ระเบยบของท ประชมใหญตลาการในศาลปกครองสงสด วาดวยวธพจารณาคดปกครอง

พ.ศ. ๒๕๔๓

โดยท มาตรา ๔๔ และมาตรา ๖๖ แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธ

พจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ กาหนดใหการดาเนนการทงปวงเก ยวกบการฟอง การรองสอด

การเรยกบคคล หนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาท ของรฐเขามาเปนคกรณในคด การดาเนน

กระบวนพจารณา การรบฟงพยานหลกฐาน และการพพากษาคดปกครอง รวมทงการกาหนด

มาตรการหรอวธการเพอบรรเทาทกขชวคราวกอนการพพากษานอกจากท บญญตไวแลวใน

พระราชบญญตดงกลาว เปนไปตามหลกเกณฑและวธการท กาหนดโดยระเบยบของท ประชมใหญ

ตลาการในศาลปกครองสงสด ฉะนน อาศยอานาจตามความในมาตรา ๔๔ และมาตรา ๖๖ แหงพระราชบญญต

จดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ ท ประชมใหญตลาการในศาล

ปกครองสงสดจงออกระเบยบไว ดงตอไปน ขอ ๑ ระเบยบน เรยกวา “ระเบยบของท ประชมใหญตลาการในศาลปกครอง

สงสด วาดวยวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๓” ขอ ๒

1[๑] ระเบยบน ใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษา

เปนตนไป ขอ ๓ ในระเบยบน ถาขอความมไดแสดงใหเหนเปนอยางอ น “ศาล” หมายความวา ศาลปกครอง หรอตลาการศาลปกครอง “ศาลปกครอง” หมายความวา ศาลปกครองชนตน หรอศาลปกครองสงสด “ตลาการหวหนาคณะ” หมายความวา ตลาการหวหนาคณะศาลปกครองชนตน

หรอตลาการหวหนาคณะศาลปกครองสงสด “ตลาการเจาของสานวน” หมายความวา ตลาการศาลปกครองซ งไดรบแตงตงให

เปนตลาการเจาของสานวน “ตลาการผแถลงคด” หมายความวา ตลาการศาลปกครองซ งไดรบแตงตงใหเปน

ผแถลงคดปกครอง “คาแถลงการณ” หมายความวา สรปขอเทจจรง ขอกฎหมาย และความเหนของ

ตลาการผแถลงคดท เสนอตอองคคณะพจารณาพพากษา

1[๑]

ราชกจจานเบกษา เลม ๑๑๗/ตอนท ๑๐๘ ก/หนา ๓๐/๑๗ พฤศจกายน ๒๕๔๓

ขอ ๔ ใหประธานศาลปกครองสงสดรกษาการตามระเบยบน และใหมอานาจ

วนจฉยชขาดปญหาเก ยวกบการปฏบตตามระเบยบน กบใหมอานาจออกประกาศหรอคาสงเพอ

ประโยชนในการปฏบตตามระเบยบน

ภาค ๑ บททวไป

ขอ ๕ วธพจารณาคดปกครองเปนวธพจารณาโดยใชระบบไตสวนตามท กาหนด

ไวในกฎหมายวาดวยการจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครองและระเบยบน ในกรณท กฎหมายหรอระเบยบตามวรรคหน งมไดกาหนดเรองใดไวโดยเฉพาะ

ใหดาเนนการตามหลกกฎหมายทวไปวาดวยวธพจารณาคดปกครอง ขอ ๖ ระยะเวลาตามท กาหนดไวในระเบยบน หรอตามท ศาลกาหนด เมอศาล

เหนสมควรหรอเม อคกรณมคาขอ ศาลมอานาจยนหรอขยายไดตามความจาเปนเพอประโยชน

แหงความยตธรรม ขอ ๗ ในกรณท มไดมการปฏบตตามบทบญญตแหงกฎหมายวาดวยการจดตง

ศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครองหรอระเบยบน ในสวนท เก ยวกบกระบวนพจารณาในการ

เสนอคาฟองและตรวจคาฟอง การแสวงหาขอเทจจรง การสรปสานวน การรบฟงพยานหลกฐาน

หรอในการดาเนนกระบวนพจารณาอ นกอนมคาพพากษาหรอคาสงชขาดคด เม อศาลเหนสมควร

หรอเมอคกรณฝายท เสยหายเน องจากการท มไดปฏบตเชนวานนมคาขอ ศาลมอานาจสงเพกถอน

กระบวนพจารณาท ผดระเบยบนนเสยทงหมดหรอบางสวน หรอสงแกไขหรอมคาสงในเรองนน

อยางหนงอยางใดตามท เหนสมควร ขอคานเรองผดระเบยบตามวรรคหน ง คกรณฝายท เสยหายอาจยกขนกลาวไดไม

วาในเวลาใดๆ กอนมคาพพากษาหรอคาสงชขาดคด แตตองไมชากวาแปดวนนบแตวนท ทราบถง

เหตดงกลาว ทงน คกรณท ย นคาขอจะตองไมดาเนนการอ นใดขนใหมหลงจากท ไดทราบเรองผด

ระเบยบแลว หรอตองมไดใหสตยาบนแกการผดระเบยบนน การท ศาลสงเพกถอนกระบวนพจารณาท ผดระเบยบใดอนมใชเรองท คกรณ

ละเลยไมดาเนนกระบวนพจารณาเรองนนภายในระยะเวลาท กฎหมาย ระเบยบน หรอท ศาล

กาหนดไว ไมตดสทธคกรณนนในอนท จะดาเนนกระบวนพจารณานนใหมใหถกตองได ขอ ๘ ศาลมอานาจออกขอกาหนดใดๆ แกคกรณหรอแกบคคลใดท อยตอหนา

ศาลตามท เหนจาเปนเพอรกษาความเรยบรอยในบรเวณศาล หรอเพอใหการดาเนนคดปกครอง

เปนไปดวยความเท ยงธรรมและรวดเรว อานาจเชนวานใหรวมถงการสงหามคกรณมใหดาเนนคด

ปกครองในทางกอความราคาญ ในทางประวงใหลาชา หรอในทางฟมเฟอยเกนสมควร

การฝาฝนไมปฏบตตามขอกาหนดตามวรรคหน ง เปนการละเมดอานาจศาลและ

ศาลมอานาจสงลงโทษตามมาตรา ๖๔ ขอ ๙ บรรดากระบวนพจารณาตลอดจนการพพากษาหรอการมคาสงในคด

ปกครอง ซงศาลเปนผทานน ใหทาเปนภาษาไทย บรรดาเอกสารหรอพยานหลกฐานของคกรณหรอของบคคลใดๆ หรอท ศาลหรอ

พนกงานเจาหนาท ของศาลไดทาขน ซงประกอบเปนสานวนคดนน ใหทาเปนภาษาไทย ในกรณท เอกสารหรอพยานหลกฐานท สงตอศาลไดทาขนเปนภาษาตางประเทศ

ใหศาลสงใหคกรณหรอบคคลท สง จดทาคาแปลทงฉบบหรอเฉพาะแตสวนสาคญ โดยมคารบรอง

มาย นเพอแนบไวกบเอกสารหรอพยานหลกฐานนน ในกรณท คกรณหรอบคคลท มาศาลไมเขาใจภาษาไทย หรอเปนใบหรอหหนวก

และอานเขยนหนงสอไมได ใหคกรณฝายท เก ยวของจดหาลาม ขอ ๑๐ การทาคาขอหรอคารองตอศาลในกระบวนพจารณา ใหทาเปนหนงสอ

เวนแตศาลจะอนญาตใหทาดวยวาจา ในกรณเชนวานใหศาลพจารณาจดแจงขอความนนไวใน

รายงานกระบวนพจารณา ขอ ๑๑ ใหศาลจดแจงรายงานการไตสวน การนงพจารณา หรอการดาเนน

กระบวนพจารณาใดๆ ไวในรายงานกระบวนพจารณารวมไวในสานวนคดทกครง รายงานกระบวนพจารณานน ใหมรายละเอยดเก ยวกบเลขคด ชอศาล ชอคกรณ

สถานท วนและเวลาท ดาเนนการ ขอความโดยยอเก ยวดวยเรองท กระทา และลายมอชอตลาการ

ศาลปกครอง ในกรณท กระบวนพจารณาใดกระทาตอหนาคกรณฝายหนงฝายใดหรอพยาน ให

คกรณหรอพยานดงกลาวลงลายมอชอไวในรายงานกระบวนพจารณาดวย ขอ ๑๒ ถาคกรณ พยาน หรอบคคลใดจะตองลงลายพมพนวมอ แกงได หรอ

เครองหมายอยางอ นแทนการลงลายมอชอในรายงานกระบวนพจารณา บนทก หรอเอกสารใด

เพอแสดงการรบร รายงานหรอบนทกนน หรอเพอรบรองการอานหรอสงเอกสารนน หากกระทา

โดยมพยานลงลายมอชอรบรองไวดวยสองคนแลว ใหถอเสมอกบการลงลายมอชอ แตถากระทา

ตอหนาศาล ไมจาตองมลายมอชอของพยานสองคนรบรอง ถาคกรณ พยาน หรอบคคลท จะตองลงลายมอชอในรายงาน บนทก หรอเอกสาร

ดงกลาวลงลายมอชอไมไดหรอไมยอมลงลายมอชอ ใหศาลจดแจงเหตท ไมมลายมอชอเชนวานน

ไว ขอ ๑๓ การย นเอกสารหรอพยานหลกฐานตอศาล คกรณจะย นดวยตนเองหรอ

มอบฉนทะใหผอ นย นตอศาลหรอตอพนกงานเจาหนาท ของศาล หรอจะทาโดยวธสงทางไปรษณย

ลงทะเบยนกได ในกรณท สงทางไปรษณยลงทะเบยน ใหถอวาวนท สงเอกสารหรอพยานหลกฐาน

แกเจาพนกงานไปรษณยเปนวนท ย นเอกสารหรอพยานหลกฐานตอศาล

การมอบฉนทะใหผอ นย นเอกสารหรอพยานหลกฐาน ใหทาเปนหนงสอลง

ลายมอชอผมอบ ผรบมอบ และพยาน ขอ ๑๔ ในกรณท ศาลหรอพนกงานเจาหนาท ของศาลตองแจงขอความหรอตอง

สงเอกสารใดใหแกคกรณฝายหนงฝายใดหรอบคคลท เก ยวของ ถาผนนหรอผแทนของผนนมได

รบทราบขอความหรอมไดรบเอกสารจากศาลหรอพนกงานเจาหนาท ของศาล ใหแจงขอความเปน

หนงสอหรอสงเอกสารทางไปรษณยลงทะเบยนตอบรบ เวนแตศาลจะมคาสงใหแจงขอความหรอ

สงเอกสารโดยวธอ น ในกรณท คกรณหรอบคคลท เก ยวของยนคาขอตอศาลเพอขอใหมการแจง

ขอความ หรอสงเอกสารโดยวธอ น คกรณหรอบคคลซงยนคาขอตองเปนผเสยคาใชจายท เกดจาก

การแจงขอความหรอสงเอกสารโดยวธดงกลาว ขอ ๑๕ การแจงขอความเปนหนงสอหรอสงเอกสารทางไปรษณยลงทะเบยน

ตอบรบใหถอวาวนท ระบในใบตอบรบเปนวนท ไดรบแจง หากไมปรากฏวนท ในใบตอบรบ ใหถอ

วาวนท ครบกาหนดเจดวนนบแตวนสงเปนวนท ไดรบแจง เวนแตจะพสจนไดวาไดรบกอนหรอ

หลงจากวนนนหรอไมไดรบ การแจงขอความหรอสงเอกสารโดยวธอ นตามคาสงศาล ใหศาลกาหนดวนท ถอ

วาผรบไดรบแจงไวดวย ขอ ๑๖ การแจงขอความเปนหนงสอหรอสงเอกสารโดยวธใหพนกงานเจาหนาท

ของศาลหรอบคคลอ นนาไปสง ถาผรบไมยอมรบหรอถาในขณะนาไปสงไมพบผรบ ใหวางหรอปด

หนงสอหรอเอกสารนนไวในท ซงเหนไดงาย ณ สถานท นนตอหนาเจาพนกงานตารวจ ขาราชการ

อ น พนกงานขององคกรปกครองสวนทองถ น กานน แพทยประจาตาบล สารวตรกานน

ผใหญบาน หรอผชวยผใหญบาน และใหถอวาผรบไดรบแจงในวนท วางหรอปดหนงสอหรอ

เอกสารนน ในกรณท ไมพบผรบ จะสงหนงสอหรอเอกสารแกบคคลอ นซงบรรลนตภาวะท อย

หรอทางานในสถานท นนกได และใหถอวาผรบไดรบแจงในวนท ไดสงหนงสอหรอเอกสารใหแก

บคคลนน การดาเนนการตามวรรคหน งและวรรคสอง ใหสง วาง หรอปดหนงสอหรอ

เอกสารในเวลากลางวนระหวางพระอาทตยขนและพระอาทตยตก และใหพนกงานเจาหนาท ของ

ศาลหรอบคคลผนาไปสง มอบใบรบลงลายมอชอผรบ หรอมอบรายงานการสงหนงสอหรอ

เอกสารลงลายมอชอพนกงานเจาหนาท ของศาลหรอบคคลผนาไปสง แลวแตกรณ ตอศาล เพอ

รวมไวในสานวนคด ใบรบหรอรายงานตามวรรคสามตองระบวธสง เวลา วน เดอน ป ท สงหนงสอ

หรอเอกสารรวมทงชอพนกงานเจาหนาท ของศาลหรอบคคลผนาไปสง ใบรบหรอรายงานดงกลาว

จะทาโดยวธจดลงไวท หนงสอหรอเอกสารตนฉบบซงย นตอศาลกได

ขอ ๑๗ เอกสารหรอพยานหลกฐานท คกรณย นตอศาลหรอท ศาลไดมา ใหเปด

โอกาสใหคกรณขอตรวจด ทราบ คดสาเนา หรอขอสาเนาอนรบรองถกตอง และศาลอาจสงสาเนา

ใหคกรณตามระเบยบน เวนแตกรณท มกฎหมายคมครองใหไมตองเปดเผย หรอกรณท ศาลเหน

วาจาเปนตองไมเปดเผยเพอมใหเกดความเสยหายแกการดาเนนงานของรฐ ในกรณท เอกสารหรอพยานหลกฐานมการกาหนดชนความลบไว มขอความท ไม

เหมาะสม หรอมขอความท อาจเปนการดหมนหรอหม นประมาทบคคลใด ใหอยในดลพนจของ

ศาลท จะไมเปดโอกาสใหคกรณขอตรวจด ทราบ คดสาเนา ขอสาเนาอนรบรองถกตอง หรอไมสง

สาเนาใหคกรณ ทงน ไมเปนการตดอานาจศาลท จะจดใหมการทาสรปเรองและเปดโอกาสให

คกรณขอตรวจด ทราบ หรอคดสาเนาสรปเรอง หรอขอสาเนาอนรบรองถกตองของสรปเรอง หรอ

สงสาเนาสรปเรองดงกลาวใหคกรณ ขอ ๑๘ พยานเฉพาะในสวนท เก ยวกบการใหถอยคาของตนในคด หรอ

บคคลภายนอกผมสวนไดเสยอาจย นคาขอตอศาล เพอขอตรวจดเอกสารทงหมดหรอบางฉบบใน

สานวนคด หรอขอคดสาเนาหรอขอสาเนาอนรบรองถกตองกได แตทงน หามอนญาตเชนวานน

แก (๑) บคคลภายนอก ในคดท พจารณาโดยไมเปดเผย (๒) พยานหรอบคคลภายนอก ในคดท ศาลหามการตรวจหรอคดสาเนาเอกสาร

ในสานวนคดทงหมดหรอบางฉบบเพอรกษาความสงบเรยบรอยของประชาชนหรอประโยชน

สาธารณะ (๓) พยานหรอบคคลภายนอก ในกรณท มกฎหมายคมครองใหไมตองเปดเผย

หรอกรณท ศาลเหนวาจาเปนตองไมเปดเผยเพอมใหเกดความเสยหายแกการดาเนนงานของรฐ ขอ ๑๙ คกรณ พยาน หรอบคคลภายนอกไมอาจขอตรวจดหรอขอคดสาเนา

เอกสารท พนกงานเจาหนาท ของศาล พนกงานคดปกครอง ตลาการเจาของสานวน ตลาการผ

แถลงคด หรอศาลจดทาข นเพอใชเปนการภายใน ทงไมอาจขอสาเนาอนรบรองถกตองของ

เอกสารนน ขอ ๒๐ การตรวจดหรอการคดสาเนาเอกสารในสานวนคด ใหผขอตามขอ ๑๗

หรอขอ ๑๘ หรอบคคลซงไดรบมอบอานาจจากผขอเปนผตรวจดหรอคด ตามหลกเกณฑ วธการ

และเงอนไขท อธบดศาลปกครองชนตนหรอประธานศาลปกครองสงสด แลวแตกรณ กาหนด เพอ

ความสะดวกของศาลหรอเพอความปลอดภยของเอกสารนน หามคดสาเนาคาพพากษาหรอคาสงชขาดคดกอนท ศาลจะไดอานคาพพากษา

หรอคาสงนน และกอนท จะไดลงทะเบยนในสารบบคาพพากษา การรบรองสาเนาเอกสาร ใหพนกงานเจาหนาท ของศาลตามท อธบดศาลปกครอง

ชนตน หรอประธานศาลปกครองสงสด แลวแตกรณ กาหนด เปนผรบรอง

ขอ ๒๑ ถาสานวนคด เอกสารของคกรณ พยานหลกฐาน รายงานกระบวน

พจารณา คาพพากษา คาสง หรอเอกสารอ นใดท รวมไวในสานวนคดซงยงอยในระหวางการ

พจารณา หรอรอการบงคบคดสญหายไป หรอบบสลายทงหมดหรอแตบางสวน และกรณดงกลาว

เปนการขดของตอการพจารณาพพากษา การมคาสง หรอการบงคบคด เม อศาลเหนสมควรหรอ

เม อคกรณฝายท เก ยวของมคาขอ ใหศาลสงใหคกรณหรอบคคลผถอเอกสารนนนาสาเนาท รบรอง

ถกตองมาสงตอศาล ถาสาเนาเชนวานนทงหมดหรอบางสวนหาไมได ศาลอาจมคาสงใหพจารณา

คดนนใหมหรอมคาสงอยางอ นตามท เหนสมควรเพอประโยชนแหงความยตธรรม ขอ ๒๒ เพอใหกระบวนพจารณาเปนไปโดยสะดวก รวดเรว และเท ยงธรรม ศาล

อาจมคาสงใหการตดตอส อสารระหวางศาลดวยกนกระทาโดยโทรสาร ส ออเลกทรอนกส หรอส อ

ทางเทคโนโลยสารสนเทศประเภทอ น แทนการตดตอโดยทางไปรษณยหรอประกอบกนกได โดย

คานงถงความจาเปนเรงดวนและความเหมาะสมแกลกษณะเนอหาของเรองท ทาการตดตอ รวมทง

จานวนและลกษณะของเอกสารหรอวตถอ นท เก ยวของ เพออานวยความสะดวกแกคกรณ พยาน หรอบคคลท เก ยวของ ศาลอาจมคาสง

ใหการแจงขอความหรอการสงเอกสารระหวางศาลกบคกรณ พยาน หรอบคคลท เก ยวของ กระทา

โดยวธการตามวรรคหน งกได โดยใหศาลกาหนดวนท ถอวาไดรบแจงขอความหรอเอกสารไวดวย ขอ ๒๓ สานวนคด เอกสารของคกรณ พยานหลกฐาน รายงานกระบวนพจารณา

คาพพากษา คาสง หรอเอกสารอ นใดท รวมไวในสานวนคด ไมวาจะเปนเอกสารตนฉบบหรอ

สาเนาคฉบบ ถาศาลเหนสมควร จะมคาสงใหเกบรกษาหรอนาเสนอในรปขอมลอเลกทรอนกสก

ได ขอ ๒๔ ใหศาลมอานาจเรยกเกบคาใชจายในการแจงขอความหรอสงเอกสาร

การคดสาเนา หรอการรบรองเอกสารตามระเบยบน ทงน ตามหลกเกณฑและอตราท ประธานศาล

ปกครองสงสดกาหนด

ภาค ๒ วธพจารณาคดปกครองในศาลปกครองชนตน

หมวด ๑ การเสนอคาฟองและตรวจคาฟอง

ขอ ๒๕ ผฟองคดปกครองตองเปนผมสทธฟองคดตอศาลปกครองตามท

บญญตไวในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย และตามมาตรา ๔๒

ขอ ๒๖ บคคลผไรความสามารถจะฟองคดปกครองไดตอเม อไดปฏบตตาม

บทบญญตแหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยความสามารถ ในกรณท กฎหมายกาหนดใหตองมการอนญาตหรอตองไดรบความยนยอมกอน

ใหแนบหนงสออนญาตหรอหนงสอแสดงความยนยอมมาพรอมกบคาฟองดวย ขอ ๒๗ ในกรณท ผเยาวซงมอายไมตากวาสบหาปบรบรณประสงคจะฟองคด

ปกครองดวยตนเอง ถาศาลเหนสมควร จะอนญาตใหฟองคดปกครองดวยตนเองกได ในกรณ

เชนวาน ใหพนกงานเจาหนาท ของศาลแจงใหผแทนโดยชอบธรรมของผ เยาวดงกลาวทราบ และ

ศาลอาจมคาสงใหผแทนโดยชอบธรรมนนหรอบคคลอ นท เก ยวของใหขอเทจจรงตอศาลเพอ

ประกอบการพจารณาได ขอ ๒๘ การเสนอเรองพรอมความเหนของผตรวจการแผนดนของรฐสภาตอ

ศาล ในกรณท ผตรวจการแผนดนของรฐสภาเหนวากฎหรอการกระทาใดของหนวยงานทาง

ปกครองหรอเจาหนาท ของรฐไมชอบดวยกฎหมายตามท บญญตไวในมาตรา ๔๓ ใหทาเปนคา

ฟองมรายการตามท บญญตไวในมาตรา ๔๕ ในการดาเนนการตามวรรคหน ง ผตรวจการแผนดนของรฐสภาจะมอบอานาจให

เจาหนาท สานกงานผตรวจการแผนดนของรฐสภาเปนผฟองคดปกครองและดาเนนคดปกครอง

แทนกได ขอ ๒๙ การฟองคดปกครองตองยนฟองตอศาลปกครองท มเขตอานาจตามท

บญญตไวในมาตรา ๔๗ คาฟองซงอาจย นตอศาลไดสองศาลหรอหลายศาล ไมวาจะเปนเพราะภมลาเนา

ของผฟองคด เพราะสถานท ท มลคดเกด หรอเพราะมขอหาหลายขอ ถามลคดมความเก ยวเน อง

กน ผฟองคดจะย นคาฟองตอศาลหนงศาลใดกได การฟองคดปกครองท มลคดมไดเกดข นในราชอาณาจกร ถาผฟองคดเปนผม

สญชาตไทยและไมมภมลาเนาอยในราชอาณาจกร ใหย นฟองตอศาลปกครองกลาง ขอ ๓๐ การฟองคดตอศาลปกครองตองยนฟองภายในกาหนดระยะเวลาและ

ตามหลกเกณฑท บญญตไวในมาตรา ๔๙ มาตรา ๕๑ และมาตรา ๕๒ คาฟองท ย นเม อพนกาหนดระยะเวลาการฟองคดแลว ใหศาลมคาสงไมรบไว

พจารณาและสงจาหนายคดออกจากสารบบความ เวนแตศาลเหนวาคดนนเปนประโยชนแก

สวนรวมหรอมเหตจาเปนอ นโดยศาลเหนเองหรอคกรณมคาขอ ศาลจะรบไวพจารณากได คาสง

รบคาฟองไวพจารณาใหเปนท สด ขอ ๓๑ ในกรณท มการฟองคดปกครองตอศาลอ นซงมใชศาลปกครอง ถา

ปรากฏวาศาลนนไมรบคาฟองไวพจารณาเพราะไมมอานาจพจารณาคดนน หรอผฟองคดถอนคา

ฟองจากศาลนนเพอฟองคดใหมตอศาลปกครอง ใหถอวากาหนดระยะเวลาการฟองคดสะดด

หยดอยเทาระยะเวลาตงแตวนย นคาฟองจนถงวนท คดของศาลอ นนนถงท สด ขอ ๓๒ คาฟองตองทาเปนหนงสอและมรายการตามท บญญตไวในมาตรา ๔๕

กบใหแนบพยานหลกฐานท เก ยวของดวย ในกรณท ไมอาจแนบพยานหลกฐานท เก ยวของได

เพราะพยานหลกฐานอยในความครอบครองของหนวยงานทางปกครอง เจาหนาท ของรฐ หรอ

บคคลอ น หรอเพราะเหตอ นใด ใหระบเหตท ไมอาจแนบพยานหลกฐานไวดวย ในกรณท ผถกฟองคดมใชหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาท ของรฐ ใหระบชอ

และท อยของบคคลซงเปนผถกฟองคดไวดวย ขอ ๓๓ ใหผฟองคดจดทาสาเนาคาฟองและสาเนาพยานหลกฐานท ผฟองคด

รบรองสาเนาถกตองตามจานวนของผถกฟองคดย นมาพรอมกบคาฟองดวย ในกรณท ผฟองคดไมจดทาสาเนาคาฟองและสาเนาพยานหลกฐานใหครบถวน

หรอในกรณท จานวนผถกฟองคดเพมข น ศาลมอานาจแจงใหผฟองคดจดทาสาเนาเพมภายใน

ระยะเวลาท กาหนด ถาผฟองคดไมดาเนนการภายในระยะเวลาท กาหนด ศาลจะสงไมรบคาฟองไว

พจารณาและสงจาหนายคดออกจากสารบบความกได ขอ ๓๔ คาฟองท ขอใหศาลสงใหใชเงนหรอสงมอบทรพยสนอนสบเนองจากคด

ตามมาตรา ๙ วรรคหน ง (๓) หรอ (๔) ใหผฟองคดชาระคาธรรมเนยมศาลตามทนทรพย โดย

ใหชาระเปนเงนสดหรอเชคซงธนาคารรบรอง และใหพนกงานเจาหนาท ของศาลออกใบรบให ในกรณตามวรรคหน งท ผฟองคดหลายคนรวมกนย นคาฟองเปนฉบบเดยวกน

หากเปนกรณท อาจแบงแยกไดวาทนทรพยของผฟองคดแตละคนเปนจานวนเทาใด ใหผฟองคด

แตละคนชาระคาธรรมเนยมศาลตามสวนของตน ในการคานวณทนทรพย ถาทนทรพยไมถงหนงรอยบาทใหนบเปนหนงรอยบาท

เศษของหน งรอยบาท ถาถงหาสบบาทใหนบเปนหนงรอยบาท ถาตากวาหาสบบาท ใหปดทง เม อไดชาระคาธรรมเนยมศาลแลว ถาทนทรพยแหงคาฟองเพมขน ไมวาจะโดย

การย นคาฟองเพมเตมหรอโดยประการอ น ใหศาลมคาสงใหผฟองคดชาระคาธรรมเนยมศาลเพม

ภายในระยะเวลาท กาหนด ถาผฟองคดไมดาเนนการตามคาสงศาลภายในระยะเวลาท กาหนด ให

ศาลมคาสงไมรบคาฟองไวพจารณา ขอ ๓๕ คาฟองท ย นตอศาล ใหพนกงานเจาหนาท ของศาลลงทะเบยนคดในสารบบ

ความและออกใบรบใหผฟองคด แลวตรวจคาฟองในเบ องตน ถาเหนวาเปนคาฟองท สมบรณ

ครบถวนใหเสนอคาฟองดงกลาวตออธบดศาลปกครองชนตนเพอดาเนนการตอไป ถาเหนวาคา

ฟองนนไมสมบรณครบถวน ไมวาดวยเหตใดๆ หรอผฟองคดชาระคาธรรมเนยมศาลไมครบถวน

ใหพนกงานเจาหนาท ของศาลแนะนาใหผฟองคดแกไขหรอชาระคาธรรมเนยมศาลใหครบถวน

ภายในระยะเวลาท กาหนด ถาเหนวาขอท ไมสมบรณครบถวนนนเปนกรณท ไมอาจแกไขใหถกตอง

ได หรอเปนคดท ไมอยในอานาจของศาลปกครอง หรอผฟองคดไมแกไขคาฟองหรอไมชาระ

คาธรรมเนยมศาลใหครบถวนภายในระยะเวลาท กาหนด ใหบนทกไวแลวเสนอคาฟองดงกลาวตอ

อธบดศาลปกครองชนตนเพอดาเนนการตอไป ขอ ๓๖ นบแตเวลาท ไดย นคาฟองตอศาลแลว คดนนอยในระหวางการพจารณา

และผลแหงการน (๑) หามมใหผฟองคดย นคาฟองเรองเดยวกนนนตอศาลเดยวกนหรอตอศาล

อ นอก และ (๒) ถามเหตเปลยนแปลงเกดขนในพฤตการณอนเก ยวดวยการย นฟองคดตอ

ศาลท มเขตอานาจศาลเหนอคดนน เชน การเปลยนแปลงเขตอานาจศาลหรอการเปลยนแปลง

ภมลาเนาของผฟองคด การเปลยนแปลงเชนวานนหาตดอานาจศาลท รบคาฟองไวในอนท จะ

พจารณาพพากษาคดนนไม ขอ ๓๗ เม อไดรบคาฟองจากพนกงานเจาหนาท ของศาล ใหอธบดศาลปกครอง

ชนตนจายสานวนคดใหแกองคคณะพจารณาพพากษาโดยเรว ทงน ตามหลกเกณฑท บญญตไวใน

มาตรา ๕๖ ใหตลาการหวหนาคณะแตงตงตลาการในองคคณะคนหน งเปนตลาการเจาของ

สานวน แลวใหตลาการเจาของสานวนตรวจคาฟอง ถาเหนวาเปนคาฟองท ไมสมบรณครบถวนซง

ผฟองคดอาจแกไขได หรอผฟองคดชาระคาธรรมเนยมศาลไมครบถวน ใหตลาการเจาของสานวน

มคาสงใหผฟองคดแกไขหรอชาระคาธรรมเนยมศาลใหครบถวนภายในระยะเวลาท กาหนด ถาไม

มการแกไขหรอชาระคาธรรมเนยมศาลใหครบถวนภายในระยะเวลาท กาหนด หรอขอท ไมสมบรณ

ครบถวนนนเปนกรณท ไมอาจแกไขใหถกตองได หรอเปนคดท ไมอยในอานาจของศาลปกครอง

ใหตลาการเจาของสานวนเสนอองคคณะสงไมรบคาฟองไวพจารณาและสงจาหนายคดออกจากสารบบ

ความ ขอ ๓๘ ในกรณท ศาลสงไมรบคาฟองไวพจารณาทงหมดหรอแตบางสวน ให

ศาลมอานาจสงคนคาธรรมเนยมศาลทงหมดหรอบางสวนใหแกผฟองคด ขอ ๓๙ ในกรณท องคคณะเหนวาคดท ย นฟองตอศาลปกครองชนตนอยใน

อานาจของศาลปกครองสงสด ใหเสนออธบดศาลปกครองชนตนเพอพจารณาสงใหสงคาฟองนน

ไปยงประธานศาลปกครองสงสดเพอพจารณาดาเนนการ ถาประธานศาลปกครองสงสดไมเหนดวยกบคาสงของอธบดศาลปกครองชนตน

ใหสงคาฟองนนคนไปยงศาลปกครองชนตน และใหศาลปกครองชนตนนนพจารณาพพากษาคด

นนตอไป ถาประธานศาลปกครองสงสดเหนดวยกบคาสงดงกลาวและศาลปกครองสงสด

ไดรบคาฟองไวพจารณาแลว ใหอธบดศาลปกครองชนตนสงจาหนายคดออกจากสารบบความ

และใหถอวามการฟองคดนนตอศาลปกครองสงสดตงแตวนท มการย นคาฟองตอศาลปกครอง

ชนตน ขอ ๔๐ ในกรณท องคคณะเหนวาคดท ย นฟองตอศาลปกครองชนตนอยในเขต

อานาจของศาลปกครองชนตนอ น ใหเสนออธบดศาลปกครองชนตนเพอมคาสงใหสงคาฟองนน

ไปยงศาลปกครองชนตนอ นท มเขตอานาจเพอพจารณาดาเนนการ และเมอศาลปกครองชนตนอ น

ไดรบคาฟองนนไวพจารณาแลว ใหอธบดศาลปกครองชนตนท สงคาฟองไปสงจาหนายคดออก

จากสารบบความ และใหถอวามการฟองคดนนตอศาลปกครองชนตนอ นตงแตวนท มการย นคา

ฟองตอศาลปกครองชนตนแหงแรก ในกรณท ศาลปกครองชนตนซงไดรบคาฟองท สงมาเหนวาคดนนอยในเขตอานาจ

ของศาลปกครองชนตนท สงคาฟองมาหรอศาลปกครองชนตนอ น ใหอธบดศาลปกครองชนตนนน

เสนอความเหนตอประธานศาลปกครองสงสดเพอมคาสงในเรองเขตอานาจศาล ในกรณท ประธานศาลปกครองสงสดเหนวาคดนนไมอยในเขตอานาจของศาล

ปกครองชนตนแหงแรก ใหอธบดศาลปกครองชนตนนนสงจาหนายคดออกจากสารบบความ และ

ใหศาลปกครองชนตนท ประธานศาลปกครองสงสดเหนวาคดอยในเขตอานาจดาเนนการ

ลงทะเบยนคดในสารบบความ และใหถอวามการฟองคดตอศาลปกครองชนตนนนตงแตวนท ม

การย นคาฟองตอศาลปกครองชนตนแหงแรก ขอ ๔๑ ในกรณท องคคณะเหนวาคดท ย นฟองตอศาลปกครองชนตนมหลาย

ขอหา ถาขอหาหนงขอหาใดเปนเรองท ไมอยในอานาจหรอเขตอานาจของศาลปกครองชนตนนน

ไมวาจะโดยเหตท ขอหาดงกลาวอยในอานาจหรอเขตอานาจของศาลปกครองชนตนอ น ศาล

ปกครองสงสด หรอศาลอ นซงมใชศาลปกครอง ใหสงไมรบขอหาท ไมอยในอานาจหรอเขตอานาจ

ไวพจารณา แลวดาเนนกระบวนพจารณาในสวนของขอหาท อยในอานาจและเขตอานาจตอไป แต

ในกรณท องคคณะเหนวาขอหาท สงไมรบไวพจารณาจะมผลตอการพจารณาพพากษาคดของศาล

ปกครองชนตนนน องคคณะอาจมคาสงใหรอการพจารณาพพากษาคดไวจนกวาขอหาท สงไมรบไว

พจารณาจะไดมการพพากษาหรอมคาสงชขาดคดโดยศาลท มอานาจหรอเขตอานาจ และคดถง

ท สดแลว ในกรณท คดท ย นฟองตอศาลปกครองชนตนขอหาใดมหลายประเดนเก ยวพนกน

และปรากฏวามประเดนท จาเปนตองวนจฉยกอนจงจะวนจฉยประเดนหลกแหงคดไดอยในอานาจ

หรอเขตอานาจของศาลปกครองชนตนอ นหรอศาลอ นซงมใชศาลปกครอง ศาลปกครองชนตนซง

รบคดไว มอานาจวนจฉยประเดนเก ยวพนกนท ตองวนจฉยกอนนนเพอใหศาลสามารถวนจฉย

ประเดนหลกแหงคดได ในกรณท คดท ย นฟองตอศาลปกครองชนตนขอหาใดมหลายประเดนเก ยวพนกน

และปรากฏวามประเดนท จาเปนตองวนจฉยกอนจงจะวนจฉยประเดนหลกแหงคดไดอยในอานาจ

ของศาลปกครองสงสด และประเดนท ตองวนจฉยกอนนนเปนประเดนท ศาลปกครองชนตนเหนวา

กฎหรอคาสงทางปกครองใดนาจะไมชอบดวยกฎหมาย ใหศาลปกครองชนตนสงไมรบประเดนนน

ไวพจารณา แลวดาเนนกระบวนพจารณาในสวนของประเดนท อยในอานาจตอไป แตในกรณท องค

คณะเหนวาประเดนท สงไมรบไวพจารณาจะมผลตอการพจารณาพพากษาคดของศาลปกครอง

ชนตน องคคณะอาจมคาสงใหรอการพจารณาพพากษาคดไวจนกวาประเดนท สงไมรบไวพจารณา

จะไดมการพพากษาหรอมคาสงชขาดคดโดยศาลปกครองสงสดแลว

หมวด ๑/๑

การขอยกเวนคาธรรมเนยมศาล2[๒]

ขอ ๔๑/๑ ถาคกรณใดอางวา ไมมทรพยสนเพยงพอท จะเสยคาธรรมเนยมศาล

หรอโดยสถานะของผขอถาไมไดรบยกเวนคาธรรมเนยมศาลจะไดรบความเดอดรอนเกนสมควร

เม อศาลไดไตสวนแลวเปนท เชอไดวา คกรณนนไมมทรพยสนเพยงพอท จะเสยคาธรรมเนยมศาล

หรอโดยสถานะของผขอถาไมไดรบยกเวนคาธรรมเนยมศาลจะไดรบความเดอดรอนเกนสมควรก

ใหศาลอนญาตใหคกรณนนดาเนนคดโดยยกเวนคาธรรมเนยมศาลได แตการขอเชนวาน ผขอ

จะตองแสดงใหเปนท พอใจศาลดวยวาคดของผขอมขออางหรอขอเทจจรงเพยงพอท จะรบคาฟอง

ไวพจารณา หรอในกรณอทธรณศาลเหนวามเหตผลอนสมควรท จะอทธรณได แลวแตกรณ ขอ ๔๑/๒ คกรณใดมความจานงจะดาเนนคดโดยไดรบยกเวนคาธรรมเนยม

ศาลใหย นคาขอใหยกเวนคาธรรมเนยมศาลโดยทาเปนคารองตอศาลปกครองชนตนพรอมกบคา

ฟองหรอคาอทธรณ แลวแตกรณ ในการน ใหคกรณท ย นคาขอสาบานตวใหคาชแจงตอพนกงาน

เจาหนาท วาไมมทรพยสนเพยงพอท จะเสยคาธรรมเนยมศาล หรอโดยสถานะของตนถาไมไดรบ

ยกเวนคาธรรมเนยมศาลจะไดรบความเดอดรอนเกนสมควร ถาคกรณมไดย นคาขอพรอมกบคาฟองหรอคาอทธรณตามวรรคหน ง คกรณอาจ

ย นคาขอใหยกเวนคาธรรมเนยมศาลตอศาลปกครองชนตนในภายหลงได เมอพนกงานเจาหนาท ไดบนทกถอยคาสาบานตวใหคาชแจงของผขอดาเนนคดท

ขอยกเวนคาธรรมเนยมศาลแลว ใหศาลท รบคาขอเปนผพจารณาและไตสวนคาขอนน หากเหนวา

คดของคกรณท ย นคาขอไมมขออางหรอขอเทจจรงเพยงพอท จะรบคาฟองไวพจารณา หรอไมม

เหตผลอนสมควรท จะอทธรณ แลวแตกรณ ใหศาลนนมคาสงยกคาขอโดยไมตองไตสวนคาขอ กรณท ศาลเหนวาคดของคกรณท ย นคาขอมขออางหรอขอเทจจรงเพยงพอท จะ

รบคาฟองไวพจารณา หรอมเหตผลอนสมควรท จะอทธรณ แลวแตกรณ ใหศาลจดสงสาเนา

ถอยคาเชนวานนไปใหคกรณอกฝายหนง พรอมดวยสาเนาคาขอใหยกเวนคาธรรมเนยมศาลและ

สาเนาคาฟองหรอคาอทธรณ แลวแตกรณ

2[๒] หมวด ๑/๑ เพมโดยระเบยบของท ประชมใหญตลาการในศาลปกครองสงสด วาดวยวธ

พจารณาคดปกครอง (ฉบบท ๓) พ.ศ. ๒๕๔๘

ขอ ๔๑/๓ เม อศาลปกครองชนตนไดฟงคกรณทกฝายและทาการไตสวนตามท

เหนสมควรแลวเหนวามเหตตามคาขอจรง ใหศาลปกครองชนตนอนญาตใหคกรณท ย นคาขอ

ดาเนนคดโดยยกเวนคาธรรมเนยมศาลทงหมดหรอเฉพาะบางสวน หากเหนวาไมมเหตตามคาขอ

จรง ใหศาลมคาสงยกคาขอนนเสย ถาคกรณฝายท มไดย นคาขอใหยกเวนคาธรรมเนยมศาลไมมภมลาเนาอยใน

ราชอาณาจกร ใหศาลมอานาจไตสวนผย นคาขอใหยกเวนคาธรรมเนยมศาลแตฝายเดยว แลวม

คาสงตามวรรคหน งได คาสงใหยกเวนคาธรรมเนยมศาลทงหมดใหเปนท สด ขอ ๔๑/๔ ถาศาลปกครองชนตนมคาสงใหยกเวนคาธรรมเนยมศาลเฉพาะ

บางสวนหรอมคาสงใหยกคาขอ ผย นคาขอมสทธดาเนนการอยางใดอยางหนงดงตอไปน ภายใน

สบหาวนนบแตวนท ไดรบแจงคาสง (๑) ย นคารองขอใหพจารณาคาขอนนใหม เพออนญาตใหนาพยานหลกฐานมา

แสดงเพมเตมวาไมมทรพยสนเพยงพอท จะเสยคาธรรมเนยมศาล หรอโดยสถานะของผขอ ถา

ไมไดรบยกเวนคาธรรมเนยมศาลจะไดรบความเดอดรอนเกนสมควร ทงน เฉพาะคดท ศาลเหนวา

มขออางหรอขอเทจจรงเพยงพอท จะรบคาฟองไวพจารณา หรอมเหตผลอนสมควรท จะอทธรณได

แลวแตกรณ โดยย นคารองขอตอศาลปกครองชนตนท มคาสงนน เม อศาลมคาสงเปนประการใด

แลวใหเปนท สด หรอ (๒) อทธรณคาสงนนตอศาลปกครองสงสด โดยย นคารองอทธรณคาสงตอศาล

ปกครองชนตนท มคาสงนน ในกรณท คกรณใชสทธตาม (๑) หรอ (๒) อยางใดอยางหนงแลว จะใชสทธอก

ประการหน งมได ขอ ๔๑/๕ เมอคกรณใดไดรบอนญาตใหดาเนนคดในศาลปกครองชนตนโดย

ยกเวนคาธรรมเนยมศาลแลว หากตอมายนคาขอใหยกเวนคาธรรมเนยมศาลในชนอทธรณ ใหถอ

วาคกรณนนยงเปนผไมมทรพยสนเพยงพอท จะเสยคาธรรมเนยมศาล หรอโดยสถานะของผขอถา

ไมไดรบยกเวนคาธรรมเนยมศาลจะไดรบความเดอดรอนเกนสมควรอย เวนแตจะปรากฏตอศาล

เปนอยางอ น ขอ ๔๑/๖ เม อศาลอนญาตใหคกรณใดฟองหรออทธรณคดโดยยกเวน

คาธรรมเนยมศาล คกรณนนไมตองเสยคาธรรมเนยมศาลท ไดรบยกเวนในการดาเนนกระบวน

พจารณาในศาลนน ถาปรากฏตอศาลวาคกรณท ฟองหรออทธรณคดโดยไดรบยกเวนคาธรรมเนยม

ศาลมทรพยสนเพยงพอจะเสยคาธรรมเนยมศาลไดโดยมอยแลวในเวลาท ย นคาขอใหยกเวน

คาธรรมเนยมศาล หรอโดยสถานะของคกรณในขณะย นคาขอ แมไมไดรบยกเวนคาธรรมเนยม

ศาลกไมไดรบความเดอดรอนเกนสมควร ใหศาลรอการพจารณาคดไวกอน และมคาสงใหคกรณ

นนนาคาธรรมเนยมศาลมาชาระภายในเวลาท ศาลกาหนด หากไมชาระภายในเวลาดงกลาว ให

ศาลมคาสงจาหนายคดออกจากสารบบความ3[๓]

หมวด ๒

การแสวงหาขอเทจจรง

สวนท ๑

การแสวงหาขอเทจจรงจากคาฟอง คาใหการ คาคดคานคาใหการ และคาใหการเพมเตม

ขอ ๔๒ เม อตลาการเจาของสานวนเหนวาคาฟองใดเปนคาฟองท สมบรณ

ครบถวน ใหมคาสงรบคาฟองและมคาสงใหผถกฟองคดทาคาใหการ โดยสงสาเนาคาฟองและ

สาเนาพยานหลกฐานไปดวย ในกรณท เหนสมควร จะกาหนดประเดนท ผถกฟองคดตองใหการ

หรอใหจดสงพยานหลกฐานท เก ยวของหรอท จะเปนประโยชนแกการพจารณาของศาลดวยกได

เวนแตเปนกรณท กาหนดไวในขอ ๖๑ ในกรณท พยานหลกฐานประกอบคาฟองมปรมาณหรอสภาพท ทาใหการสงสาเนา

ใหแกผถกฟองคดเปนภาระแกศาลเปนอยางมาก ใหสงสาเนาคาฟองไปพรอมกบรายการ

พยานหลกฐานท ผถกฟองคดอาจขอดหรอขอรบไดท ศาล ขอ ๔๓ ใหผถกฟองคดย นคาใหการโดยชดแจงแสดงการปฏเสธหรอยอมรบ

ขอหาท ปรากฏในคาฟองและคาขอทายฟอง และเหตแหงการนน พรอมสงพยานหลกฐานตามท

ตลาการเจาของสานวนกาหนด โดยจดทาสาเนาคาใหการและสาเนาพยานหลกฐานดงกลาวท

รบรองถกตองหนงชดหรอตามจานวนท ตลาการเจาของสานวนกาหนดย นมาพรอมกบคาใหการ

ดวย ทงน ภายในสามสบวน นบแตวนท ไดรบสาเนาคาฟอง หรอภายในระยะเวลาท ศาลกาหนด ขอ ๔๔ ผถกฟองคดจะฟองแยงมาในคาใหการกได คาฟองแยงนนใหถอเสมอน

เปนคาฟองใหม ในกรณท คาฟองแยงนนเปนเรองอ นท ไมเก ยวกบคาฟองเดม ใหตลาการเจาของ

สานวนสงไมรบคาฟองแยง คาสงดงกลาวใหเปนท สด ขอ ๔๕ ในกรณท ตลาการเจาของสานวนเหนวาคาใหการของผถกฟองคดไม

ครบถวน หรอชดเจนเพยงพอ จะสงใหผถกฟองคดดาเนนการแกไขหรอจดทาคาใหการสงมาใหม

กได

3[๓] ขอ ๔๑/๖ วรรคสอง แกไขเพมเตมโดยระเบยบของท ประชมใหญตลาการในศาล

ปกครองสงสด วาดวยวธพจารณาคดปกครอง (ฉบบท ๔) พ.ศ. ๒๕๔๘

ขอ ๔๖ ในกรณท ผถกฟองคดมไดจดทาคาใหการพรอมทงพยานหลกฐานย นตอ

ศาลภายในระยะเวลาท กาหนด ใหถอวาผถกฟองคดยอมรบขอเทจจรงตามขอหาของผฟองคด

และใหศาลพจารณาพพากษาตอไปตามท เหนเปนการยตธรรม ขอ ๔๗ เมอผถกฟองคดย นคาใหการแลว ใหศาลสงสาเนาคาใหการพรอมทง

สาเนาพยานหลกฐานไปยงผฟองคดเพอใหผฟองคดคดคานหรอยอมรบคาใหการหรอ

พยานหลกฐานท ผถกฟองคดย นตอศาล ในการน ตลาการเจาของสานวนจะกาหนดประเดนท ผ

ฟองคดตองชแจง หรอใหจดสงพยานหลกฐานใดๆ กได ถาผฟองคดประสงคจะคดคานคาใหการ ใหทาคาคดคานคาใหการย นตอศาล

พรอมสาเนาหน งชดหรอตามจานวนท ศาลกาหนด ทงน ภายในสามสบวนนบแตวนท ไดรบสาเนา

คาใหการ หรอภายในระยะเวลาท ศาลกาหนด ถาผฟองคดไมประสงคจะทาคาคดคานคาใหการ แตประสงคจะใหศาลพจารณา

พพากษาคดตอไป ใหผฟองคดแจงเปนหนงสอใหศาลทราบภายในกาหนดระยะเวลาตามวรรค

สอง ถาผฟองคดไมดาเนนการตามวรรคสองหรอวรรคสาม ศาลจะสงจาหนายคดออก

จากสารบบความกได ขอ ๔๘ คาคดคานคาใหการของผฟองคดใหมไดเฉพาะในประเดนท ไดยกข น

กลาวในคาฟอง คาใหการ หรอท ศาลกาหนด ถาผฟองคดทาคาคดคานคาใหการโดยมประเดนหรอคาขอเพมขนใหมตางจาก

คาฟอง คาใหการ หรอท ศาลกาหนด ใหศาลสงไมรบประเดนหรอคาขอใหมนนไวพจารณา ขอ ๔๙ ใหศาลสงสาเนาคาคดคานคาใหการของผฟองคดใหผถกฟองคดเพอยน

คาใหการเพมเตมตอศาลพรอมสาเนาหนงชดหรอตามจานวนท ศาลกาหนด ภายในสบหาวนนบ

แตวนท ไดรบสาเนาคาคดคานคาใหการ หรอภายในระยะเวลาท ศาลกาหนด เม อศาลไดรบ

คาใหการเพมเตมจากผถกฟองคดแลว ใหสงสาเนาคาใหการเพมเตมนนใหแกผฟองคด เม อพนกาหนดระยะเวลาตามวรรคหน ง หรอเม อผถกฟองคดย นคาใหการ

เพมเตมแลว หากตลาการเจาของสานวนเหนวาคดมขอเทจจรงเพยงพอท ศาลจะพจารณา

พพากษาหรอมคาสงชขาดคดไดแลว ใหตลาการเจาของสานวนมอานาจจดทาบนทกตามขอ ๖๐

เสนอองคคณะเพอพจารณาดาเนนการตอไป ขอ ๔๙/๑

4[๔] คาสงของศาลปกครองชนตนท ไมรบคาฟองไวพจารณา คาสง

จาหนายคดออกจากสารบบความโดยไมมการวนจฉยชขาดคด คาสงลงโทษฐานละเมดอานาจศาล

ตามมาตรา ๖๔ หรอคาสงอ นใดซงไมตองหามอทธรณระหวางพจารณาตามขอ ๑๐๐ วรรคสอง ผ

4[๔]

ขอ ๔๙/๑ เพมโดยระเบยบของท ประชมใหญตลาการในศาลปกครองสงสด วาดวยวธ

พจารณาคดปกครอง (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๔๔

มสวนไดเสยมสทธย นคารองอทธรณคาสงดงกลาวตอศาลปกครองสงสดภายในกาหนดระยะเวลา

สามสบวนนบแตวนท ไดรบแจงคาสงของศาลปกครองชนตนนน คารองตามวรรคหน งใหย นตอศาลปกครองชนตนท มคาสงนน และใหพนกงาน

เจาหนาท ของศาลรบสงคารองพรอมดวยคาสงของศาลปกครองชนตนและเอกสารหรอสาเนา

เอกสารท เก ยวของไปยงศาลปกครองสงสดโดยพลน ใหประธานศาลปกครองสงสดสงคารองใหองคคณะในศาลปกครองสงสดเพอ

พจารณาคารองและมคาสงยนตามคาสงของศาลปกครองชนตน หรอมคาสงเปนอยางอ นแลวสง

ใหศาลปกครองชนตนอาน ในการอานคาสงของศาลปกครองสงสด ใหศาลปกครองชนตนแจงใหคกรณ

ทราบกาหนดวนอานคาสงเปนการลวงหนาตามสมควร ถาไมมคกรณมาศาลในวนนดอานคาสง

ศาล ใหศาลงดการอานและบนทกไว และใหศาลปกครองชนตนแจงคาสงดงกลาวทางไปรษณย

ลงทะเบยนตอบรบไปยงคกรณทงหมดหรอบางสวนท มไดมาศาล ในกรณท ศาลปกครองสงสดมคาสงเปนอยางอ นตางไปจากคาสงของศาล

ปกครองชนตน ใหศาลปกครองชนตนดาเนนการตอไปตามขนตอนท กฎหมายหรอระเบยบน

กาหนดไว

สวนท ๒ การแสวงหาขอเทจจรงของศาล

ขอ ๕๐ ในการพจารณาพพากษาคด ศาลมอานาจแสวงหาขอเทจจรงไดตาม

ความเหมาะสม ในการน ศาลอาจแสวงหาขอเทจจรงจากพยานบคคล พยานเอกสาร พยาน

ผเชยวชาญ หรอพยานหลกฐานอ นนอกเหนอจากพยานหลกฐานของคกรณท ปรากฏในคาฟอง

คาใหการ คาคดคาน คาใหการ หรอคาใหการเพมเตม ในการแสวงหาขอเทจจรงเชนวานน ศาล

อาจดาเนนการตามท กาหนดในสวนนหรอตามท ศาลเหนสมควร ในการแสวงหาขอเทจจรงของศาล ถาตองมการใหถอยคาของคกรณ พยาน หรอ

บคคลใดๆ ใหศาลเปนผซกถาม ขอ ๕๑ ศาลมอานาจออกคาสงเรยกคกรณหรอบคคลท เก ยวของมาใหถอยคาได

ตามท เหนสมควร คาสงของศาลตามวรรคหน งจะกาหนดประเดนขอเทจจรงท จะทาการไตสวนไว

ดวยกได ศาลตองแจงกาหนดการไตสวนใหคกรณท เก ยวของทราบลวงหนาเพอเปดโอกาส

ใหคกรณนนคดคานหรอชแจงขอเทจจรงได แตถาขอเทจจรงท จะทาการไตสวนเปนขอเทจจรงท

ไมมผลกระทบตอการพจารณาพพากษาคด หรอคกรณท เก ยวของไดทราบขอเทจจรงนนมากอน

แลว ศาลจะไมแจงกาหนดการไตสวนใหคกรณนนทราบกได

พยานท ศาลมคาสงเรยกมาใหถอยคาอาจเสนอพยานหลกฐานใดๆ เพอ

ประกอบการใหถอยคาของตนได ถาพยานหลกฐานนนอยในประเดนท ศาลมคาสงใหมการไตสวน ขอ ๕๒ ในกรณท ศาลเหนสมควรจะรบฟงถอยคาของบคคลใดและเปนกรณท

ตองใชลาม ใหศาลจดหาลามโดยใหลามไดรบคาตอบแทนเชนเดยวกบการมาใหถอยคาของพยาน

ผเชยวชาญ ขอ ๕๓ กอนใหถอยคาตอศาล คกรณหรอพยานตองสาบานตนตามลทธศาสนา

หรอจารตประเพณแหงชาตของตน หรอกลาวคาปฏญาณวาจะใหถอยคาตามสตยจรง ใหคกรณหรอพยานแจงชอ นามสกล ท อย อาย และอาชพ และในกรณท พยานม

ความเก ยวพนกบคกรณคนหน งคนใดใหแจงดวยวามความเก ยวพนกนอยางไร ในขณะท พยานคนหน งกาลงใหถอยคาตอศาล คกรณจะอยดวยหรอไมกได แต

หามมใหพยานคนอ นอยในสถานท นน เวนแตศาลจะมคาสงเปนอยางอ น หรอเปนกรณท กาหนด

ไวในวรรคส พยานท ใหถอยคาแลวอาจถกเรยกมาใหถอยคาอกในวนเดยวกนหรอวนอ น และ

อาจถกเรยกมาใหถอยคาพรอมพยานคนอ นในเรองเดยวกนได เม อคกรณหรอพยานใหถอยคาเสรจแลว ใหศาลอานบนทกการใหถอยคา

ดงกลาวใหคกรณหรอพยานฟงและใหลงลายมอชอไวเปนหลกฐาน ในกรณท คกรณหรอพยานลง

ลายมอชอไมไดหรอไมยอมลงลายมอชอ ใหศาลจดแจงเหตท ไมมลายมอชอเชนวานนไว ขอ ๕๔ เม อศาลเหนสมควรหรอเม อคกรณมคาขอ ศาลมอานาจออกคาสงเรยก

ใหคกรณ หนวยงานทางปกครอง เจาหนาท ของรฐ หรอบคคลท เก ยวของสงเอกสารหรอ

พยานหลกฐานใดๆ ใหแกศาล ขอ ๕๕ เม อศาลเหนสมควรหรอเม อคกรณมคาขอ ศาลอาจมคาสงตงพยาน

ผเชยวชาญเพอศกษา ตรวจสอบ หรอวเคราะหในเรองใดๆ เก ยวกบคด อนมใชเปนการวนจฉย

ขอกฎหมาย แลวใหทารายงานหรอใหถอยคาตอศาลได รายงานหรอบนทกการใหถอยคาของพยานผเชยวชาญ ใหสงสาเนาใหคกรณท

เก ยวของเพอทาขอสงเกตเสนอตอศาลภายในระยะเวลาท ศาลกาหนด ศาลอาจมคาสงใหพยานผเชยวชาญมาใหถอยคาตอศาลประกอบรายงานของตน

ได ศาลตองแจงกาหนดการใหถอยคาของพยานผเชยวชาญใหคกรณท เก ยวของ

ทราบลวงหนาเพอเปดโอกาสใหคกรณคดคานหรอชแจงขอเทจจรงได ขอ ๕๖ ศาลหรอบคคลท ไดรบมอบหมายจากศาลมอานาจไปตรวจสอบสถานท

บคคล หรอส งอ นใดเพอประกอบการพจารณาได

ใหศาลแจงวน เวลา และสถานท ท จะไปตรวจสอบใหคกรณทราบลวงหนาเพอ

เปดโอกาสใหคกรณคดคานหรอชแจงขอเทจจรงได โดยคกรณจะไปรวมในการตรวจสอบดงกลาว

หรอไมกได ศาลหรอบคคลท ไดรบมอบหมายจากศาลตองบนทกการตรวจสอบและการให

ถอยคาของบคคลหรอพยานในการตรวจสอบรวมไวในสานวนคดดวย ขอ ๕๗ ถาบคคลใดเกรงวาพยานหลกฐานซงตนอาจตองอางองในภายหนาจะ

สญหายหรอยากแกการนามา หรอถาคกรณฝายใดในคดเกรงวาพยานหลกฐานซงตนจะอางองอาจ

สญหายเสยกอนท จะมการไตสวน หรอเปนการยากท จะนามาไตสวนในภายหลง บคคลนนหรอ

คกรณฝายนนอาจย นคาขอใหศาลมคาสงใหไตสวนพยานหลกฐานนนไวทนท เม อศาลไดรบคาขอแลว ใหศาลมคาสงเรยกผขอและคกรณอกฝายหนงหรอ

บคคลภายนอกท เก ยวของมายงศาล และเมอไดฟงบคคลเหลานนแลว ใหศาลสงคาขอตามท

เหนสมควร ถาศาลสงอนญาต ใหไตสวนพยานไปตามระเบยบน สวนรายงานและเอกสารอ นๆ ท

เก ยวของกบการนนใหศาลเกบรกษาไว ในกรณท คกรณอกฝายหน งหรอบคคลภายนอกท เก ยวของไมมภมลาเนาอยใน

ราชอาณาจกรและยงมไดเขามาในคดนน เมอศาลไดรบคาขอตามวรรคหน ง ใหศาลสงคาขอตามท

เหนสมควร ถาศาลสงอนญาต ใหไตสวนพยานไปฝายเดยว ขอ ๕๘ เม อศาลเหนสมควรเพอประโยชนแหงการพจารณาคด ศาลอาจแตงตง

ใหศาลปกครองชนตนอ นชวยแสวงหาขอเทจจรงในประเดนใดกได แลวใหศาลปกครองท ไดรบ

แตงตงสงรายงานผลการแสวงหาขอเทจจรง บนทกการใหถอยคาของพยาน และเอกสารหรอ

พยานหลกฐานไปยงศาลท แตงตง ขอ ๕๙ ในการแสวงหาขอเทจจรงตามสวนน ศาลจะออกคาสงใหมการ

บนทกเสยง ภาพ หรอเสยงและภาพ ตลอดเวลาหรอสวนหน งสวนใดของการดาเนนการนนเพอ

เปนหลกฐานประกอบสานวนคดกได

หมวด ๓ การสรปสานวน

ขอ ๖๐ เมอตลาการเจาของสานวนไดพจารณาขอเทจจรงจากคาฟอง คาชแจง

ของคกรณ รวมทงขอเทจจรงอ นท ศาลไดมาตามหมวด ๒ แลว เหนวาคดมขอเทจจรงเพยงพอท

ศาลจะพจารณาพพากษาหรอมคาสงชขาดคดไดแลว ใหจดทาบนทกของตลาการเจาของสานวน

และเสนอบนทกดงกลาวพรอมสานวนคดใหองคคณะเพอพจารณาดาเนนการตอไป บนทกของตลาการเจาของสานวนประกอบดวย

(๑) สรปขอเทจจรงท ไดจากคาฟองและเอกสารอ นๆ ของคกรณ รวมทง

พยานหลกฐานตาง ๆ ท ปรากฏในสานวนคด และสรปคาขอของผฟองคด (๒) ประเดนท จะตองวนจฉย ซงประกอบดวยประเดนเก ยวกบอานาจศาล

ประเดนเก ยวกบเง อนไขในการฟองคดปกครอง และประเดนท เปนเนอหาของคด ตามลาดบ (๓) ความเหนของตลาการเจาของสานวนเก ยวกบประเดนท จะตองวนจฉยและ

คาขอของผฟองคด สรปขอเทจจรงของตลาการเจาของสานวนตาม (๑) ใหสงใหแกคกรณตามท

บญญตไวในมาตรา ๕๙ วรรคสอง ขอ ๖๑ เม อศาลมคาสงรบคาฟองตามขอ ๔๒ แลว หากตลาการเจาของสานวน

เหนวาสามารถจะวนจฉยชขาดคดดงกลาวไดจากขอเทจจรงในคาฟองนน โดยไมตองดาเนนการ

แสวงหาขอเทจจรงอก หรอเหนวาขอเทจจรงท ไดจากคาชแจงของคกรณและหรอจากการแสวงหา

ขอเทจจรงของศาลในภายหลงไมวาในขณะใดเพยงพอท จะพพากษาหรอมคาสงชขาดคดนนได

โดยไมตองดาเนนการแสวงหาขอเทจจรงจนครบทกขนตอนตามท กาหนดไวในขอ ๔๗ ถงขอ ๔๙

ใหตลาการเจาของสานวนมอานาจจดทาบนทกของตลาการเจาของสานวนเสนอองคคณะเพอ

พจารณาดาเนนการตอไป ขอ ๖๒ เม อองคคณะไดรบสานวนคดจากตลาการเจาของสานวนแลว หากเหน

วาไมมกรณท จะตองแสวงหาขอเทจจรงเพมเตม ใหตลาการหวหนาคณะมคาสงกาหนดวนหนงวน

ใดเปนวนสนสดการแสวงหาขอเทจจรงในคดนน ใหศาลแจงใหคกรณทราบกาหนดวนสนสดการแสวงหาขอเทจจรงลวงหนาไม

นอยกวาสบวน บรรดาคาฟองเพมเตม คาใหการ คาคดคานคาใหการ คาใหการเพมเตม รวมทง

พยานหลกฐานอ นๆ ท ย นตอศาลหลงวนสนสดการแสวงหาขอเทจจรง ไมใหศาลรบไวเปนสวน

หนงของสานวนคด และไมตองสงสาเนาใหคกรณท เก ยวของ ขอ ๖๓ เม อกาหนดวนสนสดการแสวงหาขอเทจจรงแลว ใหตลาการหวหนา

คณะสงสานวนคดใหอธบดศาลปกครองชนตนพจารณา หากอธบดศาลปกครองชนตนมไดสงการ

เปนอยางอ น ใหสงสานวนคดนนใหตลาการผแถลงคดเพอจดทาคาแถลงการณโดยเรว คาแถลงการณใหจดทาเปนหนงสอ เวนแตคดใดเปนเรองเรงดวน เปนเรองท ม

ขอเทจจรงหรอขอกฎหมายไมยงยาก หรอเปนคาแถลงการณในคาขอเก ยวกบวธการชวคราวกอน

การพพากษาตามขอ ๗๒ หรอขอ ๗๖ ตลาการผแถลงคดจะเสนอคาแถลงการณดวยวาจาแทนคา

แถลงการณเปนหนงสอหลงจากท ไดหารอกบอธบดศาลปกครองชนตนและตลาการหวหนาคณะ

แลวกได ในการแถลงการณดวยวาจา ตลาการผแถลงคดตองจดทาบนทกคาแถลงการณดงกลาว

เปนหนงสอกลาวถงขอสาระสาคญในคาแถลงการณตดไวในสานวนคดดวย โดยจะจดทากอนหรอ

หลงการเสนอคาแถลงการณดวยวาจากได

เม อตลาการผแถลงคดไดจดทาคาแถลงการณเปนหนงสอหรอสามารถเสนอคา

แถลงการณดวยวาจาไดแลว ใหองคคณะกาหนดวนนงพจารณาคดครงแรกหลงจากท ไดหารอกบ

อธบดศาลปกครองชนตนแลว

หมวด ๔ การรบฟงพยานหลกฐาน

ขอ ๖๔ คกรณฝายท กลาวอางขอเทจจรงใดๆ เพอสนบสนนขออางของตนม

หนาท เสนอพยานหลกฐานตอศาลเพอพสจนขอเทจจรงดงกลาวในเบ องตน เวนแตขอเทจจรงซง

เปนท รกนอยทวไป หรอซงไมอาจโตแยงได หรอซงศาลเหนวาคกรณอกฝายหนงไดรบแลว หรอ

พยานหลกฐานนนอยในความครอบครองของหนวยงานทางปกครอง เจาหนาท ของรฐ หรอบคคล

อ น ถามขอสนนษฐานไวในกฎหมายเปนคณแกคกรณฝายใด คกรณฝายนนตอง

พสจนแตเพยงวาตนไดปฏบตตามเง อนไขแหงการท ตนจะไดรบประโยชนจากขอสนนษฐานนน

ครบถวนแลว ขอ ๖๕ ศาลมดลพนจท จะรบฟงพยานหลกฐานท ไดมาตามกระบวนพจารณา

โดยไมจากดเฉพาะท เสนอโดยคกรณ แตพยานหลกฐานนนจะตองเปนพยานหลกฐานท คกรณผม

สวนไดเสยมโอกาสขอตรวจด ทราบ และแสดงพยานหลกฐานเพอยนยนหรอหกลาง ขอ ๖๖ ตนฉบบเอกสารเทานนท อางเปนพยานได ถาหาตนฉบบไมได สาเนาท

รบรองวาถกตองหรอพยานบคคลท ร ขอความกอางเปนพยานได การอางหนงสอราชการเปนพยาน แมตนฉบบยงมอย จะสงสาเนาท เจาหนาท

รบรองวาถกตองกได เวนแตศาลจะมคาสงเปนอยางอ น ขอ ๖๗ ศาลอาจรบฟงขอมลท บนทกสาหรบเครองคอมพวเตอรหรอประมวลผล

โดยเครองคอมพวเตอรเปนพยานหลกฐานในคดได แตการบนทกและการประมวลผลนนตอง

เปนไปโดยถกตองและตองมคารบรองของบคคลท เก ยวของหรอดาเนนการนน ใหนาความในวรรคหน งมาใชบงคบแกการรบฟงขอมลท บนทกไวในหรอไดมา

จากส ออเลกทรอนกสหรอส อทางเทคโนโลยสารสนเทศประเภทอ นโดยอนโลม ขอ ๖๘ ศาลอาจรบฟงพยานบอกเลาเปนพยานหลกฐานประกอบพยานหลกฐาน

อ นไดเมอศาลเหนวา (๑) ตามสภาพ ลกษณะ แหลงท มา และขอเทจจรงแวดลอมการบอกเลา พยาน

บอกเลานนมความนาเชอถอ หรอ

(๒) มเหตจาเปนเนองจากไมสามารถนาบคคลซงเปนผท ไดเหน ไดยน หรอ

ทราบขอความในเรองท จะใหการเปนพยานนนมาใหถอยคาเปนพยานได และมเหตผลสมควรเพอ

ประโยชนแหงความยตธรรมท จะรบฟงพยานบอกเลานน

หมวด ๕ วธการชวคราวกอนการพพากษา

สวนท ๑ การทเลาการบงคบตามกฎหรอคาสงทางปกครอง

ขอ ๖๙ การฟองคดตอศาลปกครองเพอขอใหเพกถอนกฎหรอคาสงทาง

ปกครอง ไมเปนเหตใหทเลาการบงคบตามกฎหรอคาสงทางปกครองนน เวนแตศาลจะมคาสง

เปนอยางอ น ผฟองคดอาจขอมาในคาฟองหรอยนคาขอในเวลาใดๆ กอนศาลจะพพากษาหรอ

มคาสงชขาดคด เพอขอใหศาลมคาสงทเลาการบงคบตามกฎหรอคาสงทางปกครอง อนจะมผล

เปนการชะลอหรอระงบการบงคบตามผลของกฎหรอคาสงทางปกครองไวเปนการชวคราว คาขอของผฟองคดตามวรรคสอง ตองแสดงใหเหนอยางชดแจงวาประสงคจะขอ

ทเลาการบงคบตามกฎหรอคาสงทางปกครองใด และการใหกฎหรอคาสงดงกลาวมผลบงคบ

ตอไป จะทาใหเกดความเสยหายท ยากแกการเยยวยาแกไขในภายหลงอยางไร ขอ ๗๐ ในกรณท ศาลเหนวาคาขอทเลาการบงคบตามกฎหรอคาสงทางปกครอง

ใดย นโดยไมมขออางหรอขอเทจจรงเพยงพอ หรอไมมเหตผลหรอสาระอนควรไดรบการพจารณา

หรอเหนไดอยางชดแจงวาไมสมควรมคาสงทเลาการบงคบตามกฎหรอคาสงทางปกครอง หรอ

เปนกรณท ศาลจะสงไมรบคาฟองคดนนไวพจารณาและจะสงจาหนายคดออกจากสารบบความ

แลว ใหมอานาจสงไมรบคาขอทเลาการบงคบตามกฎหรอคาสงทางปกครองนน คาสงดงกลาวให

เปนท สด ขอ ๗๑ เม อไดรบคาขอตามขอ ๖๙ และเปนกรณท ศาลมไดมคาสงตามขอ ๗๐

ใหศาลสงสาเนาคาขอใหคกรณทาคาชแจงและแสดงพยานหลกฐานโดยดวน แลวนดไตสวนเพอม

คาสงเก ยวกบคาขอดงกลาวโดยเรว ในกรณท ไมมคาขอตามขอ ๖๙ แตศาลเหนวามเหตสมควรท จะทเลาการบงคบ

ตามกฎ หรอคาสงทางปกครองท เปนเหตแหงการฟองคด ใหศาลมอานาจสงทเลาการบงคบตาม

กฎหรอคาสงทางปกครองนน โดยจะไตสวนกอนหรอไมกได

ขอ ๗๒ การมคาสงเก ยวกบคาขอทเลาการบงคบตามกฎหรอคาสงทางปกครอง

ใหกระทาโดยองคคณะหลงจากตลาการผแถลงคดไดเสนอคาแถลงการณแลว คาแถลงการณตามขอนจะกระทาดวยวาจากได ในกรณท ศาลเหนวากฎหรอคาสงทางปกครองท เปนเหตแหงการฟองคดนนนาจะ

ไมชอบดวยกฎหมาย และการใหกฎหรอคาสงทางปกครองดงกลาวมผลใชบงคบตอไปจะทาให

เกดความเสยหายอยางรายแรงท ยากแกการเยยวยาแกไขในภายหลง ทงการทเลาการบงคบตาม

กฎหรอคาสงทางปกครองนนไมเปนอปสรรคแกการบรหารงานของรฐหรอแกบรการสาธารณะ

ศาลมอานาจสงทเลาการบงคบตามกฎหรอคาสงทางปกครองไดตามท เหนสมควร ใหศาลแจงคาสงทเลาการบงคบตามกฎหรอคาสงทางปกครองใหคกรณและผ

ออกกฎ หรอคาสงดงกลาวทราบโดยพลน และใหคาสงศาลมผลเม อผออกกฎหรอคาสงไดรบแจง

คาสงนนแลว ขอ ๗๓ คาสงทเลาการบงคบตามกฎหรอคาสงทางปกครอง ใหผมสวนไดเสยม

สทธอทธรณตอศาลปกครองสงสดไดภายในสามสบวนนบแตวนท ผนนไดรบแจงหรอทราบคาสง

ศาล โดยผอทธรณอาจมคาขอใหศาลปกครองสงสดมคาสงระงบคาสงของศาลปกครองชนตนท สง

ทเลาการบงคบตามกฎหรอคาสงทางปกครองไวเปนการชวคราวกอนการวนจฉยอทธรณกได คาสงยกคาขอทเลาการบงคบตามกฎหรอคาสงทางปกครองใหเปนท สด การอทธรณคาสงตามวรรคหน ง ใหกระทาโดยย นคารองอทธรณคาสงดงกลาวตอ

ศาลปกครองชนตนท มคาสงนน และใหพนกงานเจาหนาท ของศาลรบสงคารองพรอมดวยคาสง

ของศาลปกครองชนตน คาขอทเลาการบงคบตามกฎหรอคาสงทางปกครอง สานวนการไตสวนคา

ขอ คาแถลงการณหรอบนทกคาแถลงการณของตลาการผแถลงคด และเอกสารหรอสาเนาเอกสาร

ท เก ยวของ ไปยงศาลปกครองสงสดโดยพลน5[๕]

ใหประธานศาลปกครองสงสดสงคารองใหองคคณะในศาลปกครองสงสดเพอ

พจารณาคารอง โดยใหนาความในขอ ๗๑ วรรคหน ง และขอ ๗๒ มาใชบงคบโดยอนโลม แตองค

คณะจะไมนดไตสวนกได แลวมคาสงยนตามคาสงของศาลปกครองชนตนหรอมคาสงเปนอยางอ น

และสงใหศาลปกครองชนตนอาน6[๖]

ในการอานคาสงของศาลปกครองสงสด ใหศาลปกครองชนตนแจงใหคกรณ

ทราบกาหนดวนอานคาสงเปนการลวงหนาตามสมควร ถาไมมคกรณมาศาลในวนนดอานคาสง

5[๕]

ขอ ๗๓ วรรคสาม เพมโดยระเบยบของท ประชมใหญตลาการในศาลปกครองสงสด วา

ดวยวธพจารณาคดปกครอง (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๔๔ 6[๖]

ขอ ๗๓ วรรคส เพมโดยระเบยบของท ประชมใหญตลาการในศาลปกครองสงสด วาดวย

วธพจารณาคดปกครอง (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๔๔

ศาล ใหศาลงดการอานและบนทกไว และใหศาลปกครองชนตนแจงคาสงดงกลาวทางไปรษณย

ลงทะเบยนตอบรบไปยงคกรณทงหมดหรอบางสวนท มไดมาศาล7[๗]

ขอ ๗๔ ในกรณท คาพพากษาหรอคาสงชขาดคดของศาลมไดกลาวถงคาสงทเลา

การบงคบตามกฎหรอคาสงทางปกครองท ศาลไดสงไวระหวางการพจารณา ใหคาสงดงกลาวมผล

ใชบงคบตอไปจนกวาจะพนระยะเวลาการอทธรณในกรณท ไมมการอทธรณ หรอจนกวาศาลม

คาสงถงท สดไมรบอทธรณในกรณท มการอทธรณ หากศาลมคาสงรบอทธรณ ใหคาสงดงกลาวม

ผลใชบงคบตอไปจนกวาศาลปกครองสงสดจะมคาสงเปนอยางอ น

สวนท ๒ การบรรเทาทกขชวคราว

ขอ ๗๕ นอกจากกรณท กลาวในขอ ๖๙ ในเวลาใดๆ กอนศาลมคาพพากษาหรอ

คาสงชขาดคด ผฟองคดอาจย นคาขอใหศาลมคาสงกาหนดมาตรการหรอวธการคมครองอยาง

ใดๆ เพอบรรเทาทกขชวคราวกอนการพพากษา หรอคกรณอาจย นคาขอใหศาลมคาสงกาหนด

วธการเพอคมครองประโยชนของผขอในระหวางการพจารณาหรอเพอบงคบตามคาพพากษาได ขอ ๗๖ คาสงของศาลในการกาหนดมาตรการหรอวธการคมครองอยางใดๆ

เพอบรรเทาทกขชวคราวกอนการพพากษา หรอวธการเพอคมครองประโยชนของผขอในระหวาง

การพจารณาหรอเพอบงคบตามคาพพากษา ใหกระทาโดยองคคณะ โดยไมตองมคาแถลงการณ

ของตลาการ ผแถลงคด เวนแตองคคณะจะเหนสมควรใหมคาแถลงการณ ในกรณดงกลาวคา

แถลงการณนนจะกระทาดวยวาจากได คาสงไมรบหรอยกคาขอของผฟองคดหรอคกรณใหเปนท สด ผมสวนไดเสยมสทธอทธรณคาสงกาหนดมาตรการหรอวธการคมครองอยางใดๆ

เพอบรรเทาทกขชวคราวกอนการพพากษา หรอวธการเพอคมครองประโยชนของผขอในระหวาง

การพจารณาหรอเพอบงคบตามคาพพากษา ตอศาลปกครองสงสดภายในสามสบวนนบแตวนท ผ

นนไดรบแจงหรอทราบคาสงศาล การอทธรณคาสงตามวรรคหน ง ใหกระทาโดยย นคารองอทธรณคาสงดงกลาวตอ

ศาลปกครองชนตนท มคาสงนน และใหพนกงานเจาหนาท ของศาลรบสงคารองพรอมดวยคาสง

ของศาลปกครองชนตน คาขอกาหนดมาตรการหรอวธการคมครองอยางใดๆ เพอบรรเทาทกข

ชวคราวกอนการพพากษาหรอวธการเพอคมครองประโยชนของผขอในระหวางการพจารณาหรอ

7[๗]

ขอ ๗๓ วรรคหา เพมโดยระเบยบของท ประชมใหญตลาการในศาลปกครองสงสด วา

ดวยวธพจารณาคดปกครอง (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๔๔

เพอบงคบตามคาพพากษา สานวนการไตสวนคาขอ บนทกคาแถลงการณของตลาการผแถลงคด

และเอกสารหรอสาเนาเอกสารท เก ยวของ ไปยงศาลปกครองสงสดโดยพลน8[๘]

ใหประธานศาลปกครองสงสดสงคารองใหองคคณะในศาลปกครองสงสดเพอ

พจารณาคารองโดยใหนาความในขอ ๗๑ วรรคหน ง และวรรคหน งของขอน มาใชบงคบโดย

อนโลม แตองคคณะจะไมนดไตสวนกได แลวมคาสงยนตามคาสงของศาลปกครองชนตนหรอม

คาสงเปนอยางอ น แลวสงใหศาลปกครองชนตนอาน9[๙]

ในการอานคาสงของศาลปกครองสงสด ใหศาลปกครองชนตนแจงใหคกรณ

ทราบกาหนดวนอานคาสงเปนการลวงหนาตามสมควร ถาไมมคกรณมาศาลในวนนดอานคาสง

ศาล ใหศาลงดการอานและบนทกไว และใหศาลปกครองชนตนแจงคาสงดงกลาวทางไปรษณย

ลงทะเบยนตอบรบไปยงคกรณทงหมดหรอบางสวนท มไดมาศาล10[๑๐]

ขอ ๗๗ ใหนาความในลกษณะ ๑ ของภาค ๔ แหงประมวลกฎหมายวธพจารณา

ความแพงมาใชบงคบกบหลกเกณฑในการพจารณาคาขอ เงอนไขในการออกคาสงของศาลและผล

ของคาสงกาหนดมาตรการหรอวธการคมครองอยางใดๆ เพอบรรเทาทกขชวคราวกอนการ

พพากษา หรอวธการเพอคมครองประโยชนของผขอในระหวางการพจารณาหรอเพอบงคบตามคา

พพากษาโดยอนโลม เทาท สภาพของเรองจะเปดชองใหกระทาได และโดยไมขดตอระเบยบนและ

หลกกฎหมายทวไปวาดวยวธพจารณาคดปกครอง

หมวด ๖ การรองสอด การรวมคด การแยกคด การโอนคด และการถอนคาฟอง

ขอ ๗๘ บคคลภายนอกซ งมใชคกรณอาจเขามาเปนคกรณไดดวยการรองสอด

ทงน ใหนาความในมาตรา ๕๗ และมาตรา ๕๘ แหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงมาใช

บงคบโดยอนโลม ขอ ๗๙ ถาคดสองเรองหรอกวานนขนไปมขอหาอยางเดยวกนหรอเก ยวเนอง

ใกลชดกนหรอมคกรณเดยวกนหรอรวมกน ถาตลาการเจาของสานวนเหนวาจะเปนประโยชนแก

การพจารณาคด จะเสนอความเหนตอองคคณะเพอเสนออธบดศาลปกครองชนตนพจารณาสง

รวมคดเขาดวยกน แลวพจารณาพพากษารวมกนไปกได

8[๘]

ขอ ๗๖ วรรคส เพมโดยระเบยบของท ประชมใหญตลาการในศาลปกครองสงสด วาดวย

วธพจารณาคดปกครอง (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๔๔ 9[๙]

ขอ ๗๖ วรรคหา เพมโดยระเบยบของท ประชมใหญตลาการในศาลปกครองสงสด วา

ดวยวธพจารณาคดปกครอง (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๔๔ 10[๑๐]

ขอ ๗๖ วรรคหก เพมโดยระเบยบของท ประชมใหญตลาการในศาลปกครองสงสด วา

ดวยวธพจารณาคดปกครอง (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๔๔

ในกรณท คดดงกลาวอยในศาลปกครองชนตนตางศาลกน ใหโอนคดไปยงศาลท

อธบดศาลปกครองชนตนเหนชอบรวมกน หากตกลงกนไมได ใหประธานศาลปกครองสงสดเปน

ผชขาด และเม อมการโอนคดแลว ใหอธบดศาลปกครองชนตนของศาลท โอนคดสงจาหนายคดนน

ออกจากสารบบความ ขอ ๘๐ ในคดท มหลายขอหาและขอหาหนงขอหาใดไมเก ยวของกบขอหาอ นๆ

ถาตลาการเจาของสานวนเหนวาจะเปนประโยชนแกการพจารณาคด จะเสนอความเหนตอองค

คณะ เพอเสนออธบดศาลปกครองชนตนพจารณาสงใหแยกคดดงกลาวออกเปนหลายคด แลว

พจารณาพพากษาแตละคดแยกกนไปกได ในคดท มผฟองคดหรอผถกฟองคดหลายคน ถาตลาการเจาของสานวนเหนวาจะ

เปนประโยชนแกการพจารณาคด จะเสนอความเหนตอองคคณะเพอเสนออธบดศาลปกครอง

ชนตนพจารณาสงใหแยกคดดงกลาวออกเปนหลายคด แลวพจารณาพพากษาแตละคดแยกกนไป

กได ขอ ๘๑ กอนศาลมคาพพากษาหรอคาสงชขาดคด หากผถกฟองคดเหนวาการ

พจารณาคดตอไปในศาลนนจะไมสะดวกหรอผถกฟองคดอาจไมไดรบความยตธรรม ผถกฟองคด

อาจยนคาขอพรอมแสดงเหตผลตอศาลท ผฟองคดไดย นคาฟองไว ขอใหโอนคดไปยงศาล

ปกครองอ นท มเขตอานาจได เม ออธบดศาลปกครองชนตนเหนสมควร จะมคาสงอนญาตตามคา

ขอนนกได หามมใหอธบดศาลปกครองชนตนออกคาสงอนญาตตามวรรคหน ง เวนแตอธบด

ศาลปกครองชนตนท จะรบโอนคดนนยนยอมแลว ถาอธบดศาลปกครองชนตนท จะรบโอนคดไม

ยนยอม ใหอธบดศาลปกครองชนตนท จะโอนคดเสนอเรองใหประธานศาลปกครองสงสดชขาด เม อมการโอนคดตามวรรคหน งหรอวรรคสองแลว ใหอธบดศาลปกครองชนตน

ของศาลท โอนคดสงจาหนายคดออกจากสารบบความ ขอ ๘๒ ผฟองคดอาจถอนคาฟองในเวลาใดๆ กอนศาลพพากษาหรอมคาสงช

ขาดคดได การถอนคาฟองจะถอนเฉพาะบางขอหาหรอบางสวนของขอหากได การถอนคาฟองตองทาเปนหนงสอและลงลายมอชอผฟองคด แตถาผฟองคด

ถอนคาฟองดวยวาจาตอหนาศาลในระหวางการไตสวนหรอการนงพจารณาคด ใหศาลบนทกไว

และใหผฟองคดลงลายมอชอไวเปนหลกฐาน ในกรณท มผฟองคดหลายคน ผฟองคดแตละคนอาจถอนคาฟองของตนได การ

ถอนคาฟองของผฟองคดดงกลาวใหมผลเฉพาะผฟองคดท ถอนคาฟองนน เวนแตกรณท ผถอนคา

ฟองเปนผแทนของผฟองคดทกคน การถอนคาฟองใหมผลเปนการถอนคาฟองทงคด ในการน

ศาลจะไตสวนเพอใหไดความเปนท ยตวาการถอนคาฟองของผแทนดงกลาวเปนไปตามความ

ประสงคของผฟองคดทกคนกอนมคาสงอนญาตใหถอนคาฟองกได

เมอมการถอนคาฟอง ใหศาลอนญาตและสงจาหนายคดออกจากสารบบความ

กบคนคาธรรมเนยมศาลทงหมดหรอบางสวนใหแกผฟองคด แตในคดท เก ยวกบการคมครอง

ประโยชนสาธารณะ หรอคดท การพจารณาตอไปจะเปนประโยชนแกสวนรวม หรอการถอนคาฟอง

เกดจากการสมยอมกนโดยไมเหมาะสม ศาลจะมคาสงไมอนญาตใหถอนคาฟองกได คาสงไม

อนญาตใหถอนคาฟองใหเปนท สด

หมวด ๗ การนงพจารณาคดและการพพากษาคด

สวนท ๑ การนงพจารณาคด

ขอ ๘๓ ในการพจารณาคด ใหศาลจดใหมการนงพจารณาคดอยางนอยหนงครง

เพอใหคกรณมโอกาสมาแถลงดวยวาจาตอหนาศาล เวนแตคดท ศาลมคาสงจาหนายคดออกจาก

สารบบความ ศาลตองแจงกาหนดวนนงพจารณาคดครงแรกใหคกรณทราบลวงหนาไมนอยกวา

เจดวน ขอ ๘๔ ในวนนงพจารณาคดครงแรก หากคกรณประสงคจะย นคาแถลงเปน

หนงสอ ตามมาตรา ๕๙ วรรคสอง ใหย นตอศาลกอนวนนงพจารณาคดหรออยางชาท สดใน

ระหวางการนงพจารณาคด คาแถลงตามวรรคหน งจะยกขอเทจจรงท ไมเคยยกขนอางไวแลวไมได เวนแตเปน

ขอเทจจรงท เปนประเดนสาคญในคดซงคกรณผย นสามารถพสจนไดวามเหตจาเปนหรอ

พฤตการณพเศษท ทาใหไมอาจเสนอตอศาลไดกอนหนานน แตศาลจะรบฟงขอเทจจรงดงกลาวได

ตอเม อไดเปดโอกาสใหคกรณอกฝายหนงแสดงพยานหลกฐานเพอยนยนหรอหกลางแลว คกรณมสทธนาพยานหลกฐานมาสบประกอบคาแถลงท ย นตามวรรคหน งได โดย

ใหศาลพจารณาสงอนญาตเทาท เก ยวของกบคาแถลงและจาเปนแกคดเทานน คาสงดงกลาวให

เปนท สด ในวนนงพจารณาคด คกรณจะไมมาศาลกได แตความในขอนไมตดอานาจศาลท จะ

ออกคาสงเรยกใหคกรณ หนวยงานทางปกครอง เจาหนาท ของรฐหรอบคคลท เก ยวของมาให

ถอยคา ใหความเหนเปนหนงสอ หรอสงเอกสาร หรอพยานหลกฐานใดๆ ใหแกศาล ขอ ๘๕ เม อเรมการนงพจารณาคดครงแรก ใหตลาการเจาของสานวนเสนอสรป

ขอเทจจรงและประเดนของคดนน แลวใหคกรณแถลงดวยวาจาประกอบคาแถลงเปนหนงสอท ได

ย น ตามขอ ๘๔ โดยใหผฟองคดแถลงกอน

คาแถลงดวยวาจาของคกรณตองกระชบและอยในประเดน โดยไมอาจยก

ขอเทจจรง หรอขอกฎหมายอ นนอกจากท ปรากฏในคาแถลงเปนหนงสอ ในกรณท คกรณฝายใดไมย นคาแถลงเปนหนงสอ แตมาอยในศาลในวนนงพจารณา

คดครงแรก คกรณฝายนนจะแถลงดวยวาจาไดตอเม อไดรบอนญาตจากศาล หรอศาลสงใหแถลง ขอ ๘๖ ในการนงพจารณาคด ใหศาลเปนผซกถามคกรณและพยาน และใหนา

ความในขอ ๕๒ ขอ ๕๓ และขอ ๕๙ มาใชบงคบโดยอนโลม ขอ ๘๗ ในการนงพจารณาคด ถาคกรณฝายหนงฝายใดฝาฝนขอกาหนดของศาลท

กาหนดไวเพอรกษาความเรยบรอยในบรเวณศาล และศาลไดมคาสงใหคกรณฝายนนออกไปเสย

จากบรเวณศาล ศาลจะนงพจารณาคดตอไปลบหลงคกรณฝายนนกได

สวนท ๒ การแถลงการณของตลาการผแถลงคด

ขอ ๘๘ ในวนนงพจารณาคด เมอเสรจสนการแถลงและการนาพยานหลกฐานมา

สบประกอบคาแถลงของคกรณแลว ใหตลาการผแถลงคดชแจงดวยวาจาตอองคคณะเพอ

ประกอบคาแถลงการณเปนหนงสอท ไดเสนอไวแลวหรอเสนอคาแถลงการณดวยวาจาตามท

กาหนดไวในขอ ๖๓ วรรคสอง โดยบคคลซงมไดรบอนญาตจากศาลจะอยในหองพจารณาในขณะ

ตลาการผแถลงคดชแจง หรอเสนอคาแถลงการณดวยวาจาไมได ในกรณท ตลาการผแถลงคดเหนวา จากคาแถลงและการนาพยานหลกฐานมาสบ

ประกอบคาแถลงของคกรณทาใหขอเทจจรงในการพจารณาคดเปลยนแปลงไปและมผลกระทบ

ตอคาแถลงการณเปนหนงสอท เสนอไวแลว หรอตอคาแถลงการณดวยวาจาท จะเสนอ ตลาการผ

แถลงคดจะจดทาคาแถลงการณเปนหนงสอขนใหมหรอเสนอคาแถลงการณดวยวาจาตอองคคณะ

เพอพจารณาในวนอ นกได

สวนท ๓ การทาคาพพากษาและคาสง

ขอ ๘๙ เม อเสรจส นการแถลงการณของตลาการผแถลงคดแลว ใหตลาการ

หวหนาคณะนดประชมปรกษาเพอพพากษาหรอมคาสงในวนเดยวกนนนหรอวนอ น ขอ ๙๐ คาพพากษาหรอคาสงชขาดคด นอกจากจะตองระบรายการตามท

บญญตไวในมาตรา ๖๙ วรรคหน ง และจานวนคาธรรมเนยมศาลท คกรณจะไดรบคนแลว ใหระบ

ชอตลาการเจาของสานวนและตลาการผแถลงคดดวย

ขอ ๙๑ คาพพากษาหรอคาสงชขาดคดของศาลในคดท ศาลไดมคาสงทเลาการ

บงคบตามกฎหรอคาสงทางปกครอง หรอคาสงเก ยวกบการบรรเทาทกขชวคราว ใหศาลกาหนด

ดวยวาจะใหคาสงดงกลาวมผลตอไปหรอไม เพยงใด ขอ ๙๒ ในการพพากษาหรอมคาสงชขาดคด ศาลจะยกขอกฎหมายอนเก ยวดวย

ความสงบเรยบรอยของประชาชนขนวนจฉย แลวพพากษาหรอมคาสงไปกได ขอ ๙๓ เมอคดสองเรองหรอกวานนขนไปไดพจารณารวมกนเพอสะดวกแกการ

พจารณา ศาลจะพพากษาหรอมคาสงคดเหลานนเรองใดซงเสรจการพจารณาแลวจงพพากษาหรอ

มคาสงเรองอ นๆ ตอไปภายหลงกได ขอ ๙๔ ในคดท มลกษณะหน งลกษณะใดดงตอไปน อธบดศาลปกครองชนตน

จะใหมการวนจฉยปญหาหรอคดใดโดยท ประชมใหญตลาการในศาลปกครองชนตนนนกได (๑) คดท เก ยวของกบประชาชนเปนจานวนมากหรอประโยชนสาธารณะท สาคญ (๒) คดท มประเดนท จะตองวนจฉยเก ยวกบหลกกฎหมายปกครองท สาคญ (๓) คดท อาจมผลเปนการกลบหรอแกไขแนวคาพพากษาเดมของศาลปกครอง

ชนตนหรอศาลปกครองสงสด (๔) คดท มทนทรพยสง ท ประชมใหญตลาการในศาลปกครองชนตนใหประกอบดวยตลาการในศาล

ปกครองชนตนนนทกคนท อยปฏบตหนาท ซงมใชผท ถกคดคานหรอตองถอนตวเพราะมเหตอน

อาจถกคดคาน ตามมาตรา ๖๓ แตตองมจานวนไมนอยกวาก งหนงของตลาการในศาลปกครอง

ชนตนนน และใหอธบดศาลปกครองชนตนเปนประธานท ประชมใหญ คาวนจฉยของท ประชมใหญใหเปนไปตามเสยงขางมาก ถามคะแนนเสยงเทากน

ใหประธานในท ประชมออกเสยงเพมขนอกเสยงหนงเปนเสยงชขาด ขอ ๙๕ ถาในคาพพากษาหรอคาสงชขาดคดใดมขอผดพลาดหรอผดหลง

เลกนอย เมอศาลเหนเองหรอเม อคกรณมคาขอและมไดมการอทธรณคาพพากษาหรอคาสงนน

ศาลจะมคาสงแกไขเพมเตมขอผดพลาดหรอผดหลงเลกนอยนนใหถกกได แตถาไดมการอทธรณ

อานาจในการแกไขใหเปนของศาลปกครองสงสด การทาคาสงเพมเตมตามขอน จะตองไมเปนการกลบหรอแกคาวนจฉยในคา

พพากษาหรอคาสงเดม เม อไดทาคาสงเชนวานนแลว หามมใหคดสาเนาคาพพากษาหรอคาสงเดม เวน

แตจะไดคดสาเนาคาสงเพมเตมนนรวมไปดวย ขอ ๙๖ เมอศาลมคาพพากษาหรอคาสงชขาดคดหรอประเดนขอใดแหงคดแลว

หามมใหดาเนนกระบวนพจารณาในศาลนนอนเก ยวกบคดหรอประเดนท ไดวนจฉยชขาดแลวนน

เวนแต

(๑) การแกไขขอผดพลาดหรอผดหลงเลกนอยตามขอ ๙๕ (๒) การพจารณาพพากษาหรอมคาสงชขาดคดใหมตามมาตรา ๗๕ (๓) การพจารณาใหมแหงคดท สานวนคดหรอเอกสารในสานวนคดสญหายหรอ

บบสลายตามขอ ๒๑ (๔) การย น การรบ หรอไมรบอทธรณตามมาตรา ๗๓ (๕) การดาเนนการเก ยวกบการบรรเทาทกขชวคราวในระหวางการย นอทธรณ

ซงคาอทธรณอยระหวางการพจารณาของศาลปกครองชนตนตามขอ ๑๐๔ หรอขอ ๑๐๖ (๖) การท ศาลปกครองสงสดสงคดคนไปยงศาลปกครองชนตนท ไดพจารณาและ

พพากษาหรอมคาสงคดนนเพอใหพพากษาหรอมคาสงใหมหรอพจารณาและพพากษาหรอม

คาสงใหมตามขอ ๑๑๒ (๗) การบงคบคดตามคาพพากษาหรอคาสง ขอ ๙๗ คดท ไดมคาพพากษาหรอคาสงชขาดคดถงท สดแลว หามมใหคกรณ

เดยวกนฟองกนอกในประเดนท ไดวนจฉยโดยอาศยเหตอยางเดยวกน

ภาค ๓ วธพจารณาคดปกครองในศาลปกครองสงสด

ขอ ๙๘ การฟองคดตามมาตรา ๑๑ (๑) (๒) และ (๓) ใหย นคาฟองตอศาล

ปกครองสงสด และใหนาวธพจารณาคดปกครองในศาลปกครองชนตนตามท กาหนดไวในภาค ๒

มาใชบงคบกบคดท ฟองตามขอนโดยอนโลม ขอ ๙๙ ในกรณท องคคณะพจารณาพพากษาคดในศาลปกครองสงสดเหนวาคด

ท ย นฟองตอศาลปกครองสงสดอยในอานาจของศาลปกครองชนตน ใหเสนอประธานศาล

ปกครองสงสดเพอพจารณาสงใหสงคาฟองนนไปยงศาลปกครองชนตนท คดนนอยในเขตอานาจ

แลวใหองคคณะในศาลปกครองสงสดสงจาหนายคดออกจากสารบบความ โดยใหถอวามการฟอง

คดนนตอศาลปกครองชนตนตงแตวนท มการย นคาฟองตอศาลปกครองสงสด ขอ ๑๐๐ คาพพากษาหรอคาสงของศาลปกครองชนตนท กฎหมายหรอระเบยบ

นมไดกาหนดใหถงท สด ใหอทธรณตอศาลปกครองสงสด คาสงระหวางพจารณาท ระเบยบนมไดกาหนดใหอทธรณระหวางพจารณาได ให

อทธรณคาสงดงกลาวพรอมกบการอทธรณคาพพากษาหรอคาสงท ทาใหคดเสรจเดดขาดจากศาล ขอ ๑๐๑ คาอทธรณใหทาเปนหนงสอและอยางนอยตองระบ (๑) ชอผอทธรณและคกรณในอทธรณ (๒) ขอคดคานคาพพากษาหรอคาสงของศาลปกครองชนตน

(๓) คาขอของผอทธรณ (๔) ลายมอชอผอทธรณ ขอเทจจรงหรอขอกฎหมายท จะยกข นอางในการย นคาอทธรณนน ผอทธรณ

จะตองกลาวไวโดยชดแจงในคาอทธรณ และตองเปนขอท ไดยกขนวากนมาแลวโดยชอบในศาล

ปกครองชนตน แตถาปญหาขอใดเปนปญหาอนเก ยวดวยความสงบเรยบรอยของประชาชนหรอ

ปญหาเก ยวกบประโยชนสาธารณะ ผอทธรณจะยกปญหาขอนนขนกลาวในคาอทธรณหรอในชน

อทธรณกได ขอ ๑๐๒ คาอทธรณใหย นตอศาลปกครองชนตน และใหพนกงานเจาหนาท ของ

ศาลออกใบรบใหผอทธรณ แลวตรวจคาอทธรณในเบ องตน ถาเหนวาเปนคาอทธรณท สมบรณ

ครบถวน ใหเสนอคาอทธรณดงกลาวตออธบดศาลปกครองชนตนเพอดาเนนการตอไปตามขอ

๑๐๔ ถาเหนวาคาอทธรณนนไมสมบรณครบถวน ไมวาดวยเหตใดๆ หรอผอทธรณชาระ

คาธรรมเนยมศาลไมครบถวน ใหพนกงานเจาหนาท ของศาลแนะนาใหผอทธรณแกไขหรอชาระ

คาธรรมเนยมศาลใหครบถวนภายในระยะเวลาท กาหนด ถาเหนวาขอท ไมสมบรณครบถวนนน

เปนกรณท ไมอาจแกไขใหถกตองได หรอคาอทธรณนนตองหามตามกฎหมายหรอย นโดยผด

ระเบยบน หรอผอทธรณไมแกไขคาอทธรณหรอไมชาระคาธรรมเนยมศาลใหครบถวนภายใน

ระยะเวลาท กาหนด ใหบนทกไวแลวเสนอคาอทธรณดงกลาวตออธบดศาลปกครองชนตนเพอ

ดาเนนการตอไป ขอ ๑๐๓ คาธรรมเนยมศาลในชนอทธรณนน ถาทนทรพยในชนอทธรณเปน

อยางเดยวกบในศาลปกครองชนตน ใหผอทธรณเสยตามทนทรพยเชนเดยวกบในศาลปกครอง

ชนตน แตถาผอทธรณไดรบความพอใจบางสวนตามคาพพากษาหรอคาสงของศาลปกครองชนตน

แลว และทนทรพยในชนอทธรณตากวาในศาลปกครองชนตน ใหผอทธรณเสยคาธรรมเนยมศาลใ

ชนอทธรณตามทนทรพยท ตานน ขอ ๑๐๔ เมอไดรบคาอทธรณจากพนกงานเจาหนาท ของศาล ใหอธบดศาล

ปกครองชนตนสงคาอทธรณนนใหองคคณะดาเนนการตอไป ใหตลาการหวหนาคณะแตงตงตลาการในองคคณะคนหน งเปนตลาการเจาของ

สานวน แลวใหตลาการเจาของสานวนตรวจคาอทธรณ ถาเหนวาเปนคาอทธรณท สมบรณครบถวน

กใหดาเนนการตอไปตามขอ ๑๐๖ ถาเหนวาคาอทธรณนนไมสมบรณครบถวน ซงผอทธรณอาจ

แกไขได หรอผอทธรณชาระคาธรรมเนยมศาลไมครบถวน ใหตลาการเจาของสานวนมคาสงใหผ

อทธรณแกไขหรอชาระคาธรรมเนยมศาลใหครบถวนภายในระยะเวลาท กาหนด ถาไมมการแกไข

หรอชาระคาธรรมเนยมศาลใหครบถวนภายในระยะเวลาท กาหนด หรอขอท ไมสมบรณครบถวน

นนเปนกรณท ไมอาจแกไขใหถกตองได หรอเปนคาอทธรณท ตองหามตามกฎหมายหรอยนโดย

ผดระเบยบน ใหตลาการเจาของสานวนเสนอองคคณะสงไมรบอทธรณดงกลาว

ขอ ๑๐๕ ผอทธรณมสทธย นคารองอทธรณคาสงของศาลปกครองชนตนท ไมรบ

อทธรณตามขอ ๑๐๔ ตอศาลปกครองสงสดภายในกาหนดระยะเวลาสามสบวนนบแตวนท ไดรบ

แจงคาสงของศาลปกครองชนตน คารองตามวรรคหน งใหย นตอศาลปกครองชนตนท มคาสงนน และใหพนกงาน

เจาหนาท ของศาลรบสงคารองพรอมดวยคาพพากษาหรอคาสงของศาลปกครองชนตน คาอทธรณ

และคาสงไมรบอทธรณไปยงศาลปกครองสงสดโดยพลน ใหประธานศาลปกครองสงสดสงคารองใหองคคณะเพอพจารณาคารองและม

คาสงยนตามคาสงไมรบอทธรณของศาลปกครองชนตน หรอมคาสงใหรบอทธรณ แลวสงใหศาล

ปกครองชนตนอาน เม อศาลปกครองชนตนไดอานคาสงดงกลาวแลว ใหแจงใหศาลปกครอง

สงสดทราบ ในกรณท ศาลปกครองสงสดมคาสงใหรบอทธรณ ใหถอวาวนท ไดรบแจงนนเปนวนท

ศาลปกครองสงสดไดรบคาอทธรณจากศาลปกครองชนตนเพอดาเนนการตอไปตามขอ ๑๐๗ ในการพจารณาคารองขององคคณะตามวรรคสาม ถาองคคณะเหนเปนการ

จาเปนท จะตองตรวจสานวน ใหมคาสงใหศาลปกครองชนตนสงสานวนคดไปยงศาลปกครอง

สงสดได ขอ ๑๐๖ ในกรณท ตลาการเจาของสานวนในศาลปกครองชนตนเหนวาคา

อทธรณนนเปนคาอทธรณท สมบรณครบถวน ใหเสนอองคคณะมคาสงรบอทธรณ แลวเสนอ

อธบดศาลปกครองชนตนเพอสงคาอทธรณนนใหศาลปกครองสงสดพจารณาตอไป ขอ ๑๐๗ เม อไดรบคาอทธรณจากศาลปกครองชนตนแลว ใหพนกงาน

เจาหนาท ของศาลปกครองสงสดลงทะเบยนคดในสารบบความ แลวเสนอคาอทธรณตอประธาน

ศาลปกครองสงสดเพอจายสานวนคดแกองคคณะตอไป ขอ ๑๐๘ ใหตลาการหวหนาคณะศาลปกครองสงสดแตงตงตลาการในองคคณะ

คนหนงเปนตลาการเจาของสานวน แลวใหตลาการเจาของสานวนตรวจคาอทธรณ ถาเหนวาคา

อทธรณท ศาลปกครองชนตนสงรบไวพจารณาเปนคาอทธรณท ไมสมบรณครบถวนซงผอทธรณ

อาจแกไขได หรอผอทธรณชาระคาธรรมเนยมศาลไมครบถวน ใหสงใหผอทธรณแกไขหรอชาระ

คาธรรมเนยมศาลใหครบถวนภายในระยะเวลาท กาหนด ถาไมมการแกไขหรอชาระคาธรรมเนยม

ศาลใหครบถวนภายในระยะเวลาท กาหนด หรอขอท ไมสมบรณครบถวนนนเปนกรณท ไมอาจ

แกไขใหถกตองได หรอเปนคาอทธรณท ตองหามตามกฎหมายหรอย นโดยผดระเบยบน ใหเสนอ

องคคณะสงยกอทธรณนน ในกรณท ตลาการเจาของสานวนเหนวาอทธรณนนมขอเทจจรงหรอขอกฎหมายท

ไมเปนสาระอนควรไดรบการวนจฉย ใหเสนอองคคณะเพอมคาสงไมรบอทธรณและสงจาหนาย

คดออกจากสารบบความ

ขอ ๑๐๙ เม อตลาการเจาของสานวนเหนวาคาอทธรณนนเปนคาอทธรณท

สมบรณครบถวน ใหสงสาเนาคาอทธรณใหคกรณในอทธรณทาคาแกอทธรณภายในสามสบวนนบ

แตวนท ไดรบคาอทธรณหรอภายในระยะเวลาท ศาลกาหนด ขอเทจจรงหรอขอกฎหมายท จะยกขนอางในคาแกอทธรณนน จะตองเปนขอท ได

ยกขนวากนมาแลวโดยชอบในศาลปกครองชนตน แตถาปญหาขอใดเปนปญหาอนเก ยวดวยความ

สงบเรยบรอยของประชาชนหรอปญหาเก ยวกบประโยชนสาธารณะ คกรณในอทธรณจะยกปญหา

ขอนนขนกลาวในคาแกอทธรณหรอในชนอทธรณกได ขอ ๑๑๐ เม อพนกาหนดระยะเวลาตามขอ ๑๐๙ วรรคหน ง หรอเม อคกรณใน

อทธรณไดย นคาแกอทธรณแลว หากตลาการเจาของสานวนเหนวาคดมขอเทจจรงเพยงพอท ศาล

จะพจารณาพพากษาหรอมคาสงอทธรณไดแลว ใหจดทาบนทกของตลาการเจาของสานวนเสนอ

องคคณะ เพอพจารณาดาเนนการตอไป ในกรณท ตลาการเจาของสานวนเหนวาขอเทจจรงจาก

สานวนคด คาอทธรณ และคาแกอทธรณยงไมเพยงพอท จะพจารณาพพากษาหรอมคาสงอทธรณ

ใหมอานาจดาเนนกระบวนพจารณาตามอานาจหนาท ตอไป ขอ ๑๑๑ ในการพจารณาอทธรณคาพพากษาหรอคาสงของศาลปกครองชนตน

ศาลปกครองสงสดมอานาจพพากษาหรอมคาสงดงตอไปน (๑) หากเหนวาคาอทธรณนนไมสมบรณครบถวนและเปนกรณท ไมอาจแกไขให

ถกตองได หรอเปนคาอทธรณท ตองหามตามกฎหมายหรอยนโดยผดระเบยบน ใหพพากษายก

อทธรณนน โดยไมตองวนจฉยในประเดนแหงอทธรณ (๒) หากเหนวาคาพพากษาหรอคาสงของศาลปกครองชนตนถกตอง ไมวาดวย

เหตเดยวกนหรอเหตอ น ใหพพากษาหรอมคาสงยนตามคาพพากษาหรอคาสงของศาลปกครอง

ชนตน (๓) หากเหนวาคาพพากษาหรอคาสงของศาลปกครองชนตนไมถกตอง ให

พพากษาหรอมคาสงกลบคาพพากษาหรอคาสงของศาลปกครองชนตน และพพากษาหรอมคาสง

ใหม (๔) หากเหนวาคาพพากษาหรอคาสงของศาลปกครองชนตนถกบางสวนและผด

บางสวน ใหพพากษาหรอมคาสงแกคาพพากษาหรอคาสงของศาลปกครองชนตนโดยพพากษา

หรอมคาสงยนบางสวน กลบบางสวน และพพากษาหรอมคาสงใหมในสวนท กลบนน ขอ ๑๑๒ อานาจในการพจารณาอทธรณคาพพากษาหรอคาสงของศาลปกครอง

ชนตน โดยศาลปกครองสงสดใหรวมถง (๑) เม อคดปรากฏเหตท มไดปฏบตตามบทบญญตแหงกฎหมายหรอระเบยบน

ในสวนท วาดวยการทาคาพพากษาและคาสง และศาลปกครองสงสดเหนวามเหตอนสมควร ใหม

อานาจสงยกคาพพากษาหรอคาสงของศาลปกครองชนตนนน แลวสงสานวนคดคนไปยงศาล

ปกครองชนตน เพอใหพพากษาหรอมคาสงใหม ในกรณเชนนศาลปกครองช นตนอาจ

ประกอบดวยตลาการศาลปกครองอ นนอกจากท ไดพพากษาหรอมคาสงมาแลว และคาพพากษา

หรอคาสงใหมนอาจวนจฉยชขาดคดเปนอยางอ นนอกจากคาพพากษาหรอคาสงท ถกยกได (๒) เม อคดปรากฏเหตท มไดปฏบตตามบทบญญตแหงกฎหมายหรอระเบยบน

ในสวนท วาดวยการแสวงหาขอเทจจรง หรอมเหตท ศาลไดปฏเสธการไตสวนพยานตามท ผอทธรณ

มคาขอ และศาลปกครองสงสดเหนวามเหตอนสมควร ใหมอานาจสงยกคาพพากษาหรอคาสงของ

ศาลปกครองชนตนนน แลวกาหนดใหศาลปกครองชนตนซงประกอบดวยตลาการศาลปกครอง

องคคณะเดมหรอตลาการศาลปกครองอ น หรอศาลปกครองชนตนอ นใดตามท เหนสมควร

พจารณาคดนนใหมทงหมดหรอบางสวน และพพากษาหรอมคาสงใหม (๓) เม อคดปรากฏเหตวาขอเทจจรงท ศาลปกครองชนตนฟงมาไมพอแกการ

วนจฉยชขาดคด และศาลปกครองสงสดเหนวามเหตอนสมควร ใหมอานาจสงยกคาพพากษาหรอ

คาสงของศาลปกครองชนตนนน แลวกาหนดใหศาลปกครองชนตนซงประกอบดวยตลาการศาล

ปกครององคคณะเดมหรอตลาการศาลปกครองอ นพจารณาคดนนใหมทงหมดหรอบางสวน โดย

ดาเนนการตามคาชขาดของศาลปกครองสงสด แลวพพากษาหรอมคาสงไปตามรปคด ในคดทงปวงท ศาลปกครองชนตนไดพพากษาหรอมคาสงใหมตามขอน ให

อทธรณคาพพากษาหรอคาสงใหมเชนวานนได ขอ ๑๑๓ ถาศาลปกครองสงสดมคาสงใหสงสานวนคดคนไปยงศาลปกครอง

ชนตน เพอดาเนนกระบวนพจารณาหรอพพากษาหรอมคาสงใหมทงหมดหรอแตบางสวนตามท

กาหนดไวในขอ ๑๑๒ ศาลปกครองสงสดมอานาจท จะยกเวนมใหตองเสยคาธรรมเนยมศาลใน

การย นอทธรณคดคานคาพพากษาหรอคาสงใหมของศาลปกครองชนตนไดตามท เหนสมควร ขอ ๑๑๔ เมอศาลปกครองสงสดไดพพากษาหรอมคาสงชขาดอทธรณแลว จะ

อานคาพพากษาหรอคาสงนนเอง หรอจะสงคาพพากษาหรอคาสงนนใหศาลปกครองชนตนอานก

ได ขอ ๑๑๕ ในกรณท มการอทธรณคาสงทเลาการบงคบตามกฎหรอคาสงทาง

ปกครองของศาลปกครองชนตนตามขอ ๗๓ และผอทธรณมคาขอใหศาลปกครองสงสดมคาสง

ระงบคาสงทเลาการบงคบตามกฎหรอคาสงทางปกครองของศาลปกครองชนตนดงกลาวไวเปน

การชวคราว ถาศาลปกครองสงสดเหนวาคาสงทเลาการบงคบตามกฎหรอคาสงทางปกครองนนทา

ใหหรอจะทาใหเกดความเสยหายอยางรายแรงตอประโยชนสาธารณะหรอตอสทธของผอทธรณ

ศาลปกครองสงสดมอานาจสงระงบคาสงทเลาการบงคบตามกฎหรอคาสงทางปกครองของศาล

ปกครองชนตนไวเปนการชวคราวจนกวาศาลปกครองสงสดจะมคาสงอทธรณนน ขอ ๑๑๖ นอกจากวธพจารณาคดปกครองในศาลปกครองสงสดท กาหนดไว

โดยเฉพาะในภาคน ใหนาวธพจารณาคดปกครองในศาลปกครองชนตนมาใชบงคบโดยอนโลม

ประกาศ ณ วนท ๑๗ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๔๓ อกขราทร จฬารตน

ประธานศาลปกครองสงสด

ระเบยบของท ประชมใหญตลาการในศาลปกครองสงสด วาดวยวธพจารณาคดปกครอง (ฉบบท

๒) พ.ศ. ๒๕๔๔11[๑๑]

ระเบยบของท ประชมใหญตลาการในศาลปกครองสงสด วาดวยวธพจารณาคดปกครอง (ฉบบท

๓) พ.ศ. ๒๕๔๘12[๑๒]

ระเบยบของท ประชมใหญตลาการในศาลปกครองสงสด วาดวยวธพจารณาคดปกครอง (ฉบบท

๔) พ.ศ. ๒๕๔๘13[๑๓]

ทรงยศ แกไข ๓๑/๑๐/๔๕

หทยภทร/ผจดทา ๒๑/๓/๒๕๕๐

11[๑๑] ราชกจจานเบกษา เลม ๑๑๘/ตอนท ๑๗ ก/หนา ๖/๒๒ มนาคม ๒๕๔๔

12[๑๒] ราชกจจานเบกษา เลม ๑๑๒/ตอนท ๑๕ ก/หนา ๒/๙ กมภาพนธ ๒๕๔๘

13[๑๓] ราชกจจานเบกษา เลม ๑๒๒/ตอนท ๔๓ ก/หนา ๑๐/๓๑ พฤษภาคม ๒๕๔๘