชพ ดงนน ผสอบบญชตองมจรรยาบรรณเยยงผประกอบ

วชาชพ และตองปฏบตงานใหเปนไปตามมาตรฐานการสอบบญชทรบรองทวไป ซงทผานมาพบวา

ผสอบบญชสหกรณบางรายมองขามและละเลยไมปฏบตตามจรรยาบรรณของผสอบบญชสหกรณ

พ.ศ. 2554 โดยเฉพาะประเดนความเปนอสระเนองจากอตรากาลงไมสมดลกบปรมาณงาน ทาให

การหมนเวยนผสอบบญชไมทวถง สงผลใหผสอบบญชระดบ 5 ซงมประสบการณงานสอบบญช

มากกวา 10 ปขนไป ตองเปนผสอบบญชสหกรณเดมตดตอกนเกนกวา 3-5 ป สงผลใหผสอบบญช

สหกรณมความใกลชดสนทสนมและมความสมพนธทคอนขางยาวนานกบสหกรณทตรวจสอบ จง

อาจจะเปนสาเหตททาใหผสอบบญชอาจจะไมเขมงวดหรอละเลยตอการปฏบตหนาทจนไมกลาแจง

ขอสงเกตหรอขอบกพรองทตรวจสอบเจอใหสหกรณแกไข หรออาจจะมเหตผลอนเนองมาจาก

ผบรหารกบผสอบบญชมความคนเคยกน จงอาจจะเปนสาเหตใหผ สอบบญชประพฤตผด

จรรยาบรรณ มการปกปดขอมลบางอยางในการตรวจสอบงบการเงน เชน บรษท ENRON ประกาศ

ลมละลายทเกดจากการเปดเผยขอมลไมครบถวนในงบการเงน ไมไดแสดงผลขาดทนของบรษทท

เกยวของ ไมเปดเผยภาระหนสน และกรณการตกแตงบญชของบรษทจดทะเบยนในตางประเทศ

ของบรษท WORLDCOM และ บรษท EXROX เปนตน และในประเทศไทย บรษท เอส.อ.ซ.ออโต

เซลล แอนดเซอรวส จากด (มหาชน) เกดการทจรตบดเบอนขอเทจจรงในการนาเสนองบการเงน

ของผบรหาร (พวงพยอม วนาพฒนสน, 2554, น.1) สงสาคญพนฐานในการเปนผสอบบญชนนจะ

กาหนดดวยเรอง จรรยาบรรณของผประกอบวชาชพบญช เพอใหผลงานของผสอบบญชเปนท

เชอถอไดจะตองสรางความมนใจใหแกผใชงบการเงน โดยปฏบตงานทยดหลกจรรยาบรรณ

2

ในวชาชพการสอบบญช (นนทวรรณ วงคไชย, 2552, น.3) ตามขอบงคบสภาวชาชพ (ฉบบท 19)

เรอง จรรยาบรรณของผประกอบวชาชพบญช พ.ศ. 2553 (นพนธ เหนโชคชยชนะ และศลปพร

ศรจนเพชร, 2554, น.2-24) จากวกฤตการณทางเศรษฐกจของบรษท ENRON ในสหรฐอเมรกาทา

ใหเหนวาการขาดระบบการควบคมภายในทดนามาสปญหาทางการเงนถงขนลมละลายของธรกจ

ในภาคธรกจทหลากหลาย ซงการควบคมภายในเปนปจจยสาคญทจะชวยใหการดาเนนงานตาม

ภารกจมประสทธภาพ ประหยด และมประสทธผล และชวยปองกนหรอลดความเสยงจากการ

ผดพลาด ความเสยหาย ไมวาจะในรปของความสนเปลอง ความสญเปลาของการใชทรพยสน หรอ

การกระทาอนเปนการทจรต จงทาใหภาครฐและสถาบนตางๆ ในประเทศไทยรณรงคใหเกดระบบ

การควบคมภายในทดและมประสทธภาพ (ดนชา อาชามาส, 2554, น.1) กรมตรวจบญชสหกรณได

กาหนดขนตอนการวางแผนงานสอบบญช โดยผสอบบญชจะตองศกษาและทาความเขาใจระบบ

การควบคมภายในของสหกรณ หากระบบการควบคมภายในด และไมมความเสยงจากการควบคม

ภายในหรอมความเสยงนอย ผสอบบญชเชอถอในความมประสทธผลของการควบคม กจะ

ดาเนนการทดสอบการควบคม และลดปรมาณการตรวจสอบเนอหาสาระ ดงนน ระบบการควบคม

ภายในจงเปนเรองทสาคญ เพราะทาใหผสอบบญชเกดความมนใจตอความถกตองของงบการเงน

ยงขน แตเมอผสอบบญชขาดความเปนอสระกสงผลใหการประเมนความเสยงในการสอบบญชดาน

สภาพแวดลอมและระบบการควบคมภายในของสหกรณไมเปนไปตามขอเทจจรง ผลของการ

ตรวจสอบระบบการควบคมภายในทเคยคาดวามประสทธผลแตปรากฏขอเทจจรงวาไมมประสทธผล

สงผลใหคณภาพงานสอบบญชของผสอบบญชสหกรณลดลง ซงตามระเบยบนายทะเบยนสหกรณ

วาดวยจรรยาบรรณของผสอบบญชสหกรณ พ.ศ. 2554 ขอ 7 กาหนดใหผสอบบญชสหกรณตอง

ปฏบตงานสอบบญชตามมาตรฐานการสอบบญชทรบรองทวไป และทนายทะเบยนสหกรณกาหนด

โดยใหครอบคลมทงในดานการเงนการบญช การปฏบตการ และการบรหารงานของสหกรณ

รวมทงตองปฏบตตามจรรยาบรรณของผสอบบญชสหกรณอยางเครงครด (ระเบยบเกยวกบ

จรรยาบรรณของผสอบบญชสหกรณ, 2554, น.8)

จากขอมลดงกลาวขางตน จงเปนแรงจงใจใหผวจยเลอกทาการศกษา ผลกระทบของ

จรรยาบรรณของผสอบบญชตอประสทธภาพระบบการควบคมภายใน และคณภาพงานสอบบญช

ของผสอบบญชสหกรณ โดยหวงวาผลลพธทไดจากการวจยในครงนสามารถนาไปใชเปนขอมล

และแนวทางในการปรบปรง แกไข เพมประสทธภาพในการสอบบญช และพฒนาคณภาพงานสอบ

บญชของผสอบบญชสหกรณ และผประกอบวชาชพสอบบญชในอนาคตได

3

1.2 คาถามการวจย

1. จรรยาบรรณผสอบบญชมผลตอประสทธภาพระบบการควบคมภายในและคณภาพ

งานสอบบญชหรอไมอยางไร

2. ระดบประสทธภาพระบบการควบคมภายในมผลตอคณภาพงานสอบบญชหรอไม

อยางไร

1.3 วตถประสงคของการวจย

1. เพอทดสอบผลกระทบของจรรยาบรรณของผสอบบญชตอประสทธภาพระบบการ

ควบคมภายในและคณภาพงานสอบบญชของผสอบบญชสหกรณ

2. เพอทดสอบผลกระทบของระดบประสทธภาพระบบการควบคมภายในตอคณภาพ

งานสอบบญชของผสอบบญชสหกรณ

1.4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. เพอเปนแนวทางในการปรบปรง แกไข และพฒนาผสอบบญช สหกรณใหม

จรรยาบรรณตอวชาชพ รวมถงการลดขอผดพลาดในการปฏบตงานสอบบญชใหอยในระดบท

ยอมรบได

2. เพอเปนแนวทางใหผสอบบญชสหกรณในการพฒนาคณภาพงานสอบบญชใหเปน

ทยอมรบเพอสรางชอเสยงและสรางภาพลกษณทดแกองคกร

3. เพอเปนแนวทางใหกรมตรวจบญชสหกรณและหนวยงานทเกยวของกบวชาชพบญช

ในการออกกฎ ระเบยบ ขอบงคบ หรอควบคมคณภาพงานสอบบญช และพฒนาจรรยาบรรณใน

วชาชพสอบบญชใหมมาตรฐานในระดบสากล

1.5 ขอบเขตการวจย

การศกษาวจยครงนเปนการศกษาผลกระทบของจรรยาบรรณของผสอบบญชตอ

ประสทธภาพระบบการควบคมภายในและคณภาพงานสอบบญชของผสอบบญชสหกรณ ม

ขอบเขตของการวจย ดงน

(1) ขอบเขตดานเนอหา: ศกษาจากมาตรฐานการสอบบญชทเกยวของ กฎหมาย

ระเบยบ ขอบงคบ คาแนะนา แนวคด ทฤษฎทเกยวของ ไดแก ระเบยบกรมตรวจบญชสหกรณวา

4

ดวยขอกาหนดการปฏบตตามจรรยาบรรณของผสอบบญชสหกรณ พ.ศ. 2554 ระบบการควบคม

ภายในของกรมตรวจบญชสหกรณและศกษาความหมายคณภาพงานสอบบญช

(2) ขอบเขตดานประชากร: ประชากรทศกษา คอ ขาราชการและพนกงานราชการ

กรมตรวจบญชสหกรณทง 77 จงหวด จานวน 1,000 คน ทไดรบแตงตงเปนผสอบบญชสหกรณ

ในชวงปงบประมาณ พ.ศ. 2559

(3) ขอบเขตดานเวลา: การศกษาวจยครงนจะดาเนนการในชวงเดอนมถนายน 2558 ถง

เดอนกรกฎาคม 2559

1.6 นยามศพท

สหกรณ หมายความวา คณะบคคลซงรวมกนดาเนนกจการเพอประโยชนทาง

เศรษฐกจและสงคม โดยชวยตนเองและชวยเหลอซงกนและกน และไดจดทะเบยนตาม

พระราชบญญตสหกรณ พ.ศ. 2542 (พระราชบญญตสหกรณ, 2542, น.2)

การสอบบญช มาตรา 69 ใหนายทะเบยนสหกรณแตงตงผสอบบญช เพอตรวจสอบ

บญชของสหกรณ การตรวจสอบบญชนน ใหปฏบตตามมาตรฐานการสอบบญชทรบรองทวไปและ

ตามระเบยบทนายทะเบยนสหกรณกาหนด (พระราชบญญตสหกรณ, 2542, น.32)

ผสอบบญชสหกรณ หมายถง ผสอบบญชสหกรณทนายทะเบยนสหกรณแตงตง

ตามพระราชบญญตสหกรณ พ.ศ. 2542 มาตรา 69 ไดแก ขาราชการกรมตรวจบญชสหกรณ หรอ

ผสอบบญชภาคเอกชนทไดขนทะเบยนผสอบบญชภาคเอกชนไวตามทกรมตรวจบญชสหกรณ

กาหนดและไมอยในระหวางการตองโทษการประพฤตผดจรรยาบรรณของผสอบบญชสหกรณ

(พระราชบญญตสหกรณ, 2542, น.32 และระเบยบเกยวกบจรรยาบรรณของผสอบบญชสหกรณ,

2554, น.8)

จรรยาบรรณของผสอบบญชสหกรณ หมายถง หลกความประพฤตอนเหมาะสม

แสดงถงคณธรรมและจรยธรรม เปนจรยธรรมในการประกอบอาชพทกลมบคคล แตละสาขา

วชาชพประมวลขนไวเปนหลกเพอใหสมาชกในอาชพนนๆ ยดถอปฏบต (ขอบงคบกรมตรวจบญช

สหกรณวาดวยจรรยาขาราชการกรมตรวจบญชสหกรณ, 2554, น.4)

ระบบการควบคมภายใน หมายถง กระบวนการทผมหนาทในการกากบดแล

คณะกรรมการดาเนนการและบคคลอนไดออกแบบ นาไปปฏบตและดแลใหเหมาะสมอยเสมอ

เพอใหไดความเชอมนอยางสมเหตสมผลในการบรรลวตถประสงคของสหกรณและกลมเกษตรกร

เกยวกบความนาเชอถอไดของการรายงานทางการเงน ความมประสทธผลและประสทธภาพของ

5

การดาเนนงาน การปฏบตตามกฎหมายและขอกาหนดทเกยวของ (คมอการวางแผนงานสอบบญช

เรอง การประเมนความเสยงในการสอบบญช, 2556, น.10)

คณภาพงานสอบบญช (Audit Quality) หมายถง การแสดงความเหนในงบ

การเงนของผสอบบญชในรายงานการสอบบญชทมประสทธภาพ รวมทงปฏบตงานตรงตาม

มาตรฐานการบญชทรบรองทวไป โดยทาการตรวจสอบอยางถกตองครบถวนมหลกฐานทเพยงพอ

เหมาะสมภายใตมาตรฐานและเพอสรางความเชอมนและประโยชนตอการตดสนใจของผใชงบ

การเงน (นรษา ทองมณ, 2556, น.18-19)

6

บทท 2

แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ

งานวจยเรอง ผลกระทบของจรรยาบรรณของผสอบบญชตอประสทธภาพระบบการ

ควบคมภายในและคณภาพงานสอบบญชของผสอบบญชสหกรณ ผวจยไดศกษาคนควาเอกสาร

และงานวจยทเกยวของ ประกอบดวย ทฤษฎการเรยนร (Learning Theory) และการเรยนรจากการ

ปฏบต (Action Learning) แนวคดเกยวกบจรยธรรมและจรรยาบรรณของผประกอบวชาชพ (Ethics

and Professional Code of Ethics) แนวคดเกยวกบคณภาพงานสอบบญช (Audit Quality) แนวคด

เกยวกบระบบการควบคมภายใน (Internal Control System) และมาตรฐานการสอบบญช

ทเกยวของตามรายละเอยด ดงน

2.1 แนวคดและทฤษฎ

1. ทฤษฏการเรยนร (Learning Theory) และการเรยนรจากการปฏบต (Action Learning)

การเรยนร คอ กระบวนการททาใหคนเปลยนแปลงพฤตกรรม ความคด คนสามารถ

เรยนไดจากการไดยนการสมผส การอาน การใชเทคโนโลย การเรยนรของเดกและผใหญจะตางกน

เดกจะเรยนรดวยการเรยนในหอง การซกถาม ผใหญมกเรยนรดวยประสบการณทมอย แตการ

เรยนรจะเกดขนจากประสบการณทผสอนนาเสนอ โดยการปฏสมพนธระหวางผสอนและผเรยน

ผสอนจะเปนผทสรางบรรยากาศทางจตวทยาทเอออานวยตอการเรยนรทจะใหเกดขนเปนรปแบบ

ใดกได เชน ความเปนกนเอง ความเขมงวดกวดขน หรอความไมมระเบยบวนย สงเหลานผสอนจะ

เปนผสรางเงอนไข และสถานการณเรยนรใหกบผเรยน ดงนน ผสอนจะตองพจารณาเลอกรปแบบ

การสอน รวมทงการสรางปฏสมพนธกบผเรยน การเรยนรจะตองพฒนาบคลากรใหมประสทธภาพ

ในการปฏบตงานใหเขาใจสภาวการณการเปลยนแปลงของโลกในยคปจจบนตลอดจนจดใหม

ระบบการพฒนาตนเองเพอใหมความรความสามารถและความชานาญเพมขน สามารถปฏบตหนาท

ใหสอดคลองกบยคสงคมแหงการเรยนร การทองคการมบคลากรทมความรความสามารถ จะชวย

สงเสรมใหองคการมประสทธภาพ และความเปนองคการแหงการเรยนร (จาเรญ จตรหลง, 2549,

น.2) ซงการเรยนรเกดจากพนฐานจากตวบคคลทตองมการพฒนาตนเองใหทนกบสถานการณ

ปจจบน เชน ในกรณของผสอบบญชทมมาตรฐานเขามากาหนดจงไดนาการใชทฤษฎการเรยนร

(Learning Theory) เขามาศกษาในสวนน

นอกจากนในฐานะผสอบบญชทมการเรยนรดานวชาการ ตารา แลวยงตองเรยนรจาก

ประสบการณการทางาน ตามความหมายของ Gordon (1993) สวนของการเรยนรจากการปฏบต

7

หมายถง กระบวนการทนาคนทมทกษะและประสบการณตางกนมารวมกลมกนวเคราะหปญหาการ

ทางาน มการวางแผนและแกปญหา จากนนจะมการปฏบตเพอแกปญหาตามแผนทวางไวระหวาง

ดาเนนการแกปญหาจะทาการแลกเปลยนความคดเหนอยางตอเนองทาใหเกดการเรยนรรวมกน

ซงสอดคลองกบ ประจวบ แหลมสก (2547) การเรยนรจากการปฏบตเปนการเรยนรทนาคนทม

ทกษะหรอประสบการณแตกตางกนมารวมกลมกนเพอการเรยนร แกปญหาและเผชญอยกบการ

ปฏบตงานจรง รวมทงในดานของ McGill and Beaty, 1995 (อางถงใน Sawkut, Seetanah, Sanassee

& Lamport, 2010) ใหความหมายวาการเรยนรจากการปฏบตเปนกระบวนการตอเนองทงการเรยนร

และการสะทอนความคดทดาเนนการ โดยผรวมกระบวนการเพอทจะทาใหกระบวนการนนบรรล

วตถประสงค ดงนน สรปไดวา การเรยนรจากการปฏบตนน เกดจากการแลกเปลยนความคดเหน

จากการทนาคนทมทกษะหรอประสบการณทแตกตางกนมารวมกลมเพอนามาแหงการเรยนรทจะ

ทาใหบรรลวตถประสงคตอไป (นรษา ทองมณ, 2556, น.13)

ขนตอนการเรยนรจากการปฏบต จาก “Deming Model” Deming, 1993 (อางถงใน

ประชา ตนเสนย, 2550, น.29) นามาประยกตได ดงน

(1) การวางแผน (Plan) การศกษาหาความรจากแนวคดจากทฤษฎการเรยนรและจากการ

ปฏบตขององคการแหงการเรยนร เพอมาใชในการวาแผนและนามาปฏบต รวมทงก าหนด

องคประกอบแหงความสาเรจทควรมตวแปรหรอประเดนสาคญเพอใหการดาเนนงานสาเรจ การจด

กลมเพอเตรยมการฝกอบรม “การเรยนรจากการปฏบต” ซงเปนตวแปรตนและกระบวนการในการ

สรางองคการแหงการเรยนร

(2) การปฏบต (Do) เปนขนตอนในการฝกอบรมการเรยนรจากการปฏบตแกสมาชกกลม

(3) การประเมน (Check) การตรวจสอบการเรยนรของกลมจากการประชมและ

สมภาษณสมาชกกลมรวมทงจดใหมการประเมนงานกลมและสรปความคดเหน

(4) กาหนดมาตรการแกไขปญหาและขอเสนอแนะททาใหไมเปนไปตามแผน (Act)

เปนการรวบรวมขอมลเพอนามาวเคราะหตามมาตรฐานและสรปผลทไดเพอการนาเสนอประเดน

ปญหาและขอเสนอแนะ รวมทงจากบทความ “Action Leaning Model” (2002) สรปรปแบบของ

การเรยนรจากการปฏบต (ประจวบ แหลมสก, 2547, น.25, อางถงใน นรษา ทองมณ, 2556, น.13-

14) โดยแบงออกเปน 4 ขนตอน คอ

8

1. การวเคราะหปญหา (Problem Analysis)

2. การจดทาแผนปฏบตการและการลงมอปฏบตการตามแผน (Action Planning &

Implementation)

3. การตดสนใจดาเนนการใชขนตอไป (Decision on Next Step)

4. การคดใครครวญและการประเมนผล (Reflection and Evaluation)

สอดคลองกบงานวจย ความสมพนธระหวางการควบคมคณภาพงานสอบบญชกบคณภาพงานสอบ

บญชของผสอบบญชสหกรณ พบวาการควบคมคณภาพงานสอบบญชตามวงจรคณภาพในการวาง

แผนการปฏบตการตรวจสอบการปรบปรง (Plan-Do-Check-Act: PDCA) สงผลกระทบในเชงบวก

กบคณภาพงานสอบบญช โดยอาศยการควบคมคณภาพงานสอบบญชตามวงจรในการวางแผนการ

ปฏบตการตรวจสอบการปรบปรง (Plan-Do-Check-Act: PDCA) เปนการควบคมคณภาพงานสอบ

บญชทมองคประกอบดวยกน 4 ขนตอน คอ ในการวางแผนการปฏบตการตรวจสอบการปรบปรง

(Plan-Do-Check-Act: PDCA) เปนกจกรรมพนฐานในการพฒนาประสทธภาพและคณภาพของการ

ดาเนนงานประกอบดวย 4 ขนตอน ขนตอนทกลาวไวขางตน เพอใหการดาเนนกจกรรมในการวาง

แผนการปฏบตการตรวจสอบการปรบปรง (Plan-Do-Check-Act: PDCA) เปนไปอยางมระบบและ

ครบวงจรอยางตอเนอง (พรรณราย คาจนทรด, 2552, น.65-66, อางถงใน นรษา ทองมณ, 2556,

น.12-14)

ดงนน สรปไดวา ทฤษฎการเรยนร (Learning Theory) และการเรยนรจากการปฏบต

(Action Learning) เปนพนฐานสาคญของการประกอบอาชพอสระในฐานะผสอบบญชทตองมการ

เรยนรอยางตอเนอง เชน การเรยนรทางวชาการ ไดแก ดานบญช ดานกฎหมาย ดานระบบ

สารสนเทศและเทคโนโลยทเกยวของ เปนตน การเรยนรจากประสบการณจากเหตการณทได

ตรวจสอบของสหกรณตางๆ เปนตน จะนาไปสการพฒนาตนเองไดอยางเปนมออาชพและสงผลให

ผสอบบญชเปนผทมความนาเชอถอและนาสความสาเรจของการประกอบอาชพตอไปได รวมทงใน

ทฤษฎการเรยนร (Learning Theory) และการเรยนรจากการปฏบต (Action Learning) นาไปสการ

อธบายความสมพนธระหวางประสบการณสอบบญช และคณภาพงานสอบบญชไดอกดวย (นรษา

ทองมณ, 2556, น.14)

9

2. แนวคดเกยวกบจรยธรรมและจรรยาบรรณของผประกอบวชาชพ (Ethics and

Professional Code of Ethics)

จรยธรรมและจรรยาบรรณนบเปนคาทใกลเคยงกนมากและนามาใชทดแทนกนเสมอ

ดงนนงานวจยนจงเสนอแนวคดเกยวกบจรยธรรมและจรรยาบรรณควบคกนไปเพอใหเกดความ

เขาใจในแนวทางเดยวกน ตามรายละเอยดดงน

Brown (1968) ใหความหมายของจรยธรรม คอ กฎระเบยบตางๆ ทบคคลใชในการ

แยกแยะการกระทาทถกตองออกจากการกระทาทผด

Kohberg (1976) ไดใหความหมายของจรยธรรม คอ จรยธรรมมพนฐานของความ

ยตธรรม คอ มการกระจายสทธและหนาทอยางเทาเทยมกน โดยมไดหมายถงเกณฑบงคบทวๆไป

แตเปนเกณฑทมความเปนสากลทคนสวนใหญรบไวในทกสถานการณไมมการขดแยงเปนอดมคต

จรยธรรม หมายถง แนวทางความประพฤตของบคคลในสงคมหนงๆ วาพฤตกรรมใด

เปนพฤตกรรมทควรปฏบต พฤตกรรมใดเปนพฤตกรรมทควรงดเวน โดยพจารณาตามกฎระเบยบ

ขอบเขต ความเชอของแตละสงคม เพอใหบคคลในสงคมสามารถอยรวมกนไดอยางรมเยน

(ออมเดอน สดมณ และฐาศกร จนประเสรฐ, 2554, น.22, อางถงใน นรษา ทองมณ, 2556, น.14-15)

จรยธรรม เปนระบบของการทาความดละเวนความชว มทงปจจยนาเขาซงเปนปจจย

เชงเหตทงทางดานจตใจและสถานการณของจรยธรรมและพฤตกรรม รวมทงปจจยสงออก ซงเปน

ผลของการมจรยธรรมหรอมพฤตกรรมจรยธรรม ซงผลนอาจอยในรปแบบทงจตลกษณะและ

พฤตกรรมของบคคลผกระทา และผลตอบคคลอน ตอกลม ตอสงแวดลอมและตอโลก จรยธรรม

จะเกดขนเมอคานยมหรอคณธรรม ตงแต 2 ตวขดแยงกน ทาใหบคคลตองตกอยในสภาพทตอง

ตดสนใจหรอแกปญหาในการเลอกทจะปฏบตตามคณธรรมหรอคานยมตวใดตวหนง เชน ความ

กตญ ตอบคคล ขดแยงกบความรบผดชอบตอหนาท เปนตน บคคลทตดสนใจเลอกคณธรรมหรอ

คานยมตวทมประโยชนแกสวนรวมมากกวาทเปนประโยชนแกเฉพาะตนหรอพวกพองในกลม

เลกๆ จงมกเปนบคคลทมจรยธรรมสง ดงนน จรยธรรมจงมความหมายครอบคลมทงสาเหต

กระบวนการ และผลของการกระทาความดละเวนความชว (คมอการปฏบตตามขอบงคบวาดวย

จรรยาขาราชการกรมตรวจบญชสหกรณ, 2554, น.3)

ดงนน สามารถสรปความหมายของจรยธรรมไดวา เปนแนวทางความประพฤตของ

ตวบคคลในการปฏบตหรอการดารงชวตประจาวนและสามารถแยกแยะการปฏบตวาสงไหนทควร

10

ปฏบตหรอไมควรปฏบตตามเกณฑทมความเปนสากลของคนสวนใหญทรบไดของทกสถานการณ

(นรษา ทองมณ, 2556, น.15)

Piaget (1971) (อางถงใน ออมเดอน สดมณ และฐาศกร จนประเสรฐ, 2554, น.23)

เสนอแนวคดเกยวกบจรยธรรมวาเปนลกษณะประสบการณของบคคลอนประกอบดวยระบบของ

กฎเกณฑการใหความรวมมอและความเชอ จนทาใหคณธรรมยงคงมอย และการพฒนาจรยธรรม

ของบคคลนนม 3 ขน คอ ขนกอนจรยธรรม ซงถอวาบคคลยงไมมจรยธรรมแตสามารถเรยนรได

ขนเชอฟงคาสง จะเปนขนทบคคลจะเชอฟงผทมประสบการณและพฒนาการทางสตปญญาในการ

รบรจรยธรรม (รงทพย ไชยเจรญ, 2551, น.11, อางถงใน นรษา ทองมณ, 2556, น.16)

งานของกรมตรวจบญชสหกรณ เรมมขนเปนครงแรกในประเทศไทย เมอป พ.ศ.2459

อยในรชสมยของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว รชกาลท 6 ซงในขณะนนงานการตรวจ

บญชสหกรณ อยในความรบผดชอบของ แผนกงานสหกรณ กรมพาณชย และสถตพยากรณ

กระทรวงพระคลงมหาสมบต และตอมาเมอมการปรบปรงกระทรวง ทบวงกรมใหม จงไดรบการ

เลอนฐานะเปน กรมตรวจบญชสหกรณ อยในสงกดของกระทรวงการสหกรณ เมอวนท 12 มนาคม

พ.ศ. 2495 ซงตอมา กไดเปลยนไปขนอยกบกระทรวงพฒนาการแหงชาต ในป พ.ศ.2506 และเมอม

การยบกระทรวงพฒนาการแหงชาตในป พ.ศ. 2515 กรมตรวจบญชสหกรณกเปลยนมาขนอยกบ

กระทรวงเกษตรและสหกรณจนถงปจจบนน

ระบบการตรวจสอบบญชสหกรณแตเดมนน ผตรวจสอบบญชทงหมดจะรวมกนอย

ทสานกงานใหญของกรมตรวจบญชสหกรณในกรงเทพมหานครเพยงแหงเดยว และจะเดนทาง

ออกไปเพอทาการตรวจบญชในจงหวดตางๆ เพยงปละครง หรอสองครงเทานน แตละครงจะใช

เวลาประมาณ 60 ถง 90 วนซงกเปนผลใหการปฏบตงานเปนไปไมคลองตวเทาทควร จนกระทงใน

ป พ.ศ. 2524 กรมตรวจบญชสหกรณจงไดเรมกระจายงานการตรวจสอบบญชออกไปยงสวน

ภมภาค โดยการจดตงสานกงานตรวจบญชสหกรณประจาจงหวดขนเพอใหความชวยเหลอแนะนา

ดานการเงนการบญชใหสถาบนเกษตรกรไดอยางใกลชดยงขน ปจจบนกรมตรวจบญชสหกรณ

มสานกงานตรวจบญชสหกรณประจาอยทกจงหวดทวประเทศ โดยมสานกงานตรวจบญชสหกรณ

ท 1 - 10 ทาหนาทคอยกากบดแลการปฏบตงานของสานกงานตรวจบญชสหกรณซงอยในสงกด

ผสอบบญชสหกรณตองปฏบตงานสอบบญชตามมาตรฐานการสอบบญชทรบรอง

ทวไป และทนายทะเบยนสหกรณกาหนด โดยใหครอบคลมทงในดานการเงนการบญช การ

ปฏบตการ และการบรหารของสหกรณ รวมทงตองปฏบตตามจรรยาบรรณของผสอบบญชสหกรณ

พ.ศ. 2554 (ระเบยบเกยวกบจรรยาบรรณของผสอบบญชสหกรณ, 2554, น.8)

11

ระเบยบกรมตรวจบญชสหกรณวาดวยขอกาหนดการปฏบตตามจรรยาบรรณของผสอบ

บญชสหกรณ พ.ศ. 2554 ประกอบดวย 6 หมวด ดงน (ระเบยบเกยวกบจรรยาบรรณของผสอบบญช

สหกรณ, 2554, น.14-20)

หมวด 1 ความโปรงใส ความเปนอสระ ความเทยงธรรม และความซอสตยสจรต

ความโปรงใส หมายถง ภาพลกษณทแสดงใหเหนถงการปฏบตงานตามกฎ ระเบยบ

ตางๆ มาตรฐานวชาชพและตามทนายทะเบยนสหกรณกาหนด รวมถงไมปกปดขอเทจจรงหรอ

บดเบอนความจรง อนเปนสาระสาคญ ซงสามารถตดตามตรวจสอบได ผสอบบญชสหกรณตอง

ปฏบตงานดวยความโปรงใส

ความเปนอสระ หมายถง การปฏบตหนาทโดยปราศจากอทธพลของบคคลอนททาให

เกดความสงสยในความเปนกลางหรอความเทยงธรรมของผสอบบญชสหกรณ ความเปนอสระน

ตองเปนทประจกษ เพอใหผลงานของผสอบบญชสหกรณเปนทเชอถอได

(1) ผสอบบญชสหกรณตองใชดลยพนจและปฏบตงานอยางเปนอสระตามมาตรฐาน

การสอบบญชทรบรองทวไปและทนายทะเบยนสหกรณกาหนด

(2) ผสอบบญชสหกรณตองไมปฏบตงานทตนขาดความเปนอสระตามมาตรฐานการ

สอบบญชทรบรองทวไปและทนายทะเบยนสหกรณกาหนด

ความเทยงธรรม หมายถง การใชดลยพนจเยยงผประกอบวชาชพ โดยปราศจากความ

ลาเอยง อคต ความขดแยงทางผลประโยชน และอทธพลของบคคลอน

(1) ผสอบบญชสหกรณตองปฏบตงานดวยความยตธรรม ซอตรงตอวชาชพ และตอง

ไมมสวนไดเสยในงานทตนเปนผสอบบญชสหกรณ รวมทงตองไมพงรบสงของหรอทรพยสนมคา

จากสหกรณ นอกจากคาธรรมเนยมทไดรบจากการปฏบตงานสอบบญชสหกรณ

(2) ผสอบบญชสหกรณตองใชดลยพนจจากหลกฐานทเชอถอได โดยปราศจากความม

อคตและความลาเอยง

(3) ผสอบบญชสหกรณตองใชดลยพนจอยางเทยงธรรม โดยหลกเลยงความสมพนธ

หรอสถานการณใดๆ ทอาจทาใหผสอบบญชสหกรณไมสามารถปฏบตงานไดโดยโปรงใส อสระ

และซอสตยสจรต

12

ความซอสตยสจรต หมายถง การประพฤตอยางตรงไปตรงมาจรงใจ ซอตรงตอ

วชาชพ ไมคดโกง ไมหลอกลวง ปฏบตตามหลกฐานทเปนจรงและเชอถอได ไมอางหรอยนยอมให

บคคลอนอางวาไดปฏบตงานทงทไมไดปฏบตงานจรง

(1) ผสอบบญชสหกรณตองปฏบตงานอยางตรงไปตรงมา จรงใจ ซอตรงตอวชาชพ

ไมคดโกง ไมหลอกลวง

(2) ผสอบบญชสหกรณตองปฏบตงานตามหลกฐานทเปนจรง

(3) ผสอบบญชสหกรณตองไมอางหรอยนยอมใหบคคลอนอางวาไดปฏบตงานโดยท

ไมไดมการปฏบตงานจรง

หมวด 2 ความรความสามารถ และมาตรฐานในการปฏบตงาน

ความรความสามารถ หมายถง การใชความรความสามารถ ความชานาญในการ

ปฏบตงานสอบบญชสหกรณดวยความเอาใจใสอยางเตมความสามารถ ความเพยรพยายาม และ

ความระมดระวงรอบคอบเพอทจะปฏบตหนาทไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล และมนใจ

ไดวามผลการปฏบตงานสอบบญชเปนไปตามมาตรฐานการสอบบญชทรบรองทวไปและทนาย

ทะเบยนสหกรณกาหนด

(1) ผสอบบญชสหกรณตองใชความรตามมาตรฐานวชาชพ วธปฏบต กฎหมายท

เกยวของ ความชานาญและประสบการณทางวชาชพดวยความมสต เอาใจใสอยางเตมความสามารถ

และระมดระวงรอบคอบ

(2) ผสอบบญชสหกรณตองรบงานสอบบญชสหกรณ โดยมความสามารถเพยง

พอทจะปฏบตงานใหสาเรจได

(3) ผสอบบญชสหกรณตองปฏบตงาน ดวยความมงมนและขยนหมนเพยร

(4) ผสอบบญชสหกรณตองศกษาหาความรและความชานาญทางวชาชพและวชาการ

ทเกยวของเพมเตมอยางตอเนอง เพอพฒนาความรความสามารถใหทนสมยอยเสมอ

มาตรฐานในการปฏบตงาน

(1) ผสอบบญชสหกรณตองปฏบตงานใหเปนไปตามระเบยบ คาสง คาแนะนาของ

นายทะเบยนสหกรณและหนวยงานทเกยวของ

(2) ผสอบบญชสหกรณตองปฏบตงานดวยความระมดระวงรอบคอบ และดวยความ

ชานาญตามมาตรฐานการสอบบญชทรบรองทวไป

13

หมวด 3 การรกษาความลบ

การรกษาความลบ หมายถง การไมนาขอมลใดๆ ทโดยปกตสหกรณไมไดเปดเผยตอ

สาธารณชนไปเปดเผย หรอใชเพอประโยชนสวนตนหรอบคคลอน เวนแตในกรณทเปนการเปดเผย

ตามสทธหรอหนาททกาหนดไวในกฎหมายหรอในฐานะผสอบบญชสหกรณ

(1) ผสอบบญชสหกรณตองไมนาขอมลทเปนความลบของสหกรณทตนไดมาจากการ

ปฏบตงานสอบบญชและความสมพนธในทางธรกจรวมทงความลบของผทผสอบบญชสหกรณ

ปฏบตหนาทให ไปเปดเผยตอบคคลทไมมสวนเกยวของไดรบทราบ โดยไมไดรบอนญาตเปน

ลายลกษณอกษรจากผรบบรการ เวนแตในกรณทเปนการเปดเผย ตามสทธหรอหนาททกาหนดไว

ในกฎหมายหรอในฐานะผสอบบญชสหกรณ

(2) ผสอบบญชสหกรณตองไมนาขอมลทเปนความลบของสหกรณทตนไดมาจากการ

ปฏบตงานสอบบญชและความสมพนธในทางธรกจ รวมทงความลบของผทผสอบบญชสหกรณ

ปฏบตหนาทให ไปใชเพอประโยชนของตนหรอบคคลอนโดยมชอบ

หมวด 4 ความรบผดชอบตอผรบบรการ

(1) ผสอบบญชสหกรณตองมความรบผดชอบตามมาตรฐานการสอบบญชทรบรอง

ทวไปและทนายทะเบยนสหกรณกาหนดตอผรบบรการ

(2) ผสอบบญชสหกรณตองปฏบตงานตามมาตรฐานการสอบบญชทรบรองทวไป

และทนายทะเบยนสหกรณกาหนดเพอใหเกดความนาเชอถอและมประโยชนตอผรบบรการ

หมวด 5 ความรบผดชอบตอผทผสอบบญชปฏบตหนาทให

(1) ผสอบบญชสหกรณตองเปดเผยความสมพนธกบองคกร สถาบนธรกจภายนอก

หรอความสมพนธทางเครอญาต เพอหลกเลยงการกระทาทกอใหเกดความขดแยงทางผลประโยชน

(2) ผสอบบญชสหกรณตองไมกระทาการใดๆ ทสงผลกระทบตอชอเสยงและการ

ดาเนนการของผอนทผสอบบญชสหกรณปฏบตหนาทให

(3) ผสอบบญชสหกรณตองใชวจารณญาณอยางรอบคอบ มเหตผลในการปฏบตงาน

ทงน เพอประโยชนสงสดตอผทผสอบบญชสหกรณปฏบตหนาทให

หมวด 6 ความรบผดชอบตอเพอนรวมวชาชพ และจรรยาบรรณทวไป

(1) ผสอบบญชสหกรณตองไมแยงงานสอบบญชสหกรณจากผสอบบญชสหกรณ

รายอน

14

(2) ผสอบบญชสหกรณตองไมปฏบตงานสอบบญชสหกรณเกนกวาทรบมอบหมาย

จากผสอบบญชสหกรณรายอน

(3) ผสอบบญชสหกรณตองไมใหขอมลเกยวกบงานของตนเกนความเปนจรง ไมโออวด

หรอเปรยบเทยบตนหรอองคกรทตนสงกดอยกบผสอบบญชสหกรณรายอน หรอองคกรทผสอบ

บญชสหกรณรายอนสงกดอย

(4) ผสอบบญชสหกรณตองไมใหหรอรบวาจะใหทรพยสนหรอประโยชนใดๆ เพอ

เปนการจงใจใหบคคลอนแนะนาหรอจดหางานสอบบญชสหกรณมาใหตน

(5) ผสอบบญชสหกรณตองไมเรยกหรอรบทรพยสนหรอประโยชนจากบคคลใดเมอ

บคคลนนไดรบงานจากการแนะนาหรอการจดหางานของตนในฐานะเปนผสอบบญชสหกรณของ

สหกรณนน

(6) ผสอบบญชภาคเอกชน ตองไมกาหนดคาธรรมเนยมในการสอบบญชสหกรณ โดย

มไดคานงถงลกษณะ ความเสยง ความซบซอนและปรมาณของงานทตนรบเปนผสอบบญชสหกรณ

(7) ผสอบบญชสหกรณตองประพฤตปฏบตตนในทางทถกทควรสานกในหนาท และ

ไมปฏบตตนในลกษณะททาใหเกดความเสอมเสยเกยรตศกดแหงวชาชพ

จรรยาบรรณของผประกอบวชาชพบญช พ.ศ. 2553 เปนแนวทางในการควบคมความ

ประพฤตและการดาเนนงานของผประกอบวชาชพบญช หรอผซงขนทะเบยนไวกบสภาวชาชพ

บญชใหถกตองตามจรรยาบรรณแหงวชาชพบญช ระบใหผประกอบวชาชพบญชตองปฏบตงาน

ดวยความโปรงใส ปฏบตงานอยางเปนอสระภายใตกรอบวชาชพบญช ผประกอบวชาชพบญชตอง

ปฏบตงานดวยความเทยงธรรม ซอตรงตอวชาชพ จรงใจ ไมคดโกง การใชความรความสามารถ

ความชานาญในการปฏบตวชาชพบญชดวยความเอาใจใสอยางเตมความสามารถ ความเพยร

พยายาม และความระมดระวงรอบคอบเพอทจะปฏบตหนาทไดอยา งมประสทธภาพและ

ประสทธผลการไมนาขอมลใดๆ ทเปนความลบขององคกรไปเปดเผย หรอใชเพอประโยชนสวนตน

หรอบคคลอน เวนแตเปนการเปดเผยตามสทธหรอหนาททกาหนดไวในกฎหมายหรอในฐานะ

ผประกอบวชาชพบญช รวมไปถงการไมปฏบตตนใหเปนทเสอมเสยเกยรตแหงวชาชพบญช และม

ความรบผดชอบตอผรบบรการและเพอนรวมวชาชพ

ในสวนของจรยธรรมและจรรยาบรรณของการปฏบตนนนอกจากกฎหมายและ

มาตรฐานทเกยวของกบวชาชพบญชทนกบญชตองถอปฏบตตามอยางเครงครดแลว นกบญชยงตอง

ตระหนกหลกของจรยธรรมและจรรยาบรรณในการดาเนนงานตามวชาชพ เพอเปนการสงเสรม

15

และดารงไวซงเกยรตศกดแหงวชาชพและเพอคดครองผทประพฤตปฏบตขดแยงตอแนวประพฤต

อนดงามออกจากวงการวชาชพและเปนทนาเชอถอของผทมสวนเกยวของรวมทงจรยธรรมเปน

พนฐานของความยตธรรมเมอตองเผชญกบทางเลอกทมใหเลอกหลายทาง Kohlberg, 1969 (อางถง

ใน รงทพย ไชยเจรญ, 2551, น.12) สอดคลองกบงานวจย รงทพย ไชยเจรญ (2551) ตองการให

นกบญชในอาเภอเมองพษณโลก ยดถอหลกคณธรรมและจรรยาบรรณในการปฏบตงานของผ

ประกอบวชาชพบญช รวมทง ชลลดา ชาตสทธ (2546) พบวาโดยสวนใหญทกสานกงานบญชได

ใหความสนใจ และตระหนกถงความสาคญของจรยธรรมวาเปนสวนหนงทจะนาพาธรกจให

ประสบความสาเรจได (อางถงใน นรษา ทองมณ, 2556, น.17)

ดงนน จงเหนไดวาความสาคญของจรยธรรมและจรรยาบรรณของผประกอบวชาชพ

(Ethics and Professional Code of Ethics) นนเปนพนฐานสาคญของบคลากรทปฏบตงานทางดาน

ความยตธรรม เสมอภาค ความเปนกลาง มจรยธรรมและจรรยาบรรณในวชาชพ ซงผวจยจะเนน

วชาชพของงานสอบบญช ซงผสอบบญชสหกรณจะถกกาหนดดวยระเบยบนายทะเบยนสหกรณ

วาดวยจรรยาบรรณของผสอบบญชสหกรณ พ.ศ. 2554 และระเบยบกรมตรวจบญชสหกรณ วาดวย

ขอกาหนดการปฏบตตามจรรยาบรรณของผสอบบญชสหกรณ พ.ศ. 2554 เพอปฏบตงานไดอยางม

ความเปนกลางและอสระในการแสดงความเหนตอรายงานทางการเงน รวมทงเปนการสรางความ

นาเชอถอแกผใชงบการเงนตอไป และหากผสอบบญชมจรยธรรมวชาชพดงกลาวกสามารถทจะ

อธบายความสมพนธไปยงคณภาพงานสอบบญชนนไดเชนกน

3. แนวคดเกยวกบคณภาพงานสอบบญช (Audit Quality)

คณภาพงานสอบบญช เปนความสามารถของผสอบบญชในการตรวจสอบขอผดพลาด

ของงบการเงน โดยอาศยความสามารถของดานเทคนคตางๆ รวมทงความเปนอสระของผสอบบญช

เพอนาไปสการรายงานขอผดพลาดของงบการเงน (DeAngelo, 1981, p.183-189, อางถงใน นรษา

ทองมณ, 2556, น.17)

การควบคมคณภาพงานสอบบญช (Audit Quality) การปฏบตงานสอบบญชตาม

มาตรฐานกระบวนการสอบบญชและมาตรฐานการรายงานจากการประเมนแสดงใหเหนคณภาพ

งานสอบบญชของผสอบบญชและสามารถนาไปใชในการพฒนาและปรบปรงงานสอบบญชและ

ผสอบบญชใหเปนไปตามมาตรฐานการสอบบญชทรบรองทวไป (พวงพยอม วนาพฒนสน, 2554,

น.21)

ระบบมาตรฐานการควบคมคณภาพงานสอบบญช (Cooperative Auditing Quality

Control: CAQC) เปนการกาหนดการควบคมคณภาพงานสอบบญชของผสอบบญชเพอใหการ

16

ปฏบตงานสอบบญชสหกรณเปนไปตามมาตรฐานการสอบบญชทรบรองทวไปและระเบยบทนาย

ทะเบยนสหกรณกาหนด (ระบบมาตรฐานการควบคมคณภาพงานสอบบญช กรมตรวจบญช

สหกรณ, 2553, น.1)

คณภาพงานสอบบญช (Audit Quality) หมายถง คณภาพของรายงานผลการดาเนนงาน

ของผสอบบญชทแสดงความคดเหนตองบการเงนจากการตรวจสอบอยางเปนอสระ จากหลกฐานท

เพยงพอและเหมาะสมภายใตมาตรฐานการบญชทรบรองทวไปทมความถกตองครบถวนใน

สาระสาคญ เพอสรางความเชอมนและเปนประโยชนตอการตดสนใจของผใชงบการเงน (บญชวง

ศรธรราษฎร และคณะ, 2554, น.35)

คณภาพการสอบบญช (Audit Quality) หมายถง ความสามารถในการตรวจสอบและ

รายงานผลการตรวจสอบของผสอบบญชอยางเปนอสระจากหลกฐานทเพยงพอ มความถกตอง

ครบถวนในสาระสาคญ และเปนประโยชนตอการตดสนใจของผใชงบการเงน ดงนน คณภาพการ

สอบบญชสามารถวดไดจากรายงานการสอบบญชทมลกษณะเชงคณภาพทด (อษณา ภทรมนตร,

2547, น. 39-40) ประกอบดวย

1. ความถกตอง (Accuracy) หมายถง ไมเกดขอผดพลาด บดเบอนขอมลและเปนไปตาม

ความจรงทเกยวของกบความถกตองของขอความทกประโยครวมถงตวเลขทผสอบบญชได

รวบรวมประเมน และสรปนาเสนออยางระมดระวงและมความแมนยาถกตอง

2. ความเทยงธรรม (Objectiveness) หมายถง การสอสารทถกตองตามควร (Fair)

ไมลาเอยงทงจากทศนคตและการประเมนทเปนกลาง โดยพจารณาจากความจรงและสถานการณ

รอบดาน การสงเกตการณ การสรปและการเสนอแนะของผตรวจสอบตองไดมาจากการกระทาท

ปราศจากอคตลาเอยงโดยไมมผลประโยชนสวนตวหรอไมอยภายใตอทธพลของผอน

3. ความชดเจน (Clearness) หมายถง ความสามารถในการสอความหมายเพอใหผอาน

เขาใจในรายงานการสอบบญช โดยแสดงลาดบความเปนเหตเปนผลชดเจนหลกเลยงจาก การใช

ภาษาทางวชาการทไมจาเปน หากจาเปนตองใชศพทเทคนคตองมคาอธบายหรอนยามศพททใชขน

4. ความกะทดรด (Conciseness) หมายถง การสอสารตรงประเดนไมออมคอม การ

ตดทอนขอความและคาฟมเฟอยทไมจาเปนออกไป โดยผตรวจสอบยงคงตองรกษาความตอเนอง

ของแนวคดทรายงานไว ตลอดจนความถกตองของการใชภาษาเพอใหผอานเขาใจและใชเวลานอย

5. ความสรางสรรค (Creation) หมายถง การสรรหาวธการการสอสารทชวยและจงใจให

ผปฏบตงาน และองคกรมการปรบปรงในสงทจาเปน โดยเนอหาควรเปนประโยชนใหบรรยากาศ

เชงบวก และมความหมายตอการบรรลวตถประสงคขององคกร

17

6. ความสมบรณ (Completion) หมายถง การเสนอรายงานทครบถวน สมบรณ ไมขาด

ขอมลสารสนเทศทสาคญตอผอานทเปนเปาหมาย ซงควรประกอบดวยขอมลสารสนเทศ ขอสงเกต

ทสนบสนนขอสรปและขอแนะนาทเพยงพอ

7. ความทนกาล (Timeliness) หมายถง การเสนอรายงานตองกระทาภายในเวลาทด

มความเหมาะสมใหผทเกยวของมโอกาสแกไข การเสนอผลการตรวจไมควรลาชา และควรทาใน

ระดบ “ดวน” เพอชวยใหการแกไขมประสทธผล

คณภาพของงานสอบบญช (Auditing Quality) คอ คณภาพดานความรความสามารถ

ในการตรวจสอบขอผดพลาดในงบการเงน และความเปนอสระในการรบรองงบการเงน (สมชาย

สภทรกล, 2545, น.21) คณภาพการสอบบญชเปนสงทสะทอนจากการตรวจสอบงบการเงนของ

ผสอบบญชรบอนญาตทปราศจากขอผดพลาดใดๆ อยางเปนอสระโดยนารายงานการสอบบญชมา

ใชเปนตวบงชในการวดคณภาพของงานสอบบญช ซงสามารถประเมนไดจากอตราผสอบบญชหรอ

สานกงานบญชถกฟองรองดาเนนคดเกยวกบขอผดพลาดทปรากฏในรายงานการเงน ซงคณภาพ

การสอบบญช ประกอบดวย ความถกตอง ความเทยงธรรม ความชดเจน ความกะทดรด ความคด

สรางสรรค ความสมบรณ และความทนกาล (อษณา ภทรมนตร, 2547, น.39) ดงนน งานสอบบญช

ทมคณภาพไดมาตรฐานผสอบบญชยอมไดรบการยอมรบและเชอถอจากลกคาเปนอยางด เพราะ

คณภาพการสอบบญชคอผลสะทอนถงการปฏบตงานดวยความรบผดชอบของผสอบบญชอยางม

ประสทธภาพ ประสทธผล อยางผเชยวชาญการสอบบญชทมอยเปนอยางด

ดงนนสรปไดวา คณภาพงานสอบบญช (Audit Quality) หมายถง การแสดงความ

คดเหนในงบการเงนของผสอบบญชทมประสทธภาพ รวมทงปฏบตงานตรงตามมาตรฐานการ

บญชทรบรองทวไปโดยทาการตรวจสอบอยางถกตองครบถวนมหลกฐานทเพยงพอเหมาะสม

ภายใตมาตรฐานและเพอสรางความเชอมนและเปนประโยชนตอการตดสนใจของผใชงบการเงน

(นรษา ทองมณ, 2556, น.17) ซงสอดคลองกบ Titman and Trueman (1986) กลาววาคณภาพ

งานสอบบญชทกาหนดในแงความถกตองของขอมลทจดทาโดยผสอบบญชใหกบนกลงทน รวมทง

ความสามารถของผสอบบญชในการตรวจสอบโดยถกตรวจพบขอผดพลาดของงบการเงนกอนทจะ

ถกเผยแพรไปยงสาธารณชน (Palmrose, 1998, p.55-73; Davidson & Neu, 1993, p.479-488, อางถง

ใน นรษา ทองมณ, 2556, น.17-18)

Burnett and Gore (อางถงใน สมพงษ พรอปถมภ, 2547) ไดใหความหมายของคาวา

คณภาพไว 4 ลกษณะ ดงน

คณภาพ หมายถง การมมาตรฐานความเปนเลศโดยทกาหนดมาตรฐานนนไวตายตว

18

คณภาพ หมายถง การพฒนาใหดยงขน

คณภาพ หมายถง ประสทธผลและการใชทรพยากรใหคมคามากทสด

คณภาพ หมายถง ความตรงตามวตถประสงคทตงไว

งานวจยของ สมพงษ พรอปถมภ (2547) กลาววาจากกระบวนการควบคมคณภาพ

งานสอบบญชในสหราชอาณาจกรจะพบวาการควบคมคณภาพงานในระดบวชาชพและในระดบ

สานกงานสอบบญช ซงรวมทงหนสวนสานกงานและผชวยสอบบญชทกคนนนจะมงเนนไปสการ

พฒนาความรความสามารถ และความเปนอสระในการปฏบตงานตรวจสอบใหไดมาซงหลกฐานท

เพยงพอ และความเหมาะสมในการสรปผล การตรวจสอบเพอใชเปนหลกฐานในการแสดง

ความเหนของผสอบบญชตองบการเงนทตรวจสอบอยางถกตองและเหมาะสม ดงนนการควบคม

คณภาพจะมงเนนการพฒนาความรความสามารถของผสอบบญชดวยการฝกอบรม การประเมนผล

การทางาน และการสอบทานจากหางหนสวนสานกงาน เปนตน รวมทงการตรวจสอบความเปน

อสระในการทางานและแสดงความเหนในรายงาน โดยเนนพจารณาในเรองของการไมตกอยภายใต

แรงจงใจทางเศรษฐกจหรอขอสงสยททาใหผสอบบญชอาจขาดความเปนกลางและเสยความเปน

อสระในการปฏบตงานและแสดงความเหนตองบการเงน และตองเนนการปฏบตงานตาม

ขอกาหนดเกยวกบจรรยาบรรณในวชาชพซงเปรยบเสมอนหนงสอธรรมะและคมอวาดวย เรอง

มารยาททางวชาชพของผสอบบญช

งานวจย กว วงศพฒ (2545) กลาววาการบญชเปนวชาชพทตองใชความร ความสามารถ

ประสบการณของแตละบคคลทจะเรยนรวว ฒนาการตางๆ ทเกยวกบธรกจรวมไปถงการ

เปลยนแปลงทางการสอสาร และเทคโนโลยทมความกาวหนาไปอยางมาก การสอบบญชถอเปน

ธรกจการใหบรการอยางหนงทมความสาคญไมนอยเมอมพระราชบญญตตลาดหลกทรพยแห ง

ประเทศไทยกาหนดใหผสอบบญชตองแสดงความคดเหนในการรบรองงบการเงน หรอความ

คดเหนตองบการเงนนน รวมทงเปดเผยขอมลอยางเพยงพอ ซงองคประกอบของทฤษฎการสอบ

บญช มดงน

ความเชอทเปนพนฐานเบองตน (Postulate) ประกอบดวยความรบผดชอบในการจดทา

ขอมลทางการเงน ซงถอเปนการตงสมมตฐานในเรองการสอบบญช โดยผสอบบญชตองไมม

ผลประโยชนในกจการนนๆ ความเชอในเรองพนฐานอนๆ นนมมาก เชน การเนนการตรวจสอบ

ความถกตองอนเปนเรองสาคญ การรบผดชอบตอวชาชพการสอบบญช การพสจนวางบการเงน

ถกตอง การควบคมภายในทมประสทธภาพดวย

19

แนวความคดทางดานการตรวจสอบ (Auditing Concept) ถอเปนสงจาเปนในการสะสม

ความรดานการตรวจสอบ ในเรองมรรยาทแหงวชาชพ ความเปนอสระของผสอบบญช ความ

ระมดระวงของผประกอบวชาชพการสอบบญช หลกฐานในการตรวจสอบและความถกตองตามควร

มาตรฐานการสอบบญช (Auditing Standard) ถอเปนเกณฑหรอเปนตวกาหนดคณภาพ

ของงานสอบบญช ใหเปนไปตามมาตรฐานการบญช มาตรฐานการสอบบญช โดยถอเปนมาตรฐาน

ขนตาทจะตองทา เพอใหงานสอบบญชนนมมาตรฐานและมคณภาพดวยนนเอง

วตถประสงคในการสอบบญช (Auditing Objective) นบวาเปนเปาหมายหลกของการ

สอบบญชเพอใหสามารถแสดงความเหนตองบการเงนซงจะตองผานกระบวนการตรวจสอบ

วธการตรวจสอบ (Auditing Procedures) ถอเปนสวนหนงของแผนการตรวจสอบ

เพอใหการตรวจสอบมคณภาพ

ระบบมาตรฐานการควบคมคณภาพงานสอบบญช (CAQC: Cooperative Auditing

Quality Control) เปนการกาหนดการควบคมคณภาพงานสอบบญชของผสอบบญชเพอใหการ

ปฏบตงานสอบบญชสหกรณเปนไปตามมาตรฐานการสอบบญชทรบรองทวไปและระเบยบทนาย

ทะเบยนสหกรณกาหนด ดงนน กรมตรวจบญชสหกรณจงกาหนดหลกเกณฑและวธปฏบตในการ

ควบคมคณภาพงานสอบบญช ดงน

1. มาตรฐานสานกงาน กาหนดให สานกงานตรวจบญชสหกรณท 1-10 (สตท.) และ

สานกงานตรวจบญชสหกรณ (สตส.) ถอปฏบตตามหลกปฏบตเกยวกบ

(1) ขอกาหนดของวชาชพ บคลากร (ผปฏบตงานสอบบญช และผควบคมคณภาพ

งานสอบบญช) ของสานกงานตองยดมนในความโปรงใส ความเปนอสระ ความเทยงธรรม ความ

ซอสตยสจรต การรกษาความลบของลกคา และการปฏบตเยยงผประกอบวชาชพ รวมทง

จรรยาบรรณของผสอบบญชสหกรณ

(2) ความร ความสามารถและความชานาญงาน บคลากรของสานกงานควรม

ความร และรกษามาตรฐานของความรทางวชาการ ความสามารถ และความชานาญทางวชาชพท

พงม เพอใหบคลากรสามารถปฏบตงานทตนรบผดชอบไดดวยความระมดระวงรอบคอบ รวมทง

พฒนาความรทางดานวชาชพอยางตอเนอง

(3) การมอบหมายงาน ในการปฏบตงานสอบบญช สานกงานควรมอบหมายงาน

ตรวจสอบใหกบบคลากรทมความร ความสามารถและความชานาญงานในสถานการณตางๆ หรอม

ความเขาใจในลกษณะของธรกจทไดรบมอบหมายใหตรวจสอบ

20

(4) การแบงงาน สานกงานควรมการสงการ การควบคมงาน และการสอบทานงาน

อยางเพยงพอในทกระดบ เพอใหความเชอมนอยางมเหตผลวาการปฏบตงานของบคลากรมคณภาพ

ตามระบบมาตรฐานการควบคมคณภาพงานสอบบญช CAQC

(5) การขอคาปรกษาหารอ ในสถานการณทผสอบบญชตองตรวจสอบและให

ความเหนในเรองทขาดความชานาญหรอมความสลบซบซอนโดยเฉพาะ ผสอบบญชควรขอคา

ปรกษาหารอใหเปนไปตามระบบมาตรฐานการควบคมคณภาพงานสอบบญช CAQC

(6) การตอบรบงานและการคงไวซงลกคา สานกงานควรประเมนและสอบทาน

สหกรณ/กลมเกษตรกรอยางสมาเสมอ พรอมทงจาแนกสหกรณ/กลมเกษตรกร ไดแก กลมพรอม

รบการตรวจสอบ กลมไมพรอมรบการตรวจสอบ กลมจดตงใหม กลมอาจถกสงเลก และกลมตอง

เลกตามกฎหมาย เพอใหบรการสหกรณ/กลมเกษตรกรอยางเหมาะสม

(7) การตดตามงาน สานกงานควรตดตามนโยบายและวธปฏบตในการควบคม

คณภาพงานสอบบญชวามความเพยงพอและถอปฏบตตามระบบมาตรฐานการควบคมคณภาพ

งานสอบบญช CAQC

2. มาตรฐานกระบวนการสอบบญช กาหนดใหผสอบบญช ถอปฏบต และสานกงาน

ตรวจบญชสหกรณท 1-10 (สตท.) และสานกงานตรวจบญชสหกรณ (สตส.) ควบคมการปฏบตงาน

ของผสอบบญชใหเปนไปตามหลกปฏบตเกยวกบ

(1) การกาหนดแผนปฏบตงานสอบบญชรายสหกรณ/กลมเกษตรกร (PA) เปนการ

กาหนดแผนปฏบตงานรายสหกรณ/กลมเกษตรกรทงหมดของผสอบบญชรายคนทไดรบการแตงตง

เปนผสอบบญช โดยบนทกขอมลผานระบบ Intranet ของกรมตรวจบญชสหกรณ

(2) การวางแผนงานสอบบญช เปนการกาหนดขอบเขตการปฏบตงานสอบบญช

วธการตรวจสอบ และเวลาทใชในการตรวจสอบบญช เพอรวบรวมหลกฐานการสอบบญชอยาง

เพยงพอและเหมาะสม ไดแก การประเมนความเสยงในการสอบบญช การวางแผนการสอบบญช

โดยรวม และแนวการสอบบญช

(3) การปฏบตงานสอบบญช เปนการตรวจสอบบญชตามแนวการสอบบญชท

กาหนดไวในขอ (2) โดยแบงการปฏบตงานสอบบญชเปนการสอบบญชระหวางป และการสอบ

บญชประจาป

(4) การประเมนผลจากหลกฐานการสอบบญช เปนการสอบทานงานขนสดทาย

กอนเสรจสนงานตรวจสอบบญช เพอประเมนความเพยงพอและเหมาะสมของหลกฐานการสอบ

บญชทจะใชในการแสดงความเหนตองบการเงน

21

3. มาตรฐานการรายงาน กาหนดให ผสอบบญช ถอปฏบต และ สานกงานตรวจบญช

สหกรณท 1-10 (สตท.) และสานกงานตรวจบญชสหกรณ (สตส.) ควบคมการปฏบตงานของผสอบ

บญชใหเปนไปตามหลกปฏบตเกยวกบ

(1) การแสดงความเหนตองบการเงนและการจดทารายงานของผสอบบญช

(2) การรายงานผลการตรวจสอบบญช

(3) การรายงานผลการปฏบตงานรายสหกรณ/กลมเกษตรกร (RA) เปนการรายงาน

ผลการตรวจสอบบญชของผสอบบญช โดยบนทกขอมลผานระบบ Intranet ของกรมตรวจบญช

สหกรณ

4. แนวคดระบบการควบคมภายในของกรมตรวจบญชสหกรณ

ระบบการควบคมภายใน หมายถง กระบวนการทผ มหนาทในการกากบดแล

คณะกรรมการดาเนนการ และบคคลอนไดอออกแบบ นาไปปฏบตและดแลใหเหมาะสมอยเสมอ

เพอใหไดความเชอมนอยางสมเหตสมผลในการบรรลวตถประสงคของสหกรณและกลมเกษตรกร

เกยวกบความนาเชอถอไดของการรายงานทางการเงน ความมประสทธผลและประสทธภาพของ

การดาเนนงานการปฏบตตามกฎหมายและขอกาหนดทเกยวของทใหเกดความมนใจวา (คมอการ

ประเมนความเสยงในการสอบบญช, 2556, น.10-14)

1. การดาเนนธรกจของสหกรณ/กลมเกษตรกรเปนไปตามระเบยบ ขอบงคบและ

กฎหมายทเกยวของ และมประสทธภาพ ซงรวมถงการปฏบตตามนโยบายของคณะกรรมการ

ดาเนนการและมตทประชมใหญ

2. สหกรณ/กลมเกษตรกรมการปองกน ดแล และรกษาทรพยสนใหปลอดภย ไมรวไหล

สนเปลอง และสญหาย

3. สหกรณ/กลมเกษตรกรมการปองกน ตรวจพบทจรต และขอผดพลาดทอาจเกดขน

หากมความเสยหายเกดขนกสามารถชวยใหทราบถงความเสยหายนนโดยเรว

4. การบนทกรายการบญชมความถกตองและครบถวน รวมทงสหกรณ/กลมเกษตรกร

จดทาขอมลทางการเงนทเชอถอได และทนเวลาสาหรบการนาขอมลไปใชประกอบการพจารณา

และการตดสนใจของคณะกรรมการดาเนนการ บคคลภายนอกและหนวยงานทเกยวของ

การทาความเขาใจการควบคมภายในของสหกรณ/กลมเกษตรกร ชวยใหผสอบบญช

ระบประเภทของการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระสาคญทอาจเกดขน โดยให

พจารณาวาการควบคมภายในทสหกรณ/กลมเกษตรกรกาหนดไวสามารถปองกน คนพบ และแกไข

การแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระสาคญไดอยางมประสทธภาพหรอไม และการ

22

ควบคมดงกลาวมอยจรง ผสอบบญชตองเขาใจในการควบคมภายในทเกยวของกบการตรวจสอบ

รวมทงใชดลยพนจเยยงผประกอบวชาชพในการพจารณาวาการควบคมอยางใดอยางหนงหรอทใช

กบการควบคมอนมความเกยวของกบการสอบบญชหรอไม โดยพจารณาเฉพาะสวนทเกยวของกบ

การสอบบญช ไดแก ความเชอถอไดของงบการเงน การปฏบตตามกฎหมาย ขอบงคบและระเบยบท

นายทะเบยนสหกรณกาหนด ซงผสอบบญชตองประเมนความเหมาะสมของการควบคมภายในท

กาหนดและพจารณาวาการควบคมดงกลาว สหกรณ/กลมเกษตรกรไดนามาปฏบตหรอไม

การควบคมภายในแบงได 5 องคประกอบ ดงน

1. สภาพแวดลอมการควบคม

สภาพแวดลอมการควบคมรวมถงหนาทการกากบดแลและการบรหาร ทศนคตการ

ตระหนกถงและการกระทาของคณะกรรมการดาเนนการทเกยวของกบการควบคมภายในของ

สหกรณและก ลมเกษตรกร และการใหความสาคญตอการควบคมภายในของสหกรณ

สภาพแวดลอมการควบคมกาหนดทศทางขององคกรซงมอทธพลตอจตสานกในเรองการควบคม

ของบคลากรในองคกร ผสอบบญชตองไดมาซงความเขาใจในภาพแวดลอมการควบคม การไดมา

ซงความเขาใจน ผสอบบญชตองประเมนเรองดงตอไปน

การกาหนดการสอสารและการใหความสาคญกบความซอสตยและจรยธรรม

ของคณะกรรมการดาเนนการและฝายจดการ เนองจากการควบคมภายในทมประสทธผลจะไม

สามารถเกดขนได หากคณะกรรมการดาเนนการและฝายจดการปราศจากความซอสตยและการ

ปฏบตตามจรรยาบรรณ ในการประเมนความเสยงใหพจารณาจากนโยบาย ขอกาหนดหรอระเบยบ

ในการปฏบตงาน ตลอดจนมบทลงโทษในกรณมการฝาฝน รวมทงไดมการประกาศเกยวกบ

นโยบาย ขอกาหนด หรอระเบยบดงกลาวใหทราบทวกน ทงนใหพจารณาดวยวามการกระทาทเปน

การเพมแรงจงใจ หรอกระตนใหบคลากรกระทาการไมซอสตยผดกฎหมายหรอผดจรรยาบรรณ

หรอไม

ความร ความสามารถ ประสบการณของบคลากรทสาคญ และการมอบหมาย

อานาจหนาทและความรบผดชอบ รวมทงทรพยากรทจาเปนในการสนบสนนการปฏบตงานให

บรรลวตถประสงคทกาหนดไว

การมสวนรวมของผตรวจสอบกจการ และการใหความสาคญกบผตรวจสอบ

กจการ เนองจากผตรวจสอบกจการเปนผสอบทานและประเมนความมประสทธผลของการควบคม

ภายในของสหกรณ/กลมเกษตรกร รายงานของผตรวจสอบกจการจะเปนขอมลทเปนประโยชนตอ

การบรหารหรอการใหเบาะแส เพอใหการควบคมภายในทกาหนดสามารถดาเนนไปไดอยางม

23

ประสทธผล ทงน ใหพจารณาเกยวกบคณลกษณะของผตรวจสอบกจการ เชน ความเปนอสระ

ประสบการณ และความรความสามารถของผตรวจสอบกจการทเหมาะสมกบสภาพแวดลอมของ

สหกรณ/กลมเกษตรกร รวมทงการนาขอเสนอแนะของผตรวจสอบกจการไปปรบปรงการควบคม

ภายในของคณะกรรมการดาเนนการ

ปรชญาและรปแบบของการบรหาร พจารณาลกษณะของคณะกรรมการ

ดาเนนการเกยวกบการยอมรบและบรหารความเสยงทางธรกจ ทศนคตและการปฏบตในการจดทา

รายงานทางการเงน การเลอกว ธปฏบตและประมาณการทางบญช รวมทงทศนคตในการ

ประมวลผลขอมล หนาททางการบญช และเจาหนาทบญช

นโยบายและว ธปฏบตดานทรพยากรบคคล นโยบายและวธปฏ บตดาน

ทรพยากรบคคลแสดงถงการใหความสาคญกบการควบคมภายใน ในการประเมนความเสยงให

พจารณาจากหลกเกณฑในการสรรหาบคลากรทมคณภาพ เชน ก าหนดพนฐานการศกษา

ประสบการณการทางาน รวมทงหลกฐานสนบสนนความซอสตย การฝกอบรมพฒนาความรท

เหมาะสมอยางสมาเสมอ รวมทงหลกเกณฑการเลอนตาแหนงของบคลากรโดยการประเมนผลงาน

เปนตน

2. กระบวนการประเมนความเสยงของสหกรณ/กลมเกษตรกร

ใหพจารณากระบวนการประเมนความเสยงของสหกรณ/กลมเกษตรกรในสวน

ทเกยวของกบการจดทารายงานทางการเงนทเชอถอได การระบความเสยงทางธรกจทเกยวของกบ

การจดทางบการเงนใหเปนไปตามกฎหมายสหกรณ มาตรฐานการบญชของสหกรณ และระเบยบท

นายทะเบยนสหกรณกาหนด เชน สหกรณ/กลมเกษตรกรมการพจารณา และวธการจดการอยางไร

เกยวกบโอกาสทจะเกดการบนทกบญชไมครบถวน รวมทงสถานการณทกระทบตอความสามารถ

ในการทาใหเกดรายการ บนทกรายการ ประมวลผล และรายงานทางการเงนใหเปนไปตามคา

รบรองของคณะกรรมการดาเนนการ ตวอยางสถานการณทเกดความเสยง เชน

การประกาศใชหลกการบญช วธปฏบตทางบญช รวมทงรปแบบการจดทางบ

การเงนใหม

การปรบปรงหรอมการนาระบบสารสนเทศใหมมาใช

การปรบปรงโครงสรางองคกร เชน การลดบคลากร การเปลยนแปลง

คณะกรรมการดาเนนการชดใหม การเปลยนแปลงหรอสบเปลยนหนาทของบคลากรใหม

24

3. ระบบสารสนเทศทเกยวของกบงบการเงนและการสอสาร

ใหพจารณาระบบสารสนเทศทเกยวของกบการจดทารายงานทางการเงน ซง

ครอบคลมวธการและการบนทกรายการทถกตอง คาอธบายทเพยงพอในการจดประเภทรายการเพอ

ใชในการจดทารายงานทางการเงนอยางเหมาะสมและทนตอเวลา รวมทงการสอสารใหบคลากรท

เกยวของกบการจดทารายงานทางการเงนไดเขาใจในบทบาทหนาทและความรบผดชอบในการ

รายงานทางการเงน รวมทงวธการรายงานทเหมาะสม ซงการสอสารอาจอยในรปสออเลกทรอนกส

วาจา และผานการกระทาของคณะกรรมการดาเนนการ

สารสนเทศทเกยวของกบรายงานทางการเงนทผสอบบญชควรพจารณา เชน

ประเภทของรายการในการดาเนนงานของสหกรณและกลมเกษตรกรทม

นยสาคญตองบการเงน

วธการปฏบตทอยภายใตเทคโนโลยสารสนเทศและระบบทปฏบตดวยมอททา

ใหเกดรายการบนทก ประมวลผล แกไขรายการในกรณทจาเปน ผานรายการไปยงสมดบญชแยก

ประเภทและรายงานในงบการเงน

การสอสารระหวางคณะกรรมการดาเนนการและฝายจดการ

4. กจกรรมควบคม

ใหพจารณาจากนโยบาย และวธปฏบตของสหกรณ/กลมเกษตรกรทเกยวของกบการ

สอบบญช ไดแก การอนมต การสอบทานผลการปฏบตงาน การประมวลผลขอมล การควบคมทาง

กายภาพ และการแบงแยกหนาท

5. การตดตามผลการควบคม

ใหพจารณาวาคณะกรรมการดาเนนการไดมการตดตามผลการควบคมเปนไปตามท

กาหนด รวมทงมการเปลยนแปลงการควบคมตามความเหมาะสมหรอไม ตวอยางกจกรรมทเปน

การตดตามผลการควบคม เชน

มการสอบทานกจกรรมทสาคญ เชน การวเคราะหอายหน และการตดตามหน

ทนตอเวลา เปนตน

การใหความสนใจกบผลการประเมนของผตรวจสอบกจการเกยวกบความม

ประสทธผลของการควบคมภายใน การปฏบตตามนโยบาย ระเบยบหรอประกาศของสหกรณ/กลม

เกษตรกร และพจารณานาขอเสนอแนะไปปรบปรง

25

การใหความสนใจกบขอสงเกต/ขอเสนอแนะของผสอบบญชเกยวกบการ

ตดตามผลการควบคมภายใน รวมทงการพจารณาปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะ

5. แนวคดเกยวกบมาตรฐานการสอบบญชทเกยวของ

มาตรฐานการสอบบญชเปนแนวทางปฏบตงาน ซงใชเปนเครองวดคณภาพผลงานของ

ผสอบบญช และเพอใหบคคลทวไปไดทราบถงขอบเขตความรบผดชอบของผสอบบญชดวย ใน

ระยะเรมแรกของวชาชพสอบบญช มาตรฐานการสอบบญชมกกาหนดขนโดยบทบญญตของ

กฎหมายคาตดสนของศาล ความตองการของวงการธรกจ รวมทงการปรบปรงตนเองของวชาชพ

ดวย ตอมาในป 2541 ไดมประกาศ ก.บช. ฉบบท 40 (พ.ศ. 2541) เรอง แนวทางการปฏบตหนาท

ของผสอบบญชรบอนญาต ลงวนท 8 ธนวาคม 2541 ใชบงคบแทนฉบบเดมทถอใชอย และใหใช

มาตรฐานการสอบบญชทรบรองทวไปเปนแนวทางในการปฏบต เพอใหผสอบบญชสามารถแสดง

ความเหนตองบการเงนวางบการเงนไดจดทาขนในสวนสาระสาคญเปนไปตามแมบทการบญชใน

รายงานทางการเงนหรอไม การจดหมวดหมของมาตรฐานการสอบบญชของไทยตรงกบของ IFAC

(สมาพนธนกบญชระหวางประเทศ : International Federation of Accountants) ดงนนมาตรฐานการ

สอบบญชทผสอบบญชควรทราบ มดงตอไปน

มาตรฐานการสอบบญช รหส 200 เรอง วตถประสงคและหลกการพนฐานของการสอบ

บญช มาตรฐานการสอบบญชฉบบน มวตถประสงคเพอ กาหนดมาตรฐานและแนวทางการปฏบต

เกยวกบวตถประสงคและหลกการพนฐานในการตรวจสอบงบการเงน

วตถประสงคของการตรวจสอบ การตรวจสอบงบการเงน มวตถประสงคเพอใหผสอบ

บญชสามารถแสดงความเหนตองบการเงนวา งบการเงนนนไดจดทาในสวนสาระสาคญ เปนไป

ตามแมบทการบญชในการรายงานทางการเงนหรอไม

หลกการพนฐานของการตรวจสอบ ผสอบบญชตองปฏบตตามมรรยาทของผสอบบญช

ทกาหนดโดยสมาคมผประกอบวชาชพหรอโดยหนวยงานทกากบดแลตามกฎหมาย

หลกการพนฐานของมรรยาทผสอบบญชทเกยวกบความรบผดชอบของผสอบบญช

ประกอบดวย

1. ความเปนอสระ ความเทยงธรรม และความซอสตยสจรต

2. ความร ความสามารถ และมาตรฐานในการปฏบตงาน

3. มรรยาทตอลกคา

4. มรรยาทตอผรวมวชาชพ

5. มรรยาททวไป

26

ผสอบบญชตองปฏบตตามมาตรฐานการสอบบญชทรบรองทวไป เพอใหไดความ

เชอมนอยางมเหตผลวา งบการเงนโดยรวมไมแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรง อนเปนสาระสาคญ

และตองวางแผนงานตรวจสอบและปฏบตงาน โดยใชวจารณญาณในการสงเกต สงสยเยยงผ

ประกอบวชาชพตอขอมลของกจการ โดยคานงถงสถานการณแวดลอมทอาจมอย ซงเปนเหตให

ขอมลในงบการเงนขดตอขอเทจจรง อนเปนสาระสาคญ รวมทงตองกาหนดขอบเขตวธการ

ตรวจสอบบญชโดยอาศยมาตรฐานการสอบบญชเปนหลก อกทงตองคานงถงขอกาหนดขององคกร

หรอหนวยงานดวย เพอใหการปฏบตงานสอบบญชมประสทธผล ซงในการวางแผน ผสอบบญช

ควรจดทาแนวการสอบบญช โดยกาหนดลกษณะระยะเวลาและขอบเขตของการปฏบตงาน

ตรวจสอบ เพอใหเปนไปตามแผนการสอบบญชโดยรวม

มาตรฐานการสอบบญช รหส 220 เรอง การควบคมคณภาพงานสอบบญช

มาตรฐานการสอบบญชฉบบน มวตถประสงค เพอกาหนดมาตรฐานและแนวทาง

ปฏบตเกยวกบการควบคมคณภาพ

1. นโยบายและวธการปฏบตของสานกงานสอบบญชเกยวกบงานสอบบญชโดยทวไป

2. วธการปฏบตเกยวกบการมอบหมายงานใหผชวยในแตละงานสอบบญช

นโยบายและวธการปฏบตเกยวกบการควบคมคณภาพ ควรนามาใชทงในสานก

งานสอบบญช และในแตละงานสอบบญชซงสานกงานสอบบญช ควรนานโยบายเกยวกบการ

ควบคมคณภาพมาใช เพอใหแนใจวา งานตรวจสอบทงหมดมการปฏบตตามมาตรฐานการสอบ

บญชทรบรองทวไป ลกษณะ ระยะเวลา และขอบเขตของนโยบายรวมถงวธการปฏบตเกยวกบการ

ควบคมคณภาพของสานกงานสอบบญชขนอยกบปจจยตาง ๆ เชน ขนาดของกจการ ลกษณะของ

กจการ สถานประกอบการ ลกษณะโครงสรางขององคกร เปนตน

วตถประสงคของนโยบายการควบคมคณภาพทนามาใชในสานกงานสอบบญช

โดยทวไปจะรวมถง เรองตอไปน

1. ขอกาหนดของวชาชพ ซงจะตองยดมนในหลกความเปนอสระ ความซอสตย

สจรต ความเทยงธรรม มรรยาทตอลกคา และมรรยาทตอเพอนรวมวชาชพ

2. ความชานาญและความรความสามารถ สานกงานควรมบคลากรทมความร

ความสามารถทงทางวชาการและวชาชพ

3. การมอบหมายงาน ควรมอบหมายงานใหบคคลทผานการอบรมดานวชาการ และ

มความชานาญงานตามความเหมาะสม

27

4. การแบงงาน สานกงานควรมการสงการ การควบคมงาน และการสอบทานอยาง

เพยงพอในทกระดบ เพอใหความเชอมนอยางมเหตผลวา การปฏบตงานมคณภาพทไดมาตรฐาน

อยางเหมาะสม

5. การขอคาปรกษาหารอ ควรขอคาปรกษาจากผเชยวชาญทเหมาะสมทงภายในและ

ภายนอกสานกงาน เมอมความจาเปน

6. การตอบรบงานและการคงไวซงลกคา สานกงานควรมการประเมนกจการทคาด

วาจะเปนลกคารายใหมและสอบทานลกคาปจจบนอยางสมาเสมอ โดยพจารณาถงความเปนอสระ

และความสามารถของสานกงานทจะใหบรการลกคาอยางเหมาะสมและความซอสตยสจรต

7. การตดตาม ควรมการตดตามนโยบายและวธปฏบตในการควบคมคณภาพวา

มความเพยงพอและถอปฏบตอยางมประสทธผลอยเสมอ

ผสอบบญชควรนาวธการปฏบตเกยวกบการควบคมคณภาพตามนโยบายและวธการ

ปฏบตของสานกงานมาใชกบการสอบบญชในแตละงาน การมอบหมายงานควรพจารณาถงความร

ความสามารถทางวชาชพของผชวยและมการสงการอยางเหมาะสม มการกาหนดแนวการสอบบญช

มการควบคมดแลและมการสอบทานงาน โดยบคคลทมความรความสามารถเทาเทยมกนหรอสงกวา

มาตรฐานการสอบบญชรหส 300 เรอง การวางแผนงานสอบบญช

มาตรฐานการสอบบญชฉบบน มวตถประสงค เพอกาหนดมาตรฐานและแนวทาง

ปฏบตเกยวกบการวางแผนการตรวจสอบงบการเงน มาตรฐานการสอบบญชฉบบนใชสาหรบการ

ตรวจสอบงบการเงนสาหรบปถดไปของลกคารายเดม ดงนน การตรวจสอบบญชครงแรก ผสอบ

บญชอาจจาเปน ตองเพมขนตอนการวางแผน นอกเหนอจากเรองทกลาวมาในมาตรฐานการสอบ

บญชฉบบน

ผ สอบบญชควรวางแผนงานตรวจสอบ เพอใหการปฏบตงานสอบบญชม

ประสทธผล ซงในการวางแผนงานผสอบบญชควรจดทาแนวการสอบบญช โดยกาหนดลกษณะ

ระยะเวลาและขอบเขตของการปฏบตงานตรวจสอบ เพอใหเปนไปตามแผนการบญชโดยรวม

ผ สอบบญชควรวางแผนงานตรวจสอบเพอใหการปฏบตงานสอบบญชม

ประสทธภาพ ซงการวางแผนงานสอบบญชทเพยงพอ ชวยใหผสอบบญชแนใจวา ไดมการพจารณา

เรองทสาคญอยางเหมาะสมสามารถระบปญหาทอาจเกดขนและทาใหงานสาเรจไดอยางรวดเรว

ขอบเขตของการวางแผนขนอยกบขนาดของกจการ ความซบซอนของการตรวจสอบ ประสบการณ

และความรเกยวกบธรกจของผสอบบญชกจะเปนสงทสาคญในการวางแผนงานผสอบบญชควร

พฒนาและบนทกแผนการสอบบญชโดยรวม ซงอธบายถงขอบเขตและการปฏบตงานตรวจสอบท

28

คาดหมาย แผนการสอบบญชโดยรวมจาเปนตองมรายละเอยดใหเพยงพอแกการจดทาแนวการสอบ

บญช เรองตาง ๆ ทผสอบบญชควรพจารณาในการพฒนาแผนการสอบบญชโดยรวม จะรวมถง

1. ความรเกยวกบธรกจ

2. ความเขาใจในระบบบญชและระบบการควบคมภายใน

3. การประเมนความเสยงและการกาหนดระดบสาระสาคญเพอการตรวจสอบ

4. ลกษณะ ระยะเวลา และขอบเขตของวธการปฏบตงาน

5. การประสานงาน การสงการ การควบคมงาน และการสอบทาน

6. เรองอน ๆ ทอาจจะเกดขนและมผลกระทบกบงานสอบบญชและการแสดง

ความเหนตองบการเงนของผสอบบญช

มาตรฐานการสอบบญช รหส 400 เรองการประเมนความเสยงในการสอบบญชกบ

การควบคมภายใน

ผสอบบญชควรไดมาซงความเขาใจในระบบบญช และระบบการควบคมภายใน

อยางเพยงพอ เพอทจะวางแผนการตรวจสอบและพฒนาวธการตรวจสอบใหมประสทธผล ผสอบ

บญชควรใชดลยพนจเยยงผประกอบวชาชพในการประเมนความเสยง ในการสอบบญชและกาหนด

วธการตรวจสอบเพอใหแนใจวาความเสยงในการสอบบญชไดลดลงจนถงระดบตาพอทจะยอมรบได

ความเสยงสบเนองในการกาหนดแผนการสอบบญชโดยรวม ผสอบบญชควร

ประเมนความเสยงสบเนองในระดบงบการเงน และในการกาหนดแนวการสอบบญช ผสอบบญช

ควรพจารณาความสมพนธระหวาง ผลการประเมนดงกลาวกบสงทผบรหารไดใหการรบรองไว

เกยวกบยอดคงเหลอในบญชแยกประเภท ของรายการทมสาระสาคญหรอถอวาความเสยงสบเนอง

สาหรบสงทผบรหารไดใหการรบรองอยในระดบสง

ผสอบบญชควรไดมาซงความเขาใจ ในระบบบญชอยางเพยงพอเพอทจะกาหนด

และเขาใจเกยวกบประเภทของรายการทสาคญในการดาเนนงานของกจการ การเกดขนของรายการ

ดงกลาว บนทกทางการบญช และเอกสารประกอบรายการทสาคญตลอดจนบญชทสาคญ ในงบ

การเงนกระบวนการของการบญชและรายงานทางการเงนจากจดเรมตนของรายการและเหตการณอน

ทสาคญจนถงการนารายการหรอเหตการณดงกลาวมาแสดงรวมอยในงบการเงน

สภาพแวดลอมของการควบคม ผสอบบญชควรไดมาซงความเขาใจเกยวกบ

สภาพแวดลอมของการควบคมอยางเพยงพอ เพอทจะประเมนทศนคต การตระหนกและการปฏบต

ของกรรมการและผบรหารเกยวกบการควบคมภายในและความสาคญของการควบคมภายในทมตอ

กจการ

29

วธการควบคมผสอบบญชควรไดมาซงความเขาใจเกยวกบวธการควบคมอยาง

เพยงพอ เพอทจะกาหนด แผนงานสอบบญช

ความเสยงจากการควบคม

(1) การประเมนความเสยงจากการควบคมในเบองตน

หลงจากทไดมาซงความเขาใจในระบบบญชและระบบการควบคมภายในแลว

ผสอบบญชควรประเมนความเสยงจากการควบคมในเบองตนสาหรบแตละยอดคงเหลอในบญช

หรอแตละประเภทของรายการทมสาระสาคญซงผบรหารไดใหการรบรองไว การประเมนความ

เสยงจากการควบคมในเบองตนสาหรบเรองใดเรองหนงทผบรหารไดใหการรบรองไวเกยวกบงบ

การเงนควรอยในระดบสง ยกเวนผสอบบญชสามารถระบถงการควบคมภายในเกยวของกบสงท

ผบรหารไดใหการรบรอง ซงคาดวาจะปองกนหรอตรวจพบและแกไขการแสดงขอมลทขดตอ

ขอเทจจรงอนเปนสาระสาคญได และผสอบบญชวางแผนทจะทดสอบการควบคมเพอทจะ

สนบสนนการประเมนนน

การทดสอบการควบคม ผสอบบญชควรไดมาซงหลกฐานการสอบบญชโดย

การทดสอบการควบคม เพอสนบสนนผลการประเมนความเสยงจากการควบคมทมระดบทตากวา

ระดบสงความเสยงจากการควบคมทไดประเมนระดบยงตาลงเทาใด ผสอบบญชยงตองการ

หลกฐานสนบสนนมากขนเทานน ทงน เพอใหแนใจวาระบบบญชและระบบการควบคมภายในม

การควบคมภายในมการออกแบบอยางเหมาะสมและมการปฏบตตามอยางมประสทธผล ผสอบ

บญชควรประเมนวาการควบคมภายในมการออกแบบและปฏบตตามดงทไดคาดไวจากการ

ประเมนความเสยงจากการควบคมในเบองตนหรอไม ทงน โดยพจารณาจากผลของการทดสอบการ

ควบคม

คณภาพและความทนตอเวลาของหลกฐานการสอบบญช กอนทผสอบบญชจะ

เชอถอหลกฐานทไดจากการตรวจสอบในงวดกอน ผสอบบญช ควรหาหลกฐานการสอบบญชเพอ

สนบสนนความเชอถอดงกลาวผสอบบญชควรพจารณาวาการควบคมภายในไดใชอยตลอดงวด

บญชหรอไม

(2) การประเมนความเสยงจากการควบคมในขนสดทาย

กอนทจะสรปผลการตรวจสอบ ผสอบบญชควรพจารณาวาผลของการประเมน

ความเสยงจากการควบคมถกตองแลวหรอไม ทงน โดยพจารณาจากผลของวธการตรวจสอบเนอหา

สาระและหลกฐานการสอบบญชอนทผสอบบญชไดมา

30

ความเสยงจากการตรวจสอบ

ผสอบบญชควรพจารณาระดบของความเสยงสบเนอง และความเสยงจากการ

ควบคมทไดประเมนไวในการกาหนดลกษณะ ระยะเวลา และขอบเขตของวธการตรวจสอบเนอหา

สาระทจาเปนเพอทจะลดความเสยงของการสอบบญชใหอยในระดบตาพอทจะยอมรบได ผสอบ

บญชควรใชวธการตรวจสอบเนอหาสาระบางสาหรบยอดคงเหลอและประเภทของรายการทม

สาระสาคญ ไมวาความเสยงสบเนองและความเสยงจากการควบคมทประเมนไวจะอยในระดบใด

หากความเสยงสบเนองและความเสยงจากการควบคมทประเมนมระดบสงขน

หลกฐานการสอบบญชทผสอบบญชตองการจากการใชวธการตรวจสอบเนอหาสาระกจะมากขน

ดวย เมอผสอบบญชกาหนดวาความเสยงจากการตรวจสอบสาหรบสงทผบรหารไดใหการรบรอง

ไวเกยวกบยอดคงเหลอในบญชหรอประเภทของรายการทมรายการสาคญไมสามารถลดลงไปส

ระดบตาพอทจะยอมรบไดผสอบบญช ควรแสดงความเหนอยางมเงอนไขหรอไมแสดงความเหน

การแจงจดออนของการควบคม ผสอบบญชควรแจงใหผบรหารทรบผดชอบใน

ระดบทเหมาะสมทราบถงจดออนทมสาระสาคญในรปแบบหรอการปฏบตงานของระบบบญชและ

ระบบการควบคมภายในโดยเรวทสดเทาทจะเปนไปไดในทางปฏบต

6. กฎหมาย ระเบยบ และขอบงคบทางกฎหมายทเกยวของ

กฎหมาย เปนบทบญญตทกาหนดขนเพอบงคบใชกบสหกรณ นบตงแตการจดตง

การดารงอยจนกระทงสนสภาพ รวมทงการกาหนดอานาจหนาทของบคคลทเกยวของกบงานของ

สหกรณ ใชเปนกฎหมายแมบทวาดวยการสหกรณ คอ พระราชบญญตสหกรณ พ.ศ. 2542 แกไข

เพมเตม พ.ศ. 2553

ขอบงคบ เปนหลกเกณฑและวธการดาเนนการทสหกรณแตละแหงกาหนดขน โดยอย

ในขอบเขตของกฎหมาย และระเบยบของนายทะเบยนสหกรณตามพระราชบญญตสหกรณ พ.ศ.

2542

ระเบยบ เมอสหกรณดาเนนการรางขอบงคบตามพระราชบญญตสหกรณ พ.ศ. 2542

ซงนาไปจดทะเบยนตอนายทะเบยนสหกรณ และมผลใชบงคบแลวสหกรณโดยคณะกรรมการ

ดาเนนการจะตองกาหนดระเบยบตางๆ ขนถอใชใหครอบคลมทกธรกจ เพอเปนแนวในการ

ปฏบตงานของทงฝายบรหารและฝายจดการ

ระเบยบสหกรณ หมายถง ขอกาหนดทสหกรณกาหนดขนใชเปนแนวทางในการ

ปฏบตงาน ซงระเบยบของสหกรณตองไมขดกบ

31

กฎหมาย หรอ พระราชบญญตสหกรณ และกฎหมายทเกยวของ

ขอบงคบของสหกรณ

คาสงหรอระเบยบนายทะเบยนสหกรณ

คาแนะนาทางราชการ

อานาจหนาทและความรบผดชอบของผสอบบญช พระราชบญญตสหกรณ พ.ศ. 2542

ไดบญญตเรองทเกยวของกบอานาจ หนาท และความรบผดชอบของผสอบบญชไวในมาตรา 17

มาตรา 18 และมาตรา 69 ดงน

มาตรา 17 นายทะเบยนสหกรณ รองนายทะเบยนสหกรณ ผตรวจการสหกรณผสอบ

บญช หรอ พนกงานเจาหนาท ซงนายทะเบยนสหกรณมอบหมาย มอานาจออกคาสงเปนหนงสอ

ใหคณะกรรมการดาเนนการสหกรณ ผตรวจสอบกจการ ผจดการ เจาหนาท หรอ เชญสมาชกของ

สหกรณมาชแจงขอเทจจรงเกยวกบกจการของสหกรณ หรอใหสงเอกสารเกยวกบการดาเนนงาน

หรอรายงานการประชมของสหกรณได

มาตรา 18 นายทะเบยนสหกรณ รองนายทะเบยนสหกรณ ผตรวจการสหกรณ ผสอบ

บญช หรอพนกงานเจาหนาทซงนายทะเบยนสหกรณมอบหมาย มอานาจเขาไปตรวจสอบใน

สานกงานของสหกรณ ในระหวางเวลาทางานของสหกรณได และใหผซงเกยวของอานวยความ

สะดวกหรอชวยเหลอ หรอใหคาชแจงแกผปฏบตการตามสมควร

มาตรา 69 ใหนายทะเบยนสหกรณแตงตง ผสอบบญช เพอตรวจสอบบญชของสหกรณ

การตรวจสอบบญชนน ใหปฏบตตามมาตรฐานการสอบบญชทรบรองทวไป และตามระเบยบท

นายทะเบยนสหกรณกาหนด

2.2 งานวจยทเกยวของ

จากการทบทวนวรรณกรรมและศกษางานวจยในอดตทเกยวของ พบวา ผลกระทบของ

จรรยาบรรณของผสอบบญช ตอประสทธภาพระบบการควบคมภายในและคณภาพงานสอบบญช

ของผสอบบญชสหกรณ มดงตอไปน

(1) ขอมลทวไปของผสอบบญชทสงผลตอประสทธภาพระบบการควบคมภายใน

(Efficiency of the Internal Control System) และคณภาพงานสอบบญช (Audit Quality)

การบรหารจดการองคกรใหบรรลเปาหมายและกอใหเกดประสทธผลสงสด สงสาคญ

ทแตละองคกรใหความสนใจคอ การจดใหมระบบการควบคมภายในทมคณภาพเพอวดและ

ประเมนผลการดาเนนงานใหเปนไปตามเปาหมายทกาหนด (เจรญ เจษฎาวลย, 2547, น. 24) การ

32

ควบคมภายในไมไดหมายถงการควบคมภายในเฉพาะทางดานบญชและการเงนเทานน ยง

ครอบคลมไปถงการควบคมภายในดานการบรหาร และการควบคมภายในดานการปฏบตงานดวย

ผบรหารจงตองปลกจตสานกใหบคลากรทกคนตระหนกถงความสาคญของการควบคมภายในและ

รวมมอกนเพอชวยรกษาไวซงระบบการควบคมภายใน และในขณะเดยวกน บคลากรทกๆคน ใน

องคกรกจะตองมความรบผดชอบรวมกนในเรองการควบคมภายในดวย (ตลาดหลกทรพยแหง

ประเทศไทย, 2548, น. 2-27) อกทง ผสอบบญชปฏบตงานตรวจสอบนน จะตองมประสบการณ

ดานการสอบบญชโดยอาศยความร ความสามารถ ความชานาญในวชาชพการบญชและสอบบญช

ตลอดจนการพฒนาความรอยางตอเนองทางวชาชพ รวมทงมทศนคตและความคดทเปนอสระ

(นพนธ เหนโชคชยชนะ และศลปพร ศรจนเพชร, 2552 น.1-2) และในการปฏบตงานจะตองมการ

ปรกษาหารอระหวางสมาชกในกลมผปฏบตงานตรวจสอบเพอแลกเปลยนความคดเหนและเปด

โอกาสใหสมาชกในกลมทมประสบการณนอยกวาสอบถามกบสมาชกในกลมทมประสบการณ

มากกวา (สภาวชาชพบญชฯ, ม.ป.ป., น.9)

งานวจยยงพบวา ประสบการณในการสอบบญชสหกรณมผลกระทบตอระดบความ

คดเหนเกยวกบการควบคมคณภาพงานสอบบญชตามวงจรคณภาพในการวางแผนการปฏบตการ

ตรวจสอบการปรบปรง (Plan-Do-Check-Act: PDCA) ดานการวางแผนงานสอบบญชและดาน

วธการตรวจสอบจดทาหลกฐานการปฏบตงานและจานวนชวโมงในการอบรมความรเกยวกบบญช

และการสอบบญชมผลกระทบตอระดบความคดเหนเกยวกบคณภาพงานสอบบญชตามวงจร

คณภาพในการวางแผนการปฏบตการตรวจสอบการปรบปรง (Plan-Do-Check-Act: PDCA) ดาน

การสอบทานงาน และดานการรายงานสอบบญช (พรรณราย คาจนทรด, 2552, น.73) โดยผสอบ

บญชทมประสบการณและมความรความสามารถมากกวาสามารถตรวจสอบกจการทคอนขางยาก

และปฏบตอยางมความคดเหนของคนสวนใหญ (Consensus) ความสอดคลอง (Consistency) และ

ความเขาใจตนเอง (Self-insight) มากกวาผทมประสบการณและความรความสามารถนอยกวาซง

เปนสวนสาคญในการชวยการพจารณาตดสนใจลงความเหนในงบการเงนไดอยางถกตองและ

นาเชอถอกวาผสอบบญชทมประสบการณและความรความสามารถทนอยกวา (Linn, et al., 2003

p.19-34, อางถงใน นรษา ทองมณ, 2556, น.26) และผสอบบญชรบอนญาตทมประสบการณในการ

สอบบญชทแตกตางกน มความคดเหนดวยเกยวกบการมความเปนมออาชพ ดานเทคนคและปฏบต

หนาท มจรรยาบรรณวชาชพดานการปฏบตตนเยยงผประกอบวชาชพ และดานความเปนอสระและ

มคณภาพการสอบบญชดานกะทดรดแตกตางกน (นนทวรรณ วงคไชย, 2552, น.146-147) จงสรป

ไดวาประสบการณเปนสวนทชวยใหผสอบบญชมการปฏบตงานไดอยางถกตอง และสามารถแกไข

ปญหา และเสนอแนะแกลกคา รวมทงการตรวจสอบอยางมคณภาพและถกตองรวมทง

33

ประสบการณยงชวยใหพฒนาความร ความสามารถของผสอบบญชมากขนนาไปสประสบ

ความสาเรจในวชาชพตอไป (นรษา ทองมณ, 2556, น.29) จากงานวจยทไดกลาวขางตนทาใหได

สมมตฐานการวจย ดงน

H1a-d : ขอมลทวไปของผสอบบญชสงผลกระทบในเชงบวกตอคณภาพงานสอบ

บญช

H2a-d : ขอมลทวไปของผสอบบญชสงผลกระทบในเชงบวกตอประสทธภาพ

ระบบการควบคมภายใน

(2) จรรยาบรรณของผสอบบญช (Audit of Ethics) สงผลตอประสทธภาพระบบการ

ควบคมภายใน (Efficiency of the Internal Control System) และคณภาพงานสอบบญช (Audit

Quality)

จากเหตการณบรษทขนาดใหญในประเทศสหรฐอเมรกาหลายรายประสบปญหาทาง

การเงน และบางบรษทมปญหามากจนตองปดกจการ การลมสลายของกจการเหลาน ผลกระทบท

สาคญทเกดขนทมตอวชาชพทางบญชคอ การขาดความนาเชอถอในขอมลทางการเงนทนาเสนอ

โดยบรษทตางๆ ซงรวมถงการขาดความเชอถอของรายงานของผสอบบญชรบอนญาต เพราะพบวา

หลายบรษททใชกลโกงในการตกแตงตวเลขทางการเงนทแสดงในรายงานการเงนอยางม

สาระสาคญ กรณของบรษท Enron ผสอบบญชคอ Arther Andersen ซงเปนหนงในหาสานก

งานสอบบญชขนาดใหญของโลกในขณะนนตองปดกจการลงพรอมขาวลอเกยวกบการโกงทาง

บญชในบรษทหลายแหงจนทาใหวชาชพบญชเสยความนาเชอถอทาใหผเกยวของทงหนวยงาน

ภาครฐและเอกชนตองเขามาแกไขโดยมการออกกฎหมายทมชอเรยกวา The Sarbanes Oxley Act of

2002 (เอมอร ใจเกงกจ, 2548) จากการศกษาปจจยทสงผลกระทบตอการปฏบตงานตรวจสอบบญช

ของผสอบบญชรบอนญาตในเขตกรงเทพมหานครของอมรา เพยรบชา (2551) พบวา การควบคม

ภายใน หลกฐานการสอบบญช การเลอกตวอยางในการสอบบญช การวางแผนการตรวจสอบบญช

ถอเปนปจจยหลกในการปฏบตงานตรวจสอบบญช และจากการศกษาผลกระทบของจรรยาบรรณ

ของผสอบบญช และความเปนมออาชพทมตอคณภาพการสอบบญชของผสอบบญชรบอนญาตใน

จงหวดนนทบรของ หนงฤทย เขยวหวาน (2555) พบวา จรรยาบรรณของผสอบบญชรบอนญาต ม

ความสมพนธกบคณภาพการสอบบญช สอดคลองกบการศกษาของพรหมนทร รธนธย (2538)

พบวา ปจจยในการเลอกใชบรการการสอบบญชลาดบแรก คอ คณภาพการใหบรการการสอบญช

ไดแก การแกไขปญหาใหแกลกคาอยางรวดเรว ผใหบรการสอบบญชมความรความชานาญการให

ขอเสนอแนะเพมเตมนอกเหนอจากการสอบบญช การเกบรกษาขอมลของลกคาไดเปนอยางด การ

34

เสนอรายงานถกตองกบขอเทจจรง และตรงตอเวลา ในทานองเดยวกบงานวจยของจฬาลกษณ

ฟองมล (2554) ไดทาการศกษาเรอง ความคดเหนของผสอบบญชตอความสมพนธระหวาง

ประสทธผลของการควบคมภายในตามมาตรา 404 ของกฎหมาย Sarbanes Oxley Act กบคณภาพ

รายงานทางการเงน ผลการศกษาพบวา ผสอบบญชและผชวยสอบบญชมความเหนวา กจการทม

การนามาตรา 404 ของกฎหมาย Sarbanes Oxley Act มาปฏบตนนจะมประสทธผลของการควบคม

ภายในอยในระดบมาก และมความเหนวา กจการมคณภาพรายงานทางการเงนอยในระดบมาก ซง

ในการศกษายดถอหลกการตามแนวคดการควบคมภายในของ COSO มความสมพนธกบคณภาพ

รายงานทางการเงน หมายความวา หากกจการมการควบคมภายในทมประสทธผลแลว จะทาให

รายงานทางการเงนของกจการนนมคณภาพสงตามไปดวยและจากการศกษาของพนจ

วชรรตนวงศ (2553) ไดศกษาความคดเหนของนกบญชตอจรรยาบรรณทางการบญชทมตอความ

เชอถอไดของรายงานทางการเงน พบวา ปจจยดานจรรยาบรรณทางการบญชมความสมพนธกบ

ปจจยดานความเชอถอไดของรายงานทางการเงนในทศทางเดยวกน

ผสอบบญชตองปฏบตงานตรวจสอบงบการเงนตามจรรยาบรรณของผประกอบ

วชาชพบญช (Code of Ethics for Professional Accountants) ทกาหนดโดยสมาคมผประกอบ

วชาชพหรอโดยหนวยงานกากบดแลกฎหมายในประเทศไทย จรรยาบรรณของผสอบบญชกาหนด

โดยสภาวชาชพบญชตามพระราชบญญตวชาชพบญช พ.ศ. 2547 และขอบงคบสภาวชาชพ (ฉบบท

19) เรอง จรรยาบรรณของผประกอบวชาชพบญช พ.ศ. 2553 (นพนธ เหนโชคชยชนะ และศลปพร

ศรจนเพชร, 2554, น.2-24) เพอใหผลงานของผสอบบญชเปนทนาเชอถอไดและสรางความมนใจ

ใหแกผใชงบการเงน โดยปฏบตงานทยดหลกจรรยาบรรณในวชาชพการสอบบญช (นนทวรรณ

วงคไชย, 2552, น.3) กรมตรวจบญชสหกรณไดออกระเบยบนายทะเบยนสหกรณวาดวย

จรรยาบรรณของผสอบบญชสหกรณ พ.ศ. 2554 (ระเบยบเกยวกบจรรยาบรรณของผสอบบญช

สหกรณ, 2554, น.16-20) ประกอบดวย (1) ความโปรงใส ความเปนอสระ ความเทยงธรรมและ

ความซอสตยสจรต (2) ความร ความสามารถและมาตรฐานในการปฏบตงาน (3) การรกษาความลบ

(4) ความรบผดชอบตอผรบ บรการ (5) ความรบผดชอบตอผทผสอบบญชสหกรณปฏบตหนาทให

และ (6) ความรบผดชอบตอเพอนรวมวชาชพและจรรยาบรรณทวไป และสภาวชาชพบญชฯ ได

ออกขอบงคบ (ฉบบท 19) เรอง จรรยาบรรณของผประกอบวชาชพ เพอใชเปนแนวทางในการ

ควบคมความประพฤตและการดาเนนงานของผประกอบวชาชพบญช (สชาย ยงประสทธกล, 2555,

น.1-6) จากงานวจยพบวา ผสอบบญชประพฤตตนตามหลกจรรยาบรรณวชาชพไปพรอมกบความ

เปนมออาชพจะสงผลตอความสาเรจและคณภาพในการทางาน (นนทวรรณ วงคไชย, 2552)

ประกอบกบมรรยาทของผสอบบญชรบอนญาต ดานความเปนอสระ ความเทยงธรรม และความ

35

ซอสตยสจรต ดานมรรยาทตอเพอนรวมวชาชพและดานมรรยาททวไปสงผลกระทบเชงบวกตอ

คณภาพการสอบบญช ดานความชดเจน ดานความกะทดรด ดานความสรางสรรค และดานความ

สมบรณ และมรรยาทของผสอบบญชรบอนญาตดานความเปนอสระ ความเทยงธรรม และความ

ซอสตยสจรต ดานมรรยาทของลกคาและดานมรรยาททวไป สงผลกระทบเชงบวกตอคณภาพ

งานสอบบญช ดานความชดเจน ดานความกะทดรด ดานความสรางสรรค และดานความสมบรณ

(มณฑรา กจสมพนธวงศ, 2550) ซงสอดคลองกบงานวจยของ นนทวรรณ วงคไชย (2552) พบวา

จรรยาบรรณวชาชพ ดานการปฏบตตนเยยงผประกอบอาชพ สงผลกระทบเชงบวกตอคณภาพ

งานสอบบญช ดานความทนกาล จรรยาบรรณวชาชพ ดานความเปนอสระ มความ สมพนธและ

ผลกระทบเชงบวกตอคณภาพงานสอบบญช ดานความชดเจน และดานความทนกาล และ

จรรยาบรรณวชาชพดานมาตรฐานในการปฏบตงาน สงผลกระทบเชงบวกตอคณภาพงานสอบบญช

ดานความกะทดรด ในทานองเดยวกบ อบลวรรณ กองสวรรณกล (2556) ไดศกษาปจจยทม

ผลกระทบตอคณภาพงบการเงน ในมมมองของผสอบบญชรบอนญาตเขตกรงเทพมหานคร พบวา

ปจจยทมผลกระทบตองบการเงนมากทสด ไดแก ปจจยดานการควบคมภายใน รองลงมา ไดแก

ปจจยดานจรรยาบรรณวชาชพผทาบญช ซงสอดคลองกบ สปราณ หรรษาจกรตร (2552) โดย

คณภาพของงานสอบบญชนน เปนผลมาจากผสอบบญชของบรษทตองปฏบตงานสอบบญชตาม

มาตรฐานการสอบบญชอยางเขมงวด การแสดงความเหนในรายงานของผสอบบญชอยางเหมาะสม

และการสบเปลยนหมนเวยนผสอบบญช (นนทตา คบหม และคณะ, 2547) และจากการศกษาของ

Reckers, Wheeler และ Wing (1997) (อางใน นลนรตน เดนดอนทราย, 2547, น.10) ไดศกษาถง

การละเวนไมปฏบตตามขนตอนการสอบบญชทจาเปนอยางครบถวนของผสอบบญชทสงผลให

คณภาพของงานสอบบญชลดลง โดยมผสอบบญชอาวโสของสานกงานสอบบญชขนาดใหญระดบ

นานาชาตแหงหนงเปนกลมตวอยาง พบวาปจจยหนงททาใหเกดการละเวนไมปฏบตตามขนตอน

การสอบบญชทจาเปนอยางครบถวน คอ การขาดการฝกอบรมอยางเพยงพอของผปฏบตงานสอบ

บญชในทานองเดยวกบการศกษาของ สวรรณ หวงเจรญเดช (2547) กลาววา ผลงานทนาเสนอใน

รายงานการสอบบญชจะมคณภาพ มความถกตอง และความนาเชอไดนน กระบวนการทกขนตอน

ตองโปรงใส โดยบคคลทเกยวของจะตองมจรยธรรม

จากการศกษาเรอง ผลกระทบของจรรยาบรรณของผสอบบญช และความเปนมอ

อาชพ ทมตอคณภาพการสอบบญชของผสอบบญชรบอนญาตในจงหวดนนทบร ของหนงฤทย

เขยวหวาน (2555) พบวา จรรยาบรรณของผสอบบญชรบอนญาตจงหวดนนทบรสงผลกระทบตอ

คณภาพการสอบบญช ซงสอดคลองกบงานวจยของวนวสา เนองสมศร (2552) พบวา นกบญช

ธรกจ SMEs มความเหนดวยเกยวกบการมจรรยาบรรณวชาชพโดยรวมและเปนรายดาน ไดแก ดาน

36

ความโปรงใส ความเปนอสระ ความเทยงธรรม และความซอสตยสจรต รวมทงความเปนมออาชพ

ของผสอบบญชรบอนญาตจงหวดนนทบร สงผลกระทบตอคณภาพการสอบบญช สอดคลองกบ

งานวจยของ อกษราภรณ แวนแกว (2548) พบวา ความเปนมออาชพของนกบญชโดยภาพรวมอย

มาก ไดแก ดานการเรยนรอยางชาญฉลาด ดานเทคนคและการปฏบตหนาท ดา นบคคล ดาน

สมพนธและการตดตอสอสาร และดานองคกรและการบรหารจดการธรกจ และสอดคลองกบ

มณฑรา กจสมพนธวงศ (2550) ไดศกษา ผลกระทบของเทคนคการสอบบญชและมรรยาทของ

ผสอบบญชรบอนญาตทมตอคณภาพการสอบบญชในมมมองของผสอบบญชรบอนญาตใน

ประเทศไทย พบวา ความเปนมออาชพ มความสมพนธกบคณภาพการสอบบญช จากงานวจยท

กลาวมาขางตนทาใหไดสมมตฐานการวจย ดงน

H3 : จรรยาบรรณของผสอบบญชสงผลกระทบในเชงบวกตอคณภาพงานสอบ

บญช

H4 : จรรยาบรรณของผสอบบญชสงผลกระทบในเชงบวกตอประสทธภาพระบบ

การควบคมภายใน

(3) ประสทธภาพระบบการควบคมภายใน (Efficiency of the Internal Control System)

สงผลตอคณภาพงานสอบบญช (Audit Quality)

จากการศกษาเรอง “ปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมททาใหคณภาพงานสอบ

บญชลดลง : มมมองของผชวยผสอบบญชและผจดการงานสอบบญช” ของนลนรตน เดนดอนทราย

(2547) พบวาลกษณะของพฤตกรรมททาใหคณภาพงานสอบบญชลดลง ทเกดขนมากทสด 3

ลกษณะแรกคอ การรายงานจานวนชวโมงทใชในการสอบบญชนอยกวาระยะเวลาทไดใชไปจรง

การเพมขนาดของระดบความผดพลาดทยอมรบไดเพอใหรายการนนผานตามเกณฑทไดตงไว และ

การไมศกษาถงการทเกยวของและขอมลทางเทคนคเพมเตม และจากการทดสอบความสมพนธ

ระหวางพฤตกรรมดงกลาวและปจจยตางๆทระดบนยสาคญ 0.05 พบวา ปจจยทมความสมพนธกบ

พฤตกรรมททาใหคณภาพงานสอบบญชลดลงมากทสดคอ การฝกอบรมอยางเพยงพอ และการรบร

ถงความมประสทธผลของการสอบทานงานสอบบญช ปจจยทมความสมพนธรองลงมาคอ การรบร

ถงแรงกดดนทางเวลาและการเหนวาในการปฏบตงานสอบบญชมขนตอนมากเกนไปและบาง

ขนตอนไมจาเปน และปจจยทมความสมพนธนอยทสดคอ ความตองการความสาเรจของผสอบ

บญชททาใหคณภาพงานสอบบญชลดลง เชนเดยวกบการศกษาของ วรณา ตรณะประกจ (2552)

ไดทาการศกษาปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมททาใหคณภาพงานสอบบญชลดลง พบวา

ลกษณะของพฤตกรรมของผสอบบญชททาใหคณภาพงานสอบบญชลดลงทพบจากการวจยมหลาย

37

ลกษณะ โดยบางลกษณะของพฤตกรรมทเกดขนนนเหมอนพฤตกรรมทพบไดจากงานวจยใน

ตางประเทศ ดงเชน ขอมลทไดจากการทบทวนวรรณกรรม คอ การละเวนการตรวจสอบตาม

แผนการสอบบญชรายการบางรายการ การตรวจสอบรายการไมครบตามตวอยางทสม การสอบ

ทานเอกสารของลกคาไมไดตรวจสอบอยางละเอยด การไมตดตามตรวจสอบรายการทนาสงสยและ

จากการศกษาของอบลวรรณ กองสวรรณกล (2556) ไดศกษาปจจยทมผลกระทบตอคณภาพงบ

การเงน ในมมมองของผสอบบญชรบอนญาตเขตกรงเทพมหานคร พบวา ปจจยทมผลกระทบตองบ

การเงนมากทสด ไดแก ปจจยดานการควบคมภายใน รองลงมา ไดแก ปจจยดานจรรยาบรรณ

วชาชพผทาบญช และปจจยดานความรความสามารถผทาบญช และจากการศกษาของจารมน

ศรสนต (2550) พบวา คณคาวชาชพมความสมพนธและผลกระทบกบคณภาพการสอบบญชและใน

การเพมประสทธภาพและประสทธผลของคณภาพการสอบบญช ผสอบบญชตองตระหนกถงคณคา

วชาชพเพอใหมความสามารถในการตดสนใจทด ปฏบตงานตามมรรยาทแหงวชาชพ มความ

รบผดชอบตอสงคม และมความตงใจทจะพฒนาตนเองใหมการเรยนรอยางตอเนอง เพอเปนการ

สรางความเชอมนใหแกผใชงบการเงน และเพอใหเปนระดบสากลขนตลอดจนเปนการเตรยมความ

พรอมของนกบญชวชาชพใหมการพฒนาอยางตอเนองเพอรองรบการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ

ตอไปทานองเดยวกบการศกษาของชนญฎา สนชน (2548) พบวา ความร ความสามารถดานการ

บญช มความสมพนธและผลกระทบเชงบวกกบคณภาพการสอบบญช ดานความเทยงธรรม ความร

ความสามารถดานการสอบบญชมความสมพนธและผลกระทบเชงบวกกบคณภาพการสอบบญช

ความร ความสามารถ ดานกฎหมาย มความสมพนธและผลกระทบเชงบวกกบคณภาพการสอบ

บญชดานความเทยงธรรม ความรความสามารถดานเทคโนโลยสารสนเทศมความสมพนธและ

ผลกระทบเชงบวกกบคณภาพการสอบบญช ดานความถกตอง ดานความเทยงตรง ดานความชดเจน

และดานความคดสรางสรรค ทานองเดยวกบการศกษาของชพวชญ คาภรมย และคณะ (2554) ได

ทาการศกษาผลกระทบของความรความสามารถทางการบญช และประสบการณดานการสอบบญช

ทมผลตอความสาเรจในการทางานของผสอบบญชรบอนญาตในประเทศไทย ผลการวจยพบวา

ความรความสามารถทางการบญช ดานทกษะทางวชาชพ ดานความรในวชาชพ และดานเจตคต ม

ความสมพนธและผลกระทบเชงบวกกบความสาเรจในการทางานโดยรวม ประสบการณดานการ

สอบบญช ดานการปฏบตงานสอบบญช และดานการบรการงานอนมความสมพนธและผลกระทบ

เชงบวกกบความสาเรจในการทางานโดยรวม ดงนนผสอบบญชรบอนญาตควรใหความสาคญกบ

ความรความสามารถในดานตางๆ เพอเพมคณภาพการทางานสอบบญช และความสาเรจในการ

ทางานสอบบญช และควรพฒนาศกยภาพดานการสอบบญช เพอเพมประสบการณและนามา

ประยกตใชในการทางานดานวชาชพเพมขน เพอนาไปสการทางานทประสบความสาเรจในการ

38

ทางานตอไปเชนเดยวกบการศกษาของบญชวง ศรธรราษฎร และคณะ (2554) ไดศกษา

ความสมพนธระหวางความเชยวชาญการสอบบญชกบคณภาพการสอบบญชของผสอบบญชรบ

อนญาตในประเทศไทย พบวา 1) ความเชยวชาญการสอบบญชดานทกษะทางวชาชพ

มความสมพนธและผลกระทบเชงบวกกบคณภาพการสอบบญชโดยรวม ดานความถกตอง ดาน

ความเทยงธรรม ดานความคดสรางสรรค ดานความสมบรณ และดานความทนกาล 2) ความ

เชยวชาญการสอบบญช ดานประสบการณวชาชพการสอบบญช มความสมพนธและผลกระทบ

เชงบวกกบคณภาพการสอบบญชโดยรวม ดานความเทยงธรรม ดานความกะทดรด ดานความคด

สรางสรรค ดานความทนกาล 3) ความเชยวชาญการสอบบญช ดานจรรยาบรรณวชาชพการสอบ

บญช มความสมพนธและผลกระทบเชงบวกกบคณภาพการสอบบญชโดยรวม ดานความถกตอง

ดานความเทยงธรรม ดานความชดเจน ดานความกะทดรด และดานความคดสรางสรรค 4) ความ

เชยวชาญการสอบบญชดานการเรยนรอยางไมจบสน ทความสมพนธและผลกระทบเชงบวกกบ

คณภาพการสอบบญช ดานความชดเจน และดานความทนกาล ดงนน ผสอบบญชรบอนญาตควร

นาไปใชเปนแนวทางในการสรางความเชยวชาญการสอบบญชเพอใหสามารถปฏบตงานสอบบญช

ไดอยางมประสทธภาพ คณภาพ และบรรลผลสาเรจตามเปาหมาย อนสะทอนถงคณภาพการสอบ

บญชของรายงานการสอบบญชตอไป และจากการศกษาของสรย ถนสงเนน (2551) ไดศกษา

ผลกระทบของประสทธภาพการทางานเปนทมทมตอคณภาพการควบคมภายในของสหกรณในเขต

สานกงานตรวจบญชสหกรณท 3 พบวา 1) ประสทธภาพการทางานเปนทมดานจตสานกในความ

รบผดชอบมความสมพนธและผลกระทบในเชงบวกกบคณภาพการควบคมภายในโดยรวม ดาน

รายงานทางการเงนทถกตองและดานการปฏบตตามกฎ ระเบยบทเกยวของ 2) ประสทธภาพการ

ทางานเปนทมดานความรสกทดตอกนมความสมพนธและผลกระทบเชงบวกกบคณภาพการ

ควบคมภายในโดยรวม ดานการทากาไรตามเปาหมายดานการใชทรพยากรอยางคมคา ดานรายงาน

ทางการเงนทถกตอง และดานการปฏบตตามกฎ ระเบยบทเกยวของ 3) ประสทธภาพการทางานเปน

ทม ดานความเปนอนหนงอนเดยวกนของเปาหมาย มความสมพนธและผลกระทบเชงบวกกบ

คณภาพการควบคมภายในโดยรวม ดานรายงานการทางการเงนทถกตอง และดานการปฏบตตาม

กฎ ระเบยบทเกยวของ โดยสรปประสทธภาพการทางานเปนทมมผลกระทบตอคณภาพการควบคม

ภายในขององคกร จากงานวจยทกลาวมาขางตนทาใหไดสมมตฐานการวจย ดงน

H5 : ประสทธภาพระบบการควบคมภายในสงผลกระทบในเชงบวกตอคณภาพ

งานสอบบญช

39

กรอบแนวคดการวจย

จากการทบทวน แนวคดทฤษฎ และงานวจยทเกยวของพบวา จรรยาบรรณของ

ผสอบบญชทสงผลตอคณภาพงานสอบบญช โดยผานประสทธภาพระบบการควบคมภายใน และ

ขอมลทวไปของผสอบบญชดานประสบการณสอบบญช ดานตาแหนงของผสอบบญช ดานระดบ

ของผสอบบญช และจานวนสหกรณทไดรบมอบหมาย ทสงผลตอคณภาพงานสอบบญช โดยผาน

ประสทธภาพระบบการควบคมภายใน ดงนนทาใหไดกรอบแนวคดการวจย เรอง ผลกระทบของ

จรรยาบรรณของผสอบบญชตอประสทธภาพระบบการควบคมภายในและคณภาพงานสอบบญช

ของผสอบบญชสหกรณ ดงตอไปน

ภาพประกอบท 2.1 แสดงกรอบแนวคดการวจยเรอง ผลกระทบของจรรยาบรรณของ

ผสอบบญชตอประสทธภาพระบบการควบคมภายในและคณภาพ

งานสอบบญชของผสอบบญชสหกรณ

ภาพประกอบท 2.1 กรอบแนวคดการวจย ตวแปรอสระ ไดแก จรรยาบรรณของ

ผสอบบญช และขอมลทวไปของผสอบบญช ประกอบดวย ประสบการณสอบบญช ตาแหนงของ

ผสอบบญช ระดบของผสอบบญช และจานวนสหกรณทไดรบมอบหมาย ทสงผลตอคณภาพ

จรรยาบรรณของ

ผสอบบญช ประสทธภาพระบบ

การควบคมภายใน

สภาพแวดลอมการควบคม

กระบวนการประเมนความ

เสยงของสหกรณ

ระบบสารสนเทศทเกยวของ

กบงบการเงนและการสอสาร

กจกรรมควบคม

การตดตามการควบคม

คณภาพงาน

สอบบญช

(Audit Quality) ขอมลทวไปของผสอบบญช

ประสบการณสอบบญช

ตาแหนงของผสอบบญช

ระดบของผสอบบญช

จานวนสหกรณทไดรบ

มอบหมาย

40

งานสอบบญช จรรยาบรรณของผสอบบญช และขอมลทวไปของผสอบบญช ทสงผลตอคณภาพ

งานสอบบญชโดยผานประสทธภาพระบบการควบคมภายใน ตวแปรตามคอ คณภาพงานสอบ

บญช และประสทธภาพระบบการควบคมภายในถกกาหนดใหเปนตวแปรกลาง

41

บทท 3

ระเบยบวธการวจย

การวจย เรอง ผลกระทบของจรรยาบรรณของผสอบบญชตอประสทธภาพระบบการ

ควบคมภายในและคณภาพงานสอบบญชของผ สอบบญชสหกรณ มวธด าเนนการวจยซง

ประกอบดวย แหลงขอมลทใชในการวจย ประชากรทใชในการวจย กลมตวอยางและวธการสม

ตวอยาง เครองมอและการออกแบบเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล การวดคาของตวแปร

ขนตอนการเกบรวบรวมขอมล ขนตอนการวเคราะหขอมลและสถตทใชในการวจย โดยม

รายละเอยดดงน

3.1 ประชากร การสมตวอยาง และกลมตวอยาง

ประชากร (Population) ทใชในการวจยครงน คอ ขาราชการและพนกงานราชการ

กรมตรวจบญชสหกรณทง 77 จงหวด จานวน 1,000 คน ทไดรบแตงตงจากนายทะเบยนสหกรณให

เปนผสอบบญช ตามพระราชบญญตสหกรณ พ.ศ. 2542 ในชวงปงบประมาณ พ.ศ. 2559 (ตลาคม

2558 ถงกนยายน 2559) ขอมลจากคาสงแตงตงผสอบบญช กรมตรวจบญชสหกรณ ณ วนท 12

ตลาคม 2558

ผวจยใชวธการกาหนดขนาดกลมตวอยางตามวธการของทาโร ยามาเน (Taro Yamane)

(นรษา ทองมณ, 2556, น.38-39) ทระดบความเชอมนรอยละ 95 จากสตร

n= N

1+N (e)2

เมอ n = จานวนตวอยาง

N = ขนาดของประชากร

e = ความคลาดเคลอนทยอมรบใหเกดขนได (0.05)

แทนคา ไดดงน

n = 1,000

1 + 1,000(0.05)2

= 285.71

= 286

42

จากการสมตวอยางตามวธของทาโร ยามาเน (Taro Yamane) ไดกลมตวอยางท

เหมาะสมสาหรบการวเคราะหขอมล จานวน 286 คน และเนองจาก Aaker, Kumar, and Day, 2001

(อางถงใน Wittayapoom, 2009) แสดงใหเหนวาสาหรบการสงแบบสอบถาม แบบสอบถามทไดรบ

การตอบกลบควรมจานวนอยางนอยรอยละ 20 ของแบบสอบถามทสงไปทงหมด ดงนน ตองทาการ

จดสงแบบสอบถามทางไปรษณยไปยงผสอบบญชสหกรณเปนจานวน 1,000 คน เพอใหได

แบบสอบถามจากกลมตวอยางตอบกลบมา 286 คน

3.2 แหลงขอมลทใชในการวจย

แหลงขอมลทใชในการวจยครงนประกอบดวย ขอมลปฐมภมและขอมลทตยภม โดยม

รายละเอยดดงน

ขอมลปฐมภม : ไดแก ขอมลทไดจากการใชแบบสอบถามสารวจความคดเหนเกยวกบ

ผลกระทบของจรรยาบรรณของผสอบบญชตอประสทธภาพระบบการควบคมภายในและคณภาพ

งานสอบบญชของผสอบบญชสหกรณ ผวจยจะสงแบบสอบถามไปยงผสอบบญชสหกรณทว

ประเทศทเปนขาราชการและพนกงานราชการเปนผตอบแบบสอบถาม ในการตอบกลบทางผวจย

ไดแนบซองจดหมายเพอใหผตอบแบบสอบถามตอบกลบมา รวมไปถงทางโทรสารซงจะเปนอก

ทางเลอกหนงทสามารถใหผตอบแบบสอบถามตอบกลบมาได ผวจยจะสงแบบสอบถามและจะม

การตดตามดวยการโทรศพทสาหรบแบบสอบถามทไมไดรบกลบคนมา รวมไปถงกรณสญหาย

หรอตกหลน ผวจยจะทาการสงแบบสอบถามใหผตอบแบบสอบถามอกครง

ขอมลทตยภม : ไดแก ขอมลทไดจากการศกษาแนวคด ทฤษฎ กฎหมาย ระเบยบ

ขอบงคบ มาตรฐานการสอบบญช รวมไปถงงานวจยทเกยวของกบความโปรงใส ความเปนอสระ

ความเทยงธรรม ความซอสตยสจรต ความรความสามารถ มาตรฐานในการปฏบตงาน การรกษา

ความลบ ความรบผดชอบตอผรบบรการ ความรบผดชอบตอผทผสอบบญชปฏบตหนาทให ความ

รบผดชอบตอเพอนรวมวชาชพ จรรยาบรรณทวไป ระบบการควบคมภายใน และคณภาพงานสอบ

บญช เพอใชเปนแนวทางในการออกแบบสอบถามเพอเกบรวบรวมขอมล

3.3 เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลสาหรบการวจยในครงน คอ แบบสอบถาม

(Questionnaire) โดยอาศยขอมลทไดศกษาจากแนวคด ทฤษฎ และเอกสารงานวจยทเกยวของ โดย

แบบสอบถามประกอบดวย 4 สวน ดงน

43

สวนท 1 ขอมลทวไปเกยวกบผตอบแบบสอบถาม มขอคาถามเปนแบบสารวจรายการ

(Check List) โดยใหเลอกตอบจากคาตอบทกาหนดให มจานวน 4 ขอ ไดแก ประสบการณดานการ

สอบบญช ตาแหนงของผตอบแบบสอบถาม ระดบของผสอบบญช และจานวนสหกรณทไดรบ

มอบหมายเปนผสอบบญช

สวนท 2 ขอมลความคดเหนเกยวกบคณภาพงานสอบบญช ซงเปนตวแปรตามใน

งานวจยน โดยใหผตอบแบบสอบถามเลอกตอบแสดงความคดเหน ซงแบงระดบความคดเหนเปน

5 ระดบ ไดแก มากทสด มาก ปานกลาง นอย และนอยทสด มขอคาถาม จานวน 10 ขอ

ลกษณะขอคาถามเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) ซงเกณฑในการวดม

การกาหนดระดบมาตราสวนทเปนขอความใหเปนคานาหนกตวเลขตามวธของลเครท (likert) ดงน

(นรษา ทองมณ, 2556, น.40-41)

ระดบความคดเหน เหนดวยมากทสด กาหนดใหมคานาหนกของตวเลอกเทากบ 5

ระดบความคดเหน เหนดวยมาก กาหนดใหมคานาหนกของตวเลอกเทากบ 4

ระดบความคดเหน เหนดวยปานกลาง กาหนดใหมคานาหนกของตวเลอกเทากบ 3

ระดบความคดเหน เหนดวยนอย กาหนดใหมคานาหนกของตวเลอกเทากบ 2

ระดบความคดเหน เหนดวยนอยทสด กาหนดใหมคานาหนกของตวเลอกเทากบ 1

สวนท 3 ขอมลความคดเหนเกยวกบจรรยาบรรณของผสอบบญช ซงเปนตวแปรอสระ

ในงานวจย ประกอบดวย ความโปรงใส ความเปนอสระ ความเทยงธรรม ความซอสตยสจรต

ความรความสามารถ มาตรฐานในการปฏบตงาน การรกษาความลบ ความรบผดชอบตอผรบบรการ

ความรบผดชอบตอผทผสอบบญชสหกรณปฏบตหนาทให ความรบผดชอบตอเพอนรวมวชาชพ

และจรรยาบรรณทวไป โดยใหผตอบแบบสอบถามเลอกตอบแสดงความคดเหน ซงแบงระดบความ

คดเหนเปน 5 ระดบ ไดแก มากทสด มาก ปานกลาง นอย และนอยทสด มขอคาถาม จานวน 15 ขอ

ลกษณะขอคาถามเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) ซงเกณฑในการวดม

การกาหนดระดบมาตราสวนทเปนขอความใหเปนคานาหนกตวเลขตามวธของลเครท (likert) ดงน

(นรษา ทองมณ, 2556, น.40-41)

ระดบความคดเหน เหนดวยมากทสด กาหนดใหมคานาหนกของตวเลอกเทากบ 5

ระดบความคดเหน เหนดวยมาก กาหนดใหมคานาหนกของตวเลอกเทากบ 4

ระดบความคดเหน เหนดวยปานกลาง กาหนดใหมคานาหนกของตวเลอกเทากบ 3

ระดบความคดเหน เหนดวยนอย กาหนดใหมคานาหนกของตวเลอกเทากบ 2

ระดบความคดเหน เหนดวยนอยทสด กาหนดใหมคานาหนกของตวเลอกเทากบ 1

44

สวนท 4 ขอมลความคดเหนเกยวกบระบบการควบคมภายใน ซงเปนตวแปรกลางใน

งานวจย ประกอบดวย 1. ดานสภาพแวดลอมการควบคม 2. ดานกระบวนการประเมนความเสยง

ของสหกรณ 3. ดานระบบสารสนเทศทเกยวของกบงบการเงนและการสอสาร 4. ดานกจกรรม

ควบคม และ 5. ดานการตดตามผลการควบคม โดยใหผตอบแบบสอบถามเลอกตอบแสดงความ

คดเหน ซงแบงระดบความคดเหนเปน 5 ระดบ ไดแก มากทสด มาก ปานกลาง นอย และนอยทสด

มขอคาถาม จานวน 10 ขอ ลกษณะขอคาถามเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) ซง

เกณฑในการวดมการกาหนดระดบมาตราสวนทเปนขอความใหเปนคานาหนกตวเลขตามวธของ

ลเครท (likert) ดงน (นรษา ทองมณ, 2556, น.40-41)

ระดบความคดเหน เหนดวยมากทสด กาหนดใหมคานาหนกของตวเลอกเทากบ 5

ระดบความคดเหน เหนดวยมาก กาหนดใหมคานาหนกของตวเลอกเทากบ 4

ระดบความคดเหน เหนดวยปานกลาง กาหนดใหมคานาหนกของตวเลอกเทากบ 3

ระดบความคดเหน เหนดวยนอย กาหนดใหมคานาหนกของตวเลอกเทากบ 2

ระดบความคดเหน เหนดวยนอยทสด กาหนดใหมคานาหนกของตวเลอกเทากบ 1

ผวจยไดทาการทดสอบความถกตอง ความเทยงตรง ความครบถวน ความสมบรณ และ

ความสอดคลองของแบบสอบถาม โดยนาแบบสอบถามไปเสนออาจารยทปรกษาและผเชยวชาญ

เพอพจารณาถงความเหมาะสมของแบบสอบถามวาตรงตามวตถประสงคในการวจยครงนหรอไม

ทงน จะใชแบบสอบถามทเคยมผวจยใชมาเปนแนวในการจดทาแบบสอบถาม

การวดคาของตวแปร

ตวแปรอสระ (Independent Variables)

ขอมลเกยวกบจรรยาบรรณผสอบบญช (Auditor Ethics) ซงเปนตวแปรอสระในการ

วจยประยกตจากแบบสอบถามจากงานวจยของ ชยพล ทพยทอง (2550) มณฑรา กจสมพนธวงศ

(2550) และนนทวรรณ วงคไชย (2552) รวมทงพฒนาแบบสอบถามจากระเบยบนายทะเบยน

สหกรณวาดวยจรรยาบรรณของผสอบบญชสหกรณ กรมตรวจบญชสหกรณ (2554) วดจากความ

โปรงใส ความเปนอสระ ความเทยงธรรม ความซอสตยสจรต ความรความสามารถ มาตรฐานใน

การปฏบตงาน การรกษาความลบ ความรบผดชอบตอผรบบรการ ความรบผดชอบตอผทผสอบ

บญชสหกรณปฏบตหนาทให ความรบผดชอบตอเพอนรวมวชาชพ และจรรยาบรรณทวไป

ประกอบดวยขอคาถาม จานวน 15 ขอ

45

ตวแปรกลาง (Mediating Variable)

ขอมลเกยวกบระบบการควบคมภายใน (Internal Control System) พฒนา

แบบสอบถามจากคมอการวางแผนงานสอบบญช เรอง การประเมนความเสยงในการสอบบญช

กรมตรวจบญชสหกรณ (2556) ประกอบดวย (1) สภาพแวดลอมการควบคม วดจากการศกษา

สภาพแวดลอมของสหกรณกอนเขาตรวจสอบบญชระหวางปและประจาป รวมทงนาผลทได

ประกอบการจดทาแผนการสอบบญชและจดทาแนวการสอบบญช ประกอบดวยขอคาถาม 2 ขอ

(2) การประเมนความเสยง วดจากความเขาใจกระบวนการประเมนความเสยงเกยวกบการจดทา

รายงานทางการเงนทเชอถอได และสามารถระบความเสยงทเกยวของกบการจดทางบการเงนให

เปนไปตามกฎหมายสหกรณ มาตรฐานการบญชและระเบยบทนายทะเบยนสหกรณกาหนด

ประกอบดวยขอคาถาม 2 ขอ (3) กจกรรมการควบคม วดจากความสามารถในการพจารณานโยบาย

และวธปฏบตของสหกรณทเกยวของกบการสอบบญชประกอบดวยขอคาถาม 2 ขอ (4) ขอมล

สารสนเทศและการตดตอสอสาร วดจากความสามารถในการพจารณาระบบสารสนเทศและการ

สอสารทเกยวของกบการจดทารายงานทางการเงนทเหมาะสม ประกอบดวยขอคาถาม 2 ขอ และ

(5) การตดตามและประเมนผล วดจากความสามารถในการพจารณาวาคณะกรรมการมการตดตาม

ผลการควบคมเปนไปตามทกาหนดและใหความสนใจนาขอสงเกตและขอเสนอแนะของผสอบ

บญชไปปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะ ประกอบดวยขอคาถาม 2 ขอ

ตวแปรตาม (Dependent Variable)

ขอมลเกยวกบคณภาพงานสอบบญช (Audit Quality) ประยกตจากแบบสอบถามจาก

งานวจย ของนนทวรรณ วงคไชย (2552) พวงพยอม วนาพฒนสน (2554) นรษา ทองมณ (2556)

และพฒนาแบบสอบถามจากระบบมาตรฐานการควบคมคณภาพงานสอบบญช (CAQC) กรมตรวจ

บญชสหกรณ (2553) ประกอบดวย (1) ความถกตอง วดจากความถกตองของรายงาน การ

ตรวจสอบ การนาเสนอรายงาน การรวบรวมประเมนสรปและนาเสนอรายงานเปนไปดวยความ

ระมดระวง (2) ความชดเจน วดจากความชดเจนทใชในการตดตอสอสาร ความชดเจนของรายงาน

(3) ความกะทดรด วดจากการรายงาน อยางกระชบและเขาใจงาย (4) ความครบถวนสมบรณ วดจาก

หลกฐานการสอบบญชอยางเพยงพอ ความครบถวนของขอมล (5) ความทนกาล วดจากการ

นาเสนอทมคณภาพอยางนาเชอถอ และทนตามเวลาทกาหนดไวตามระบบมาตรฐานการควบคม

คณภาพงานสอบบญช (CAQC) ประกอบดวยขอคาถามทงหมด 10 ขอ

46

3.4 ขนตอนการเกบรวบรวมขอมล

สาหรบการเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดดาเนนการตามลาดบขนตอน ดงน

1. รวบรวมขอมลทตยภมจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ เพอใชเปนแนวทางใน

การออกแบบสอบถาม

2. ออกแบบสอบถาม

3. ตรวจสอบคณภาพของแบบสอบถาม โดยตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา

(Content Validity) โดยนาแบบสอบถามใหผเชยวชาญการสอบบญชและอาจารยทปรกษา จานวน 3

ทาน คอ หวหนาสานกงานตรวจบญชสหกรณนราธวาส หวหนาสานกงานตรวจบญชสหกรณสตล

และดร.มทนชย สทธพนธ อาจารยประจาภาควชาการบญช มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขต

หาดใหญ อานเพอตรวจสอบวาแบบสอบถามสามารถวดไดตรงตามวตถประสงคการว จย

นอกจากนไดนาแบบสอบถามไปทาการทดลองเกบขอมล (Try Out) กบกลมตวอยาง ซงเปนผสอบ

บญชสหกรณทไมใชกลมเดยวกบกลมตวอยางทใชในการวจยจานวน 30 ราย และนาขอมลทไดมา

ทดสอบความเทยงตรงเชงโครงสราง (Construct Validity) โดยใชการวเคราะหปจจย (Factor

Analysis) และทดสอบความนาเชอถอ (Reliability) โดยใชวธหาคาสมประสทธแอลฟา (Alpha-

Coefficient) ตามวธครอนบาค (Cronback) (Cronbach, 1951, น.297-334, อางถงใน นรษา ทองมณ,

2556) ไดผลดงแสดงในตารางท 3.1

ตารางท 3.1 สรปผลคาการสกดปจจย (Factor Loading) และคาสมประสทธแอลฟาตามวธ

ครอนบาค (Cronbach’s Alpha Coefficients)

ตวแปร (Variables) คาการสกดปจจย

(Factor Loading)

คาสมประสทธแอลฟา

ตามวธครอนบาค

(Cronbach’s Alpha

Coefficients)

ประสบการณดานการสอบบญช .508-.565 .842

ตาแหนงของผสอบบญช .645-.772 .828

ระดบของผสอบบญช .577-.834 .848

จานวนสหกรณทไดรบมอบหมาย .421-.513 .840

47

ตารางท 3.1 (ตอ)

ตวแปร (Variables) คาการสกดปจจย

(Factor Loading)

คาสมประสทธแอลฟา

ตามวธครอนบาค

(Cronbach’s Alpha

Coefficients)

สภาพแวดลอมการควบคม .589-.658 .837

กระบวนการประเมนความเสยง .642-.767 .833

ระบบสารสนเทศทเกยวของ .610-.801 .835

กจกรรมควบคม .621-.793 .834

การตดตามผลการควบคม .572-.716 .837

จรรยาบรรณของผสอบบญช .490-.576 .843

คณภาพงานสอบบญช .601-.606 .837

จากการศกษางานวจยในอดต คาการสกดปจจย (Factor Loading) ควรมคา 0.40

ขนไป (Nunally & Berstein, 1994, อางถงใน นรศา ทองมณ, 2556) แสดงถงความเทยงธรรมตรง

เชงโครงสราง (Construct Validity) และคาสมประสทธแอลฟาตามวธครอนบาค (Cronbach’s

Alpha Coefficients) ควรมคา 0.70 ขนไป (Nunnaly, 1978, อางถงใน นรศา ทองมณ, 2556) แสดง

วาตวแปรมความนาเชอถอ (Reliability) ดงนนจากตารางท 3.1 พบวา ตวแปรมคาการสกดปจจย

ระหวาง .421-.834 แสดงวาตวแปรมความเทยงตรงเชงโครงสราง (Construct Validity) และคา

สมประสทธแอลฟาตามวธครอนบาค (Cronbach’s Alpha Coefficient) ของตวแปรมคาระหวาง

.828-.848 แสดงวาตวแปรมความนาเชอถอ (Reliability)

4. สงแบบสอบถามทางไปรษณยไปยงผสอบบญชสหกรณทง 77 จงหวดทวประเทศ

จานวน 1,000 คน โดยทาการใสซองตอบกลบใหแกผตอบแบบสอบถาม

3.5 ขนตอนการวเคราะหขอมลและสถตทใชในการวจย

ผวจยจะทาการวเคราะหขอมลทไดมาดวยโปรแกรมสาเรจรปทางสถต โดยทาการแปลง

คาของขอมลใหอยในรปของขอมลทางคอมพวเตอรเพอนามาใชในการประมวลผลทางสถต เพอทา

การวเคราะหถงระดบความสาคญของจรรยาบรรณของผสอบบญช และระบบการควบคมภายในท

48

มความสมพนธและผลกระทบเชงบวกตอคณภาพงานสอบบญชของผสอบบญชสหกรณ การ

วเคราะหขอมลมดงตอไปน

1. คดเลอกแบบสอบถามทมความสมบรณ ลงรหสในแบบสอบถาม และทาการบนทก

ขอมล

2. ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม วเคราะหโดยการแจกแจงความถ (Frequency)

และหาคารอยละ (Percentage) เพอใชอธบายลกษณะทวไปของกลมตวอยาง

3. หาคาเฉลย (X) และหาคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ของแบบสอบถาม สวนท 2-4

ซงเกณฑการแปลความหมายเพอการจดระดบคาเฉลยสามารถแบงออกเปนชวงดงตอไปน

(ธานนทร ศลปจาร, 2553, น.75, อางถงใน นรษา ทองมณ, 2556, น.46)

คาเฉลย 4.50 – 5.00 กาหนดใหอยในเกณฑ มากทสด

คาเฉลย 3.50 – 4.49 กาหนดใหอยในเกณฑ มาก

คาเฉลย 2.50 – 3.49 กาหนดใหอยในเกณฑ ปานกลาง

คาเฉลย 1.50 – 2.49 กาหนดใหอยในเกณฑ นอย

คาเฉลย 1.00 – 1.49 กาหนดใหอยในเกณฑ นอยทสด

4. ทดสอบสมมตฐานความสมพนธระหวางตวแปรดวยการใชสถตเชงอางอง

(Inferential Statistic) โดยใชการวเคราะหความถดถอยเชงพหคณ (Multiple Regression Analysis)

ซงไดทาการทดสอบขอสมมตฐานเบองตน พบวาคาความคลาดเคลอนมการแจกแจงแบบปกต

(Normality) ค าความแปรปรวนของความคลาดเคลอนเปนคาคงท (Heteroscedasticity)

คาความคลาดเคลอนเปนอสระกน (No Autocorrelation) ตวแปรอสระและตวแปรตามม

ความสมพนธเชงเสน (Linearity) และไมเกดปญหาของคาขอมลผดปกต (Outliner Problem) กอนการ

ใชสถตดงกลาว (กลยา วานชยบญชา, 2555, น.352-406, อางถงใน นรษา ทองมณ, 2556, น.46)

สาหรบการทดสอบปญหาความสมพนธระหวางตวแปรอสระดวยกน พจารณาจาก

คาทดสอบความสมพนธระหวางตวแปรอสระกบตวแปรตาม Variance Inflation Factor (VIF) หาก

มคาตากวา 10 แสดงถงตวแปรอสระไมไดมความสมพนธกนเอง และพจารณาจากคา Tolerance

Value หากมคามากกวา 0.1 (Hair & Other, 2006, อางถงใน นรศา ทองมณ, 2556) แสดงวาไมเกด

ปญหาความสมพนธระหวางตวแปรอสระดวยกน (Multicollinearity) สาหรบการศกษาในครงน

49

นอกจากนยงใชการวเคราะหสหสมพนธ (Correlation Analysis) เพอวเคราะห

ความสมพนธระหวางตวแปรในเบองตน หากพบวาตวแปรอสระมความสมพนธกนจะใชการสกด

ปจจย (Factor Analysis) เพอการจดกลมขอคาถามของตวแปรทมความสมพนธกนเขาดวยกน และ

ใชคาการสกดปจจยในการวเคราะหการถดถอยในสมการ ซงจะไมทาใหเกดปญหาตวแปรอสระม

ความสมพนธกนเอง (Multicollinearity) ไดสมการ ดงน

สมการท 1 : AQ = ß01+ ß1AE + ß2AP + ß3AL + ß4CN + ß5AET + Ɛ

สมการท 2 : IC = ß02 + ß6AE + ß7AP + ß8AL + ß9CN + ß10AET + Ɛ

สมการท 3 : AQ = ß+ ß IC1 + ß IC2 + ß IC3+ ß IC4 + ß IC5 + Ɛ

สมการท 4 : AQ = ß03+ ß11AE + ß12AP + ß13AL+ ß14CN + ß15AET+ ß16IC+ Ɛ

สญลกษณและอกษรยอมดงน

β แทน คาสมประสทธความถดถอยมาตรฐาน

AE แทน ประสบการณสอบบญช

AP แทน ตาแหนงของผสอบบญช

AL แทน ระดบของผสอบบญช

CN แทน จานวนสหกรณทไดรบมอบหมาย

AET แทน จรรยาบรรณของผสอบบญช

IC แทน ประสทธภาพระบบการควบคมภายใน

AQ แทน คณภาพงานสอบบญช

Ɛ แทน ความคลาดเคลอน

5. รวบรวมขอมลจากการแสดงความคดเหนและขอเสนอแนะเกยวกบแนวทางในการ

พฒนาคณภาพงานสอบบญชของผสอบบญชสหกรณ โดยสรปผลในเชงบรรยาย

3.6 กรอบระยะเวลาในการวจย

ระยะเวลาการดาเนนการรวบรวมขอมลของกลมตวอยาง คอ ชวงเดอนมกราคมถง

เดอนพฤษภาคม 2559

บทท 4

ผลการวจย

การวจยเรอง ผลกระทบของจรรยาบรรณของผสอบบญช ตอประสทธภาพระบบ

การควบคมภายใน และคณภาพงานสอบบญชของผสอบบญชสหกรณในครงน ผวจยจะนาเสนอ

ผลการวจยซงเกบรวบรวมจากผสอบบญชสหกรณ ใน 77 จงหวดทวประเทศ โดยนาเสนอ

ผลการวจยเปน 5 สวน ดงตอไปน

สวนท 1 ขอมลทวไปของกลมตวอยาง

สวนท 2 ขอมลเกยวกบคณภาพงานสอบบญชของผสอบบญชสหกรณ

สวนท 3 ขอมลเกยวกบจรรยาบรรณของผสอบบญชสหกรณ

สวนท 4 ขอมลเกยวกบประสทธภาพระบบการควบคมภายใน

สวนท 5 การวเคราะหสหสมพนธและการวเคราะหความถดถอยเชงพหคณ

ผลกระทบของจรรยาบรรณของผสอบบญชตอความสมพนธระหวางประสทธภาพระบบการ

ควบคมภายในและคณภาพงานสอบบญชของผสอบบญชสหกรณ

สวนท 1 ขอมลทวไปของกลมตวอยาง

แบบสอบถามจากผสอบบญชสหกรณในกรมตรวจบญชสหกรณ 77 จงหวดทสมบรณ

ทไดรบกลบคนมาเปนจานวน 425 ชด คดเปนรอยละ 42.50 ของแบบสอบถามทจดสงไปทาง

ไปรษณยไปยงผสอบบญชสหกรณของกรมตรวจบญชสหกรณ 77 จงหวด จานวน 1,000 ชด

สาหรบขอมลทวไปของกลมตวอยางสามารถอธบายคณลกษณะทางประชากรศาสตร

ของผ สอบบญชสหกรณของกรมตรวจบญชสหกรณ ซงเปนกลมตวอยางประกอบดวย

ประสบการณดานการสอบบญชสหกรณ ตาแหนงของผตอบแบบสอบถาม ระดบของผสอบบญช

และจานวนสหกรณทไดรบมอบหมาย

50

51

ตารางท 4.1 รอยละของกลมตวอยาง จาแนกตามขอมลทวไป

ขอมลทวไป จานวน (n=425) รอยละ

1. ประสบการณดานการสอบบญชสหกรณ

- ตากวา 5 ป 77 18.1

- 5-10 ป 173 40.7

- 11-20 ป 87 20.5

- มากกวา 20 ป 88 20.7

2. ตาแหนงของผสอบบญชสหกรณ

- นกวชาการตรวจสอบบญช 173 40.7

- นกวชาการตรวจสอบบญชปฏบตการ 66 15.5

- นกวชาการตรวจสอบบญชชานาญการ 170 40

- นกวชาการตรวจสอบบญชชานาญการพเศษ 10 2.4

- เจาพนกงานตรวจสอบบญชชานาญงาน 6 1.4

3. ระดบของผสอบบญชสหกรณ

- ระดบ 1-2 241 56.7

- ระดบ 3 29 6.8

- ระดบ 4 13 3.1

- ระดบ 5 142 33.4

4. จานวนสหกรณทไดรบมอบหมายเปนผสอบบญช

สหกรณ

- นอยกวา 5 สหกรณ 154 36.2

- 5-10 สหกรณ 149 35.1

- 11-15 สหกรณ 86 20.2

- 16 สหกรณขนไป 36 8.5

จากตารางท 4.1 พบวาจากผสอบบญชสหกรณ จานวน 425 คน มประสบการณดาน

การสอบบญชสหกรณ 5-10 ป จานวน 173 คน คดเปนรอยละ 40.7 รองลงมาประสบการณดาน

การสอบบญชสหกรณ มากกวา 20 ป จานวน 88 คน คดเปนรอยละ 20.7 ประสบการณดานการ

สอบบญชสหกรณ 11-20 ป จานวน 87 คน คดเปนรอยละ 20.5 และประสบการณดานการสอบ

52

บญชสหกรณ ตากวา 5 ป จานวน 77 คน คดเปนรอยละ 18.1 ตามลาดบ มตาแหนงของผสอบ

บญชสหกรณ ตาแหนงนกวชาการตรวจสอบบญช จานวน 173 คน คดเปนรอยละ 40.7 รองลงมา

ตาแหนงนกวชาการตรวจสอบบญชชานาญการ จานวน 170 คน คดเปนรอยละ 40 ตาแหนง

นกวชาการตรวจสอบบญชปฏบตการ จานวน 66 คน คดเปนรอยละ 15.5 ตาแหนงนกวชาการ

ตรวจสอบบญชชานาญการพเศษ จ านวน 10 คน คดเปนรอยละ 2.4 และตาแหนง

เจาพนกงานตรวจสอบบญชชานาญงาน จานวน 6 คน คดเปนรอยละ 1.4 ตามลาดบ มระดบของ

ผสอบบญชสหกรณระดบ 1-2 จานวน 241 คน คดเปนรอยละ 56.7 รองลงมา ผสอบบญชสหกรณ

ระดบ 5 จานวน 142 คน คดเปนรอยละ 33.4 ผสอบบญชสหกรณ ระดบ 3 จานวน 29 คน คดเปน

รอยละ 6.8 และผสอบบญชสหกรณ ระดบ 4 จานวน 13 คน คดเปนรอยละ 3.1 ตามลาดบ

มจานวนสหกรณทไดรบมอบหมายเปนผสอบบญชสหกรณนอยกวา 5 สหกรณ จานวน 154 คน

คดเปนรอยละ 36.2 รองลงมาจานวนสหกรณทไดรบมอบหมาย 5-10 สหกรณ จานวน 149 คน

คดเปนรอยละ 35.1 จานวนสหกรณทไดรบมอบหมาย 11-15 สหกรณ จานวน 86 คน คดเปนรอยละ

20.2 และจานวนสหกรณทไดรบมอบหมาย 16 สหกรณขนไป จานวน 36 คน คดเปนรอยละ 8.5

ตามลาดบ

สวนท 2 ขอมลความคดเหนเกยวกบคณภาพงานสอบบญช

การวเคราะหความคดเหนในสวนนมเกณฑการกาหนดคานาหนกของตวเลอกแบบ

วธการประเมนคาของลเครท (Likert) เปนดงน

คาเฉลย 4.50 – 5.00 กาหนดใหอยในเกณฑ มากทสด

คาเฉลย 3.50 – 4.49 กาหนดใหอยในเกณฑ มาก

คาเฉลย 2.50 – 3.49 กาหนดใหอยในเกณฑ ปานกลาง

คาเฉลย 1.50 – 2.49 กาหนดใหอยในเกณฑ นอย

คาเฉลย 1.00 – 1.49 กาหนดใหอยในเกณฑ นอยทสด

53

ตารางท 4.2 ความคดเหนเกยวกบคณภาพงานสอบบญช โดยรวมและเปนรายรายดาน

คณภาพงานสอบบญช

สวน

คาเฉลย

เบยงเบน ระดบความ

( X )

มาตรฐาน คดเหน

(S.D)

1. ทานสามารถประเมนความเสยง และ

กาหนดขอผดพลาดทอาจเกดขนในการ

สอบบญชครอบคลม และสอดคลองใน

สวนทเปนสาระสาคญ

4.19

0.579

มาก

2. ทานมการกาหนดวตถประสงคของ

การตรวจสอบบญชและวธการ

ตรวจสอบรายการบญชทสาคญ

สอดคลองกบผลการประเมน

ความเสยง

4.24 0.572 มาก

3. ทานมการกาหนดระดบความม

สาระสาคญเปนไปตามท

กรมตรวจบญชสหกรณกาหนด

4.31 0.580 มาก

4. ทานมวธการตรวจสอบในแนวการ

สอบบญชบรรลวตถประสงคการ

ตรวจสอบเปนไปตามมาตรฐานการ

สอบบญชทรบรองทวไปและระเบยบ

นายทะเบยนสหกรณกาหนด

4.30 0.568 มาก

5. ทานสามารถเลอกขนาดตวอยางใน

การสอบบญชเหมาะสมกบผลการ

ประเมนความเสยงและการปฏบตงาน

ตรวจสอบ

4.20

0.607

มาก

6. ทานสามารถเปดเผยขอมลในงบ

การเงนไดอยางถกตองและเพยงพอ

4.29

0.595

มาก

54

ตารางท 4.2 (ตอ)

คณภาพงานสอบบญช

สวน

คาเฉลย

เบยงเบน ระดบความ

( X )

มาตรฐาน คดเหน

(S.D)

7. ทานสามารถจดทากระดาษทาการได

อยางถกตองครบถวนตามวธการ

ตรวจสอบทกาหนดในแนวการสอบบญช

และมการลงลายมอชอผตรวจสอบและ

ผสอบทานครบถวน

4.34

0.582

มาก

8. ทานคดวาขอความในรายงานการสอบ

บญชมความถกตองครบถวนและมการ

จดทารายงานการสอบบญชเปนไปตาม

แบบทกรมตรวจบญชสหกรณกาหนด

4.33

0.586

มาก

9. ทานรายงานผลการสอบบญชของทาน

ไดใหขอเสนอแนะทสมพนธกบ

ขอสงเกตและขอบกพรองทตรวจพบ

4.29

0.594

มาก

10. ทานสามารถปฏบตงานไดตรงตาม

ระยะเวลาการปฏบตงานทกาหนดไว

4.30

0.574

มาก

โดยรวม 4.28 0.584 มาก

จากตารางท 4.2 พบวาผสอบบญชสหกรณมความคดเหนเกยวกบคณคณภาพ

งานสอบบญช อยในระดบมาก ( X = 4.28) และเมอพจารณาเปนรายดานอยในระดบมากทกดาน

โดยเรยงลาดบจากมากไปหานอย 3 ลาดบแรก ดงน ผสอบบญชสหกรณสามารถจดทากระดาษ

ทาการไดอยางถกตองครบถวนตามวธการตรวจสอบทกาหนดในแนวการสอบบญชและมการ

ลงลายมอชอผตรวจสอบและผสอบทานครบถวน ( X = 4.34) ผสอบบญชสหกรณคดวาขอความ

ในรายงานการสอบบญชมความถกตองครบถวนและมการจดทารายงานการสอบบญชเปนไปตาม

แบบทกรมตรวจบญชสหกรณกาหนด ( X = 4.33) และผสอบบญชสหกรณมการกาหนดระดบ

ความมสาระสาคญเปนไปตามทกรมตรวจบญชสหกรณกาหนด ( X = 4.31)

55

สวนท 3 ขอมลความคดเหนเกยวกบจรรยาบรรณของผสอบบญชสหกรณ

การวเคราะหความคดเหนในสวนนมเกณฑการกาหนดคานาหนกของตวเลอกแบบ

วธการประเมนคาของลเครท (Likert) เปนดงน

คาเฉลย 4.50 – 5.00 กาหนดใหอยในเกณฑ มากทสด

คาเฉลย 3.50 – 4.49 กาหนดใหอยในเกณฑ มาก

คาเฉลย 2.50 – 3.49 กาหนดใหอยในเกณฑ ปานกลาง

คาเฉลย 1.50 – 2.49 กาหนดใหอยในเกณฑ นอย

คาเฉลย 1.00 – 1.49 กาหนดใหอยในเกณฑ นอยทสด

ตารางท 4.3 ความคดเหนเกยวกบจรรยาบรรณของผสอบบญชสหกรณ โดยรวมและเปนรายดาน

จรรยาบรรณของผสอบบญชสหกรณ

สวน

คาเฉลย

เบยงเบน ระดบความ

( X )

มาตรฐาน คดเหน

(S.D)

1. ทานปฏบตงานดวยความโปรงใส ความ

เปนอสระ ความเทยงธรรม และความซอสตย

สจรต

4.48 0.567 มาก

2. ทานปฏบตงานดวยความยตธรรมซอตรง

ตอวชาชพและไมมสวนไดเสยในงานททาน

เปนผสอบบญชสหกรณ 4.48 0.567 มาก

3. ทานใชความรตามมาตรฐานวชาชพ วธ

ปฏบต กฎหมายทเกยวของ ความชานาญและ

ประสบการณทางวชาชพ ดวยความมสตเอาใจ

ใสอยางเตมความสามารถ และระมดระวง

รอบคอบ 4.42 0.561 มาก

4. ทานปฏบตงานเปนไปตามระเบยบ คาสง

คาแนะนาของนายทะเบยนสหกรณและ

หนวยงานหนวยงานทเกยวของ 4.46 0.582 มาก

56

ตารางท 4.3 (ตอ)

จรรยาบรรณของผสอบบญชสหกรณ

สวน

คาเฉลย

เบยงเบน ระดบความ

( X )

มาตรฐาน คดเหน

(S.D)

5. ทานไมนาขอมลทเปนความลบของ

สหกรณททานไดมาจากการปฏบตงานสอบ

บญชและความสมพนธในทางธรกจ รวมทง

ความลบของผทผสอบบญชสหกรณปฏบต

หนาทใหไปเปดเผยตอบคคลทไมมสวน

เกยวของไดรบทราบ โดยไมไดรบอนญาตเปน

ลายลกษณอกษรจากผรบบรการ

4.48

0.571

มาก

6. ทานมความรบผดชอบตอผรบบรการตาม

มาตรฐานการสอบบญชทรบรองทวไปและท

นายทะเบยนสหกรณกาหนด 4.44 0.564 มาก

7. ทานปฏบตงานตามมาตรฐานการสอบบญช

ทรบรองทวไปและทนายทะเบยนสหกรณ

กาหนด เพอใหเกดความนาเชอถอและม

ประโยชนตอผรบบรการ 4.46 0.570 มาก

8. ทานตองไมกระทาการใดๆ ทสงผลกระทบ

ตอชอเสยงและการดาเนนการของผทผสอบ

บญชสหกรณปฏบตหนาทให 4.46 0.570 มาก

9. ทานใชวจารณญาณอยางรอบคอบ มเหตผล

ในการปฏบตงาน ทงน เพอประโยชนสงสด

ตอผทผสอบบญชสหกรณปฏบตหนาทให 4.47 0.570 มาก

10. ทานมความรบผดชอบตอเพอนรวม

วชาชพ โดยไมแยงงานสอบบญชสหกรณจาก

ผสอบบญชสหกรณรายอน 4.48 0.558 มาก

57

ตารางท 4.3 (ตอ)

จรรยาบรรณของผสอบบญชสหกรณ

สวน

คาเฉลย

เบยงเบน ระดบความ

( X )

มาตรฐาน คดเหน

(S.D)

11. ทานไมใหขอมลเกยวกบงานของตนเกน

ความเปนจรง ไมโออวดหรอเปรยบเทยบตน

หรอองคกรทตนสงกดอยกบผสอบบญช

สหกรณรายอน หรอองคกรทผสอบบญช

สหกรณรายอนสงกดอย

4.42 0.598

มาก

12. ทานไมใหหรอรบวาจะใหทรพยสนหรอ

ประโยชนใดๆเพอเปนการจงใจใหบคคลอน

แนะนาหรอจดหางานสอบบญชสหกรณ

มาใหตน 4.47 0.599

มาก

13. ทานไมเรยกหรอรบทรพยสนหรอ

ประโยชนจากบคคลใดเมอบคคลนนไดรบ

งานจากการแนะนาหรอการจดหางานของตน

ในฐานะเปนผสอบบญชสหกรณของ

สหกรณนน 4.48 0.614 มาก

14. ทานประพฤตปฏบตตนในทางทถกทควร

สานกในหนาทและไมปฏบตตนในลกษณะท

ทาใหเกดความเสอมเสยเกยรตศกดแหงวชาชพ 4.49

0.587 มาก

15. หนวยงานของทานมการสบเปลยน

หมนเวยนผสอบบญชทกๆ 3 ป เพอไมให

ผสอบบญชขาดความเปนอสระและมความ

ใกลชดสนทสนมกบสหกรณทตรวจสอบมาก

เกนไป 4.44 0.596 มาก

โดยรวม 4.46 0.578 มาก

58

จากตารางท 4.3 พบวาผสอบบญชสหกรณ มความคดเหนเกยวกบจรรยาบรรณ

ของผสอบบญชสหกรณโดยรวม อยในระดบมาก ( X =4.46) และเมอพจารณาเปนรายดานพบวาอย

ในระดบมากทกดาน โดยเรยงลาดบจากมากไปหานอย 3 ลาดบแรก ดงน ผสอบบญชสหกรณ

ประพฤตปฏบตตนในทางทถกทควร สานกในหนาทและไมปฏบตตนในลกษณะททาใหเกดความ

เสอมเสยเกยรตศกดแหงวชาชพ ( X =4.49) รองลงมามคาเฉลยเทากน 5 ดาน คอ (1) ผสอบบญช

ปฏบตงานดวยความโปรงใส ความเปนอสระ ความเทยงธรรม และความซอสตยสจรต (2) ผสอบ

บญชปฏบตงานดวยความยตธรรมซอตรงตอวชาชพและไมมสวนไดเสยในงานทเปนผสอบบญช

สหกรณ (3) ผสอบบญชไมนาขอมลทเปนความลบของสหกรณทไดมาจากการปฏบตงานสอบ

บญชและความสมพนธในทางธรกจ รวมทงความลบของผทผสอบบญชสหกรณปฏบตหนาทใหไป

เปดเผยตอบคคลทไมมสวนเกยวของไดรบทราบ โดยไมไดรบอนญาตเปนลายลกษณอกษรจาก

ผรบบรการ (4) ผสอบบญชมความรบผดชอบตอเพอนรวมวชาชพ โดยไมแยงงานสอบบญช

สหกรณจากผสอบบญชสหกรณรายอน และ (5) ผสอบบญชไมเรยกหรอรบทรพยสนหรอ

ประโยชนจากบคคลใดเมอบคคลนนไดรบงานจากการแนะนาหรอการจดหางานของตนในฐานะ

เปนผสอบบญชสหกรณของสหกรณนน ( X =4.48) และลาดบท 3 มคาเฉลยเทากน 2 ดาน คอ

ผสอบบญชสหกรณใชวจารณญาณอยางรอบคอบ มเหตผลในการปฏบตงาน ทงน เพอประโยชน

สงสดตอผทผสอบบญชสหกรณปฏบตหนาทให และผสอบบญชไมใหหรอรบวาจะใหทรพยสน

หรอประโยชนใดๆเพอเปนการจงใจใหบคคลอนแนะนาหรอจดหางานสอบบญชสหกรณมาใหตน

( X =4.47)

สวนท 4 ขอมลความคดเหนเกยวกบประสทธภาพระบบการควบคมภายใน

การวเคราะหความคดเหนในสวนนมเกณฑการกาหนดคานาหนกของตวเลอกแบบ

วธการประเมนคาของลเครท (Likert) เปนดงน

คาเฉลย 4.50 – 5.00 กาหนดใหอยในเกณฑ มากทสด

คาเฉลย 3.50 – 4.49 กาหนดใหอยในเกณฑ มาก

คาเฉลย 2.50 – 3.49 กาหนดใหอยในเกณฑ ปานกลาง

คาเฉลย 1.50 – 2.49 กาหนดใหอยในเกณฑ นอย

คาเฉลย 1.00 – 1.49 กาหนดใหอยในเกณฑ นอยทสด

59

ตารางท 4.4 ความคดเหนเกยวกบประสทธภาพระบบการควบคมภายใน โดยรวมและเปนรายดาน

ประสทธภาพระบบการควบคมภายใน

สวน

เบยงเบน

มาตรฐาน(S.D)

คาเฉลย

ระดบ

ความ

( X )

คดเหน

1. ดานสภาพแวดลอมการควบคม

4.31 0.565 มาก

2. ดานกระบวนการประเมนความเสยง

ของสหกรณ 4.24 0.601 มาก

3. ดานระบบสารสนเทศทเกยวของกบ

งบการเงนและการสอสาร 4.22 0.628 มาก

4. ดานกจกรรมควบคม 4.23 0.622 มาก

5. ดานการตดตามผลการควบคม 4.20 0.630 มาก

โดยรวม 4.24 0.609 มาก

จากตารางท 4.4 พบวาผสอบบญชสหกรณ มความคดเหนเกยวกบประสทธภาพ

ระบบการควบคมภายในโดยรวม อยในระดบมาก ( X =4.24) และเมอพจารณาเปนรายดานพบวา

อยในระดบมากทง 5 ดานโดยมคาเฉลยสงสดในดานสภาพแวดลอมการควบคม ( X =4.31)

รองลงมาคอดานกระบวนการประเมนความเสยงของสหกรณ ( X =4.24) และดานกจกรรมควบคม

( X =4.23)

60

ตารางท 4.5 ความคดเหนเกยวกบประสทธภาพระบบการควบคมภายในดานสภาพแวดลอมการ

ควบคม โดยรวมและเปนรายดาน

ประสทธภาพระบบการควบคมภายใน

ดานสภาพแวดลอมการควบคม

คาเฉลย

( X )

สวน

เบยงเบน

มาตรฐาน

(S.D)

ระดบ

ความ

คดเหน

1. ทานมการศกษาสภาพแวดลอมการควบคมของ

สหกรณกอนเขาปฏบตหนาทสอบบญชระหวางป/

ประจาป

4.31

0.561

มาก

2. ทานนาผลจากการวเคราะหสภาพแวดลอมของ

สหกรณเพอนาขอมลมาใชประกอบการวางแผน

การสอบบญชโดยรวมและจดทาแนวการสอบบญช

4.31

0.568

มาก

โดยรวม 4.31 0.565 มาก

จากตารางท 4.5 พบวาผสอบบญชสหกรณ มความคดเหนเกยวกบประสทธภาพ

ระบบการควบคมภายในดานสภาพแวดลอมการควบคมโดยรวม อยในระดบมาก ( X =4.31) และ

เมอพจารณาเปนรายดานอยในระดบมากทกดาน โดยมคาเฉลยเทากน คอ ( X =4.31)

ตารางท 4.6 ความคดเหนเกยวกบประสทธภาพระบบการควบคมภายใน ดานกระบวนการประเมน

ความเสยงของสหกรณ โดยรวมและเปนรายดาน

ประสทธภาพระบบการควบคมภายใน

ดานกระบวนการประเมนความเสยงของสหกรณ

คาเฉลย

( X )

สวน

เบยงเบน

มาตรฐาน

(S.D)

ระดบ

ความ

คดเหน

1. ทานเขาใจกระบวนการประเมนความเสยง

ของสหกรณในสวนทเกยวของกบการจดทา

รายงานทางการเงนทเชอถอได

4.23

0.595

มาก

61

ตารางท 4.6 (ตอ)

ประสทธภาพระบบการควบคมภายใน

ดานกระบวนการประเมนความเสยงของสหกรณ

คาเฉลย

( X )

สวน

เบยงเบน

มาตรฐาน

(S.D)

ระดบ

ความ

คดเหน

2. ทานสามารถระบความเสยงทเกยวของกบ

การจดทางบการเงนใหเปนไปตามกฎหมาย

สหกรณ มาตรฐานการบญชของสหกรณ และ

ระเบยบทนายทะเบยนสหกรณกาหนด

4.24

0.607

มาก

โดยรวม 4.235 0.601 มาก

จากตารางท 4.6 พบวาผสอบบญชสหกรณ มความคดเหนเกยวกบประสทธภาพ

ระบบการควบคมภายใน ดานกระบวนการประเมนความเสยงของสหกรณ โดยรวมและเปนราย

ดาน อยในระดบมาก ( X =4.235) และเมอพจารณาเปนรายดานอยในระดบมากทกดาน โดย

เรยงลาดบจากมากไปหานอย ดงน ผสอบบญชสหกรณสามารถระบความเสยงทเกยวของกบการ

จดทางบการเงนใหเปนไปตามกฎหมายสหกรณ มาตรฐานการบญชของสหกรณ และระเบยบทนาย

ทะเบยนสหกรณกาหนด( X =4.24) และผสอบบญชสหกรณเขาใจกระบวนการประเมนความเสยง

ของสหกรณในสวนทเกยวของกบการจดทารายงานทางการเงนทเชอถอได ( X =4.23)

62

ตารางท 4.7 ความคดเหนเกยวกบประสทธภาพระบบการควบคมภายใน ดานระบบสารสนเทศท

เกยวของกบงบการเงนและการสอสาร โดยรวมและเปนรายดาน

ประสทธภาพระบบการควบคมภายใน

ดานระบบสารสนเทศทเกยวของกบงบการเงน

และการสอสาร

คาเฉลย

( X )

สวน

เบยงเบน

มาตรฐาน

(S.D)

ระดบ

ความ

คดเหน

1. ทานสามารถพจารณาระบบสารสนเทศท

เกยวของกบการจดทารายงานทางการเงนซง

ครอบคลมวธการและการบนทกรายการทถกตอง

4.20

0.617

มาก

2. ทานสามารถสอสารใหบคลากรทเกยวของ

กบการจดทารายงานทางการเงนไดเขาใจบทบาท

หนาทและความรบผดชอบในการรายงานทาง

การเงน รวมทงวธการรายงานทเหมาะสมได

4.24 0.638

มาก

โดยรวม 4.22 0.628 มาก

จากตารางท 4.7 พบวา ผสอบบญชสหกรณ มความคดเหนเกยวกบประสทธภาพ

ระบบการควบคมภายใน ดานระบบสารสนเทศทเกยวของกบงบการเงนและการสอสาร โดยรวม

และเปนรายรายดาน อยในระดบมาก ( X =4.22) และเมอพจารณาเปนรายดานพบวาอยในระดบ

มากทง 2 ดาน โดยเรยงลาดบจากมากไปหานอย ดงน ผสอบบญชสามารถสอสารใหบคลากรท

เกยวของกบการจดทารายงานทางการเงนไดเขาใจบทบาทหนาทและความรบผดชอบในการ

รายงานทางการเงน รวมทงวธการรายงานทเหมาะสมได ( X =4.24) และผสอบบญชสหกรณ

สามารถพจารณาระบบสารสนเทศทเกยวของกบการจดทารายงานทางการเงน ซงครอบคลมวธการ

และการบนทกรายการทถกตอง ( X =4.20)

63

ตารางท 4.8 ความคดเหนเกยวกบประสทธภาพระบบการควบคมภายใน ดานกจกรรมควบคม

โดยรวมและเปนรายดาน

ประสทธภาพระบบการควบคมภายใน

ดานกจกรรมควบคม

คาเฉลย

( X )

สวน

เบยงเบน

มาตรฐาน

(S.D)

ระดบ

ความ

คดเหน

1. ทานสามารถพจารณานโยบาย และวธปฏบต

ของสหกรณทเกยวของกบการสอบบญช ไดแก

การอนมตการสอบทานผลการปฏบตงาน

4.23

0.625

มาก

2. ทานสามารถพจารณานโยบาย และวธปฏบตของ

สหกรณทเกยวของกบการประมวลผลขอมล การ

ควบคมทางกายภาพ และการแบงแยกหนาทได 4.23 0.618

มาก

โดยรวม 4.23 0.622

มาก

จากตารางท 4.8 พบวาผสอบบญชสหกรณ มความคดเหนเกยวกบประสทธภาพ

ระบบการควบคมภายในดานกจกรรมควบคม โดยรวมและเปนรายดาน อยในระดบมาก ( X =4.23)

ซงมคาเฉลยเทากน

ตารางท 4.9 ความคดเหนเกยวกบประสทธภาพระบบการควบคมภายใน ดานการตดตามผลการ

ควบคม โดยรวมและเปนรายรายดาน

ประสทธภาพระบบการควบคมภายใน

ดานการตดตามผลการควบคม

คาเฉลย

( X )

สวน

เบยงเบน

มาตรฐาน

(S.D)

ระดบ

ความ

คดเหน

1. ทานสามารถพจารณาวาคณะกรรมการ

ดาเนนการไดมการตดตามผลการควบคมเปนไป

ตามทกาหนดรวมทงมการเปลยนแปลงการควบคม

ตามความเหมาะสม

4.21

0.642

มาก

64

ตารางท 4.9 (ตอ)

ประสทธภาพระบบการควบคมภายใน

ดานการตดตามผลการควบคม

คาเฉลย

( X )

สวน

เบยงเบน

มาตรฐาน

(S.D)

ระดบ

ความ

คดเหน

2. ทานสามารถพจารณาวาคณะกรรมการ

ดาเนนการไดมการตดตามผลการควบคมและ

ใหความสนใจกบขอสงเกต/ขอเสนอแนะของ

ผสอบบญช รวมทงการพจารณาปรบปรงแกไข

ตามขอเสนอแนะ

4.19 0.618

มาก

โดยรวม 4.20 0.630 มาก

จากตารางท 4.9 พบวาผสอบบญชสหกรณ มความคดเหนเกยวกบประสทธภาพ

ระบบการควบคมภายใน ดานการตดตามผลการควบคมโดยรวมอยในระดบมาก ( X =4.20) และ

เมอพจารณาเปนรายดานพบวาอยในระดบมากทง 2 ดาน โดยเรยงลาดบจากมากไปหานอย ดงน

ผสอบบญชสหกรณสามารถพจารณาวาคณะกรรมการดาเนนการไดมการตดตามผลการควบคม

เปนไปตามทกาหนด รวมทงมการเปลยนแปลงการควบคมตามความเหมาะสม ( X =4.21) และ

ผสอบบญชสหกรณสามารถพจารณาวาคณะกรรมการดาเนนการไดมการตดตามผลการควบคมและ

ใหความสนใจกบขอสงเกต/ขอเสนอแนะของผสอบบญช รวมทงการพจารณาปรบปรงแกไขตาม

ขอเสนอแนะ ( X =4.19)

สวนท 5 การวเคราะหสหสมพนธและการวเคราะหความถดถอยเชงพหคณ ผลกระทบของ

จรรยาบรรณของผสอบบญชตอความสมพนธระหวางประสทธภาพระบบการควบคมภายในและ

คณภาพงานสอบบญชของผสอบบญชสหกรณ

5.1 การทดสอบขอมลทวไปและจรรยาบรรณของผสอบบญชทสงผลตอคณภาพ

งานสอบบญช

จากการวเคราะหความสมพนธ (Correlation Analysis) ของตวแปรระหวาง

ขอมลทวไปของผสอบบญชกบคณภาพงานสอบบญช (Audit Quality) ในตารางท 4.10 พบวาในแต

ละดานของขอมลทวไปของผสอบบญช มความสมพนธในเชงลบกบคณภาพงานสอบบญช (r =

-.056,p<.05; r = -.150,p<.05; r = -.063,p<.05; r = -.137,p<.05) และจากการวเคราะหความสมพนธ

65

(Correlation Analysis) ของตวแปรระหวางจรรยาบรรณของผสอบบญชกบคณภาพงานสอบบญช

(Audit Quality) ในตารางท 4.10 พบวาจรรยาบรรณของผสอบบญช มความสมพนธเชงบวกกบ

คณภาพงานสอบบญช (r = .682, p<.05) นอกจากนจะเหนไดวา ขอมลทวไปของผสอบบญชทง 4

ดาน และจรรยาบรรณของผสอบบญชมความสมพนธกนเอง แตคาความสมพนธนอยกวา 0.80

(Hair, et al, 2006, อางถงใน นรษา ทองมณ, 2556) แสดงถงความสมพนธอยในระดบปานกลาง

และไมเกดปญหาตวแปรอสระมความสมพนธกนเอง (Multicollinearity)

นอกจากนการตรวจสอบตวแปรอสระจะตองไมมความสมพนธกนเองจะใช

คาทดสอบความสมพนธระหวางตวแปรอสระกบตวแปรตาม Variance Factor (VIF) พบวาคาสงสด

ของ VIF มคา 5.620 ซงมคาตากวา 10 (Hair, et al., 2006, อางถงใน นรษา ทองมณ, 2556) แสดงถง

ตวแปรอสระไมมความสมพนธกนเอง

ภาพประกอบท 4.1 ขอมลทวไปและจรรยาบรรณของผสอบบญชทสงผลตอคณภาพงานสอบบญช

H3

H1a-d

คณภาพงานสอบบญช

(Audit Quality)

ขอมลทวไปของผสอบบญช

ประสบการณสอบบญช

ตาแหนงของผสอบบญช

ระดบของผสอบบญช

จานวนสหกรณทไดรบมอบหมาย

จรรยาบรรณของผสอบบญช

(Auditor’s Ethics)

66

จากภาพประกอบท 4.1 ขอมลทวไปของผสอบบญชทสงผลกระทบในเชงบวกตอ

คณภาพงานสอบบญช ซงประกอบดวย ขอมลทวไปดานประสบการณสอบบญช ดานตาแหนงของ

ผสอบบญช ดานระดบของผสอบบญช และดานจานวนสหกรณทไดรบมอบหมาย ตามสมมตฐาน

การวจยท H1a-d ผลการวจยพบวา ขอมลทวไปดานประสบการณสอบบญช และดานตาแหนงของ

ผสอบบญช สงผลกระทบในเชงบวกตอคณภาพงานสอบบญช สาหรบดานระดบของผสอบบญช

สงผลกระทบในเชงลบตอคณภาพงานสอบบญช และดานจานวนสหกรณทไดรบมอบหมายไม

สงผลกระทบตอคณภาพงานสอบบญช โดยผลการวเคราะหความถดถอยเชงพหคณ (Multiple

Regression Analysis) แสดงตามตารางท 4.11 ผลการวจยพบวา ดานตาแหนงของผสอบบญช (AP)

(ß2 = .339, p < .05) รองลงมาคอ ดานประสบการณสอบบญช (AE) (ß1 = .252, p < .05) สาหรบ

ดานระดบของผสอบญช (AL) (ß3 = -.356, p < .05) สงผลกระทบในเชงลบตอคณภาพงานสอบ

บญชในทศทางตรงกนขาม โดยขอมลทวไปดานดานตาแหนงของผสอบบญช และดาน

ประสบการณสอบบญชสงผลกระทบในเชงบวกตอคณภาพงานสอบบญช อธบายไดวา ผสอบบญช

ทมตาแหนงสงกวาและมประสบการณสอบบญชมากกวาสงผลตอคณภาพงานสอบบญชทเพมมาก

ขนดวย จงยอมรบสมมตฐาน H1a, H1b และระดบของผสอบบญชสงผลกระทบในเชงลบตอ

คณภาพงานสอบบญชในทศทางตรงกนขาม อธบายไดวา ระดบของผสอบบญชทสงขนจะสงผลให

คณภาพงานสอบบญชลดลง จงยอมรบสมมตฐาน H1c สาหรบขอมลทวไปดานจานวนสหกรณท

ไดรบมอบหมาย (CN) ไมสงผลกระทบตอคณภาพงานสอบบญช จงปฏเสธสมมตฐาน H1d และ

จรรยาบรรณของผสอบบญชทสงผลกระทบในเชงบวกตอคณภาพงานสอบบญช ตามสมมตฐาน

การวจยท H3 ผลการวจยพบวา จรรยาบรรณของผสอบบญชสงผลกระทบในเชงบวกตอคณภาพ

งานสอบบญช โดยผลการวเคราะหความถดถอยเชงพหคณ (Multiple Regression Analysis) แสดง

ตามตารางท 4.11 ผลการวจยพบวา จรรยาบรรณของผสอบบญช (AET) (ß5 = .682, p < .05) สงผล

กระทบในเชงบวกตอคณภาพงานสอบบญช อธบายไดวา ผสอบบญชทมจรรยาบรรณมากกวาจะ

สงผลใหคณภาพงานสอบบญชเพมมากขนดวย จงยอมรบสมมตฐาน H3

ตารางท 4.10 การวเคราะหเมทรกซ สหสมพนธ (Correlation Matrix)

ตวแปร (Variables) AE AP AL AN AET IC1 IC2 IC3 IC4 IC5

AQ

ประสบการณสอบบญช (AE) 1.000

ตาแหนงของผสอบบญช (AP) .088 1.000

ระดบของผสอบบญช (AL) .045 -.021 1.000

จานวนสหกรณทไดรบมอบหมาย (AN) .013 .107* .093 1.000

จรรยาบรรณของผสอบบญช (AET) .001 -.117* -.020 -.149** 1.000

ดานสภาพแวดลอมการควบคม (IC1) -.068 -.151** -.074 -.120* .686** 1.000

ดานกระบวนการประเมนความเสยง (IC2) -.115* -.159** -.036 -.156** .631** .733** 1.000

ดานระบบสารสนเทศทเกยวของฯ (IC3) -.110* -.122* -.060 -.106* .575** .696** .833** 1.000

ดานกจกรรมการควบคม (IC4) -.081 -.136** -.091 -.115* .583** .679** .792** .849** 1.000

ดานการตดตามผลการควบคม (IC5) -.061 -.107* -.064 -.127** .567** .672** .752** .779** .814** 1.000

คณภาพงานสอบบญช (AQ) -.056 -.150** -.063 -.137** .682** .676** .662** .628** .644** .636** 1.000

**p<.05

67

ตารางท 4.11 ผลกระทบของจรรยาบรรณของผสอบบญชตอประสทธภาพระบบการควบคมภายใน

และคณภาพงานสอบบญชของผสอบบญชสหกรณ

5.2 การทดสอบขอมลทวไปและจรรยาบรรณของผสอบบญชทสงผลตอ

ประสทธภาพระบบการควบคมภายใน

จากการวเคราะหความสมพนธ (Correlation Analysis) ของตวแปรระหวาง

ขอมลทวไปของผสอบบญชกบประสทธภาพระบบการควบคมภายใน ในตารางท 4.10 พบวาในแต

ละดานของขอมลทวไปของผสอบบญช มความสมพนธในเชงลบกบประสทธภาพระบบการ

ตวแปรอสระ

(Independent Variables)

ตวแปรตาม (Dependent Variables)

ประสทธภาพ

ระบบการ

ควบคม

ภายใน (IC)

คณภาพ

งานสอบบญช

(AQ1)

คณภาพ

งานสอบ

บญช

(AQ2)

คณภาพ

งานสอบ

บญช

(AQ3)

ประสบการณสอบบญช (AE) .173** .252** -.009

ตาแหนงของผสอบบญช (AP) .410** .339** -.033

ระดบของผสอบบญช (AL) -.354** -.356** -.019

จานวนสหกรณทไดรบ (AN) .074 .112 -.011

จรรยาบรรณของผสอบบญช (AET) .674** .682** .332

สภาพแวดลอมการควบคม (IC1)

กระบวนการประเมนความเสยง(IC2)

ระบบสารสนเทศทเกยวของ(IC3)

กจกรรมควบคม(IC4)

การตดตามผลการควบคม(IC5)

.344

.189**

-.015

.149**

.154**

.188

.110

.006

.110

.138**

Adjusted R square .079 .090 .536 .587

Maximum VIF 5.620 5.620 4.946 4.981

**p<.05

68

69

ควบคมภายในทง 5 ดาน (r = -.068,p<.05; r = -.115,p<.05; r = -.110,p<.05; r = -.081,p<.05; r =

-.061,p<.05; r = -.151,p<.05; r = -.159,p<.05; r = -.122,p<.05; r = -.136,p<.05; r =

-.107,p<.05; r = -.074,p<.05; r = -.036,p<.05; r = -.060,p<.05; r = -.091,p<.05; r =

-.064,p<.05; r = -.120,p<.05; r = -.156,p<.05; r = -.106,p<.05; r = -.115,p<.05; r =

-.127,p<.05) และจากการวเคราะหความสมพนธ (Correlation Analysis) ของตวแปรระหวาง

จรรยาบรรณของผสอบบญชกบประสทธภาพระบบการควบคมภายใน ในตารางท 4.10 พบวา

จรรยาบรรณของผสอบบญช มความสมพนธเชงบวกกบประสทธภาพระบบการควบคมภายในทง 5

ดาน (r = .686, p<.05; r = .631,p<.05; r = .575,p<.05; r = .583,p<.05; r = .567,p<.05) นอกจากนจะ

เหนไดวา ขอมลทวไปของผสอบบญชทง 4 ดาน และจรรยาบรรณของผสอบบญชมความสมพนธ

กนเอง แตคาความสมพนธนอยกวา 0.80 (Hair, et al, 2006, อางถงใน นรษา ทองมณ, 2556) แสดง

ถงความสมพนธอยในระดบปานกลางและไมเกดปญหาตวแปรอสระมความสมพนธกนเอง

(Multicollinearity)

นอกจากนการตรวจสอบตวแปรอสระจะตองไมมความสมพนธกนเองจะใช

คาทดสอบความสมพนธระหวางตวแปรอสระกบตวแปรตาม Variance Factor (VIF) พบวาคาสงสด

ของ VIF มคา 5.620 ซงมคาตากวา 10 (Hair, et al., 2006, อางถงใน นรษา ทองมณ, 2556) แสดงถง

ตวแปรอสระไมมความสมพนธกนเอง

ภาพประกอบท 4.2 ขอมลทวไปและจรรยาบรรณของผสอบบญชทสงผลตอประสทธภาพระบบ

การควบคมภายใน

H4

H2a-d

ขอมลทวไปของผสอบบญช

ประสบการณสอบบญช

ตาแหนงของผสอบบญช

ระดบของผสอบบญช

จานวนสหกรณทไดรบมอบหมาย

ประสทธภาพระบบ

การควบคมภายใน

สภาพแวดลอมการควบคม

กระบวนการประเมนความ

เสยงของสหกรณ

ระบบสารสนเทศทเกยวของ

กบงบการเงนและการสอสาร

กจกรรมควบคม

การตดตามการควบคม

จรรยาบรรณของผสอบบญช

(Auditor’s Ethics)

70

จากภาพประกอบท 4.2 ขอมลทวไปของผสอบบญชทสงผลกระทบในเชงบวกตอ

ประสทธภาพระบบการควบคมภายใน ประกอบดวย ขอมลทวไปดานตาแหนงของผสอบบญช และ

ดานประสบการณสอบบญช ตามสมมตฐานการวจยท H2a-b ผลการวจยพบวา ขอมลทวไปดาน

ตาแหนงของผสอบบญชและดานประสบการณสอบบญช สงผลกระทบในเชงบวกตอประสทธภาพ

ระบบการควบคมภายใน สาหรบดานระดบของผสอบบญช สงผลกระทบในเชงลบในทศทาง

ตรงกนขามตอประสทธภาพระบบการควบคมภายใน และดานจานวนสหกรณทไดรบมอบหมาย

ไมสงผลกระทบตอประสทธภาพระบบการควบคมภายใน โดยผลการวเคราะหความถดถอยเชง

พหคณ (Multiple Regression Analysis) แสดงตามตารางท 4.11 ผลการวจยพบวา ดานตาแหนงของ

ผสอบบญช (AP) (ß7 = .410, p < .05) รองลงมาคอดานประสบการณสอบบญช (AE) (ß6 = .173,

p < .05) สงผลกระทบในเชงบวกตอประสทธภาพระบบการควบคมภายใน อธบายไดวาผสอบบญช

ทมประสบการณสอบบญชมากกวาและตาแหนงทสงกวาจะสงผลใหประสทธภาพระบบการ

ควบคมภายในเพมมากขน จงยอมรบสมมตฐาน H2a และ H2b สาหรบดานระดบของผสอบบญช

(AL) (ß8 = -.354, p < .05) สงผลกระทบในเชงลบตอประสทธภาพระบบการควบคมภายใน โดย

ขอมลทวไปดานระดบของผสอบบญชสงผลกระทบในเชงลบในทศทางตรงกนขามกบประสทธภาพ

ระบบการควบคมภายใน อธบายไดวา ผสอบบญชทมระดบของผสอบบญชทสงกวาสงผลตอ

ประสทธภาพระบบการควบคมภายในทลดลง จงยอมรบสมมตฐาน H2c สาหรบขอมลทวไปดาน

จานวนสหกรณทไดรบมอบหมาย (CN) ไมสงผลกระทบตอประสทธภาพระบบการควบคมภายใน

จงปฏเสธสมมตฐาน H2d

นอกจากนการตรวจสอบตวแปรอสระจะตองไมมความสมพนธกนเองจะใชคา

ทดสอบความสมพนธระหวางตวแปรอสระกบตวแปรตาม Variance Inflation Factor (VIF) พบวา

คาสงสดของ VIF มคา 5.620 ซงมคาตากวา 10 (Hair, et al., 2006, อางถงใน นรษา ทองมณ, 2556)

แสดงถงตวแปรอสระไมมความสมพนธกนเอง

5.3 การทดสอบประสทธภาพระบบการควบคมภายในทสงผลตอคณภาพงานสอบ

บญช

จากการวเคราะหความสมพนธ (Correlation Analysis) ของตวแปรระหวาง

ประสทธภาพระบบการควบคมภายใน 5 ดาน ประกอบดวย ดานสภาพแวดลอมการควบคม ดาน

กระบวนการประเมนความเสยง ดานระบบสารสนเทศทเกยวของ ดานกจกรรมควบคม และดาน

การตดตามผลการควบคมกบคณภาพงานสอบบญช (Audit Quality) ในตารางท 4.10 พบวา

ประสทธภาพระบบการควบคมภายในทง 5 ดาน มความสมพนธเชงบวกกบคณภาพงานสอบบญช

71

(r = .676,p<.05; r = .662,p<.05; r = .628,p<.05; r = .644,p<.05; r = .636,p<.05) นอกจากนจะเหน

ไดวา ประสทธภาพระบบการควบคมภายในมความสมพนธกนเอง แตคาความสมพนธนอยกวา

0.80 (Hair, et al., 2006, อางถงใน นรษา ทองมณ, 2556) แสดงถงความสมพนธอยในระดบปาน

กลางและไมเกดปญหาตวแปรอสระมความสมพนธกนเอง (Multicollinearity)

นอกจากนการตรวจสอบตวแปรอสระจะตองไมมความสมพนธกนเองจะใช

คาทดสอบความสมพนธระหวางตวแปรอสระกบตวแปรตาม Variance Factor (VIF) พบวาคาสงสด

ของ VIF มคา 4.946 ซงมคาตากวา 10 (Hair, et al., 2006, อางถงใน นรษา ทองมณ, 2556) แสดงถง

ตวแปรอสระไมมความสมพนธกนเอง

ภาพประกอบท 4.3 ประสทธภาพระบบการควบคมภายในทสงผลตอคณภาพงานสอบบญช

H5a-e

จากภาพประกอบท 4.3 ประสทธภาพระบบการควบคมภายในทสงผลกระทบใน

เชงบวกตอคณภาพงานสอบบญช ตามสมมตฐานการวจยท H5a-e ผลการวจยพบวา ประสทธภาพ

ระบบการควบคมภายในดานกระบวนการประเมนความเสยง ดานกจกรรมควบคม และดานการ

ตดตามผลการควบคมสงผลกระทบในเชงบวกตอคณภาพงานสอบบญช สาหรบดานสภาพแวดลอม

การควบคมและดานระบบสารสนเทศทเกยวของไมสงผลกระทบตอประสทธภาพระบบการ

คณภาพงานสอบบญช

(Audit Quality)

ประสทธภาพระบบ

การควบคมภายใน

สภาพแวดลอมการควบคม

กระบวนการประเมนความ

เสยงของสหกรณ

ระบบสารสนเทศทเกยวของ

กบงบการเงนและการสอสาร

กจกรรมควบคม

การตดตามการควบคม

72

ควบคมภายใน โดยผลการวเคราะหความถดถอยเชงพหคณ (Multiple Regression Analysis) แสดง

ตามตารางท 4.11 ผลการวจยพบวา ประสทธภาพระบบการควบคมภายในดานกระบวนการ

ประเมนความเสยง ดานกจกรรมควบคม และดานการตดตามผลการควบคม (ßIC2 = .189, p < .05;

ßIC4 = .149, p < .05; ßIC5 = .154, p < .05) สงผลกระทบในเชงบวกตอคณภาพงานสอบบญช

อธบายไดวา ผสอบบญชทมการประเมนประสทธภาพระบบการควบคมภายในดานกระบวนการ

ประเมนความเสยง ดานกจกรรมควบคม และดานการตดตามผลการควบคมโดยยดหลกความ

ถกตองและเปนจรงเพมมากขนจะสงผลใหคณภาพงานสอบบญชเพมมากขนดวย จงยอมรบ

สมมตฐาน H5b และ H5d-e ปฏเสธ H5a และ H5c

5.4 การทดสอบผลกระทบของตวแปรกลาง (Mediating Effect) ของขอมลทวไป

และจรรยาบรรณของผสอบบญชทสงผลตอคณภาพงานสอบบญช (Audit Quality) โดยผาน

ประสทธภาพระบบการควบคมภายใน

จากตารางท 4.10 พบวาในแตละดานของขอมลทวไปของผสอบบญช ม

ความสมพนธในเชงลบกบประสทธภาพระบบการควบคมภายในทง 5 ดาน (r = -.068,p<.05; r = -

.115,p<.05; r = -.110,p<.05; r = -.081,p<.05; r = -.061,p<.05; r = -.151,p<.05; r = -.159,p<.05; r =

-.122,p<.05; r = -.136,p<.05; r =-.107,p<.05; r = -.074,p<.05; r = -.036,p<.05; r = -.060,p<.05; r =

-.091,p<.05; r = -.064,p<.05; r = -.120,p<.05; r = -.156,p<.05; r = -.106,p<.05; r = -.115,p<.05; r =

-.127,p<.05) และจากการวเคราะหความสมพนธ (Correlation Analysis) ของตวแปรระหวาง

จรรยาบรรณของผสอบบญชกบประสทธภาพระบบการควบคมภายใน ในตารางท 4.10 พบวา

จรรยาบรรณของผสอบบญช มความสมพนธเชงบวกกบประสทธภาพระบบการควบคมภายในทง 5

ดาน (r = .686, p<.05; r = .631,p<.05; r = .575,p<.05; r = .583,p<.05; r = .567,p<.05) นอกจากนจะ

เหนไดวา ขอมลทวไปของผสอบบญชทง 4 ดาน มความสมพนธกนเอง แตคาความสมพนธนอย

กวา 0.80 (Hair, et al., 2006, อางถงใน นรษา ทองมณ, 2556) แสดงถงความสมพนธอยในระดบ

ปานกลางและไมเกดปญหาตวแปรอสระมความสมพนธกนเอง (Multicollinearity)

นอกจากนการตรวจสอบตวแปรอสระจะตองไมมความสมพนธกนเองจะใช

คาทดสอบความสมพนธระหวางตวแปรอสระกบตวแปรตาม Variance Factor (VIF) พบวาคาสงสด

73

ของ VIF มคา 5.620 ซงมคาตากวา 10 (Hair, et al., 2006, อางถงใน นรษา ทองมณ, 2556) แสดงถง

ตวแปรอสระไมมความสมพนธกนเอง

ภาพประกอบท 4.4 ขอมลทวไปและจรรยาบรรณของผสอบบญชทสงผลตอคณภาพงานสอบบญช

โดยผานประสทธภาพระบบการควบคมภายใน

จากภาพประกอบท 4.4 ขอมลทวไปของผสอบบญชทสงผลกระทบในเชงบวกตอ

คณภาพงานสอบบญช ประกอบดวย ขอมลทวไปดานตาแหนงของผสอบบญช ดานประสบการณ

สอบบญช ดานระดบของผสอบบญช และดานจานวนสหกรณทไดรบมอบหมาย ตามสมมตฐาน

การวจยท H1a-b ผลการวจยพบวา ขอมลทวไปของผสอบบญชทกดานไมสงผลกระทบในเชงบวก

ตอคณภาพงานสอบบญช โดยผลการวเคราะหความถดถอยเชงพหคณ (Multiple Regression

Analysis) แสดงตามตารางท 4.11 ผลการวจยพบวา ขอมลทวไปของผสอบบญชทกดานไมสงผล

กระทบในเชงบวกตอคณภาพงานสอบบญช จงปฏเสธสมมตฐาน H1a-d สาหรบจรรยาบรรณของ

ผสอบบญชสงผลกระทบในเชงบวกตอคณภาพงานสอบบญช ตามสมมตฐานการวจยท H3

ผลการวจยพบวา จรรยาบรรณของผสอบบญช (AET) (ß15 = .332, p < .05) ไมสงผลกระทบในเชง

บวกตอคณภาพงานสอบบญช จงปฏเสธสมมตฐาน H3 และประสทธภาพระบบการควบคมภายใน

สงผลกระทบเชงบวกตอคณภาพงานสอบบญช ตามสมมตฐานการวจยท H5a-e ผลการวจยพบวา

ประสทธภาพระบบการควบคมภายใน (IC) (ß16 = .188, p < .05; ß17 = .110, p < .05; ß18 = .006, p <

คณภาพงานสอบ

บญช (Audit

Quality)

ขอมลทวไปของผสอบบญช

ประสบการณสอบบญช

ตาแหนงของผสอบบญช

ระดบของผสอบบญช

จานวนสหกรณทไดรบ

มอบหมาย

จรรยาบรรณของ

ผสอบบญช

(Auditor’s Ethics)

ประสทธภาพระบบ

การควบคมภายใน

สภาพแวดลอมการควบคม

กระบวนการประเมนความ

เสยงของสหกรณ

ระบบสารสนเทศทเกยวของ

กบงบการเงนและการสอสาร

กจกรรมควบคม

การตดตามการควบคม

74

.05; ß19 = .110, p < .05; ß20 = .138, p < .05) ดานสภาพแวดลอมการควบคม ดานกระบวนการ

ประเมนความเสยง ดานระบบสารสนเทศทเกยวของ ดานกจกรรมควบคมไมสงผลกระทบในเชง

บวกตอคณภาพงานสอบบญช เวนแตดานการตดตามผลการควบคมสงผลกระทบในเชงบวกตอ

คณภาพงานสอบบญช อธบายไดวา ผสอบบญชทมการประเมนประสทธภาพระบบการควบคม

ภายในโดยเนนการตดตามผลการควบคมเปนลาดบสดทายเพมมากขนจะสงผลใหคณภาพงานสอบ

บญชเพมมากขนดวย จงยอมรบสมมตฐาน H5e

นอกจากนการตรวจสอบตวแปรอสระจะตองไมมความสมพนธกนเองจะใชคา

ทดสอบความสมพนธระหวางตวแปรอสระกบตวแปรตาม Variance Inflation Factor (VIF) พบวา

คาสงสดของ VIF มคา 4.981 ซงมคาตากวา 10 (Hair, et al., 2006, อางถงใน นรษา ทองมณ, 2556)

แสดงถงตวแปรอสระไมมความสมพนธกนเอง

ตารางท 4.12 ผลการวจยของขอสมมตฐานการวจย

สมมตฐานการวจย ขอสมมตฐาน ผลลพธ

สรปผล

(1) ขอมลทวไปของผสอบบญชดานประสบการณสอบบญช ดาน

ตาแหนงของผสอบบญช ดานระดบของผสอบบญช และดาน

จานวนสหกรณทไดรบมอบหมายทสงผลกระทบในเชงบวกตอ

คณภาพงานสอบบญชและประสทธภาพระบบการควบคมภายใน

ขอสมมตฐาน H1a-d

และ H2a-d

ข อ ม ล ท ว ไ ป ข อ ง ผ ส อ บ บ ญ ช ด า น

ประสบการณสอบบญชและดานตาแหนง

ของผ สอบบญชสงผลกระทบในเชงบวก

สา ห ร บ ด า น ร ะ ดบ ข อ ง ผ สอ บ บญ ช ส ง

ผลกระทบในเชงลบตอคณภาพงานสอบ

บญชและประสทธภาพระบบการควบคม

ภายใน และดานจานวนสหกรณทไดรบ

มอบหมายไมสงผลกระทบเชงบวกตอ

คณภาพงานสอบบญชและประสทธภาพ

ระบบการควบคมภายใน

ยอมรบ H1a-c

และ H2a-c

ปฏเสธ H1d

และ H2d

(2) จรรยาบรรณของผสอบบญชทสงผลกระทบในเชงบวกตอ

คณภาพงานสอบบญชและประสทธภาพระบบการควบคมภายใน

ขอสมมตฐาน H3

และ H4

จรรยาบรรณของผสอบบญชสงผลกระทบใน

เชงบวกตอคณภาพงานสอบบญชและ

ประสทธภาพระบบการควบคมภายใน

ยอมรบ H3

และ H4

75

76

ตารางท 4.12 (ตอ)

สมมตฐานการวจย ขอสมมตฐาน ผลลพธ

สรปผล

(3) ประสทธภาพระบบการควบคมภายใน ดาน

สภาพแวดลอมการควบคม ดานกระบวนการประเมน

ความเสยง ดานระบบสารสนเทศทเกยวของ ดาน

กจกรรมควบคม และดานการตดตามผลการควบคม

ทสงผลกระทบในเชงบวกตอคณภาพงานสอบบญช

ขอสมมตฐาน H5a-e ประสทธภาพระบบการควบคมภายในดาน

กระบวนการประเมนความเสยง ดานกจกรรม

ควบคม และดานการตดตามผลการควบคม

สงผลกระทบในเชงบวกตอคณภาพงานสอบ

บญช สาหรบดานสภาพแวดลอมการควบคม

และดานระบบสารสนเทศทเกยวของไมสงผล

กระทบเชงบวกตอคณภาพงานสอบบญช

ยอมรบ H5b, H5d และ

H5e ปฏเสธ H5a และ

H5c

77

บทท 5

สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ

5.1 สรปผลการวจย

การวจยเรอง ผลกระทบของจรรยาบรรณของผสอบบญช ตอประสทธภาพระบบ

การควบคมภายใน และคณภาพงานสอบบญชของผสอบบญชสหกรณ เปนไปตามวตถประสงค

การวจยของความสมพนธระหวางจรรยาบรรณของผสอบบญชกบประสทธภาพระบบการควบคม

ภายในและคณภาพงานสอบบญชของผสอบบญชสหกรณ และวจยความสมพนธระหวางระดบ

ประสทธภาพระบบการควบคมภายในกบคณภาพงานสอบบญชของผสอบบญชสหกรณ นามาส

การตงคาถามการวจย ดงน (1) จรรยาบรรณผสอบบญชมผลตอประสทธภาพระบบการควบคม

ภายในและคณภาพงานสอบบญชหรอไมอยางไร และ (2) ระดบประสทธภาพระบบการควบคม

ภายในมผลตอคณภาพงานสอบบญชหรอไมอยางไร

การวจยครงนไดนาทฤษฎ แนวคด และงานวจยทเกยวของ เพอตอบสนอง

วตถประสงคของการวจย ประกอบดวย 1. ทฤษฎการเรยนร (Learning Theory) และการเรยนรจาก

การปฏบต (Action Learning) 2. แนวคดเกยวกบจรยธรรมและจรรยาบรรณของผประกอบวชาชพ

(Ethics and Professional Code of Ethics) 3. แนวคดเกยวกบคณภาพงานสอบบญช (Audit Quality)

4. แนวคดระบบการควบคมภายในของกรมตรวจบญชสหกรณ 5. แนวคดเกยวกบมาตรฐานการ

สอบบญชทเกยวของ และ 6. กฎหมาย ระเบยบ และขอบงคบทางกฎหมายทเกยวของ ประชากร

กลมตวอยางครงน คอ ขาราชการและพนกงานราชการ กรมตรวจบญชสหกรณทง 77 จงหวด

จานวน 1,000 คน ทไดรบแตงตงจากนายทะเบยนสหกรณใหเปนผสอบบญช ตามพระราชบญญต

สหกรณ พ.ศ. 2542 ในชวงปงบประมาณ พ.ศ. 2559 (ตลาคม 2558 ถงกนยายน 2559) ขอมลจาก

คาสงแตงตงผสอบบญช กรมตรวจบญชสหกรณ ณ วนท 12 ตลาคม 2558 และมจานวนกลมตวอยาง

จานวน 286 คน จากวธการสมตวอยางตามวธการของทาโร ยามาเน (Taro Yamane) (นรษา ทองมณ,

2556, น.38-39) ไดกลมตวอยางทเหมาะสมสาหรบการวเคราะหจานวน 286 คน โดย Aaker,

Kumar, and Day (2001) (อางถงใน Wittayapoom, 2009) กลาววาแบบสอบถามทไดรบการตอบ

กลบควรมอยางนอยรอยละ 20 ของแบบสอบถามทสงไปทงหมดจงจดสงแบบสอบถามทาง

ไปรษณยไปยงผสอบบญชสหกรณทวประเทศเปนจานวน 1,000 คน เพอใหไดแบบสอบถามจาก

กลมตวอยางตอบกลบมาจานวน 286 คน ซงปรากฏวาไดรบแบบสอบถามทสมบรณกลบคนมา

78

จานวน 425 ชด คดเปนรอยละ 42.50 ของแบบสอบถามทจดสงไปทางไปรษณย และการนาขอมล

จากแบบสอบถามทมความสมบรณมาใชในการวเคราะห ดงน (1) นาขอมลทวไปของผตอบ

แบบสอบถามวเคราะหโดยการแจกแจงความถ (Frequency) และหาคารอยละ (Percentage) ในการ

อธบายลกษณะทวไปของกลมตวอยาง (2) หาคาเฉลย (X) และหาคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ของ

แบบสอบถามมาเปนเกณฑในการแปลความหมายเพอจดระดบคาเฉลย (3) ทดสอบสมมตฐาน

ความสมพนธระหวางตวแปรดวยการใชสถตเชงอางอง (Inferential Statistic) โดยใชการวเคราะห

ความถดถอยเชงพหคณ (Multiple Regression Statistic) ซงจะทาการทดสอบขอสมมตฐานเบองตน

กอนการใชสถตดงกลาว ทดสอบความสมพนธระหวางตวแปรอสระกบตวแปรตามเพอแสดงถง

ตวแปรอสระไมไดมความสมพนธกนเอง รวมทงใชการวเคราะหสหสมพนธ (Correlation Analysis)

เพอวเคราะหความสมพนธระหวางตวแปรในเบองตน หากพบวาตวแปรอสระมความสมพนธกน

จะใชการสกดปจจย (Factor Analysis) เพอจดกลมขอคาถามของตวแปรทมความสมพนธกนเขา

ดวยกน และใชคาการสกดปจจยในการวเคราะหความถดถอยในสมการ จะไมทาใหเกดปญหา

ตวแปรอสระมความสมพนธกนเอง (Multicollinearity) และ (4) รวบรวมขอมลจากการแสดงความ

คดเหนและขอเสนอแนะเกยวกบแนวทางการพฒนาผสอบบญชใหมจรรยาบรรณตอวชาชพและ

เพอเปนแนวทางใหผสอบบญชสหกรณในการพฒนาคณภาพงานสอบบญชใหเปนทยอมรบเพอ

สรางชอเสยงและสรางภาพลกษณทดแกองคกร

ผลการวจยพบวา ขอมลทวไปของผสอบบญชทสงผลตอคณภาพงานสอบบญช

ไดแก ขอมลทวไปดานประสบการณสอบบญช ดานตาแหนงของผสอบบญช ดานระดบของผสอบ

บญช และดานจานวนสหกรณทไดรบมอบหมาย ผลการวจยพบวา ขอมลทวไปดานตาแหนงของ

ผสอบบญช รองลงมาดานประสบการณสอบบญชสงผลกระทบในเชงบวกตอคณภาพงานสอบ

บญช และขอมลทวไปดานระดบของผสอบบญชสงผลกระทบในเชงลบในทศทางตรงกนขามกบ

คณภาพงานสอบบญช สาหรบดานจานวนสหกรณทไดรบมอบหมายไมสงผลกระทบตอคณภาพ

งานสอบบญช

ขอมลทวไปของผสอบบญชทสงผลตอประสทธภาพระบบการควบคมภายใน

ไดแก ขอมลทวไปดานประสบการณสอบบญช ดานตาแหนงของผสอบบญช ดานระดบของ

ผสอบบญช และดานจานวนสหกรณทไดรบมอบหมาย ผลการวจยพบวา ขอมลทวไปดาน

ตาแหนงของผสอบบญช รองลงมาดานประสบการณสอบบญชสงผลกระทบในเชงบวกตอ

ประสทธภาพระบบการควบคมภายใน และขอมลทวไปดานระดบของผสอบบญชสงผลกระทบ

ในเชงลบในทศทางตรงกนขามกบประสทธภาพระบบการควบคมภายใน สาหรบดานจานวน

สหกรณทไดรบมอบหมายไมสงผลกระทบตอประสทธภาพระบบการควบคมภายใน

79

ผสอบบญชสหกรณมความคดเหนเกยวกบคณภาพงานสอบบญชโดยรวมอยใน

ระดบมาก และเมอพจารณาเปนรายดานอยในระดบมากทกดาน โดยเรยงลาดบจากมากไปหานอย

ดงน ดานความสามารถในการจดทากระดาษทาการไดอยางถกตองครบถวนตามวธการตรวจสอบท

กาหนดในแนวการสอบบญชและมการลงลายมอชอผตรวจสอบและผสอบทานครบถวน รองลงมา

ผสอบบญชสหกรณคดวาขอความในรายงานการสอบบญชมความถกตองครบถวนและมการจดทา

รายงานการสอบบญชเปนไปตามแบบทกรมตรวจบญชสหกรณกาหนด และผสอบบญชสหกรณม

การกาหนดระดบความมสาระสาคญเปนไปตามทกรมตรวจบญชสหกรณกาหนด

ผสอบบญชสหกรณ มความคดเหนเกยวกบจรรยาบรรณของผสอบบญชสหกรณ

โดยรวมอยในระดบมาก และเมอพจารณาเปนรายดานพบวาอยในระดบมากทกดาน โดยเรยงลาดบ

จากมากไปหานอย 3 ลาดบแรก ดงน ผสอบบญชสหกรณประพฤตปฏบตตนในทางทถกทควร

สานกในหนาทและไมปฏบตตนในลกษณะททาใหเกดความเสอมเสยเกยรตศกดแหงวชาชพ

รองลงมา มคาเฉลยเทากน 5 ดาน คอ (1) ผสอบบญชปฏบตงานดวยความโปรงใส ความเปนอสระ

ความเทยงธรรม และความซอสตยสจรต (2) ผสอบบญชปฏบตงานดวยความยตธรรมซอตรงตอ

วชาชพและไมมสวนไดเสยในงานทเปนผสอบบญชสหกรณ (3) ผสอบบญชไมนาขอมลทเปน

ความลบของสหกรณทไดมาจากการปฏบตงานสอบบญชและความสมพนธในทางธรกจ รวมทง

ความลบของผทผสอบบญชสหกรณปฏบตหนาทใหไปเปดเผยตอบคคลทไมมสวนเกยวของได

รบทราบ โดยไมไดรบอนญาตเปนลายลกษณอกษรจากผรบบรการ (4) ผสอบบญชมความ

รบผดชอบตอเพอนรวมวชาชพ โดยไมแยงงานสอบบญชสหกรณจากผสอบบญชสหกรณรายอน

และ (5) ผสอบบญชไมเรยกหรอรบทรพยสนหรอประโยชนจากบคคลใดเมอบคคลนนไดรบงาน

จากการแนะนาหรอการจดหางานของตนในฐานะเปนผสอบบญชสหกรณของสหกรณนน และ

ลาดบท 3 มคาเฉลยเทากน 2 ดาน คอ ผสอบบญชสหกรณใชวจารณญาณอยางรอบคอบ มเหตผลใน

การปฏบตงาน ทงน เพอประโยชนสงสดตอผทผสอบบญชสหกรณปฏบตหนาทให และผสอบ

บญชไมใหหรอรบวาจะใหทรพยสนหรอประโยชนใดๆเพอเปนการจงใจใหบคคลอนแนะนาหรอ

จดหางานสอบบญชสหกรณมาใหตน

ผสอบบญชสหกรณ มความคดเหนเกยวกบประสทธภาพระบบการควบคมภายใน

โดยรวมอยในระดบมาก และเมอพจารณาเปนรายดานพบวาอยในระดบมากทง 5 ดานโดยเฉพาะ

ดานสภาพแวดลอมการควบคม พบวา ผสอบบญชสหกรณมการศกษาสภาพแวดลอมการควบคม

80

ของสหกรณกอนเขาปฏบตหนาทสอบบญชระหวางป/ประจาป และผสอบบญชนาผลจากการ

วเคราะหสภาพแวดลอมของสหกรณเพอนาขอมลมาใชประกอบการวางแผนการสอบบญชโดยรวม

และจดทาแนวการสอบบญช รองลงมาคอ ดานกระบวนการประเมนความเสยงของสหกรณ พบวา

ผสอบบญชสหกรณสามารถระบความเสยงทเกยวของกบการจดทางบการเงนใหเปนไปตาม

กฎหมายสหกรณ มาตรฐานการบญชของสหกรณ และระเบยบทนายทะเบยนสหกรณกาหนด และ

ผสอบบญชสหกรณเขาใจกระบวนการประเมนความเสยงของสหกรณในสวนทเกยวของกบการ

จดทารายงานทางการเงนทเชอถอได ดานกจกรรมควบคม พบวา ผสอบบญชสหกรณสามารถ

พจารณานโยบาย และวธปฏบตของสหกรณทเกยวของกบการสอบบญช ไดแก การอนมต การสอบ

ทานผลการปฏบตงาน และผสอบบญชสหกรณสามารถพจารณานโยบาย และวธปฏบตของ

สหกรณทเกยวของกบการประมวลผลขอมล การควบคมทางกายภาพ และการแบงแยกหนาทได

สาหรบดานระบบสารสนเทศทเกยวของกบงบการเงนและการสอสาร พบวา ผสอบบญชสหกรณ

สามารถสอสารใหบคลากรทเกยวของกบการจดทารายงานทางการเงนไดเขาใจบทบาทหนาทและ

ความรบผดชอบในการรายงานทางการเงน รวมทงวธการรายงานทเหมาะสมได และสามารถ

พจารณาระบบสารสนเทศทเกยวของกบการจดทารายงานทางการเงน ซงครอบคลมวธการ

และการบนทกรายการทถกตอง และดานการตดตามผลการควบคม พบวา ผสอบบญชสหกรณ

สามารถพจารณาวาคณะกรรมการดาเนนการไดมการตดตามผลการควบคมเปนไปตามทกาหนด

รวมทงมการเปลยนแปลงการควบคมตามความเหมาะสม และผสอบบญชสหกรณสามารถพจารณา

วาคณะกรรมการดาเนนการไดมการตดตามผลการควบคมและใหความสนใจกบขอสงเกต /

ขอเสนอแนะของผสอบบญช รวมทงการพจารณาปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะ

จรรยาบรรณของผสอบบญชทสงผลตอคณภาพงานสอบบญช ไดแก จรรยาบรรณ

ของผสอบบญช ดานความโปรงใส ความเปนอสระ ความเทยงธรรม และความซอสตยสจรต ดาน

ความรความสามารถ และมาตรฐานในการปฏบตงาน ดานการรกษาความลบ ดานความรบผดชอบ

ตอผรบบรการ ดานความรบผดชอบตอผทผสอบบญชปฏบตหนาทให ดานความรบผดชอบตอ

เพอนรวมวชาชพ และจรรยาบรรณทวไป สงผลกระทบในเชงบวกตอคณภาพงานสอบบญช

จรรยาบรรณของผสอบบญชทสงผลตอประสทธภาพระบบการควบคมภายใน

ไดแก จรรยาบรรณของผสอบบญช ดานความโปรงใส ความเปนอสระ ความเทยงธรรม และความ

ซอสตยสจรต ดานความรความสามารถ และมาตรฐานในการปฏบตงาน ดานการรกษาความลบ

ดานความรบผดชอบตอผรบบรการ ดานความรบผดชอบตอผทผสอบบญชปฏบตหนาทให ดาน

81

ความรบผดชอบตอเพอนรวมวชาชพ และจรรยาบรรณทวไป สงผลกระทบในเชงบวกตอ

ประสทธภาพระบบการควบคมภายใน

ประสทธภาพระบบการควบคมภายในทสงผลตอคณภาพงานสอบบญช ผลการวจย

พบวา ประสทธภาพระบบการควบคมภายใน ดานกระบวนการประเมนความเสยง ดานกจกรรม

ควบคม และดานการตดตามผลการควบคมสงผลกระทบในเชงบวกตอคณภาพงานสอบบญช

สาหรบดานสภาพแวดลอมการควบคมและดานระบบสารสนเทศทเกยวของไมสงผลกระทบตอ

คณภาพงานสอบบญช

5.2 การอภปรายผล

จากขอสมมตฐานการวจยสามารถอภปรายผลไดวา ผลกระทบของจรรยาบรรณ

ของผสอบบญชตอประสทธภาพระบบการควบคมภายในและคณภาพงานสอบบญชของผสอบ

บญชสหกรณ

1. ขอมลทวไปของผสอบบญชทสงผลกระทบในเชงบวกตอคณภาพงานสอบ

บญช ซงอธบายไดวา ขอมลทวไปดานตาแหนงของผสอบบญชและดานประสบการณสอบบญชสง

ผลกระทบในเชงบวกตอคณภาพงานสอบบญช และระดบของผสอบบญชสงผลกระทบในเชงลบ

ในทศทางตรงกนขามกบคณภาพงานสอบบญช กลาวคอ ผสอบบญชทมตาแหนงสงกวาและ

ประสบการณสอบบญชมากกวาจะใหความสาคญตอกระบวนการตรวจสอบบญช จงสงผลให

คณภาพงานสอบบญชทไดเพมมากขน ซงสอดคลองกบงานวจยของ พรรณราย คาจนทรด (2552)

ทพบวา ประสบการณในการสอบบญชสหกรณมผลกระทบตอระดบความคดเหนเกยวกบการ

ควบคมคณภาพงานสอบบญชตามวงจรคณภาพในการวางแผนการปฏบตการตรวจสอบการ

ปรบปรง (Plan-Do-Check-Act: PDCA) ดานการวางแผนงานสอบบญชและดานวธการตรวจสอบ

จดทาหลกฐานการปฏบตงานและจานวนชวโมงในการอบรมความรเกยวกบบญชและการสอบ

บญชมผลกระทบตอระดบความคดเหนเกยวกบคณภาพงานสอบบญชตามวงจรคณภาพ รวมทง

สอดคลองกบงานวจยของ Linn, et al., (2003) ทพบวา ผสอบบญชทมประสบการณและมความร

ความสามารถมากกวาสามารถตรวจสอบกจการทคอนขางยากและปฏบตอยางมความคดเหนของ

คนสวนใหญ (Consensus) ความสอดคลอง (Consistency) และความเขาใจตนเอง (Self-insight)

มากกวาผทมประสบการณและความรความสามารถนอยกวาซงเปนสวนสาคญในการชวยการ

พจารณาตดสนใจลงความเหนในงบการเงนไดอยางถกตองและนาเชอถอมากกวาผสอบบญชทม

ประสบการณและความรความสามารถทนอยกวา และงานวจยของ นนทวรรณ วงคไชย (2552)

82

พบวา ผสอบบญชรบอนญาตทมประสบการณในการสอบบญชทแตกตางกน มความคดเหนดวย

เกยวกบการมความเปนมออาชพ ดานเทคนคและปฏบตหนาท มจรรยาบรรณวชาชพดานการปฏบต

ตนเยยงผประกอบวชาชพ และดานความเปนอสระและมคณภาพการสอบบญชดานกะทดร ด

แตกตางกน เชนเดยวกบงานวจยของ นรษา ทองมณ (2556) พบวา ประสบการณเปนสวนทชวยให

ผสอบบญชมการปฏบตงานไดอยางถกตอง และสามารถแกไขปญหา และเสนอแนะแกลกคา

รวมทงการตรวจสอบอยางมคณภาพและถกตองรวมทงประสบการณยงชวยใหพฒนาความร

ความสามารถของผสอบบญชมากขนนาไปสประสบความสาเรจในวชาชพตอไป นลนรตน

เดนดอนทราย (2547) พบวา การทผสอบบญชไมไดปฏบตตามขนตอนการตรวจสอบอยาง

เหมาะสม อนเปนสาเหตสาคญททาใหเกดพฤตกรรมททาใหคณภาพงานสอบบญชลดลง สาหรบ

ดานระดบของผสอบบญชสงผลกระทบในเชงลบในทศทางตรงกนขามกบคณภาพงานสอบบญช

อธบายไดวา ระดบของผสอบบญชสงขนจะสงผลใหคณภาพงานสอบบญชยงลดลง กลาวคอ ผสอบ

บญชระดบสงมกละเลยตอการปฏบตหนาทโดยคดวาตนเองมประสบการณความรความสามารถ

เหมาะสมกบระดบตาแหนงจงไมใหความสาคญกบการวางแผนงานสอบบญชอยางเครงครด โดย

ไมไดมงเนนเทคนควธการตรวจสอบหลกฐานการสอบบญชอยางมประสทธภาพ ซงการปฏบตงาน

สอบบญชใหมคณภาพนน สงสาคญทสดขนอยก บปจจยสวนบคคลของผสอบบญชทจะตอง

ปฏบตงานอยางมคณภาพ ดงนน จงพบวาระดบของผสอบบญชทสงขนยงสงผลใหคณภาพ

งานสอบบญชลดลง

2. ขอมลทวไปของผสอบบญชทสงผลกระทบในเชงบวกตอประสทธภาพระบบ

การควบคมภายใน อธบายไดวา ขอมลทวไปดานตาแหนงของผสอบบญชและดานประสบการณ

สอบบญชสงผลกระทบในเชงบวกตอประสทธภาพระบบการควบคมภายใน และระดบของผสอบ

บญชสงผลกระทบในเชงลบในทศทางตรงกนขามกบประสทธภาพระบบการควบคมภายใน

กลาวคอ ผสอบบญชทมระดบตาแหนงทสงกวาและประสบการณสอบบญชทมากกวาจะสงผลให

ประสทธภาพระบบการควบคมภายในเพมมากขน สอดคลองกบงานวจยของ เจรญ เจษฎาวลย

(2547) พบวา การบรหารจดการองคกรใหบรรลเปาหมายและกอใหเกดประสทธผลสงสด สงสาคญ

ทแตละองคกรใหความสนใจคอ การจดใหมระบบการควบคมภายในทมคณภาพเพอวดและ

ประเมนผลการดาเนนงานใหเปนไปตามเปาหมายทกาหนด และสอดคลองกบ ตลาดหลกทรพย

แหงประเทศไทย (2548) กลาววา การควบคมภายในไมไดหมายถงการควบคมภายในเฉพาะ

ทางดานบญชและการเงนเทานน ยงครอบคลมไปถงการควบคมภายในดานการบรหาร และการ

ควบคมภายในดานการปฏบตงานดวย ผบรหารจงตองปลกจตสานกใหบคลากรทกคนตระหนกถง

ความสาคญของการควบคมภายในและรวมมอกนเพอชวยรกษาไวซงระบบการควบคมภายใน และ

83

ในขณะเดยวกน บคลากรทกๆคน ในองคกรกจะตองมความรบผดชอบรวมกนในเรองการควบคม

ภายในดวย สาหรบขอมลทวไปดานระดบของผสอบบญชทสงผลกระทบในชงลบในทศทาง

ตรงกนขามตอประสทธภาพระบบการควบคมภายใน อธบายไดวา ระดบของผสอบบญชทสงกวา

สงผลใหประสทธภาพระบบการควบคมภายในลดลง กลาวคอ ระบบการควบคมภายในจะม

ประสทธภาพไดนนสวนสาคญกคอการทฝายบรหาร ฝายจดการและเจาหนาทตองรวมมอรวมใจกน

ปฏบตตามระดบการควบคมภายในทกาหนดไว รวมทงผสอบบญชจะตองมการประเมนความเสยง

และประเมนระบบการควบคมภายในของสหกรณโดยยดหลกความเปนจรงและมการเขาไป

ประเมนและสอบถาม ณ ททาการสหกรณรวมทงสงเกตการปฏบตงาน สภาพแวดลอมโดยรวมและ

นาผลทไดมาประเมนประสทธภาพระบบการควบคมภายในตามขอเทจจรงโดยไมใชประเมนตาม

ผสอบบญชปกอน ซงในปจจบน พบวา ผสอบบญชจะประเมนระบบการควบคมภายในของ

สหกรณโดยยดตามขอมลจากผสอบบญชปกอน แตตามขอเทจจรงสหกรณมการเปลยนแปลง

ตลอดเวลา โดยผสอบบญชไมไดเขาไปประเมนสภาพแวดลอมจรงทสหกรณ ซงสวนใหญพบวา

ผสอบบญชระดบสงจะปฏบตเชนนเนองจากคดวาตนเองมทกษะและประสบการณทสงกวาผสอบ

บญชระดบตา จงเปนเหตผลทระดบผสอบบญชทสงกวาสงผลใหประสทธภาพระบบการควบคม

ภายในลดลง

3. จรรยาบรรณของผสอบบญชทสงผลกระทบในเชงบวกตอคณภาพงานสอบ

บญช ซงอธบายไดวา ผสอบบญชสหกรณทมจรรยาบรรณตอวชาชพมากกวาจะสงผลใหคณภาพ

งานสอบบญชเพมมากขนดวย เนองจากจรรยาบรรณวชาชพถอเปนเครองมอสาคญทผสอบบญช

จะตองยดถอและปฏบตเพอใชเปนแนวทางในการปฏบตงานตอหนาทดวยความโปรงใส ความเปน

อสระ ความเทยงธรรม และความซอสตยสจรต ซงสอดคลองกบงานวจยของ วนวสา เนองสมศร

(2551) พบวา นกบญชธรกจ SMEs มความคดเหนเกยวกบการมจรรยาบรรณวชาชพโดยรวมและ

เปนรายดานอยในระดบมาก ไดแก ดานความโปรงใส ความเปนอสระ ความเทยงธรรม และความ

ซอสตวสจรต ดานความรความสามารถและมาตรฐานในการปฏบตงาน ดานความรบผดชอบตอ

ผรบบรการ และการรกษาความลบ และดานความรบผดชอบตอผถอหน รวมทงสอดคลองกบ

งานวจยของ วนรกษ โสภาพร (2557) พบวา การควบคมการสอบบญช ดานขอกาหนดทางวชาชพ

ทเกยวของ ดานการแบงงาน และดานความรบผดชอบของผนาตอคณภาพภายใน มความสมพนธ

และผลกระทบเชงบวกกบคณภาพการสอบบญช เนองจาก การปฏบตงานทมการควบคมคณภาพใน

ทกๆ ขนตอนการทางาน ยอมปองกนขอผดพลาดในการปฏบตงาน ซงทาใหผลลพธทไดคอ

84

คณภาพงานทด ไดแก หลกความเปนอสระ ความซอสตยสจรต ความเทยงธรรม จรรยาบรรณตอ

ลกคา จรรยาบรรณตอเพอนรวมวชาชพ ตลอดจนจรรยาบรรณทวไป ซงสอดคลองกบแนวคดของ

โคมทอง ถานอาดนา (2548) พบวา จรรยาบรรณวชาชพ ดานความโปรงใส ความเปนอสระ ความ

เทยงธรรม และความซอสตยสจรต ดานความรความสามารถและมาตรฐานในการปฏบตงาน ม

ความสมพนธกบประสทธภาพการทางานดานผลการปฏบตงาน เพอนาไปสการทางานทม

ประสทธภาพ และบรรลว ตถประสงคของธรกจทตงไว รวมทงสอดคลองกบงานวจยของ

จารมน ศรสนต (2550) พบวา ความเชยวชาญการสอบบญช ดานจรรยาบรรณวชาชพการสอบบญช

มความสมพนธและผลกระทบเชงบวกกบคณภาพการสอบบญชโดยรวม เนองจาก จรรยาบรรณ

วชาชพการสอบบญช คอ คณธรรม จรยธรรมของผสอบบญชทจะตองยดถอปฏบตเยยงผประกอบ

วชาชพเพอใหการสอบบญชเปนไปอยางมประสทธภาพ และประสทธผล อนสงผลตอการแสดง

ความเหนทมตอรายงานทางการเงนอยางมคณภาพ ทงในดานความเทยงธรรม โดยปราศจากความ

ลาเอยงและมอคต ยดมนในความเปนกลางและความเปนอสระโปรงใส ไมอยภายในการบงคบ

เขยนรายงานการนาเสนอมความชดเจนไมคลมเครอ ใชขอความทกระชบไดใจความไมฟมเฟอย

และแสดงความเหนทมตองบการเงนทแสดงใหผรบการตรวจมการปรบปรงในทางทดขน ดงนน

ความเชยวชาญการสอบบญช ดานจรรยาบรรณวชาชพการสอบบญชจงมความสมพนธและ

ผลกระทบเชงบวกกบคณภาพการสอบบญช ผสอบบญชจงควรตระหนกถงการประพฤตปฏบตตน

ในการสอบบญชอยางเครงครด สอดคลองกบงานวจยของ นนทวรรณ วงคไชย (2552) พบวา

จรรยาบรรณทางวชาชพ ดานการปฏบตงานเยยงผประกอบวชาชพ มความสมพนธและผลกระทบ

เชงบวกกบคณภาพงานสอบบญช และสอดคลองกบงานวจยของ มณฑรา กจสมพนธวงศ (2550)

พบวา ความซอสตยสจรต มความสมพนธและผลกระทบเชงบวกกบคณภาพการสอบบญช รวมทง

สอดคลองกบงานวจยของ วลาศณ ชอบด (2554) พบวา ความรความสามารถทางวชาชพ

ประกอบดวย ดานความรในวชาชพ ดานทกษะทางวชาชพ ดานจรรยาบรรณ ดานเจตคต สงผล

กระทบเชงบวกตอคณภาพงานตรวจสอบของผตรวจสอบภายในของแตละดานของสานกงานเขต

พนทการศกษา รวมทงงานวจยของ Eynon, Hills and Stevens (1997) พบวาความตองการทจะดารง

ไวซงความนาเชอถอของวชาชพทางการบญชนาไปสความสนใจทเพมขนเกยวกบจรรยาบรรณ

(Moral Reasoning Ability: MRA) ของผสอบบญชรบอนญาต และคณลกษณะดานจรยธรรมทาง

85

วชาชพสอดคลองกบงานวจยของ นนทวรรณ วงคไชย (2552) ผสอบบญชประพฤตตนตามหลก

จรรยาบรรณวชาชพไปพรอมกบความเปนมออาชพจะสงผลตอความสาเรจและคณภาพในการ

ทางานประกอบกบมารยาทของผสอบบญชรบอนญาตมความสมพนธและสงผลกระทบเชงบวกตอ

คณภาพการสอบบญช

4. จรรยาบรรณของผสอบบญชทสงผลกระทบในเชงบวกตอประสทธภาพระบบ

การควบคมภายใน ซงอธบายไดวา ผสอบบญชทมจรรยาบรรณมากกวาจะสงผลใหประสทธภาพ

ระบบการควบคมภายในเพมมากขนดวย สอดคลองกบงานวจยของ อมรา เพยรบชา (2551) พบวา

การควบคมภายใน หลกฐานการสอบบญช การเลอกตวอยางในการสอบบญช การวางแผนการ

ตรวจสอบบญช ถอเปนปจจยหลกในการปฏบตงานตรวจสอบบญช และสอดคลองกบงานวจยของ

จฬาลกษณ ฟองมล (2554) ไดทาการศกษาเรอง ความคดเหนของผสอบบญชตอความสมพนธ

ระหวางประสทธผลของการควบคมภายในตามมาตรา 404 ของกฎหมาย Sarbanes Oxley Act กบ

คณภาพรายงานทางการเงน ผลการศกษาพบวา ผสอบบญชและผชวยสอบบญชมความเหน วา

กจการทมการนามาตรา 404 ของกฎหมาย Sarbanes Oxley Act มาปฏบตนนจะมประสทธผลของ

การควบคมภายในอยในระดบมาก และมความเหนวา กจการมคณภาพรายงานทางการเงนอยใน

ระดบมาก ซงในการศกษายดถอหลกการตามแนวคดการควบคมภายในของ COSO มความสมพนธ

กบคณภาพรายงานทางการเงน หมายความวา หากกจการมการควบคมภายในทมประสทธผลแลว

จะทาใหรายงานทางการเงนของกจการนนมคณภาพสงตามไปดวย

5. ประสทธภาพระบบการควบคมภายในทสงผลกระทบในเชงบวกตอคณภาพ

งานสอบบญช ซงอธบายไดวา ผสอบบญชทมการประเมนประสทธภาพระบบการควบคมภายใน

โดยยดหลกบนพนฐานความถกตองและเปนจรงเพมมากขนจะสงผลใหคณภาพงานสอบบญชเพม

มากขนดวย สอดคลองกบงานวจยของ อบลวรรณ กองสวรรณกล (2556) ไดศกษาปจจยทม

ผลกระทบตอคณภาพงบการเงน ในมมมองของผสอบบญชรบอนญาตเขตกรงเทพมหานคร พบวา

ปจจยทมผลกระทบตองบการเงนมากทสด ไดแก ปจจยดานการควบคมภายใน รองลงมา ไดแก

ปจจยดานจรรยาบรรณวชาชพผทาบญช และปจจยดานความรความสามารถผทา และจากการศกษา

ของ สรย ถนสงเนน (2551) ไดศกษาผลกระทบของประสทธภาพการทางานเปนทมทมตอคณภาพ

การควบคมภายในของสหกรณในเขตสานกงานตรวจบญชสหกรณท 3 พบวา 1) ประสทธภาพการ

86

ทางานเปนทมดานจตสานกในความรบผดชอบมความสมพนธและผลกระทบเชงบวกกบคณภาพ

การควบคมภายในโดยรวม ดานรายงานทางการเงนทถกตองและดานการปฏบตตาม กฎ ระเบยบท

เกยวของ 2) ประสทธภาพการทางานเปนทมดานความรสกทดตอกนมความสมพนธและผลกระทบ

เชงบวกกบคณภาพการควบคมภายในโดยรวม ดานการทากาไรตามเปาหมายดานการใชทรพยากร

อยางคมคา ดานรายงานทางการเงนทถกตอง และดานการปฏบตตามกฎ ร ะเบยบทเกยวของ 3)

ประสทธภาพการทางานเปนทม ดานความเปนอนหนงอนเดยวกนของเปาหมาย มความสมพนธ

และผลกระทบเชงบวกกบคณภาพการควบคมภายในโดยรวม ดานรายงานการทางการเงนทถกตอง

และดานการปฏบตตามกฎ ระเบยบทเกยวของ โดยสรปประสทธภาพการทาง านเปนทมม

ผลกระทบตอคณภาพการควบคมภายในขององคกร

5.3 ประโยชนทไดรบจากการวจย

5.3.1 ประโยชนในเชงทฤษฎ

การวจยครงนศกษาผลกระทบของจรรยาบรรณของผสอบบญชตอ

ประสทธภาพระบบการควบคมภายในและคณภาพงานสอบบญชของผสอบบญชสหกรณ จากการ

นาทฤษฎ และแนวคดทเกยวของมาอธบายถงปจจยทเกยวของประกอบดวย

(1) ทฤษฎการเรยนร (Leaning Theory) และการเรยนรจากการปฏบต (Action

Learning) ทใชอธบายผลกระทบเชงบวกดานประสบการณสอบบญช ตอคณภาพงานสอบบญช

และประสทธภาพระบบการควบคมภายใน รวมทงอธบายการสงผลกระทบในเชงบวกดานตาแหนง

ของผสอบบญชตอคณภาพงานสอบบญชและประสทธภาพระบบการควบคมภายใน เนองจากเปน

พนฐานสาคญของผสอบบญชสหกรณในฐานะของผสอบบญชทตองมการฝกฝนและเรยนรจาก

ประสบการณการสอบบญช จากเหตการณทไดตรวจสอบเจอจากสหกรณตางๆ เมอประสบการณ

เพมมากขน อายในการทางานเพมขน ความรทางวชาการเพยงพอสงผลใหผสอบบญชมคณสมบต

พรอมทจะสอบเลอนระดบขนสตาแหนงทสงขนไป เพอนาไปสการพฒนาตนเองไดอยางเปนมอ

อาชพ ทฤษฎนไดตอบโจทยของการวจยวา ขอมลทวไปของผสอบบญชดานประสบการณสอบ

บญชและดานตาแหนงของผสอบบญชสงผลกระทบในเชงบวกตอคณภาพงานสอบบญชและ

ประสทธภาพระบบการควบคมภายใน

(2) แนวคดเกยวกบจรยธรรมและจรรยาบรรณของผประกอบวชาชพ

(Ethics and Professional Code of Ethics) อธบายสงผลกระทบในเชงบวกตอคณภาพงานสอบบญช

และประสทธภาพระบบการควบคมภายใน เนองจากเปนพนฐานสาคญของบคลากรทปฏบตงาน

87

สอบบญช ในสวนของจรยธรรมและจรรยาบรรณของการปฏบตนนนอกจากกฎหมายและ

มาตรฐานทเกยวของกบวชาชพบญชทนกบญชตองถอปฏบตตามอยางเครงครดแลว นกบญชยงตอง

ตระหนกหลกของจรยธรรมและจรรยาบรรณในการดาเนนงานตามวชาชพ เพอเปนการสงเสรม

และดารงไวซงเกยรตศกดแหงวชาชพ ซงผวจยจะเนนวชาชพของงานสอบบญช ซงผสอบบญช

สหกรณจะถกกาหนดดวยระเบยบนายทะเบยนสหกรณวาดวยจรรยาบรรณของผสอบบญชสหกรณ

พ.ศ. 2554 และระเบยบกรมตรวจบญชสหกรณ วาดวยขอกาหนดการปฏบตตามจรรยาบรรณของ

ผสอบบญชสหกรณ พ.ศ. 2554 เพอปฏบตงานไดอยางมความเปนกลางและอสระในการแสดง

ความเหนตอรายงานทางการเงน รวมทงเปนการสรางความนาเชอถอแกผใชงบการเงนตอไป ทฤษฎ

นไดตอบโจทยผลการวจย จรรยาบรรณของผสอบบญชทสงผลกระทบในเชงบวกตอประสทธภาพ

ระบบการควบคมภายในและคณภาพงานสอบบญช เมอผสอบบญชปฏบตงานสอบบญชอยางม

จรยธรรม และจรรยาบรรณตอวชาชพดงกลาวกสามารถทจะอธบายความสมพนธไปยงคณภาพ

งานสอบบญชนนไดเชนกน

(3) แนวคดเกยวกบคณภาพงานสอบบญช (Audit Quality) เปนสวนสาคญ

ในการปฏบตงานสอบบญชใหเปนไปตามมาตรฐานการสอบบญชทรบรองทวไปและมาตรฐานทาง

วชาชพทกาหนดไวเพอนาไปสการแสดงความเหนตองบการเงน รวมทงเปนการสรางความเชอมน

แกผใชงบการเงนและเมอผสอบบญชมจรรยาบรรณตอวชาชพกยอมสงผลใหประสทธภาพระบบ

การควบคมภายในและงานสอบบญชยอมมคณภาพดเชนกน

(4) แนวคดเกยวกบระบบการควบคมภายใน ถอวาเปนกระบวนการทผสอบ

บญชจะตองประเมนผลสภาพแวดลอมการควบคมของสหกรณในเบองตนเพอใหไดความเชอมน

อยางสมเหตสมผลในการบรรลวตถประสงคของสหกรณเกยวกบความนาเชอถอไดของรายงาน

ทางการเงน ความมประสทธผลและประสทธภาพของการดาเนนงาน การปฏบตตามกฎหมายและ

ขอกาหนดทเกยวของ การทาความเขาใจการควบคมภายในของสหกรณชวยใหผสอบบญชระบ

ประเภทของการแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรงอนเปนสาระสาคญทอาจเกดขน โดยใหพจารณาวา

การควบคมภายในทสหกรณกาหนดไวสามารถปองกน คนพบ และแกไขการแสดงขอมลทขดตอ

ขอเทจจรงอนเปนสาระสาคญไดอยางมประสทธภาพหรอไม ผสอบบญชตองเขาใจในการควบคม

ภายในทเกยวของกบการตรวจสอบ รวมทงใชดลยพนจเยยงผประกอบวชาชพในการพจารณาวา

การควบคมอยางใดอยางหนงหรอทใชกบการควบคมอนมความเกยวของกบการสอบบญชหรอไม

โดยพจารณาเฉพาะสวนทเกยวของกบการสอบบญช ไดแก ความเชอถอไดของงบการเงน การ

ปฏบตตามกฎหมาย ขอบงคบและระเบยบทนายทะเบยนสหกรณกาหนด ซงผสอบบญชตอง

ประเมนความเหมาะสมของการควบคมภายในทกาหนดและพจารณาวาการควบคมดงกลาว

88

สหกรณไดนามาปฏบตหรอไม ดงนนแนวคดเกยวกบระบบการควบคมภายในไดตอบโจทย

ผลการวจยการสงผลกระทบในเชงบวกตอคณภาพงานสอบบญช

5.3.2 ประโยชนในเชงปฏบต

(1) เพอเปนแนวทางในการปรบปรง แกไข และพฒนาผสอบบญชสหกรณ

ใหมจรรยาบรรณ ตอวชาชพ รวมถงการลดขอผดพลาดในการปฏบตงานสอบบญชใหอยในระดบท

ยอมรบได

(2) เพอเปนแนวทางใหผสอบบญชสหกรณในการพฒนาคณภาพงานสอบ

บญชใหเปนทยอมรบเพอสรางชอเสยงและสรางภาพลกษณทดแกองคกร

(3) เพอเปนแนวทางใหกรมตรวจบญชสหกรณและหนวยงานทเกยวของกบ

วชาชพบญชในการออกกฎ ระเบยบ ขอบงคบ หรอควบคมคณภาพงานสอบบญช และพฒนา

จรรยาบรรณในวชาชพสอบบญชใหมมาตรฐานในระดบสากล

ดงนน ผสอบบญชสหกรณตองพฒนาตนเองใหมจรรยาบรรณตอวชาชพ

และหมนศกษาหาความรอยางตอเนอง โดยอาศยประสบการณและเหตการณตางๆ ทไดตรวจสอบ

โดยยนอยบนพนฐานของความถกตองตามมาตรฐานการสอบบญชทรบรองทวไป เพอใหไดความ

เชอมน อยางมเหตผลวางบการเงนโดยรวมไมแสดงขอมลทขดตอขอเทจจรง อนเปนสาระสาคญ

และตองวางแผนงานตรวจสอบและปฏบตงานโดยใชวจารณญาณในการสงเกตสงสยเยยงผ

ประกอบวชาชพตอขอมลของสหกรณ โดยคานงถงสถานการณแวดลอมทอาจมอย รวมทงตอง

กาหนดขอบเขตวธการตรวจสอบบญชโดยอาศยมาตรฐานการสอบบญชเปนหลก อกทงตอง

คานงถงขอกาหนดขององคกรหรอหนวยงานดวย เพอใหการปฏบตงานสอบบญชมมคณภาพ อน

จะสงผลตอคณภาพงานสอบบญชอยางนาเชอถอและไดรบการยอมรบจากผตองการใชงบการเงน

และเพอลดความเสยงจากการทางานสอบบญช รวมทงสรางความนาเชอถอใหกบผสอบบญช

สหกรณของกรมตรวจบญชสหกรณตอไปในอนาคต

5.4 ขอจากดและขอเสนอแนะงานวจยในอนาคต

5.4.1 ขอจากด

งานวจยครงนพบวามขอจากด โดยแบงเปน 3 ประเดน ดงน

(1) การวจยครงนใชประชากรกลมตวอยางเฉพาะผสอบบญชสหกรณทเปน

ขาราชการและพนกงานราชการของกรมตรวจบญชสหกรณเทานน

89

(2) การตอบกลบแบบสอบถามของผสอบบญชสหกรณคอนขางนอย

เนองจากผสอบบญชสหกรณไมใหความสาคญกบการตอบแบบสอบถามงานวจย

(3) การวจยครงนจะมองเฉพาะปจจยดานจรรยาบรรณของผสอบบญช

สหกรณเพยงดานเดยวในการพฒนาคณภาพงานสอบบญช แตยงมปจจยดานอนๆ มาเกยวของ เชน

ผบรหาร นกบญช ผชวยผสอบบญช กฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ และมาตรฐานการบญชในปจจบน

ทเปนเหตจงใจสาคญในการพฒนาคณภาพงานสอบบญชของผสอบบญชกรมตรวจบญชสหกรณ

5.4.2 ขอเสนอแนะงานวจยในอนาคต

(1) ควรเปลยนกลมตวอยางเพอศกษาคณภาพงานสอบบญช เชน ผบรหาร ผ

มหนาทจดทาบญช ผชวยผสอบบญช กฎระเบยบ ขอบงคบและมาตรฐานการบญชในปจจบน ทเปน

เหตจงใจสาคญในการพฒนาคณภาพงานสอบบญชของกรมตรวจบญชสหกรณ

(2) ควรเปลยนวธการเกบขอมลจากแบบสอบถาม เปนการสอบถามและ

สมภาษณแบบเชงลกตวตอตวเพอใหไดมาซงรายละเอยดทสามารถนาไปใชใหเกดประโยชนสงสด

(3) การวจยในอนาคตอาจใชประชากรในการวจยทเปนผสอบบญชสหกรณ

ตางประเทศเพอเปรยบเทยบคณภาพงานสอบบญชในประเทศไทยกบตางประเทศ เชน ประเทศใน

กลม ASEAN เปนตน เพอเปนแนวทางในการพฒนาผสอบบญชสหกรณในประเทศไทยมากขน

(4) จรรยาบรรณของผสอบบญชสหกรณสามารถพจารณาในดานอนๆ มา

ประกอบดวย เชน จรรยาขาราชการ พระราชบญญตขาราชการพลเรอนในปจจบน พฤตกรรมสวน

บคคล จรยธรรมสวนบคคล เปนตน ซงเปนปจจยในการพจารณาทอาจจะสงผลกระทบในเชงบวก

ตอคณภาพงานสอบบญชของผสอบบญชสหกรณได

90

บรรณานกรม

กรมตรวจบญชสหกรณ. (2542). พระราชบญญตสหกรณ.

กรมตรวจบญชสหกรณ. (2542). ระเบยบนายทะเบยนสหกรณวาดวยการบญชของสหกรณ.

กรมตรวจบญชสหกรณ. (2556). คมอการวางแผนงานสอบบญช เรองการประเมนความเสยงในการ

สอบบญช.

กรมตรวจบญชสหกรณ. (2554). ระเบยบเกยวกบจรรยาบรรณของผสอบบญชสหกรณ.

กรมตรวจบญชสหกรณ. (2553). ระบบมาตรฐานการควบคมคณภาพงานสอบบญช (CAQC).

กรมตรวจบญชสหกรณ. (2554). คมอการปฏบตตามขอบงคบวาดวยจรรยาขาราชการกรมตรวจ

บญชสหกรณ.

กว วงศพฒ. (2545). การสอบบญชการตรวจสอบกจการสหกรณออมทรพย. กรงเทพมหานคร:

บเค อนเตอรปรนท.

จตรงค เอฬกนฑะ. (2555). ความสมพนธระหวางจรรยาบรรณวชาชพและประสทธภาพการ

ปฏบตงานของผตรวจสอบบญชของสานกงานการตรวจเงนแผนดน. (การศกษาคนควา

อสระ คณะบญช หลกสตรบญชมหาบณฑต, มหาวทยาลยศรปทม).

จารมน ศรสนต. (2550). ความสมพนธระหวางคณคาวชาชพกบคณภาพการสอบบญชของผสอบ

บญชภาษอากรในประเทศไทย. (วทยานพนธปรญญาบญชมหาบณฑต, มหาวทยาลย

มหาสารคาม).

จฬาลกษณ ฟองมล. (2554). ความคดเหนของผสอบบญชตอความสมพนธระหวางประสทธผล

ของการควบคมภายในตามมาตรา 404 ของกฎหมายซาเบนส ออกซเลย กบคณภาพรายงาน

ทางการเงน.

เจรญ เจษฎาวลย. (2547). การตรวจสอบภายใน. กรงเทพฯ : พอด.

จาเรญ จตรหลง. (2549). ปจจยการจดการความรกบองคการแหงการเรยนรในสถานศกษา. วารสาร

ศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน, 17(2), 200-219.

ชนญญา สนชน. (2548). ความสมพนธระหวางความรความสามารถดานการบญช ดานการสอบ

บญช ดานกฎหมาย และเทคโนโลยสารสนเทศกบคณภาพการสอบบญช. (วทยานพนธ

ปรญญาบญชมหาบณฑต, มหาวทยาลยมหาสารคาม).

91

ชยพล ทพยทอง. (2550). การศกษาคณลกษณะของผบรหารตอจรรยาบรรณวชาชพผทาบญช

บรษทขนาดกลางและขนาดยอมในเขตกรงเทพมหานคร. (วทยานพนธปรญญาบญช

มหาบณฑต, มหาวทยาลยบรพา).

ชลลดา ชาตสทธ. (2546). หลกจรยธรรมกบการจดทาบญชของสานกงานรบทาบญชในอาเภอเมอง

จงหวดเชยงใหม. (การคนควาแบบอสระปรญญาบญชมหาบณฑต, มหาวทยาลยเชยงใหม).

ชพวชณ คาภรมย, ปพฤกษ อตสาหะวาณชกจ และนตพงษ สงศรโรจน. (2554). ผลกระทบของ

ความรความสามารถทางการบญชและประสบการณดานการสอบบญชทมตอความสาเรจ

ในการทางานของผสอบบญชรบอนญาตในประเทศไทย. (วทยานพนธปรญญาบญช

มหาบณฑต, มหาวทยาลยมหาสารคาม).

ดนชา อาชามาส. (2554). ปจจยทสงผลตอประสทธภาพระบบการควบคมภายในระบบสารสนเทศ:

การประปานครหลวง. (การคนควาแบบอสระปรญญาบญชมหาบณฑต,

มหาวทยาลยธรรมศาสตร).

ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย. (2548). แนวทางการจดระบบการควบคมภายใน. กรงเทพฯ :

บญศรการพมพ, เทอน ทองแกว. (2547). ทมงาน. มตรคร, 7 (43).

นนทวรรณ วงศไชย. (2552). ผลกระทบของความเปนมออาชพ และจรรยาบรรณวชาชพ ทมตอ

คณภาพการสอบบญช ของผสอบบญชรบอนญาตในเขตกรงเทพมหานคร. (วทยานพนธ

ปรญญาบญชมหาบณฑต, มหาวทยาลยมหาสารคาม).

นนทตา คบหม, พชร นนทดสต และทวศกด งามพตราพนธ. (2547). ปจจยทมผลกระทบตอระดบ

ความพงพอใจของลกคาทมตองานสอบบญช.กรงเทพมหานคร : สถาบนวจยและให

คาปรกษาแหงมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

นรษา ทองมณ. (2556). คณลกษณะของผสอบบญชทสงผลตอคณภาพงานสอบบญชและ

ความสาเรจในงานสอบบญชของผสอบบญชรบอนญาตในประเทศไทย. (วทยานพนธบญช

มหาบณฑต, มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตหาดใหญ).

นรรตน ใยบว และ จฑาทพย สองเมอง. (2553). ปญหาและอปสรรคในการปฏบตงานของผสอบ

บญชภาษอากร. (วทยานพนธบญชบณฑต, มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร).

92

นลนรตน เดนดอนทราย. (2547). ปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมททาใหคณภาพงานสอบ

บญชลดลง : มมมองของผชวยสอบบญชและผจดการงานสอบบญช. (วทยานพนธปรญญา

บญชมหาบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย).

นพนธ เหนโชคชยชนะ และศลปพร ศรจนเพชร. (2554). การสอบบญช. กรงเทพฯ :

ทพ เอนเพรส.

บญชวง ศรธรราษฎร, ไพรช พรพนธเดชวทยา และศรรงรตน สดสมบรณ. (2554). ความสมพนธ

ระหวางความเชยวชาญการสอบบญชกบคณภาพการสอบบญชของผสอบบญชรบอนญาต

ในประเทศไทย. (วทยานพนธปรญญาบญชมหาบณฑต, มหาวทยาลยมหาสารคาม).

ประจวบ แหลมหลก. (2547). การพฒนากระบวนการเรยนรทางการศกษานอกระบบโรงเรยนโดย

ใชแนวคดการเรยนรจากการปฏบตเพอสงเสรมการปฏบตงานของอาสาสมครสาธารณสข

ประจาหมบาน (อสม.). (วทยานพนธปรญญาบญชมหาบณฑต, มหาวทยาลยมหาสารคาม).

ประชา ตนเสนย. (2550). รปแบบของปจจยทสงผลตอความสาเรจในอาชพของผบรหารระดบสง

ของบรษท (มหาชน) ในกลมอตสาหกรรมเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของตลาด

หลกทรพยแหงประเทศไทย. (วทยานพนธปรญญาปรชญาดษฎบณฑต, มหาวทยาลย

รามคาแหง).

พงษศกด แกวมส. (2552). ผลกระทบของประสทธภาพการวางแผนการสอบบญชทมตอ

ความสาเรจในการปฏบตงานของผสอบบญชสหกรณในประเทศ. (วทยานพนธปรญญา

บญชมหาบณฑต, มหาวทยาลยมหาสารคาม).

พนจ วชรรตนวงศ. (2553). ความคดเหนของนกบญชตอจรรยาบรรณทางการบญชทมตอความ

เชอถอไดของรายงานทางการเงน. (การศกษาคนควาอสระ คณะบญช หลกสตรบญช

มหาบณฑต, มหาวทยาลยศรปทม).

พรรณราย คาจนทรด. (2552). ความสมพนธระหวางการควบคมคณภาพงานสอบบญชกบคณภาพ

การสอบบญชของผสอบบญชสหกรณ. (วทยานพนธบญชมหาบณฑต คณะบรหารธรกจ,

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร).

พรหมนทร รธนธย. (2538). ปจจยในการเลอกใชบรการสอบบญชของบรษทจากด ในจงหวด

เชยงใหม. (วทยานพนธบรหารธรกจมหาบณฑต, มหาวทยาลยเชยงใหม).

93

พวงพยอม วนาพฒนสน. (2554). ผลกระทบของการควบคมคณภาพการสอบบญชทมตอ

ความสาเรจในการดาเนนงานของสานกงานสอบบญชในประเทศไทย . (วทยานพนธ

ปรญญาบญชมหาบณฑต, มหาวทยาลยมหาสารคาม).

มณฑรา กจสมพนธวงศ. (2550). ผลกระทบของเทคนคการสอบบญชและมรรยาทของผสอบบญช

รบอนญาตทมตอคณภาพการสอบบญช . (วทยานพนธปรญญาบญชมหาบณฑต,

มหาวทยาลยมหาสารคาม).

รงทพย ไชยเจรญ. (2551). ความคดเหนของนกบญชในอาเภอเมองพษณโลกทมตอการปฏบตงาน

วชาชพอยางมคณธรรมและจรยธรรม. (การคนควาแบบอสระปรญญาบญชมหาบณฑต,

มหาวทยาลยเชยงใหม).

วนวสา เนองสมศร. (2552). ผลกระทบของสภาพแวดลอมธกจและความคาดหวงในการทางาน ทม

ตอจรรยาบรรณวชาชพและความนาเชอถอในการทางานของนกบญชธรกจ SMEs ภาค

ตะวนออกเฉยงเหนอในประเทศไทย. (วทยานพนธปรญญาบญชมหาบณฑต, มหาวทยาลย

มหาสารคาม).

วรณา ตรณะประกจ. (2552). ปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมททาใหคณภาพงานสอบบญช

ลดลง. กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ศลปพร ศรจนเพชร. (2552). การควบคมคณภาพงานสอบบญช. วารสารวชาชพบญช มหาวทยาลย

ธรรมศาสตร, 13(5), 25-30.

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ. (ม.ป.ป.)

สมชาย สภทรกล. (2545). คณภาพการสอบบญชกบขนาดของสานกงานบญช. (บรหารธรกจ,

22(83) : 18-24 ; กรกฎาคม – กนยายน 2543).

สมพงษ พรอปถมภ. (2547). การควบคมคณภาพงานสอบบญชในสหราชอาณาจกร. วารสาร

นกบญช.

สชาย ยงประสทธกล. (2555). การสอบบญช.พมพครงท 7.กรงเทพฯ:หางหนสวนจากดทพเอนเพรส.

สปราณ หรรษาจกรตร. (2552). ปจจยทมผลกระทบตอความพงพอใจของผใชบรการผสอบบญช

ภาษอากร.กรงเทพมหานคร:มหาวทยาลยธรกจบณฑตย.

94

สรย ถนสงเนน, ญาณนท ตงภญโญพฒคณ และไพลน นลนยม. (2551). ผลกระทบของ

ประสทธภาพการทางานเปนทมทมตอคณภาพการควบคมภายในของสหกรณในเขต

สานกงานตรวจบญชสหกรณท 3. (วทยานพนธปรญญาบญชมหาบณฑต, มหาวทยาลย

มหาสารคาม).

สวรรณ หวงเจรญเดช. (2547). ความนาเชอถอของรายงานการเงนกบนกบญช. วารสารจฬาลงกรณ

ธรกจ ปรทศน; 41-53 ; กรกฎาคม-กนยายน.

หนงฤทย เขยวหวาน. (2555). ผลกระทบของจรรยาบรรณของผสอบบญช และความเปนมออาชพ

ทมตอคณภาพการสอบบญชของผสอบบญชรบอนญาตในจงหวดนนทบร. (การศกษา

คนควาอสระ คณะบญช หลกสตรบญชมหาบณฑต, มหาวทยาลยศรปทม).

อกษราภรณ แวนแกว. (2549). ความสมพนธระหวางความเปนมออาชพของนกบญชกบคณภาพ

รายงานการเงนของของธรกจ SMEs ในเขตภาคตะวนออกเฉยงเหนอ. (วทยานพนธ

ปรญญาบญชมหาบณฑต, มหาวทยาลยมหาสารคาม).

อมรา เพยรบชา. (2551). ปจจยทสงผลกระทบตอการปฏบตงานตรวจสอบบญชของผสอบบญช

รบอนญาตในเขตกรงเทพมหานคร. (การศกษาคนควาอสระ คณะบญช หลกสตรบญช

มหาบณฑต, มหาวทยาลยศรปทม).

อบลวรรณ กองสวรรณกล. (2556). ปจจยทมผลกระทบตอคณภาพงบการเงน ในมมมองผสอบ

บญชรบอนญาตเขตกรงเทพมหานคร. (การศกษาคนควาอสระ คณะบญช หลกสตรบญช

มหาบณฑต, มหาวทยาลยศรปทม).

อษณา ภทรมนตร. (2547). การตรวจสอบและการควบคมดานคอมพวเตอร. กรงเทพฯ:

มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ออมเดอน สดมณ และฐาศกร จนประเสรฐ. (2554). การพฒนาคณธรรม จรยธรรม : จากแนวคดส

แนวทางการปฏบต. วารสารพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, 17(1),

19-30.

เอมอร ใจเกงกจ. (2548). สารพนความรรวมสมยทางการบญช, สมาคมการบญช.

95

Aaker, D. A., V. Kumar and G. S. Day. (2001). Marketing Research. New York : John Wiley &

Sons.

Black, K. (2006). Business Statistics For Contemporary Decision Making. 4thed. USA: John

Wiley and Sons.

Brown, R. (1968). Social Psychology. New York: The Free Press.

Davidson, R.,A. & Neu, D. (1993). A note on association between audit firm size and audit

quality. Contemporary accounting research, 9(2), 479-488.

DeAngelo, L.E. (1981). Auditor Size and Audit Quality. Journal of Accounting and Economics,

3(3), 183-199.

Gordon, S. (1993). Mature students learning statistics: The activity theory perspective.

Mathematics Education Research Journal, 5(1), 34-49.

Kohlberg, L. (1976). Moral Stages and moralization: The Cognitive-Developmental Approach.

Moral Development and Behavior. Ed by Thomas Lickona, New York: Hot Rinehart and

Winsto, 31-38.

Lovett, H.T. (2002). The Effect of Violating the Assumption of Equal Item Means in Estimation

The Livingstone Coeffi cient. Education and Psychological Measurement, 38(1978),

239-251.

Nunnally, J.C. (1978). Psychometric theory. New York: McGraw – Hill.

Palmrost, Z. (1998). 1987 Competitive Manuscript Co-Winner: An analysis of auditor litigation

and audit service quality. The Accounting Review, 63(1), 55-73.

Sawkut, R., Seetanah B., Sanasse V. & Lamport, M. (2010). Learning Theorises : A Review.

Oxfor business & Economics Conference Program, 28-29, 1-11.

Titman, S. & Trueman, B. (1986). Information quality and the valuation of new issues. Journal of

Accounting and Economics, 8(2), 159-172.

96

ภาคผนวก

97

แบบสอบถาม

เรอง ผลกระทบของจรรยาบรรณของผสอบบญชตอประสทธภาพระบบการควบคมภายในและ

คณภาพงานสอบบญชของผสอบบญชสหกรณ

98

แบบสอบถามเพอการวจย

เรอง ผลกระทบของจรรยาบรรณของผสอบบญช ตอประสทธภาพระบบการควบคมภายใน

และคณภาพงานสอบบญชของผสอบบญชสหกรณ

คาชแจง

โครงการวจยนมวตถประสงคเพอศกษาเรอง "ผลกระทบของจรรยาบรรณของ

ผสอบบญชตอประสทธภาพระบบควบคมภายใน และคณภาพงานสอบบญชของผสอบบญช

สหกรณ" เพอประกอบการทาวทยานพนธในระดบปรญญาโทของผวจย ในหลกสตรบญช

มหาบณฑต คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยสงขลานครนทร จงหวดสงขลา 074 287 861

ขาพเจาใครขอความอนเคราะหจากทานผตอบแบบสอบถาม ไดโปรดใหขอเทจจรง

ในการตอบแบบสอบถามชดน โดยรายละเอยดของแบบสอบถามประกอบดวย 4 สวน ดงน

สวนท 1 ขอมลทวไปเกยวกบผตอบแบบสอบถาม

สวนท 2 ความคดเหนเกยวกบคณภาพงานสอบบญช

สวนท 3 ความคดเหนเกยวกบจรรยาบรรณของผสอบบญชสหกรณ

สวนท 4 ความคดเหนเกยวกบประสทธภาพระบบการควบคมภายใน

คาตอบของทานจะถกเกบรกษาเปนความลบ และจะไมมการใชขอมลใดๆ ท

เปดเผยเกยวกบตวทานในการ รายงานขอมล รวมทงจะไมมการรวมใชขอมลดงกลาวกบ

บคคลภายนอกอนใดโดยไมไดรบอนญาตจากทาน

ทานตองการรายงานสรปผลการวจยหรอไม

( ) ตองการ E-mail ……..……………………………. ( ) ไมตองการ

หากทานตองการรายงานสรปผลการวจย โปรดระบ E-mail Address ของทาน

หรอแนบนามบตรของทานมากบแบบสอบถามชดนผวจยขอขอบพระคณททานไดสละเวลาในการ

ตอบแบบสอบถามชดนอยางถกตองครบถวน และหวงเปนอยางยงวา ขอมลทไดรบจากทานจะเปน

ประโยชนอยางยงตอการวจย ในครงน และขอขอบพระคณอยางสงมา ณ โอกาสน หากทานมขอ

99

สงสยประการใดเกยวกบแบบสอบถาม โปรดตดตอผวจย นางสาวเยาวนาถ หมานหมย โทรศพท

089-044-6545 หรอ E-mail : yaowanardma@gmail.com

นางสาวเยาวนาถ หมานหมย

นกศกษาปรญญาโท บญชมหาบณฑต

คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยสงขลานครนทร

100

สวนท 1 ขอมลทวไปเกยวกบผสอบบญชสหกรณ

คาชแจง กรณาทาเครองหมาย ( ) ในชอง หนาขอความทตรงกบตวทาน

1. ประสบการณดานการสอบบญชสหกรณ

1. ตากวา 5 ป 2. 5-10 ป

3. 11 – 20 ป 4. มากกวา 20 ป

2. ตาแหนงของผตอบแบบสอบถาม

1. นกวชาการตรวจสอบบญช

2. นกวชาการตรวจสอบบญชปฏบตการ

3. นกวชาการตรวจสอบบญชชานาญการ 4. นกวชาการตรวจสอบบญชชานาญการพเศษ

5. เจาพนกงานตรวจสอบบญชชานาญงาน

6. เจาพนกงานตรวจสอบบญชอาวโส

3. ระดบของผตอบแบบสอบถาม

1. ระดบ 1-2 2. ระดบ 3

3. ระดบ 4 4. ระดบ 5

4. จานวนสหกรณทไดรบมอบหมายเปนผสอบบญช

1. นอยกวา 5 สหกรณ 2. 5-10 สหกรณ

3. 11-15 สหกรณ 4. 16 สหกรณขนไป

101

สวนท 2 ความคดเหนเกยวกบคณภาพงานสอบบญช

คาชแจง กรณาทาเครองหมาย ( ) ในชองทตรงกบความคดเหนของทานมากทสด

คณภาพงานสอบบญชสหกรณ

ระดบความคดเหน

มาก

ทสด

มาก ปาน

กลาง

นอย นอย

ทสด

1. ทานสามารถประเมนความเสยงในการสอบบญช และ

กาหนดขอผดพลาดทอาจเกดขนในการสอบบญช

ครอบคลม และสอดคลองในสวนทเปนสาระสาคญ

2. ทานมการกาหนดวตถประสงคของการตรวจสอบบญช

และวธการตรวจสอบรายการบญชทสาคญสอดคลองกบ

ผลการประเมนความเสยง

3. ทานมการกาหนดระดบความมสาระสาคญเปนไป

ตามทกรมตรวจบญชสหกรณกาหนด

4. ทานมวธการตรวจสอบในแนวการสอบบญชบรรล

วตถประสงคการตรวจสอบเปนไปตามมาตรฐานการสอบ

บญชทรบรองทวไปและระเบยบนายทะเบยนสหกรณ

กาหนด

5. ทานสามารถเลอกขนาดตวอยางในการสอบบญช

เหมาะสมกบผลการประเมนความเสยงและการปฏบตงาน

ตรวจสอบ

6. ทานสามารถเปดเผยขอมลในงบการเงน ไดอยางถกตอง

และเพยงพอ

7. ทานสามารถจดทากระดาษทาการไดอยางถกตอง

ครบถวนตามวธการตรวจสอบทกาหนดในแนวการสอบ

บญช และมการลงลายมอชอผตรวจสอบและผสอบทาน

ครบถวน

8. ทานคดวาขอความในรายงานการสอบบญชมความ

ถกตอง ครบถวนและมการจดทารายงานการสอบบญช

เปนไปตามแบบทกรมตรวจบญชสหกรณกาหนด

102

คณภาพงานสอบบญชสหกรณ

ระดบความคดเหน

มาก

ทสด

มาก ปาน

กลาง

นอย นอย

ทสด

9. รายงานผลการสอบบญชของทานไดใหขอเสนอแนะท

สมพนธกบขอสงเกตและขอบกพรองทตรวจพบ

10. ทานสามารถปฏบตงานไดตรงตามระยะเวลาการ

ปฏบตงานทกาหนดไว

สวนท 3 ความคดเหนเกยวกบจรรยาบรรณของผสอบบญชสหกรณ

คาชแจง กรณาทาเครองหมาย ( ) ในชองทตรงกบความคดเหนของทานมากทสด

จรรยาบรรณของผสอบบญชสหกรณ

ระดบความคดเหน

มาก

ทสด

มาก ปาน

กลาง

นอย นอย

ทสด

1. ทานปฏบตงานดวยความโปรงใส ความเปนอสระความ

เทยงธรรม และความซอสตยสจรต

2. ทานปฏบตงานดวยความยตธรรม ซอตรงตอวชาชพ

และไมมสวนไดเสยในงานททานเปนผสอบบญชสหกรณ

3. ทานใชความรตามมาตรฐานวชาชพ วธปฏบต กฎหมาย

ทเกยวของความชานาญและประสบการณทางวชาชพ ดวย

ความมสตเอาใจใสอยางเตมความสามารถ และระมดระวง

รอบคอบ

4. ทานปฏบตงานเปนไปตามระเบยบ คาสง คาแนะนา

ของนายทะเบยนสหกรณและหนวยงานทเกยวของ

5. ทานไมนาขอมลทเปนความลบของสหกรณททานไดมา

จากการปฏบตงานสอบบญชและความสมพนธในทาง

ธรกจรวมทงความลบของผทผสอบบญชสหกรณปฏบต

หนาทใหไปเปดเผยตอบคคลทไมมสวนเกยวของได

รบทราบ โดยไมไดรบอนญาตเปนลายลกษณอกษรจาก

ผรบบรการ

103

จรรยาบรรณของผสอบบญชสหกรณ

ระดบความคดเหน

มาก

ทสด

มาก ปาน

กลาง

นอย นอย

ทสด

6. ทานมความรบผดชอบตอผรบบรการตามมาตรฐานการ

สอบบญชทรบรองทวไปและทนายทะเบยนสหกรณ

กาหนด

7. ทานปฏบตงานตามมาตรฐานการสอบบญชทรบรอง

ทวไปและทนายทะเบยนสหกรณกาหนดเพอใหเกดความ

นาเชอถอและมประโยชนตอผรบบรการ

8. ทานตองไมกระทาการใดๆ ทสงผลกระทบตอชอเสยง

และการดาเนนการของผทผสอบบญชสหกรณปฏบต

หนาทให

9. ทานใชวจารณญาณอยางรอบคอบ มเหตผลในการ

ปฏบตงานทงน เพอประโยชนสงสดตอผทผสอบบญช

สหกรณปฏบตหนาทให

10. ทานมความรบผดชอบตอเพอนรวมวชาชพ โดยไม

แยงงานสอบบญชสหกรณจากผสอบบญชสหกรณรายอน

11. ทานไมใหขอมลเกยวกบงานของตนเกนความเปนจรง

ไมโออวดหรอเปรยบเทยบตนหรอองคกรทตนสงกดอยกบ

ผสอบบญชสหกรณรายอน หรอองคกรทผสอบบญช

สหกรณรายอนสงกดอย

12. ทานไมใหหรอรบวาจะใหทรพยสนหรอประโยชน

ใดๆเพอเปนการจงใจใหบคคลอนแนะนาหรอจดหา

งานสอบบญชสหกรณมาใหตน

13. ทานไมเรยกหรอรบทรพยสนหรอประโยชนจาก

บคคลใดเมอบคคลนนไดรบงานจากการแนะนาหรอการ

จดหางานของตนในฐานะเปนผสอบบญชสหกรณของ

สหกรณนน

104

จรรยาบรรณของผสอบบญชสหกรณ

ระดบความคดเหน

มาก

ทสด

มาก ปาน

กลาง

นอย นอย

ทสด

14. ทานประพฤตปฏบตตนในทางทถกทควร สานกใน

หนาทและไมปฏบตตนในลกษณะททาใหเกดความเสอม

เสยเกยรตศกดแหงวชาชพ

15. หนวยงานของทานมการสบเปลยนหมนเวยนผสอบ

บญชทกๆ 3 ป เพอไมใหผสอบบญชขาดความเปนอสระ

และมความใกลชดสนทสนมกบสหกรณทตรวจสอบมาก

เกนไป

สวนท 4 ความคดเหนเกยวกบประสทธภาพระบบการควบคมภายใน

คาชแจง กรณาทาเครองหมาย ( ) ในชองทตรงกบความคดเหนของทานมากทสด

ประสทธภาพระบบการควบคมภายใน

ระดบความคดเหน

มาก

ทสด

มาก ปาน

กลาง

นอย นอย

ทสด

ดานสภาพแวดลอมการควบคม

1. ทานมการศกษาสภาพแวดลอมการควบคมของสหกรณ

กอนเขาปฏบตหนาทสอบบญชระหวางป/ประจาป

2. ทานนาผลจากการวเคราะหสภาพแวดลอมของสหกรณ

เพอนาขอมลมาใชประกอบการวางแผนการสอบบญช

โดยรวมและจดทาแนวการสอบบญช

ดานกระบวนการประเมนความเสยงของสหกรณ

3. ทานเขาใจกระบวนการประเมนความเสยงของสหกรณ

ในสวนทเกยวของกบการจดทารายงานทางการเงนท

เชอถอได

4. ทานสามารถระบความเสยงทเกยวของกบการจดทางบ

การเงนใหเปนไปตามกฎหมายสหกรณ มาตรฐานการบญช

ของสหกรณและระเบยบทนายทะเบยนสหกรณกาหนด

105

ประสทธภาพระบบการควบคมภายใน

ระดบความคดเหน

มาก

ทสด

มาก ปาน

กลาง

นอย นอย

ทสด

ดานระบบสารสนเทศทเกยวของกบงบการเงนและการ

สอสาร

5. ทานสามารถพจารณาระบบสารสนเทศทเกยวของกบ

การจดทารายงานทางการเงน ซงครอบคลมวธการและการ

บนทกรายการทถกตอง

6. ทานสามารถสอสารใหบคลากรทเกยวของกบการจดทา

รายงานทางการเงนไดเขาใจบทบาทหนาทและความ

รบผดชอบในการรายงานทางการเงน รวมทงวธการ

รายงานทเหมาะสมได

ดานกจกรรมควบคม

7. ทานสามารถพจารณานโยบาย และวธปฏบตของ

สหกรณทเกยวของกบการสอบบญช ไดแก การอนมต การ

สอบทานผลการปฏบตงาน

8. ทานสามารถพจารณานโยบาย และวธปฏบตของ

สหกรณทเกยวของกบการประมวลผลขอมล การควบคม

ทางกายภาพ และการแบงแยกหนาทได

ดานการตดตามผลการควบคม

9. ทานสามารถพจารณาวาคณะกรรมการดาเนนการไดม

การตดตามผลการควบคมเปนไปตามทกาหนด รวมทงม

การเปลยนแปลงการควบคมตามความเหมาะสม

10. ทานสามารถพจารณาวาคณะกรรมการดาเนนการไดม

การตดตามผลการควบคมและใหความสนใจกบขอสงเกต/

ขอเสนอแนะของผสอบบญชรวมทงการพจารณาปรบปรง

แกไขตามขอเสนอแนะ

ขอขอบพระคณททานสละเวลาในการตอบแบบสอบถามน

106

ประวตผเขยน

ชอ สกล นางสาวเยาวนาถ หมานหมย

รหสประจาตวนกศกษา 5710521726

วฒการศกษา

วฒ ชอสถาบน ปทสาเรจการศกษา

ประกาศนยบตรวชาชพชนสง วทยาลยเทคนคพทลง 2544

(การบญช)

บญชบณฑต มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลกรงเทพ 2546

(การบญช)

บรหารธรกจมหาบณฑต มหาวทยาลยรามคาแหง 2549

(การจดการทวไป)

ตาแหนงและสถานททางาน

นกวชาการตรวจสอบบญชชานาญการ

สานกงานตรวจบญชสหกรณพทลง กรมตรวจบญชสหกรณ

18/2 ถนนไชยบร ตาบลคหาสวรรค อาเภอเมอง จงหวดพทลง

ผลงานการตพมพ/ผลงานทางวชาการ

เยาวนาถ หมานหมย (2559, 2 กรกฎาคม) ผลกระทบของจรรยาบรรณของผสอบบญชตอ

ประสทธภาพระบบการควบคมภายใน และคณภาพงานสอบบญชของผสอบบญช

สหกรณ. (การประชมวชาการระดบชาตดานการบรหารจดการ ครงท 8 ประจาป 2559

คณะวทยาการจดการ,มหาวทยาลยสงขลานครนทร)